Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Fuínn na Smól - Cuid a hAon</title><author><name type="main">Bailithe ag Pádraig Breathnach</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">M191</note>
                         <note type="L">2</note>
                         <note type="B">1913</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2013</date><idno>M191</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Fuínn na Smól - Cuid a hAon</title><author>Bailithe ag Pádraig Breathnach</author><imprint><publisher>Muinntir Bhrúin agus Nualláin</publisher><date>1913</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Do</span>
<lb n="2"/><span>Riobárd Bheldon</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>.i.</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>An fear oibre slachtmhar sár-ghlic</span>
<lb n="7"/><span>A chomhnuigheas i ngleann ghlas aoibhinn na Machan</span>
<lb n="8"/><span>Fá sgáth sléibhte sgéimh-chruthach an Chomaraigh</span>
<lb n="9"/><span>I bparóiste Chillrosanta na nDéiseach.</span></p>
<lb n="10"/>
<lb n="11"/><p><span>An file binn-ghlórach, caoin-bhéalach cruinn-bhréithreach</span>
<lb n="12"/><span>Do chleachtas ill-cheárd na suadh & na sean-bhárd nÉireannach</span>
<lb n="13"/><span>Do rug bonn óir ó'n Oireachtas</span>
<lb n="14"/><span>Do ghabh trí huaire ins an oiread sain bliadhanta</span>
<lb n="15"/><span>An chéad duais i n-iomaidheacht filidheachta</span>
<lb n="16"/><span>I bhFeis na Mumhan.</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>Do'n sár-fhear reamh-ráidhte</span>
<lb n="19"/><span>Le meas ar a cháil</span>
<lb n="20"/><span>Tá an leabhairín so dhá thoirbheirt</span>
<lb n="21"/><span>Ó n-a dhuine Mhuinnteardha</span>
<lb n="22"/><span>Pádruig Breathnach.</span>
<lb n="23"/></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="24"/><p><span>Fuínn na Smól</span></p>
<lb n="25"/>
<lb n="26"/><p><span>Is Truagh gan Peata 'n Mhaoir Agam.</span></p>
<lb n="27"/>
<lb n="28"/><p><span>Gléas G. - Go suairc.</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>1.</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>Is truagh gan peata'n mhaoir agam, is truagh gan peata'n</span>
<lb n="33"/><span>mhaoir agam, is truagh gan peata'n mhaoir agam, 'S na</span>
<lb n="34"/><span>caoirigh beaga bána, Is ó goirim</span>
<lb n="35"/><span>goirim thú, Is grádh mo chroidhe gan cheiligh thú, Is</span>
<lb n="36"/><span>ó goirim goirim thú, 'Stú peata beag do mháthar.</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>2. </span></p>
<lb n="39"/>
<lb n="40"/><p><span>Is truagh gan maoilín bán agam</span>
<lb n="41"/><span>Is truagh gan maoilín bán agam</span>
<lb n="42"/><span>Is truagh gan maoilín bán agam</span>
<lb n="43"/><span>A's fáilte ó mo ghrádh gheal.</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>Curfá: Is ó goirim, &c.</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="48"/>
<lb n="49"/><p><span>Is truagh gan bólacht bainne agam</span>
<lb n="50"/><span>Is truagh gan bólacht bainne agam</span>
<lb n="51"/><span>Is truagh gan bólacht bainne agam</span>
<lb n="52"/><span>A's Cáitín ó n-a máthair.</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>Curfá: Is ó goirim, &c.</span>
<lb n="55"/></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="56"/><p><span>An Maidrín Ruadh.</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Gléas E, - Go caoin.</span></p>
<lb n="59"/>
<lb n="60"/><p><span>1. </span></p>
<lb n="61"/>
<lb n="62"/><p><span>Ar maidin Dé Luain cois gleann' dom do chuadhas, </span>
<lb n="63"/><span>Is mé ag cur tuairisg mo ghéana,  </span>
<lb n="64"/><span>Do fuaras a dtuairisg, do chuadas suas leis an</span>
<lb n="65"/><span>maid(i)rín ruadh 's é ar saothar.  </span>
<lb n="66"/><span>Och! greadadh croidhe cráidhte ort a mhaid(i)rín ghránna, </span>
<lb n="67"/><span>Do rug uaim m'ál breágh géana.  </span>
<lb n="68"/><span>Mo chearca beaga bána, mo choiligh beaga Márta, </span>
<lb n="69"/><span>Is mo lachain beaga b'fhearr a bhí i n-Éirinn.</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>Is ró-bhreágh an sólás ar baisde nó ar pósadh</span>
<lb n="74"/><span>Ceann nó dhó dom' ghéana, </span>
<lb n="75"/><span>nó blaise d'á gcuid feóla thabhairt do dhuine bhreóité ná</span>
<lb n="76"/><span>cimeádfadh sé gan dreochaint sa chré iad.  </span>
<lb n="77"/><span>Is ni'l aon ainnir ins a' Mumhain le chéile,  </span>
<lb n="78"/><span>Ní'l sagart ná úghdar céille, gheobhadh blaise d'á gcuid </span>
<lb n="79"/><span>soup ar maidin nó ar nóin, </span>
<lb n="80"/><span>'Ná go mbfhearr leo súd 'ná daor phunch.</span></p>
<lb n="81"/>
<lb n="82"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="83"/>
<lb n="84"/><p><span>Do bhronnas a gclúmh mar adhbhar leapthan ar an diúc,  </span>
<lb n="85"/><span>'S ba dheacair dam é thabhairt ar ao' rud,  </span>
<lb n="86"/><span>Ní raibh cleite ar a ndrom ó na méirsgrí ar a mbun,  </span>
<lb n="87"/><span>Nach raibh air(i)gead ramhar dom féin sin.  </span>
<lb n="88"/><span>Ní thabharfainn iad ar saidhbhreas Déamur, </span>
<lb n="89"/><span>Ní fhéadfinn déanamh dh'á n-éaghmuis.  </span>
<lb n="90"/><span>'S dá gcuirfinnse a gcrích gach a mbeirid siad d'uíb, </span>
<lb n="91"/><span>do dhíolfadh siad mo chíos dam gach féile.</span>
<lb n="92"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="93"/><p><span>Curfá - </span></p>
<lb n="94"/>
<lb n="95"/><p><span>An maid(i)rín, ruadh, ruadh </span>
<lb n="96"/><span>ruadh, ruadh, ruadh, </span>
<lb n="97"/><span>an maid(i)rín ruadh 'tá gránna.  </span>
<lb n="98"/><span>An maid(i)rín ruadh 'n a luighe 'sa luachair, </span>
<lb n="99"/><span>Is bárr a dhá cluas i n-áirde.</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>Do chualas an ceól so ag Nóra Ní Loingsigh.  Do réir mar a fuaras</span>
<lb n="102"/><span>cúntas ó Nóra is amhlaidh bhíodh sean-bhean déirce ag siubhal ar fuid na</span>
<lb n="103"/><span>dúithe fad ó riamh, ar an dtaobh thiar de Maghchromtha.  Is 'mó amhrán</span>
<lb n="104"/><span>breágh bhí aici.  Ba mhinic í ag tabhairt an cheóil seo thuas uaithi.  Tá </span>
<lb n="105"/><span>breis is deich mbliadhna 's dathad ann ó chualaidh Nóra é.</span></p>
<lb n="106"/>
<lb n="107"/><p><span>Bí Meadhrach a Bhanba.</span></p>
