Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Deascán ó Chúige Mumhan</title><author><name type="main">Brian Ó Cuív</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N"/>
                         <note type="L">105</note>
                         <note type="B">1876lsc 19D</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno/><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Deascán ó Chúige Mumhan</title><author>Brian Ó Cuív</author><imprint><publisher>B.Á.C.: An Cumann le Béaloideas Éireann, 1953</publisher><date>1876lsc 19D</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>A Chlíodhna, go mbeanuíghe Críosd féin duit,</span>
<lb n="2"/><span>is fada an stáir seo thugus ad fhéuchain</span>
<lb n="3"/><span>úan gCoill Chluthmhar mar a bhfasaid na cáora</span>
<lb n="4"/><span>go brúach soineathar Shoinnin na gcaolbharc.</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>A bháinríoghain árrsa fháigeamhúil réaltach</span>
<lb n="7"/><span>léighionta chráibhtheach mhnámhúil bhéusach,</span>
<lb n="8"/><span>le cían atáim ag teacht ad éiliomh,</span>
<lb n="9"/><span>a mháighdean cheannsa, bí trúaighmhéileach.</span></p>
<lb n="10"/>
<lb n="11"/><p><span>A shíghebhean tsuairc do shluaighte séibhe,</span>
<lb n="12"/><span>ní air sgíth ná air cúaird do ghlúais mé ad éiliomh,</span>
<lb n="13"/><span>acht fios d'fhághail uait cá chuan 'nar shéidis</span>
<lb n="14"/><span>mo ghléghas úasal, Seághan mhic sic Shéamuis.</span></p>
<lb n="15"/>
<lb n="16"/><p><span>Aithris air dtúis go ciúin ad véarsa,</span>
<lb n="17"/><span>an fá ghlasaibh ad dhún tá'n suaircfhear tréitheach,</span>
<lb n="18"/><span>nó a' bhfuil ceangailte dlúith le brúid Bhuiltéarach?</span>
<lb n="19"/><span>m'osna fá sdiúir é 's é a gcian dá thráocha.</span>
<lb n="20"/></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="21"/><p><span>Aitchim go grínn ort, tabhair dhom sgéula</span>
<lb n="22"/><span>cad is cor do Sheaghán mhic Shéamuis,</span>
<lb n="23"/><span>an bhfuil Caitilinn Builtéar réig leis,</span>
<lb n="24"/><span>nó a' bhfuil a phósadh fós dá dhéanamh?</span></p>
<lb n="25"/>
<lb n="26"/><p><span>Clíodhna: -</span>
<lb n="27"/><span>Labhair go ciúin is dlúthaig do bhéul air,</span>
<lb n="28"/><span>aithris dúin air dtúis na sgéulta;</span>
<lb n="29"/><span>cad é an siabhrog síghe theas 'nar éagais,</span>
<lb n="30"/><span>nó cad é an t-ár cráidhte as nar léimis?</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>Is cosamhuil leat gur bean a gcéin tú</span>
<lb n="33"/><span>atá le seal air ceal ó aoinneach</span>
<lb n="34"/><span>ag teacht dom fhiosruíghe a gcruith dhaona,</span>
<lb n="35"/><span>nó ad mhnaoi shúaraicc air buairt céille.</span></p>
<lb n="36"/>
<lb n="37"/><p><span>Tá do ghruaig 'na sguaib go féur leat,</span>
<lb n="38"/><span>táid do bhasa lag 'na gcréachtaibh,</span>
<lb n="39"/><span>do stróic an choíll taíbhse t'éadaicc,</span>
<lb n="40"/><span>'s do loisg an ghrían dhá dtrían do sgéimhe.</span></p>
<lb n="41"/>
<lb n="42"/><p><span>An tú Mór, Róis, nó Méidhbhe,</span>
<lb n="43"/><span>nó Íodhbhal Donn na Craige Léithe,</span>
<lb n="44"/><span>an Bhríghideach na módhamhuilrosg mhaordha,</span>
<lb n="45"/><span>nó Áine Chlíach ó ghrían na maolchnoc?</span>
<lb n="46"/><span>an Ínnlighthe úa Cheann Léime,</span>
<lb n="47"/><span>nó an Fhíadhchailleach úa íarthar Bhéarra?</span></p>
<lb n="48"/>
<lb n="49"/><p><span>Inghean Chaitilinn: -</span>
<lb n="50"/><span>A charaidh na rún 's a chiúinbhean bhéasach,</span>
<lb n="51"/><span>ná tagair lióm-sa dróng an éirlicc,</span>
<lb n="52"/><span>síabhraídhe leasa ná sluaighte maolchnoc,</span>
<lb n="53"/><span>diúltuíghim dóibh, ní dhíobh mé air aon chor.</span>
<lb n="54"/></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="55"/><p><span>Clíodhna: -</span>
