Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Lorcán Ó Tuathail.</title><author><persName>Ó Grádaigh, Énrí</persName></author><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG14-10921</note>
		 <note type="L">613</note>
		 <note type="B">1904</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Lughnasa, 1904</date><idno>IG14-10921</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">14</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Ó Grádaigh, Énrí</author><title>Lorcán Ó Tuathail.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Lorcán Ó Tuathail.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Lughnasa, 1904</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>LORCÁN Ó TUATHAIL.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>Is leas do dhuine eólas d'fagháil ar na</span>
<lb n="3"/><span>daoinibh oirdhearca naomhtha do mhair roimhe</span>
<lb n="4"/><span>agus aithris a dhéanamh ar a mbeathaidh</span>
<lb n="5"/><span>agus ar a ngríomharthaibh; agus má's leas do</span>
<lb n="6"/><span>dhuine é is leas do náisiún é mar an</span>
<lb n="7"/><span>gcéadna.  Is ar an adhbhar sin do cheapas</span>
<lb n="8"/><span>aiste ghearr a scríobhadh ar Naomh Lorcán</span>
<lb n="9"/><span>Ó Tuathail mar de mo bharamhail féin níor</span>
<lb n="10"/><span>mhair aon fhear i nÉirinn riamh a bhí níos</span>
<lb n="11"/><span>dílse do Dhia agus dá thír 'ná Naomh Lorcán</span>
<lb n="12"/><span>Ó Tuathail.  Prionnsa do b'eadh a Athair</span>
<lb n="13"/><span>Muiris Ó Tuathail agus bhí dúithche mhór aige i</span>
<lb n="14"/><span>gCo. Chill Dara ar imeallaibh Co. Chill Mhan-</span>
<lb n="15"/><span>táin.  Thárla gur phós sé bean de mhuinntir</span>
<lb n="16"/><span>Uí Bhroin, daoine árd-chéimeacha bhí sa</span>
<lb n="17"/><span>gcomhursanacht agus is minic ó shoin do throid</span>
<lb n="18"/><span>fir a shíolruigh o'n sliocht sin ar son na</span>
<lb n="19"/><span>hÉireann.</span></p>
<lb n="20"/>
<lb n="21"/><p><span>Do bhí a phálás ag Muiris Ó Tuathail i</span>
<lb n="22"/><span>n-aice leis an mbaile ar a nglaoidhtear</span>
<lb n="23"/><span>anois Caisleán Dhiarmuda, agus is annsin a</span>
<lb n="24"/><span>rugadh ár naomh 'san mbliadhain aon chéad</span>
<lb n="25"/><span>déag dó dhéag agus fiche.</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>Baisteadh an leanbh i dteampull Bhrighde</span>
<lb n="28"/><span>i gCo. Chill Dara agus deirtear gur chuir Dia</span>
<lb n="29"/><span>i n-umhail dá thúismightheóiribh gur bh'é a thoil</span>
<lb n="30"/><span>go dtabharfaidhe Lorcán mar ainm ar an</span></p>
</div>
<pb n="614"/>
<div><lb n="31"/><p><span>pháiste.  Ar aon chuma, sin é an t-ainm a</span>
<lb n="32"/><span>tugadh air agus is fairsing an t-ainm anois é</span>
<lb n="33"/><span>ar fud na hÉireann.</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>Ní gábhadh dham a rádh gur maith a hoileadh</span>
<lb n="36"/><span>Lorcán óg agus gur chuidigh an teagasc agus an</span>
<lb n="37"/><span>sompla fuair sé ó n-a athair agus ó n-a mháthair</span>
