Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Ceol Ár Sinsear 1-7</title><author><name type="main">Bailithe ag an Athair Pádraig Breathnach</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">M173</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1923</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2013</date><idno>M173</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Ceol Ár Sinsear 1-7</title><author>Bailithe ag an Athair Pádraig Breathnach</author><imprint><publisher>Brún agus Ó Nualláin</publisher><date>1923</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cuid a hAon.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Ceól Ár Sínsear</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>An Treas Chur Amach</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>An t-Athair Pádraig Breathnach</span>
<lb n="8"/><span>do chruinnigh</span></p>
<lb n="9"/>
<lb n="10"/><p><span>Fógarthar gach ceart ar cosnamh.</span></p>
<lb n="11"/>
<lb n="12"/><p><span>Muinntir Bhrúin & Nualláin do chlódh-bhuail,</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>Sráid Nassá, Baile-Átha-Cliath.</span>
<lb n="15"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="16"/><p><span>Do</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>RIOBÁRD BHELDON</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>.i.</span></p>
<lb n="21"/>
<lb n="22"/><p><span>An fear oibre slachtmhar sár-ghlic</span>
<lb n="23"/><span>A chomhnuigheas i ngleann ghlas aoibhinn na Machan</span>
<lb n="24"/><span>Fá sgáth sléibhte sgéimh-chruthach an Chomaraigh</span>
<lb n="25"/><span>I bparóiste Chillrosanta na nDéiseach.</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>An file binn-ghlórach, caoin-bhéalach cruinn-bhréithreach</span>
<lb n="28"/><span>Do chleachtas ill-cheárd na suadh agus na sean-bhárd nÉireannach</span>
<lb n="29"/><span>Do rug bonn óir ó'n Oireachtas</span>
<lb n="30"/><span>Do ghabh trí huaire i dtrí blíanaibh</span>
<lb n="31"/><span>An chéad duais i n-iomaidheacht filidheachta</span>
<lb n="32"/><span>I bhFeis na Mumhan.</span></p>
<lb n="33"/>
<lb n="34"/><p><span>Do'n sár-fhear reamh-ráidhte</span>
<lb n="35"/><span>Le meas ar a cháil</span>
<lb n="36"/><span>Tá an leabhairín so dhá thoirbheirt</span>
<lb n="37"/><span>Ó n-a dhuine Mhuinnteardha</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Pádruig Breathnach.</span>
<lb n="40"/></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="41"/><p><span>CEÓL ÁR SÍNSEAR.</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>IS TRUAGH GAN PEATA 'N MHAOIR AGAM.</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>Gléas — Go suairc.</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>Is truagh gan peata 'n mhaoir agam, Is truagh gan peata 'n</span>
<lb n="48"/><span>mhaoir agam, Is truagh gan peata 'n mhaoir agam, 'S na</span>
<lb n="49"/><span>caoíre beaga bána. Is ó goirim</span>
<lb n="50"/><span>goirim thú, Is grádh mo chroidhe gan cheilig thu, Is</span>
<lb n="51"/><span>ó goirim goirim thu, 'Stu peata beag do</span>
<lb n="52"/><span>mháthar.</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>Is truagh gan maoilín bán agam</span>
<lb n="55"/><span>Is truagh gan maoilín bán agam</span>
<lb n="56"/><span>Is truagh gan maoilín bán agam</span>
<lb n="57"/><span>A's fáilte ó mo ghrádh geal.</span></p>
<lb n="58"/>
<lb n="59"/><p><span>Curfá: Is ó goirim, agus c.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Is truagh gan bólacht bainne agam</span>
<lb n="62"/><span>Is truagh gan bólacht bainne agam</span>
<lb n="63"/><span>Is truagh gan bólacht bainne agam</span>
<lb n="64"/><span>A's Cáitín ó n-a máthair.</span></p>
<lb n="65"/>
<lb n="66"/><p><span>Curfá: Is ó goirim, agus c.</span>
<lb n="67"/></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="68"/><p><span>AN MAIDRÍN RUADH.</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>Gléas Eb, — Go caoin.</span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>Ar maidin Dé Luain cois gleanna do chuadhas, </span>
<lb n="73"/><span>Is mé ag cur tuairisg mo ghéana, </span>
<lb n="74"/><span>Do fuaras a dtuairisg, do chuadar suas leis an</span>
<lb n="75"/><span>maidirín ruadh 's é ar saothar. </span>
<lb n="76"/><span>Och! greadadh croidhe cráidhte ort a mhaidirín ghránna, </span>
<lb n="77"/><span>Do rug uaim m'ál breágh géana. </span>
<lb n="78"/><span>Mo chearca beaga bána mo choiligh beaga Márta, </span>
<lb n="79"/><span>A's mo lachain beaga b'fhearr a bhí i n-Éirinn.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>Is ró-bhreágh an sóghaltus ar baisde nó ar pósadh,</span>
<lb n="82"/><span>Ceann nó dhó dem ghéana, </span>
<lb n="83"/><span>Nó blaise d'á gcuid feóla thabhairt do dhuine bhreóite </span>
<lb n="84"/><span>Do chimeádfadh gan dreochaint sa chré é, </span>
<lb n="85"/><span>A's ní'l, aon ainnir ins a' Mumhain le chéile, </span>
<lb n="86"/><span>Ní'l sagart ná úghdar céille, </span>
<lb n="87"/><span>Gheobhadh blaise d'á gcuid súip ar maid-in nó ar nóin, </span>
<lb n="88"/><span>'Ná go mb'fhearr leo súd 'ná daor phuins</span></p>
<lb n="89"/>
<lb n="90"/><p><span>Do bhronnas a gcuid clúimh mar adhbhar leapthan ar an diúc, </span>
<lb n="91"/><span>'S ba dheacair dam é thabhairt ar ao' rud, </span>
<lb n="92"/><span>Ní raibh cleite ar a ndrom ó na méisgrí ar a mbonn, </span>
<lb n="93"/><span>Nárbh airigead ramhar dom féin sin. </span>
<lb n="94"/><span>Ní thabharfainn iad ar saidhbhreas Déamur, </span>
<lb n="95"/><span>Ní fhéadfinn déanamh dh'á n-éaghmuis 'S dá gcuirinn-se i</span>
<lb n="96"/><span>gcrích gach a mbeirid siad d'uíbh, </span>
<lb n="97"/><span>Do dhíolfadh siad mo chíos gach féile.</span></p>
<lb n="98"/>
<lb n="99"/><p><span>Curfá</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>An maidirín, ruadh, ruadh ruadh, ruadh, ruadh, an</span>
<lb n="102"/><span>maidirín ruadh 'ta gránna an maidirín</span>
<lb n="103"/><span>ruadh 'na luighe 'sa luachair, a's bárr a dhá.</span>
<lb n="104"/><span>chluas i n-áirde.</span>
<lb n="105"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="106"/><p><span>Do chualas an ceól so ag Nóra Ní Loingsigh.  Do réir mar a fuaras</span>
<lb n="107"/><span>cúntas ó Nóra is amhlaidh bhíodh sean-bhean déirce ag siubhal ar fuid na</span>
<lb n="108"/><span>dúithe fad ó riamh, ar an dtaobh thiar de Maghchromtha.  Is 'mó amhrán</span>
<lb n="109"/><span>breágh bhí aici.  Ba mhinic í ag tabhairt an cheóil seo thuas uaithi.  Tá</span>
<lb n="110"/><span>breis is deich mbliadhna 's dathad ann ó chualaidh Nóra é.</span></p>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p><span>BÍ MEADHRACH A BHANBA.</span></p>
<lb n="113"/>
<lb n="114"/><p><span>Gléas C. — go haerach.</span></p>
<lb n="115"/>
<lb n="116"/><p><span>Bí meadhrach feasda, a Bhanaba'n aoilchnis, </span>
<lb n="117"/><span>Do chlann cé chailleadar teanga a sínsear;</span>
<lb n="118"/><span>Tá le sealad d'á casadh arís ort, </span>
<lb n="119"/><span>Ag Connradh acfuinneach neartmhar na Gaoidhilge.</span></p>
<lb n="120"/>
<lb n="121"/><p><span>A' caoi le fada, a Bhanaba, taoise, </span>
<lb n="122"/><span>De bhár gur shladadh ar Galla do mhín chnuic; </span>
<lb n="123"/><span>ach 'sé do mharbh A's do lagaig do chroidhe 'nnat </span>
<lb n="124"/><span>Do chlann ag labhairt i dteangain do naímhde.</span>
<lb n="125"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="126"/><p><span>Tá'n lá ag easgairt ar mhaithibh na tíre, </span>
<lb n="127"/><span>'S beidh feisean' acu'n gach cathair id ríoghacht-sa;</span>
<lb n="128"/><span>Ceól binn le rannaibh dá spreagadh ar phíopa, </span>
<lb n="129"/><span>'S ar chláirseach leathan 'bhí sealad ad ríghbhrog.</span></p>
<lb n="130"/>
<lb n="131"/><p><span>Bí'n Ghaedhilge teanga cheart flatha 'gus ríoghna,</span>
<lb n="132"/><span>Tuatha De Danann is Clann a maith Mileadh; </span>
<lb n="133"/><span>An té nár thaithig í, geallaim óm chroidhe dhuit, </span>
<lb n="134"/><span>Ar stair na seana so labhairt nár chuibhe dho.</span></p>
<lb n="135"/>
<lb n="136"/><p><span>'Sí'n Ghaedhilge teanga na mullach 's na mínchnoc, </span>
<lb n="137"/><span>Na ráth, na bhfearann, na gcarn, na gcoillte, </span>
<lb n="138"/><span>Na mbeann, na n-abhan agus ealtain na craoibhe, </span>
<lb n="139"/><span>'S ní thuigfeadh Sasanach dadamh d'á mbínn ghuth.</span></p>
<lb n="140"/>
<lb n="141"/><p><span>Curfá.</span></p>
<lb n="142"/>
<lb n="143"/><p><span>Raithineach a bhean bheag, a bhean bheag, a bhean bheag,</span>
<lb n="144"/><span>Raithineach a bhean bheag teanga na Gaoidhilge,</span>
<lb n="145"/><span>Raithineach a bhean bheag, a bhean bheag, a bhean bheag,</span>
<lb n="146"/><span>Raithineach a bhean bheag casfimíd arís í.</span></p>
<lb n="147"/>
<lb n="148"/><p><span>Seaghán Ua Seaghdha</span>
<lb n="149"/><span>ó Chathair Saidhbhín</span></p>
<lb n="150"/>
<lb n="151"/><p><span>Fuair an t-amhrán so thuas an chéad duais ag an Oireachtas 'sa</span>
<lb n="152"/><span>mbliadhain 1903.</span>
<lb n="153"/></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="154"/><p><span>BO NA LEATH ADHAIRCE.</span></p>
<lb n="155"/>
<lb n="156"/><p><span>Gléas C. — Go haerach.</span></p>
<lb n="157"/>
<lb n="158"/><p><span>Thíos cois na toinne 'seadh beathuigheadh mo chaoir' </span>
<lb n="159"/><span>Ag Diarmuid Ua Dioláin ó Barr na hAoine,</span>
<lb n="160"/><span>Mac drithár athar dom a chuir le faill í</span>
<lb n="161"/><span>easba tobac a bhí ar a' gcladhaire.</span></p>
<lb n="162"/>
<lb n="163"/><p><span>B'fhearr liom ná sgilinn go bhfeicfinn mo chaoira</span>
<lb n="164"/><span>'Teacht go dtí'n dorus ar maidin nú 'stoidhche,</span>
<lb n="165"/><span>Thálfadh sí bainne orm, bheathóch' sí uan dom,</span>
<lb n="166"/><span>chuirfeadh só Jacketeen deas ar mo ghualainn.</span></p>
<lb n="167"/>
<lb n="168"/><p><span>Chonac-sa beirithe í, chonac dá roinnt í,</span>
<lb n="169"/><span>Chuireassa dúil inti, blúire ní bhfaighinn di,</span>
<lb n="170"/><span>Ó nár dheas í! Ó nár mheidhreach!</span>
<lb n="171"/><span>Ó nár dheas í an tseana chaoir' adharcach.</span></p>
<lb n="172"/>
<lb n="173"/><p><span>Dá mbeinnse i rachmas, i ngradam, 's i n-oighreacht</span>
<lb n="174"/><span>Thabharfainnse giní ar chúpa la sladhais di,</span>
<lb n="175"/><span>Ó nár dheas í! Ó nár mheidhreach!</span>
<lb n="176"/><span>Ó nár dheas í an tseana chaoir' adharcach.</span></p>
<lb n="177"/>
<lb n="178"/><p><span>D'íosfainn lán pice dhi D'íosfainn lán oidhinn di,</span>
<lb n="179"/><span>D'íosfainn-se sliotar den tseanachaoir adharcach,</span>
<lb n="180"/><span>Ó nár dheas í! Ó nár mheidhreach!</span>
<lb n="181"/><span>Ó nár dheas í an tseana chaoir' adharcach.</span>
<lb n="182"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="183"/><p><span>Curfá.</span></p>
<lb n="184"/>
<lb n="185"/><p><span>Bó, bó bó na leath-adhairce </span>
<lb n="186"/><span>Bó bó 'sí an tseana chaoir' adharcach,</span>
<lb n="187"/><span>Bó, bó bó na leath-adhairce</span>
<lb n="188"/><span>Bó dhruim fhionn dhearg 's ní fheadar cá bhfaigheadh í.</span></p>
<lb n="189"/>
<lb n="190"/><p><span>CAITLÍN NÍ UALLACHÁIN.</span></p>
<lb n="191"/>
<lb n="192"/><p><span>Gléas Bb — Go socair.</span></p>
<lb n="193"/>
<lb n="194"/><p><span>Ó measaimíd nach a calm sín do'n bhuaidhirt 'san Spáinn, </span>
<lb n="195"/><span>Ach mealladh slíghe chun catha cloidhimh do thabhairt i d-tráth, </span>
<lb n="196"/><span>Beidh Galla arís dá leagadh síos le lúth ár lámh </span>
<lb n="197"/><span>A's mac an rígh ag Caitilín Ní Uallacháin.</span>
<lb n="198"/></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="199"/><p><span>Ó geallaim díbh nach fad' airís gur buartha an gháir,</span>
<lb n="200"/><span>Ag airm faobhair dá gceapadh linn, is fuadar lámhaigh;</span>
<lb n="201"/><span>Is tapa cruinn do phreabfimís 's is buacach árd,</span>
<lb n="202"/><span>Ach mac an rígh bheith ag Caitilín Ní Uallacháin.</span></p>
<lb n="203"/>
<lb n="204"/><p><span>Is fada sinn ag faire 'nois le fuascail d'fhághail,</span>
<lb n="205"/><span>'N-ár stolairíbh gan bhalcaisí ná a luach 'n-ár lámhaibh</span>
<lb n="206"/><span>Beidh barca líonta ar barra taoide 's fuaim ar sáil,</span>
<lb n="207"/><span>le mac an rígh chun Caitilín Ní Uallacháin.</span></p>
<lb n="208"/>
<lb n="209"/><p><span>A Mhuire dhilis! a chara chaoin, gach uair 'n-ár bpáirt</span>
<lb n="210"/><span>Agail Íosa ar son na nGaoidheal, is cruaidh an cás!</span>
<lb n="211"/><span>Lucht an ísbirt do chur ar díbirt, ár stuaire mná,</span>
<lb n="212"/><span>'S a céile fíor do théacht tar taoid gan buairt 'na dáil.</span></p>
<lb n="213"/>
<lb n="214"/><p><span>A MHÁIRE A'S A MHÚIRNÍN.</span></p>
<lb n="215"/>
<lb n="216"/><p><span>Gléas D — Roinnt mall.</span></p>
<lb n="217"/>
<lb n="218"/><p><span>A Mháire a's a mhúirnín 'sa lúibín na gcraobhfholt, </span>
<lb n="219"/><span>An cuimhin leat mar do shiubhalamis ar dhrúchtíní'n fhéir ghlais?  </span>
<lb n="220"/><span>A bhláth na n-ubhal gcúmhthra na gcnú buidhe 's na gcaortha, </span>
<lb n="221"/><span>Do pháirt-se níos dhiúltuigheas, cé dúbhach taoim at éileamh,</span>
<lb n="222"/></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="223"/><p><span>Dá mbeinn-se am iasgaire thiar i mBeinn Éidir, </span>
<lb n="224"/><span>A's Máire na ngeal mbrághad n-a bradán ar loch Éirne.  </span>
<lb n="225"/><span>Is rúgach 's is meidhreach do raghainn-se dá héileamh, '</span>
<lb n="226"/><span>S do gheobhainn í am líontán, 'sí grianán ban Éireann.</span>
<lb n="227"/></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="228"/><p><span>Dá mbeinn-se i Londain mar cheann ar an ngárda, </span>
<lb n="229"/><span>'Gus cead ag am ó'n bhFranncach mo long chur tar sáile.</span>
<lb n="230"/><span>Chúig mhíle púnta, dá mb'fhiú sin gach lá me, </span>
<lb n="231"/><span>'S í Máire mo roghasa, 's do bhronnfinn mo stáit di.</span></p>
<lb n="232"/>
<lb n="233"/><p><span>MÁIRE BHEAG NA GRUAIGE BÁINE.</span></p>
<lb n="234"/>
<lb n="235"/><p><span>Gléas F. — Go cneasta.</span></p>
<lb n="236"/>
<lb n="237"/><p><span>Cois na Bríghde thiar, atá mo ghrádh le bliadhain</span>
<lb n="238"/><span>Is áilne í 'ná grian an tsamhraidh,</span>
<lb n="239"/><span>Is go bhfásann mil 'na diaidh ar lorg a cos 'san tsliabh</span>
<lb n="240"/><span>Dá fhuaire í an uain t'réis na Samhna,</span>
<lb n="241"/><span>Do gheobhainn gan stad mo chiall, dá ngeobhainn-se í am' líon</span>
<lb n="242"/><span>Agus chuirfinn brón díom gan buaidhreadh</span>
<lb n="243"/><span>Is ar comhairl' a rugadh riamh ní thógfaidh me ach mo mhian</span>
<lb n="244"/><span>'S í mo mhúirnín Máire bheag na gruaige báine.</span>
<lb n="245"/></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="246"/><p><span>Nár thigeadh féin do'n éag, nó seal fé bhárr an fhéir</span>
<lb n="247"/><span>Is cumha as do dhéidh ní náir liom,</span>
<lb n="248"/><span>Ach codladh' ar nós na n-éan i mbarra bog na gcraobh</span>
<lb n="249"/><span>Nó'n bhfuil aon fhear i bpéin mar atáim-se.</span>
<lb n="250"/><span>Dá fhad í an oidhche 'réir níor chodail mo shúile néal</span>
<lb n="251"/><span>Ach a' machtnamh ar ghniomhartha Mháire</span>
<lb n="252"/><span>Is go bráth nár thagaidh an t-éag i mbárra fuar mo ghéag</span>
<lb n="253"/><span>Go bhfeicfad Máire beag na gruaige báine.</span>
<lb n="254"/></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="255"/><p><span>SEÁN BUIDHE.</span></p>
<lb n="256"/>
<lb n="257"/><p><span>Gléas D,</span></p>
<lb n="258"/>
<lb n="259"/><p><span>Stadaidh d'bhur ngéar-ghol, a ghasara chaomh so, </span>
<lb n="260"/><span>Ná scaipidh bhur ndéara ní gádh dhíbh; </span>
<lb n="261"/><span>Táid fearachoin laochda na Banaban aosda, </span>
<lb n="262"/><span>Go bagarthach baoghlach ag gárduigheacht. </span>
<lb n="263"/><span>An aicme seo'n Bhéarla 'tá i gceannus na hÉireann, </span>
<lb n="264"/><span>Do cheangail ár gcléir bocht fé árdchíos, </span>
<lb n="265"/><span>Beid feasda fé dhaor-bhruid ag freastal do Ghaedhlaibh, </span>
<lb n="266"/><span>'S gan acmhuinn a saortha ag Seán Buidhe.</span>
<lb n="267"/></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="268"/><p><span>Casfid na Séamuis le feartaibh an Aon-mhic, </span>
<lb n="269"/><span>A's stadfidh go héasca bhur n-árdchaoi, </span>
<lb n="270"/><span>Cé fada go faon sibh ag tarraint na cléithe. </span>
<lb n="271"/><span>'S ár mbailte ag méirlig gan fághail dlighe, </span>
<lb n="272"/><span>Ni'l spreallaire craosach ler spalpadh an t-éitheach </span>
<lb n="273"/><span>Ná caithfe de léim dul i mbárr claidhe, </span>
<lb n="274"/><span>le heagala Shéarluis an faraire tréitheach, </span>
<lb n="275"/><span>A's glanfar a' hÉirinn leis Seán Buidhe.</span></p>
<lb n="276"/>
<lb n="277"/><p><span>Beidh gairm ag Gaedhlaibh go fairsing 'n-a dhéidh sin, </span>
<lb n="278"/><span>A's Galla dá dtraochadh mar tá thaoi.  </span>
<lb n="279"/><span>Beidh preabaire Gaedhlach nó scafaire Méara </span>
<lb n="280"/><span>'S an chathair fé féin A's ní cás linn.  </span>
<lb n="281"/><span>Beidh Aifireann Naomhtha i gceallaibh na hÉireann, </span>
<lb n="282"/><span>'S beidh cantain ag éigsibh go hárdbhinn, </span>
<lb n="283"/><span>'S ar mh'fhallaing go mbéad-sa 's céad ainnir mar aon liom, </span>
<lb n="284"/><span>Ag magadh gan traochadh fé Sheán Buidhe.</span></p>
<lb n="285"/>
<lb n="286"/><p><span>Eibhlin Ní Chaoilte ó Chathair Druinge do chum.</span>
<lb n="287"/></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="288"/><p><span>TEANGA NA nGAEDHEAL.</span></p>
<lb n="289"/>
<lb n="290"/><p><span>Gléas D. — Go sprideamhail.  Riobárd Bheldon do chan.</span></p>
<lb n="291"/>
<lb n="292"/><p><span>Ar ár dteangaidh mhín mhilis bhí againn a's d'imthigh,</span>
<lb n="293"/><span>Mo bhuaidhreadh, sa tiubaist, is méinn liom-sa trácht,</span>
<lb n="294"/><span>An teanga úd budh bhinne 's gan amhrus budh chliste,</span>
<lb n="295"/><span>Do tréoruigheadh do hoileadh fá thearamainn dámh.</span>
<lb n="296"/><span>Má rachaidh le fuinneamh gach fear i gceann chuinge,</span>
<lb n="297"/><span>Le cungnamh Mhic Mhuire do fillfidh sí slán,</span>
<lb n="298"/><span>'S beidh sean-teanga an ghliocais go buacach dá seinim,</span>
<lb n="299"/><span>Fá ghradam go sultmhar i n-Éirinn go bráth.</span></p>
<lb n="300"/>
<lb n="301"/><p><span>M'athtuirse léirghuirt is minic le tréimhse,</span>
<lb n="302"/><span>Bhí osna am thaobhsa cé dúbhach liom é rádh,</span>
<lb n="303"/><span>Ag glamaig an Bhéarla am' chiapadh 'sam' chéasadh,</span>
<lb n="304"/><span>Ar cheileabhar na n-éigeas budh shearabh leó trácht.</span>
<lb n="305"/><span>Ach bheirim mo bhuidhchas go bhfuilid dhá maothadh,</span>
<lb n="306"/><span>Fá cheathannaibh Gaedhilge 'na dtuiltibh gan trághadh,</span>
<lb n="307"/><span>'S go gcaithfidh siad géilleadh do chomhrádh na gceudta,</span>
<lb n="308"/><span>Tá a' trial chun na féise, 'S go mairid a gcáil.</span></p>
<lb n="309"/>
<lb n="310"/><p><span>Is tarcuisneach léanmhar mar eachtra dhá léigheadh é,</span>
<lb n="311"/><span>A chlanna na dtréanchath, is dúbhach 'sis díombhádhach,</span>
<lb n="312"/><span>'Nár seasamh ag feuchaint ar theanga dhil ghlégil,</span>
<lb n="313"/><span>Na bhfearachon éachtach dá claoi leis an mbás.</span>
<lb n="314"/><span>Nó cad é bhudh bhaoghal dúinn dá ndruidfimis léise,</span>
<lb n="315"/><span>A cháirde na n-ae 'stigh, go síothmhar deagh-ghrádhach.</span>
<lb n="316"/><span>'S le misneach a's éifeacht cómh-pháirteach, cómh mhéineach,</span>
<lb n="317"/><span>Do thabharfamís saor í gan chréim as a' láib.</span></p>
<lb n="318"/>
<lb n="319"/><p><span>'S í teanga na féile í labhair Pádruig Naomhtha,</span>
<lb n="320"/><span>'Na thaisdiol i n-Éilge a' cur fachaid chun fáin,</span>
<lb n="321"/><span>'S í labhair an Sairséalach i mbeárna an bhaoghail,</span>
<lb n="322"/><span>Ag Luimneach an éirligh ag treasgairt chlann Sheagháin,</span>
<lb n="323"/><span>'S í labhair an fear taodach ar maidin an lae úd,</span>
<lb n="324"/><span>I gCluain Tarbh na laochra — sé Brian tá mé a' rádh.</span>
<lb n="325"/><span>A's na Danair dá dtraochadh le h-airm cruadha gheura</span>
<lb n="326"/><span>'Na lán-rioth go féirsgeach as Éirinn go bráth,</span></p>
<lb n="327"/>
<lb n="328"/><p><span>Goirim gach séimhfhear tá líomhtha, pras, léighionta,</span>
<lb n="329"/><span>Ó Shionnain go h-Éirne 's i gcríoch h-Insefáil,</span>
<lb n="330"/><span>Beith a' síorchur le chéile gan stríocadh gan staonadh,</span>
<lb n="331"/><span>Go gcuirfear an Gaedhilg go seunmhar 'na h-áit</span>
<lb n="332"/><span>'S gach cearrbhach mbudh mhéinn leis bheith dílis dá réir sin</span>
<lb n="333"/><span>Bíodh sé go h-eusgaidh 'na shuidhe i mbun chláir</span>
<lb n="334"/><span>'S ná cailleadh, má's féidir, aon chúig le siléige</span>
<lb n="335"/><span>Go mbuaidhfear 'san éiliomh leis an nGaedhilg go bhráth.</span>
<lb n="336"/></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="337"/><p><span>DRUIMFHIONN DONN DÍLIS.</span></p>
<lb n="338"/>
<lb n="339"/><p><span>Gléas C. — Go hana-chroidheamhail.</span></p>
<lb n="340"/>
<lb n="341"/><p><span>A Dhruimfhionn donn dílis, a shíoda na mbó, </span>
<lb n="342"/><span>Cá ngabhann tú san oidhche 's cá mbíon tú 'sa ló?  </span>
<lb n="343"/><span>O, bím-se ar na coílltibh, 's mo bhuachail am chómhair, </span>
<lb n="344"/><span>Agus d'fhág sé siúd mise ag sile na ndeór.</span></p>
<lb n="345"/>
<lb n="346"/><p><span>Ní'l fearann, ní'l tigheas 'gam; ní'l fíonta ná ceól, </span>
<lb n="347"/><span>Ní'l flatha am choímhdeacht, ní'l saoithe ná slógh; </span>
<lb n="348"/><span>Ach ag síor ól an uisge go minic 'sa ló, </span>
<lb n="349"/><span>agus beath uisge 's fíon ag mo naímhdibh arbhórd.</span></p>
<lb n="350"/>
<lb n="351"/><p><span>Dá bhfaghainn-se cead aighnis, nú radharc ar an gc'róinn, </span>
<lb n="352"/><span>Sasanaigh do leidhbfinn mar do leidhbfinn seana-bhróg; </span>
<lb n="353"/><span>Tré chnocaibh tré fhailltibh 's tré ghleanntaibh dúbha ceoigh, </span>
<lb n="354"/><span>agus siúd mar a shaorainn mo Dhruimfhionn donn óg.</span>
<lb n="355"/></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="356"/><p><span>AN T-ÚBHAL.</span></p>
<lb n="357"/>
<lb n="358"/><p><span>Gleás C.</span></p>
<lb n="359"/>
<lb n="360"/><p><span>Tá sgéilín nuadh 'gam le hínsint dóibh-se,</span>
<lb n="361"/><span>Cúrsaí spóirt agus cómhradh dighe,</span>
<lb n="362"/><span>ubhall breágh gleóite do chuireas am póca, </span>
<lb n="363"/><span>Sní bhfuaras romham ann ach práitín síl,</span></p>
<lb n="364"/>
<lb n="365"/><p><span>Do shiúbhluigheas Cléire 'gus Carraig Aonair.</span>
<lb n="366"/><span>Cuanta Béara bhí romham 'sa tslighe,</span>
<lb n="367"/><span>Puínte na nGréig' 'gus na nDosaí Maola, </span>
<lb n="368"/><span>An Fhiadh 's an laogh taobh amuigh de Bhaoi.</span></p>
<lb n="369"/>
<lb n="370"/><p><span>Do shiúbhluigheas an Cualach mar a bhíos buartha,</span>
<lb n="371"/><span>An pharóiste Thuaidh a's na hAdhraidhe, </span>
<lb n="372"/><span>San Oileán Muar 'seadh d'inis dom buachail, </span>
<lb n="373"/><span>Na faighinn a thuairisg go dtéidhinn thar Snaidhm,</span></p>
<lb n="374"/>
<lb n="375"/><p><span>Do shiúbhluigheas an Cóbh agus Baile na Móna</span>
<lb n="376"/><span>Cathair Tún Tóime 'gus Inis Seircín,</span>
<lb n="377"/><span>Shoir ar a' gcósta 'seadh d'inis dom stróinse, Go</span>
<lb n="378"/><span>raibh sé 'na sheo 'cu ar Sráid Neidín,</span></p>
<lb n="379"/>
<lb n="380"/><p><span>Curfá.</span></p>
<lb n="381"/>
<lb n="382"/><p><span>Ó! mo thúirse mar shileann mo shúile, </span>
<lb n="383"/><span>I ndiaidh an ubhail úd a bhí breágh buidhe, </span>
<lb n="384"/><span>an óigbhean mhúinte bhí t'réis é thabhairt dom </span>
<lb n="385"/><span>'S do thabharfinn púint ar é bhlaiseach 'rís.</span>
<lb n="386"/></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="387"/><p><span>MO SHLÁN GO HÉAG</span></p>
<lb n="388"/>
<lb n="389"/><p><span>Gléas E. — Go tapadh 's go cneasta.</span></p>
<lb n="390"/>
<lb n="391"/><p><span>An ceól ó Phétrie,</span></p>
<lb n="392"/>
<lb n="393"/><p><span>Mo shlán go heag don ghléghas shuairc,</span>
<lb n="394"/><span>A's slán ár gcléire ár saor 's ár suadh,</span>
<lb n="395"/><span>Ár slán go léir leat d'aon ghuth uainn,</span>
<lb n="396"/><span>Go bráth dot chaomhn(adh) ó chéimibh cruadha</span></p>
<lb n="397"/>
<lb n="398"/><p><span>Is cásmhar mé 's gach aon, monuar,</span>
<lb n="399"/><span>Cois Máighe go léir idir thréan a's truagh,</span>
<lb n="400"/><span>Idir óg a's aosta cléir a's tuaith,</span>
<lb n="401"/><span>'S ár mná at dhéidh is déarach duairc</span></p>
<lb n="402"/>
<lb n="403"/><p><span>Is ádhbhar léin don taobh so is truagh,</span>
<lb n="404"/><span>Fear sámh suilt séimh, fear saordha suairc,</span>
<lb n="405"/><span>Fear dán a's dréacht do dhéanadh 's duan,</span>
<lb n="406"/><span>Ar fán chun sléibh' i gcéin gur ghluais.</span></p>
<lb n="407"/>
<lb n="408"/><p><span>A ghrádh mo chléibh, nár thaobhuigh cnuas</span>
<lb n="409"/><span>Ach fáilte 's féile béasa 's buaidh,</span>
<lb n="410"/><span>Trághadh na mbléithe 's gné gan ghruaim,</span>
<lb n="411"/><span>Mo shlán go héag dot chaomhnadh buan.</span></p>
<lb n="412"/>
<lb n="413"/><p><span>Curfá,</span></p>
<lb n="414"/>
<lb n="415"/><p><span>Mo dhíth mo bhrón lem ló 's mo thuirse</span>
<lb n="416"/><span>Mo ghroidheghas glórmhar gleoit' an ghliocais.</span>
<lb n="417"/><span>Ba shaoirdha sóghach ba sheolta snoighte</span>
<lb n="418"/><span>Fá dhraoidheacht gan treoir i n-uaigneas.</span></p>
<lb n="419"/>
<lb n="420"/><p><span>Seán Ua Tuama.</span>
<lb n="421"/></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="422"/><p><span>A CHOMARAIGH AOIBHINN Ó.</span></p>
<lb n="423"/>
<lb n="424"/><p><span>Gléas A.</span></p>
<lb n="425"/>
<lb n="426"/><p><span>Mo bheannacht ó chroidhe dod' thír 's dod' shléibhtibh,</span>
<lb n="427"/><span>'S dod' mhuíntir shuairc ar dual dóibh féile,</span>
<lb n="428"/><span>Do shrutháin gheal a's do choillte craobhach',</span>
<lb n="429"/><span>Do ghleannta meala's do bhánta léire,</span>
<lb n="430"/><span>Ó grádh mo chroidhe iad súd le chéile,</span>
<lb n="431"/><span>A Chomaraigh aoibhinn Ó,</span></p>
<lb n="432"/>
<lb n="433"/><p><span>Is dathamhail breágh do "Chruacha sgéimh chruth</span>
<lb n="434"/><span>Nuair a lasaid suas le hamharc gréine,</span>
<lb n="435"/><span>Na faillte's leacain ar gach taobh díot,</span>
<lb n="436"/><span>Mar bhrata sróil le seódaibh gléasta,</span>
<lb n="437"/><span>Nuair scapann drúcht anuas ó'n spéir ort,</span>
<lb n="438"/><span>A Chomaraigh aoibhinn Ó,</span></p>
<lb n="439"/>
<lb n="440"/><p><span>Is líonmhar lán do srutháin ghlégeal',</span>
<lb n="441"/><span>Ag rioth anuas go luath le taobhchnuic,</span>
<lb n="442"/><span>An mhachain thall a's abhus an Tae dhil,</span>
<lb n="443"/><span>Mar mhionáin gabhair le spórt a's sgléip-sult,</span>
<lb n="444"/><span>Ag snámh anonn od' bhonn go tréanmhuir,</span>
<lb n="445"/><span>A Chomaraigh Aoibhinn Ó,</span></p>
<lb n="446"/>
<lb n="447"/><p><span>Is fairsing fial do locha taosgach',</span>
<lb n="448"/><span>Fé iasg ná fuil a shamhailt i n-Éirinn</span>
<lb n="449"/><span>Loch Com Seangán na hOlla Phéiste,</span>
<lb n="450"/><span>An dá Sgiollóg 'ua mbíon an méith-bhreac,</span>
<lb n="451"/><span>Na Coma locha a's Com Fiadh taobh leo</span>
<lb n="452"/><span>A Chomaraigh aoibhinn Ó,</span></p>
<lb n="453"/>
<lb n="454"/><p><span>Is breagh é an radharc a chím gach taobh díot,</span>
<lb n="455"/><span>Ó thuaidh, ó dheas, a's soir i n-éinfheacht,</span>
<lb n="456"/><span>Ó Dhromfingín i lár na nDéise,</span>
<lb n="457"/><span>Go Corrach Mór i dtír na bPaorach,</span>
<lb n="458"/><span>'S as soin ó thuaidh go Sliabh Ban Féinne,</span>
<lb n="459"/><span>A Chomaraigh aoibhinn Ó,</span>
<lb n="460"/></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="461"/><p><span>Do bhíos tar sáile seal i gcéin uait,</span>
<lb n="462"/><span>I ndúthaibh fáin ag déanadh saothair,</span>
<lb n="463"/><span>Ach b'obair tháir liom cnuasach gréithre,</span>
<lb n="464"/><span>I bhfad óm' áit fé sgáil do sléibhte,</span>
<lb n="465"/><span>A's chas mé 'rís ort "Plúr na nDéise,"</span>
<lb n="466"/><span>A Chomaraigh aoibhinn Ó,</span></p>
<lb n="467"/>
<lb n="468"/><p><span>An t-Athair Muiris Ó Faoláin</span>
<lb n="469"/><span>Cnoc Mellerí.</span></p>
<lb n="470"/>
<lb n="471"/><p><span>MÚSCAIL A BHANBA.</span></p>
<lb n="472"/>
<lb n="473"/><p><span>Gléas G. — Go mín, milis.  Fonn: "An Ciaraidheach Malluighthe."</span></p>
<lb n="474"/>
<lb n="475"/><p><span>Múscail ód thoirchim mhór thuirseach a Bhanaba </span>
<lb n="476"/><span>Is fad' é do shuan i nguais as i n-anabhroid, </span>
<lb n="477"/><span>Fé scamal na daoirs' at thromluighe;</span>
<lb n="478"/><span>Smaoin ar na laethibh 's an am úd fad ó, </span>
<lb n="479"/><span>'S ar na Laochraibh treaséachtach badh threánmhar i ngleó, </span>
<lb n="480"/><span>Caithbhéimeach lannghéarach i gcaismirt na dtreón, </span>
<lb n="481"/><span>A mhúirnín 's a riúin dhil mo chroidhe.</span></p>
<lb n="482"/>
<lb n="483"/><p><span>Is fada fá bhrón tu ag brúidibh ad bhanaltra </span>
<lb n="484"/><span>At sheaghmad 's at shúghmadh ar úrlar ag Galla choin,</span>
<lb n="485"/><span>Álmhach allmhúrdha nár chuibhe; </span>
<lb n="486"/><span>An tálmhach a chráidh thu ad tnáthairt 's ad dheól, </span>
<lb n="487"/><span>Chuir fásach dtí d' tháirseach a's cábla fád sceól, </span>
<lb n="488"/><span>Chuir do cháirde chun fáin uait, a's d'fhág tugan lón, </span>
<lb n="489"/><span>A mhúirnín 's a riúin dhil mo chroidhe.</span></p>
<lb n="490"/>
<lb n="491"/><p><span>'S iad a mhasluig do chléir-se go léanmhar's go peanaideach </span>
<lb n="492"/><span>'S chuir i gcuasaibh na sléibht' iad ag léigheadh an Aifirinn, </span>
<lb n="493"/><span>Gan suairceas, gan suaimhneas, gan sgíth; </span>
<lb n="494"/><span>A's a dtréada go canntlach gan teannta, gan treóir, </span>
<lb n="495"/><span>Gan ghréithribh, gan spionnsas, gan sóghltas, gan sógh, </span>
<lb n="496"/><span>Ag faolchoin na gcambheart i's na gleannta ar a dtóir, </span>
<lb n="497"/><span>A mhúirnín 's a riúin dhil mo chroidhe.</span>
<lb n="498"/></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="499"/><p><span>T'réis blianta 'n-a gcéadthaibh i ngéar-bhroid 's í n-ana-chruth</span>
<lb n="500"/><span>Go dúbhach a's go déarach ad ghéar-ghoin go scalaideach,</span>
<lb n="501"/><span>'Stú ad chadhan bhocht le doimhin-chnead ad chlí';</span>
<lb n="502"/><span>T'réis ísbirt fá dhaoirse camdlighthe 's éagcóir,</span>
<lb n="503"/><span>Gan fealladh ort go fíochmhar 's tu ag síor-thál na ndeór,</span>
<lb n="504"/><span>Níor bh'fhéidir thu chlaoi a's ní chlaoidhfidh go fóil,</span>
<lb n="505"/><span>A mhúirnín 's a riúin dhil mo chroidhe.</span></p>
<lb n="506"/>
<lb n="507"/><p><span>Dúisigh ón dubh-bhrat trom-thúirseach dlúth-dhamanta,</span>
<lb n="508"/><span>Go caithiseach, clúmhail, gan bhrón, gan eagala</span>
<lb n="509"/><span>Ní'l do ghrian fós 'n-a luighe;</span>
<lb n="510"/><span>Tá do ghrian a bhí brúidhte fá smúit a's fá cheó,</span>
<lb n="511"/><span>Ag éirighe go momhrach 's ag múscailt gach ló,</span>
<lb n="512"/><span>Go soillseach gan múchadh ón dúbhach go haithbheó</span>
<lb n="513"/><span>A mhúirnín 's a riúin dhil mo chroidhe.</span>
<lb n="514"/></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="515"/><p><span>Tá na seabhaic go saothrach 's go haontamhail seasmhach,</span>
<lb n="516"/><span>'S an adharc bhinn dá séideadh ag cur Béarla ar bhaillichrith</span>
<lb n="517"/><span>Éirigh 's bíodh meidhir ort ad shuidhe;</span>
<lb n="518"/><span>Gan buidhchas do sméirlibh, a réaltan gheal óg</span>
<lb n="519"/><span>Beidh do theanga bhreágh Ghaedhlach dá labhairt agat fós,</span>
<lb n="520"/><span>Do chláirseach bhinn-téadach ag scéitheadh na gceól,</span>
<lb n="521"/><span>A mhúirnín 's a riúin dhil mo chroidhe.</span></p>
<lb n="522"/>
<lb n="523"/><p><span>Riobárd Bheldon.</span></p>
<lb n="524"/>
<lb n="525"/><p><span>A RÁIBH GHIL MILIS.</span></p>
<lb n="526"/>
<lb n="527"/><p><span>Gleas A.</span></p>
<lb n="528"/>
<lb n="529"/><p><span>A ráib ghil mhilis mhaordha </span>
<lb n="530"/><span>Na ráidhte snoighte séimhe, </span>
<lb n="531"/><span>Is áilne cliste léigheanta </span>
<lb n="532"/><span>I dtréithe 's i gcáil; </span>
<lb n="533"/><span>Ó d'fhágais sinn-ne faonbhocht </span>
<lb n="534"/><span>Go tráighthe tuirseach tréith lag, </span>
<lb n="535"/><span>Gach tráth i n-iomad géibhean </span>
<lb n="536"/><span>I ngéarghoin 's i ngádh.</span></p>
<lb n="537"/>
<lb n="538"/><p><span>Ní'l fáidh ná file it dhéidh-se, </span>
<lb n="539"/><span>Le spás, ná bruinneal mhaordha </span>
<lb n="540"/><span>San áit 'n-a dtugais féin seal </span>
<lb n="541"/><span>Ag déanamh gach pláis; </span>
<lb n="542"/><span>Nach cráidhte rithid déara </span>
<lb n="543"/><span>Gach lá 'n-a dtuilte tréana </span>
<lb n="544"/><span>Ó bhárr a ruisc go féar ghlas </span>
<lb n="545"/><span>Mar thréigis a bpáirt.</span>
<lb n="546"/></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="547"/><p><span>Ar fán go bhfuil do thréithe </span>
<lb n="548"/><span>A's do cháirde uil' it éaghmais </span>
<lb n="549"/><span>'S do chlár gan fuirinn Ghaedhlaibh </span>
<lb n="550"/><span>Do réidhfeadh do chás; </span>
<lb n="551"/><span>Is táis, is tirm taosctha </span>
<lb n="552"/><span>Go cráidhte 'nois, mo mhéala, </span>
<lb n="553"/><span>Gan dán ná snoighteacht bhéarsa </span>
<lb n="554"/><span>Dá ndéanamh go cáidh.</span></p>
<lb n="555"/>
<lb n="556"/><p><span>Séamus Ua Cinnéide,</span>
<lb n="557"/><span>1750.</span></p>
<lb n="558"/>
<lb n="559"/><p><span>ÉAMONN AN CHNUIC.</span></p>
<lb n="560"/>
<lb n="561"/><p><span>Gléas Eb — Go mall sámh.</span></p>
<lb n="562"/>
<lb n="563"/><p><span>Cia h-é sin amuigh, a bhfuil faobhar ar a ghuth,</span>
<lb n="564"/><span>Ag raobhadh mo dhoruis dhúnta?</span></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="565"/><p><span>Mise Éamonn a' Chnuic atá báidhte fuar fliuc,</span>
<lb n="566"/><span>Ó shíor shiúbhal sléibhte 's gleannta.</span>
<lb n="567"/><span>Á laogh dhil 'sa chuid cad a dhéanfinn-se dhuit</span>
<lb n="568"/><span>Muna gcuirfinn ort beinn dem' ghúna?</span>
<lb n="569"/><span>'S go bhfuil púdar go tiugh d'á shíor shéidheadh riut,</span>
<lb n="570"/><span>'S go mbéimís araon múchta.</span></p>
<lb n="571"/>
<lb n="572"/><p><span>Is fada mise amuigh, faoi shneachta 'gus faoi shioc,</span>
<lb n="573"/><span>'Sgan dánacht agam ar aon neach;</span>
<lb n="574"/><span>Mo sheisreach gan scur mo bhranar gan cur</span>
<lb n="575"/><span>Is gan iad agam ar aon chór.</span>
<lb n="576"/><span>Ní'l caraid agam, Is dainid liom soin</span>
<lb n="577"/><span>Do ghlacfadh mé moch nú déidhneach,</span>
<lb n="578"/><span>'S go gcaithfidh mé dul thar faraige soir</span>
<lb n="579"/><span>Ó is ann ná fuil éinne déin' ghaoltaibh</span></p>
<lb n="580"/>
<lb n="581"/><p><span>A chuman 's a shearc, raighmídne seal</span>
<lb n="582"/><span>Fá choilltibh ag spealadh drúchta!</span>
<lb n="583"/><span>Mar a bhfaghmíd an breac, 'san lon ar a nead</span>
<lb n="584"/><span>An fiadh 'gus an poc a' búithrig</span>
<lb n="585"/><span>Na héiníní binne at ghéigíní a' seinim</span>
<lb n="586"/><span>'S an chuaichín ar bharr an iubhair ghlais,</span>
<lb n="587"/><span>Go brách brách ní thiocfaidh an bás i n-ár ngoire</span>
<lb n="588"/><span>I lár na coille cúmhrtha.</span>
<lb n="589"/></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="590"/><p><span>ROSC CATHA NA MUMHAN.</span></p>
<lb n="591"/>
<lb n="592"/><p><span>Gléas C.</span></p>
<lb n="593"/>
<lb n="594"/><p><span>Do aithníos féin gan bhréagh ar fhuacht </span>
<lb n="595"/><span>'S ar an aithe Thétis taobh le cuan, </span>
<lb n="596"/><span>Ar chanadh na n-éan go séiseach suairc, </span>
<lb n="597"/><span>Go gcasfadh mo Shéasar glé gan ghruaim.</span>
<lb n="598"/><span>Measaim gur subhach don Mhumhain an fhuaim </span>
<lb n="599"/><span>'S d'á mairean go dubhach de chrú na mbuadh</span>
<lb n="600"/><span>Torann na dtonn le sleasaibh na long </span>
<lb n="601"/><span>Ag taraint go teann 'n-ár gceann ar cuaird</span></p>
<lb n="602"/>
<lb n="603"/><p><span>Tá lasadh 'san ghréin gach lae go neóin, </span>
<lb n="604"/><span>Ní taise don rae, ní théidhean fé neóil; </span>
<lb n="605"/><span>Tá barra na gcraobh ag déanamh sceóil, </span>
<lb n="606"/><span>Nach fada bheidh Gaedhil i ngéibhean bróin.</span>
<lb n="607"/><span>Measaim gur subhach don Mhumhain an ceól </span>
<lb n="608"/><span>'S d'á mairean go dubhach de chrú na dtreón</span>
<lb n="609"/><span>Torann na dtonn le sleasaibh na long </span>
<lb n="610"/><span>Ag taraint go teann 'n-ár gceann fé sheól.</span></p>
<lb n="611"/>
<lb n="612"/><p><span>Tá Aoibhill ar mire 'gus Áine óg </span>
<lb n="613"/><span>Agus Clíodna an bhruinneal is áilne snódh; </span>
<lb n="614"/><span>Táid mílte 's tuille den dtáin seo fós </span>
<lb n="615"/><span>D'á shuidheadh le buile go dtáinidh an leoghan.  </span>
<lb n="616"/><span>Is anamh dam maidean ar amharc an laoi </span>
<lb n="617"/><span>Ná bainim chun reatha go farige síos </span>
<lb n="618"/><span>Mo dhearca dá leathadh ag faire de shíor </span>
<lb n="619"/><span>Ar bharcaibh an fhairire ag gearradh na slighe.</span></p>
<lb n="620"/>
<lb n="621"/><p><span>Gach duine dfhuil Mhílidh bháin na gcréacht.</span>
<lb n="622"/><span>Curaí na Traoi mear láidiréacht </span>
<lb n="623"/><span>Do milleadh le dlighe 's do crádhadh le claon</span>
<lb n="624"/><span>Cuirfidh gan mhoill an báire i séan.</span>
<lb n="625"/><span>Measaim gur subhach don Mhumhain i gcéin </span>
<lb n="626"/><span>'S d'á mairean go dubhach de chrú na dtréan</span>
<lb n="627"/><span>Torann na dtonn le sleasaibh na long </span>
<lb n="628"/><span>Ag taraint go teann 'n-ár gceann le faobhar.</span></p>
<lb n="629"/>
<lb n="630"/><p><span>Curfá.</span></p>
<lb n="631"/>
<lb n="632"/><p><span>Measaim gur subhach don Mhumhain 's gur binn, </span>
<lb n="633"/><span>'S d'á mairean go dubhach de chrú na ríogh</span>
<lb n="634"/><span>Torann na long ag scoilteadh na dtonn </span>
<lb n="635"/><span>Ag taraint go teann 'n-ár gceann gan mhoill.</span></p>
<lb n="636"/>
<lb n="637"/><p><span>Piaras Mac Gearailt.</span>
<lb n="638"/><span>A.D. 1745.</span>
<lb n="639"/></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="640"/><p><span>JIMMY MO MHÍLE STÓR.</span></p>
<lb n="641"/>
<lb n="642"/><p><span>Gléas E — Go mall is go sámh.</span></p>
<lb n="643"/>
<lb n="644"/><p><span>Bliadhain an taca so d'imthigh uaim rún mo chléibh, </span>
<lb n="645"/><span>Ní thiocfaidh sé a bhaile go dtabharfidh sé cúr sa'n tsaoghail, </span>
<lb n="646"/><span>Nuair a chifead é rithfead le fuinneamh ro-árd i n-a chomhair, </span>
<lb n="647"/><span>A's clúideochad le mil é, 's é Jimmy mo mhíle stór.</span></p>
<lb n="648"/>
<lb n="649"/><p><span>Bíon mo mháthair a's m'athair ag bearradh 's ag bruighin liom féin, </span>
<lb n="650"/><span>Táim giobaithe piocuighthe ciapaidhthe cráidhte'm shaoghal, </span>
<lb n="651"/><span>Thugas taithneamh don duin' úd dob fhinn-e's dob áilne snódh, </span>
<lb n="652"/><span>A's chuaidh sé ar bhórd luinge, 's é Jimmy mo mhíle stór.</span></p>
<lb n="653"/>
<lb n="654"/><p><span>Rachad-sa chun coille 'gus caithfad ann an chuid eile dom shaoghal, </span>
<lb n="655"/><span>'S an áit ná beidh aoinne ag éistteacht le ceól na n-éan, </span>
<lb n="656"/><span>Ag bun an chrainn chárthainn mar a bhfásan ann féar go leór, </span>
<lb n="657"/><span>'Tabhairt taithneamh don duin' úd, 's é Jimmy mo mhíle stór.</span>
<lb n="658"/></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="659"/><p><span>AG BUN ROS NA COILLE.</span></p>
<lb n="660"/>
<lb n="661"/><p><span>Gléas C. —</span></p>
<lb n="662"/>
<lb n="663"/><p><span>Ag bun Ros na Coille ar thuitim an drúcht' aréir, </span>
<lb n="664"/><span>Do chonnac sa'n ainnir ba shoineanta's ba áilne sgéimh, </span>
<lb n="665"/><span>Do shíleas nár mhisde dham druidim chun prásáil léi, </span>
<lb n="666"/><span>'Sé dúbhairt sí"'n ar buile taoi 'dhuine, ní dóich dhuit mé.</span></p>
<lb n="667"/>
<lb n="668"/><p><span>D'fhiosriugheas-sa dhen ainnir go tapaidh cad a sheól í 'gcéin, </span>
<lb n="669"/><span>"'N amhla chaillis do dhuine nú'r mhisde leat gábhail liom féin," </span>
<lb n="670"/><span>Do fhreagair sí mise go clisde dhon chómhmhrádh shéimh, </span>
<lb n="671"/><span>Go gcaithfinn se imirt ar chluiche chúig cártaí léi.</span>
<lb n="672"/></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="673"/><p><span>Do luighmair ar imirt 's ní thigeadh liom cómhreamh géar, </span>
<lb n="674"/><span>An t-aon mar a thugainn leis a' gcuireata bhuaileadh é, </span>
<lb n="675"/><span>Is ciúin a's is clisde do chanainn léi fíor nú bréag, </span>
<lb n="676"/><span>'Sar an tar-na glaodh coiligh mo bheannacht do sgaoileas léi.</span></p>
<lb n="677"/>
<lb n="678"/><p><span>"Má bhuadhas ort an cluiche le gliocas ná bíodh ort brón, </span>
<lb n="679"/><span>Ach téanam a bhaile's gheobhair beathuisge's fíonta'r bórd, </span>
<lb n="680"/><span>Gheobhair ór uaim le sgaipeadh 'gus capal mór groidhe mear óg </span>
<lb n="681"/><span>Agus léas ar trí fearainn de thalamh gan cíos go deó."</span></p>
<lb n="682"/>
<lb n="683"/><p><span>NUAIR EIRIGHEAS AR MAIDIN.</span></p>
<lb n="684"/>
<lb n="685"/><p><span>Gléas Eb. — Go luath éadtrom.</span></p>
<lb n="686"/>
<lb n="687"/><p><span>'Nuair éirigheas ar maidin sa bhaile 's me i dtúis mo shaoghail, </span>
<lb n="688"/><span>Do cuadhas go Cnoc Grafan mar a mbuaintear an foghmhar le faobhar;  </span>
<lb n="689"/><span>'S nuair shíleas-sa codladh mar chleachtas am dúthaigh féin, </span>
<lb n="690"/><span>Bhí an sgológ 'n-a sheasamh ar maidin 's dob árd a ghlaodh.</span>
<lb n="691"/></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="692"/><p><span>"Mór dhuit a thaistealaigh" 's d'fhreagair sé féin airís, </span>
<lb n="693"/><span>"an fada do thángais?" "do thánag ó Sráid Bhláthaighe";  </span>
<lb n="694"/><span>"An fíor gur ó mhaidin do shiúbhlais an méid sin slighe, </span>
<lb n="695"/><span>'Smo chuid foghmhairse ar lasadh 's gan fear agam fós 'n-a shuidhe."</span></p>
<lb n="696"/>
<lb n="697"/><p><span>Nuair chualaidh an gasra é phreabadar suas 'n-a suidhe:  </span>
<lb n="698"/><span>Bhí stocaí dá stracadh 'gus lasgaí sean-bhróg bhí críon; </span>
<lb n="699"/><span>lá sgeimhle chun reatha 's gan bail agam déanadh aon mhoill, </span>
<lb n="700"/><span>do chailleas mo hata 's do thugas lá buaint am mhaoil.</span>
<lb n="701"/></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="702"/><p><span>FÁINNE GEAL AN LAE.</span></p>
<lb n="703"/>
<lb n="704"/><p><span>Gléas F. — Go bíodhgamhail.</span></p>
<lb n="705"/>
<lb n="706"/><p><span>Maidin moch do ghabhas amach, ar bhruach locha Léin;  </span>
<lb n="707"/><span>An samhradh 'teacht 'san chraobh le n-ais, 'gus lonnradh te o'n ngréin;</span>
<lb n="708"/><span>Ar taisdeal dam tré bhailte puirt 'gus bánta míne réidhe;  </span>
<lb n="709"/><span>Cia gheobhainn lem ais ach an chúil-fhionn deas le fáinne geal an lae.</span></p>
<lb n="710"/>
<lb n="711"/><p><span>Ní raibh bróg ná stoca cadhp ná clóc' ar mo stóirín óg ó'n spéir; </span>
<lb n="712"/><span>Ach folt fionn órdha síos go troigh ag fás go barr an fhéir;  </span>
<lb n="713"/><span>Bhí calán crúidhte 'ci 'na glaic 'Sardhrúcht ba dheas a sgéimh; </span>
<lb n="714"/><span>Do thug barrgean ó Bhénus deas le fáinne geal an lae.</span></p>
<lb n="715"/>
<lb n="716"/><p><span>Do shuidh an Bhrídeach síos lem' ais ar bhinnse glas de'n fhéar; </span>
<lb n="717"/><span>Ag magadh léi bhíos dá maoidheanh go pras, Mar mhnaoi ná sgarfainn léi;</span>
<lb n="718"/><span>'Sé dúbhairt sí liomsa "imthigh uaim, A's sgaoil mé'r siubhal a réic;" </span>
<lb n="719"/><span>Sin iad a ndeas na soillse 'teacht le fáinne geal an lae.</span>
<lb n="720"/></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="721"/><p><span>A BHUACHAIL SHASTA SUIDHTE.</span></p>
<lb n="722"/>