<lb n="108"/>
<lb n="109"/><p><span>Gléas C. - go haerach.</span></p>
<lb n="110"/>
<lb n="111"/><p><span>1.  </span></p>
<lb n="112"/>
<lb n="113"/><p><span>Bí meadhrach feasda, a Bhan(a)ba'n aoilchnis, </span>
<lb n="114"/><span>Do chlann cé chailleadar teanga a sínsear;</span>
<lb n="115"/><span>Tá le sealad d'á casadh arís ort, </span>
<lb n="116"/><span>Ag Connradh acfuinneach neartmhar na Gaedhilge.</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>Curfá</span></p>
<lb n="119"/>
<lb n="120"/><p><span>Raithineach a bhean bheag, a bhean bheag, a bhean bheag,</span>
<lb n="121"/><span>Raithineach a bhean bheag teanga na Gaedhilge,</span>
<lb n="122"/><span>Raithineach a bhean bheag, a bhean bheag, a bhean bheag,</span>
<lb n="123"/><span>Raithineach a bhean bheag casfimíd arís í.</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="126"/>
<lb n="127"/><p><span>A' caoidh le fada, a Bhan(a)ba, taoise, </span>
<lb n="128"/><span>Do bhár gur shladadar Galla do mhín chnuic; </span>
<lb n="129"/><span>Ach 'sé do mharbh is do lagaig do chroidhe 'nnat </span>
<lb n="130"/><span>Do chlann ag labhairt i dteangain do naímhde.</span>
<lb n="131"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="132"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="133"/>
<lb n="134"/><p><span>Tá'n lá ag easgairt ar mhaithibh na tíre, </span>
<lb n="135"/><span>'S beidh feisean' acu'n gach cathair id rioghachtsa;</span>
<lb n="136"/><span>Ceól binn le rannaibh dá spreagadh ar phíopa, </span>
<lb n="137"/><span>'S ar cláirseach leathan 'bhí sealad ad rígh bhrog.</span></p>
<lb n="138"/>
<lb n="139"/><p><span>4.  </span></p>
<lb n="140"/>
<lb n="141"/><p><span>Bhí'n Ghaedhilge teanga cheart flatha 'gus ríoghna,</span>
<lb n="142"/><span>Tuatha De Danann is Clanna Maith Mileadh; </span>
<lb n="143"/><span>An té nár thathaig í, geallaim óm chroidhe dhuit, </span>
<lb n="144"/><span>Ar stair na seana so labhairt nár chuibhe do.</span></p>
<lb n="145"/>
<lb n="146"/><p><span>5.  </span></p>
<lb n="147"/>
<lb n="148"/><p><span>Sí'n Ghaedhilge teanga na mullach 's na mín chnoc, </span>
<lb n="149"/><span>Na ráth, na bhfearann, na gcarn na gcoillte, </span>
<lb n="150"/><span>Na mbeann, na n-abhan agus altain na craoibhe, </span>
<lb n="151"/><span>'S ní thuigfeadh Sasanach dadamh d'á mbínn ghuth.</span></p>
<lb n="152"/>
<lb n="153"/><p><span>Seaghán Ua Seaghdha</span>
<lb n="154"/><span>ó Chathair Saidhbhín.</span></p>
<lb n="155"/>
<lb n="156"/><p><span>Fuair an t-amhrán sa thuas an chéad duais ag an Oireachtas 'sa</span>
<lb n="157"/><span>mbliadhain 1903.</span>
<lb n="158"/></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="159"/><p><span>Bó na Leath Adhairce.</span></p>
<lb n="160"/>
<lb n="161"/><p><span>Gléas C. - go haerach.</span></p>
<lb n="162"/>
<lb n="163"/><p><span>1.  </span></p>
<lb n="164"/>
<lb n="165"/><p><span>Thíos cois na toinne 'seadh beathuigheadh mo chaoir' </span>
<lb n="166"/><span>Ag Diarmuid Ua Dioláín ó Bharra na hAoine,</span>
<lb n="167"/><span>Mac drithár athar dom chuir le faill </span>
<lb n="168"/><span>í easba tobac a bhí ar a' gcladhaire.</span></p>
<lb n="169"/>
<lb n="170"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="171"/>
<lb n="172"/><p><span>B'fhearr liom ná sgilinn go bhfeicfinn mo chaoire</span>
<lb n="173"/><span>'Teacht go dtí 'n dorus ar maidin nú 'stoidhche,</span>
<lb n="174"/><span>Thálfadh sí bainne dhom, bheathóch' sí uan dom,</span>
<lb n="175"/><span>Chuirfeadh sí Jacketeen deas ar mo ghualainn.</span></p>
<lb n="176"/>
<lb n="177"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="178"/>
<lb n="179"/><p><span>Chonacsa beirthe í, chonac dá roinnt í,</span>
<lb n="180"/><span>Chuireassa dúil inti, blúire ní bhfaighinn di,</span>
<lb n="181"/><span>Ó nách deas í!  Ó nách meidhreach!</span>
<lb n="182"/><span>Ó nach deas í an tseana chaoir' adharcach.</span></p>
<lb n="183"/>
<lb n="184"/><p><span>4.  </span></p>
<lb n="185"/>
<lb n="186"/><p><span>Dá mbeinnse i rachmas, i ngradam, 's i n-oighreacht</span>
<lb n="187"/><span>Thabharfainnse giní ar chúp(a)la sladhais di,</span>
<lb n="188"/><span>Ó nách deas í!  Ó nách meidhreach!</span>
<lb n="189"/><span>Ó nách deas í an seana chaoir' adharcach.</span></p>
<lb n="190"/>
<lb n="191"/><p><span>5.  </span></p>
<lb n="192"/>
<lb n="193"/><p><span>Íosfainn lán pici dhi íosfainn lán oidhinn di,</span>
<lb n="194"/><span>Íosfainnse sliotar den tseana chaoir adharcach,</span>
<lb n="195"/><span>Ó nách deas í!  Ó nách meidhreach!</span>
<lb n="196"/><span>Ó nách deas í an tseana chaoir' adharcach.</span>
<lb n="197"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="198"/><p><span>Curfá.</span></p>
<lb n="199"/>
<lb n="200"/><p><span>Bó, bó bó na leath-adhairce</span>
<lb n="201"/><span>Bó bó 'sí an tseana chaoir' adharcach</span>
<lb n="202"/><span>Bó bó bó na leath-adhairce</span>
<lb n="203"/><span>Bó dhruim fhionn dhearg 's ní fheadar cá bhfaighinn í.</span></p>
<lb n="204"/>
<lb n="205"/><p><span>Caitilín Ní Uallacháin.</span></p>
<lb n="206"/>
<lb n="207"/><p><span>Gléas B - go socair.</span></p>
<lb n="208"/>
<lb n="209"/><p><span>1.</span></p>
<lb n="210"/>
<lb n="211"/><p><span>Ó measamaoid nach calm sin do'n bhuaidhirt 'san Spáinn, </span>
<lb n="212"/><span>Acht mealladh slíghe chum catha cloidhimh do thabhairt i dtráth, </span>
<lb n="213"/><span>Beidh Galla arís dá leagadh síos le lúth ár lámh </span>
<lb n="214"/><span>Is mac an rígh ag Caitilín Ní Uallacháin.</span>
<lb n="215"/></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="216"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="217"/>
<lb n="218"/><p><span>Ó geallaim díbh nach fada arís gur buadhartha an gháir,</span>
<lb n="219"/><span>Ag arm an faobhair dá gceapadh linn, 's fuadar lámhaigh;</span>
<lb n="220"/><span>Is tapa cruinn do phreabfamaois 's is buacach, árd,</span>
<lb n="221"/><span>Dá mbeith mac an rígh ag Caitilín Ní Uallacháin.</span></p>
<lb n="222"/>
<lb n="223"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>Is fada sinn ag faire le fuasgail d'fhaghail,</span>
<lb n="226"/><span>'Nár stollairibh gan balcaisidhe 'ná lúth 'nár lámhaibh</span>
<lb n="227"/><span>Beidh barca líonta ar bharra thaoide, 's fuaim ar sáil,</span>
