Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Caoineadh Airt Uí Laoghaire.
Title
Caoineadh Airt Uí Laoghaire.
Author(s)
ní Chonaill, Eibhlín Dubh,
Compiler/Editor
Mac Néill, Eoin
Collector
Ua hAimhirgin, Osborn óg
Composition Date
1896
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?> <TEI><teiHeader type="text"> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Caoineadh Airt Uí Laoghaire.</title><author><persName>ní Chonaill, Eibhlín Dubh</persName></author><editor><name type="main">Mac Néill, Eoin</name></editor><respStmt> <resp>Electronic edition compiled by</resp> <name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name> </respStmt> </titleStmt> <editionStmt> <edition> <note type="N">IG07-10252</note> <note type="L">18</note> <note type="B">1896</note> <note type="C"/> <note><p>Description of how and why changes were made</p></note> </edition> </editionStmt> <publicationStmt> <publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher> <pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>June, 1896</date><idno>IG07-10252</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor> <availability> <p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p> </availability> </publicationStmt> <seriesStmt> <title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">7</biblScope> </seriesStmt> <sourceDesc> <biblStruct> <analytic><author>ní Chonaill, Eibhlín Dubh</author><title>Caoineadh Airt Uí Laoghaire.</title></analytic> <monogr> <title level="j">Caoineadh Airt Uí Laoghaire.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>June, 1896</date></imprint> </monogr> </biblStruct> </sourceDesc> </fileDesc> <profileDesc> <langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage> </profileDesc> </teiHeader> <text><body><div><p><span>CAOINEADH AIRT Uí LAOGHAIRE.</span></p> <lb n="1"/> <lb n="2"/><p><span>Eibhlín Dubh ní Chonaill ro chan, ag</span> <lb n="3"/><span>caoineadh Airt Uí Laoghaire .i. a Fear, do</span> <lb n="4"/><span>lámhadh ar Inse Carraige an Ime le</span> <lb n="5"/><span>feill-bheart Gall.</span></p> <lb n="6"/> <lb n="7"/><p><span>I.</span> <lb n="8"/><span>Mo ghrádh go daingean tú!</span> <lb n="9"/><span>Lá dá bhfeaca thu</span> <lb n="10"/><span>Ag ceann tighe an mhargaidh,</span> <lb n="11"/><span>Thug mo shúil aire dhuit,</span> <lb n="12"/><span>Thug mo chroidhe taithneamh duit;</span> <lb n="13"/><span>D'éaluigheas óm' athair leat</span> <lb n="14"/><span>I bhfad ó Bhaile leat.</span></p> <lb n="15"/> <lb n="16"/><p><span>II.</span> <lb n="17"/><span>Is dam nár bh'atuirseach.</span> <lb n="18"/><span>Do chuiris gan dearmad</span> <lb n="19"/><span>Párlús da ghealadh dham,</span> <lb n="20"/><span>Rúmanna dá mbreacadh dham,</span> <lb n="21"/><span>Bácús dá dheargadh dham,</span> <lb n="22"/><span>Bríc dá gceapadh dham,</span> <lb n="23"/><span>Rósta ar bhearaibh dam,</span> <lb n="24"/><span>Mairt dá leagadh dham,</span> <lb n="25"/><span>Cóir mhaith leapthan dam,</span> <lb n="26"/><span>Codladh i gclúmh lachan dam,</span> <lb n="27"/><span>Go dtigheadh an t-eadarshuth,</span> <lb n="28"/><span>Nó tar 'éis dá dtaithneadh liom.</span></p> <lb n="29"/> <lb n="30"/><p><span>III.</span> <lb n="31"/><span>Is cuimhin le m'agneadh,</span> <lb n="32"/><span>an lá breágh earraigh úd,</span> <lb n="33"/><span>Gur bhréagh thigeadh hata dhuit,</span> <lb n="34"/><span>A's banda óir tarraingthe air.