Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main">Údair éagsúla</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">Cearnóg1924_01</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1924</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>Cearnóg1924_01</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Údair éagsúla</author><title/></analytic><monogr>
					<title level="j">An Chearnóg</title><imprint><publisher>Connacht Telegraph</publisher><date>1924</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>AN CHEARNÓG.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Uimhl. 1. Uimhir 11.  EANAIR, 1924. Luach 3 Pinghne.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>CUMANN LITEARDHA MHIC ÉIL.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Tá níos mó scríobhnóirí Gaedhilge againn, nó mar tá</span>
<lb n="8"/><span>ag Cúige ar bíth eile, agus in a dhiaidh sin, tá Gaedhilge</span>
<lb n="9"/><span>ár gCúige ag fághail bháis.  'Tuige?  'Tuige an bhfuil</span>
<lb n="10"/><span>Gaothluinn na Múmhan ag brúghadh amach ár nGaedhilge</span>
<lb n="11"/><span>féin as na sgoileannaibh?  Is cuma faoi'n dtuige.  'Sé</span>
<lb n="12"/><span>an léigheas atá uainn.  Agus tá sé againn faoi dheireadh.</span>
<lb n="13"/><span>Cumann Liteardha Mhic Éil an leigheas.  Cuireadh an</span>
<lb n="14"/><span>Cumann so ar bun ag cruinniughadh de Dháil Chonnacht i</span>
<lb n="15"/><span>gClár Chloinne Mhuiris ar an 28 mhadh de mhí na Nodlag,</span>
<lb n="16"/><span>1923.</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>SOMPLAI.</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Níorbh é seo an chéad Chumann de'n t-sórt a cuireadh</span>
<lb n="21"/><span>ar bun in Éirinn.  Cuireadh Cumann ar bun cupla</span>
<lb n="22"/><span>bliadhain ó shoin in Ath Cliath chun leabhra a fhoillsiughadh.</span>
<lb n="23"/><span>Chuir sé leabhar amháin i gcló sul a thóg sé an claidheamh</span>
<lb n="24"/><span>in áit an phinn.  Bhí Cumann aca i gColláisde Naoimh</span>
<lb n="25"/><span>Breandáin i gCiarraidhe cupla bliadhain ó shoin freisin.</span>
<lb n="26"/><span>Chuir an Cumann soin leabhar amháin i gcló freisin sul</span>
<lb n="27"/><span>a bhfuair sé bás.  Cumann Liteardha Mhic Éil an threas</span>
<lb n="28"/><span>Cumann.  An mbeidh an deireadh céadna leis?</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>AN OBAIR ATÁ ROIMHE.</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>Tá géar-ghádh leis an gCumann so.  Buail isteach i</span>
<lb n="33"/><span>sgoil ar bíth, agus beidh fonn ort dul abhaile, thú féin,</span>
<lb n="34"/><span>chun leabhar sgoile a cheapadh, leis an sgéal brónach a</span>
<lb n="35"/><span>chloisfeas thú ó'n múinteóir, faoi easbaidh leabhar feil-</span>
<lb n="36"/><span>eamhnach i nGaedhilge Chonnacht.  Cuir ceist faoi</span>
<lb n="37"/><span>Chúchullain nó faoi Fhinn agus na Fhiann, agus feicfidh tú</span>
<lb n="38"/><span>an gádh atá le Cumann a dhéanfas an obair céadna ar</span>
<lb n="39"/><span>son na Gaedhilge atá da dhéanamh at Ella Young, ins</span>
<lb n="40"/><span>an mBéarla.  Agus céard faoi lucht léighte na Gaedh-</span>
<lb n="41"/><span>ilge atá fásta suas?  Nach bhfuil siad-san tuirseach ag</span>
<lb n="42"/><span>glaodhach amach ar leabhraibh Gaedhilge, agus gan acht</span>
<lb n="43"/><span>corr-cheann le fághail aca?  Nach mór an náire é sin</span>
<lb n="44"/><span>agus an liosda fada de scríobhnóiríb Gaedhilge atá</span>
<lb n="45"/><span>againn.  Acht is gearr go mbéidh léigheas ar an sgéal</span>
<lb n="46"/><span>soin, nuair thiocfas an Cumann le chéile.</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>AN T-AIRGEAD.</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>Deirtear go mbéadh na leabhra le fághail dá mbeadh</span>
<lb n="51"/><span>an t-airgead le fághail, agus dá mbéadh glaodhach ar na</span>
<lb n="52"/><span>leabhraibh.  Cuireadh Cumann Liteardha Mhic Éil ar bun</span>
<lb n="53"/><span>sa gcéad áit chun na sgríobhnóirí a thabhairt le chéile,</span>
<lb n="54"/><span>agus annsoin chun díol na leabhar a chur chun cinn, agus</span>
<lb n="55"/><span>chun an t-airgeadh a fhághail le íoc as cló-bhualadh na</span>
<lb n="56"/><span>leabhar.  Béidh lucht scríobhtha na leabhar agus lucht a</span>
<lb n="57"/><span>léighte in aon Chumann amháin ag cuidiughadh le chéile —</span>
<lb n="58"/><span>na scríobhnóirí ag ceapadh leabhar, agus na léightheóirí</span>
<lb n="59"/><span>dhá gceannacht.  Tá sé socruighthe go n-íocfaidh gach ball</span>
<lb n="60"/><span>de'n Chumann punt.  Agus ní h-é an scríobhnóir amháin</span>
<lb n="61"/><span>a bhéidheas ins an gCumann acht gach duine a chuireanns</span>
<lb n="62"/><span>suim i litridheacht na Gaedhilge agus a íocanns a phunt.</span>
<lb n="63"/><span>Ar ndóigh, béidh gach Gaedheal ins an gCúige sásta</span>
<lb n="64"/><span>cuidiughadh ins an deagh-obair.  Tá an Coisde scaptha ar</span>
<lb n="65"/><span>fud na tíre, agus béidh gach ball de in a thimthire in</span>
<lb n="66"/><span>a cheanntar féin.  Cuideóchaidh gac Craobh de Chonnradh</span>
<lb n="67"/><span>na Gaedhilge linn le Cuirmeacha Ceóil, agus le Céilidh-</span>
<lb n="68"/><span>thibh.  Tóig uaim-se é nach dtuitfidh an obair ar lár</span>
<lb n="69"/><span>d'easbaidh airgid.  Má thuiteann sé ar lár, is ar an</span>
<lb n="70"/><span>gCoisde a bhéidheas a mhilleán.  Chuir Dáil Chonnacht ar</span>
<lb n="71"/><span>bun é chun leabhra Gaedhilge Chonnacht a thabhairt do na</span>
<lb n="72"/><span>sgoileannaibh, chun litrigheacht Chonnacht a thabhairt do</span>
<lb n="73"/><span>Ghaedhilge Chonnacht, agus le breathnughadh in dhiaidh</span>
<lb n="74"/><span>Gaedhilge Chonnacht ar gach bealach.  Muna n-éirighidh</span>
<lb n="75"/><span>leo, béidh sgéim eile ag Dáil Chonnacht, mar tá</span>
<lb n="76"/><span>sábháilt na Gaedhilge ar Dhail Chonnacht, agus sábháilfidh</span>
<lb n="77"/><span>sí í!</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>CLOCH SA MBEALACH.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>Ní h-é an t-airgead a sheasfaidh i mbealach an</span>
<lb n="82"/><span>Chumainn, acht cloch níos mó ná soin — an litriughadh.  Tá</span>
<lb n="83"/><span>a sgéim litirighthe féin ag gach scríobhnóir i gConnachtaibh</span>
<lb n="84"/><span>faoi láthair, mar tá ag gach scríobhnóir in Éirinn.  Tá</span>
<lb n="85"/><span>sé in am an sgéal soin a leigheasadh.  Ní'l acht aon chaoi</span>
<lb n="86"/><span>amháin chun Gaedhilge Chonnacht — nó Gaedhilge na</span>
<lb n="87"/><span>h-Éireann ba chóra dhom a rádh — a litriughadh.  Is iomdha</span>
<lb n="88"/><span>chaoi atá chun an Bhéarla a labhairt.  Tá Béarla na</span>
<lb n="89"/><span>h-Éireann ann agus Béarla Shasana.  Ní'l acht aon</span>
<lb n="90"/><span>chaoi amháin chun i a litriughadh — sin litriughadh na leabhar.</span>
<lb n="91"/><span>'Sé an sgéal ceanann céadna leis an nGaedhilge é.</span>
<lb n="92"/><span>Bíodh litriughadh amháin ar an nGaedhilge mar tá ar an</span>
<lb n="93"/><span>mBéarla.  Agus cé an litriughadh é soin?  Sin ceist le</span>
<lb n="94"/><span>réidhteach ag Cumann Liteardha Mhic Éil.  Tá na</span>
<lb n="95"/><span>scríobhnóirí is mó cáil i gConnachtaibh ar an gCoisde</span>
<lb n="96"/><span>faoi Uachtarántacht An Chraoibhín.  Ní'l le déanamh aca</span>
<lb n="97"/><span>acht teacht le chéile, agus gléas litrighthe a cheapadh do'n</span>
<lb n="98"/><span>Chumann.  Tá sé fuar againn a bhéith ag súil go gcuirfidh</span>
<lb n="99"/><span>an Riaghaltas Acadamh Gaedhealach ar bun.  h-Iarradh air</span>
<lb n="100"/><span>é dhéanamh.  Ní dhearna sé é.  Déanamaois é, sinn</span>
<lb n="101"/><span>féin, do Chonnachtaibh!</span></p>
<lb n="102"/>
<lb n="103"/><p><span>Céim ar aghaidh an Cumann so.  Tá súilí Gaedheal</span>
<lb n="104"/><span>Chonnacht ar an gCoisde — agus súilí na Múinteóirí</span>
<lb n="105"/><span>Sgoile.  Tá súil againn go léir gur gearr go mbéidh</span>
<lb n="106"/><span>sgéala againn uaidh — agus sgéalta!</span></p>
<lb n="107"/>
<lb n="108"/><p><span>MAC DARA.</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>AN FÁINNE.</span></p>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p><span>GASNA ATHA CLIATH</span></p>
<lb n="113"/>
<lb n="114"/><p><span>ÁRUS… 25 CEARNÓG PHARNAIL.</span></p>
<lb n="115"/>
<lb n="116"/><p><span>Bíonn an t-Árus ar oscailt gach trathnóna agus cuir-</span>
<lb n="117"/><span>tear fáilte roimh gach Fáinneach pé as é.</span></p>
<lb n="118"/>
<lb n="119"/><p><span>Léigheacht agus Díospóireacht — Gach Oidhche Luain.</span></p>
<lb n="120"/>
<lb n="121"/><p><span>Ceól — Gach Céadaoin.</span></p>
<lb n="122"/>
<lb n="123"/><p><span>Scoruigheacht — Gach Sathairn.</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>Ó 8 a chlog go dtí 10.30 a chlog.</span></p>
<lb n="126"/>
<lb n="127"/><p><span>Cártaí, Fíthcheall, agus Spórt i gcómhnaidhe.</span></p>
<lb n="128"/>
<lb n="129"/><p><span>Buail isteach ann nuair a bhíonn tú ins an gCathair.</span>
<lb n="130"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="131"/><p><span>MAC-GHNÍOMHARTHA TAIDHG UÍ</span>
<lb n="132"/><span>GRÁDAIGH</span></p>
<lb n="133"/>
<lb n="134"/><p><span>I DTIR NA BHFATHACH.</span></p>
<lb n="135"/>
<lb n="136"/><p><span>CAIBIDIL A CHÚIG (Ar leanamhaint).</span></p>
<lb n="137"/>
<lb n="138"/><p><span>"A mhainicín droch-mhúinte!" ars' an ollpheist.  "Cé an</span>
<lb n="139"/><span>áit in a bhfaca tusa mise cheana?  Innis dom go deif-</span>
<lb n="140"/><span>reach, nó cuirfidh mé tríd an talamh thú?"</span></p>
<lb n="141"/>
<lb n="142"/><p><span>"Ní fhacas ariamh roimhe seo thú," arsa Tadhg go dána.</span></p>
<lb n="143"/>
<lb n="144"/><p><span>"Agus cé an chaoi ar thárla gur aithnigh tú mé?" ars' an</span>
<lb n="145"/><span>Fáthach go fíochmhar.</span></p>
<lb n="146"/>
<lb n="147"/><p><span>"D'aithnigheas tú le dath do Shúl," arsa Tadhg, "Agus</span>
<lb n="148"/><span>is uatha sin fuair tú d'ainm.  Is tusa Ollpheist na Súl</span>
<lb n="149"/><span>nGlas, dearbhráthair do Fáthach na Spág Mór, a bhí…"</span></p>
<lb n="150"/>
<lb n="151"/><p><span>"Fáthach na Spág Mór, a bhí!" ars' an Fáthach.  "Céard</span>
<lb n="152"/><span>do chialluigheann tú leis sin?"</span></p>
<lb n="153"/>
<lb n="154"/><p><span>"Cialluighim leis sin," arsa Tadhg.  "Go bhfuil do</span>
<lb n="155"/><span>dhearbhrathair marbh."</span></p>
<lb n="156"/>
<lb n="157"/><p><span>"Marbh!" sgread an Fáthach, "Marbh, adeir tú?"</span></p>
<lb n="158"/>
<lb n="159"/><p><span>"Seadh go deimhin!" arsa Tadhg, "Caillte agus</span>
<lb n="160"/><span>cuirthe."</span></p>
<lb n="161"/>
<lb n="162"/><p><span>"Ce an áit?" ars' an Fhathach.</span></p>
<lb n="163"/>
<lb n="164"/><p><span>"Annsoin," arsa Tadhg ag síneadh a láimhe ar an uaigh.</span></p>
<lb n="165"/>
<lb n="166"/><p><span>"Cé mharbhuigh é?" ars' an Fáthach.</span></p>
<lb n="167"/>
<lb n="168"/><p><span>"Mise," arsa Tadhg go neamh-eaglach.</span></p>
<lb n="169"/>
<lb n="170"/><p><span>"Tusa, a mhainicín óig!" ars' an Fáthach.  "Ná bhí ag</span>
<lb n="171"/><span>imirt do chuid cleas orm-sa, nó meillfidh mé idir mo</span>