<lb n="723"/><p><span>Gléas F.</span></p>
<lb n="724"/>
<lb n="725"/><p><span>A bhuachail shasta suidhte </span>
<lb n="726"/><span>Do sháruigh tú mé 'mbrón!  </span>
<lb n="727"/><span>'S nár chuimhnigh féith 'em chroidhe ort, </span>
<lb n="728"/><span>Ná smuíneadh dar ndóith; </span>
<lb n="729"/><span>Is duit is mór an náire, </span>
<lb n="730"/><span>Muna dtóigfir arís ón bhfán me, </span>
<lb n="731"/><span>'S go dtug tú fearta'n mhánail, </span>
<lb n="732"/><span>Ná fágfa me faoi bhrón!</span>
<lb n="733"/></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="734"/><p><span>Tiocfa an bás ar cuaird chughat</span>
<lb n="735"/><span>Leath uair bheag roimh lá;</span>
<lb n="736"/><span>'S bainfidh cúntas cruaidh dhíot,</span>
<lb n="737"/><span>I ngach cluain d'ár bhuail tú ar mhná;</span>
<lb n="738"/><span>Beidh tú in rúimín uaigneach,</span>
<lb n="739"/><span>'S brat lín bhán anuas ort,</span>
<lb n="740"/><span>'S nár bhreágh í an áithrighe 'nuair sin,</span>
<lb n="741"/><span>D'á mb'fhéidir leat í fhagháil!</span></p>
<lb n="742"/>
<lb n="743"/><p><span>Is cáilín beag gan ghruaim mé</span>
<lb n="744"/><span>A bhfuil subhailceas in mo ghlór,</span>
<lb n="745"/><span>Nár thárla beart ar thuathal</span>
<lb n="746"/><span>Gur casadh tusa am chomhair;</span>
<lb n="747"/><span>Anois ó tá tú ag gluaiseacht,</span>
<lb n="748"/><span>Agus cúl do lámh go luath liom,</span>
<lb n="749"/><span>Mo chumha má théidhim san uaigh leat,</span>
<lb n="750"/><span>Is dubhach duit mar sgeól!</span></p>
<lb n="751"/>
<lb n="752"/><p><span>Do chuirfinn slacht ar ghnó dhuit</span>
<lb n="753"/><span>Gan mhórtas óm láimh,</span>
<lb n="754"/><span>Ar léine nó ar chóta,</span>
<lb n="755"/><span>Nó ar stoca cúil gan chaim:</span>
<lb n="756"/><span>Da mbuailfeadh smúit ná ceó thu,</span>
<lb n="757"/><span>Chuirfinn tú 'ris i n-óige,</span>
<lb n="758"/><span>'S dá dtiocfá 'gus me phósadh,</span>
<lb n="759"/><span>Bheadh an rígh glórmhar 'n-ár láimh!</span></p>
<lb n="760"/>
<lb n="761"/><p><span>Seal dem shaoighal bhíos féinidh,</span>
<lb n="762"/><span>Gan uireasba bídh ná éadaigh;</span>
<lb n="763"/><span>Ag siubhal ameasg mo ghaolta,</span>
<lb n="764"/><span>Ag tuilleamh clú 's dá fhághail;</span>
<lb n="765"/><span>Bhi meas ag Gall's ag Gaodhal orm,</span>
<lb n="766"/><span>Gur mheallais-se let bhéal me,</span>
<lb n="767"/><span>Is é teachtaire chuirim n-a dhéigh ort</span>
<lb n="768"/><span>Rígh gléigeal na ngrás.</span>
<lb n="769"/></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="770"/><p><span>'S a chomharsa chroidhe na páirte,</span>
<lb n="771"/><span>Nach cráidhte bheidh me 'nocht;</span>
<lb n="772"/><span>'S nach dubhach do beidh' mé máireach,</span>
<lb n="773"/><span>An uair ná beidh tú 'gam:</span>
<lb n="774"/><span>Do bhris tú an croidhe am lár-sa,</span>
<lb n="775"/><span>'S d'fhág tú me go cráidhte,</span>
<lb n="776"/><span>Seo póg nó dhó le grádh dhuit</span>
<lb n="777"/><span>Fá bhfágfa tusa me!</span>
<lb n="778"/></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="779"/><p><span>ABHA NA LAOI.</span></p>
<lb n="780"/>
<lb n="781"/><p><span>Gléas Ab. — Go bínn, cuíbhsach mall.</span></p>
<lb n="782"/>
<lb n="783"/><p><span>Fonn: "Ar Éirinn ní 'neósfainn</span>
<lb n="784"/><span>cé hí."</span></p>
<lb n="785"/>
<lb n="786"/><p><span>A chumplacht ghlan chaomhchruthach chaoin</span>
<lb n="787"/><span>Úr-léigheanta go líonmhar i ndán;</span>
<lb n="788"/><span>Bhur ndúthracht ag géarmholadh laoi,</span>
<lb n="789"/><span>Budh shaothar i n-intleacht is fearr;</span>
<lb n="790"/><span>An Lúbshruthach gléchriostail mín,</span>
<lb n="791"/><span>Is féile 'r bith fíor uisce cáil;</span>
<lb n="792"/><span>Gur thúirling gach séan le n-a taoibh,</span>
<lb n="793"/><span>Do b'fhéidir fá ríoghacht neimhe dh'fhághail.</span></p>
<lb n="794"/>
<lb n="795"/><p><span>Is cúmhrtha 's is craobhthorthach bhíon</span>
<lb n="796"/><span>Gach gaortha 'n-a timchioll ag fás;</span>
<lb n="797"/><span>Fá úbhlaibh fá chaoraibh fá fhíon,</span>
<lb n="798"/><span>Ag claonadh go híochtar a trágha;</span>
<lb n="799"/><span>Bíon ubhalghuirt fá ghéagaibh ag luighe,</span>
<lb n="800"/><span>Ar an bhféar-ghlas 'nuair líonaid i m-bláth;</span>
<lb n="801"/><span>Mar lubhghort na ndéithe do bhí,</span>
<lb n="802"/><span>Dá chaomhnadh le draoidheacht ar feadh spás.</span></p>
<lb n="803"/>
<lb n="804"/><p><span>Budh shúgach flaith féile'r gach taoibh</span>
<lb n="805"/><span>Go féastach go fíonmhar do ghnáth;</span>
<lb n="806"/><span>Is túirling na cléire d'ionsuighe,</span>
<lb n="807"/><span>Na saorfhear 'na dtigheasach a breágh</span>
<lb n="808"/><span>Is dúbhach liom a réim is a gcíos,</span>
<lb n="809"/><span>'N-a stéigibh dá sníomh idir chách;</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="810"/><p><span>Ná h-úrfhlatha féin ins an chill,</span>
<lb n="811"/><span>Dob éasgaibh chum gnío'rtha 'gainn tráth.</span></p>
<lb n="812"/>
<lb n="813"/><p><span>Eoghan Mac Carthaigh.</span></p>
<lb n="814"/>
<lb n="815"/><p><span>Fear ó pharóisde Bhaile-Mhac-Códa i gCo. Chorcaighe do thug uaidh an</span>
<lb n="816"/><span>fonn so.  Tá'n fonn, mar an gcéadna, ag muintir na dútha ar an dtaobh</span>
<lb n="817"/><span>shiar de Maghchromtha.  Tá sé ag Muiris Ó Ceallaigh i n-Eochaill leis</span>
<lb n="818"/><span>ach ní ar an gcuma gcéadna seinntear é ins na trí roinntibh seo de</span>
<lb n="819"/><span>Chontae Chorcaighe.</span></p>
<lb n="820"/>
<lb n="821"/><p><span>AN BUACHAILLÍN BÁN.</span></p>
<lb n="822"/>
<lb n="823"/><p><span>Gléas F. — Go croidheamhail.</span></p>
<lb n="824"/>
<lb n="825"/><p><span>Tá mo chroidhese go tláthlag 's i lár mo chuid saothair, </span>
<lb n="826"/><span>Tagann lán tocht im' chléibhse cé nár mhéinn liom a rádh, </span>
<lb n="827"/><span>Tá'n díbirt i ndán dam ó bháin-bheannaibh Éireann, </span>
<lb n="828"/><span>Is fánach mo shaoghalsa 's is déarach mo chás.  </span>
<lb n="829"/><span>Is cuimhin liom an tráth úd a ghrádh gil na n-ae 'stigh; </span>
<lb n="830"/><span>Thugas grádh searc is géilleadh dod' chaomhruisg thar chách; </span>
<lb n="831"/><span>A Rígh ghil na n-árann dob fhearr liom go néagfainn , </span>
<lb n="832"/><span>I láthair mo ghaolta 's m bhuachaillín bháin.</span>
<lb n="833"/></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="834"/><p><span>Tá críoch Innis fáilbhe go lánfad' i ndaorbhruid, </span>
<lb n="835"/><span>Go cráidhte 's go céasta i ngéibhinn na námhad, </span>
<lb n="836"/><span>Nó'n fíor nach ful áir duit go bráth bheith go déarach, </span>
<lb n="837"/><span>A oileáinín bhig mhaordha na naomh is na mbárd?  </span>
<lb n="838"/><span>Ó guidhimse go h-árd ar an árd-Athair naomhtha </span>
<lb n="839"/><span>Chun ár agus léirsgrios do dhéanamh ar Sheaghán; </span>
<lb n="840"/><span>Do dhíbir na táinte thar sáile 'na gcéadta, </span>
<lb n="841"/><span>'S chuir fán orm féinig óm' bhuachaillín bhán.</span></p>
<lb n="842"/>
<lb n="843"/><p><span>Éamonn a' Chnuic.</span></p>
<lb n="844"/>
<lb n="845"/><p><span>Bean Diarmuda Uí Choncobhair Ó Thobar Ríogh-an-Domhnaigh i gCorcaigh</span>
<lb n="846"/><span>do thug dam an fonn so.  Deir sí gur minic d'airigh sí ó na sean-daoinibh</span>
<lb n="847"/><span>é nuair a bhí sí 'na gearrchaile.  Ní dóigh liom gur cuireadh riamh i gcló é</span>
<lb n="848"/><span>díreach mar tá se thuas agam-sa.  Do chum "Éamonn a' Chnuic" nó Éamonn</span>
<lb n="849"/><span>Ó Donnchadha an t-amrán.  Do rugadh Éamonn i gCarraig-na-bhfear i gContae</span>
<lb n="850"/><span>Chorcaighe.  Fear iseadh é atá t'réis mórán oibhre do dhéanadh ar son cúise ár</span>
<lb n="851"/><span>dteangadh agus go deimhin ní'l deire le n-a chuid oibre fós.</span>
<lb n="852"/></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="853"/><p><span>AR MAIDIN, 'S I dTAISCE MO CHÚRAM.</span></p>
<lb n="854"/>
<lb n="855"/><p><span>Gléas F. — Cuíbhsach mall.  Fonn: Bruacha na Siúire.</span></p>
<lb n="856"/>
<lb n="857"/><p><span>Ar maidin, 's i dtaisce mo chúram, </span>
<lb n="858"/><span>I ngleanntaibh 's mé ag múisgilt mo bhó; </span>
<lb n="859"/><span>Ní raibh pears' ins na bailthibh i n-a ndúiseacht, </span>
<lb n="860"/><span>Ach mo chonairt go lúthmhar im dheóig.  </span>
<lb n="861"/><span>Do dhearcas sa ainnir mhodhmhail mhúinte, </span>
<lb n="862"/><span>Go raibh lasair trí lúrtha 'na clódh, </span>
<lb n="863"/><span>'Gus a basa 'ci dá ngreadadh go túirseach, </span>
<lb n="864"/><span>A's do casadh go dúbhach ologón.</span></p>
<lb n="865"/>
<lb n="866"/><p><span>Do phreabas am sheasamh le rún di, </span>
<lb n="867"/><span>le taithneamh agus fonn dul 'n a treó; </span>
<lb n="868"/><span>"Stad sealad a mhascalach mhúinte, </span>
<lb n="869"/><span>Agus aithiris dúinn fios do bhróin.  </span>
<lb n="870"/><span>'Né do chéile tá marbh 'san iúir uait, </span>
<lb n="871"/><span>Nó do leanbh gan súil leis go deó, </span>
<lb n="872"/><span>Nó do charaid do thaisdeal i dtriúchaibh </span>
<lb n="873"/><span>Go bhfuilean tú i liúndubh na ndeór?"</span></p>
<lb n="874"/>
<lb n="875"/><p><span>"Ní hé mo leanbh," i bhfreagra a dúbhairt sí, </span>
<lb n="876"/><span>"Do chorruig ná d'iompuig me'm shnódh; </span>
<lb n="877"/><span>Ná mo ghaoltha cé fairsiog é a gcúrsa, </span>
<lb n="878"/><span>Dá mbeidís i dtriúchaibh na dtreón.  </span>
<lb n="879"/><span>Ach faraire meanam nach súgach, </span>
<lb n="880"/><span>De mhaithibh d'fhuil Stiúbhairt na Leómhan, </span>
<lb n="881"/><span>Go bhfuil a bhailte le fada dá spiúnadh </span>
<lb n="882"/><span>A's a charaid go túirseach 'n a dheóigh."</span>
<lb n="883"/></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="884"/><p><span>"A's a chuman ná tigeadh mí-fhonn ort</span>
<lb n="885"/><span>A's is gairid uait túiseach an fhóghmhair</span>
<lb n="886"/><span>Go mbeidh scaipeadh ar an aicme seo Liútair</span>
<lb n="887"/><span>Ná'r chrom riamh a nglúin chun an Óird;</span>
<lb n="888"/><span>Go mbeidh gach faraire meanamnach súgach</span>
<lb n="889"/><span>Go flaitheamhail fiúntach ar bórd</span>
<lb n="890"/><span>Agus allus ar Ghallaibh dá dtúrnamh</span>
<lb n="891"/><span>A's a gconairt gan biúgail gan cheól."</span></p>
<lb n="892"/>
<lb n="893"/><p><span>IS AINDEIS NA SGÉALTA.</span></p>
<lb n="894"/>
<lb n="895"/><p><span>Gléas D.</span></p>
<lb n="896"/>
<lb n="897"/><p><span>Fonn:  'Dir Árd-mhór a's Eóchaill.</span></p>
<lb n="898"/>
<lb n="899"/><p><span>Is aindeis na sgéalta thar tréanmhuir a' tígheacht, </span>
<lb n="900"/><span>D'fhúig sgamal is néal dubh ar tréin na dtrí ríoghacht, </span>
<lb n="901"/><span>Gur sgaradh le hÉirinn a céile, mo dhíth! </span>
<lb n="902"/><span>'S a cáirde go dúbhach a's go cásmhar.  </span>
<lb n="903"/><span>Ag danair gan daonacht tá'n bhé chailce chaoin, </span>
<lb n="904"/><span>I nglasaibh fé ghéarsmacht i ngéibhean de shíor, </span>
<lb n="905"/><span>Go hatuirseach déarach fé Chaesar gan brígh, </span>
<lb n="906"/><span>'S ná fágaimís siúd mar a tá sé.</span>
<lb n="907"/></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="908"/><p><span>Ba thaithneamhach péarlach a scéimh is a gnaoi, </span>
<lb n="909"/><span>A mala cheartchaol is a claondearca faoi, </span>
<lb n="910"/><span>A tanaghob craorac, a géarmhama cruínn, </span>
<lb n="911"/><span>A lámh gheal 's a cum seang dob áluinn.  </span>
<lb n="912"/><span>Is aici bhí'n tréanfhlaith ná staonfadh d'á naímhid, </span>
<lb n="913"/><span>Do treascradh méithphuic le faobhar a chloidhimh, </span>
<lb n="914"/><span>Ná sgartar le chéile go n-éagfaid, an dís, </span>
<lb n="915"/><span>'S ná fágaimís siúd mar a tá sé.</span></p>
<lb n="916"/>
<lb n="917"/><p><span>Ní'l sealbh ar séad ag ár ngaolta, fó-ríor!  </span>
<lb n="918"/><span>Ní'l taisge ná spréchnuic ná préimhfhearann gaoidheal, </span>
<lb n="919"/><span>Ní'l aiteas i ngaor dóibh ná réim ins an tsaoigheal, </span>
<lb n="920"/><span>Go cráidhte ag búraibh d'á gcáibleadh.  </span>
<lb n="921"/><span>Ach aicme gan béas' i ngach aolbhrog de'n tír, </span>
<lb n="922"/><span>Gan taise gan daonacht d'á ndaoradh de shíor, </span>
<lb n="923"/><span>D'á gcreachadh, d'á ngéarghoin, d'á gcéasadh le cíos, </span>
<lb n="924"/><span>'S ná fágaimís siúd mar a tá sé.</span></p>
<lb n="925"/>
<lb n="926"/><p><span>Tomás Ó Glasáin.</span>
<lb n="927"/></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="928"/><p><span>AN MAIDRÍN RUADH.</span></p>
<lb n="929"/>
<lb n="930"/><p><span>(Cuma Muímhneach.)</span></p>
<lb n="931"/>
<lb n="932"/><p><span>Gléas Eb. — Go h-aerach.</span></p>
<lb n="933"/>
<lb n="934"/><p><span>Ar ghabhailt a dtuaidh dham tar Sliabh Luachra, </span>
<lb n="935"/><span>'gus mise a'cur tuairisg mo ghéana, </span>
<lb n="936"/><span>ar mo chasadh anuas 'seadh fuaras a dtuairisg </span>
<lb n="937"/><span>go raibh maidirín ruadh 'gá n-aodhaireacht </span></p>
<lb n="938"/>
<lb n="939"/><p><span>Curfá</span></p>
<lb n="940"/>
<lb n="941"/><p><span>An maidirín ruadh, ruadh, ruadh, ruadh, ruadh, </span>
<lb n="942"/><span>An maidirín ruadh 'ta gránda; </span>
<lb n="943"/><span>An maidirín ruadh 'na luighe sa luachair, </span>
<lb n="944"/><span>'gus bárr a dhá chluas i n-áirde.</span>
<lb n="945"/></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="946"/><p><span>"Ní bhlaisfeadh pioc a's ní íosfad giob,</span>
<lb n="947"/><span>A's ní raghaidh aon smut im' bhéal de,</span>
<lb n="948"/><span>…</span></p>
<lb n="949"/>
<lb n="950"/><p><span>Curfá — Maidrín Ruadh ruadh, & ml.</span></p>
<lb n="951"/>
<lb n="952"/><p><span>Greadadh chroidhe cráidhte ort, a mhaidrín ghránda</span>
<lb n="953"/><span>Do rug uaim m'ál breágh géana,</span>
<lb n="954"/><span>Mo choiligh móra bréaghtha, mo chearca bhí go háluinn</span>
<lb n="955"/><span>A's mo lachain beaga b' fhearr a bhí i n-Éirinn.</span></p>
<lb n="956"/>
<lb n="957"/><p><span>Curfá — Maidrín Ruadh ruadh, & ml.</span></p>
<lb n="958"/>
<lb n="959"/><p><span>…</span>
<lb n="960"/><span>Cruinnigídh na gadhair le n-a chéile!</span>
<lb n="961"/><span>Hark!  Hark!  Trueman, ar Fleasg na Cúma,</span>
<lb n="962"/><span>A's ba mhaith an fear cúil é Bateman.</span>
<lb n="963"/><span>Sin chúghaibh ramhar-phoc — beirigidh i n-am air!</span>
<lb n="964"/><span>A's coingbhigidh i dteannta na bpléar é;</span>
<lb n="965"/><span>Nó go dtiocfaidh an t-am i n-a mbainfear de a ceann</span>
<lb n="966"/><span>Ní bheidh cearca go ramhar ag Séamus.</span></p>
<lb n="967"/>
<lb n="968"/><p><span>Curfá - Tally ho! le n-a bhonn! Tally ho! le n-a bhonn!</span>
<lb n="969"/><span>Tally ho! le n-a bhonn, a choileáinín!</span>
<lb n="970"/><span>Tally ho! le n-a bhonn! Tally ho! le n-a bhonn!</span>
<lb n="971"/><span>Agus bárr a dhá chluas i n-áirde!</span></p>
<lb n="972"/>
<lb n="973"/><p><span>AN PÁISDÍN FIONN.</span></p>
<lb n="974"/>
<lb n="975"/><p><span>Gléas Bb. — Go soilbhir.</span></p>
<lb n="976"/>
<lb n="977"/><p><span>Grádh mo chroidhe mo pháisdín fionn,</span>
<lb n="978"/><span>A croidhe 'sa haigine a' gáirídh liom,</span>
<lb n="979"/><span>A cíocha geala mar bhláth na n-ubhall,</span>
<lb n="980"/><span>'S a píob mar eala lá Marta.</span>
<lb n="981"/></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="982"/><p><span>Cara mo chroidhe mo pháisdín fionn,</span>
<lb n="983"/><span>A dhá gruadh 'n lasadh mar bhláth na gcrann,</span>
<lb n="984"/><span>Tá mise saor ar mo pháisdín fionn,</span>
<lb n="985"/><span>Ach amháin gur ólas a sláinte.</span></p>
<lb n="986"/>
<lb n="987"/><p><span>Curfá.</span></p>
<lb n="988"/>
<lb n="989"/><p><span>Is tusa mo rún mo rún mo rún,</span>
<lb n="990"/><span>Is tusa mo rún a's mo ghrádh Geal,</span>
<lb n="991"/><span>Is tusa mo rún a's mo chuman go buan,</span>
<lb n="992"/><span>'Sé mo chreach gan tú agam ód' mháithrín.</span></p>
<lb n="993"/>
<lb n="994"/><p><span>Do bhí me naoi n-oidhche am luighe go bocht,</span>
<lb n="995"/><span>Ó bheith sínte faoi 'n dílinn idir dhá thor,</span>
<lb n="996"/><span>A chuman mo chroidhe! 's me ag smaoineadh ort</span>
<lb n="997"/><span>Is ná faghainn-se le fead 'ná le glaodh thú.</span></p>
<lb n="998"/>
<lb n="999"/><p><span>Curfá.</span></p>
<lb n="1000"/>
<lb n="1001"/><p><span>Tréigfead mo charaid 's mo cháirde gaoil,</span>
<lb n="1002"/><span>A's tréigfidh mé a maireann de mhnáibh an tsaoighil,</span>
<lb n="1003"/><span>Ní thréigfead lem bmarthainn thu, a ghrádh mo chroidhe,</span>
<lb n="1004"/><span>Go sínfear i gcómhra faoi chlár me.</span></p>
<lb n="1005"/>
<lb n="1006"/><p><span>Curfá.</span>
<lb n="1007"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="1008"/><p><span>AN RÓS GEAL DUBH.</span></p>
<lb n="1009"/>
<lb n="1010"/><p><span>Gléas Eb. — Rud beag mall, brónach.</span></p>
<lb n="1011"/>
<lb n="1012"/><p><span>As leabhar an tSeóigigh.</span></p>
<lb n="1013"/>
<lb n="1014"/><p><span>Tá liúndubh ar na triúcha </span>
<lb n="1015"/><span>agus ceo'r na cnuic; </span>
<lb n="1016"/><span>Tá fraoch ar na sléibhte </span>
<lb n="1017"/><span>A's ní hiongnadh sin; </span>
<lb n="1018"/><span>Do thaosgfainn an tréanmhuir </span>
<lb n="1019"/><span>Le plaosg an uibh, </span>
<lb n="1020"/><span>Dá bhféadfainn bheith réidh leat </span>
<lb n="1021"/><span>A Rós gheal dubh.</span></p>
<lb n="1022"/>
<lb n="1023"/><p><span>A ghrádh gheal ná bíodh cás ort </span>
<lb n="1024"/><span>tré n-ar éirigh duit; </span>
<lb n="1025"/><span>Táid bráithre chúghainn tar sáile </span>
<lb n="1026"/><span>'gus a dtrial tar muir; </span>
<lb n="1027"/><span>Beidh do phárdún ó Phápa </span>
<lb n="1028"/><span>na Rómha 'guinn, </span>
<lb n="1029"/><span>A's céad sláinte i bhfíon Spáinneach </span>
<lb n="1030"/><span>dom' Rós gheal dubh.</span></p>
<lb n="1031"/>
<lb n="1032"/><p><span>Do shiúbhalfainn an Mhúmhain leat,</span>
<lb n="1033"/><span>A's bárr gach cnuic,</span>
<lb n="1034"/><span>Mar shúil 's go bh-faghainn rún uait,</span>
<lb n="1035"/><span>A's cáirdeas suilt;</span>
<lb n="1036"/><span>A chraobh chúmhrtha a dubhairt liom</span>
<lb n="1037"/><span>Go raibh grádh agat dam,</span>
<lb n="1038"/><span>Is tú plúr na mban múinte,</span>
<lb n="1039"/><span>A Rós gheal dubh.</span>
<lb n="1040"/></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="1041"/><p><span>UALL-CHÚMHA NA FÉINNE.</span></p>
<lb n="1042"/>
<lb n="1043"/><p><span>Gléas Bb. — Go brónach.</span></p>
<lb n="1044"/>
<lb n="1045"/><p><span>"Oisín" do gléas.</span></p>
<lb n="1046"/>
<lb n="1047"/><p><span>Mo mhíle truagh, mo bhuairt, mo bhrón, </span>
<lb n="1048"/><span>An sceimhle ruaig ár n-uaisle ar feodh, </span>
<lb n="1049"/><span>Gan slighe, gan suadh, gan suairceas sóghach </span>
<lb n="1050"/><span>Gan laoi, gan duain, gan ceól.</span></p>
<lb n="1051"/>
<lb n="1052"/><p><span>Curfá.</span></p>
<lb n="1053"/>
<lb n="1054"/><p><span>Is é do léig mé i milleadh i gceas, </span>
<lb n="1055"/><span>Is é do thraoch mo chuisle ar fad,</span>
<lb n="1056"/><span>Uaisle Gaedheal fá chruadh smacht ghéar, </span>
<lb n="1057"/><span>Ag cuaine an Bhéarla dhuibh i nglas.</span>
<lb n="1058"/></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="1059"/><p><span>'Bé chífeadh uaidh gach ruathar bróin,</span>
<lb n="1060"/><span>Gach daoirse chruaidh, gach cruadhtan fós,</span>
<lb n="1061"/><span>Gach sceimhle fuair ár n-uaisle rómhainn,</span>
<lb n="1062"/><span>Budh líonta a gruadh le duartan deór.</span></p>
<lb n="1063"/>
<lb n="1064"/><p><span>Curfá.</span></p>
<lb n="1065"/>
<lb n="1066"/><p><span>Is é do líon mo chroidhe le brón</span>
<lb n="1067"/><span>Gur aontuigh Críost a dtigheacht i gcoróinn,</span>
<lb n="1068"/><span>Na béir chuir Biobla Íosa as cóir</span>
<lb n="1069"/><span>A's nár ghéill dá naoimh dá dhlighe ná d'Órd.</span></p>
<lb n="1070"/>
<lb n="1071"/><p><span>Curfá.</span></p>
<lb n="1072"/>
<lb n="1073"/><p><span>SEÁN UA TUAMA.</span>
<lb n="1074"/><span>(1706)</span></p>
<lb n="1075"/>
<lb n="1076"/><p><span>PÉ 'nÉIRINN Í.</span></p>
<lb n="1077"/>
<lb n="1078"/><p><span>Gléas E. — Go ceanamhail.</span></p>
<lb n="1079"/>
<lb n="1080"/><p><span>Ó leabhar an tSeodhaigh.</span></p>
<lb n="1081"/>
<lb n="1082"/><p><span>I ngleanntaibh séimh na héigse bhím,</span>
<lb n="1083"/><span>I bhfanntais péin i ngéibh gach laoi,</span>
<lb n="1084"/><span>An tseangbhean glé ba bhéasach gnaoi,</span>
<lb n="1085"/><span>Do sgannruigh mé, pé nÉirinn í; pé nÉirinn í.</span></p>
<lb n="1086"/>
<lb n="1087"/><p><span>Ní thráchtfaidh mé ar chéile Naois,</span>
<lb n="1088"/><span>Thug ár na nGaedheal ar dtéacht do'n Chraoibh,</span>
<lb n="1089"/><span>Ná'n bháb ó'n nGréig do chéas an Traoi</span>
<lb n="1090"/><span>Le grádh mo chléibh, pé nÉirinn í; pé nÉirinn í.</span>
<lb n="1091"/></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="1092"/><p><span>Is breágh deas dréimreach réidh a dlaoi,</span>
<lb n="1093"/><span>Go bár an fhéir 'na slaod ar bís;</span>
<lb n="1094"/><span>A tláthfholt réidh do dhéalradh an flíos,</span>
<lb n="1095"/><span>Ar ghrádh mo chléibh, pé nÉirinn í; pé nÉirinn í.</span></p>
<lb n="1096"/>
<lb n="1097"/><p><span>Is cásmhar, taodach, déarach bhím,</span>
<lb n="1098"/><span>Go cráidhte, créimeach, céasta ó'n mnaoi,</span>
<lb n="1099"/><span>Is fánach, faon, gan chéill ar baois,</span>
<lb n="1100"/><span>Le grádh do'n bhé, pé nÉirinn í; pé nÉirinn í.</span></p>
<lb n="1101"/>
<lb n="1102"/><p><span>Ar neóin nuair théidhim ar thaobh Suidhe Finn,</span>
<lb n="1103"/><span>Fá bhrón i gcéin 's gan aon dom' Bhuidhin,</span>
<lb n="1104"/><span>Cé sheólfadh Aon Mhac Dé im' líon</span>
<lb n="1105"/><span>Ach stór mo chléibh, pé nÉirinn í; pé nÉirinn í.</span></p>
<lb n="1106"/>
<lb n="1107"/><p><span>'LIAM DALL.</span></p>
<lb n="1108"/>
<lb n="1109"/><p><span>AN SPAILPÍN FÁNACH.</span></p>
<lb n="1110"/>
<lb n="1111"/><p><span>Gléas Eb. — Go croidheamhail le fuinneamh.</span></p>
<lb n="1112"/>
<lb n="1113"/><p><span>Go deó deó 'rís ní raghad go Caiseal, </span>
<lb n="1114"/><span>Ag díol ná reic mo shláinte </span>
<lb n="1115"/><span>Ná'r mharagadh na saoire am' shuidhe cois balla, </span>
<lb n="1116"/><span>Am' sgaoinse ar leath taoibh sráide.  </span>
<lb n="1117"/><span>Bodairí na tíre a' tígheacht ar a gcapaill, </span>
<lb n="1118"/><span>Dá fhiafraidhe an bhfuilim hírálta, </span>
<lb n="1119"/><span>Ó téanam chun siubhal tá'n cúrsa fada, </span>
<lb n="1120"/><span>Seo ar siubhal an Spailpín fánach.</span>
<lb n="1121"/></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="1122"/><p><span>Am Spailpín Fánach fágadh mise, </span>
<lb n="1123"/><span>Ag seasamh ar mo shláinte, </span>
<lb n="1124"/><span>Ag siubhal an drúchta go moch ar maidin, </span>
<lb n="1125"/><span>'S ag bailiughadh galair ráithe.  </span>
<lb n="1126"/><span>Ní fheicfear corrán am láimh chun buainte,</span>
<lb n="1127"/><span>súise ná feac beag ráinne, </span>
<lb n="1128"/><span>Ach colours na bhFranncach os cionn mo leapthan, </span>
<lb n="1129"/><span>Is pike agam chun sáidhte.</span></p>
<lb n="1130"/>
<lb n="1131"/><p><span>Mo chúig céad slán chum dúthaí m'athar, </span>
<lb n="1132"/><span>'gus chun an oileáin ghrádhmhair, </span>
<lb n="1133"/><span>'S chun buachaillí na Cúlach ó's díobh nár mhisde, </span>
<lb n="1134"/><span>I n-aimsir chasda na gárdan. </span>
<lb n="1135"/><span>Ach anois ó táimse'm chadhan bhocht dhealbh, </span>
<lb n="1136"/><span>Ameasg na ndúthaí fáin seo,</span>
<lb n="1137"/><span>'S é mo chúmha croidhe mar fuair me an ghairim, </span>
<lb n="1138"/><span>Bheith riamh am Spailpín fánach.</span>
<lb n="1139"/></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="1140"/><p><span>UAIL-GHUTH AN AOIBHNIS.</span></p>
<lb n="1141"/>
<lb n="1142"/><p><span>Gléas F</span></p>
<lb n="1143"/>
<lb n="1144"/><p><span>Fonn: Spéir-bhean Chille Manntain.</span></p>
<lb n="1145"/>
<lb n="1146"/><p><span>Ar bruach na Coille muaire, </span>
<lb n="1147"/><span>Fá ruadhbhrathaibh bróin, </span>
<lb n="1148"/><span>Do seóladh guth am chluasaibh </span>
<lb n="1149"/><span>ba shuairce liom fá dhó, </span>
<lb n="1150"/><span>Ná ceól na cruit' ag fuaimint, </span>
<lb n="1151"/><span>A's ná glór na lon san uaigneas, </span>
<lb n="1152"/><span>B'e ceól ba bhinne é'm chuaird liom </span>
<lb n="1153"/><span>Dá gcuala den tsórt.</span></p>
<lb n="1154"/>
<lb n="1155"/><p><span>Ná'n ceól do thugaid suaidhfhir, </span>
<lb n="1156"/><span>Tar muarmhuir ó'n Róimh </span>
<lb n="1157"/><span>Ná'n spórt do dheinid gruagaig </span>
<lb n="1158"/><span>I gcruaidhlios na slógh </span>
<lb n="1159"/><span>Ná'n gheóin do léigid cuacha </span>
<lb n="1160"/><span>Go nódh cois coill'i mbruach cnuic, </span>
<lb n="1161"/><span>'S gach brón gur chuir mo chuaird díom, </span>
<lb n="1162"/><span>M'reach Molly bheag Ó.</span></p>
<lb n="1163"/>
<lb n="1164"/><p><span>I Srónaill dá mbeinn fuaighte </span>
<lb n="1165"/><span>Faoi chruadhlic i gcomhad, </span>
<lb n="1166"/><span>'S an sceól so chlos mar chuala </span>
<lb n="1167"/><span>Go suanmhar ar seól, le fórsa's neart mo ghualan </span>
<lb n="1168"/><span>An fód go gcaithfinn suas díom, </span>
<lb n="1169"/><span>'S mo threó thar n-ais badh luaimneach, </span>
<lb n="1170"/><span>Fé thuairim an sgeóil.</span></p>
<lb n="1171"/>
<lb n="1172"/><p><span>'LIAM DALL.</span>
<lb n="1173"/></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="1174"/><p><span>MO SHLÁN CHUN CARRAIG NA gCAOL-FHEAR.</span></p>
<lb n="1175"/>
<lb n="1176"/><p><span>Gléas F — go maordha bínn.</span></p>
<lb n="1177"/>
<lb n="1178"/><p><span>Mo shlán chun Carraig na gCaolfhear, </span>
<lb n="1179"/><span>Mar ar chaitheassa téarm 'om aois, </span>
<lb n="1180"/><span>Gan gádh gan easba san tsaoghal so, </span>
<lb n="1181"/><span>Ach ag magadh sa' scléip leo bhínn.  </span>
<lb n="1182"/><span>Do gheobhthaidhe aifirean Dé ann, </span>
<lb n="1183"/><span>'Gus teagasg ar bhréithre Chríost, </span>
<lb n="1184"/><span>'S ní'l fán ar ár sagart sa naomhthacht, </span>
<lb n="1185"/><span>Tá a ghairim fé réim san tír.</span></p>
<lb n="1186"/>
<lb n="1187"/><p><span>Do gheobhthaidhe ainnir mhodhmhail mhaordh' ann, </span>
<lb n="1188"/><span>Bheadh leanbhach faobhrach mín, </span>
<lb n="1189"/><span>'Gus báidh go dtabharfadh do chaol fhear, </span>
<lb n="1190"/><span>Dhá nglacfadh sé léi mar mhnaoi.  </span>
<lb n="1191"/><span>Do thógfadh mairig 'gus léan díot, </span>
<lb n="1192"/><span>le binneas a béilín bhínn, </span>
<lb n="1193"/><span>'Gus gnó 'gus maitheas dá réir sin, </span>
<lb n="1194"/><span>I mbruinnil na gcraobhfholt mbuidhe.</span>
<lb n="1195"/></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="1196"/><p><span>Do gheobhtháidhe gasara tréanfhear ann,</span>
<lb n="1197"/><span>Calama tréitheach groidhe, </span>
<lb n="1198"/><span>Badh ró-bhréagh an taca lá aonaigh, </span>
<lb n="1199"/><span>Chun bagairt nó glaodhach i mbruighin.  </span>
<lb n="1200"/><span>I mbáire'r mhachaire tréadtha, </span>
<lb n="1201"/><span>Ní fheicim go staonfaidís; </span>
<lb n="1202"/><span>'Gus bárr do bheirim san bhféileacht, </span>
<lb n="1203"/><span>Do Carraig na séimhfhear mín.</span></p>
<lb n="1204"/>
<lb n="1205"/><p><span>Do gheobhthaidhe capail 'gur caoirig ann,</span>
<lb n="1206"/><span>Ba boga Laoigh 'gus uain, </span>
<lb n="1207"/><span>Do gheobhthaidhe muilean ar linn ann, </span>
<lb n="1208"/><span>'Gus leaba don rígh chun suain.  </span>
<lb n="1209"/><span>Do gheobhthaidhe'n fiolar's an faoilean, </span>
<lb n="1210"/><span>An druid an cearc-fraoich 's an chuach; </span>
<lb n="1211"/><span>'Gus éanlaith na cruinne san ngeimhreadh, </span>
<lb n="1212"/><span>Do chruinnighean san gcoill ón bhfuacht.</span></p>
<lb n="1213"/>
<lb n="1214"/><p><span>CONCHUBHAR Ó BUACHALLA.</span></p>
<lb n="1215"/>
<lb n="1216"/><p><span>(Tímpal céad bliadhain ó shin a</span>
<lb n="1217"/><span>mhair sé.)</span></p>
<lb n="1218"/>
<lb n="1219"/><p><span>AN CARABHAT.</span></p>
<lb n="1220"/>
<lb n="1221"/><p><span>Gléas C. — Go cuíbhsach mall.</span></p>
<lb n="1222"/>
<lb n="1223"/><p><span>Fonn: "Táimse im' chodla."</span></p>
<lb n="1224"/>
<lb n="1225"/><p><span>Is fada tá fuaim a' gluaiseacht eadarainn, </span>
<lb n="1226"/><span>Ag tuar chun sparraine i gcláir Uí Néill; </span>
<lb n="1227"/><span>Ó bhailtibh na tuatha go bruach na faraige,</span>
<lb n="1228"/><span>Uabhar a's eagala's ár ar Gaedhil.  </span>
<lb n="1229"/><span>Tá siosma ro mhór 's an chuanso i n-aice linn, </span>
<lb n="1230"/><span>An eagalais buartha'r uair an aifirinn, </span>
<lb n="1231"/><span>Ag sileadh na súl a'tabhairt comhairle bhur leasa dhíbh,</span>
<lb n="1232"/><span>Táimse im'chodla nó is fíor mo sgéal.</span>
<lb n="1233"/></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="1234"/><p><span>A bhuachaillí 'n chroidhe ná bídhidh i bhfearag liom, </span>
<lb n="1235"/><span>Is dibhse spreagaim mo ráidhte béil; </span>
<lb n="1236"/><span>Tagann osna im' chroidhe nuair a chím ná Leanann sibh,</span>
<lb n="1237"/><span>Dlíghe na hEagailse sáilne méinn.  </span>
<lb n="1238"/><span>Ach ag imtheacht le baois a' dean (adh) aimhlis bhur nanamann</span>
<lb n="1239"/><span>mar a bheadh daill gan radharc a mearathal,</span>
<lb n="1240"/><span>Geallaimse dhíbh go bhfuil naímhde a' magadh fúibh,</span>
<lb n="1241"/><span>Táimse im'chodla nó is fíor mo sgéal.</span></p>
<lb n="1242"/>
<lb n="1243"/><p><span>'S é teagasg na cléire is réir na hEagailse, </span>
<lb n="1244"/><span>An tslíghe mar mheasaimse b'fhearr chun Dé; </span>
<lb n="1245"/><span>'S ní á' dul chun an aonaigh le faobhar go fearagach,</span>
<lb n="1246"/><span>Tréan fé arm chun lámhach na bpléar.  </span>
<lb n="1247"/><span>Nach dealbh as sgéal é dá léigheadh ag Gallachoin, </span>
<lb n="1248"/><span>gur b'iad clanna Gaodhal tá a' déanadh an acharainn, </span>
<lb n="1249"/><span>a' feall(adh) ar a chéile faoi ghné gach seanacheirt.</span>
<lb n="1250"/><span>Bhest agus Carabhat bán do thréig.</span></p>
<lb n="1251"/>
<lb n="1252"/><p><span>Séamus Ó Domhnall.</span></p>
<lb n="1253"/>
<lb n="1254"/><p><span>Ó Mhuiris Ó Ceallaigh, fear atá 'na chomhnuidhe 'sa tsráid mhór Thuaidh</span>
<lb n="1255"/><span>i nÉochaill, iseadh fuaras an fonn so.  Ní fheadar cia'ca cuireadh nó nár</span>
<lb n="1256"/><span>cuireadh i gcló cheana é díreach mar tá sé annso.  Pé'r domhan é ní fhaca-sa</span>
<lb n="1257"/><span>riamh scríobhtha é go dtí anois.  Amhranuidhe bínn-bhéalach iseadh Muiris agus</span>
<lb n="1258"/><span>is iomdha fonn deas tá aige.  Níor casadh orm duine n-ar bh'fhearr liom</span>
<lb n="1259"/><span>bheith ag éisdeacht leis a'tabhairt amhrán uaidh ná le Muiris.</span>
<lb n="1260"/></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="1261"/><p><span>CNOCÁINÍN AERACH CHILL-MHUIRE.</span></p>
<lb n="1262"/>
<lb n="1263"/><p><span>Gléas F. — Go socair.</span></p>
<lb n="1264"/>
<lb n="1265"/><p><span>Is buachaillín mise do shiubhluigh a lán,</span>
<lb n="1266"/><span>A' chur tuairisg na h-áit' is fearr ionad,</span>
<lb n="1267"/><span>I múineadh i n-iompar i gclúchirt 's i gcáil</span>
<lb n="1268"/><span>I mbéasa i dtréithe 's i miotal.</span>
<lb n="1269"/><span>Ní h-eól dam aon chúige nó dúnbhaile breágh,</span>
<lb n="1270"/><span>Dá bhfacasa 'm shiúbhalthaibh ba shúgaidhe le rádh,</span>
<lb n="1271"/><span>Níor luígheas riamh mo shúil ar aon dútha chómh breágh</span>
<lb n="1272"/><span>Leis an áit úd go nglaodhtar Cill-Muir'air.</span></p>
<lb n="1273"/>
<lb n="1274"/><p><span>Ann súd a bhíon tionnlach mionch'lúr a's faoi-leán,</span>
<lb n="1275"/><span>An chiarseach fraoich-chearca 'gus druide,</span>
<lb n="1276"/><span>Ar ghéagaibh 'na slaodaibh a' géilleadh fé bhláth</span>
<lb n="1277"/><span>Is gur mhéin liom le háireamh a bhfuireann.</span>
<lb n="1278"/><span>bíon fuaim ag an gconairt dá leogaint chun fiadhaig,</span>
<lb n="1279"/><span>A' traochaint an tsionnaigh is marcaig 'na dhiaidh,</span>
<lb n="1280"/><span>Bíonn adharca dhá séideadh 's na céadta 'huzza'</span>
<lb n="1281"/><span>Ar Chnocáinín aerach Chill-Mhuire.</span>
<lb n="1282"/></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="1283"/><p><span>Ann súd a bhíon cúinse go súgach ag dáimh,</span>
<lb n="1284"/><span>Mar a léightear na h-úghdair is cliste.</span>
<lb n="1285"/><span>Bíon ól agus aoibhneas rínnce 'gus rás</span>
<lb n="1286"/><span>Agus ceólta go bínn ann dá seinm.</span>
<lb n="1287"/><span>bíon gasara groidhe-fhear gur gniomh iad le rádh,</span>
<lb n="1288"/><span>I machaire'n choimhscair nár stríoc riamh dá námhaid,</span>
<lb n="1289"/><span>Sin deire lem' ghníomharthaibh ach liontar chúghainn cáirt</span>
<lb n="1290"/><span>Go n-ólfaimíd sláinte Chill-Mhuire.</span></p>
<lb n="1291"/>
<lb n="1292"/><p><span>Tá Cill-Mhuire sé mhíle soir ó dheas ó Maghchromtha.  Bíon turas</span>
<lb n="1293"/><span>'á thabhairt ann an t-ochtughadh lá de Mheitheamh an fhoghmhair.  Bíon a lán</span>
<lb n="1294"/><span>stróinséiridhe ann gan amhras.  Do ráinig do fíle gabháil an treó uair</span>
<lb n="1295"/><span>éigint go h-áirighthe, agus d'fhág sé rian a bhéil ann.  Tá an t-amhrán ag</span>
<lb n="1296"/><span>formhór na sean-daoine.  Is deas é idir ceól agus focail.</span></p>
<lb n="1297"/>
<lb n="1298"/><p><span>AN CHRAOIBHÍN AOIBHINN ÁLUINN Ó.</span></p>
<lb n="1299"/>
<lb n="1300"/><p><span>Gléas C. — Go cneasta dúbhach.</span></p>
<lb n="1301"/>
<lb n="1302"/><p><span>A bhuidhean an tseanachais a's aic me na laoithe</span>
<lb n="1303"/><span>eadaraibh sgaoilim brígh mo sgeóil; </span>
<lb n="1304"/><span>An tslighe 'na mairim le sealad gan aoibhneas</span>
<lb n="1305"/><span>laguighthe síos go tím i mbrón.  </span>
<lb n="1306"/><span>Istoidhche ar leabaidh ag caismirt lem' smaointibh, </span>
<lb n="1307"/><span>'S ar thigheacht na maidne ar mearathal m'íntinn; </span>
<lb n="1308"/><span>Gan mhaoin gan fear ann i mbailtibh mo shínsear, </span>
<lb n="1309"/><span>Mo Chraoibhín aoibhinn áluinn ó.</span>
<lb n="1310"/></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="1311"/><p><span>Bhí an Chraoibhín sealad go hacmhuineach maoineach, </span>
<lb n="1312"/><span>I bhfarradh le saoithibh 'na suidhe ar sógh, </span>
<lb n="1313"/><span>Ar fheisibh Chaisil is Teamharach ríoghdha </span>
<lb n="1314"/><span>mar a gcleachtuighthí dílseacht is aoibhneas nós.  </span>
<lb n="1315"/><span>An bhuidhean ba dheachtuighthe a' ceapadh do dhlíghthe, </span>
<lb n="1316"/><span>Gan cíos ar thalamh ach fearann ar saoirse, </span>
<lb n="1317"/><span>Is rinnce an macaradh 'r halla 'r deagh-intinn, </span>
<lb n="1318"/><span>leis an gCraoibhín aoibhinn áluinn ó.</span></p>
<lb n="1319"/>
<lb n="1320"/><p><span>Do bhís fé ghradam gur thaisdeal id' chuímhdeach</span>
<lb n="1321"/><span>Danair thar tuinn chuir sinn as cóir; </span>
<lb n="1322"/><span>Do bhíodh a' feall'ort a gan fhios dod' mhuintir, </span>
<lb n="1323"/><span>le camadh gach dlighe gur claoidheadh tú leó.  </span>
<lb n="1324"/><span>Dó bhíodh do chlanna thar faraige'r díbhirt, </span>
<lb n="1325"/><span>Ar díth na lanna san cleachtadh a sinsir, </span>
<lb n="1326"/><span>De shíor i gcarcair fé ghlasaibh na daoirse, </span>
<lb n="1327"/><span>Mo Chraoibhín aoibhinn áluinn ó.</span></p>
<lb n="1328"/>
<lb n="1329"/><p><span>Is dith ná maireann an aicme bhí croidheamhail,</span>
<lb n="1330"/><span>Ar armaibh faoibhir ba líomhtha i ngleó,</span>
<lb n="1331"/><span>Do bhíodh at aice am bagartha naímhde</span>
<lb n="1332"/><span>'S dob' fhada ba dhíon duit 'dir oidhche 's ló:</span>
<lb n="1333"/><span>Do bhíodh a sealg ad ghleannaibh ba mhíne,</span>
<lb n="1334"/><span>'S arís 'na mbailtibh go freasdalach íogair.</span>
<lb n="1335"/><span>Ba dhíon a's tearmainn do lagaibh na tíre iad</span>
<lb n="1336"/><span>leis an gCraoibhín aoibhinn áluinn ó.</span>
<lb n="1337"/></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="1338"/><p><span>Dá ndligheadh an tAthair-Mhac Cheannuigh na mílte</span>
<lb n="1339"/><span>Atharrach ríogh gan mhoill i gcoróinn,</span>
<lb n="1340"/><span>Grianda calma pearsanta gníomhach</span>
<lb n="1341"/><span>Sgaguighthe trí fhuil Chuinn is Eoghain,</span>
<lb n="1342"/><span>Bheadh teinte ar lasadh dho ar bharr gach maoilinn</span>
<lb n="1343"/><span>Go grinn le taithneamh do leanbh na ndaoine</span>
<lb n="1344"/><span>'S cead luighe dho feasta gan eagal roimh naímhdibh</span>
<lb n="1345"/><span>Leis an gCraoibhín aoibhinn áluinn ó.</span></p>
<lb n="1346"/>
<lb n="1347"/><p><span>Pádruig Ó Cruadhlaoich (Maghchromtha), 1899.</span></p>
<lb n="1348"/>
<lb n="1349"/><p><span>Ó Áine Ní Raghallaigh, bean uasal atá 'na comhnuidhe ag Droich-</span>
<lb n="1350"/><span>ead Maghchromdha iseadh fuaras an fonn so.  Is iomdha bean uasal agus</span>
<lb n="1351"/><span>fear do buaileadh umam le deich mbliadhnaibh go raibh grádh aca ar theangaidh</span>
<lb n="1352"/><span>agus ar cheól ár dtíre.  Ach 's é mo thuairim nár casadh riamh orm aoinne do</span>
<lb n="1353"/><span>bhuaidhfeadh ar an mhnaoi uasail seo Áine Ní Raghallaigh.  Ní hé amháin</span>
<lb n="1354"/><span>gur thug sí an fonn so dham ach fós fuaras uaithi cuid mhaith cheóil eile.  Go</span>
<lb n="1355"/><span>raibh míle maith aici dtaobh an méid cunganta tá sí t'réis a thabhairt dam</span>
<lb n="1356"/><span>ag scríobhadh síos sean-fhonn fíor-Gaedhealach fé mar thánadar as béalaibh</span>
<lb n="1357"/><span>na sean-daoine.</span></p>
<lb n="1358"/>
<lb n="1359"/><p><span>An t-amhrán féin 'sé Pádruig Ó Cruadhlaoich do dhein é.  De shliocht</span>
<lb n="1360"/><span>na bhfilidhe iseadh Pádruig.  File dob eadh a athair roimis.  Do rugadh agus</span>
<lb n="1361"/><span>tógadh i mBaile-Mhúirne é agus nidh nach iongna bhí an Ghaedhilg ó'n gcli-</span>
<lb n="1362"/><span>bhán aige.</span></p>
<lb n="1363"/>
<lb n="1364"/><p><span>SEÁN Ó DUIBHIR A' GHLEANNA.</span></p>
<lb n="1365"/>
<lb n="1366"/><p><span>Gléas G — Go cuíbhsach mall.</span></p>
<lb n="1367"/>
<lb n="1368"/><p><span>Ar m'éirghe dham ar maidin, grian an tsamhraidh taithneamh, </span>
<lb n="1369"/><span>Do chuala'n uaill dá casadh, agus ceól binn na n-éan;</span>
<lb n="1370"/><span>Bruic a's míolta gearra creabhair na ngoba fada</span>
<lb n="1371"/><span>fuaim ag an macalla a's lámhach gunaidhe tréan.  </span>
<lb n="1372"/><span>An sionnach ruadh ar a 'gcarraig, míle-liu ag marcaigh, </span>
<lb n="1373"/><span>'Gus bean go dúbhach 'san mbealach, ag áireamh a cuid géan; </span>
<lb n="1374"/><span>Anoir tá'n choill da gearradh triallfamaoid tar caladh, </span>
<lb n="1375"/><span>'Sa Sheagháin Uí Dhuibhir a' Ghleanna tá tú gan géim.</span>
<lb n="1376"/></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="1377"/><p><span>Is é sin m'uaigneas fada, sgáth mo chluas dá ghearradh, </span>
<lb n="1378"/><span>An ghaoth i dtuaidh am' leathadh, agus bás ins an spéir; </span>
<lb n="1379"/><span>mo ghadharín suairc dá ceangal gan cead lúith ná aisdigheacht, </span>
<lb n="1380"/><span>do bhainfeadh gruaim de'n leanbh, i meadhon ghil an lae.</span>
<lb n="1381"/><span>Croidhe na n-uaisle ar a' gcarraig, go céathfrach buacach beannach, </span>
<lb n="1382"/><span>Do thiocfadh suas ar aitionn go lá dheire an tsaoghail; </span>
<lb n="1383"/><span>'S dá bhfaghainnse suaimhneas tamall, ó dhaoinibh uaisle 'n bhaile, </span>
<lb n="1384"/><span>Do thriallfainn féin ar Gaillimh, is d'fhágfainn an scléip.</span></p>
<lb n="1385"/>
<lb n="1386"/><p><span>Táid fearainn gleanna 'n tsrutha, gan cheann ná teann ar luchtaibh, </span>
<lb n="1387"/><span>I sráid na gcuach ní hóltar, a sláinte ná a saoghal; </span>
<lb n="1388"/><span>mo loma luain gan fosgadh, ó Chluain go Stuaic na gcolam, </span>
<lb n="1389"/><span>San gearrfiadh ar bhruach an rosa, ar fán le na rae.  </span>
<lb n="1390"/><span>Creud í an ruaig seo ar Ghallaibh, bhualadh, buanadh 's cartadh?  </span>
<lb n="1391"/><span>An smóilín bínn 's an londubh gan sárghuth ar ghéig; </span>
<lb n="1392"/><span>'S gur mór an tuar chun cogaidh, cléir go buartha 's pobal, </span>
<lb n="1393"/><span>Dá seól(adh) i gcuantaibh loma, i lár ghleanna 'n tsléibh'.</span></p>
<lb n="1394"/>
<lb n="1395"/><p><span>Tá an fonn so scríobhtha síos díreach mar tháinig sé as béal Nóra Ní</span>
<lb n="1396"/><span>Loingsigh.  Tá Nóra 'na beathaigh fós (1904).  Chómhnaidheann sí i sráid a'</span>
<lb n="1397"/><span>Teampoill i gCorcaigh.  Is iomdha fonn deas atá ag Nóra agus is Fonna-</span>
<lb n="1398"/><span>mhar í chun iad do thabhairt uaithe.</span>
<lb n="1399"/></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="1400"/><p><span>GAOIDHIL AR MHALAIRT AIGNE</span></p>
<lb n="1401"/>
<lb n="1402"/><p><span>Gléas F.  Fonn: — "Róisín Dubh" ("Laochradh Loch Garmain").</span></p>
<lb n="1403"/>
<lb n="1404"/><p><span>Tu claoidhte creachta, a Bhanaba, </span>
<lb n="1405"/><span>Ag danaraibh, is brón, </span>
<lb n="1406"/><span>Ach Gaoidhil ar mhalairt aigine </span>
<lb n="1407"/><span>Ag teacht, is bínn an glór; </span>
<lb n="1408"/><span>Do shíor ag braith ar fhaistine </span>
<lb n="1409"/><span>Ní tairbheach mar ghnó, </span>
<lb n="1410"/><span>Ach luighe isteach le calamacht </span>
<lb n="1411"/><span>Go tapa i ngach gleo.</span></p>
<lb n="1412"/>
<lb n="1413"/><p><span>An tráth bhí ríghthe againn-ne </span>
<lb n="1414"/><span>I dTeamhair i n-allód, </span>
<lb n="1415"/><span>Ba láidir buidhnmhar acmhuinneach </span>
<lb n="1416"/><span>Ar machaire nó ar móin; </span>
<lb n="1417"/><span>Má thrácht thar taoide galla-phoic </span>
<lb n="1418"/><span>Ní maith do éirigh leó, </span>
<lb n="1419"/><span>Gur thnaith lucht feill cois baile sínn </span>
<lb n="1420"/><span>'S nár leanamair den chomhar.</span></p>
<lb n="1421"/>
<lb n="1422"/><p><span>Ní'l ríoghacht le fagháil sa leathan-bhioth </span>
<lb n="1423"/><span>A chleachtuigh bheith ag gleo </span>
<lb n="1424"/><span>'S ag bruighean gach lá go ceannairceach </span>
<lb n="1425"/><span>Nár bh'aith areachus san dóibh; </span>
<lb n="1426"/><span>Bhí Gaoidhil, leis, tráth ag acharann </span>
<lb n="1427"/><span>'Gus tamal ar mísheól, </span>
<lb n="1428"/><span>Gur scinn thar sáile Sacsanaig </span>
<lb n="1429"/><span>Do shealbhuig ár bpóirt.</span>
<lb n="1430"/></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="1431"/><p><span>Mo chaoidh, mo chás, mo cheasna ghuirt, </span>
<lb n="1432"/><span>Níor bhail a dtígheacht 'n-ár dtreo, </span>
<lb n="1433"/><span>Do chloidhdar bláth na seana Scot </span>
<lb n="1434"/><span>le hachtaibh dlighe neamh cóir; </span>
<lb n="1435"/><span>le fíoch ar lár a gceallasan </span>
<lb n="1436"/><span>Do leagadar dá ndóghadh, </span>
<lb n="1437"/><span>'S ár dtír-theang' áluinn, ghasta, ghlínn, </span>
<lb n="1438"/><span>Do bhascadar thar fóir.</span></p>
<lb n="1439"/>
<lb n="1440"/><p><span>Is breágh bheidh Gaedhilge feasta 'gainn </span>
<lb n="1441"/><span>Cé ceasnathach le Seón, </span>
<lb n="1442"/><span>'S gan fagháil ar chíos ag danaraibh </span>
<lb n="1443"/><span>I bhfearann luirc níor mó.  </span>
<lb n="1444"/><span>Tá'n lá 'nois choidhche'r talamh linn </span>
<lb n="1445"/><span>le cabhair Mhic na hÓighe, </span>
<lb n="1446"/><span>Ach páirt 'gus síoth bheithead arainn </span>
<lb n="1447"/><span>Dlúth cheangailte go deó.</span></p>
<lb n="1448"/>
<lb n="1449"/><p><span>Curfá:</span></p>
<lb n="1450"/>
<lb n="1451"/><p><span>Bíodh cloidheamh i Láimh gach taoisig áig </span>
<lb n="1452"/><span>Ag díbirt námhad thar cló, </span>
<lb n="1453"/><span>'S beidh síoth 'gur páirt arís go brách </span>
<lb n="1454"/><span>I gcríochaibh Fáil gan ghó.</span></p>
<lb n="1455"/>
<lb n="1456"/><p><span>SEAGHÁN Ó SÉAGHDHA, 1909</span>
<lb n="1457"/><span>CATHAIR SAIDHBHÍN.</span></p>
<lb n="1458"/>
<lb n="1459"/><p><span>Do chum Seaghán an t-amhrán i gcóir na hoibre seo.</span>
<lb n="1460"/></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="1461"/><p><span>GLEANN BEAG LÁGHACH AN CHEOIL.</span></p>
<lb n="1462"/>
<lb n="1463"/><p><span>Gléas D.</span></p>
<lb n="1464"/>
<lb n="1465"/><p><span>Fonn: Grádh mo chroidhe.</span></p>
<lb n="1466"/>
<lb n="1467"/><p><span>Is thuas i n-uachtar Éireann áigh</span>
<lb n="1468"/><span>Tá baile is áilne clódh;</span>
