Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Eachtra Lomnochtáin an t-Sléibhe Riffe.</title><author><persName/></author><editor><name type="main">Mac Néill, Eoin</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG09-10521</note>
		 <note type="L">279</note>
		 <note type="B">1898</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Samhain, 1898</date><idno>IG09-10521</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">9</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author/><title>Eachtra Lomnochtáin an t-Sléibhe Riffe.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Eachtra Lomnochtáin an t-Sléibhe Riffe.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Samhain, 1898</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>EACHTRA LOMNOCHTÁIN AN t-SLÉIBHE</span>
<lb n="1"/><span>RIFFE.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>104. “Do chuadar an laochradh, an méid</span>
<lb n="4"/><span>do mhair díobh, dá ndúithchibh féin, agus do</span>
<lb n="5"/><span>thriallas-sa dom ríoghacht féin agus thugas</span>
<lb n="6"/><span>inghean ríogh Uladh liom, .i. Doirn Déad-</span>
<lb n="7"/><span>sholais, agus is gearr do mhair sí agam, óir do</span>
<lb n="8"/><span>fuair bás i gcionn bliadhna, agus atá mac dá héis</span>
<lb n="9"/><span>agam atá anois i gcionn a sheacht mbliadhan,</span>
<lb n="10"/><span>agus do mheas mé a chur go hÉirinn ag foghlaim</span>
<lb n="11"/><span>lúith agus gaisgidh.  Acht cheana, i gcionn</span>
<lb n="12"/><span>bliadhna d'éis bháis mo mhná do chuala mé</span>
<lb n="13"/><span>ag lucht suaidh agus seanchais agus ag lucht léighte</span>
<lb n="14"/><span>leabhar gurab ag rígh Inse na mBeó do bhí </span>
<lb n="15"/><span>an inghean ba bhreaghdha cruth agus dealbh dá </span>
<lb n="16"/><span>raibh 'san domhan uile, agus gur mhúch a dealbh</span>
<lb n="17"/><span>ar dheilbh ban an domhain.  Iar n-a chlos san</span>
<lb n="18"/><span>damh-sa, do chuaidh mé dá hiarraidh ar a</span>
<lb n="19"/><span>hathair mar mhnaoi, agus is é freagra thug sé</span>
<lb n="20"/><span>orm nach dtiubhradh sé a cumhal coimhdeachta</span>
<lb n="21"/><span>mar mhnaoi dham.  Do ghlac fearg ró-mhór</span>
<lb n="22"/><span>mé iar gclos an aithisg sin, agus d'iarras</span>
<lb n="23"/><span>comhrac air.  Adubhairt an rí ná rachadh féin</span>
<lb n="24"/><span>chum comhraic an feadh do bhí an oiread sain</span>
<lb n="25"/><span>sluagh aige.  Annsain adubhras cúig céad</span>
<lb n="26"/><span>laoch do chur chugam, óir do mheasas gur</span>
<lb n="27"/><span>ghearr go dtuitfeadh sluagh an dúna go</span>
<lb n="28"/><span>huile liom ar an modh sain, acht dar do</span>
<lb n="29"/><span>láimh-se a thréin-mhíle, ní hamhlaidh do bhí, óir</span>
<lb n="30"/><span>an cúig chéad do mharbhas an lá sain, is iad</span>
<lb n="31"/><span>do tháinig im aghaidh ar n-a bhárach.  Cidh</span>
<lb n="32"/><span>trácht, do bhí mé ag comhrac leo fiche lá, agus </span>
<lb n="33"/><span>is iad an mhuintir chéadna tháinig chugam an</span>