</span> <lb n="35"/><span>Claidheamh chinn airgid — —</span> <lb n="36"/><span>Lámh dheas chalma — —</span> <lb n="37"/><span>Rompsáil bhagarthach — —</span> <lb n="38"/><span>Fír-chritheagal</span> <lb n="39"/><span>Ar námhaid chealgach, — —</span> <lb n="40"/><span>Tu i gcóir chum falaracht',</span> <lb n="41"/><span>'S each caol ceann-fhionn fút.</span> <lb n="42"/><span>D'umhluighidís Sacsanaigh</span> <lb n="43"/><span>Síos go talamh duit,</span> <lb n="44"/><span>'S ní mar mhaith leat</span> <lb n="45"/><span>Acht le haon chorp-eagla,</span> <lb n="46"/><span>Gidh gur leó a cailleadh tu</span> <lb n="47"/><span>A mhúirnín mh'anma.</span></p> </div> <pb n="19"/> <div><lb n="48"/><p><span>IV.</span> <lb n="49"/><span>A mharcaigh na mbán-ghlac!</span> <lb n="50"/><span>Is maith thigheadh biorán duit</span> <lb n="51"/><span>Daingean faoi cháimbric,</span> <lb n="52"/><span>A's hata faoi lása,</span> <lb n="53"/><span>D'éis teacht duit tar sáile.</span> <lb n="54"/><span>Glantaoi an tsráid duit,</span> <lb n="55"/><span>A's ní le grádh dhuit,</span> <lb n="56"/><span>Ach le han-chuid gráine ort.</span></p> <lb n="57"/> <lb n="58"/><p><span>V.</span> <lb n="59"/><span>Mo chara thu go daingean!</span> <lb n="60"/><span>A's 'nuair thiocfaid chugham abhaile</span> <lb n="61"/><span>Conchubhar beag an cheana</span> <lb n="62"/><span>A's Fear Ua Laoghire, an Leanbh,</span> <lb n="63"/><span>Fiafróchaidh díom go tapaidh</span> <lb n="64"/><span>Cár fhágbhas féin a n-athair.</span> <lb n="65"/><span>'Neosad dóibh faoi mhairg</span> <lb n="66"/><span>Gur fhágbhas i gCill na Martar.</span> <lb n="67"/><span>Glaodhfaidh ar a n-athair,</span> <lb n="68"/><span>'S ní bhéidh sé aca le freagairt.</span></p> <lb n="69"/> <lb n="70"/><p><span>VI.</span> <lb n="71"/><span>Mo chara 's mo ghamhain tu!</span> <lb n="72"/><span>Gaol Iarla Antroma</span> <lb n="73"/><span>A's Bharraigh ó'n Amchoill*(?)</span> <lb n="74"/><span>Is bragh thigheadh lann duit,</span> <lb n="75"/><span>Hata faoi bhannda,</span> <lb n="76"/><span>Bróg chaol Ghallda</span> <lb n="77"/><span>A's culaidh de'n abhras</span> <lb n="78"/><span>A sníomhthaoi thall duit.</span></p> <lb n="79"/> <lb n="80"/><p><span>VII.</span> <lb n="81"/><span>Mo chara thu go daingean!</span> <lb n="82"/><span>Níor chreideas riamh dod' mharbhadh,</span> <lb n="83"/><span>Gur tháinig chugham do chapall,</span> <lb n="84"/><span>'Sa srianta léi go talamh,</span> <lb n="85"/><span>A's fuil do chroidhe ar a leacain</span> <lb n="86"/><span>Siar go d'iallait ghreanta</span> <lb n="87"/><span>I n-a mbítheá id' shuidhe 's id sheasamh.</span> <lb n="88"/><span>Thugas léim go tapaidh,</span> <lb n="89"/><span>An chéad léim ar an gcnaiste,</span> <lb n="90"/><span>An dara léim ar an dtairsigh,</span> <lb n="91"/><span>An tríomhadh léim ar do chapall.</span></p> <lb n="92"/> <lb n="93"/><p><span>VIII. </span> <lb n="94"/><span>Do bhuaileas go luath mo bhasa,</span> <lb n="95"/><span>'S do bhaineas as na reathaibh</span> <lb n="96"/><span>Chomh maith agus bhí sé agam,</span> <lb n="97"/><span>Go bhfuaras rómham tu marbh</span> <lb n="98"/><span>Cois tuirín ísil aitinn,</span> <lb n="99"/><span>Gan pápa gan easbog,</span> <lb n="100"/><span>Gan cléireach gan sagart</span> <lb n="101"/><span>Do léighfeadh ort an tsailm,</span> <lb n="102"/><span>Acht seanbhean chríonna chaithte</span> <lb n="103"/><span>Do leath ort beann dá falluing — —</span> <lb n="104"/><span>Do chuid fola leat 'n-a sraithibh</span> <lb n="105"/><span>'S níor fhanas le hí ghlanadh,</span> <lb n="106"/><span>Acht í dh'ól suas lem' bhasaibh.