Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Sgéalaidheacht. Na Trí Saighdiúirí.
Title
Sgéalaidheacht. Na Trí Saighdiúirí.
Author(s)
Féach aithriseoir,
Compiler/Editor
Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)
Contributor
Ní Anluain, Eibhlín. Drummullagh, Omeat
Composition Date
1901
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?> <TEI><teiHeader type="text"> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Sgéalaidheacht. Na Trí Saighdiúirí.</title><author><persName>Féach aithriseoir</persName></author><author><persName>Ní Anluain, Eibhlín. Drummullagh, Omeath.</persName></author><editor><name type="main">Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)</name></editor><respStmt> <resp>Electronic edition compiled by</resp> <name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name> </respStmt> </titleStmt> <editionStmt> <edition> <note type="N">IG11-11279</note> <note type="L">182</note> <note type="B">1901</note> <note type="C"/> <note><p>Description of how and why changes were made</p></note> </edition> </editionStmt> <publicationStmt> <publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher> <pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Samhain, 1901</date><idno>IG11-11279</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor> <availability> <p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p> </availability> </publicationStmt> <seriesStmt> <title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">11</biblScope> </seriesStmt> <sourceDesc> <biblStruct> <analytic><author>Féach aithriseoir</author><title>Sgéalaidheacht. Na Trí Saighdiúirí.</title></analytic> <monogr> <title level="j">Sgéalaidheacht. Na Trí Saighdiúirí.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Samhain, 1901</date></imprint> </monogr> </biblStruct> </sourceDesc> </fileDesc> <profileDesc> <langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage> </profileDesc> </teiHeader> <text><body><div><p><span><pb n="182"/></span> <lb n="1"/><span>NA TRÍ SAIGHDIUIRÍ.</span></p> <lb n="2"/> <lb n="3"/><p><span>Thíos i nDoire, nuair </span> <lb n="4"/><span>a bhbí na Sasanaigh ag </span> <lb n="5"/><span>teacht go hÉirinn,</span> <lb n="6"/><span>bhí siad ag teacht </span> <lb n="7"/><span>isteach 'un Éirinn a </span> <lb n="8"/><span>bhaint. Thaini' siad</span> <lb n="9"/><span>isteach go Doire agus cha rabh fios aca (.i. ag </span> <lb n="10"/><span>buidhin na nGaedheal) goidé an dóigh a </span> <lb n="11"/><span>thiocfadh leobhtha a gcoinneáilt ar gcúl - dá </span> <lb n="12"/><span>ngeobhadh siad isteach, mhuirbhfeadh siad roimhe </span> <lb n="13"/><span>leobhtha.</span></p> <lb n="14"/> <lb n="15"/><p><span>Thainic triúr fear aca (.i. de bhuidhin na </span> <lb n="16"/><span>nGaedheal) bhí díolta ó'n bhainríoghain nach </span> <lb n="17"/><span>rabh dadamh aca le teanamh (déanamh) leis </span> <lb n="18"/><span>a' bhainrioghain ana b'ó agus fuair siad na fir </span> <lb n="19"/><span>'un croinn a bhaint agus gheárr siad na croinn </span> <lb n="20"/><span>sé troighthe agus cúig troighthe, an méad a bhí </span> <lb n="21"/><span>ins na fir, agus sháith siad ins a' talamh iad a </span> <lb n="22"/><span>chois na fairrge agus chuir siad casógaibh ortha </span> <lb n="23"/><span>agus hataidhe ar bhun na gcrann, agus nuair a </span> <lb n="24"/><span>bheifeá tamallt ar shiubhal uabhtha shaoilfeá </span> <lb n="25"/><span>gur fir a bhí ionnta, agus bhí na Sasanaigh ar a'</span> <lb n="26"/><span>taoibh eile do'n uisge, lán trí sóithich de </span> <lb n="27"/><span>shaighdiúirí.</span></p> <lb n="28"/> <lb n="29"/><p><span>Nuair a thainic na Sasanaigh ar a' taoibh</span> <lb n="30"/><span>thall do'n uisge shaoil siad gur fir a bhí </span> <lb n="31"/><span>ionnta. Agus cha rabh aon fhear i n-a measg</span> <lb n="32"/><span>ar a' taoibh seo de Dhoire a dtiocfadh leobhtha </span> <lb n="33"/><span>na gunnaidhe móra 'oibriughadh acht na trí </span> <lb n="34"/><span>saighdiur so agus chóruigh siad a gcuid gunnaidhe </span> <lb n="35"/><span>aige bun na gcrann agus chuir siad annsin</span> <lb n="36"/><span>bratach suas agus thug siad cuireadh do na </span> <lb n="37"/><span>Sasanaigh theacht ar aghaidh.