<lb n="38"/><span>le naomh a dhéanamh dhe.  Is minic, dar liom,</span>
<lb n="39"/><span>do chualaidh sé scéalta ar Phádraig ar </span>
<lb n="40"/><span>Cholm Chille ar Bhrighid agus fós ar laochaibh tír</span>
<lb n="41"/><span>ghrádhacha mar Chúchulaind agus Brian Bóroimhe.</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>Cuireadh an síol i dtalamh saidhbhir agus do</span>
<lb n="44"/><span>réir mar bhí an buachaill ag fás bhí an tír-</span>
<lb n="45"/><span>ghrádh agus an naomhthacht ag borradh 'n-a chroidhe.</span>
<lb n="46"/><span>Níor bh'iongnadh go deimhin go raibh bród ar</span>
<lb n="47"/><span>a athair agus ar a mháthair as mac chomh deagh-</span>
<lb n="48"/><span>chumtha chliste muinte agus go rabhadar aoibhinn</span>
<lb n="49"/><span>thar barr, acht monuar, ní bhíonn aoibhneas</span>
<lb n="50"/><span>saoghalta buan agus mar deir an sean- </span>
<lb n="51"/><span>fhocal ní bhíonn sógh gan an-shógh. Is</span>
<lb n="52"/><span>fíor é i gcomnuidhe agus ba mhaith</span>
<lb n="53"/><span>a thuig Muinntir Uí Thuathail rin sa</span>
<lb n="54"/><span>mbliadham aon chéad déag dó agus dá</span>
<lb n="55"/><span>fhichead nuair d'ionnsuigh Diarmaid Mac</span>
<lb n="56"/><span>Murchadha iad gan fáth ar bith go bhfios</span>
<lb n="57"/><span>d'éinneach.  B'é sin an rí a bhí ar Chúige</span>
<lb n="58"/><span>Laighean an uair úd.  Fear droch-bhéasach</span>
<lb n="59"/><span>fealltach do b'eadh é agus is é do thug seilbh agus</span>
<lb n="60"/><span>greim do na Sasanaigh ar an dtír seo ar</span>
<lb n="61"/><span>dtús agus b'iomdha mallacht a thuill sé agus a</span>
<lb n="62"/><span>fuair o shoin már gheall ar an mbeart</span>
<lb n="63"/><span>éagcórach sin.  Bh'iomdha duine a chuir sé</span>
<lb n="64"/><span>trioblóid air acht ní dóigh liom go ndear-</span>
<lb n="65"/><span>naidh sé níos mó éagcóir ar aon fhear ná</span>
<lb n="66"/><span>mar rinne sé ar naomh Lorcán Ó Tuathail.</span>
<lb n="67"/><span>Ní raibh an páiste acht deich mbliadhna dh'aois</span>
<lb n="68"/><span>nuair rinne mac Murchadha iarracht ar a </span>
<lb n="69"/><span>athair agus a mhuinntir a threascairt agus iad a</span>
<lb n="70"/><span>ruagairt as a ndúithche.  Cé a mba fear</span>
<lb n="71"/><span>calma do bhí i Muiris Ó Tuathail ní raibh sé</span>
<lb n="72"/><span>cumhachtach go leór chum troid a dhéanamh le </span>
<lb n="73"/><span>Diarmaid agus dá bhrígh sin bh'éigin dó géilleadh</span>
<lb n="74"/><span>acht ní dhéanfadh an fear eile sióthcháin</span>
<lb n="75"/><span>muna bfuigheadh sé Lorcán óg uaidh n-a</span>
<lb n="76"/><span>gheall.  Is iontuigthe dhúinn go ndeachaidh</span>
<lb n="77"/><span>sé an-chruaidh air é sin a dhéanamh, acht ó</span>
<lb n="78"/><span>thárla nach raibh caoi ar bith eile aige le é</span>
<lb n="79"/><span>féin agus a dhaoine a shábháil thug sé dhó é.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>Comh luath is fuair Mac Murchadha greim</span>
<lb n="82"/><span>air chuir sé go háit uaigneach fhiadham é agus</span>