<lb n="172"/><span>chuid fiacal thú.  Freagair go fírinneach mé."</span></p>
<lb n="173"/>
<lb n="174"/><p><span>"D'fhreagras go fírinneach thú," arsa Tadhg, "Ní amháin</span>
<lb n="175"/><span>gur mharbhuigheas é, acht gur adhlacas é chómh maith.  Agus</span>
<lb n="176"/><span>an fóir scríobhnóireacht a fheiceanns tú annsoin, sin é</span>
<lb n="177"/><span>obair mo lámh."</span></p>
<lb n="178"/>
<lb n="179"/><p><span>Bhí an Fáthach béal-bhalbh ar feadh móiméid.  Annsoin</span>
<lb n="180"/><span>bhéic sé arís:  "Tusa a bheith ábalta ar mo dhearbhráthair a</span>
<lb n="181"/><span>adhlacadh gan cainnt ar a mharbhughadh!  Abair é sin arís</span>
<lb n="182"/><span>agus déanfaidh mé smidiríní díot."</span></p>
<lb n="183"/>
<lb n="184"/><p><span>Chuir Tadhg a láimh ar dhorn a chlaidheamha agus dubhairt:</span>
<lb n="185"/><span>"Is mise do mharbhuigh agus do chuir Fáthach na Spág</span>
<lb n="186"/><span>Mór."</span></p>
<lb n="187"/>
<lb n="188"/><p><span>Nuair chualaidh an t-ollpheist na focla sin, thóg sé a</span>
<lb n="189"/><span>loirg-fhearsad agus ghlaoidh sé:</span></p>
<lb n="190"/>
<lb n="191"/><p><span>"Is bréag é, agus fágh bás leis an mbréag ar do</span>
<lb n="192"/><span>bhrúasaibh."</span></p>
<lb n="193"/>
<lb n="194"/><p><span>Tháinig an loirg-fhearsad anuas le fórsa nimhneach, acht</span>
<lb n="195"/><span>léim Tadhg go h-éasgaidh as a bhealach.  Chuir sin cuthach</span>
<lb n="196"/><span>feirge ar an bhFáthach.  Do luasgadh a chuid súl go</span>
<lb n="197"/><span>fíochmhar, agus cheapfá go rabhadar ag cur splanncanna</span>
<lb n="198"/><span>glasa asta.</span></p>
<lb n="199"/>
<lb n="200"/><p><span>"Ní theipfidh sé orm an uair seo," ar seisean, agus</span>
<lb n="201"/><span>thóg sé an loirg-fhearsad mór arís.</span></p>
<lb n="202"/>
<lb n="203"/><p><span>"Anois tá an t-am tagaighthe le congnamh mo chlaidh-</span>
<lb n="204"/><span>eamha d'fhághail," arsa Tadhg.  Tharraing sé amach an</span>
<lb n="205"/><span>claidheamh as a thruaill in ainm agus i gcúis na cirte,</span>
<lb n="206"/><span>agus ar an móiméad, bhí lann gheal lonnrach in a láimh.</span>
<lb n="207"/><span>Chuaidh se ar aghaidh go dána le cath a thabhairt.</span></p>
<lb n="208"/>
<lb n="209"/><p><span>CAIBIDIL A SÉ.</span></p>
<lb n="210"/>
<lb n="211"/><p><span>Do leath a shúile ar ghnúis ghruamdha "Fáthach na Súl</span>
<lb n="212"/><span>nGlas," nuair thug sé faoi deara an chosmhalacht dhána</span>
<lb n="213"/><span>a bhí ar Thaidhgín.</span></p>
<lb n="214"/>
<lb n="215"/><p><span>"Céard is ciall leis seo?" ar seisean, agus leig sé</span>
<lb n="216"/><span>béic as agus d'ísligh sé a fhearsad ag an am céadna.</span></p>
<lb n="217"/>
<lb n="218"/><p><span>"Sé is ciall leis gur mian liom mé féin a chosaint,"</span>
<lb n="219"/><span>arsa Taidhgín ag crothadh a chlaidheamha ghil.</span></p>
<lb n="220"/>
<lb n="221"/><p><span>"Há! há!! hó! hó!!" ars' an Uill-pheist agus é ag</span>
<lb n="222"/><span>gáiridhe go magamhail, a chliathanna, agus a bholg mór</span>
<lb n="223"/><span>ag craitheadh le neart gáiridhe.  Nuair bhí a sháith gáiridhe</span>
<lb n="224"/><span>déanta aige, dubhairt sé:</span></p>
<lb n="225"/>
<lb n="226"/><p><span>"Is mian leat thú féin a chosaint!  Béidh fhios agat nach</span>
<lb n="227"/><span>ionann crothadh claidheamha agus cómhrac.  Céard déarfá</span>
<lb n="228"/><span>dá mbuailfinn isteach trid an talamh thú?"</span></p>
<lb n="229"/>
<lb n="230"/><p><span>"Ní misde liom," arsa Taidhgín.  "Má tá tú in ann é</span>
<lb n="231"/><span>dhéanamh."  Chuir sin fearg mhór ar an bhFáthach.</span></p>
<lb n="232"/>
<lb n="233"/><p><span>"In ann?" ar seisean.  "An amhlaidh a cheapann tú nach</span>
<lb n="234"/><span>bhfuilim ábalta é a dhéanamh?"</span></p>
<lb n="235"/>
<lb n="236"/><p><span>"Bhoil, is maith an sgéalaidhe an aimsear," arsa</span>
<lb n="237"/><span>Taidhgín.  "D'fhéach do dhearbhrathair leis an gcleas</span>
<lb n="238"/><span>céadna, acht theip air."</span></p>
<lb n="239"/>
<lb n="240"/><p><span>"Theip ar mo dhearbhrathair, ar theip?" agus thóg sé a</span>
<lb n="241"/><span>fhearsad mór.  "Má theip ar Chosaibh Móra, ní theipfidh</span>
<lb n="242"/><span>sé orm-sa.  Glac an méadsin."  Anuas leis an bhfear-</span>
<lb n="243"/><span>sad le fuinneamh mór, acht do léim án laoch beag ar</span>
<lb n="244"/><span>leath taoibh.</span></p>
<lb n="245"/>
<lb n="246"/><p><span>"D'eile, ar chlis m'urchar orm?" ars' an Fáthach ag</span>
<lb n="247"/><span>leigint scread as.</span></p>
<lb n="248"/>
<lb n="249"/><p><span>"Is cosmhail gur chlis," arsa Taidhgín.</span></p>
<lb n="250"/>
<lb n="251"/><p><span>"Íocfaidh an treas iarracht gach rud," ars' an Fáthach ag</span>
<lb n="252"/><span>agus leig se sgread uathbhásach eile as.  Thóg se a</span>
<lb n="253"/><span>fhearsad mór arís.  Chraith sé thart timcheall a chinn</span>
<lb n="254"/><span>mhóir é ag féachaint le deis d'fághail ar bhuille cinnte a</span>
<lb n="255"/><span>thabhairt, acht bhí sin ní ba deacra ná mar cheap sé, mar</span>
<lb n="256"/><span>bhí Taidhgín ag damhsadh anonn is análl os a chómhair ag</span>
<lb n="257"/><span>craitheadh a chlaidheamha ghil.  Bhí sé chómh luath le hiolar ag</span>
<lb n="258"/><span>athrughadh ó áit go h-áit.  Faoi deireadh thug Taidhgín</span>
<lb n="259"/><span>léim ar uaigh "Fáthach na Spag Mór," agus bhí deis ag</span>
<lb n="260"/><span>an Uill-pheist buille do bhualadh.</span></p>
<lb n="261"/>
<lb n="262"/><p><span>"Anois nó ariamh," do ghlaodh "Súile Glasa," agus</span>
<lb n="263"/><span>anuas leis an bhfearsad leis an méid nirt a bhí ar a</span>
<lb n="264"/><span>chumas.  Léim Taidhgín ar leath taoibh arís agus leig sé</span>
<lb n="265"/><span>sgairt gáire as.</span></p>
<lb n="266"/>
<lb n="267"/><p><span>Acht céard so a thárla do fhearsad an Fháthaigh?  An</span>
<lb n="268"/><span>rud díreach a raibh Taidhgín ag súil leis.  Chuaidh an fhear-</span>
<lb n="269"/><span>sad síos ar fad beagnach ins an gcréafóig bhuig.</span></p>
<lb n="270"/>
<lb n="271"/><p><span>"Béidh lá eile ag an bPaorach, a mhainicín ghlic," ars</span>
<lb n="272"/><span>an Fáthach, agus chrom sé síos leis an bhfearsad a thógáil</span>
<lb n="273"/><span>a bhí greamaighthe go daingean ins an talamh.  Bhí deis</span>
<lb n="274"/><span>ag Taidhgín anois, agus ní or leis do bh'faillighe air.  Chómh</span>
<lb n="275"/><span>éasgaidh le gaoith Márta léim sé ar aghaidh, agus sul a</span>
<lb n="276"/><span>raibh fhios ag an bhFáthach céard do thárla, thug Taidhgín</span>
<lb n="277"/><span>buille leis an gclaidheamh draoidheachta ar cheann de na</span>
<lb n="278"/><span>dornaibh móra, agus ghearr sé a chuid rúitíní treasna.</span>
<lb n="279"/><span>"Hoo! hoo!! hoo!!" do sgread an Fáthach le péin, agus</span>
<lb n="280"/><span>sgaoil sé a ghreim ó'n bhfearsad agus d'fhéach sé go</span>
<lb n="281"/><span>fíochmhar ar Thaidhgín a bhí siar uaidh achar gearr.  Bhí</span>
<lb n="282"/><span>cúthach feirge ar an bhFáthach gur leig se deis do mhaini-</span>
<lb n="283"/><span>cín mar so é ghortughadh chómh mór soin.  Fuair sé greim</span>
<lb n="284"/><span>ar chrann mór daraighe, agus tharraing sé as na fréamh</span>
<lb n="285"/><span>acha é, agus chaith sé i le Thaidhgín é, acht bhí Taidhgín</span>
<lb n="286"/><span>ro-éasgaidh dó.  Tharraing "Súile Glasa" ceann eile,</span>
<lb n="287"/><span>agus chaith sé leis é, acht d'éirigh le Taidhgín léimniughadh</span>
<lb n="288"/><span>as an mbealach arís, agus thosuigh sé ag gáiridhe.  Chuir</span>
<lb n="289"/><span>sin fearg ar an bhFathach.</span></p>
<lb n="290"/>
<lb n="291"/><p><span>"A Mhainicín dhroch-mhúinte," ar sé, "Bruigheóchaidh mé</span>
<lb n="292"/><span>idir mo mhéir agus m'ordóig thú," agus brisfidh mé gach</span>
<lb n="293"/><span>cnám in do cholainn," agus leis seo léim sé go fíochmhar</span>
<lb n="294"/><span>ag Taidhgín, acht bhí mí-áireamh air arís, mar do bhain</span>
<lb n="295"/><span>ceann de na crannaib do tharraing sé tuisleadh as.</span>
<lb n="296"/><span>Thuit sé de phlimp ar an talamh.  Sul a raibh am aige</span>
<lb n="297"/><span>éirghe, ríth Taidhgín chuige, agus thug sé buille claidheamha</span>
<lb n="298"/><span>dhó ar rúitíníbh an duirn eile agus d'fhág sé trom-ghoin</span>
<lb n="299"/><span>ann.</span></p>
<lb n="300"/>
<lb n="301"/><p><span>"A dheamhain nimhneach," do sgread sé, agus léim sé</span>
<lb n="302"/><span>in a sheasamh, agus é ar buile agus fíochmhar le péin.</span></p>
<lb n="303"/>
<lb n="304"/><p><span>"Béidh do cholann agam fós.  Ná ceap gur féidir</span>
<lb n="305"/><span>leat éalódh uaim."</span></p>
<lb n="306"/>
<lb n="307"/><p><span>Thosuigh sé ag gleamaisg a choda fiacal go fíochmhar</span>
<lb n="308"/><span>agus bhí a shúile móra ag iontóghadh agus ag deallrughadh</span>
<lb n="309"/><span>mar sgóláil teinntrighe.</span></p>
<lb n="310"/>
<lb n="311"/><p><span>"Is fusa cainnt a dhéanamh ná casóg.  Ní mór duit</span>
<lb n="312"/><span>breith orm ar dtoiseach," arsa Taidhgín, gan pioc sgann-</span>
<lb n="313"/><span>raidh air.</span></p>
<lb n="314"/>
<lb n="315"/><p><span>"Béarfaidh mé ort fós, chómh cinnte is tá gob ar</span>
<lb n="316"/><span>phréachán.  Gheóbhaidh mé líon agus ceapfaidh mé thú mar</span>
<lb n="317"/><span>cheapfainn iasg san abhainn."</span></p>
<lb n="318"/>
<lb n="319"/><p><span>"Bí aireach," arsa Taidhgín, "Nach tú féin a bhéidheas</span>
<lb n="320"/><span>ceaptha ins an líon."</span></p>
<lb n="321"/>
<lb n="322"/><p><span>"Bhéarfaidh mise aire do soin," arsa Súile Glasa,</span>
<lb n="323"/><span>"Béidh tú agam chómh cinnte is tá Tadhg Ó Grádaigh mar</span>
<lb n="324"/><span>ainm ort.  Ní choinneóchaidh mé i bhfad thú acht go dtí am</span>
<lb n="325"/><span>bricfeasta.  Táim cinnte go mbéidh béile so-leaighthe</span>
<lb n="326"/><span>agam."</span></p>
<lb n="327"/>
<lb n="328"/><p><span>"Ná bhí ag áireamh do choda sicíní roimh an gorad,"</span>
<lb n="329"/><span>arsa Taidhgín ag gáiridhe.  "Fan go raibh mé san</span>
<lb n="330"/><span>líon sul a leagaidh tú amach céard a dhéanfas tú liom.</span>
<lb n="331"/><span>Má cheapann tú gur féidir leat sgannrad nó faitchíos</span>
<lb n="332"/><span>a chur orm le do chuid cainnte baoise tá dul amugha</span>
<lb n="333"/><span>mór ort.  Ní'l ionnat acht buailim sgiath."</span></p>
<lb n="334"/>
<lb n="335"/><p><span>(Ar leanamhaint.)</span>
<lb n="336"/></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="337"/><p><span>CORÓIN NA GRGHINE.</span></p>
<lb n="338"/>
<lb n="339"/><p><span>LE linn urdhubhadh a bheith ar an ngréin le goirid, chuir</span>
<lb n="340"/><span>lucht réalt-eolais suim mhór i "gcoróin na gréine"</span>
<lb n="341"/><span>a sgrúdughadh go cruinn.  Is é rud é sin .i. luisne</span>
<lb n="342"/><span>aisteach timcheall na gréine atá le feiceál i n-aghaidh</span>
<lb n="343"/><span>na spéire duibhe ar mbeith urdhuibhthe do'n ghréin ar fad</span>
<lb n="344"/><span>ag sgáile na gealaighe.  Sílfidhe gur mong mhór shoill-</span>
<lb n="345"/><span>seach a bhéadh timcheall na gréine, na ribí na milliúin</span>
<lb n="346"/><span>míle ar fad agus iad d'á séideadh le gaoith.  Le linn</span>
