Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Domhnall Ua Laoghaire agus na Mná Sidhe.  (Air leanamhuin.).</title><author><persName>Féach bailitheoir</persName></author><editor><name type="main">Mac Néill, Eoin</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG05-10122</note>
		 <note type="L">123</note>
		 <note type="B">1894</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>November, 1894</date><idno>IG05-10122</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">5</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Féach bailitheoir</author><title>Domhnall Ua Laoghaire agus na Mná Sidhe.  (Air leanamhuin.).</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Domhnall Ua Laoghaire agus na Mná Sidhe.  (Air leanamhuin.).</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>November, 1894</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>DOMHNALL UA LAOGHAIRE AGUS NA MNÁ SÍDHE.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>Air leanamhuin.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>'Nuair do chonnaic Domhnall an chailleach</span>
<lb n="5"/><span>ag dul isteach ar an bhfuinneoig, d'fháisg sé</span>
<lb n="6"/><span>é féin suas chun an droch-bheart do bhí siad</span>
<lb n="7"/><span>ag deanadh do chosg.  Do leig sé a ghunna</span>
<lb n="8"/><span>uaidh, agus do chuir sé a bhróga dhe ar nós</span>
<lb n="9"/><span>ná deanfadh sé aon trustar.  Annsan do</span>
<lb n="10"/><span>thug sé sgeimhle suas taobhshiar do'n chailligh</span>
<lb n="11"/><span>chomh éadtrom sin ná'r airigh sí é, agus ar</span>
<lb n="12"/><span>an nóméid chéadna do bhí an chailleach istigh</span>
<lb n="13"/><span>ag síneadh an leanaibh amach do'n chailligh</span>
<lb n="14"/><span>eile.  Dhruid Domhnall isteach agus do thóg</span>
<lb n="15"/><span>sé an leanabh idir a dhá láimh, a' rádh,</span>
<lb n="16"/><span>“Goirim agus coisrteacaim thú i n-ainm Dé</span>
<lb n="17"/><span>dom fhéin!”  Is ar éigin do bhí na focail so</span>
<lb n="18"/><span>as a bheul 'nuair do leig na cailleacha</span>
<lb n="19"/><span>sgread feargach uathbhásach asta.  Do bhuail</span>
<lb n="20"/><span>siad na stair-fhiacla le chéile, ar nós gur</span></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="21"/><p><span>chuir siad cith teineadh asta; acht níor chuir</span>
<lb n="22"/><span>sé sin pioc eagla ar Dhomhnall.  Do sheas</span>
<lb n="23"/><span>sé annsin go meisneamhuil agus do chong-</span>
<lb n="24"/><span>bhaigh sé a ghreim ar an leanabh.  Tá eolas</span>
<lb n="25"/><span>ag na daoine maithe ar gach uile nídh a bhain-</span>
<lb n="26"/><span>eann leis an saoghal so agus le na daoine</span>
<lb n="27"/><span>atá ann, agus do bhí 'fhios ag na cailleacha</span>
<lb n="28"/><span>ná raibh aon mhaith 'sa' bheith ag troid le</span>
<lb n="29"/><span>Domhnall nó ag ceapadh go gcuirfeadh siad</span>
<lb n="30"/><span>eagla air, agus annsan ar casadh do láimhe</span>
<lb n="31"/><span>do dhein siad dhá ghearrfhiadh dubha dhóibh féin,</span>
<lb n="32"/><span>agus as go bráth leo mar an ghaoith as a</span>
<lb n="33"/><span>radhairc.</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>Ní misde a rádh go raibh Domhnall sásta</span>
<lb n="36"/><span>go leor leis féin tar éis an bheart do dhein</span>
<lb n="37"/><span>sé.  Shaoil sé ná raibh a leithéid d' fhear i</span>
<lb n="38"/><span>nÉirinn, agus cá raibh an t-iongantas ann </span>
<lb n="39"/><span>sin?  mar budh deacair fear d'fhagháil a raibh</span>
<lb n="40"/><span>an mheisneach chéadna aige.  Acht pé'r b'ann</span>
<lb n="41"/><span>é, do bhí an leanabh aige slán sábhálta agus</span>
<lb n="42"/><span>'n-a chodladh trom ar a ucht, agus ní raibh</span>
<lb n="43"/><span>'fhios aige faoi an spéir cad do dheanfadh sé</span>
<lb n="44"/><span>leis.  “Tá leisge orm,” adubhairt se, “na</span>
<lb n="45"/><span>daoine bochta do chur tré n-a chéile, mar tá</span>
<lb n="46"/><span>'fhios agam go maith go mbeidh an “gaisgi-</span>
<lb n="47"/><span>dheach” atá istigh i n-ionad an leanaibh so</span>
