Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Fiannaidheacht - Teacht agus Imtheacht an Ghiolla Dheacair agus Tóruigheacht Chonáin agus A Chuideachtan.</title><author><persName/></author><editor><name type="main">Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG10-11099</note>
		 <note type="L">512</note>
		 <note type="B">1900</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Bealtaine, 1900</date><idno>IG10-11099</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">10</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author/><title>Fiannaidheacht - Teacht agus Imtheacht an Ghiolla Dheacair agus Tóruigheacht Chonáin agus A Chuideachtan.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Fiannaidheacht - Teacht agus Imtheacht an Ghiolla Dheacair agus Tóruigheacht Chonáin agus A Chuideachtan.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Bealtaine, 1900</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>TEACHT AGUS IMTHEACHT AN GHIOLLA</span>
<lb n="1"/><span>DHEACAIR AGUS TÓRUIGHEACHT CHONÁIN AGUS</span>
<lb n="2"/><span>A CHUIDEACHTAN.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>D'fhiafruigh Oisín mac Finn de'n Rígh</span>
<lb n="5"/><span>Féinne cá líon do rachadh leis do thóruigheacht</span>
<lb n="6"/><span>a mhuintire.  “Is beag liom a bhfuil annso</span>
<lb n="7"/><span>d'Fhiannaibh Éireann a dhul liom,” ar Fionn.</span>
<lb n="8"/><span>“Ná habair sin,” ar Oisín,  “óir ní beag </span>
<lb n="9"/><span>linn oiread a ndeachaidh uainn de'n Fhéinn</span>
<lb n="10"/><span>do dhul ann, agus acht go roigfeam féin</span>
<lb n="11"/><span>a chéile an deichneabhar ar fhichid, ní fhuil</span>
<lb n="12"/><span>críoch ná cineadhach san gcruinne i n-a</span>
<lb n="13"/><span>racham nach caithfadh bheith umhal urramach</span>
<lb n="14"/><span>dúinn, ar ais nó ar éigean.”   “Mai-</span>
<lb n="15"/><span>seadh,” ar Fionn,  “is cead liom-sa an nídh</span>
<lb n="16"/><span>is cead libh-se, agus tógbhaidh féin na cúig feara</span>
<lb n="17"/><span>déag is fearr lámhach agus is mionca do fromhadh</span>
<lb n="18"/><span>i n-am imreasáin agus easaonta de'n Fhéinn, agus</span>
<lb n="19"/><span>féachain cia fhuigfeam i n-áirdcheannas na</span>
<lb n="20"/><span>hÉireann im' ionad-sa ós cionn na Féinne</span>
<lb n="21"/><span>go teacht dúinn tar ár n-ais arís.”  Is í</span>
<lb n="22"/><span>comhairle ar ar cinneadh leó, Oisín mac Fhinn</span>
<lb n="23"/><span>d'fhágbháil os cionn na Féinne go filleadh</span>
<lb n="24"/><span>dóibh arís, óir is é budh shine agus budh oirbheart-</span>
<lb n="25"/><span>aighe do chloinn an Ríogh Féinne.  Agus is</span>
<lb n="26"/><span>iad so drong do dheagh-laochaibh do chuaidh le</span>
<lb n="27"/><span>Fionn san turus sain, i. Diarmuid déad-bhán</span>
<lb n="28"/><span>dreach-sholais ó Duibhne, Osgar anghlonnach</span>
<lb n="29"/><span>mac Oisín, Goll glac-láidir mac Mórna,</span>
<lb n="30"/><span>trí mic Aonchearda Béarra, eadhón, Glas,</span>
<lb n="31"/><span>Gearr, agus Gabha, Sgiathbhreac mac Dathchaoin;</span>
<lb n="32"/><span>fear iomchair sgéithe Fhinn, Caoilte mac</span>
<lb n="33"/><span>Rónáin, Caolchródha céadghoineach ó Neamhain;</span>
<lb n="34"/><span>agus trí mic an Ríogh Féinne, eadhón, Iollann</span>
