Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">An Sclábhuídhe Sona.  (The Happy Agricultural Labourer.)</title><author><persName>Stúndún, Pádraic</persName></author><editor><name type="main">Pléimeann, Seán (Fleming, John)</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG02-65</note>
		 <note type="L">207</note>
		 <note type="B">1884</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>July, 1884</date><idno>IG02-65</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">2</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Stúndún, Pádraic</author><title>An Sclábhuídhe Sona.  (The Happy Agricultural Labourer.)</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">An Sclábhuídhe Sona.  (The Happy Agricultural Labourer.)</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>July, 1884</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>IRISH AS SPOKEN.</span>
<lb n="1"/><span>By PATRICK STANTON.</span>
<lb n="2"/><span>AN SCLÁBHUÍDHE SONA.  (The Happy Agricultural Labourer.)</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>Do chaith mé tosach mo shaoghail air an</span>
<lb n="5"/><span>d-taobh shoir de'n chúntaé seo, aige 'n g-</span>
<lb n="6"/><span>Curraichín, mar ar mhair mo sheacht sínsir</span>
<lb n="7"/><span>rómham — leath-slíghe idir Chíll-liach agus</span>
<lb n="8"/><span>Bhaile-Mhacóda, leath-mhíle ó'dheas ó droi-</span>
<lb n="9"/><span>chiod-na-Fanuisge, ionad-suighte “Cúirte na</span>
<lb n="10"/><span>m-Búrdún,” tímchioll céud bliadhan ó shoin</span>
<lb n="11"/><span>— taobh lé' n t-Sean-Chíll, ionad cómhnuighthe</span>
<lb n="12"/><span>an fhile Pádraic Phiarais Cúndún tímchioll</span>
<lb n="13"/><span>deich m-bliadhna agus da'chad ó shoin, agus</span>
<lb n="14"/><span>ní'l acht trasna na h-abhann idir an t-Sean-</span>
<lb n="15"/><span>Chíll agus an “Bharúnach” mar ar mhair,</span>
<lb n="16"/><span>lem' chuímhne féin, filídhe foghlamtha agus</span>
<lb n="17"/><span>mórán sgoláiríghe maithe gaodhalacha.  Ní</span>
<lb n="18"/><span>air fhilídhe 'ná air fhilídheacht na h-áite do</span>
<lb n="19"/><span>mheasaim trácht anois, acht air aisdeóireacht</span>
<lb n="20"/><span>agus air ghreanmháireacht fir bhoicht do chaith</span>
<lb n="21"/><span>a shaoghal gan chlaon gan chlampar, ag obair</span>
<lb n="22"/><span>lé rán agus sluasad — agus má mhair fear</span>
<lb n="23"/><span>riamh dealbh gan duairceas, sona gan</span>
<lb n="24"/><span>saidhbhreas, sámh gan searbhús, dob' é sin</span>
<lb n="25"/><span>Pádraic du Burc.  Tímchioll chúig bliadhna</span>
<lb n="26"/><span>agus da' chad ó shoin, agus le mórán</span>
<lb n="27"/><span>bliadhanta roimhe sin, do bhí sé ag obair do</span>
<lb n="28"/><span>dhearbhráthair m' athar air an g-Curraichín.</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>An Búrcach a “m-bualadh an triúir.”</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>“Buail a Mhichíl!”  “Tiúbhair fé'n g-cor-</span>
<lb n="33"/><span>asna 'ci!” “Nár chaillir lúth na géige</span>
<lb n="34"/><span>sin!”  “Tóg í a Thaidg!”  “Leag a</span>
<lb n="35"/><span>Mhichíl!” “Féuch mar a chritheann sí!”  “Do</span>
<lb n="36"/><span>chuiris teinneas-cluaise airthe!”  “Buail</span>
<lb n="37"/><span>an fuacht di!”  “Nár sgoiltigh do bhuail-</span>
<lb n="38"/><span>teán!”  “Tá sí trom, an rod bocht!”</span>
<lb n="39"/><span>“Seachain a h-imliocán!” — agus mar sin</span>
