Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Ór-sgeul an Chreidimh</title><author><name type="main">J. P. Craig</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">NL617</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1911</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2013</date><idno>NL617</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Ór-sgeul an Chreidimh</title><author>J. P. Craig</author><imprint><publisher>Craig, D. G. & Co.</publisher><date>1911</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>ÓR-SGEUL AN CHREIDIMH.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>TEACHT PHÁDRUIC.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>San aimsir fad ó, a chaoin cháirde,</span>
<lb n="6"/><span>Amach ameasg ciantaí na gceo,</span>
<lb n="7"/><span>A bhfad sul a dtainic Naomh Pádruic</span>
<lb n="8"/><span>Le solus an Chreidimh shír-bheo,</span>
<lb n="9"/><span>Bhí Éire go seasgair 's go suaimhneach</span>
<lb n="10"/><span>Ag lonnrughadh air éadan na dtonn,</span>
<lb n="11"/><span>'S gan baoghal dí go dtiocadh aon dainnsear</span>
<lb n="12"/><span>Ó'n námhad go deo air a ceann.</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>Bhí 'n tír go léir clúduighthe le coillte,</span>
<lb n="15"/><span>'S bhí fasgadh aig fiadh 's aig féinn;</span>
<lb n="16"/><span>Bhí farsainneacht slighe aig an phobal</span>
<lb n="17"/><span>Gan daoirse gan pionas gan péin.</span>
<lb n="18"/><span>'S nar shona an saoghal a bhí acú</span>
<lb n="19"/><span>Ag seilg fríd mhín-ghleannta blath'</span>
<lb n="20"/><span>Ag iasgaireacht maidín 's trathnóna</span>
<lb n="21"/><span>Air locha 's air aibhne gan crá!</span>
<lb n="22"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="23"/><p><span>Acht innean go rabh siad faoi shonas</span>
<lb n="24"/><span>Bhí solus na siorthaidh a gcéin,</span>
<lb n="25"/><span>Gan aithne air Dhia na glóire —</span>
<lb n="26"/><span>Gach duine gan creideam gan cré!</span>
<lb n="27"/><span>As d'ádhruigh siad grian as gealach,</span>
<lb n="28"/><span>As láimh-déithe eile nar cheart,</span>
<lb n="29"/><span>Go dtainic fa dheireadh an Sóisgeul</span>
<lb n="30"/><span>'S gur sgabadh a sgamal go beacht.</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>Ag teacht do Naomh Pádruic na tíre</span>
<lb n="33"/><span>'Sa chuideachta chráibhtheach ó'n Róimh,</span>
<lb n="34"/><span>Air uasal as íseal na críche</span>
<lb n="35"/><span>Bhi uathbhas as iontas an domain.</span>
<lb n="36"/><span>Chuir se eagla a gcuirp air na righthe,</span>
<lb n="37"/><span>As gruaim air shlaoigte na mbárd,</span>
<lb n="38"/><span>Chuir se buaidh go binn air na draoithe</span>
<lb n="39"/><span>As deireadh go deo le na gceárd.</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>Go ríogh-phort na Teamhrach do ghluais sé,</span>
<lb n="42"/><span>A bhachal ór-bhuidhe ann a láimh,</span>
<lb n="43"/><span>As d'fhogair do'n árd-righ 'sa chuallacht</span>
<lb n="44"/><span>A theachtaireacht neamdha do'n áit.</span>
<lb n="45"/><span>Do mhínigh sé prímh néithe bríoghmhar'</span>
<lb n="46"/><span>An Chreidimh ró-bheannuighthe go réidh,</span>
<lb n="47"/><span>Gur bhog achan chroidhe da rabh laithreach</span>
<lb n="48"/><span>Le déagh-fhocla diagha a bhéil.</span>
<lb n="49"/></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="50"/><p><span>D'fhan Pádruic 'sa chuideachta sealad</span>
<lb n="51"/><span>Da dteagasg a dTeamhair na Ríogh,</span>
<lb n="52"/><span>Gur baisteadh cuid mhór de'n righ-theaghlach</span>
<lb n="53"/><span>'S gur ghradhuigheadar Dia 'na gcroidhe.</span>
<lb n="54"/><span>'S ag fágail fa dheireadh a bheannacht</span>
<lb n="55"/><span>Aig uaisle na h-áite go léir,</span>
<lb n="56"/><span>Do sheol sé air shiubhal air a thuras</span>
<lb n="57"/><span>Thart timpeall na tíre go féigh.</span></p>
<lb n="58"/>
<lb n="59"/><p><span>Fríd chonndae an Chabhain do shiubhail sé</span>
<lb n="60"/><span>Go rabh aig Magh seanda na Sleacht,</span>
<lb n="61"/><span>An áit a rabh déithe na ndruadh</span>
<lb n="62"/><span>Na seasadh go slíoctha gan smacht.</span>
<lb n="63"/><span>Go h-árd os a gcionn bhí Crom Cruach</span>
<lb n="64"/><span>Ag deallrughadh le h-airgead 's ór,</span>
<lb n="65"/><span>'Sa mhion-déithe eile fa dtaobh dé</span>
<lb n="66"/><span>Ag fogairt a ghradaim 'sa ghlóir'.</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>Thóg Pádruic a n-áirde a bhachal</span>
<lb n="69"/><span>As leag air Chrom Cruach a rinn,</span>
<lb n="70"/><span>As D'fosgail an talamh go tubann</span>
<lb n="71"/><span>As slugadh é síos le na linn.</span>
<lb n="72"/><span>Ann sin rinne sé comhartha na croiche</span>
<lb n="73"/><span>Go cráibhtheach os cionn an dá reug,</span>
<lb n="74"/><span>'Sa mothughadh na súl bhí siad slugtha</span>
<lb n="75"/><span>'S bhí deireadh le daosgar na mbreug.</span>
<lb n="76"/></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="77"/><p><span>Go cruacha geal' Chonnacht ag tiunnta</span>
<lb n="78"/><span>Do ghluais sé thar Sionainn anonn,</span>
<lb n="79"/><span>Go rabh sé aig ríogh-phort Rath Cruachain</span>
<lb n="80"/><span>'S gur thóg sé a chroich os a chionn.</span>
<lb n="81"/><span>As chuir sé síol beannuighthe an Chreidimh</span>
<lb n="82"/><span>Go duthrachtach domhain le na láimh,</span>
<lb n="83"/><span>'S bhí rath air an obair a rinne sé,</span>
<lb n="84"/><span>Bhí 'n toradh ag bruchtadh go bláith.</span></p>
<lb n="85"/>
<lb n="86"/><p><span>ETHNE AGUS FIGHLE.</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>Bhí dhá nighean ailne aig Laoghaire</span>
<lb n="89"/><span>Na gcomhnuidhe a gCruachan na Ríogh,</span>
<lb n="90"/><span>As chuaidh siad trathnóna geal gréine</span>
<lb n="91"/><span>Amach fríd a cháidh choillte craobh.</span>
<lb n="92"/><span>Go soineanta sona do shiubhail siad</span>
<lb n="93"/><span>Mar dhá aingeal aoibhne 'na dtreo,</span>
<lb n="94"/><span>Gur shórruigh an gléire geal glórmhar</span>
<lb n="95"/><span>A chuir orthú íontas go deo.</span></p>
<lb n="96"/>
<lb n="97"/><p><span>Bhí Pádruic 'sa chuallacht chráibhtheach</span>
<lb n="98"/><span>Go tnáidhte ndiaidh tursa an tsiubhail,</span>
<lb n="99"/><span>As shuidheadar timpeall an tobair</span>
<lb n="100"/><span>A tharla san áit aoibhinn úir.</span>
<lb n="101"/><span>'S ag teacht do'n dá mhaighdean ann tosaigh</span>
<lb n="102"/><span>Do bheannuigh go ceannsa 's go caoin,</span>
<lb n="103"/><span>As d'fhiafruigh carb as as ciarbh iad,</span>
<lb n="104"/><span>As d'fhreagair Naomh Pádruic go mín:</span>
<lb n="105"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="106"/><p><span>"A Leanbha laghacha, narbh fheárr daoibh</span>
<lb n="107"/><span>An Fír-Dhia admhail go fial,</span>
<lb n="108"/><span>Na fiafruigh ca h-as as cé sinne</span>
<lb n="109"/><span>'Tá sgabadh an tSóisgéil sa tsaoghal? —</span>
<lb n="110"/><span>Aniu támuid líonta le luthghair</span>
<lb n="111"/><span>'S amárach tig buaireadh as brón,</span>
<lb n="112"/><span>'S nar chóra dúinn smaoitiughadh air Dhia</span>
<lb n="113"/><span>'S air bheatha na síorthaidh 'tá romhainn?"</span></p>
<lb n="114"/>
<lb n="115"/><p><span>"Cé h-é," arsa siadsan, "do Dhia,</span>
<lb n="116"/><span>Budh mhaith linn a thuairisg a fhághail?</span>
<lb n="117"/><span>An bhfuil Sé na chomhnuidhe air talamh</span>
<lb n="118"/><span>Na shuas anns na flaithis go h-árd?</span>
<lb n="119"/><span>Bhfuil mic Aige 's níghneacha ailne,</span>
<lb n="120"/><span>Neart airgid 's óir ann a bhrugh?</span>
<lb n="121"/><span>An bhfuil se déagh-chruthach as dóigheamhail,</span>
<lb n="122"/><span>Budh mhaith linn go n-innseocha dúinn?"</span></p>
<lb n="123"/>
<lb n="124"/><p><span>"Mór Chruthuigheoir neimhe as talaimh</span>
<lb n="125"/><span>Ar nDia 's ar dTighearna treun,</span>
<lb n="126"/><span>A riaghluigheas tochairt an tsaoghail seo</span>
<lb n="127"/><span>'S gan aon dia ann acht É-fhéin.</span>
<lb n="128"/><span>An Dia a tidheas achan bhogadh</span>
<lb n="129"/><span>Da ndeántar a n-oighreacht na ndeor,</span>
<lb n="130"/><span>A léigheas go cruinn ann ar gcroidhthe</span>
<lb n="131"/><span>Gach cionnta as claonadh neamh-chóir.</span>
<lb n="132"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="133"/><p><span>"An Cúmhachtach caithréimeach cróda</span>
<lb n="134"/><span>Nach mbacann aon chúmhacht da fheabhas;</span>
<lb n="135"/><span>An Fír-Eolach ealaonta íontach</span>
<lb n="136"/><span>Nach dtig le aon intleacht a thomhas;</span>
<lb n="137"/><span>An Bith-Bheodhach bárramhail fíor-bhuadhach</span>
<lb n="138"/><span>A shoillsigh 'sna h-aoise fad ó,</span>
<lb n="139"/><span>A gceocha na síorthaidh do bhí Sé,</span>
<lb n="140"/><span>As mairfidh a gcumas go deo.</span></p>
<lb n="141"/>
<lb n="142"/><p><span>"An Dia a chruthuigh an chruinne</span>
<lb n="143"/><span>'S thug solus do'n ghealaigh 's do'n ghréin,</span>
<lb n="144"/><span>A d'órduigh gach íontas as uathbhas</span>
<lb n="145"/><span>'Da dtugthar fa dear anns an spéir;</span>
<lb n="146"/><span>'S an Dia a d'órnuigh an domhan</span>
<lb n="147"/><span>Le achan déagh-rud da bhfuil ann,</span>
<lb n="148"/><span>Nar chóir dúinn a ghradhughadh go dílis,</span>
<lb n="149"/><span>Nar cheart dúinn Aádhradh le fonn?</span></p>
<lb n="150"/>
<lb n="151"/><p><span>"Is Dia fír-íontach ar nDia:</span>
<lb n="152"/><span>Ní fhuil Aige acht aon Mhac amháin;</span>
<lb n="153"/><span>'S ní óige an Mac na an t-Athair,</span>
<lb n="154"/><span>Gidh dóiléar do'n duine an fath.</span>
<lb n="155"/><span>Ní sine an t-Athair na'n t-Aon Mhac</span>
<lb n="156"/><span>Gidh éagsamhail go h-iomlan an Dís,</span>
<lb n="157"/><span>As gluaiseann ó'n Bheirt an Naomh Spiorad</span>
<lb n="158"/><span>'S do'n Árd-Triur is fír-ionann aois.</span>
<lb n="159"/></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="160"/><p><span>"Mar seo, tá trí Parsan' a nDia</span>
<lb n="161"/><span>'S is ionann gan amhras an Triur</span>
<lb n="162"/><span>A n-árdréim a n-aois agus uaisleacht,</span>
<lb n="163"/><span>A gcúmhacht a nglóir agus cliu.</span>
<lb n="164"/><span>Ní fhuil Acú acht aon nádúr naomhtha,</span>
<lb n="165"/><span>As brigh amháin diagha is feas,</span>
<lb n="166"/><span>'S na dhiaidh sin, is sóiléar an difear</span>
<lb n="167"/><span>'Tá eadar an Triur seo co deas.</span></p>
<lb n="168"/>
<lb n="169"/><p><span>"Thainic Mac Dé anuas air an talamh</span>
<lb n="170"/><span>As ghlac colann daona go h-umhal,</span>
<lb n="171"/><span>Le sinne a shaoradh 'sa shábhail</span>
<lb n="172"/><span>Air ifreann 's air aingle an uabhair;</span>
<lb n="173"/><span>'S budh sar-mhaith an sompla a thug Sé</span>
<lb n="174"/><span>An sealad do mhair ann ar mbun,</span>
<lb n="175"/><span>Gur fhulainn mór-phionas na Páise</span>
<lb n="176"/><span>'S air chroich go bhfuair bás air ar son."</span></p>
<lb n="177"/>
<lb n="178"/><p><span>Bhí 'n dá mhaighdean cheannsa ag éisteacht</span>
<lb n="179"/><span>Le binn-bhriathra beannuighthe an Naoimh,</span>
<lb n="180"/><span>As d'éirigh mór ghradh ann a gcroidhthe</span>
<lb n="181"/><span>Do Íosa a Slánuigheoir díl;</span>
<lb n="182"/><span>Gur shórruigh an t-Abstal an t-árthughadh</span>
<lb n="183"/><span>As dubhairt go mbudh tairbheach an gníomh</span>
<lb n="184"/><span>Da dtabharfadh a saoghal as a seirbhis</span>
<lb n="185"/><span>Do Íosa a bhFhuasgaltóir fial.</span>
<lb n="186"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="187"/><p><span>"A chléirigh, is fáilteach na focla</span>
<lb n="188"/><span>A labhaireann tú linne gan breug,</span>
<lb n="189"/><span>'S budh mhaith linn ar Slánuigheoír dílis</span>
<lb n="190"/><span>A fheiceal 'sa ghradhughadh go h-eug.</span>
<lb n="191"/><span>Tá luthghair ag léimnigh 'nar gcroidhe Dó,</span>
<lb n="192"/><span>'S is fada linn fuireach a bpéin</span>
<lb n="193"/><span>Go gcastar linn Íosa ar ngradh geal</span>
<lb n="194"/><span>'S go mbéimid go muirneach leis-fhéin."</span></p>
<lb n="195"/>
<lb n="196"/><p><span>"A leanbha laghacha," ar Pádruic,</span>
<lb n="197"/><span>"Ní léar daoibh go sóiléar an cás</span>
<lb n="198"/><span>Ní thig libh an Tighearna a fheiceal</span>
<lb n="199"/><span>Go bhfuigh sibh, a chead uair, bás."</span>
<lb n="200"/><span>"Ó maise, a chaoin chléirigh chráibhthigh,"</span>
<lb n="201"/><span>Ar siadsan go duthrachtach dian,</span>
<lb n="202"/><span>"Budh mhaith linn go dearbhtha bás fhaghail</span>
<lb n="203"/><span>'Sa bheith le nar n-Íosa go síor."</span></p>
<lb n="204"/>
<lb n="205"/><p><span>Bhí Pádruic fír-chinnte fa dheireadh</span>
<lb n="206"/><span>Go rabh siad da ríribh a bpéin,</span>
<lb n="207"/><span>'S go rabh a gcroidhe cneasta air lasadh</span>
<lb n="208"/><span>Le síor-ghradh as súbhailce Dé;</span>
<lb n="209"/><span>As bhaist sé an da mhaighdean cheannsa,</span>
<lb n="210"/><span>'S da gcur air a nglúna go díl,</span>
<lb n="211"/><span>Thug daobhtha an Chumaoine Naomhtha</span>
<lb n="212"/><span>'S bud luthghaireach líonta a gcroidhe</span>
<lb n="213"/></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="214"/><p><span>D'fhan siadsan go séimh air a nglúna</span>
<lb n="215"/><span>Ag machtnughadh's ag meabhrughadh le fonn'</span>
<lb n="216"/><span>As choisreac an Naomh iad go cráibhtheach</span>
<lb n="217"/><span>'S chuir dorchadan geal air a gceann.</span>
<lb n="218"/><span>'Sa súbhailce sona a gcroidhe ghil</span>
<lb n="219"/><span>Do thuit siad na gcodladh go sámh</span>
<lb n="220"/><span>'S char mhusgail níos mó as a dtamh-neul,</span>
<lb n="221"/><span>'S ní mhusglochaidh, measaim, go brách.</span></p>
<lb n="222"/>
<lb n="223"/><p><span>Do cuachadh an bheirt a n-aon chónair,</span>
<lb n="224"/><span>As cuireadh go cráibhtheach sa chré</span>
<lb n="225"/><span>An dá mhaighdean Eithne as Fighle</span>
<lb n="226"/><span>A chuaidh annsair Íosa Mac Dé.</span>
<lb n="227"/><span>Budh iadsan an chead toradh tairbheach</span>
<lb n="228"/><span>A sgeith as síol bheannuighthe ar Naoimh,</span>
<lb n="229"/><span>Chead chaoin-bhlatha cúmhra an Chreidimh</span>
<lb n="230"/><span>A gConnachta cneasta na bhfial.</span></p>
<lb n="231"/>
<lb n="232"/><p><span>CRUACH PÁDRUIC.</span></p>
<lb n="233"/>
<lb n="234"/><p><span>Fríd mhór chríocha Chonnacht go h-iomlan</span>
<lb n="235"/><span>Do thriall an triallaire treun,</span>
<lb n="236"/><span>Ag sgabadh an tSóisgéil go tuilteach</span>
<lb n="237"/><span>'S ag sír-theagasg subhailcí na seun.</span>
<lb n="238"/><span>'Sa ndiaidh moran ama a chathadh</span>
<lb n="239"/><span>Ag blathughadh suas Eaglaise Dé,</span>
<lb n="240"/><span>Chuir sé críoch air a dhéagh-obair dhílis</span>
<lb n="241"/><span>Air bheinn Chruaiche Pádruic go séimh</span>
<lb n="242"/></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="243"/><p><span>Bhí 'n corgas orthú fa'n am seo,</span>
<lb n="244"/><span>'S bhí 'n chráibhtheacht ag blathughadh go beo,</span>
<lb n="245"/><span>'S go fíor-bhárr an tsléibhe chuaidh Pádruic</span>