<lb n="35"/><span>faobhar-dhearg mac Fhinn, agus Aodh Beag mac</span>
<lb n="36"/><span>Fhinn, agus Fearghus finnbhéil, file na Féinne,</span>
<lb n="37"/><span>Fionn mac Glóir, rí Féine d'Fhéinn Uladh,</span>
<lb n="38"/><span>darab ionann máthair dó féin, agus d'Fhionn, óir</span>
<lb n="39"/><span>dob' í Muireann Munchaomh inghean Thaidhg</span>
<lb n="40"/><span>draoi mhic Nuadhat a máthair araon, agus Fear-</span>
<lb n="41"/><span>dhach agus Foiltleabhar, dhá mhac ríogh na hIndia</span>
<lb n="42"/><span>maille riú.  Tiomnann Fionn an drong</span>
<lb n="43"/><span>deagh-laoch do bhí i n-a fhochair ag dul leis san</span>
<lb n="44"/><span>turus sain.  Ceileabhrar d'Oisín agus do</span>
<lb n="45"/><span>mhaithibh na Féinne, agus budh déar-chaointeach</span>
<lb n="46"/><span>dobrónach do bhádar leith ar leith ar sgaradh</span>
<lb n="47"/><span>leó le chéile, agus adubhairt Oisín an rann agus</span>
<lb n="48"/><span>d'fhreagair Fionn dó amhail isbeart:—</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>Oisín.—</span>
<lb n="51"/><span>Tusa ar eachtra ag imtheacht, a Fhinn</span>
<lb n="52"/><span>arm-ruaidh fhuiligh,</span>
<lb n="53"/><span>Do theacht id luing leabhair go hIath</span>
<lb n="54"/><span>Éireann fuinn fhuinidh.</span></p>
<lb n="55"/>
<lb n="56"/><p><span>Fionn.— </span>
<lb n="57"/><span>Tusa uain ag anmhain gan baoghal</span>
<lb n="58"/><span>gan anbhuain</span>
<lb n="59"/><span>A ruisg mhíonla mhaill-réidh, a dhuis</span>
<lb n="60"/><span>dhíona daghshluaigh.</span>
<lb n="61"/></p>
</div>
<pb n="513"/>
<div><lb n="62"/><p><span>Oisín.— </span>
<lb n="63"/><span>M'éacht ort, a Fhinn Almhan, éacht is</span>
<lb n="64"/><span>oircheas d'fhógra,</span>
<lb n="65"/><span>T'iompódh san gcuan chéadna go</span>
<lb n="66"/><span>fionn-chlár fuar Fódla;	</span>
<lb n="67"/><span>Mise uaibh ag fanamhain, cá bhfuil</span>
<lb n="68"/><span>céim is usa?</span>
<lb n="69"/><span>Ag cur do chlú i gcathaibh is dearbh </span>
<lb n="70"/><span>go rachaidh tusa.</span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>A haithle na laoidhe sin do chuireadar</span>
<lb n="73"/><span>amach go mear-chalma míleadhta mór-</span>
<lb n="74"/><span>aigeantach a long luchtmhar leabhar-bhláith</span>
<lb n="75"/><span>agus a mbarc bheann-chorrach bhroinn-fhairsing</span>
<lb n="76"/><span>bhréid-leathan 'san sál-mhuir linn-fhuar lán-</span>
<lb n="77"/><span>doimhin ró-fhairrsing go soindíreach, agus Foilt-</span>
<lb n="78"/><span>leabhar mac ríogh na hIndia an t-eólaighe ag</span>
<lb n="79"/><span>déanamh eólais dóibh ar chorr-thosach na</span>
<lb n="80"/><span>luinge, ag leanamhaint luirg an Ghiolla</span>
<lb n="81"/><span>Dheacair agus a chapaill; agus d'fhiafruigh Fionn</span>
<lb n="82"/><span>d'Fheardhach mac ríogh na hIndia, créad do-</span>
<lb n="83"/><span>ghéanfadaois re a raibh do luingeas diomhaoin</span>
<lb n="84"/><span>aca?   “Do-ghéan-sa a gcur ar neimh-nídh tré</span>
<lb n="85"/><span>ghaois agus tré gheintlidheacht na healadhna</span>
<lb n="86"/><span>draoidheachta atá agam nó go mbeith i n-eas-</span>
<lb n="87"/><span>bhaidh ort acht an long i n-a bhfuilir-se dhíobh,</span>
<lb n="88"/><span>agus dá mbeith práidhinn agat leó, d'fhéadfainn-</span>