<lb n="34"/><span>céad lá tháinig gach aon lá, agus do bhíodar</span>
<lb n="35"/><span>comh beó an lá déidheanach agus do bhíodar</span>
<lb n="36"/><span>riamh.  D'fhágas an tír iar-sain go dubhach</span>
<lb n="37"/><span>droich-mheanmnach, agus ag sin mo sgéal duit a</span>
<lb n="38"/><span>ghaisgigh,” ar an Ridire Ór-armach, “agus</span>
<lb n="39"/><span>innis damh-sa anois cia thu féin do rug</span>
<lb n="40"/><span>buaidh orm.”</span></p>
<lb n="41"/>
<lb n="42"/><p><span>105. “Donas agus tubaist ar do bhéal!”</span>
<lb n="43"/><span>ar Conán, “is iomdha laoch is tréine ná tú</span>
<lb n="44"/><span>ar ar rug an caith-mhíle sin buaidh, agus bíodh</span>
<lb n="45"/><span>a fhios agat gurab é Osgar mac Oisín</span>
<lb n="46"/><span>mhic ríogh na Féinne é, agus ochtar eile d</span>
<lb n="47"/><span>mhaithibh na Féinne atá i n-a fhochair annso.”</span>
<lb n="48"/><span>“Is maith liom-sa,” ar an gaisgidheach,</span>
<lb n="49"/><span>“gurab leis do ráinig treisiughadh orm,</span>
<lb n="50"/><span>de bhrígh go bhfuil a fhios agam go bhfuigheadh</span>
<lb n="51"/><span>m'anacal uaidh.”  “Níor bh'fhiú le hOsgar</span>
<lb n="52"/><span>thu mharbhadh,” ar Conán, “ó nár mharbh sé</span>
<lb n="53"/><span>'san gcomhrac thu.”  “Do-gheabhair anacal</span>
<lb n="54"/><span>uaim-se,” ar Osgar, “agus beir buaidh agus bean-</span>
<lb n="55"/><span>nacht, óir is ró-bhinn na sgéalta chanais</span>
<lb n="56"/><span>dúinn.”  Do sgaoileadh de'n Ridire Ór-</span>
<lb n="57"/><span>armach iarsain, agus do chaitheadar an oidhche</span>
<lb n="58"/><span>sin go subhach soi-mheanmnach go maidin.</span></p>
<lb n="59"/>
<lb n="60"/><p><span>106. Is annsain do labhair Osgar agus</span>
<lb n="61"/><span>adubhairt, “luighim fam' armaibh gaisgidh</span>
<lb n="62"/><span>nach racha mé tar m'ais go hÉirinn choidhche</span>
<lb n="63"/><span>go bhfagha mé inghean ríogh Oileán na mBeó</span></p>
</div>
<pb n="280"/>
<div><lb n="64"/><p><span>mar mhnaoi agus mar bhain-chéile do'n Ridire</span>
<lb n="65"/><span>Ór-armach.”  “Rachad-sa leat,” ar an rí,</span>
<lb n="66"/><span>“mar aon le sluagh an dúna.”  “Ní</span>
<lb n="67"/><span>thiocfaidh aon duine liom-sa,” ar Osgar,</span>
<lb n="68"/><span>“acht mo mhuintir féin agus an Ridire Ór-</span>
<lb n="69"/><span>armach agus an ceathrar eile ridirí-se annso.”</span>
<lb n="70"/><span>Leis sin cuirid iad féin i gcóir chum aistir,</span>
<lb n="71"/><span>agus ceileabhraid féin agus an rí dá chéile agus</span>
<lb n="72"/><span>triallaid na ceithre fir déag sain d'ionn-</span>
<lb n="73"/><span>saighe luinge Lomnochtáin, agus téid innti agus</span>
<lb n="74"/><span>ní haithristear a n-imtheachta gur ghabhadar</span>
<lb n="75"/><span>cuan agus caladh-phor i nOileán na mBeó, agus</span>
<lb n="76"/><span>ní stad na comhnaidhe do-rinneadar go</span>
<lb n="77"/><span>rángadar faithche an dúna, agus adubhairt</span>
<lb n="78"/><span>Osgar le Conán dul mar a raibh an rí, agus a</span>
<lb n="79"/><span>inghean d'iarraidh mar mhnaoi do'n Ridire</span>