<lb n="56"/><span>Níorbh ióngna lióm ód labhartha léighionta</span>
<lb n="57"/><span>dá mo tú an chúilfhionn mhúinte, Helen,</span>
<lb n="58"/><span>Déirdre mhódhamhuil tug fógh, nó Céirnit,</span>
<lb n="59"/><span>nó an máighre ceannsa tug smúit ar Éire.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Inghean Chaitilinn: -</span>
<lb n="62"/><span>Is fiosrach fáigeamhúil 'tá tú, a réultan,</span>
<lb n="63"/><span>ag cuir ceisdionna air bháb 'tá cráidhte céasta,</span>
<lb n="64"/><span>cá hionad, cá háit, cá hál úa'r phréamhas,</span>
<lb n="65"/><span>go deimhin más práin gan spás do réighfiod.</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>Dar go deimhin, ní díobh go léir mé,</span>
<lb n="68"/><span>is do léigfin leat, do reacht mo mhéine,</span>
<lb n="69"/><span>gur dalta me do Bhallar Béime,</span>
<lb n="70"/><span>is gur oil Grúagach an Doire Léith mé.</span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>Is deirbhshiúir mé do Ridire na Gréine</span>
<lb n="73"/><span>is don Ridire Rúadh úa chuan Cheann Léime,</span>
<lb n="74"/><span>gurb é mo dhearbhráthair an Donn Déidgheal,</span>
<lb n="75"/><span>is an Gollamh Mór mar an gcéadhna.</span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>Is í mo mháthair, bláith na sgéimhe,</span>
<lb n="78"/><span>an t-úbhal óir do bhí a ndóid Venus,</span>
<lb n="79"/><span>'s a' sgáthán do bhí ag Máighdine na Gréine,</span>
<lb n="80"/><span>do ghníodh óg an té bhíodhach aosda.</span></p>
<lb n="81"/>
<lb n="82"/><p><span>Inghean mhic Phill mhic Ghíll úan dTraédh mé,</span>
<lb n="83"/><span>cnó den chnóa nár dhiúltaig d'aonneach,</span>
<lb n="84"/><span>searc seangbhean na meallfholt maomal</span>
<lb n="85"/><span>bo ghnáith a n-aice na bhflatha bo tréine,</span>
<lb n="86"/><span>a Ráth an Ghleanna 's a gCathair na Féine,</span>
<lb n="87"/><span>adtuaigh a mBeárnain Mhóir an éigin.</span>
<lb n="88"/></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="89"/><p><span>Bhíos lá a ndún aoibhinn air thaoibh sléibhe,</span>
<lb n="90"/><span>do bhí ceól fiolair an, druid agus naosgach,</span>
<lb n="91"/><span>bhí laoi alla ann is coileán caolchon,</span>
<lb n="92"/><span>is buídhean ag imirt air fhuirionn go saothrach.</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>Crannaibh na long is seóirdsídhe téadrach,</span>
<lb n="95"/><span>is fúaim na dtónn air bhónn a chéile,</span>
<lb n="96"/><span>fúaim na n-each 's a dteacht go haosga,</span>
<lb n="97"/><span>fúaim an tsluaigh fá bhúadh na mbéimionn,</span>
<lb n="98"/><span>fúaim na mart 's a dteacht le héigion</span>
<lb n="99"/><span>go dún an cheóil an óil 's a ngléus dúin.</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>Do gheall Castor dhom a gCathair na Thébe</span>
<lb n="102"/><span>mé thabhairt tríd an dtír dá m'fhéidir,</span>
<lb n="103"/><span>do thugas an t-each úan marcach san Égipt,</span>
<lb n="104"/><span>'s an sgíath chorcra úa Dhonn Déidgheal.</span></p>
<lb n="105"/>
<lb n="106"/><p><span>'S é brat Síghe na Gaoithe shaor mé,</span>
<lb n="107"/><span>'s é mo leannán, Seághan mhic Shéamuis,</span>
<lb n="108"/><span>agus 's é mo mhíodhán teacht dá éiliomh,</span>
<lb n="109"/><span>is tabhair do cómhairle is cóir dho a dhéanamh.</span></p>
<lb n="110"/>
<lb n="111"/><p><span>Abair leis má phógan sé ógbhruingiol na gcraobhfholt,</span>
<lb n="112"/><span>a pósadh ná leófar dho air aon chor a dhéanamh,</span>
<lb n="113"/><span>air bhólacht, air thréadaibh, ná air chómhaltus dá thréine,</span>
<lb n="114"/><span>nó má phósan, bíodhach a chróchar dá ghléus do;</span>
<lb n="115"/><span>abair leis, cuireach sé giolla dhom fhéuchain,</span>
<lb n="116"/><span>is go deimhin níor mhisde dhá dtigeach sé féin ann.</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>Clíodhna: -</span>
