Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Na Deilgní Broid.</title><author><persName>Ua Ruaidhrí, Seaghán</persName></author><editor><name type="main">Mac Néill, Eoin</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG09-10546</note>
		 <note type="L">303</note>
		 <note type="B">1899</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Eanair, 1899</date><idno>IG09-10546</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">9</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Ua Ruaidhrí, Seaghán</author><title>Na Deilgní Broid.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Na Deilgní Broid.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Eanair, 1899</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>NA DEILGNÍ BROID.  </span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>BHÍ beirt dearbhráthar ann fad'</span>
<lb n="3"/><span>ó, clann fheirméire, dar bh'</span>
<lb n="4"/><span>ainm dóibh Micheál agus Mártan, </span>
<lb n="5"/><span>is bhí grádh mór aca ar a</span>
<lb n="6"/><span>chéile, acht bhí an fear do b' óige, Mártan,</span>
<lb n="7"/><span>ag cailleadh a shláinte, is gan a fhios aca</span>
<lb n="8"/><span>cér'd bhí air.  Bhí sé ag cur imnidhe móire</span>
<lb n="9"/><span>ar a athair 's ar a mháthair, 's go háirithe ar</span>
<lb n="10"/><span>Mhicheál.  Faoi dheireadh fuair seisean</span>
<lb n="11"/><span>amach uaidh an fáth a raibh sé chomh breoite</span>
<lb n="12"/><span>sin.  Dubhairt Mártan leis: “Ní'l oidhche</span>
<lb n="13"/><span>dá dtéidhim amach le féar do bhaint as an</span>
<lb n="14"/><span>gcruaigh chum a thabhairt do na ba (=buaibh)</span>
<lb n="15"/><span>nach dtig rud éigin, mar bhéadh muc mhór</span>
<lb n="16"/><span>alla, eadair (= idir) mo dhá chois, agus árdui-</span>
<lb n="17"/><span>gheann sé leis ar a dhruim mé, thrí choillte</span>
<lb n="18"/><span>'s gleannta, os cíonn sléibhte is uisge na</span>
<lb n="19"/><span>tíre, go mbím i riocht laige sul má</span>
<lb n="20"/><span>dtugann sé ar ais mé ins an áit chéadna.”</span></p>
<lb n="21"/>
<lb n="22"/><p><span>“A Mhártain bhoicht,” ars'an fear eile, </span>
<lb n="23"/><span>“cad chuige nár innsis sin damh-sa cheana?</span>
<lb n="24"/><span>Ar labhrais leis riamh?  Nó ar labhair</span>
<lb n="25"/><span>seisean leat-sa?”</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>“Níor labhras,” arsa sic Mártan.  “Ní</span>
<lb n="28"/><span>leigeann an sgannradh dham ceist do chur</span>
<lb n="29"/><span>air.”</span></p>
<lb n="30"/>
<lb n="31"/><p><span>“Anois,” arsa Micheál, “caithfidh tú gan</span>
<lb n="32"/><span>an teach 'fhágáil ar shiubhal oidhche feasda.</span>
<lb n="33"/><span>Racha mise in d'áit, agus mo bhriathar dhuit nach</span>
<lb n="34"/><span>mbainfidh sé leat níos mó.”</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>D'imthigh Micheál leis chum na ceardchan,</span>
<lb n="37"/><span>agus chuir sé 'fhiacha (d'fhiachaibh) ar an ngobhainn</span>
<lb n="38"/><span>dhá bhior ghéara do dhéanamh dhó, a raibh troigh</span>
<lb n="39"/><span>ar fad ionnta, 's cheangail sé ar dhá sháil a</span>
<lb n="40"/><span>bhróg iad, mar bhéadh dha spor, 's chuaidh sé</span>
<lb n="41"/><span>a-bhaile.  Ag teacht na hoidhche, chuaidh sé</span>
<lb n="42"/><span>amach go bun na cruaiche, i n-áit Mhártain,</span>
<lb n="43"/><span>acht má chuaidh, níor bh'fhada go dtáinig an</span>
<lb n="44"/><span>púca faoi, 's gur thóig sé i n-áirde leis é.  </span>