<lb n="1469"/><span>Mara dtaithnean rae 'gus réalta ghnáth,</span>
<lb n="1470"/><span>'S an ghrian go sámh 'om dhóigh;</span>
<lb n="1471"/><span>Mara mbíon an féar 'na shlaod' ag fás</span>
<lb n="1472"/><span>Ón tSamhain go lár an fhóghmhair;</span>
<lb n="1473"/><span>Ní'l bail' in Éirinn féin chomh breágh</span>
<lb n="1474"/><span>Le Gleann beag lághach an cheóil.</span></p>
<lb n="1475"/>
<lb n="1476"/><p><span>Ní hanamh mé liom féin 'á rádh</span>
<lb n="1477"/><span>Nuair bhím go tnáitht' ó ghnó;</span>
<lb n="1478"/><span>Gur ghrean ta néat' í scéimh na mbán</span>
<lb n="1479"/><span>Bhí ann ar fághail 's me óg;</span>
<lb n="1480"/><span>Bhíodh tuile thréan 's gach éan-tsro thán</span>
<lb n="1481"/><span>Go laghair an dá Abhann mór,</span>
<lb n="1482"/><span>Ghan droichead cabhas ná fiú 'n chlocháin</span>
<lb n="1483"/><span>I nGleann beag lághach an cheoil.</span>
<lb n="1484"/></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="1485"/><p><span>Go mairid súd fé chlú san áit</span>
<lb n="1486"/><span>Go Gaedhlach grádh mhar cóir;</span>
<lb n="1487"/><span>'S a bhaile is dúthchas dúinn tar cách,</span>
<lb n="1488"/><span>Go rabhair gan cháim go deó;</span>
<lb n="1489"/><span>Ár dteanga féin fé réim go brách,</span>
<lb n="1490"/><span>Is Saoirs' ag Clár Luirc Óighe;</span>
<lb n="1491"/><span>'gus guidhim Mac Dé go bhfuighe mé bás</span>
<lb n="1492"/><span>I nGleann beag lághach an cheóil.</span></p>
<lb n="1493"/>
<lb n="1494"/><p><span>"Tórna," 1905.  Leoithne andeas.</span></p>
<lb n="1495"/>
<lb n="1496"/><p><span>Cá bhfuaras an ceól so?  Bhí sagart againn-ne i gCorcaigh raint mhaith</span>
<lb n="1497"/><span>bhliadhanta ó shin dar bh'ainm Tomás Ó Dorachadha.  Ó Chonntae Cheatharlacha</span>
<lb n="1498"/><span>do b'eadh é.  Thug sé an ceól so dham agus do réir mar dúbhairt sé liom</span>
<lb n="1499"/><span>bhí dathad bliadhain ann ó chualaidh sé an fonn ag seanbhean.  Bhí si-si</span>
<lb n="1500"/><span>isteach is amach le céad bliadhain an uair sin.  Tá'n ceól le fághail i gCo.</span>
<lb n="1501"/><span>na hIar-Mhidhe leis.</span>
<lb n="1502"/></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="1503"/><p><span>SIN É RÁITEACHAS NA TARNGREACHT.</span></p>
<lb n="1504"/>
<lb n="1505"/><p><span>Gleas G. — Go caoin agus rud beag mall.</span></p>
<lb n="1506"/>
<lb n="1507"/><p><span>Aréir is mé go tláth lag, </span>
<lb n="1508"/><span>go tabhartha tnaitht' i n-easba chirt, </span>
<lb n="1509"/><span>'Seadh dhearcas teacht am láthair </span>
<lb n="1510"/><span>an bhean dob áilne fionna chruth, </span>
<lb n="1511"/><span>Bhí gruaig a cinn go búclach buidhe </span>
<lb n="1512"/><span>n-a slaodaibh síos go talamh léi, </span>
<lb n="1513"/><span>'S le glór a béil gur bhuail sí'n draoi'cht </span>
<lb n="1514"/><span>ar chéol taibhsídhe na Banaban, </span>
<lb n="1515"/><span>'S a chlann a Gaedheal na nÁr </span>
<lb n="1516"/><span>an sin é ráidhteachas na tarngreacht'.</span></p>
<lb n="1517"/>
<lb n="1518"/><p><span>Tiocfaidh aon mhac phrionnsa</span>
<lb n="1519"/><span>'n chómhraic gur b'ainm do siúd Bónapairt, </span>
<lb n="1520"/><span>an t-Impire 's an Spáinneach </span>
<lb n="1521"/><span>'cur gárda leis go hAlbain, </span>
<lb n="1522"/><span>Ní bheidh siúd choidhche sásta le</span>
<lb n="1523"/><span>h-áitreabh Rí na Sacsan d'fhagháil, </span>
<lb n="1524"/><span>Gan buidhchas cruínn le faobhar a gcloidheamh</span>
<lb n="1525"/><span>go mbainfid díol a n-athar díobh, </span>
<lb n="1526"/><span>'S a chlann a Gaedheal na n-Ár</span>
<lb n="1527"/><span>an sin é ráidhteachas na tarngreacht'.</span></p>
<lb n="1528"/>
<lb n="1529"/><p><span>Tiocfaidh cabhair 'gus fuaim orainn, </span>
<lb n="1530"/><span>'gus béam go léir go haiteasach, </span>
<lb n="1531"/><span>'gus glaodhfam ar ár gcongnamh </span>
<lb n="1532"/><span>chun dúbailt' ins na rainceanaibh, </span>
<lb n="1533"/><span>'Gus séidfeam adharc 'gus biúgal galltrúmpa </span>
<lb n="1534"/><span>'r dtúis an cath a 'muigh beidh smáil </span>
<lb n="1535"/><span>'gus bleast an phúdair 'baint </span>
<lb n="1536"/><span>smúit as croidhe na Sasanach, </span>
<lb n="1537"/><span>'S a chlanna Gaedheal na n-Ár</span>
<lb n="1538"/><span>an sin é ráidhteachas na tarngreacht'.</span>
<lb n="1539"/></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="1540"/><p><span>An pílear glas ní feárrde </span>
<lb n="1541"/><span>an áit go mbeidh a thaisdeal ann, </span>
<lb n="1542"/><span>Mar ní'l sa bhfear is feárr acu </span>
<lb n="1543"/><span>ach sprealairín dubh, Sasanach, </span>
<lb n="1544"/><span>'gus sáidhfam fé n-a lár iad </span>
<lb n="1545"/><span>'s ní táise do sna hOrange-men, </span>
<lb n="1546"/><span>Go mbeadh fiacha dúbha 's a ngeárrcaigh </span>
<lb n="1547"/><span>'baint sásamh as a gcreathachaibh, </span>
<lb n="1548"/><span>'S a chlanna Gaedheal na n-Ár</span>
<lb n="1549"/><span>an sin é ráidhteachas na tarngreacht'.</span></p>
<lb n="1550"/>
<lb n="1551"/><p><span>Le línn dul as a bpáirc díbh </span>
<lb n="1552"/><span>bainídh go léir bhur hataí dhíbh, </span>
<lb n="1553"/><span>'Gus guídhidh chun Muire Máthair </span>
<lb n="1554"/><span>an lá do dhul ar gallaphuic, </span>
<lb n="1555"/><span>Beidh sagairt, easbuig bráithre </span>
<lb n="1556"/><span>'s an Pápa ceann na hEaglaise, </span>
<lb n="1557"/><span>Ag guídhe chun Dé gach lá </span>
<lb n="1558"/><span>le fonn an fán do chur ar Shasanaigh, </span>
<lb n="1559"/><span>'S a chlanna Gaedheal do crádhadh </span>
<lb n="1560"/><span>sinn ag ráidhteachas na tarngreacht'.</span></p>
<lb n="1561"/>
<lb n="1562"/><p><span>A AINNIR CHIÚIN NA gCIABH.</span></p>
<lb n="1563"/>
<lb n="1564"/><p><span>Gléas F. — Go tapaidh.</span></p>
<lb n="1565"/>
<lb n="1566"/><p><span>A ainnir chiúin na gciabh, </span>
<lb n="1567"/><span>(O) Déan-se liom-sa tríal</span>
<lb n="1568"/><span>Ar aisdear go Slíabh Féillim</span>
<lb n="1569"/><span>Mar nár thig' 'n ár ndiaidh </span>
<lb n="1570"/><span>Caraid ná cliar </span>
<lb n="1571"/><span>Ná neach ar bíth faoi chionn a mbuaidhreamh.</span>
<lb n="1572"/><span>Beidh mé dhuit am sgiath, </span>
<lb n="1573"/><span>Chosant' in gach gliadh </span>
<lb n="1574"/><span>A lile mar ghrian ag éirighe,</span>
<lb n="1575"/><span>Do mharbhfainn duit mar bhiadh </span>
<lb n="1576"/><span>an torcalladh 'gus an fiadh</span>
<lb n="1577"/><span>Agus dhéanfainn cathair dhuit don fhiar-chraobhaigh.</span>
<lb n="1578"/></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="1579"/><p><span>Dá dtéidhinn-se leat siar, </span>
<lb n="1580"/><span>Go talamh shíl na mBrian</span>
<lb n="1581"/><span>'Siad mo mhacnaidh bheadh im dhiaidh go héighmheach</span>
<lb n="1582"/><span>Níor aibidh mo chiall, </span>
<lb n="1583"/><span>Níor bhfeasach dhom riamh</span>
<lb n="1584"/><span>Ceannach ná díol do dhéanadh.</span>
<lb n="1585"/><span>Do b'olc ár ngnó ar shliabh </span>
<lb n="1586"/><span>Féilim gan biadh,</span>
<lb n="1587"/><span>Muna bhfaghmís ach Fiadh Fíodhbha,</span>
<lb n="1588"/><span>Chuirfinn a bhfaca riamh </span>
<lb n="1589"/><span>go ngoilfinn mo thrial</span>
<lb n="1590"/><span>Sula gcómhnuighinn ann bliadhain de laethibh.</span></p>
<lb n="1591"/>
<lb n="1592"/><p><span>A chuisle! 'gus a stóir!  </span>
<lb n="1593"/><span>Ná ceisnigh go deo,</span>
<lb n="1594"/><span>An fhaid mhairfeas mo mhór-léighean liom</span>
<lb n="1595"/><span>Is deas do chuirfinn bróg, </span>
<lb n="1596"/><span>'gus culaidh den tstról</span>
<lb n="1597"/><span>'S is stuamdha ar gach sórt saor mé.</span>
<lb n="1598"/><span>Chuirfinn long duit fé sheól, </span>
<lb n="1599"/><span>Ní'l ealadhan dam nach eól</span>
<lb n="1600"/><span>Beagán di ar dóith a dhéanadh,</span>
<lb n="1601"/><span>'S ná ceisnigh go deo, </span>
<lb n="1602"/><span>go dtuitfadh orainn brón</span>
<lb n="1603"/><span>Ar mhullach sléibh mhóir Féilim.</span></p>
<lb n="1604"/>
<lb n="1605"/><p><span>Ó thárla go bhfuil tú stuamdh' </span>
<lb n="1606"/><span>Ar gach ealadhan dá gcualais</span>
<lb n="1607"/><span>Is é mheasaim-se gur cluain Mhuimhneach</span>
<lb n="1608"/><span>Do chuirfeá 'rm dá ngluaisfinn </span>
<lb n="1609"/><span>leat don tír úd shuas,</span>
<lb n="1610"/><span>I bhfad om' chuaird mhíosa</span>
<lb n="1611"/><span>Mo thabhairt ó thuairim, </span>
<lb n="1612"/><span>an bhaile úd a bhfuairis</span>
<lb n="1613"/><span>Macnas gan fuacht is aoibhneas,</span>
<lb n="1614"/><span>Do b'fhearr dam fuireach uait, </span>
<lb n="1615"/><span>in aice na gCruach</span>
<lb n="1616"/><span>Ná beith' filleadh óm' ruaig dhíomhaoin.</span></p>
<lb n="1617"/>
<lb n="1618"/><p><span>PEADAR UA DOIRNIN.</span>
<lb n="1619"/></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="1620"/><p><span>Pápá na Rómha.</span></p>
<lb n="1621"/>
<lb n="1622"/><p><span>Gléas F. Go haerach.</span></p>
<lb n="1623"/>
<lb n="1624"/><p><span>Moladh go deó leat, a Phápa na Rómha!</span>
<lb n="1625"/><span>Dhein Íosa, agus c.</span>
<lb n="1626"/><span>Fuair gradam a's cómhacht ó Íosa,</span>
<lb n="1627"/><span>A's geallamhaint ná buadhfid aingil an uabhair</span>
<lb n="1628"/><span>Ar Eaglais an Uain dhil choidhche.</span>
<lb n="1629"/><span>Do tugadh it dhóid duit eochair an óir</span>
<lb n="1630"/><span>Cun go n-osgal ó fá 'gus ná dún fí,</span>
<lb n="1631"/><span>Agus eochair 'n-a haice do dhúnfadh go daingean,</span>
<lb n="1632"/><span>'S ná casfidh do mhalairt-se ar gcúl í.</span></p>
<lb n="1633"/>
<lb n="1634"/><p><span>Curfá: —</span></p>
<lb n="1635"/>
<lb n="1636"/><p><span>Moladh go deó leat, a Phápa na Rómha!</span></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="1637"/><p><span>Fuair gradam a's comhacht ó Íosa</span>
<lb n="1638"/><span>A's geallamhaint ná buadh fid aingil an uabhair</span>
<lb n="1639"/><span>Ar Eaglais an Uain dhil choidhche.</span></p>
<lb n="1640"/>
<lb n="1641"/><p><span>Dhein Íosa dhíot carraig, a's chuir sé n-a seasamh</span>
<lb n="1642"/><span>Ar an gcarraig sin Eaglais Mhúirneach,</span>
<lb n="1643"/><span>'S is chomh dheas do'n charraig sin neamh agus talamh,</span>
<lb n="1644"/><span>Bás agus beatha sa n-iompar.</span>
<lb n="1645"/><span>Do chonaic na fathaigh i n-áirde ar an gcarraig,</span>
<lb n="1646"/><span>N-a seasamh, an Eaglais Mhúirneach,</span>
<lb n="1647"/><span>Do ghlacadar fearg a's fuath dhi go tapasidh,</span>
<lb n="1648"/><span>A's gráin ar a thaithneamhacht úr-ghlan.</span></p>
<lb n="1649"/>
<lb n="1650"/><p><span>Curfá - Moladh go deó leat, agus c.</span></p>
<lb n="1651"/>
<lb n="1652"/><p><span>D'eirigh na fathaigh ag búirthig 's ag sgreadaigh,</span>
<lb n="1653"/><span>Ag raobadh 's ag creachadh 's ag múchadh,</span>
<lb n="1654"/><span>Bh'áil leó an charraig do stracadh as an dtalamh,</span>
<lb n="1655"/><span>Í bhrise 's í sgaipe n-a brúsgar.</span>
<lb n="1656"/><span>Do tháinig na haicmeacha díbeartha, damanta</span>
<lb n="1657"/><span>Aníos as an bpoll, ag cabhrú leó,</span>
<lb n="1658"/><span>Ach do brughadh a's do basgadh i gcoinnibh na carraig iad,</span>
<lb n="1659"/><span>Fé mar a gealladh ar dtúis duit.</span></p>
<lb n="1660"/>
<lb n="1661"/><p><span>Curfá - Moladh go deó leat, agus c.</span></p>
<lb n="1662"/>
<lb n="1663"/><p><span>Do thosnuigh an chaismirt nuair a dheinidh díot carraig</span>
<lb n="1664"/><span>A's do cuireadh ort Eaglais Mhúirneach,</span>
<lb n="1665"/><span>Ní stadfidh an chaismirt go crích dheire an chatha,</span>
<lb n="1666"/><span>Nuair a tabharfar ar na fathaigh breitheamhantas,</span>
<lb n="1667"/><span>'Ghá gcur féin a's na haicmeacha díbeartha, damanta,</span>
<lb n="1668"/><span>Síos, mar a bhfanfid siad, dúnta;</span>
<lb n="1669"/><span>'Gh at' chur-sa, a charraig, lastuas ins na flathais,</span>
<lb n="1670"/><span>Tu féin a's an Eaglais Mhúirneach.</span></p>
<lb n="1671"/>
<lb n="1672"/><p><span>Curfá - Moladh go deó leat, agus c.</span></p>
<lb n="1673"/>
<lb n="1674"/><p><span>An tAthair Peadar Ua Laoghaire.</span></p>
<lb n="1675"/>
<lb n="1676"/><p><span>Do thug an tAthair Riseárd Plémion cead dam an t-amhrán so do</span>
<lb n="1677"/><span>chur isteach am leabhrín.  Táim fé chumaoine aige n-a thaobh.</span>
<lb n="1678"/></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="1679"/><p><span>AR BHRUACH NA LAOI.</span></p>
<lb n="1680"/>
<lb n="1681"/><p><span>Gléas F. — Cuíbhsach mall agus go modhmharach.</span></p>
<lb n="1682"/>
<lb n="1683"/><p><span>Fonn: Táim-se im chodladh.</span></p>
<lb n="1684"/>
<lb n="1685"/><p><span>Ar bhruach na Laoi ins an oidhche casadh mé, </span>
<lb n="1686"/><span>Gan bhuairt ar m'aigine shamh luigheas féin, </span>
<lb n="1687"/><span>chun go ndeaghas thar slighe le díth mo mhearathail, </span>
<lb n="1688"/><span>I gcruadhtan daingean nach fearrde mé.  </span>
<lb n="1689"/><span>Ní fheicfinn an spéir le haon chorp mearathail, </span>
<lb n="1690"/><span>Dá nochtfadh an rae ní fhéadfainn amharc air, </span>
<lb n="1691"/><span>Ní raibh maitheas dam glaodhach ná d'aoinne beó freagairt dam, </span>
<lb n="1692"/><span>Ag fuaim gach caise 's ag gárthaibh éan.</span></p>
<lb n="1693"/>
<lb n="1694"/><p><span>Do shuidheas sa síos go sgíosmhar ath-tuirseach, </span>
<lb n="1695"/><span>Gan súil le casadh le fáinne'n lae, </span>
<lb n="1696"/><span>Faoi árd thor draighin go fíllte taisgidhthe, </span>
<lb n="1697"/><span>gan de clúdach leapan le fagháil ach é.  </span>
<lb n="1698"/><span>Bhí géadhna ar linn ann, míolta a's maraphuic,</span>
<lb n="1699"/><span>Éisg a' tígheacht de dhruim gach caise 'ca,</span>
<lb n="1700"/><span>Naosgaig faoi linn, sgeimheal de lachannaibh, </span>
<lb n="1701"/><span>A'tígheacht gan eagala 'trácht ó'n spéir.</span>
<lb n="1702"/></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="1703"/><p><span>Tá iongantas éigin éan ná feadarsa, </span>
<lb n="1704"/><span>A' déanamh neadaighthe 'r bharr na ngéag, </span>
<lb n="1705"/><span>An fiolar 's an chuach 'gus mór-chuid eatartha, </span>
<lb n="1706"/><span>Go suanmhar seascair faoi sgáth na gcraobh.  </span>
<lb n="1707"/><span>An druide 's an creabhar ar chrann eil' in aice sin, </span>
<lb n="1708"/><span>An céirseach sleamhain 's an seabhac breágh beathuighthe.</span>
<lb n="1709"/><span>Cáig 'gus c'lúir i n-a dtrúpaibh a' teasdal ann, </span>
<lb n="1710"/><span>A's smólaigh bhreaca 'r a n-árus féin.</span></p>
<lb n="1711"/>
<lb n="1712"/><p><span>Sid é an cunntas do chuir Pádruig Ua Cruadhlaoi ag trial orm.</span>
<lb n="1713"/><span>'Sé Seaghán Maighistir Ua Conaill is ughdar le "Bruach na Laoi."  Chomh-</span>
<lb n="1714"/><span>nuigh an file so i bparóisde Chill-na martra i gConntae Chorcaighe agus</span>
<lb n="1715"/><span>is cosamhail gur do Ghaortha na Laoi do chum sé an t-amhrán so.  Tá an</span>
<lb n="1716"/><span>Gaortha so i ngiorracht míle do Maghchromtha ar an dtaobh thiar theas de,</span>
<lb n="1717"/><span>agus tá sgéimh na h-áilneachta soin fós ar a mhaoidhimh an file.  Oide</span>
<lb n="1718"/><span>sgoile cliste do b'eadh Seaghán Ua Conaill 'na ré agus deirtear nár bhfui-</span>
<lb n="1719"/><span>riste fear d'fhagháil le n-a linn ba líomhtha, léigheannta ná é.  Bhí sé</span>
<lb n="1720"/><span>fileadhta, fíor-eólach, lánmhar i gceárdaibh agus i reachtaibh na suadh éigse.</span></p>
<lb n="1721"/>
<lb n="1722"/><p><span>A CHUMAN 'SA STÓR.</span></p>
<lb n="1723"/>
<lb n="1724"/><p><span>Gléas G. — Go socair aoibhinn.</span></p>
<lb n="1725"/>
<lb n="1726"/><p><span>Fonn: "An Bhrighide bheag chrón."</span></p>
<lb n="1727"/>
<lb n="1728"/><p><span>A chuman 'sa stór cuirim gan gó,</span>
<lb n="1729"/><span>Líne nó dhó agus cáirt chúghat, </span>
<lb n="1730"/><span>Ar son an am fad ó nuair bhíomair óg, </span>
<lb n="1731"/><span>a's gheibhinn uait cuireadh 'gus fáilte.</span>
<lb n="1732"/><span>B'fearr liom ná ór bheith agam mar stór, </span>
<lb n="1733"/><span>Ná cuirfinn riamh speóis id' ráidhtibh, </span>
<lb n="1734"/><span>Nuair bhrosdaig an tóir bhog tú an ród, </span>
<lb n="1735"/><span>a's d'fhág tú mise 'r a' bhfáithim.</span>
<lb n="1736"/></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="1737"/><p><span>Dubhairt tú go minic a chúil na finne,</span>
<lb n="1738"/><span>Fá an Chrann Cuilinn 's mé láithreach, </span>
<lb n="1739"/><span>Ná séanfá mise fad is bheadh uisge, </span>
<lb n="1740"/><span>Ag rioth ins a' Machain le fánadh. </span>
<lb n="1741"/><span>Is gnáth ach fraoch ar dhruim gach sléibh', </span>
<lb n="1742"/><span>'S tá'n Mhachain go tréan 'na háitreabh, </span>
<lb n="1743"/><span>Ag rioth le gréin tré ghleann na gcaor, </span>
<lb n="1744"/><span>'S gan annir na gcraobh le háireamh.</span></p>
<lb n="1745"/>
<lb n="1746"/><p><span>I mBaile Nua an aonaig dubhairt do bhéal liom, </span>
<lb n="1747"/><span>Ar sgaramhaint le chéile an lá úd, </span>
<lb n="1748"/><span>Go gcuirfeá ar m'éileamh litir fá shéala, </span>
<lb n="1749"/><span>'Nois leagaim na bréaga ad' láthair.  </span>
<lb n="1750"/><span>Tar éis, is feas, 'seadh chítear gach beart,</span>
<lb n="1751"/><span>Teachtaire sgéil níor tháinig, </span>
<lb n="1752"/><span>'S gur b'é mo mheas a chúil fhionn deas, </span>
<lb n="1753"/><span>Gur dhíol tú ró-shaor go bráth mé.</span></p>
<lb n="1754"/>
<lb n="1755"/><p><span>Gach uile Domhnach buaileann fonn me,</span>
<lb n="1756"/><span>Siubhal ar fuaid na mbánta, </span>
<lb n="1757"/><span>Mar bhidhinn-se 'gus tú gan ghruaim gan chúmha, </span>
<lb n="1758"/><span>'S id' fhochair do gheibhinn mo shláinte; </span>
<lb n="1759"/><span>le feabhas na himeartha bhuaidh tú an cluich' orm, </span>
<lb n="1760"/><span>'S ní fuiris liom, t'réis, tú a cháineadh, </span>
<lb n="1761"/><span>I lár deabhadh is deithinis guidhim go minic leat, </span>
<lb n="1762"/><span>'Gus cuirim ort Dia mar ghárda.</span></p>
<lb n="1763"/>
<lb n="1764"/><p><span>Riobárd Bheldon.</span></p>
<lb n="1765"/>
<lb n="1766"/><p><span>Bean Uí Chróinín do thug dam an fonn so.  Chómhnuigheann sí i bparóisde</span></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="1767"/><p><span>na Tóime i n-aice Maghchromtha.  Is iomdha sean-amhrán atá aici agus go deimhin</span>
<lb n="1768"/><span>féin is maith a thugann sí uaithe iad.  Lá dá rabhas 'na teannta chrom sí ar</span>
<lb n="1769"/><span>shean-fhonn do ghabhail. Níor stad sí nó gur sheinn sí sé cinn déag dam,</span>
<lb n="1770"/><span>agus bhí gach aon cheann aca níos binne 'ná a chéile.  Bean fir oibre 'seadh í.</span>
<lb n="1771"/><span>Ní gábhadh dham a rádh ná go bhfuil Gaedhilge mhaith bhlasda aici, mar tá sí aici</span>
<lb n="1772"/><span>ó'n gcliabhán.  D'fhoghluim sí na sean-amhráin ó n-a máthair agus ó na sean-</span>
<lb n="1773"/><span>daoinibh.  Tugann sí iad ar an sean-nós uaithe.</span></p>
<lb n="1774"/>
<lb n="1775"/><p><span>AN DREÓILÍN.</span></p>
<lb n="1776"/>
<lb n="1777"/><p><span>Gléas C nú Bb. — Go héadrom, roinnt mear.</span></p>
<lb n="1778"/>
<lb n="1779"/><p><span>Dreóilín a fuaras-sa thíos ar an Ínse,</span>
<lb n="1780"/><span>Fé bhrághaid carraige 's carabhat síod' air, </span>
<lb n="1781"/><span>Do thugas-sa chúghaibhs'é, a lán amha'n dighe seo, </span>
<lb n="1782"/><span>'Gus gur a seacht fearr um an dtaca so arís síbh.</span></p>
<lb n="1783"/>
<lb n="1784"/><p><span>Dreóilín a thugas-sa chúghatsa a Dhiarmuid,</span>
<lb n="1785"/><span>Ní mar dhúil i lionn ná'n iarsma,</span>
<lb n="1786"/><span>Ach mar dhúil sa tsúgradh d'iarraidh, </span>
<lb n="1787"/><span>Do bhíodh 'nár ndúthaigh lá cinn bhliadhna.</span></p>
<lb n="1788"/>
<lb n="1789"/><p><span>Dreóilín a thugas-sa chúghatsa a Shiobhán,</span>
<lb n="1790"/><span>Ní mar dhúil i lionn ná'n arán,</span>
<lb n="1791"/><span>Ach mar dhúil sa tsúgradh chimeád, </span>
<lb n="1792"/><span>Do bhíodh 'n ár ndúthaigh lá le Stiopáin.</span></p>
<lb n="1793"/>
<lb n="1794"/><p><span>Dreóilín a fuaras-sa i gcarn cloch, </span>
<lb n="1795"/><span>'gus ar neóin cár bhfearr é fághail i dtor, </span>
<lb n="1796"/><span>Do chaitheas mo mhaide leis a's bhriseas a chos, </span>
<lb n="1797"/><span>Éirigh id' shuidhe a bhean a' tighe 'gus líon chúghainn deoch.</span>
<lb n="1798"/></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="1799"/><p><span>Is mór a' truagh an Dreóilín i mbharr an chnuic</span>
<lb n="1800"/><span>An bháisteach 's a' tárr air, an síon a's an sioc,</span>
<lb n="1801"/><span>Ag imtheacht ar na bántaibh, a chosa do bhí gearrtha</span>
<lb n="1802"/><span>Agus bríste gan bhást' air, 's is fuar é a dhriuch.</span></p>
<lb n="1803"/>
<lb n="1804"/><p><span>D'imthigh an dreóilín anonn thar muir</span>
<lb n="1805"/><span>Ó lúib na carraige uainn do rioth</span>
<lb n="1806"/><span>Is mó duine a' faire air ó Luan go Satharn</span>
<lb n="1807"/><span>Gan bhall ná baile 'ge ach sgáth an toir.</span></p>
<lb n="1808"/>
<lb n="1809"/><p><span>Dreóilín óir an Dreóilín</span>
<lb n="1810"/><span>'S beidh ór i bpóca an Dreóilín</span>
<lb n="1811"/><span>Dreóilín airgid fé bhinn-fhallaing</span>
<lb n="1812"/><span>Agus Mac na Banba an Dreóilín.</span></p>
<lb n="1813"/>
<lb n="1814"/><p><span>Feithig 's do gheobhaidh sibh Dreóilín glic</span>
<lb n="1815"/><span>A thiocfaidh le fórsaíbh aniar is anoir</span>
<lb n="1816"/><span>Cuirfar an cóir-righ arís 'nár gcionn</span>
<lb n="1817"/><span>Agus ólfamíd-ne sláinte an tsár-fhir ghil.</span></p>
<lb n="1818"/>
<lb n="1819"/><p><span>'S beidh ór fós ag an Dreóilín,</span>
<lb n="1820"/><span>'S beidh ór i stór ag an Dreóilín,</span>
<lb n="1821"/><span>'S beidh ór ar a chóta 's síoda ar a bhróga</span>
<lb n="1822"/><span>'Gus fíon da h-ól 'na sheómraí.</span></p>
<lb n="1823"/>
<lb n="1824"/><p><span>Is ard é an Dreóilín i mbárr an toir</span>
<lb n="1825"/><span>Is mear a's is seóltha a bheidh a shliocht</span>
<lb n="1826"/><span>A' dul go tigh 'n ósta 's an juga mór lán rómhainn</span>
<lb n="1827"/><span>'Gus ólfamíd-ne sláinte an tsár-fhir indiu.</span></p>
<lb n="1828"/>
<lb n="1829"/><p><span>Seo dhíbh a bhuacaillidhe óga amhrán atá ag teastáil uaibh le fada.  Ní</span>
<lb n="1830"/><span>gábhadh dhíbh focail Béarla do bheith ar bhur dteangthaibh agaibh feasta nuair</span>
<lb n="1831"/><span>raghaidh sibh ag triall ar na daoinibh aosta ar lorg airgid uatha lá le</span>
<lb n="1832"/><span>Stiopháin.  Táim siúrálta go bhfuighidh sibh bhur ndóthain airgid anois má</span>
<lb n="1833"/><span>thabharfaibh sibh an t-amhrán so go maith uaibh.</span>
<lb n="1834"/></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="1835"/><p><span>MO MHÁIRE.</span></p>
<lb n="1836"/>
<lb n="1837"/><p><span>Ag feis nó dáil ní'l bean le fághail, </span>
<lb n="1838"/><span>Chómh sgiamhach le mo Mháire;  </span>
<lb n="1839"/><span>Tá aici cneas bog bán a's deas, </span>
<lb n="1840"/><span>Do chuirfeadh líl faoi náire.  </span>
<lb n="1841"/><span>'San domhan so ní'l aon chroidhe chómh díl, </span>
<lb n="1842"/><span>Nó cailín 'ta níos fíre, </span>
<lb n="1843"/><span>'Measg óg nó sean 'sí plúr na mban, </span>
<lb n="1844"/><span>Is sisi bród na tíre.</span></p>
<lb n="1845"/>
<lb n="1846"/><p><span>Tá gruaig mo stóir mar fháinnidhe óir, </span>
<lb n="1847"/><span>A' tuitim síos go talamh </span>
<lb n="1848"/><span>Thar muineál bán a's guailnibh lán, </span>
<lb n="1849"/><span>'Gus cuma 'tá mar dhealbh.  </span>
<lb n="1850"/><span>Gídh glan soilléir gach réalt 'san spéir, </span>
<lb n="1851"/><span>Tá súil mo ghrádh níos glaine, </span>
<lb n="1852"/><span>'S is binne glór mo chailín chóir, </span>
<lb n="1853"/><span>'na cláirsighe ciúin na cruinne.</span>
<lb n="1854"/></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="1855"/><p><span>A measg aos óg i leathar bróg, </span>
<lb n="1856"/><span>ar úrlár cúirt' nó pailliúin; </span>
<lb n="1857"/><span>Níor sheas le taoibh tréan-fhir ariamh, </span>
<lb n="1858"/><span>Bean rinnctheóir leath chómh háluinn </span>
<lb n="1859"/><span>Má bhris sí croidhe aon ógánaigh, </span>
<lb n="1860"/><span>Gan bhréag do bhris sí céadta, </span>
<lb n="1861"/><span>'Gus tá na mná fághail bháis gach lá, </span>
<lb n="1862"/><span>le troime 's neart a n-éada.</span></p>
<lb n="1863"/>
<lb n="1864"/><p><span>"Pádraic."</span></p>
<lb n="1865"/>
<lb n="1866"/><p><span>Tá'n fonn so le fagháil i leabhar an tSeodhaigh .i.  "Ancient Irish Music,"</span>
<lb n="1867"/><span>leath. 56, ach do cuireadh i gcló i módh "lá" (lah) annsan é.  Do rinneas-sa</span>
<lb n="1868"/><span>aistriughadh ar an módh, agus tá'n fonn annso agam i módh "rae."  Is deas</span>
<lb n="1869"/><span>an fonn é.  Réidhtigheann an t-amhrán agus an fonn le n-a chéile.  Do cheap</span>
<lb n="1870"/><span>"Pádraic" cuid mhaith d'amhránaibh agus do cuireadh i gcló i n-Irisleabhar na</span>
<lb n="1871"/><span>Gaedhilge iad 'sa mbliadhain 1892.  Ní dóigh liom go bhfuil aon cheann aca</span>
<lb n="1872"/><span>cumtha chomh mhaith leis an amhrán so.  Fear ó Chúige Ulaidh é "Pádraic"</span>
<lb n="1873"/><span>Ó Broin a shloinne.</span></p>
<lb n="1874"/>
<lb n="1875"/><p><span>AILLILIÚ MO MHÁILÍN.</span></p>
<lb n="1876"/>
<lb n="1877"/><p><span>Gléas G. — Go súgach, roinnt mall.</span></p>
<lb n="1878"/>
<lb n="1879"/><p><span>Aililiú mo mháilín breágh, </span>
<lb n="1880"/><span>mín, deas nighte nuadh, </span>
<lb n="1881"/><span>Do cheannuigheas ar a sráid </span>
<lb n="1882"/><span>thíos ó Dháithín an sgeanadóir.  </span>
<lb n="1883"/><span>Do chuirinn ann gach áise </span>
<lb n="1884"/><span>do shasuígheadh mo mhuirighin óg,</span>
<lb n="1885"/><span>Costard úr 'gus árd shaíll, </span>
<lb n="1886"/><span>cáise 'gus smut do bhulóg.</span>
<lb n="1887"/></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="1888"/><p><span>Do chuirinn chúgham im' mháilín ar </span>
<lb n="1889"/><span>áirmhigheas 'gus tuille sórt,</span>
<lb n="1890"/><span>Min is plúr is prátaí, </span>
<lb n="1891"/><span>cnáimhíní circe 's feóil;</span>
<lb n="1892"/><span>Printeann' úr' ó mhnáibh tighe, </span>
<lb n="1893"/><span>an táth lín, 's an fíon ó'n bhfóisg, </span>
<lb n="1894"/><span>'s is tigh 'na chúinne lán snaois' </span>
<lb n="1895"/><span>do sholáthar uighinn chun bheith'ghá ól.</span></p>
<lb n="1896"/>
<lb n="1897"/><p><span>Nuair a leagaim chúgham mo mháilín </span>
<lb n="1898"/><span>i mbrá'd claidhe nó i n-imeal róid. </span>
<lb n="1899"/><span>Do sgeartfadh fonn chun gáirídhe </span>
<lb n="1900"/><span>'r mo phaistí le hiomad scóip; </span>
<lb n="1901"/><span>Do gheárainn chúcha stráicídheacha </span>
<lb n="1902"/><span>lán bhríce's ime nuaidh,</span>
<lb n="1903"/><span>Costard úr 'gus árd shaíll, </span>
<lb n="1904"/><span>cácaí 'gus cupa cnó.</span></p>
<lb n="1905"/>
<lb n="1906"/><p><span>Ó do thaisdiolas ó Thráighlí tráth </span>
<lb n="1907"/><span>síos go Maghchromdha ó, </span>
<lb n="1908"/><span>'s go maragadh na málaí 's a lán </span>
<lb n="1909"/><span>díobh 'á gceannach romham; </span>
<lb n="1910"/><span>Ní fhaca cúbhar ar mháilín </span>
<lb n="1911"/><span>ó'n lá úd bhí briseadh Bóinn, </span>
<lb n="1912"/><span>Ba greanta lúba 's lásaí </span>
<lb n="1913"/><span>'ná  mo mháilín deas, nighte, nuadh.</span></p>
<lb n="1914"/>
<lb n="1915"/><p><span>Pé sgrámaire de ráigí </span>
<lb n="1916"/><span>nó pásta do chuir mé i mbrón, </span>
<lb n="1917"/><span>'s do bhradaigh uaim mo máilín </span>
<lb n="1918"/><span>'s mo pháistí se a' gol 'na dheóidh; </span>
<lb n="1919"/><span>Mura dtagaidh chúgham le cáil díol, </span>
<lb n="1920"/><span>'gus áirmhim go bfuil san mór, </span>
<lb n="1921"/><span>go gcrochtar e 'dir ghár daíbh </span>
<lb n="1922"/><span>gan fághail tigheacht thar n-ais go deo!</span></p>
<lb n="1923"/>
<lb n="1924"/><p><span>Curfá -</span></p>
<lb n="1925"/>
<lb n="1926"/><p><span>Aililiú mo mháilín, </span>
<lb n="1927"/><span>mo mháilín do guideadh uaim!</span>
<lb n="1928"/><span>Is mó 'rán is cáise </span>
<lb n="1929"/><span>sa mháilín do guideadh uaim!</span></p>
<lb n="1930"/>
<lb n="1931"/><p><span>Cuirtear i gcló annso an fonn fé mar thuit sé as bheal Nóra Ní</span>
<lb n="1932"/><span>Loingsigh, an bhean chéadna do thug dam fonn "Seaghán Ó Duibhir a'</span>
<lb n="1933"/><span>ghleanna" atá le fagháil i "gcuid a dó" de'n Chnuasachd so.  Tá an fonn le</span>
<lb n="1934"/><span>fagháil i leabhar an tSeodhaigh .i.  Ancient Irish Music, ach ní mar a</span>
<lb n="1935"/><span>chéile ar fad iad araon.  Bíodh a rogha ag gach aon amhránuidhe.</span>
<lb n="1936"/></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="1937"/><p><span>CAILÍN NA GRUAIGE DONNE.</span></p>
<lb n="1938"/>
<lb n="1939"/><p><span>Gleas C. — Go modhmharach.</span></p>
<lb n="1940"/>
<lb n="1941"/><p><span>Ar bhántaibh an tSróil 'seadh d'fhágas mo stór, </span>
<lb n="1942"/><span>'S a máithrín ag gleo gan dabhat léi, </span>
<lb n="1943"/><span>'Dtaobh grádh thabhairt dom shórt sa d'fhánaidhe gan treó, </span>
<lb n="1944"/><span>Gan cáirne buidhe óir i gcabhair dam.  </span>
<lb n="1945"/><span>'S í an bháb mhiochair bheóil chuir bláth ar mo sgeól, </span>
<lb n="1946"/><span>'S is páiste bhí óg gan dabht í, </span>
<lb n="1947"/><span>'S nach breágh deas mo shórt ag geáitseáil ar bórd, </span>
<lb n="1948"/><span>Le cailín na gruaige donne.</span></p>
<lb n="1949"/>
<lb n="1950"/><p><span>Is fann lag a bhím 'dir Bhanndain is Laoi.  </span>
<lb n="1951"/><span>I ngaorthaibh go dtighean an Domhnach, </span>
<lb n="1952"/><span>Is gáir luin go síoch i mbarr bile crainn, </span>
<lb n="1953"/><span>'S a ráidhteachas fíor a mheall mé.  </span>
<lb n="1954"/><span>A Dhia ghléghil do chíonn tréan mhuir a's tír, </span>
<lb n="1955"/><span>Nár léigir 'sa chill go fann mé, </span>
<lb n="1956"/><span>'S an péarla 'tá am'chroidhe go léigir am' líon, </span>
<lb n="1957"/><span>Sí cailín na gruaige donne.</span>
<lb n="1958"/></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="1959"/><p><span>Is 'neósad mo stair dom mhuintir ar fad, </span>
<lb n="1960"/><span>Cé claoidhte go lag gan mheabhair mé, </span>
<lb n="1961"/><span>Ag smaoineadh 's a' braith 's a' tnúth le hí theacht, </span>
<lb n="1962"/><span>Gach oidhche is maidin Domhnaigh.</span>
<lb n="1963"/><span>Rinnce go pras, aoibhneas ná cleas </span>
<lb n="1964"/><span>Ní smaoinim le heasba mheabhrach, </span>
<lb n="1965"/><span>Ach mo chroidhe 'stigh dhá shlad le dian díogras searc </span>
<lb n="1966"/><span>Do chailín na gruaige donne.</span></p>
<lb n="1967"/>
<lb n="1968"/><p><span>Is tréith lag a bhím gan aoinne dem' bhuidhin, </span>
<lb n="1969"/><span>A' déanamh aon tsuim' 'sa domhan díom. </span>
<lb n="1970"/><span>'S is baoghalach da dhruím go néagfad gan mhoill, </span>
<lb n="1971"/><span>Am éigin ar díth mo mheabhrach.  </span>
<lb n="1972"/><span>Le saor ghuth a cinn go léimid aníos </span>
<lb n="1973"/><span>Na héisg as an linn ag leabhaireacht, </span>
<lb n="1974"/><span>As dá breághthacht mar nidh ní shásóchadh mo chroidhe </span>
<lb n="1975"/><span>gan cailín na gruaighe donne.</span></p>
<lb n="1976"/>
<lb n="1977"/><p><span>Níl 'sa Chnuasachd bheag amhrán so fonn níos deise ná'n fonn so.  Do</span>
<lb n="1978"/><span>tógadh síos é as béal Cáit Ní Chróinín.  O Thúirín na Lobhar, i n-aice Inse</span>
<lb n="1979"/><span>Gheimhligh iseadh Cáit.</span></p>
<lb n="1980"/>
<lb n="1981"/><p><span>AR MAIDIN MOCH.</span></p>
<lb n="1982"/>
<lb n="1983"/><p><span>Gléas C. — Go ceanamhail, gan bheith ro-mhear.</span></p>
<lb n="1984"/>
<lb n="1985"/><p><span>Ar maidin moch i bhfeidhil mo stoic, </span>
<lb n="1986"/><span>A's dá seoladh chun an fhéir, </span>
<lb n="1987"/><span>'Seadh bhuail umam an stuaire suilt </span>
<lb n="1988"/><span>'Sí a duanaireacht's ag éigheamh, </span>
<lb n="1989"/><span>Do chual' an guth budh shuairce liom </span>
<lb n="1990"/><span>a's le fonn do dhruideas léi, </span>
<lb n="1991"/><span>A's budh throm gach deór ar a leacain bhoig, </span>
<lb n="1992"/><span>a's budh thruagh i a' gol i gcéin.</span>
<lb n="1993"/></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="1994"/><p><span>Budh dhualach cluthmhar sguabach tiugh, </span>
<lb n="1995"/><span>Iad a cuacha a' tuitim léi, </span>
<lb n="1996"/><span>A cúm seang singil 's ar a héadan suidhte, </span>
<lb n="1997"/><span>A mala dheas budh chaol, </span>
<lb n="1998"/><span>A déid budh ghile 's a béal budh bhinne, </span>
<lb n="1999"/><span>'S a dá chíoch chruinne ghéara </span>
<lb n="2000"/><span>Is go deimhin an bhean budh bhréaghtha gean, </span>
<lb n="2001"/><span>Le fáinnín geal an lae.</span></p>
<lb n="2002"/>
<lb n="2003"/><p><span>An tú Céarnait shnoíght' an bhé cheap muillthe, </span>
<lb n="2004"/><span>Amach a tuisgint ghear, </span>
<lb n="2005"/><span>Nú'n chúil fhionn tugadh de bhárr an tsrutha, </span>
<lb n="2006"/><span>Do mhúsgail cath na Trae, </span>
<lb n="2007"/><span>Nú'n fíor gur tú sgioban t-úbhall do'n bhile, </span>
<lb n="2008"/><span>Ó mhnáibh an domhain go léir </span>
<lb n="2009"/><span>Mar is áluinn deas do sgéimh 's do dhreach, </span>
<lb n="2010"/><span>Le fáinnín geal an lae.</span></p>
<lb n="2011"/>
<lb n="2012"/><p><span>A sháir fhir ghlic na ráidhte suilt.  </span>
<lb n="2013"/><span>Ní haoinne 'ca san mé, </span>
<lb n="2014"/><span>Ach bé 'seadh mé gan chéile 'r bith, </span>
<lb n="2015"/><span>A's is fada mé faoi léan, </span>
<lb n="2016"/><span>Tug sgéala 'nois gur daoradh sinn, </span>
<lb n="2017"/><span>ag aicme'n oilc go claon, </span>
<lb n="2018"/><span>Ach gan bhréag a chuid tá'n téarma 's tigh, </span>
<lb n="2019"/><span>'s beidh Éire 'gainn faoi réim.</span>
<lb n="2020"/></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="2021"/><p><span>DOMHNALL BÁN.</span></p>
<lb n="2022"/>
<lb n="2023"/><p><span>Gléas C. — Go bínn mear.  Fonn: "Liam Ó Broin ó Bhaile Mhághnuis,"</span>
<lb n="2024"/><span>ó leabhar an tSeodhaigh.</span></p>
<lb n="2025"/>
<lb n="2026"/><p><span>Is áluinn snódh mo bhuachalla bháin, </span>
<lb n="2027"/><span>Is mór liom grádh mo chléibh, </span>
<lb n="2028"/><span>Ní bhfuighinn ar shlóightibh mór a'n áir, </span>
<lb n="2029"/><span>A dhíol de shárfhear thréan; </span>
<lb n="2030"/><span>Is dílse Domhnall cródha cáidh, </span>
<lb n="2031"/><span>Do bhíon dom ghárdadh féin; </span>
<lb n="2032"/><span>Ná'n t-iolar mór ós comhair a háil </span>
<lb n="2033"/><span>'S ná leomhan dá láidreacht sgéimh.</span></p>
<lb n="2034"/>
<lb n="2035"/><p><span>Ní glaine 'n ghaoth do théidhean de rás, </span>
<lb n="2036"/><span>Thar maoilinn lá le gréin, </span>
<lb n="2037"/><span>Ní cródha 'n laoch is tréine d'fhás, </span>
<lb n="2038"/><span>I gcríochaibh Fáilbhe's Chéin; </span>
<lb n="2039"/><span>Ní luaithe léim thar léith-chraig árd </span>
<lb n="2040"/><span>An míol is lánmhear léir; </span>
<lb n="2041"/><span>'Ná glaine 's cródhacht mhór dha bhláith </span>
<lb n="2042"/><span>Is Luas mo ghrádhsa féin.</span>
<lb n="2043"/></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="2044"/><p><span>Mo mhíle stór thú, a Dhomhnaill bháin, </span>
<lb n="2045"/><span>Mo radharc mo ghrádh mo laoch, </span>
<lb n="2046"/><span>Ní d'réir an óir a thomhaisim cáil, </span>
<lb n="2047"/><span>An té seo ghrádhaim go héag; </span>
<lb n="2048"/><span>Ní mór ár maoin a chroidhe gan smál, </span>
<lb n="2049"/><span>Ach taoise láidir tréan; </span>
<lb n="2050"/><span>'S le congnadh 'n Ríogh do stríoc do'n pháis </span>
<lb n="2051"/><span>Ní bhlaisfam gádh ná léan.</span></p>
<lb n="2052"/>
<lb n="2053"/><p><span>"Tórna."</span></p>
<lb n="2054"/>
<lb n="2055"/><p><span>"Tórna" (Tadhg Ua Donnchadha) do chum an t-amhrán so.  Do rugadh</span>
<lb n="2056"/><span>Tadhg i gCarraig-na-bhfear i gCo. Chorcaighe.  Dearbhráthair do Éamonn</span>
<lb n="2057"/><span>a' Chnuic" is eadh é.  Is iomdha amhrán do chum sé.  Fuair ceann díobh .i.  "An</span>
<lb n="2058"/><span>Túirne Lín" an bonn óir ag an Oireachtas 'sa mbliadhain 1899.  Do bhí Tadhg</span>
<lb n="2059"/><span>ar feadh tamaill 'na oide sgoile.  'Na dhiaidh sin do rinneadh fear eagair</span>
<lb n="2060"/><span>"Irisleabhair na Gaedhilge" de.  File agus scríobhnóir breágh é Tórna."  Is</span>
<lb n="2061"/><span>í an Ghaedhilge a theanga dhúthchais.</span></p>
<lb n="2062"/>
<lb n="2063"/><p><span>A CHEÓL-CHRUIT MO THÍRE.</span></p>
<lb n="2064"/>
<lb n="2065"/><p><span>Gléas F.</span></p>
<lb n="2066"/>
<lb n="2067"/><p><span>A cheól-chruit mo thíre, bhí ceó-bhrat na hoidhche, </span>
<lb n="2068"/><span>Le ró fhad' at' thimcheall 'na chuíbhreach go fuar; </span>
<lb n="2069"/><span>An leon-nasg gur sgaoileas le dóchas, a ríogan, </span>
<lb n="2070"/><span>'S do ghlór glan do shíor-spreag(adh) i soillse gan suan.  </span>
<lb n="2071"/><span>Is beómhar do bhínn-ghuth a ró shein(i)m ar dhíograis, </span>
<lb n="2072"/><span>'Sa theo bhíd do laoithe am aoibhnis a's buadha, </span>
<lb n="2073"/><span>Ach fós ó do bhiodhgais fá mheóraibh na gcaointeach, </span>
<lb n="2074"/><span>Tá brón osnadh choidhch' ionnat fillte fád' uabhar.</span>
<lb n="2075"/></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="2076"/><p><span>A cheól-chruit mo thíre, slán beo leat óm' chroidhe-se, </span>
<lb n="2077"/><span>Ní gheobha mise 'rís asat caoin-tsruth na bhfuam;  </span>
<lb n="2078"/><span>Codlóchair-se 'gus soillse na glóire gan teimheal ort, </span>
<lb n="2079"/><span>Go dtógfaidh an fíor-fhile 'rís tú a suan.  </span>
<lb n="2080"/><span>Má bhéodhaigh sinne croidhe chuisle óig-fhear a's bríghdeach, </span>
<lb n="2081"/><span>'San slógh ceart do ghríosadh, do bhríghse rug buaidh.  </span>
<lb n="2082"/><span>Ní'l am' ghnó s'ach mar shidhe gaoithe seóladh it' shlígh-se, </span>
<lb n="2083"/><span>Is gleóiteacht na draoi-bhinn' ód shring se do ghluais.</span></p>
<lb n="2084"/>
<lb n="2085"/><p><span>Osborn Ó hAimhirgin d'aistrigh.</span></p>
<lb n="2086"/>
<lb n="2087"/><p><span>DUAN NA SAOIRE.</span></p>
<lb n="2088"/>
<lb n="2089"/><p><span>Gléas Eb. — Go lasánta, bheomhar.</span></p>
<lb n="2090"/>
<lb n="2091"/><p><span>An ceól ó Phéitrí.</span></p>
<lb n="2092"/>
<lb n="2093"/><p><span>Is fada mé i gcúmha gan tnúth le téarnamh,</span>
<lb n="2094"/><span>Go dubh-chroidheach tréith-lag tláith gan treóir,</span>
<lb n="2095"/><span>Am' bhascadh ag búir 's am' bhrúghadh ag baothlaigh,</span>
<lb n="2096"/><span>I lúib luim sléibh' faoi bhrác' an bhróin.</span>
<lb n="2097"/><span>Gan charaid am' chabhair ach Donn 's a ghaolta,</span>
<lb n="2098"/><span>Do bheartuigh ar dtúis dam túirling taobh leis</span>
<lb n="2099"/><span>Go n-aithriseadh dúinn gach rún budh léir do,</span>
<lb n="2100"/><span>Le dúil gréinn, sgléipe gártha's ceóil.</span>
<lb n="2101"/></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="2102"/><p><span>D'aithris ar dtúis dúinn cúis na saor-fhlaith,</span>
<lb n="2103"/><span>Gan fiú suím gné 'gus fáth a ngleo,</span>
<lb n="2104"/><span>'S gur gairid beidh búir i ndúthchas Fhéidhlim,</span>
<lb n="2105"/><span>A's crú chaoin Éibhir táir gan treóir.</span>
<lb n="2106"/><span>Tá Carolus lonn 's a chabhlach gléasta</span>
<lb n="2107"/><span>Ag tarraing tar abhainn le cabhair d'ár saoradh</span>
<lb n="2108"/><span>'S ní mhaithfidh sé bonn do chlann lúté-ruis,</span>
<lb n="2109"/><span>'S beidh fogha Gaoídhil tréan gan tlás sa tóir.</span></p>
<lb n="2110"/>
<lb n="2111"/><p><span>Feasda beidh greann le fonn ar éigsibh,</span>
<lb n="2112"/><span>A's tiúin bhínn gléasta 'g dáimh an cheóil,</span>
<lb n="2113"/><span>Beidh cantain i dTeamhair fá shamhain ag saor fhlaith,</span>
<lb n="2114"/><span>A's togha slighe ag cléir le fághail óm' leomhan.</span>
<lb n="2115"/><span>Beidh cealla 'gus úird gan cúin se'g Papists,</span>
<lb n="2116"/><span>Beidh easbairt Dia Domhnaigh i dteampoil Éireann</span>
<lb n="2117"/><span>Beidh scaipeadh 'gus scannradh 'r chomplucht éigin,</span>
<lb n="2118"/><span>'S is súbhach sítheach Gaedheal go bráth 'na dheóigh.</span></p>
<lb n="2119"/>
<lb n="2120"/><p><span>Sin agaibh ó thúis gach rún ba mhéin liom.</span>
<lb n="2121"/><span>A's meabhruigh féin do chách mo sgeól,</span>
<lb n="2122"/><span>Tigeadh gach crobhaire ag cabhair le Séarlas,</span>
<lb n="2123"/><span>Bíodh togha cloidhimh gléast' i láimh gach treóin.</span>
<lb n="2124"/><span>Sin agaibh an t-am a's gabhaidh le chéile,</span>
<lb n="2125"/><span>preabaidh le fonn is pleanncaidh méith-phuic</span>
<lb n="2126"/><span>Leanaidh an fogha ar dhroing an éithigh.</span>
<lb n="2127"/><span>'S ná hiompoígheadh aén le scáth ó'n ngleo.</span></p>
<lb n="2128"/>
<lb n="2129"/><p><span>Aindrias Mac Craith, 1790.</span>
<lb n="2130"/></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="2131"/><p><span>MAR MHEATH UAIM.</span></p>
<lb n="2132"/>
<lb n="2133"/><p><span>Gléas C. — Go mín milis.</span></p>
<lb n="2134"/>
<lb n="2135"/><p><span>Mar mheath uaim mo cháirde, </span>
<lb n="2136"/><span>bhí grádhmhar fad ó,</span>
<lb n="2137"/><span>A's rúagadh le fán mé, </span>
<lb n="2138"/><span>gan fághaltas gan treóir,  </span>
<lb n="2139"/><span>Ní'l tathag Am'ráidhtibh </span>
<lb n="2140"/><span>ná binneas am' ghlóir,  </span>
<lb n="2141"/><span>Is ceileabhair gan áird </span>
<lb n="2142"/><span>gach a sceinneann óm' shórt.</span></p>
<lb n="2143"/>
<lb n="2144"/><p><span>Bíodh siúd mar atá sé, </span>
<lb n="2145"/><span>a sháimh-fhir na sógh.  </span>
<lb n="2146"/><span>Tá nídh beag ar m'fhághail-se, </span>
<lb n="2147"/><span>nár éaluigh uaim fós.  </span>
<lb n="2148"/><span>'Sé an grádh fíor Am' lár é </span>
<lb n="2149"/><span>ná feóchfaidh go déo,</span>
<lb n="2150"/><span>Seólaim é a Thaidhg chúghat </span>
<lb n="2151"/><span>go soillseach gan cheó.</span></p>
<lb n="2152"/>
<lb n="2153"/><p><span>Ó's duine mar chách mé, </span>
<lb n="2154"/><span>do thárlaigh bheith d'reóil </span>
<lb n="2155"/><span>'S gur bheartuigheas le páirt leat </span>
<lb n="2156"/><span>do shláinte-se d'ol </span>
<lb n="2157"/><span>Tá an baraille dá bheárnadh </span>
<lb n="2158"/><span>'s an táth ar a' mbórd.  </span>
<lb n="2159"/><span>Seo mo lámh dhuit a sháir-fhir </span>
<lb n="2160"/><span>a's slán leat go fóil.</span></p>
<lb n="2161"/>
<lb n="2162"/><p><span>Riobárd Bheldon.</span></p>
<lb n="2163"/>
<lb n="2164"/><p><span>'Sé an ainm go nglaodhtar ar an bhfonn so ná "Lovely Willy."  Tá sé</span>
<lb n="2165"/><span>ag na daoinibh ar an dtaobh shiar de Maghchromtha.  "File an Chomaraigh"</span></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="2166"/><p><span>tugtar mar ainm ar an té do chum an t-amhrán.  Do rugadh agus do tógadh</span>
<lb n="2167"/><span>Riobárd Bheldon, nó Bheleton (cia 'ca?) i ngleann aoibhinn na Machan,</span>
<lb n="2168"/><span>i n-aice an Chomaraigh i gCo. Phortláirge 'sa mbliadhain 1837.  Ní</span>
<lb n="2169"/><span>misde "File an Chomaraigh" do thabhairt mar ainm air, mar is file ó dhúthchas</span>
<lb n="2170"/><span>é Riobárd.  'Na chainnt choitcheannta bíonn filidheacht ann.  Tá a chuid dán</span>
<lb n="2171"/><span>agus a chuid amhrán sgaipighthe ar fuaid na nDéise.  Is mór an náire dhúinn</span>
<lb n="2172"/><span>gan iad do bheith bailighthe roimhe seo againn.  Budh cheart do Ghaedhilgeóiribh</span>
<lb n="2173"/><span>na nDéise agus do Ghaedhilgeóiribh Chonntae Phortláirge a gcomhairle do chur i</span>
<lb n="2174"/><span>gceann a chéile agus amhráin is dánta Riobáird do chur i gcló.  Ní'l file</span>
<lb n="2175"/><span>'na bheathaidh againn mar "File an Chomaraigh."  Do ghabh sé bonn óir ag an</span>
<lb n="2176"/><span>Oireachtas.  Do rug sé leis trí huaire ins an oiread sain bliadhanta an</span>
<lb n="2177"/><span>chéad duais i n-iomaidheacht filidheachta i bhfeis na Mumhan.  Tá sé 'n-a</span>
<lb n="2178"/><span>bheathaidh fós (1905) bhuidheachas mór le Dia agus go dtugaidh Dia saoghal fada agussláinte mhaith dho.</span></p>
<lb n="2179"/>
<lb n="2180"/><p><span>SIN TRAOCHTA I N-ÉINFHEACHT.</span></p>
<lb n="2181"/>
<lb n="2182"/><p><span>Gléas D. — Cuíbhsach mear.</span></p>
<lb n="2183"/>
<lb n="2184"/><p><span>Fonn: Cailín Deas Crúidhte na mbó.</span></p>
<lb n="2185"/>
<lb n="2186"/><p><span>Sin traochta in éinfheacht fé rígh lic</span>
<lb n="2187"/><span>Ár dtéad gheal, ár n-impre, ár bhfáidh,</span>