<lb n="119"/><span>A ghailtion bhig bháirdeamhúil fháigeamhúil léighionta,</span>
<lb n="120"/><span>tug masla is mícháil do mhná síghe Éirionn,</span>
<lb n="121"/><span>cad é 'n searc 's a' grádh do raidis féin do</span>
<lb n="122"/><span>'s a líocht fear breágh gan bean a nÉirinn.</span></p>
<lb n="123"/>
<lb n="124"/><p><span>Inghean Chaitilinn: -</span>
<lb n="125"/><span>Réighfiod-sa do cheisd, má fhéadaim,</span>
<lb n="126"/><span>feabhas a phearsain is taithneamh a sgéimhe,</span>
<lb n="127"/><span>a uaisleacht nár chuir crúas air Ghaoidhealaibh</span>
<lb n="128"/><span>is ná tug dúas air chluain do dhéanamh.</span>
<lb n="129"/></p>
</div>
<pb n="109"/>
<div><lb n="130"/><p><span>Is mithid duit trácht air Sheághan mhic Shéamuis,</span>
<lb n="131"/><span>is amhairc air 's áil liom d'fhághail air aon chor,</span>
<lb n="132"/><span>suíghe an' aice 's 'na dháil gach tráith dá éireacht,</span>
<lb n="133"/><span>is go sgarfhaig an bás sin é fhághail mar chéile.</span></p>
<lb n="134"/>
<lb n="135"/><p><span>Dá mbéidhin oilte mar ráib den dáimh chum Gaodhailge,</span>
<lb n="136"/><span>nó clisde chum dáin do ráidh nó véarsa,</span>
<lb n="137"/><span>dob fhuiris dom trácht air thuille dom ghaolta</span>
<lb n="138"/><span>is gach curadh nár thláith is dob fheárr chum laochais.</span></p>
<lb n="139"/>
<lb n="140"/><p><span>A mhursaire mná do phlás na spéire,</span>
<lb n="141"/><span>nár feasach gach tráith gur chrádhais na céuda,</span>
<lb n="142"/><span>dob fhuiris duit gabháil tar Sheághan mhic Shéamuis,</span>
<lb n="143"/><span>is a athair go tláith 's a mháthair a dtaobh leis.</span></p>
<lb n="144"/>
<lb n="145"/><p><span>Cá'r mhisde sin bruingiol do shliocht flatha agus féile,</span>
<lb n="146"/><span>nó máidhre sionanta maiseamhúil maordha</span>
<lb n="147"/><span>do thabhairt don fharaire meanamnach tréitheach,</span>
<lb n="148"/><span>acht a cheangal le haimid gan chairid gan ghaolta.</span></p>
<lb n="149"/>
<lb n="150"/><p><span>Seághan a ainim, ní cheilfiod air aon é,</span>
<lb n="151"/><span>is lóiste caile do chineadh Builtéarach</span>
<lb n="152"/><span>gan mhían gan mhaise gan taithniomh gan sgéimhe,</span>
<lb n="153"/><span>acht síolrach Danair is fleasgach gan féile.</span></p>
<lb n="154"/>
<lb n="155"/><p><span>Is iomdha coillte chuardaíghios, cumair is réidhchnoic,</span>
<lb n="156"/><span>innse, tuile, glasfhearainn is sléibhte,</span>
<lb n="157"/><span>nar ghabhas a dtuise gan giolla gan chéile</span>
<lb n="158"/><span>acht an Mhaighdion Muire am chomairc 's a hAonmhac.</span></p>
<lb n="159"/>
<lb n="160"/><p><span>Le mearbhal cinn agus díth mo chéille,</span>
<lb n="161"/><span>'s mé stracaighthe sraoilte claoidhte céasda,</span>
<lb n="162"/><span>ag tarruing don oídhche bhíodhain go traochta</span>
<lb n="163"/><span>a n-iomal Chnoc Fírinne Dhonn Do Léighise.</span></p>
<lb n="164"/>
<lb n="165"/><p><span>Tar éis aga bheith sínnte agus críoch lem néalta</span>
<lb n="166"/><span>phreabas am shuídhe do bhíog mé is léimios,</span>
<lb n="167"/><span>chum ratha do sgínn mé, do dhruím gach sléibhe,</span>
<lb n="168"/><span>'s air maidin do bhíodhain a Síghe Chnoc Gréine.</span></p>
<lb n="169"/>
<lb n="170"/><p><span>Nach aindis mo shlíghe ag buídhean an éirlicc</span>
<lb n="171"/><span>'s aig an mursaire Clíodhna air tíghe mo thraochta,</span>
<lb n="172"/><span>am shuíghe chois leasa 's mo bhallaibh gan aon neart,</span>
<lb n="173"/><span>ag plé le caillicc 's le haicme gan daonacht.</span>
<lb n="174"/></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="175"/><p><span>Rachfad chum dlíghe le Clíodhna craosach,</span>
<lb n="176"/><span>is beidh agam Críosd 's a bhuídhean chum plé dhom,</span>
<lb n="177"/><span>ní íarfuid fíghis ná díol a n-éiric,</span>