<lb n="246"/><span>Mar Maoise san aimsir fad ó.</span>
<lb n="247"/><span>Do chéas sé a cholann as miosúr,</span>
<lb n="248"/><span>As throisg dhaichead lá mar is eol;</span>
<lb n="249"/><span>Do ghuidh se go dian air son Éireann</span>
<lb n="250"/><span>'S go mairfeadh ar gcreideamh go deo.</span></p>
<lb n="251"/>
<lb n="252"/><p><span>Ann siud air a ghlúna go cráibhtheach</span>
<lb n="253"/><span>Air árd-imeall sléibhe na gceo,</span>
<lb n="254"/><span>Bhí 'n déagh-dhuine dílis ag meabhrughadh</span>
<lb n="255"/><span>'S ag urnuigh go binn-bhriathrach beo;</span>
<lb n="256"/><span>'S fa dheireadh shiar thall thainic aingeal</span>
<lb n="257"/><span>As fíor-árd na bhflaitheas anuas,</span>
<lb n="258"/><span>Le radh leis go bhfuair se a ghuidhe</span>
<lb n="259"/><span>'S da urnuigh go dtug Dia cluas.</span></p>
<lb n="260"/>
<lb n="261"/><p><span>"Anois," arsa 'n teachtaire neamhdha,</span>
<lb n="262"/><span>"Gabh síos chum do thréada go caomh."</span>
<lb n="263"/><span>"Cha dtéidhim go deo," arsa Pádruic,</span>
<lb n="264"/><span>Go bhfuigh me go h-iomlan mo ghuidhe.</span>
<lb n="265"/><span>Is fada mo phian 's mo phionas</span>
<lb n="266"/><span>Mo throsgadh ann seo air an bheinn,</span>
<lb n="267"/><span>'S ní mór damh go n-aontochadh Dia</span>
<lb n="268"/><span>Le m' athchuinge riachtanaigh ann.</span>
<lb n="269"/></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="270"/><p><span>"Athchuingim air Dhia go mairfidh</span>
<lb n="271"/><span>An Creideamh a n-Éirinn go deo,</span>
<lb n="272"/><span>'S gach duine dar umhluigh do'n tSóisgeul</span>
<lb n="273"/><span>Go bhfuigh sé an bheatha bhith-bheo."</span>
<lb n="274"/><span>Bhí buaireadh as brón air an aingeal,</span>
<lb n="275"/><span>As phill sé na flaithis aríst,</span>
<lb n="276"/><span>As gheuruigh an Naomh air an urnuigh</span>
<lb n="277"/><span>Go duthrachtach dian gan sgríst'.</span></p>
<lb n="278"/>
<lb n="279"/><p><span>Thainic diabhaill as deamhain as ifreann</span>
<lb n="280"/><span>Le teinte as táirneach go treun,</span>
<lb n="281"/><span>As d'ionnsuigh an tréadaidh go fíochmhar</span>
<lb n="282"/><span>Le millteanas síorthaidh as leun.</span>
<lb n="283"/><span>Acht gealladh na géilleadh cha dtug sé</span>
<lb n="284"/><span>Do'n dubh aicme damanta daor,</span>
<lb n="285"/><span>'S aig comhartha na croiche do theith siad</span>
<lb n="286"/><span>Go fír-iachtar ifrinn aríst.</span></p>
<lb n="287"/>
<lb n="288"/><p><span>Air fhíor-mhullach sléibhe na h-aithrighe</span>
<lb n="289"/><span>Bhí Pádruic go maidín ag guidhe,</span>
<lb n="290"/><span>'S aig breacadh an lae tig an t-aingeal</span>
<lb n="291"/><span>Go caoin dreach's go carantach croidhe.</span>
<lb n="292"/><span>"Á Phádruic," ar sé leis go dáimheamhail,</span>
<lb n="293"/><span>"Do bhuin tú go cróda do chás,</span>
<lb n="294"/><span>'S anois chum do thréada ó'n tsliabh seo</span>
<lb n="295"/><span>Gabh síos, as béidh rath ort go brach."</span>
<lb n="296"/></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="297"/><p><span>"Tá me sásta anois," arsa Pádruic,</span>
<lb n="298"/><span>"As rachad ó'n tsliabh le fonn,</span>
<lb n="299"/><span>As fágaim mo dhiaidh mo sheacht mbeannacht</span>
<lb n="300"/><span>Go deo air a leasracha donn'.</span>
<lb n="301"/><span>Mór áltughadh do Dhia na gcumhacht</span>
<lb n="302"/><span>A d'éist le mo phaidir go caomh</span>
<lb n="303"/><span>Árd urraim as onóir go deo Dó,</span>
<lb n="304"/><span>'Sé ghuidhim as ceart-lár mo chroidhe."</span></p>
<lb n="305"/>
<lb n="306"/><p><span>A dTÍR CONAILL.</span></p>
<lb n="307"/>
<lb n="308"/><p><span>Ag fágail a sheacht míle beannacht</span>
<lb n="309"/><span>Aig caoin shliochta Chonnacht go díl,</span>
<lb n="310"/><span>Thug Pádruic a aghaidh air an tuaischeart,</span>
<lb n="311"/><span>Air chruinn chruacha Uladh na bhfial.</span>
<lb n="312"/><span>'S ag teacht go Tír Conaill do'n tréadaidh</span>
<lb n="313"/><span>'Sa chuideachta chaoin-chneasta cháidh,</span>
<lb n="314"/><span>'Sé fáilte na bhfailte bhí romhpú</span>
<lb n="315"/><span>As luthghair lom-líonta le dáimh.</span></p>
<lb n="316"/>
<lb n="317"/><p><span>Ag teacht dó thar teora na tíre</span>
<lb n="318"/><span>Aig Beul-Ath na gCarbad buidhe,</span>
<lb n="319"/><span>Do briseadh crann-fearste a chóiste</span>
<lb n="320"/><span>A bhfíor-lár an tsrotha sin faoi.</span>
<lb n="321"/><span>Do cóirigheadh gan mhuill é go blathmhar,</span>
<lb n="322"/><span>Acht bhris sé ar ais as aríst,</span>
<lb n="323"/><span>Gur labhair an fear beannuighthe fa dheireadh,</span>
<lb n="324"/><span>'S gur mhínigh go fháigheamhail a bhrigh.</span>
<lb n="325"/></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="326"/><p><span>"Na cuirigidh íontas na uathbhas,"</span>
<lb n="327"/><span>Ar sesean go soineanta séimh,</span>
<lb n="328"/><span>"'San tubaiste tásgamhail a tharla</span>
<lb n="329"/><span>Aniu dúinn air bhruacha an Daoil.</span>
<lb n="330"/><span>Ní fhuil féim le nar mbeannacht, is cosamhail,</span>
<lb n="331"/><span>San chrích seo go fairge siar,</span>
<lb n="332"/><span>Na éireochaidh ór-gheug sa tír sin</span>
<lb n="333"/><span>A dheánfas bheannughadh go fíor.</span></p>
<lb n="334"/>
<lb n="335"/><p><span>"Righ-chléireach de fhíor-fhuil na h-Éireann</span>
<lb n="336"/><span>Nach bhfeicfear a léithid go deo,</span>
<lb n="337"/><span>A líonfas an tír le na sholus,</span>
<lb n="338"/><span>'S gach croidhe le na bhriathra béil beo.</span>
<lb n="339"/><span>Fír-éigse ag bruchtadh le binneas,</span>
<lb n="340"/><span>Le díoghrais as dilse na cheol,</span>
<lb n="341"/><span>As baistfear air Colum na Cille</span>
<lb n="342"/><span>As Tréadaidh caoin cneasta na n-Órd."</span></p>
<lb n="343"/>
<lb n="344"/><p><span>Ann sin chuaidh an déagh-fhear ann tosaigh</span>
<lb n="345"/><span>Gur shiubhail se Tír Conaill go léir,</span>
<lb n="346"/><span>Ag sgabadh síl bheannuighthe an Chreidimh</span>
<lb n="347"/><span>'S ag sír-léarughadh sar-néithe Dé.</span>
<lb n="348"/><span>'S budh mhór é a mheas air na daoiní,</span>
<lb n="349"/><span>'S budh líonmhar a chuairt, mar is eol,</span>
<lb n="350"/><span>Gur mhian le na chroidhe 'stuigh fa dheireadh</span>
<lb n="351"/><span>Gan triall as an duthaidh go deo.</span>
<lb n="352"/></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="353"/><p><span>Na ghreamuigh a chroidhe a dTír Conaill</span>
<lb n="354"/><span>Gur ghrádhuigh gach sliabh as beann,</span>
<lb n="355"/><span>As sonas na síorthaidh da mhealladh</span>
<lb n="356"/><span>A n-achan chiuin chumar as gleann.</span>
<lb n="357"/><span>Budh léar dó glór Dé anns na sgeárdain,</span>
<lb n="358"/><span>As súbhailce air lochan as linn,</span>
<lb n="359"/><span>Síor-shuaimhneas as sogh anns na coillte,</span>
<lb n="360"/><span>'Sna sruthain ag seinim go binn.</span></p>
<lb n="361"/>
<lb n="362"/><p><span>LOCH DEARG.</span></p>
<lb n="363"/>
<lb n="364"/><p><span>Trathnóna bréagh teith anns an tsamhradh,</span>
<lb n="365"/><span>'Sé básgtha le brothall an lae,</span>
<lb n="366"/><span>Do shuidh Pádruic Naomhtha air thúrtoig</span>
<lb n="367"/><span>Aig Fionn Loch na bhfaolog geal glé.</span>
<lb n="368"/><span>Amuigh faoi na shúile go h-aoibhinn</span>
<lb n="369"/><span>Bhí 'n lochan na luighe go ciuin,</span>
<lb n="370"/><span>As uaigneas na h-áite ag sileadh</span>
<lb n="371"/><span>Air chaoin inse craobhach as cuain.</span></p>
<lb n="372"/>
<lb n="373"/><p><span>Cha rabh se a bhfad faoi na mhachtnamh</span>
<lb n="374"/><span>Gur buineadh geur phreab as a chroidhe,</span>
<lb n="375"/><span>As d'éirigh an t-abstal de'n túrtoig</span>
<lb n="376"/><span>A rabh sé go seasgair na shuidhe.</span>
<lb n="377"/><span>Ná d'áirigh se mór ghéim as miosúr</span>
<lb n="378"/><span>Ag pleusgadh fríd chiuineas an aeir,</span>
<lb n="379"/><span>As gleo na mac-alla da mheasgadh</span>
<lb n="380"/><span>Thart timpeall an locha go léir!</span>
<lb n="381"/></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="382"/><p><span>Bhí ullphéist fhír-mhillteanach fhíochmhar</span>
<lb n="383"/><span>Fa 'n áit seo le ciantaí ceo,</span>
<lb n="384"/><span>'S budh mhinic a toirt mharbhtach mhíofar</span>
<lb n="385"/><span>Le feiceal go bioranach beo.</span>
<lb n="386"/><span>Cúig cinn air a muineal mór mongach</span>
<lb n="387"/><span>As sgiathain an dragúin na druim,</span>
<lb n="388"/><span>As crón-chosa crúbacha faoithe</span>
<lb n="389"/><span>A strócfadh an domhan a n-aon ghreim.</span></p>
<lb n="390"/>
<lb n="391"/><p><span>Bhí ruball lom lúbach taob shiar dí</span>
<lb n="392"/><span>A stiurfadh long-ghaile go réidh,</span>
<lb n="393"/><span>A uachtar 'sa iachtar co geur sin</span>
<lb n="394"/><span>Go sgoiltfeadh an spinnc faoi na bhéim.</span>
<lb n="395"/><span>Mar seo bhí sí gléasta go gleoite</span>
<lb n="396"/><span>Chum talaimh chum uisge chum aeir,</span>
<lb n="397"/><span>'S bhí leatrom as leun air an éirleach</span>
<lb n="398"/><span>Á d'imir an damantoir breun.</span></p>
<lb n="399"/>
<lb n="400"/><p><span>Air oilean bheag úr-ghlas san uisge</span>
<lb n="401"/><span>Bhí uaimh aig an ullphéist mar nead,</span>
<lb n="402"/><span>'S ag musgladh dí maidín's trathnóna</span>
<lb n="403"/><span>Do chluinfidhe a sgréach as a sgread;</span>
<lb n="404"/><span>'S anois nuair a sórruigh sí Pádruic</span>
<lb n="405"/><span>Air imeall an locha leis-féin,</span>
<lb n="406"/><span>Do chraith sí a sgiathain go sanntach</span>
<lb n="407"/><span>'S do Léim as a corp fa na dhéin.</span>
<lb n="408"/></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="409"/><p><span>"A Dhia na gcarad 'sna gcumhacht!"</span>
<lb n="410"/><span>Ar sesean ag leathadh a shúl,</span>
<lb n="411"/><span>S' ag tógail go tapaidh a bhachal</span>
<lb n="412"/><span>Do ghuidh se chum Árd Righ na ndúl.</span>
<lb n="413"/><span>Bhí sise ag forsughadh go fíochmhar</span>
<lb n="414"/><span>Fríd uisge an locha air snámh,</span>
<lb n="415"/><span>'S na tonnaí da stealladh gach taobh dí</span>
<lb n="416"/><span>Mar fionn chubhar an sgeárdain san ált!</span></p>
<lb n="417"/>
<lb n="418"/><p><span>Ag teacht dí go crioslach an locha</span>
<lb n="419"/><span>Budh fiadhain 's budh fraochmhar a sgréach,</span>
<lb n="420"/><span>S' ag casadh go cruinn anns an uisge</span>
<lb n="421"/><span>Do sgeinn sí mar pilearsan aer!</span>
<lb n="422"/><span>Ag tuirlint anuas dí go fealltach</span>
<lb n="423"/><span>Do thóg Pádruic Naomhtha a lámh,</span>
<lb n="424"/><span>'S aig comhartha na croiche do thuit sí</span>
<lb n="425"/><span>Mar splannc as na speurtha air lár!</span></p>
<lb n="426"/>
<lb n="427"/><p><span>Leath-chlaoidhte 's leath-mharbh mar bhí sí</span>
<lb n="428"/><span>Na lúbarnach loitthe thar fóir,</span>
<lb n="429"/><span>Thug sise aríst iarraidh ádhbhal</span>
<lb n="430"/><span>Naomh Pádruic a shlogadh siar beo!</span>
<lb n="431"/><span>Acht rug an fear cráibhtheach go cróda</span>
<lb n="432"/><span>Air ór-bhachal Íosa 'na láimh,</span>
<lb n="433"/><span>As d'aimsigh an dúr-chraosach cosgrach,</span>
<lb n="434"/><span>Gur marbhadh leis ullphéist an áir.</span>
<lb n="435"/></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="436"/><p><span>Budh uathbhasach ádhbhal an t-amharc í</span>
<lb n="437"/><span>'Sí sínte go trom air an tráigh,</span>
<lb n="438"/><span>'Sa conablach iol-chruthach créachtach</span>
<lb n="439"/><span>Ag bruchtadh na fola gach áird.</span>
<lb n="440"/><span>'S air éadan na linne an lá sin</span>
<lb n="441"/><span>Bí'n fhuil air an tuile co tiuth,</span>
<lb n="442"/><span>Gur tugadh Loch Dearg air Fhionn Loch</span>
<lb n="443"/><span>Ó'n lá sin go dtí'n lá aniu.</span></p>
<lb n="444"/>
<lb n="445"/><p><span>PURGADÓIR PHÁDRUIC.</span></p>
<lb n="446"/>
<lb n="447"/><p><span>Thóg Pádruic go mór le Loch Dearg,</span>
<lb n="448"/><span>As rinne ann líon chuairt, mar is eol,</span>
<lb n="449"/><span>Ag cleachtadh a chruaidh phionais aithrighe</span>
<lb n="450"/><span>Ó thuras go turas na threo.</span>
<lb n="451"/><span>Ná bhí síor-chogar Dé anns an uaigneas</span>
<lb n="452"/><span>A chomhnuigh a gciuin ucht a bheann,</span>
<lb n="453"/><span>As sonas na síorthaidh ag sileadh</span>
<lb n="454"/><span>Air achan chaoin chraobhoig as crann.</span></p>
<lb n="455"/>
<lb n="456"/><p><span>Ó oilean go h-oilean do sheol sé</span>
<lb n="457"/><span>Ag machtnughadh 's ag meabhrughadh air Dhia,</span>
<lb n="458"/><span>Ag céasadh a cholna as miosúr,</span>
<lb n="459"/><span>'S ag smachtadh a chlaonta go dian.</span>
<lb n="460"/><span>Air oilean na h-uaimhe go h-airid,</span>
<lb n="461"/><span>Budh mó thug an faraire faoi,</span>
<lb n="462"/><span>Ag urnuigh a n-uaigneas na h-áite</span>
<lb n="463"/><span>A gcumaoine Árd Righ na ríogh.</span>
<lb n="464"/></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="465"/><p><span>Naoi n-oidhche 's naoi lá dó san áit seo,</span>
<lb n="466"/><span>Na throsgadh gan biadh gan deoch,</span>
<lb n="467"/><span>Ag meudughadh a chráibhtheacht' go cróda</span>
<lb n="468"/><span>'S da chradh-fhéin go mall as go moch.</span>
<lb n="469"/><span>As ghuidh sé go duthrachtach díochra</span>
<lb n="470"/><span>An t-Athair Ul-chumhachtach cóir</span>
<lb n="471"/><span>Go nochtfadh dó purgadóir péin-gheur</span>
<lb n="472"/><span>Le n'anam a ghriosadh go deo.</span></p>
<lb n="473"/>
<lb n="474"/><p><span>As réir mar a deirtar sa tseanchus,</span>
<lb n="475"/><span>Do fuair an fear naomhtha a ghuidhe,</span>
<lb n="476"/><span>Go bhfacaidh 's gur mhothuigh na teinte</span>
<lb n="477"/><span>A chradhuigh as chosgair a chroidhe.</span>
<lb n="478"/><span>'Sa ndiaidh a mhór thuras a chríochnughadh</span>
<lb n="479"/><span>Le leun-chrá as leatruim go beacht,</span>
<lb n="480"/><span>Thug Pádruic mór áltughadh as onóir</span>
<lb n="481"/><span>Go díochra do Dhia na bhfeart.</span></p>
<lb n="482"/>
<lb n="483"/><p><span>As líon a chroidhe cráibhtheach le cumhaidh</span>
<lb n="484"/><span>Nach dtiocadh leis fuireach go deo</span>
<lb n="485"/><span>A súbhailce shona Loch Deirg,</span>
<lb n="486"/><span>As shil le na ghruaidh frasa deor.</span>
<lb n="487"/><span>Acht fanacht níos fuide níor fhéad sé</span>
<lb n="488"/><span>San áit seo ar chuir sé a dhúil,</span>
<lb n="489"/><span>'S ag fágail go faon-lag a bheannacht'</span>
<lb n="490"/><span>Do thóg sé a bhachal chum siubhail.</span>
<lb n="491"/></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="492"/><p><span>Ag teannadh ann tosaigh go tapaidh</span>
<lb n="493"/><span>Le teachtaireacht diaganta Dé,</span>
<lb n="494"/><span>Do thriall an síoladóir subhailceach</span>
<lb n="495"/><span>Fríd ghleannta glas' Uladh go léir.</span>
<lb n="496"/><span>Acht gasta 's marghluais air a bhealach,</span>
<lb n="497"/><span>Budh ghuiste shiubhail iomra a ghníomh,</span>
<lb n="498"/><span>'S bhí cliu a mhór chráibhtheachta roimhe,</span>