<lb n="80"/><span>Ór-armach, nó ceithre céad déag dá shluagh</span>
<lb n="81"/><span>do chur chum comhraic leis na ceithre fearaibh</span>
<lb n="82"/><span>déag atá ar an bhfaithche.  Téid Conán gus</span>
<lb n="83"/><span>an rí agus d'innis do gurab í a inghean do bhí</span>
<lb n="84"/><span>uaidh mar mhnaoi do'n Ridire Ór-armach.</span>
<lb n="85"/><span>“Glór óinmhide nó amadáin do chanair,”</span>
<lb n="86"/><span>ar an rís, “oir dá mbeadh sluagh an domhain ar</span>
<lb n="87"/><span>aon láthair, ní thiubhrainn-se m'inghean dóibh</span>
<lb n="88"/><span>dom aimhdheoin.”  “Do chanais bréag mhór,”</span>
<lb n="89"/><span>ar Conán, “óir ní'l annsúd acht ceithre fir</span>
<lb n="90"/><span>déag, agus ó nach áil leat í thabhairt uait le</span>
<lb n="91"/><span>réiteach, freagair comhrac céad do gach</span>
<lb n="92"/><span>fear díobh, agus chífidh tú cia hé an t-amadán</span>
<lb n="93"/><span>i ndeireadh an sgéil.”  “Do-gheobhaid siad</span>
<lb n="94"/><span>sain gan cáirde,” ar an rí.  Gluaiseann</span>
<lb n="95"/><span>Conán iar-sain chum a mhuintire, agus ní mór</span>
<lb n="96"/><span>go raibh aga aige ar a fhreagra d'innsint</span>
<lb n="97"/><span>an tráth chonnarcadar ceithre céad déag</span>
<lb n="98"/><span>fear armtha éidighthe dá n-ionnsaighe.  Ionn-</span>
<lb n="99"/><span>suigheann Conán agus a mhuintir iad, agus do</span>
<lb n="100"/><span>fearadh gleo gáibhtheach eatartha, agus gabhann</span>
<lb n="101"/><span>Conán agus a mhuintir tríotha amhail seabhaic</span>
<lb n="102"/><span>tré ealtain de mhin-éanaibh, nó mar</span>
<lb n="103"/><span>onchoin chraos-osgailte fa thréad chaorach ar</span>
<lb n="104"/><span>mhachaire réidh ró-fhairsing, go nár fhágadar</span>
<lb n="105"/><span>fear inniste sgéil beo ar an láthair sin</span>
<lb n="106"/><span>díobh.</span></p>
<lb n="107"/>
<lb n="108"/><p><span>107.  “Is beag an tairbhe dhúinn iad sain</span>
<lb n="109"/><span>a mharbhadh,” ar an Ridire Ór-armach, “Óir</span>
<lb n="110"/><span>is iad an mhuintir chéadna dhéanfas comhrac</span>
<lb n="111"/><span>'n-ár n-aghaidh i mbárach.”  “Ní hamh-</span>
<lb n="112"/><span>laidh bheas,” ar Conán, “óir fairfidh mise iad</span>
<lb n="113"/><span>anocht agus má chorruighean aon duine aca is</span>
<lb n="114"/><span>é chífeas an t-uathbhás.”  Caithid an aimsir</span>
<lb n="115"/><span>mar sin gur thuit an oidhche, agus do ghluais</span>
<lb n="116"/><span>Conán go hairm-ghléasta go hionad an</span>
<lb n="117"/><span>chatha agus do luigh i measg an áir.  Níor</span>
<lb n="118"/><span>bh'fhada do amhlaidh sin, an tan do chonnairc</span>
<lb n="119"/><span>an tréan-chailleach ag teacht fá'n ár, agus í</span>
<lb n="120"/><span>armtha éidighthe agus buidéal aici 'n-a láimh, agus</span>
<lb n="121"/><span>é lán d'íoc slánuighthe, agus dís stócach 'n-a</span>
<lb n="122"/><span>fochair, agus an tan tháinig chum an chéad fhir</span>
<lb n="123"/><span>do bhí marbh, do chuimil cuid de'n digh do</span>