<lb n="228"/><span>Le mac an rígh chum Caitilín Ní Uallacháin.</span></p>
<lb n="229"/>
<lb n="230"/><p><span>4.  </span></p>
<lb n="231"/>
<lb n="232"/><p><span>A Mhuire dhílis!  a chara chaoin-ruisg, gach uair 'nár bpáirt,</span>
<lb n="233"/><span>Agail Íosa ar son na nGaodhal bhocht, is cruaidh an cás!</span>
<lb n="234"/><span>Lucht an ísbirt do chur ar díbirt, ar stuaire mná</span>
<lb n="235"/><span>'S a céile fír-cheart, do theacht tar taoide gan buaidhirt 'na dáil.</span>
<lb n="236"/></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="237"/><p><span>A Mháire 'gus a Mhúirnín.</span></p>
<lb n="238"/>
<lb n="239"/><p><span>Gléas D. - roinnt mall.</span></p>
<lb n="240"/>
<lb n="241"/><p><span>1. </span></p>
<lb n="242"/>
<lb n="243"/><p><span>A Mháire 'gus a mhúirnín 'sa</span>
<lb n="244"/><span>lúibín na gcraobh-fholt, </span>
<lb n="245"/><span>An cuimhin leat mar do shiubhalamis </span>
<lb n="246"/><span>Ar dhrúchtín í'n fhéir ghlais?  </span>
<lb n="247"/><span>A bhláth na n-ubhal gcúmhra na</span>
<lb n="248"/><span>gcnú buidhe 's na gcaortha, </span>
<lb n="249"/><span>Do pháirtse níor dhiúltuigheas, </span>
<lb n="250"/><span>Cé dúbhach taoim it éileamh,</span></p>
<lb n="251"/>
<lb n="252"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="253"/>
<lb n="254"/><p><span>Dá mbeinnse im' iasgaire</span>
<lb n="255"/><span>Thiar i mBeinn Éidir, </span>
<lb n="256"/><span>Is Máire na ngeal mbrághad n-a brad-</span>
<lb n="257"/><span>án ar Loch Éirne.  </span>
<lb n="258"/><span>Is súgach 's is meidhreach, </span>
<lb n="259"/><span>Do raghainnse dá héileamh, </span>
<lb n="260"/><span>'S do gheobhainn í im' líontán, </span>
<lb n="261"/><span>'sí grianán ban Éireann.</span></p>
<lb n="262"/>
<lb n="263"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="264"/>
<lb n="265"/><p><span>Dá mbeinnse i Londain mar</span>
<lb n="266"/><span>Cheann ar an ngárda, </span>
<lb n="267"/><span>'Gus cead agam ó'n bhFranncach mo</span>
<lb n="268"/><span>Long do chur thar sáile.</span>
<lb n="269"/><span>Cúig mí le púnta, </span>
<lb n="270"/><span>Dá mb'fiú sin gach lá mé, </span>
<lb n="271"/><span>'S í Máire mo roghasa, </span>
<lb n="272"/><span>'s do bhronnfainn mo stáit di.</span>
<lb n="273"/></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="274"/><p><span>Máire Bheag na Gruaige Báine.</span></p>
<lb n="275"/>
<lb n="276"/><p><span>Gléas F. - go cneasta.</span></p>
<lb n="277"/>
<lb n="278"/><p><span>1.  </span></p>
<lb n="279"/>
<lb n="280"/><p><span>Cois na Bríghde thiar, atá mo ghrádh le bliadhain</span>
<lb n="281"/><span>Is áilne í 'ná grian an tsamhraidh,</span>
<lb n="282"/><span>Is go bhfásann mil 'na diaigh ar lorg a cos 'san tsliabh</span>
<lb n="283"/><span>Dá fuaire í an uair t'réis na Samhna.</span>
<lb n="284"/><span>Do gheobhainn gan stad mo chiall, dá ngeobhainnse í am' líon</span>
<lb n="285"/><span>Agus chuirfinn brón díom gan buaidhreadh</span>
<lb n="286"/><span>Is ar comhairl' a rugadh riamh ní thogfaidh mé acht mo mhian</span>
<lb n="287"/><span>'S í mo mhúirnín Máire bheag na gruaige báine.</span>
<lb n="288"/></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="289"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="290"/>
<lb n="291"/><p><span>Nár thigeadh féin do'n éag, nó seal fé bhárr an fhéir</span>
<lb n="292"/><span>Is cumha as do dhéigh ní náir liom,</span>
<lb n="293"/><span>Acht codl' ar nós na n-éan i mbárr bog na gcraobh</span>
<lb n="294"/><span>Nó'n bhfuil aon fhear i bpéin mar atáimse.</span>
<lb n="295"/><span>Dá fad í an oidhche 'réir níor chodail mo shúile néal</span>
<lb n="296"/><span>Acht a' machtnamh ar ghniomharthaibh Mháire</span>
<lb n="297"/><span>Is go bráth nár thagaidh an t-éag i mbárra fuar mo ghéag</span>
<lb n="298"/><span>Go bhfeicfad Máire bheag na gruaige báine.</span></p>
<lb n="299"/>
<lb n="300"/><p><span>Seán Buidhe.</span></p>
<lb n="301"/>
<lb n="302"/><p><span>Gléas D.</span></p>
<lb n="303"/>
<lb n="304"/><p><span>1.  </span></p>
<lb n="305"/>
<lb n="306"/><p><span>Stadaidh d'bhur ngéar ghol, a ghas(a)ra chaomh so, </span>
<lb n="307"/><span>Ná scaipidh bhur ndéara ní gádh dhíbh;  </span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="308"/><p><span>Táid fearachoin laochda na Banaban aosda, </span>
<lb n="309"/><span>Go bagarthach baoghlach ag gárduigheacht.  </span>
<lb n="310"/><span>An aicme seo'n Bhéarla 'tá i gceannus na hÉireann, </span>
<lb n="311"/><span>Do cheangail ár gcléir bocht fé árd-chíos, </span>
<lb n="312"/><span>Beidh feasda fé dhaorbhruid ag freastal do Ghaedhlaibh, </span>
<lb n="313"/><span>'S is acmhuinn a saortha ag Seán Buidhe.</span></p>
<lb n="314"/>
<lb n="315"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="316"/>
<lb n="317"/><p><span>Casfid na Séamuis le feartaib an Aon-mhic, </span>
<lb n="318"/><span>Is stadfidh go héasca bhur n-árd-chaoidhe, </span>
<lb n="319"/><span>Cé fada go faon sibh ag tarraint na cléithe, </span>
<lb n="320"/><span>'S ár mbailte ag méirlig gan fághail dlighe, </span>
<lb n="321"/><span>Ni'l spreallaire craosach ler spalpadh an t-éitheach </span>
<lb n="322"/><span>Ná caithfe de léim dul i mbárr claidhe, </span>
<lb n="323"/><span>Le heag(a)la Shéarluis an faraire tréitheach, </span>
<lb n="324"/><span>Do ghlanfidh a hÉirinn do Sheán Buidhe.</span></p>
<lb n="325"/>
<lb n="326"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="327"/>
<lb n="328"/><p><span>Beidh gairm ag Gaedhlaibh go fairsing 'n-a dhéidh sin,  </span>
<lb n="329"/><span>Is Galla dá dtraochadh mar tá thaoi.  </span>
<lb n="330"/><span>Beidh preabaire Gaedhlach nó scafaire Méara </span>
<lb n="331"/><span>'S an chathair fé féin is ní cás linn.  </span>
<lb n="332"/><span>Beidh Aif(i)reann Naomhtha i gceallaibh na hÉireann, </span>
<lb n="333"/><span>'S beidh cantain ag éigsibh go hárd bhinn, </span>
<lb n="334"/><span>'S ar mh'fhallaing go mbéadsa 's céad ainnir maraon liom, </span>
<lb n="335"/><span>Ag magadh gan traochadh fé Sheán Bhuidhe. </span></p>
<lb n="336"/>
<lb n="337"/><p><span>Eibhlin Ní Chaoilte ó Chathair Druinge do chum.</span>
<lb n="338"/></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="339"/><p><span>Teanga na nGaedheal.</span></p>
<lb n="340"/>