<lb n="347"/><span>an urdhuibhthe san mbliadhain 1878 bhí "ribe" ann a bhí</span>
<lb n="348"/><span>10,000,000 míle ar fad agus ceann eile 5,000,000 míle.</span></p>
<lb n="349"/>
<lb n="350"/><p><span>Tá lucht eolais in a mbambairne i dtaobh na coróna</span>
<lb n="351"/><span>seo.  Ní bhíonn sí le feiceál acht ar feadh cúpla móiméad</span>
<lb n="352"/><span>nuair a bhíos éadan na gréine dubh.  Cé is moite de'n</span>
<lb n="353"/><span>tamall beag sin, bíonn an choróin do-fheiceála de bhárr</span>
<lb n="354"/><span>a ghile is bhíos solus na gréine.  D'á bhrígh sin is beag</span>
<lb n="355"/><span>é ár n-eolas uirthi.</span></p>
<lb n="356"/>
<lb n="357"/><p><span>Bíonn dath glasamhail uirthi.  Bíonn a solus ag fuaid-</span>
<lb n="358"/><span>readh agus athruigheann sé ó am go ham.  Bíonn an</span>
<lb n="359"/><span>chosamhlacht taidhbhseamhail chéadna uirthi is bhíos ar an</span>
<lb n="360"/><span>tuadhsholus a chítear anois agus arís i spéir an tuaiscirt.</span></p>
<lb n="361"/>
<lb n="362"/><p><span>Tá gléas tomhaiste ag lucht eolais a nochtuigheas an</span>
<lb n="363"/><span>teas sgaptha d'á laige acht, leis an ngléas sin féin, do</span>
<lb n="364"/><span>chlis ortha a dhéanamh amach go sgaipeann an choróin sin</span>
<lb n="365"/><span>teas ar bith.</span></p>
<lb n="366"/>
<lb n="367"/><p><span>Thaisbeánann an solsgarachán go bhfuil aon dúil</span>
<lb n="368"/><span>amháin ar a laghad sa gcoróin — "coróinium" is ainm dhi</span>
<lb n="369"/><span>— nach bhfuil le fágháil ar an domhan sagainne cé gur</span>
<lb n="370"/><span>dóigh le dúil-eolaidhthe Eadálacha go bhfuair siad foracún</span>
<lb n="371"/><span>beag bídeach dhe san ngail a brúchtuightear amach as an</span>
<lb n="372"/><span>sliabh teineadh Vesuvius.</span></p>
<lb n="373"/>
<lb n="374"/><p><span>Bíonn líne ghlas i solsgartha na dúile sin nach cosa-</span>
<lb n="375"/><span>mhail le líne ar bith eile a bhaineas le aon dúil ná</span>
<lb n="376"/><span>susmaid atá ar eolas againn ar an domhan.  Acht, le</span>
<lb n="377"/><span>linn an urdhuibhthe san mbliadhain 1914, is beag má bhí an</span>
<lb n="378"/><span>líne ghlas le feiceál agus bhí líne dhearg in a leabaidh,</span>
<lb n="379"/><span>líne nár facthas roimhe sin.  B'iontuigthe uaidh sin go</span>
<lb n="380"/><span>dtáinig athrughadh damhna eicínt ar an gcoróin an</span>
<lb n="381"/><span>bhliadhain sin.</span></p>
<lb n="382"/>
<lb n="383"/><p><span>Tá tuairim ag lucht eolais gur cineál damhna coróinium</span>
<lb n="384"/><span>atá chomh tanaidh sin is gur do-thuigthe ag duine a thanaidh-</span>
<lb n="385"/><span>eacht agus go bhfuil toirt ádhbhal-mhór dhe ag éirghe go</span>
<lb n="386"/><span>millteach árd timcheall na gréine.</span></p>
<lb n="387"/>
<lb n="388"/><p><span>Acht, má's damhna é, is cosamhail go bhfuil tarraing na</span>
<lb n="389"/><span>gréine air curtha ar ceal ar chaoi eicínt nach dtuigtear.</span>
<lb n="390"/><span>Má bhíonn aon chineál gaile comh-dhlúthuighthe, mar ta aer</span>
<lb n="391"/><span>an domhain, taisbeánainn an solsgarachán sin, acht ní</span>
<lb n="392"/><span>féidir a thaisbeáint go bhfuil an coróinium timcheall na</span>
<lb n="393"/><span>gréine comh-dhlúthuighthe ar chor ar bith.</span></p>
<lb n="394"/>
<lb n="395"/><p><span>Má tá coróinium ann d'á ríribh píre agus é a bheith</span>
<lb n="396"/><span>chomh tanaidh is ceaptar, is baoghal nach mór do lucht</span>
<lb n="397"/><span>eolais a gcuid teoir i dtaobh fusaidheachta d'ath-dhéanamh</span>
<lb n="398"/><span>as an nuadh.  Ní'l aon áit do choróinium ar chlár na</span>
<lb n="399"/><span>ndúl atá déanta cheana ag lucht dúil-eolais.  Do</span>
<lb n="400"/><span>cheapadar gur ab é an t-údraigein an dúil is éad-</span>
<lb n="401"/><span>truime agus gur cuid de gach uile chineál damhna eile é.</span>
<lb n="402"/><span>D'á chionn sin is tábhachtach an tuarasgabháil a bhéas</span>
<lb n="403"/><span>againn ó lucht réalt-eolais i dtaobh an urdhuibhthe a thárla</span>
<lb n="404"/><span>le goirid.</span></p>
<lb n="405"/>
<lb n="406"/><p><span>(Urdhubhadh, eclipse; Coróin, Corona; Tuadhsholus,</span>
<lb n="407"/><span>Aurora Borealis; Solsgarachán, epictroscope; Solsgartha,</span>
<lb n="408"/><span>spectrum; Damhna, matter; Tarraing na gréine, force of</span>
<lb n="409"/><span>gravity; Comh-dhlúthuighthe, compressed; Teoir, theory;</span>
<lb n="410"/><span>Fusaidheacht, physics; Údraigein, hydrogen.)</span></p>
<lb n="411"/>
<lb n="412"/><p><span>SEAGHÁN PH. MAC ÉNRÍ.</span></p>
<lb n="413"/>
<lb n="414"/><p><span>AN FÁINNE, CAISLEÁN RIABHACH.</span></p>
<lb n="415"/>
<lb n="416"/><p><span>Tá lucht an Fháinne i gCaisleán Riabhach le teacht le</span>
<lb n="417"/><span>cheile aríst gan ró-mhoill.  Deirtear go mbéidh a lán</span>
<lb n="418"/><span>daoine ag cur isteach ar an sgrúdughadh le haghaidh an</span>
<lb n="419"/><span>Fháinne.  Tá an Gasra seo ag dul ar aghaidh go breagh</span>
<lb n="420"/><span>ó cuireadh ar bun é.  Béidh an chéad chruinniughadh eile</span>
<lb n="421"/><span>de'n Ghasra seo i Sgoil na mBráthairí ar 26adh de</span>
<lb n="422"/><span>Eanair ar an 3 a chlog.</span></p>
<lb n="423"/>
<lb n="424"/><p><span>REACHTAIRE.</span></p>
<lb n="425"/>
<lb n="426"/><p><span>CEISTEANNAI LE FREAGAIRT.</span></p>
<lb n="427"/>
<lb n="428"/><p><span>CEIST AGAM ORRAIBH, A GHAEDHEALA.</span></p>
<lb n="429"/>
<lb n="430"/><p><span>Cé mhéad craobh de Chonnradh na Gaedhilge i gCon-</span>
<lb n="431"/><span>nachtaibh, agus céard a bhíonn dhá dhéanamh acú?</span></p>
<lb n="432"/>
<lb n="433"/><p><span>Bhfuil craobh ar bith beó i gCondae Mhuigheó?</span></p>
<lb n="434"/>
<lb n="435"/><p><span>Cé mhéad ranng Gaedhilge ar siúbhal faoi chraobhachaibh</span>
<lb n="436"/><span>an Chonnartha i gCondae na Gaillimhe?</span></p>
<lb n="437"/>
<lb n="438"/><p><span>Ca bhfuil na timthirí a toghadh le déigheannaighi agus ca</span>
<lb n="439"/><span>mbíonn siad ag obair?</span></p>
<lb n="440"/>
<lb n="441"/><p><span>Tuige nach raibh síad ag an dá chruinniughadh de Dháil</span>
<lb n="442"/><span>Chonnacht?</span></p>
<lb n="443"/>
<lb n="444"/><p><span>Taobh amuigh de Thobair a Choire cé mhéad craobh de</span>
<lb n="445"/><span>Chonnradh na Gaedhilge, agus cé mhéad ranng Gaedhilge</span>
<lb n="446"/><span>i gCondae Shligigh?</span></p>
<lb n="447"/>
<lb n="448"/><p><span>Céard a thárlaidh do CÓMHAIRLE CHONDAE MHUIGHEÓ?</span>
<lb n="449"/><span>An amhlaidh nach dteastuigheann an Ghaedhilg uatha feasta,</span>
<lb n="450"/><span>ó's rud e go ndeachaidh siad siar ar an RÚN a cuireadh</span>
<lb n="451"/><span>i bhfeidhim ag an gcéad chruinniughadh de'n CHÓMHAIRLE</span>
<lb n="452"/><span>sin san mbliadhain 1918?  An bhfuil an Chómhairle le</span>
<lb n="453"/><span>leigint do Choisde an Airgid an rún sin a chur ar</span>
<lb n="454"/><span>neimhnidh?  Má tá béidh ceist eile faoi amach annso.</span></p>
<lb n="455"/>
<lb n="456"/><p><span>Cá fháide ó bhí cruinniughadh ag Múinteóiribh Gaedhilge</span>
<lb n="457"/><span>Chondae Mhuigheó?  'Tuige nach bhfuil siad cómh-chean-</span>
<lb n="458"/><span>gailte leis an Árd-Choisde, agus ainmneacha na</span>
<lb n="459"/><span>múinteóirí cláruighthe ag an Árd-Rúnaidhe?  Ce air a</span>
<lb n="460"/><span>bhfuil an locht faoi nach raibh díoluidheacht páirte, no</span>
<lb n="461"/><span>síntiús na bliadhna íocta?</span></p>
<lb n="462"/>
<lb n="463"/><p><span>Céard a bhíonns dhá dheanamh ar son na Gaedhilge i</span>
<lb n="464"/><span>gCo. Liathdroma taobh amuigh de Cara' Drom' Rúisg?</span>
<lb n="465"/><span>Ní chluineadh soin suim bliadanta ó soin.  Freagruigheadh</span>
<lb n="466"/><span>Peadar Mac Eanna.</span></p>
<lb n="467"/>
<lb n="468"/><p><span>DEARMUD!</span></p>
<lb n="469"/>
<lb n="470"/><p><span>Ar dhearmud, fágadh cuid de Mhála Chaitlín gan chur</span>
<lb n="471"/><span>faoi chlódh in Uimhir na Nodlag de'n "Chearnóig," acht</span>
<lb n="472"/><span>gheobhaidhear in Uimhir na míosa seo an sgéal a gheall sí</span>
<lb n="473"/><span>dá clainn.</span></p>
<lb n="474"/>
<lb n="475"/><p><span>A SCRÍOBHNÓIR!</span></p>
<lb n="476"/>
<lb n="477"/><p><span>AN BHFUIL TÚ AG CEAPADH LEABHAR?</span></p>
<lb n="478"/>
<lb n="479"/><p><span>AGUS AR LORG FEAR A CHLÓ-BHUAILTE?</span></p>
<lb n="480"/>
<lb n="481"/><p><span>SCRÍOBH CHUGAINN AR DTÚS.</span></p>
<lb n="482"/>
<lb n="483"/><p><span>CLÓ-BHUAILFIMID DHUIT É</span>
<lb n="484"/><span>CÓMH MAITH AGUS CHÓMH SAOR</span>
<lb n="485"/><span>LE DUINE AR BÍTH I N-IÉRINN.</span></p>
<lb n="486"/>
<lb n="487"/><p><span>GACH EÓLAS Ó</span></p>
<lb n="488"/>
<lb n="489"/><p><span>BAINISTEÓIR</span>
<lb n="490"/><span>"AN CHEARNÓG"</span>
<lb n="491"/><span>BÉAL ATHA H-AMHNAIS,</span>
<lb n="492"/><span>CO. MHUIGHEO.</span>
<lb n="493"/></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="494"/><p><span>AN CHEARNÓG.</span></p>
<lb n="495"/>
<lb n="496"/><p><span>EANAIR, 1924.</span></p>
<lb n="497"/>
<lb n="498"/><p><span>AN BÓTHAR SO RÓMHAINN.</span></p>
<lb n="499"/>
<lb n="500"/><p><span>Bóthar cruaidh corrach an bóthar so rómhainn, a</span>
<lb n="501"/><span>Ghaedheala, agus tóigfidh se daoine láidre spioradha-</span>
<lb n="502"/><span>mhala módh-oibreamhala le 'nár gcuspóirí' a chur i ngníomh</span>
<lb n="503"/><span>agus 'un cinn.</span></p>
<lb n="504"/>
<lb n="505"/><p><span>NA CUSPÓIRI.</span></p>
<lb n="506"/>
<lb n="507"/><p><span>"Agus céard iad na cuspóirí atá agaibh?" a dearfas</span>
<lb n="508"/><span>tusa, a léightheóir chroidhe. — Sean-chanamhaint Chonnacht a</span>
<lb n="509"/><span>choinneál beó, agus a shábhailt, — litridheacht a sgríobhadh</span>
<lb n="510"/><span>san gcanamhaint sin, — Muinntir Chonnacht a aontughadh</span>
<lb n="511"/><span>sa mbaile agus i gcéin le haghaidh na hoibre ceadna, —</span>
<lb n="512"/><span>agus fos chúis Connartha na Gaedhilge a buanughadh, agus</span>
<lb n="513"/><span>a neartughadh ar fúd na Cuige' seo.</span></p>
<lb n="514"/>
<lb n="515"/><p><span>AN TOISEACH.</span></p>
<lb n="516"/>
<lb n="517"/><p><span>"Toiseach maith leath na hoibre," agus tá an toiseach</span>
<lb n="518"/><span>sin déanta againn.  "Ar aghaidh, ar aghaidh feasta," sin</span>
<lb n="519"/><span>e an fair-fhocal nó an rosg catha.  A Ghaedheala Chon-</span>
<lb n="520"/><span>nacht, cabhraigidh linn.  Tá bhur gcabhair agus bhur</span>
<lb n="521"/><span>gcongnadh ag teastáil uainn.  Murab fhuil sibh le</span>
<lb n="522"/><span>cabhrughadh linn — bhoil, fágaigidh ár mbealach!</span></p>
<lb n="523"/>
<lb n="524"/><p><span>Ní theastuigheann uainn bogai a dúara, ná fallsgóirí,</span>
<lb n="525"/><span>ná lucht neamh-shuime, na lucht seasta ar an gclaidhe,</span>
<lb n="526"/><span>ná cáirde mar dhóigh dhe!</span></p>
<lb n="527"/>
<lb n="528"/><p><span>AN CHAOI LE CABHRUGHADH LINN.</span></p>
<lb n="529"/>
<lb n="530"/><p><span>Is féidir le cáirdibh cuidiughadh linn ar a lán bealach.</span>
<lb n="531"/><span>Má's sgríbhneóir thú, sgríobh le haghaidh na sgoileannaí</span>
<lb n="532"/><span>no le haghaidh litridheachta i gcanamhain Chonnact .i. i</span>
<lb n="533"/><span>BHFÍOR-CHANAMHAIN NA hÉIREANN.  Má's múinteóir</span>