<lb n="83"/><span>deir an rtaruidhe gur ar éigin fuair sé an</span>
<lb n="84"/><span>oiread bídh is choingeobhadh beó é agus nach raibh</span>
<lb n="85"/><span>d'éadach air ar feadh dhá bhliadhan acht gioblacha</span>
<lb n="86"/><span>beaga suaracha.  Bí sé bascatha le fuacht</span>
<lb n="87"/><span>agus ocras agus anró go díreach mar bhí Pádraig</span>
<lb n="88"/><span>ocht gcéad bliadhain roimhe sin nuair a bhí</span>
<lb n="89"/><span>sé ag tabhairt aire do mhucaibh ar shléibhtibh</span>
<lb n="90"/><span>Chúige Uladh.  Deir sean fhocal gurab é lár</span>
<lb n="91"/><span>do leasa é an tráth is measa leat, agus ní</span>
<lb n="92"/><span>bréag nach bhfuil go leór de'n fhírinne ann.</span>
<lb n="93"/><span>B'é toil Dé go mbeadh mórán duaidh agus</span>
<lb n="94"/><span>anacair le fulaing ag an dís seo i laethibh</span>
<lb n="95"/><span>a n-óge acht is le n-a ngrádh dhó féin a</span>
<lb n="96"/><span>neartughadh do cheaduigh dhia soin.  Cuirtear</span>
<lb n="97"/><span>ór sa teine chum é ghlanadh agus cuirtear an</span>
<lb n="98"/><span>duine tré thrioblóid ar an tsaoghal so cum</span>
<lb n="99"/><span>é naomhadh.</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>B'amhlaidh bhí an scéal ag Lorcán óg</span>
<lb n="102"/><span>Ó Tuathail, bí a ghrádh do Dhia ag dul i</span>
<lb n="103"/><span>dtreise gach lá ó fuair Mac Murchadha seilbh</span>
<lb n="104"/><span>air.  Bhí dhá bhliadhain caithte aige fá anró</span>
<lb n="105"/><span>mhór nuair a chualaidh a athair i dtaoibh an</span>
<lb n="106"/><span>aoide ghránda bhíodar a' tabhairt dá mhac.</span>
<lb n="107"/><span>Ar chlos an scéil dó, do las sé suas le</span>
<lb n="108"/><span>feirg.  Bhailigh sé a lucht leanmhna agus</span>
<lb n="109"/><span>chuaidh go Diarmaid an tíoránach, cun</span>
<lb n="110"/><span>a mhac a fhuascailt ar ais nó ar éigean</span>
<lb n="111"/><span>is cosamhail gur scannruigh sé Mac</span>
<lb n="112"/><span>Murchadha mar d'éirigh leis Lorcán d'fagháil</span>
<lb n="113"/><span>uaidh gan buille amháin a bhualadh cé go mba</span>
<lb n="114"/><span>mhór i n-aghaid a thola do scar an fear eile</span>
<lb n="115"/><span>leis.  Tugadh an buachaill beag os comhair</span>
<lb n="116"/><span>a athar acht quantum mutatus ab illo nach</span></p>
</div>
<pb n="615"/>
<div><lb n="117"/><p><span>mór a bhí sé atharruighthe ó chonnaic sé cheana</span>
<lb n="118"/><span>é.  D'fhéach sé go háluinn i n-árus a athar dá</span>
<lb n="119"/><span>bhliadhain roimhe sin, acht anois bhí sé craithte</span>
<lb n="120"/><span>anródhach agus gan air acht gioblacha salacha</span>
<lb n="121"/><span>suaracha, níos measa ná mar bheadh ar fhear</span>
<lb n="122"/><span>déirce.  Siúd agus go raibh atharrughadh mór ar</span>
<lb n="123"/><span>a chruth, bhí a chroidhe comh naomhtha sin gur</span>
<lb n="124"/><span>cheap sé é féin a thabhairt go hiomlán do sheir-</span>
<lb n="125"/><span>bís Dé.  Ba mhian leis bheith n-a fhear riaghlta</span>
<lb n="126"/><span>agus d'iarr sé cead ar a athair dul isteach san</span>