<lb n="341"/><p><span>Gléas D. - go sprideamhail.  Riobárd Bheldon do chan.</span></p>
<lb n="342"/>
<lb n="343"/><p><span>1.  </span></p>
<lb n="344"/>
<lb n="345"/><p><span>Ar ár dteangaidh mhín mhilis bhí againn is d'imthigh,</span>
<lb n="346"/><span>Mo bhuaidhreadh sa thiubaist, is méinn liomsa trácht,</span>
<lb n="347"/><span>An teanga úd budh bhinne 's gan amhrus budh chliste,</span>
<lb n="348"/><span>Do thréoruigheadh do hoileadh fá thar(a)mainn dámh.</span>
<lb n="349"/><span>Má rachaidh le fuinneamh gach fear i gceann chuinge,</span>
<lb n="350"/><span>Le cungnamh Mhic Mhuire do fillfidh sí slán,</span>
<lb n="351"/><span>'S beidh sean-teanga an gliocais go buacach dá seinim,</span>
<lb n="352"/><span>Fá ghradam go sultmhar i n-Éirinn go bráth.</span></p>
<lb n="353"/>
<lb n="354"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="355"/>
<lb n="356"/><p><span>M'fhád-tuirse léirghuirt is minic le tréimhse,</span>
<lb n="357"/><span>Bhí osna im' thaobhsa cé dúbhach liom é rádh,</span>
<lb n="358"/><span>Ag glamaig an Bhéarla am' chiapadh 'sam' chéasadh</span>
<lb n="359"/><span>Ar cheileabhar na n-éigeas budh shear(a)bh leó trácht.</span>
<lb n="360"/><span>Acht beirim mo bhuidhchas go bhfuilid dhá maothadh,</span>
<lb n="361"/><span>Fá cheathannaibh Ghaedhilge 'na dtuiltibh gan trághadh,</span>
<lb n="362"/><span>'S go gcaithfidh siad géilleadh do chomhradh na gceudta</span>
<lb n="363"/><span>Tá a' triall chum na feise, 'S go mairid a gcáil.</span></p>
<lb n="364"/>
<lb n="365"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="366"/>
<lb n="367"/><p><span>Is tarcuisneach léanmhar mar eachtra dhá léigheadh é,</span>
<lb n="368"/><span>A chlanna na dtréan-chath, is dúbhach 'sis díom-bhádhach,</span>
<lb n="369"/><span>Bheith 'n ár seasamh ag feuchaint ar theanga dhil ghlégil,</span>
<lb n="370"/><span>Na bhfeara-chon éachtach dá claoi leis an mbás.</span>
<lb n="371"/><span>Nó cad é bhudh bhaoghal dúinn dá ndruidfimis léise,</span>
<lb n="372"/><span>A cháirde na n-ae 'stigh, go síothmhar deagh-grádhach,</span>
<lb n="373"/><span>'S le misneach a's éifeacht cómhpháirteach, cómh-mhéineach,</span>
<lb n="374"/><span>Do thabharfamaois saor í gan chreim as a' láib.</span>
<lb n="375"/></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="376"/><p><span>4.  </span></p>
<lb n="377"/>
<lb n="378"/><p><span>'S í teanga na féile í labhair Pádruig Naomhtha,</span>
<lb n="379"/><span>'Na thaisdiol i n-Eilge a' cur fachaid chum fáin,</span>
<lb n="380"/><span>'S í labhair an Sáirsealach i mbeárna an bhaoghail,</span>
<lb n="381"/><span>Ag Luimneach an éirligh ag treasgairt chlann Sheagháin,</span>
<lb n="382"/><span>'S í labhair an fear taodhach ar maidin an lae úd,</span>
<lb n="383"/><span>A gCluain Tarbh na laochradh - sé Brian tá mé rádh,</span>
<lb n="384"/><span>Is na Danair dá dtraochadh le h-airm cruadha gheura</span>
<lb n="385"/><span>'N lán-rioth go feirsgeach ar Éirinn go bráth.</span></p>
<lb n="386"/>
<lb n="387"/><p><span>5.  </span></p>
<lb n="388"/>
<lb n="389"/><p><span>Goirim gach séimhfhear tá líomhtha, pras; léighionta,</span>
<lb n="390"/><span>Ó Shionnain go h-Eirne 's i gcríoch h-Insefáil,</span>
<lb n="391"/><span>Beith a' síorchur le chéile gan stríochadh gan staonadh,</span>
<lb n="392"/><span>Go gcuirfear an Ghaedhilge go seunmhar 'na h-áit</span>
<lb n="393"/><span>'S gach cearrbhach mbudh mhéinn leis bheith dílis dá réir sin</span>
<lb n="394"/><span>Bíodh sé go h-eusgaidh 'na shuidhe i mbun chláir</span>
<lb n="395"/><span>'S ná cailleadh, má's féidir, aon chúig le silthéigeacht</span>
<lb n="396"/><span>Go mbuaidhfear 'san éiliomh leis an nGaedhilge go bhráth.</span>
<lb n="397"/></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="398"/><p><span>Druimfhionn Donn Dílis.</span></p>
<lb n="399"/>
<lb n="400"/><p><span>Gléas C. - go hana-chroidheamhail.</span></p>
<lb n="401"/>
<lb n="402"/><p><span>1.  </span></p>
<lb n="403"/>
<lb n="404"/><p><span>A dhruimfhionn donn dílis, a shíoda na mbó, </span>
<lb n="405"/><span>Cá ngabhann tú san oidhche 's cá mbíon tú 'sa ló?  </span>
<lb n="406"/><span>O, bímse ar na coílltibh, 's mo bhuachail am chómhair, </span>
<lb n="407"/><span>Agus d'fhág sé siúd mise ag síleadh na ndeór.</span></p>
<lb n="408"/>
<lb n="409"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="410"/>
<lb n="411"/><p><span>Ní'l fear an, ní'l tigheas 'gam; ní'l fíonta ná ceól, </span>
<lb n="412"/><span>ní'l flatha am choímhdeacht, ní'l saoithe ná slógh;  </span>
<lb n="413"/><span>Ach ag síor-ól an uisge go minic 'sa ló, </span>
<lb n="414"/><span>Agus beathuisge 's fíon ag mo naímhdibh ar bhórd.</span></p>
<lb n="415"/>
<lb n="416"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="417"/>
<lb n="418"/><p><span>Dá bhfaghainnse cead aighnis, nú radharc ar an gc'róinn, </span>
<lb n="419"/><span>Sasanaigh do leidhbfinn mar do leidhbfinn seanabhróg; </span>
<lb n="420"/><span>Tré chnocaibh tré ailltibh 's trí ghleanntaibh dúbha ceoigh, </span>
<lb n="421"/><span>agus siúd mar a bhréagfainn mo dhriomfhionn donn óg.</span>
<lb n="422"/></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="423"/><p><span>An t-Úbhall.</span></p>
<lb n="424"/>
<lb n="425"/><p><span>Gléas C. - Moderato.</span></p>
<lb n="426"/>
<lb n="427"/><p><span>1.  </span></p>
<lb n="428"/>
<lb n="429"/><p><span>Tá sgéilín nuadh 'gam le hínsint dóibhse,</span>
<lb n="430"/><span>Cúrsaí spóirt agus cómhradh dighe,</span>
<lb n="431"/><span>Ubhall breágh gleóite do chuireas am póca, </span>
<lb n="432"/><span>Sní bhfuaras romham ach práitín síl.</span></p>
<lb n="433"/>
<lb n="434"/><p><span>Curfá.</span></p>
<lb n="435"/>
<lb n="436"/><p><span>Ó! mo thúirse mara shileann mo shúile, </span>
<lb n="437"/><span>I ndiaidh an ubhaill úd a bhí breágh buidhe, </span>
<lb n="438"/><span>An óighbhean mhúinte bhí tréis é thabhairt dom </span>
<lb n="439"/><span>'S do thabharfainn cúig phúint ar é bhlaiseadh 'rís.</span></p>
<lb n="440"/>
<lb n="441"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="442"/>
<lb n="443"/><p><span>Do shiúbhluigheas Cléire 'gus Carraig Aonair.</span>
<lb n="444"/><span>Cuanta Béara romham 'sa tslighe,</span>
<lb n="445"/><span>Puínte na nGréig 'gus na nDosaí Maola, </span>
