Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">An Gamhan Goidte.</title><author><persName>Féach aithriseoir</persName></author><author><persName>Ní Mhig Fhionnghaile, Máire.</persName></author><editor><name type="main">Ó Donnchadha, Tadhg</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG15-11402</note>
		 <note type="L">58</note>
		 <note type="B">1905</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Mí na Nodlag, 1905</date><idno>IG15-11402</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">15</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Féach aithriseoir</author><title>An Gamhan Goidte.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">An Gamhan Goidte.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Mí na Nodlag, 1905</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>“UND SO WEITER!”</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>A Aimhirgínigh uasail oilte,</span>
<lb n="5"/><span>Mór an moladh thugais dúinn!</span>
<lb n="6"/><span>Cé do thogair triall an fhásaigh,</span>
<lb n="7"/><span>Obair dhian nár sháruigh súil?</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="10"/>
<lb n="11"/><p><span>Súil má thugair ar ár saothar,</span>
<lb n="12"/><span>Iomdha dearmad díleas ann!</span>
<lb n="13"/><span>Fada dhúinn gan chosg ár bhfíocha -</span>
<lb n="14"/><span>Cara i bhfos is tríocha thall!</span></p>
<lb n="15"/>
<lb n="16"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>Thall ó taoi sa tír úd uainne,</span>
<lb n="19"/><span>Adhbha léighinn léir na suadh,</span>
<lb n="20"/><span>Tuaraisg dúinn, an buime balbháin</span>
<lb n="21"/><span>Fuarais uime, an Almáin fhuar?</span>
<lb n="22"/></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="23"/><p><span>IV.</span></p>
<lb n="24"/>
<lb n="25"/><p><span>Fuar, 's gan uaidh acht “und so weiter”,</span>
<lb n="26"/><span>Sgéala an té do sgríobh sa tráth!</span>
<lb n="27"/><span>Dar ár mbosaibh, breis badh luaidhte —</span>
<lb n="28"/><span>Cosmhail leis gur fuaire an fáth!</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>V.</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>Fáth ár gceisnimh feabhas aiste</span>
<lb n="33"/><span>Nach raibh ann acht rann amháin,</span>
<lb n="34"/><span>Cosg air sin roimh theacht na tuile, —</span>
<lb n="35"/><span>Rosg nár cheart do dhuine dáin!</span></p>
<lb n="36"/>
<lb n="37"/><p><span>VI.</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Dán má chuirir feasta chugainn,</span>
<lb n="40"/><span>Sníomh do shainnte leis badh chóir;</span>
<lb n="41"/><span>Saoilim stuaic ar chách san abar,</span>
<lb n="42"/><span>Uait má sgaoilir glagar glóir!</span></p>
<lb n="43"/>
<lb n="44"/><p><span>VII.</span></p>
<lb n="45"/>
<lb n="46"/><p><span>Glór do chinn ní ceart a cheilt</span>
<lb n="47"/><span>Ar dhream nach dual dóibh ingheilt:</span>
<lb n="48"/><span>Ár spéis duit ód dhúthaigh dáin,</span>
<lb n="49"/><span>Séis thar mhúrthaibh Mhanannáin.</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>VIII.</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>A Mhanannáin na mbárc is leabhair líomhtha,</span>
<lb n="54"/><span>Chum carad dáin thar sáile cas mo sgríbh-</span>
<lb n="55"/><span>inn</span>
<lb n="56"/><span>San Almáin ó thráigh go Bearolínum,</span>
<lb n="57"/><span>'N-a cathair árd ó thárla an t-Aimhirgíneach.</span></p>
<lb n="58"/>
<lb n="59"/><p><span>TAGRA.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>I. Oilte .i. cliste, deagth-mhúinte, múinte.  Tá dhá</span>
<lb n="62"/><span>bhrígh leis an gcomhad: Cá bhfuil an té do dhéanfadh</span>
<lb n="63"/><span>taisteal tré dhíthreibh go deontach, agus nach radharc</span>
<lb n="64"/><span>breagh taitneamhach do bheadh le feicsint aige de</span>
<lb n="65"/><span>dhruim an tsiubhail go léir; agus fós, cá bhfuil an</span>
<lb n="66"/><span>té do gheobhadh sult i léigheadh an leabhair, agus gan</span>
<lb n="67"/><span>ann acht clár fada áit-ainmneacha, agus, dá mhéad</span>
<lb n="68"/><span>spéis againn san obair, go bhfuiltear anois ag aim-</span>
<lb n="69"/><span>siughadh tuathal ann?</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>II. Dearmad díleas .i. dearmad nach sgarfadh</span>
<lb n="72"/><span>linn go cló.  Gan chosg ár bhfíocha .i. gan neart</span>
<lb n="73"/><span>dúinn ár ndúil sa cheart do shásamh, mar badh chóir.</span>
<lb n="74"/><span>Cara (duine muinteardha) .i. dearmad nó tuathal sa</span>