<lb n="127"/><span>mainistir oirdheirc a bhí suidhte i measc na</span>
<lb n="128"/><span>sléibhte i nGleann Da Locha san gConndae</span>
<lb n="129"/><span>ar a dtugtar anois Garrdha na hÉireann.</span>
<lb n="130"/><span>Ba ghearr dho annsin nuair a thug na manaigh</span>
<lb n="131"/><span>eile a chaoinduthracht faoi deara óir do bhí</span>
<lb n="132"/><span>sé mar aingeal, 'na measc, — umhal ceannsa</span>
<lb n="133"/><span>agus ciúin.  Bhí sé aigneamhail cliste dá réir </span>
<lb n="134"/><span>comh géar-chúiseach sin go deimhin go</span>
<lb n="135"/><span>mb'fhéidir a rádh n-a thaoibh go raibh tuigsint</span>
<lb n="136"/><span>aige thar na seanóiríbh agus gur thuig sé thar</span>
<lb n="137"/><span>lucht a mhúinte féin.  Chuaidh sé ar aghaidh</span>
<lb n="138"/><span>chomh maith sin go raibh cáil mhór aige ar fud</span>
<lb n="139"/><span>na hÉireann nuair nach raibh sé acht chúig</span>
<lb n="140"/><span>bliadhna fichead d'aois agus níor bh'iongnadh mar</span>
<lb n="141"/><span>sin d'éis bháis uachtaráin na mainistreach</span>
<lb n="142"/><span>gur toghadh 'na áit é.  Níor bh'fada do bhí sé</span>
<lb n="143"/><span>san ngradam úd nuair tháinic gorta mhór</span>
<lb n="144"/><span>i nÉirinn agus deirtear go raibh sé chomh</span>
<lb n="145"/><span>carthannach déirceamhail sin gur dhíol sé na</span>
<lb n="146"/><span>soithigh óir agus na hornáidí do bhí ar altóir</span>
<lb n="147"/><span>De le biadh do sholáthar do na daoinibh bochta</span>
<lb n="148"/><span>bhí i gcruadh-chás le hocras.  Chúig bliadhna</span>
<lb n="149"/><span>do bhí sé 'n-a uachtarán i nGleann Dá Locha.</span>
<lb n="150"/><span>Nuair d'éag Árd-easpog Bhaile Átha Cliath.</span>
<lb n="151"/><span>Ba mhian leis na daoinibh go léir Lorcán</span>
<lb n="152"/><span>bheith mar Árd-easpog aca 'n-a dhiaidh, acht</span>
<lb n="153"/><span>bhí sé chom umhal gur diúltuigh sé don onóir</span>
<lb n="154"/><span>i dtosach acht fá dheireadh ghlach sé í.</span></p>
<lb n="155"/>
<lb n="156"/><p><span>Is sa mbliadhain aon chéad déag dó agus trí</span>
<lb n="157"/><span>fichead do tháinig sé go Baile Átha Cliath agus</span>
<lb n="158"/><span>do ghabh seilbh ar Theampall Chríost mar ba </span>
<lb n="159"/><span>leis na Caitlicibh an teampoll an uair úd agus</span>
<lb n="160"/><span>scathamh fada 'n-a dhiaidh.  Is maith is eól</span>
<lb n="161"/><span>dúinn go raibh gach nídh bun ós cionn tar</span>
<lb n="162"/><span>éis na Lochlannaigh bheith díbeartha as an dtír</span>
<lb n="163"/><span>agus rud ní ba mheasa 'ná sin go raibh na flatha</span>
<lb n="164"/><span>agus na daoine ag cur i n-aghaidh a chéile.  Ba</span>
<lb n="165"/><span>mhór do ghoill sé sin ar ar naomh agus ba mhinic</span>
<lb n="166"/><span>a rinne sé iarracht ar shíothcháin a dhéanamh</span>
<lb n="167"/><span>eatortha mar bhí fhios aige go dtiocfadh</span>
<lb n="168"/><span>mallacht Dé ortha mar gheall ar easaon-</span>
<lb n="169"/><span>tacht agus achrainn.  Acht is beag an áird a bhí</span>
<lb n="170"/><span>aca air, ag dul i ndonas bhíodar ó lá go lá</span>