<lb n="446"/><span>An fhiadhach sa Laogh taobh amuigh de buidhe.</span></p>
<lb n="447"/>
<lb n="448"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="449"/>
<lb n="450"/><p><span>Do shiúbhluigheas an Cualach mar a bhíos buartha, </span>
<lb n="451"/><span>An Pharóiste Thuaidh agus na hAdhraidhe, </span>
<lb n="452"/><span>San Oileán Mór 'seadh d'inis dom buachail, </span>
<lb n="453"/><span>ná faighinnse a thuairisg go dtéidhinn thar Sníum.</span></p>
<lb n="454"/>
<lb n="455"/><p><span>4.  </span></p>
<lb n="456"/>
<lb n="457"/><p><span>Do shiúbhluigheas an Cóibh de 'gus Baile na Móna</span>
<lb n="458"/><span>Cathair Tún Tóime 'gus Inis Seircín,</span>
<lb n="459"/><span>Shoir ar a' gcósta 'seadh d'inis dom stróinse, </span>
<lb n="460"/><span>Go raibh sé'na theo 'cu ar Sráid Neidín.</span>
<lb n="461"/></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="462"/><p><span>Mo Shlán go hÉag.</span></p>
<lb n="463"/>
<lb n="464"/><p><span>Gléas E. - go tapadh 's go cneasta.  An ceól ó Phétrie.</span></p>
<lb n="465"/>
<lb n="466"/><p><span>1.  </span></p>
<lb n="467"/>
<lb n="468"/><p><span>Mo shlán go héag don ghléghas shuairc,</span>
<lb n="469"/><span>Is slán ár gcléire ár saor 's ár suadh,</span>
<lb n="470"/><span>Ár slán go léir leat d'aon ghuth uainn,</span>
<lb n="471"/><span>Go bráth dot chaomhn(adh) ó chéimibh cruadha,</span></p>
<lb n="472"/>
<lb n="473"/><p><span>Curfá</span></p>
<lb n="474"/>
<lb n="475"/><p><span>Mo dhíth mo bhrón lem ló 's mo thuirse</span>
<lb n="476"/><span>Mo ghroidheghas glórmhar gleoit' an ghliocais</span>
<lb n="477"/><span>ba shaoirdha sóghach ba sheolta snoighte</span>
<lb n="478"/><span>Fá dhraoidheacht gan treoir i n-uaineas.</span></p>
<lb n="479"/>
<lb n="480"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="481"/>
<lb n="482"/><p><span>Is cásmhar mé 's gach aon, monuar,</span>
<lb n="483"/><span>Cos Máighe go léir idir tréan is truagh,</span>
<lb n="484"/><span>Idir ársa is aosta cléir is tuaith,</span>
<lb n="485"/><span>Is ár mná it dhéidh is déarach duairc.</span></p>
<lb n="486"/>
<lb n="487"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="488"/>
<lb n="489"/><p><span>Is ádhbhar léin don taobh so is truagh,</span>
<lb n="490"/><span>Fear sámh suilt séimh, fear saordha suairc,</span>
<lb n="491"/><span>Fear dán is dréacht do dhéanadh 's duan,</span>
<lb n="492"/><span>Ar fán chun sléibh' i gcéin gur ghluais.</span></p>
<lb n="493"/>
<lb n="494"/><p><span>4.  </span></p>
<lb n="495"/>
<lb n="496"/><p><span>A ghrádh mo chléibh, nár thaobhuigh cnuas</span>
<lb n="497"/><span>Ach fáilte 's féile béasa 's buaidh,</span>
<lb n="498"/><span>Trághadh na mbéithe 's gné gan ghruaim,</span>
<lb n="499"/><span>Mo shlán go héag dot chaomhnadh buan.</span></p>
<lb n="500"/>
<lb n="501"/><p><span>Seán Ua Tuama.</span>
<lb n="502"/></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="503"/><p><span>A Chomaraigh Aoibhinn Ó.</span></p>
<lb n="504"/>
<lb n="505"/><p><span>Gléas A.</span></p>
<lb n="506"/>
<lb n="507"/><p><span>1.  </span></p>
<lb n="508"/>
<lb n="509"/><p><span>Mo bheannacht ó chroidhe dod' thír 'r dod' shléibhtibh,</span>
<lb n="510"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span>
<lb n="511"/><span>'S dod' mhuíntir shuairc ar dual dóibh féile,</span>
<lb n="512"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span>
<lb n="513"/><span>Do srutháin gheala 's do choillte craobhach',</span>
<lb n="514"/><span>Do ghleannta meala 's  do bhánta léire,</span>
<lb n="515"/><span>Ó grádh mo chroidhe iad súd le chéile,</span>
<lb n="516"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span></p>
<lb n="517"/>
<lb n="518"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="519"/>
<lb n="520"/><p><span>Is dathamhail breágh do "Cruach a sgéimh chruth</span>
<lb n="521"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span>
<lb n="522"/><span>Nuair a lasaid suas le hamharc gréine,</span>
<lb n="523"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span>
<lb n="524"/><span>Na faillte's leacain ar gach taobh díot,</span>
<lb n="525"/><span>Mar bhrat a sróil le seódaibh gléasta,</span>
<lb n="526"/><span>Nuair scap ann drúcht anuas ó'n spéir ort,</span>
<lb n="527"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span></p>
<lb n="528"/>
<lb n="529"/><p><span>3. </span></p>
<lb n="530"/>
<lb n="531"/><p><span>Is líonmhar lán do srutháin ghlé geal',</span>
<lb n="532"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span>
<lb n="533"/><span>Ag rioth anuas go luath le taobh chnuic,</span>
<lb n="534"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span>
<lb n="535"/><span>An mhachain thall is abhus an tae dhil,</span>
<lb n="536"/><span>Mar mhionáin gabhair le spórt is sgléip-sult,</span>
<lb n="537"/><span>Ag snámh anonn od' bhonn go tréan mhuir,</span>
<lb n="538"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span></p>
<lb n="539"/>
<lb n="540"/><p><span>4.  </span></p>
<lb n="541"/>
<lb n="542"/><p><span>Is fairsing fial do locha taosgach',</span>
<lb n="543"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span>
<lb n="544"/><span>Fé iasg ná fuil a shamhailt i n-Éirinn</span>
<lb n="545"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span>
<lb n="546"/><span>Loch com Seangán na hOlla Phéiste,</span>
<lb n="547"/><span>An dá Sgiollóg 'na mbíon an méith-bhreac.</span>
<lb n="548"/><span>Na Coma Locha is comh fiadh taobh leo</span>
<lb n="549"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span></p>
<lb n="550"/>
<lb n="551"/><p><span>5.  </span></p>
<lb n="552"/>
<lb n="553"/><p><span>Is breagh é an radharc a chím gach taobh díot,</span>
<lb n="554"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span>
<lb n="555"/><span>Ó thuaidh, ó dheas, is soir i n-éinfheacht,</span>
<lb n="556"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span>
<lb n="557"/><span>Ó Dhromfingín i lár na nDéise,</span>
<lb n="558"/><span>Go Corrach Mór i dtír na bPaorach,</span>
<lb n="559"/><span>'S as soin ó thuaidh go Sliabh Ban Féinne,</span>
<lb n="560"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span>
<lb n="561"/></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="562"/><p><span>6.  </span></p>
<lb n="563"/>
<lb n="564"/><p><span>Do bhíos tar sáile seal i gcéin uait, </span>