<lb n="2188"/><span>Ár bhFénics, ár bpéarla, ár rígh fhlaith</span>
<lb n="2189"/><span>Ár séad ghlan, ár sínsear, ár ngrádh;</span>
<lb n="2190"/><span>Ár réiltean, ár saesar nár chinnte</span>
<lb n="2191"/><span>Ár ngléghas den fhíor-fhuil do b'fhearr,</span>
<lb n="2192"/><span>'S is créacht nimhe gan faesiomh don tír sin</span>
<lb n="2193"/><span>Ár réics dil mar síneadh ar lár.</span>
<lb n="2194"/></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="2195"/><p><span>Do léimeadar éisc ghil ón dtaoide</span>
<lb n="2196"/><span>Le péin bhruid i nglinntibh go hárd,</span>
<lb n="2197"/><span>Le héigean a léin duibh mar síneadh</span>
<lb n="2198"/><span>Ár saor fhlaith go claoidhte fé chlár;</span>
<lb n="2199"/><span>Do thréanlas na sléibhte mar theinte</span>
<lb n="2200"/><span>I néalaibh le bíodhgadh 'n-a dheáidh,</span>
<lb n="2201"/><span>'S táid éigse na ndaor-cheast do scaoile</span>
<lb n="2202"/><span>Go déar-fhliuch i ngeimh le do ghnáth.</span></p>
<lb n="2203"/>
<lb n="2204"/><p><span>Do réabadar géaga na gcoíllte</span>
<lb n="2205"/><span>A's d'éagadar mílte le ráig,</span>
<lb n="2206"/><span>Do léimeadar éisce tar líne</span>
<lb n="2207"/><span>Ní'l maoth thortha mílse ag fás;</span>
<lb n="2208"/><span>Táid béithe 'gus éanlaith go binn-ghuth</span>
<lb n="2209"/><span>Fé ghaorthaibh go fíor lag gach tráth.</span>
<lb n="2210"/><span>'S na déithe i ndaol bhrata síoda</span>
<lb n="2211"/><span>Gan faesiomh dá chaoine do ghnáth.</span></p>
<lb n="2212"/>
<lb n="2213"/><p><span>'Liam Ua Lionáin.</span>
<lb n="2214"/></p>
</div>
<pb n="85"/>
<div><lb n="2215"/><p><span>CASADH AN TSÚGÁIN.</span></p>
<lb n="2216"/>
<lb n="2217"/><p><span>Gléas F.</span></p>
<lb n="2218"/>
<lb n="2219"/><p><span>D'imreas cleas i dteach, Uí Dhomhnaill, aréir, </span>
<lb n="2220"/><span>'S an tarna cleas i dtig bheag eile le na thaobh; </span>
<lb n="2221"/><span>An tríomhadh cleas ní'l neart dom áireamh ar mo scéal, </span>
<lb n="2222"/><span>Ach go meallfaidhe bean dá dtabharfaidhe duthracht don bhé.</span></p>
<lb n="2223"/>
<lb n="2224"/><p><span>Agus d'aithneas féin a baint na luachrach aréir, </span>
<lb n="2225"/><span>Go dtug bean searc 'gus gean ró-mhór dom sgéimh; </span>
<lb n="2226"/><span>Do chuireas mo thoil le n-a toil a's ghluaiseamair araon </span>
<lb n="2227"/><span>'S is minic do bhain bean slat a bhuailfadh í féin.</span></p>
<lb n="2228"/>
<lb n="2229"/><p><span>Má bhíon tú liom bí liom a rúin ghil mo chroidhe, </span>
<lb n="2230"/><span>Má bhíon tú liom bí liom ós comhair an staoghail; </span>
<lb n="2231"/><span>Má bhíon tú liom bí liom gach órlach dod chroidhe, </span>
<lb n="2232"/><span>'Sé mo mhíle cnoc nach liom Dé Domhnaigh tú mar mhnaoi.</span></p>
<lb n="2233"/>
<lb n="2234"/><p><span>Do threabh-'nn, d'fhuirsfinn, chuirfinn síol ins a' chré, </span>
<lb n="2235"/><span>'S do dhéanfainn obair shocair áluinn mhín réidh; </span>
<lb n="2236"/><span>Do chuirfinn crúdh fá each a's mire shiúbhal riamh ar féar, </span>
<lb n="2237"/><span>Agus d'éalóch' bean le fear ná déanfadh soin féin.</span></p>
<lb n="2238"/>
<lb n="2239"/><p><span>A Rígh na bhfeart cad a chas ins a' dúthaigh seo mé,</span>
<lb n="2240"/><span>Is gur 'mó cailín deas a ghéobhainn am' dhúthaigh a's spré,</span>
<lb n="2241"/><span>Gur casadh me isteach mar raibh searc agus rún geal mo chléibh</span>
<lb n="2242"/><span>Chuir a' tsean-a-bhean amach mé ag casadh an tsúgáinín féir.</span>
<lb n="2243"/></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="2244"/><p><span>A's budh mhaith liom bean d'fhanfadh bliadhain le n-a grádh,</span>
<lb n="2245"/><span>A's budh mhaith liom bean d'fhanfadh bliadhain agus lá,</span>
<lb n="2246"/><span>Níor mhaith liom bean a bheadh leat a's liom-sa do ghnáth,</span>
<lb n="2247"/><span>Agus mo chéad grádh an bhean san d'fhanfadh ar aon staid amháin.</span></p>
<lb n="2248"/>
<lb n="2249"/><p><span>Seaghán de Búrca, maighistir sgoile i bparóisde na Tóime i naice</span>
<lb n="2250"/><span>Maghchromtha a thug dam an t-amhrán so.  Dála an fhuinn d'airigheas Domhnall</span>
<lb n="2251"/><span>Ó Marnáin agus a bhean 'ghá thabhairt uatha.  Amhránuidhthe breághtha iseadh iad</span>
<lb n="2252"/><span>araon.  Tá aithne mhaith ar Domhnall ar fuaid Cúigidh Mumhan, mar ba mhinic</span>
<lb n="2253"/><span>a thrial ar na feiseannaib agus ba mhinic leis é agus duaiseanna gaibhte aige.</span>
<lb n="2254"/><span>Fuair sé féin agus Mac Uí Chéilleachair an chéad duais eatorra ag Feis na</span>
<lb n="2255"/><span>Mumhan 'sa mbliadhain 1903.  Níor chuaidh bean Dhomhnaill riamh go dtí feis</span>
<lb n="2256"/><span>ach amháin go dtí feis na Tóime 'sa mbliadhain 1904.  Fuair sí an chéad duais</span>
<lb n="2257"/><span>ann.  Is mór an truagh ná téidhean sí a' trial ar na feiseannaibh gach aon</span>
<lb n="2258"/><span>bhliadhain, mar ní dóigh liom gur fuirist guth níos binne 'ná atá aici</span>
<lb n="2259"/><span>dh'fhagháil.  Agus rud is fearr 'ná sin — tugann sí na hamhráin uaithe ar an</span>
<lb n="2260"/><span>gcuma cheart d'réir an tsean-nóis.  Tá a lán amhrán ag Domhnall agus ag a</span>
<lb n="2261"/><span>chéile.  Is aoibhinn a bheith ag éisdeacht léo.</span></p>
<lb n="2262"/>
<lb n="2263"/><p><span>AN CAPAILLÍN BÁN.</span></p>
<lb n="2264"/>
<lb n="2265"/><p><span>Gléas Ab. — Go Cuíbhsach mear.</span></p>
<lb n="2266"/>
<lb n="2267"/><p><span>Mo chreach is mo chás! 'sé an bás a thagann go trom,  </span>
<lb n="2268"/><span>Nuair leagtar ar lár an cara gur mhaith linn bheith buan; </span>
<lb n="2269"/><span>Ní le fearaibh, le mnáibh ná le buachaillibh bhainean mo dhán,</span>
<lb n="2270"/><span>ach le láirín drochmhianaigh ar a nglaoidís an Capaillín bán.</span>
<lb n="2271"/></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="2272"/><p><span>I nUibh-Laogh're na nGaortha seadh chaith sise a saoghal, </span>
<lb n="2273"/><span>Níor fhás sí puinn riamh mar ba dhual di ó gach taobh dá gaol, </span>
<lb n="2274"/><span>Gidh gur 'mdhó mála coirce 'gus mine a d'ith sí go slán, </span>
<lb n="2275"/><span>Is fíor-bheag dá comhartha bhí ar chroiceann an Chapaillín bháin.</span></p>
<lb n="2276"/>
<lb n="2277"/><p><span>Do bhí ciall na n-ocht nduine chliste i gceannan láirín.  </span>
<lb n="2278"/><span>D'aithneóch' sí an deifir bhí idir droch-cheól is ceól binn, </span>
<lb n="2279"/><span>Ar fill(eadh) ó Maghchromtha a bhaile buail suas amhrán, </span>
<lb n="2280"/><span>'s ní bhéarfadh gaoth anoir nó aneas ar an gcapaillín mbán.</span></p>
<lb n="2281"/>
<lb n="2282"/><p><span>Bhí súil léi imthighthe gan aon chuinne go bhfillfeadh go deo.  </span>
<lb n="2283"/><span>Do bhí sí 'r leath-shúil gan dúil le sonas ná sógh, </span>
<lb n="2284"/><span>Ach dá ghéire radharc Cyclops nó an seabhac ar lor(a)g préachán, </span>
<lb n="2285"/><span>Is suarach a b'fhiú iad seoch súilín an Chapaillín bháin.</span></p>
<lb n="2286"/>
<lb n="2287"/><p><span>A cosa níor láidir gidh gur tháinig buidéal ó'n ndoctúir,</span>
<lb n="2288"/><span>Chómh cam cnapánach gan dásacht, gan deiseacht, gan lúth.</span>
<lb n="2289"/><span>Is cuimhin liom-sa lá 'na raibh slán ach an t-aon chos amháin,</span>
<lb n="2290"/><span>A's ba ghioballach fánach an láir í, an Capaillín bán.</span></p>
<lb n="2291"/>
<lb n="2292"/><p><span>Fe dheire thiar thall do b'fhonn le hAthair na ngrás,</span>
<lb n="2293"/><span>A theachtaire dubhach a chur chúichi le sgéala an bháis,</span>
<lb n="2294"/><span>Do cuireadh go glánta an láir bhocht; sin deire mo dháin,</span>
<lb n="2295"/><span>A's síothcháin is sólás go bhfaghaidh anam an Chapaillín bháin.</span></p>
<lb n="2296"/>
<lb n="2297"/><p><span>Seóirse Seartan.</span></p>
<lb n="2298"/>
<lb n="2299"/><p><span>Ó Bhéal Áth' an Ghaorthaidh is eadh Seoirse.  Ní'l áit i nÉirinn go bhfuil</span>
<lb n="2300"/><span>Gaedhilg níos fearr ag na daoinibh 'ná san áit 'n ar rugadh é.  Tá Seoirse</span>
<lb n="2301"/><span>'na uachtarán ar Choiste Cheanntair Libherpul.  Tá'n Ghaedhilg go líomhtha ar</span>
<lb n="2302"/><span>a theangaidh aige agus tá a chroidhe i gcúis na Gaedhilge le bliadhantaibh.  Ní</span>
<lb n="2303"/><span>misde a rádh ná go bhfuil sé a déanadh a dhíthchill chun na daoine do mhúscailt</span>
<lb n="2304"/><span>as an neamh-shuim in a bhfuilid timcheall teangan ár sinsir agus a d'iarraidh</span>
<lb n="2305"/><span>iad do bhrostughadh chun í fhoghluim.</span>
<lb n="2306"/></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="2307"/><p><span>AILLILIÚ NA GAMHNA.</span></p>
<lb n="2308"/>
<lb n="2309"/><p><span>Is inghean d'aodhaire mé féinig gan amhras, </span>
<lb n="2310"/><span>Do bhíodh 'na comhnuidhe cois taoibh na leamhna; </span>
<lb n="2311"/><span>Bhí bothán agam féin agus fuinneóg i gceann de, </span>
<lb n="2312"/><span>Faid a bhíodh bainne ag teidheadh 'gam 'seadh ghlaoidhinn ar na gamhna.</span></p>
<lb n="2313"/>
<lb n="2314"/><p><span>Faghtar dam canna 'gus faghtar dam buarach, </span>
<lb n="2315"/><span>A's faghtar dam soighteach 'na gcuirfead mo chuid uachtair;</span>
<lb n="2316"/><span>Ceólta sidhe na cruinne bheith dhá síor chur im' chluasaibh, </span>
<lb n="2317"/><span>A's gur bhinne liomsa géimneach na mbó 'teacht chun buaile.</span></p>
<lb n="2318"/>
<lb n="2319"/><p><span>Raghaimíd ar an aonach a' ceannóchamaoid gamhn' ann, </span>
<lb n="2320"/><span>'Gus cuirfimíd ar féar iad amach ins na gleannta;</span>
<lb n="2321"/><span>Íosfaidh siad an fraoch agus bárr an aitinn gheamhraigh, </span>
<lb n="2322"/><span>Agus tiocfaid siad abhaile chun an bhainne 'gcóir an tSamhraidh.</span></p>
<lb n="2323"/>
<lb n="2324"/><p><span>Curfá -</span></p>
<lb n="2325"/>
<lb n="2326"/><p><span>Aililiú na gamhna, na gamhna bána;</span>
<lb n="2327"/><span>Aililiú na gamhna, na gamhna b'iad a b'fearr liom;</span>
<lb n="2328"/><span>Aililiú na gamhna, na gamhna geala bána; </span>
<lb n="2329"/><span>Na gamhna maidin Samhraidh ag damhas ar na bántaibh.</span>
<lb n="2330"/></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="2331"/><p><span>BRUACH NA CARRAIGE BÁINE.</span></p>
<lb n="2332"/>
<lb n="2333"/><p><span>Gléas G. — Cuíbhsach mear.</span></p>
<lb n="2334"/>
<lb n="2335"/><p><span>Is treabhadóir mise do threabhfainn is d'fhuirsfainn, </span>
<lb n="2336"/><span>'S na cómharsain go bhfeicid mo threithe; </span>
<lb n="2337"/><span>'S ní'l aon tsórd nidhthe 'r mo bhéim ná tuigim, </span>
<lb n="2338"/><span>A's treabhaim gan tuirse go héasga.  </span>
<lb n="2339"/><span>An foghmhar nuair a thigeann mo chuid eórna bhuainim, </span>
<lb n="2340"/><span>A's cuirim go seasgair am' sheómra, </span>
<lb n="2341"/><span>An lár do sgriosfainn, do bhuailfainn tuille, </span>
<lb n="2342"/><span>Ar thaoibh na Carraige Báinne.</span></p>
<lb n="2343"/>
<lb n="2344"/><p><span>Is léanmhar mo thurus le tréimhse gan sachart, </span>
<lb n="2345"/><span>Is baoghalach go gcuirfear chun fáin me; </span>
<lb n="2346"/><span>Le géarshearc do'n nduine is néata 's a chruinne, </span>
<lb n="2347"/><span>Do chuir céadta ar uireasbaidh sláinte.  </span>
<lb n="2348"/><span>Bhí a héadann mar luisne na gréin' tré chriosdal, </span>
<lb n="2349"/><span>Téid éanlaith cun sucaird le grádh dhi, </span>
<lb n="2350"/><span>Tagann tréin-fhir a's righthe tar tréan-mhuir dá hamharc, </span>
<lb n="2351"/><span>'S í grian na Carraige Báin' í.</span></p>
<lb n="2352"/>
<lb n="2353"/><p><span>Do b'fhearr liom féin 'ná Éire mhór, </span>
<lb n="2354"/><span>'S ná saidhbh(e)reas Ríogh na Spáinne; </span>
<lb n="2355"/><span>Go mbeidhinnse 'gus tusa i lúb na finne, </span>
<lb n="2356"/><span>I gcoilltibh i bhfad ó n-ár gcáirdibh.</span>
<lb n="2357"/><span>Tusa 'gus mise bheith pósta 'ghrádh, </span>
<lb n="2358"/><span>Le haon toil athar a's máthar, </span>
<lb n="2359"/><span>A mhaighdean óg is binne clódh, </span>
<lb n="2360"/><span>A ghrian na Carraige Báine.</span>
<lb n="2361"/></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="2362"/><p><span>A stuaire-n chinn cailce má's dual go mbeidhir agam, </span>
<lb n="2363"/><span>Beidh cóir ort do thaithneoch' led' cháirdibh; </span>
<lb n="2364"/><span>'Dir shíoda 'gus hata ó bhonn go bathas, </span>
<lb n="2365"/><span>'S gach nidh ins a' chathair dá áilleacht.  </span>
<lb n="2366"/><span>Beidh do bhólacht dá gcasadh gach nóin chun baile, </span>
<lb n="2367"/><span>A's ceól binn ag ad bheachaibh ar bhántaibh, </span>
<lb n="2368"/><span>Beidh ór ar do ghlacaibh a's cóisde ad' tharruint, </span>
<lb n="2369"/><span>Go bruach na Carraige Báine.</span></p>
<lb n="2370"/>
<lb n="2371"/><p><span>Do chuir Áine Ní Raghallaigh an fonn so a' trial orm.  Deir sí gur</span>
<lb n="2372"/><span>ab ó Dhiarmuid Ua Buacalla i Maghchromtha fuair sí é, agus an fonn</span>
<lb n="2373"/><span>"Bruach na Laoi" mar an gcéadna.  Measann sí iad a bheith sa cheart,</span>
<lb n="2374"/><span>mar is amhránuidhe binn blasda de'n tsean-aimsir é Diarmuid.  Do rugadh</span>
<lb n="2375"/><span>agus do beathuigheadh cois "Bruach na Laoi" é, agus tá sé lán do bheasaibh agus de</span>
<lb n="2376"/><span>ghnásaibh na sean-aimsire agus is Gaedheal tír-ghrádhach é.</span>
<lb n="2377"/></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="2378"/><p><span>AR ÉIRINN NÍ 'NEÓSAINN CÉ H-Í!</span></p>
<lb n="2379"/>
<lb n="2380"/><p><span>Gléas F. — Cuíbhsach mear.</span></p>
<lb n="2381"/>
<lb n="2382"/><p><span>Aréir is mé 'téarnamh ar neóin, </span>
<lb n="2383"/><span>Ar an dtaobh eile den teóra 'na mbím, </span>
<lb n="2384"/><span>Do thaobhnuigh an spéir-bhean am chomhair,  </span>
<lb n="2385"/><span>D'fhág taoma nach, breóite, lag sinn.  </span>
<lb n="2386"/><span>Do ghéilleas d'á méin a's d'á clódh, </span>
<lb n="2387"/><span>D'á béal tana beó mhilis bínn, </span>
<lb n="2388"/><span>'S gur léim mé fé dhéin dul 'na treó, </span>
<lb n="2389"/><span>'S ar Éirinn ní 'neósainn cé h-í!</span></p>
<lb n="2390"/>
<lb n="2391"/><p><span>Dá ngéillfeadh an spéir-bhean dom ghlór, </span>
<lb n="2392"/><span>Is iad ráidhte mo bheóil a bheadh fíor; </span>
<lb n="2393"/><span>Go deimhin duit do dhéanfainn do ghnó </span>
<lb n="2394"/><span>Do léir chuir i gcóir a's i gcrích.  </span>
<lb n="2395"/><span>Do léighfinn go léir stair dom stór, </span>
<lb n="2396"/><span>'S ba mhéinn liom mo stór ó mo chroidhe, </span>
<lb n="2397"/><span>Do bhéarfainn an chraobh dí 'na dóid, </span>
<lb n="2398"/><span>'S ar Éirinn ní 'neósainn cé h-í!</span>
<lb n="2399"/></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="2400"/><p><span>Tá spéir-bhruinneal maordha mod'l óg, </span>
<lb n="2401"/><span>Ar an dtaobh eile den teóra 'na mbím; </span>
<lb n="2402"/><span>Tá féile 'gus daonacht a's meón.  </span>
<lb n="2403"/><span>A's deise ró-mhór san mnaoi.  </span>
<lb n="2404"/><span>Tá folta léi 'tuitim go feór, </span>
<lb n="2405"/><span>Go cocánach ómrach buidhe, </span>
<lb n="2406"/><span>Tá lasadh 'na leacain mar rós, </span>
<lb n="2407"/><span>'S ar Éirinn ní 'neósainn cé h-í!</span></p>
<lb n="2408"/>
<lb n="2409"/><p><span>SLÁN LE CORCAIGH.</span></p>
<lb n="2410"/>
<lb n="2411"/><p><span>Gléas A.</span></p>
<lb n="2412"/>
<lb n="2413"/><p><span>Mo chúig céad slán leat, a Chorcaigh cháidh,</span>
<lb n="2414"/><span>Nó an bhfeicfad go brách thú airís?</span>
<lb n="2415"/><span>Tá mo chroidhe go tláth, 'gus am' cheann míorán,</span>
<lb n="2416"/><span>'S is dúbhach lag tnáithte bhím;</span>
<lb n="2417"/><span>Do b'aoibhinn tráth liom bheith 'fiadhach ar bhántaibh</span>
<lb n="2418"/><span>Nó ag iascach i lár na Laoi,</span>
<lb n="2419"/><span>Sar ar chuadhas i dtlás a's gur chruaidh ar mo chás,</span>
<lb n="2420"/><span>I gcathair ghil bhreágh Chorcaighe.</span>
<lb n="2421"/></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="2422"/><p><span>Céad léan agus sgannrad'r an dlíghe seo 'nall,</span>
<lb n="2423"/><span>'S é d'fhág i dteannta sínn;</span>
<lb n="2424"/><span>'S ní bhfuaireamair ann, ach cluan'reacht cham,</span>
<lb n="2425"/><span>Do bhaintigh agus treabhchas dínn;</span>
<lb n="2426"/><span>Is mé bhíodh go teann mórdhálach modh'l,</span>
<lb n="2427"/><span>Nó gur tháinig dream an fheíll,</span>
<lb n="2428"/><span>Do chuir, mo lom, mé féin go fann,</span>
<lb n="2429"/><span>Chun fáin ó ghreann Chorcaighe.</span></p>
<lb n="2430"/>
<lb n="2431"/><p><span>A Mháire, a ghrádh, cuir suas do lámha,</span>
<lb n="2432"/><span>Agus tiormuigh do bhláth ruisc ghrínn,</span>
<lb n="2433"/><span>Ní réabfar tráth go héag ár bpáirt,</span>
<lb n="2434"/><span>Agus fillfad gan spás airís.</span>
<lb n="2435"/><span>Tá sceimhle 'gus fán dár námhaid i ndán,</span>
<lb n="2436"/><span>Ó bhuidheanta fear láidir groidhe.</span>
<lb n="2437"/><span>'S beam fós, a ghrádh, go suaimhneach sámh,</span>
<lb n="2438"/><span>I gcathair ghil bhreágh Chorcaighe.</span>
<lb n="2439"/></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="2440"/><p><span>AR MAIDIN I NDÉ.</span></p>
<lb n="2441"/>
<lb n="2442"/><p><span>Gléas F. — Go mall a's go modhmharach.  Fonn: — Ag taisdeal na slighe.</span></p>
<lb n="2443"/>
<lb n="2444"/><p><span>Ar maidin indé 'gus mé am' shuan, </span>
<lb n="2445"/><span>Le hamharc an lae's gan Phoebus suas, </span>
<lb n="2446"/><span>Do dhearcas an spéirbhean mhaordha uaim, </span>
<lb n="2447"/><span>'Na seasamh ar bhruach an bhánchnuic. </span>
<lb n="2448"/><span>A mala ba chaol ar a héadan suairc, </span>
<lb n="2449"/><span>'S a ramharrosc réidh ag cur gaethe uaidh, </span>
<lb n="2450"/><span>A carnfholt péarlach léi 'na dhual </span>
<lb n="2451"/><span>Ag éirighe suas le héigean buadha </span>
<lb n="2452"/><span>'S go mba chosmhail a gné le géis cois cuain, </span>
<lb n="2453"/><span>Ag tarraint anuas am' dháilse.</span>
<lb n="2454"/></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="2455"/><p><span>Tan dhearcas-sa féin an réaltean uaim, </span>
<lb n="2456"/><span>Le hanfadh i bpéin trím néalta suain,</span>
<lb n="2457"/><span>D'fheasas go séimh don bhé cá'r ghluais </span>
<lb n="2458"/><span>Nó'r bh'eagal léi buairt i gClár-Luirc?</span>
<lb n="2459"/><span>D'fhreagair an réiltean mé go duairc, </span>
<lb n="2460"/><span>Ag greadadh na ngéag 's ag éigheamh go cruaidh, </span>
<lb n="2461"/><span>Ní heagal dam aon taréis mo chuard; </span>
<lb n="2462"/><span>Ní hé mo bhuairt ach Séarlus uaim, </span>
<lb n="2463"/><span>A ghasra go léir a's a chléir go fuar, </span>
<lb n="2464"/><span>A's Gallaibh go buan 'na n-áitreabh.</span></p>
<lb n="2465"/>
<lb n="2466"/><p><span>Seán Clárach.</span></p>
<lb n="2467"/>
<lb n="2468"/><p><span>TÁIM-SE IM CHODLADH.</span></p>
<lb n="2469"/>
<lb n="2470"/><p><span>Gléas Eb.</span></p>
<lb n="2471"/>
<lb n="2472"/><p><span>Tráthnóinín déanach i gcéin cois leasa dham,</span>
<lb n="2473"/><span>Táimse im chodladh 's ná dúistear mé; </span>
<lb n="2474"/><span>'Seadh dhearcas lem taobh an spéirbhean mhaiseamhail,</span>
<lb n="2475"/><span>Táimse im chodladh 's ná dúistear mé; </span>
<lb n="2476"/><span>Ba bhachalach péarlach dréimreach barrachas, </span>
<lb n="2477"/><span>A carnfholt craobhach ag téacht léi 'r bhaillichrith, </span>
<lb n="2478"/><span>'Sí ag caitheamh na saeghead trém thaobh do chealg mé.</span>
<lb n="2479"/><span>Táimse im chodladh 's ná dúistear mé.</span>
<lb n="2480"/></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="2481"/><p><span>A's éirigidh, a chlann, agus gabhaidh bhur nairm chughaibh,</span>
<lb n="2482"/><span>Táimse im chodladh 's ná dúistear mé; </span>
<lb n="2483"/><span>A's leagaigidh sa tsrúil gach sgrúile Sasanaigh,</span>
<lb n="2484"/><span>Táimse im chodladh 's ná dúistear mé; </span>
<lb n="2485"/><span>Muna mairfeadh ach triúr, bíodh clú ins gach bhaile 'gaibh, </span>
<lb n="2486"/><span>Ó Charraig na Siúire go ciumhais an Daingin shiar, </span>
<lb n="2487"/><span>Árdúighidh bhur lann tugaidh fogha fé na Sasanaigh,</span>
<lb n="2488"/><span>Táimse im chodladh 's ná dúistear mé.</span></p>
<lb n="2489"/>
<lb n="2490"/><p><span>Is 'mó buachailín óg a tógadh go ceannasach,</span>
<lb n="2491"/><span>Táimse im chodladh 's ná dúistear mé; </span>
<lb n="2492"/><span>Do cuireadh le fóirneart anonn tar faraige,</span>
<lb n="2493"/><span>Táimse im chodladh 's ná dúistear mé; </span>
<lb n="2494"/><span>Go bhfeiceadsa'n lá go mbeidh ár ar Shasanaigh,</span>
<lb n="2495"/><span>Ughaim ar a ndrom 's iád ag treabhadh's ag bran'r dúinn, </span>
<lb n="2496"/><span>Gan mise bheith ann mura dteannam an maide leó,</span>
<lb n="2497"/><span>Táimse im chodladh 's ná dúistear mé.</span>
<lb n="2498"/></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="2499"/><p><span>Móirín Ní Chuilleanáin.</span></p>
<lb n="2500"/>
<lb n="2501"/><p><span>Gléas G.</span></p>
<lb n="2502"/>
<lb n="2503"/><p><span>Cia hí an bhean! nó an eól díbh, </span>
<lb n="2504"/><span>Do sheólaidheadh anois am láimh?  </span>
<lb n="2505"/><span>Thug ciall na bhfear ar mórbhaois, </span>
<lb n="2506"/><span>Ba dhóigh linn ná tiocfaid slán.  </span>
<lb n="2507"/><span>Glanbhiadh 'gus searc na n-óg í, </span>
<lb n="2508"/><span>A's stór chroidhe gach nduine 'n bháb, </span>
<lb n="2509"/><span>Gealghrian na mban ar ló í,</span>
<lb n="2510"/><span>Móirín Ní Chuileanáin</span>
<lb n="2511"/></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="2512"/><p><span>Tá "Gliadhaire Catha" ar deóraidheacht,</span>
<lb n="2513"/><span>San Eóruip fá chomairc cháich:</span>
<lb n="2514"/><span>De'n ghrian-fhuil Alban mhór-ríogh,</span>
<lb n="2515"/><span>'Gus fós, ní bhfuil fuil is fearr; —</span>
<lb n="2516"/><span>'S an mbliain re feas nach dóigh línn,</span>
<lb n="2517"/><span>Le fórsaí go hInis Fáil,</span>
<lb n="2518"/><span>Beidh'n triath-seo teacht ag tóruigheacht,</span>
<lb n="2519"/><span>Ar Mhóirín Ní Chuilleanáin!</span></p>
<lb n="2520"/>
<lb n="2521"/><p><span>Beidh'n Rí-Fhlaith aguinn pósda,</span>
<lb n="2522"/><span>Gan mór-mhoill i n-Inis Fáil;</span>
<lb n="2523"/><span>'S cliar ag teacht ón Róimh leis,</span>
<lb n="2524"/><span>A gcóir guidhe é do bheith slán: —</span>
<lb n="2525"/><span>Déanfaidh acht an mhór-ghrínn,</span>
<lb n="2526"/><span>Ag tóruigheacht ar chuid na mná;</span>
<lb n="2527"/><span>'S ní iarrfaidh acht trí c'róinní,</span>
<lb n="2528"/><span>Le Móirín Ní Chuilleanáin!</span></p>
<lb n="2529"/>
<lb n="2530"/><p><span>Tomás Mac Coitir.</span>
<lb n="2531"/></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="2532"/><p><span>COIS AN GHAORTHAIDH.</span></p>
<lb n="2533"/>
<lb n="2534"/><p><span>Gléas C.</span></p>
<lb n="2535"/>
<lb n="2536"/><p><span>Adagio.</span></p>
<lb n="2537"/>
<lb n="2538"/><p><span>Cois a' Ghaorthaidh is breághth' i n-Éirinn, </span>
<lb n="2539"/><span>a's is áilne ar abhainn, </span>
<lb n="2540"/><span>Milis céir bheach torth' ar </span>
<lb n="2541"/><span>ghéagaibh agus úbhla ar chrann, </span>
<lb n="2542"/><span>Chloisfeadh aoinne cantainn éan ann, </span>
<lb n="2543"/><span>a bheadh míl' ó'n mball, </span>
<lb n="2544"/><span>Cnó buidhe's caora ar bharaí </span>
<lb n="2545"/><span>géaga ag fás go Samhain,</span></p>
<lb n="2546"/>
<lb n="2547"/><p><span>Nach dúbhach sgíosmhar atá an Laoi seo </span>
<lb n="2548"/><span>'gabháil eadraibh aniar, </span>
<lb n="2549"/><span>Na tulca'g coímhsgar de bhár líagracha, </span>
<lb n="2550"/><span>gan ceó geal niamh, </span>
<lb n="2551"/><span>Ní'l ínseacha le n-a taobh ann </span>
<lb n="2552"/><span>ná pór breágh'r féar, </span>
<lb n="2553"/><span>Ach bara fraoigh ar charaig aoird ann, </span>
<lb n="2554"/><span>a's mo thruagh's bhur dtréad.</span></p>
<lb n="2555"/>
<lb n="2556"/><p><span>Nuair a ghabhan sí Dromacara soir </span>
<lb n="2557"/><span>ó'n dteórainn riabhaigh, </span>
<lb n="2558"/><span>Is taithneamhuighe gach caise </span>
<lb n="2559"/><span>'ci ná ceó geal niamh, </span>
<lb n="2560"/><span>Bíon bara glas ar maiseannaibh </span>
<lb n="2561"/><span>agus pór breágh' r féar, </span>
<lb n="2562"/><span>Cantain suilt i mbaraí coill' </span>
<lb n="2563"/><span>agus ceól na n-éan.</span>
<lb n="2564"/></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="2565"/><p><span>Do shiúbhaluigheas na Cúigí </span>
<lb n="2566"/><span>'gus dúthaighe Uí Néill, </span>
<lb n="2567"/><span>Thar a nais dom aistear </span>
<lb n="2568"/><span>agus go cíumhais Loch' Léin, </span>
<lb n="2569"/><span>Ní fhacasa am thaistealaibh </span>
<lb n="2570"/><span>ná am shiúbhal taibh go léir, </span>
<lb n="2571"/><span>Aon bhaile 'ca 's mó do thaithnfeadh liom </span>
<lb n="2572"/><span>ná'n Chúil Duibhe Ré.</span></p>
<lb n="2573"/>
<lb n="2574"/><p><span>Áine Ní Raghallaigh do chuir an fonn so ag trial orm.  Chuala sí</span>
<lb n="2575"/><span>é ag Diarmuid Ua Cruadhlaoich, gréasuidhe óg atá 'n-a chómhnaidhe i mBéal</span>
<lb n="2576"/><span>Átha an Ghaorthaidh i gCo. Chorcaighe.  Thug Diarmuid an t-amhrán so go</span>
<lb n="2577"/><span>háluinn uaidh ag feis Bhéal Átha an Ghaorthaidh agus ag feis Maghchromtha</span>
<lb n="2578"/><span>sa mblíain 1905 agus rug sé leis an chéad duais ó gach feis acu.</span></p>
<lb n="2579"/>
<lb n="2580"/><p><span>Bhí Áine Ní Raghallaigh ag múine na sean-amhrán nGaedhilge i gColáisde</span>
<lb n="2581"/><span>na Mumhan ar feadh samhraidh na blíana 1905 agus fé mar airigheas ní</span>
<lb n="2582"/><span>raibh amhrán aici a thaithn le muíntir an Choláisde níos feár ná an</span>
<lb n="2583"/><span>t-amhrán céadna so, Is fonn ana-dheas ar fad é agus tá rian an t sean-</span>
<lb n="2584"/><span>nóis go daingean air.</span></p>
<lb n="2585"/>
<lb n="2586"/><p><span>CATH CHÉIM AN FHIADH.</span></p>
<lb n="2587"/>
<lb n="2588"/><p><span>Gléas C.</span></p>
<lb n="2589"/>
<lb n="2590"/><p><span>Maestoso.</span></p>
<lb n="2591"/>
<lb n="2592"/><p><span>Cois abhan ghleanna'n Céma, i nUibh Laoghaire 'seadh bímse,</span>
<lb n="2593"/><span>Mar a dté'an fiadh 'san óidhche chun síor chodla sóghail;</span>
<lb n="2594"/><span>Ag machtnamh seal liom féin ag déanamh mo smuainte</span>
<lb n="2595"/><span>Ag éisdeacht i gcoíltibh le bínnghuth na n-eón.</span>
<lb n="2596"/><span>Nuair a chuala 'n cath a' teacht aniar, </span>
<lb n="2597"/><span>Agus glór na n-each a' teacht le sians</span>
<lb n="2598"/><span>Le fuaim an airm do chrith an sliabh, </span>
<lb n="2599"/><span>'S nár mhéinn liom a nglór;</span>
<lb n="2600"/><span>Thánadar go námhadmhar </span>
<lb n="2601"/><span>mar thiocfadh gárda de chonaibh nimhe,</span>
<lb n="2602"/><span>'Gus, cúmha mo chroídhe, </span>
<lb n="2603"/><span>na sáirfhir do fhágadar gan treóir.</span>
<lb n="2604"/></p>
</div>
<pb n="101"/>
<div><lb n="2605"/><p><span>Níor fhan fear bean ná páisde um áittreabh na dtíortha,</span>
<lb n="2606"/><span>Na gárthaghoil do bhí 'cu 's na mílte ólagón;</span>
<lb n="2607"/><span>Ag féachaint ar an ngárda go láidir 'n-a dtímpal</span>
<lb n="2608"/><span>Ag lámhach agus ag líonadh 's ag sgaoile 'n-a dtreó.</span>
<lb n="2609"/><span>An liúgh gur leath a bhfad i gcian, </span>
<lb n="2610"/><span>'Sé dubh'rt gach flaith' nar mhaith leis trial,</span>
<lb n="2611"/><span>Gluaisidh go mear!  tá'n cath d'á riar, </span>
<lb n="2612"/><span>Is téidhmís 'n-a chómhair;"</span>
<lb n="2613"/><span>Thánadar na sáir-fhir: </span>
<lb n="2614"/><span>guidhim áthas ar Chlanna Gaoidhil</span>
<lb n="2615"/><span>Thiomáineadar na páinig </span>
<lb n="2616"/><span>le fánaidh an seól.</span></p>
<lb n="2617"/>
<lb n="2618"/><p><span>Níor bh'fada dhúinn go dtáinig lámh láidir 'n ár dtímpal,</span>
<lb n="2619"/><span>Gur sgaipeadar ár ndaoine 'r gach maoilinn faoi'n gceó;</span>
<lb n="2620"/><span>Bhi'n Barrach 'n-a bhunbáil' 'cu, Barnett agus Beecher</span>
<lb n="2621"/><span>Hedges agus Sweet, is na mílte eile leó.</span>
<lb n="2622"/><span>Rígh na bhfeart go leagaidh iad, </span>
<lb n="2623"/><span>Gan chlú gan mheas gan rath gan séan,</span>
<lb n="2624"/><span>Go teintibh meara 'measg na bpian, </span>
<lb n="2625"/><span>gan faoisiomh go deó!</span>
<lb n="2626"/><span>Céad moladh mór le hÍosa </span>
<lb n="2627"/><span>nár dhíolamair ar an dtóir</span>
<lb n="2628"/><span>Ach bheith ag déanamh grínn dé's </span>
<lb n="2629"/><span>d'á ínsintar sógh.</span>
<lb n="2630"/></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="2631"/><p><span>Fonn eile é seo do thug Áine Ní Raghallaigh dham, Is mar seo do</span>
<lb n="2632"/><span>sheintear an t-amhrán ar fuaid na dútha siar ó Maghchromtha go Céim an</span>
<lb n="2633"/><span>Fhiadh agus go Baile Mhúirne.  Do rugadh agus do tógadh Máire Bhuidhe, an</span>
<lb n="2634"/><span>bhean do cheap é, cois Chéim an Fhiadh.  Ní seintear an t-amhrán ar an</span>
<lb n="2635"/><span>gcuma gcéadna i gCo. Chiarraidhe.  Ní mór an deifirigheacht atá eatortha, ámh.</span></p>
<lb n="2636"/>
<lb n="2637"/><p><span>CUISLE MO CHROIDHE.</span></p>
<lb n="2638"/>
<lb n="2639"/><p><span>Gléas G. Moderato.</span></p>
<lb n="2640"/>
<lb n="2641"/><p><span>Do thugas grádh cléibh dhuit, a spéir-bhean ar dtúis, </span>
<lb n="2642"/><span>Nuair do léigeas mo shúil ar do bháinchnis; </span>
<lb n="2643"/><span>'S go mbfeárr liom ná mórchuid de'n ór a bhí'm thrúnc, </span>
<lb n="2644"/><span>Go mbeidhthá 's a chúinne 'g am bmáithrín; </span>
<lb n="2645"/><span>Bheadh do leabaidh glan chóirighthe ó ló 'gat it riúm </span>
<lb n="2646"/><span>A's do mhaca breágh bó bheidís rómhat chun á gcrú, </span>
<lb n="2647"/><span>Chuirfinn búcclaí it bhrógaibh luach c'róinneach 'gus púint, </span>
<lb n="2648"/><span>A's a stóirín ná tabharfá do lámh dham.</span>
<lb n="2649"/></p>
</div>
<pb n="103"/>
<div><lb n="2650"/><p><span>Mo lámh dhuit ní thabharfainn go brách le h-aon fhonn, </span>
<lb n="2651"/><span>Mar tá sgéal ort ansúd ag am bmáithrín; </span>
<lb n="2652"/><span>Mar fuair sí do thuairisg go suarach ar dtúis </span>
<lb n="2653"/><span>go n-ólfá do thriús i dtigh'n tabhairne; </span>
<lb n="2654"/><span>Mar gur mhinic 'sa sgór ort ó chróinn go dtí'n púnt </span>
<lb n="2655"/><span>Ag caitheamh do stór le mnáibh óga gan chlú, </span>
<lb n="2656"/><span>A's dh'éis díol le fear ceóil ná beadh feóir linn at phúch, </span>
<lb n="2657"/><span>A's an dóigh leat cé thabharfadh bean bhreágh dhuit.</span></p>
<lb n="2658"/>
<lb n="2659"/><p><span>Ná creid-se na bréithre ná na bréaga 'tá'r siúbhal, </span>
<lb n="2660"/><span>Mar is anamh mé dul go tig tábhairne; </span>
<lb n="2661"/><span>Tá airgead am póca 'gus mór chuidam thrúnc, </span>
<lb n="2662"/><span>'S níor ólas riamh púnt ar aon láthair; </span>
<lb n="2663"/><span>Beidh a mhalairt do ghnó 'gam'sa bhfóghmharatá chúgham </span>
<lb n="2664"/><span>a'baint garaidhthe prátaí's, 'cur stácaí ar bún, </span>
<lb n="2665"/><span>Mo mhac a bheith lán de bhuaibh bána 'gus dúbha, </span>
<lb n="2666"/><span>A's gan aoinne 'á gcrú ach mo mháithrín.</span></p>
<lb n="2667"/>
<lb n="2668"/><p><span>Do ritheas an bóthar's an comhngar anonn, </span>
<lb n="2669"/><span>A's ní fheaca'n aon chúinne 'sa tsráid é;  </span>
<lb n="2670"/><span>Do ghluaiseas go suarach fí thuairim a thighe, </span>
<lb n="2671"/><span>'S bhí iongna'r na daoinibh cá dtánag; </span>
<lb n="2672"/><span>Dá fhaid a bhí'n bóthar ní dúbhairt sé liom suidhe, </span>
<lb n="2673"/><span>Ná bain díot do chlóca go n-ólfair braon díghe, </span>
<lb n="2674"/><span>'S is é 'dúbhairt na comharsain nár bh'fhóghant' é mo shlígh, </span>
<lb n="2675"/><span>A's gan leabhaig na luíghfinn go lá ann.</span>
<lb n="2676"/></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="2677"/><p><span>Gléas G.</span></p>
<lb n="2678"/>
<lb n="2679"/><p><span>AONACH BHEÁRNA NA GAOITHE.</span></p>
<lb n="2680"/>
<lb n="2681"/><p><span>Gléas G.</span></p>
<lb n="2682"/>
<lb n="2683"/><p><span>Bhí divarsion aerach ar an aonach,</span>
<lb n="2684"/><span>Mórchuid aeir a's aoibhnis,</span>
<lb n="2685"/><span>Ceólta néata, spórt a's scléip-suilt</span>
<lb n="2686"/><span>Feóil 'á gléasadh chun bidh ann; </span>
<lb n="2687"/><span>Bhí whiskey is ale ann, fíon Geneva,</span>
<lb n="2688"/><span>Branda craorac bríoghmhar</span>
<lb n="2689"/><span>Plúr na déis', arán sínséir, </span>
<lb n="2690"/><span>A's cáis a's scales dá ndíol ann.</span></p>
<lb n="2691"/>
<lb n="2692"/><p><span>Bhí siúicrí, síolta 'gus risíní,</span>
<lb n="2693"/><span>Mil na gcíor a' taosgadh,</span>
<lb n="2694"/><span>Mórchuid fíona, feóil sicíní, </span>
<lb n="2695"/><span>'S budh shaogh'ail blaschaoin an gravy; </span>
<lb n="2696"/><span>Do bhí feóil choiligh ann, bhí rómhilis, </span>
<lb n="2697"/><span>Bhí ann feóil druide's naosgaighe, </span>
<lb n="2698"/><span>Bhí salan 's leek ar anairthe laoigh, </span>
<lb n="2699"/><span>A's cana dá dhíol ar raol de.</span></p>
<lb n="2700"/>
<lb n="2701"/><p><span>An bhó an laogh ná beadh ró aosda,</span>
<lb n="2702"/><span>Bhí sí daor a dóithin</span>
<lb n="2703"/><span>Sé púint sé deich sgilinge's raol, </span>
<lb n="2704"/><span>'S ní bhfaghfá'n Laogh gan ch'róinn ann; </span>
<lb n="2705"/><span>Ar sheafaid aosda gheóbhthá aon rud, </span>
<lb n="2706"/><span>Bhí gamhna daor go leór ann,</span>
<lb n="2707"/><span>Capail ghroidhe ba dheacair a dhiol, </span>
<lb n="2708"/><span>Bhí'n donas ar fad ar phónies,</span>
<lb n="2709"/></p>
</div>
<pb n="105"/>
<div><lb n="2710"/><p><span>Bhí sean-mhná críona laga gan bhrígh ann, </span>
<lb n="2711"/><span>'Sa dteanga líomh th'ag bárduidheacht.</span>
<lb n="2712"/><span>Pluc'-reacht chainte de dheasgaibh an aighnis, </span>
<lb n="2713"/><span>A leinbh 'a ndéighilt o'n árd bhruighean; </span>
<lb n="2714"/><span>Bí bacaig an dúth' ann, trick o' the loop, </span>
<lb n="2715"/><span>Dob aibig do liúgheach lucht cártaí, </span>
<lb n="2716"/><span>Bhí dathach', i nglúinibh sheanduine'n ghúit, </span>
<lb n="2717"/><span>'Sé 'g easgain' ansúd le hárd-chroidhe.</span></p>
<lb n="2718"/>
<lb n="2719"/><p><span>Cúrfá.</span></p>
<lb n="2720"/>
<lb n="2721"/><p><span>Rabhdlam raindí, rabhdlam raindí </span>
<lb n="2722"/><span>'Rabhdlam raindí, réidí! </span>
<lb n="2723"/><span>'S a rabhdlam raindí, rabhdlam raindí </span>
<lb n="2724"/><span>'S maluigh the'n dream tíncéirí.</span></p>
<lb n="2725"/>
<lb n="2726"/><p><span>Bhí ba, capail, laoigh ann, gabhair, muca a's caoíre.</span>
<lb n="2727"/><span>As asail do bhí an-éiliomh,</span>
<lb n="2728"/><span>Ar bhó bhainne ghroidhe bhí seacht nginí buídhe</span>
<lb n="2729"/><span>Bhí ba seasga cuíbhsach daor ann,</span>
<lb n="2730"/><span>Ar chránta a's slipí bhí cheithre púint trí</span>
<lb n="2731"/><span>Agus ana chuid díobh go léir ann,</span>
<lb n="2732"/><span>Ach ar na banbhaíbh ní raibh ach neamhnídh</span>
<lb n="2733"/><span>Níor bh'fhiú dhuit a ndíol a n-aon chor.</span></p>
<lb n="2734"/>
<lb n="2735"/><p><span>Rabhdlam raindi, agus ml.</span>
<lb n="2736"/></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="2737"/><p><span>TÁ DHA GHABHAIRÍN BHUIDHE AGAM.</span></p>
<lb n="2738"/>
<lb n="2739"/><p><span>Gléas F. Allegro Moderato.</span></p>
<lb n="2740"/>
<lb n="2741"/><p><span>Tá dhá ghabhairín bhuidhe 'gam </span>
<lb n="2742"/><span>a's mínseach bhainne mínseach bhainne, </span>
<lb n="2743"/><span>Brisean siad mo chroidhe 'nam </span>
<lb n="2744"/><span>á dtabhairt a bhaile, dtabhairt a bhail', </span>
<lb n="2745"/><span>Ní'l áit agam 'na gcrúdhfainn iad #</span>
<lb n="2746"/><span>ach síos am hata, síos am hata</span>
<lb n="2747"/><span>Leigean mo hata tríd é </span>
<lb n="2748"/><span>ar fúid a bhaile, fúid a bhaile.</span></p>
<lb n="2749"/>
<lb n="2750"/><p><span>Tá dhá ghabhair 'sa choill 'gam </span>
<lb n="2751"/><span>a's caoire geala caoire geal', </span>
<lb n="2752"/><span>Ní íosfaidís aon nídh dhom </span>
<lb n="2753"/><span>ach barr an aitinn, barr an aitinn, </span>
<lb n="2754"/><span>Cuirim i dteannta'n chlaidhe iad </span>
<lb n="2755"/><span>le stúmpa bata, stúmpa bata,</span>
<lb n="2756"/><span>Siúd thar mhull'an chlaidhe iad's </span>
<lb n="2757"/><span>i bhfad ó bhail'i bhfad ó bhaile.</span></p>
<lb n="2758"/>
<lb n="2759"/><p><span>Sin port ná fuil ag an bpíobaire </span>
<lb n="2760"/><span>Heelan Laddie Heelan Laddie, </span>
<lb n="2761"/><span>port ná fuil ag an bpíobaire</span>
<lb n="2762"/><span>Heelan Laddie, Heelan Laddie, </span>
<lb n="2763"/><span>Seán Ó Ceala'n píobaire's </span>
<lb n="2764"/><span>bíodh sé mar sin, bíodh sé mar sin,</span>
<lb n="2765"/><span>Séan Ó Ceala'n píobaire's </span>
<lb n="2766"/><span>bíodh sé mar sin, bíodh se mar sin.</span></p>
<lb n="2767"/>
<lb n="2768"/><p><span>Curfá — Tá dha ghabhairín.</span>
<lb n="2769"/></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="2770"/><p><span>BEARTA CRUADHA.</span></p>
<lb n="2771"/>
<lb n="2772"/><p><span>Gléas G.</span></p>
<lb n="2773"/>
<lb n="2774"/><p><span>A stáidbhean stuamdha na ráidte suairce </span>
<lb n="2775"/><span>Go dtugas muarshearc cléibh dhuit </span>
<lb n="2776"/><span>A's d'fhág go duairc mé go dté'ad sa'r fuaradh </span>
<lb n="2777"/><span>Fí Lic na huaighe go tréith lag.  </span>
<lb n="2778"/><span>Do gheobhair mar dualgas machaí 'bhuaibh uaim </span>
<lb n="2779"/><span>A' teacht i dtuarthaibh a' géimreadh. </span>
<lb n="2780"/><span>Agus gheobh' tú a uanaig gach nidh dá ndúbhart leat </span>
<lb n="2781"/><span>ach mo bhearta cruadha do réidhteach.</span></p>
<lb n="2782"/>
<lb n="2783"/><p><span>Gheóbh' tú a mhaonach an tsleagh chinn faobhair </span>
<lb n="2784"/><span>do bhí ag Aicfhill choímh-thigh tréan úd </span>
<lb n="2785"/><span>Le bárr a puínte do threasgair faoin lag</span>
<lb n="2786"/><span>Nector groidhe 's an Traesoir.  </span>
<lb n="2787"/><span>Geóbhair an bara buabhail do seineadh suas </span>
<lb n="2788"/><span>A' teacht tar tuinn ar Héliún. </span>
<lb n="2789"/><span>Agus gheobh' tú a uanaig gach nidh dá ndúbhart leat </span>
<lb n="2790"/><span>ach mo bhearta cruadha do réidhteach.</span></p>
<lb n="2791"/>
<lb n="2792"/><p><span>Gheóbh' tú a stóraigh na lanna cródha </span>
<lb n="2793"/><span>Thug Tailc mhic Treóin go hÉirinn </span>
<lb n="2794"/><span>bhí'g Oscar óigfhear do chlannaibh Móirne </span>
<lb n="2795"/><span>Do Leag é i gcomhrac aon fhir.  </span>
<lb n="2796"/><span>Gheóbhair an bratach síoda 'bhí cast' air tímpal </span>
<lb n="2797"/><span>i gcathaibh cruadha na Féinne. </span>
<lb n="2798"/><span>Agus gheobh' tua uanaig gach nidh dá ndúbhart leat </span>
<lb n="2799"/><span>ach mo bhearta cruadha do réidhteach.</span>
<lb n="2800"/></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="2801"/><p><span>Gheóbh' tú a stóraigh na praisléad ómra </span>
<lb n="2802"/><span>Thug Éason óg ó'n nGréig leis '</span>
<lb n="2803"/><span>'S an corn óir do bhíodh 'na dhóid </span>
<lb n="2804"/><span>Fí dhigh dá ól ag Béacus </span>
<lb n="2805"/><span>Do bhronn gach seóide do bhí'r chlár Fodla </span>
<lb n="2806"/><span>Ar Chonn fear mór na céad cath. </span>
<lb n="2807"/><span>Agus gheobh' tua uanaig gach nidh dá ndúbhart leat </span>
<lb n="2808"/><span>ach mo bhearta cruadha do réidhteach.</span></p>
<lb n="2809"/>
<lb n="2810"/><p><span>AM AONAR SEAL AG SIÚBHAL BHÍOS.</span></p>
<lb n="2811"/>
<lb n="2812"/><p><span>Gléas C.  Fonn: "An Beinsín Luachra."</span></p>
<lb n="2813"/>
<lb n="2814"/><p><span>Am aonar seal a' siubhal bhíos, </span>
<lb n="2815"/><span>I dtúis oidhch' i ngaortha ceóigh, </span>
<lb n="2816"/><span>Lem thaobh gur dhearcas fionnríoghan, </span>
<lb n="2817"/><span>Amm ionnsuidhe go séimh ar seól, </span>
<lb n="2818"/><span>A céibh ar fad 'na búclaíbh, </span>
<lb n="2819"/><span>a' tabhairt síos ar scéimh an óir, </span>
<lb n="2820"/><span>Go craobhach casda ciúmhas bhuidhe, </span>
<lb n="2821"/><span>'N-a fúnsaíbh go béal a bróg.</span>
<lb n="2822"/></p>
</div>
<pb n="109"/>
<div><lb n="2823"/><p><span>Ba mhaordha, maiseach, múinte í, </span>
<lb n="2824"/><span>Ba chiúin í ba shéimh a clódh, </span>
<lb n="2825"/><span>Ba chaomh a dreach 's a súil ghrinn, </span>
<lb n="2826"/><span>Mar dhrúcht ghlinn a' déanamh spóirt, </span>
<lb n="2827"/><span>A déid mar chailc 'na ndlúithchíor, </span>
<lb n="2828"/><span>Gan smúit bhí go néata i gcóir, </span>
<lb n="2829"/><span>'S a haolchorp seasgair súbhach síothach, </span>
<lb n="2830"/><span>Nár dlúthuigheadh le chéile fós.</span></p>
<lb n="2831"/>
<lb n="2832"/><p><span>Táid caora 's sneachta 'r lúth shíos, </span>
<lb n="2833"/><span>'N-a gnúis mhín ba mhaordha modh'mhail, </span>
<lb n="2834"/><span>A héadan leathan úr mhaoídhim, </span>
<lb n="2835"/><span>Gan smúit puinn go séanmhar sóghach. </span>
<lb n="2836"/><span>Ba chaol a mala dhlúthchaoin, </span>
<lb n="2837"/><span>'S a leabhair phíop mar ghéis ar seól, </span>
<lb n="2838"/><span>'S a béilín blasda búch binn</span>
<lb n="2839"/><span>Ceannsaidhe, nár thaobhuigh móid.</span></p>
<lb n="2840"/>
<lb n="2841"/><p><span>A spéirbhean chneasda, chiúin, chaoin </span>
<lb n="2842"/><span>Cá'r stiúruigheadh i gcéin do shórt?  </span>
<lb n="2843"/><span>Nó'n léir a mheas gur bh'iontaoibh </span>
<lb n="2844"/><span>Dom ionnsuidhe ad ghaor am chlódh.  </span>
<lb n="2845"/><span>An tú'n bhé thug searc a's rún chroidhe, </span>
<lb n="2846"/><span>Do'n Chú ghroidhe bhí tréan i dtóir, </span>
<lb n="2847"/><span>'S a céile ceart gur fhúig sí, </span>
<lb n="2848"/><span>Go dubhchroidheach i n-éigin bróin.</span></p>
<lb n="2849"/>
<lb n="2850"/><p><span>Eoghan Ruadh Ua Súileabháin.</span>
<lb n="2851"/></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="2852"/><p><span>Tógadh síos an fonn so ó Thadhg D. Ó Súileabháin.  Lá dá rabhas</span>
<lb n="2853"/><span>féin 'gus cara liom i mBaile Átha Cliath chuadhmair ag trial ar</span>
<lb n="2854"/><span>Thadhg chun an port so dh'fhághail uaidh.  Is cuimhin liom é dhá radh</span>
<lb n="2855"/><span>gur ó'n a athair d'fhoghlumuig sé é.  Is fad ó riamh é sin, is dócha go bhfuil</span>
<lb n="2856"/><span>deich mblíana a's trí fichid ann.  File is eadh Tadhg agus is 'mdhó amhrán</span>
<lb n="2857"/><span>breágh do chúm sé.  Fear tír-ghrádhach leis is eadh é, Do rugadh ins an</span>
<lb n="2858"/><span>ndútha ar an dtaobh shiar de Bheanntraoi é sa mblíain 1827, áit go</span>
<lb n="2859"/><span>nglaodhtar "Árd na Gaoithe" air.  Bhí sé 'n-a Árd-Mhaoir ar Baile Átha</span>
<lb n="2860"/><span>Cliath ar feadh na mblían 1886-1887.  Do cuireadh i bpríosún i n-aim-</span>
<lb n="2861"/><span>sir Balfour é (sa mblíain 1887) ar son cúise na tíre.  Deineadh</span>
<lb n="2862"/><span>feisire dhé sa mblíain 1880.  Ba leis an páipéar nuadhachta "The</span>
<lb n="2863"/><span>Nation" ar feadh raint mhaith de bhlíantaibh.  Chuir sé daoine na</span>
<lb n="2864"/><span>hÉireann fé mhór-chomaoin nuair thug sé do Chonradh na Gaedhilge cuid</span>
<lb n="2865"/><span>mhaith airgid — dhá mhíle púnt nó geall leis — d'fhág fear a fuair bás i</span>
<lb n="2866"/><span>Sasana Nuadh le huadhacht aige chun é chur sa tslígh a bhfeár chun</span>
<lb n="2867"/><span>teanga na hÉirean do chur ar aghaidh.</span></p>
<lb n="2868"/>
<lb n="2869"/><p><span>AN TÚIRNE LÍN.</span></p>
<lb n="2870"/>
<lb n="2871"/><p><span>Gléas D.</span></p>
<lb n="2872"/>
<lb n="2873"/><p><span>Fonn: "An Túirnín Lín."</span></p>
<lb n="2874"/>
<lb n="2875"/><p><span>Con animo.</span></p>
<lb n="2876"/>
<lb n="2877"/><p><span>Aréir am aigne a' smúineadh bhíos, </span>
<lb n="2878"/><span>Mar cuireadh le Gallaibh i gcumhangas sínn, </span>
<lb n="2879"/><span>An léirsgrios leathan a Dúithidh Fhínn, </span>
<lb n="2880"/><span>Ar bhruinnealaibh tathuight' an túirne lín.</span></p>
<lb n="2881"/>
<lb n="2882"/><p><span>Ach tá'm saoghal ar casadh 'san chúirt 'na suidhe, </span>
<lb n="2883"/><span>'Gus fillfidh na flathas 'na gcumhachta 'rís, </span>
<lb n="2884"/><span>Is éasga glanfaid na búir tar tuínn, </span>
<lb n="2885"/><span>A's tiocfaidh i gceannas an túirne lín.</span></p>
<lb n="2886"/>
<lb n="2887"/><p><span>Beidh bréid d'á caitheamh go flúirseach mín, </span>
<lb n="2888"/><span>A's culaidhthe deasa dhi'nn súd ar díol, </span>
<lb n="2889"/><span>Beidh léine leathan um Shamhain d'á sníomh, </span>
<lb n="2890"/><span>Do Mhícheál ag Anna 'san túirne lín.</span>