<lb n="534"/><span>thú, féach le beirt chainnteóir Gaedhilge a theagasg no</span>
<lb n="535"/><span>a dhéanamh in aghaidh gach cinn a rinnis go dtí anois.</span>
<lb n="536"/><span>Má's ceannuidhe thú, agus gan feith na sgríbhneóireachta,</span>
<lb n="537"/><span>ná na múinteóireachta ionnat, fuagair do chuid ear-</span>
<lb n="538"/><span>raidhe sa "gCEARNÓIG," no sa "STOC."  Má's sagart,</span>
<lb n="539"/><span>no bráthair thú déan timthireacht imeasg na sagart, agus</span>
<lb n="540"/><span>na mbráthair dhúinn.  Má's breitheamh, nó dlíghcadóir,</span>
<lb n="541"/><span>nó múinteóir thú, déan an timthireacht céadna dhúinn,</span>
<lb n="542"/><span>imeasg do chómh-oibrightheóirí stóir," cuir síos do</span>
<lb n="543"/><span>láimh, agus cabhruigh le do shíntiúis Dáil Chonnacht, agus</span>
<lb n="544"/><span>Cumann Liteardha Mhic Éil, agus bí í do bhall, nó í do</span>
<lb n="545"/><span>chómhalta dé'n dá chumann roimh-ráidhte; agus na déanadh</span>
<lb n="546"/><span>aon Ghaedheal dhá chuid dh'á dhíthcheall go raibh sean-</span>
<lb n="547"/><span>chanamhaint a chuige' slán sábhailte.</span></p>
<lb n="548"/>
<lb n="549"/><p><span>Ná síltear go bhfuilimid anúas ar lucht sábháilte</span>
<lb n="550"/><span>chanamhain eile!  Níl.  Agus ní bhéidh.  Acht ná síltear</span>
<lb n="551"/><span>'na dhiaidh sin 's uilig, gur daoine sinn a d'fhanfadh go</span>
<lb n="552"/><span>sócamhail, agus dóchamhail dhá dheanamh orainn. — Ná síl-</span>
<lb n="553"/><span>tear nach ndeanfamuid ár gcion féin — ar ndíthcheall</span>
<lb n="554"/><span>báis agus beathadh le n-ár gcanamhaint féin a chur ar a</span>
<lb n="555"/><span>cosaibh aríst.</span></p>
<lb n="556"/>
<lb n="557"/><p><span>AN CANAMHAINT IS STAIREAMHLA.</span></p>
<lb n="558"/>
<lb n="559"/><p><span>"Agus 'tuige?"  Adearfas an té nach dtuigeann. —</span>
<lb n="560"/><span>'Sí canamhaint Chonnacht an chanamhaint is fearr, is</span>
<lb n="561"/><span>staireamhala, is lúachmhara, agus is goire do chruth, agus</span>
<lb n="562"/><span>leaganaibh na Sean-Ghaedhilge, agus na Meadhon-</span>
<lb n="563"/><span>Ghaedhilg agus don chéim liteardha.</span></p>
<lb n="564"/>
<lb n="565"/><p><span>Smaointear ar an méid seo. — Nuair a dhíbir na</span>
<lb n="566"/><span>Sasannaigh, na hUlltaigh, agus na Laighnigh, agus na</span>
<lb n="567"/><span>Mumhainigh as a gCuígthibh féin, cár dhíbriughadh iad?  No</span>
<lb n="568"/><span>cá ndeachadar?</span></p>
<lb n="569"/>
<lb n="570"/><p><span>AN DÍBRIUGHADH GO CONNACHTAIBH.</span></p>
<lb n="571"/>
<lb n="572"/><p><span>Nárbh í an Ghaedhilg a bhí dhá labhairt ag Gaedhilibh na</span>
<lb n="573"/><span>hÉireann an uair sin?  Nárbh iad na taoisigh, na</span>
<lb n="574"/><span>hollamhna, na báird, na sagairt, na múinteóiri, agus na</span>
<lb n="575"/><span>h-uaisle a díbrigheadh treasna na Sionainne go Con-</span>
<lb n="576"/><span>nachtaibh.  Nárbh í an Ghaedhilg a bfearr, agus ba fhógh-</span>
<lb n="577"/><span>luimthe a bhí acú so?  Nár shocruigheadar annso i</span>
<lb n="578"/><span>gConnachtaibh — an chuid ba mhó acú; agus bí cinnte</span>
<lb n="579"/><span>dearbhta gur fhágadar rian a bhfoghluima, ar chanamhain</span>
<lb n="580"/><span>Chonnacht.  Nárbh beag duine acu a d'fhill ar ais ar a</span>
<lb n="581"/><span>Chúige féin aríst?  Nárbh í Gaedhilg na sgol. — AN</span>
<lb n="582"/><span>GAEDHILG LITEARDHA a bhí acú?  Agus nach bhfuil an</span>
<lb n="583"/><span>Ghaedhilg sin fighte fuighte leis an gcanamhaint seo</span>
<lb n="584"/><span>'gainne.  Ar an ádhbhar sin ta plúr-sgoth Gaedhilge na</span>
<lb n="585"/><span>hÉireann ag muinntir Chonnacht.</span></p>
<lb n="586"/>
<lb n="587"/><p><span>AR SON NA hÉIREANN.</span></p>
<lb n="588"/>
<lb n="589"/><p><span>Féachfamuis le canamhaint Chonnacht a shábháil ar ais</span>
<lb n="590"/><span>nó ar éigean.  Agus ní ar son Chonnacht amháin — ó thár-</span>
<lb n="591"/><span>laidh go bhfuil baint ag na trí Cúigthibh eile léithí. — ACHT</span>
<lb n="592"/><span>AR SON NA hÉIREANN.</span></p>
<lb n="593"/>
<lb n="594"/><p><span>AN GAIRM SGOILE.</span></p>
<lb n="595"/>
<lb n="596"/><p><span>Anois a Connachtacha, má tá sibh le cabhrughadh linn —</span>
<lb n="597"/><span>"i líne!"  Ar bhur n-aghaidh!  Siúbhalaigidh!  Sibh-se nach</span>
<lb n="598"/><span>bhfuil toilteannach tígheacht — fanaigidh!  Acht na</span>
<lb n="599"/><span>habruighidh nach bhfuair sibh an GAIRM SGOILE!</span></p>
<lb n="600"/>
<lb n="601"/><p><span>DÁIL CHONNACHT, AGUS CUMANN LITEARDHA</span>
<lb n="602"/><span>MHIC ÉIL.</span></p>
<lb n="603"/>
<lb n="604"/><p><span>Tá an Dáil Chonnacht curtha ar bun, agus ag obair</span>
<lb n="605"/><span>go dian dúthrachtach.  Tá Cumann Liteardha Mhic Éil aith</span>
<lb n="606"/><span>bheódhchaidhthe.  Tá sgribhneóirí Chonnacht ar fad sa</span>
<lb n="607"/><span>gCumann, seasadh, bás, no beatha Gaedhilge</span>
<lb n="608"/><span>Chonnacht.  Léighfidhear go fóill i Stair</span>
<lb n="609"/><span>Litridheachta na hÉireann céard do rinneadar — An</span>
<lb n="610"/><span>ndearnadar a ndúalgas nó nach ndearnadar.  Ar</span>
<lb n="611"/><span>thuilleadar moladh nó cáineadh, beannacht nó mallacht</span>
<lb n="612"/><span>mhuinntire Chonnacht go bruinn an bhráthacha.</span></p>
<lb n="613"/>
<lb n="614"/><p><span>P.</span></p>
<lb n="615"/>
<lb n="616"/><p><span>NÁ DÉANAIGIDH DEARMAD AR:-</span></p>
<lb n="617"/>
<lb n="618"/><p><span>ÁRUS NA nGÁBHADH</span>
<lb n="619"/><span>(AGUS SGÉALTA EILE).</span></p>
<lb n="620"/>
<lb n="621"/><p><span>LEÓN Ó BROIN DO SGRÍOBH.</span></p>
<lb n="622"/>
<lb n="623"/><p><span>Áilneacht Cainnte!  Smaointe ar Fheabhas!!</span>
<lb n="624"/><span>Togha agus Rogha Gaedhilge!!!</span>
<lb n="625"/><span>Ba cheart cóip de'n leabhar so a bheith ag gach</span>
<lb n="626"/><span>fíor-Chonnachtach.</span></p>
<lb n="627"/>
<lb n="628"/><p><span>LUACH, 1/6.  TRID AN BPOST, 1/8.</span></p>
<lb n="629"/>
<lb n="630"/><p><span>Le fághail ó:-</span></p>
<lb n="631"/>
<lb n="632"/><p><span>Siopa na Leabhar nGaodhalach, Sráid Dhásúin, Ath Cliath;</span>
<lb n="633"/><span>Máire Ní Raghallaigh, 87 Sráid Uachtar na Driseóige,</span>
<lb n="634"/><span>Ath Cliath; ón Úghdar, 39 Cearnóg Pharnaill, Ath Cliath;</span>
<lb n="635"/><span>nó ó Eagarthóir nó Bainisteóir An Chearnóg, Béal Atha</span>
<lb n="636"/><span>h-Amhnais, Co. Mhuigh Eó.</span></p>
<lb n="637"/>
<lb n="638"/><p><span>LIOSTA AN AIRGID.</span></p>
<lb n="639"/>
<lb n="640"/><p><span>Tá ár mbuidheachas ag dul do na daoinibh seo a lean-</span>
<lb n="641"/><span>anns mar gheall ar a síntiusaibh do Dháil Chonnacht, agus</span>
<lb n="642"/><span>do'n "Chearnóig":-</span></p>
<lb n="643"/>
<lb n="644"/><p><span>An tAthair Ó Dómhnaill, Séiplíneach, Caisleán</span>
<lb n="645"/><span>Riabhach £1 0 0</span></p>
<lb n="646"/>
<lb n="647"/><p><span>Séamus S. Ó Dómhnaill, O.S., Caisleán an</span>
<lb n="648"/><span>Pluingcéadaigh 1 0 0</span></p>
<lb n="649"/>
<lb n="650"/><p><span>An Cléireach Oird L. Ó Colgáin, M.E., Baile</span>
<lb n="651"/><span>an Locha 0 12 0</span></p>
<lb n="652"/>
<lb n="653"/><p><span>AN CHEARNÓG.</span></p>
<lb n="654"/>
<lb n="655"/><p><span>Duine ar bith a dteastuigheann AN CHEARNÓG uaidh,</span>
<lb n="656"/><span>nó ar mhaith leis Fógra a chur ins AN gCEARNÓIG</span>
<lb n="657"/><span>scríobhadh sé go dtí:-</span></p>
<lb n="658"/>
<lb n="659"/><p><span>BAINISTEÓIR, "AN CHEARNÓG,"</span>
<lb n="660"/><span>Béal Atha h-Amhnais, Co. Mhuigheó.</span></p>
<lb n="661"/>
<lb n="662"/><p><span>Trid an bpost — 3/6 sa mbliadhain.</span>
<lb n="663"/><span>1/9 sa leath-bhliadhain.</span></p>
<lb n="664"/>
<lb n="665"/><p><span>Maidir le gach ádhbhar sgríobhtha a theigheann ins an</span>
<lb n="666"/><span>bpáipéar, cuirtear sgéala go dtí</span></p>
<lb n="667"/>
<lb n="668"/><p><span>PILIB Ó BHALDRAITHE, Eagarthóir,</span>
<lb n="669"/><span>An Druim Bán, Béal Atha h-Amhnais, Co. Mhuigheó.</span>
<lb n="670"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="671"/><p><span>ROINN NA SGOILEANNA.</span></p>
<lb n="672"/>
<lb n="673"/><p><span>MÁILÍN CHAITLÍN.</span></p>
<lb n="674"/>
<lb n="675"/><p><span>Fuaras beart de na leitreacha ba ghleoite d'á bhfaca</span>
<lb n="676"/><span>tú ariamh ó na cailíní i Sgoil Bhaile 'n Mhuilinn.  Ag</span>
<lb n="677"/><span>cur síos ar a mbaile dúthchais a bhí na cailíní do sgríobh</span>
<lb n="678"/><span>chugam, agus ba dheas uatha a dhéanamh.  Shíleas go raibh</span>
<lb n="679"/><span>beagán eolais agam féin ar Bhaile 'n Mhuilinn, acht</span>
<lb n="680"/><span>b'fhíor-bheagán é i gcomórtas leis an méad do fuaras</span>
<lb n="681"/><span>ó na cailíní beaga.  Leitir mhaith chliste a beadh an leitir</span>
<lb n="682"/><span>do sgríobh Máire Ní Longáin, agus níl na cailíní eile i</span>
<lb n="683"/><span>bhfad in-a diaidh Molaim go hárd na leitreacha do</span>
<lb n="684"/><span>sgríobh Eibhlín Ní Reachtagáin, Eilís Ní Mháinín, Aine</span>
<lb n="685"/><span>Ní Raghallaigh, Sorcha Ní Chathail, Maireád Ní Ghreacháin,</span>
<lb n="686"/><span>agus Eibhlín Ní Mhaolmhuaidh.  Béidh sgríobhnóirí i mBaile</span>
<lb n="687"/><span>'n Mhuilinn fós, agus ár ndóigh, níorbh iongnadh é agus</span>
<lb n="688"/><span>na múinteoirí agus na sagairt atá ann ag cabhrú leis</span>
<lb n="689"/><span>an nGaedhilge.</span></p>
<lb n="690"/>
<lb n="691"/><p><span>Tháinig leitreacha chugam ó Chó. an Chláir, áit a bhfuil</span>
<lb n="692"/><span>sgríobhnóirí d'á n-oileamhaint, chomh maith; ó Cho. Chilldara,</span>
<lb n="693"/><span>in-a bhfuil togha oibre d'á dhéanamh ag na mná riaghalta,</span>
<lb n="694"/><span>de réir cosamhlachta; ó Cho. na hIar-Mhidhe; agus ó Bhaile</span>
<lb n="695"/><span>Átha Cliath, ag cur fáilte rómham ann.  Tá creidea-</span>
<lb n="696"/><span>mhaint mhór ag dul do Chaitlín Nic Ghiollabhuidhe, do</span>
<lb n="697"/><span>Mháire Nic Ghabhann agus do Shinéad Ní Chearbhaill mar</span>
<lb n="698"/><span>gheall ar na leitreacha ciallmhara cliate do sgríobhadar.</span></p>
<lb n="699"/>
<lb n="700"/><p><span>Acht cad chuige nach sgríobhann na buachaillí sgoile</span>
<lb n="701"/><span>chugam? — ár ndóigh, ní féidir go gcuireann na cailíní</span>
<lb n="702"/><span>níos mó spéise i nGaedhilge ná na buachaillí?  Ní hamh-</span>
<lb n="703"/><span>laidh gurbh iad is fearr ag sgríobhadh na Gaedhilge?</span>
<lb n="704"/><span>Táim-se chomh ceanamhail céadna ar na buachaillí  a's</span>
<lb n="705"/><span>táim ar na cailíní — bhíos ag múnadh rannga buachaillí</span>
<lb n="706"/><span>uair, agus ní raibh ranng ariamh agam ba mhó a thaithnigh</span>
<lb n="707"/><span>liom.  Bhíomar an-mhór le n-a chéile, agus an leitir a</span>
<lb n="708"/><span>chuir na gasúir chugam ag gabháil buidheachais liom tá sí</span>
<lb n="709"/><span>agam fós, agus a n-ainmneacha ar fad léi; agus coin-</span>
<lb n="710"/><span>neóchad go bráth í, le congnamh Dé.</span></p>
<lb n="711"/>
<lb n="712"/><p><span>Béidh comórtais againn feasta.  An t-é a bhéarfas</span>
<lb n="713"/><span>leis, nó léi, an Chraobh, cuirfead bonn airgid chuige, nó</span>