<lb n="89"/><span>se do dhóithin long agus luath-bharc do dhéanamh</span>
<lb n="90"/><span>dhuit le prap na súl, nó le haithghearr aon-</span>
<lb n="91"/><span>uaire.”  Suidheas Feardhach ar dheireadh na </span>
<lb n="92"/><span>luinge, agus do shuidh Fionn agus a mhuinntir ar</span>
<lb n="93"/><span>shleasaibh seas-árda sár-dhaingne na síoth-</span>
<lb n="94"/><span>bhairce, agus gabhaid chuca annsain rámha slinn-</span>
<lb n="95"/><span>leathna síth-righne seang-mhulcha i n-a ndóidíbh</span>
<lb n="96"/><span>daingne do-sgaoilte dath-áilne donn-</span>
<lb n="97"/><span>ingneacha, agus do rinneadar iomramh dian</span>
<lb n="98"/><span>dásachtach doi-eadrana go rángadar i</span>
<lb n="99"/><span>gcrioslachaibh fuara fliuch-lingtheacha fionn-</span>
<lb n="100"/><span>ghlasa fíor-dhoimhne foghairt-ghearánach na</span>
<lb n="101"/><span>fraoch-fhairrge, agus mar rángadar annsain </span>
<lb n="102"/><span>d'éirigh an dubh-fhairrge dóibh i n-a dromann-</span>
<lb n="103"/><span>aibh dána dásachta do-sgaoilte agus i n-a</span>
<lb n="104"/><span>gleanntaibh garbh-liatha glór-uallacha gráin-</span>
<lb n="105"/><span>doiligh gorm-reamhra agus i n-a srothaibh saidhbhre</span>
<lb n="106"/><span>sár-luatha siansánacha siubhlaidhe sár-bhriste,</span>
<lb n="107"/><span>agus i n-a gcuasánaibh cáinteacha cioth-mhóra agus</span>
<lb n="108"/><span>i n-a broinntibh breacmhara bárr-cheathachacha</span>
<lb n="109"/><span>buan-chubhracha, agus i n-a motharaibh mór-thonn-</span>
<lb n="110"/><span>acha mí-chéilidhe, agus freagrann an ghaoth go</span>
<lb n="111"/><span>fuasaoideach féidhm-láidir fulaing-thréan</span>
<lb n="112"/><span>ris na Féinnibh, ionnus gur thúrnadar</span>
<lb n="113"/><span>mongair agus meadair anfach na mara de'n</span>
<lb n="114"/><span>mheasgadh sain go raibh go féith-chiuin fasaidh</span>
<lb n="115"/><span>fíor-mhín.</span></p>
<lb n="116"/>
<lb n="117"/><p><span>Níor chian dóibh iar sin go bhfacadar an</span>
<lb n="118"/><span>fhaill mhór agus an charraig chorr chiardubh cheann-</span>
<lb n="119"/><span>gharbh chomhdhaigean, agus Foiltleabhair mac ríogh</span>
<lb n="120"/><span>na hIndia ag leanmhain luirg an Ghiolla</span>
<lb n="121"/><span>Deacair go díreach deagh-thapaidh chum na</span>
<lb n="122"/><span>cairrge réamhráidhte, agus budh haidhbhseach agus</span>
<lb n="123"/><span>budh hárd ur-ghránna leo a haoirde suas</span>
<lb n="124"/><span>i néalaibh na fíormaimeinte, agus budh sleamhaine</span>
<lb n="125"/><span>trá 'ná com amh-eascoine gach slios slim-</span>
<lb n="126"/><span>réidh de'n ruadh-charraig doi-réidh sin, agus ní</span>
<lb n="127"/><span>raibh conaire ná slighe aca i rachadaois suas</span>
<lb n="128"/><span>uirre, agus ní fhuaradar lorg an Ghiolla Dheacair</span>
<lb n="129"/><span>ná a ghearráin uaithi i n-aon áird d'áirdibh an</span>
<lb n="130"/><span>domhain, agus ro budh holc agus budh himshníomhach</span>
<lb n="131"/><span>le Fionn agus le Fiannaibh Éireann gan ar</span>
<lb n="132"/><span>gcumas dóibh a muinntir do leanamhaint</span>
<lb n="133"/><span>tairis sin, do bhrígh nach bhfuaradar slighe ná</span>
<lb n="134"/><span>conaire i rachadaois suas ar an gcarraig.</span>