<lb n="499"/><span>As mór-sgeul Loch Deirg da ríomh.</span></p>
<lb n="500"/>
<lb n="501"/><p><span>Fríd chríocha na h-Eorop' go h-iomlan</span>
<lb n="502"/><span>Chuaidh mór-cháil Loch Deirg amach,</span>
<lb n="503"/><span>As chruinnigh na céadta go cráibhtheach</span>
<lb n="504"/><span>Chum aithrighe a dheánadh go beacht.</span>
<lb n="505"/><span>Do sheoladar chugainn thar sáile</span>
<lb n="506"/><span>As mór-thír na Spáinne a gcéin,</span>
<lb n="507"/><span>As bláith bhailte móra na Frainnce,</span>
<lb n="508"/><span>'S as Gearmain ghleoite na dtreun.</span></p>
<lb n="509"/>
<lb n="510"/><p><span>Go Purgadóir Phádruic do sheol siad</span>
<lb n="511"/><span>Ag deánadh a ndéagh-aithrighe ann,</span>
<lb n="512"/><span>Ag céasadh a gclaonta le geur-chrá</span>
<lb n="513"/><span>'S ag fuilstin gach cruatan le fonn.</span>
<lb n="514"/><span>'Sa ngluaiseacht na gciantaí ceodhach</span>
<lb n="515"/><span>Bhí spiorad an Chreidimh co beo</span>
<lb n="516"/><span>As bhí se a n-ór-aimsir Phádruic,</span>
<lb n="517"/><span>As mairfidh an spiorad go deo.</span>
<lb n="518"/></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="519"/><p><span>ÓR-SGEUL AN RIDIRE.</span></p>
<lb n="520"/>
<lb n="521"/><p><span>Bí ridire cumhachtach cróda</span>
<lb n="522"/><span>A n-ármail na h-Eoropa uair,</span>
<lb n="523"/><span>A chrádhuigh go cosgrach na mílte</span>
<lb n="524"/><span>Le feall-bhearta diabhalta dúr';</span>
<lb n="525"/><span>Ainsrianach uibhreach úir-íseal</span>
<lb n="526"/><span>A bhris na deich n-aithne go réidh,</span>
<lb n="527"/><span>'S do chlaon-bhaois na h-óige thug srian</span>
<lb n="528"/><span>A lean dó go righinn ann a réim.</span></p>
<lb n="529"/>
<lb n="530"/><p><span>Acht thainic an aithrighe fa dheireadh,</span>
<lb n="531"/><span>'S bhí'n chealg ag créimeadh na chroidhe,</span>
<lb n="532"/><span>'S cha rabh fhios aig an daor-dhuine dona</span>
<lb n="533"/><span>Go dé bhí le deánadh faoi'n Righ.</span>
<lb n="534"/><span>Thug se masla do Dhia na glóire,</span>
<lb n="535"/><span>As dímheas do'n Chreideamh 's do'n Chléir,</span>
<lb n="536"/><span>'S bhí ifreann go fíor fa na choinne</span>
<lb n="537"/><span>Mur dtuitfeadh air trócaire Dé.</span></p>
<lb n="538"/>
<lb n="539"/><p><span>Mar seo bhí an cionntach da chéasadh</span>
<lb n="540"/><span>'Sa chroidhe bocht ag reubadh le péin,</span>
<lb n="541"/><span>Gur chualaidh se trácht air Loch Dearg</span>
<lb n="542"/><span>'S air Purgadóir Phádruic a gcéin.</span>
<lb n="543"/><span>As tógadh an cian dé go tapaidh</span>
<lb n="544"/><span>As mheuduigh a mhisneach go h-árdh,</span>
<lb n="545"/><span>'S aig fáinne an lae thug a bhothar</span>
<lb n="546"/><span>Air chaoin oirear cháidh Inis Fáil.</span>
<lb n="547"/></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="548"/><p><span>Thar mhór-shleibhte fiadhaine 's fasaigh</span>
<lb n="549"/><span>Do thriall an treun-fhear sa tsiubhal,</span>
<lb n="550"/><span>Ag forsughadh fríd choillte cas craobhach</span>
<lb n="551"/><span>Gan biadh ná beatha 'na dhúil.</span>
<lb n="552"/><span>As siomaidh lá leunmhar a lean se</span>
<lb n="553"/><span>Ag teannadh ann thosaigh na threo,</span>
<lb n="554"/><span>Go bhfuair sé fa dheireadh chum cála</span>
<lb n="555"/><span>'S gur sroich se an fhairge mhór.</span></p>
<lb n="556"/>
<lb n="557"/><p><span>Thar chruinn chruacha caoine Thír Conaill</span>
<lb n="558"/><span>Air sgabadh na reult ann a treo,</span>
<lb n="559"/><span>Bhí'n ghrian go glórmhar ag éirigh</span>
<lb n="560"/><span>'S ag soillsiu fríd sgamal na gceo.</span>
<lb n="561"/><span>Bhí blatha na Beáltainne sgabtha</span>
<lb n="562"/><span>Air achan chaoin chumar as crann,</span>
<lb n="563"/><span>Gach bile go bríoghmhar ag bruchtadh</span>
<lb n="564"/><span>'Sna sgeacha ag sgeitheadh sa ghleann.</span></p>
<lb n="565"/>
<lb n="566"/><p><span>Aig eunacha aoibhne na coilleadh</span>
<lb n="567"/><span>Bhí píobarnach pléisiura grinn,</span>
<lb n="568"/><span>As bric agus bradain ag léimnigh</span>
<lb n="569"/><span>Air éadan gach locha as linn'.</span>
<lb n="570"/><span>Bhí cogarnach ceolmhar na gcaochan</span>
<lb n="571"/><span>Ag sgabadh a suaircis go sámh,</span>
<lb n="572"/><span>As oll-ghlór iol-ghuthach an sgeárdain</span>
<lb n="573"/><span>Ag borradh go binn anns an ált.</span>
<lb n="574"/></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="575"/><p><span>Air árdan os cionn Locha Deirg,</span>
<lb n="576"/><span>'Sé tnáidhte le tursa an tsiubhail,</span>
<lb n="577"/><span>Bhí oilearach oirdhearc air amharc</span>
<lb n="578"/><span>'Sé tarraint chum tragha anuas.</span>
<lb n="579"/><span>Bhí'n driuchta go trom air a chasoig,</span>
<lb n="580"/><span>'S budh léar go rabh brón ann a chroidhe,</span>
<lb n="581"/><span>Acht shiubhail sé air aghaidh gan aon staonadh</span>
<lb n="582"/><span>Gur casadh air curachan caol.</span></p>
<lb n="583"/>
<lb n="584"/><p><span>Le mór luthghair líonta do léim sé</span>
<lb n="585"/><span>Asteach anns an churachan chaol,</span>
<lb n="586"/><span>'S da stiuradh go h-ealaonta eolach</span>
<lb n="587"/><span>Do sheol sé go h-Oilean na Naomh.</span>
<lb n="588"/><span>As réir mar a ghluais se ann tosaigh</span>
<lb n="589"/><span>Bhí misneach ag meudughadh na chroidhe</span>
<lb n="590"/><span>Le dóchas go maithfidhe a pheacaidh</span>
<lb n="591"/><span>As trócaire Árd Righ na ríogh.</span></p>
<lb n="592"/>
<lb n="593"/><p><span>Air Oilean na Naomh as na n-Aithreach</span>
<lb n="594"/><span>Bhí'n ghrian ag deallrughadh le dáimh,</span>
<lb n="595"/><span>As boladh bréagh blath-bán na sgéiche</span>
<lb n="596"/><span>Ag léaghadh go líonmhar san áit.</span>
<lb n="597"/><span>Thart timpeall an tulachain naómhtha</span>
<lb n="598"/><span>Bhi bururus neamhdha na n-eun,</span>
<lb n="599"/><span>As crónan ciuin cráibhtheach na manach</span>
<lb n="600"/><span>Ag borradh go bríoghmhar san aer.</span>
<lb n="601"/></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="602"/><p><span>Bhí'n priomh-Abb aig doras Thuigh Dhábhoig</span>
<lb n="603"/><span>Ag léaghadh naomh oific' an lae,</span>
<lb n="604"/><span>'S ag tógail a shúile ó'n phortus</span>
<lb n="605"/><span>Do shórruigh an curachan caol.</span>
<lb n="606"/><span>'S ag triall go tiuth go dtí'n cála'</span>
<lb n="607"/><span>Do bheannuigh do'n oilearach odhar,</span>
<lb n="608"/><span>As d'fhiafruigh ca tuige go dtainic</span>
<lb n="609"/><span>Thar naomh theora arsa a Óird.</span></p>
<lb n="610"/>
<lb n="611"/><p><span>"A righ-chléirigh chráibhthigh," ar sesean,</span>
<lb n="612"/><span>"Do mhathamhnas iarraim go h-umhal;</span>
<lb n="613"/><span>Tá m'anam go buartha 's go brónach,</span>
<lb n="614"/><span>'S mo chroidhe cortha cráidhte aniu.</span>
<lb n="615"/><span>Is fada 's is fiadhain mo thuras</span>
<lb n="616"/><span>Ó d'fág me mo mhuintir a gcéin,</span>
<lb n="617"/><span>Ag dréim go bhfuigheadh m'anam bocht sóchal</span>
<lb n="618"/><span>A bPurgadóir Phádruic na gcréim."</span></p>
<lb n="619"/>
<lb n="620"/><p><span>"Faraor," arsa'n t-ard-mhanach naomhtha,</span>
<lb n="621"/><span>"Is truagh 's is treith liom do chás;</span>
<lb n="622"/><span>Ná, síos anns an uaimh da dtéithea,</span>
<lb n="623"/><span>Is cinnte go bhfuighthea do bhás.</span>
<lb n="624"/><span>Tá'n pionas co uathbhasach ádhbhal</span>
<lb n="625"/><span>Gurb annamh a thigthear as beo'</span>
<lb n="626"/><span>'S mo chomhairle duit pilleadh na bhaile</span>
<lb n="627"/><span>'Sa chur as do chuimhne go deo."</span>
<lb n="628"/></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="629"/><p><span>"Uch, éist liom, a árd-chléirigh chruaidh,</span>
<lb n="630"/><span>'S deán truaighe do'n trom-pheacach fán;</span>
<lb n="631"/><span>Fríd chríocha na Frainnce do shiubhail mé</span>
<lb n="632"/><span>Le sócal do m'anam a fhaghail.</span>
<lb n="633"/><span>As innseann mo chroidhe damh go sóiléar</span>
<lb n="634"/><span>Ma leigthear san uaimh mé síos</span>
<lb n="635"/><span>Go bhfuigh me an sócal ud cinnte,</span>
<lb n="636"/><span>'S go bpillfead go buadhach aníos."</span></p>
<lb n="637"/>
<lb n="638"/><p><span>"Ní fhuil gar a bheith leat," arsa 'n manach,</span>
<lb n="639"/><span>"Acht tar chum an tuighe air dtús;</span>
<lb n="640"/><span>Tá tursa an tsiubhail ann do chrámha</span>
<lb n="641"/><span>As ocras as eug ann do ghnúis.</span>
<lb n="642"/><span>Ní mór duit do chumhas a chothughadh,</span>
<lb n="643"/><span>'S do shláinte a chruaidheadh go beacht,</span>
<lb n="644"/><span>Sul dtoiseochaidh geur-chrá do ghuaise,</span>
<lb n="645"/><span>'S go ndeánfa do thuras go ceart."</span></p>
<lb n="646"/>
<lb n="647"/><p><span>Bhí'n ridire líonta le luthghair,</span>
<lb n="648"/><span>As lean air a lorg go h-umhal,</span>
<lb n="649"/><span>'Sa ndiaidh béile bríoghmhar a chathadh</span>
<lb n="650"/><span>Do luigh se air leabaidh chum suain.</span>
<lb n="651"/><span>Aig spéirtí an lae air na mhárach</span>
<lb n="652"/><span>Bhí'n deoraidh go trathamhail na shuidhe,</span>
<lb n="653"/><span>'S ag tuitim go tiuth air a ghlúna</span>
<lb n="654"/><span>Thug áltughadh do Dhia ó chroidhe.</span>
<lb n="655"/></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="656"/><p><span>Ag toisiughadh ann sin air a thuras</span>
<lb n="657"/><span>Do gheuruigh an t-aithreach go treun</span>
<lb n="658"/><span>Air mhór phionas aithrighe na h-áite,</span>
<lb n="659"/><span>As lean dó fríd chúig laethe deug.</span>
<lb n="660"/><span>Ag trosgadh air aran 's air uisge,</span>
<lb n="661"/><span>Do chéas sé a chlaonta go dian,</span>
<lb n="662"/><span>Ag fuilstin geur leatruime's leun-chrá</span>
<lb n="663"/><span>Go foighideach le fíor-dhólas croidhe.</span></p>
<lb n="664"/>
<lb n="665"/><p><span>An cúigeadh lá deug um trathnóna,</span>
<lb n="666"/><span>Chuaidh mór-chruinniughadh manach amach,</span>
<lb n="667"/><span>'S ag fosgladh dhó doras na h-uaimhe,</span>
<lb n="668"/><span>Do leig siad an t-aithreach asteach.</span>
<lb n="669"/><span>'Sa ndiaidh a gcuid sailm a chantain,</span>
<lb n="670"/><span>'Sa chur faoi mhór chumairce Dé,</span>
<lb n="671"/><span>Do dhruid siad go daighean an doras</span>
<lb n="672"/><span>As d'fhág é go dubhach leis-fhéin.</span></p>
<lb n="673"/>
<lb n="674"/><p><span>Cha rabh se a bhfad anns an uaigneas</span>
<lb n="675"/><span>Gur sgaoil fríd an dorchadas dian</span>
<lb n="676"/><span>An splannc adhbhal uathbhasach soillse</span>
<lb n="677"/><span>Nach bhfacas a léithid ariamhi</span>
<lb n="678"/><span>As chruinnigh na diabhaill 'sna deamhain</span>
<lb n="679"/><span>Na dtáinte co tiuth leis an fheur,</span>
<lb n="680"/><span>As táirneach na dteinte ag pleusgadh</span>
<lb n="681"/><span>Thar urlar na h-uaimhe go léir!</span>
<lb n="682"/></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="683"/><p><span>"Ho hó!" arsa diabhall go dána,</span>
<lb n="684"/><span>"A gheadanaigh ghleoite na gcleas!</span>
<lb n="685"/><span>A chrádhuigh an domhan le do bhéasa,</span>
<lb n="686"/><span>Da dtiunnta go deo ona leas!</span>
<lb n="687"/><span>Gabh síos air do ghlúna go gasta,</span>
<lb n="688"/><span>As umhluigh dar gcumhacht os árd,</span>
<lb n="689"/><span>Ná caithfear do lom cheithre crámha</span>
<lb n="690"/><span>Astheach anns na teinte go brách!"</span></p>
<lb n="691"/>
<lb n="692"/><p><span>"Á Íosa, dean truaighe as trócair!"</span>
<lb n="693"/><span>Ar sesean a ndólas a chroidhe,</span>
<lb n="694"/><span>As sguabadh na deamhain as amharc</span>
<lb n="695"/><span>Mar lóchan roimh mhór shéidean sighe!</span>
<lb n="696"/><span>Ann sin thainic aingeal ró-aoibhinn</span>
<lb n="697"/><span>As slaitín geal soluis na láimh,</span>
<lb n="698"/><span>As d'iarr air an deoraidh é leanaint</span>
<lb n="699"/><span>'S go bhfuigheadh fríd Phurgadóir slán.</span></p>
<lb n="700"/>
<lb n="701"/><p><span>Fríd duibhe an dorchadais uaignigh</span>
<lb n="702"/><span>Do seoladh an t-aithreach sa tslighe,</span>
<lb n="703"/><span>Go rabh sé aig áit adhbhal eile</span>
<lb n="704"/><span>A chradhuigh as chosgair a chroidhe.</span>
<lb n="705"/><span>Bhí mílte da mbruith ann beo beaitheach,</span>
<lb n="706"/><span>'S da gcéasadh a gcaor-theinte teo,</span>
<lb n="707"/><span>'S na diabhaill 's na deamhain da ngreadadh</span>
<lb n="708"/><span>Le geur sgiursaí teineadh go beo!</span>
<lb n="709"/></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="710"/><p><span>Nuair a shórruigh na diabhaill an deoraidh</span>
<lb n="711"/><span>Go crith-eaglach cráidhte leis-fhéin,</span>
<lb n="712"/><span>Do thógadar gáir adhbhal íontach</span>
<lb n="713"/><span>A chraithfeadh an chruinne go léir.</span>
<lb n="714"/><span>'S ag cruinniughadh na gcéadta fa dtaobh dé,</span>
<lb n="715"/><span>Do labhair leis go macanta mín,</span>
<lb n="716"/><span>Ag dréim le na mhealladh go modhamhail</span>
<lb n="717"/><span>'S go ngéillfeadh da ndubh aicme daor.</span></p>
<lb n="718"/>
<lb n="719"/><p><span>Acht gealladh na géilleadh cha dtabharfadh</span>
<lb n="720"/><span>An déagh-dhuine diaganta dóibh,</span>
<lb n="721"/><span>As shárruigh air iomlan a ngliocais</span>
<lb n="722"/><span>Aon chasadh a chur ann a threoir.</span>
<lb n="723"/><span>'Sa rabharta feirge fraochta</span>
<lb n="724"/><span>Do rugadar greim air go docht,</span>
<lb n="725"/><span>As chaith siad a gceart-lár na dteinte</span>
<lb n="726"/><span>Da rósadh an ridire bocht!</span></p>
<lb n="727"/>
<lb n="728"/><p><span>Bhí sesean da chéasadh go cosgrach</span>
<lb n="729"/><span>Sa teiní gan staonadh gan stad,</span>
<lb n="730"/><span>'S bhí'n oiread sin aige da fuilstin</span>
<lb n="731"/><span>Gur chaill sé a chuimhne air fad.</span>
<lb n="732"/><span>Acht sgairt se fa dheireadh air Íosa</span>
<lb n="733"/><span>A thabhairt as a thubaiste gheur,</span>
<lb n="734"/><span>'S do sgabadh na teinte go tubann</span>
<lb n="735"/><span>Mar sgabfadh splannc soillse san aer.</span>
<lb n="736"/></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="737"/><p><span>Go tapaidh aríst air a thuras</span>
<lb n="738"/><span>Fríd duimhne an dorchadais déin,</span>
<lb n="739"/><span>Do seoladh an t-aithreach ann tosaigh</span>
<lb n="740"/><span>Go bhfacaidh dream eile a bpéin.</span>
<lb n="741"/><span>'S ag leagaint a shul air an éirleach,</span>
<lb n="742"/><span>Chuaidh cealg go ceart-lár a chroidhe,</span>
<lb n="743"/><span>'S ag gol air a ghlúna do ghuil sé</span>
<lb n="744"/><span>Air son a mhór-pheacaidh sa tsaoghal.</span></p>
<lb n="745"/>
<lb n="746"/><p><span>Bhí ullphéistí salacha sleamhna</span>
<lb n="747"/><span>Da gcasadh-fhéin timpeall a gcorp;</span>
<lb n="748"/><span>Bhí naithreacha nimhe da gcréimeadh,</span>
<lb n="749"/><span>As dragúin da leonadh 's da lot.</span>
<lb n="750"/><span>Bhí fairge fraochta ag fiuchadh</span>
<lb n="751"/><span>Le gleo uisge galach fa réir,</span>
<lb n="752"/><span>'Sa treun tonnaí táirnigh ag pleusgadh</span>