<lb n="714"/><span>chuici — Bonn na Cearnoige — do'n sgríobhnóir is fearr.</span>
<lb n="715"/><span>Sgríobhadh gach duine cúnntas ar aon áit staireamhail</span>
<lb n="716"/><span>atá in-a Chonndae féin — an méid a léigh sé, nó a</span>
<lb n="717"/><span>d'airigh sé faoi aon áit a bhfuil trácht air i Seanchas ar</span>
<lb n="718"/><span>dtíre, nó i mbéalaibh na ndaoine fós.  Do feadfaidhe</span>
<lb n="719"/><span>aiste ar bhfiu suim a chur ann do sgríobhadh faoi Theamhair</span>
<lb n="720"/><span>na Ríogh, faoi Chathair Chonroí, faoi Aileach agus Éamain</span>
<lb n="721"/><span>Macha agus Dún Gheannáin, "Almhain Leathain</span>
<lb n="722"/><span>Laighean," faoi "Rásaí Chaisleáin a' Bharraigh," faoi</span>
<lb n="723"/><span>Ceann Coradh agus Brian Bóirmhe, faoi Cruachán</span>
<lb n="724"/><span>Mhéidhbhe, faoi Mhuirtheimhne agus Cuchullain, faoi Bheann</span>
<lb n="725"/><span>Eadair nó Fionntráigh agus na Feanna, faoi Uí Mháil</span>
<lb n="726"/><span>agus Micheál Ó Duibhir, faoi Luimnigh agus an Sair-</span>
<lb n="727"/><span>séalach, faoi Dhun na Masc agus Ruaidhrí Ó Mórdha,</span>
<lb n="728"/><span>faoi Loch nEachac agus an sgéal a bhaineas leis, faoi</span>
<lb n="729"/><span>áiteacha is lugha le rádh, b'fhéidir, ná iad súid, acht a</span>
<lb n="730"/><span>bhfuil sgéalta ag baint leo ar bhfiu cuimhne a choinneál</span>
<lb n="731"/><span>ortha.  Cuirtear na haistí chugam roimh Lá Fhéile Pádhraic</span>
<lb n="732"/><span>agus cuirfear an chuid is fearr aca ar an gCearnóig</span>
<lb n="733"/><span>agus cuirfear " Bonn na Cearnoige" chuig sgríobhnóir</span>
<lb n="734"/><span>an aiste is fearr.  Ní mór do gach iomaidhtheoir nóta</span>
<lb n="735"/><span>a chur chugam ó n-a athair nó máthair nó an t-é atá m-a</span>
<lb n="736"/><span>chúram ag dearbhughadh gur sgríobhadh gan congnamh é.  Tá</span>
<lb n="737"/><span>cead ag buachaillí agus ag cailíní faoi bhun sé bliadhna</span>
<lb n="738"/><span>dhéag d'aois bualadh faoi Chraoibh na Sgríobhnóirí a bhaint</span>
<lb n="739"/><span>amach.</span></p>
<lb n="740"/>
<lb n="741"/><p><span>Buailigidh faoi'n eolas a bhailiughadh anois, a chlann ó,</span>
<lb n="742"/><span>agus cuirigidh na haistí chugam i dtreo go mbéid agam roimh</span>
<lb n="743"/><span>Lá Féile Pádhraig.  Go gcuiridh Dia rath agus beannacht</span>
<lb n="744"/><span>oraibh. — Mise, agus grádh agam daoibh,</span></p>
<lb n="745"/>
<lb n="746"/><p><span>CAITLÍN.</span></p>
<lb n="747"/>
<lb n="748"/><p><span>F/c na hÁrd-Chraoibhe,</span>
<lb n="749"/><span>39, Cearnóg Phárnail, Áth Cliath.</span></p>
<lb n="750"/>
<lb n="751"/><p><span>Seo é an sgéal a labhair mé faoi i n-uimhir na Nodlag.</span>
<lb n="752"/><span>Ní raibh áit ag an gclódóir dó an uair sin.</span></p>
<lb n="753"/>
<lb n="754"/><p><span>CUARTÚ NA SEACHT gCATHRACHA.</span></p>
<lb n="755"/>
<lb n="756"/><p><span>Nuair a baineadh An Mheiriocá Iar amach de'n chéad</span>
<lb n="757"/><span>uair, tugtaoi An Nua-Spáinn uirthi, mar ba ó'n Spáinn</span>
<lb n="758"/><span>a ghluais an cabhlach ba thúisge a bhain amach í, faoi</span>
<lb n="759"/><span>stiúiriú Chriostóir Columbus.</span></p>
<lb n="760"/>
<lb n="761"/><p><span>I lár na sémhadh haoise déag do bhí Goibheirnear de</span>
<lb n="762"/><span>mhuintir de Gúsmán i mbun na tíre do Riaghaltas na</span>
<lb n="763"/><span>Spáinne.  Bhí mogha Indianach, darbh ainm Téisiós, ag an</span>
<lb n="764"/><span>nGúsmánach seo, a raibh sé an-cheanamhail air, thar é bhí</span>
<lb n="765"/><span>sé ní ba mhíne agus ní b'oilte ná na moghtha eile.  Bhí</span>
<lb n="766"/><span>árd-chion ag Téisiós ar a mháighistir, freisin, acht thuig</span>
<lb n="767"/><span>sé cé'n t-urraim a bhí ag dul dó, agus cé gur mhinic a</span>
<lb n="768"/><span>bhaineadh an Goibheirnéar caint as, ní dhéanadh an mogha</span>
<lb n="769"/><span>aon ró-dhánaidheacht air d'á bharr, rud a thaithnigh go mór</span>
<lb n="770"/><span>leis an nGúsmánach.</span></p>
<lb n="771"/>
<lb n="772"/><p><span>"Ó Théisiós," ar seisean leis, lá "ba mhaith liom rud</span>
<lb n="773"/><span>eicínt do chloisteál i dtaoibh do bhaile dhúthchais agus do</span>
<lb n="774"/><span>mhuintire, agus do shaoghail nuair a bhí tú i do ghasúr."</span></p>
<lb n="775"/>
<lb n="776"/><p><span>Níor labhair Teisiós go ceann tamaill.</span></p>
<lb n="777"/>
<lb n="778"/><p><span>"A mháighistir," ar seisean, sa deire, "ní ins an tír seo</span>
<lb n="779"/><span>a bhí mé agus mé i mo gasur.  Agus ní sglábhaidhe a bhí</span>
<lb n="780"/><span>ionnam, acht an oiread.  Bhí mo bhaile dhúthchais i dtír</span>
<lb n="781"/><span>i bhfad bhfad ó thuaidh uaidh seo.  Tír mhór shaidhbhir a bhí</span>
<lb n="782"/><span>innti.  Taobh thall de'n tír sin m'athar, bhí tír eile ba mhó</span>
<lb n="783"/><span>agus ba shaidhbhre ná í.  Sa tír sin bhí seacht gcinn de</span>
<lb n="784"/><span>chathracha móra, agus an ceann ba lugha ortha, ba mhó í</span>
<lb n="785"/><span>ná'n chathair seo Mheacsacó.  Bhí muintir na tíre chomh</span>
<lb n="786"/><span>saidhbhir sin 's go ndéanaidís rinn a ngatha d'éamarail,</span>
<lb n="787"/><span>agus sgríobaidís an t-allus d'á gcneas le sgríobáin</span>
<lb n="788"/><span>óir.  Chuiridís clocha luachmhara os cionn a ndoirse agus</span>
<lb n="789"/><span>b'árd áirgeamhail a dtighthe.  Bheireadh m'athair chuca na</span>
<lb n="790"/><span>cleití a chaithidís ar a gcinn, agus thugaidís dó, mar</span>
<lb n="791"/><span>mhalairt ortha, ór agus túrcuais agus éamarail.  Thug</span>
<lb n="792"/><span>m'athair leis faoi dhó mé, a mháighistir, agus é ag triall</span>
<lb n="793"/><span>ar na cathracha sin le n-a chuid cleití, agus cé nach raibh</span>
<lb n="794"/><span>ionnam acht malrach an uair sin, is maith is cuimhneach</span>
<lb n="795"/><span>liom na sráideanna fada leathana, ar a raibh stóir na</span>
<lb n="796"/><span>seódóirí a dhíoladh na clocha uaisle seo, agus a dhéanadh</span>
<lb n="797"/><span>ornáidí díobh do na daoine."</span></p>
<lb n="798"/>
<lb n="799"/><p><span>Ní bréag nár chuir an sgéal seo iongantas ar an</span>
<lb n="800"/><span>nGúsmánach.</span></p>
<lb n="801"/>
<lb n="802"/><p><span>"Agus cá bhfuil an tír sin?" d'fhiafruigh sé, nuair fuair</span>
<lb n="803"/><span>sé a anál leis.</span></p>
<lb n="804"/>
<lb n="805"/><p><span>"Tá sí i bhfad i gcéin, a mháighistir," arsa Téisiós, go</span>
<lb n="806"/><span>cumhamhar.  "Aistear dachad lá a thóigfeadh sé le n-a</span>
<lb n="807"/><span>sroichint.  An tír tré n-a ngluaisfidhe, is fásach fiadháin</span>
<lb n="808"/><span>idir dhá fhairrge é, áit nach bhfuil féar ag fás, na uisge</span>
<lb n="809"/><span>ag rith."</span></p>
<lb n="810"/>
<lb n="811"/><p><span>B'ar éigin a d'fhead an Gúsmánach fanamhaint go</span>
<lb n="812"/><span>maidin, go mbailigheadh sé sluagh le dul ar lorg na tíre</span>
<lb n="813"/><span>sin na n-ionghantas.  Sgaipeadh an sgéal a bhfad 's</span>
<lb n="814"/><span>ingioracht, agus ní cloistí ar aon taobh acht trácht air.</span></p>
<lb n="815"/>
<lb n="816"/><p><span>TÍR NA SEACHT gCATHRACH.</span></p>
<lb n="817"/>
<lb n="818"/><p><span>Ghluais an Gúsmánach ó thuaidh ó Mheacsacó, agus</span>
<lb n="819"/><span>ceithre céad Spáinneach, agus cúpla míle Indianach leis.</span>
<lb n="820"/><span>Iad súid a d'fhan sa mbaile bhíodar ag fanacht, ag súil</span>
<lb n="821"/><span>gach lá le n-a chloisteál go raibh Impireachta Móire</span>
<lb n="822"/><span>bainte amach aige sa Tuaisceart.</span></p>
<lb n="823"/>
<lb n="824"/><p><span>De réir mar ghluais an Gúsmánach ar aghaidh chloiseadh</span>
<lb n="825"/><span>sé iomrádh faoi na Seacht gCathracha.</span></p>
<lb n="826"/>
<lb n="827"/><p><span>An mhuintir a bhí leis chuireadar dúil agus sannt a</span>
<lb n="828"/><span>gcroidhe i saidhbhreas na tíre úd.  B'ar éigin a thugadar</span>
<lb n="829"/><span>uain codlata dóibh féin ar an turas.  Rinneadar tais-</span>
<lb n="830"/><span>teal ar feadh roinnt laetheannta fonnmhar go maith ag</span>
<lb n="831"/><span>dréim le tír na Seacht gCathracha do shroichint gach aon lá.</span>
<lb n="832"/><span>Acht i n-a ionad sin, b'amhlaidh a bhí an tír ag dul i</span>
<lb n="833"/><span>bhfiadháine, agus na sléibhte i líonmhaire agus i méad,</span>
<lb n="834"/><span>agus na bóithre i n-aimhréidhe; agus na Seacht gCathracha,</span>
<lb n="835"/><span>i leabaidh iad bheith ag teannadh leo, samhluigheadh dóibh</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="836"/><p><span>iad bheith ní b'fhuide uatha gach aon lá.</span></p>
<lb n="837"/>
<lb n="838"/><p><span>Annsin, thoisigh na hIndianaigh ghá dtréigint.  Thosuigh</span>
<lb n="839"/><span>na Spáinnigh ag ceasacht agus ag clamhsán.</span></p>
<lb n="840"/>
<lb n="841"/><p><span>"Támuid meallta," ar siad-sin, "agus gheobhmuid</span>
<lb n="842"/><span>uilig bás sa tír uaignigh seo, mara bhfuil ag Dia.  Fillimís</span>
<lb n="843"/><span>ar Mheacsacó."</span></p>
<lb n="844"/>
<lb n="845"/><p><span>D'éirigh leis an nGúsmánach misneach a choinneál ionnta</span>
<lb n="846"/><span>go ceann sgathaimh, ag trácht ar an luach-saothair a bhéadh</span>
<lb n="847"/><span>rómpa ag ceann cúrsa.  Sa deire de bhárr a gcuid</span>
<lb n="848"/><span>gearáin, theip ar an misneach agus ar an alluaiceacht</span>
<lb n="849"/><span>ann féin chomh maith leo.  Chasadar, agus thugadar aghaidh</span>
<lb n="850"/><span>ar Chathair Mheacsacó.</span></p>
<lb n="851"/>
<lb n="852"/><p><span>"Caithimid dul a bhaile," ars an Gúsmánach leis</span>
<lb n="853"/><span>féin, "acht lá eicín, chomh luath a's bhéas comrádaí de'n</span>
<lb n="854"/><span>mhianach ceart le fághail, tiocfad andeas arís.  Téisiós</span>
<lb n="855"/><span>féin a dhéanfas treorú dhúinn an uair sin.  Bainfead</span>
<lb n="856"/><span>amach na Seacht gCathracha úd fós, agus glacfad seilbh</span>
<lb n="857"/><span>ortha."</span></p>
<lb n="858"/>
<lb n="859"/><p><span>Acht nuair a d'fhill sé ar Mheacsacó, bhí Téisiós t'réis</span>
<lb n="860"/><span>báis.  Sgéala an turais mí-ádhmhair úd, cuireadar mí-</span>
<lb n="861"/><span>mhisneach ar dhaoine eile bhéadh ag brath ar bhualadh faoi</span>
<lb n="862"/><span>na Seacht gCathracha a bhaint amach, agus ní dheachaidh</span>
<lb n="863"/><span>éinne ar a lorg go ceann sé bliadhna eile.  Tuairisg</span>
<lb n="864"/><span>iongantach do fritheadh annsin i n-a dtaoibh do dhírigh aire</span>
<lb n="865"/><span>an phobail ar an gceist an ath-uair.</span></p>
<lb n="866"/>
<lb n="867"/><p><span>(Tuille i gceann míosa.)</span></p>
<lb n="868"/>
<lb n="869"/><p><span>OBAIR LE H-AGHAID NA SCOILE.</span></p>
<lb n="870"/>
<lb n="871"/><p><span>SCÉILÍN:  AN COINÍN.</span></p>
<lb n="872"/>
<lb n="873"/><p><span>Bhí coinín beag 'na chómhnuidhe i bpáirc ghlais.  Bhí poll</span>
<lb n="874"/><span>faoi chloich aige innti.  Bhiodh se amuigh ins an bpáirc</span>
<lb n="875"/><span>go minic ag ithe an fhéir ghlais.  Lá amháin bhí se amuigh</span>
<lb n="876"/><span>i bhfad ó'n bpoll.  Chonnaic se madadh mór ag teacht</span>
<lb n="877"/><span>chuige.  Bhí faitchios air roimh an madadh agus rith se</span>
<lb n="878"/><span>isteach ins an bpoll.  Annsin bhí se slán.</span></p>