<lb n="48"/><span>marbh ar maidin a márach; acht saoilim gur</span>
<lb n="49"/><span>fearr dom é so do thógaint abhaile liom</span>
<lb n="50"/><span>anocht, agus b'fhéidir go mbeidh 'fhios agam</span>
<lb n="51"/><span>cad do dheanfaidh mé leis ar maidin, — beidh</span>
<lb n="52"/><span>spórt agam go h-áirithe.”  Do bhídhead súil</span>
<lb n="53"/><span>amach aige ar an spórt i gcomhnuidhe, atá</span>
<lb n="54"/><span>'fhios agat; agus leis sin, do bhí rud icínt</span>
<lb n="55"/><span>'n-a cheann i dtaoibh an “ghaisgidhigh.”  Acht</span>
<lb n="56"/><span>fé dheireadh shiar thall, do chuaidh se ar ais</span>
<lb n="57"/><span>chun na cruaiche móna, agus do chuir sé a</span>
<lb n="58"/><span>bhróga air, thóg a ghunna agus d'imthig leis</span>
<lb n="59"/><span>abhaile.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Ní raibh aon ghlas ar an dorus, agus do</span>
<lb n="62"/><span>leig sé é féin isteach gan mhoill.  Ní</span>
<lb n="63"/><span>bhídheadh na dóirse dúnta an t-am sin i</span>
<lb n="64"/><span>n-aon chor, mar do bhí na daoine an-</span>
<lb n="65"/><span>mhacánta — ní mar na daoine atá anois</span>
<lb n="66"/><span>ann.  Acht bídheadh sé sin mar atá sé, do</span>
<lb n="67"/><span>las Domhnall an choinneal, agus do chuaidh</span>
<lb n="68"/><span>sé síos 'san tseomra, agus do ghlaoidh sé ar</span>
<lb n="69"/><span>a mháthair.  Do bhí sí 'n-a codladh, acht do</span>
<lb n="70"/><span>phreab sí suas 'nuair d'airigh sí Domhnall.</span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>“Cia atá annsan?” ar sise.</span></p>
<lb n="73"/>
<lb n="74"/><p><span>“Mise,” ar Domhnall.</span></p>
<lb n="75"/>
<lb n="76"/><p><span>“Oro, a Dhomhnaill a thaisge, an anois</span>
<lb n="77"/><span>atá tú ag teacht isteach?  Tá sé an-fhada</span>
<lb n="78"/><span>'san oidhche anois.  Cad d'éirigh dhuit, nó cad</span>
<lb n="79"/><span>atá uait?”</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>“Ní'l dadamh,” ar Domhnall, “Éirigh suas</span>
<lb n="82"/><span>go tapaidh anois, agus tar síos go dtí an</span>
<lb n="83"/><span>cistean.  Tá gnó agam dhíot.”</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>“Cad tá ort a mhaoineach?  Beir anuas</span>
<lb n="86"/><span>an solus go bhfeicidh mé thú.  A' bhfaca tú</span>
<lb n="87"/><span>aon rud 'san Dabhach anocht?  O, bhó! bhó!</span>
<lb n="88"/><span>anois nó riamh tá díoghbháil icínt déanta ag</span>
<lb n="89"/><span>na daoine maithe ort.  Dubhairt mé leat</span>
<lb n="90"/><span>gan dul amach anocht, acht níor ghlac tú mo</span>
<lb n="91"/><span>chomhairle.”</span></p>
<lb n="92"/>
<lb n="93"/><p><span>“'Gcloisir arú!  Tá 'fhios agat go maith</span>
<lb n="94"/><span>ná fuil dul i mugha ar bith ionnam-sa, agus</span>
<lb n="95"/><span>má éirigheann tú beidh 'fhios agat cad atá</span>
<lb n="96"/><span>orm.”</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>(Tuilleadh).</span>
<lb n="99"/></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="100"/><p><span>NOTES</span></p>
<lb n="101"/>
<lb n="102"/><p><span>Sgeimhle</span>
<lb n="103"/><span>Le na daoine = Leis na d.</span>
<lb n="104"/><span>Pé 'r b'ann é, however, at any rate = pé ar</span>
<lb n="105"/><span>bith ann é, or, as used elsewhere, pé ar domhan é.</span>
<lb n="106"/><span>Ní raibh a fhios, contracted in speaking into ní rabhas,</span>
<lb n="107"/><span>also tá's = tá a fhios, bhí's = bhí a fhios, bhfuil 'ios</span>
<lb n="108"/><span>= bhfuil a fhios, níl'ios = ní fhuil a fhios, etc.</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>Tá glas ar an dorus, the door is locked.</span></p>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p/>
<lb n="113"/>
<lb n="114"/><p>
<lb n="115"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Domhnall Ua Laoghaire agus na Mná Sidhe. (Air leanamhuin.).

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Domhnall Ua Laoghaire agus na Mná Sidhe. (Air leanamhuin.).

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