</span></p> <lb n="107"/> <lb n="108"/><p><span>IX.</span> <lb n="109"/><span>Mo ghrádh thu agus mo thaithneamh!</span> <lb n="110"/><span>Éirigh suas id sheasamh,</span> <lb n="111"/><span>A's tar liom féin a-bhaile,</span> <lb n="112"/><span>Go gcuiream mairt dá leagadh,</span> <lb n="113"/><span>Go nglaodham ar chóisir fharsing,</span> <lb n="114"/><span>Go mbeidh againn ceól dá spreagadh,</span> <lb n="115"/><span>Go gcóireóchadh duit-se leabadh</span> <lb n="116"/><span>Faoi bhrataibh míne geala,</span> <lb n="117"/><span>Faoi chuiteanna' breaghdha breaca,</span> <lb n="118"/><span>A chuirfidh teas tréd bhallaibh</span> <lb n="119"/><span>I n-ionad an fhuachta ghlacais.</span></p> <lb n="120"/> <lb n="121"/><p><span>***</span></p> <lb n="122"/> <lb n="123"/><p><span>X.</span> <lb n="124"/><span>Mo chara go buan tu!</span> <lb n="125"/><span>Ná creid-se uatha</span> <lb n="126"/><span>An cogar a fuarais,</span> <lb n="127"/><span>'Ná'n sgéal fear fuatha</span> <lb n="128"/><span>Gur a chodhladh do chuadhas-sa.</span> <lb n="129"/><span>Níor throm suan dam,</span> <lb n="130"/><span>Acht bhí na leinbh ró-bhuadhartha</span> <lb n="131"/><span>'S do theastuigheas-sa uatha</span> <lb n="132"/><span>Dá gcur chum suaimhnis.</span></p> <lb n="133"/> <lb n="134"/><p><span>XI.</span> <lb n="135"/><span>A dhaoine, na héistidh</span> <lb n="136"/><span>Le racaireacht éithigh.</span> <lb n="137"/><span>Ní'l aoin-bhean i n-Éirinn</span> <lb n="138"/><span>Do shínfeadh a taobh leis — </span> <lb n="139"/><span>Do bhéaradh trí laogh dho — </span></p> </div> <pb n="20"/> <div><lb n="140"/><p><span>Rá raghadh le craochaibh</span> <lb n="141"/><span>I ndiaidh Airt Uí Laoghaire</span> <lb n="142"/><span>Atá annso traochta</span> <lb n="143"/><span>O mhaidin indé agam.</span></p> <lb n="144"/> <lb n="145"/><p><span>XII.</span> <lb n="146"/><span>A Mhuirisín, léan ort!</span> <lb n="147"/><span>Fuil do chroidhe d'éag leat!</span> <lb n="148"/><span>Do shúile da gcaochadh!</span> <lb n="149"/><span>Do ghlúine da raobadh!</span> <lb n="150"/><span>Do mharbhais mo laogh-sa,</span> <lb n="151"/><span>'S gan aoin-fhear i n-Éirinn</span> <lb n="152"/><span>A ghreadfadh na p'léis leat.</span></p> <lb n="153"/> <lb n="154"/><p><span>XIII.</span> <lb n="155"/><span>Mo chara thu 's mo shearc!</span> <lb n="156"/><span>Och! éirigh suas chugham, 'Airt,</span> <lb n="157"/><span>Léim go luath ar t'each;</span> <lb n="158"/><span>Éirigh go Maghchromtha isteach,</span> <lb n="159"/><span>'S go hInsegíleach budh dheas:</span> <lb n="160"/><span>Buidéal fíona id ghlaic,</span> <lb n="161"/><span>Mar a mbíodh i rúm do dhaid.</span></p> <lb n="162"/> <lb n="163"/><p><span>XIV.</span> <lb n="164"/><span>M'fhada-chreach leun-ghuirt,</span> <lb n="165"/><span>A mharcaigh na réidh-ghlac,</span> <lb n="166"/><span>Na raibhas-sa taobh leat,</span> <lb n="167"/><span>'Nuair lámhadh na p'léir leat.</span> <lb n="168"/><span>Mo chreach ghéar-chúiseach</span> <lb n="169"/><span>Ná rabhas ar do chúlaibh</span> <lb n="170"/><span>'Nuair lámhadh an púdar,</span> <lb n="171"/><span>Go ngeabhainn é im chum deas,</span> <lb n="172"/><span>Nó i mbeinn mo ghúna,</span> <lb n="173"/><span>'S go léigfinn cead siubhail leat,</span> <lb n="174"/><span>Ó's tu b'fhearr leigint chúcha.