<lb n="565"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span>
<lb n="566"/><span>I ndúthaighibh fáin ag déanadh saothair,</span>
<lb n="567"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span>
<lb n="568"/><span>Ach b'obair tháir liom cnuasach gréithre,</span>
<lb n="569"/><span>I bhfad óm' áit fé sgáil do sléibhte,</span>
<lb n="570"/><span>Is cas mé 'rís ort "Plúr na nDéise,"</span>
<lb n="571"/><span>A Chomaraigh aoibhinn ó.</span></p>
<lb n="572"/>
<lb n="573"/><p><span>An t-Athair Muiris Ó Faoláin</span>
<lb n="574"/><span>Cnoc Mellerí.</span></p>
<lb n="575"/>
<lb n="576"/><p><span>Músgail a Bhanba.</span></p>
<lb n="577"/>
<lb n="578"/><p><span>Gléas G. - Go mín milis.  Fonn: "An Ciarraidheach Mallaighthe."</span></p>
<lb n="579"/>
<lb n="580"/><p><span>Riobárd Bheldon do chan.</span></p>
<lb n="581"/>
<lb n="582"/><p><span>1.  </span></p>
<lb n="583"/>
<lb n="584"/><p><span>Músgail ód' thoir-chim mhór-thuirseach a Bhan(a)ba, </span>
<lb n="585"/><span>Is fad' é do shuan i nguais is i n-an(a)bhroid, </span>
<lb n="586"/><span>Fé sgamal na daoirs' id' throm-luighe;</span>
<lb n="587"/><span>Smuain ar na laethibh 'san am úd fadó, </span>
<lb n="588"/><span>'Sar na laochraibh treas-éachtach badh thréanmhar i ngleó, </span>
<lb n="589"/><span>Caithbhéimeach lann ghéarach i gcaismirt na dtreón, </span>
<lb n="590"/><span>A mhúirnín 's a rúin dhil mo chroidhe.</span></p>
<lb n="591"/>
<lb n="592"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="593"/>
<lb n="594"/><p><span>Is fada fá bhrón tú ag brúidibh id' bhanaltra, </span>
<lb n="595"/><span>Id' leamadh 's id' shúmadh ar úrla ag gallachoin,</span>
<lb n="596"/><span>Almhach allmhúrdha nár chuibhe; </span>
<lb n="597"/><span>An tAlmhach a chráidh thú ad' tnáthairt 's ad' dheól, </span>
<lb n="598"/><span>Chuir fásach 'd tí d' tháirseach is cabla fád' sgeól, </span>
<lb n="599"/><span>Chuir do cháirde chum fáin uait, is d'fhág tú gan lón, </span>
<lb n="600"/><span>A mhuirnín 's a rúin dhil mo chroidhe.</span>
<lb n="601"/></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="602"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="603"/>
<lb n="604"/><p><span>'S iad a mhaslaigh do chléirse go léanmhar 's go peanaideach,</span>
<lb n="605"/><span>'S chuir i gcuasaibh na sléibht' iad a' léigheadh an Aif(i)rinn. </span>
<lb n="606"/><span>Gan suairceas, gan suaimheas, gan sgíth;  </span>
<lb n="607"/><span>Is a dtréada go canntlach gan teannta gan treóir, </span>
<lb n="608"/><span>Gan ghréithribh gan spionnsas gan samhaltar gan sógh, </span>
<lb n="609"/><span>Ag faolchoin na gcambheart ins na gleannta' ar a dtóir, </span>
<lb n="610"/><span>A mhuirnín 's a rúin dhil mo chroidhe.</span></p>
<lb n="611"/>
<lb n="612"/><p><span>4.  </span></p>
<lb n="613"/>
<lb n="614"/><p><span>T'réis bliadhanta 'na gcéadtaibh i ngéar-bhruid 's n-an(a)chruth, </span>
<lb n="615"/><span>Go dúbhach is go déarach id' ghéarghoin go sgalaidheach, </span>
<lb n="616"/><span>'S tú id cadhan bhocht le doimhin-chnead i d' clí'; </span>
<lb n="617"/><span>T'réis íosbairt fá dhaoirseacht camdhlighthe 's éag-cóir, </span>
<lb n="618"/><span>A' feall(adh) ort go fíoch-mhar 's tú a' síorthal na ndeór, </span>
<lb n="619"/><span>Níor bh'fhéidir thú chlaoi is ní chlaoidhfid go fóil,  </span>
<lb n="620"/><span>A mhuirnín 's a rúin dhil mo chroidhe.</span></p>
<lb n="621"/>
<lb n="622"/><p><span>5.  </span></p>
<lb n="623"/>
<lb n="624"/><p><span>Dúisigh ó'n dubh-bhrat trom-thuirseach dlúth dhamanta, </span>
<lb n="625"/><span>go cathiseach chlúmhail, gan brón gan ach(a)laidh,</span>
<lb n="626"/><span>Ní fhuil do grían fós na luighe; </span>
<lb n="627"/><span>Tá do ghrian a bhí brúidhte fa smúit is fá cheó, </span>
<lb n="628"/><span>Ag éir(i)ghe go modhmharach 's ag músgailt gach ló, </span>
<lb n="629"/><span>Go soillseach gan múchadh ó'n dúbhach go haith-bheó, </span>
<lb n="630"/><span>A mhuirnín 's a rúin dhil mo chroidhe.</span>
<lb n="631"/></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="632"/><p><span>6.  </span></p>
<lb n="633"/>
<lb n="634"/><p><span>Tá na seabhaic go saothrach 's go haontamhuil seasmhach,</span>
<lb n="635"/><span>'S an adharc bhinn da séideadh ag cur Béarla ar bhail-chrith,</span>
<lb n="636"/><span>Eirigh 's bíodh meidhir ort i d' shuidhe;</span>
<lb n="637"/><span>Gan buidheachas do sméirlibh, a réaltan gheal óg,</span>
<lb n="638"/><span>Beidh do theanga breágh Ghaedhealach dá labhairt agat fós,</span>
<lb n="639"/><span>Do chlairseach bhinn-téadach ag sgeitheadh na gceól,</span>
<lb n="640"/><span>A mhuirnin 's a rúin dhil mo chroidhe!</span></p>
<lb n="641"/>
<lb n="642"/><p><span>Ó Tá'n Lá Ag Teacht.</span></p>
<lb n="643"/>
<lb n="644"/><p><span>Gléas E.  Domhnall Ó Luingsigh, do chan.</span></p>
<lb n="645"/>
<lb n="646"/><p><span>1.  </span></p>
<lb n="647"/>
<lb n="648"/><p><span>Ó tá'n lá ag teacht le cabhair lucht léighin, a's Rígh na ngrás!  </span>
<lb n="649"/><span>Nuair a bheidh aguinn inár dtír féin, gan baoghal ó'n mbas, </span>
<lb n="650"/><span>Ár nGaedhilge choir faoi árd onóir, faoi chlúdh, faoi mheas, faoi cháil,</span>
<lb n="651"/><span>Mar a bhí sí labhartha 'guinn fad ó in Innis fáil, </span>
<lb n="652"/><span>Mar a bhí sí scríobhtha 'guinn fad ó, in Innis Fáil.</span>
<lb n="653"/></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="654"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="655"/>
<lb n="656"/><p><span>Ó is áluinn aoibhinn ceól na n-éan, ar bhárr na gcrann, </span>
<lb n="657"/><span>Nuair a seinnid suas ar bhruach lochléin, measg fuaim na ngleann; </span>
<lb n="658"/><span>'S is aorach groidhe iad ceólta sighe, a scaipeadh grinn san spéir;</span>
<lb n="659"/><span>Acht is mílse guth ár nGaedhilge bhinn ná iad go léir!  </span>
<lb n="660"/><span>O is mílse ceól ár nGaedhilge bhinn, ná iad go léir.</span></p>
<lb n="661"/>
<lb n="662"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="663"/>
<lb n="664"/><p><span>'Sé a déir ár nGaedhilge bhlasda linn "an baoghal dam bás"?   </span>
<lb n="665"/><span>A's 'sé d'fhreagra moid, "a theanga bhinn ní daorach do chás </span>
<lb n="666"/><span>Le cabhair na bhfear tá croidheamhuil mear, i n-Éirinn ghlas na bhfian.</span>