<lb n="124"/><span>bhí 'san mbuidéal dá bhéal, agus do phreab 'n-a</span>
<lb n="125"/><span>sheasamh, agus do chuimil do'n dara fear agus mar</span>
<lb n="126"/><span>sin do thóg í sí seisear de phreib.  Preabann </span>
<lb n="127"/><span>Conán 'n-a sheasamh agus adubhairt, “A Chailligh</span>
<lb n="128"/><span>mheirgigh mhí-sgiamhaigh! ná tóg aon duine eile</span>
<lb n="129"/><span>dhíobh sain, óir ní fhaca mise aon duine dár</span>
<lb n="130"/><span>mharbhas riamh 'n-a bheathaidh arís agus ní maith</span>
<lb n="131"/><span>liom a fheicsint anois.”  Ní sgannradh ná</span>
<lb n="132"/><span>eagla do ghlac an chailleach roimh, acht a</span>
<lb n="133"/><span>claidheamh a tharraingt amach agus a haghaidh do</span>
<lb n="134"/><span>thabhairt ar Chonán, agus do-rinneadar comh-</span>
<lb n="135"/><span>rac feigh fuilteach faobhrach calma cródha</span>
<lb n="136"/><span>croidheamhail comh-uaibhreach móir-bhéimeann-</span>
<lb n="137"/><span>ach, agus do mhéaduigh an comhlann ar Conán,</span>
<lb n="138"/><span>ionnus go raibh dá thraochadh go mór, agus an </span>
<lb n="139"/><span>tan do mhothuigh an chailleach sain do theilg</span>
<lb n="140"/><span>a claidheamh agus a sgiath uaithi, agus do rith chum</span>
<lb n="141"/><span>Conáin agus do rug cruaidh-ghreim fa n-a chom</span>
<lb n="142"/><span>air, agus do thóg sí suas ar mhail a gualainn</span>
<lb n="143"/><span>é, agus do bhuail fa lár fúithi é, agus do cheangail</span>
<lb n="144"/><span>go cruaidh daingean do-sgaoilte é, agus do</span>
<lb n="145"/><span>chuir ar mhuin duine dá stócachaibh é, agus</span>
<lb n="146"/><span>adubhairt leis é chur fa'n rígh-cheangal dá</span>
<lb n="147"/><span>phianadh, agus annsain d'aithbheidhuigh sí an</span>
<lb n="148"/><span>sluagh uile.</span></p>
<lb n="149"/>
<lb n="150"/><p><span>108. Do ghluais an fhiadh-chailleach chum an</span>
<lb n="151"/><span>dúa agus chuaidh mar a raibh Conán agus adubhairt</span>
<lb n="152"/><span>leis, “a Chonáin, atá sé ar do chumas féin</span>
<lb n="153"/><span>fóirithin ort féin anois ó'n móir-éigean i</span>
<lb n="154"/><span>n-a bhfuilir, óir is mise máthair ríogh na tíre</span></p>
</div>
<pb n="281"/>
<div><lb n="155"/><p><span>seo agus má phósann tusa mé gheobhaidh tú</span>
<lb n="156"/><span>t'anam, agus muna bhfuil tú sásta leis sin,</span>
<lb n="157"/><span>luighim fam' armaibh gaisgidh go dtiubhrad</span>
<lb n="158"/><span>bás anuasal duit.”  Is amhlaidh bhí an</span>
<lb n="159"/><span>chailleach sain, bhí trí horlaighe in gach stair-</span>
<lb n="160"/><span>fhiacail léi, agus a pus íochtarach ag iompódh</span>
<lb n="161"/><span>anuas ar a smigín, agus a dá shúil sluigthe trí</span>
<lb n="162"/><span>horlaighe siar 'n-a cheann agus iad ag sír-shileadh</span>
<lb n="163"/><span>brachaidh agus fola, agus do bhí ceithre horlaigh ar</span>
<lb n="164"/><span>fad in gach iongain dá raibh uirthi agus do bhí</span>
<lb n="165"/><span>oiread duirn rígh-mhíleadh do chnap i gclár</span>