<lb n="178"/><span>is tabharfaid ón mbruíghin chúgham Seághan mhic Shéamuis.</span></p>
<lb n="179"/>
<lb n="180"/><p><span>Mo chúmhadh! mo chreach! mar mheath na tréanfhir,</span>
<lb n="181"/><span>Eóghan is feas, is Conn tug céad chaith,</span>
<lb n="182"/><span>Brían Bóroimhe ach éirleach</span>
<lb n="183"/><span>a gCath Chluain Tarbh Aoine an Chéasda.</span></p>
<lb n="184"/>
<lb n="185"/><p><span>Dá mairfeach Fionn mac Cúmhaill bo tréitheach,</span>
<lb n="186"/><span>Díarmuid, Usgur, agus Oisínn éachtach,</span>
<lb n="187"/><span>is mórchuid eile do mhaithibh na Féine,</span>
<lb n="188"/><span>do chaithfeach Clíodhna stríoca is géile.</span></p>
<lb n="189"/>
<lb n="190"/><p><span>Cár ghaibh an trúip bo dlúith a ngaol dom,</span>
<lb n="191"/><span>Síol mBríain seánnda na n-each léimneach,</span>
<lb n="192"/><span>Mac na Mara ón gCreatalaicc glégheal,</span>
<lb n="193"/><span>agus Íarlaídhe Túa'mhan bo mhór géile.</span></p>
<lb n="194"/>
<lb n="195"/><p><span>Bain an glas go fras is go haosga,</span>
<lb n="196"/><span>agus sgaoil amach chúgham Seághan mhic Shéamuis,</span>
<lb n="197"/><span>go m'fheárr liom marbh air m'amharc féin é</span>
<lb n="198"/><span>ná pósda ag núachair ar bith a nÉirinn.</span></p>
<lb n="199"/>
<lb n="200"/><p><span>Is é mo cheart é fhághail mar shearc chéile,</span>
<lb n="201"/><span>'s, a Chlíodhna, sin críoch air mo sgéal duit;</span>
<lb n="202"/><span>cuir chúgham gan stad mo sgafaire tréightheach,</span>
<lb n="203"/><span>'s muna dtugair é féin dhom, tabhair a spré dhom.</span></p>
<lb n="204"/>
<lb n="205"/><p><span>Clíodhna: -</span>
<lb n="206"/><span>A ainfhir bhig bháirseamhúil gháirseamhúil sgléipeach,</span>
<lb n="207"/><span>dá mhéid é do ghláim ar rás do ghaolta,</span>
<lb n="208"/><span>níl agad aoin fhághail air Sheághan mhic Shéamuis,</span>
<lb n="209"/><span>acht labhair gan tláthas is áireamhaig a spré dhúin!</span></p>
<lb n="210"/>
<lb n="211"/><p><span>Inghean Chaitilinn: -</span>
<lb n="212"/><span>Chúig chéud bulán cínnárd glégheal,</span>
<lb n="213"/><span>chúig chéud gamhnach geanncach bléineach,</span>
<lb n="214"/><span>chúig chéud ailbhín ceannabhuídhe caérach,</span>
<lb n="215"/><span>chúig chéud each air dhaith a chéile.</span>
<lb n="216"/></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="217"/><p><span>Chúig chéud píopa d'fhíonn na Gréige,</span>
<lb n="218"/><span>chúig chéud baraile d'airgiod raolach,</span>
<lb n="219"/><span>chúig chéud gabhar maolabhar gan aon locht,</span>
<lb n="220"/><span>chúig chéud ganra 's a gcómplucht géadhanna.</span></p>
<lb n="221"/>
<lb n="222"/><p><span>Tabhair íad san nó tabhair é féin dhom,</span>
<lb n="223"/><span>no déanfad-sa teine ort ná múchfaig Éire.</span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>Cliodhna: -</span>
<lb n="226"/><span>A ghasdail tar mhnáibh do rug bárr tair chéuda</span>
<lb n="227"/><span>tá fileamhúil fáigeamhúil barrachdamhúil tréitheach,</span>
<lb n="228"/><span>do spré níl le fághail a gCríochaibh Éibhir,</span>
<lb n="229"/><span>acht sin agad Seághan, agus táim 'na dhéig ort!</span>
<lb n="230"/></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="231"/><p><span>Bzzzzz1853-56 19L</span>
<lb n="232"/><span>Uzzzzz James Goodman</span>
<lb n="233"/><span>Tá Corcra Uí Dhuibhne faoi sgamal,</span>
<lb n="234"/><span>le tréimhse 's le tamall,</span>
<lb n="235"/><span>tá dubhcheó ar shléibhte,</span>
<lb n="236"/><span>agus fraoch ar an líng;</span>
<lb n="237"/><span>mná óga faoi mhairg,</span>
<lb n="238"/><span>agus brón ar ár bhfearaibh,</span>
<lb n="239"/><span>an bhean aosda 's an leanbh</span>
<lb n="240"/><span>ag síorbhriseadh croidhe.</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>Bíd mná sidhe ag sgreada</span>