<lb n="135"/><span>“Créad an mhaith atá dhúinn,” ar Fearghus</span>
<lb n="136"/><span>Finnbhéil, file na Féinne,  “an tí do hoileadh,</span>
<lb n="137"/><span>do leasuigheadh agus do lán-mhúineadh ag </span>
<lb n="138"/><span>Manannán mong-bhuidhe mór-cheardach mac</span>
<lb n="139"/><span>Lir i dTír trácht-mhín Tairngire agus ag Aonghus</span>
<lb n="140"/><span>ilcheardach mac an Daghda san Bhrugh ós</span>
<lb n="141"/><span>Bóinn, agus an tí ag á bhfuil gach céird agus ealadhan</span>
<lb n="142"/><span>agus cumhachta dá raibh aca-san de dhíoghluim</span>
<lb n="143"/><span>deagh-fhoghlamtha de ghlan-mheabhair, agus ná téid</span>
<lb n="144"/><span>sé do léim éadtrom eadarbhuasach, do thoradh</span>
<lb n="145"/><span>a ealadhan agus a dhraoidheachta, do dhéanamh</span></p>
</div>
<pb n="514"/>
<div><lb n="146"/><p><span>teórannn dúinn agus do thabhairt sgéala dhúinn</span>
<lb n="147"/><span>ón gcarraig, agus gur cinnte linn gurab ann-</span>
<lb n="148"/><span>so suas do ghabh ár muinntir agus gur dóigh</span>
<lb n="149"/><span>linn gurab ann atá árus comhnuidhte an</span>
<lb n="150"/><span>Ghiolla Dheacair?”  Iar gclos athaisg an</span>
<lb n="151"/><span>draoi do Dhiarmuid ó Duibhne, do ghabh náire</span>
<lb n="152"/><span>agus imdheargadh é agus is é adubhairt,  “is chugam-</span>
<lb n="153"/><span>sa adeirir sin, a Fhearghuis.”  “Is chugat do </span>
<lb n="154"/><span>deimhin,” ar Fearghus.  Ro éirigh Diarmuid</span>
<lb n="155"/><span>iar sin, agus gabhas a iorradh agus a iolfhaobhar</span>
<lb n="156"/><span>chuige agus do rinne ar a dhá shligh síoth-fhada</span>
<lb n="157"/><span>slinn-ghéara, agus do ghabh sleagh díobh in gach</span>
<lb n="158"/><span>láimh leis, eadhón, an Crannbhuidhe agus an Ga</span>
<lb n="159"/><span>Dearg a n-anmanna, agus tug criothnughadh</span>
<lb n="160"/><span>curadh air féin, agus d'éirigh go hur-éadtrom</span>
<lb n="161"/><span>éanamhail eadarbhuasach do chleasaibh cóimh-</span>
<lb n="162"/><span>neartmhara a cholna, d'urlannaibh a shleagh agus</span>
<lb n="163"/><span>do chrannaibh a chraoisighe nó gur ghabh leithead</span>
<lb n="164"/><span>a dhá gheal-bhonn de'n fhearann áluinn fhéar-</span>
<lb n="165"/><span>uaine ar mhullach na cairrge ceann-ghairbhe</span>
<lb n="166"/><span>cloch-aimhréidhe thuas.  Agus ar rochtain ann-</span>
<lb n="167"/><span>sain dó, d'fhéach ar a mhuinntir uaidh síos ro</span>
<lb n="168"/><span>fhágaibh san luing dá éis.  Fá leór d'ádhbhar</span>
<lb n="169"/><span>uathbháis agus ur-ghráine leis silleadh agus féachain</span>
<lb n="170"/><span>orra le n-a fhad agus le n-a mheirtnighe uaidh</span>
<lb n="171"/><span>síos do bhádar, agus féachain an tír ar gach</span>
<lb n="172"/><span>taobh de, agus do chonnairc sé na mágha mion-</span>
<lb n="173"/><span>sgothacha mór-fhairsinge agus na tulcha torthacha</span>
<lb n="174"/><span>taitneamhacha taobh-uaine agus na cnuic inbheacha</span>
<lb n="175"/><span>ur-aoibhne, agus budh mhór an tógbháil uaille agus</span>
<lb n="176"/><span>droch-aigeanta agus an sgrios maoithe agus do-</span>
<lb n="177"/><span>mheanman bheith ag silleadh agus ag sár-fhéachain</span>
<lb n="178"/><span>orra, óir budh bhinn uaill sreabh, ceól éan,</span>
<lb n="179"/><span>dórd beach agus foghar gaoithe innti.  Ro ghabh</span>