<lb n="879"/>
<lb n="880"/><p><span>CEISTEANNA:</span></p>
<lb n="881"/>
<lb n="882"/><p><span>Thá raibh an coinín 'na chómhnuidhe?  An raibh sé 'na</span>
<lb n="883"/><span>chómhnuidhe 'san mballa?  Ce'n dath a bhí ar an bpáirc?</span>
<lb n="884"/><span>An raibh carraig 'san bpáirc?  Céard a bhí faoi'n gcar-</span>
<lb n="885"/><span>raig?  An ar an gcarraig a bhí sé?  Céard a bhíodh an</span>
<lb n="886"/><span>coinín a dhéanamh amuigh?  An ag ithe aráin a bhiodh sé?</span>
<lb n="887"/><span>Féachaidh!  Bhfuil se ag ithe anois?  Bhfuil mé ag ithe? —</span>
<lb n="888"/><span>ag ithe féir?</span></p>
<lb n="889"/>
<lb n="890"/><p><span>A' MÚNLÚ AS DÓIB.</span></p>
<lb n="891"/>
<lb n="892"/><p><span>Ádhbhar Oibre:  Dóib no Márla (Plasticine).</span></p>
<lb n="893"/>
<lb n="894"/><p><span>A Thomáis; Tabhair amach an dóib.  Céard a dhéan-</span>
<lb n="895"/><span>faimid indiu?  Déanfaimid coinín.  Tá go maith.  An</span>
<lb n="896"/><span>raibh rud ar bith eile sa' sgéal?  Bhí madadh:  Ce an sórt</span>
<lb n="897"/><span>madaidh?  Madadh mór.  Tá go maith.  Déanfaimid an</span>
<lb n="898"/><span>madadh freisin.  Ach déanaidh an coinín ar dtús.  Ce</span>
<lb n="899"/><span>mhéad cos a bhíonn ar choinín?  Cuirfimid amach píosa</span>
<lb n="900"/><span>le h-aghaidh gach coise.  Bhfuil ceithre cinn mar seo</span>
<lb n="901"/><span>agaibh?  Tá go maith.  Anois fághaighidh píosa mór mar seo</span>
<lb n="902"/><span>le haghaidh an chuirp.  Cuirigidh na cosa ar an gcorp.</span>
<lb n="903"/><span>Tá rud eile uainn nach bhfuil?  Céard é?  Seadh an</span>
<lb n="904"/><span>ceann.  Déanfaidh píosa mar seo le h-aghaidh an chinn.</span>
<lb n="905"/><span>Cuirigidh an ceann ar an gcorp ar an nós seo.  Anois a</span>
<lb n="906"/><span>Shéamus!  Bhfuil an coinín críochnuighthe agam?  Níl;</span>
<lb n="907"/><span>caithfidh tu chlúasa a chur air.  Ce mhéad clúas?  Dhá</span>
<lb n="908"/><span>chlúais.  An mbíonn clúasa an choinín fada no geárr?</span>
<lb n="909"/><span>Bíonn síad fada.  Bhfuil síad fada go leór?  Tá síad</span>
<lb n="910"/><span>ro-fhada.  Tá go maith; bainfidh me giota de gach clúais.</span>
<lb n="911"/><span>Anois! nach deas an coinín atá agam?  Ó! dhearmad tú</span>
<lb n="912"/><span>an t-iorball.  Ce an saghas iorbaill a mbíonn air?</span>
<lb n="913"/><span>Iorball geárr, teann.  Anois féuchaidh!  An ag siúbhal</span>
<lb n="914"/><span>nó ag rith atá sé?  Ag rith.</span></p>
<lb n="915"/>
<lb n="916"/><p><span>AGALLAMH.</span></p>
<lb n="917"/>
<lb n="918"/><p><span>(Tomás ag fanacht ag an gcros-bhóthar ar Sheán agus íad</span>
<lb n="919"/><span>ag dul ar scoil.)</span></p>
<lb n="920"/>
<lb n="921"/><p><span>Tomás:  Go mbeannuighidh Dia dhuit, a Sheáin.</span></p>
<lb n="922"/>
<lb n="923"/><p><span>Seán:  Dia's Muire dhuit, a Thomáis.</span></p>
<lb n="924"/>
<lb n="925"/><p><span>Tomás:  Ce'n chaoi bhfuil tu indiu?</span></p>
<lb n="926"/>
<lb n="927"/><p><span>Seán:  Go maith, slán a bhéas tú.</span></p>
<lb n="928"/>
<lb n="929"/><p><span>Tomás:  A' raibh tú i bhfad a' fanacht (orm) liom?</span></p>
<lb n="930"/>
<lb n="931"/><p><span>Seán:  Ní raibh; anois díreach bhúail mé bóthar.</span></p>
<lb n="932"/>
<lb n="933"/><p><span>Tomás:  A' meas' tú a mbéidhimíd i n-am?</span></p>
<lb n="934"/>
<lb n="935"/><p><span>Seán:  Measaim go mbéidh.  Chonnaic mé Séimín Tom</span>
<lb n="936"/><span>ag dul síar ar ball beag.</span></p>
<lb n="937"/>
<lb n="938"/><p><span>Tomás:  Ó! tá bróga nuadh agat.  Go mairidh is go</span>
<lb n="939"/><span>gcaithidh tu íad.</span></p>
<lb n="940"/>
<lb n="941"/><p><span>Seán:  Go mairidh tu do shlainte, a Thomáis.  An maith</span>
<lb n="942"/><span>leat íad?</span></p>
<lb n="943"/>
<lb n="944"/><p><span>Tomás:  Is maith;  tá síad go h-áluinn.  Nach deas</span>
<lb n="945"/><span>éadtrom íad?</span></p>
<lb n="946"/>
<lb n="947"/><p><span>Seán:  Ni'l síad ro-éadtrom; b'fheárr liom fhéin go</span>
<lb n="948"/><span>mór íad gan táirnidhe, ach ni bheadh m'athair sásta gan na</span>
<lb n="949"/><span>táirnidhe a bheith ionnta.</span></p>
<lb n="950"/>
<lb n="951"/><p><span>Tomás:  Ce'n uair a fúair tu íad?</span></p>
<lb n="952"/>
<lb n="953"/><p><span>Seán:  Inde; bhí m'athair 'san mbaile mór agus chean-</span>
<lb n="954"/><span>nuigh se dhom íad.</span></p>
<lb n="955"/>
<lb n="956"/><p><span>Tomás:  Ce mhéad a thug se ortha?</span></p>
<lb n="957"/>
<lb n="958"/><p><span>Seán:  Ocht sgilleacha deúg a dubhairt sé liom-sa, ach</span>
<lb n="959"/><span>seárd a dubhairt sé le Maimi i gcogar go bhfúair se</span>
<lb n="960"/><span>leath-choróin de lasgaine as.</span></p>
<lb n="961"/>
<lb n="962"/><p><span>Tomás:  Cár cheannuigh sé iad.</span></p>
<lb n="963"/>
<lb n="964"/><p><span>Sean:  Sa siopa núadh i Sráid an Mhargaidh.</span></p>
<lb n="965"/>
<lb n="966"/><p><span>(Tuilleadh le teacht.)</span></p>
<lb n="967"/>
<lb n="968"/><p><span>CLUICHE:  NA CUINNEÓGA.</span></p>
<lb n="969"/>
<lb n="970"/><p><span>Suidheann na páisdí sna suidheacháiní le linn imirthe</span>
<lb n="971"/><span>na cluiche seo.  Cuireann gach duine aca a dhorna os</span>
<lb n="972"/><span>cionn a cheile ag déanamh aithrise ar chuinneóig.  Seasann</span>
<lb n="973"/><span>se os comhair an chéid leinbh.  Féachann se isteach 'san</span>
<lb n="974"/><span>gcuinneóig agus cuireann se ceisteanna mar leanas:</span></p>
<lb n="975"/>
<lb n="976"/><p><span>Ceistneóir:  "Ca bhfuil an bainne bhí sa' gcuinneóig</span>
<lb n="977"/><span>seo?"</span></p>
<lb n="978"/>
<lb n="979"/><p><span>Páiste:  "Tá se sa' gcuinneóig eile."</span></p>
<lb n="980"/>
<lb n="981"/><p><span>Ceistneóir:  "Cá bhfuil an bainne bhí sa' gcuinneóig</span>
<lb n="982"/><span>seo?"</span></p>
<lb n="983"/>
<lb n="984"/><p><span>Páiste:  "D'ól an cat é."</span></p>
<lb n="985"/>
<lb n="986"/><p><span>Ceistneóir:  Ca bhfuil an cat?"</span></p>
<lb n="987"/>
<lb n="988"/><p><span>Páiste:  Tá sé faoi'n sop."</span></p>
<lb n="989"/>
<lb n="990"/><p><span>Ceistneóir:  "Ca bhfuil an sop?"</span></p>
<lb n="991"/>
<lb n="992"/><p><span>Páiste:  "Dhóigh an teine é."</span></p>
<lb n="993"/>
<lb n="994"/><p><span>Ceistneóir:  "Ca bhfuil an teine?"</span></p>
<lb n="995"/>
<lb n="996"/><p><span>Páiste:  "Mhúch an abha í."</span></p>
<lb n="997"/>
<lb n="998"/><p><span>Ceistneóir:  "Ca bhfuil an abha?"</span></p>
<lb n="999"/>
<lb n="1000"/><p><span>Páiste:  "D'ól an bullán í."</span></p>
<lb n="1001"/>
<lb n="1002"/><p><span>Ceistneóir:  "Ca bhfuil an bullán?"</span></p>
<lb n="1003"/>
<lb n="1004"/><p><span>Páiste:  "Mharbhuigh an búisteír é."</span></p>
<lb n="1005"/>
<lb n="1006"/><p><span>Ceistneóir:  "Ca bhfuil an búistéir?"</span></p>
<lb n="1007"/>
<lb n="1008"/><p><span>Páiste:  "Sin é thall é."</span></p>
<lb n="1009"/>
<lb n="1010"/><p><span>Síneann an freagarthóir a mhéar chuig duine de na</span>
<lb n="1011"/><span>páistíbh.  Annsin caithfidh an páiste seo teacht 'un</span>
<lb n="1012"/><span>urlair agus an cluiche a choinneál ar siúbhal.</span></p>
<lb n="1013"/>
<lb n="1014"/><p><span>CEACHT CAINNTE "UBH CHIRCE."</span></p>
<lb n="1015"/>
<lb n="1016"/><p><span>Adhbhar Oibre:  Ubh chirce agus blaosc (follamh) uibhe.</span></p>
<lb n="1017"/>
<lb n="1018"/><p><span>Céard í seo?  Sin ubh.  Ce'n saghas uibhe í?  Ubh chirce.</span>
<lb n="1019"/><span>A' bhfeaca tú ariamh ubh ar bith eile seachas ubh chirce, a</span>
<lb n="1020"/><span>Sheán?  Chonnaic mé ubh lachan, ubh ghe agus chonnaic mé</span>
<lb n="1021"/><span>ubh spideóige anuraidh.  An raibh an ubh lachan cosmhail</span>
<lb n="1022"/><span>leis an uibh seo?  Ni raibh.  Innis duinn fuithi!  Bhí an</span>
<lb n="1023"/><span>déanamh céadna uirthi ach bhí dath gorm uirthi agus bhí sí</span>
<lb n="1024"/><span>níos mó agus níos toirteamhla.  Ce'n dath atá uirthi?</span>
<lb n="1025"/><span>Tá sí bán.  Ainmnigh rudaí eile atá bán?  Cailc,</span>
<lb n="1026"/><span>sneachta, aol, páipeár.</span></p>
<lb n="1027"/>
<lb n="1028"/><p><span>AN BHLAOSC:- Bhfuil fhios 'at ce'n t-ainm a tugtar</span>
<lb n="1029"/><span>ar an gcuid seo de'n uibh?  Níl.  Bhfuil fhios ag duine</span>
<lb n="1030"/><span>ar bith?  B'fhéidir nach bhfuil.  Tugtar "blaosc" ar sin.</span>
<lb n="1031"/><span>Féachaidh?  Tá blaosc follamh annseo agam.  Féach í, a</span>
<lb n="1032"/><span>líam.</span></p>
<lb n="1033"/>
<lb n="1034"/><p><span>CRUADH, MÍN, TANAIDHE, BRIOSC:- Bhfuil sí cruadh</span>
<lb n="1035"/><span>no bog?  Tá sí cruadh.  Bhfuil sí mín no garbh?  Tá sí</span>
<lb n="1036"/><span>mín.  Féach!  bhfuil an chloch mín?  Níl, tá sí garbh.  Tóg</span>
<lb n="1037"/><span>tusa an bhlaosc anois, a Shéamuis, bhfuil si tanaidhe no</span>
<lb n="1038"/><span>tiugh?  Tá sí an-tanaidhe.  Bhfuil sí roighin no briosc?</span>
<lb n="1039"/><span>Tá si briosc.  Féachaidh! bhfuil an páipeár briosc?  Níl,</span>
<lb n="1040"/><span>tá sé roighin.</span></p>
<lb n="1041"/>
<lb n="1042"/><p><span>AN BUIDHEACÁN:- Féachaidh anois: brisfidh me</span>
<lb n="1043"/><span>blaosc na h-uibhe agus dóirtfidh me amach a bhfuil istigh</span>
<lb n="1044"/><span>san mhéis.  Bhfuil fhios ag duine ar bith ce'n t-ainm a</span>
<lb n="1045"/><span>tugtar ar an gcuid de'n uibh atá buidhe?  Níl.  Sin an</span>
<lb n="1046"/><span>"buidheacán."  Ce'n dath atá air?  Buidhe.  Ainmnigh</span>
<lb n="1047"/><span>rudaí eile go bhfuil an dath ceadna ortha?</span></p>
<lb n="1048"/>
<lb n="1049"/><p><span>AN GEALACÁN:- Tugtar "gealacán" ar an gcuid</span>
<lb n="1050"/><span>seo de'n uibh.</span></p>
<lb n="1051"/>
<lb n="1052"/><p><span>OBAIR NA LÁIMHE:- Déanadh na páistí "múnlú na</span>
<lb n="1053"/><span>circe" "múnlú sicín" "múnlú na h-uibhe" agus "nead</span>
<lb n="1054"/><span>na circe" le "dóib" no le "márla."</span></p>
<lb n="1055"/>
<lb n="1056"/><p><span>M.O.R.</span>
<lb n="1057"/></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="1058"/><p><span>CONNRADH NA GAEDHILGE DÁIL</span>
<lb n="1059"/><span>CHONNACHT.</span></p>
<lb n="1060"/>
<lb n="1061"/><p><span>TOGHADH OIFIGEACHA AGUS COISDE.</span></p>
<lb n="1062"/>
<lb n="1063"/><p><span>Tionóladh cruinniughadh de Dháil Chonnacht i gClár</span>
<lb n="1064"/><span>Cloinne Mhuiris Dia hAoine seo ghabh tharainn.  Bhí</span>
<lb n="1065"/><span>teachtairi sa láthair as gach Condae i gConnachtaibh.</span></p>
<lb n="1066"/>
<lb n="1067"/><p><span>Mac Dara a bhí i gceannas an chruinnighthe, agus bhí i</span>
<lb n="1068"/><span>láthair:-</span></p>
<lb n="1069"/>
<lb n="1070"/><p><span>Aine Bean Uí Ghrádaigh, O.S., Cill Móidhbhi, Bealach</span>
<lb n="1071"/><span>an Doirin; Brighid Ní Chléirigh, O.S., Béal Átha na</span>
<lb n="1072"/><span>Sluagh; Pádhraic Ó Grádaigh, O.S., Cill Móidhbhí; Seamus</span>
<lb n="1073"/><span>Ó Gríobhtha, O.S., Baile An Daingin; Brighid Béan Uí</span>
<lb n="1074"/><span>Naoidhneáin, O.S., Teach Mhuire, Baile na Gaedhilge;</span>
<lb n="1075"/><span>Caitlín Ní Chúanaigh, O.S., Cill Bheidhin; Caitlín Ní</span>
<lb n="1076"/><span>Naoineáin, O.S., Muileann Tirim; Tomás De Brett,</span>
<lb n="1077"/><span>Clár Cloinne Mhuiris; Séamus Ó Duigneáin, Baile na</span>