</span></p> <lb n="175"/> <lb n="176"/><p><span>XV.</span> <lb n="177"/><span>Mo chara thu 's mo shearc-mhaoin!</span> <lb n="178"/><span>Is gránna an chóir í seo a chím</span> <lb n="179"/><span>le cur anois ar ghaisgidheach — —</span> <lb n="180"/><span>Comhra agus caipín!</span> <lb n="181"/><span>Ar chróbhaire an deagh-chroidhe!</span> <lb n="182"/><span>A bhíodh ag iasgaireacht ar ghlaisidhibh</span> <lb n="183"/><span>Agus ag ó ar hallaidhibh,</span> <lb n="184"/><span>I bhfarradh mná na ngeal-chíoch.</span> <lb n="185"/><span>Och! mo mhíle mearaidhe</span> <lb n="186"/><span>Mar chaillis do thathuighe!</span></p> <lb n="187"/> <lb n="188"/><p><span>XVI.</span> <lb n="189"/><span>Greadadh chugat agus díth!</span> <lb n="190"/><span>A Mhuiris ghránna an fhill,</span> <lb n="191"/><span>A bhain díom féin mo thigheas,</span> <lb n="192"/><span>Athair mo leanbh gan aois,</span> <lb n="193"/><span>Dís aca ag siubhal an tighe</span> <lb n="194"/><span>'S an tríomhadh duine aca istigh im chlí</span> <lb n="195"/><span>'S ní dócha go gcuirfead díom!</span></p> <lb n="196"/> <lb n="197"/><p><span>XVII.</span> <lb n="198"/><span>Mo ghrádh thu 'gus mo thaithneamh!</span> <lb n="199"/><span>'Nuair ghabhais amach an geata</span> <lb n="200"/><span>D'fhillis tar n-ais go tapaidh.</span> <lb n="201"/><span>Do phógais do dhís leanbh,</span> <lb n="202"/><span>Do phógais mis ar bharra baise</span> <lb n="203"/><span>Dubhraois, “A Eibhlín! éirigh id sheasamh</span> <lb n="204"/><span>Go luaimneach a's go tapaidh.</span> <lb n="205"/><span>Táim-se ag fágbháil an bhaile,</span> <lb n="206"/><span>'S ní móide go deó go gcasfainn.”</span> <lb n="207"/><span>Ní rinneas ded chaint acht magadh:</span> <lb n="208"/><span>Bhítheá dá rádh liom go minic cheana.</span></p> <lb n="209"/> <lb n="210"/><p><span>XVIII.</span> <lb n="211"/><span>Mo chara thu 's mo chuid!</span> <lb n="212"/><span>A mharcaigh an chlaidhimh ghil</span> <lb n="213"/><span>Éirigh suas anois.</span> <lb n="214"/><span>Cuir umat do chulaidh</span> <lb n="215"/><span>Éadaigh uasail ghlain.</span> <lb n="216"/><span>Cuir ort do bhéabhar dubh.</span> <lb n="217"/><span>Tarruing do laimhnidhe umat.</span> <lb n="218"/><span>Siúd í i n-áirde t'fhuip.</span> <lb n="219"/><span>Sin í do láir amuigh.</span> <lb n="220"/><span>Buail an bóthar caol úd soir,</span> <lb n="221"/><span>Mar a maolóchaidh rómhat an sruth,</span> <lb n="222"/><span>Mar a n-umhlóchaid rómhat mná 's fir,</span> <lb n="223"/><span>Má tá a mbéasa féin aco,</span> <lb n="224"/><span>'S is baoghalach liom ná fuil anois.</span></p> <lb n="225"/> <lb n="226"/><p><span>XIX.</span> <lb n="227"/><span>Mo ghrádh thu 'gus mo chumann!</span> <lb n="228"/><span>'S ní hé a bhfuair bás ded chineadh,</span> <lb n="229"/><span>'Ná bás thriúir chloinne,</span> <lb n="230"/><span>'Ná Domhnall mór ua Chonaill,</span> <lb n="231"/><span>'Ná Conall a bháthaigh an tuille,</span> <lb n="232"/><span>'Ná bean na sé mbliadhan bhfichead</span> <lb n="233"/><span>Do chuaidh anonn tar uisge,</span></p> </div> <pb n="21"/> <div><lb n="234"/><p><span>Ag cáireasuigheacht le righthibh,</span> <lb n="235"/><span>Ní hiad go léir atá agam</span> <lb n="236"/><span>Le huchlán cléibh da ngairm,</span> <lb n="237"/><span>Acht Art Ua Laoghaire an oinigh,</span> <lb n="238"/><span>Art na gruaige finne,</span> <lb n="239"/><span>Art an bhuadha 's an mhisnigh,</span> <lb n="240"/><span>Marcach na lárach doinne,</span> <lb n="241"/><span>Dhá bhaint aréir dá bhonnaibh</span> <lb n="242"/><span>Ar inse Charraig' an Ime — —</span> <lb n="243"/><span>Nár mhairidh sí a hainm 'ná a sloinneadh!