Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Bearta Cruadha.</title><author><persName>Féach ainm cleite</persName></author><author><addName type="alias">Diarmaid na mBan</addName></author><editor><name type="main">Ó Donnchadha, Tadhg</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG15-11387</note>
		 <note type="L">30</note>
		 <note type="B">1905</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Deireadh Foghmhair, 1905</date><idno>IG15-11387</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">15</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Féach ainm cleite</author><title>Bearta Cruadha.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Bearta Cruadha.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Deireadh Foghmhair, 1905</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>BEARTA CRUADHA.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>24. I dtaoibh na ceiste ud do chuir “Tuireann” ar na</span>
<lb n="3"/><span>Connachtaibh i nIRISLEABHAR na míosa seo chaith tú,</span>
<lb n="4"/><span>ba mhaith liom-sa, le do chead, beagáinín beag a rádh.</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>Bíodh go bhfuil “faoi thráth is go” ceart 'réir</span>
<lb n="7"/><span>leabhar nó ná bíodh, sé “faoi rádh is go” atá i</span>
<lb n="8"/><span>mbéalaibh na ndaoine i gConnachtaibh, agus sílim-se gur</span>
<lb n="9"/><span>leór an méid sin d'aon sgríobhnóir Chonnacht.  Tá</span>
<lb n="10"/><span>difridheacht mhór, freisin, idir an dá fhuaim — “faoi</span>
<lb n="11"/><span>rádh” & “faoi thráth,” má thugtar cluas i gceart</span>
<lb n="12"/><span>dóibh.</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>Cuirim an sompla seo:— “Faoi rádh's go raibh a</span>
<lb n="15"/><span>mac 'na dhalta d'éirigh sí i gcúthach báinidhe.”  An</span>
<lb n="16"/><span>cirte sin a rádh ná “faoi thráth is go raibh a mac,</span>
<lb n="17"/><span>&rl.”?  Sí an chiall a bhainfinn-se i mBéarla as an</span>
<lb n="18"/><span>gcéad chainnt thuas, “Because of saying,” nó</span>
<lb n="19"/><span>“Because it was said that here son was a rascal she</span>
<lb n="20"/><span>became very angry; acht dá mbéadh sé ráidhte 'sa</span>
<lb n="21"/><span>gcaoi eile ní bhainfinn ciall ar bith as i mBéarla ná</span>
<lb n="22"/><span>i nGaedhilg & bhéadh an-chaoimse Connachtach ar an</span>
<lb n="23"/><span>mbealach céadna liom.</span></p>
<lb n="24"/>
<lb n="25"/><p><span>Sí mo thuairim féin go gceapann “Tuireann”, ó</span>
<lb n="26"/><span>tá, mar deir féin, “tráth is go” dhá labhairt i</span>
<lb n="27"/><span>gCúige Mumhan, gur cheart gan athrughadh bheith i n-aon</span>
<lb n="28"/><span>Chúige eile, acht “tá an dá bhealach ann,” & d'ár ndó</span>
<lb n="29"/><span>ní tóigfear é ar na Connachtaibh muinighin bheith acab</span>
<lb n="30"/><span>astab féin i gcainnt, go háithrid ós sean-fhocal é go</span>
<lb n="31"/><span>bhfuil an ceart & an blas aca.</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>Anois faoi “rádh” féin.  Sé rádh atá ag na</span>
<lb n="34"/><span>Gaedhilgeóiríbh san Iarthar.  Níor chualaidh mise</span>
<lb n="35"/><span>ariamh “Céard sin tá tú ráit,” acht d'airigheas go</span>
<lb n="36"/><span>mion 's go minic “Céard sin tá tú rádh.”  Chítear</span>
<lb n="37"/><span>dhom gur chualas “ráit” ó bheirt nó triúr, b'fhéidir i</span>
<lb n="38"/><span>gConndae Mhuighe Eó — daoine a déarfadh “Céard tá</span>
<lb n="39"/><span>tú rádh,” dá mbéadh i n-ann is nach gcloisfidís go</span>
<lb n="40"/><span>réidh thú.  Mar an gcéadna chualaidh mé ó dhaoinibh</span>
<lb n="41"/><span>'san Iarthar “uisg'” & “uisge”, “mis'” & “mise”,</span>
<lb n="42"/><span>“tus'” & “tusa”, “Coláisd'” & “Coláisde”,</span>
<lb n="43"/><span>“agam-s'” & “agam-sa”, agus a lán focla mar sin.</span>
<lb n="44"/><span>Ní'l a fhios agam céard déarfadh “Tuireann” leis</span>
<lb n="45"/><span>seo:— “An é uisg' nó uisge an Ghaedhilg atá i</span>
<lb n="46"/><span>gConnchtaibh ar “water” &rl.; acht tá an méid</span>
<lb n="47"/><span>seo feasa agam go bhfuil 'san Iarthar ó fhágfas tú</span>
<lb n="48"/><span>Árainn go dtéidhidh tú síos go hAcaill thart-thimcheall</span>
<lb n="49"/><span>siar dtuaidh le cladach & suas aríst tríd an tír ag</span>
<lb n="50"/><span>gach uile dhuine atá i n-ann Gaedhilge a labhairt an</span>
<lb n="51"/><span>chainnt sin, nó an abairt, mar deir siúd, “faoi rádh</span>
<lb n="52"/><span>'s go.”  Chualaidh mé féin é 'chuile lá ó tháinig rath</span>
<lb n="53"/><span>orm; agus tuige a mbéadh locht ar na Connachtaibh a</span>
<lb n="54"/><span>gcanamhaint féin — an chaoi a bhfuil an Ghaedhilg dá</span>
<lb n="55"/><span>labhairt i measg na ndaoine 'san gCúige sin — a</span>
<lb n="56"/><span>sgríobhadh.  Níor cheart go mbéadh go háithrid.</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Ní thráth rádh bíodh go bhfuil fáth, má tá, le thráth a</span>
<lb n="59"/><span>chur ar pháipéir.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>MÍCHEÁL Ó MAOLÁIN.</span></p>
<lb n="62"/>
<lb n="63"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Bearta Cruadha.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Bearta Cruadha.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