<lb n="243"/><span>ó oidhche go maidion,</span>
<lb n="244"/><span>ag bualadh a mbán-nglac</span>
<lb n="245"/><span>'s ag stathadh a ndlaoi;</span>
<lb n="246"/><span>tá Ughna gan aitios,</span>
<lb n="247"/><span>agas Aoibhill an Leasa</span>
<lb n="248"/><span>'s Síothbhraidhe an Ghleanna</span>
<lb n="249"/><span>ag gol 's ag caoi.</span>
<lb n="250"/></p>
</div>
<pb n="113"/>
<div><lb n="251"/><p><span>Cé dubhach iad an dreamm sa</span>
<lb n="252"/><span>'s iad sínnte sa chlammpar</span>
<lb n="253"/><span>a líondubh gan amhrus</span>
<lb n="254"/><span>ó thréigis an tír;</span>
<lb n="255"/><span>is seacht measa mo chás-sa</span>
<lb n="256"/><span>ó fhágbhais an áit seo,</span>
<lb n="257"/><span>am thruadhán bhochd cráidhte</span>
<lb n="258"/><span>gan suairceas ná síth.</span></p>
<lb n="259"/>
<lb n="260"/><p><span>d'imthig uaim m'áthas,</span>
<lb n="261"/><span>is d'imthig mo shástacht,</span>
<lb n="262"/><span>d'imthig uaim m'fháilte,</span>
<lb n="263"/><span>'s d'imthig mo ghreann;</span>
<lb n="264"/><span>mo chuideachta, mo cháirde,</span>
<lb n="265"/><span>mo shult 's mo gháire,</span>
<lb n="266"/><span>fear tógtha mo pháirt-si,</span>
<lb n="267"/><span>'s d'imthig mo bheann.</span></p>
<lb n="268"/>
<lb n="269"/><p><span>d'imthig mo bhráithre</span>
<lb n="270"/><span>is neart mo dhá láimh-si,</span>
<lb n="271"/><span>m'fhear cúil a n-amm báire,</span>
<lb n="272"/><span>mo léim 's mo lúith;</span>
<lb n="273"/><span>m'Usgar ar shástachd,</span>
<lb n="274"/><span>'s mo Churaidh mhic Dáire,</span>
<lb n="275"/><span>mo thaca roimh náimhde,</span>
<lb n="276"/><span>mo mheas is mo chlú.</span></p>
<lb n="277"/>
<lb n="278"/><p><span>Creach mo chroidhe cráidhte</span>
<lb n="279"/><span>mar thréigis mo pháirt-si,</span>
<lb n="280"/><span>dul ag claoidhe na n-eachtránach</span>
<lb n="281"/><span>le fóirneart do lann;</span>
<lb n="282"/><span>beig Baile Móir feasda tnáidhte</span>
<lb n="283"/><span>ag cóbaig na sráide,</span>
<lb n="284"/><span>béarfaig Hickson go fásda</span>
<lb n="285"/><span>gan cosg leis an geall.</span></p>
<lb n="286"/>
<lb n="287"/><p><span>Tráth bhís ann sa tír seo</span>
<lb n="288"/><span>níor sáruigheadh tu choidhche,</span>
<lb n="289"/><span>air gach action líomhtha</span>
<lb n="290"/><span>do-bhéarthá-sa buadh;</span>
<lb n="291"/><span>'s ó rugais an sway leat</span>
<lb n="292"/><span>as iarthar na hÉirionn</span>
<lb n="293"/><span>is dual ort 'na dhéig seo</span>
<lb n="294"/><span>go mbeig laochus le luadh.</span>
<lb n="295"/></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="296"/><p><span>Cuirim slán chugad ód ghaolta,</span>
<lb n="297"/><span>céad slán chugad go héasga,</span>
<lb n="298"/><span>míle slán chugad uaim féinig</span>
<lb n="299"/><span>ó íochdar mo chroidhe;</span>
<lb n="300"/><span>a ghléghas gan éisling</span>
<lb n="301"/><span>de chrú cheart na féile,</span>
<lb n="302"/><span>beig ceóbhruid ar chéadta</span>
<lb n="303"/><span>go bhfeicfid thu arís.</span></p>
<lb n="304"/>
<lb n="305"/><p><span>Sgreadaim 's éighim-si</span>
<lb n="306"/><span>chum Aoinmhic na féile</span>
<lb n="307"/><span>do dhoirt a fhuil 'na slaoda</span>
<lb n="308"/><span>ag saoradh clann Ádhaimh;</span>
<lb n="309"/><span>an NaomhSpiorad fós aicim,</span>
<lb n="310"/><span>'s Rígh geal na bhflaithios,</span>
<lb n="311"/><span>bheith mar ghárda ad aice,</span>
<lb n="312"/><span>gach oidhche 's gach lá.</span></p>
<lb n="313"/>
<lb n="314"/><p><span>A n-am catha 's coimheasgur,</span>
<lb n="315"/><span>a n-amm basgadh 'gus bruigheanta,</span>
<lb n="316"/><span>go raibh neart Dé dod dhídean</span>
<lb n="317"/><span>'s dod chosaint gach tráith;</span>
<lb n="318"/><span>nuair bheid táinte ad thímchioll</span>
<lb n="319"/><span>dá ngearadh 's dá gcíorbhadh,</span>