</span></p> <lb n="38"/> <lb n="39"/><p><span>Thóg siad-san a gcuid seóltaí 'un a theacht </span> <lb n="40"/><span>ar aghaidh agus nuair a bhí siad i leith na báighe </span> <lb n="41"/><span>thug na triúr saighdiuirí teine d'á gcuid </span> <lb n="42"/><span>gunnaidhe móra agus bhuail siad suas na trí </span> <lb n="43"/><span>sóithigh agus bháidh siad an uile fhear a bhí ar na </span> <lb n="44"/><span>sóithigh acht na trí caiptin agus bhí na trí caiptin </span> <lb n="45"/><span>d'á mbáthadh agus chuaidh na trí saighdiuirí amach </span> <lb n="46"/><span>agus shábháil siad iad gan a mbáthadh agus thug siad </span> <lb n="47"/><span>isteach 'un talamh iad agus choinnigh siad iad </span> <lb n="48"/><span>go dtí gur sgríobh na caiptiní ar ais chuig </span> <lb n="49"/><span>an rígh (.i. rí Seórsa) goidé an dóigh a rinne </span> <lb n="50"/><span>na trí saighdiuirí seo agus chuir a' rí ar ais </span> <lb n="51"/><span>chuca dúblughadh tuarastail a fhaideacht agus </span> <lb n="52"/><span>bheidheadh siad beo agus dubhairt a' rí, dá rachadh </span> <lb n="53"/><span>siad ar ais go Sasana, go ndeanfadh sé </span> <lb n="54"/><span>daoine uaisle d'á gcuid daoiní saoghalta.</span> <lb n="55"/><span>Dubhairt siad, dá bhfuigheadh siad Sasana ar </span> <lb n="56"/><span>leithphighinn, nach rachadh siad ionn.</span></p> <lb n="57"/> <lb n="58"/><p><span>Chuaidh siad amach ins an fhairrge agus fuair </span> <lb n="59"/><span>siad na gunnaidhe. Thóg siad leóbhtha iad agus </span> <lb n="60"/><span>thug siad isteach go Doire iad agus dubhairt rí </span> <lb n="61"/><span>Seórsa gor bhfeárr na trí saighdiuirí bhí i </span> <lb n="62"/><span>nÉirinn no na trí láin sóithigh bhí aige-san.</span></p> <lb n="63"/> <lb n="64"/><p><span>TAGRA.</span> <lb n="65"/><span>'Un (= chum) Éirinn a bhaint, to take Ireland, is the</span> <lb n="66"/><span>usage of the dialect of N. Leinster and E. and S.</span> <lb n="67"/><span>Ulster, an agreement with Leath Mhogha. In W.</span> <lb n="68"/><span>Ulster léi is used as in Connacht, and frequently in</span> <lb n="69"/><span>Clare. [In Co. Clare in this construction the lé does</span> <lb n="70"/><span>not become leis before the article, ex. lé an Ghaedhilge</span> <lb n="71"/><span>a choimeád, agus c.] A thiocfadh leóbhtha, usually a dtiocfadh</span> <lb n="72"/><span>leóbhtha, in which they could. A gcoinneáilt = a</span> <lb n="73"/><span>gcongbháil, to keep them. Bhí díolta ón bhainrioghain,</span> <lb n="74"/><span>who had been paid off by the queen; bhainrioghain was</span> <lb n="75"/><span>pronounced waur'-hin. Ana b'ó (or ana b' 'ó) = ana</span> <lb n="76"/><span>budh mhó = ní budh mhó, any more; ana is usually con-</span></p> </div> <pb n="183"/> <div><lb n="77"/><p><span>tracted to 'na; with b'ó compare b'íle (= budh mhíle)</span> <lb n="78"/><span>of Co. Donegal. Fuair siad : this is English idiom.</span> <lb n="79"/><span>Lán trí sóithich (or sóich) for lán trí soitheach, the full</span> <lb n="80"/><span>of three vessels, three ship-loads. Bratach, a flag, a</span> <lb n="81"/><span>literary word that the narrator endeavoured to adopt,</span> <lb n="82"/><span>so as to obviate the use of the English term; she was</span> <lb n="83"/><span>uncertain whether it was bratóg or bratach or ratóg</span> <lb n="84"/><span>or breacóg! The first is used in the local dialect:</span> <lb n="85"/><span>"a rag." I leith na báighe, "in the middle of the</span> <lb n="86"/><span>channel," lit., in the half of the bay. Bhuail siad</span> <lb n="87"/><span>suas, they smashed up. Sóithigh, vessels (marked here</span> <lb n="88"/><span>as pronounced soy). Shábháil siad iad gan a mbáthadh,</span> <lb n="89"/><span>they saved them from drowning, lit., they saved them</span> <lb n="90"/><span>without their drowning - i.e., (so as) not to drown, or</span> <lb n="91"/><span>so that they should not be drowned; the idiomatic</span> <lb n="92"/><span>construction here is simple enough, but hard to</span> <lb n="93"/><span>explain adequately in English words; cf., thiob sé mé</span> <lb n="94"/><span>gan a dhul, he stopped me from going; an mionna</span> <lb n="95"/><span>bhearadh sise i n-aghaidh a fir fhén, chrochfahd sé a</span> <lb n="96"/><span>fear fhéin, agus shábháilfeadh sé Séamus gan a chrochadh,</span> <lb n="97"/><span>the oath she would give (= swear) against her own</span> <lb n="98"/><span>husband would hang him, and would save James</span> <lb n="99"/><span>from being hanged (these two examples are from</span> <lb n="100"/><span>Omeath also). Chuir an rí ar ais chuca: there is</span> <lb n="101"/><span>an amphibology here - it is hard to tell which are</span> <lb n="102"/><span>alluded to : the three captains or the three soldiers. A</span> <lb n="103"/><span>fhaideacht agus, as long as, whilst. No = 'ná, ioná, than.</span></p></div></body></text></TEI>
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services