<lb n="171"/><span>i leabhaidh dul i bhfeabhas.  Is sean-scéal</span>
<lb n="172"/><span>anois é gur ghoid Mac Murchadha bean an</span>
<lb n="173"/><span>Ruarcaigh as Breifne agus go ndeachaidh</span>
<lb n="174"/><span>go Hanraoi, rí Shasana le cabhair iarraidh</span>
<lb n="175"/><span>air nuair chuir na prionnsaí eile i n'aghaidh</span>
<lb n="176"/><span>faoi n-a dhroch-bhéusaibh.  Ní gábhadh a rádh</span>
<lb n="177"/><span>go raibh fáilte ag Hanraoi roimhe mar ba</span>
<lb n="178"/><span>mhian leis greim fagháil ar Éirinn agus anois bhí</span>
<lb n="179"/><span>an deis aige a shanntuigh sé le fada.  Tháinic</span>
<lb n="180"/><span>Mac Murchadha anall agus scata saighdiúirí</span>
<lb n="181"/><span>leis agus ó'n lá sain go dtí an lá so tá Éire</span>
<lb n="182"/><span>fá smacht na Sasannach.  Mar adeir</span>
<lb n="183"/><span>Seathrún Céitinn is é:</span></p>
<lb n="184"/>
<lb n="185"/><p><span>"Éigceart na nÉireannach féin,</span>
<lb n="186"/><span>Do threascair iad d'aon-bhéim,</span>
<lb n="187"/><span>Ag spairnn fá cheart ghearr chorrach,</span>
<lb n="188"/><span>Ní neart airm na néachtronnach."</span></p>
<lb n="189"/>
<lb n="190"/><p><span>B'follus do Lorcán a Tuathail go gcuir-</span>
<lb n="191"/><span>feadh an dream Gallda an tír go léir fá</span>
<lb n="192"/><span>chois dá dtabhairfidhe cead a gcinn dóibh.</span>
<lb n="193"/><span>Uime sin rinne sé a lan-dícheall chum</span>
<lb n="194"/><span>sluaighte na hÉireann a ghríosughadh le súil</span>
<lb n="195"/><span>go ruaigfeadh siad na Gaill mar ruaigeadh</span>
<lb n="196"/><span>na Lochlannaigh céad go leith bliadhain roimhe</span>
<lb n="197"/><span>sin.  Thug sé le chéile iad.  Tháinic a Con-</span>
<lb n="198"/><span>chubhair ó Chonnachta, Mac Cárthaigh Mór agus na</span>
<lb n="199"/><span>Brianaigh ó Chúige Mumhan, Ó Maoilsheachlain</span>
<lb n="200"/><span>agus na Nialligh ó Chúige Uladh agus bhailigheadar</span>
<lb n="201"/><span>timhcheall Bhaile Átha Cliath.  Bhí na Sasanaigh</span></p>
</div>
<pb n="616"/>
<div><lb n="202"/><p><span>istigh sa gCathair agus bhí súil ag na Gaedhil iad </span>
<lb n="203"/><span>a congbháil annsin nó go mbeadh easbhaidh </span>
<lb n="204"/><span>bhídh ortha i dtreó go gcaithfeadh siad dhul ar</span>
<lb n="205"/><span>ais nó bás d'fagháil leis an ocras. Gan </span>
<lb n="206"/><span>amhras bhí sé 'n-a gcumas, deireadh a chur</span>
<lb n="207"/><span>leis na Gaill acht faríor d'éirigh achrann </span>
<lb n="208"/><span>eatortha féin arís.  Bhí Árd-Easpog Bhaile </span>
<lb n="209"/><span>Átha Cliath i n-a measc dá mbrostughadh acht</span>
<lb n="210"/><span>má bhí féin theip air caradas a chur ar bun</span>
<lb n="211"/><span>idir na taoiseachaibh. Dá brígh sin ní </span>
<lb n="212"/><span>hiongnadh ar bith gur chlis ortha na naimhde a</span>
<lb n="213"/><span>ruagairt.  D'éaluigh siad-san amach as an</span>
<lb n="214"/><span>gcathair; rinneadar a mbealach idir dhá </span>
<lb n="215"/><span>dhream de na hÉireannachaibh agus as go bráth</span>