<lb n="45"/><span>Ar dtús bhí a chroidhe ina bhéal ag an duine</span>
<lb n="46"/><span>bocht, acht ghlac sé a mhisneach, thar éis cuim-</span>
<lb n="47"/><span>niughadh ar Mhártain, is sháith sé an dá bhior</span>
<lb n="48"/><span>go ceann in dá thaobh an phúca, gur bhain sé</span>
<lb n="49"/><span>cnead as.  </span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>“Ha!” ar sé.  “Cá bhfuair tú na deilgní</span>
<lb n="52"/><span>broid?'</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>“Nach cuma dhuit,” arsa Micheál, “acht</span>
<lb n="55"/><span>treabh leat!” ag tabhairt an dara sháthadh</span>
<lb n="56"/><span>dhó.  </span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>“Leag dhíot na deilgní broid,” ar</span>
<lb n="59"/><span>seisean arís.  </span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>“Ná bí ag caint, acht treabh leat!”</span>
<lb n="62"/><span>dubhairt Micheál, ag tabhairt na mbior dhó</span>
<lb n="63"/><span>arís.</span></p>
<lb n="64"/>
<lb n="65"/><p><span>D'éirigh an púca leis sin, agus é ag cur na</span>
<lb n="66"/><span>dtinntreach as a bhéal, 's nuair do dhearc</span>
<lb n="67"/><span>Micheál síos faoi, ba os cionn Locha Uí</span>
<lb n="68"/><span>Ghadhra do bhíodar.  </span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>“Innis dam, a mharcaigh, cad deir na</span>
<lb n="71"/><span>sean-mhná agá gcaisreacan féin ag dul a</span>
<lb n="72"/><span>luighe?”</span></p>
<lb n="73"/>
<lb n="74"/><p><span>“Nach cuma dhuit, acht treabh leat!” arsa</span>
<lb n="75"/><span>Micheál.</span>
<lb n="76"/></p>
</div>
<pb n="304"/>
<div><lb n="77"/><p><span>Bhí a fhios ag an bpúca, dá n-abradh </span>
<lb n="78"/><span>Micheál aon fhocal amháin urnaighe, go</span>
<lb n="79"/><span>n-éalóchadh sé féin uaidh mar ghail ghaoithe,</span>
<lb n="80"/><span>'s go mbáithfidhe an marcach ins an loch, acht</span>
<lb n="81"/><span>bhí Micheál leath chomh críonna leis féin.  </span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>Faoi dheireadh, b'éigean do'n phúca túir-</span>
<lb n="84"/><span>lint do dhéanamh, 's d'fhág sé Micheál 'na</span>
<lb n="85"/><span>sheasamh ag bun na cruaiche, agus d'imthigh leis</span>
<lb n="86"/><span>'na lasracha teineadh, 's ní facas choidhche</span>
<lb n="87"/><span>arís é.</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>Thug Micheál féar do na ba, is chuaidh sé</span>
<lb n="90"/><span>isteach.  D'fhiafhruigh a mháthair dhe cá raibh</span>
<lb n="91"/><span>sé chomh fada sin.  </span></p>
<lb n="92"/>
<lb n="93"/><p><span>“Bhíos ag déanamh marcaigheacht' bige,”</span>
<lb n="94"/><span>ar sé, “acht is dóich liom nach mhéidh sé le</span>
<lb n="95"/><span>déanamh níos mó.” </span></p>
<lb n="96"/>
<lb n="97"/><p><span>Dhearcadar ar a bhrógaibh, is bhí siad féin</span>
<lb n="98"/><span>is na spuir faluighthe (foluighthe) le lathaigh</span>
<lb n="99"/><span>dhuibh 's le múnlach, i n-áit fola.  As sin</span>
<lb n="100"/><span>amach, fuair an dearbhráthair eile biseach, agus</span>
<lb n="101"/><span>níor bh' fhada go raibh sé chomh maith 'na</span>
<lb n="102"/><span>shláinte is bhí sé riamh.</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>Seaghán Ua Ruaidhrí.  </span></p>
<lb n="105"/>
<lb n="106"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Na Deilgní Broid.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Na Deilgní Broid.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