<lb n="180"/><span>Diarmuid ag siubhal na críche: níor chian dó</span>
<lb n="181"/><span>iar sin go bhfaca an tulach árd úr-aoibhinn</span>
<lb n="182"/><span>fhéar-uaine, agus bile bioth-áluinn buan-torthach</span>
<lb n="183"/><span>fleasgach foi-ghéagach i gceart-mheadhón na</span>
<lb n="184"/><span>tulcha agus cairthe chloiche chaomh-áluinn i n-a</span>
<lb n="185"/><span>seasamh le taobh an bhile agus tobar linn-ghlas</span>
<lb n="186"/><span>glan-fhuar re taoibh na cairthe agus ní fhaca aon </span>
<lb n="187"/><span>duine timcheall an tobair ná na tulcha, agus </span>
<lb n="188"/><span>d'ionnsuigh Diarmuid an tobar, óir budh</span>
<lb n="189"/><span>luinneach lúthgháireach leis a fhagáil ar an</span>
<lb n="190"/><span>ádhbhar go raibh sé lán do thart agus do throm-</span>
<lb n="191"/><span>íotaidh d'éis a bhfuair sé d'olc agus d'anfhorlann</span>
<lb n="192"/><span>ar muir agus ar mór-fhairrge, agus níor fuilngeadh</span>
<lb n="193"/><span>leis a bheith ag á fheitheamh i bhfad an tan do</span>
<lb n="194"/><span>chrom ag ól dighe, agus comh luath agus chrom a</span>
<lb n="195"/><span>cheann do chuala trost agus torann trom-ádhbhal</span>
<lb n="196"/><span>agus do shaoil gurab léir-shluaigh agus iomad</span>
<lb n="197"/><span>sochaidhe agus iolar curadh agus caithmhíleadh do bhí </span>
<lb n="198"/><span>ag teacht i n-a fhochair, agus do thógaibh a cheann</span>
<lb n="199"/><span>go dísgir dícheallach agus ní fhaca aon duine agus</span>
<lb n="200"/><span>ó nach faca, d'fhill a dhá ghlúin ghasta ghlé-</span>
<lb n="201"/><span>geala dath-áilne deagh-chumtha faoi arís, agus</span>
<lb n="202"/><span>dob' áil leis cosg a íotadh de'n uisge d'ól,</span>
<lb n="203"/><span>agus do chuala trost budh seacht mó 'ná an chéad</span>
<lb n="204"/><span>uair, agus do thógaibh a cheann go dána deagh-</span>
<lb n="205"/><span>thapaidh agus ní fheadair créad do-ghní an torann.</span>
<lb n="206"/><span>“Atá dóigh agam,” ar Diarmuid, “gurab</span>
<lb n="207"/><span>de chomhachtaibh an tobair-se gan leigean do</span>
<lb n="208"/><span>dhuine deoch d'ól as acht amhlaidh so.”  Iar</span>
<lb n="209"/><span>sin do thug Diarmuid súil i n-a thimcheall, agus</span>
<lb n="210"/><span>do chonnairc corn cóimhfhleasgach cumhdaighthe</span>
<lb n="211"/><span>ar bheinn na cairrge, agus do ghlac é, agus do chuir</span>
<lb n="212"/><span>sa tobar é, agus d'ibh deoch as.  As a haithle </span>
<lb n="213"/><span>sin d'féach Diarmuid thairis, agus do chonnairc</span>
<lb n="214"/><span>an t-aon-óglach áluinn iolbhuadhach dá ionn-</span>
<lb n="215"/><span>suighe anoir gach ndíreach agus trealamh troda</span>
<lb n="216"/><span>agus teagmhála, agus greann gaisgidh agus gnímh-éacht</span>
<lb n="217"/><span>air, agus fraoch feirge fíor-mhóire agus inneall áigh</span>
<lb n="218"/><span>agus iomghona air, agus brat sgiamhdha sgárlóide</span>
<lb n="219"/><span>ar uachtar a earraidh agus a éididh air, agus fleasg</span>
<lb n="220"/><span>fhionn-bhuidhe fhíor-órdha d'ór áluinn aith-</span>
<lb n="221"/><span>leaghtha ar uachtar a aighthe agus a éadain air</span>
<lb n="222"/><span>nach sgaoileadh an ghaoth an folt fuathan-chaol</span>