<lb n="216"/><span>leó ar fud na tíre.  Is aisteach go deimhin </span>
<lb n="217"/><span>gur éirigh leó sin a dhéanamh, mar shaoilfeadh </span>
<lb n="218"/><span>duine go bhféadfaidhe bac a chur ortha, réidh</span>
<lb n="219"/><span>go léir.</span></p>
<lb n="220"/>
<lb n="221"/><p><span>Cad chuige nár lean na Gaedhil iad agus gan </span>
<lb n="222"/><span>ceann aca fhágáil beó.  Is cosamhail nach</span>
<lb n="223"/><span>raibh sé de mhaitheas ionnta sin fhéin a</span>
<lb n="224"/><span>dhéanamh nó má bhí go raibh sé i ndán dóibh a</span>
<lb n="225"/><span>dtír agus a saoirseacht a chailleadh an tráth úd.</span>
<lb n="226"/><span>Pé scéal é d'iompuigheadar a-bhaile agus</span>
<lb n="227"/><span>d'fhágadar greim ag an Sasanach ar a</span>
<lb n="228"/><span>dtalamh dúthchais, greim daingean nár</span>
<lb n="229"/><span>bogadh ó shoin agus nac mbogfar is dócha, go</span>
<lb n="230"/><span>ceann tamaill mhaith eile.</span></p>
<lb n="231"/>
<lb n="232"/><p><span>Bhí an bhuaidh ag an namhad agus dar ndóigh</span>
<lb n="233"/><span>ba mhór an brón a tháinig ar Lorcán Ó</span>
<lb n="234"/><span>Tuathail dá bhárr sin.  Nach trom-chroidheach</span>
<lb n="235"/><span>do smaoin sé ar an mbuaidhreámh do bhí</span>
<lb n="236"/><span>i ndán d'á dhaoinibh.  Do mhothuigh sé roimh</span>
<lb n="237"/><span>ré an droch-bhail agus an mí-adh a luaidh an</span>
<lb n="238"/><span>Céitinneach ins na rannaibh seo:-</span></p>
<lb n="239"/>
<lb n="240"/><p><span>Mór antrom Inse Banba</span>
<lb n="241"/><span>Truag éagchruth na hathardha</span>
<lb n="242"/><span>Críoch ghéig-fhillte bhocht an bhróin</span>
<lb n="243"/><span>Éagcinnte anocht a neamh-ghlór.</span></p>
<lb n="244"/>
<lb n="245"/><p><span>Fada an tréimhse atá sise </span>
<lb n="246"/><span>I n-an-chruth fá'n aindeise</span>
<lb n="247"/><span>Gan fóirithin i ndán di</span>
<lb n="248"/><span>Roi rithin dál na daoirse.</span></p>
<lb n="249"/>
<lb n="250"/><p><span>Támuid ag druidim anois leis an gcuid</span>
<lb n="251"/><span>deiridh de bheathaidh ár naoimh.  Tar éis</span>
<lb n="252"/><span>gabhála na hÉireann leis na Sasanaigh ní</span>
<lb n="253"/><span>bhfuair sé sláinte ná aoibhneas.  Bhí sé ag</span>
<lb n="254"/><span>meathadh ó lá go lá.  Ní thiubhradh rí Shasana</span>
<lb n="255"/><span>féin aon tsuaimhneas dó, ná ní bheadh sé</span>
<lb n="256"/><span>sásta muna n-imreoghadh sé beart fealltach</span>
<lb n="257"/><span>éigin air mar taisbeánfaidh an scéal so:</span></p>
<lb n="258"/>
<lb n="259"/><p><span>San mbliadhain aon chéad déag agus cheithre</span>
<lb n="260"/><span>fichid b'éigean d' Ó Conchubhair rí Chonnacht</span>
<lb n="261"/><span>a mhac a thabhairt n-a gheall do'n dara</span>
<lb n="262"/><span>Hanraoi agus is é Árd-Easpog Ó Tuathail a</span>
<lb n="263"/><span>cuireadh leis go Sasana.</span></p>
<lb n="264"/>
<lb n="265"/><p><span>Bhí Hanraoi sa bhFrainc ar ghno éigin agus sul</span>
<lb n="266"/><span>a d'imthig sé ann thug órdughadh dá oifige-</span>
<lb n="267"/><span>achaib cúirte dá dtiocsadh Lorcán chuca gan</span>