<lb n="320"/><span>gan leónadh ód naimhde</span>
<lb n="321"/><span>go dtagair-se slán.</span></p>
<lb n="322"/>
<lb n="323"/><p><span>An Ceangal</span>
<lb n="324"/><span>Seo cuimhniughadh míosa gnídhim-si féin go beacht</span>
<lb n="325"/><span>ar chSeóirse Gudmann, bláith 's rogha na bhfear,</span>
<lb n="326"/><span>'s ó chuadhaigh a n-adhaigh na Rúsians ann sa chaith,</span>
<lb n="327"/><span>go dtugaidh Dia gach uair do séan 's raith.</span></p>
<lb n="328"/>
<lb n="329"/><p><span>Bzzzzz1835obc 19L</span>
<lb n="330"/><span>UzzzzzLabhrás Ó Séagha</span>
<lb n="331"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="332"/><span>Do chuadh gabha ó Dhún Guairne go Crosra an Daingin agus do guideag casúr</span>
<lb n="333"/><span>as an gceártuin uadha, agus do chuir sgéala chum Labhráis Uí Shéagha</span>
<lb n="334"/><span>mallacht do chur 'na dhiag; agus do chuir air an modh so: -</span></p>
<lb n="335"/>
<lb n="336"/><p><span>4. - MALLACHT AR DHUINE GHOID CASÚR Ó GHABHA Ó DHÚN GUAIRNE.</span></p>
<lb n="337"/>
<lb n="338"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="339"/><span>Bpé cneadhaire ghuid t'áis uait go madh fada a bpéin dho,</span>
<lb n="340"/><span>gan fághaltas gan áthas gan raith sa tsaogul,</span>
<lb n="341"/><span>ach cneadhna ar a ghráinchorp a' rith 'na mbraonuibh,</span>
<lb n="342"/><span>gan cháirde ach sé lá muna bhfachair é, a Shéamuis.</span>
<lb n="343"/></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="344"/><p><span>Go brách a n-aon bheárrnuin a leas nár dhéinig,</span>
<lb n="345"/><span>is go madh geárr coiste an bháis do tré ghuid do dhéanamh,</span>
<lb n="346"/><span>go náireach a n-áirde sa chroich lá gaothmhar,</span>
<lb n="347"/><span>t'áis chughat gan spás muna gcuirfidh, a Shéamuis.</span></p>
<lb n="348"/>
<lb n="349"/><p><span>Nára feárrde é grásaibh an Athar Naomhtha,</span>
<lb n="350"/><span>nára feárrde é dá bhreádhthacht do thiucfaidh laethibh,</span>
<lb n="351"/><span>nára feárrde a ghráinchorp an bheatha shaoghalta,</span>
<lb n="352"/><span>is nára feárrde é Pádruig do theacht go hÉirinn.</span></p>
<lb n="353"/>
<lb n="354"/><p><span>Gníomh náireach go ndeárnuig gur fios don tsaogul</span>
<lb n="355"/><span>cé an spágaire tháinig is ghuid ó Shéamus</span>
<lb n="356"/><span>an áis sás an táirne do chur 's do dhéanamh,</span>
<lb n="357"/><span>greim sáighte tré lár ghoile is chuirp an tséithlig.</span></p>
<lb n="358"/>
<lb n="359"/><p><span>Gráin air ag an Árdmhac agus mallacht chléire,</span>
<lb n="360"/><span>gráin air aig fáige agus mallacht éigse air,</span>
<lb n="361"/><span>gráin ag a cháirde air is mallacht naomhaibh,</span>
<lb n="362"/><span>faoi'n gcáirde réamhráite muna ndíolfadh an t-éiliomh.</span></p>
<lb n="363"/>
<lb n="364"/><p><span>Práinnbhruid do ghnáth air is sgotha géaga,</span>
<lb n="365"/><span>'s a n-árus dhubh Shátan go raibh a leaba déanta,</span>
<lb n="366"/><span>na naoi bplágha do bhí air Pháoro is air a thrúp san Égipt</span>
<lb n="367"/><span>'na ghráinchorp go rásaid 'na gceatha caemhthach.</span></p>
<lb n="368"/>
<lb n="369"/><p><span>Ceangal</span>
<lb n="370"/><span>Go dtréige an saoghul so ar bpé rin ort an feall,</span>
<lb n="371"/><span>is le taomanna sbéire go gcaillidh sé a mheamhair,</span>
<lb n="372"/><span>léirsgrios na Féinne air dá chosgairt ag amhuis,</span>
<lb n="373"/><span>muna gcuirfidh sé chughat, a Shéamuis, t'acara a n-am.</span></p>
<lb n="374"/>
<lb n="375"/><p><span>A Thaidhg Óig léig an dréacht so dod chomharsain tsoir,</span>
<lb n="376"/><span>go gcloinfeach an créice claon gach guidhe dhíobh san,</span>
<lb n="377"/><span>ionnus gurbh é toil Naomhmhac Dé a smaointe rith</span>
<lb n="378"/><span>'s a chasúr chum Shéamuis séimh arís do chur.</span>