<lb n="223"/><span>fíor-áluinn for-órdha do bhí le cleith a chinn</span>
<lb n="224"/><span>agus a cheann-mhullaigh, agus eas áluinn go niamhdha</span>
<lb n="225"/><span>solusmhar idir a throighthibh agus an talamh agus</span>
<lb n="226"/><span>adubhairt,  “A mhic uí Dhuibhne, dar liom féin,</span>
<lb n="227"/><span>is fada fairsing Éire iath-ghlas oileánach</span></p>
</div>
<pb n="513"/>
<div><lb n="228"/><p><span>fút, agus dób' iomdha a huisgeadha glan-fhuara</span>
<lb n="229"/><span>sár-mhilse linn-fhuara, agus fásaigh diamhaire</span>
<lb n="230"/><span>fiadhaigh agus gan teacht d'ól uisge mo thobair-</span>
<lb n="231"/><span>se ná ag fiadhach m'fhoraoise, agus ní leigfead</span>
<lb n="232"/><span>leat fó chéad-uair é.</span></p>
<lb n="233"/>
<lb n="234"/><p><span>Is annsain d'ionnsuighe Diarmuid agus an</span>
<lb n="235"/><span>Gruagach a chéile, agus do chuireadar glún le</span>
<lb n="236"/><span>gliaidh agus troigh re taca, agus aghaidh re h-iomghoin,</span>
<lb n="237"/><span>agus do-rónsad comhrac toll-bhorb tinneasnach</span>
<lb n="238"/><span>torann-tréan ainmhín eascáirdeamhail mar </span>
<lb n="239"/><span>dhá leomhan luaith-leadartha nó mar dhá na-</span>
<lb n="240"/><span>thair nimhe no mar choigeadal tuinne treathan-</span>
<lb n="241"/><span>mhóire ag buain re ciumhsaidh cuain no</span>
<lb n="242"/><span>caladhphuirt: dob' é sin sraoineadh, searnadh</span>
<lb n="243"/><span>agus athchumadh do bhádar an dís laoch sain do</span>
<lb n="244"/><span>thabhairt ar a chéile.  Fá tosach do'n oidhche agus</span>
<lb n="245"/><span>fá deireadh do'n lá an tan sain.  Dála </span>
<lb n="246"/><span>an Ghruagaigh, an tan d'airigh an bhrígh agus a</span>
<lb n="247"/><span>neart dá thréigean d'éirigh de bhaoith-léim</span>
<lb n="248"/><span>éadtrom de chleasaibh cóimhneartmhara a</span>
<lb n="249"/><span>cholna, agus do chuaidh san tobar, agus do sluigeadh</span>
<lb n="250"/><span>i bhfíor-íochtar an tobair é, agus do shaoil</span>
<lb n="251"/><span>Diarmuid gurab a bháthadh do rinneadh 'san</span>
<lb n="252"/><span>tobar, agus suidheann go fadthuirseach ós ur</span>
<lb n="253"/><span>an tobair, agus dob' olc leis a mheanmain iar</span>
<lb n="254"/><span>ndul d'á chéile chomhraic uaidh, agus fá doilghe</span>
<lb n="255"/><span>leis ná sain gan sgéala bheith aige d'Fhionn</span>
<lb n="256"/><span>ná d'Fhiannaibh Éireann ar gach nídh dár </span>
<lb n="257"/><span>imthigh air féin, agus is í comhairle ar ar chinn</span>
<lb n="258"/><span>sé uir-sheasamh agus comhuidhe do dhéanamh in-</span>
<lb n="259"/><span>san chrích sin an oidhche sin, agus súil le sgéala</span>
<lb n="260"/><span>d'fhagháil ar n-a bhárach, agus do ghluais ar fud</span>
<lb n="261"/><span>na foraoise fiaidh do bhí i gcomhfhogus dó, agus</span>
<lb n="262"/><span>do chuir a mhéar i suainimh shíoda na sleighe</span>
<lb n="263"/><span>séanta soi-dhiubhraigthe do bhí aige agus tug</span>
<lb n="264"/><span>urchar áthasach uir-mhisnigh do'n óig-ealta</span>
<lb n="265"/><span>fiaidh adchonnairc gur léig chum láir agus lán-</span>
<lb n="266"/><span>talmhan fiadh aca, agus do chuir ar bhearaibh</span>
<lb n="267"/><span>fada fionn-choille i n-a mhíribh, agus ro fhadaidh</span>
<lb n="268"/><span>toirt teineadh treathan-mhóire as a haithle,</span>