<lb n="1078"/><span>Gaedhilge; Éamonn Mhag Fhionnáin, M.I., Muileann</span>
<lb n="1079"/><span>Cearr; An Paorach, O.S., Baile Uí Fhiadhcháin; Aine Níc</span>
<lb n="1080"/><span>Stíbhín, O.S. Bealach a' Doirin; Seán Ó Ceallaigh,</span>
<lb n="1081"/><span>B.C.C., Cill Mhíodhna; Mártan Ó Gacháin, Dúngar, Ros-</span>
<lb n="1082"/><span>comáin; Pádhraic Ó Caomhanaigh, O.S., Baile an Róba;</span>
<lb n="1083"/><span>Tomás Mac Oirghiolla, M.G., Roscomáin; Micheál Ó</span>
<lb n="1084"/><span>Cinnéide, M.G., Cros Mhaoil Fhiona; Micheál Ó Rudaigh,</span>
<lb n="1085"/><span>O.S., Cill Móidhbhí; Hannraoi Ó Beirn, O.S., An Cnoc;</span>
<lb n="1086"/><span>S. Ó Flannagáin, O.S., Achadh Mór; Aodh Ó Nualláin,</span>
<lb n="1087"/><span>M.G. Doire Mhacna; Pádhraic Ó Gabhláin, M.G., Achadh</span>
<lb n="1088"/><span>Mór; "Mac Dara," Baile Mhuilinn, Co. na Gaillimhe;</span>
<lb n="1089"/><span>Liam Ó Maolagáin, Ceann-Catha, Roscomáin;  Mártan</span>
<lb n="1090"/><span>Ó Flannagáin, O.S., Cill Cheallaigh; Eibhlín Ní Fhlaitile,</span>
<lb n="1091"/><span>O.S., Cúl na Feárna; Seósaimín Ní Fhlaitile, O.S., Cúl</span>
<lb n="1092"/><span>na Feárna.</span></p>
<lb n="1093"/>
<lb n="1094"/><p><span>Fritheadh a lán litreacha ó Dhaoinibh nach bhféadfadh bheith</span>
<lb n="1095"/><span>ag an gcruinniughadh.  Iad seo cuid de na daoinibh a</span>
<lb n="1096"/><span>sgríobh chuig an Rúnaidhe:- "An Craoibhín Aoibhinn," Áth</span>
<lb n="1097"/><span>Cliath; Máirtín Ó Tréasaigh, O.S., B'l'á'n Ríogh; Micheál</span>
<lb n="1098"/><span>Ó Murchadha, Coillte Mach, Condae Mhuig Eó; L. Ó</span>
<lb n="1099"/><span>Saoruidhe, T.D., Ath Cliath; Máire Bean Uí Chuinn, O.S.,</span>
<lb n="1100"/><span>Cill Alaidh; Seaghán Ó Cuinneáin, Béal Átha hAmhnais;</span>
<lb n="1101"/><span>Liam Ord. Ó Colgáin, M.E., Baile an Locha, Ros-</span>
<lb n="1102"/><span>comáin; An Dr. S. P. Mac Enrí, M.E., D.L., Gaillimh;</span>
<lb n="1103"/><span>An tAtair Ó Ciaráin, S.P., Tobar a' Choire, Co. Shligigh.</span></p>
<lb n="1104"/>
<lb n="1105"/><p><span>Sgríobh an Dr. Dúbhglas de h'Íde mhar leananns:-</span></p>
<lb n="1106"/>
<lb n="1107"/><p><span>21adh Mí Nodlag, '23.</span></p>
<lb n="1108"/>
<lb n="1109"/><p><span>A Philib a chara, — Tiucfaidh mé má's féidir liom, acht</span>
<lb n="1110"/><span>ní dóigh go mbéidh sé ar mo chumas.  Tá mé go dona le</span>
<lb n="1111"/><span>piantaibh cinn, agus tá faitcíos orm roimh an turas</span>
<lb n="1112"/><span>muna dtagaidh biseach orm.</span></p>
<lb n="1113"/>
<lb n="1114"/><p><span>Budh chéir dhaoibh rud eicínt a dheanamh i dtaoibh an</span>
<lb n="1115"/><span>droch-litrighthe a bhíos ar siúbhal na hAmannta so.  Deich</span>
<lb n="1116"/><span>mbliadhain ó shoin bhí aon teanga amháin againn. — Act</span>
<lb n="1117"/><span>anois!  Tá súil agam go bhfuil tú féin go maith.  Go</span>
<lb n="1118"/><span>dtugaidh Dia Nodhlaig aoibhinn duit. — Mise, do chara,</span></p>
<lb n="1119"/>
<lb n="1120"/><p><span>"AN CRAOIBHÍN."</span></p>
<lb n="1121"/>
<lb n="1122"/><p><span>Ag seo litir ó'n Athair Ó Ciaráin, M.E., Tobar a'</span>
<lb n="1123"/><span>Choire:-</span></p>
<lb n="1124"/>
<lb n="1125"/><p><span>Tobar a' Choire, Co. Shligigh,</span></p>
<lb n="1126"/>
<lb n="1127"/><p><span>29adh lá go mhí na Nodlag.</span></p>
<lb n="1128"/>
<lb n="1129"/><p><span>A Chara, — Maidin indiu 'seadh fuaireas an cuireadh</span>
<lb n="1130"/><span>'un chruinnighthe Dála Chonnacht. — Lucht an Phosta a bhí</span>
<lb n="1131"/><span>ró-ghraitheach faoi Nodlaig is dóithche.  Ní mheasaim-se</span>
<lb n="1132"/><span>gur feileamhnach an tam e, am so na Nodlag 'un oibre</span>
<lb n="1133"/><span>dá shórt mar is iomdha sin beart ga'n gcineamhaint a</span>
<lb n="1134"/><span>fhéadanns mí-rath a imirt uirthí.  Sílim gur feasach tú</span>
<lb n="1135"/><span>féin an méid sin.  Bfearr dhuinn fanacht go dtí lár an</span>
<lb n="1136"/><span>Eanair go mbeadh fuadar agus cruadhóg oibre na</span>
<lb n="1137"/><span>Bliadhna Núa thart.  Rud eile dhe má theastuigheann</span>
<lb n="1138"/><span>uainn na sagairt a bheith i láthair, ní mór lá a thoghadh i</span>
<lb n="1139"/><span>lár na seachtmhaine nuair nach mbéidh faoisdin na obair</span>
<lb n="1140"/><span>speisialta ar bith eile ag cur as dóbhtha.</span></p>
<lb n="1141"/>
<lb n="1142"/><p><span>Is fada an turas é do chuid acú ar a laigheadh go</span>
<lb n="1143"/><span>Clár Cloinne Mhuiris, no go Caisleán a' Bharraigh, no</span>
<lb n="1144"/><span>dá leithide mar sin féin 'sí mo bharamhail go mba chóir</span>
<lb n="1145"/><span>do na cruinnighthibh coitcheannta móra bheith i gClár</span>
<lb n="1146"/><span>Cloinne Mhuiris, mar feicthear dhom gur'b e lár-bhall is</span>
<lb n="1147"/><span>feileamhnaighe é</span></p>
<lb n="1148"/>
<lb n="1149"/><p><span>Ba mhaith an rud e na cheann sin cruinnighthe speisialta</span>
<lb n="1150"/><span>a thionóladh ins na príomh-bhailtibh eile ag a mbéidh cúpla</span>
<lb n="1151"/><span>teachtaire o'n Lár-Choisde i láthair.</span></p>
<lb n="1152"/>
<lb n="1153"/><p><span>Is an-ghéar atá an méid sin ag teastáil i gCondae</span>
<lb n="1154"/><span>Shligigh ar chaoi ar bith.  Taobh amuigh de Shligeagh féin,</span>
<lb n="1155"/><span>agus an ceanntar thart thimcheall air, níor dearnadh</span>
<lb n="1156"/><span>Cruinniughadh Seachtmhaine na Gaedhilge acht amháin an</span>
<lb n="1157"/><span>ceann a rinneas féin annso i dTobar a' Choire, agus</span>
<lb n="1158"/><span>b'é an chéad cheann e le bliadhaintibh anúas.  Tá na</span>
<lb n="1159"/><span>Craobhacha ar lár, agus taobh amuigh de na sgoileannaibh,</span>
<lb n="1160"/><span>níl spiorad na spéis i gCúis na Gaedhilge.</span></p>
<lb n="1161"/>
<lb n="1162"/><p><span>Ce'n mhaith go mhbeadh an Ghaedhilg dá múnadh ins na</span>
<lb n="1163"/><span>sgoileannaibh mura gcleachtuighthear focal dí taobh</span>
<lb n="1164"/><span>amuigh diobhtha?  Dá gcuireadh Dáil Chonnacht roimhe</span>
<lb n="1165"/><span>aéridheachtanna a chur ar bun ins gach áit ar fud Chon-</span>
<lb n="1166"/><span>nacht i rith an t-Samhraidh seo chugainn, agus cleasa luath</span>
<lb n="1167"/><span>(peile, agus a leithide) Agus iad a bheith go maith, in</span>
<lb n="1168"/><span>éinfeacht leóbhtha, agus na Gaedhil a chruinniughadh ácu</span>
<lb n="1169"/><span>ar gach láthair (geall eicínt a bheith acú mas fogas dóbhtha</span>
<lb n="1170"/><span>an áit sin a dhéanamh) bféidir go ndeanfadh sé maitheas</span>
<lb n="1171"/><span>eicínt.</span></p>
<lb n="1172"/>
<lb n="1173"/><p><span>Tá "an Chearnóg," duisiún coipeanna dhe, "An Stoc,"</span>
<lb n="1174"/><span>"Eire Óg," agus "An Sguab" ar díol annseo, acht ní</span>
<lb n="1175"/><span>cheannuigeann iad acht duine eile na múinteóirí agus</span>
<lb n="1176"/><span>me féin.</span></p>
<lb n="1177"/>
<lb n="1178"/><p><span>Tá rannganna (trí cinn acu san bparáisde) faoi an</span>
<lb n="1179"/><span>mBord Teicniceach ar siúbhal againn.  Bíonn céad no</span>
<lb n="1180"/><span>timcheall sin i láthair.  Taobh amuigh de'n pharáisde, tá</span>
<lb n="1181"/><span>dhá ranng eile faoi'n mBord — ceann i dTuar Loiscreáin,</span>
<lb n="1182"/><span>agus ceann i na gCurraigh.</span></p>
<lb n="1183"/>
<lb n="1184"/><p><span>Is fearr sin na bheith díomhaoin ar fad.  Ach' tá am na</span>
<lb n="1185"/><span>Seóiníneachta tagtha aríst ins na bailtibh móra.  Meas-</span>
<lb n="1186"/><span>ann siad go bhfuil faoiseamh acú aríst.  Níor mhisde</span>
<lb n="1187"/><span>dhúinn a nduiseacht gan mhoill.</span></p>
<lb n="1188"/>
<lb n="1189"/><p><span>Mhaidir leis an gCumann Liteardha ba mhaith liom baint</span>
<lb n="1190"/><span>leis má's féidir é. — Mise do chara sa gCúis,</span></p>
<lb n="1191"/>
<lb n="1192"/><p><span>A.  UA CÍARÁIN, M.E., Séip.</span></p>
<lb n="1193"/>
<lb n="1194"/><p><span>I.S. — Maidir le ceist na timthireachta — módh núadh ar</span>
<lb n="1195"/><span>fad ata uainn.  Na Gaedhil a thabhairt le chéile, agus</span>
<lb n="1196"/><span>clár oibre a cheapadh in gach áit, agus a chur in gníomh,</span>
<lb n="1197"/><span>agus fanamhaint san áit go bhfuil toiseach maith deanta</span>
<lb n="1198"/><span>ar chaoi ar bith. — A. Ua C.</span></p>
<lb n="1199"/>
<lb n="1200"/><p><span>Glacadh le mion-túirisgibh an cruinnighthe ba deighean-</span>
<lb n="1201"/><span>naighe.</span></p>
<lb n="1202"/>
<lb n="1203"/><p><span>Mhol an Rúnaidhe, agus chuidigh An Paorach, O.S.,</span>
<lb n="1204"/><span>leis:- "Go gcuirfidhe Dáil Chonnacht ar bun le Cúis na</span>
<lb n="1205"/><span>Gaedhilge a neartughadh, agus a chur chun cinn, i gCon-</span>
<lb n="1206"/><span>nachtaibh."</span></p>
<lb n="1207"/>
<lb n="1208"/><p><span>Cuireadh an rún i bhfeidim d'aon ghuth.</span></p>
<lb n="1209"/>
<lb n="1210"/><p><span>Annsin toghadh an coisde seo a leananns:-</span></p>
<lb n="1211"/>
<lb n="1212"/><p><span>Úachtarán — An tAthair M. Mac An Mhilidh, Séip.</span></p>
<lb n="1213"/>
<lb n="1214"/><p><span>Leas-Úachtaráin — Brighid Bean Uí Naoineáin, O.S.;</span>
<lb n="1215"/><span>Áine Bean Uí Ghrádaigh, O.S.; Seán Ó Ceallaigh, Cill</span>
<lb n="1216"/><span>Mhíodhna; Padraic Ó Caomhanaigh, Baile 'n Róba.</span></p>
<lb n="1217"/>
<lb n="1218"/><p><span>Cisdeóir agus Rúnaidhe — Pilib Ó Bhaldraithe.</span></p>
<lb n="1219"/>
<lb n="1220"/><p><span>Coisde — Tomás De Brett, Micheál Ó Rudaigh, O.S.;</span>
<lb n="1221"/><span>An Paorach, O.S.; Seósaimhín Ní Fhaitile, O.S.; Pádhraic</span>
<lb n="1222"/><span>Ó Gabhláin, Riobárd Ó Conaill, O.S.; An Canónach Ó</span>
<lb n="1223"/><span>Searcaigh, S.P.; An tAth. M. Mac Branain, Séip.; An</span>
<lb n="1224"/><span>Athair Ó Ciaráin, S.P.; An tAth. Ó Críocháin, S.P.;</span>
<lb n="1225"/><span>Padhraic Ó Fathaigh, Gort Inse Guaire; Peadar Mac</span>
<lb n="1226"/><span>Eanna, Clúainín.</span></p>
<lb n="1227"/>
<lb n="1228"/><p><span>Mhol an t-Úachtarán, agus chuidigh An Bhaldrach leis:-</span>
<lb n="1229"/><span>"Go gcuirfidhear Cumann Liteardha Mhic Éil ar bun."</span>
<lb n="1230"/><span>D'aontuigh a raibh i láthair leóbhtha; agus cuireadh ar bun é.</span></p>
<lb n="1231"/>
<lb n="1232"/><p><span>Ann sin toghadh oifigeacha agus coisde mar leananns:-</span></p>
<lb n="1233"/>
<lb n="1234"/><p><span>Úachtarán — "An Croibhín Aoibhinn."</span></p>
<lb n="1235"/>
<lb n="1236"/><p><span>Leas-Úachtaráin — Tomás Ó Máille, M.E., D.LL.;</span>
<lb n="1237"/><span>Seaghán P. Mac Enrí, M.E., D.L.</span></p>
<lb n="1238"/>
<lb n="1239"/><p><span>Coisde — Tomás Bán Ó Concheanainn, An tAthair Ó</span>
<lb n="1240"/><span>Críocháin, Sagart; An tAtair Ó Cíaráin, M.E., S.P.;</span>
<lb n="1241"/><span>An Canónach Ó Searcaigh, S.P.; An tAthair Mac Bran-</span>
<lb n="1242"/><span>ain, Séip.; Eóin O Neachtain; Pádhraic ó Conaire,</span>
<lb n="1243"/><span>Pádhraic (Óg) Ó Conaire, Pádhraic Ó Dómhnalláin,</span>
<lb n="1244"/><span>Caitlín Níc Ghabhann, Seamus Ó Maoildhia, León Ó</span>
<lb n="1245"/><span>Broin, Peadar Ó Mearáin, Eamonn Mhag Fhionáin,</span>
<lb n="1246"/><span>Tomás Mac Dómhnaill, A.C.BH., D.L.; Pádhraic Ó Gabh-</span>
<lb n="1247"/><span>láin, Séamus Ó Murchadha, Micheál Ó Maoláin, Tomás</span>