<lb n="2891"/></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="2892"/><p><span>Beidh sgaoth bheag bhairr-fhionn ó Dhún na gCíor, </span>
<lb n="2893"/><span>Ag Muirinn Ní Cheallaigh 'sa rúm sain thíos, </span>
<lb n="2894"/><span>Le séirse chaidrimh ag cúmadh laoidhe, </span>
<lb n="2895"/><span>'S gach duine 'ca 'n-aice le túir n' a' sníomh.</span></p>
<lb n="2896"/>
<lb n="2897"/><p><span>Beidh éadach breac ag Conchobhar 'ghá fhighe, </span>
<lb n="2898"/><span>Beidh muilionn gan stad ar gach srúill arís, </span>
<lb n="2899"/><span>Tá gléasa 'leictreacha chughainn ag tíocht, </span>
<lb n="2900"/><span>Má chliseann a casadh 'r an túirne lín.</span></p>
<lb n="2901"/>
<lb n="2902"/><p><span>Cúrfa -</span></p>
<lb n="2903"/>
<lb n="2904"/><p><span>Ní chuirfeamne feasd' orainn barrach ná líon, </span>
<lb n="2905"/><span>Na druinge seo Sasan ná feadair cad oirean dúinn</span>
<lb n="2906"/><span>Tréigfeam faisinn nár dhúthchas línn, </span>
<lb n="2907"/><span>A's beamna le hainnir' an túirne lín.</span></p>
<lb n="2908"/>
<lb n="2909"/><p><span>"Tórna."</span></p>
<lb n="2910"/>
<lb n="2911"/><p><span>Fuair an t-amhrán so an chéad duais — an bonn óir — ag an Oireachtas</span>
<lb n="2912"/><span>1899.  Táim ana bhuidheach de "Thórna" agus do mhúintir Chonradh na Gae-</span>
<lb n="2913"/><span>dhilge i mBaile Átha Cliath 'dtaobh cead do thabhairt dam an t-amhrán so do</span>
<lb n="2914"/><span>chur i gcló.  Ó fhear as Dún na nGall do tógadh síos an ceól 'sa mbliain</span>
<lb n="2915"/><span>1902.  Micheál Ó Foghludha is ainm do.  Ní feasach dhom ar cuireadh i gcló</span>
<lb n="2916"/><span>cheana é, nó nár cuireadh.</span>
<lb n="2917"/></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="2918"/><p><span>A STUAIRE AN CHÚIL BHÚCLAIGH.</span></p>
<lb n="2919"/>
<lb n="2920"/><p><span>Gléas Eb.</span></p>
<lb n="2921"/>
<lb n="2922"/><p><span>Fonn:  "An cuimhin leat an oidhche úd" (Petrie).</span></p>
<lb n="2923"/>
<lb n="2924"/><p><span>Andante affettuoso.</span></p>
<lb n="2925"/>
<lb n="2926"/><p><span>A stuaire glac uain bheag is éist liom go fóil,</span>
<lb n="2927"/><span>Go 'neósfad go durchroidheach le h-éifeacht mo sgeól,</span>
<lb n="2928"/><span>Mar léig tú mé i n-uaigneas a d'fhúig mé gan treóir,</span>
<lb n="2929"/><span>Ar stuaic an mhi-shuaimhnis fé bhuairt gach ló.</span></p>
<lb n="2930"/>
<lb n="2931"/><p><span>A phéarla na réidhrosg 'sa chaol troigh i mbróig.</span>
<lb n="2932"/><span>Le claon ná le clébheart mo shéanadh ní cóir,</span>
<lb n="2933"/><span>Mar thug mé gean cléibh dhuit tar éinne gan ghó</span>
<lb n="2934"/><span>Siubhal ar úr-drúcht le chéile ins na laethibh fad ó.</span></p>
<lb n="2935"/>
<lb n="2936"/><p><span>Nó'n cuimhin leat an lá úd i bpáircín na mbó,</span>
<lb n="2937"/><span>'S an dá lá 'na dhéig siúd ar thaobh cnoc na slógh,</span>
<lb n="2938"/><span>Mar ghéileas dod' bhréithribh binn éadtrom sóghach,</span>
<lb n="2939"/><span>Ná déanfá mo shéanadh ar Éirinn go deó.</span></p>
<lb n="2940"/>
<lb n="2941"/><p><span>Is deas é do sheasamh 's do thaisdeal 'san ród,</span>
<lb n="2942"/><span>Cois sléibh dam am aisdear níor bhfeas dam do shórt,</span>
<lb n="2943"/><span>Do mhala chaolchneasda 's do ghruadhna mar rós,</span>
<lb n="2944"/><span>'S do chúl bhúclach chasd(a) ar fhíordhath an óir.</span></p>
<lb n="2945"/>
<lb n="2946"/><p><span>A ghlébhruinneal mhilis go mb'ionann do chlódh,</span>
<lb n="2947"/><span>A's géis an bhár linne go soineanta'r seól,</span>
<lb n="2948"/><span>Do bhéilín is binne ná'n lon-dubh fé dhó,</span>
<lb n="2949"/><span>'S ná'n chuach ar bhár bhile i ngleanncoille gan cheó.</span></p>
<lb n="2950"/>
<lb n="2951"/><p><span>Dá mbéinn-s'i bPortláirge nó i gCluain Meala 'n spóirt.</span>
<lb n="2952"/><span>Am shuighe i dtig tábhairne go sásda i mbunbóird,</span>
<lb n="2953"/><span>Beathuisge an chlár agus sgilling am dhóid,</span>
<lb n="2954"/><span>D'ólfainn do shláinte mo réaltain geal óg.</span></p>
<lb n="2955"/>
<lb n="2956"/><p><span>Riobárd Bheldon.</span>
<lb n="2957"/></p>
</div>
<pb n="113"/>
<div><lb n="2958"/><p><span>GLEANN CAM.</span></p>
<lb n="2959"/>
<lb n="2960"/><p><span>Gléas C.</span></p>
<lb n="2961"/>
<lb n="2962"/><p><span>Andantino amoroso.</span></p>
<lb n="2963"/>
<lb n="2964"/><p><span>Aréir ar mo leabaidh go hathtuirseach léanmhar, </span>
<lb n="2965"/><span>A' machtnamh liom féin ar mo chéad míle stór, </span>
<lb n="2966"/><span>Do bhí go modh'ail soineanta triopalach péarlach, </span>
<lb n="2967"/><span>'Sa leaca modh'ail maordha 's ba shoineant'é 'snódh. </span>
<lb n="2968"/><span>Bhí a ciabh léi ar baile chrith's a leaca mar réaltan </span>
<lb n="2969"/><span>'S go dtéidhinn-se 'ghá féachaint go minic sa ló, </span>
<lb n="2970"/><span>'Sé mo léan nách 'sa bhFrainc nó i Sasana'n Bhéarla, </span>
<lb n="2971"/><span>Do caileadh mé féin sar ar ráinígheas 'n-a treó.</span></p>
<lb n="2972"/>
<lb n="2973"/><p><span>Ní hí bean Thuath na Droman, ná bean Áth' an Teampuil, </span>
<lb n="2974"/><span>Ná fós bean Maghchromtha 'thá t'réis mo chroidhe chrádh,</span>
<lb n="2975"/><span>Bean Chille Mhuire ná Droichid na Banndan, </span>
<lb n="2976"/><span>Ná mná'n bhaile Ghalldha cé gur mór iad le rádh.</span>
<lb n="2977"/><span>Bean Shráid' a' Mhuilinn, ná bean Ghleann na Láine.</span>
<lb n="2978"/><span>Bean Bhéal an Mháma, ná Mhuisire'n cheóigh,</span>
<lb n="2979"/><span>Bean Ach adh Bolug ná bean bharra Chárthainn, </span>
<lb n="2980"/><span>Ach bean atá i n-áit ná neósfad go fóil.</span></p>
<lb n="2981"/>
<lb n="2982"/><p><span>Ar mo ghábhail tríd an mbaile gur b'ainim Gleann-Cam do, </span>
<lb n="2983"/><span>Go moch maidin Domhnaigh a roimh Nodlaig mhóir, </span>
<lb n="2984"/><span>'Seadh dhearcas an ainnir gur chaileas mo mheabhair léi, </span>
<lb n="2985"/><span>Go soineanta modh'ail deas am choinnibh sa ród.  </span>
<lb n="2986"/><span>Do dhruideas 'n-a coinnibh is chuireas chun labhairt léi, </span>
<lb n="2987"/><span>A's cheapas gan dabhat bheith 'n-a fochair go fóil, </span>
<lb n="2988"/><span>A rúin ghil sa chuman druid anso 'nall liom, </span>
<lb n="2989"/><span>A's 'nis dam gan chlampar cá bhfuil do threó.</span>
<lb n="2990"/></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="2991"/><p><span>Do fhreagair an ainnir go fearagach náimhdeach, </span>
<lb n="2992"/><span>A dhuine nách toghail a dheinean tú'm threó,</span>
<lb n="2993"/><span>Ná tar am ghoire cé gur deacair liom labhairt, </span>
<lb n="2994"/><span>Le duine dod'shamhail bhion a' teagasg na n-óg.  </span>
<lb n="2995"/><span>Ná fuil fhios agatsa gur mór atá 'dteannta, </span>
<lb n="2996"/><span>I n-ifirean fann Lag do dheasgaibh ban óg, </span>
<lb n="2997"/><span>'S dá éaghmais go ndeirtear gur díomhaoin do dhromsa, </span>
<lb n="2998"/><span>'S ná tabharfá aon chabhair dam chun graftha ná rómhair.</span></p>
<lb n="2999"/>
<lb n="3000"/><p><span>A rúin ghil sa chuman, ná creid-se na dánta,</span>
<lb n="3001"/><span>'S go bhfuil fhios ag a lán go ndéanfainn gach gnó,</span>
<lb n="3002"/><span>Rómhar agus grafa 'gus cruacha 'gus stáca,</span>
<lb n="3003"/><span>'S do léimfinn-se páile dá ráinigheadh sí am threó.</span>
<lb n="3004"/><span>Do ríncfinn do léimfinn nú d'imireó'inn báire.</span>
<lb n="3005"/><span>'S do sgríobhfainn gan cháim dá bhfaghainn peann am dhóid,</span>
<lb n="3006"/><span>A's má théidhean sún orm-sa go meathlóchadh mo sgoláireacht,</span>
<lb n="3007"/><span>Táim-se gan spleádhchas ábalta 'r rómhar.</span></p>
<lb n="3008"/>
<lb n="3009"/><p><span>Do shiubhluigheas-sa Corcaigh, is ceanntar na Blárnan,</span>
<lb n="3010"/><span>A's níor stadas de'n stáir sin go ndeigheas ar a' gCóibh,</span>
<lb n="3011"/><span>Síos go Cluain-Meala a's go Tiobaraid Ára,</span>
<lb n="3012"/><span>A's do shiubhluigheas a lán de thimpal Ráth-Mhór.</span>
<lb n="3013"/><span>Do ínseas díbh cheana go rabhas i gCeann-tSáile,</span>
<lb n="3014"/><span>Ar bruach chille hÁirne, a's gach áit éil' á shórd,</span>
<lb n="3015"/><span>A's a samhail ní fheaca gur chasas ar mh' áitreabh,</span>
<lb n="3016"/><span>Líontar chúghainn cairt agus bímís ag ól.</span>
<lb n="3017"/></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="3018"/><p><span>A CHUMAN TAR CHÉAD.</span></p>
<lb n="3019"/>
<lb n="3020"/><p><span>Gléas D.</span></p>
<lb n="3021"/>
<lb n="3022"/><p><span>Allegretto.</span></p>
<lb n="3023"/>
<lb n="3024"/><p><span>Fonn: "An cailín deas ruadh."</span></p>
<lb n="3025"/>
<lb n="3026"/><p><span>A chuman tar chéad dár thugas duit géil</span>
<lb n="3027"/><span>Agus taithneamh le haon-chorp díograis,</span>
<lb n="3028"/><span>Do cheapan do sgéal i dtathach 's i réim,</span>
<lb n="3029"/><span>I bhfuirm 's i n-éifeacht Laoidhthe.</span>
<lb n="3030"/><span>Is tapaidh do léigheas gach aiste 'gus téics</span>
<lb n="3031"/><span>Dár chanais-se féin ad Laoidhtibh,</span>
<lb n="3032"/><span>Ag tagairt do bhé na gcarnfholt ngéar,</span>
<lb n="3033"/><span>A's dá mealadh le bréithre mísle.</span></p>
<lb n="3034"/>
<lb n="3035"/><p><span>Do ranna gan bhéim is binne liom féin</span>
<lb n="3036"/><span>Ná spreagadh na méar ar chaoin-chruit,</span>
<lb n="3037"/><span>Do sgaipean gach péin as daingean mo chléibh,</span>
<lb n="3038"/><span>Ó dhearcas do shaothar gaoise</span>
<lb n="3039"/><span>Ag breacadh do sgéil a ganfhios do'n tsaoghal</span>
<lb n="3040"/><span>Mar chanan gach n-aon dob shlighse,</span>
<lb n="3041"/><span>A's dá dtagadh liom d'éis a cathuighthe géar,</span>
<lb n="3042"/><span>Go n-admhuighim saor bheith dílis.</span></p>
<lb n="3043"/>
<lb n="3044"/><p><span>Beartuigh leat féin mar caileadh an laoch</span>
<lb n="3045"/><span>Do smachtuigh an saogal tímpal,</span>
<lb n="3046"/><span>Ba thac' ag mac Éason calama tréan,</span>
<lb n="3047"/><span>Le gaisceadh do'n Ghréig thug flís leis.</span>
<lb n="3048"/><span>Nuair ghairim an bhé thais ghreanamhar shéimh</span>
<lb n="3049"/><span>Go hifirean fé mar ínstear,</span>
<lb n="3050"/><span>Gur le cealagaibh cléchlis maluigh th'a chéil',</span>
<lb n="3051"/><span>A ganfhios thug Léine nimhe dho.</span></p>
<lb n="3052"/>
<lb n="3053"/><p><span>Machnaimh leat féin mar caileadh na céadta,</span>
<lb n="3054"/><span>An taca ba thréine i gcoímhsgar</span>
<lb n="3055"/><span>Ar faithche na Trae do dheascaibh na béithe</span>
<lb n="3056"/><span>Thaistil le baoth-mhac Phriamuis.</span>
<lb n="3057"/><span>Ní'l ainimh, ní'l éacht, ní'l peanaid, ní'l péin</span>
<lb n="3058"/><span>I bhfearanaibh Éilge shíolruigh</span>
<lb n="3059"/><span>Nach ainnir dheas shéimh do thosnuigh é</span>
<lb n="3060"/><span>Mar chanaid lucht léighte draoidheachta.</span></p>
<lb n="3061"/>
<lb n="3062"/><p><span>Is iomarca laoch mear curanta tréan</span>
<lb n="3063"/><span>D'fhuil bhuirb na nGaedheal do críochnadh,</span>
<lb n="3064"/><span>Thuit Murchadh a's Éibhear, Conall a's Céad Chonn</span>
<lb n="3065"/><span>An taca ba thréine i gcoímhsgar;</span>
<lb n="3066"/><span>Ursa na nGréagach, curadh na Trae,</span>
<lb n="3067"/><span>Cú Chulainn le bé gur críochnadh</span>
<lb n="3068"/><span>A's nach mairg don té na bearta so léighigh</span>
<lb n="3069"/><span>A thaithneamh tar éis do mhnaoi thug.</span></p>
<lb n="3070"/>
<lb n="3071"/><p><span>Eoghan Ruadh Ua Súiliobháin</span>
<lb n="3072"/></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="3073"/><p><span>GOIRTÍN ÓRNAN.</span></p>
<lb n="3074"/>
<lb n="3075"/><p><span>Gléas Eb.</span></p>
<lb n="3076"/>
<lb n="3077"/><p><span>Is buachailín fíor-óg mé go bhfóiridh orm Rí na ngrás,</span>
<lb n="3078"/><span>Thug searc do chailín óg i dtig an ósta le cómhrádh geár,</span>
<lb n="3079"/><span>Ní raibh hat' uirthi na húdda ná búclaí buidhe déanta phrás</span>
<lb n="3080"/><span>Ach tape i gcluais a bróige 'sí mo stór í go bhfagh mé bás.</span></p>
<lb n="3081"/>
<lb n="3082"/><p><span>Móra dhuit-se a éinín a' leimirig ó chrann go chrann,</span>
<lb n="3083"/><span>Dá 'neósainn brígh mo sgéil duit ní h-éidir ná déanfá rún,</span>
<lb n="3084"/><span>Beirt litir uaim fé shéala go cúlchraobhach na bhfáinní bhfionn,</span>
<lb n="3085"/><span>Go bhfuil mo chroidhe dá chéasadh 's nách féidir liom codladh ciúin.</span></p>
<lb n="3086"/>
<lb n="3087"/><p><span>Tá gaoth andeas a's tóirthneach a's mór-shruth le habhainn na Laoi,</span>
<lb n="3088"/><span>Sneachta ar na bóithribh 'gus mór-shioc d'á mheasgadh tríd,</span>
<lb n="3089"/><span>Ní fhanan fuaim ag róntaibh ná ceól binn ag éin ar chraoibh,</span>
<lb n="3090"/><span>Ó chaileas-sa mo stóirín, is í thógfadh an ceó dem chroidhe.</span></p>
<lb n="3091"/>
<lb n="3092"/><p><span>Ceann eile é seo de sna fuinn do thug an bhean uasal Áine Ní</span>
<lb n="3093"/><span>Raghallaigh dham.  Tá sé ar an bhfonn is deise da mb'fhéidir d'fhagháil</span>
<lb n="3094"/><span>ameasg na ndaoine.  Ní fuirist é shárughadh ar bhinneas.</span>
<lb n="3095"/></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="3096"/><p><span>SEÁN Ó DIGHE.</span></p>
<lb n="3097"/>
<lb n="3098"/><p><span>Gléas G.</span></p>
<lb n="3099"/>
<lb n="3100"/><p><span>Fonn:  "Liamín Ó Raghallaigh."</span></p>
<lb n="3101"/>
<lb n="3102"/><p><span>Níor ghéileas riamh do ráidhtibh Fileadh, fáidh nó draoi,</span>
<lb n="3103"/><span>Go bhfuair an Bhulcán grána Venus bhreágh mar mhnaoi,</span>
<lb n="3104"/><span>Nó go bhfeaca "péarla'n bháin chnis," le toil a cáirde gaoil,</span>
<lb n="3105"/><span>Gan rogha nó malairt áruis, I bhfochair Sheáin Uí Dhighe.</span></p>
<lb n="3106"/>
<lb n="3107"/><p><span>Ní ghéilim nách sprid námhdach, do tháthuigh dlúth an dís;</span>
<lb n="3108"/><span>A chusbóir pheacaidh Mhámoin! 'Na measg, mo náire, bhís!</span>
<lb n="3109"/><span>"Mop-so Nysa datur," Is fíor an ráidhteacht í,</span>
<lb n="3110"/><span>Ó fuair an stuaire d'ádhbhar, Fear mar Sheán Ó Dighe.</span></p>
<lb n="3111"/>
<lb n="3112"/><p><span>Dá mbadh fear mar chách mé, 'S gur mhaith mar cheárd liom í!</span>
<lb n="3113"/><span>Do throidfinn seal mar Mhárs dí, 'S do ghrádhfainn í óm' chroidhe.</span>
<lb n="3114"/><span>Ó! 'se do bhreóidh's do chráidh mé, A's dfhág mé támh gan bhrigh,</span>
<lb n="3115"/><span>Ár gceart-lín sneachta mhná 'bheith, 'N-a tráil ag Seán Ó Dighe.</span></p>
<lb n="3116"/>
<lb n="3117"/><p><span>An t-Athair Tomás Ó Dorchadha do sgaoil chugham an fonn so.  Is</span>
<lb n="3118"/><span>minic d'airigheas féin i gCo. Phortlairge i n-aimsir m'óige é.  Sean-</span>
<lb n="3119"/><span>fhonn ar fad é.  Ní'l ins an phort ach cúig nótaí.  Ní'l an nóta</span>
<lb n="3120"/><span>"f" nó an nóta "t" le fághail ann.  Sin cómhartha air gur sean</span>
<lb n="3121"/><span>fhonn é.  Cómhartha eile, Tá an chéad líne agus an ceathramhadh líne</span>
<lb n="3122"/><span>de'n cheól mar a chéile.  An tarna líne agus an treas líne is mar a</span>
<lb n="3123"/><span>chéile iad san, leis.</span>
<lb n="3124"/></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="3125"/><p><span>INGHEAN UÍ GHEARAILT.</span></p>
<lb n="3126"/>
<lb n="3127"/><p><span>Tá lile gan scamal d'fhuil Ghearailt na sáir-fhear, </span>
<lb n="3128"/><span>'S is soineand' a teastas ag fáidhibh eóil, </span>
<lb n="3129"/><span>Ní fheicim a samhailt a' taisdeal na sráide </span>
<lb n="3130"/><span>i n-inealacht phearsan i gcáil a's i gcló.</span>
<lb n="3131"/><span>Grádh na rún í an mhúirnín mhascalach</span>
<lb n="3132"/><span>Bláth na n-úbhal í i dtúis an tsamhraidh</span>
<lb n="3133"/><span>Lúibín lachanta eala'n chuirp bháin, </span>
<lb n="3134"/><span>An fhinne bhean fhada chroibh áluinn óg.</span></p>
<lb n="3135"/>
<lb n="3136"/><p><span>Bíon Cúipid 'n-a haice go cabharach gárdach, </span>
<lb n="3137"/><span>A' caitheamh a ghatha le feidhm gach ló, </span>
<lb n="3138"/><span>Is folus 'n-a leacain a' caismirt go báidheach</span>
<lb n="3139"/><span>lonnradh an tsneachta le scáil an róis.  </span>
<lb n="3140"/><span>A rinnrosc réidh ghlas péarlach geamhrach </span>
<lb n="3141"/><span>A braoithe caola ar éadan leanbh ach, </span>
<lb n="3142"/><span>A cruinnchíoch cheart is geanmnuidhe 'gnáth, </span>
<lb n="3143"/><span>'S í gile'n chuim chailce nár lámhuigheadh fós.</span>
<lb n="3144"/></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="3145"/><p><span>Is binne guth gearr-ghuib an bhalsambhuig mhánla, </span>
<lb n="3146"/><span>'Ná ainnir Chanáin i sáimheacht cheóil, </span>
<lb n="3147"/><span>A's seinm chirt ghalla-phuirt ceapadh na ndáimhe, </span>
<lb n="3148"/><span>An fhuirean do theagaisc an chláirseach dhóibh</span>
<lb n="3149"/><span>faoilean mhaordha bhéasach bhanamhail</span>
<lb n="3150"/><span>Naoidhean da thréitheach dhéarcach gheanamhail;</span>
<lb n="3151"/><span>Milis bhean urramach mhiochair gan cháim </span>
<lb n="3152"/><span>Is d'fheartaibh a cumain tá táin gan treóir.</span></p>
<lb n="3153"/>
<lb n="3154"/><p><span>Piaras Mac Gearailt.</span></p>
<lb n="3155"/>
<lb n="3156"/><p><span>AN BUACHAIL BÁN.</span></p>
<lb n="3157"/>
<lb n="3158"/><p><span>Gléas Eb. — </span></p>
<lb n="3159"/>
<lb n="3160"/><p><span>Fonn:  Eóchail.</span></p>
<lb n="3161"/>
<lb n="3162"/><p><span>Maidin laoi ghil fá dhuile chraínn ghlais </span>
<lb n="3163"/><span>Doire am Aonar cois imiol trágha; </span>
<lb n="3164"/><span>A bhfios trém néalta do dhearcas spéirbhean </span>
<lb n="3165"/><span>ag teacht ó thaobh deas na mar'am dháil. </span>
<lb n="3166"/><span>Ba chirte a braoithe ná buille rínnchuir </span>
<lb n="3167"/><span>Tanuidhe caoilphin buailte 'r phár; </span>
<lb n="3168"/><span>'Sé dúbhairt le díograis "och uail mo chroidhe-se, </span>
<lb n="3169"/><span>Nó 'bhfeicfead choídhche mo Bhuachail Bán"?</span>
<lb n="3170"/></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="3171"/><p><span>Ba caoin a déidmhion, ba mhín a haolchrobh </span>
<lb n="3172"/><span>'Sa dlaoi 'na slaodaibh mar ór go sáil; </span>
<lb n="3173"/><span>ba ghile a héadan ná gnúis na réaltan beir solus</span>
<lb n="3174"/><span>gléineach don tsaoghal roimh lá.  </span>
<lb n="3175"/><span>Bhí uile shoíllse na grein' ag rínnce </span>
<lb n="3176"/><span>'Na leacain mhíonla tré lítis bhán; </span>
<lb n="3177"/><span>A's sruth gan dísge ó shléacht a rínnrosc, </span>
<lb n="3178"/><span>Shocma, rioghdha d'á Buachail Bán!</span></p>
<lb n="3179"/>
<lb n="3180"/><p><span>Is tapa shléachdas don bhruinneal mhaordha, </span>
<lb n="3181"/><span>Mhiochair bhéal tais, múinte mhná; </span>
<lb n="3182"/><span>A's d'fhiosraigh mé dhi i laoithibh Gaedhilge A cine, </span>
<lb n="3183"/><span>a gaolta, a dléacht 'sa cáil. </span>
<lb n="3184"/><span>An duil de Dhéithibh críon an aéir í </span>
<lb n="3185"/><span>No'n gein do ríghthibh an tsaoighil a grádh; </span>
<lb n="3186"/><span>Nú créad é'n tréanfhear do bhuair a céadfa, </span>
<lb n="3187"/><span>Air a nglaodhann sí an Buachail Bán?</span></p>
<lb n="3188"/>
<lb n="3189"/><p><span>Seán Ó Coileáin (1754-1816)</span></p>
<lb n="3190"/>
<lb n="3191"/><p><span>Nóra Ní Loingsigh do thug dam an fonn so.  Deir sí liom go raibh an</span>
<lb n="3192"/><span>fonn ag na daoinibh ar an dtaobh shiar de Chontae Chorcaighe agus gur b'é</span>
<lb n="3193"/><span>an ainm bhí air ná "An Buachail Bán."</span>
<lb n="3194"/></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="3195"/><p><span>A SPAILPÍN A RIÚIN.</span></p>
<lb n="3196"/>
<lb n="3197"/><p><span>Gléas C. — Lento.</span></p>
<lb n="3198"/>
<lb n="3199"/><p><span>A spailpín, a riúin, dé bheathasa chughainn </span>
<lb n="3200"/><span>Nú chá'r bhuainis an fóghmhar chomh luath-so?  </span>
<lb n="3201"/><span>Dá mbeadh 'fhios agam féin cá rabhais indé </span>
<lb n="3202"/><span>Ba ghairid liom do bhéal do phógadh. </span>
<lb n="3203"/><span>A chaile bhuidhe crón níor mhilis liom do phóg, </span>
<lb n="3204"/><span>A's ní ghlacfainn céad bó mar spré leat, </span>
<lb n="3205"/><span>A's go mbfearra liomsa póg ó chailín bheag óg </span>
<lb n="3206"/><span>Ná a bhfuil agat ar bhórd an tsleibh' 'muigh</span></p>
<lb n="3207"/>
<lb n="3208"/><p><span>A spailpín, a stór, fan socair go fóil </span>
<lb n="3209"/><span>go bhfaghadsa mo choidhp 's mo chlóca </span>
<lb n="3210"/><span>Mo bhróga sáil bata 'gus búclaí an fhaision </span>
<lb n="3211"/><span>'S go deimhin duit go mbogfad an ród leat.  </span>
<lb n="3212"/><span>Ó do raghainn leat go Caiseal a's go Cluain geal Meala, </span>
<lb n="3213"/><span>A's go Carraig na Siúire thar mh'eólas, </span>
<lb n="3214"/><span>A's go brách 'n fhaid a mhairfead ní fhillfad a bhaile </span>
<lb n="3215"/><span>'S is cuma cé bhuainfidh an eórna.</span>
<lb n="3216"/></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="3217"/><p><span>A bhuachaillí cruadha, gearruighidh go luath</span>
<lb n="3218"/><span>Agus cuiridh bhúr gcongnamh le chéile</span>
<lb n="3219"/><span>Go mbainfimíd dúiseacht as bodaigh an phlúir,</span>
<lb n="3220"/><span>'S go racham dár nduthaighibh féinig,</span>
<lb n="3221"/><span>'S é chloisim aca dhá rádh ná seasócham an lá</span>
<lb n="3222"/><span>Aiges na bodaigh atá lán de phónaire,</span>
<lb n="3223"/><span>Ní aca súd atá ach ag Rígh geal na ngrást</span>
<lb n="3224"/><span>A's go dtugaidh Dia slán ó'n bhfóghmhar sinn.</span></p>
<lb n="3225"/>
<lb n="3226"/><p><span>Ní dóigh liom go bhfuil agam in sna leabhríní-se port níos binne ná</span>
<lb n="3227"/><span>"A Spailpín a riúin."  Do chuir Áine Ní Raghallaigh a' trial chugham é.</span>
<lb n="3228"/><span>Fuair sí 'sa Rinn i gCo. Phortláirge é.</span>
<lb n="3229"/></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="3230"/><p><span>RÓISÍN DUBH.</span></p>
<lb n="3231"/>
<lb n="3232"/><p><span>Gléas Bb. — Adagio con expressione.</span></p>
<lb n="3233"/>
<lb n="3234"/><p><span>Is fada 'n réim do thug mé féin ó 'ndé go 'ndiú, </span>
<lb n="3235"/><span>I n-imeal sléibh 'muigh go hinealta éadtrom, mar bheólach dom; </span>
<lb n="3236"/><span>Loch Éirne do léimeas, cé gur mór é'n sruth, </span>
<lb n="3237"/><span>'Sgan am dhéighse de ghile gréine ach mo Róisín dubh.</span></p>
<lb n="3238"/>
<lb n="3239"/><p><span>Go dtí'n t-aonach má théidhean tú a' díol do stuic, </span>
<lb n="3240"/><span>Má théidhir, ná fan déanach 'san oidhche amuigh; </span>
<lb n="3241"/><span>Bíodh boltaí ar do Dhóirse a's mór ghlais cip, </span>
<lb n="3242"/><span>Nó is baoghal duit an cléireach don Róisín dubh.</span></p>
<lb n="3243"/>
<lb n="3244"/><p><span>A Róisín ná bíodh brón ort ná cás anois, </span>
<lb n="3245"/><span>Tá do phárdún ó'n Róimh a's ó'n Phápa 'gat; </span>
<lb n="3246"/><span>Tá na bráithre 'teacht thar sáile's ag trial tar muir </span>
<lb n="3247"/><span>'S ní ceilfear fíon Spáineach ar mo Róisín dubh.</span>
<lb n="3248"/></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="3249"/><p><span>Tá grádh 'gam am lár dhuit le bliadhain anois, </span>
<lb n="3250"/><span>Grádh cráidhte, grádh cásmhar, grádh ciapaithe; </span>
<lb n="3251"/><span>Grádh d'fhág mé gan sláinte, gan rian, gan ruith, </span>
<lb n="3252"/><span>'S go brách brách gan aon fhághail agam ar mo Róisín dubh.</span></p>
<lb n="3253"/>
<lb n="3254"/><p><span>Seo ceann eile de sna hamhránaibh atá le fághail 'sa Rinn i gCo.</span>
<lb n="3255"/><span>Phortláirge agus ní misde arádh ná gur ceól bínn, deas é.</span></p>
<lb n="3256"/>
<lb n="3257"/><p><span>TÁ SPÉIR 'SA CUALACHT,</span></p>
<lb n="3258"/>
<lb n="3259"/><p><span>Gléas B — Lento assai.</span></p>
<lb n="3260"/>
<lb n="3261"/><p><span>Fonn: Maidin ró-mhoch.</span></p>
<lb n="3262"/>
<lb n="3263"/><p><span>Tá'n spéir 'sa cualacht go léir ar buaidhreamh </span>
<lb n="3264"/><span>Tá gaoth a's duartan a' téacht do shíor, </span>
<lb n="3265"/><span>Tá'n rae go gruaidh-fhliuch san réiltean uabhair </span>
<lb n="3266"/><span>le faobhar ag tuargain a's galar nimhe; </span>
<lb n="3267"/><span>Tá Phoebus uasal, ó'n ghréin ag gluaiseacht </span>
<lb n="3268"/><span>le héigean uabhair go nuig Mars do bhruighean, </span>
<lb n="3269"/><span>A's do réir gach tuairim dá ngéillid sluaighte </span>
<lb n="3270"/><span>beidh Éire buartha ag malairt Ríogh.</span>
<lb n="3271"/></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="3272"/><p><span>Cois sléibhte uaigneach am aonar ghluaiseas </span>
<lb n="3273"/><span>Gan aon dom buaidhreamh ach cearca fraoich, </span>
<lb n="3274"/><span>Níor ghaor dam suaimhneas do bhéarfadh suairceas </span>
<lb n="3275"/><span>gur séideadh cúmhadhtha a's cnead am chroidhe; </span>
<lb n="3276"/><span>Nuair caochadh suas mé do chlaon mo luadar </span>
<lb n="3277"/><span>le héigean fuachta 'gus creatha líog, </span>
<lb n="3278"/><span>tar éis mo chuarda níor léigeadh suan </span>
<lb n="3279"/><span>dam gur aontuig stuaire lem ais gan mhoill.</span></p>
<lb n="3280"/>
<lb n="3281"/><p><span>Do réidheadh mé'n uair sin dá mhéid mo bhuaidhreamh </span>
<lb n="3282"/><span>Do léimeas suas an tan dhearcas í, </span>
<lb n="3283"/><span>A claonfholt cluanach go dréimreach dualach </span>
<lb n="3284"/><span>Go féar léi a' gluaiseacht, mar eala'r tuinn; </span>
<lb n="3285"/><span>A glé-ruisc ómrach do chéas na sluaighte, </span>
<lb n="3286"/><span>Tá'n caor gan buaidhreamh 'na leacain aoird. </span>
<lb n="3287"/><span>'S is léisi buaidhtear gach céim ar uaislibh </span>
<lb n="3288"/><span>'San chraobh ó'n stuaire thug cath na Traoi.</span></p>
<lb n="3289"/>
<lb n="3290"/><p><span>Seán Clárach.</span></p>
<lb n="3291"/>
<lb n="3292"/><p><span>AR ÉIRINN NÍ 'NEÓSFAINN CÉ HÍ.</span></p>
<lb n="3293"/>
<lb n="3294"/><p><span>Gléas G. — Andante Dolce</span></p>
<lb n="3295"/>
<lb n="3296"/><p><span>Aréir a's mé 'téarnamh ar neóin, </span>
<lb n="3297"/><span>Ar an dtaobh eile den teóra 'na mbím, </span>
<lb n="3298"/><span>Do taobhnuigh an spéirbhean am chómhair, </span>
<lb n="3299"/><span>D'fhág taomanach breóite lag sinn.  </span>
<lb n="3300"/><span>Do ghéilleas d'á méin a's d'á clodh, </span>
<lb n="3301"/><span>D'á béal tana beómhilis binn, </span>
<lb n="3302"/><span>'S gur léim mé fe dhéin dul 'na treó, </span>
<lb n="3303"/><span>'S ar Éirinn ní 'neósfainn cé hí.</span>
<lb n="3304"/></p>
</div>
<pb n="127"/>
<div><lb n="3305"/><p><span>Dá ngéillfeadh an spéirbhean dom ghlór, </span>
<lb n="3306"/><span>Is iad ráidhte mo bheóil a bheadh fíor; </span>
<lb n="3307"/><span>Go deimhin duit do dhéanfainn do ghnó, </span>
<lb n="3308"/><span>Do leir chuir i gcóir a's i gcrích.  </span>
<lb n="3309"/><span>Do léighfinn go léir stair dom stór, </span>
<lb n="3310"/><span>'S ba mhéinn liom í phógadh óm chroidhe, </span>
<lb n="3311"/><span>Do bhéarfainn an chraobh di 'na dóid, </span>
<lb n="3312"/><span>'S ar Éirinn ní 'neósfainn cé hí.</span></p>
<lb n="3313"/>
<lb n="3314"/><p><span>Tá spéirbhruinniol maordha modh'l óg </span>
<lb n="3315"/><span>Ar an dtaobh eile den teóra 'na mbím, </span>
<lb n="3316"/><span>Tá féile 'gus daonacht a's meón, </span>
<lb n="3317"/><span>A's deise ró mhór ins an mhnaoi.  </span>
<lb n="3318"/><span>Tá folta léi 'tuitim go feór, </span>
<lb n="3319"/><span>Go cocánach ómarach buidhe, </span>
<lb n="3320"/><span>Tá lasadh 'na leacain mar rós, </span>
<lb n="3321"/><span>'S ar Éirinn ní 'neósfainn cé hí.</span>
<lb n="3322"/></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="3323"/><p><span>Thuas againn an ceól fé mar seintear 'sa Rinn i gCo Phortláirge é.</span>
<lb n="3324"/><span>Do stríobh Áine Ní Raghallaigh síos é, agus níl amhras ná gur deas an</span>
<lb n="3325"/><span>ceól é.</span></p>
<lb n="3326"/>
<lb n="3327"/><p><span>CUISLE MO CHROIDHE.</span></p>
<lb n="3328"/>
<lb n="3329"/><p><span>Gléas D. —</span></p>
<lb n="3330"/>
<lb n="3331"/><p><span>Do thugas grádh cléibh dhuit a spéir-bhean ar dtúis nuair </span>
<lb n="3332"/><span>Nuair do léigeas mo shúil ar do bháin chnis;  </span>
<lb n="3333"/><span>'S go mbfeár liom ná mór-chuid den ór a bhí'm thrúnc </span>
<lb n="3334"/><span>Go mbeidhthá 'sa chúinne 'g am bmáithrín;  </span>
<lb n="3335"/><span>Bheadh do leabaidh glan chóirighthe ó ló 'gat it riúm.  </span>
<lb n="3336"/><span>A's do mhaca breágh bó bheidís romhat chun á gcrú, </span>
<lb n="3337"/><span>Chuirfinn búclaí it bhrógaibh luach c'róinneach a's púint, </span>
<lb n="3338"/><span>A's a stóirín ná tabharfá do lámh dham.</span></p>
<lb n="3339"/>
<lb n="3340"/><p><span>An ceól fé mar a chuala ag Nóra Ní Loingsigh é.</span>
<lb n="3341"/></p>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="3342"/><p><span>AN DÍBEARTHACH Ó ÉIRINN.</span></p>
<lb n="3343"/>
<lb n="3344"/><p><span>Gleas C.</span></p>
<lb n="3345"/>
<lb n="3346"/><p><span>Fonn:  "Sa mhúirnín dílis."</span></p>
<lb n="3347"/>
<lb n="3348"/><p><span>Do tháinig chun na taoide díbearthach ó Éirinn, </span>
<lb n="3349"/><span>A dhlaoi fliuch ón spéir a's a éadach ón ár;  </span>
<lb n="3350"/><span>Ba sgíosmhar do chaoineadh a thír 's é 'n aon-ar, </span>
<lb n="3351"/><span>'S an oidhche faoi bhléin chnuic na scéirde gan sgáth.  </span>
<lb n="3352"/><span>Bhí a shúil a's a inntinn go cruinn ar an réaltan, </span>
<lb n="3353"/><span>Do thugadh fios an lae dho a n-Inse na Féile;  </span>
<lb n="3354"/><span>Mar a gcanadh le díogras a chroidhe 'stig an dréacht so,</span>
<lb n="3355"/><span>Buadh agus tréine leat Éire go brách!</span>
<lb n="3356"/></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="3357"/><p><span>Is truagh é mo chúis ars' an sgiúirling bhocht céasta,</span>
<lb n="3358"/><span>Gan subhchas, gan faeseamh, ó phéin ná ó ghádh;</span>
<lb n="3359"/><span>Ní'l áitreabh mo chúmhdaig i dtriúchaibh an tsaoguil,</span>
<lb n="3360"/><span>Fiadh-phuic a's faolchoin cé féidir leó fhághail;</span>
<lb n="3361"/><span>Ní fheicfead-sa choidhche an choill chluthair, chraobhach,</span>
<lb n="3362"/><span>Mar a mbíodh mo shínsear ag síor-chleachtadh saor-chleas,</span>
<lb n="3363"/><span>Ní chuirfead bláth ná mín-sgoth ar mo chaoin chruit dá gléasadh.</span>
<lb n="3364"/><span>'S ní bhuailfead a téada ar Éire go brách!</span></p>
<lb n="3365"/>
<lb n="3366"/><p><span>O, Éire mo dhútha! cé dubhach , 's cé tréigthe,</span>
<lb n="3367"/><span>Is subhach mise am néalaibh ag féachaint do thrágha!</span>
<lb n="3368"/><span>Ar mhusgladh san dútha so is úr shilim déara,</span>
<lb n="3369"/><span>Gan súil le dul d'éiliomh mo ghaolta go brách!</span>
<lb n="3370"/><span>Och a chineamhain chruaidh! an bhfaighead cuaird bheag uair éigin</span>
<lb n="3371"/><span>Don tír sin an truaircis, gan buaireamh, gan baoghal dam,</span>
<lb n="3372"/><span>Och! mo lomadh luain! ní luaisgfead mo ghéaga,</span>
<lb n="3373"/><span>Mo cháirde táid traochta nó ag géilleadh da námhaid.</span></p>
<lb n="3374"/>
<lb n="3375"/><p><span>Cá bhfuil dorus m'áruis bhí lámh leis an gcoill ghlais,</span>
<lb n="3376"/><span>A cháirde 'sa mhuintir nach díth libh é ar lár!</span>
<lb n="3377"/><span>Nó'n mháthair thug grádh dham, 's thál lacht a croidhe orm,</span>
<lb n="3378"/><span>Cara geal mo chroidhe 'stig is dílse ná cách;</span>
<lb n="3379"/><span>Tá'n t-anam bocht mo dhrólann le brón guirt ag trághchan,</span>
<lb n="3380"/><span>Cá bhfuil anois an spórt ba dhóith linn-na d'fhághail seal</span>
<lb n="3381"/><span>Silim díle deóra gach ló mar an mbáistig,</span>
<lb n="3382"/><span>Gan aoibhneas, gan dóchas le soghchas go brách!</span></p>
<lb n="3383"/>
<lb n="3384"/><p><span>Thar gach uile smuíneamh dá mbím-se i ngrádh leis,</span>
<lb n="3385"/><span>Fágaim an ghuidhe seo 's mé ar íntinn an bháis!</span>
<lb n="3386"/><span>Ag Éire, cé táim-se, ar fán uaithe ar díbirt,</span>
<lb n="3387"/><span>Ó áitreabh mo shinnsear, 's crích chirt na bhfáidh:</span>
<lb n="3388"/><span>Go mbudh glas iad do mhuígheana a Ríoghain na Bóchna,</span>
<lb n="3389"/><span>Go mbudh fada iad do fhíor-chlann ag síor-chleachta spórta,</span>
<lb n="3390"/><span>Go mbudh fada í do chaoin chruit go síth-mhilis ceólmhar</span>
<lb n="3391"/><span>A Éire mo mhúirnín!  Éire go brách!</span></p>
<lb n="3392"/>
<lb n="3393"/><p><span>Seán Ó Coileáin,</span>
<lb n="3394"/><span>Sa Scibirín.</span>
<lb n="3395"/></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="3396"/><p><span>AMHRÁN AN MHADA RUAIDH.</span></p>
<lb n="3397"/>
<lb n="3398"/><p><span>Gléas E.</span></p>
<lb n="3399"/>
<lb n="3400"/><p><span>Lá breágh gréine 's mé'r mhaoil a' tsléibhe 'muigh </span>
<lb n="3401"/><span>Do bhíodar mór uaisle na gcúig gcontae 'nn</span>
<lb n="3402"/><span>Chuireamair ár ngadhair go cruinn le n-a chéile </span>
<lb n="3403"/><span>'Gus siúd amach madara 's do leanamair go léir é.  San</span></p>
<lb n="3404"/>
<lb n="3405"/><p><span>Lá Nodlag beag chuireamair deire leis a' Saoire </span>
<lb n="3406"/><span>'S chnósuíghmair ár ngadhair go meanmnach meidhreach</span>
<lb n="3407"/><span>Amach trís na garbh-chnoic 's a' tarac ar a' bhfoighnthuirt </span>
<lb n="3408"/><span>A's síos chun na Luiminighe 'seadh thug sé aghaidh uainn.</span></p>
<lb n="3409"/>
<lb n="3410"/><p><span>Amach Sliabha' daingin bhíodh a' gearradh' cu le chéile </span>
<lb n="3411"/><span>Chun Cill na Mullach agus síos chun Migéili</span>
<lb n="3412"/><span>Amach 'sa talamh garbh bhíodh na capail ar a dtraochadh 's</span>
<lb n="3413"/><span>chídhfá marcaig treasgartha thar bhrádaibh a chéil' ann.</span></p>
<lb n="3414"/>
<lb n="3415"/><p><span>Do tharraig sé leis sinn trí Ínsí Chuínn </span>
<lb n="3416"/><span>Soir i gcoill a' ghleanna bhodhair 'seadh do ghread sé'n croidhe 'gainn</span>
<lb n="3417"/><span>Trí Chnocaire an tsionaig 's trí Chnocán a' Mhictíre </span>
<lb n="3418"/><span>A's síos chun na Fruinisg a's chun ínsí Chuínn Soir.</span>
<lb n="3419"/></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="3420"/><p><span>Do thairig sé leis sinn Bun a' Droma Daidhthe</span>
<lb n="3421"/><span>Trí leaca na dtaraingí 'gus Bun a' Chumair Doimhinn soir</span>
<lb n="3422"/><span>A' déanamh ar a' gcarraig a bhí 'mbarra Gleanna Maidhre</span>
<lb n="3423"/><span>A's i mbaile na Trágha 'seadh fuaramair radharc air.</span></p>
<lb n="3424"/>
<lb n="3425"/><p><span>'S iad gadhair fhiadhaig chúil ó Gura do thóg sway an lae sin,</span>
<lb n="3426"/><span>D'fhiachadar a' madra ón gconairt go léir leo,</span>
<lb n="3427"/><span>Ar a dteacht go dtí 'n calaidh tháinig eagl' ar gach aoinne</span>
<lb n="3428"/><span>Ach Cnáid, a ghadhair 's a chapail chuir an fhairge thréan díobh.</span></p>
<lb n="3429"/>
<lb n="3430"/><p><span>Do thairig sé leis na h-Áird ó thuaidh sinn,</span>
<lb n="3431"/><span>Chun Abha tíghe 'n Eóghan a's chun caladh Dhroma Móire</span>
<lb n="3432"/><span>Aníos Ceapach Chuínn a's trí Shráid Leasa Móire</span>
<lb n="3433"/><span>Agus chuireamair i dtalamh é i mbarra Shlaibh Luachra.</span></p>
<lb n="3434"/>
<lb n="3435"/><p><span>Budh mhaith liom a rádh anso go bhfuil cuid mhaith des na h-amhránaibh seo</span>
<lb n="3436"/><span>sgríobhtha — idir ceól agus focail — fé mar a thugann na daoine uatha iad</span>
<lb n="3437"/><span>ar an dtaobh shiar de Maghchromtha.  An Samhradh so d'imthigh tharainn do</span>
<lb n="3438"/><span>chaitheas cuid dem laethantaibh saoire i gCo. Chorcaighe agus chuadhas féin</span>
<lb n="3439"/><span>agus Áine Ní Raghallaigh a' trial ar na h-amhránuidhthibh breághtha atá n-a</span>
<lb n="3440"/><span>gcomhnuidhe mór dtímpal Maghchromtha.  Badh aca-san d'airigheas an chuid</span>
<lb n="3441"/><span>is mó des na d'amhránaibh atá le fághail anso.  Do sgríobh Áine síos</span>
<lb n="3442"/><span>ó shoin iad.</span>
<lb n="3443"/></p>
</div>
<pb n="133"/>
<div><lb n="3444"/><p><span>AN GAMHAIN GEAL BÁN.</span></p>
<lb n="3445"/>
<lb n="3446"/><p><span>Gléas B.  Moderato.</span></p>
<lb n="3447"/>
<lb n="3448"/><p><span>Ar maidin Dé Luain a's mé 'mach-tnamh,</span>
<lb n="3449"/><span>'S mé ag imtheacht ar mh'ádhbhar féin,</span>
<lb n="3450"/><span>A's ar bruach coille móire 'seadh dhearcas.</span>
<lb n="3451"/><span>An ainnir dob áilne sgéimh.</span>
<lb n="3452"/><span>Anuas díom do rugas mo hata,</span>
<lb n="3453"/><span>Agus d'úmhluigheas go tláth dhon bhé,</span>
<lb n="3454"/><span>Is é dúbhairt sí "fhir mhóir ná bí't sheasamh,</span>
<lb n="3455"/><span>Suidh farainn go dtráig a' saoghal."</span></p>
<lb n="3456"/>
<lb n="3457"/><p><span>Diúltaidh don fholáig a's don tubaist,</span>
<lb n="3458"/><span>'S a dhuine suidh síos go lá,</span>
<lb n="3459"/><span>Tá'n bháisteach go hárd ar na cnocaibh,</span>
<lb n="3460"/><span>'Gus tuille 'sna haibhníbh lán.</span>
<lb n="3461"/><span>Níor chás duit a lán acu dh'fheiscint,</span>
<lb n="3462"/><span>Ba dheise na í mar mhnáibh,</span>
<lb n="3463"/><span>Dh'éis éalúghadh ó Bheárnain a choinne,</span>
<lb n="3464"/><span>Le duine go Dún na mBárc.</span></p>
<lb n="3465"/>
<lb n="3466"/><p><span>Is dóigh leo gurb óige 'gus mire,</span>
<lb n="3467"/><span>Chuir mise fí riaghail mar táim,</span>
<lb n="3468"/><span>D'fhúig Éire's Clár fódhlacht um choinnibh,</span>
<lb n="3469"/><span>'Gus a mhairean dom mhuíntir ghnáth.</span>
<lb n="3470"/><span>'Ár bhríor dóibh go n-ólfainn-se a dtuillfinn,</span>
<lb n="3471"/><span>I gcuideachtain phrionnsa mná,</span>
<lb n="3472"/><span>A's nách aoibhinn do réicíbh na cruinne,</span>
<lb n="3473"/><span>Nuair imiríd chúig thar Lámhaibh.</span>
<lb n="3474"/></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="3475"/><p><span>D'imreóchainn-se cúig a's gach cluiche,</span>
<lb n="3476"/><span>Dá bhfaghainn a' cuireat i gcúl mo lámha,</span>
<lb n="3477"/><span>A's dá n-ionntóghadh aon aon 'cu am choinnibh</span>
<lb n="3478"/><span>Chuirfeadh mise bun os cionn lem mhádh,</span>
<lb n="3479"/><span>Do rithfinn 's do shnámhfainn a' tSionan</span>
<lb n="3480"/><span>A's ní fhanfainn le luíng ná le bád,</span>
<lb n="3481"/><span>'S ní fhillfinn go bráth ar aon duine</span>
<lb n="3482"/><span>Mura bhfillinn am chúbhar cois trágha.</span></p>
<lb n="3483"/>
<lb n="3484"/><p><span>Do ghluaiseas ar thuairisg na bruinnle</span>
<lb n="3485"/><span>Dob fhinne a's dob aoraighe cáil,</span>
<lb n="3486"/><span>Ó Thuama go bruach Cille Choinne,</span>
<lb n="3487"/><span>A's as san go Cnoc Aon don stáir,</span>
<lb n="3488"/><span>Am chuardaíbh cé mór iad do thugas</span>
<lb n="3489"/><span>Níor thuigeas go raibh aon bhean bhreágh.</span>
<lb n="3490"/><span>Go dtí'n stuair' úd do bhuail saíghead am choinnibh</span>
<lb n="3491"/><span>Ar a dtugaid "an gamhain geal bán."</span>
<lb n="3492"/></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="3493"/><p><span>Is aoibhinn iad ínseacha 'n mhuillinn</span>
<lb n="3494"/><span>Mar a dtigean na fiadhna am Shamhain,</span>
<lb n="3495"/><span>Mar a bhfásann a' bláth ar gach bile 's</span>
<lb n="3496"/><span>Mar a ndurthar gach bliain a' gamhain.</span>
<lb n="3497"/><span>Bíon ceól binn ag bróntaibh cois imil</span>
<lb n="3498"/><span>Agus bó bhoinean fhaid-phéacach leabhair</span>
<lb n="3499"/><span>Agus sgaoth beach 'n-a gcréithribh go cluthair</span>
<lb n="3500"/><span>A's an iomarca éisg ar abhainn.</span></p>
<lb n="3501"/>
<lb n="3502"/><p><span>RACA BREÁGH MO CHINN.</span></p>
<lb n="3503"/>
<lb n="3504"/><p><span>Gléas C. - Adagio patetico</span></p>
<lb n="3505"/>
<lb n="3506"/><p><span>Maidin aoibhinn fhóghmhair agus mé 'gábhail a' bóthar síos, </span>
<lb n="3507"/><span>Do casadh cailín óg or(o)m, 's a' crúdh a bó 'seadh bhí, </span>
<lb n="3508"/><span>Ba ghil' í na sneacht' ar móra-chnoc, bhí sgáil na rós 'n-a gnaoi, </span>
<lb n="3509"/><span>'Sé mo léan na fuilim-se pósta leat, a chailín óig a chroidhe.</span></p>
<lb n="3510"/>
<lb n="3511"/><p><span>Is maith a' t-am pósadh é a bhuachail óig dubhairt sí, </span>
<lb n="3512"/><span>Sara dtigidh a thuill' an fhóghmhair orainn, 'sgo gcuirfam a' mhóin i gcrích, </span>
<lb n="3513"/><span>Tar liúm go tig an óil isteach, agus bí ar stól ad shuidhe,</span>
<lb n="3514"/><span>Glaoidh-se'r punch do dhóthain agus leogsa dhómhsa díol.</span>
<lb n="3515"/></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="3516"/><p><span>Is dúbhach a' bhean go lá mé, 's is buartha cráidhte bhíos, </span>
<lb n="3517"/><span>Gan dúil i sult ná i ngáire 'gam, ná fós i mbéile bhídh.  </span>
<lb n="3518"/><span>Mo ghruaig liom síos na tá-thaibh, 'sgan náid do réidhteóch' í, </span>
<lb n="3519"/><span>'S cad dhéanfad féin a mháithrín gan raca breágh mo chinn.</span></p>
<lb n="3520"/>
<lb n="3521"/><p><span>A riúnaig ná bíodh cás ort, ná mairg ar do chroidhe,</span>
<lb n="3522"/><span>Geobhaidh se 'n ród so 'mbáireach, agus cuir céad fáilte roimhe,</span>
<lb n="3523"/><span>Socaruig cathaoir árd fé, i n-imeal nú'r lár a tíghe,</span>
<lb n="3524"/><span>Sgiob a hat' at láimh leat 's gheóbhair raca breágh do chinn.</span></p>
<lb n="3525"/>
<lb n="3526"/><p><span>Do stadas féin ar feadh neómait ag éisteacht leo do bhíos,</span>
<lb n="3527"/><span>Cois leath-taobh claídhe na teorann a's mo reaca am póca thíos.</span>
<lb n="3528"/><span>Thugas fiadh na feola gidh gur dóighte bhíos am chroidhe,</span>
<lb n="3529"/><span>Gur mhaith a' saoghal fad ó é sar a dtáinig a' spórt chun cinn.</span></p>
<lb n="3530"/>
<lb n="3531"/><p><span>Ba mhaith a' fear sa bhfóghmhar mé don té go mbeadh gnó 'ge dhíom,</span>
<lb n="3532"/><span>Do dhéanfainn cruach nú stáca a's do thógfainn beárna claídhe,</span>
<lb n="3533"/><span>Do threabhfainn iomaire báin duit, 's do chroithfinn gráine dhe'n tsíol,</span>
<lb n="3534"/><span>A's do chasfainn súiste am láimh dheis dhá bhfaghainn mo shásamh díol.</span>
<lb n="3535"/></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="3536"/><p><span>"AN BHEISTÍN LIATH."</span></p>
<lb n="3537"/>
<lb n="3538"/><p><span>Gléas C. — </span></p>
<lb n="3539"/>
<lb n="3540"/><p><span>Is dathamhail maiseamhail néata 'n ball éadaig mo bheistín liath, </span>
<lb n="3541"/><span>Ní cosamhail le haon bhréid í dá ndéanfadh na mná sa tsliabh,</span>
<lb n="3542"/><span>Bhí sí 'gam chómh néata's nuair fhéachaim ar a deire shiar</span>
<lb n="3543"/><span>Samhluighim nách liom féin í a's méaduighean san thar bár mo chíach.</span></p>
<lb n="3544"/>
<lb n="3545"/><p><span>Nuair a fhéachaim ar a híochtar sílim gur breágh í thiar, </span>
<lb n="3546"/><span>Nuair iompuighim chugham airís í bíon mo chroidhe 'stig a' gáirí'm chliabh,</span>
<lb n="3547"/><span>Bhain sé ithe an bhídh díom do luigheadaidh sí thar barr mo chiall, </span>
<lb n="3548"/><span>Go bhf'ghinn céad púnt le mnaoi a cu gan tuínte ach mo bheistín liath.</span></p>
<lb n="3549"/>
<lb n="3550"/><p><span>Ansúd a deineadh í shníomh dom thíos istig i Sráid Bhlá-Cliath, </span>
<lb n="3551"/><span>'Sa Spáinn a deineadh í fhighe dhom mar ní raibh slinn cheart i nÉirinn riamh,</span>
<lb n="3552"/><span>Ba dhaoire'n olann a bhí inti ná na fíonta so dh'ólaid siad, </span>
<lb n="3553"/><span>Go raibh dóthain ao' Mhic Rí acu de bhall sínsireacht um bheistín liath.</span></p>
<lb n="3554"/>
<lb n="3555"/><p><span>Ansúd a deineadh í úcaireacht i nDúrlas 's a Charraig Bhric,</span>
<lb n="3556"/><span>Snáth a's cnapaí múthéar ó Lúndain go dtugas liom,</span>
<lb n="3557"/><span>Táiliúir ceart ó Dhúbhglais chuir nuadh fhashion daor uirthe, </span>
<lb n="3558"/><span>Bhí mo bheistín liath chómh cúmtha a's go shiúbhalóchadh sí am' dhiaidh a' tígh.</span></p>
<lb n="3559"/>
<lb n="3560"/><p><span>Béarfad liúm a bhaile í 's is maith liom fhéin a sochar d'fághail</span>
<lb n="3561"/><span>Déanfad bríste 's wrapper di a mhairfidh chun go bhfaghaidh mé bás</span>
<lb n="3562"/><span>Ní'l smut ná ribe d'fhanfaidh di, aon treana bhean do gheóbhaidh a' tsráid</span>
<lb n="3563"/><span>Ná go bhfaighidh sí stial chun falainne dhí, sin seanachas ar bheistín Sheághain.</span>
<lb n="3564"/></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="3565"/><p><span>MÁTHAIR MO CHÉILE.</span></p>
<lb n="3566"/>
<lb n="3567"/><p><span>Gléas D. — Allegretto scherzando.</span></p>
<lb n="3568"/>
<lb n="3569"/><p><span>Deir máthair mo chéile nuair fhéachan sí 'm dheóidh,</span>
<lb n="3570"/><span>"Is mithid duit stríocadh 'gus claoidhchaint lem ghnó,"</span>
<lb n="3571"/><span>'Seadh deirimse léise deabhas éifeacht n-a glór,</span>
<lb n="3572"/><span>Á aoracht slighe'n Éirinn do b'í leanfad go deo.</span></p>
<lb n="3573"/>
<lb n="3574"/><p><span>Ní mór ná go mbfhearr liom-sa buachailín óg,</span>