<lb n="379"/></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="380"/><p><span>Bzzzzz1824ls 19T</span>
<lb n="381"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="382"/><span>Mo ghrádh thu is mo stór,</span>
<lb n="383"/><span>do thaisgeadh thu suas go hóg</span>
<lb n="384"/><span>le hím agus le feóil,</span>
<lb n="385"/><span>le hairgiod is le hór,</span>
<lb n="386"/><span>le fíon agus le beóir,</span>
<lb n="387"/><span>a ccuideachtuin daoine mór,</span>
<lb n="388"/><span>ar mhuin capuill chuthuig óig,</span>
<lb n="389"/><span>asé mo mhíle brón,</span>
<lb n="390"/><span>mar is minic annsa ló</span>
<lb n="391"/><span>do shilim ceatha deór</span>
<lb n="392"/><span>air a shon mo mhic do mhille sa ghleó.</span></p>
<lb n="393"/>
<lb n="394"/><p><span>Mo ghrádh thu is mo rogha,</span>
<lb n="395"/><span>tóg th'aighidh mhín mhoghuil,</span>
<lb n="396"/><span>atá do láir mhaol thall,</span>
<lb n="397"/><span>tógbhann suas a ceann</span>
<lb n="398"/><span>is leigean é síos go trom,</span>
<lb n="399"/><span>mar níl Mícheál Ó Sé ann</span>
<lb n="400"/><span>do chuireadh fuip 'na drom</span>
<lb n="401"/><span>agus spuir air a cobhuil,</span>
<lb n="402"/><span>do léimeach anonn a n-abhuinn</span>
<lb n="403"/><span>chum bheith sa bháire a n-am.</span></p>
<lb n="404"/>
<lb n="405"/><p><span>Mo charadh is mo rún tu,</span>
<lb n="406"/><span>a mharcuig an úirchnis,</span>
<lb n="407"/><span>nuair dhearcuinn-se chugham thu</span>
<lb n="408"/><span>maidin bhreágh dhrúchta,</span>
<lb n="409"/><span>do chapall a' cúbhra</span>
<lb n="410"/><span>is do mhadra a' lúba,</span>
<lb n="411"/><span>do dheallruíghinn le diúic thu,</span>
<lb n="412"/><span>le mac rígh nó priónnsa,</span>
<lb n="413"/><span>is a fhios ag an Úrmhac</span>
<lb n="414"/><span>go mo dheallrach leó a ttriúr thu</span>
<lb n="415"/><span>a maise 's a n-iomchar.</span>
<lb n="416"/></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="417"/><p><span>Mo ghrádh thu is mo thaithnniomh sic,</span>
<lb n="418"/><span>éirigh suas ad tseasamh</span>
<lb n="419"/><span>go labharthar le t'athair,</span>
<lb n="420"/><span>is uruis do súd do aithint</span>
<lb n="421"/><span>mar is fada anuas a hata</span>
<lb n="422"/><span>agus rian na ndeór ar a leacuin;</span>
<lb n="423"/><span>labhair le hinghin do dheirbhshéar feasta</span>
<lb n="424"/><span>atá ad dhéig faoi mhairg</span>
<lb n="425"/><span>agus a móirsheisear ógleanabh.</span>
<lb n="426"/><span>Cad a dhéanfuid siúd feasta?</span>
<lb n="427"/><span>Atá Mícheál Ó Sé air a leabuig</span>
<lb n="428"/><span>nar thaithig an tábhairne sheachuint.</span></p>
<lb n="429"/>
<lb n="430"/><p><span>Bzzzzz1820ls 19T</span></p>
<lb n="431"/>
<lb n="432"/><p><span>6. - AIGHNEAS AN DIAIL LE HENRY PURDON AR LEABAIDH AN BHÁIS</span></p>
<lb n="433"/>
<lb n="434"/><p><span>Devil</span>
<lb n="435"/><span>Tarraing do chúntas a dtráth,</span>
<lb n="436"/><span>ní bhfáighir cáirde ní bhus sia,</span>
<lb n="437"/><span>a thrú mhailísigh na locht,</span>
<lb n="438"/><span>beir go docht a dteach na bpian.</span></p>
<lb n="439"/>
<lb n="440"/><p><span>Henry</span>
<lb n="441"/><span>Pian an bháis atá dom shníomh,</span>
<lb n="442"/><span>atá mo chroídhe briste am chliabh,</span>
<lb n="443"/><span>mallacht na bhfann atá am chrádh,</span>
<lb n="444"/><span>leigheas mom chneádha ní bhfuil ag liaigh.</span></p>
<lb n="445"/>
<lb n="446"/><p><span>Devil</span>
<lb n="447"/><span>Do thuill tú a bhfuil ad chómhair,</span>
<lb n="448"/><span>bheith ad dhóigh a lic na bpian,</span>
<lb n="449"/><span>a n-éiric a ndearna tú do cham,</span>
<lb n="450"/><span>d'aragaint ceall agus cliar.</span>
<lb n="451"/></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="452"/><p><span>Henry</span>
<lb n="453"/><span>Do chliar Phádruig tugus fuath,</span>