<lb n="75"/><span>leabhar.</span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>III. Adhbha .i. árus, áit chomhnuidhthe.  Uime .i. dá</span>
<lb n="78"/><span>dheasgaibh, dá dhruim, toisg bheith ar cuairt ann.</span></p>
<lb n="79"/>
<lb n="80"/><p><span>IV. Fuar: “sgéala” is ainmneach dó so.  Dar ár</span>
<lb n="81"/><span>mbosaibh .i. dar mo lámh, dhom' bhasaibh.  Breis .i.</span>
<lb n="82"/><span>tuilleadh.  Luaidhte .i. ionaithriste.  Cosmhail leis</span>
<lb n="83"/><span>.i. tá a rian (shliocht) soin air.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>V. Rann amháin .i. aon rann amháin.  rosg .i.</span>
<lb n="86"/><span>aiste.</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>VI. Sníomh do shainnte leis .i. dícheallughadh, dí-</span>
<lb n="89"/><span>cheall do dhéanamh air.  Saoilim .i. tá súil agam,</span>
<lb n="90"/><span>ceapaim.  Stuaic [do bheith] ar chách .i. go mbeadh na</span>
<lb n="91"/><span>daoine eile go bréan díobh féin agus iad i n-earraid</span>
<lb n="92"/><span>leis.  San abar .i. agus rása na n-asal aca 'n-a</span>
<lb n="93"/><span>dhiaidh.  Glagar .i. drud nó smid, bíodh ciall leis nó</span>
<lb n="94"/><span>nach bíodh.</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>VII. Glór do chinn .i. nochtadh a chuid smaointe.  Ar</span>
<lb n="97"/><span>dhream nach dual dóibh ingheilt .i. ar an gcineadh</span>
<lb n="98"/><span>daonna — cead aige gan a chuid smaointe do nochtadh</span>
<lb n="99"/><span>do na beithidheachaibh éigciallda, má's maith leis.</span>
<lb n="100"/><span>Cmh. veluti pecora quae natura, &rl., ag an Rómhánach</span>
<lb n="101"/><span>úd Sallustius.  Duit .i. “chugat” annso nó dhá thabh-</span>
<lb n="102"/><span>airt duit.  Ód dhúthaigh dáin .i. ó'n tír 'n-ar fhoghluim</span>
<lb n="103"/><span>sé é.  Séis .i. an dán atá anois dá dhéanamh.  Thar</span>
<lb n="104"/><span>mhúrthaibh Mhanannáin .i. thar tonntaibh na fairrge, dá</span>
<lb n="105"/><span>cur thar lear chuige.  Cmh.  “Ins na múrthaibh Mara</span>
<lb n="106"/><span>Minn” i Laoidh Chonlaoich.  Manannán .i. dia na</span>
<lb n="107"/><span>fairrge ag sean-Ghaedhealaibh.</span></p>
<lb n="108"/>
<lb n="109"/><p><span>VIII. Na mbárc .i. na long.  Cas mo scríbhinn .i.</span>
<lb n="110"/><span>cuir scéala uaim.  San Almáin .i. san nGearmáin.</span>
<lb n="111"/><span>Bearolínum ó'n Laidin Berolinum, i nua-Ghréigis</span>
<lb n="112"/><span>… Beirlín, árdchathair na hAlmáine.  'N-a</span>
<lb n="113"/><span>cathair áird: dhá bhrígh leis .i. 'n-a cathair chlúmhail nó</span>
<lb n="114"/><span>'na hárdchathair: Casadh filidheachta 'seadh an dara</span>
<lb n="115"/><span>brígh nach ceart a chur i gcaint sgurtha i n-éan-chor,</span>
<lb n="116"/><span>mar deirtear i gcotchinne “árd-mheas” .i. meas</span>
<lb n="117"/><span>mór, acht “cnoc árd” .i. cnoc i bhfad 's i bhfad os</span>
<lb n="118"/><span>cionn na muighe nó an ísleáin (ísleacht).  Deir an</span>
<lb n="119"/><span>ríogh-sgoláire úd Tomás Ó Fannghaile go gcuir-</span>
<lb n="120"/><span>tear gach éan-tsadhas gáitsí i bhfilidheacht.  Is fíor</span>
<lb n="121"/><span>dó: féach ár ngáitsí féin anois!</span></p>
<lb n="122"/>
<lb n="123"/><p><span>S.L.</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>Dhá leabhár bheaga i nGaedhilg Chúige Uladh is eadh</span>
<lb n="126"/><span>AN UISEOG agus MION-CHAINT NA MIDHE AGUS</span>
<lb n="127"/><span>ULADH.  Dornán d'amhránaibh ó Chúige Uladh is eadh An</span>
<lb n="128"/><span>Uiseog; Donnchadh Ó Searcaigh a bhailigh iad.  Beidh</span>
<lb n="129"/><span>glaodhach ar an leabhairín seo i gCúige Uladh.  Tá a</span>
<lb n="130"/><span>ceathair déag ann de sna hamhránaibh is coitcheannta</span>
<lb n="131"/><span>i measc muinntir na cúige sin.  Leabhar pingne is</span>
<lb n="132"/><span>eadh é.  Leabhairín ar nós leabhar Cainnte an Dubh-</span>
<lb n="133"/><span>allaigh is eadh Mion-chaint na Midhe agus Uladh; beidh</span>
<lb n="134"/><span>sé n-a áise i scoileannaibh na cúige sin.  Leath-réal</span>
<lb n="135"/><span>a fhiacha.  Munntir Chonnradh na Gaedhilge a chuir an</span>
<lb n="136"/><span>dá leabhar so amach.</span></p>
<lb n="137"/>
<lb n="138"/><p>
<lb n="139"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

An Gamhan Goidte.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

An Gamhan Goidte.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