<lb n="3575"/><span>Do ghrafadh do réabfadh 's do dhéanfadh mo ghnó,</span>
<lb n="3576"/><span>Do raghadh go dtí 'n t-aonach le tréadta breágh bó,</span>
<lb n="3577"/><span>Ar chapal go gléasta ná réice dhot shórt.</span></p>
<lb n="3578"/>
<lb n="3579"/><p><span>Nuair a théidhim-se go dtí'n t-aonach ní dhéanfad aon stró,</span>
<lb n="3580"/><span>Nuair 's gairid go ndéar siad liom "téan-am ag ól"</span>
<lb n="3581"/><span>Ar fhallaíbh breágh' aoltha 's mé 'g aor-uídheacht 's a' spórt,</span>
<lb n="3582"/><span>Agus siúd mar ba mhéinn liom do spré chur i dtreo.</span></p>
<lb n="3583"/>
<lb n="3584"/><p><span>S' is dúbhach dealbh deorach bheir féin a mhic ó,</span>
<lb n="3585"/><span>'S is fad ód bhuidhin tsaoghal thú 's gan aoinne 'cu 't threo</span>
<lb n="3586"/><span>Sin é nuair a géillfir do bfhearr leogaint d'ól,</span>
<lb n="3587"/><span>Mo chómhairle 'nois déinse a's gheóbhair céad giní óir.</span></p>
<lb n="3588"/>
<lb n="3589"/><p><span>Dá bhfaghainn-se an méid sin i n-aonfheacht am dhóid,</span>
<lb n="3590"/><span>Do ghrafainn, do réabfainn 's do dhéanfainn do ghnó,</span>
<lb n="3591"/><span>Do dhéanfainn do réir nú b'féidir níos mó</span>
<lb n="3592"/><span>'S ní ólfainn ao' bhraon go dtéidhinn síos fé'n bhfód.</span>
<lb n="3593"/></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="3594"/><p><span>Nuair a fuaras an méid sin i n-aonfheacht am dhóid,</span>
<lb n="3595"/><span>Ní sháiseoch' a' saoghal me gan braon eile d'ól</span>
<lb n="3596"/><span>'S a' bhean úd gan cheill a bhíon a' pléidh liom 's a' gleo</span>
<lb n="3597"/><span>B'é 'n brandy seo ghlaodhaim-se do sgaipean mo bhrón.</span></p>
<lb n="3598"/>
<lb n="3599"/><p><span>Tá cailín n-a comhnuide tímpal is dá mhíle amach ó Maghchromtha i</span>
<lb n="3600"/><span>n-aice bhóthair Bhaile Mhúirne.  Máire Ní Ailgheasa is ainm di, D'airig-</span>
<lb n="3601"/><span>eas í ag tabhairt an cheóil seo uaithi.  Thug sí dhúinn an lá céadna "Raca</span>
<lb n="3602"/><span>brcágh mo chinn" agus sé chínn eile d'amhránaibh breághtha.  Ní dóigh liom go</span>
<lb n="3603"/><span>bhfuil guth níos binne le fághail ins an dúthaigh sin ná mar atá aici ach</span>
<lb n="3604"/><span>amhain ag bean Dhomhnail Uí Marnáin.  Tugann Máire na h-amhráin go</span>
<lb n="3605"/><span>hana-mhaith ar fad uaithi.  Ní baoghal go gcaillfar an sean-nós an fhaid</span>
<lb n="3606"/><span>is bheid cailíní mar í againn.  Tá na h-amhrain agus an sean-nós ag á</span>
<lb n="3607"/><span>hathair leis.  'Liam is ainm do.</span></p>
<lb n="3608"/>
<lb n="3609"/><p><span>AN CURAICHÍN COIS NA BRIGHDE.</span></p>
<lb n="3610"/>
<lb n="3611"/><p><span>Gléas A. — Con spirito.</span></p>
<lb n="3612"/>
<lb n="3613"/><p><span>Fonn: an Lon-dubh.</span></p>
<lb n="3614"/>
<lb n="3615"/><p><span>Is fada mé 'gábhail tímpal </span>
<lb n="3616"/><span>A' siubhal cúigí dúithchí 's tíortha, </span>
<lb n="3617"/><span>A bhfuil ó Chaiseal go Beanntraighe, </span>
<lb n="3618"/><span>Agus de'n sgríb sin cois trágha, </span>
<lb n="3619"/><span>Nó gur sheól an t-Óg-Mhac naomhtha, </span>
<lb n="3620"/><span>Sa ród aréir chun tighe mé, </span>
<lb n="3621"/><span>Thug bár ó áilne's saoithe, go crích eile Fáil.  </span>
<lb n="3622"/><span>Tá'n cuan a' snámh go h-aoibhinn, </span>
<lb n="3623"/><span>'S an long tar sáile a' tigheacht chughainn </span>
<lb n="3624"/><span>Árthaighe cúmhrtha líonta </span>
<lb n="3625"/><span>D'fhíon gheal ón Spáinn; </span>
<lb n="3626"/><span>Tá na báid 'na rás aníos ann, </span>
<lb n="3627"/><span>Fá na lánneart i mbaraí taoide', </span>
<lb n="3628"/><span>Teacht' dtí'n Curaichín cois na Bríghde </span>
<lb n="3629"/><span>'Dtí'n ligheach geal gan cháim.</span>
<lb n="3630"/></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="3631"/><p><span>Tá'n bánbhroc go lúthmhar díonmhar, </span>
<lb n="3632"/><span>Is fosgadh ó gach síon ann, </span>
<lb n="3633"/><span>Taithneamh gréine a' luighe air, </span>
<lb n="3634"/><span>'S is 'mdha brainnse ann ag fás, </span>
<lb n="3635"/><span>Fir a's spruce gan críonadh Fiubhar is laurel díreach,</span>
<lb n="3636"/><span>Cárthann, cuileann groidhe, </span>
<lb n="3637"/><span>'S an righin-dair go h-árd.  </span>
<lb n="3638"/><span>Fuinnseog, beith is beech ann, </span>
<lb n="3639"/><span>'S an leamhán breágh gan aimhleas, </span>
<lb n="3640"/><span>An uile shórt eile adhmaid, </span>
<lb n="3641"/><span>Nách cuimhin liom ar trácht;  </span>
<lb n="3642"/><span>Tá ceileabhar éan ar chrainn ann, </span>
<lb n="3643"/><span>An lon 's an smóilín bhinn ann, </span>
<lb n="3644"/><span>'S a Churaichín cois na Bríghde, </span>
<lb n="3645"/><span>Ag an ligheach geal gan cháim.</span>
<lb n="3646"/></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="3647"/><p><span>'S é Pádraig grádhmhar lighe é, </span>
<lb n="3648"/><span>Togha 'gus rogha na Díse </span>
<lb n="3649"/><span>'S a chéile bhéasach chaoin-tais, </span>
<lb n="3650"/><span>Nár chlaoidhte le rádh, </span>
<lb n="3651"/><span>'S an t-óigfhear cródha groidhe mear, </span>
<lb n="3652"/><span>De phréimhshliocht óige ón dtír seo,</span>
<lb n="3653"/><span>Cruthamhail spórt neamh-thaidhbhseach, </span>
<lb n="3654"/><span>'S gan teimheal ar a cháil.  </span>
<lb n="3655"/><span>Táid uaisle 's éig s' a' suidhe ann,</span>
<lb n="3656"/><span>Cléir go sultmhar sítheach ann, </span>
<lb n="3657"/><span>Ceólta spórt a's aoibhneas </span>
<lb n="3658"/><span>bhíodh acu de ghnáth;  </span>
<lb n="3659"/><span>Tá bochta Dé 'gus daill </span>
<lb n="3660"/><span>Ag fághail iostais lae 'gus oidhche, </span></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="3661"/><p><span>'S a Churaichín cois na Bríghde, </span>
<lb n="3662"/><span>Ag an ligheach geal gan cháim.</span></p>
<lb n="3663"/>
<lb n="3664"/><p><span>AN RAIBH TÚ AG AN gCARRAÍG?</span></p>
<lb n="3665"/>
<lb n="3666"/><p><span>Gléas F. — Andantino.</span></p>
<lb n="3667"/>
<lb n="3668"/><p><span>An raibh tú 'g an gCarraig nó a bhfaca tú féin mo ghrádh?  </span>
<lb n="3669"/><span>Nú a bhfaca tú gile finne agus scéimh na mná?  </span>
<lb n="3670"/><span>Nú a bhfaca tú an t-ubhal ba chúmhrtha a's ba mhílse bláth?  </span>
<lb n="3671"/><span>Nú a bhfaca tú mo bhalantín </span>
<lb n="3672"/><span>Nú a bhfuil sí dá claoi mar táim?</span></p>
<lb n="3673"/>
<lb n="3674"/><p><span>Do bhíos ag an gCarraig a's do chonnaic mé féin do ghrádh </span>
<lb n="3675"/><span>Do chonnaic mé gile finne agus scéimh na mná?  </span></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="3676"/><p><span>Do chonnaic mé an t-ubhal ba chúmhrtha a's ba mhílse bláth?  </span>
<lb n="3677"/><span>A's do chonnaic me do bhalantín </span>
<lb n="3678"/><span>Agus ní'l sí dá claoi mar táir.</span></p>
<lb n="3679"/>
<lb n="3680"/><p><span>LÁ 'LE PÁDRUIG.</span></p>
<lb n="3681"/>
<lb n="3682"/><p><span>Gléas C. — Larghetto.</span></p>
<lb n="3683"/>
<lb n="3684"/><p><span>Lá 'le Pádruig 's mé'm shuidhe' dtighn tábhairne, </span>
<lb n="3685"/><span>Bhí gasra sháir-fhear lem thaoibh ag ól, </span>
<lb n="3686"/><span>Bí maidhre mánla'nn na gciabhfholt breághta, </span>
<lb n="3687"/><span>A's a súil mar áirne 'gus a gruadhmar rós.  </span>
<lb n="3688"/><span>Bhí dís dritháir ann na suidhe'r chean cláir ann </span>
<lb n="3689"/><span>Thug a searca 's grádh dhon chúilfhinn óig, </span>
<lb n="3690"/><span>Fear a' súiste's ráinní a's máighstir sgoláirthí, </span>
<lb n="3691"/><span>Do sgríbh a lán 'gus do léig neamh mheon.</span></p>
<lb n="3692"/>
<lb n="3693"/><p><span>Do labhair gach aoinne 'cu 'na oifig fhéinig, </span>
<lb n="3694"/><span>Á mholadh féin leis a' gcúilfhinn óig, </span>
<lb n="3695"/><span>Feuchaint ar bhféidir í mhealladh 'n ao' chor, </span>
<lb n="3696"/><span>le ráidhte béil ná le bualadh bórd.  </span>
<lb n="3697"/><span>Do labhair a' spéir bhean go modh'ail tais maordha </span>
<lb n="3698"/><span>Ni mholfainn féin a' té's áilne cló, </span>
<lb n="3699"/><span>Ach a'té's gasta's léigheanta chun mo chrícha dhéanamh, </span>
<lb n="3700"/><span>Is é ba mhéinn liomsa bual' am threó.</span>
<lb n="3701"/></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="3702"/><p><span>A Mháire a laogh dhil ná pós é 'n ao' chor, </span>
<lb n="3703"/><span>Nú beidh tú 't éigean ar feadh do shaoghail, </span>
<lb n="3704"/><span>Gan mhúin' gan bhéasa 's gan mheas ag aoinn' ort, </span>
<lb n="3705"/><span>Ach rán it ghéig a's tú 'rómhar 'sa díg.  </span>
<lb n="3706"/><span>Is mór a' léan liom do leanbhaí 'géar ghol, </span>
<lb n="3707"/><span>gan snáthdhon éadach ach a súisín buidhe, </span>
<lb n="3708"/><span>'g ól bláthaighe géire le prátaí athtéidhte, </span>
<lb n="3709"/><span>' Sgan fághail i n-ao' chor ar ghreim don ím.</span></p>
<lb n="3710"/>
<lb n="3711"/><p><span>Is lúthmhar láidir do threabhfainn bánta, </span>
<lb n="3712"/><span>A's mo gharraí prátaí go deas lem thaoibh, </span>
<lb n="3713"/><span>Do dhéanfainn stáca go mear ar stáitse, </span>
<lb n="3714"/><span>'S do chuirfinn a' lán dos na siolta cré.  </span>
<lb n="3715"/><span>Do dhíolfainn a lán díobh gcóir cíos a's cáine, </span>
<lb n="3716"/><span>Chun riar ar chách a's ar bhochtaibh Dé, </span>
<lb n="3717"/><span>A's is mór ná go mbfearr mé anois le h-áireamh, </span>
<lb n="3718"/><span>Ná máighstir sgoláirthí a's a mhalaí léighinn.</span></p>
<lb n="3719"/>
<lb n="3720"/><p><span>"Sinn a mhúinean na sagairt clúmhail seo,</span>
<lb n="3721"/><span>Na bráithre sgrúdughadh so théidhean 'sa bhFrainnc,</span>
<lb n="3722"/><span>Lucht dlighthe mhúisgilt go doimhinn i gcúirtibh</span>
<lb n="3723"/><span>A's gach doctúirí do ndéan a leigheas.</span>
<lb n="3724"/><span>Mo ghun bíon púdar 's mo bhróig bíonn búcla.</span>
<lb n="3725"/><span>'S is deas mo thriús a's mo charoline,</span>
<lb n="3726"/><span>A's a' síor-ól bhrannda 'seadh bhím gan amhras</span>
<lb n="3727"/><span>Nuair a bhíon a' bhrúid bhocht so 'g rómhar go doimhinn."</span>
<lb n="3728"/></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="3729"/><p><span>"Gabhaim a' céachta a's treabhaim na réidh chnuic,</span>
<lb n="3730"/><span>A's beathuighim féinig á ndúbhraís fós,</span>
<lb n="3731"/><span>A's is páirt dom shaothar an chruithneacht chraorac</span>
<lb n="3732"/><span>As an órna dhéinean dúinn brandy a's beóir;</span>
<lb n="3733"/><span>Bíonn pheirc am béabhar a' siubhal an aonaig,</span>
<lb n="3734"/><span>'S is breágh mar thaosgfainn-se punch ar bórd</span>
<lb n="3735"/><span>Nuair a bhíon a' t-éigean so a' siubhal na hÉireann</span>
<lb n="3736"/><span>A's a chleití géana 'ge mar phas 'n-a dhóid.</span></p>
<lb n="3737"/>
<lb n="3738"/><p><span>FATHA BHREÁGH AERACH A' CHEÓIL.</span></p>
<lb n="3739"/>
<lb n="3740"/><p><span>Gléas G. — Larghetto affettuoso.</span></p>
<lb n="3741"/>
<lb n="3742"/><p><span>Mo shlán thar lear chun mná 'gus fear 's gach áitreabh le chéile, </span>
<lb n="3743"/><span>Ó fhágann sé'n gaorthadh go Bríd, </span>
<lb n="3744"/><span>A's mo shlán chun na háite úd ná feicim féin i nao' chor, </span>
<lb n="3745"/><span>'S mo shlán chun an méid úd sa chill. </span>
<lb n="3746"/><span>Mo shlán chun na h-abhan gan cham gan cuise, </span>
<lb n="3747"/><span>A's mo shlán chun na Bandan mar is mó leabhair bhreac inti, Mo</span>
<lb n="3748"/><span>shlán chun an teampail úd Árd na Cuilce 'S mo</span>
<lb n="3749"/><span>shlán chun gach stáid-bhruinneal óg.</span>
<lb n="3750"/></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="3751"/><p><span>A Impire na páirte tabhair slán mise ón méid sin </span>
<lb n="3752"/><span>Ó thárladh i gcéin seal sa bhall, </span>
<lb n="3753"/><span>Bíon rásann gach lá 'rm a's mná liom go taodmhar gan</span>
<lb n="3754"/><span>fáilte gan féile gan greann.</span>
<lb n="3755"/><span>Rachad-sa dhon stáir seo go Clár geal na Mumhan, </span>
<lb n="3756"/><span>Mar a labhraidís na mná liom a's gháiridís le fonn, </span>
<lb n="3757"/><span>Cead síneadh síos lem cháirde gaoil go bráth ins an úir </span>
<lb n="3758"/><span>Atá 'r fatha bhreágh aerach a' cheóil.</span></p>
<lb n="3759"/>
<lb n="3760"/><p><span>Is breágh th'n áit ná Phoebus nuair a théidhean sí chun siorthaidh </span>
<lb n="3761"/><span>Bíon lonnradh na soillse 'n-a cló, </span>
<lb n="3762"/><span>Mar shaothar na naomh ngeal do deineadh ins an oidhche </span>
<lb n="3763"/><span>Gan stáitse gan bhíoma gan bhórd.</span>
<lb n="3764"/><span>Gach naon dá dtigean chun ag curtha bíon a bpeacaí 's goire'n am, </span>
<lb n="3765"/><span>Agus daill go bhficid fríd a phiocadh tréis a dturis ann, </span>
<lb n="3766"/><span>Lucht maidí croise brúighte briste's róbhreágh a ruithid stang </span>
<lb n="3767"/><span>Ar fatha bhreágh aerach a' cheóil.</span></p>
<lb n="3768"/>
<lb n="3769"/><p><span>Tá an pluma dubh 's a' táirne go hárd ar na craobhacha </span>
<lb n="3770"/><span>'gus ubhal ar bhárr géaga na gcrann, </span>
<lb n="3771"/><span>An chuaichín ba shuairc bhinn a' labhairt ins a' Ghaortha </span>
<lb n="3772"/><span>Is fuaim 'ce go haerach sa bhall. </span>
<lb n="3773"/><span>An fiolar 'gus an seabhac ar bhárr gach bile, </span>
<lb n="3774"/><span>An druide 'gus a' creabhar ar a' gcrann thall na gcoinnibh, </span>
<lb n="3775"/><span>An smólach bhinn a' labhairt ann gach am le na binneas </span>
<lb n="3776"/><span>Ar fatha bhreágh aerach a' cheóil.</span>
<lb n="3777"/></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="3778"/><p><span>Tá na gadhair ann chun fiaidh 'gus an fiadh rúmpa 'r saothar</span>
<lb n="3779"/><span>'Gus marcaig n-a dhiaidh siúd ar seól</span>
<lb n="3780"/><span>Trí chnocaibh trí choilltibh a's trí ghleanntaibh gan faoiseamh</span>
<lb n="3781"/><span>Chun go síntea é ar thaobh leacain mhóir.</span>
<lb n="3782"/><span>Bíon rás ann a's aoibhneas rinnce 'gus spórt.</span>
<lb n="3783"/><span>Agus imiríd poc báire go sásta 'r a' gcóir</span>
<lb n="3784"/><span>'S mó bhruinneal mhodhail mhúinte 's ógánach óg</span>
<lb n="3785"/><span>Ar fatha bhreágh aerach a' cheoil.</span></p>
<lb n="3786"/>
<lb n="3787"/><p><span>EIBHLIN A RIÚIN.</span></p>
<lb n="3788"/>
<lb n="3789"/><p><span>Gléas G. — Moderato con tenerezzo.</span></p>
<lb n="3790"/>
<lb n="3791"/><p><span>Le grádh dhuit ní'l radharc am cheann Eibhlín a riúin, </span>
<lb n="3792"/><span>Is trácht ort is saidhbhreas liúm Eibhlín a riún </span>
<lb n="3793"/><span>Ó mo mhórdháil ró ghreidhnmhar tú, sólás na soillse 's tú, </span>
<lb n="3794"/><span>Ó mo lile thú mo mheidhir is tú mo bhruinneal tú go deimhin </span>
<lb n="3795"/><span>A's mo chlúr da bhfuil sa choill seo 's tú </span>
<lb n="3796"/><span>A's am chroidhe stig ní'l leigheas gan tú Eibhlín a riúin.</span>
<lb n="3797"/></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="3798"/><p><span>Le cúirtéis na tlúig bhéith is tú Eibhlín a riúin, </span>
<lb n="3799"/><span>Dubhart bréag nú's liom fhéinig tú Eibhlín a riúin </span>
<lb n="3800"/><span>Mar is breághtha ná'n Bhénus tú 'sis áilne ná'n réilthean tú, </span>
<lb n="3801"/><span>Ó mo Hélen thú gan bhéim ís tú mo rós, mo lil, mo chraobh </span>
<lb n="3802"/><span>Mo stór dá bhfuil sa tsaoghal so's tú </span>
<lb n="3803"/><span>Agus rún mo chroidhe agus mo chléibh is tú Eibhlín a riúin.</span></p>
<lb n="3804"/>
<lb n="3805"/><p><span>Seo thuas an fonn deas so díreach mar a seintear i gCo.</span>
<lb n="3806"/><span>Chorcaighe é.  Deintear atharúghadh tómhais fé dhó.</span></p>
<lb n="3807"/>
<lb n="3808"/><p><span>FÍAGUIDHE AN CHÚIL-BHÁIN.</span></p>
<lb n="3809"/>
<lb n="3810"/><p><span>Gléas G — Moderato.</span></p>
<lb n="3811"/>
<lb n="3812"/><p><span>Fáilthe 'gus céad roimh cheann coradh na féinne </span>
<lb n="3813"/><span>Do rug buadh-chosgairt lae leis san namhaíd eil' ar lár </span>
<lb n="3814"/><span>Fí tharamain Dé de leanbh a' tséin </span>
<lb n="3815"/><span>A's don ghasra nár thréig riamh a gcuman 's a bpáirt.</span>
<lb n="3816"/><span>Fáilthe gan traochadh roimh uaisle fear Éireann </span>
<lb n="3817"/><span>Cé gur fada dhóibh in éamais ag deóraidheacht ar fán</span>
<lb n="3818"/><span>Fáilthe gan bhéim roimh choradh na laochradh </span>
<lb n="3819"/><span>Rug bár a's gach céim leis ar machaire'n áir,</span>
<lb n="3820"/></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="3821"/><p><span>Fuair mo chroidhe faeseamh ón Liún dubh so thraoch mé, </span>
<lb n="3822"/><span>Nuair a chuala na sgéaltha so teacht as gach áird; </span>
<lb n="3823"/><span>Mo ghaisgídheach mear éadtrom le neart lúth a's laochais </span>
<lb n="3824"/><span>Do ghlacadh go réidh-ghlan in Albain áig.</span>
<lb n="3825"/><span>Táid uil' ar saothar neamh-mheón a's gach laoch acu </span>
<lb n="3826"/><span>Ag Ruagairt na claon-chluinne riamh chuir é'r fán, </span>
<lb n="3827"/><span>Ní díon dóibh siúd sléibhte dlúth-choillthe nú caoltha's, </span>
<lb n="3828"/><span>Nách breágh suaitear smérlig le Fiaguidhe'n Chúil-Bháin.</span></p>
<lb n="3829"/>
<lb n="3830"/><p><span>Tá chúig Cúig i nÉirinn i mbarúntacht tSéarlais </span>
<lb n="3831"/><span>Agus tuilte de bhéaraibh le sealad go sámh,</span>
<lb n="3832"/><span>Flathúghadh na saor-fhlaith á gcartadh thar tréanmhuir, </span>
<lb n="3833"/><span>Sis dúbhach bheidh an méid seo mhaireas na ndiáidh.</span>
<lb n="3834"/><span>Nách dearbh tá'n sgéal gan cheil(i)t orm bréag </span>
<lb n="3835"/><span>Go dtug an fíraon leis ceanas 'n-a láimh, </span>
<lb n="3836"/><span>Beidh sonas a's séan 'na sruthaibh a' téacht </span>
<lb n="3837"/><span>A's a' bhuidhin seo 'thá tréith beidh i ngradam go h-árd.</span></p>
<lb n="3838"/>
<lb n="3839"/><p><span>Tá sgiath lúireach na naomh ar choimirc mo chléibh, </span>
<lb n="3840"/><span>Ó thosach mo shaogail go dtugas riamh grádh; </span>
<lb n="3841"/><span>go mbeidh píobaire'n éin-phuirt ag cantainn a bhréithre </span>
<lb n="3842"/><span>Dá ghuidhe chun Mic Dé é thabhairt chughainn slán.</span>
<lb n="3843"/><span>Á dtabharfadh an réilthean go mbuadhfadh mo laoghse le</span>
<lb n="3844"/><span>cómhacht-aibh an Éin Mhic go n-iompóghadh a' máth </span>
<lb n="3845"/><span>Bheadh gleo claidheamh a's éirleach ar chóip na gcúl-gcraosadh </span>
<lb n="3846"/><span>á ruagairt a hÉirinn le Fiaguidhe'n Chúil-Bháin.</span>
<lb n="3847"/></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="3848"/><p><span>'S é mo chruadhtan nách féidir liom gluaiseacht am' thréan-ruith,</span>
<lb n="3849"/><span>Agus uaisle na h-Éireann bheadh againn go sámh,</span>
<lb n="3850"/><span>'Trial ar na laoch mir do ghearadh lucht Béarla</span>
<lb n="3851"/><span>A's Sasanaigh mhéithe 'thá 'n gradam go h-árd,</span>
<lb n="3852"/><span>Níl árd-rígh dhá thréine ná fágfadh a chéile</span>
<lb n="3853"/><span>Le h-áthas mo sgéal-sa ar threasgairt na námhad</span>
<lb n="3854"/><span>Sin cúntas gan bhréag go lúthmhar mear éadtrom</span>
<lb n="3855"/><span>Ar gcúis atá i ndaor-bhruid ag Fiaguidhe 'n Chúil-Bháin.</span></p>
<lb n="3856"/>
<lb n="3857"/><p><span>TÓRRAMH AN BHARAILLE.</span></p>
<lb n="3858"/>
<lb n="3859"/><p><span>Gléas D. — Allegro marcato.</span></p>
<lb n="3860"/>
<lb n="3861"/><p><span>Sgéolfad teasdas ar shlóightibh Bhaile Mhacóda mhaiseamhail mhúinte</span></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="3862"/><p><span>Treóin do chleachdas gach ló gan lagadh ortha ól gan cheasnadh gan chúinse,</span>
<lb n="3863"/><span>Leomhanta lannamhar ceólmhar grean(a)mhar comhachtach cal(a)ma cunghantach </span>
<lb n="3864"/><span>S is mór an t-aiteas go deó bheith eatortha'r thórramh an bhairille dhiúgadh.</span></p>
<lb n="3865"/>
<lb n="3866"/><p><span>Stór ní taisgigh-thear leó go dearbhtha; i n-ór ná i nearradh ní chumhduighid, </span>
<lb n="3867"/><span>Ach mór-chuid beath' uisge 's beóir i n-aisge ganspeóis dá sgaipeadh 'r an ndúthaigh; </span>
<lb n="3868"/><span>An d'reóil má thagann gan lón 'na spaga do gheóbhaidh an casga gan cúntas le</span>
<lb n="3869"/><span>h-ól gan bacadh go bórd na maidne ar thórramh an bhairille dhiúgadh.</span></p>
<lb n="3870"/>
<lb n="3871"/><p><span>Fó na dtear(a)mainn deónach tarruingid fóirne dalla gan súile, </span>
<lb n="3872"/><span>S is leór do bhacaigh gan treóir go tapaidh 'na dhóid gan bata go siúbhalaid; </span>
<lb n="3873"/><span>Ní'l stróinse deal(a)bh ón gCóbh go Caiseal ná fós i bhfearantas Dhubhagáin </span>
<lb n="3874"/><span>Nách seóltar sealad 'na gcómhair i dtigh tábhairne'r thórramh an bhairille dhiúgadh.</span></p>
<lb n="3875"/>
<lb n="3876"/><p><span>Pádruig Piarais Cúndún.</span>
<lb n="3877"/></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="3878"/><p><span>AN DRAIGHNEÁN DONN.</span></p>
<lb n="3879"/>
<lb n="3880"/><p><span>Gléas D. Andante.</span></p>
<lb n="3881"/>
<lb n="3882"/><p><span>Síleann céad fear gur leó féin me nuair ólaim lionn, </span>
<lb n="3883"/><span>Ní airighim iad nuair a smaoinim ar a chómhrádh liom </span>
<lb n="3884"/><span>Cúm is míne ná an síoda 'tá ar Sliabh na mban bhfionn </span>
<lb n="3885"/><span>'S tá mo ghrádhsa mar bláth na n-áirne ar an draighneán donn.</span></p>
<lb n="3886"/>
<lb n="3887"/><p><span>A's a Dhé dhil cad a dhéanfainn má imthighean tú uaim, </span>
<lb n="3888"/><span>Cá bhfuighidh eólas chun do thighse má thighim ar cuaird? </span>
<lb n="3889"/><span>Sneachta síolmhar a bheith dá shíor-chur agus mé faoi ghruaim, </span>
<lb n="3890"/><span>Mná na hÉireann a' déanadh géim díom a's mo ghrádh i bhfad uaim.</span></p>
<lb n="3891"/>
<lb n="3892"/><p><span>Má's ag imtheacht taoi, beir mo bheannacht leat a's go dtighidh tú slán </span>
<lb n="3893"/><span>Mar is baileach do shladais an croidhe as mo lár, </span>
<lb n="3894"/><span>Ní'l coite agam a leanadh tú, long ná bád </span>
<lb n="3895"/><span>Sin í 'n fharige 'n a tuiltibh eadrainn a's ní heól dam snámh.</span></p>
<lb n="3896"/>
<lb n="3897"/><p><span>Fonn Conachtach é seo.</span>
<lb n="3898"/></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="3899"/><p><span>RÉIDH CHNOC MNÁ DHUÍBHE.</span></p>
<lb n="3900"/>
<lb n="3901"/><p><span>Gléas D. — Moderato.</span></p>
<lb n="3902"/>
<lb n="3903"/><p><span>Is fada dhom ar buaidhreamh a' cur tuairisg mo ghrádh</span>
<lb n="3904"/><span>Trí ghleanntaibh dubha uaigneach' am ruagairt chun fáin</span>
<lb n="3905"/><span>A samhail ní bhfuaras cé gur chuarduigheas a lán,</span>
<lb n="3906"/><span>O gheataíbh na tuaithe go bruach geal na trágha.</span></p>
<lb n="3907"/>
<lb n="3908"/><p><span>A's do casadh mo ghrádh 'rm is ba náir' liom gan suidhe,</span>
<lb n="3909"/><span>Do leogas mo lámh ar a brághaid is ar a croidhe;</span>
<lb n="3910"/><span>Is é dubhairt sí "'nois fág mé ní h-ádhbhar duit sínn,</span>
<lb n="3911"/><span>Is bean dúbhach ar fán mé do thárla it líon.</span></p>
<lb n="3912"/>
<lb n="3913"/><p><span>Tá cailín donn deas ar a' mbaile go mbím;</span>
<lb n="3914"/><span>Is gil' í na sneachta's ná eala ar línn</span>
<lb n="3915"/><span>Dá mbeadh an oidhche a' cur sneachta níor bhfada liom í</span>
<lb n="3916"/><span>Bheith ag éalódh thar caise le cara mo chroidhe.</span></p>
<lb n="3917"/>
<lb n="3918"/><p><span>Dá gcastí do ruaig mé'r chnoc uasal Mná Dhuibhe,</span>
<lb n="3919"/><span>Mar a mbíon an cailín ciúin stuamtha go módhmharach 'n-a suidhe,</span>
<lb n="3920"/><span>Ba chas cíortha buacach a cuacha léi síos,</span>
<lb n="3921"/><span>Ar gach taobh dá guailnibh á luascadh le gaoith.</span></p>
<lb n="3922"/>
<lb n="3923"/><p><span>Is nách aoibhinn dos na h-éinínibh d'eirighean go h-árd,</span>
<lb n="3924"/><span>'S bhíon a' ceileabhar le n-a chéile ar aon chraoibhín amháin,</span>
<lb n="3925"/><span>Ní mar sin dom féin is dom chéad mhíle grádh,</span>
<lb n="3926"/><span>Mar is fad' ó n-a chéil' orrainn d'eirighean gach lá.</span>
<lb n="3927"/></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="3928"/><p><span>Is báine í ná'n Lile, is deise í ná'n sgéimh,</span>
<lb n="3929"/><span>Is binne í ná'n bheidhlín, 's is soillsighe í ná'n ghréin,</span>
<lb n="3930"/><span>Is fearr ná san uile a h-uaisleacht 'sa méinn,</span>
<lb n="3931"/><span>'S a Dhia 'tá is na flaithis fuasgail dam féin.</span></p>
<lb n="3932"/>
<lb n="3933"/><p><span>Bean Dhomhnail Uí Mharnáin do thug dúinn an ceól so.  Do thráchtas</span>
<lb n="3934"/><span>teana uirri agus ar a fear.  Ní'l dís amhránuidhthe níos fearr ná iad.  Is</span>
<lb n="3935"/><span>deas an fonn é seo agus sílim nár cuireadh i gcló cheana é díreach mar</span>
<lb n="3936"/><span>a tá sé sgríobhtha thuas.</span></p>
<lb n="3937"/>
<lb n="3938"/><p><span>"TOM TOOZICK, THE GINTLEMAN."</span></p>
<lb n="3939"/>
<lb n="3940"/><p><span>Gléas G. — Allegro.</span></p>
<lb n="3941"/>
<lb n="3942"/><p><span>Éistíg go n-ínsead díbh sgéal </span>
<lb n="3943"/><span>A's geallaim nách bréag a chanaim díbh </span>
<lb n="3944"/><span>Gur i tigh'n tabhairne chaitheas mo spré </span>
<lb n="3945"/><span>'S mara mheasaim dá thaobh na sgilling é,</span>
<lb n="3946"/><span>Creididh mo sgéal fí dhó, </span>
<lb n="3947"/><span>Gur minic a bhí cróinn i mbillor(u)m, </span>
<lb n="3948"/><span>gur i tigh'n tabhairne chaitheas mo stór, </span>
<lb n="3949"/><span>Agus cailíní óga am chuileachtain. </span>
<lb n="3950"/></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="3951"/><p><span>Nuair a thigim-se abhail' ó thigh 'n óil,</span>
<lb n="3952"/><span>Bíon mo bhean romham go sparainneach, </span>
<lb n="3953"/><span>'Sé deir sí "mar a stadfair don ól, </span>
<lb n="3954"/><span>An tumbiléar lán go dtachtaidh thu, </span>
<lb n="3955"/><span>A's "A bhean athá cruinnighthe i gcéill,</span>
<lb n="3956"/><span>Cruinnig-se féin a' t-airigead, </span>
<lb n="3957"/><span>A's dá mbeidhfá'r do chúl ins a' chré, </span>
<lb n="3958"/><span>Ní chuirfinnse raol let anam de.</span></p>
<lb n="3959"/>
<lb n="3960"/><p><span>Bhí mo dhúil-se ins a' lionn. </span>
<lb n="3961"/><span>Do déintí cúram go minic díom "Come</span>
<lb n="3962"/><span>fill us some toddy go humhal, </span>
<lb n="3963"/><span>For here is Tom Toozick the gintleman," </span>
<lb n="3964"/><span>'S nuair airigheas-sa mh'ainm a glaodhach </span>
<lb n="3965"/><span>'S an title go léir á thabhairt dom,</span>
<lb n="3966"/><span>d'fhanas ansúd ar mo phréaic </span>
<lb n="3967"/><span>Chun gur dhiúgas-sa saothar na seachtmhaine.</span></p>
<lb n="3968"/>
<lb n="3969"/><p><span>Thuiteas lag marbh gan chéill, </span>
<lb n="3970"/><span>Níor fhan sgilling ná raol i dtaisge 'gam, </span>
<lb n="3971"/><span>Ach grathain a's glamar a' tsléibhe </span>
<lb n="3972"/><span>A's a' land-lady féin a's í magadh fúm. </span>
<lb n="3973"/><span>Bhí réasún aicise leis síud, </span>
<lb n="3974"/><span>Mar cheap sí gur crúidhte bhí'n spaga 'gam, </span>
<lb n="3975"/><span>A's á dtigeadh fear sgillinn' am dhéidh </span>
<lb n="3976"/><span>Ní deasga do thabharfadh sí'n bairile.</span>
<lb n="3977"/></p>
</div>
<pb n="155"/>
<div><lb n="3978"/><p><span>Curfá</span></p>
<lb n="3979"/>
<lb n="3980"/><p><span>'S a dhuine, bí ciúin go fóil, </span>
<lb n="3981"/><span>A's éist le glór a' tseanachais;</span>
<lb n="3982"/><span>Leog do na mnáibh 'gus don ól </span>
<lb n="3983"/><span>Agus diúlthaidh go deo dhos na beartaibh sin.</span></p>
<lb n="3984"/>
<lb n="3985"/><p><span>AN CIARAIGHEACH MALLUIGHTHE.</span></p>
<lb n="3986"/>
<lb n="3987"/><p><span>Gléas F. — Andante.  Fonn:  "Stáca an mhargaidh."</span></p>
<lb n="3988"/>
<lb n="3989"/><p><span>Má leanaim go dian tú siar chun Cairibreach</span>
<lb n="3990"/><span>Caillfad mo chiall mara dtrialfair 'bhaile liom</span>
<lb n="3991"/><span>Óró bead a' sile na ndeór.</span>
<lb n="3992"/><span>Ná tar am' dheoidh gan mór-chuid airigid</span>
<lb n="3993"/><span>Stampaí Ríogh Shacsan go cruinn i dtaisge 'gat</span>
<lb n="3994"/><span>Óró i gcóir costais a' róidh.  </span>
<lb n="3995"/><span>Ní bheidh cluig ar ár ndóirnibh ó rómhar na ngaraithe, </span>
<lb n="3996"/><span>Ná ó chruachadh na móna ná'n foghmhar a' leathadh 'rainn, </span>
<lb n="3997"/><span>Beidh rínce fada 'guinn má sé is fearra leat</span>
<lb n="3998"/><span>Ór a's airigead ól a's beathuisge</span>
<lb n="3999"/><span>Óró fad a mhairfimíd beó.</span>
<lb n="4000"/></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="4001"/><p><span>Do shiúbhloghainn an saoghal go léir's an Bhreathnaisg leat </span>
<lb n="4002"/><span>'S níor bh'fhearr liom bheith 'nÉirinn ag éisteacht Aifirinn</span>
<lb n="4003"/><span>Óró ná i Sasana Nódh.  </span>
<lb n="4004"/><span>Ach ná creidim ód bhéal dhá dtréan a n-abarann</span>
<lb n="4005"/><span>Mar is fear magaidh thú a bhíon a' mealladh ban</span>
<lb n="4006"/><span>Óró led racaireacht spóirt.  </span>
<lb n="4007"/><span>A chuman mo chléibh a's a réilthion mhascalach  </span>
<lb n="4008"/><span>Ní 'neósainn bréag óm béal ar chapall duit,  </span>
<lb n="4009"/><span>Ar eagla an pheacaidh 's go mbeimís damanta</span>
<lb n="4010"/><span>Grádh tá ceangailthe 'm lár ná scarfinn leat</span>
<lb n="4011"/><span>Óró go dté'ad síos fé'n bhfód.</span></p>
<lb n="4012"/>
<lb n="4013"/><p><span>Ní leogfad fé'n bhfód go deo mo scafaire</span>
<lb n="4014"/><span>Ó fuaras fios aigne mar is é do bfhearra liom</span>
<lb n="4015"/><span>Óró líon cupán de'n bheoir.</span>
<lb n="4016"/><span>Glaodhaig ar na cáirdibh go dtrágham an baraile</span>
<lb n="4017"/><span>'S déanfam rí-rá go mbeidh trácht sa chathair air</span>
<lb n="4018"/><span>Óró fad a mhairfe a bhfuil beó.</span>
<lb n="4019"/><span>Seo mo dhá láimh duit go bás na scarfad leat </span>
<lb n="4020"/><span>Ach ceangailt go bráth leat gan spás fad mhairfimíd, </span>
<lb n="4021"/><span>'San suidhte ár margadh 's ní dhéanfaidh do mhalairt-se</span>
<lb n="4022"/><span>Suídhe ná seasamh liom na luighe bhfaradh dhom</span>
<lb n="4023"/><span>Óró a's a bhfuil agam do gheobhair.</span>
<lb n="4024"/></p>
</div>
<pb n="157"/>
<div><lb n="4025"/><p><span>Do shiubhluigheas léi trí sléibhte Callainne</span>
<lb n="4026"/><span>Ag déanamh ranna dhi a's bréag dá cheapadh dhí</span>
<lb n="4027"/><span>Óró sar a dtuitfeadh sí i mbrón</span>
<lb n="4028"/><span>Chun gur bhailigheas go géar gach réal bhí i dtaisce 'ci</span>
<lb n="4029"/><span>Gan phlé gan achrann síos am phaba chugham</span>
<lb n="4030"/><span>Óró i gcóir costais an róid</span>
<lb n="4031"/><span>Do shocarugheas féin mo bhéabhar hata orm</span>
<lb n="4032"/><span>Mo mhaide droighin éille a's faobhar na bhfarma</span>
<lb n="4033"/><span>'S is tréan 's is calma do léimfinn cladhthacha</span>
<lb n="4034"/><span>'Siar chun Ceanna Tuirc d'fhonn bheith scartha léi</span>
<lb n="4035"/><span>Óró a's í ar sodar am dheoidh.</span></p>
<lb n="4036"/>
<lb n="4037"/><p><span>Nuair a bhraith an fhaoilean an oidhche tagaithe</span>
<lb n="4038"/><span>'S ná fuair sí istig ná amuigh 'sa gharraidhe me</span>
<lb n="4039"/><span>Óró do chas ologón.</span>
<lb n="4040"/><span>Do phreab sí na suidhe ag caoine a cod' airgid</span>
<lb n="4041"/><span>Dá rádh gur mheallas-sa a croidhe lem chleasanaibh</span>
<lb n="4042"/><span>Óró fad a mhairfeadh sí beo.</span>
<lb n="4043"/><span>Éirighidh, a cháirde! ní fuláir ná go leanfam é</span>
<lb n="4044"/><span>Cuardógham na bánta a's árd na ngarraithe</span>
<lb n="4045"/><span>Don Chiaraigheach Mhalluighthe do mheall mo chuid airgid</span>
<lb n="4046"/><span>Le n-a bhréithre bladair uaim, ag diúgadh an chnagaire</span>
<lb n="4047"/><span>Óró 's ní fheadar cá ngeobhad!</span></p>
<lb n="4048"/>
<lb n="4049"/><p><span>Cormac ÓCadhlaigh do sheól an t-amhrán so chughainn.</span>
<lb n="4050"/></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="4051"/><p><span>SEÁN O DUIBHIR.</span></p>
<lb n="4052"/>
<lb n="4053"/><p><span>Gléas F. — Adagio Mestoso.</span></p>
<lb n="4054"/>
<lb n="4055"/><p><span>Ar m'éirighe dhom ar maidin</span>
<lb n="4056"/><span>Grian an tsamhraidh a' taithneamh</span>
<lb n="4057"/><span>Chuala'n uail dá casadh </span>
<lb n="4058"/><span>'Gus ceól binn na n-éan;</span>
<lb n="4059"/><span>Bruic a's míoltha gearra</span>
<lb n="4060"/><span>Creabhair na ngoba fada</span>
<lb n="4061"/><span>Fuaim ag an macalla </span>
<lb n="4062"/><span>'Gus lámhach gunaí tréan.</span>
<lb n="4063"/><span>An sionnach ruadh ar a' gcarraig</span>
<lb n="4064"/><span>Míle liú ag marcaig </span>
<lb n="4065"/><span>A's bean go dúbhach san mbealach </span>
<lb n="4066"/><span>Ag áireamh a cuid géan, </span>
<lb n="4067"/><span>Anois ta'n choill dá gearradh</span>
<lb n="4068"/><span>Trialfimíd thar caladh, </span>
<lb n="4069"/><span>A's a Sheáin Uí Dhuibhir a' Ghleanna</span>
<lb n="4070"/><span>Tá'n tú gan géim.</span>
<lb n="4071"/></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="4072"/><p><span>Is é sin m'uaigeneas fada</span>
<lb n="4073"/><span>Sgáth mo chluas dá ghearradh, </span>
<lb n="4074"/><span>An ghaoth adtuaidh am leathadh </span>
<lb n="4075"/><span>'Gus bás ins an spéir; </span>
<lb n="4076"/><span>mo ghadhrín suairc dá cheangal</span>
<lb n="4077"/><span>Gan chead lúith ná aisdigheacht </span>
<lb n="4078"/><span>Do bhainfeadh gruaim den leanbh </span>
<lb n="4079"/><span>I meádhon ghil an lae.</span>
<lb n="4080"/><span>Croidhe na n-uaisle ar a' gcarraig </span>
<lb n="4081"/><span>Go céathfrach búacach beannach </span>
<lb n="4082"/><span>Do thiocfadh suas ar aition </span>
<lb n="4083"/><span>Go lá dheire'n tsaoghail; </span>
<lb n="4084"/><span>A's dá bhfaghainn-se suaimhneas tamal </span>
<lb n="4085"/><span>Ó dhaoinibh uaisle'n bhaile </span>
<lb n="4086"/><span>Do thrialfinn féin ar Ghaillimh, </span>
<lb n="4087"/><span>A's d'fhágfinn an scléip.</span></p>
<lb n="4088"/>
<lb n="4089"/><p><span>Táid fearain gleanna'n tsrutha</span>
<lb n="4090"/><span>Gan cheann na teann ar luchtaibh.</span>
<lb n="4091"/><span>I sráid na gcuach ní hóltar</span>
<lb n="4092"/><span>A sláinte ná a saoghal;</span>
<lb n="4093"/><span>Mo loma luain gan fosgadh</span>
<lb n="4094"/><span>Ó Chluain go Stuaic na gcolam,</span>
<lb n="4095"/><span>'S an giorfhiadh ar bhruach an rosa</span>
<lb n="4096"/><span>Ar fán le n-a rae.</span>
<lb n="4097"/><span>Creud í an ruaig seo ar Ghallaibh</span>
<lb n="4098"/><span>Bualadh, buanadh's cártadh?</span>
<lb n="4099"/><span>An smóilín binn 's an londubh</span>
<lb n="4100"/><span>Gan sár-ghuth ar ghéag;</span>
<lb n="4101"/><span>'S gur muar an tuar chun cogaidh</span>
<lb n="4102"/><span>Cléir go buartha 's pobuil</span>
<lb n="4103"/><span>Dá seóladh i gcuantaibh loma</span>
<lb n="4104"/><span>Ó lár ghleanna 'n tsléibh'.</span></p>
<lb n="4105"/>
<lb n="4106"/><p><span>Fear ón dtaobh thiar de Cho Chorcaighe do thug uaidh an ceól so. Mac</span>
<lb n="4107"/><span>léighinn dob eadh é a tháinig go Coláiste na Mumhan an samhradh imthig</span>
<lb n="4108"/><span>tharainn (1912).  Do scrí' Áine Ní Raghallaigh an ceól agus do sheól sí</span>
<lb n="4109"/><span>chugham é.  Ní misde a rádh ná gur breágh an fonn é.</span>
<lb n="4110"/></p>
</div>
<pb n="161"/>
<div><lb n="4111"/><p><span>BABORÓ.</span></p>
<lb n="4112"/>
<lb n="4113"/><p><span>Gléas C.  Go haerach.</span></p>
<lb n="4114"/>
<lb n="4115"/><p><span>Ba mheidhreach séimh céad rún mo chléibh inéinfheacht liom-sa tráth</span>
<lb n="4116"/><span>Baboró 'gus óró 'mhíle grádh.  </span>
<lb n="4117"/><span>Ba réidh a chéim ag síubhal na sléibht' aniar ó'n ngarrdha bhán, </span>
<lb n="4118"/><span>Baboró 'gus óró 'mhíle grádh.</span>
<lb n="4119"/><span>Baboró 'gus óró 'mhíle grádh; </span>
<lb n="4120"/><span>Do ghaibh mo bhuachail córach uaim thar sáil. </span></p>
</div>
<pb n="162"/>
<div><lb n="4121"/><p><span>Ach bhéarfaidh Dia na ngrásta é dom chroidhe ar ais go slán.</span>
<lb n="4122"/><span>Baboró 'gus óró 'mhíle grádh.</span></p>
<lb n="4123"/>
<lb n="4124"/><p><span>An bhfaca tú mo bhuachail dubh a's é ag romhar na mbán?</span>
<lb n="4125"/><span>Baboró 'gus óró 'mhíle grádh.</span>
<lb n="4126"/><span>Níor lonnruigh grian ar mhac na bhfian ba ghile snódh a's bláth,</span>
<lb n="4127"/><span>Baboró 'gus óró 'mhíle grádh.</span>
<lb n="4128"/><span>Baboró 'gus óró 'mhíle grádh.</span>
<lb n="4129"/><span>Ba chumhraighe é ná plúr sa bhféar ag fás,</span>
<lb n="4130"/><span>Ach chuaidh sé ag trial an fhairige siar, a's d'fhág mo chroidhe go tláth</span>
<lb n="4131"/><span>Baboró 'gus óró 'mhíle grádh.</span></p>
<lb n="4132"/>
<lb n="4133"/><p><span>Síoda, sról, a's na mílte seód do bhronnfainn ar mo ghrádh</span>
<lb n="4134"/><span>Baboró 'gus óró 'mhíle grádh.</span>
<lb n="4135"/><span>Dá mbeadh sé i dtreó gan mhoill am chomhair a's gan sgaradh liom</span>
<lb n="4136"/><span>go bráth,</span>
<lb n="4137"/><span>Baboró 'gus óró 'mhíle grádh.</span>
<lb n="4138"/><span>Baboró 'gus óró 'mhíle grádh.</span>
<lb n="4139"/><span>Ó! tair a mhúirnín mhúirnigh chugham thár sáil!</span>
<lb n="4140"/><span>Beidh siamsa a's ceól a's fíon ad chomhair, a mhíle stór sa pháirc,</span>
<lb n="4141"/><span>Baboró 'gus óró mhíle grádh.</span>
<lb n="4142"/></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="4143"/><p><span>ARAOIR IS ME GO HUAIGNEACH.</span></p>
<lb n="4144"/>
<lb n="4145"/><p><span>Gléas G. — Moderato.</span></p>
<lb n="4146"/>
<lb n="4147"/><p><span>Araoir is mé go huaigneach, am luighe'r mo leabaidh shuain dom, </span>
<lb n="4148"/><span>A' smuíneamh ar gach cruadhchás go mór do bhí'm chóir; </span>
<lb n="4149"/><span>Lem thaoibh gur tháinig suas chúgham an rí-bhean áluinn uasal, </span>
<lb n="4150"/><span>gur bhinne liúm a duanta nár chuala riamh de cheol.  </span>
<lb n="4151"/><span>'Sí coisín deas i mbróig í a cúimín cúmhtha córach, </span>
<lb n="4152"/><span>'Sa píb ba ghile's dóigh liom ná eala'r linn a' snámh, </span>
<lb n="4153"/><span>A guth chómh binn le smólaig 'sa leaca mar na rósaí, </span>
<lb n="4154"/><span>'S a cúilín crathach ómrach a' tuitim leí go sáil.</span></p>
<lb n="4155"/>
<lb n="4156"/><p><span>D'fhiosaruigheas don rí ogh-bhean cá háit ab as gur díobh í, </span>
<lb n="4157"/><span>Cá baile puirt go mbíodh sí, nú'r bhean í thuit i mbrón?  </span>
<lb n="4158"/><span>Mar is go dtáinigh sí um thímpal chómh déanach ins an oidhche </span>
<lb n="4159"/><span>Gan aoinne beo dá coínleacht ach í síor shileadh deór.  </span>
<lb n="4160"/><span>An tú Pallas nu'n tú Bhénus, nú'n té bhi'g Vulcan béal-dubh</span>
<lb n="4161"/><span>An tú Aríadné nú Dído gan cheo </span>
<lb n="4162"/><span>An tú Júno nú'n tú Hélen thug barr a's gean ó'n nGréig léi, </span>
<lb n="4163"/><span>Fios t'ainim-se is méin liúm nú cá bhfuil do ghnó.</span>
<lb n="4164"/></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="4165"/><p><span>Mh'ainim-se má's méin leat i dteangain mhilis Gaedhilge, </span>
<lb n="4166"/><span>Gur bean thar lear i gcéin mé gan aon stoc ná stór </span>
<lb n="4167"/><span>'S go bhfuil mo bhuidhean tar mh'éis ag clanna Gall faoi dhaor-smacht, </span>
<lb n="4168"/><span>Ag coistí cruadha dá ndaoradh 's gan aoinne 'theacht 'na bhfóir.</span>
<lb n="4169"/><span>Beid siad súd ar thaobh cnuic 'sa ndrum acu dá phléasgadh, </span>
<lb n="4170"/><span>Ag cur na bhfear le chéile 's an namhaid ós a gcómhair, </span>
<lb n="4171"/><span>Beidh Cornail Wallace tréith-lag gan beann ná binn ag aoinn' air, </span>
<lb n="4172"/><span>A's bodaig fhíll dá dtraochadh is dá léir chur fé'n bhfód.</span></p>
<lb n="4173"/>
<lb n="4174"/><p><span>Tá fórsaí mór' ó Lúnduin teacht go Fódla déanamh conncais, </span>
<lb n="4175"/><span>Ach d'réir mar deir na húghdair ní eireoghaidh san leo </span>
<lb n="4176"/><span>Mar tá gasra d'fhearaibh múinte ó'n bh'Frainnc 'sa tseilbh rúmpa, </span>
<lb n="4177"/><span>Atá mear láidir lúthmhar, 's nách cúthail iad i ngleo.  </span>
<lb n="4178"/><span>Tá faobhar a gcloidheamh le lonnradh, is soillse'r lasadh fútha </span>
<lb n="4179"/><span>'S gach naon gur mhaith leo chuch' iad a' súgradh 's a' spórt, </span>
<lb n="4180"/><span>Beidh dúic of York 'sa thrúpaí go tréith-lag tuirseach túirseach </span>
<lb n="4181"/><span>A's Betty Ní Dhúbh da dhá dúbailt 'san ngleo.</span></p>
<lb n="4182"/>
<lb n="4183"/><p><span>Ní'l amhrán le fághail 'sa leabhrín seo ach amhrán do chuala ag na</span>
<lb n="4184"/><span>daoinibh ar an dtaobh shiar de Maghchromtha.  Ní deirim an méid sin 'dtaobh</span>
<lb n="4185"/><span>an Squire geal Freeman.  Réidhtigheas féin an t-amhrán sin.  An t-amhrán</span>
<lb n="4186"/><span>so thuas is é Diarmuid Ua Liatháin, fear óg atá 'n-a chomhnuidhe i mBéal</span>
<lb n="4187"/><span>átha 'n Ghaorthaidh, do thug dúinn é.</span>
<lb n="4188"/></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="4189"/><p><span>CAILÍN DEAS RUADH.</span></p>
<lb n="4190"/>
<lb n="4191"/><p><span>Gléas C. — Allegro ma non troppo.  Ben marcato.</span></p>
<lb n="4192"/>
<lb n="4193"/><p><span>I n-aisling dom féin aréir 's mé'm leabaidh trí'm shuan; </span>
<lb n="4194"/><span>Go rabhas 'dul 'om pósadh lem' stór chroidhe go híntinneach suairc, </span>
<lb n="4195"/><span>Bhí rinnce 'gus céol go leór dá spreagadh lem chluais, </span>
<lb n="4196"/><span>Agus céad giní óir am chóir lem' chailín deas ruadh.</span></p>
<lb n="4197"/>
<lb n="4198"/><p><span>'Sé Tiobraid Áran d'fhágas ar maidin Dé Luain; </span>
<lb n="4199"/><span>Níor stadas de'n stáir sin go dtáinigheas do'n Daingean ar cuaird, </span>
<lb n="4200"/><span>Cé gheobhainn os cionn clár ach mo mbfhearr leo mé marbh 'san sguaib </span>
<lb n="4201"/><span>A's ar iompódh an mhádh bhí'n cíonádh 'ge'n gcailín deas ruadh.</span></p>
<lb n="4202"/>
<lb n="4203"/><p><span>Siúd ort a Sheáin ní fhágfam an baile go Luan, </span>
<lb n="4204"/><span>'S go bhfuil mo chroidhe cráidhte gan fághail 'gam ar toddy ná 'luach, </span>
<lb n="4205"/><span>'S gur b'é deir na mná liom go mbfhearr leo mé marbh 'san uaig, </span>
<lb n="4206"/><span>Mara dtréigfainn an clár an cárt 's an cailín deas ruadh.</span></p>
<lb n="4207"/>
<lb n="4208"/><p><span>Ní thréigfad an clár, an cárt ná'n cnagaire cruaidh, </span>
<lb n="4209"/><span>Ní thréigfead ná Máire'n bhean mhánla, 'sí ainnis na gcuach.  </span>
<lb n="4210"/><span>Ar aonach a' Mhárta thugas grádh agus taithneamh dá gruadh, </span>
<lb n="4211"/><span>A's a riúin cheart mo chléibh ná tréig mé mar gheall ar na buaibh.</span>
<lb n="4212"/></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="4213"/><p><span>Léan ar na buaibh, is buadhartha a d'fhágaid siad mná</span>
<lb n="4214"/><span>Bíon braon ar a ngruadh ó Luan go dtí maidin Dé Máirt,</span>
<lb n="4215"/><span>A liacht cailín ciúin stuamdha nár dhual dóibh imtheacht chun fáin,</span>
<lb n="4216"/><span>Agus leibidí luaithe ag fághail buacais a's gradaim 'na n-áit.</span></p>
<lb n="4217"/>
<lb n="4218"/><p><span>Do chonac-sa i ndé í i n-éadach siopa i bhfad uaim;</span>
<lb n="4219"/><span>Ba bhreágha í ná Bhénus an spéir-bhean, 'sí ainnir na gcuach.</span>
<lb n="4220"/><span>Ní'l aon gheallamhaint sa tsaoghal o'n spéir go dtí 'n talamh anuas.</span>
<lb n="4221"/><span>Nár thug sí dham féin agus tar éis sin d'imthigh sí uaim.</span></p>
<lb n="4222"/>
<lb n="4223"/><p><span>Ní'l aon tslat ins a' choill ná fuil snaidhm 'na bun nú 'na barr;</span>
<lb n="4224"/><span>Ní'l aon bhreac ins a' linn ná héirigheann ar barr uisge ag snámh;</span>
<lb n="4225"/><span>Ní'l aon tragart sa ríoghacht ná héirigheann chun Aifrinn a rádh,</span>
<lb n="4226"/><span>Ach ó imthigh sí uaim, ní mór go mothuighim an lá.</span>
<lb n="4227"/></p>
</div>
<pb n="167"/>
<div><lb n="4228"/><p><span>AR MO THRÁCHT DOM O BHÉARA.</span></p>
<lb n="4229"/>
<lb n="4230"/><p><span>Gléas Ab. — Adagio assai.</span></p>
<lb n="4231"/>
<lb n="4232"/><p><span>Ar mo thrácht dam ó Bhéara is go léin locham shiúbhalthaibh </span>
<lb n="4233"/><span>Thárla cúilfhion na gclaon-rosg or(u)m taobh leis a' dtráig, </span>
<lb n="4234"/><span>D'fhiosaruigheas de'n spéir-bhruinneal mhaordha cá cúig di, </span>
<lb n="4235"/><span>Cá dúthchas dá tréata nu'r thréason é rádh.  </span>
<lb n="4236"/><span>Do labhair a' bhé go cneasta liom go ciúin agus go caradach, </span>
<lb n="4237"/><span>Ní'n aon bhall dot' aithine do chleachtas bheith go hóg, </span>
<lb n="4238"/><span>Ach thios ar an Inse 'tá taoibh le dún Phádaraig </span>