<lb n="166"/><span>a héadain, agus oiread corcáin do chnap i gclár</span>
<lb n="167"/><span>a hocht agus an toirt chéadna idir a dá </span>
<lb n="168"/><span>shlinneán agus do sheasfadh mór-ubhall ar gach </span>
<lb n="169"/><span>ruibe dá folt garbh slim ciardhubh, ionnus</span>
<lb n="170"/><span>gur bh' adhbhar sgannraidh a feicsin.</span></p>
<lb n="171"/>
<lb n="172"/><p><span>109. Do labhair Conán agus is é adubhairt:</span>
<lb n="173"/><span>“dar mo bhriathar, a chailligh ghránna, an bás</span>
<lb n="174"/><span>is tarcuisnighe dár tugadh d'aon duine</span>
<lb n="175"/><span>riamh, go mb'fhearr liom a fhulang ná do</span>
<lb n="176"/><span>shamhail-se d' oillphéist diabhlaidhe do phósadh,</span>
<lb n="177"/><span>nó fós a bheith le rádh ag fearaibh ná mnáibh</span>
<lb n="178"/><span>Éireann gur ceangladh mé le sean-mháthair</span>
<lb n="179"/><span>ríogh Oileáin na mBeó.”  Annsain do labhair</span>
<lb n="180"/><span>an chailleach go ceannsa le Conán agus adu-</span>
<lb n="181"/><span>bhairt.  “Má phósann tú mé a rígh-mhíle</span>
<lb n="182"/><span>muirfidh mé an rí go n-a bhantracht, agus</span>
<lb n="183"/><span>déanfad rí dhíot féin ar an oileán so.”</span>
<lb n="184"/><span>“Dá ndéantá rí ar an domhan díom,” ar </span>
<lb n="185"/><span>Conán, “ní he amháin tu phósadh, acht ní</span>
<lb n="186"/><span>bheinn ag féachain ort.”  Annsain do ghlac</span>
<lb n="187"/><span>buile agus olc an chailleach, agus tógann Conán as</span>
<lb n="188"/><span>an áit 'n-a raibh, agus do chuir fá'n rígh-cheangal</span>
<lb n="189"/><span>nimhe é, mar a raibh gach braon ag dul go</span>
<lb n="190"/><span>cnáimh ann, agus an phian ag dul go croidhe air,</span>
<lb n="191"/><span>ionnus go raibh ag búithre go huathbhásach</span>
<lb n="192"/><span>mar tharbh buile.</span></p>
<lb n="193"/>
<lb n="194"/><p><span>110.  Cidh trácht do b'iongnadh le muintir</span>
<lb n="195"/><span>Chonáin a fhaid do bhí sé gan teacht, agus téid</span>
<lb n="196"/><span>go háit an chomhraic agus chonnarcadar gur</span>
<lb n="197"/><span>haithbheodhadh an lucht do mharbhadar an lá</span>
<lb n="198"/><span>roimhe sin, agus smaoinid 'n-a n-aigneadh gur</span>
<lb n="199"/><span>cailleadh Conán.  Acht cheana na fir do thuit</span>
<lb n="200"/><span>leo an lá roimhe sin, d'ionnsuigheadar iad</span>
<lb n="201"/><span>go calma an dara lá, ionnus gur traochadh</span>
<lb n="202"/><span>leo ar an láthair sin iad, acht aon laoch</span>
<lb n="203"/><span>amháin d'fhuaduigh Osgar ó chlaidheamh Ghuill,</span>
<lb n="204"/><span>d'fhiafruigh dhe créad d'aithbheodhuigh an</span>
<lb n="205"/><span>sluagh.  D'innis an t-óglach gurab í an</span>
<lb n="206"/><span>chailleach d'aithbheodhuigh iad.  Do léigeadar</span>
<lb n="207"/><span>uatha é iarsain agus adubhairt Osgar go</span>
<lb n="208"/><span>bhfairfeadh féin an dara hoidhche sin dóibh.</span>
<lb n="209"/><span>Adubhair Diarmaid agus Goll go bhfairfidís</span>
<lb n="210"/><span>féin mar aon leis.</span></p>
<lb n="211"/>