</span></p> <lb n="244"/> <lb n="245"/><p><span>XX.</span> <lb n="246"/><span>Mo ghrádh thu is mo mhúirnín!</span> <lb n="247"/><span>Dá dtéidheadh mo ghlaodh chun cinn</span> <lb n="248"/><span>Go Doire Fhionáin mór leath 'stíor,</span> <lb n="249"/><span>'S go Ceapluing na n-ubhall mbuidhe,</span> <lb n="250"/><span>'S iomdha marcach éadtrom groidhe</span> <lb n="251"/><span>'S bean hainciarsúra bháin gan timheal</span> <lb n="252"/><span>A bheidheadh annso ghan mhoill</span> <lb n="253"/><span>Ag gol os cionn do chinn,</span> <lb n="254"/><span>A Airt Uí Laoghaire an ghrinn.</span></p> <lb n="255"/> <lb n="256"/><p><span>XXI.</span> <lb n="257"/><span>Mo ghrádh thu agus mo rún!</span> <lb n="258"/><span>Táid do stácaidhe ar a mbonn,</span> <lb n="259"/><span>Táid do bha buidhe dá gcrúidh,</span> <lb n="260"/><span>'S ar mo chroidhe atá do chumha,</span> <lb n="261"/><span>Ná leighisfeadh cúige Mumhan,</span> <lb n="262"/><span>'Ná Gaibhnidhe Oileáin na bhFionn,</span> <lb n="263"/><span>Go dtiocfaidh Art Ua Laoghaire chugham,</span> <lb n="264"/><span>Ní sgaipfidh air mo chumha,</span> <lb n="265"/><span>Ná leighisfeadh cúige Mumhan,</span> <lb n="266"/><span>'Ná Gaibhnidhe Oileáin na bhFionn,</span> <lb n="267"/><span>Go dtiocfaidh Art Ua Laoghaire chugham,</span> <lb n="268"/><span>Ní sgaipfidh air mo chumha,</span> <lb n="269"/><span>Atá i lár mo chroidhe dá bhrúidh,</span> <lb n="270"/><span>Dúnta suas go dlúth,</span> <lb n="271"/><span>Mar bheidheadh glas a bheidheadh ar thrúnc,</span> <lb n="272"/><span>'S go raghadh an eochair i mugha.</span></p> <lb n="273"/> <lb n="274"/><p><span>XXII.</span> <lb n="275"/><span>Mo ghrádh 's mo laogh thu!</span> <lb n="276"/><span>A Airt Uí Laoghaire</span> <lb n="277"/><span>Mhic Chonchubhair, mhic Céadaigh,</span> <lb n="278"/><span>Mhic Laoisigh Uí Laoghaire,</span> <lb n="279"/><span>Aniar ó'n nGaortha,</span> <lb n="280"/><span>'S anoir ó'n gCaol-chnoc,</span> <lb n="281"/><span>Mar a bhfásaid caora</span> <lb n="282"/><span>A's cnóa buidhe ar ghéagaibh,</span> <lb n="283"/><span>A's ubhla 'n-a slaodaibh</span> <lb n="284"/><span>'N-a n-am féinig.</span> <lb n="285"/><span>Cár bh'iongnadh le haoin-ne</span> <lb n="286"/><span>Dá lasadh Uibh Laoghaire</span> <lb n="287"/><span>Agus Béal-Átha'n-Ghaorthaigh</span> <lb n="288"/><span>'S an Guagán naomhtha,</span> <lb n="289"/><span>I ndiaidh mharcaigh na réidh-ghlac</span> <lb n="290"/><span>An fiaguidhe gan traochadh,</span> <lb n="291"/><span>Do theagadh chugam d'aon-rith</span> <lb n="292"/><span>Ó'n nGreanaigh ar saothar,</span> <lb n="293"/><span>'Nuair stadaidís caol-choin</span> <lb n="294"/><span>Ó! a mharcaigh na gclaon-rosg,</span> <lb n="295"/><span>Cad d'imthigh aréir ort?</span> <lb n="296"/><span>Óir do shaoileas féinig</span> <lb n="297"/><span>Na mairbheóchaidh an saoghal tu</span> <lb n="298"/><span>'Nuair cheannuigheas duit éideadh.</span></p> <lb n="299"/> <lb n="300"/><p><span>XXIII.