<lb n="40"/><span>do, ó maidin go h-oídhche.  Budh mhinic do</span>
<lb n="41"/><span>chaitheach a cómh-sclámhuidhthe stad suas, ní</span>
<lb n="42"/><span>fhiadfaidís buille do bhualadh acht a tuitim</span>
<lb n="43"/><span>a luige le gairíghe.</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>Na prátaíghe.</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>“Cionas 'tá an gharraighe” agut, a Bhúr-</span>
<lb n="48"/><span>caig?</span>
<lb n="49"/><span>“An garraíghe!”  “Ó lá' il-Seághain, níor</span>
<lb n="50"/><span>eirghe maidion air 'Mháire Phártholáin' 'nár</span>
<lb n="51"/><span>phioc sí lán sgéithe d'alpáin as gach clais,</span>
<lb n="52"/><span>do chaith na fadhbáin thar cnaiste air feadh</span>
<lb n="53"/><span>na h-oídhche!”*</span></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>Do bhí a mhac Mhíchéal chomh aisdiúmhail leis</span>
<lb n="56"/><span>féin, agus do “bhris an dúthchas tré n-a</span>
<lb n="57"/><span>shúile” óg go leór.  Tímchioll aois cúig-nó</span>
<lb n="58"/><span>sé de bhliadhanta dho, do bhuail a mháthair</span>
<lb n="59"/><span>“Máire Phártholáin” é, agus do bhuail</span>
<lb n="60"/><span>Michéal í! D' innis Pádraic, a g-cómh-</span>
<lb n="61"/><span>luadar na h-oilre go raibh “an braon” ann</span>
<lb n="62"/><span>Michéal.  “Ar bhuailisé, a Phádraic?” (ar</span>
<lb n="63"/><span>siad-san) “É bhualadh!” — “ní leagfaing a</span>
<lb n="64"/><span>mheisneach aír chúig phuint!” (ar-sa Pádraic.)</span></p>
<lb n="65"/>
<lb n="66"/><p><span>Seaghan agus Pádraic na “b-Paidies.)</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>Do mhair an bheirt dearbhrathar so air</span>
<lb n="69"/><span>chómhgar Pádraic, do bhí beirt deirbhséur</span>
<lb n="70"/><span>pósta aco, agus níor bhréug a rádh go raibh</span>
<lb n="71"/><span>“lan an tíghe” de pháistíghe aco.  Dúbhairt</span>
<lb n="72"/><span>an Búrcach gur dhearmad na máthaireacha</span>
<lb n="73"/><span>leath a n-ainmneacha, agus gur ab amhlaidh</span>
<lb n="74"/><span>do dheinidís iad do chómhaireamh asteach 'san</span>
<lb n="75"/><span>t-“Settle” “mar do chómhaireómhfuídhe líne</span>
<lb n="76"/><span>sicíníge fé chirc!”  “Do thagach Siobhán aig</span>
<lb n="77"/><span>ceann na leapan agus Síghle aige n-a</span>
<lb n="78"/><span>cosa,” “do chromach Siobhan dá g-cómhaireamh”</span>
<lb n="79"/><span>-“H-aon, dó, trí, cheathair,” etc., etc.  “Ta</span>
<lb n="80"/><span>mo chuid-si go léir cruinnighthe;” “a bhfuil</span>
<lb n="81"/><span>do chuid féin agut-sa, a Shíghle?”</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>Roídín fíor-shuarach dob' eadh an mac budh</span>
<lb n="84"/><span>shine leó.  Do bhí sé a déanamh stáca lá,</span>
<lb n="85"/><span>agus do thuit sé de'n stáca “mar do</span>
<lb n="86"/><span>thuitfeach mo phíopa as mo bheal” (ars an</span>
<lb n="87"/><span>Búrcach.)</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>Do bhí páirc a m-beul an doiris aco,</span>
<lb n="90"/><span>agus do bhí sí lom go leór.  “Dar dear-</span></p>
</div>
<pb n="208"/>
<div><lb n="91"/><p><span>bhúghadh gan diabhal ann” (arsa Padhraic)</span>
<lb n="92"/><span>“do sgiúrsálfaíghe seangán air a Tímchioll,</span>
<lb n="93"/><span>naoi n-uairre, oídhche dhúbha-raé, a d-taca an</span>
<lb n="94"/><span>mheádhon-oídhche!”</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>Do bhí aon lochd amháin a b-Padraic bocht</span>