<lb n="4239"/><span>Mar a ngnáthuídís saoithe ag ól fíonta ar bórd.</span></p>
<lb n="4240"/>
<lb n="4241"/><p><span>Bhí a cúl casta craobhach go dréim (i)reach na Lúbaibh </span>
<lb n="4242"/><span>Ó chiúsaibh a h-éadan go féar glas a' fás, </span>
<lb n="4243"/><span>A caolmhal a cúmtha gan chúntar ba néata </span>
<lb n="4244"/><span>Sháruig cúrsa dhon chaol-pheann le héifeacht is fearr.  </span>
<lb n="4245"/><span>A súilín claon níor sgamaladh ba dhlúth bhí a déid 's ba ghearra deas, </span>
<lb n="4246"/><span>'S ba chúrsaí éacht le haithir is a cantain suilt on mbáb, </span>
<lb n="4247"/><span>A píb fhad' ar ghnaoi 'n tsneachtaigh ar mhaoilinn na n-árd-chnoc </span>
<lb n="4248"/><span>'Na tímpal go míntroig is fíor ná raibh cáim.</span>
<lb n="4249"/></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="4250"/><p><span>Gach árd-cheist dá mbféidir le h-aonneacha smuíneamh </span>
<lb n="4251"/><span>Do thabharfadh le h-éifeacht duit réidhteach gach cáis, </span>
<lb n="4252"/><span>Na páirtach ní déarfinn nár bhféidir le húghdar</span>
<lb n="4253"/><span>Cúntas aon sgéal díobh do léighe daoibh mar chách.  </span>
<lb n="4254"/><span>Ní fearr ná's léir di'n eacht(a)ra ar ár na Trae le h-aithir is, </span>
<lb n="4255"/><span>Ba lánmhar laoch do treasgaradh le heasba 'gcirt san ár, </span>
<lb n="4256"/><span>Gach sí umhal gur síneadh go fíor lag gan fághail ortha </span>
<lb n="4257"/><span>Ar druím fath' na mílthe 's gan síol fear san áit.</span></p>
<lb n="4258"/>
<lb n="4259"/><p><span>A dealramh do réilthinn níor léir dam am shiúbhaltaibh </span>
<lb n="4260"/><span>Ar aon chúntas i n-ao' chor gur bhféidir í fhághail, </span>
<lb n="4261"/><span>Le breághthacht Na mbréithre 's le héifeacht na smuínte </span>
<lb n="4262"/><span>Do thabharfadh sí i mbéarla nú i nGaedhilge gan cáim.  </span>
<lb n="4263"/><span>Le na bán-chrobh aoldha ceapan sise dealramh sgéimh gach altha chidhtear </span>
<lb n="4264"/><span>Báirc a' teacht ar barra tonna i n-an fhaithe na námhad, </span></p>
</div>
<pb n="169"/>
<div><lb n="4265"/><p><span>le h-aoibhneas na gcoillthe d'fhúig faoíl chonairt traochta </span>
<lb n="4266"/><span>laochra i mbruígheanta agus fíor lon ar feádh.</span></p>
<lb n="4267"/>
<lb n="4268"/><p><span>SEO LEÓ A THOIL.</span></p>
<lb n="4269"/>
<lb n="4270"/><p><span>Gléas Eb. — Adagio.</span></p>
<lb n="4271"/>
<lb n="4272"/><p><span>A Éigse'n aitis ó Chaiseal go Dóinn, </span>
<lb n="4273"/><span>A's gach n-aon don aicme dár dhanaid mo shórt</span>
<lb n="4274"/><span>Éistig feasta lem theagasg le meón </span>
<lb n="4275"/><span>Agus feuch mar a casadh an aindeise'm threó, </span>
<lb n="4276"/><span>Agus …</span></p>
<lb n="4277"/>
<lb n="4278"/><p><span>Curfá.</span></p>
<lb n="4279"/>
<lb n="4280"/><p><span>Seo leó 'thoil agus ná goil go fóil</span>
<lb n="4281"/><span>Seo leó 'leinbh a chuman 'sa stór ataoi</span>
<lb n="4282"/><span>'sileadh na súl a's do chom gan lón agus</span>
<lb n="4283"/><span>Seo leó 'thoil agus ná goil aon deór.</span></p>
<lb n="4284"/>
<lb n="4285"/><p><span>Ar dtúis nuair chonac an fhinne bhean óg, </span>
<lb n="4286"/><span>A súil ba ghlaise'r bhí luisne 'na snódh, </span>
<lb n="4287"/><span>Níor dhiúltuig sí mise nuair dhruideas 'n-a comhair, </span>
<lb n="4288"/><span>A's mo chumha nár thuigeas an tuirse bhí romham, </span>
<lb n="4289"/><span>Agus …</span></p>
<lb n="4290"/>
<lb n="4291"/><p><span>A súil chun toir(e)misc cliste go leór</span>
<lb n="4292"/><span>Cúilfhionn d'imirfeadh cluiche na bhfód,</span>
<lb n="4293"/><span>'Sí d'fhúig mise fé iomarca bróin, </span>
<lb n="4294"/><span>Ag luascadh leinbh a's é 'sileadh na ndeór,</span>
<lb n="4295"/></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="4296"/><p><span>Cad déanfad feasta le dalta 'ed shórt </span>
<lb n="4297"/><span>Gan bhraon am bhallaibh na beatha bog sóghmhail,</span>
<lb n="4298"/><span>Éist, mo leanbh, a's gan dear(a)mad gheobhair </span>
<lb n="4299"/><span>Tá gréithre maithe agam beartuighthe 'd chomhair,</span></p>
<lb n="4300"/>
<lb n="4301"/><p><span>Eóghan Ruadh.</span></p>
<lb n="4302"/>
<lb n="4303"/><p><span>Tá'n ceól so sgríobhtha díreach mar tá sé ag na daoinibh ar an dtaobh</span>
<lb n="4304"/><span>shiar de Maghchromtha.</span></p>
<lb n="4305"/>
<lb n="4306"/><p><span>COIS LAOI NA SREABH.</span></p>
<lb n="4307"/>
<lb n="4308"/><p><span>Gléas E. — Andante affettuoso.  Seán Ó Muláin do chan i mbl. 1800</span></p>
<lb n="4309"/>
<lb n="4310"/><p><span>Cois laoi na sreabh go huaigneach </span></p>
</div>
<pb n="171"/>
<div><lb n="4311"/><p><span>Araoir le hais an chuain dam, </span>
<lb n="4312"/><span>Gan aoinn' ar bith dhom bhuaidhreamh </span>
<lb n="4313"/><span>Ach fuaim ghuth na trágha; </span>
<lb n="4314"/><span>Lem' thaoibh do dhearcas stuaire </span>
<lb n="4315"/><span>'N-a suidhe go seasgair suas liom, </span>
<lb n="4316"/><span>A píob mar eala ag gluaiseacht </span>
<lb n="4317"/><span>Ar chuarchaise ag snámh.  </span>
<lb n="4318"/><span>Budh chíordubh crathach cuachach </span>
<lb n="4319"/><span>A dlaoifholt dathach dualach</span>
<lb n="4320"/><span>Síos le hais a gualann </span>
<lb n="4321"/><span>Ar luasgadh go sáil; </span>
<lb n="4322"/><span>A braoithe deasa fuaidhte </span>
<lb n="4323"/><span>Go rinnruisc glasa bhuair mé </span>
<lb n="4324"/><span>Mar dhrúcht ghil na mágha.</span></p>
<lb n="4325"/>
<lb n="4326"/><p><span>Bhí caoir tré sneachta ar uainibh </span>
<lb n="4327"/><span>Ag coimhsgar seal 'n-a gruadhnaibh </span>
<lb n="4328"/><span>Go líonmhar lasmhar luaimneach </span>
<lb n="4329"/><span>'N-a suaircleacain bhláith; </span>
<lb n="4330"/><span>A cíocha cruinne cruadha </span>
<lb n="4331"/><span>Ar a caoimh-chneas cailce uasal </span>
<lb n="4332"/><span>Do chlaoidh gan aiseag sluaighte </span>
<lb n="4333"/><span>le muarghean d'á grádh.  </span>
<lb n="4334"/><span>A caoilchrobh cailce's suairce </span></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="4335"/><p><span>Do scriobhas ar bhrataibh uaisle</span>
<lb n="4336"/><span>Cráinn a's ceathra a's muarthruip </span>
<lb n="4337"/><span>Ag gluaiseacht chun lámhaigh, </span>
<lb n="4338"/><span>An coíbhleach a's an chualacht </span>
<lb n="4339"/><span>Ag faoilinn scaptha ar chuantaibh </span>
<lb n="4340"/><span>Ag uaill-ghol cois trágha.</span>
<lb n="4341"/></p>
</div>
<pb n="173"/>
<div><lb n="4342"/><p><span>An tíocht lem' ais do stuaire</span>
<lb n="4343"/><span>Na gcraoibh-fholt gcasta gcuachach</span>
<lb n="4344"/><span>Do shuidheas go seascair suaimh-</span>
<lb n="4345"/><span>neach</span>
<lb n="4346"/><span>Ar bhruachaibh an trágha;</span>
<lb n="4347"/><span>Go n-innseadh sí go suairc dam</span>
<lb n="4348"/><span>Cá tír, cá treabh, cá tuath dhi,</span>
<lb n="4349"/><span>Nú'n í fá ndeara an bhuairt seo</span>
<lb n="4350"/><span>Ar fuaid Inse Fáil.</span>
<lb n="4351"/><span>Is caoin do labhair stuaire</span>
<lb n="4352"/><span>An mhín-chnis chailce stuama —</span>
<lb n="4353"/><span>Ní haoin de'n aicme luaidhis mé</span>
<lb n="4354"/><span>Cé suairc leat a gcáil,</span>
<lb n="4355"/><span>Ach ríoghan chneasta ghluais mé</span>
<lb n="4356"/><span>Ó'n taoibh a ndeas le tuairisc</span>
<lb n="4357"/><span>Go mbeidh sceimhle 'r ghalla-shluaigh-</span>
<lb n="4358"/><span>tibh</span>
<lb n="4359"/><span>'Gus ruagairt thar bárr.</span></p>
<lb n="4360"/>
<lb n="4361"/><p><span>Tá an flít a' teacht ó chuan Bhrest</span>
<lb n="4362"/><span>Go líonmhar lannach luaimneach,</span>
<lb n="4363"/><span>'S a gcraínn fá bhrataibh uaine</span>
<lb n="4364"/><span>Go buadhach i n-a mbárr;</span>
<lb n="4365"/><span>Tá a dtaoiseach Mars go huaibhreach</span>
<lb n="4366"/><span>'S a chloidheamh 'n-a ghlaic ar luath-</span>
<lb n="4367"/><span>chrith,</span>
<lb n="4368"/><span>D'á mhaoidheamh gur gairid fuasgailt</span>
<lb n="4369"/><span>'Nois d'uaislibh Inse Fáil</span>
<lb n="4370"/><span>Innsim duit go mbuadhfar</span>
<lb n="4371"/><span>Ar shíolrach Chailbhin uaibhrigh,</span>
<lb n="4372"/><span>Ar dtíocht don aicme shluaghaigh</span>
<lb n="4373"/><span>Ar cuaird chughainn ón Spáinn:</span>
<lb n="4374"/><span>Beid Gaoidhil go seasgair suaimh-</span>
<lb n="4375"/><span>neach</span>
<lb n="4376"/><span>'N-a dtíorthaibh ceart gan uamhan,</span>
<lb n="4377"/><span>'S an bhuidhean so tharaing tuar uilc</span>
<lb n="4378"/><span>D'á ruagadh le fán.</span></p>
<lb n="4379"/>
<lb n="4380"/><p><span>CEO DRAOIDHEACHTA.</span></p>
<lb n="4381"/>
<lb n="4382"/><p><span>Gléas Eb. — Adagio con expressione.</span></p>
<lb n="4383"/>
<lb n="4384"/><p><span>Ceo draoi'chta sheól oidhche chun fáin me </span>
<lb n="4385"/><span>Ar an míntseamair thárla chun suain </span></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="4386"/><p><span>Dom shíorchasadh i gcoillte gan áitreabh </span>
<lb n="4387"/><span>Is go braoi Loch na Blárnan do chuadhas </span>
<lb n="4388"/><span>Do shíneas cois crainn ghluis na mblátha </span>
<lb n="4389"/><span>Is taoibh liom go dtáine go suairc </span>
<lb n="4390"/><span>An rímhaiseach mhíonla ba bhreághtha </span>
<lb n="4391"/><span>Dár shíolruig ó Ádam anuas.</span></p>
<lb n="4392"/>
<lb n="4393"/><p><span>Bíodhgann mo chroidhe'nnamh le háthus </span>
<lb n="4394"/><span>Dá gnaoi ghreadas lánghean go buan </span>
<lb n="4395"/><span>Dá braoithe dá rinnruisc dá gáire </span>
<lb n="4396"/><span>Dá caoinleacain áluinn gan ghruaim </span>
<lb n="4397"/><span>A dlaoifholt tiugh buidhechasta fáinneach </span>
<lb n="4398"/><span>'S dá cíoch chruinne bhláthmhara chruadha </span>
<lb n="4399"/><span>Cé'r b'fhíorfhad' an oidhche níor chás liom </span>
<lb n="4400"/><span>Ag síor-amharc áilneacht a snuadh.</span></p>
<lb n="4401"/>
<lb n="4402"/><p><span>"'S a Bhrídeach na mínghlac ar fhásann </span>
<lb n="4403"/><span>An tú Aoibheal ón mbánchraig a dtuaidh </span>
<lb n="4404"/><span>An tú Clíodna nú Maoile nú Áine </span>
<lb n="4405"/><span>Gan aimhreas fuair barr ar gach sluagh </span>
<lb n="4406"/><span>Nú'n fhaoileann tug Naois leis tar sáile </span>
<lb n="4407"/><span>An fhíonchrothach chráidhte rug buadh </span>
<lb n="4408"/><span>nú'n cuibhe leat-sa innsint i dtráth dam </span>
<lb n="4409"/><span>Cad é'n tír as a dtángais ar cuaird?"</span></p>
<lb n="4410"/>
<lb n="4411"/><p><span>Pádruig Ó hIarfhlatha (1744).</span>
<lb n="4412"/></p>
</div>
<pb n="175"/>
<div><lb n="4413"/><p><span>Squire Geal Freeman</span></p>
<lb n="4414"/>
<lb n="4415"/><p><span>Gléas F.  Go mear.  </span></p>
<lb n="4416"/>
<lb n="4417"/><p><span>Fáilte, a Phréimh de bhláth na gcraobh i</span>
<lb n="4418"/><span>dtráth go h-Éirinn aoibhinn; </span>
<lb n="4419"/><span>Ó fáilte, a scéimh atá gan bhéim, </span>
<lb n="4420"/><span>Mar ghnáth-ghnaoi déithe chitear;</span>
<lb n="4421"/><span>Fáilte, a chleirigh, dáimhe a's éigse,</span>
<lb n="4422"/><span>Fuair ó bhéithibh fíor ghean;</span>
<lb n="4423"/><span>Failte's céad, le páirt uaim féin, </span>
<lb n="4424"/><span>Do'n sáir-fhear Squire geal Freeman</span>
<lb n="4425"/><span>Flaith gan ghruaim do b'fearra cáil </span>
<lb n="4426"/><span>Fuair barr a's buaidh i measc gach dáil </span>
<lb n="4427"/><span>I ngradam uasal sona sámh </span>
<lb n="4428"/><span>'S i bhfás do chruadhuigh mo laoch mear.</span>
<lb n="4429"/></p>
</div>
<pb n="176"/>
<div><lb n="4430"/><p><span>An t-am do baisteadh é 'n-a leanbh</span>
<lb n="4431"/><span>Radadh gaisce cloidhimh dhó</span>
<lb n="4432"/><span>Brónnadh maise, truagh a's taise, </span>
<lb n="4433"/><span>A's cruadhas i n-aghaidh an naímhid dó; </span>
<lb n="4434"/><span>Thug Bacchus fíon dó, is fleadh is scaoil é, </span>
<lb n="4435"/><span>Go fial ameasc na saoithe</span>
<lb n="4436"/><span>'S Neptiún éachtach thug dó caolbharc </span>
<lb n="4437"/><span>Ar thonnaibh tréana taoide.  </span>
<lb n="4438"/><span>Do fuair ó Bhenus féin nios mo</span>
<lb n="4439"/><span>Áilneacht tréithe méinn a's cló; </span>
<lb n="4440"/><span>Dá bhreághthacht bé i n-Éirinn mhóir </span>
<lb n="4441"/><span>Go ngrádhfadh é le díogras.</span></p>
<lb n="4442"/>
<lb n="4443"/><p><span>Is cásmhar sínn gan spás fé chíos, </span>
<lb n="4444"/><span>Go cráidhte claoidhte ciúin bocht, </span>
<lb n="4445"/><span>Gan dán, gan píb, gan trághadh na dighe, </span>
<lb n="4446"/><span>Go ndeárnais tír go súgach; </span>
<lb n="4447"/><span>Ó thárla 'rís thar sáile an saoi,</span>
<lb n="4448"/><span>Ráib d'fhuil ghroidhe na n-úr-fhlaith, </span>
<lb n="4449"/><span>Sin gártha's teinnte chnámh, a's fíonta </span>
<lb n="4450"/><span>'Á dtál feadh mí 's an dúthagh.  </span>
<lb n="4451"/><span>An curadh le sealadh de shíor atá</span>
<lb n="4452"/><span>Óg a's sean ag guidhe de ghnáth </span>
<lb n="4453"/><span>Le cómhachtaibh éachtach' Dé 's a ghrádh </span>
<lb n="4454"/><span>É chosnamh saor ón' aimhleas.</span>
<lb n="4455"/></p>
</div>
<pb n="177"/>
<div><lb n="4456"/><p><span>Is dlúith i ngaol dó na rúirí is tréine, </span>
<lb n="4457"/><span>Is fuiris léigheamh 'n-a ghnúis ghil, </span>
<lb n="4458"/><span>Gur fáisceadh é as árd-fhuil laoch, </span>
<lb n="4459"/><span>Ba ghnáth i réim i Lúndain;</span>
<lb n="4460"/><span>Árd-fhuil Charey chrádhuigh na laochra,</span>
<lb n="4461"/><span>Barraigh, Paoraig, Búrcaigh, </span>
<lb n="4462"/><span>'S na táinte laoch do thriall ó'n nGréig </span>
<lb n="4463"/><span>lé'r cuireadh an Trae fé chumhangais.</span>
<lb n="4464"/><span>Righthe ceart de cheannas Laighean </span>
<lb n="4465"/><span>Faoiteach, Crosby, Hazzard, Synawn, </span>
<lb n="4466"/><span>Siúd iad sínsear sleachta is deimhin </span>
<lb n="4467"/><span>An táin ó'r shíolruigh an laoch mear.</span></p>
<lb n="4468"/>
<lb n="4469"/><p><span>Piaras Mac Gearailt.</span></p>
<lb n="4470"/>
<lb n="4471"/><p><span>CÁIT NÍ DHUIBHIR.</span></p>
<lb n="4472"/>
<lb n="4473"/><p><span>Gléas F. — </span></p>
<lb n="4474"/>
<lb n="4475"/><p><span>Tráthnóinín beag déidhanach is mo thréad agam 'á chur ó'n síon, </span>
<lb n="4476"/><span>I lúib na coille craobhaighe, 's nách aerach a bhí mo thrial; </span>
<lb n="4477"/><span>Bhí an chuach 's an lon 's an chéirseach ar séirse 's gach nóta fíor, </span>
<lb n="4478"/><span>'S i mbun 's i mbárr gach bhéarsa beidh Éire 'ge Cáit N Dhuibhir.</span></p>
<lb n="4479"/>
<lb n="4480"/><p><span>Tá liosacháinín féir ghlais agam féinig ag ceann mo thighe, </span>
<lb n="4481"/><span>Agus bíon gach maidean ghréine an spéir-bhean ann 's í rómham 'na suidhe; </span>
<lb n="4482"/><span>Tá leabhar aici dhe'n Ghaeluinn 's beagáinín den Bhéarla thríd, </span>
<lb n="4483"/><span>'S i mbun 's i mbárr gach bhéarsa beidh Éire 'ge Cáit Ni Dhuibhir.</span></p>
<lb n="4484"/>
<lb n="4485"/><p><span>Tá míle dath 'n-a clóicín is a bróigín ar dath an fhraoigh,  </span>
<lb n="4486"/><span>A's gúna den fhaisean nódh uirthi de'n tsórd úd bhíon ar inghín an ríogh; </span>
<lb n="4487"/><span>'Sé dúbhairt sí, "suidh síos, óigfhir, go fóil beag 's ní dhéanfam moill, </span>
<lb n="4488"/><span>'S do raghainnse 'rís i n-óige dá mbeadh Fódla 'ge Cáit Ni Dhuibhir.</span>
<lb n="4489"/></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="4490"/><p><span>Do shuidh sí ar bhínsín taobh liom 's mo ghéaga do thuit liom síos,</span>
<lb n="4491"/><span>Do shíleas nárbh' aon bhean shaoghalta í 's gur baoghal dom í theacht am' líon</span>
<lb n="4492"/><span>An tú Pallas nó an tú Hélen nó an chéad bhean dó dhóigh mo chroidhe,</span>
<lb n="4493"/><span>Nó an bhean do mhill na céadta go raibh gaol aici le Cáit Ní Dhuibhir.</span></p>
<lb n="4494"/>
<lb n="4495"/><p><span>"Is bean ro-mhór i bpéin mé 's mo chéile do chuaidh thar tuínn,</span>
<lb n="4496"/><span>Mo chlann go bhfuil i ndaor-bhruid go tréith-lag 's gan phreab 'n-a gcroidhe,</span>
<lb n="4497"/><span>Ach eireóghaidh clanna Gaedhilge agus léimfidh go mear gach cloidheamh,</span>
<lb n="4498"/><span>'S gur b'é túis a's deire mo sgéil-se go mbidh Éire fós ag Cáit Ní </span>
<lb n="4499"/><span>Dhuibhir.</span></p>
<lb n="4500"/>
<lb n="4501"/><p><span>COIS LEASA'S MÉ GO H-UAIGNEACH.</span></p>
<lb n="4502"/>
<lb n="4503"/><p><span>Gléas C. — Adagio.</span></p>
<lb n="4504"/>
<lb n="4505"/><p><span>Cois leasa's mé go huaigineach, </span>
<lb n="4506"/><span>Ar uair na maidne m'aonar,</span>
<lb n="4507"/><span>le hais na Sionn' i mbruach chnuic, </span>
<lb n="4508"/><span>Ba shnuadh-ghlaise sgáil, </span>
<lb n="4509"/><span>'Seadh dhearcas ainnir uaibhreach </span>
<lb n="4510"/><span>Ba shuanmhar, ba shéanmhar, </span>
<lb n="4511"/><span>Go réaltanach maordha, </span>
<lb n="4512"/><span>'Sí 'téarnamh am dháil.  </span>
<lb n="4513"/><span>Bhí a dlaoifholt daithte feactha fíor, </span>
<lb n="4514"/><span>Go cíortha casta crathach síos, </span>
<lb n="4515"/><span>Go slímeach snasda srath ach síor, </span>
<lb n="4516"/><span>'Na slaodaibh léi go feór; </span>
<lb n="4517"/><span>A réalt dhearca rae-ghlas, </span>
<lb n="4518"/><span>'Na héadan gan chas, gan chrín, </span>
<lb n="4519"/><span>A' léir-chaitheamh gaethe i gcléithibh na dtreón.</span>
<lb n="4520"/></p>
</div>
<pb n="179"/>
<div><lb n="4521"/><p><span>Ba gheanamhail a h-éadan, </span>
<lb n="4522"/><span>Gan éaluing ach óige, </span>
<lb n="4523"/><span>'Sa mala ghearra chaol deas </span>
<lb n="4524"/><span>Ba chéirshnuighte cóir, </span>
<lb n="4525"/><span>'Na leacain leabhair aoldha </span>
<lb n="4526"/><span>Ba thréanmhar an rós-bhruith, </span>
<lb n="4527"/><span>'Sa beól tana beó-bhlasda, </span>
<lb n="4528"/><span>Córach gan cháim.  </span>
<lb n="4529"/><span>Do líon me'r fad le rachtaibh cléibh, </span>
<lb n="4530"/><span>Do bhíos um spreas am stad go faon, </span>
<lb n="4531"/><span>Do luigheas mar eala'r chaise géar, </span>
<lb n="4532"/><span>A' léir-dhearcadh a clódh; </span>
<lb n="4533"/><span>Do shíleas gur sidhe-bhean, </span>
<lb n="4534"/><span>Do shíolraidh tar lear a gcéin, </span>
<lb n="4535"/><span>Nú'n chaoin-bhean as croidhe a' leasa</span>
<lb n="4536"/><span>Bhí 'teacht am dháil.</span>
<lb n="4537"/></p>
</div>
<pb n="180"/>
<div><lb n="4538"/><p><span>De bhrígh nár bhfeas gur léir dhom, </span>
<lb n="4539"/><span>Cia'n ghaoth chúghainn do sheól í, </span>
<lb n="4540"/><span>Fionnaim dí cé an treibh </span>
<lb n="4541"/><span>Ó'r théarnaigh a pór, </span>
<lb n="4542"/><span>Nú'r bhfíor gur b'ise'n spéir-bhean, </span>
<lb n="4543"/><span>Chuir an Trae shoir fá cheó-bhruit, </span>
<lb n="4544"/><span>Nú Déirdre tré's léanadh </span>
<lb n="4545"/><span>Na tréin-fhir gan treóir.  </span>
<lb n="4546"/><span>Nú'n bhean do mhill clann Lir le draoi'cht, </span>
<lb n="4547"/><span>Nú'n bhean do leónaig fianna fhinn, </span>
<lb n="4548"/><span>Nú'n bhean ón mBéinn do dlíghigh ar Chonall </span>
<lb n="4549"/><span>Tríal seal 'na deóidh; </span>
<lb n="4550"/><span>An Cheárnait dob áilne, </span>
<lb n="4551"/><span>Nú'n bhláthnait ba ghile gnaoi, </span>
<lb n="4552"/><span>Nú'n ghrian-bhean a d'fhág </span>
<lb n="4553"/><span>Inis Fháilbhe faoi bhrón?</span></p>
<lb n="4554"/>
<lb n="4555"/><p><span>SEÁGHAN LLÓID (1773).</span></p>
<lb n="4556"/>
<lb n="4557"/><p><span>AN CNUICÍN FRAOICH.</span></p>
<lb n="4558"/>
<lb n="4559"/><p><span>Gléas F, — Allegretto.</span></p>
<lb n="4560"/>
<lb n="4561"/><p><span>Dar go deimhin duit a Mháire do thugas searc thar mnáibh duit, </span></p>
</div>
<pb n="181"/>
<div><lb n="4562"/><p><span>A's bhéarfainn thú san áitreabh ba bhreághtha ins a' ríoghacht, </span>
<lb n="4563"/><span>Do raghainn don Fhrainc nú'n Spáinn leat nú shiúbhló'inn Inis Mheádhon leat, </span>
<lb n="4564"/><span>'S ní stadfainn-se de'n stáir sin go bárr loch' an ghrinn; </span>
<lb n="4565"/><span>Do chaithfinn seal don lá leat i n-imiol coille fásaigh, </span>
<lb n="4566"/><span>A' feitheamh leis na bádaibh go dtagadís i dtír, </span>
<lb n="4567"/><span>A's ba dhóigh liom féin go mbfearr san ná bhéith a' rith le dásacht, </span>
<lb n="4568"/><span>I gcoinne faille'n áirde ins a' Chnuicín Fraoich.</span></p>
<lb n="4569"/>
<lb n="4570"/><p><span>Maidean aoibhinn áluinn ag Barra Phrospect Hall dhom, </span>
<lb n="4571"/><span>'S mé'g amharc ar Ghleann Áth is ar bhárr Loch' an Ghrinn, </span>
<lb n="4572"/><span>Mar a mbíon an bradán feárna 's an breac geal na thánruith, </span>
<lb n="4573"/><span>'S gach íasg eil' 'á áileacht le fághail ins a' líon; </span>
<lb n="4574"/><span>Bíon ór buidhe ann, bíon plát' ann bíon ómar ann a's marmar, </span>
<lb n="4575"/><span>An tubhal buidhe 's a't-áirne's an pluma le n-a thaoibh, </span>
<lb n="4576"/><span>Nuair a théidhim-se go Cill Áirne bíon fíon a's punch ar chlár ann, </span>
<lb n="4577"/><span>'S ba dhóigh liom féin go mbfhearr san ná'n Chnuicín Fraoich.</span></p>
<lb n="4578"/>
<lb n="4579"/><p><span>Is 'mdhó ím a's leamhneacht a's saíll mhuirt gan amhras, </span>
<lb n="4580"/><span>Ar dhá thaobh na leamhna's ar cheanntar Chnuic Reímhir; </span>
<lb n="4581"/><span>Bíon ínseacha cois abhann ann go mbíon na bruic ag damhas ann,</span>
<lb n="4582"/><span>Coillthe go mbíon ramhar-mhuilt gach am ann a's laoigh; </span>
<lb n="4583"/><span>Bíon aoibhneas a's greann ann 'dir gheimhreadh 'gus 'dir shamhradh, </span>
<lb n="4584"/><span>Bíon fíon ann a's brannda dá dtigimís na línn, </span>
<lb n="4585"/><span>Gur mó mhaoidhfinn féin an gleann san ar chaoin-bhruinneal cheann-sa, </span>
<lb n="4586"/><span>Ná críon aitean franncach sa Chnuicín Fraoich.</span>
<lb n="4587"/></p>
</div>
<pb n="182"/>
<div><lb n="4588"/><p><span>Bíon mil a's céir le fághail ann lil a's caor ar bhántaibh, </span>
<lb n="4589"/><span>An eal' ar loch ag snámh ann 'san carabuncle binn, </span>
<lb n="4590"/><span>Bíon guth na ngadhar ar árdaibh an crónphoc á tnáthadh ann,</span>
<lb n="4591"/><span>Fuaim na mban le fáilte ann i ndoras gach aon tighe, </span>
<lb n="4592"/><span>An bile ceart fé bhláth ann, an biolar glas a' fás ann, </span>
<lb n="4593"/><span>An ainnis mhilis mhánla gur taithneamhach a gnaoi, </span>
<lb n="4594"/><span>An tsidhe-bhean go huaibhreach, 'sí 'g smuíneamh ar a duanta, </span>
<lb n="4595"/><span>'S ba dhóigh liom féin go mb'uaisle é ná'n Chnuicín Fraoich.</span></p>
<lb n="4596"/>
<lb n="4597"/><p><span>Finghín Ó Scanal.</span></p>
<lb n="4598"/>
<lb n="4599"/><p><span>BÁN-CHNUIC ÉIREANN Ó.</span></p>
<lb n="4600"/>
<lb n="4601"/><p><span>Gléas Ab. — Andante con anima.</span></p>
<lb n="4602"/>
<lb n="4603"/><p><span>Beir beannacht óm chroidhe go tír na hÉireann,</span></p>
</div>
<pb n="183"/>
<div><lb n="4604"/><p><span>Bán-chnuic Éireann Ó </span>
<lb n="4605"/><span>Chun a maireann de shíolradh Ír a's Éibhir </span>
<lb n="4606"/><span>Ar Bhán-chnuic Éireann Ó </span>
<lb n="4607"/><span>An áit úd 'narb aoibhinn binn-ghuth éan </span>
<lb n="4608"/><span>Mar shámhchruit chaoin a' caoineadh Gaedhal, </span>
<lb n="4609"/><span>Mo chás a bheith míle míle i gcéin </span>
<lb n="4610"/><span>Ó Bhán-chnuic Éireann Ó</span></p>
<lb n="4611"/>
<lb n="4612"/><p><span>Bíon barra bog slím ar chaoin-chnuic Éireann,</span>
<lb n="4613"/><span>Bán-chnuic Éireann Ó </span>
<lb n="4614"/><span>'S is fearra 'ná an tír seo díogha gach sléibhe</span>
<lb n="4615"/><span>Bán-chnuic Éireann Ó </span>
<lb n="4616"/><span>Is árd a coillte 's is díreach réidh, </span>
<lb n="4617"/><span>'S an bláth mar aoil ar mhaoilinn géag, </span>
<lb n="4618"/><span>Tá grádh am' chroidhe 's am' intinn féin </span>
<lb n="4619"/><span>Do Bhán-chnuic Éireann Ó</span></p>
<lb n="4620"/>
<lb n="4621"/><p><span>Ní fhaicim a gcóraid a' góbhail san taobh so,</span>
<lb n="4622"/><span>Bán-chnuic Éireann Ó </span>
<lb n="4623"/><span>Ní fhaicim a mbólacht dá seóladh chun féir ann,</span>
<lb n="4624"/><span>Bán-chnuic Éireann Ó </span>
<lb n="4625"/><span>Ach Loingeas dá seóladh le fóir-neart gaoth </span>
<lb n="4626"/><span>A's fairrigí móra go deó le n-a dtaobh, </span>
<lb n="4627"/><span>Go bhfaictar mé fós am' chóige féin </span>
<lb n="4628"/><span>Ar Bán-chnuic Éireann Ó</span>
<lb n="4629"/></p>
</div>
<pb n="184"/>
<div><lb n="4630"/><p><span>Tá gasra líonmhar i dtír na hÉireann,</span>
<lb n="4631"/><span>Bán-chnuic Éireann Ó</span>
<lb n="4632"/><span>D'fhearachoin groidhe ná claoidhfeadh céadhta Ar</span>
<lb n="4633"/><span>Bán-chnuic Éireann Ó</span>
<lb n="4634"/><span>M'athtuirse chroidhe! mo chaoineadh ghéar Iad ag</span>
<lb n="4635"/><span>Galla-phoic thíos fé ghreím mo léan 'S a</span>
<lb n="4636"/><span>mbailte dá riomh fé chíos go daor</span>
<lb n="4637"/><span>Bán-chnuic Éireann Ó</span></p>
<lb n="4638"/>
<lb n="4639"/><p><span>Níor cuireadh i gcló cheana an ceol so.  Do chuala ag Nóra Ní</span>
<lb n="4640"/><span>Loingsigh é.  Deir daoine liom go bhfuil sé anadheas ar fad agus go</span>
<lb n="4641"/><span>sáruighean sé, dar leo, gach a bhfuil bailighthe agam.  Bíodh a rogha ag gach</span>
<lb n="4642"/><span>duine againn.  Níor cuireadh i gcló riamh an tríomhadh Bhéarsa.  Riseárd Ó</span>
<lb n="4643"/><span>Fóghludha do thug dam é.</span></p>
<lb n="4644"/>
<lb n="4645"/><p><span>COIS NA SIÚIRE.</span></p>
<lb n="4646"/>
<lb n="4647"/><p><span>Gléas G — Adagio.  Fonn: "An clár bog déil.</span></p>
<lb n="4648"/>
<lb n="4649"/><p><span>Cois na Siúire maidean drúchta 's mé támhach lag faon, </span>
<lb n="4650"/><span>Do dhearcas cúilfhionn mhaiseach mhúinte ghrádhmhar shéim, </span>
<lb n="4651"/><span>'Na raibh lil' a' súgradh trí luisne lonnrach mar sgáil na gcaor, </span>
<lb n="4652"/><span>Gan tim' i ngnúis ghil an leinbh ionnraic dob áilne sgéimh.</span></p>
<lb n="4653"/>
<lb n="4654"/><p><span>Is blasta búidhe beacht do bheannuigh dúinn-ne 's is páirteach saor; </span>
<lb n="4655"/><span>Is tapa d'umhlas lem hata cúinneach am láimh go féar, </span>
<lb n="4656"/><span>Ar amharc gnúise a's pearsa cúmtha na báib is léir </span>
<lb n="4657"/><span>Gur chealg Cúipid le deartaibh tiugha mé tré lár mo chléibh.</span>
<lb n="4658"/></p>
</div>
<pb n="185"/>
<div><lb n="4659"/><p><span>Is milis muínteardha d'fhiosruigheas-sa de ghrádh mo chléibh, </span>
<lb n="4660"/><span>Ar bh'isi an aoilchneis trér tugadh líonruith a's ár na Trae, </span>
<lb n="4661"/><span>Nú'n mhiochair mhíonla do chuir na mílte le fán an tsaoghail, </span>
<lb n="4662"/><span>'S gach galla smeírle nár cheaduigh Íosa 'na stáit faoi réim.</span></p>
<lb n="4663"/>
<lb n="4664"/><p><span>Eoghan Ruadh</span></p>
<lb n="4665"/>
<lb n="4666"/><p><span>NA BEARTA CRUADHA.</span></p>
<lb n="4667"/>
<lb n="4668"/><p><span>Gléas F — Adagio.</span></p>
<lb n="4669"/>
<lb n="4670"/><p><span>Maidean fhuar fhliuc ag éirighe suas dam, </span>
<lb n="4671"/><span>A' taisteal cuanta's caolta, </span>
<lb n="4672"/><span>'Seadh dhearcas muar-chuid do mhacha buaibh ann, </span>
<lb n="4673"/><span>a's ainnir stuamdha dá n-aodh'racht; </span>
<lb n="4674"/><span>Bhí a folt a' gluaiseacht do dhruím a gualann </span>
<lb n="4675"/><span>A' leathadh 'n-uas gach taobh léi </span>
<lb n="4676"/><span>Go crathach, dualach, 'na leabhar chuachaibh </span>
<lb n="4677"/><span>le labhairt na cuaiche ar ghéagaibh.</span>
<lb n="4678"/></p>
</div>
<pb n="186"/>
<div><lb n="4679"/><p><span>A righ-bhean uasal na ndlaoithe mbuacach, </span>
<lb n="4680"/><span>Nach moch do chuadhais ag aodharacht? </span>
<lb n="4681"/><span>Nú cá bhfuil buachail na mbó so uait-se </span>
<lb n="4682"/><span>go bhfuilir chómh luath so 'd aonar?"  </span>
<lb n="4683"/><span>"'Sé mo dhaid a dubhairt liom chomh moch so gluaiseacht, </span>
<lb n="4684"/><span>Go raibh na ba 'san tuar a' géimrigh </span>
<lb n="4685"/><span>'Sgur theastuigh buachail na mbó so 'buaint uaidh </span>
<lb n="4686"/><span>Mar bhí'n bhroid ró-chruaidh go léir air."</span></p>
<lb n="4687"/>
<lb n="4688"/><p><span>A ghrádh 's a uanach, dá mb'áil leat gluaiseacht, </span>
<lb n="4689"/><span>Ba shocair suairc an saoghal duit, </span>
<lb n="4690"/><span>Do chuirfinn suas tú i gculaith mná uaisle </span>
<lb n="4691"/><span>ins gach slígh d'á ndubhart 's ba mhéin leat; </span>
<lb n="4692"/><span>Chuirfinn síodaí 'g luascadh ar dhruím do ghualann, </span>
<lb n="4693"/><span>a's ór go bruach do mhéar ort, </span>
<lb n="4694"/><span>A's gheóbhair, a uanach, gach nidh mar dhualgas, </span>
<lb n="4695"/><span>Ach mo bhearta cruadha do réidhteach.</span></p>
<lb n="4696"/>
<lb n="4697"/><p><span>Eoghan Ruadh.</span>
<lb n="4698"/></p>
</div>
<pb n="187"/>
<div><lb n="4699"/><p><span>AN CÓISRE.</span></p>
<lb n="4700"/>
<lb n="4701"/><p><span>Gléas C. — Allegro moderato.</span></p>
<lb n="4702"/>
<lb n="4703"/><p><span>Do ghluais an bathlach beag tósdalach, </span>
<lb n="4704"/><span>'Gus poitín a' fhreasdail ar chórd' aige, </span>
<lb n="4705"/><span>A d'iarraidh leanna chun cóisire, </span>
<lb n="4706"/><span>Chun iad a chur ar na stárthaibh.  </span>
<lb n="4707"/><span>Ar atheacht a bhaile trí bóthar Tuirc, </span>
<lb n="4708"/><span>A's poitín a fhreasdail ar chórd' aige, </span>
<lb n="4709"/><span>Do thuit an canna ar a thóin ar a' lic, </span>
<lb n="4710"/><span>'Gus siúd a chuid leanna chun fánaidh.</span></p>
<lb n="4711"/>
<lb n="4712"/><p><span>Do bhuail a bhasa go deórach dubh, </span>
<lb n="4713"/><span>A's dúbhairt "táim creachda go deó leis sin," </span>
<lb n="4714"/><span>Nuair a bhí a channa gan tóin aige, </span>
<lb n="4715"/><span>'S gan braon 'sa bhail' ach an bhláthach.  </span>
<lb n="4716"/><span>Do bhuail a bhasa go cráidhte'n san; </span>
<lb n="4717"/><span>A's dubhairt "táim creachda go bráth leis sin," </span>
<lb n="4718"/><span>Ar chuaird i n-aisdir atáim anois, </span>
<lb n="4719"/><span>Gan chlú gan ainim gan árthach.</span></p>
<lb n="4720"/>
<lb n="4721"/><p><span>Bhí fuaim an asail mar cheól acu, </span>
<lb n="4722"/><span>'Gus dríodar praisce dá ól mar phuins,</span>
<lb n="4723"/><span>Rí-rá'g bacaig le mórtais ann, </span>
<lb n="4724"/><span>'S nach ortha bhí'n eirighe 'n-áirde.  </span>
<lb n="4725"/><span>Bhí Síle sh'lach mar chócaire, </span>
<lb n="4726"/><span>A's feoil ghabhar ghleabaig dhá rost' ar bior, </span>
<lb n="4727"/><span>go bhfaighfí bolaithe dreóighte uirthe,</span>
<lb n="4728"/><span>Ó bheith 'n-a croiceann le ráithe.</span>
<lb n="4729"/></p>
</div>
<pb n="188"/>
<div><lb n="4730"/><p><span>Do ghluais an gasra'r seól go moch, </span>
<lb n="4731"/><span>A's ní raibh capall ná cóiste 'cu, </span>
<lb n="4732"/><span>Ach fothar aga chun pós'ortha, </span>
<lb n="4733"/><span>'Gus iad a' dul go Cill Áirne.  </span>
<lb n="4734"/><span>Do bhuail an sagart 'sa ród umpa, </span>
<lb n="4735"/><span>'gus dóibh do bheannuig go córach glic,</span>
<lb n="4736"/><span>Téighidh do'n bhaile 'gus tógaidh tig, </span>
<lb n="4737"/><span>'Gus cuiridh bhúr gcapaill ar stábla,"</span></p>
<lb n="4738"/>
<lb n="4739"/><p><span>Curfá.</span></p>
<lb n="4740"/>
<lb n="4741"/><p><span>"Go deimhin, a athair, ní cóir duit sin,</span>
<lb n="4742"/><span>'S ní dóch go nglacfam do chómhairle 'nois,</span>
<lb n="4743"/><span>Téanam cois falla nú póirse linn,</span>
<lb n="4744"/><span>'Gus bheirfimíd cnagaire lán duit."</span>
<lb n="4745"/><span>Do ghlac sé fearg 's ba mhór a phluic</span>
<lb n="4746"/><span>"Ní rachad cois falla ná póirse libh</span>
<lb n="4747"/><span>Faighidh bhúr gcaile 's bhúr lóma fir</span>
<lb n="4748"/><span>'Gus pósfad ar bolg na sráid' iad."</span></p>
<lb n="4749"/>
<lb n="4750"/><p><span>Curfá.</span>
<lb n="4751"/></p>
</div>
<pb n="189"/>
<div><lb n="4752"/><p><span>LEATHER AWAY THE WATTLE O!</span></p>
<lb n="4753"/>
<lb n="4754"/><p><span>Gléas D. — Con spirito.</span></p>
<lb n="4755"/>
<lb n="4756"/><p><span>Aréir a's mé go déanach </span>
<lb n="4757"/><span>Ar thaobh cnuic le hais an Chóibh, </span>
<lb n="4758"/><span>Do shuidh mé seal ag éisteacht </span>
<lb n="4759"/><span>le guth na n-éan a' cantain cheóil; </span>
<lb n="4760"/><span>lem thaobh gur dhearcas spéir-bhean, </span>
<lb n="4761"/><span>Ba shaodmhar, snuidhte snasta snódh; </span>
<lb n="4762"/><span>A's a dlaoifholt crathach péarlach </span>
<lb n="4763"/><span>Ar fad a' téacht go halt na deóidh.  </span>
<lb n="4764"/><span>Ba gheal a gné mar sneachta sléibh', </span>
<lb n="4765"/><span>Ba dheas a sgéimh, a creat 'sa clódh, </span>
<lb n="4766"/><span>'S is pras do spreag ar théadaíbh </span>
<lb n="4767"/><span>'Leather a-way the Wattle Ó!</span></p>
<lb n="4768"/>
<lb n="4769"/><p><span>A braoithe cearta caola </span>
<lb n="4770"/><span>Ar a héadan tais, gan snas, gan smól, </span>
<lb n="4771"/><span>Ba righin a rosc mar bhraon glas, </span>
<lb n="4772"/><span>Ag sileadh ó'n aer ar bhárr an fheóir; </span>
<lb n="4773"/><span>Sneachta geal gan éalluing, </span>
<lb n="4774"/><span>go géar i gcath le dath an róis, </span>
<lb n="4775"/><span>'S níor bh'aith(i)nid do'n éigse </span>
<lb n="4776"/><span>Cia 'cu staon na leacain óig.  </span>
<lb n="4777"/><span>Is cneasda caomh d'aithris sgéal, </span>
<lb n="4778"/><span>Go mbeadh an Regs a' teacht i gc'róin le'r</span>
<lb n="4779"/><span>bh'fhonn a bheith seal ag éisteacht le </span>
<lb n="4780"/><span>'Leather a-way the Wattle Ó!</span></p>
<lb n="4781"/>
<lb n="4782"/><p><span>D'fhiosruigheas féin den spéir-bhean, </span>
<lb n="4783"/><span>"An féidir gur tú'n bhruinneal óg, </span>
<lb n="4784"/><span>Ar machaire na laoch mear, </span>
<lb n="4785"/><span>A gcath na Trae le'r milleadh treóin, </span>
<lb n="4786"/><span>Nú'n ainnis mhilis Déirdre, </span>
<lb n="4787"/><span>Ó Éirinn rug clann Uisnig mhóir, </span>
<lb n="4788"/><span>Nú'n bhean dá ngoirthear Céarnuit, </span>
<lb n="4789"/><span>Ar chaise ghéar chuir muilion dóibh.  </span>
<lb n="4790"/><span>Melpomene Casandra shéimh </span>
<lb n="4791"/><span>Muirinn Méidhbh, Nú'n ainnir óg, </span>
<lb n="4792"/><span>'S gur binne liom do bhréithre 'Ná </span>
<lb n="4793"/><span>"Leather a-way the Wattle Ó!</span>
<lb n="4794"/></p>
</div>
<pb n="190"/>
<div><lb n="4795"/><p><span>D'fhreagair dam an spéir-bhean</span>
<lb n="4796"/><span>I mbriathraibh binne, blasda, beoil,</span>
<lb n="4797"/><span>I dteangain mhilis Ghaedhilge</span>
<lb n="4798"/><span>Do chuir go caomh an ceart i gcóir;</span>
<lb n="4799"/><span>"Cia file thú le h-éifeacht</span>
<lb n="4800"/><span>A ngléire goil na mbruinneal óg,</span>
<lb n="4801"/><span>Mh'ainm-se ní léir dhuit;</span>
<lb n="4802"/><span>Ar feadh an méid do chanais fós,</span>
<lb n="4803"/><span>Mise an mhaeghdan Inis Éilge,</span>
<lb n="4804"/><span>Le fada i bpéin fá ghlasaibh bhróin!</span>
<lb n="4805"/><span>A' thúth go gcloisfinn glaodhach ar</span>
<lb n="4806"/><span>'Leather a-way the Wattle Ó!</span></p>
<lb n="4807"/>
<lb n="4808"/><p><span>"Cidh treasgaradh go faon lag</span>
<lb n="4809"/><span>Na céadta d'fhuirinn Airt 's Eoghain</span>
<lb n="4810"/><span>Do balbhuigheadh ár n-éigse</span>
<lb n="4811"/><span>'S do cuireadh ár gcléir ar easba lóin;</span>
<lb n="4812"/><span>Ar thaisdiol do'n fhlaith éachtach,</span>
<lb n="4813"/><span>Go h-Éire tabharfaidh feasda c'róin,</span>
<lb n="4814"/><span>A's rugfaidh puic an Bhéarla</span>
<lb n="4815"/><span>Le ceathaibh pléar tar caladh fós.</span>
<lb n="4816"/><span>'S go caoin dá spreagadh ar théadaibh</span>
<lb n="4817"/><span>'Leather a-way the Wattle Ó!</span></p>
<lb n="4818"/>
<lb n="4819"/><p><span>Tomás Mac Coitir.</span>
<lb n="4820"/></p>
</div>
<pb n="191"/>
<div><lb n="4821"/><p><span>BEAN DUBH A' GHLEANNA.</span></p>
<lb n="4822"/>
<lb n="4823"/><p><span>Gléas C. — Moderato.</span></p>
<lb n="4824"/>
<lb n="4825"/><p><span>Tá bó 'gam ar a' sliabh, </span>
<lb n="4826"/><span>A's táim le seal 'na diaidh </span>
<lb n="4827"/><span>Ó chailleas-sa mo chiall le nóchar, </span>
<lb n="4828"/><span>Is dá sheóladh soir a's siar, </span>
<lb n="4829"/><span>Ins an áit dá ngabhan a' ghrian, </span>
<lb n="4830"/><span>Ó mhaidin go mbuidhean tráthnóna.  </span>
<lb n="4831"/><span>Nuair fhéachaim féin anúnn </span>
<lb n="4832"/><span>i n-áit go mbíodh mo rún</span>
<lb n="4833"/><span>Rithean óm shúil sruth deóra.  </span>
<lb n="4834"/><span>A Rí ghil na gcómhacht! </span>
<lb n="4835"/><span>go bhfóirir ar mo chúis, </span>
<lb n="4836"/><span>Gur b'í bean dubh a' ghleanna 'bhréodhaigh mé.</span></p>
<lb n="4837"/>
<lb n="4838"/><p><span>Bean dubh a' ghleanna </span>
<lb n="4839"/><span>Bean dubh do b'fhearra!</span>
<lb n="4840"/><span>Bean dubh ba dheise gáire; </span>
<lb n="4841"/><span>A gruadh mar an eala, </span>
<lb n="4842"/><span>'S a píob mar a' sneachta, </span>
<lb n="4843"/><span>'S a cúm seang singil áluinn.  </span>
<lb n="4844"/><span>Ní'l ógánach cailce </span>
<lb n="4845"/><span>Ó Bhail'áth-cliath go Gaillimh </span>
<lb n="4846"/><span>Ná as siúd go Tuam Uí Mheára </span>
<lb n="4847"/><span>Ná go bhfuil a' trial 's a' tarraing </span>
<lb n="4848"/><span>Ar eachaibh donna deasa </span>
<lb n="4849"/><span>A' tnúth leis an bhean dubh áluinn.</span></p>
<lb n="4850"/>
<lb n="4851"/><p><span>Do gheobhainn-se bean sa Mhumhain,  </span>
<lb n="4852"/><span>Triúr ban i Liúghean, </span>
<lb n="4853"/><span>Bean Ó righ geal Seóirse,</span>
<lb n="4854"/><span>Bean na lúba buidhe </span>
<lb n="4855"/><span>Dó ghrádhach mé le n-a croidhe,</span>
<lb n="4856"/><span>Bean 'gus dá mhíle bó léi;</span>
<lb n="4857"/><span>Inghíon óg an Iarla </span>
<lb n="4858"/><span>Atá go teinn dubhach diacrach</span>
<lb n="4859"/><span>'D'iarraidh me fhághail le pósadh, </span>
<lb n="4860"/><span>'S dá bhfaghainn-se féin mo rogha </span>
<lb n="4861"/><span>De mhnáibh deas' an domhain, </span>
<lb n="4862"/><span>'Sí bean dubh a' ghleanna b'fhearr liom.</span>
<lb n="4863"/></p>
</div>
<pb n="192"/>
<div><lb n="4864"/><p><span>An té chífeadh mo theach, </span>
<lb n="4865"/><span>'Sgan do dhíon air ach seasg </span>
<lb n="4866"/><span>'N-a shuidhe 'muigh ó thaobh a' bhóthair </span>
<lb n="4867"/><span>Nuair eirighean a' bheach </span>
<lb n="4868"/><span>'Gus dheinean a nead le grian a's </span>
<lb n="4869"/><span>le teas a' tsamhraidh! </span>
<lb n="4870"/><span>Nuair aosuighean suas a' tslat </span>
<lb n="4871"/><span>Ní fhanan uirthe aon mheas, </span>
<lb n="4872"/><span>Ach a'tnúth leis a' mbrainnse 's óige </span>
<lb n="4873"/><span>'S mo chailín plúrach, deas, </span>
<lb n="4874"/><span>D'éaluig uaim le spreas, </span>
<lb n="4875"/><span>Mo chúig céad slán go deó léi!</span></p>
<lb n="4876"/>
<lb n="4877"/><p><span>Domhnall Ua Marnáin a thug uaidh an céol so díreach mar a tá</span>
<lb n="4878"/><span>sé scríobhtha anso agam.  Comhnuighean Domhnall, mar a dúbhart cheana,</span>
<lb n="4879"/><span>i bparóiste na Tóimeach i n-aice le Maghchromtha.</span>
<lb n="4880"/></p>
</div>
<pb n="193"/>
<div><lb n="4881"/><p><span>TEACHT NA NGÉANA FIADHAINE.</span></p>
<lb n="4882"/>
<lb n="4883"/><p><span>Gléas D.  Fonn: "Seán Buidhe."</span></p>
<lb n="4884"/>
<lb n="4885"/><p><span>Fanaidh go n-éistiom a ceathair ar chaogad,</span>
<lb n="4886"/><span>A's geal laim go réidhfidh an tÁrd Rí</span>
<lb n="4887"/><span>An ceangal-sa ar Ghaodhlaibh ag Danaraibh chlaonadh,</span>
<lb n="4888"/><span>I bhfearannaibh Éibhear na lán-scriob.</span>
<lb n="4889"/><span>Lasfaid na spéartha le hanfadh an éirlig,</span>
<lb n="4890"/><span>Do dhearcfar ó Bhéara go Thráigh Lí,</span>
<lb n="4891"/><span>'S go caladh-phort Éirne ag gasaradh Shéarluis;</span>
<lb n="4892"/><span>A treasgairt an tréada sin Sheáin Bhuidhe!</span>
<lb n="4893"/></p>
</div>
<pb n="194"/>
<div><lb n="4894"/><p><span>Casfaid na Éanlaith dá ngairmthear "Géana,"</span>
<lb n="4895"/><span>An arm go gléasda gan spás puínn,</span>
<lb n="4896"/><span>Ag cabhair le Séarlus — an caithmhile is tréine,</span>
<lb n="4897"/><span>Dár sheasaimh ó d'eagadar cnámha Fhinn!</span>
<lb n="4898"/><span>Creacfaid a's céasfaid, 's scaipfid na Bréan-toirc,</span>
<lb n="4899"/><span>Leagfaid 's raobfaid a ngárdaí,</span>
<lb n="4900"/><span>Leagfar na péisde, 'tá cealgach, craosach,</span>
<lb n="4901"/><span>Gan faice, gan éadach, gan Seá Buidhe!</span></p>
<lb n="4902"/>
<lb n="4903"/><p><span>Le feartaibh an Aon-Mhic d'fuiling peanaid dar saoradh</span>
<lb n="4904"/><span>Go dtagaidh mo bhriathra le grádh i gcrích;</span>
<lb n="4905"/><span>Ár n-eaglais naomhtha — go gcasaid i n-éinfheacht,</span>
<lb n="4906"/><span>A gcealla na saor-sgoladh sáir-bhínn!</span>
<lb n="4907"/><span>Dá mairinn dá eis sin ach seachtmhuin de laethibh,</span>
<lb n="4908"/><span>'S gan labhairt ar chlaon-dlighthe Sheáin Bhuidhe,</span>
<lb n="4909"/><span>Le hatal ba aerach, mear, acfuineach, éadtrom,</span>
<lb n="4910"/><span>Do ghlanfainn do léim tar an mbán laoi!</span>
<lb n="4911"/></p>
</div>
<pb n="195"/>
<div><lb n="4912"/><p><span>DO CAITHEADH LIOM SAEGHAD.</span></p>
<lb n="4913"/>
<lb n="4914"/><p><span>Gléas A. Moderato.</span></p>
<lb n="4915"/>
<lb n="4916"/><p><span>Do caitheadh liom saeghad trím aisling aréir</span>
<lb n="4917"/><span>Le taithneamh do réilthion mhánla,</span>
<lb n="4918"/><span>Is geanamhail gné tá carthanach séimh</span>
<lb n="4919"/><span>Módh'l leanbhach maordha mnámhail;</span>
<lb n="4920"/><span>Rachmus ná spré ní ghlacfinn-se léi</span>
<lb n="4921"/><span>Airigead, tréad, ná bán-stoc,</span>
<lb n="4922"/><span>A's ar thairbhe an tsaoghail má ghlacann sí me</span>
<lb n="4923"/><span>Ní scarfad go héag le Máire.</span></p>
<lb n="4924"/>
<lb n="4925"/><p><span>A chara mo chléibh dár radas sa géill</span>
<lb n="4926"/><span>A's taithneamh tar bhéithibh Chláir-Luirc,</span>
<lb n="4927"/><span>Is eagalach mé le crosaibh an tsaoghail</span>
<lb n="4928"/><span>'S an teastas tá léighte 'g mná orm;</span>
<lb n="4929"/><span>Gur mheallas go claon le bladaireacht béil</span>
<lb n="4930"/><span>Gach ainnir dheas d'éist lem ráidhtibh,</span>
<lb n="4931"/><span>Go seacanfair me, 's is dearbh má ghnéir</span>
<lb n="4932"/><span>Gur gairid dom éag, a Mháire.</span>
<lb n="4933"/></p>
</div>
<pb n="196"/>
<div><lb n="4934"/><p><span>Tá lasadh na gcaor a's sneachta 'n-a réim</span>
<lb n="4935"/><span>'N-a leacain tré ghné na breághthacht,</span>
<lb n="4936"/><span>Is cailce's is caomh gan bhladar a déid</span>
<lb n="4937"/><span>'S a balsam ghob craorac lán-tais;</span>
<lb n="4938"/><span>A haigine saor ar chealg a's ar chlaon.</span>
<lb n="4939"/><span>'S a heascar de phréimh-stoc deágh-'thar.</span>
<lb n="4940"/><span>Na bearta gan bhréigh, 's ní rachmus ná spré.</span>
<lb n="4941"/><span>Do ghreannuigh liom féin tu, a Mháire.</span></p>
<lb n="4942"/>
<lb n="4943"/><p><span>Eoghan Ruadh.</span></p>
<lb n="4944"/>
<lb n="4945"/><p><span>'S Í AN BHLÁTH-BHRUINNEAL.</span></p>
<lb n="4946"/>
<lb n="4947"/><p><span>Gléas Eb. — Allegro.</span></p>
<lb n="4948"/>
<lb n="4949"/><p><span>'S í'n bhláth-bhruinneal bhláth mhilis bhéasach</span>
<lb n="4950"/><span>Bhláth mhiochair bhéal tana mhódh'l, </span></p>
</div>
<pb n="197"/>
<div><lb n="4951"/><p><span>Le grádh geal dá bláth-chruth do chéas me </span>
<lb n="4952"/><span>A's d'fhág me gan tréine gan treóir; </span>
<lb n="4953"/><span>Tá a bláth-fholt go bláth-tiugh ar daol-dath </span>
<lb n="4954"/><span>Is bláth shnoight' a haol-chrobh gan smól, </span>
<lb n="4955"/><span>Is bláth thuigseach ráidhte na béithe, </span>
<lb n="4956"/><span>'S is bláith 'n uile ghéag di go feór</span></p>
<lb n="4957"/>
<lb n="4958"/><p><span>A riúin dhil, is rún duit tar aon me, </span>
<lb n="4959"/><span>Mo riúin-sa lem ré thu 's mo stór, </span>
<lb n="4960"/><span>Do riún-sa mo riún-sa, go n-éagfad, </span>
<lb n="4961"/><span>Mo riún tú 's mo chéile lem ló; </span>
<lb n="4962"/><span>A riúin dhil na rún gceart ní léigfad </span>
<lb n="4963"/><span>Mo riún, tuig, le haon bhean at dheóidh, </span>
<lb n="4964"/><span>'S do riún-sa 's mo riún-sa má scéidhtear </span>
<lb n="4965"/><span>gan ríun ceart ag aonne go deó</span></p>
<lb n="4966"/>
<lb n="4967"/><p><span>A stór ghil, mo stór-sa tar aon tú, </span>
<lb n="4968"/><span>'S mo stór tú go n-éagfad dar ndóigh, </span>
<lb n="4969"/><span>Is stór me, a stór ghil, gan tréada, </span>
<lb n="4970"/><span>'S gur dóigh leó gur réic me gan fód; </span>
<lb n="4971"/><span>Beidh stór ag am stórach, ní baoghal duit, </span>
<lb n="4972"/><span>Beidh bólacht gan bhuidhchas, a's fós </span>