<lb n="753"/><span>Thar iomlan na mílte go léir.</span></p>
<lb n="754"/>
<lb n="755"/><p><span>Bhí'n t-uisge go truaghamhail da sgalladh,</span>
<lb n="756"/><span>'S na diabhaill da dtuargan go beo,</span>
<lb n="757"/><span>Na naithreacha nimhe da n-ithe,</span>
<lb n="758"/><span>'S na péistí da bpolladh thar fóir!</span>
<lb n="759"/><span>Mar seo bhí an cosgradh da chárnadh,</span>
<lb n="760"/><span>'S an leun-chrá ag meudughadh go mór,</span>
<lb n="761"/><span>Gur shórruigh an prímh-diabhall dána</span>
<lb n="762"/><span>An t-oilearach taibhseamhail na gcomhair.</span>
<lb n="763"/></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="764"/><p><span>"Ha, há!" arsa'n damantóir daortha,</span>
<lb n="765"/><span>"A bhitheamhnaigh bhradaigh na bhfeall!</span>
<lb n="766"/><span>Na síl go mbéidh slíghe agat imtheacht</span>
<lb n="767"/><span>An cor seo ó'n chlíc adaí thall."</span>
<lb n="768"/><span>Acht ní mar a síltear a bhítear</span>
<lb n="769"/><span>Go minic aig daoiní as deamhain,</span>
<lb n="770"/><span>'S aig fuaim an naomh focail "Íosa"</span>
<lb n="771"/><span>Dó sguabadh an t-iomlan as amharc</span></p>
<lb n="772"/>
<lb n="773"/><p><span>Ag luasgadh le luige an turais</span>
<lb n="774"/><span>Do shiubhail se go cróda air aghaidh,</span>
<lb n="775"/><span>Go rabh sé aig droichead caol cuann</span>
<lb n="776"/><span>A gcaithfidhe ghol thairis, budh léar.</span>
<lb n="777"/><span>Bhí treun abhainn teineadh as ruibhe</span>
<lb n="778"/><span>Go gleodhach ag glugarnaígh faoi,</span>
<lb n="779"/><span>'S an droichead slim sleamhain thar iomlan</span>
<lb n="780"/><span>Ag meudughadh a chunntabhairt' sa tslighe.</span></p>
<lb n="781"/>
<lb n="782"/><p><span>Ag dearcadh go dubh air an droichead,</span>
<lb n="783"/><span>'S nach dtiocadh ghol thairis go réidh,</span>
<lb n="784"/><span>Do múchadh a mhisneach as miosúr</span>
<lb n="785"/><span>Gur chuimhnigh air chumairce Dé.</span>
<lb n="786"/><span>'S ag tógail a aigne chum Íosa,</span>
<lb n="787"/><span>Do ghuidh se go diaganta dian,</span>
<lb n="788"/><span>'S da choisreacadh-fhéin go fíor-chráibhtheach,</span>
<lb n="789"/><span>Do theann sé air aghaidh le mór chroidhe.</span>
<lb n="790"/></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="791"/><p><span>Acht ní mór go rabh sesean a n-áirde,</span>
<lb n="792"/><span>'Sa chos air an droichead go dluth,</span>
<lb n="793"/><span>Gur chruinnigh na diabhaill go dána</span>
<lb n="794"/><span>Na mór shlaoighte tuilteacha tiuth'.</span>
<lb n="795"/><span>'S do leig siad gáir uathbhasach ádhbhal</span>
<lb n="796"/><span>A sgoiltfeadh na sgreagacha fríd,</span>
<lb n="797"/><span>'S gur thubair do'n deoraidh bhocht tuitim</span>
<lb n="798"/><span>A gceart-lár na ruibh-abhna síos.</span></p>
<lb n="799"/>
<lb n="800"/><p><span>Acht innean gur sgárruigh an sgréach ud</span>
<lb n="801"/><span>An t-oilearach dílis na threo,</span>
<lb n="802"/><span>Do chuinnigh a chosa go cróda</span>
<lb n="803"/><span>A bhfíor-lár na mór tuilte teo.</span>
<lb n="804"/><span>'S ag cruinniughadh a mhiotail 'sa mhisnigh,</span>
<lb n="805"/><span>'S ag taobhadh le Dia air fad,</span>
<lb n="806"/><span>Do ghluaish se go h-aireach ann tosaigh</span>
<lb n="807"/><span>Gur sroich an taobh thall roimhe bhfad.</span></p>
<lb n="808"/>
<lb n="809"/><p><span>Acht sgabadh an ceo óna shúile</span>
<lb n="810"/><span>As d'árthuigh an t-amharc le na linn,</span>
<lb n="811"/><span>'S budh léar dó go rabh sé thar chunntabhairt,</span>
<lb n="812"/><span>Go shábhailte sona thar tuinn.</span>
<lb n="813"/><span>Do dhearc sé air éadan na h-áite,</span>
<lb n="814"/><span>Acht diabhall na deamhan cha rabh ann;</span>
<lb n="815"/><span>Bhí deireadh go deo le na gcéasta,</span>
<lb n="816"/><span>'S thug áltughadh do Dhia air a shon.</span>
<lb n="817"/></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="818"/><p><span>Fríd mhíodún mhaoth mheala do shiubhail sé</span>
<lb n="819"/><span>'S budh luthghaireach líonta a chroidhe,</span>
<lb n="820"/><span>Ag amharc air ailne na h-áite</span>
<lb n="821"/><span>Ag deallrughadh 'na shúile mar bhí.</span>
<lb n="822"/><span>Bhí boladh bréagh blasta ag bruchtadh</span>
<lb n="823"/><span>Air chaoin mhagha cumhra go treun,</span>
<lb n="824"/><span>Na coillte ag cromadh le blátha</span>
<lb n="825"/><span>'S ag borradh le binn-cheol na n-eun.</span></p>
<lb n="826"/>
<lb n="827"/><p><span>Da mhéad é an phian a fuair sé</span>
<lb n="828"/><span>Da chéasadh measg diabhall as deamhan</span>
<lb n="829"/><span>'S gur fír-gheur a shaothruigh a thuras</span>
<lb n="830"/><span>Fríd Phurgadóir Phádruic na mbrón,</span>
<lb n="831"/><span>Dob' fhiu leis a fhuilstin seacht n-uaire,</span>
<lb n="832"/><span>'S na teinte da rósadh go cráimh,</span>
<lb n="833"/><span>Le h-aon radharc a fhaghail air an áit ud</span>
<lb n="834"/><span>A líon é le suairceas sámh.</span></p>
<lb n="835"/>
<lb n="836"/><p><span>Cha rabh sé a bhfad anns an mhíodún</span>
<lb n="837"/><span>Ag machtnughadh 's ag meabhrughadh leis-fhéin</span>
<lb n="838"/><span>Gur casadh air déagh-óglach diagha</span>
<lb n="839"/><span>A bheannuigh do'n oileargo séimh.</span>
<lb n="840"/><span>'S da threorughadh ann tosaigh do shiubhail siad</span>
<lb n="841"/><span>Go carantach croidheamhail sa tslighe,</span>
<lb n="842"/><span>Go rabh siad aig árd-chathair uasal</span>
<lb n="843"/><span>Nach bhfacas a léithid ariamh.</span>
<lb n="844"/></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="845"/><p><span>Dé'n ríógh-ór budh bhréacha 's budh bhuidhe</span>
<lb n="846"/><span>Bhi'n chathair seo deánta go dlúth,</span>
<lb n="847"/><span>As séada lán-luachmhara lonnrach'</span>
<lb n="848"/><span>Da órnughadh thart timpeall go tiuth.</span>
<lb n="849"/><span>Amach as a geafta glé-ghreannta,</span>
<lb n="850"/><span>'S ag léaghadh mar íc anns an aer,</span>
<lb n="851"/><span>Bhí só-bholadh sar-bhréagh ag sileadh</span>
<lb n="852"/><span>Nach bhféadtar a mhíniughadh go réidh.</span></p>
<lb n="853"/>
<lb n="854"/><p><span>A gceart-lár na cathrach caoin-chruthuigh'</span>
<lb n="855"/><span>Do chualaidh an caomh-fhear an ceol</span>
<lb n="856"/><span>Budh bhinne 's budh bhlasta dar chualaidh</span>
<lb n="857"/><span>Aon chréatúr sa chruinne go fóil.</span>
<lb n="858"/><span>Bhí eiteogaí aingeal air amharc</span>
<lb n="859"/><span>Ag éirigh na gcoillte go deo!</span>
<lb n="860"/><span>'S ag deallrughadh go drithleannach dathamhail</span>
<lb n="861"/><span>Bhi'n solus budh súbhailcighe sógh.</span></p>
<lb n="862"/>
<lb n="863"/><p><span>Bhi'n t-oilearach líonta le luthghair</span>
<lb n="864"/><span>Air imeall a athais mar bhí,</span>
<lb n="865"/><span>'S asteach air an gheafta budh mhian leis</span>
<lb n="866"/><span>Gur labhair an déagh-óglach go díl:</span>
<lb n="867"/><span>"Sar-chathair na síorthaidh is eadh é,</span>
<lb n="868"/><span>'S ní thig le neach beo a ghol ann</span>
<lb n="869"/><span>Go sgaoiltear ó'n spiorad an cholann,</span>
<lb n="870"/><span>'S go dtuitfidh chum criadh na gcruimh.</span>
<lb n="871"/></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="872"/><p><span>"Gidh millteanach marbhthach na peacaidh</span>
<lb n="873"/><span>'Nar thuit tú air talamh go tiuth,</span>
<lb n="874"/><span>Budh chróda a chlaoidh tú do chathaidh</span>
<lb n="875"/><span>'S tá mathamhnas agat aniu.</span>
<lb n="876"/><span>Acht caithfidh tú pilleadh mar thangais</span>
<lb n="877"/><span>Go gcríochnochar tearma do shaoghail,</span>
<lb n="878"/><span>'S ann sin gheobhaidh tú fáilte na bhfáilte</span>
<lb n="879"/><span>A gcathair na glóire go fial."</span></p>
<lb n="880"/>
<lb n="881"/><p><span>Budh mhór mhór a luthghair 's budh líonta</span>
<lb n="882"/><span>Le sócal as súbhailce na seun;</span>
<lb n="883"/><span>Ná sgabadh a bhrón as a bhuaireadh,</span>
<lb n="884"/><span>'S bí críoch le na leatruim as leun.</span>
<lb n="885"/><span>'S ag fágail a sheacht míle beannacht</span>
<lb n="886"/><span>Go dílis aig caraid a chléibh,</span>
<lb n="887"/><span>Do phill se go fadalach fánach</span>
<lb n="888"/><span>Ag machtnughadh air mhór mhilse Dé.</span></p>
<lb n="889"/>
<lb n="890"/><p><span>Ar ais fríd an mhíodún 's an mhóin-fheur</span>
<lb n="891"/><span>Do shiubhail se go soineanta séimh,</span>
<lb n="892"/><span>Ag ól asteach aoibhneas na h-áite,</span>
<lb n="893"/><span>'S budh dheacair a bhfágail na dhiaidh.</span>
<lb n="894"/><span>Bhí só-bholadh sar-bhréagh na bhflaitheas</span>
<lb n="895"/><span>Air chaoin mhagha cumhra ag léaghadh,</span>
<lb n="896"/><span>Na coillte ag cromadh le blatha</span>
<lb n="897"/><span>'S ag borradh le binn-cheol na n-eun.</span>
<lb n="898"/></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="899"/><p><span>Acht sroich sé an droichead sa deireadh</span>
<lb n="900"/><span>As shiubhail sé go h-eusgaidh anonn,</span>
<lb n="901"/><span>Go deachaidh gan dócal gan dainnsear</span>
<lb n="902"/><span>Fríd duibhe an dorchadais domhain.</span>
<lb n="903"/><span>'S char mhothuigh sé duine na diabhall</span>
<lb n="904"/><span>Ag dréim le na bhásgadh sa tslighe,</span>
<lb n="905"/><span>Gur shórruigh sé doras na h-uaimhe</span>
<lb n="906"/><span>'S na manaigh ag meudughadh a nguidhe.</span></p>
<lb n="907"/>
<lb n="908"/><p><span>Bhí athas as aoibh air ghach éadan</span>
<lb n="909"/><span>Gur bhuin sé an buaidh go bláith,</span>
<lb n="910"/><span>Gur chlaoidh sé na cathaidh go cróda,</span>
<lb n="911"/><span>'S go bhfuair sé frid Phurgadóir slán.</span>
<lb n="912"/><span>'S ag fágail na h-uaimhe fa dheireadh,</span>
<lb n="913"/><span>Go rabh a lár soluis an lae,</span>
<lb n="914"/><span>Do thuit an déagh-fhear air a ghlúna,</span>
<lb n="915"/><span>'S thug áltughadh da Chumairceoir threun.</span></p>
<lb n="916"/>
<lb n="917"/><p><span>Bhí suaimhneas na síorthaidh fa dheireadh</span>
<lb n="918"/><span>Na chomhnuidhe go ciuin ann a chroidhe,</span>
<lb n="919"/><span>As b' fhada leis tearma an tsaoghail seo</span>
<lb n="920"/><span>Ag feitheadh air chuireadh an Righ.</span>
<lb n="921"/><span>'S air Oilean na Naomh a Loch Dearg,</span>
<lb n="922"/><span>A sócal 'sa súbhailce Dé,</span>
<lb n="923"/><span>Go soineanta sona do chríochnuigh</span>
<lb n="924"/><span>An ridire rathmhar a ré.</span>
<lb n="925"/></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="926"/><p><span>Air Oilean na Naomh as na n-Aithreach</span>
<lb n="927"/><span>Aniu a Loch Dearg, faraor,</span>
<lb n="928"/><span>Ní fhuil dadaidh le feiceal acht fasach</span>
<lb n="929"/><span>As laithreacha loma air gach taobh!</span>
<lb n="930"/><span>Tá'n mhainistir mhaordha na luighe,</span>
<lb n="931"/><span>'Sa múrtha na maolrath thar fóir,</span>
<lb n="932"/><span>'S ní chluintear acht ciuin ghlór na gaoithe</span>
<lb n="933"/><span>Ag caonadh le cumhaidh a glóir'.</span></p>
<lb n="934"/>
<lb n="935"/><p><span>A mBAILE CLIATH.</span></p>
<lb n="936"/>
<lb n="937"/><p><span>Ag fágail a sheacht míle beannacht</span>
<lb n="938"/><span>Air threabha an tuaischirt na dhiaidh,</span>
<lb n="939"/><span>Do thriall an triallaire tásgamhail</span>
<lb n="940"/><span>Fríd chríocha na h-Éireann go léir.</span>
<lb n="941"/><span>Ag teagasg an tSóisgéil gan traochadh,</span>
<lb n="942"/><span>'S ag baisteadh go bríoghmhar 's go beo,</span>
<lb n="943"/><span>Ag bunáitiughadh bláith thuighthe pobail,</span>
<lb n="944"/><span>'S ag treasgairt dí-chreidimh na threo.</span></p>
<lb n="945"/>
<lb n="946"/><p><span>Fríd mhín-mhagha leathana Laighean</span>
<lb n="947"/><span>Do sheol sé go tapaidh sa tslighe,</span>
<lb n="948"/><span>'S char stad sé gur sroich Baile Cliath</span>
<lb n="949"/><span>'S go deachaidh a lathair an righ.</span>
<lb n="950"/><span>Ann seo bhí an ghruaim budh ghéire</span>
<lb n="951"/><span>'S na mílte a mbuaireadh go domhain,</span>
<lb n="952"/><span>An bháinrioghan ag caonadh go cráidhte</span>
<lb n="953"/><span>'Sa croidhe bocht ag briseadh le brón.</span>
<lb n="954"/></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="955"/><p><span>Bhí oighre an righ a ndiadh bás fhaghail</span>
<lb n="956"/><span>'Sé sinte sa chrochar go ciuin,</span>
<lb n="957"/><span>'S fa'n am ádhbhal uathbhasach cheudna</span>
<lb n="958"/><span>Do báitheadh a nighean faoi na shúil.</span>
<lb n="959"/><span>'S do righ-theaghlach rathmhar na h-áite</span>
<lb n="960"/><span>Nar leatromach leunmhar an cás,</span>
<lb n="961"/><span>An deirbhshear dílis 'sa deárthair</span>
<lb n="962"/><span>Na luighe a lom-chrúb an bháis!</span></p>
<lb n="963"/>
<lb n="964"/><p><span>Budh mhór mhór an truaighe an triath,</span>
<lb n="965"/><span>'S an buaireadh ag básgadh a chroidhe,</span>
<lb n="966"/><span>'S gur dubhach dóbhrónach an lá é</span>
<lb n="967"/><span>Da réim as da righeacht sa tír.</span>
<lb n="968"/><span>Acht tógadh a chian 'sa gheur-chrá</span>
<lb n="969"/><span>Air nochtadh na nuaidheachta dó</span>
<lb n="970"/><span>Go dtainic an déagh-chléireach Pádruic</span>
<lb n="971"/><span>'Sa ghléire geal glórmhar ó'n Róimh.</span></p>
<lb n="972"/>
<lb n="973"/><p><span>Ag cluinstin do'n righ go rabh siadsan</span>
<lb n="974"/><span>Ag teacht chum an tuighe na dtreo,</span>
<lb n="975"/><span>Do chruinnigh se iomlan a charad</span>
<lb n="976"/><span>'Sa cró catha buachach beo.</span>
<lb n="977"/><span>'S ag séideadh na h-adhairce go h-aoibhinn,</span>
<lb n="978"/><span>Do bhog siad go h-aerach air aghaidh,</span>
<lb n="979"/><span>Go deachaidh a n-araicis Phadhruic,</span>
<lb n="980"/><span>'S gur umhluigh do'n Abstal go léir.</span>
<lb n="981"/></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="982"/><p><span>"A árd-chléirigh uasail, do phárdún,</span>
<lb n="983"/><span>As éist le mo sgeul," arsa'n righ,</span>
<lb n="984"/><span>Ná chualamuid iomra air do chumhacht</span>
<lb n="985"/><span>'S air cheanaltas chneasta do chroidhe.</span>
<lb n="986"/><span>Tá leatrom as leun air gach taobh díom,</span>
<lb n="987"/><span>Tá buaireadh as brón ann mo bhrugh,</span>
<lb n="988"/><span>'S da dtógfaar dtriobloid go dílis</span>
<lb n="989"/><span>Bhéadh luthghair a n-Éirinn aniu.</span></p>
<lb n="990"/>
<lb n="991"/><p><span>"A árd-chléirigh bheannuighthe an bhéil bhinn</span>
<lb n="992"/><span>Ní léar daoibh mo leun-chrá go fóil,</span>
<lb n="993"/><span>Acht siubhailigidh liom chum na cúirte</span>
<lb n="994"/><span>Go bhfeicfidh sibh adhbhar mo bhróin —</span>
<lb n="995"/><span>Mo chaoin mhac budh chliste 's budh chróda,</span>
<lb n="996"/><span>Mo thruaighe é leagtha air lár!</span>
<lb n="997"/><span>'S mo leanbh budh líomtha 's budh laghaighe,</span>
<lb n="998"/><span>Mo chumhaidh í curtha faoi chlár!"</span></p>
<lb n="999"/>
<lb n="1000"/><p><span>"Is truagh liom-fhéin," arsa Pádruic,</span>
<lb n="1001"/><span>"An taisme a thuit air do dhún,</span>
<lb n="1002"/><span>Acht áirdigh do mhisneach 's do mheanma</span>