<lb n="212"/><p><span>111. Ghluaisid rómpa go láthair an chatha</span>
<lb n="213"/><span>agus luighid i measg an áir, agus níor chian dóibh</span>
<lb n="214"/><span>ann go dtáinig an chailleach agus a dís stócach,</span>
<lb n="215"/><span>agus níor léig Osgar di do thógáil acht dís an</span>
<lb n="216"/><span>tan do chuaidh 'n-a comhdháil, agus sgannradh</span>
<lb n="217"/><span>ná eagla do ghabh í, acht a claidheamh a</span>
<lb n="218"/><span>tharraingt, agus a haghaidh do thabhairt ar Osgar,</span>
<lb n="219"/><span>agus rinneadar comhrac feigh fuilteach fíor-</span>
<lb n="220"/><span>chalma reachtmhar ró-ghoinnech, agus bhíodar ar</span>
<lb n="221"/><span>an leadradh sain aimsir imchian, iunnus go</span>
<lb n="222"/><span>raibh an chailleach dá claoi, go dtug Osgar</span>
<lb n="223"/><span>béim claidhimh dá hionnsaighe, gur mheas an</span>
<lb n="224"/><span>ceann do bhuain dá colainn do'n bhéim sin.</span>
<lb n="225"/><span>Gidheadh do thug an chailleach baoith-léim ar a</span>
<lb n="226"/><span>cúl, ionnus go ndeachaidh seacht gcéimeanna</span>
<lb n="227"/><span>do'n bhaoith-léim sin, agus ó neartmhaire na</span>
<lb n="228"/><span>móir-bhéime sin gur thuit an claidheamh as a</span>
<lb n="229"/><span>láimh chum talmhain ó Osgar agus an feadh do</span>
<lb n="230"/><span>bhí sé ag tógáil an chlaidhimh do rith an</span>
<lb n="231"/><span>chailleach chum siubhail.  Do mharbh Diarmaid</span>
<lb n="232"/><span>agus Goll an dá stócach agus an bheirt d'aithbhe-</span>
<lb n="233"/><span>dhuigh an chailleach, agus mar chonnarcadar go</span>
<lb n="234"/><span>raibh an chailleach ag imtheacht do luas cos ó</span>
<lb n="235"/><span>Osgar rithid 'n-a diaidh, agus ar mbeith dhóibh</span>
<lb n="236"/><span>ró-dhian uirthi 'san tóir do thimcheall sí an</span>
<lb n="237"/><span>dún fa naoi mar nach féadfadh sí dul isteach</span>
<lb n="238"/><span>ag a fhoigseacht do bhíodar an laochradh dhi.</span>
<lb n="239"/><span>Annsain do ghabh Goll 'n-a coinne agus an dís</span>
<lb n="240"/><span>eile 'n-a diaidh, agus iar dteagmháil ar a chéile</span>
<lb n="241"/><span>dhi féin agus do Gholl do fearadh gleo fuilteach</span>
<lb n="242"/><span>eatortha agus comhrac calma créachtach, fa mar</span>
<lb n="243"/><span>do bhí an chailleach chuirpthe chnapach, máthair</span>
<lb n="244"/><span>ríogh Inse na mBeo, agus Goll mear-chalma</span>
<lb n="245"/><span>mac Mórna.</span></p>
<lb n="246"/>
<lb n="247"/><p><span>112. An tan do mhothuigh an chailleach í</span></p>
</div>
<pb n="282"/>
<div><lb n="248"/><p><span>féin dá claoi ag Goll, d'iompuigh sí uaidh agus</span>
<lb n="249"/><span>do léig sí í féin 'n-a réim ró-reatha, agus ní</span>
<lb n="250"/><span>fada do chuaidh an tan do theangmhuigh</span>
<lb n="251"/><span>Diarmaid agus Osgar uirthi, agus do shíleadar í</span>
<lb n="252"/><span>bheith teanntuighthe aca, gidheadh d'éirigh sí de</span>
<lb n="253"/><span>léim éadtrom inneallta ionnus go ndea-</span>
<lb n="254"/><span>chaidh sí os ceann Diarmada agus Osgair tharsa</span>