<lb n="97"/><span>- budh gheall le fear-buile é, an uair do</span>
<lb n="98"/><span>bheidheach se gan tobac “Máire Partholáin“</span>
<lb n="99"/><span>agus “Pádraic do Búrc” do ghlaodhach se</span>
<lb n="100"/><span>féin agus a bhean air a chéile coitchionnta,</span>
<lb n="101"/><span>agus lá áirighthe, do bhí an cómhrádh so</span>
<lb n="102"/><span>eatartha, mar a leanann —</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>P.  “A Mháire Phártholáin?” ar chuiris</span>
<lb n="105"/><span>fios air an d-tobac dam?</span>
<lb n="106"/><span>M.  “Níor chuireas, a Phádraic du Búrc”</span>
<lb n="107"/><span>- “do bhí an mhaidion fliuch agus do bhasg-</span>
<lb n="108"/><span>fuíde an páiste.  (Micheál.)</span>
<lb n="109"/><span>P.  “Faghaim-se tobac go mear, nó 's</span>
<lb n="110"/><span>duit-se is measa é!”</span>
<lb n="111"/><span>M.  “Go deimhin a Phádraic, ní'l sé cóir</span>
<lb n="112"/><span>'na' ceart an garsún bocht do thiomáint dhá</span>
<lb n="113"/><span>mhíle 'shlíghe, lá fiadhain fearthanna, le chúig</span>
<lb n="114"/><span>chnapáin bhreághtha, ag iarraidh blúirín beag,</span>
<lb n="115"/><span>brean tobac.”</span>
<lb n="116"/><span>P.  “Tobac no buairt! Sgrios a Mihíl!”</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>Agur dob' eígion do Mhícheál “sgrios”</span>
<lb n="119"/><span>go Baile-Mhacóda, lá fuar, fliuch — “troigh-</span>
<lb n="120"/><span>thín“ 'na láimh agus “chúig chnapáin bhreághtha”</span>
<lb n="121"/><span>d'uíbhe lachan ínnte, ag iarraidh “blúirín</span>
<lb n="122"/><span>beag, breun tobac;” acht tar éis casadh dho,</span>
<lb n="123"/><span>do bhí deire le “buairt” an laé sin.  Do</span>
<lb n="124"/><span>liónag an piópa go luath léir, agus faoi</span>
<lb n="125"/><span>bheagán nóimeintíghe, ní raibh fear bocht air</span>
<lb n="126"/><span>a chine.  Éisd leis féin agus tuigfir sir.</span></p>
<lb n="127"/>
<lb n="128"/><p><span>“O! ní mílse ceól caoin, beó, bíng éunladh!</span>
<lb n="129"/><span>Ní mílse guth gríng og-mhnaoi mhaorga,</span>
<lb n="130"/><span>'Ná 'Cos-airt híarta'a g-cúinge cluthair —</span>
<lb n="131"/><span>An píopa lán, agus Máire am fhochair!</span></p>
<lb n="132"/>
<lb n="133"/><p><span>“Ní mílse néul fir tréith air luachair!</span>
<lb n="134"/><span>Ní mílse póg do óg-shonuachair,</span>
<lb n="135"/><span>'Ná 'Cos-thar-glún'— mo lámh am bhrollach—</span>
<lb n="136"/><span>Mo shúile dúnta 's me múchta a n-deatach!</span></p>
<lb n="137"/>
<lb n="138"/><p><span>“Faig lachain is géadhna méatha 's cuir</span>
<lb n="139"/><span>Dá g-cosadh go réig iad, dá róstadh air</span>
<lb n="140"/><span>bhir —</span>
<lb n="141"/><span>Air phíopa tobac, 's me anaice mo 'bhean-</span>
<lb n="142"/><span>túraing'</span>
<lb n="143"/><span>Idir ghéadhna 's lachain iad, dar m' fhallaing</span>
<lb n="144"/><span>do thúbharfaing.”</span></p>
<lb n="145"/>
<lb n="146"/><p><span>Pádraic Stúndún.</span>
<lb n="147"/><span>Corcaígh, mí na Samhna 1884.</span></p>
<lb n="148"/>
<lb n="149"/><p>
<lb n="150"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

An Sclábhuídhe Sona. (The Happy Agricultural Labourer.)

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

An Sclábhuídhe Sona. (The Happy Agricultural Labourer.)

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