<lb n="667"/><span>Ó do bheidh tú 'rís faoi mheas mar bhís, le ceudtaibh blíadhan!"  </span>
<lb n="668"/><span>Agus beidh tú 'rís faoi réím mar bhís, le ceudtailbh bliadhan!</span></p>
<lb n="669"/>
<lb n="670"/><p><span>Éamonn an Chnuic.</span></p>
<lb n="671"/>
<lb n="672"/><p><span>Gléas E - go mall sámh.</span></p>
<lb n="673"/>
<lb n="674"/><p><span>1.  </span></p>
<lb n="675"/>
<lb n="676"/><p><span>Cia h-é sin amuigh, a bhfuil faobhar ar a ghuth, </span>
<lb n="677"/><span>Ag raobhadh mo dhoruis dhúnta?</span></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="678"/><p><span>Mise Éamonn a' Chnuic atá báidhte fuar fliuc,</span>
<lb n="679"/><span>Ó shíor shiúbhal sléibhte is gleannta.</span>
<lb n="680"/><span>A laogh dhil 'sa chuid cad do dhéannfainnse dhuit</span>
<lb n="681"/><span>Muna gcuirfinn ort beinn dem' ghúna?</span>
<lb n="682"/><span>'S go bhfuil púdar go tiugh d'á shíor shéideadh riut,</span>
<lb n="683"/><span>Is go mbéimís araon múchta.</span></p>
<lb n="684"/>
<lb n="685"/><p><span>2.</span></p>
<lb n="686"/>
<lb n="687"/><p><span>Is fada mise amuigh, faoi shneachta 'gus faoi shioc,</span>
<lb n="688"/><span>'Sgan dánacht agam ar aon neach;</span>
<lb n="689"/><span>Mo sheisreach gan scur, mo bhranar gan cur</span>
<lb n="690"/><span>Is gan iad agam ar aon chor,</span>
<lb n="691"/><span>Ní'l caraid agam, Is dainid liom soin</span>
<lb n="692"/><span>Do ghlacfadh mé moch nú déidhneach,</span>
<lb n="693"/><span>'S go gcaithfidh mé dul thar farraige soir</span>
<lb n="694"/><span>Ó is ann ná fuil aon dem' ghaoltaibh.</span></p>
<lb n="695"/>
<lb n="696"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="697"/>
<lb n="698"/><p><span>A Chumainn 'sa shearc, rachamaoidne seal,</span>
<lb n="699"/><span>Faio choilltibh ag spealadh an drúchta!</span>
<lb n="700"/><span>Mar a bhfaghmuid an breac, 'san lon ar a nead,</span>
<lb n="701"/><span>An fiadh 'gus an poc a' búithre</span>
<lb n="702"/><span>Na h-éinínídhe binne, ar ghéigíníb' 'seinm</span>
<lb n="703"/><span>'S an chuaichín ar bhárr an íubhair ghlais,</span>
<lb n="704"/><span>Go bráth bráth ní thiocfaidh an bás i n-ár ngoire;</span>
<lb n="705"/><span>A lár na coille cúmhra.</span>
<lb n="706"/></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="707"/><p><span>4.  </span></p>
<lb n="708"/>
<lb n="709"/><p><span>Nach agam-sa tá an sgéal is measa faoi an ngréin</span>
<lb n="710"/><span>Ar maidin 's mé a d-túis m'óige?</span>
<lb n="711"/><span>Ó's gur searbh gach éan, a labhras leis féin</span>
<lb n="712"/><span>Ar churrach nó ar thaoibh móna,</span>
<lb n="713"/><span>Do rinneadh mé creach, 's do sáruigheadh mo nead</span>
<lb n="714"/><span>Agus d'fhágbhadh mé gan aon neach</span>
<lb n="715"/><span>'S má thá sin a' teacht, an fuacht i ndiaigh an teas'</span>
<lb n="716"/><span>A rúin shearc mo cheannacht féin leat.</span></p>
<lb n="717"/>
<lb n="718"/><p><span>Cill Chais.</span></p>
<lb n="719"/>
<lb n="720"/><p><span>Gléas F. - go fonnmhar.</span></p>
<lb n="721"/>
<lb n="722"/><p><span>Cad do dhéanfamaoid feasta gan adhmad?  </span>
<lb n="723"/><span>Tá deire na gcoillte ar lár</span>
<lb n="724"/><span>Ní'l trácht ar Chill-Chais ná a teaghlach, </span>
<lb n="725"/><span>'S ní chluinfear a cling go bráth</span>
<lb n="726"/><span>An áit úd 'na gcomnuigheadh an deigh bhean, </span>
<lb n="727"/><span>fuair gairim is meidhir tar mhnáibh,</span>
<lb n="728"/><span>Bhíodh íarlaidhe ag tarruing tar tuinn ann,  </span>
<lb n="729"/><span>'San t-Aif(i)rionn binn dá rádh.</span>
<lb n="730"/></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="731"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="732"/>
<lb n="733"/><p><span>Ní chluinim fuaim lachan ná géidh ann</span>
<lb n="734"/><span>Ná fiolair ag eigheamh cois cuain;</span>
<lb n="735"/><span>Ná fiú na mbeacha chum saothair</span>
<lb n="736"/><span>Thabharfadh mil agus céir do'n tsluagh.</span>
<lb n="737"/><span>Ní'l ceól binn milis na n-éan ann,</span>
<lb n="738"/><span>Le h-amharc an lae 'dhul uainn,</span>
<lb n="739"/><span>Ná'n chuaichín i mbarra na ngéag ann,</span>
<lb n="740"/><span>Ó 's í chuirfeadh an saoghal chum suain.</span></p>
<lb n="741"/>
<lb n="742"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="743"/>
<lb n="744"/><p><span>Tá ceó ag tuitim ar chraobh ann,</span>
<lb n="745"/><span>Ná glanann le gréin ná lá,</span>
<lb n="746"/><span>Tá smúid ag tuitim ó'n spéir ann,</span>
<lb n="747"/><span>'S a chuid uisge go léir ag trághadh,</span>
<lb n="748"/><span>Ní'l coll na cuileann, ní'l caor ann,</span>
<lb n="749"/><span>Acht clocha 'gus maol-chlocháin,</span>
<lb n="750"/><span>Páirc an fhor-ghaoise gan craobh ann</span>
<lb n="751"/><span>Is d'imthigh an gém chum fáin.</span></p>
<lb n="752"/>
<lb n="753"/><p><span>4.  </span></p>
<lb n="754"/>
<lb n="755"/><p><span>Anois mar bhárr ar gach mí-ghreann</span>
<lb n="756"/><span>Cuaidh prionnsa na nGaoidhil tar sáil,</span>
<lb n="757"/><span>Anonn le hannis na míne,</span>
<lb n="758"/><span>Fuair gairm 'san bhFrainnc 's 'san Spáinn</span>
<lb n="759"/><span>Anois tá a cuallacht da caoineadh,</span>
<lb n="760"/><span>Gheibheadh airgead buidhe agus bán, </span>
<lb n="761"/><span>'Sí ná tógfadh seilbh na ndaoine,</span>
<lb n="762"/><span>Acht cara na bhfíor-bhochtán.</span></p>
<lb n="763"/>
<lb n="764"/><p><span>5.  </span></p>
<lb n="765"/>
<lb n="766"/><p><span>Aithchim ar Mhuire 's ar Íosa </span>
<lb n="767"/><span>Go dtagaidh sí arís chúghainn slán,</span>
<lb n="768"/><span>Go mbeidh rinncí fada gabháil timchioll,</span>
<lb n="769"/><span>Ceól bheidhlínn is teinnte cnámh,</span>
<lb n="770"/><span>Go dtógfar an bhaile seo ár sinsear,</span>
<lb n="771"/><span>Cill Chais bhreágh arís go h-árd,</span>
<lb n="772"/><span>'S go bráth nó go dtiocfaidh an díleann,</span>
<lb n="773"/><span>Ná feicfear é arís ar lár.</span>
<lb n="774"/></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="775"/><p><span>Jimmy mo Mhíle Stór.</span></p>
<lb n="776"/>
<lb n="777"/><p><span>Gléas E. - go mhall is go sámh.</span></p>
<lb n="778"/>
<lb n="779"/><p><span>1.  </span></p>
<lb n="780"/>
<lb n="781"/><p><span>Bliadhain an taca so d'imthigh uaim grádh mo chléibh, </span>