<lb n="1003"/><span>'S cuir dóchas a nDia na ndúl.</span>
<lb n="1004"/><span>An Dia a chruthuigh an chruinne</span>
<lb n="1005"/><span>'S an ghrian ud shuas os do chionn,</span>
<lb n="1006"/><span>A riaghluigheas reult-chuibhreann neimhe,</span>
<lb n="1007"/><span>'S na miorbhailte móra 'tá ann</span>
<lb n="1008"/></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1009"/><p><span>"An Dia a chruthuigh gach créatúr</span>
<lb n="1010"/><span>Ó'n árd-righ anuas go dtí'n cruimh,</span>
<lb n="1011"/><span>'S nach féidir aon bhogadh sa bhith seo</span>
<lb n="1012"/><span>Nach sórruigheann Sesean go cruinn.</span>
<lb n="1013"/><span>Ná Dia go h-árd os cionn déithe,</span>
<lb n="1014"/><span>As Righ os cionn righthe as reacht</span>
<lb n="1015"/><span>An Dia a dtugaimse dáimh Dó,</span>
<lb n="1016"/><span>'S an t-Árd-Righ a ádhraim go beacht."</span></p>
<lb n="1017"/>
<lb n="1018"/><p><span>"Á righ-chléirigh niamhtha naomhtha,</span>
<lb n="1019"/><span>Is binn liomsa briathra do bhéil,</span>
<lb n="1020"/><span>Ná mothuighim athas as uchtach</span>
<lb n="1021"/><span>Ag éirigh a gceart-lár mo chléibh.</span>
<lb n="1022"/><span>'S ma's Dia mar deir tú do Dhia,</span>
<lb n="1023"/><span>'S go bhfuighmid a chomhartha go fíor,</span>
<lb n="1024"/><span>Ní fuil duine na deoraidh a lathair</span>
<lb n="1025"/><span>Nach n-ádhrochaidh É óna chroidhe."</span></p>
<lb n="1026"/>
<lb n="1027"/><p><span>Ann sin chum na cúirte dó thriall</span>
<lb n="1028"/><span>An mór-chruinniughadh ádhbhal air aghaidh,</span>
<lb n="1029"/><span>Gur sroicheadar seomra na marbh</span>
<lb n="1030"/><span>'S gur thuit air a nglúna go léir.</span>
<lb n="1031"/><span>Ná bhí fhios aig na slaoighte go sar-mhaith</span>
<lb n="1032"/><span>An chumhacht a bhí aig an Naomh,</span>
<lb n="1033"/><span>'S na miorbhailte móra a rinne sé</span>
<lb n="1034"/><span>Ó chuir sé a chos anns an tír.</span>
<lb n="1035"/></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1036"/><p><span>Asteach fríd an iomlan tig Pádruic,</span>
<lb n="1037"/><span>As ór-bhachal Íosa 'na láimh,</span>
<lb n="1038"/><span>'S go cráibhtheach na dhiaidh tig na cléirigh</span>
<lb n="1039"/><span>Ag cantain a gcoimhcheoil go sámh;</span>
<lb n="1040"/><span>'S ag teannadh thart timpeall an chrochair</span>
<lb n="1041"/><span>Do ghuidh siad go diaganta díl</span>
<lb n="1042"/><span>Go n-aontochadh Dia da n-impidhe</span>
<lb n="1043"/><span>As luaidheacht líonmhar a chroidhe.</span></p>
<lb n="1044"/>
<lb n="1045"/><p><span>Fa dheireadh thóg Pádruic a shúile</span>
<lb n="1046"/><span>A n-áirde chum flaitheamhnais Dé,</span>
<lb n="1047"/><span>'S na deora na dtuilte ag tuitim</span>
<lb n="1048"/><span>Anuas le na ghruaidh go teith.</span>
<lb n="1049"/><span>'S ann sin air an chrochar do chrom sé</span>
<lb n="1050"/><span>As comhartha na croiche do rinne,</span>
<lb n="1051"/><span>As mhusgail an bheirt a bhí marbh,</span>
<lb n="1052"/><span>As shiubhail ann a measg le na linn.</span></p>
<lb n="1053"/>
<lb n="1054"/><p><span>Bhí luthghair go líonmhar le feiceal</span>
<lb n="1055"/><span>Air éadan gach duine sa dún,</span>
<lb n="1056"/><span>'Sa nduimhne a gcroidhe thug siad ádhradh</span>
<lb n="1057"/><span>As onóir do Árd Righ na ndúl,</span>
<lb n="1058"/><span>Do sgabadh an sgamal da gcéadfaidh,</span>
<lb n="1059"/><span>'S budh léar dóibh a n-earraid go fíor,</span>
<lb n="1060"/><span>'S nar mhór dóibh an déagh-fhear a leanaint</span>
<lb n="1061"/><span>As umhlughadh do Árd Righ na riogh.</span>
<lb n="1062"/></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1063"/><p><span>"Á righ-chléirigh bheannuighthe na Róimhe,</span>
<lb n="1064"/><span>'Sa charaid mo chléibh," arsa'n righ,</span>
<lb n="1065"/><span>"Beirbuidheachas báidh agus beannacht</span>
<lb n="1066"/><span>Uaim-fhéin agus céile mo chroidhe.</span>
<lb n="1067"/><span>Is mór mhór an chumaoin 'tá curtha</span>
<lb n="1068"/><span>Aniu orm-fhéin 's air mo chlann,</span>
<lb n="1069"/><span>As bheirim mór-áltughadh as ádhradh</span>
<lb n="1070"/><span>Do Dhia ar dTighearna teann."</span></p>
<lb n="1071"/>
<lb n="1072"/><p><span>Bhí aoibhneas as athas air Phádruic</span>
<lb n="1073"/><span>Gur éirigh leis obair an lae,</span>
<lb n="1074"/><span>'S rinne seanmoir mhór do na mílte</span>
<lb n="1075"/><span>A d'eist le binn bhriathra a bhéil.</span>
<lb n="1076"/><span>Do mhínigh se mór-néithe neartmhar'</span>
<lb n="1077"/><span>An Chreidimh go bríoghmhar 's go binn,</span>
<lb n="1078"/><span>Gur bhog sé a gcroidhe leis na grásta</span>
<lb n="1079"/><span>A thuirling anuas air a gcinn.</span></p>
<lb n="1080"/>
<lb n="1081"/><p><span>Ann sin chuaidh an cruinniughadh mór-adhbhal</span>
<lb n="1082"/><span>Amach air an leuna go léir,</span>
<lb n="1083"/><span>As thoisigh Naomh Pádruic sa chléirigh</span>
<lb n="1084"/><span>Da n-ullmhughadh chum baiste sa gréin.</span>
<lb n="1085"/><span>Acht tugadh fa dear nach rabh uisge</span>
<lb n="1086"/><span>Air fóghnadh go flúirseach san áit,</span>
<lb n="1087"/><span>'S nar mhór daobhtha deifriughadh na h-abhna</span>
<lb n="1088"/><span>'Sa mbaisteadh sa Life gan rpás.</span>
<lb n="1089"/></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1090"/><p><span>Acht rug an Naomh Mór air a bhachal,</span>
<lb n="1091"/><span>As sháith anns an talamh a rinn,</span>
<lb n="1092"/><span>'Sa mothughadh na súl bhí an sruthan</span>
<lb n="1093"/><span>Ag bruchtadh a n-áirde go binn!</span>
<lb n="1094"/><span>'S ann sin chuaidh an déagh-obaír diagha</span>
<lb n="1095"/><span>Ann tosaigh gan dócal gan duadh,</span>
<lb n="1096"/><span>Gur baisteadh an t-uathbhas an tráth sin</span>
<lb n="1097"/><span>Aig fíor-thobar Pádruic na mbuadh.</span></p>
<lb n="1098"/>
<lb n="1099"/><p><span>Gidh fada an lá é ó d'eug sé</span>
<lb n="1100"/><span>Tá 'n tobar le feiceal go fóil,</span>
<lb n="1101"/><span>As siomaidh sin tobar da cheanal</span>
<lb n="1102"/><span>'Sa tír seo ag bruchtadh go beo.</span>
<lb n="1103"/><span>Tá lorg a láimhe go sóiléar</span>
<lb n="1104"/><span>Air éadan na h-Éireann go léir,</span>
<lb n="1105"/><span>'S ní h-eagal go gcaillfear a chuimhe</span>
<lb n="1106"/><span>Go séidfidh ar t-Aingeal an adharc.</span></p>
<lb n="1107"/>
<lb n="1108"/><p><span>D'fhan Pádruic s'a chléirigh sa chathair</span>
<lb n="1109"/><span>Da n-ullmhughadh 's da neartughadh gach lá,</span>
<lb n="1110"/><span>Da mbaisteadh na meithle 's na mílte</span>
<lb n="1111"/><span>Gur chuir air an phobal a phlán.</span>
<lb n="1112"/><span>'S ag fágail fa dheireadh a bheannacht,</span>
<lb n="1113"/><span>Do mhol righ na h-áite go h-árd,</span>
<lb n="1114"/><span>As dubhairt go mbéadh seun agus sonas</span>
<lb n="1115"/><span>Air-fhéin 's air a chathair go brách.</span>
<lb n="1116"/></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1117"/><p><span>Fríd mhór-chúige Muman na mín-mhagh</span>
<lb n="1118"/><span>Do sheol se go h-eusgaidh air aghaidh,</span>
<lb n="1119"/><span>Ag sgabadh síl bheannuighthe an Chreidimh</span>
<lb n="1120"/><span>'S ag teagasg go rathmhar 's go reidh.</span>
<lb n="1121"/><span>'Sa ndiaidh a sheacht mbliadna a chathadh</span>
<lb n="1122"/><span>Go tábhachtach tairbheach do'n tír,</span>
<lb n="1123"/><span>Do phill se ar ais chum an tuaischirt</span>
<lb n="1124"/><span>Faoi chumairce chróda an Righ.</span></p>
<lb n="1125"/>
<lb n="1126"/><p><span>Do chríochnuigh sé turas na tíre,</span>
<lb n="1127"/><span>'S thug áltughadh do'n Righ air a shon,</span>
<lb n="1128"/><span>As chuaidh air aghaidh go h-Árd Macha</span>
<lb n="1129"/><span>Gur chuir a phríomh-arus air bun.</span>
<lb n="1130"/><span>Do thóg se árd-teámpall san áit sin</span>
<lb n="1131"/><span>As calaiste cliumhail da chléir,</span>
<lb n="1132"/><span>'S bhí rath air a obair ó'n lá sin</span>
<lb n="1133"/><span>Fríd iomlan na h-Éireann go léir.</span></p>
<lb n="1134"/>
<lb n="1135"/><p><span>'Sa ndiaidh a mhór obair a chríochnughadh</span>
<lb n="1136"/><span>Do ghéill se do Dhia na ngrás,</span>
<lb n="1137"/><span>As dálta gach duine sa tsaoghal seo,</span>
<lb n="1138"/><span>Do chrom se a cheann as fuair bás.</span>
<lb n="1139"/><span>'S gidh fada an tréimse ó'n lá sin</span>
<lb n="1140"/><span>Tá'n Creideamh a chuir sé co beo</span>
<lb n="1141"/><span>As bhí sé a n-aois órdha Éireann,</span>
<lb n="1142"/><span>As mairfidh a spiorad go deo.</span></p>
<lb n="1143"/>
<lb n="1144"/><p><span>CRÍOCH.</span>
<lb n="1145"/></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="1146"/><p><span>A PHÁDRUIC A RÚN.</span></p>
<lb n="1147"/>
<lb n="1148"/><p><span>A Phádruic, a rún, tá mo chroidhe buartha brónach</span>
<lb n="1149"/><span>As tú gol air shiubhal uam, a stóirín go brách;</span>
<lb n="1150"/><span>'S ní fada go mbéidh tú air éadan na mára,</span>
<lb n="1151"/><span>Ag seoladh thar sáile mo chumhaidh 's mo chrá!</span>
<lb n="1152"/><span>Ó, guidhimse Dia a soillse na síorthaidh</span>
<lb n="1153"/><span>Mo chúram a choimhead a gcríocha na ndeor;</span>
<lb n="1154"/><span>'Sa chuisle mur bhfeicim a choidhche aríst thú,</span>
<lb n="1155"/><span>Béidh failte 'sna flaithis fa dheireadh, a stór.</span></p>
<lb n="1156"/>
<lb n="1157"/><p><span>Á Phádruic, a rún, nuair a bhéas tú air shiubhal uam</span>
<lb n="1158"/><span>Do shuidhe go h-aoibhneach measg coimhthigh a gcéin,</span>
<lb n="1159"/><span>Nach smaoiteocha tú air do mhathair go minic,</span>
<lb n="1160"/><span>An mhathair a thóg thú le cúram a cléibh?</span>
<lb n="1161"/><span>Ó, cuimhnigh, a stór, nuair a bhí tú do pháiste,</span>
<lb n="1162"/><span>Do chodladh sa chliabhan as mé le do thaoibh,</span>
<lb n="1163"/><span>Maidín 's trathnóna, a n-uaigneas na h-oidhche,</span>
<lb n="1164"/><span>A gcomhnuidhe ag guidhe ort, a thaisgidh mo chroidhe.</span>
<lb n="1165"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="1166"/><p><span>AN DEORAIDH</span></p>
<lb n="1167"/>
<lb n="1168"/><p><span>Tá gleann beag ró-aoibhinn a n-Éirinn,</span>
<lb n="1169"/><span>Agus baile beag talaimh sa ghleann;</span>
<lb n="1170"/><span>Tá gáraidh beag baoideach chois coilleadh,</span>
<lb n="1171"/><span>Agus cró beag air fasgadh faoi chrann.</span>
<lb n="1172"/><span>Agus b'fheárr liom na cumhacht na cruinne</span>
<lb n="1173"/><span>Bheith seoladh thar sáile anonn,</span>
<lb n="1174"/><span>Acht briseann mo chroidhe bocht le cumhaidh</span>
<lb n="1175"/><span>Nach dtig liom níos mo a ghol ann.</span></p>
<lb n="1176"/>
<lb n="1177"/><p><span>Tá árdan a n-aice na coilleadh</span>
<lb n="1178"/><span>Agus tobar beag fíor-uisge faoi;</span>
<lb n="1179"/><span>Tá sruthan beag soillseach ag síneadh</span>
<lb n="1180"/><span>Faoi bhruacha na saercan mil-bhuidhe.</span>
<lb n="1181"/><span>Agus luighinn le luthghair ag éisteacht</span>
<lb n="1182"/><span>Le binn-ghlór na gcaochan sa ghleann,</span>
<lb n="1183"/><span>Acht briseann mo chroidhe bocht le cumhaidh</span>
<lb n="1184"/><span>Nach dtig liom níos mó a ghol ann.</span></p>
<lb n="1185"/>
<lb n="1186"/><p><span>Nach truagh mé taobh seo na mára,</span>
<lb n="1187"/><span>Mo dheoraidh gan beodhacht gan brigh,</span>
<lb n="1188"/><span>Ag smaoitiughadh air aoibhneas na h-Éireann</span>
<lb n="1189"/><span>Measg cuimhthigh gan carantas croidhe!</span>
<lb n="1190"/><span>Ó, slán libh a ghleannta mo thíre!</span>
<lb n="1191"/><span>Agus slán libh mo chúram's mo chró!</span>
<lb n="1192"/><span>Nach buartha's nach brónach an sgeul é</span>
<lb n="1193"/><span>Nach féidir mur bhfeiceal níos mó!</span>
<lb n="1194"/></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="1195"/><p><span>TEANGA NA h-ÉIREANN.</span></p>
<lb n="1196"/>
<lb n="1197"/><p><span>Tóg suas do chroidhe cráidhte, Éire a stór,</span>
<lb n="1198"/><span>Triumuigh do shúile, a Éire na ndeor!</span>
<lb n="1199"/><span>Bás fhághail ní baoghal do do theanga, a ghradh,</span>
<lb n="1200"/><span>Teanga bhinn uasal na h-Éireann go brách!</span>
<lb n="1201"/><span>Beurla gan binneas sí beurla na nGall,</span>
<lb n="1202"/><span>Cosgfar a glór garbh's fagfar í thall!</span>
<lb n="1203"/><span>Shplannc le na sála as Oilean na Naomh!</span>
<lb n="1204"/><span>Oilean na gcoillte, Oilean na gcraobh!</span></p>
<lb n="1205"/>
<lb n="1206"/><p><span>Curfá:  Teanga na h-Éireann ní chaillfear go deo!</span>
<lb n="1207"/><span>Teanga na h-Éireann co sean leis an cheo!</span>
<lb n="1208"/><span>Binn cheol ar sinnsear as beulradh na ríogh!</span>
<lb n="1209"/><span>Sláinte go deo dhuit, a chuisle mo chroidhe!</span></p>
<lb n="1210"/>
<lb n="1211"/><p><span>Tóg suas do chroidhe, tá na mílte sa ród,</span>
<lb n="1212"/><span>Feoghluim na Gaelge le h-aoibhneas as bród,</span>
<lb n="1213"/><span>Tógail do theanga as cruinniughadh do cheoil,</span>
<lb n="1214"/><span>Béidh siad faoi mheas ann a chuisle go fóil.</span>
<lb n="1215"/><span>Tóg suas do shúile as amharc air do chlann,</span>
<lb n="1216"/><span>Cearc thart aniu orainn cruinnighthe go teann!</span>
<lb n="1217"/><span>Feasta ní bhéimid nar gcoladh mar bhí,—</span>
<lb n="1218"/><span>Cúram ar dteanga 'sé cúram ar gcroidhe.</span>
<lb n="1219"/></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="1220"/><p><span>ÉIRE, A ÉIRE.</span></p>
<lb n="1221"/>
<lb n="1222"/><p><span>Éire, a Éire, nach brónach do chás,</span>
<lb n="1223"/><span>Caillte le ciantaí aig tíorain gan grás!</span>
<lb n="1224"/><span>Lom-lán do leatrom as cráidhte do chroidhe,</span>
<lb n="1225"/><span>Claoidhte go cosgrach, mo thruaighe tú faoi!</span>
<lb n="1226"/><span>Glan suas, a stór,</span>
<lb n="1227"/><span>Agus árthuigh do ghlór,</span>
<lb n="1228"/><span>Na brisfear do gheasracha geura go fóil.</span>
<lb n="1229"/><span>Beannacht an Righ ort,</span>
<lb n="1230"/><span>As sócal na Naomh ort!</span>
<lb n="1231"/><span>Sláinte go deo dhuit, a Éire na ndeor!</span></p>
<lb n="1232"/>
<lb n="1233"/><p><span>Éire, a Éire, gan suaimhneas gan seun,</span>
<lb n="1234"/><span>Brúighte go brónach faoi leatruim as leun!</span>
<lb n="1235"/><span>Éist le do chloinn chóir Thír Conaill aniu,</span>
<lb n="1236"/><span>Gealladh go gradhamhail go gcosnochar thú.</span>
<lb n="1237"/><span>Glan suas a stór</span>
<lb n="1238"/><span>Agus árthuigh do ghlór</span>
<lb n="1239"/><span>Na brisfear do gheasracha geura go fóil.</span>
<lb n="1240"/><span>Beannacht an Righ ort,</span>
<lb n="1241"/><span>As sócal na Naomh ort!</span>
<lb n="1242"/><span>Sláinte go deo dhuit, a Éire na ndeor!</span>
<lb n="1243"/></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="1244"/><p><span>HUIS A BÁLÚ.</span></p>
<lb n="1245"/>
<lb n="1246"/><p><span>Tá'n ghaoth ag caonadh a mhuirnin mhílis</span>
<lb n="1247"/><span>Go buartha brónach fríd choillte craobh;</span>
<lb n="1248"/><span>Tá'n t-anfa tuar-dhearg ag teacht le faobhar,</span>
<lb n="1249"/><span>'S béidh cosgradh croidhe ann anocht, faraor!</span>