</span> <lb n="301"/><span>Mo ghrádh 's mo rún tu!</span> <lb n="302"/><span>'S mo ghrádh mo cholúr geal!</span> <lb n="303"/><span>Gidh ná tánag-sa chughat-sa</span> <lb n="304"/><span>'S ná tánag-sa chughat-sa</span> <lb n="305"/><span>'S nár thugas mo thriúr liom,</span> <lb n="306"/><span>Níor chúis náire súd liom,</span> <lb n="307"/><span>Mar bhíodar i gcumhangracht,</span> <lb n="308"/><span>I seómraidhibh dúnta,</span> <lb n="309"/><span>'S i gcomhranaibh cumhanga,</span> <lb n="310"/><span>I gcodladh gan músgailt.</span> <lb n="311"/><span>Muna mbeidheadh an bolgach,</span> <lb n="312"/><span>A's an bás dorcha,</span> <lb n="313"/><span>'S an fiabhras spotuighthe,</span> <lb n="314"/><span>Bheidheadh an marc-shluagh borb sain</span> <lb n="315"/><span>'S a srianta dá gcróthadh aca,</span> <lb n="316"/><span>Ag déanamh fothraim,</span> <lb n="317"/><span>Ag teacht dod shochraid,</span> <lb n="318"/><span>A Airt an bhrollaigh ghil.</span></p> <lb n="319"/> <lb n="320"/><p><span>XXIV.</span> <lb n="321"/><span>Mo ghrádh thu 'gus mo thaithneamh!</span> <lb n="322"/><span>Gaol an mharc-shluaigh ghairbh,</span> <lb n="323"/><span>A bhíodh ar thaobh an ghleanna,</span> <lb n="324"/><span>Mar a mbainteá asta casadh,</span> <lb n="325"/><span>Dá mbreith isteach do'n halla,</span> <lb n="326"/><span>Mar a mbíodh bórd ar leathadh,</span> <lb n="327"/><span>Faobhar da chur ar sgeanaibh</span> <lb n="328"/><span>Muic-fheoil rósta dhá gearradh,</span> <lb n="329"/><span>'S caoir-fheóil ná coimhreóchfaidhe a </span> <lb n="330"/><span>heasna,</span> <lb n="331"/><span>Mara mbíodh coirce crathach</span></p> </div> <pb n="22"/> <div><lb n="332"/><p><span>A bhainfeadh rith as eachaibh</span> <lb n="333"/><span>Capaill ghruagacha sheanga</span> <lb n="334"/><span>'S buachaillidhe 'n-a n-aice</span> <lb n="335"/><span>Ná bainfidhe díol as a leabaidh</span> <lb n="336"/><span>'Na as fosuigheacht a gcapall,</span> <lb n="337"/><span>Dá bhfanaidís ann seachtmhain.</span></p> <lb n="338"/> <lb n="339"/><p><span>XXV.</span> <lb n="340"/><span>Mo chara 's mo laogh thu!</span> <lb n="341"/><span>'Seo aisling trem néallaibh</span> <lb n="342"/><span>Do rinneadh aréir dam</span> <lb n="343"/><span>Ar leabaidh im aonar — —</span> <lb n="344"/><span>Gur chríon an Gaortha — —</span> <lb n="345"/><span>Gur thuit ar gcúirt aolda — —</span> <lb n="346"/><span>Nár fhan friotal id chaol-choin,</span> <lb n="347"/><span>'Ná binneas id éanaibh,</span> <lb n="348"/><span>'Nuair fuaradh thu traochta</span> <lb n="349"/><span>Ar lár an tsléibhe amuigh,</span> <lb n="350"/><span>Gan sagart gan cléireach,</span> <lb n="351"/><span>Acht sean-bhean aosta</span> <lb n="352"/><span>Do leath beann dá bhréid ort,</span> <lb n="353"/><span>'Nuair fuaidheadh do'n chré thu</span> <lb n="354"/><span>A Airt Uí Laoghaire,</span> <lb n="355"/><span>'S do chuid fola 'n-a slaodaibh</span> <lb n="356"/><span>I mbrollach do léine.</span></p> <lb n="357"/> <lb n="358"/><p><span>XXVI.</span> <lb n="359"/><span>Mo ghradh 's mo rún tu!</span> <lb n="360"/><span>Is breágh thigheadh súd duit,</span> <lb n="361"/><span>Stoca chúig gcúl duit,</span> <lb n="362"/><span>Buatais go glúin ort,</span> <lb n="363"/><span>Carolín cúinneach,</span> <lb n="364"/><span>A's fuip go lúthmhar</span> <lb n="365"/><span>Ar ghillín shugach,— —</span> <lb n="366"/><span>'S iomdha innir mhodh'ail mhúinte</span> <lb n="367"/><span>Bhíodh ag féachaint fá chúl ort.