<lb n="1248"/><span>Ó Raghallaigh, O.S.; Micheál Ó Rudaigh, O.S.; Eibhlín</span>
<lb n="1249"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="1250"/><p><span>Bean Mhic Coisdealbhaigh, An Dr. O.L. Mag Uidhir,</span>
<lb n="1251"/><span>Liam Ó Briain, M.E., agus Dr. Ó Dómhnalláin.</span></p>
<lb n="1252"/>
<lb n="1253"/><p><span>Runaidhe agus Cisdeoir — Pilib Ó Bhaldraithe, Druim</span>
<lb n="1254"/><span>Bán, Béal Átha hAmhnas.</span></p>
<lb n="1255"/>
<lb n="1256"/><p><span>Fágadh faoi'n rúnaidhe an Cumann a thabairt le chéile</span>
<lb n="1257"/><span>in áit eicínt faoi cháisg.</span></p>
<lb n="1258"/>
<lb n="1259"/><p><span>Rinneadh tagart do cheist an airgid, agus na timthir-</span>
<lb n="1260"/><span>eachta i gConnachtaibh, Labhair S. Ó Ceallaigh faoi'n</span>
<lb n="1261"/><span>mbailiughadh le haghaidh Seachtmaine na Gaedhilge, agus</span>
<lb n="1262"/><span>molodh go ndeanfaidhe bailiughadh mór do'n Chonnradh</span>
<lb n="1263"/><span>mbliadna.</span></p>
<lb n="1264"/>
<lb n="1265"/><p><span>Ar mholadh an t-Úachtarán, agus ar chuidiughadh An</span>
<lb n="1266"/><span>Paorach cuireadh an rún seo i bhfeidhim:  "Go gcuirfeadh</span>
<lb n="1267"/><span>gach craobh airgead Seachtmhaine na Gaedhilge chuig</span>
<lb n="1268"/><span>cisdeóir Dála Chonnacht; acht go mbeadh se de chead ag</span>
<lb n="1269"/><span>gach craobh an tríomhadh chuid de'n iomshlán a choinneál</span>
<lb n="1270"/><span>dhóibhthe féin."</span></p>
<lb n="1271"/>
<lb n="1272"/><p><span>D'aontuigheadh go gcuirfidhe buidheachas na Dála i</span>
<lb n="1273"/><span>gcuimhne do lucht "An Gaedheal," mar gheall ar an</span>
<lb n="1274"/><span>gcongnadh a thug siad duinn.</span></p>
<lb n="1275"/>
<lb n="1276"/><p><span>Moladh "gan cunntas cruinnighthe na Dála a chur chuig</span>
<lb n="1277"/><span>na páipéiribh acht as Gaedhilge amháin."</span></p>
<lb n="1278"/>
<lb n="1279"/><p><span>Ainmnigh Mícheál O Rudaigh, O.S., agus An Paorach,</span>
<lb n="1280"/><span>O.S., mar thosgaireacht do'n Chómhairle Condae, faoi</span>
<lb n="1281"/><span>cheist na Gaedhilge.</span></p>
<lb n="1282"/>
<lb n="1283"/><p><span>Socruigheadh go gcuirfidhe Coláiste Gaedhilge ar bun</span>
<lb n="1284"/><span>do leanbhaibh dá bhfeadtaoi múinteóirí, agus áit feileamh-</span>
<lb n="1285"/><span>nacht a fhágháil.  Mhol an rúnaidhe Gaedhealtacht Chille-</span>
<lb n="1286"/><span>Bheidhin mar ionad Choláiste.  Tiucfaidh an cheist seo</span>
<lb n="1287"/><span>ós cómhair an chéad chruinnighthe eile.  D'iarr an t-úach-</span>
<lb n="1288"/><span>tarán ar na múinteóiribh Gaedhilge, cunntas cruinniughadh</span>
<lb n="1289"/><span>na gcraobh, agus na Ranngannughadh Gaedhilge a chur chuig</span>
<lb n="1290"/><span>an "gCearnóig," agus go raibh se cinnte go gcuirfeadh</span>
<lb n="1291"/><span>an Eagartóir i gclodh iad.</span></p>
<lb n="1292"/>
<lb n="1293"/><p><span>Thug coisde na "Cearnóige" chunntas do'n Dáil ar</span>
<lb n="1294"/><span>an gcaoi a raibh an Irishleabhar beag sin ag dul ar</span>
<lb n="1295"/><span>aghaidh.  Agus bhí lucht na Dála go lán t-sásta leis.</span></p>
<lb n="1296"/>
<lb n="1297"/><p><span>Socruigheadh go dtionólfaidhe an chéad cruinniughadh</span>
<lb n="1298"/><span>eile de'n Dháil i gClár Cloinne Mhuiris Diardaoin Na</span>
<lb n="1299"/><span>Deasgabhála ar an 3 a chlog.</span></p>
<lb n="1300"/>
<lb n="1301"/><p><span>AN RUNAIDHE</span></p>
<lb n="1302"/>
<lb n="1303"/><p><span>31-12-23.</span></p>
<lb n="1304"/>
<lb n="1305"/><p><span>ÁIREAMH CINN (NO MEABHRACH).</span></p>
<lb n="1306"/>
<lb n="1307"/><p><span>(Ar leanamhaint.)</span></p>
<lb n="1308"/>
<lb n="1309"/><p><span>11. Cé mhéad punnt i ndachad sgilling (i dhá sgór</span>
<lb n="1310"/><span>sgilling, i gceathracha sgilling)?</span></p>
<lb n="1311"/>
<lb n="1312"/><p><span>12. Cé mhéad páisde a bhféadfainn punnt a thabhairt</span>
<lb n="1313"/><span>dhóibhthe as ceithre ficid sgilling (as ochtmhogha sgilling)</span></p>
<lb n="1314"/>
<lb n="1315"/><p><span>13. Cé mhéad a chuirfinn le ceithre fichid sgilling (le</span>
<lb n="1316"/><span>ochtmhógha sgilling) le chuig phunnt a dheanamh dhe?</span></p>
<lb n="1317"/>
<lb n="1318"/><p><span>14. Tá leath-choróin agam, cé mhéad píghinn agam?</span></p>
<lb n="1319"/>
<lb n="1320"/><p><span>15. Cé mhéad sgilling in deich-píghinne fichead (i</span>
<lb n="1321"/><span>dtríocha píghinn)?</span></p>
<lb n="1322"/>
<lb n="1323"/><p><span>16. Ceannuighim luach leath-shabharin de leabhraibh ar</span>
<lb n="1324"/><span>leath-choróin an ceann, cé mhéad leabhar a cheannuighim?</span></p>
<lb n="1325"/>
<lb n="1326"/><p><span>17. Má gheibheann cearthar buachaill, agus seisear cailín</span>
<lb n="1327"/><span>leath-choróin an duine, ce mhéad airgid a tugtar?</span></p>
<lb n="1328"/>
<lb n="1329"/><p><span>18. Cé mhéad airgid a bhéarfaidhe ar fad, ar seacht</span>
<lb n="1330"/><span>leabhraibh, ar leath-choróin an ceann?</span></p>
<lb n="1331"/>
<lb n="1332"/><p><span>19. Táim leath-choróin gearr de phunnt, agus cean-</span>
<lb n="1333"/><span>nuighim leabhra leath-choróinneach ar a bhfuil d'airgead</span>
<lb n="1334"/><span>agam.  Cé mhéad leabhar a cheannuighim?</span></p>
<lb n="1335"/>
<lb n="1336"/><p><span>20. Saothruigheann cailín sgilling sa ló, agus saoth-</span>
<lb n="1337"/><span>ruigheann a máthair ocht bpíghinn' deag.  Ce mhéad a</span>
<lb n="1338"/><span>shaothróchas an bheirt in ocht laetheanntaibh (lá)</span></p>
<lb n="1339"/>
<lb n="1340"/><p><span>21. Cé mhéad a íocfas mé ar naoi shlait (shlatracha)</span>
<lb n="1341"/><span>éadaigh ar leath-choróin an t-slat?</span></p>
<lb n="1342"/>
<lb n="1343"/><p><span>22. Má chostnuigheann ocht leabhra punnt.  Ce mhéad a</span>
<lb n="1344"/><span>chostnóchas ceann amháin acú?</span></p>
<lb n="1345"/>
<lb n="1346"/><p><span>23. Tá leath-choróin agam, agus ceannuighim stampaí</span>
<lb n="1347"/><span>leith-phíghinne léithi.  Cé mhéad stampa a gheibhim?</span></p>
<lb n="1348"/>
<lb n="1349"/><p><span>24. Cé mhéad punnt caoir-fheóla a dtig liom cean-</span>
<lb n="1350"/><span>nacht ar leath-shabharn?</span></p>
<lb n="1351"/>
<lb n="1352"/><p><span>25. Tá punnt agam — agus sin ocht n-uaire níos mo na</span>
<lb n="1353"/><span>mar tá ag mo dheirbhtiúir.  Cé mhéad airgid ata aicí?</span></p>
<lb n="1354"/>
<lb n="1355"/><p><span>26. Cé mhéad leabhar shé-pighinne, a dtigh liom fhághail</span>
<lb n="1356"/><span>ar leath-choróin? — ar leath-shabharn?</span></p>
<lb n="1357"/>
<lb n="1358"/><p><span>AN FÁINNE</span></p>
<lb n="1359"/>
<lb n="1360"/><p><span>GASRA, NÓ CUMANN CHIARRUIGHE LOCH NA nÁIRNE'</span>
<lb n="1361"/><span>.i. BÉAL-ÁTHA-hAMHNAS.</span></p>
<lb n="1362"/>
<lb n="1363"/><p><span>Cé go raibh cruinniughadh de'n chumann seo fúagartha</span>
<lb n="1364"/><span>le mí, agus go raibh 's ag 'chuile bhall de'n Chumann, nó</span>
<lb n="1365"/><span>Gasra é sin; níor tháinig chuig an gcruinniughadh ba</span>
<lb n="1366"/><span>déigheannaighe acht sgata beag daoine!  Níorbh í an chéad</span>
<lb n="1367"/><span>uair a thárlaidh sé mar sin!  Bféidir gurbh íad laeth-</span>
<lb n="1368"/><span>eannta saoire na Nodlag ba chion-t-siocar leis an</span>
<lb n="1369"/><span>gcruinniughadh beag a bhí againn ar an 6adh lá d' Eanair,</span>
<lb n="1370"/><span>má budh éadh, maithfidhear dhóibhthe e!</span></p>
<lb n="1371"/>
<lb n="1372"/><p><span>Tá obair thábhachtach riachtanach le déanadh ag lucht an</span>
<lb n="1373"/><span>Ghasra seo le fada, agus mar ndeantar gan mhoill í</span>
<lb n="1374"/><span>caithfidhear deireadh a chur leis an nGasra ar fad.</span></p>
<lb n="1375"/>
<lb n="1376"/><p><span>Ná deantar dearmud anois go mbéidh an chéad cruin-</span>
<lb n="1377"/><span>niughadh eile againn i Sgoil an Chlochair i mBéal Átha</span>
<lb n="1378"/><span>hAmhnas ar an 3adh lá de Fheabhra ar an dó a chlog.</span></p>
<lb n="1379"/>
<lb n="1380"/><p><span>Ní bhfuighidh duine ar bith acht an gairm sgolb seo.  Ní</span>
<lb n="1381"/><span>mór do na daoinibh nach dtig leobhtha tigheacht, litir a</span>
<lb n="1382"/><span>chuir chuig an Reachtaire 'ghá innseacht cad chuige nach</span>
<lb n="1383"/><span>dtig leóbhtha bheith i láthair.</span></p>
<lb n="1384"/>
<lb n="1385"/><p><span>AN AODHAIRE.</span></p>
<lb n="1386"/>
<lb n="1387"/><p><span>FÚAGRADH!</span></p>
<lb n="1388"/>
<lb n="1389"/><p><span>Ó FIONNÁIN AGUS Ó SÍODA</span>
<lb n="1390"/><span>(Fannon and Silke)</span></p>
<lb n="1391"/>
<lb n="1392"/><p><span>CANDÁLAIDHE AGUS LÚACHADÓIRÍ</span>
<lb n="1393"/><span>(Auctioneers and Valuers)</span></p>
<lb n="1394"/>
<lb n="1395"/><p><span>CAISLEÁN RIABHACH</span>
<lb n="1396"/><span>(Castlerea).</span></p>
<lb n="1397"/>
<lb n="1398"/><p><span>A Ghaedheala, cabhróchaimid libh má chabhruigheann sibh</span>
<lb n="1399"/><span>linn!  Tá cleachtughadh againn ar 'chuile chinéal</span>
<lb n="1400"/><span>chandálachta.  Déanfaimid do chuid oibre ar fheabhas fág</span>
<lb n="1401"/><span>fuinn í!</span></p>
<lb n="1402"/>
<lb n="1403"/><p><span>Cian-Sgéalta… Candálaidhe, Caisleán Riabhach.</span></p>
<lb n="1404"/>
<lb n="1405"/><p><span>Deanfaimid do chuid oibre in Gaedhilg más áil leat.</span></p>
<lb n="1406"/>
<lb n="1407"/><p><span>Ba chóir do gach Gaedheal i gConnachtaibh Urradhais a</span>
<lb n="1408"/><span>dhéanamh ins an</span></p>
<lb n="1409"/>
<lb n="1410"/><p><span>GAEDHEAL-CHOMHLUCHT TAIGHDE UM URRADHAS</span>
<lb n="1411"/><span>NÁISIUNTA, Teó.</span></p>
<lb n="1412"/>
<lb n="1413"/><p><span>30 Fáithche an Choláiste, Ath Cliath.</span></p>
<lb n="1414"/>
<lb n="1415"/><p><span>THE ONLY IRISH LIFE AND GENERAL</span>
<lb n="1416"/><span>ASSURANCE COMPANY.</span></p>
<lb n="1417"/>
<lb n="1418"/><p><span>Urradhas Beatha, Urradhas Dóighteán agus gach sort</span>
<lb n="1419"/><span>Urradhas eile.</span></p>
<lb n="1420"/>
<lb n="1421"/><p><span>'Sé an Comhlucht so an Comhlucht is fearr agus is saidhbhre</span>
<lb n="1422"/><span>in Éirinn.</span></p>
<lb n="1423"/>
<lb n="1424"/><p><span>Scríobh anois chuig —</span></p>
<lb n="1425"/>
<lb n="1426"/><p><span>AINDRIAS Ó FAOLÁIN. Cígire,</span>
<lb n="1427"/><span>Clár Chloinne Mhuiris, Conndae Mhuige Eó.</span></p>
<lb n="1428"/>
<lb n="1429"/><p>
<lb n="1430"/><span>A Gaedheala!  Ná déanaighidh dearmad ar</span>
<lb n="1431"/><span>MÍCHEÁL Ó CEALLAIGH, CRIOGAI, ROSCOMÁIN.</span></p>
<lb n="1432"/>
<lb n="1433"/><p><span>An t-aon fhear ionad amháin i gConnachtaibh ag</span>
<lb n="1434"/><span>Príomh-Dhéantóiribh na h-Éireann.</span></p>
<lb n="1435"/>
<lb n="1436"/><p><span>Geóbhair lucht-liostaí ar fhilleadh an phuist</span>
<lb n="1437"/><span>Má chuirir fios orra.</span></p>
<lb n="1438"/>
<lb n="1439"/><p><span>CÚPÓN "AN CHEARNÓG."</span>
<lb n="1440"/><span>EANAIR, 1924.</span></p>
<lb n="1441"/>
<lb n="1442"/><p><span>Clódhbhualadh le h-aghaidh na seilbhtheoirí ag Oifig an</span>
<lb n="1443"/><span>"Telegraf Connacht" i gCaisleán a' Bharraigh.</span>
<lb n="1444"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cumann Liteardha Mhic Éil

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cumann Liteardha Mhic Éil

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