<lb n="1250"/><span>Ó gradh mo chroidhe thú, a leinbh aoibhinn,</span>
<lb n="1251"/><span>As téidh do chodladh go suaimhneach séimh —</span>
<lb n="1252"/><span>Tá na mílte cráidhte le líon a leatruim'</span>
<lb n="1253"/><span>Ag fuilstin fuachta air dhruim an tsaoghail.</span></p>
<lb n="1254"/>
<lb n="1255"/><p><span>Curfa:  O huis a bálú, a bálú lí,</span>
<lb n="1256"/><span>O huis a bálú as m'anam í!</span>
<lb n="1257"/><span>Tá'n ghaoth ag caonadh go buartha brónach,</span>
<lb n="1258"/><span>O huis a bálú, a stór mo chroidhe!</span></p>
<lb n="1259"/>
<lb n="1260"/><p><span>Air éadan fhíochmhar na mára móire</span>
<lb n="1261"/><span>Tá seoil da siabadh gan treas gan treo;</span>
<lb n="1262"/><span>As siomaidh sar-fhear anocht, a stóirín,</span>
<lb n="1263"/><span>Nach dtig na bhaile ar ais go deo.</span>
<lb n="1264"/><span>O! codluig, codluigh, a mhuirnín mhilis</span>
<lb n="1265"/><span>As druid do shúile go subhailceach séimh —</span>
<lb n="1266"/><span>Tá teinte caor-dhearg' anocht ag pléusgadh,</span>
<lb n="1267"/><span>'S béidh buaireadh's brón ann, a rún mo chléibh.</span>
<lb n="1268"/></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="1269"/><p><span>AN SEAN CHAT.</span></p>
<lb n="1270"/>
<lb n="1271"/><p><span>Ó! tá sean chat aig mo mhamaí</span>
<lb n="1272"/><span>Nath bhfuigh bás go deo.</span>
<lb n="1273"/><span>Ó! le rógaireacht as ealaoin</span>
<lb n="1274"/><span>Ní fhuil a léithid beo!</span>
<lb n="1275"/><span>Tá féasog air a phuisiní</span>
<lb n="1276"/><span>Cúig chromadh na níos mó,</span>
<lb n="1277"/><span>Agus ruball fada fiadhain air</span>
<lb n="1278"/><span>Mar cing-gear-ó!</span></p>
<lb n="1279"/>
<lb n="1280"/><p><span>Ó! da bhfeicfea'n fionnadh fíochmhar</span>
<lb n="1281"/><span>Shuas air bhárr a dhruim,</span>
<lb n="1282"/><span>Nuair a chastar air mo choilean beag</span>
<lb n="1283"/><span>Ag deanadh grinn!</span>
<lb n="1284"/><span>Bíonn splanncacha 'na shúile chuirfeadh</span>
<lb n="1285"/><span>Sgárradh air do chroidhe! —</span>
<lb n="1286"/><span>Ó! 'sa shean chab beárnach fosgailte</span>
<lb n="1287"/><span>Mar ullphéist buidhe!</span></p>
<lb n="1288"/>
<lb n="1289"/><p><span>Nuair a théid se 'mac a chuartuigheacht</span>
<lb n="1290"/><span>Air fud an ghleann',</span>
<lb n="1291"/><span>Ní bhíonn sárughadh air le gaduigheacht,</span>
<lb n="1292"/><span>An sladáidh seang!</span>
<lb n="1293"/><span>Ag pilleadh dó na bhaile, ó!</span>
<lb n="1294"/><span>Sé bhíos go slíoctha slim,</span>
<lb n="1295"/><span>Agus é a ndiaidh a sháith ghuid</span>
<lb n="1296"/><span>De uachtar 's im!</span>
<lb n="1297"/></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="1298"/><p><span>Ó! ní fhuil cat air domhan ionchurtha leis</span>
<lb n="1299"/><span>A gcath na gleo.</span>
<lb n="1300"/><span>O! 's mur bhfaghadh se amach san oidhche</span>
<lb n="1301"/><span>Ca mbéadh pioc dé beo.</span>
<lb n="1302"/><span>Is iomaidh uair a éistimse</span>
<lb n="1303"/><span>Leis-fhéin sa cháirde croidhe —</span>
<lb n="1304"/><span>Ó! da gcluinfea é ag sgeamhlaigh</span>
<lb n="1305"/><span>Shuas air bhárr an tuigh!</span></p>
<lb n="1306"/>
<lb n="1307"/><p><span>NA SMEURA.</span></p>
<lb n="1308"/>
<lb n="1309"/><p><span>Anns an aimsir aoibhinn aerach</span>
<lb n="1310"/><span>Nuair a bhí me-fhéin mo sgafaire,</span>
<lb n="1311"/><span>As mé le fonn ag feadalaigh</span>
<lb n="1312"/><span>'S ag buachailleacht na mbó,</span>
<lb n="1313"/><span>Casadh cailín ceannsa croidheamhail orm</span>
<lb n="1314"/><span>As í ag cruinniughadh smeura</span>
<lb n="1315"/><span>Agus thuit me-fhéin a ngradh, faraor,</span>
<lb n="1316"/><span>A chois na coilleadh cró.</span>
<lb n="1317"/><span>Agus maidín 's trathnóna</span>
<lb n="1318"/><span>Budh mise bhí go baganta,</span>
<lb n="1319"/><span>Ag suirigh leis an stuaire</span>
<lb n="1320"/><span>A sgiob air shiubhal mo chroidhe;</span>
<lb n="1321"/><span>Gur ruaigeadh gan réidhteach</span>
<lb n="1322"/><span>Fa dheireadh as an bhaile mé —</span>
<lb n="1323"/><span>As mé gol da pósadh,</span>
<lb n="1324"/><span>Mo mhuirnín dilis ó!</span>
<lb n="1325"/></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="1326"/><p><span>Curfa:</span></p>
<lb n="1327"/>
<lb n="1328"/><p><span>'S bidhim ag smaoitiughadh air na smeura,</span>
<lb n="1329"/><span>'S air na h-eunacha 'sna cruinn;</span>
<lb n="1330"/><span>Bidhim ag smaoitiughadh air mo stóirín</span>
<lb n="1331"/><span>'S air a briathra blasta binn,</span>
<lb n="1332"/><span>Nuair a labhair sí liom go dílis</span>
<lb n="1333"/><span>Agus ghradhuigh mé mo stór —</span>
<lb n="1334"/><span>Agus sinn ameasg na smeura</span>
<lb n="1335"/><span>Anns an fhoghmhar aoibhinn óir.</span></p>
<lb n="1336"/>
<lb n="1337"/><p><span>Anns an aimsir aoibhinn aerach ud</span>
<lb n="1338"/><span>Budh mise bhí go soineanta,</span>
<lb n="1339"/><span>'S gan giorsach anns an pharaiste</span>
<lb n="1340"/><span>Nach rabh liom-fhéin a ngradh;</span>
<lb n="1341"/><span>Ag suirigh liom le síor-ghradh</span>
<lb n="1342"/><span>'S ag caochadh orm go coiteanta —</span>
<lb n="1343"/><span>Budh mise croidhe na féile acú</span>
<lb n="1344"/><span>Oidhche agus lá.</span>
<lb n="1345"/><span>Acht thuit me fa dheireadh</span>
<lb n="1346"/><span>A ngradh le Peg Ní Dhochartaigh,</span>
<lb n="1347"/><span>As cuireadh síos an cleamhnas</span>
<lb n="1348"/><span>Go galanta a gclodh;</span>
<lb n="1349"/><span>Acht lá thar na mhárach —</span>
<lb n="1350"/><span>Co cinnte's tá me ceoltóireacht —</span>
<lb n="1351"/><span>D'imthigh sí le saighidir,</span>
<lb n="1352"/><span>Mo mhuirnín dílis ó!</span>
<lb n="1353"/></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="1354"/><p><span>CURACHA NA h-ÉIREANN</span></p>
<lb n="1355"/>
<lb n="1356"/><p><span>Arsa mise lá go róganta</span>
<lb n="1357"/><span>Le bainntreach mhór na Beinne Buidhe,</span>
<lb n="1358"/><span>"Nach ort atá an dóigh bhocht</span>
<lb n="1359"/><span>Ann seo leat-fhéin mar tá,</span>
<lb n="1360"/><span>Nuair budh chóir duit a bheith pósta</span>
<lb n="1361"/><span>Air sgafaire de'n chineadh cheart,</span>
<lb n="1362"/><span>'S ma's fear atá ann tastail ort —</span>
<lb n="1363"/><span>Ní fhuil agat acht a radh?"</span>
<lb n="1364"/><span>Thug sí ruaig agus rása</span>
<lb n="1365"/><span>Go fiadhanta asteach ann tuigh</span>
<lb n="1366"/><span>As cárr air a h-aghaidh</span>
<lb n="1367"/><span>Cuirfeadh sgárrughadh air an domhan!</span>
<lb n="1368"/><span>'S ní rabh a bhfad gur phill sí</span>
<lb n="1369"/><span>As gugan uisge galach léithe,</span>
<lb n="1370"/><span>'S thubair dí mo sgalladh,</span>
<lb n="1371"/><span>Mo mhuirnín dílis ó!</span></p>
<lb n="1372"/>
<lb n="1373"/><p><span>CRUACHA NA H-ÉIREANN.</span></p>
<lb n="1374"/>
<lb n="1375"/><p><span>Tá'n samhradh ag sileadh a séada</span>
<lb n="1376"/><span>Aniu air fud Oilean na Naomh,</span>
<lb n="1377"/><span>Tá'n ghrian ag soillsiughadh go glé-gheal,</span>
<lb n="1378"/><span>'S ag líonadh le h-aoibhneas an tír.</span>
<lb n="1379"/><span>Ó! is minic mé smaoitiughadh air philleadh</span>
<lb n="1380"/><span>Ar ais annsair cháirde mo chléibh,</span>
<lb n="1381"/><span>Measg subhailce sona mo chinidh</span>
<lb n="1382"/><span>Na gcomhnuidhe faoi chruacha na h-Éireann.</span>
<lb n="1383"/></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="1384"/><p><span>Curfa:</span></p>
<lb n="1385"/>
<lb n="1386"/><p><span>Cruacha glas' na h-Éireann</span>
<lb n="1387"/><span>Lonnrughadh measg choillte craobh!</span>
<lb n="1388"/><span>O! charaid, nach meura</span>
<lb n="1389"/><span>Sinne fa dheireadh</span>
<lb n="1390"/><span>Ag pilleadh thar sáile!</span>
<lb n="1391"/><span>Gaoithe grinn dar seoladh,</span>
<lb n="1392"/><span>Luasgadh air dhruim na mára!</span>
<lb n="1393"/><span>Ó! ní fada go mbéimid slán</span>
<lb n="1394"/><span>Sa bhaile faoi chruacha na h-Éireann.</span></p>
<lb n="1395"/>
<lb n="1396"/><p><span>Is fada an lá é ó d'fhágmuid</span>
<lb n="1397"/><span>Ar mbaile 's ar muintir a mbrón,</span>
<lb n="1398"/><span>Ag dréim le nar málaí a líonadh</span>
<lb n="1399"/><span>Thár sáile le h-airgead 's ór.</span>
<lb n="1400"/><span>Ó! nach cumá ma támuid ag tiunnta</span>
<lb n="1401"/><span>Gan pighinn ann ar bhpócaí fa réir,</span>
<lb n="1402"/><span>Tá'n tsláinte go fóil ann ar gcrámha</span>
<lb n="1403"/><span>Ag pilleadh go cruacha na h-Éireann.</span></p>
<lb n="1404"/>
<lb n="1405"/><p><span>Air fud bhailte móra thar sáile</span>
<lb n="1406"/><span>Tá mílte dar mbunadh gan treo,</span>
<lb n="1407"/><span>Ag crochaireacht maidín 's trathnóna</span>
<lb n="1408"/><span>Aig coirneil as áiteacha óil.</span>
<lb n="1409"/><span>Ó! narbh fheárr daobhtha fuireach sa bhaile</span>
<lb n="1410"/><span>An áit a bhfuil sócal as seun,</span>
<lb n="1411"/><span>'Sa saoghal a chathadh go subhailceach séimh</span>
<lb n="1412"/><span>go seasgair faoi chruacha na h-Éireann?</span>
<lb n="1413"/></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="1414"/><p><span>SIUBHAIL A GHRADH.</span></p>
<lb n="1415"/>
<lb n="1416"/><p><span>Siomaidh uair as siomaidh lá</span>
<lb n="1417"/><span>Siubhailim-se ameasg na mblath,</span>
<lb n="1418"/><span>Acht is truagh trom mo chroidhe</span>
<lb n="1419"/><span>Nuáir a smaoitighim air Aodh,</span>
<lb n="1420"/><span>Mo mhuirnín dílis ó!</span></p>
<lb n="1421"/>
<lb n="1422"/><p><span>Curfa:</span></p>
<lb n="1423"/>
<lb n="1424"/><p><span>Siubhail, siubhail, siubhail, a ghradh!</span>
<lb n="1425"/><span>Fuar as folamh anois gach blath!</span>
<lb n="1426"/><span>Tá mo ghradh geal air shiubhal</span>
<lb n="1427"/><span>'S ní bhéidh mothughadh ann mo shuil</span>
<lb n="1428"/><span>Go dtigidh tú, mo mhuirnín slán.</span></p>
<lb n="1429"/>
<lb n="1430"/><p><span>Cráidhte anois is mise tá</span>
<lb n="1431"/><span>Cromadh faoi mo chumhaidh-chrá!</span>
<lb n="1432"/><span>Ag dortadh frasa deor</span>
<lb n="1433"/><span>Air son mo mhíle stóir,</span>
<lb n="1434"/><span>Mo mhuirnín dílis ó!</span></p>
<lb n="1435"/>
<lb n="1436"/><p><span>Is fada, fada uam, faraor!</span>
<lb n="1437"/><span>Mo chumann caoin, mo reultan fíor!</span>
<lb n="1438"/><span>Ó! is truagh trom mo chroidhe</span>
<lb n="1439"/><span>Ag fuireach ort, a Aoidh,</span>
<lb n="1440"/><span>Mo mhuirnín dílis ó!</span>
<lb n="1441"/></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="1442"/><p><span>O NACH AOIBHINN AR DTÍR!</span></p>
<lb n="1443"/>
<lb n="1444"/><p><span>O nach aoibhinn ar dtír anns an tsamhradh</span>
<lb n="1445"/><span>Ag cromadh faoi thoradh 's blath!</span>
<lb n="1446"/><span>Agus eunacha aoibhne na coilleadh</span>
<lb n="1447"/><span>Ag seinim go sámh gach trath!</span>
<lb n="1448"/><span>Tráchtar air ailne na Frainnce</span>
<lb n="1449"/><span>'S air sléibhte na Spáinne a gcéin,</span>
<lb n="1450"/><span>Acht is dilse go mór tír na h-Éireann,</span>
<lb n="1451"/><span>Ar dtír dóigheamhail dílis-fhéin.</span></p>
<lb n="1452"/>
<lb n="1453"/><p><span>Tá lonnrughadh na gréine go glórmhar</span>
<lb n="1454"/><span>Ag soillsiughadh air sliabh as gleann,</span>
<lb n="1455"/><span>Agus cluintear na sruthain go ceolmhar</span>
<lb n="1456"/><span>Ag léimnigh le luthghair ann,</span>
<lb n="1457"/><span>Is minic a éistim san oidhche</span>
<lb n="1458"/><span>Le táirneach an sgeárdain finn,</span>
<lb n="1459"/><span>Agus smaoitighim air aoibhneas na bhflaitheas,</span>
<lb n="1460"/><span>Air aingle na glóire grinn.</span>
<lb n="1461"/></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="1462"/><p><span>CRANN EITHNE.</span></p>
<lb n="1463"/>
<lb n="1464"/><p><span>Musglaigidh, a Chlanna groidhe Thír Conaill,</span>
<lb n="1465"/><span>As éistigidh go foighideach le mo chás!</span>
<lb n="1466"/><span>Tá teangaidh treun na tíre seo ag críonadh</span>
<lb n="1467"/><span>'S an leigfidh sibh do'n tséad a ghol ann báis?</span>
<lb n="1468"/><span>Cluintear í go fóil a chois na teineadh</span>
<lb n="1469"/><span>Go blasta binn mar labhaireadh í fad ó,</span>
<lb n="1470"/><span>S mo náire sibh go deo, a cháirde cróda,</span>
<lb n="1471"/><span>Mur dtig libh í a chuinneilt bríoghmhar beo!</span></p>
<lb n="1472"/>
<lb n="1473"/><p><span>Tá sí binn, tá sí blasta,</span>
<lb n="1474"/><span>Tá sí ceolmhar;</span>
<lb n="1475"/><span>Tá sí caoin, tá sí cneasta</span>
<lb n="1476"/><span>Tá sí glórmhar!</span>
<lb n="1477"/><span>Ó! ní fhuil teangaidh 'nois le faghail</span>
<lb n="1478"/><span>Le fír-chéimeamhlacht as cáil</span>
<lb n="1479"/><span>Co bríoghmhar beacht le teangaidh bhláith ar sinnsear.</span></p>
<lb n="1480"/>
<lb n="1481"/><p><span>A n-aimsir aoibhinn aoise órdha Éireann,</span>
<lb n="1482"/><span>Sul a dtainic an bruth gállta air an tír,</span>
<lb n="1483"/><span>Bí'n Gaelic acú riamh faoi mheas as urraim</span>
<lb n="1484"/><span>Ó bhruach go bruach a n-Inis óir na Naom.</span>
<lb n="1485"/><span>Budh í a bhí a mbeul na mílte suadh,</span>
<lb n="1486"/><span>'S budh inntí chan gach file, bárd, as saoi;</span>
<lb n="1487"/><span>Budh inntí thóg an rig a bhinn-ghuth uasal</span>
<lb n="1488"/><span>San am fad ó a dTeamhair thréin na Ríogh.</span>
<lb n="1489"/></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="1490"/><p><span>Tá sí binn, tá sí blasta</span>
<lb n="1491"/><span>Tá sí ceolmhar;</span>
<lb n="1492"/><span>Tá sí caoin, tá sí cneasta</span>
<lb n="1493"/><span>Tá sí glórmhar!</span>
<lb n="1494"/><span>O! ní fhuil teangaidh 'nois le fághail</span>
<lb n="1495"/><span>Le fír-chéimeamhlacht as cáil</span>
<lb n="1496"/><span>Co bríoghmhar beacht le teangaidh bhláith ar sinnsear.</span></p>
<lb n="1497"/>
<lb n="1498"/><p><span>'Sí teangaidh díl na h-Eaglaise go fíor í,</span>
<lb n="1499"/><span>'S is binn a glór a n-urnuigh as a gceol;</span>
<lb n="1500"/><span>'Sí 'n teangaidh labhair ar gCléir go líomtha léighe-</span>
<lb n="1501"/><span>annta,</span>
<lb n="1502"/><span>'Sí 'n teangaidh labhair Naom Colum Cille na</span>
<lb n="1503"/><span>n-Órd.</span>
<lb n="1504"/><span>'S an leigfimid dí bás fhaghail faoi nar súile,</span>
<lb n="1505"/><span>An teangaidh seo a bhí faoi chliu mar bhí,</span>
<lb n="1506"/><span>An teangaidh labhair mrá riaghalta as manaigh,</span>
<lb n="1507"/><span>An teangaidh labhair Naomh Pádruic agus</span>
<lb n="1508"/><span>Brighid?</span></p>
<lb n="1509"/>
<lb n="1510"/><p><span>Tá sí binn, tá sí blasta,</span>
<lb n="1511"/><span>Tá sí ceolmhar</span>
<lb n="1512"/><span>Tá sí caoin, tá sí cneasta</span>
<lb n="1513"/><span>Tá sí glórmhar!</span></p>
<lb n="1514"/>
<lb n="1515"/><p><span>O! ní fhuil teangaidh 'nois le fághail</span>
<lb n="1516"/><span>Le fír-chéiméamhlacht as cáil</span>
<lb n="1517"/><span>Co bríoghmhar beacht le teangaidh bhláith ar sinnsear.</span>
<lb n="1518"/></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="1519"/><p><span>O! cuirimid an plannta seo, Crann Eithne,</span>