</span></p> <lb n="368"/> <lb n="369"/><p><span>XXVII.</span> <lb n="370"/><span>Ní bheidh cadhp ar bhathas mo chinn</span> <lb n="371"/><span>Ná léine chneis lem thaoibh</span> <lb n="372"/><span>Ná bróg ar thracht mo bhuinn</span> <lb n="373"/><span>Ná trasgán ar fuaid mo thighe,</span> <lb n="374"/><span>Ná srian leis an láir nduinn,</span> <lb n="375"/><span>Ná caithfidh mé le dlighe,</span> <lb n="376"/><span>A's raghad anonn tar tuinn,</span> <lb n="377"/><span>Ag comhrádh leis an rígh,</span> <lb n="378"/><span>'S muna gcuirfidh ionnam suim, </span> <lb n="379"/><span>Fillfead tar n-ais arís</span> <lb n="380"/><span>Ar bhodach na fola duibhe,</span> <lb n="381"/><span>A bhain díom féin mo bhuidhean.</span></p> <lb n="382"/> <lb n="383"/><p><span>XXVIII.</span> <lb n="384"/><span>A mhná beaga dubha an mhuilinn,</span> <lb n="385"/><span>Gabhaim-se leath-sgeal libh-se — —</span> <lb n="386"/><span>Bhíobhair go léir ag sileadh.</span></p> <lb n="387"/> <lb n="388"/><p><span>XXIX.</span> <lb n="389"/><span>Greadadh croidhe cruaidh ort,</span> <lb n="390"/><span>A Sheagháin mhic Uaithne,</span> <lb n="391"/><span>Már breab a bhí uait-se,</span> <lb n="392"/><span>Nár tháinig fám thuairim.</span> <lb n="393"/><span>Do thabharfainn duit mórchuid,</span> <lb n="394"/><span>Macha dem bhuaibh duit,</span> <lb n="395"/><span>Caoirigh ag breith uan duit,</span> <lb n="396"/><span>Capall groidhe gruagach,</span> <lb n="397"/><span>Dheanfadh tu fuadach</span> <lb n="398"/><span>De dhruim na ruadh-chnoc</span> <lb n="399"/><span>Lá do chruadhtain;</span> <lb n="400"/><span>Nó culaidh an duine uasail</span> <lb n="401"/><span>Gidh gur mhór an truagh liom</span> <lb n="402"/><span>Í fheicsint thuas ort,</span> <lb n="403"/><span>A bhuidichín mhílaigh!</span></p> <lb n="404"/> <lb n="405"/><p><span>XXX.</span> <lb n="406"/><span>A mharcaigh na mbán-ghlac,</span> <lb n="407"/><span>Ó leagadh do lámh leat,</span> <lb n="408"/><span>Éirigh go dtí Bálding,</span> <lb n="409"/><span>An spealairín gránna,</span> <lb n="410"/><span>An fear caol-spágach,</span> <lb n="411"/><span>Agus bain de sásamh</span> <lb n="412"/><span>I n-ionad do lárach</span> <lb n="413"/><span>Agus úsáid do ghrádh ghil.</span> <lb n="414"/><span>Gan a sheisear 'n-a mbláth air!</span> <lb n="415"/><span>Gan dochar do Mháire</span> <lb n="416"/><span>Agus ní le gradh dhi.</span></p> <lb n="417"/> <lb n="418"/><p><span>XXXI.</span> <lb n="419"/><span>Stadaidh anois d' bhur ngol,</span> <lb n="420"/><span>A mhná na súl bhfliuch mbog,</span> <lb n="421"/><span>Go bhfuighbhidh Art Ua Laoghaire deoch</span></p> </div> <pb n="23"/> <div><lb n="422"/><p><span>Roimh é dhul isteach 'sa sgoil,</span> <lb n="423"/><span>Ní hag foghlaim léighinn 'ná port</span> <lb n="424"/><span>Acht ag iomchar cré agus cloch.</span></p> <lb n="425"/> <lb n="426"/><p><span>The above caoineadh is taken from a MS.</span> <lb n="427"/><span>by Father O'Leary, P.P., Castlelyons. It</span> <lb n="428"/><span>is not quite complete, for there are a few</span> <lb n="429"/><span>rainn wanting here and there. I have been</span> <lb n="430"/><span>able to procure some from a member of</span> <lb n="431"/><span>the Gaelic Leagure her, Diarmuid Ua</span> <lb n="432"/><span>Ríoghbhardáin.