<lb n="269"/><span>agus ro bheirbh an fheoil, agus ro chaith a leór-dhóithin agus</span>
<lb n="270"/><span>d'ibh a sháith de'n fhíoruisge i n-a dhiaidh, agus do</span>
<lb n="271"/><span>chodail as a haithle sin go dtáinig an lá go </span>
<lb n="272"/><span>n-a lán-tsoillse ar n-a bhárach.  Ro éirigh</span>
<lb n="273"/><span>Diarmuid go moch-dheadhail na maidne, agus do</span>
<lb n="274"/><span>chuaidh i gceart-mheadhón a airm, agus a éididh agus</span>
<lb n="275"/><span>a iolfhaobhair, agus do chuaidh go hur an tobair,</span>
<lb n="276"/><span>agus gidh moch do chuaidh ann do fuair an</span>
<lb n="277"/><span>Gruagach ar a chionn ann, agus is é ro</span>
<lb n="278"/><span>ráidh,  “A mhic uí Dhuibhne, is bárr do chuir</span>
<lb n="279"/><span>tú ar gach aon olc dá ndeárna tú dom féin, </span>
<lb n="280"/><span>ar a dtabhair tú de tháire agus de tharcuisne</span>
<lb n="281"/><span>dhom, tú d'fhanmhaint aréir im' fhoraois,</span>
<lb n="282"/><span>m'fhaidh do mharbhadh dhuit agus uisge mo thobair</span>
<lb n="283"/><span>d'ól.  Dob' fhairsinge Éire iath-ghlas oileánach</span>
<lb n="284"/><span>fút chum gach neith dhíobh sain d'fhagháil innti,</span>
<lb n="285"/><span>agus fós budh chóra dhuit bheith ag suirghe agus</span>
<lb n="286"/><span>ag saobh-shúgradh le mnáibh míonla mullach-</span>
<lb n="287"/><span>dhonna mong-réidhe agus le banntracht mhilis bhinn-</span>
<lb n="288"/><span>bhriathraigh agus re béibh suairce so-charthannacha</span>
<lb n="289"/><span>agus re clannaibh ríogh agus tighearnaidhe na hÉir-</span>
<lb n="290"/><span>eann, mar do chleachtais riamh, ná bheith ag</span>
<lb n="291"/><span>déanamh díoghaltais, agus díbhfeirge orm-sa, agus</span>
<lb n="292"/><span>is dearbh nach léigfead leat gan díoghalt</span>
<lb n="293"/><span>é.”  As a haithle sin d'éirigh Diarmuid agus an</span>
<lb n="294"/><span>Gruagach d'ionnsuighe a chéile, agus do-rónsad</span>
<lb n="295"/><span>comhrac féigh fuilteach faobhrach cródha calma</span>
<lb n="296"/><span>cóimhneartmhar re chéile.  Cidh trácht, do bhí</span>
<lb n="297"/><span>Diarmuid agus an Gruagach trí lá, diaidh</span>
<lb n="298"/><span>i ndiaidh, ag comhrag re chéile, agus d'imthigheadh</span>
<lb n="299"/><span>an Gruagach san dtobar gach n-oidhche dhíobh,</span>
<lb n="300"/><span>agus ní dheachaidh Diarmuid ar feadh na haimsire</span>
<lb n="301"/><span>sin re sgéala chum a mhuinntire, acht do</span>
<lb n="302"/><span>mharbhadh fiadh gach n-oidhche agus do chaitheadh a</span>
<lb n="303"/><span>leór-dhóithin de féin agus d'uisge an tobair,</span>
<lb n="304"/><span>óir fá gnáthach le Diarmuid gan fuigheall</span>
<lb n="305"/><span>a fheóla ná a bhídh do chaitheadh choidhche, agus is</span>
<lb n="306"/><span>uime sin do mharbhadh fiadh gach n-oidhche.</span></p>
<lb n="307"/>
<lb n="308"/><p><span>(Ní críoch).</span></p>
<lb n="309"/>
<lb n="310"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Teacht agus Imtheacht an Ghiolla Dheacair agus Tóruigheacht Chonáin agus A Chuideachtan.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Teacht agus Imtheacht an Ghiolla Dheacair agus Tóruigheacht Chonáin agus A Chuideachtan.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