<lb n="1520"/><span>Go daighean domhain a gcré na Gaelge teo!</span>
<lb n="1521"/><span>As leasuighmid a fhreamhacha go flúirseach</span>
<lb n="1522"/><span>'S ní h-eagal na go sgeithfidh sé go beo.</span>
<lb n="1523"/><span>Na cúram geal ar gcroidhe is eadh an crann sin,</span>
<lb n="1524"/><span>As caithfimid é chothughadh oidhche's lá,</span>
<lb n="1525"/><span>Go gcumhdochaidh a gheuga iomlan Éiréann,</span>
<lb n="1526"/><span>'S go mbéidh an tir ag deallrughadh faoi na bhlath.</span></p>
<lb n="1527"/>
<lb n="1528"/><p><span>O! tá'n Ghaelic blasta binn,</span>
<lb n="1529"/><span>Tá sí ceolmhar;</span>
<lb n="1530"/><span>Tá sí caoin, tá si cneasta</span>
<lb n="1531"/><span>Tá sí glórmhar!</span>
<lb n="1532"/><span>'S ní fhuil teangaidh 'nois le faghail</span>
<lb n="1533"/><span>Le fír-chéimeamhlacht as cáil</span>
<lb n="1534"/><span>Co bríoghmhar beacht le teangaidh bhláith na</span>
<lb n="1535"/><span>h-Éireann.</span></p>
<lb n="1536"/>
<lb n="1537"/><p><span>AONACH AN DÚIN.</span></p>
<lb n="1538"/>
<lb n="1539"/><p><span>(Dán molta a tugadh aig aonach an Dúin.)</span></p>
<lb n="1540"/>
<lb n="1541"/><p><span>Áltughadh as onóir do Dhia na Glóire!</span>
<lb n="1542"/><span>Moladh as mór-mheas go bhfaghaidh Sé go deo!</span>
<lb n="1543"/><span>Onóir as urraim da thréadaidh chaoin chráibhtheach,</span>
<lb n="1544"/><span>Ar n-Easboc fír-dhílis, ar dTíghearna ann seo!</span>
<lb n="1545"/></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="1546"/><p><span>Áltughadh do Dhia, tá éadan na tíre</span>
<lb n="1547"/><span>Ag gáirigh aniu le mór-luthghair as bród;</span>
<lb n="1548"/><span>Tá anas as anró air shiubhal as ar n-amharc,</span>
<lb n="1549"/><span>Tá leatrom Shliocht Conaill a choidhche faoi'n fhód.</span></p>
<lb n="1550"/>
<lb n="1551"/><p><span>Amharcaigidh thart air mur nduthchas, a cháirde,</span>
<lb n="1552"/><span>Creachta le ciantaí gan faoiseamh, faraor!</span>
<lb n="1553"/><span>An áit nach rabh moran le feiceal le fada</span>
<lb n="1554"/><span>Acht ballogaí beárnacha ag dalladh ar dtír'.</span></p>
<lb n="1555"/>
<lb n="1556"/><p><span>Dearcaigidh thart air an tír seo go h-iomlan —</span>
<lb n="1557"/><span>Na sgoltacha bréacha ag breacadh na magh!</span>
<lb n="1558"/><span>As teampuill ag tógail a gcinn go fíor-aerach,</span>
<lb n="1559"/><span>Dar gcuimhniughadh air Dhia 's air Naoimh Inis Fáil!</span></p>
<lb n="1560"/>
<lb n="1561"/><p><span>Feuch air Árd Adamhnain, a Clanna Thir Conaill,</span>
<lb n="1562"/><span>Nach mór é an t-árthughadh, nach aoibhinn an áit!</span>
<lb n="1563"/><span>Nach grianmhar geal glórmhar Ard-teámpall na tíre</span>
<lb n="1564"/><span>Ag áirdiughadh a cinn ghil na flaithis mar tá!</span></p>
<lb n="1565"/>
<lb n="1566"/><p><span>Acht coróin na cathrach sé Calaiste Adhamhnain</span>
<lb n="1567"/><span>Ag lonnrughadh go h-árd os cionn iomlain go</span>
<lb n="1568"/><span>léir!</span>
<lb n="1569"/><span>Reultan lucht feasa as cuan na Gaelge,</span>
<lb n="1570"/><span>Péarla na bpobal as dún geal na nGaedheal.</span>
<lb n="1571"/></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="1572"/><p><span>A gCalaiste Adhamhnain béidh moran da fheoghluim</span>
<lb n="1573"/><span>Nar cleachtadh le ciantaí 's nach rabhthar ag dréim;</span>
<lb n="1574"/><span>Acht fhad as bhéas cloch os cionn cloiche dar gcúmh-</span>
<lb n="1575"/><span>dach,</span>
<lb n="1576"/><span>Béidh teanga na tíre air uachtar go treun.</span></p>
<lb n="1577"/>
<lb n="1578"/><p><span>Tá Aonach an Dúin anois fosgailte fáilteach,</span>
<lb n="1579"/><span>As slaoighte de spéirmhrá na tíre fa réir;</span>
<lb n="1580"/><span>Sgaoiligidh chucú gan fogra gan faiteas,</span>
<lb n="1581"/><span>'S bidheadh sparain da reubadh co tiuth leis an</span>
<lb n="1582"/><span>fheur!</span></p>
<lb n="1583"/>
<lb n="1584"/><p><span>Tá siad flaitheamhail as fial, tá siad dóigheamhail as</span>
<lb n="1585"/><span>As lom-lán de ghradh daoibh, a cháirde, go léir;</span>
<lb n="1586"/><span>Acht oraibh ma chuireann siad geasa a gcroidhe geal</span>
<lb n="1587"/><span>Béidh greann air an Aonach as gleo anns an aer.</span></p>
<lb n="1588"/>
<lb n="1589"/><p><span>Áltughadh aríst uam do Dhia na Glóire!</span>
<lb n="1590"/><span>Moladh as mór-mheas go bhfaghaidh Sé go deo!</span>
<lb n="1591"/><span>Onóir as urraim da thréadaidh chaoin chráibhtheach,</span>
<lb n="1592"/><span>Ar n-Easboc fír-dhílis, ar dTighearna ann seo!</span>
<lb n="1593"/></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="1594"/><p><span>Ó DOMNAILL ABÚ.</span></p>
<lb n="1595"/>
<lb n="1596"/><p><span>Tá binn-cheol na h-adhairce</span>
<lb n="1597"/><span>Go glórach ag géimnigh,</span>
<lb n="1598"/><span>As gáir dhearg Thír Conaill</span>
<lb n="1599"/><span>Go h-árd air an ghaoith;</span>
<lb n="1600"/><span>Thart fa Loch Súiligh</span>
<lb n="1601"/><span>Tá'n marcshluagh ag léimnigh</span>
<lb n="1602"/><span>Ag deifriughadh thar chaorain</span>
<lb n="1603"/><span>Le luthghair a gcroidhe.</span>
<lb n="1604"/><span>Síos as gach sliabh as gleann</span>
<lb n="1605"/><span>Treun fhir nach dteithfeadh ann</span>
<lb n="1606"/><span>Teannadh go tíreamhail</span>
<lb n="1607"/><span>Faoi bhrat ghlas Aoidh Ruaidh,</span>
<lb n="1608"/><span>Buanach as gall-óglach</span>
<lb n="1609"/><span>Cruinniughadh go tiuth asteach;</span>
<lb n="1610"/><span>Suas fa mur ndíl tír,</span>
<lb n="1611"/><span>Ó Domhnaill Abú!</span>
<lb n="1612"/></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="1613"/><p><span>Tá O Néill, croidhe na féile,</span>
<lb n="1614"/><span>Go cróda ag claonadh</span>
<lb n="1615"/><span>Air chruacha ar dtíre</span>
<lb n="1616"/><span>Le blath-bán na sluagh;</span>
<lb n="1617"/><span>Tá cúig míle marcach</span>
<lb n="1618"/><span>Go soillseach ag síneadh</span>
<lb n="1619"/><span>Thar bhruacha na Báinne</span>
<lb n="1620"/><span>Le cuideadh aniu.</span>
<lb n="1621"/><span>Claoidhfear ar námhaid ann!</span>
<lb n="1622"/><span>Brisfear a gcrámha ann!</span>
<lb n="1623"/><span>Sasanaigh sanntach'</span>
<lb n="1624"/><span>Gan trócair gan truagh!</span>
<lb n="1625"/><span>Béidh siad go brónach faoi</span>
<lb n="1626"/><span>Threun-ghuth ar mbuachaillí,</span>
<lb n="1627"/><span>Ag sgairtigh go bródamhail</span>
<lb n="1628"/><span>Ó Domhnaill Abú!</span></p>
<lb n="1629"/>
<lb n="1630"/><p><span>Is cráibhtheach an cúram</span>
<lb n="1631"/><span>Atámuid ag cosnadh,</span>
<lb n="1632"/><span>Ar dtuighthe, ar dteámpuill</span>
<lb n="1633"/><span>As altoirí Dé!</span>
<lb n="1634"/><span>Tá teinte ar námhad</span>
<lb n="1635"/><span>Go leunmhar da lasadh</span>
<lb n="1636"/><span>Air uair an mheadhon oidhche</span>
<lb n="1637"/><span>Ag deargadh a dtreo!</span>
<lb n="1638"/></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="1639"/><p><span>Suas libh, a cháirde cóir!</span>
<lb n="1640"/><span>Síos leis an sgriosadóir!</span>
<lb n="1641"/><span>Seasadh go daighean</span>
<lb n="1642"/><span>Clann Chonaill aniu!</span>
<lb n="1643"/><span>Agus le cuideadh'n Righ</span>
<lb n="1644"/><span>greadfar na Sasanaigh,</span>
<lb n="1645"/><span>Éire, ar ndíl tír!</span>
<lb n="1646"/><span>Ó Domhnaill Abú!</span></p>
<lb n="1647"/>
<lb n="1648"/><p><span>CARRAIC DONN.</span></p>
<lb n="1649"/>
<lb n="1650"/><p><span>Air Charraic Donn is fionn an fraoch,</span>
<lb n="1651"/><span>'S is dorcha 'n spéir os cionn Árd na Laogh!</span>
<lb n="1652"/><span>As siomaidh sruth ag síneadh síos</span>
<lb n="1653"/><span>Go h-uisge uaigneach na h-Abhna Buidhe!</span>
<lb n="1654"/><span>Tá 'n ghaoth ag caonadh le cumhaidh caoin</span>
<lb n="1655"/><span>Ameasg na gcoillte sighe,</span>
<lb n="1656"/><span>As mise a bpéin ann seo liom-fhéin,</span>
<lb n="1657"/><span>'S mo ghradh air shiubhal uam, ochón mo chroidhe!</span></p>
<lb n="1658"/>
<lb n="1659"/><p><span>Budh ghlas an fraoch air Charraic Donn,</span>
<lb n="1660"/><span>'S budh gheal an ghrian air Árd na Laogh!</span>
<lb n="1661"/><span>Na cruinn go léir ag cromadh síos,</span>
<lb n="1662"/><span>'S ag pógadh mín-phluic na h-Abhna Buidhe!</span>
<lb n="1663"/><span>'S go deo budh mheura mo bheatha ann</span>
<lb n="1664"/><span>Le taoibh mo Dhomhnaill dílis,</span>
<lb n="1665"/><span>'S gur dhubhairt se liom nach sgarfadh sinn</span>
<lb n="1666"/><span>Níos mó sa tsaoghal seo, ochón mo chroidhe!</span>
<lb n="1667"/></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="1668"/><p><span>Air Charraic Donn tá'n fraoch ag fás,</span>
<lb n="1669"/><span>Tá'n sgeach ag sgéitheadh air Árd na Laogh!</span>
<lb n="1670"/><span>'S an ghrian gheal ag soillsiughadh síos,</span>
<lb n="1671"/><span>Air éadan aoibhneach na h-Abhna Buidhe!</span>
<lb n="1672"/><span>Acht damhsa ní fuil acht buaireadh 's brón</span>
<lb n="1673"/><span>Gan radharc mo Dhomhnaill dílis —</span>
<lb n="1674"/><span>Mo leun aniu gur imthigh tú,</span>
<lb n="1675"/><span>Mo mhuirnín mhilis, a stór mo chroidhe!</span></p>
<lb n="1676"/>
<lb n="1677"/><p><span>NÍ FHUIL ANNS AN CHRUINNE.</span></p>
<lb n="1678"/>
<lb n="1679"/><p><span>Ó ní fhuil anns an chruinne</span>
<lb n="1680"/><span>Aon chumar na gleann</span>
<lb n="1681"/><span>Mar an áit a bhfuil comh-shruth</span>
<lb n="1682"/><span>An dá abhainn ann.</span>
<lb n="1683"/><span>Is luaithe bhéas múchta</span>
<lb n="1684"/><span>Mo beodhacht 's mo bhrigh</span>
<lb n="1685"/><span>Na cuimhne an ghleanna ud</span>
<lb n="1686"/><span>Glan as mo chroidhe.</span></p>
<lb n="1687"/>
<lb n="1688"/><p><span>Ní hé go rabh aoibhneas</span>
<lb n="1689"/><span>Da shileadh gach trath</span>
<lb n="1690"/><span>Air éadan na h-áite ud</span>
<lb n="1691"/><span>Oidhche agus lá.</span>
<lb n="1692"/><span>Níorbh é binn-cheol na gcaochan,</span>
<lb n="1693"/><span>Na glór na mrá sighe,</span>
<lb n="1694"/><span>Acht fíor-ghradh mo charad</span>
<lb n="1695"/><span>A nduimhne mo chroidhe.</span>
<lb n="1696"/></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="1697"/><p><span>Á ghleann ghil Abhóca,</span>
<lb n="1698"/><span>Bhudh shuaimhneach mo shuan</span>
<lb n="1699"/><span>Faoi fasgadh do dhín</span>
<lb n="1700"/><span>Le mo cháirde fíor-bhuan'!</span>
<lb n="1701"/><span>Measg doineann an tsaoghail seo</span>
<lb n="1702"/><span>Mo chomhnuide go sámh,</span>
<lb n="1703"/><span>As ar gcroidhe mar do chiuin-shruth</span>
<lb n="1704"/><span>Ag measgadh le dáimh.</span></p>
<lb n="1705"/>
<lb n="1706"/><p><span>SA MHUIRNÍN DÍLIS.</span></p>
<lb n="1707"/>
<lb n="1708"/><p><span>Budh bhuartha 's budh bhrónach</span>
<lb n="1709"/><span>Mo sgaradh le mo ghradh geal,</span>
<lb n="1710"/><span>Sa mhuirnín dílis, Ailín Óg!</span>
<lb n="1711"/><span>Nuair a phóg me a gruaidh</span>
<lb n="1712"/><span>Bhí mo chroidhe cortha cráidhte,</span>
<lb n="1713"/><span>Sa mhuirnín dílis, Ailín Óg!</span>
<lb n="1714"/><span>Odhar-bhán a h-aghaidh</span>
<lb n="1715"/><span>Na luighe air mo ghualainn,</span>
<lb n="1716"/><span>Trom tréith a lámh</span>
<lb n="1717"/><span>Ní rabh mármur níb fhuaire!</span>
<lb n="1718"/><span>As thancas damh nach bhfeicfinn</span>
<lb n="1719"/><span>Níos mó í, mo thruaighe! —</span>
<lb n="1720"/><span>Sa mhuirnín dílis, Ailín Óg!</span>
<lb n="1721"/></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="1722"/><p><span>Nuair a fuairmid an t-órdughadh</span>
<lb n="1723"/><span>Tiumáint ann tosaigh,</span>
<lb n="1724"/><span>Sa mhuirnín dílis, Ailín Óg!</span>
<lb n="1725"/><span>Ó! ghléas mé mo mhála</span>
<lb n="1726"/><span>Air imeall mo dhroma,</span>
<lb n="1727"/><span>Sa mhuirnín dílis, Ailín Óg!</span>
<lb n="1728"/><span>Budh luthmhar an drong sinn</span>
<lb n="1729"/><span>Ag léimnigh go bródamhail</span>
<lb n="1730"/><span>Smaoitiughadh air phléisiur</span>
<lb n="1731"/><span>'S air ghaisghidheacht chróda,</span>
<lb n="1732"/><span>'S mo chroidhe bocht ag reubadh</span>
<lb n="1733"/><span>Le buaireadh as brón dubh! —</span>
<lb n="1734"/><span>Sa mhuirnin dílis, Ailín Óg!</span></p>
<lb n="1735"/>
<lb n="1736"/><p><span>Bhudh chróda a thruid mé</span>
<lb n="1737"/><span>A bhfad ó mo thaisgidh,</span>
<lb n="1738"/><span>Sa mhuirnín dílis, Ailín Óg!</span>
<lb n="1739"/><span>Agus chuir mé mo pháighe</span>
<lb n="1740"/><span>Go cúramach a dtaisgidh,</span>
<lb n="1741"/><span>Sa mhuirnín dílis, Ailín Óg</span>
<lb n="1742"/><span>Síothchain as socrughadh</span>
<lb n="1743"/><span>Rinneadh fa dheireadh,</span>
<lb n="1744"/><span>'S phill me na bhaile</span>
<lb n="1745"/><span>Go bhfeicfinn mo ghradh geal</span>
<lb n="1746"/><span>Acht fuair me san uaigh í,</span>
<lb n="1747"/><span>Mo phéarla, mo bhlath geal!</span>
<lb n="1748"/><span>Sa mhuirnín dílis, Ailín Óg!</span>
<lb n="1749"/></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="1750"/><p><span>AILÍN, A RÚN.</span></p>
<lb n="1751"/>
<lb n="1752"/><p><span>Ailín, a stór mo chroidhe,</span>
<lb n="1753"/><span>Ailín, a rún!</span>
<lb n="1754"/><span>Ailín, a stór mo chroidhe,</span>
<lb n="1755"/><span>Ailín, a rún!</span>
<lb n="1756"/><span>Ailín, a stór mo chroidhe,</span>
<lb n="1757"/><span>Péarla na gcuacha buidhe,</span>
<lb n="1758"/><span>Is tú mo bhród 's mo bhrigh</span>
<lb n="1759"/><span>Ailín, a rún!</span></p>
<lb n="1760"/>
<lb n="1761"/><p><span>Shiubhailfinn go síorthaidh leat,</span>
<lb n="1762"/><span>Ailín, a rún!</span>
<lb n="1763"/><span>Shiubhailfinn go síorthaidh leat,</span>
<lb n="1764"/><span>Ailín, a rún!</span>
<lb n="1765"/><span>Shiubhailfinn go síorthaidh leat,</span>
<lb n="1766"/><span>Thar choillte 's caorain leat,</span>
<lb n="1767"/><span>Síor-chainnt 's ag suirigh leat,</span>
<lb n="1768"/><span>Ailín, a rún!</span></p>
<lb n="1769"/>
<lb n="1770"/><p><span>Gradhuighim a gcomhnuidhe thú,</span>
<lb n="1771"/><span>Ailín, a rún!</span>
<lb n="1772"/><span>Gradhuighim a gcomhnuidhe thú,</span>
<lb n="1773"/><span>Ailín, a rún!</span>
<lb n="1774"/><span>Gradhuighim a gcomhnuidhe thú,</span>
<lb n="1775"/><span>Maidín 's trathnóna dubh;</span>
<lb n="1776"/><span>Croidhe le mo chroidhe is tú,</span>
<lb n="1777"/><span>Ailín a rún!</span>
<lb n="1778"/></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="1779"/><p><span>Tóg suas do rósga geal',</span>
<lb n="1780"/><span>Ailín, a rún!</span>
<lb n="1781"/><span>'S tabhair damh do lámh, a gheall,</span>
<lb n="1782"/><span>Ailín, a rún!</span>
<lb n="1783"/><span>Mo ré as mo righ is tú,</span>
<lb n="1784"/><span>Mheall tú mo chroidhe go tiuth,</span>
<lb n="1785"/><span>Seo dhuit mé-fhéin aniu</span>
<lb n="1786"/><span>Ailín, do rún!</span></p>
<lb n="1787"/>
<lb n="1788"/><p><span>CATHADH AN GHLAIS.</span></p>
<lb n="1789"/>
<lb n="1790"/><p><span>Ó!  Phat, a rún, 'sar chuála' tú</span>
<lb n="1791"/><span>An sgeul atá gol thart?</span>
<lb n="1792"/><span>Tá seamrog sámh na h-Éireann</span>
<lb n="1793"/><span>Crosta fás aniu air ghort!</span>
<lb n="1794"/><span>Níos mó ní thig linn lá Feil Pádruic</span>