<lb n="454"/><span>níor ghean liom uaisle na nGaodhal,</span>
<lb n="455"/><span>do bhíos fuathmhar ar a ndruim,</span>
<lb n="456"/><span>ba mhian liom a gcur dá bpréimh.</span></p>
<lb n="457"/>
<lb n="458"/><p><span>Devil</span>
<lb n="459"/><span>A mhallathóir an bhárr mhéith,</span>
<lb n="460"/><span>beir go faon a tteach na ndocht,</span>
<lb n="461"/><span>ní bhfáighir síothcháin ná síth</span>
<lb n="462"/><span>ar a bhfuil d'ór fán ngréin anocht.</span></p>
<lb n="463"/>
<lb n="464"/><p><span>Henry</span>
<lb n="465"/><span>Admhuíghim gan cheart gan chóir</span>
<lb n="466"/><span>annsan ór gur chuireas dúil,</span>
<lb n="467"/><span>ní bhfuil agam do bhláth an tsaoghail</span>
<lb n="468"/><span>pingin do réidhfeach mo chúis.</span></p>
<lb n="469"/>
<lb n="470"/><p><span>Devil</span>
<lb n="471"/><span>Ar a n-iomparaigheann an talamh d'ór,</span>
<lb n="472"/><span>dá mbeadh le díol as do láimh</span>
<lb n="473"/><span>'s a thabhairt damh-sa mar dhuais,</span>
<lb n="474"/><span>as mo phluais ní léigfinn spás.</span></p>
<lb n="475"/>
<lb n="476"/><p><span>Henry</span>
<lb n="477"/><span>I gcóir saoithe agus flaith</span>
<lb n="478"/><span>gan chóir gan cheart do chuirinn chugham</span>
<lb n="479"/><span>gach neach do chuir fa ghreidhm</span>
<lb n="480"/><span>go follus do mheill mo chlú.</span></p>
<lb n="481"/>
<lb n="482"/><p><span>Devil</span>
<lb n="483"/><span>Do chaill tú do chlú go beacht,</span>
<lb n="484"/><span>a shúghmaire do chleacht an cam,</span>
<lb n="485"/><span>chrochadh na saoithe gan chóir,</span>
<lb n="486"/><span>beir go deó, is feas, go fann.</span></p>
<lb n="487"/>
<lb n="488"/><p><span>Henry</span>
<lb n="489"/><span>Mairg dham a rugach riamh,</span>
<lb n="490"/><span>uch, mo chiach, is olc mo cháil</span>
<lb n="491"/><span>don Róisteach ní dheárna ceart,</span>
<lb n="492"/><span>do chuir é gan rath gan bhláth.</span>
<lb n="493"/></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="494"/><p><span>I mbláth an tsaoghail do chuireas dúil,</span>
<lb n="495"/><span>níor sheachnaíos drúis ná puímp,</span>
<lb n="496"/><span>gé mór mo chéim an gach cúirt,</span>
<lb n="497"/><span>ní bhfuil pingin ná púnt am shlíghe.</span></p>
<lb n="498"/>
<lb n="499"/><p><span>Is duibhe mo chróidhe ná an gual,</span>
<lb n="500"/><span>'s is cruaidh atá mo ghnúis,</span>
<lb n="501"/><span>gé mór mo thart ní bhfáighim braon,</span>
<lb n="502"/><span>tá dá phéist an lug mo shúl.</span></p>
<lb n="503"/>
<lb n="504"/><p><span>Devil</span>
<lb n="505"/><span>Do gheabhair do dhíol fá dhó,</span>
<lb n="506"/><span>a ngeíbhleach bróin go duairc,</span>
<lb n="507"/><span>cuirfead slabhra fád bhrághaid,</span>
<lb n="508"/><span>a chníopaire tá lán d'uabhar.</span></p>
<lb n="509"/>
<lb n="510"/><p><span>Henry</span>
<lb n="511"/><span>Mallacht Chríost ar mo mháthair,</span>
<lb n="512"/><span>mallacht Dé ar shíol na n-olc,</span>
<lb n="513"/><span>mallacht ar an mnaoi rug ar mo cheann,</span>
<lb n="514"/><span>mallacht na bhFiann ar mo chruit.</span></p>
<lb n="515"/>
<lb n="516"/><p><span>Devil</span>
<lb n="517"/><span>Ní truagh liom claoidhte fán mbrat</span>
<lb n="518"/><span>tú, a eiriceóir flatha is triaith,</span>
<lb n="519"/><span>Púrdan an éithigh 's an uilc</span>
<lb n="520"/><span>ag únfairt a dtintibh pian.</span></p>
<lb n="521"/>
<lb n="522"/><p><span>A chaoimhleac coingibh go docht</span>
<lb n="523"/><span>sgriostóir na mbocht san uaigh,</span>
<lb n="524"/><span>bréan fallsa do thréig Dia,</span>
<lb n="525"/><span>do sgaoil an diabhal dá phluais.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Deascán ó Chúige Mumhan

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Deascán ó Chúige Mumhan

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