</span></p> <lb n="433"/> <lb n="434"/><p><span>On page 6, after the rann ending</span> <lb n="435"/><span>“I n-ionad an fhuachta fhlacais,”</span></p> <lb n="436"/> <lb n="437"/><p><span>should come an account of the sister's </span> <lb n="438"/><span>arrival from Cork. The sister, in her</span> <lb n="439"/><span>lament charges the wife with faithlessness</span> <lb n="440"/><span>or indifference, as shown by her falling </span> <lb n="441"/><span>asleep.</span></p> <lb n="442"/> <lb n="443"/><p><span>(a)</span> <lb n="444"/><span>“Mo chara 's mo laogh thu!</span> <lb n="445"/><span>Deineadh aisling aréir dam</span> <lb n="446"/><span>'Sa chathair im aonar,</span> <lb n="447"/><span>Gur thuit an chúirt aolmhar,</span> <lb n="448"/><span>Agus an caisleáinín néata,</span> <lb n="449"/><span>Go mbímís ag pléireacht,</span> <lb n="450"/><span>'Nár leanbhaidh i n-aoinfheacht.</span></p> <lb n="451"/> <lb n="452"/><p><span>(b)</span> <lb n="453"/><span>Mo chara 's mo stór tu!</span> <lb n="454"/><span>Is iomdha bruinneall modh'ail modhmhar</span> <lb n="455"/><span>Ó Chorcaigh go hEóchaill,</span> <lb n="456"/><span>Go dtabharfá macha breágh bó dhi,</span> <lb n="457"/><span>Ná raghadh a chodladh 'n-a seómra,</span> <lb n="458"/><span>Lá do thórraimh.”</span></p> <lb n="459"/> <lb n="460"/><p><span>This explains the wife's defence of her</span> <lb n="461"/><span>conduct in the lines —</span></p> <lb n="462"/> <lb n="463"/><p><span>Mo chara go buan tu!</span> <lb n="464"/><span>Na creid-se uatha, &c.</span></p> <lb n="465"/> <lb n="466"/><p><span>The last rann but one should conclude</span> <lb n="467"/><span>thus —</span></p> <lb n="468"/> <lb n="469"/><p><span>Gan dochar do Mháire</span> <lb n="470"/><span>Agus ní le grádh dhi,</span> <lb n="471"/><span>Acht 'sí mo mháthair</span> <lb n="472"/><span>Thug leabaidh 'n-a lár di</span> <lb n="473"/><span>Ar feadh trí ráithe.</span></p> <lb n="474"/> <lb n="475"/><p><span>Eibhlin's sister Máire was married to</span> <lb n="476"/><span>Balding.</span></p> <lb n="477"/> <lb n="478"/><p><span>The conclusion —</span></p> <lb n="479"/> <lb n="480"/><p><span>“Roimh é dhul isteach 'sa sgoil —”</span></p> <lb n="481"/> <lb n="482"/><p><span>evidently refers to the past glories of</span> <lb n="483"/><span>Kilcrea Abbey, where Arthur O'Leary's </span> <lb n="484"/><span>tomb is still to be seen. But earlier in the</span> <lb n="485"/><span>poem(page 4)we find</span></p> <lb n="486"/> <lb n="487"/><p><span>“'Neósad dóibh faoi mhairg</span> <lb n="488"/><span>Gur fhágbhas i gCill na Martar.”</span></p> <lb n="489"/> <lb n="490"/><p><span>This seems inconsistent, but Diarmaid Ua</span> <lb n="491"/><span>Ríoghbhardáin tells me that his father had a</span> <lb n="492"/><span>rann or two describing the removal of the</span> <lb n="493"/><span>body from Cill na Martar to Kilcres,</span> <lb n="494"/><span>where it now rests. Unfortunately, his</span> <lb n="495"/><span>father cannot now call them to mind. I </span> <lb n="496"/><span>believe that there are still some persons in</span> <lb n="497"/><span>the neighbourhood of Macroom who re-</span> <lb n="498"/><span>member the whole poem.</span></p> <lb n="499"/> <lb n="500"/><p><span>Osborn óg Ua hAimhirgin,</span> <lb n="501"/><span>Corcach.</span></p> <lb n="502"/> <lb n="503"/><p/></div></body></text></TEI>
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services