<lb n="1795"/><span>Cathad mar is cóir,</span>
<lb n="1796"/><span>Tá'n glas faoi cháin, fao ghruaim as gráin</span>
<lb n="1797"/><span>An tSasan sgriosadór'!</span>
<lb n="1798"/><span>Ó! casadh Nappar Tandí orm</span>
<lb n="1799"/><span>As rug se air mo láimh,</span>
<lb n="1800"/><span>As d'fhiafruigh sé go dé'n sgeul nuaidh</span>
<lb n="1801"/><span>As Éirinn aoibhinn áigh.</span>
<lb n="1802"/><span>Sí 'n tír is mó faoi leatruim í</span>
<lb n="1803"/><span>Da bhfacaidh súil ariamh;</span>
<lb n="1804"/><span>Tá fir as mrá da gcrochadh ann</span>
<lb n="1805"/><span>Ar son an ghlais, faraor!</span>
<lb n="1806"/></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="1807"/><p><span>Ma sé á ndearg fuilteach fuar</span>
<lb n="1808"/><span>A chaithfear chathadh 'nois,</span>
<lb n="1809"/><span>Ó! cuirfidh sé a gcuimhne dúinn</span>
<lb n="1810"/><span>An fhuil a dóirteadh leis.</span>
<lb n="1811"/><span>Seadh, stróc anuas an tseamrog laghach</span>
<lb n="1812"/><span>As caith í fhaoi do chois,</span>
<lb n="1813"/><span>Acht tógfaidh sí, le cuideadh 'n Righ,</span>
<lb n="1814"/><span>A ceann go tiuth ar ais.</span>
<lb n="1815"/><span>Nuair a bhéarfas dligh an tSasanaigh</span>
<lb n="1816"/><span>Air bhlath an domhain gan fas,</span>
<lb n="1817"/><span>As nuair go beo nach féidir leo</span>
<lb n="1818"/><span>A gcinn a thógail suas,</span>
<lb n="1819"/><span>Ó!  árthocha' mé-fhéin ann sin</span>
<lb n="1820"/><span>Dath dílis mo cháibín,</span>
<lb n="1821"/><span>Acht go dtí sin béidh air mo dhruim</span>
<lb n="1822"/><span>Ar nglas fíor fiuntach-fhéin.</span>
<lb n="1823"/></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="1824"/><p><span>LAOITHE FHIONNGHIALA.</span></p>
<lb n="1825"/>
<lb n="1826"/><p><span>Mar atá siad sgriobhtha a "gClann Lir."</span></p>
<lb n="1827"/>
<lb n="1828"/><p><span>I.  A Slán.</span></p>
<lb n="1829"/>
<lb n="1830"/><p><span>Tá grian na glóire ag éirigh,</span>
<lb n="1831"/><span>'S ní fada go mbéimid a bpéin</span>
<lb n="1832"/><span>Tá reultog ar leatruim' na suidhe</span>
<lb n="1833"/><span>As súile na síorthaidh a gcéin.</span></p>
<lb n="1834"/>
<lb n="1835"/><p><span>A Lir Shithe Fionnachaidh aoibhinn</span>
<lb n="1836"/><span>Tá cumhaidh aniu ann ar gcroidhe;</span>
<lb n="1837"/><span>Budh tusa an t-athair budh mhilse</span>
<lb n="1838"/><span>Dar chomhnuigh air chríocha an Righ.</span>
<lb n="1839"/></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="1840"/><p><span>As tusa, thar fir, a Bhuibh Dheirg,</span>
<lb n="1841"/><span>Ar gcáraid a gcomhnuidhe budh tú;</span>
<lb n="1842"/><span>Is sinne tá claoidhte go cráidhte</span>
<lb n="1843"/><span>Ag sgaramhain Leatsa aniu.</span></p>
<lb n="1844"/>
<lb n="1845"/><p><span>A cháirde na h-Éireann go h-iomlan,</span>
<lb n="1846"/><span>Nach truagh mur bhfágail go fann!</span>
<lb n="1847"/><span>Acht fanacht níos fuide ní féidir</span>
<lb n="1848"/><span>Os dúinne atá sé a ndán.</span></p>
<lb n="1849"/>
<lb n="1850"/><p><span>Air éadan na Maoile, mo chumhaidh,</span>
<lb n="1851"/><span>Gan duine gan deoraidh 'nar gcomhair,</span>
<lb n="1852"/><span>Tá leatrom as leum fa, 'nar gcoinne,</span>
<lb n="1853"/><span>As tilleadh a rinn Iorrais romhainn!</span></p>
<lb n="1854"/>
<lb n="1855"/><p><span>Ó! slán libh, a chairde ar gcumainn,</span>
<lb n="1856"/><span>Is mithid dúinn sgaradh, faraor!</span>
<lb n="1857"/><span>Béidh árthughadh ais éadan na h-Éireann</span>
<lb n="1858"/><span>Nuair tífear ar n-aghaidhthe aríst.</span></p>
<lb n="1859"/>
<lb n="1860"/><p><span>II.  A mBaile Dílis.</span></p>
<lb n="1861"/>
<lb n="1862"/><p><span>Is íontach liom an baile seo,</span>
<lb n="1863"/><span>Mar 'tá gan teas gan tuighe!</span>
<lb n="1864"/><span>Mar 'tá aniu an baile seo</span>
<lb n="1865"/><span>Is truagh le mo chroidhe!</span>
<lb n="1866"/></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="1867"/><p><span>Gan cú gan créatúr cúramach</span>
<lb n="1868"/><span>Gan righ gan ríoghan rathmhar!</span>
<lb n="1869"/><span>Mar 'tá anois ní chualamuid</span>
<lb n="1870"/><span>An áit seo aig ar n-athair.</span></p>
<lb n="1871"/>
<lb n="1872"/><p><span>Gan corna cruinn' gan cupana,</span>
<lb n="1873"/><span>Gan ól gan amhrain aoibhnis!</span>
<lb n="1874"/><span>Gan marcraidh meara misneamhla —</span>
<lb n="1875"/><span>Faraor, ar mbaile dilis!</span></p>
<lb n="1876"/>
<lb n="1877"/><p><span>Mar 'ta aniu an baile seo</span>
<lb n="1878"/><span>Is cruaidh le mo chroidhe,</span>
<lb n="1879"/><span>Gan ceol gan comhartha carantach,</span>
<lb n="1880"/><span>Gan tighearna treun an tuigh!</span></p>
<lb n="1881"/>
<lb n="1882"/><p><span>Budh annamh bhí an baile seo</span>
<lb n="1883"/><span>A muinín luibhrinn's láithreach,</span>
<lb n="1884"/><span>Gan duine díl na díleacht domhan</span>
<lb n="1885"/><span>Dar n-aithne ann go fáilteach!</span></p>
<lb n="1886"/>
<lb n="1887"/><p><span>Da mhéad an phian a fuarmuid</span>
<lb n="1888"/><span>Ó thuinn go tuinn thar sáile,</span>
<lb n="1889"/><span>Is beag le taoibh ar leatruime</span>
<lb n="1890"/><span>Aniu gan cuireadh carad!</span>
<lb n="1891"/></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="1892"/><p><span>LAOITHÉ DHEIRDRE.</span></p>
<lb n="1893"/>
<lb n="1894"/><p><span>Mar atá siad sgríobhtha a "gClann Uisnigh."</span></p>
<lb n="1895"/>
<lb n="1896"/><p><span>I.  A Slán aig Albain.</span></p>
<lb n="1897"/>
<lb n="1898"/><p><span>Is ionmhaoin tír an tír ud thall,</span>
<lb n="1899"/><span>Alba le na h-íontais!</span>
<lb n="1900"/><span>Ca dtiocfainn aistí le mo shaoghal</span>
<lb n="1901"/><span>Mur dtiocfainn le mo Naoise.</span></p>
<lb n="1902"/>
<lb n="1903"/><p><span>Is ionmhaoin Dún na bhFiadh fionn,</span>
<lb n="1904"/><span>'S is aoibhinn úr Dún Suibhne,</span>
<lb n="1905"/><span>'S na dúntaí eile os a gcionn</span>
<lb n="1906"/><span>Go cumhach ann mo chuimhne!</span></p>
<lb n="1907"/>
<lb n="1908"/><p><span>A Choillte Cuan, a Choillte Cuan,</span>
<lb n="1909"/><span>A dtigeadh Ainnle seal ann!</span>
<lb n="1910"/><span>Budh ghairid liomsa líon a chuairt</span>
<lb n="1911"/><span>Aig Naoise a n-iarthar Alban.</span></p>
<lb n="1912"/>
<lb n="1913"/><p><span>A Ghleann ghil Laoigh, a Ghleann ghil Laoigh,</span>
<lb n="1914"/><span>A gcodluighinnse co suaimhneach!</span>
<lb n="1915"/><span>Iasg as oisfheoil 's bruicfheoil bhrigh,</span>
<lb n="1916"/><span>Budh é de ghrathach mo chodach.</span>
<lb n="1917"/></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="1918"/><p><span>Gleann Masain ó!  Gleann Masain ó!</span>
<lb n="1919"/><span>Faoi chrúbaigh craobh do chasain!</span>
<lb n="1920"/><span>Budh mhinic codladh corach ann</span>
<lb n="1921"/><span>Os inbhear mongach Masain!</span></p>
<lb n="1922"/>
<lb n="1923"/><p><span>Gleann Arcain ó!  Gleann Arcain ó!</span>
<lb n="1924"/><span>Budh é an áit ró-aoibhinn!</span>
<lb n="1925"/><span>Cha rabh le faghail ann fíor-laoch fir</span>
<lb n="1926"/><span>Co neartmhar le mo Naoise.</span></p>
<lb n="1927"/>
<lb n="1928"/><p><span>Gleann dá Shruth ó, Gleann dá Shruth ó!</span>
<lb n="1929"/><span>Gradh mo chroidhe gach fear ann!</span>
<lb n="1930"/><span>Air chrúbaigh craobh budh bhinn an chuach</span>
<lb n="1931"/><span>A nGleann dá Shruth na n-árd bheann!</span></p>
<lb n="1932"/>
<lb n="1933"/><p><span>Gleann Eitche ó!  Gleann Eitche ó!</span>
<lb n="1934"/><span>Budh ann bhí mo chead aire;</span>
<lb n="1935"/><span>A choillte craobh air amharc lae</span>
<lb n="1936"/><span>Budh ghlas a nGleann gheal Eitche!</span></p>
<lb n="1937"/>
<lb n="1938"/><p><span>Is aoibhinn Droighin 's an tráigh treun,</span>
<lb n="1939"/><span>'S air ghainimh ghil an t-uisge!</span>
<lb n="1940"/><span>Ní mise thiocadh as go h-eug</span>
<lb n="1941"/><span>Mur dtiocainn le mo Naoise.</span>
<lb n="1942"/></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="1943"/><p><span>Ó! beannacht leat, a thír mo chléibh,</span>
<lb n="1944"/><span>A Alba uasal aoibhinn!</span>
<lb n="1945"/><span>Is truagh tá ag triall uait,</span>
<lb n="1946"/><span>Mé-fhéin 's mo Naoise ionmhaoin!</span></p>
<lb n="1947"/>
<lb n="1948"/><p><span>II.  A h-Éad.</span></p>
<lb n="1949"/>
<lb n="1950"/><p><span>Mo bheannacht soir go h-Albain uam,</span>
<lb n="1951"/><span>Is aoibhinn amharc a sléibhte suairc!</span>
<lb n="1952"/><span>Budh suaimhneach seunmhar sinn go deo,</span>
<lb n="1953"/><span>A Alba measg do choillte craobh!</span></p>
<lb n="1954"/>
<lb n="1955"/><p><span>Lá da rabh mic Uisnigh ann,</span>
<lb n="1956"/><span>Aig uaisle Alban 's iad ag ól,</span>
<lb n="1957"/><span>Co nighean Éarla Dúna Treoin</span>
<lb n="1958"/><span>A gainfhios thug mo Naoise póg.</span></p>
<lb n="1959"/>
<lb n="1960"/><p><span>Do chuir se chuicí eilit mhaol,</span>
<lb n="1961"/><span>As fiadh fiadhain le na cois;</span>
<lb n="1962"/><span>Do chuaidh annsoirthí fosta air chuairt</span>
<lb n="1963"/><span>Ag pilleadh dó as Inbhear Nois.</span>
<lb n="1964"/></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="1965"/><p><span>As nuair a chualaidh mise sin</span>
<lb n="1966"/><span>Do líon mo chroidhe le cumhaidh 's éad;</span>
<lb n="1967"/><span>As chuir mo churach caol air tuinn,</span>
<lb n="1968"/><span>Budh chuma liomsa beo no eug.</span></p>
<lb n="1969"/>
<lb n="1970"/><p><span>As chuaidh mo dhiaidh go tiuth air snámh</span>
<lb n="1971"/><span>Ainnle 's Árdan, brigh dha reug;</span>
<lb n="1972"/><span>Gur pilleadh leo me-fhéin asteach,</span>
<lb n="1973"/><span>An bheirt a chuirfeadh cath air chéad.</span></p>
<lb n="1974"/>
<lb n="1975"/><p><span>Thug Naoise uasal briathar binn,</span>
<lb n="1976"/><span>As mhionnuigh se os coinne arm</span>
<lb n="1977"/><span>Nach gcuirfeadh orm gruaim go brách</span>
<lb n="1978"/><span>Go sínfidhe é ameasg na marbh.</span></p>
<lb n="1979"/>
<lb n="1980"/><p><span>Da gcluinfeadh sise anocht, faraor,</span>
<lb n="1981"/><span>Naoise bheith faoi bhrat go fuar</span>
<lb n="1982"/><span>Do ghuilfeadh sí go taomach trom</span>
<lb n="1983"/><span>As ghuilfinnse mar í gach uair.</span></p>
<lb n="1984"/>
<lb n="1985"/><p><span>Ca h-íonadh agam cion as gradh</span>
<lb n="1986"/><span>Air chruacha cruinne Alban ó!</span>
<lb n="1987"/><span>Budh slán mo chéile ann a measg,</span>
<lb n="1988"/><span>'S budh seunmhar sámh ar sáaoghal go deo.</span>
<lb n="1989"/></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="1990"/><p><span>III.  A h-Eug-Chaoin.</span></p>
<lb n="1991"/>
<lb n="1992"/><p><span>Mo thruaighe gan Clann Uisnigh</span>
<lb n="1993"/><span>Níor tursach bheith na gcuideacht!</span>
<lb n="1994"/><span>Mic righ nar dhiult an deoraidh,</span>
<lb n="1995"/><span>Trí leomhain Chruic na h-Uaimhe.</span></p>
<lb n="1996"/>
<lb n="1997"/><p><span>Trí leanain ríogh-bhan Bhreatain,</span>
<lb n="1998"/><span>Trí seabhaic Sléibhe Chuillinn,</span>
<lb n="1999"/><span>Mic righ dar ghéill an gaisgidh</span>
<lb n="2000"/><span>'S da dtug gach amas urraim.</span></p>
<lb n="2001"/>
<lb n="2002"/><p><span>Trí splannca treuna teineadh</span>
<lb n="2003"/><span>Nach rabh ariamh a sompla,</span>
<lb n="2004"/><span>A sgabfadh iomlan Uladh</span>
<lb n="2005"/><span>Mar sgabfadh leun-ghaoth lóchan.</span></p>
<lb n="2006"/>
<lb n="2007"/><p><span>Trí béartha borba beodha,</span>
<lb n="2008"/><span>Trí leomhain Leasa Chonnrach</span>
<lb n="2009"/><span>Trí mic ar mhaith a moladh</span>
<lb n="2010"/><span>Trí trillseana na n-Ultach</span>
<lb n="2011"/></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="2012"/><p><span>Trí dragúin Dúna Mónaidh</span>
<lb n="2013"/><span>Trí curaidh ón Chraoibh Ruaidh;</span>
<lb n="2014"/><span>Na ndiaidh ní meura mise,</span>
<lb n="2015"/><span>Gan tréin na gcomhlann cruaidh.</span></p>
<lb n="2016"/>
<lb n="2017"/><p><span>Mo chead fhear, árd righ Uladh,</span>
<lb n="2018"/><span>Do thréig le gradh air Naoise,</span>
<lb n="2019"/><span>As me aniu go truagh</span>
<lb n="2020"/><span>Ag gul a chloiche caointe!</span></p>
<lb n="2021"/>
<lb n="2022"/><p><span>Go mairfinn a ndiaidh Naoise</span>
<lb n="2023"/><span>Na síleadh neach air talamh;</span>
<lb n="2024"/><span>Ndiaidh Ainnle áigh as Árdan</span>
<lb n="2025"/><span>Ní ionnamsa bhéas anam.</span></p>
<lb n="2026"/>
<lb n="2027"/><p><span>Trí laochra láidre luthmhar'</span>
<lb n="2028"/><span>A léimeadh fríd lár catha! —</span>
<lb n="2029"/><span>O chuaidh mo chuisle uamsa</span>
<lb n="2030"/><span>Ní buan a bhéas mo bheatha.</span></p>
<lb n="2031"/>
<lb n="2032"/><p><span>A fhir atá ag tochailt,</span>
<lb n="2033"/><span>Na deán an uaigh go dócrach;</span>
<lb n="2034"/><span>Béidh mise ann a bhfochair</span>
<lb n="2035"/><span>Ag deánadh truaighe's óchain.</span>
<lb n="2036"/></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="2037"/><p><span>A lán de leátruim gheibhinn</span>
<lb n="2038"/><span>A bhfochair mo thrí curadh</span>
<lb n="2039"/><span>As d'fhuilneochainn go deo é</span>
<lb n="2040"/><span>Gan teach gan teiní leosan.</span></p>
<lb n="2041"/>
<lb n="2042"/><p><span>A sgéithe as a sleagha</span>
<lb n="2043"/><span>Budh leabaidh dam go minic —</span>
<lb n="2044"/><span>Cuir suas a gclaidheamha geura</span>
<lb n="2045"/><span>Os cionn na h-uaighe, a ghiolla!</span></p>
<lb n="2046"/>
<lb n="2047"/><p><span>A seabhaic ceann faoi eiteoig</span>
<lb n="2048"/><span>Sa gcoin go ciuin na gcódladh,</span>
<lb n="2049"/><span>Béidh feasta gan lucht seilge</span>
<lb n="2050"/><span>'S an triur treun faoi thalamh.</span></p>
<lb n="2051"/>
<lb n="2052"/><p><span>Gidh minic mé go h-uaigneach</span>
<lb n="2053"/><span>A lár mo chaoin chomrádaí,</span>
<lb n="2054"/><span>Ca rabh me riamh ann m'aonar</span>
<lb n="2055"/><span>Go deárnadh uaigh mo cháirde.</span></p>
<lb n="2056"/>
<lb n="2057"/><p><span>Do chaill me radharc mo shúile</span>
<lb n="2058"/><span>Ann seo aig uaigh mo Naoise,</span>
<lb n="2059"/><span>'S ní fada m'anam uabhtha,</span>
<lb n="2060"/><span>Ní buan mo chluiche caointe.</span>
<lb n="2061"/></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="2062"/><p><span>Os air mo shon a thuit siad</span>
<lb n="2063"/><span>Is lag aniu mo mhisneach! —</span>
<lb n="2064"/><span>Mo chreach nach rabh me curtha</span>
<lb n="2065"/><span>Sul marbhadh mín-mhic Uisnigh!</span></p>
<lb n="2066"/>
<lb n="2067"/><p><span>Is mise Deirdre deorach</span>
<lb n="2068"/><span>A ndeireadh dubh mo bheatha,</span>
<lb n="2069"/><span>Ag sileadh frasa fuara</span>
<lb n="2070"/><span>Air ucht mo Naoise chneasta!</span>
<lb n="2071"/></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="2072"/><p><span>A cháirde cóir.  Cóir for córa.</span></p>
<lb n="2073"/>
<lb n="2074"/><p/>
<lb n="2075"/>
<lb n="2076"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Ór-sgeul an Chreidimh

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Ór-sgeul an Chreidimh

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