<lb n="255"/><span>amach i bhfad ar an bhfaithche, agus léig í féin ar</span>
<lb n="256"/><span>siubhal go troigh-éasgaidh.  Gidheadh d'fhill</span>
<lb n="257"/><span>Diarmaid ó Duibhne uirthi go tapaidh agus do</span>
<lb n="258"/><span>lean ins an tóir í agus an Chraoiseach Dhearg</span>
<lb n="259"/><span>beartuighthe 'n-a gheal-dóid aige, agus thug rogha</span>
<lb n="260"/><span>urchair de'n tsleigh fúithi, gur chuir fad</span>
<lb n="261"/><span>láimhe laoich dhi idir crann agus iarrann tré n-a</span>
<lb n="262"/><span>croidhe.  Do chuir an chailleach ar dtuitim</span>
<lb n="263"/><span>di fiaidh-sgread aisiti ba chlos ar feadh an</span>
<lb n="264"/><span>dúna uile agus do bhaineadar a ceann di, agus</span>
<lb n="265"/><span>chuireadar ar chuaille é ag doras an dúna.</span>
<lb n="266"/><span>Annsain triallaid tar a n-ais chum a</span>
<lb n="267"/><span>muintire agus thugadar sgéala na caillighe</span>
<lb n="268"/><span>dhóibh agus ba luthgháireach iad ó na sgéalaibh </span>
<lb n="269"/><span>sin.</span></p>
<lb n="270"/>
<lb n="271"/><p><span>113. Dála an ríogh, an uair do chuala</span>
<lb n="272"/><span>sgread na caillighe, d'aithin gurab marbh do</span>
<lb n="273"/><span>bhí sí, agus d'éirigh as a leabaidh agus do chuir</span>
<lb n="274"/><span>comhchruinniughadh ar a shluaghaibh, agus dob' iomdha</span>
<lb n="275"/><span>gaisgidheach galach agus laoch láidir lán-chalma</span>
<lb n="276"/><span>i ndún an ríogh an tan sain.  Iomthúsa</span>
<lb n="277"/><span>Fiann nÉireann, ar an gcéad amharc do'n</span>
<lb n="278"/><span>lá ar n-a bhárach thángadar i n-aghaidh na</span>
<lb n="279"/><span>cathrach, agus do bhíodar-san i n-inneall catha</span>
<lb n="280"/><span>rómpa.  Leis sin téid Fiann Éireann agus an</span>
<lb n="281"/><span>ceathrar gaisgidheach ón Domhan Toir do</span>
<lb n="282"/><span>tháinig leo agus an Ridire Ór-armach tríotha agus</span>
<lb n="283"/><span>fútha mar do gheabhadh fiolar tré sgata</span>
<lb n="284"/><span>colm, agus ba samhail le gairbh-eas glórach an</span>
<lb n="285"/><span>tréan-ruathar thugadar ortha.  Acht cheana</span>
<lb n="286"/><span>do b' é críoch an mhóir-ghleo sain muna</span>
<lb n="287"/><span>ndeachaidh fear 'san aer suas nó síos i</span>
<lb n="288"/><span>ndoimhnibh na talmhan, níor imthigh neach dhíobh,</span>
<lb n="289"/><span>acht amháin an rí agus beagán dá mhuintir do</span>
<lb n="290"/><span>chuaidh 'n-a raon madhma do'n dún agus iathaid</span>
<lb n="291"/><span>geataoi an dúna ortha féin.  Raobaid agus</span>
<lb n="292"/><span>brisid Fianna Éireann agus marbhadh gach n-aon</span>
<lb n="293"/><span>dá dtárla leo, nó go ndeachadar mar a</span>
<lb n="294"/><span>raibh an rí, agus do bhriseadar an cró catha do</span>
<lb n="295"/><span>bhí dá anacal, agus thug Osgar sighe sanntach</span>
<lb n="296"/><span>dá ionnsaighe agus iadhann an dhá láimh leabhaire</span>
<lb n="297"/><span>lán-árrachta 'n-a thimcheall, gur bhuail</span>
<lb n="298"/><span>fo thalamh é agus do cheangail go cruaidh</span>