<lb n="782"/><span>ní thiocfaidh sé abhailé go dtabharfidh sé cúrsa'n tsaoghail, </span>
<lb n="783"/><span>Nuair a chifead é rithfead le fuinneamh ró-árd i n-a chomhair,  </span>
<lb n="784"/><span>Is clúideochad le mil é, 's é Jimmy mo mhíle stór.</span></p>
<lb n="785"/>
<lb n="786"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="787"/>
<lb n="788"/><p><span>Bíon m'athair 's mo mháthair ag bearradh 's ag bruighin liom féin, </span>
<lb n="789"/><span>táim gupuighthe ciapaidhte piucuighthe cráidht'am shaoghal, </span>
<lb n="790"/><span>thugas taithneamh don nduin' úd dob fhinne 's dob áilne snódh,  </span>
<lb n="791"/><span>Is chuaidh sé ar bhórd luinge, 's é Jimmy mo mhíle stór.</span></p>
<lb n="792"/>
<lb n="793"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="794"/>
<lb n="795"/><p><span>Rachadsa chun coille 'gus caithfad ann an chuid eile dem shaoghal, </span>
<lb n="796"/><span>'S an áit ná beidh aoinne ag éisteacht le ceól na n-éan, </span>
<lb n="797"/><span>Ag bun an chrainn chárthainn mar a bhfás anann féar go leór, </span>
<lb n="798"/><span>'tabhairt taithneamh don nduin' úd, 's é Jimmy mo mhíle stór.</span>
<lb n="799"/></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="800"/><p><span>Ag Bun Ros na Coille.</span></p>
<lb n="801"/>
<lb n="802"/><p><span>Gléas C.</span></p>
<lb n="803"/>
<lb n="804"/><p><span>1.  </span></p>
<lb n="805"/>
<lb n="806"/><p><span>Ag bun Ros na Coille ar thuitim an drúcht' aréir, </span>
<lb n="807"/><span>do chonnach sa'n ainnir ba shoineanta's b'á áilne sgéimh, </span>
<lb n="808"/><span>Do shíleas nár mhisde dham druidim chun prásáil léi,  </span>
<lb n="809"/><span>'Sé dúbhairt sí 'n ar buile taoi 'dhuine, ní dóith dhuit mé.</span></p>
<lb n="810"/>
<lb n="811"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="812"/>
<lb n="813"/><p><span>D'fhiosriugheas-sa dhen ainnir go tapaidh cad a sheól í 'gcéin, </span>
<lb n="814"/><span>'N amh-la chaillis do dhuine nú'r mhisde leat gábhail liom féin, </span>
<lb n="815"/><span>Do fhreagair sí mise go clisde dhon chómhrádh shéimh, </span>
<lb n="816"/><span>Go gcaithfinnse imirt ar chluiche chúig cártaí léi.</span>
<lb n="817"/></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="818"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="819"/>
<lb n="820"/><p><span>Do luigheamair ar imirt 's ní thigeadh liom cómhaireamh géar, </span>
<lb n="821"/><span>An t-aon mar a thugainn leis a' cuireata bhuaileadh é,  </span>
<lb n="822"/><span>Is ciúin is is clisde do chanfainn léi fíor nú bréag, </span>
<lb n="823"/><span>'Sar an tarna glaodh coiligh mo bheannacht do sgaoileas léi.</span></p>
<lb n="824"/>
<lb n="825"/><p><span>4.  </span></p>
<lb n="826"/>
<lb n="827"/><p><span>Má bhuadhas ort an cluiche le gliocas ná bíodh ort brón, </span>
<lb n="828"/><span>ach téanam a bhaile's gheobhair beathuisge's fíonta 'r bórd, </span>
<lb n="829"/><span>Gheobhair ór uaim le sgaipeadh 'gus capal mór groi oidhe mear óg  </span>
<lb n="830"/><span>Agus léas ar trí fearainn de thalamh gan cíos go deó.</span></p>
<lb n="831"/>
<lb n="832"/><p><span>Nuair Eirigheas ar Maidin.</span></p>
<lb n="833"/>
<lb n="834"/><p><span>Gléas E. - go luath éadtrom.</span></p>
<lb n="835"/>
<lb n="836"/><p><span>1. </span></p>
<lb n="837"/>
<lb n="838"/><p><span>'Nuair éirigheas ar maidin sa bhaile 's mé i dtúis mo shaoghail, </span></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="839"/><p><span>do chuadhas go Cnoc Grafan mar a mbuaintear an foghmhar le faobhar; </span>
<lb n="840"/><span>'Snuair shíleas sa codladh mar chleachtas im dúthaigh féin, </span>
<lb n="841"/><span>bhí an sgológ 'n-a sheasamh ar maidin 's dob árd a ghlaodh.</span></p>
<lb n="842"/>
<lb n="843"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="844"/>
<lb n="845"/><p><span>"Mór dhuit a thaistealaigh" 's d'fhreagair sé féin airís, </span>
<lb n="846"/><span>"An fada do thángais?"  "Do thánag ó Sráid Bhláthaighe"; </span>
<lb n="847"/><span>An fíor gur ó mhaidin do shiúbhlais an méid sin slighe, </span>
<lb n="848"/><span>'S mo chuid foghmhair-se ar lasadh 's gan fear agam fós 'n-a shuidhe.</span></p>
<lb n="849"/>
<lb n="850"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="851"/>
<lb n="852"/><p><span>Nuair chualaidh an gasra é phreabadar suas 'n-a suidhe: </span>
<lb n="853"/><span>Bhí stocaí dá stracadh 'gus lasgaí seanbhróg bhí críon;  </span>
<lb n="854"/><span>Lá sgeimhleadh chun reatha 's gan bail agam déanadh aon mhoill, </span>
<lb n="855"/><span>Do chailleas mo hata 's do thugas lá buaint im mhaoil.</span>
<lb n="856"/></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="857"/><p><span>Fáínne Geal an Lae</span></p>
<lb n="858"/>
<lb n="859"/><p><span>Gléas F. - go bíodhgamhail.</span></p>
<lb n="860"/>
<lb n="861"/><p><span>1.  </span></p>
<lb n="862"/>
<lb n="863"/><p><span>Maidin mhoch do ghabhas amach, ar bhruach locha léin; </span>
<lb n="864"/><span>An samhradh 'teacht 'san chraobh le n-ais, 'gus lonnradh te o'n ngréin; </span>
<lb n="865"/><span>Ar taisdeal dam tré bhailte puirt 'gus bánta míne réidhe;  </span>
<lb n="866"/><span>Cia gheobhainn lem ais ach cúil-fhionn deas le fáinne geal an lae.</span></p>
<lb n="867"/>
<lb n="868"/><p><span>2.  </span></p>
<lb n="869"/>
<lb n="870"/><p><span>Ní raibh bróg ná stoca cóip ná clóc' ar mo stóirín óg ó'n spéir; </span>
<lb n="871"/><span>Ach folt fionn órdha síos go troigh ag fás go barr an fhéir; </span>
<lb n="872"/><span>Bhí calán crúidhte 'ci 'n-a glaic 'Sar dhrúcht ba dheas a sgéimh; </span>
<lb n="873"/><span>Do thug barrgean ó bhénus deas le fáinne geal an lae.</span></p>
<lb n="874"/>
<lb n="875"/><p><span>3.  </span></p>
<lb n="876"/>
<lb n="877"/><p><span>Do shuidh an bhrídeach síos lem' ais ar bhinn-se glas de'n fhéar;  </span>
<lb n="878"/><span>Ag magadh léi bhíos dá maoidheamh go pras, mar mhnaoi ná sgarfainn léi;  </span>
<lb n="879"/><span>'Sé dúbhairt sí liomsa imthigh uaim, Is sgaoil mé'r siubhal go réidh;  </span>
<lb n="880"/><span>Sin iad andeas na soillse 'teacht le fáinne geal an lae.</span>
<lb n="881"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Fuínn na Smól - Cuid a hAon

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Fuínn na Smól - Cuid a hAon

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