<lb n="268"/><span>é leigint ar ais arís 'chor ar bhith.  Rinne-</span>
<lb n="269"/><span>adar iarracht ar a chongbháil acht d'aithin sé</span>
<lb n="270"/><span>ortha nár bh'féidir leis aon ionntaoibh bheith</span>
<lb n="271"/><span>aige asta.  Ghabh sé a leith-scéal leó ag rádh</span>
<lb n="272"/><span>go raghadh sé san bhFrainc go bhfeicfeadh sé</span>
<lb n="273"/><span>an rí féin.  Ar an mbealach d'éirigh sé tinn</span>
<lb n="274"/><span>agus bhí sé chomh dona sin nuair tháinic i ngar</span>
<lb n="275"/><span>do Mhainistir Eu i Normandí go ndeachaidh</span>
<lb n="276"/><span>sé ann agus gur iarr cead ar an uachtarán é</span>
<lb n="277"/><span>leigint isteach.  Chomh luath is d'innis sé</span>
<lb n="278"/><span>dhóibh cia bhí ann bhí fáilte mhór aca roimhe agus</span>
<lb n="279"/><span>rinneadar a ndicheall é thabhairt slán ó'n</span>
<lb n="280"/><span>tinneas.  Acht ar mbeith dhó scathamh gearr</span>
<lb n="281"/><span>n-a measc d'éirigh níos measa agus b'fhollus</span>
<lb n="282"/><span>dóibh go léir go raibh an bás air.</span></p>
<lb n="283"/>
<lb n="284"/><p><span>Annsin thángadar chuige agus d'iarr air a</span>
<lb n="285"/><span>udhacht a dhéanamh.</span></p>
<lb n="286"/>
<lb n="287"/><p><span>"Tá fhios ag Dia" ar seisean dá</span>
<lb n="288"/><span>bhfreagairt, "nach bhfuil pinginn 'sa domhan</span>
<lb n="289"/><span>agam le fágbháil ag aon duine."  Is ar a</span>
<lb n="290"/><span>dhaoinibh féin bhí sé ag cuimhneamh agus é ag</span>
<lb n="291"/><span>fagháil bháis mar bhí imnidhe mhór air n-a</span>
<lb n="292"/><span>dtaoibh.  "Ó, a dhaoine dhichéillidhe" ar sé,</span>
<lb n="293"/><span>"créad d'éireoghas díbh anois?  Cia thiubhras</span>
<lb n="294"/><span>cabhair dhíbh nuair bheidheas mé imthighthe?"</span>
<lb n="295"/></p>
</div>
<pb n="617"/>
<div><lb n="296"/><p><span>B'shin iad na focla deiridh a labhair sé agus is </span>
<lb n="297"/><span>'n-a theangaidh féin an Ghaedhilg a dubhairt</span>
<lb n="298"/><span>sé iad.  D'adhlacadh é i reilig na mainis-</span>
<lb n="299"/><span>dreach i bhfad ó n-a thír féin, agus ó na daoinibh </span>
<lb n="300"/><span>a ghrádhuigh sé chomh mór sin.  Ní raibh sé, </span>
<lb n="301"/><span>acht chúig bliadhna agus dá fhichid nuair fuair sé</span>
<lb n="302"/><span>bas, acht tig linn a rádh gan aon ghó gur </span>
<lb n="303"/><span>chóimhlíon sé am fada i n-achar ghearr.  Fear </span>
<lb n="304"/><span>éachtach mór-chroidheac sár-naomhtha a bhí ann</span>
<lb n="305"/><span>go deimhin, agus chomh fada is bheas féar ag</span>
<lb n="306"/><span>fás no uisce ag ruith badh chóir go mbeadh sé </span>
<lb n="307"/><span>i ndil-chuimne ag muinntir na hÉireann agus</span>
<lb n="308"/><span>go mbeadh meas aca ar a ainm ghlórmhar.</span></p>
<lb n="309"/>
<lb n="310"/><p><span>ÉNRÍ Ó GRÁDAIGH.</span></p>
<lb n="311"/>
<lb n="312"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Lorcán Ó Tuathail.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Lorcán Ó Tuathail.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