<lb n="299"/><span>dochraideach é.  “Ná marbh mé,” ar an rí,</span>
<lb n="300"/><span>“agus gheobha tú cíos agus cáin uaim feadh mo</span>
<lb n="301"/><span>shaoghail, agus m'inghean mar mhnaoi do'n </span>
<lb n="302"/><span>Ridire Ór-armach.”  “Luighim-se fam' armaibh</span>
<lb n="303"/><span>gaisgidh,” ar Diarmaid, “nach fágfair an</span>
<lb n="304"/><span>áit seo go bhfaghad-sa Conán.”  “Dogheo-</span>
<lb n="305"/><span>bhair,” ar an rí.  Leis sin do cuireadh</span>
<lb n="306"/><span>teachtaire ar cheann Chonáin, agus iar dteacht i</span>
<lb n="307"/><span>láthair do, do sgaoil Osgar de'n rígh.</span></p>
<lb n="308"/>
<lb n="309"/><p><span>114. Is amhlaidh do bhí Conán agus é straoilte</span>
<lb n="310"/><span>spolta 'n-a chneadhaibh dearga ó'n gceangal</span>
<lb n="311"/><span>nimhe agus a bhéal a phluca agus a smigín go léír</span>
<lb n="312"/><span>pollta ó stair-fhiaclaibh na caillighe.  “Dar</span>
<lb n="313"/><span>mo bhriathar,” ar Diarmaid, “is olc a chuaidh</span>
<lb n="314"/><span>comhrac na caillighe dhuit, a Chonáin, agus is</span>
<lb n="315"/><span>measa 'ná sain do chuaidh a tochmharc duit,</span>
<lb n="316"/><span>óir atá an béal itthe dhíot aici.”  “Luighim</span>
<lb n="317"/><span>i bhfiadhnaise m' arm,” ara Conán, “muna</span>
<lb n="318"/><span>mbeith mé fann lag ocrach gan biadh gan</span>
<lb n="319"/><span>deoch, an teanga tuisleach adubhairt an</span>
<lb n="320"/><span>baoth-chomhrádh sain le fonomhaid liom go</span>
<lb n="321"/><span>ndéanfainn a sracadh agus a raobadh as do</span>
<lb n="322"/><span>bhéal amach, agus, a Dhiarmaid na mBan ba chóra</span>
<lb n="323"/><span>dhuit biadh nó deoch a thabhairt chugam 'na</span>
<lb n="324"/><span>bheith ag maoidheamh na caillighe orm.”</span>
<lb n="325"/><span>Annsain thug Diarmaid biadh agus deoch chuige,</span>
<lb n="326"/><span>agus do chaith Conán a sháith dhíobh.  “A Chonáin,”</span>
<lb n="327"/><span>ar Diarmaid, “is cneadhach atá do bhéal agus is</span>
<lb n="328"/><span>creimthe atáid do phluca agus is mór an t-at</span>
<lb n="329"/><span>ata it aghaidh, agus má's iad póga na caillighe</span>
<lb n="330"/><span>do chréathnuigh mar sin tu is mór an tsearc</span>
<lb n="331"/><span>do bhí aici dhuit.”  “Na huile díombáidh</span>
<lb n="332"/><span>orm,” ar Conán, “aon duine thráchtfas</span>
<lb n="333"/><span>focal liom níos mó ar chomhrac nó ar</span>
<lb n="334"/><span>thochmhairc na caillighe diabhlaidhe, go ndéan-</span>
<lb n="335"/><span>fad min-ghreameanna dá chorp, agus mar an</span>
<lb n="336"/><span>gcéadna ná rachad do chomhrac le haon</span>
<lb n="337"/><span>chailligh go lá deiridh mo shaoghail uile.</span></p>
<lb n="338"/>
<lb n="339"/><p><span>(Tuilleadh.)</span></p>
<lb n="340"/>
<lb n="341"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Eachtra Lomnochtáin an t-Sléibhe Riffe.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Eachtra Lomnochtáin an t-Sléibhe Riffe.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