<lb n="4973"/><span>A stór ghil, do stórach má thréigir </span>
<lb n="4974"/><span>gan stórach ná ré 'gat am dheoidh</span></p>
<lb n="4975"/>
<lb n="4976"/><p><span>Curfá.  piu allegro.</span></p>
<lb n="4977"/>
<lb n="4978"/><p><span>A chuman na gcuman ná tréig me, </span></p>
</div>
<pb n="198"/>
<div><lb n="4979"/><p><span>'S go bhfuilim i n-éaghmuis at dheóidh, </span>
<lb n="4980"/><span>'S gur cuman do chuman ná tréigfad </span>
<lb n="4981"/><span>A chuman go dtéidheadh fé'n bfód.</span></p>
<lb n="4982"/>
<lb n="4983"/><p><span>Aindrias Mac Craith.</span></p>
<lb n="4984"/>
<lb n="4985"/><p><span>(Tímpal 1750.)</span></p>
<lb n="4986"/>
<lb n="4987"/><p><span>D'airigheas an ceól ag Labhrás Ó Conchobhair fear aosda atá 'n-a</span>
<lb n="4988"/><span>chomhnuidhe i dTobar Ríogh an Domhnaigh i gCorcaigh.</span></p>
<lb n="4989"/>
<lb n="4990"/><p><span>DO RINNEADH AISLING AERACH.</span></p>
<lb n="4991"/>
<lb n="4992"/><p><span>Gléas Eb. — Andantino.</span></p>
<lb n="4993"/>
<lb n="4994"/><p><span>Fonn: "An Buachail caol dubh." (Petrie)</span></p>
<lb n="4995"/>
<lb n="4996"/><p><span>Do rinneadh aisling aerach gan bhréig trím néal dam, </span>
<lb n="4997"/><span>'S me faon lag sínte tráth ar neóin, </span></p>
</div>
<pb n="199"/>
<div><lb n="4998"/><p><span>Gur casadh i gcéin me a' déanamh smuínte </span>
<lb n="4999"/><span>I ngleanntán aoibhinn gan aoin am chomhair; </span>
<lb n="5000"/><span>Mar a raibh cantain na n-éan ar ghéaga crainn ghlais, </span>
<lb n="5001"/><span>lachain a's éisc ag scéith ón dtaoid, </span>
<lb n="5002"/><span>An eala go glé a' téacht ar tuinn ann, </span>
<lb n="5003"/><span>'S an péarla i n-iochtar tráth as cómhair.</span></p>
<lb n="5004"/>
<lb n="5005"/><p><span>Do bhí beanna-phuic mhéithe le gréin don tír ann, </span>
<lb n="5006"/><span>Paintir míolta bánta's leómhain, </span>
<lb n="5007"/><span>Seannaigh ar saothar laochradh's rí choin. </span>
<lb n="5008"/><span>'teacht fé choilltibh breághtha'r neóin; </span>
<lb n="5009"/><span>Dob' aithnid do Phoebus an ghéag do b'aoirde </span>
<lb n="5010"/><span>A's néamh 'n-a clí mar scáil an óir, </span>
<lb n="5011"/><span>Beaca 'n-a n-aon a' scéith dom thímpal, </span>
<lb n="5012"/><span>Gan bhréig dob aoibhinn gáir a's geóin.</span></p>
<lb n="5013"/>
<lb n="5014"/><p><span>Ag machtnamh dom féin ar thréithe'n tsaoigail </span>
<lb n="5015"/><span>Fén spéir do b'aoibhinn lá as a gcómhair, </span>
<lb n="5016"/><span>Seadh dhearcas bé bheag mhaordha mhínchnis, </span>
<lb n="5017"/><span>Nár b'aosta gnaoi a's dob áluinn snódh; </span>
<lb n="5018"/><span>'N-a raibh lasadh na gcaor 'n-a scéimh tré lítis </span>
<lb n="5019"/><span>'S ba chaol a braoithe breághtha i gclódh, </span>
<lb n="5020"/><span>A carn-fholt néamhach léi go bíseach </span>
<lb n="5021"/><span>Mar shéadaibh flís a' fás go feór.</span>
<lb n="5022"/></p>
</div>
<pb n="200"/>
<div><lb n="5023"/><p><span>Dob eaglach mé-si am aonar roimpe,</span>
<lb n="5024"/><span>Ar theacht na hoidhche tráth ar neóin,</span>
<lb n="5025"/><span>A's falaing den aer bhog bhaoth 'na tímpal,</span>
<lb n="5026"/><span>A's éadach uimpe i ndeállraibh sróil;</span>
<lb n="5027"/><span>Gan pearsa dhen daonacht léi dá coimhtheacht</span>
<lb n="5028"/><span>Ach siollaire caoch is é do mhill me,</span>
<lb n="5029"/><span>Dob aibidh a bréithre tré n-a soigheada</span>
<lb n="5030"/><span>'S is claon do scaoil trím lár an sword.</span></p>
<lb n="5031"/>
<lb n="5032"/><p><span>Níor chealg me an séithleach cé gur mhill me,</span>
<lb n="5033"/><span>Le héigion grinn a's grádh don óigh,</span>
<lb n="5034"/><span>Gur thugas beannachadh 's céad di i mbréithre milse,</span>
<lb n="5035"/><span>Mar is é ba chuibhe do dháil dá sórt;</span>
<lb n="5036"/><span>Gur fhreagair me an spéir-bhean cé nár shíleas,</span>
<lb n="5037"/><span>I labharthaibh Gaedhilge séimh gan coimhtheas,</span>
<lb n="5038"/><span>Gur bhlaiseas a béal beag eádtrom ioghartha,</span>
<lb n="5039"/><span>Gan séanadh óm chroidhe le táinte póg.</span></p>
<lb n="5040"/>
<lb n="5041"/><p><span>Eoghan Ruadh.</span></p>
<lb n="5042"/>
<lb n="5043"/><p><span>A PHÉARLA GAN SCAMAL.</span></p>
<lb n="5044"/>
<lb n="5045"/><p><span>Gléas G. Allegro.</span></p>
<lb n="5046"/>
<lb n="5047"/><p><span>Fonn: "Tatter Jack Walsh."</span></p>
<lb n="5048"/>
<lb n="5049"/><p><span>A Phéarla gan scamal do léirchuir me i gcathaibh</span>
<lb n="5050"/><span>Éist liom gan fearg go n-innsead mo sceól; </span></p>
</div>
<pb n="201"/>
<div><lb n="5051"/><p><span>'S gur faobhrach do chaithis gaethe 'gus dearta </span>
<lb n="5052"/><span>Trem' chréachta 'n-a gceathaibh do mhill me gan treóir; </span>
<lb n="5053"/><span>Gan bhréagnadh do rachainn don Éigipt thar caladh </span>
<lb n="5054"/><span>'S go hÉirinn ní chasfinn choidhche dem dheóin; </span>
<lb n="5055"/><span>Ar tréan-mhuir ar talamh i ngéibheann i n-aiteas, </span>
<lb n="5056"/><span>Níor léan liom bheith farat cois Ínse gan stór.</span></p>
<lb n="5057"/>
<lb n="5058"/><p><span>Is craobhach 's is casta, is dréimreach 's is dlathach, </span>
<lb n="5059"/><span>Is néamhrach 's is leabhair a dlaoithe mar ór; </span>
<lb n="5060"/><span>Is péarlach a dearca, mar réaltan na maidne; </span>
<lb n="5061"/><span>Is caol cearta mala mar scríb pinn i gcló;</span>
<lb n="5062"/><span>Scéimh-chruth a leacain, aolda mar shneachta </span>
<lb n="5063"/><span>Go haerach a' caismirt tré lonnradh an róis </span>
<lb n="5064"/><span>Thug Phoébus 'n-a reathaibh thar bhéithibh at amharc, </span>
<lb n="5065"/><span>'S a éadan ar lasadh le díograis dod chló.</span></p>
<lb n="5066"/>
<lb n="5067"/><p><span>Is glégeal a mama mar ghéisibh cois calaidh </span>
<lb n="5068"/><span>A haol choirpín sneachta is faoilean da snódh; </span>
<lb n="5069"/><span>Ní féidir a maitheas do léir-chur i bpratainn.</span>
<lb n="5070"/><span>Caomh-lile cneasta a's mín-scoth na n-óg; </span>
<lb n="5071"/><span>Is craorac a balsam, a déid gheal gan aithis </span>
<lb n="5072"/><span>Do shaorfadh ón ngalar na mílte dhem' shórt;</span>
<lb n="5073"/><span>Saor-guth a teangan leigheanta i starthaibh </span>
<lb n="5074"/><span>Bheir tréan-phuic thar bheannaibh le mílseacht a glór.</span></p>
<lb n="5075"/>
<lb n="5076"/><p><span>Aodhgán Ó Rathaille.</span></p>
<lb n="5077"/>
<lb n="5078"/><p><span>Tá an ceól thuas aguinn fé mar airigheas ag Domhnall Ó Márnán é.</span>
<lb n="5079"/></p>
</div>
<pb n="202"/>
<div><lb n="5080"/><p><span>MÓIRÍN NÍ CHUILEANÁIN.</span></p>
<lb n="5081"/>
<lb n="5082"/><p><span>Gléas Eb. — Moderato.</span></p>
<lb n="5083"/>
<lb n="5084"/><p><span>Am aonar seal' a' róduigheacht, </span>
<lb n="5085"/><span>Cé seólfidhe am choinne lá </span>
<lb n="5086"/><span>Ach spéir-bhean mhaiseach mhodhmhail mhín, </span>
<lb n="5087"/><span>'Sí Móirín Ní Chuileanáin;</span>
<lb n="5088"/><span>Ba réidh, ba rathmhar ró-ghroidhe, </span>
<lb n="5089"/><span>Ba chóir cíortha clisde cáir,</span>
<lb n="5090"/><span>A chroabh-fholt casmar ór buidhe, </span>
<lb n="5091"/><span>'N-a thóirsighibh go troightha a' fás,</span>
<lb n="5092"/><span>A chroabhfholt cas mar ór buidhe, </span>
<lb n="5093"/><span>'N-a thóirsighibh go troighth' a fás.</span></p>
<lb n="5094"/>
<lb n="5095"/><p><span>Ba ghle ba gheal, ba ghleoidht' í, </span>
<lb n="5096"/><span>Ba hóg í a's b'oilte árd,</span>
<lb n="5097"/><span>Ba shéimh, ba shlachtmhar seólt' í, </span>
<lb n="5098"/><span>Ba shnódhmhín, ba shnoighte sámh;</span>
<lb n="5099"/><span>Ba bhéasach, blasda, beódh' í, </span>
<lb n="5100"/><span>Ba bheólbhinn, dar linn, an bháb,</span>
<lb n="5101"/><span>Ba mhaordha maiseach mórdha í, </span>
<lb n="5102"/><span>Ba mhódh'ail míonla miochair mná'uil</span>
<lb n="5103"/><span>Ba mhaordha maiseach, mórdha í, </span>
<lb n="5104"/><span>Ba mhódh'ail míonla miochair mná'uil</span></p>
<lb n="5105"/>
<lb n="5106"/><p><span>A' téacht lem ais don óigh mhín, </span>
<lb n="5107"/><span>'Nois móidighim gur bhinne 'n bháb,</span>
<lb n="5108"/><span>Ná éanlaith a' cantain nótaí, </span>
<lb n="5109"/><span>Ar mórchoíll, cois imill thrágha;</span>
<lb n="5110"/><span>'S ná'n té do spreagadh ceól síth, </span>
<lb n="5111"/><span>Chuir ceó-draoidheacht ar Uisnigh lá,</span>
<lb n="5112"/><span>'S is péarla ó neamh an tseóid ghrinn, </span>
<lb n="5113"/><span>Do sheól Críost am choinn' an tsráid,</span>
<lb n="5114"/><span>'S is péarla ó neamh an tseóid í, </span>
<lb n="5115"/><span>Do sheól Críost an choinn' an tsráid</span></p>
<lb n="5116"/>
<lb n="5117"/><p><span>Do shléachdas seal don óg-mhnaoi </span>
<lb n="5118"/><span>'S ba dhóigh línn nár mhisd' a thrácht,</span>
<lb n="5119"/><span>Do fhéachaint cad do sheól í, </span>
<lb n="5120"/><span>Gan mhórbhuidhin dá coim slán;</span>
<lb n="5121"/><span>An aon tar sleasaibh bóchna í, </span>
<lb n="5122"/><span>Do bhreodhaigh sínn le hiomad grádha,</span>
<lb n="5123"/><span>Nó créad an treibh 'na gcomhnuigheadh, </span>
<lb n="5124"/><span>A mór chríochaibh Inse fáil.</span>
<lb n="5125"/><span>Nó créad an treibh 'na gcomhnuigheadh, </span>
<lb n="5126"/><span>A mór chríochaibh Inse Fáil.</span></p>
<lb n="5127"/>
<lb n="5128"/><p><span>Seán Ó Tuama (1706-1775).</span></p>
<lb n="5129"/>
<lb n="5130"/><p><span>Seo thuas againn "Móirín Ní Ch." fé mar a chuala ag Nóra Ní Loingsigh é.</span>
<lb n="5131"/></p>
</div>
<pb n="203"/>
<div><lb n="5132"/><p><span>AN CAOL-DRUIMEAN ÓG.</span></p>
<lb n="5133"/>
<lb n="5134"/><p><span>Gléas F. Andante.</span></p>
<lb n="5135"/>
<lb n="5136"/><p><span>I mothar ghlas coille trém néaltaibh, </span>
<lb n="5137"/><span>Roimh mhúscailt do Phéabus chun seóil, </span>
<lb n="5138"/><span>Ba mheidhreach i gcrannaibh na héanlaith </span>
<lb n="5139"/><span>A's macalla a' léir chanadh leó.  </span>
<lb n="5140"/><span>Do dhearcas go hath-tuirseach bé mhiochair</span>
<lb n="5141"/><span>In ealta, shéimh, shultmhar shóghach, </span>
<lb n="5142"/><span>Ag taisteal an ghleanna 'n-a haonar </span>
<lb n="5143"/><span>Ag casadh a Caol-Druimean Óg.</span></p>
<lb n="5144"/>
<lb n="5145"/><p><span>Ba bhacalach camarsach péarlach </span>
<lb n="5146"/><span>A carnfholt craobhach 'n-a deóidh, </span>
<lb n="5147"/><span>Go snadhmanach srathanach dréimreach </span>
<lb n="5148"/><span>Ag tuitim 'n-a céibh léi go feór; </span>
<lb n="5149"/><span>A braoithe mar shíoda 's a héadan </span>
<lb n="5150"/><span>gan teimheal 's gan éalaing i gcló; </span>
<lb n="5151"/><span>'S í thíos ar an ínse ag aedhreacht </span>
<lb n="5152"/><span>gan suim ach 'n-a Caol-Druimean Óg.</span></p>
<lb n="5153"/>
<lb n="5154"/><p><span>Do dhruideas 'n-a coinne go héasga, </span>
<lb n="5155"/><span>'S ba gheanamhail géirseach an ógh; </span>
<lb n="5156"/><span>Do fhiosras a turas a's a héifeacht </span>
<lb n="5157"/><span>A hainm, a héileamh 's a cló. </span>
<lb n="5158"/><span>"An fíor gur tú Muirean nú Éithne</span>
<lb n="5159"/><span>Diana nó Hélen na dtreón, </span>
<lb n="5160"/><span>Nú Aoife, le draoidheacht, i riocht éanlaith' </span>
<lb n="5161"/><span>D'fhág Cloinn Lir ar thréan-mhuir 'n-a deóidh?"</span>
<lb n="5162"/></p>
</div>
<pb n="204"/>
<div><lb n="5163"/><p><span>"Ní haon aca ar éan-chos d'ár mhaoidhis mé,</span>
<lb n="5164"/><span>A shéimh-fhile ghrinn oinigh chóir,</span>
<lb n="5165"/><span>Ach Éire bhocht chéasda na Stíobhart</span>
<lb n="5166"/><span>A's éist liom go n-ínsead mo sceól:</span>
<lb n="5167"/><span>Go mbéidh daor-ghruig an éithigh 's an aimhlis</span>
<lb n="5168"/><span>D'á dtraochadh 's d'á ndíbirt da bhfóghmhar,</span>
<lb n="5169"/><span>A's na céadta beidh fém' bhun sa trínse</span>
<lb n="5170"/><span>Ag réabadh na díghe a's d'á rómhar."</span></p>
<lb n="5171"/>
<lb n="5172"/><p><span>Piaras Mac Gearailt.</span></p>
<lb n="5173"/>
<lb n="5174"/><p><span>CILL CHAIS.</span></p>
<lb n="5175"/>
<lb n="5176"/><p><span>Gléas F. Allegretto.</span></p>
<lb n="5177"/>
<lb n="5178"/><p><span>Cad dhéanfimíd feasta gan adhmad? </span></p>
</div>
<pb n="205"/>
<div><lb n="5179"/><p><span>Tá deire na gcoíllte ar lár </span>
<lb n="5180"/><span>Níl trácht ar Chill chais ná a teighlach, </span>
<lb n="5181"/><span>'S ní cluinfar a cling go bráth.  </span>
<lb n="5182"/><span>An áit úd 'na gcomhnuigheadh an deigh-bhean </span>
<lb n="5183"/><span>Fuair gradaim a's meidhir tar mhnáibh,  </span>
<lb n="5184"/><span>Bhíodh íarlaí a' taraing tar tuínn ann, </span>
<lb n="5185"/><span>'S an t-aifirean doimhinn dá rádh.</span></p>
<lb n="5186"/>
<lb n="5187"/><p><span>Ní chluinim fuaim lachan ná géidh ann </span>
<lb n="5188"/><span>Ná fiolair ag éigheamh cois cuain, </span>
<lb n="5189"/><span>Ná fiú na mbeaca chun saothair </span>
<lb n="5190"/><span>Thabharfadh mil agus céir don tsluagh.  </span>
<lb n="5191"/><span>Níl ceól binn milis na n-éan ann </span>
<lb n="5192"/><span>Le hamharc an lar dul uainn, </span>
<lb n="5193"/><span>Ná'n chuaichín i mbarra na ngéag ann, </span>
<lb n="5194"/><span>Ó's í chuirfeadh an saoghal chun suain.</span></p>
<lb n="5195"/>
<lb n="5196"/><p><span>Tá ceo ag tuitim ar chraobh ann </span>
<lb n="5197"/><span>Ná glanann le gréin ná lá, </span>
<lb n="5198"/><span>Tá smúid a' tuitim ón spéir ann, </span>
<lb n="5199"/><span>'S a chuid uisge go léir a' trághadh.  </span>
<lb n="5200"/><span>Níl coll, níl cuileann, níl caorann </span>
<lb n="5201"/><span>Ach clocha 'gus maol clochán,</span>
<lb n="5202"/><span>Páirc an fhorghaoise gan craobh ann, </span>
<lb n="5203"/><span>A's d'imthigh an géim chun fáin.</span>
<lb n="5204"/></p>
</div>
<pb n="206"/>
<div><lb n="5205"/><p><span>Anois mar bharr ar gach mí-ghreann</span>
<lb n="5206"/><span>Chuaidh prionnsa na nGaedheal tar sáil,</span>
<lb n="5207"/><span>Anonn le hainnir na míne,</span>
<lb n="5208"/><span>Fuair gradam 'san bhFrainnc 's 'san Spáinn.</span>
<lb n="5209"/><span>Anois tá a cualacht dá caoineadh</span>
<lb n="5210"/><span>Gheibheadh airgead buidhe agus bán,</span>
<lb n="5211"/><span>'S í ná tógfadh seilbh na ndaoine.</span>
<lb n="5212"/><span>'S í cara na bhfíor-bhochtán.</span></p>
<lb n="5213"/>
<lb n="5214"/><p><span>Aithchim ar Mhuire 's ar Íosa</span>
<lb n="5215"/><span>Go dtagaidh sí airís chughainn slán,</span>
<lb n="5216"/><span>Go mbeidh rinncí fada gabhail tímpal,</span>
<lb n="5217"/><span>Ceól fidilí 's teinnte cnámh,</span>
<lb n="5218"/><span>Go dtógfar an bhaile seo ár sinsear,</span>
<lb n="5219"/><span>Cill Chais breágh, airís go hárd,</span>
<lb n="5220"/><span>'S go brách nú go dtiocfaidh an díleann</span>
<lb n="5221"/><span>Ná feicfar é 'rís ar lár.</span></p>
<lb n="5222"/>
<lb n="5223"/><p><span>Seo thuas an ceól fé mar seintar i gCo. Phortláirge é.  Do chuireas</span>
<lb n="5224"/><span>i gcló cheana an t-amhrán so, ach ní mar a chéile an ceól a thugas cheana</span>
<lb n="5225"/><span>agus an ceól mar tá sé anso.  Is feár, dar liom, an ceól so.  'N-á</span>
<lb n="5226"/><span>theannta san tá'n t-amhrán sa cheart anso.</span></p>
<lb n="5227"/>
<lb n="5228"/><p><span>SÍLE NÍ GHADHRA.</span></p>
<lb n="5229"/>
<lb n="5230"/><p><span>Gléas Eb.</span></p>
<lb n="5231"/>
<lb n="5232"/><p><span>Ar maidin i ndé dham is déarach do bhíosa </span>
<lb n="5233"/><span>Go cathach am aonar a'déanamh mo smaointe </span></p>
</div>
<pb n="207"/>
<div><lb n="5234"/><p><span>Do dhearcas a'pléireacht go haerach am thímpal </span>
<lb n="5235"/><span>An eala ba shéimhe ba chlaoine ba chaoine.  </span>
<lb n="5236"/><span>Do phreabhas, do ritheas, do dhruideas 'n-a cómhair </span>
<lb n="5237"/><span>Do mheasas do thuigeas nár mhiste dhom shórt </span>
<lb n="5238"/><span>A blaiseadh go milis i n-imeal a beóil </span>
<lb n="5239"/><span>le taithneamh le gile le finne na hóige, </span>
<lb n="5240"/><span>le maise le glaine le binneacht a glórtha.</span></p>
<lb n="5241"/>
<lb n="5242"/><p><span>Is greanamhar dréimreach néamhreach frainseach, </span>
<lb n="5243"/><span>Bhí a carnfholt craobhach 'n-a shlaodaibh a' síneadh, </span>
<lb n="5244"/><span>go bachalach péarlach go réilteach go soíllseach, </span>
<lb n="5245"/><span>Go camarsach craobhach go néamhrach aoibhinn.  </span>
<lb n="5246"/><span>A' feachadh 's a' filleadh 's a' sileadh 'n-a deóidh </span>
<lb n="5247"/><span>'N-a mbeartaibh 'n-a srathaibh, 'n-a muirear go feór, </span>
<lb n="5248"/><span>Go haltaibh go huile go frithir i gcomhadh </span>
<lb n="5249"/><span>go slamarach curamach ómbrach órdha </span></p>
</div>
<pb n="208"/>
<div><lb n="5250"/><p><span>'Na srathaibh a' tuitim go himealach ómrach.</span></p>
<lb n="5251"/>
<lb n="5252"/><p><span>Tadhg Gaedhlach.</span></p>
<lb n="5253"/>
<lb n="5254"/><p><span>A CHARA CHLÚMHAIL DÍOGRAIS.</span></p>
<lb n="5255"/>
<lb n="5256"/><p><span>Gléas Eb. — Moderato.</span></p>
<lb n="5257"/>
<lb n="5258"/><p><span>A chara chlúmhail díograis, </span>
<lb n="5259"/><span>A shaoi ghlain de stoc na ndámh, </span>
<lb n="5260"/><span>Mo bheatha chughat-sa scríobhaim, </span></p>
</div>
<pb n="209"/>
<div><lb n="5261"/><p><span>Nú'n díth leat mo chor 's mo chrádh, </span>
<lb n="5262"/><span>Gach caile ciúin má's cuibhe liom </span>
<lb n="5263"/><span>go suidhfeadh lem ais le páirt, </span>
<lb n="5264"/><span>Ní ghlacaid siúd fairíor me, </span>
<lb n="5265"/><span>Tan chídh me gan stoc gan stát.</span></p>
<lb n="5266"/>
<lb n="5267"/><p><span>Cé geallaim súd don bhuidhin seo </span>
<lb n="5268"/><span>Do Shíle 's do Mhuirinn bhláith,</span>
<lb n="5269"/><span>Stair do scrúd' a's laoithe </span>
<lb n="5270"/><span>Do shuidhchain mar Oilioll fáidh,</span>
<lb n="5271"/><span>Cleasa lúith go líomhtha </span>
<lb n="5272"/><span>'S gach nidh eile bhréagfeadh mná, </span>
<lb n="5273"/><span>Is feas gur diúlt is díol dam, </span>
<lb n="5274"/><span>Nuair chídh me gan chuid gan cháin.</span></p>
<lb n="5275"/>
<lb n="5276"/><p><span>Mo bhroid, mo dhoigh, mo scíos guirt, </span>
<lb n="5277"/><span>Mo sceimhle mo ghoin, mo ghábha, </span>
<lb n="5278"/><span>Mo loit do loisc mo chlí 'nnam, </span>
<lb n="5279"/><span>Ár saoithe 's a sliocht ar fán, </span>
<lb n="5280"/><span>Gan chion gan chuid gan oighreacht, </span>
<lb n="5281"/><span>Gan feidhm chirt gan chothrom stáit, </span>
<lb n="5282"/><span>Is tuirc is duirc is daoithe </span>
<lb n="5283"/><span>go buidhnmhar is bodacháin.</span></p>
<lb n="5284"/>
<lb n="5285"/><p><span>Aindrias Mac Craith.</span></p>
<lb n="5286"/>
<lb n="5287"/><p><span>Labhrás Ó Conchobhair do thug uaidh an ceól so.  Fear aosda é agus</span>
<lb n="5288"/><span>chomhnuighean sé i dTobar Ríogh an Domhnaigh i gCorcaigh.  Lán Gaedhluinn</span>
<lb n="5289"/><span>ón gcliabhán aige agus ceól binn a dhóithin leis.  Do sheól Diarmuid, a mhac,</span>
<lb n="5290"/><span>an ceól seo chugham.  Is líomhtha Diarmuid féin ar an gceól.</span>
<lb n="5291"/></p>
</div>
<pb n="210"/>
<div><lb n="5292"/><p><span>FINGHÍN UA DONNCHADHA AN GHLEANNA.</span></p>
<lb n="5293"/>
<lb n="5294"/><p><span>Gléas F. — Allegro.</span></p>
<lb n="5295"/>
<lb n="5296"/><p><span>Fonn: "Follow Me Up to Carlow".</span></p>
<lb n="5297"/>
<lb n="5298"/><p><span>Fáilte's dachad ó draoithibh céad </span>
<lb n="5299"/><span>Do bhláth na seabhac nach íseal méinn </span>
<lb n="5300"/><span>Ó áitreabh Sacsan is cinnte daor </span>
<lb n="5301"/><span>go hárus Fleasc' na seangbhan.</span>
<lb n="5302"/><span>Coinfhiadh curata cráibhtheach caomh</span>
<lb n="5303"/><span>Flaith mar Oscar i mbárnain bhaoghail</span>
<lb n="5304"/><span>Neart tréan soilbhir, sásta séimh </span>
<lb n="5305"/><span>A's cuan na bhfannbhan lom lag.</span></p>
<lb n="5306"/>
<lb n="5307"/><p><span>Súil is gluise ná drúcht ar fheór,</span>
<lb n="5308"/><span>Úir na cruinne's fionndair mhór, </span>
<lb n="5309"/><span>Is clú dá chine san Mhúmhain go deó </span>
<lb n="5310"/><span>An Phoenix árd nách crannda.</span>
<lb n="5311"/><span>Laoch mear greanta, glan-díreach, fial, </span>
<lb n="5312"/><span>De phréimh na fleasca 's de shíol na bhFiann,</span>
<lb n="5313"/><span>Céile gaisce, fear fíonta riar</span>
<lb n="5314"/><span>Finghín groidhe Mac Domhnail.</span></p>
<lb n="5315"/>
<lb n="5316"/><p><span>Uasal d'aibigh ó righthibh é,</span>
<lb n="5317"/><span>Uan na seabhac ón ínse'n laoch, </span>
<lb n="5318"/><span>Is buan-cheap casnaimh dá thír go tréan </span>
<lb n="5319"/><span>An ríghfhear uaibhreach ceannsa.</span>
<lb n="5320"/><span>Aon dos tearmain de éigsibh Cuinn,</span>
<lb n="5321"/><span>Craobh ba rathmar ó léan Loc Linn</span></p>
</div>
<pb n="211"/>
<div><lb n="5322"/><p><span>Réilthion d'aibigh d'fhuil Éibhir Fhinn</span>
<lb n="5323"/><span>Fáilte Uí Cheallaigh don phlannda.</span></p>
<lb n="5324"/>
<lb n="5325"/><p><span>Aodhgán Ó Rathaile.</span></p>
<lb n="5326"/>
<lb n="5327"/><p><span>AG TAISTEAL NA BLARNAN.</span></p>
<lb n="5328"/>
<lb n="5329"/><p><span>Gléas F. — Andante.</span></p>
<lb n="5330"/>
<lb n="5331"/><p><span>Fonn: "Stáca an mhargaidh."</span></p>
<lb n="5332"/>
<lb n="5333"/><p><span>Ag taisteal na Blárnan lá 's me a' machtnamh </span>
<lb n="5334"/><span>Ar ár na bhfeara chon bhfáilteach bhfairsing </span></p>
</div>
<pb n="212"/>
<div><lb n="5335"/><p><span>De phós treón ba chalma i ngleó, </span>
<lb n="5336"/><span>Mar ar neaduigh an t-ál so tháine ó Shasana </span>
<lb n="5337"/><span>I stáit 's i bhfearan tsliocht Fhailbhe a's Aimhergin</span>
<lb n="5338"/><span>Eóghain Mhóir a's Chairbre an tslóigh; </span>
<lb n="5339"/><span>Na flatha ba ghnáthach tárthach treasamhail, </span>
<lb n="5340"/><span>Dá gcártadh 's dá gcrádh 's dá gcárnadh ag fanatics, </span>
<lb n="5341"/><span>Atá 'nocht aibig fá ghráin na heasgaine,</span>
<lb n="5342"/><span>gráscar cealgach Mhártain mhaluighthe </span>
<lb n="5343"/><span>An chrónchóip a thug masladh don Órd.</span></p>
<lb n="5344"/>
<lb n="5345"/><p><span>Do chaitheas-sa spás go casmhar cathach, </span>
<lb n="5346"/><span>Gan áird gan aiteas go cráidhte ceasnathach</span>
<lb n="5347"/><span>Fó bhrón a' fearadh mo dheór; </span>
<lb n="5348"/><span>Gur dhearcas-sa lámh liom bánchnis bhanamhail</span>
<lb n="5349"/><span>Mhánla mhaiseamhail ghrádhmhar gheanamhail</span>
<lb n="5350"/><span>Ró mhódhmhail ba thaithneamach mach snódh; </span>
<lb n="5351"/><span>Ba chamarsach cáblach fáinneach fada tiugh </span>
<lb n="5352"/><span>A' feacadh 's a' fás go sáil leí'r baille chrith,</span>
<lb n="5353"/><span>A bláthfholt bacalach scáinneach craipineach,</span>
<lb n="5354"/><span>Táclach snamaithe bárrchas daithte léi </span>
<lb n="5355"/><span>I gcló an óir gan scamal ná ceó.</span></p>
<lb n="5356"/>
<lb n="5357"/><p><span>Do fhreagair sí a' rádh bí lán de mheanmain</span>
<lb n="5358"/><span>Táimse a' tabhairt mo lámh mar thaca dhuit</span>
<lb n="5359"/><span>fó'n bhfóghmhar go n-amharc fir gleó; </span>
<lb n="5360"/><span>Is aithiris d'fháidhibh Fáil an t-athasc so </span>
<lb n="5361"/><span>gan phlás do chanaim le páirt a's taithneamh, </span>
<lb n="5362"/><span>Don óg leómhain do shealbhuigh m'óghacht; </span>
<lb n="5363"/><span>Ar thalamh 's ar sháil tá'n báire casta 'cu </span>
<lb n="5364"/><span>Níl seasamh a gcás le fághail ag Gallaphuic, </span></p>
</div>
<pb n="213"/>
<div><lb n="5365"/><p><span>Ní fhágfar ainim dá n-ál i mBreatain, </span>
<lb n="5366"/><span>Ar thrácht abhaile don mhál so a' taisteal </span>
<lb n="5367"/><span>le seól cóir go fearanaibh Eóghain.</span></p>
<lb n="5368"/>
<lb n="5369"/><p><span>Eoghan Ruadh.</span></p>
<lb n="5370"/>
<lb n="5371"/><p><span>SLÁN EOGHAIN RUAIDH.</span></p>
<lb n="5372"/>
<lb n="5373"/><p><span>Gléas C. — Andante.</span></p>
<lb n="5374"/>
<lb n="5375"/><p><span>Fonn: Síle Ní Ghadhra.</span></p>
<lb n="5376"/>
<lb n="5377"/><p><span>Seo slán agus dathadh le ceangal ceart díograis </span>
<lb n="5378"/><span>Cun gach áitreabh a's baile ó Choill fhátha go Fuinsin, </span></p>
</div>
<pb n="214"/>
<div><lb n="5379"/><p><span>An bhán-tsliocht 'n-a gcleactinn-se beath uisce bríoghmhar,</span>
<lb n="5380"/><span>Dánta le haithris a's spreagaireacht caoinphort; </span>
<lb n="5381"/><span>Rínnce 'gus pléidhreacht le béithibh gan tlás, </span>
<lb n="5382"/><span>Scaoith bhruinneal maordha lem thaobh-sa go sámh, </span>
<lb n="5383"/><span>Go síodach go séanmhar go séimh sultmhar cáidh, </span>
<lb n="5384"/><span>Is canntlach 's is cathach le sealadh me i ndaoir-se </span>
<lb n="5385"/><span>go hamhgrach a' taisteal gan aiteas ná aoibhneas.</span></p>
<lb n="5386"/>
<lb n="5387"/><p><span>Gach teannta 'n-ar theagmhas-sa breacfad go laoitheach </span>
<lb n="5388"/><span>le hannsacht don aicme do ghlacadh me i gcoimhir-se, </span>
<lb n="5389"/><span>Gach scannradh le trapaibh, gach scaipeadh's gach sceimhle.  </span>
<lb n="5390"/><span>Trér ghabhas-sa le sealad 's gan cara ar bith taobh liom; </span>
<lb n="5391"/><span>Gach turus gach tiubaist gach tuirse 's gach brón, </span>
<lb n="5392"/><span>gach siosma gach imirt 's gach imireas gleóidh, </span>
<lb n="5393"/><span>'S na cortha 'n-ar thuiteas tré uireasba stóir, </span>
<lb n="5394"/><span>A' straeracht go sinnil im imearthach choímhtheach </span>
<lb n="5395"/><span>I gcéin lear ón bhfuirinn ná druidfeadh mé ó chuibhrean.</span></p>
<lb n="5396"/>
<lb n="5397"/><p><span>Mo lán-sa thar éinne san tsaoghal so chun 'Liam gheal </span>
<lb n="5398"/><span>Fear grádhmhar déighméineach glan-tréitheach caoin ciallmhar </span>
<lb n="5399"/><span>Ráib shultamhar shaordha le féile do riaradh </span>
<lb n="5400"/><span>Na táinte go féastach 'n-a aolbhrog le mian suilt; </span>
<lb n="5401"/><span>Éigse na Laoicheart, cléir, draoithe 'gus dáimh, </span>
<lb n="5402"/><span>Tréad taistil tíortha gach n-oidhche 'gus lá,</span></p>
</div>
<pb n="215"/>
<div><lb n="5403"/><p><span>Béithe 'gus saoithe daill naoidhin agus báird </span>
<lb n="5404"/><span>go fíontach go feólmhar go beórach go biadhmhar </span>
<lb n="5405"/><span>go líonmhar go lonnrach go ceólmhar mar go siansach.</span></p>
<lb n="5406"/>
<lb n="5407"/><p><span>Eóghan Ruadh.</span></p>
<lb n="5408"/>
<lb n="5409"/><p><span>Labhrás Ó Conchobhair fear aosda ó Thobar Ríogh an Domhnaigh i</span>
<lb n="5410"/><span>gCorcaigh do thug uaidh an ceól so thuas fé mar a tá sé scríobhtha agam.</span></p>
<lb n="5411"/>
<lb n="5412"/><p><span>A CHÉIBHFHIONN BHEAG.</span></p>
<lb n="5413"/>
<lb n="5414"/><p><span>Gléas G. — Andante.</span></p>
<lb n="5415"/>
<lb n="5416"/><p><span>Fonn: Ar Éirinn ní 'neósfinn.</span></p>
<lb n="5417"/>
<lb n="5418"/><p><span>A chéibhfhionn bheag bhéaltana bhaoth, </span></p>
</div>
<pb n="216"/>
<div><lb n="5419"/><p><span>A thréidbhean ba shéadmhaire suim, </span>
<lb n="5420"/><span>A réil thion na spéir-choinneal gcaomh, </span>
<lb n="5421"/><span>'S a chéile na ndéithe go fíor, </span>
<lb n="5422"/><span>Mo léansa cá'r éaluigh do ghné, </span>
<lb n="5423"/><span>'S do chlaon-rosc na spéir-chriostal gcaoin, </span>
<lb n="5424"/><span>Do scéimhdhreach mar éintsneacht' an tsléibhe, </span>
<lb n="5425"/><span>A's caor-lasair tréan a' teacht tríd.</span></p>
<lb n="5426"/>
<lb n="5427"/><p><span>Nú do chraobhfholt tiugh dréimreach do théidheadh, </span>
<lb n="5428"/><span>Go faon chluthar fé bhun do chuim, </span>
<lb n="5429"/><span>Do chaolmhala éadhtrom glan réidh, </span>
<lb n="5430"/><span>A's t'éadan ar aon dath an aoil? </span>
<lb n="5431"/><span>Do thaobh gheal rug céim ar an ngréin, </span>
<lb n="5432"/><span>Do ghéaga mar ghéis ar an linn? </span>
<lb n="5433"/><span>Do thréigis do chaomh-chruth go léir, </span>
<lb n="5434"/><span>Tabhair scéala dham créad do bhain daoibh.</span></p>
<lb n="5435"/>
<lb n="5436"/><p><span>Is é chuir me i n-éaghmais mo ghné, </span>
<lb n="5437"/><span>A's ler thréigeas mo scéimh chruth go fíor, </span>
<lb n="5438"/><span>Na faolchoin ag aedhreacht mo thréid, </span>
<lb n="5439"/><span>'S me féinig gan chéile lem thaoibh, </span>
<lb n="5440"/><span>Ná aon mhac d'fhuil Éibhir na séad </span>
<lb n="5441"/><span>Dom chaomhnadh ar spéirling mar bhíodh, </span>
<lb n="5442"/><span>Ach saor-chead ag daor-scur go claon, </span></p>
</div>
<pb n="217"/>
<div><lb n="5443"/><p><span>Chun éirligh mo chaorach gach laoi.</span></p>
<lb n="5444"/>
<lb n="5445"/><p><span>Tá daol-bhrat ar Phoebus go féar,</span>
<lb n="5446"/><span>A's féach Pan mar thréig sin a phíp,</span>
<lb n="5447"/><span>Ag éigse ní'l caol-chruit ar gléas,</span>
<lb n="5448"/><span>'S ag béithibh ní'l aon fhocal fuinn;</span>
<lb n="5449"/><span>D'éagadar maoth-thortha craobh,</span>
<lb n="5450"/><span>Is tréith atáid éanlaith na gcríoch,</span>
<lb n="5451"/><span>Ó b'éigean dom chéile gheal féin</span>
<lb n="5452"/><span>Me thréigean, 's gan é teacht, fairíor!</span></p>
<lb n="5453"/>
<lb n="5454"/><p><span>Seán Clárach.</span></p>
<lb n="5455"/>
<lb n="5456"/><p><span>PÉARLA AN BHROLLAIGH BHÁIN.</span></p>
<lb n="5457"/>
<lb n="5458"/><p><span>Gléas Eb.</span></p>
<lb n="5459"/>
<lb n="5460"/><p><span>Tá cailín deas am chrádh </span>
<lb n="5461"/><span>le blían 'gus le lá,</span>
<lb n="5462"/><span>A's ní fhéadaim a fághail le bréagadh;</span></p>
</div>
<pb n="218"/>
<div><lb n="5463"/><p><span>Ní'l aiste chlis le rádh </span>
<lb n="5464"/><span>Dá gcanaid fir le mná</span>
<lb n="5465"/><span>Nár chaitheamair gan tábhacht léi-se.</span>
<lb n="5466"/><span>Do'n Fhrainnc nó do'n Spáinn </span>
<lb n="5467"/><span>Dá dtéidheadh mo ghrádh</span>
<lb n="5468"/><span>Go raghainn-se gach lá dá féachaint;</span>
<lb n="5469"/><span>A's mara dúinn-ne tá sé i ndán </span>
<lb n="5470"/><span>An ainnir chiúin seo dh'fhághail</span>
<lb n="5471"/><span>Mac Muire na ngrás dár saoradh.</span></p>
<lb n="5472"/>
<lb n="5473"/><p><span>'Sa chailín chailce bhláith </span>
<lb n="5474"/><span>Dá dtugas searc a's grádh,</span>
<lb n="5475"/><span>Ná tabhair-se gach tráth dham éaradh;</span>
<lb n="5476"/><span>'Sa liacht ainnir mhín im dheághaidh </span>
<lb n="5477"/><span>le buaidh a's maoin 'na láimh</span>
<lb n="5478"/><span>Dá ngabhamís it áit-se chéile.</span>
<lb n="5479"/><span>Póg a's míle fáilte </span>
<lb n="5480"/><span>A's barraí geal' do lámh</span>
<lb n="5481"/><span>'Sé a n-iarrfainn go brách mar spré leat,</span>
<lb n="5482"/><span>A's mara damh-sa taoise i ndán </span>
<lb n="5483"/><span>A Phéarla'n Bhrollaigh bháin,</span>
<lb n="5484"/><span>Nár thí mise slán o'n aonach.</span></p>
<lb n="5485"/>
<lb n="5486"/><p><span>TÁ SAEGHAD-GHALAR NIMHE.</span></p>
<lb n="5487"/>
<lb n="5488"/><p><span>Gléas Bb. — Andante.</span></p>
<lb n="5489"/>
<lb n="5490"/><p><span>Fonn: "Tá mo ghrádh so ar an abhainn" (Petrie).</span></p>
<lb n="5491"/>
<lb n="5492"/><p><span>Tá saeghad galar nímhe dom ghéar-ghoin go huile,</span></p>
</div>
<pb n="219"/>
<div><lb n="5493"/><p><span>Is céasta mo thuras d'oídhche a's de ló,</span>
<lb n="5494"/><span>Is tréan tigid tuilte déara 'n-a sruithibh</span>
<lb n="5495"/><span>I n-éinfheacht óm ruisc i n-a línntibh go feór;</span>
<lb n="5496"/><span>Mar thréigis-se sinne a phéarla gan teimheal,</span>
<lb n="5497"/><span>Is é sin do chuir na mílte gan treóir,</span>
<lb n="5498"/><span>I gcéin tar na tuinnibh féachaidh mar imthigh,</span>
<lb n="5499"/><span>Réilthion is misneach saoithibh an eóil.</span></p>
<lb n="5500"/>
<lb n="5501"/><p><span>Do mhaothuigh mo ruisce do chlaochluigh mo chuisle,</span>
<lb n="5502"/><span>Ar dtréigean mo nirt níl brígh 'r bith im ghlór,</span>
<lb n="5503"/><span>Mo ghéaga gan fuinneamh d'éaluigh mo mhisneach,</span>
<lb n="5504"/><span>Is daol dathach dubh mo ghnaoi 'gus mo shnódh;</span>
<lb n="5505"/><span>Is méala mo thuras im aonar gan duine,</span>
<lb n="5506"/><span>A' géar-ghol fé thuirse a' caoine mo leómhain,</span>
<lb n="5507"/><span>A bhréithre gur bhinne ná éanla na coille,</span>
<lb n="5508"/><span>'S ná téada na cruite ag síor-sheinim cheóil.</span></p>
<lb n="5509"/>
<lb n="5510"/><p><span>Tá spéirling a's stuirim ghaothmhar ar uisce</span>
<lb n="5511"/><span>A' réabadh 's a' briseadh slím-chranna seoil,</span>
<lb n="5512"/><span>A's caorthanna neimhe ag Téitis ar mire</span>
<lb n="5513"/><span>A' scéithchain fé imeal tíre tar meodhan;</span>
<lb n="5514"/><span>Na stéideacha buile ag Phoebus a' rithe,</span>
<lb n="5515"/><span>Gan géille ná urraim díreach don chóir.</span>
<lb n="5516"/><span>Phlégan ar mire Aethan gan fuinneamh</span></p>
</div>
<pb n="220"/>
<div><lb n="5517"/><p><span>Éolus go tuirseach fíor-lag ar nóin.</span></p>
<lb n="5518"/>
<lb n="5519"/><p><span>Seán Ó Tuama.</span></p>
<lb n="5520"/>
<lb n="5521"/><p><span>MAIDEAN I MBÉARA.</span></p>
<lb n="5522"/>
<lb n="5523"/><p><span>Gléas C. Andante.</span></p>
<lb n="5524"/>
<lb n="5525"/><p><span>Is é mo chaoi gan mise maidean aerach </span>
<lb n="5526"/><span>Amuigh i mBéara am sheasamh ar an dtráigh </span>
<lb n="5527"/><span>Is guth na n-éan am tharaing thar na sléibtibh cois na farige </span>
<lb n="5528"/><span>Go Céim An Aitinn mar a mbíon mo ghrádh.</span>
<lb n="5529"/><span><pb n="221"/>  </span>
<lb n="5530"/><span>Is obann aoibhinn aiteasach do léimfinn, </span>
<lb n="5531"/><span>Do rithfinn saor ó ana-bhroid an tláis, </span>
<lb n="5532"/><span>Do chuirfinn druim le sgamalaibh an tsaoghail seo, </span>
<lb n="5533"/><span>Dá bhfaghainn mo léir dhóthain d'amharc ar mo chaoimh-shearc bhán.</span></p>
<lb n="5534"/>
<lb n="5535"/><p><span>Is é mo dhíth bheith ceangailte go faon-lag, </span>
<lb n="5536"/><span>Is neart mo chléibh dá thachtadh 'nnso da tsráid, </span>
<lb n="5537"/><span>An fhaid tá réim na habhann agus gaoth ghlan na farige </span>
<lb n="5538"/><span>Ag glaodhach 's ag gairim ar an gcroidhe seo'm lár.  </span>
<lb n="5539"/><span>Is milis bríoghmhar leathan bhog an t-aer ann, </span>
<lb n="5540"/><span>Is gile ó'n ngréin go fairsing ar an mbán, </span>
<lb n="5541"/><span>'S ochón a Rígh bhean bhanamhail na gcraobh-fholt </span>
<lb n="5542"/><span>Gan sinn a-raon imeasg an aitinn mar do bhímís tráth!</span></p>
<lb n="5543"/>
<lb n="5544"/><p><span>Osborn Ó hAimhirgin.</span></p>
<lb n="5545"/>
<lb n="5546"/><p><span>AG TAISTEAL NA SLÉIBHTE.</span></p>
<lb n="5547"/>
<lb n="5548"/><p><span>Gléas D. — Allegretto.</span></p>
<lb n="5549"/>
<lb n="5550"/><p><span>Fonn: "Seán Buidhe."</span></p>
<lb n="5551"/>
<lb n="5552"/><p><span>A' taisteal na sléibhte dham sealad am aonar, </span></p>
</div>
<pb n="222"/>
<div><lb n="5553"/><p><span>Go hath tuirseach céasta, gan áird ghrinn, </span>
<lb n="5554"/><span>'S mé a' machtnamh ar chlé-bheartaibh gangaid' an tsaogail, </span>
<lb n="5555"/><span>Do shearg mo ghné a's do chráidh sinn, </span>
<lb n="5556"/><span>Ár bhflatha mar thraocha dar gallaphuic chlaona, </span>
<lb n="5557"/><span>'S a mbailte puirt aolda mar fásuigheadh, </span>
<lb n="5558"/><span>'S an donas le chéile da dhortadh gach lae 'rainn, </span>
<lb n="5559"/><span>Ó ceangaladh Éire le Seán Buidhe.</span></p>
<lb n="5560"/>
<lb n="5561"/><p><span>Cois abhann i gcaoldoire stadas-sa tréimhse </span>
<lb n="5562"/><span>Dom reathanaibh géara d'fhúig támhach sinn, </span>
<lb n="5563"/><span>lán d'aiteas ag éisteacht le cantain na n-éanlaith, </span>
<lb n="5564"/><span>Dá spreagadh 'r na géagaibh go sár-bhinn,</span>
<lb n="5565"/><span>D'amharcas spéir-bhruinneal gheanamhail dhéid-gheal, </span>
<lb n="5566"/><span>Chaoin charthanach, shéimh a' teacht lámh linn </span>
<lb n="5567"/><span>I maise 's i maordhacht fuair barra gan bhréagnadh </span>
<lb n="5568"/><span>Ó n-a bhfeaca-sa de bhéithibh i gClár Chuinn.</span></p>
<lb n="5569"/>
<lb n="5570"/><p><span>Ba mhaiseach a héadan tais cneasta ar aoldath, </span>
<lb n="5571"/><span>'S ba shamhail le caolruib' a dhá braoi,</span>
<lb n="5572"/><span>Taraingthe 'r réalt-dhearcaibh reamhara réidh-ghlasa</span>
<lb n="5573"/><span>Chealg na céadta le lámhach saighead; </span>
<lb n="5574"/><span>Ar amharc a scéimhe ó bhathas go caoltroigh,</span>
<lb n="5575"/><span>D'fhiosruigheas féinig den bháibín, </span>
<lb n="5576"/><span>A hainim le héifeacht 's na bearta chuir réilthion </span></p>
</div>
<pb n="223"/>
<div><lb n="5577"/><p><span>Dá samhail i gcéin lear 'n-a fánaidhe.</span></p>
<lb n="5578"/>
<lb n="5579"/><p><span>Eoghan Ruadh.</span></p>
<lb n="5580"/>
<lb n="5581"/><p><span>AN BUACHAIL BÁN.</span></p>
<lb n="5582"/>
<lb n="5583"/><p><span>Gléas Eb. Adagio.</span></p>
<lb n="5584"/>
<lb n="5585"/><p><span>Maidin laoi ghil fé dhuile chraínn ghlais, </span>
<lb n="5586"/><span>Doire 'm aonar cois imiol trágha; </span>
<lb n="5587"/><span>A bhfís trém néaltha do dhearcas spéir bhean </span>
<lb n="5588"/><span>A' teacht ó n thaobh dheas na mar' am dháil, </span></p>
</div>
<pb n="224"/>
<div><lb n="5589"/><p><span>Ba chirt' a braoithe ná buile rínn chuir </span>
<lb n="5590"/><span>Tanaí caoil-phin buailthe 'r phár; </span>
<lb n="5591"/><span>'S é dúbhairt le diogarais "och uaill mo chroidhe-se </span>
<lb n="5592"/><span>Nú a bhfeicfead choidhche mo bhuachail bhán"?</span></p>
<lb n="5593"/>
<lb n="5594"/><p><span>Ba chaoin a déidmhion, ba mhín a haolchrobh </span>
<lb n="5595"/><span>'Sa dlaoi 'n-a shlaoda mar ór go sáil; </span>
<lb n="5596"/><span>Ba ghil' a héadan ná gnúis na réalthan </span>
<lb n="5597"/><span>bheir solus gléineach don tsaoghal roimh lá.  </span>
<lb n="5598"/><span>Bhí uile shoillse na gréin' a' rínnce </span>
<lb n="5599"/><span>'Na leacain mhíonla trí lítis bhán; </span>
<lb n="5600"/><span>Is sruth gan dísge ó shlios a rínn-rosc, </span>
<lb n="5601"/><span>Shocma rioghdha d'á buachail bán.</span></p>
<lb n="5602"/>
<lb n="5603"/><p><span>Is tapa shléachdas don bhruinn'l mhaordha </span>
<lb n="5604"/><span>Mhiochair bhéaltais mhúinte mhná; </span>
<lb n="5605"/><span>A's d'fhiosraigh mé dhi i laoithibh Gaedhilge </span>
<lb n="5606"/><span>A cin', a gaoltha, a dleacht sa cáil.  </span>
<lb n="5607"/><span>An duil de dhéithibh críon an aeír í </span>
<lb n="5608"/><span>Nú'n gein de ríghthibh an tsaoighil a grádh; </span>
<lb n="5609"/><span>Nú créad é'n tréanfhear do bhuair a céadfadh, </span>
<lb n="5610"/><span>Ar a nglaodhan sísi An buachail bán?</span></p>
<lb n="5611"/>
<lb n="5612"/><p><span>Seán Ó Coileáin.</span></p>
<lb n="5613"/>
<lb n="5614"/><p><span>Tá'n t-amhrán so le fághail i gcuid a 4, ach ní mar a chéile ar fad an</span>
<lb n="5615"/><span>ceól so agus an ceól úd.  Cuirim i gcló anso an fonn fé mar thug Áine</span>
<lb n="5616"/><span>Ní Raghallaigh uaithe é.</span>
<lb n="5617"/></p>
</div>
<pb n="225"/>
<div><lb n="5618"/><p><span>AGUISÍN.</span></p>
<lb n="5619"/>
<lb n="5620"/><p><span>Ag cur amach an leabhrín seo airís eile budh mhaith liom cúpla rud</span>
<lb n="5621"/><span>a rádh 'n-a thaobh.  Tá'n leabhar níos feárr anois ná mar a bhí sé roimhe</span>
<lb n="5622"/><span>seo, mar tá na leathanaigh cóimhrighthe go cruinn i ndiaidh a chéile ó thúis</span>
<lb n="5623"/><span>go deire.  'N-a theannta soin tá sé nó seacht amhráin le fagháil i dteannta</span>
<lb n="5624"/><span>an méid a bhí ann cheana.</span></p>
<lb n="5625"/>
<lb n="5626"/><p><span>Rud eile.  Tá breis agus cúig bhliadhna fíchid ann ó thosnuigheas ar</span>
<lb n="5627"/><span>an obair seo.  Agus go deimhin féin ní mór ná gur am' aindeóin a</span>
<lb n="5628"/><span>chuireas chuige an uair sin, mar bhí 'fhios agam go anamhaith gur obair</span>
<lb n="5629"/><span>ana-chruaidh é a bheith ag bailiú' amhrán, idir ceól agus focail.  Ach do</span>
<lb n="5630"/><span>chuir daoine áirighthe misneach orm.  Dubhradar liom gur obair fhoghanta</span>
<lb n="5631"/><span>a bhéinn ag déanadh ar son ár dtíre 's ár dteangan duthchais.  Ansan do</span>
<lb n="5632"/><span>thosnuigheas air agus do leanas air ó shoin.</span></p>
<lb n="5633"/>
<lb n="5634"/><p><span>Is iomdha duine do thug congnamh dom.  Táim ana-bhuidheach díobh go</span>
<lb n="5635"/><span>léir agus go háirighthe táim fé chomaoine ag Áine Ní Raghallaigh.  Na</span>
<lb n="5636"/><span>hamhráin do chuir na daoine seo ag triall orm ní raibh 'fhios agam cá</span>
<lb n="5637"/><span>bhfuarthas iad, nó cé bhailigh ar dtúis cuid acu.</span></p>
<lb n="5638"/>
<lb n="5639"/><p><span>Tá tímpal a's trí nó ceithre chinn déag díobh agus dubhairt Fionán</span>
<lb n="5640"/><span>Mac Coluim liom le déidheanaighe gur b'é féin do bhailigh iad.  Deir sé</span>
<lb n="5641"/><span>gur cuma leis na hamhráin seo bheith agam agus úsáid do dhéanadh dhíobh,</span>
<lb n="5642"/><span>ach amháin go gcuirfinn i n-úil do dhaoinibh gur b'é féin do bhailigh ar dtúis</span>
<lb n="5643"/><span>iad, rud atá agam anois 'á dhéanadh.  Dar ndóigh táim fé chomaoine aige</span>
<lb n="5644"/><span>'n-a thaobh.  Mar a deir an sean-amhrán "bíodh sé mar sin."</span></p>
<lb n="5645"/>
<lb n="5646"/><p><span>PÁDRUIG BREATHNACH.</span></p>
<lb n="5647"/>
<lb n="5648"/><p><span>Eanair, 1923.</span>
<lb n="5649"/></p>
</div>
<pb n="226"/>
<div><lb n="5650"/><p><span>Seo leitir a fuaireas i mí Nodlag, 1922, ó "Fhinghin na Leamhna:"</span></p>
<lb n="5651"/>
<lb n="5652"/><p><span>Gaibh mo bhaodhchas i dtaobh cuireadh a thabhairt dom chun innsint do'n</span>
<lb n="5653"/><span>saoghal Gaedhlach cá bhfuaireas na sean-amhráin úd.  Ag seo thíos beagán</span>
<lb n="5654"/><span>faisnéise mar gheall ortha:</span></p>
<lb n="5655"/>
<lb n="5656"/><p><span>"Cáit Ní Ghuidhir." Sidé an ceann is mó cáil ortha, is dócha.  Do</span>
<lb n="5657"/><span>ghluais sé sin mar amhrán ar an slighe n-a bhfuil sé agam-sa is agat-sa</span>
<lb n="5658"/><span>i gcló amach ar fuaid na hÉireann ó Chraoibh Spúncáin de Chonnradh na</span>
<lb n="5659"/><span>Gaedhilge tímpal 20 bliadh ó shoin.  Seán Ó Séaghdha, Cathair Saidhbhín agus</span>
<lb n="5660"/><span>Séamus Ó Séacháin ón gClocán, Cill Mic Ciarain, do thug dóm-sa é</span>
<lb n="5661"/><span>fé mar bhí sé acu féin is do scríobhas amach an leagan de atá againn</span>
<lb n="5662"/><span>anois ón adhbhar san.  Do cuireadh i gcló é do'n chéad uair i m-"Bolg an</span>
<lb n="5663"/><span>tSoláthair" san mbl. 1904, agus 'n-a diaidh sin san gCúigmhadh Leabhar le</span>
<lb n="5664"/><span>Connradh na Gaedhilge.</span></p>
<lb n="5665"/>
<lb n="5666"/><p><span>"An Ciarraigheach malluighthe." Tar éis bheith ag cur a thuairisg seo</span>
<lb n="5667"/><span>ar fuaid na Mumhan le mórán blian d'aimsigheas sa deire é ag seana</span>
<lb n="5668"/><span>mhnaoi ná raibh ach míle óm thig féin i n-Ibh Ráthach.  Máire Liath a tugtí</span>
<lb n="5669"/><span>uirthi.  Do bhí sí tímpal 85 bl. d'aois an uair a scríobhas-sa síos ó n-a</span>
<lb n="5670"/><span>béal é, san mbl. 1905.  Do cuireas i gcló do'n chéad uair é san</span>
<lb n="5671"/><span>"Lóchrann," Márta, 1908.</span></p>
<lb n="5672"/>
<lb n="5673"/><p><span>"An cailín deas ruadh." Scríobhas síos an leagan de atá agam ó</span>
<lb n="5674"/><span>bhéal Ruaidhrí Uí Chinnéide, sean mháighistir rinnce i nDaingean Uí Chúis.</span>
<lb n="5675"/><span>Chuireas i gcló i m"Bolg an tSoláthair" é san mbl. 1904.  "Caiseal"</span>
<lb n="5676"/><span>nó "Corcaigh" ba cheart a bheith i n-inead "An Daingean" san amhrán,</span>
<lb n="5677"/><span>ach deineadh localising air ansúd thiar.  Ní bhainean an bhéarsa "Ní'l aon</span>
<lb n="5678"/><span>tslat, agus rl." Leis i n-ao' chor ach le hamhrán eile, "Péarla deas an</span>
<lb n="5679"/><span>tsléi bháin."</span></p>
<lb n="5680"/>
<lb n="5681"/><p><span>"Bó na leath-adhairce." Do bhailigheas é seo le chéile, béarsa anso</span>
<lb n="5682"/><span>is bhéarsa ansúd ar fuaid Ciarraighe, is do chuireas i gcló san "Lóchrann"</span>
<lb n="5683"/><span>(Samhain, 1907) é.  Craobh "Éire Óg," Cill Orglan, is mó do scaip é</span>
<lb n="5684"/><span>seo mar amhrán arís ar fuaid na dúthaighe ar an slighe n-a bhfuil sé anois</span>
<lb n="5685"/><span>againn.  Bhíodh sé ar siubhal go minic leis ag Máirín Ní Séagha agus</span>
<lb n="5686"/><span>Seán Ó Murthuile.  Bhí an ceól i gcló san "Lóchran" Deire Fomhair, 1910.</span>
<lb n="5687"/><span>Bhí sé i gcló agam i n-" Duanaireacht do leanbhaibh (1914), is tá arís i</span>
<lb n="5688"/><span>g-" Cosa Buidhe Árda " (1922).</span>
<lb n="5689"/></p>
</div>
<pb n="227"/>
<div><lb n="5690"/><p><span>"Maidean Luain Cingcíse." Roibeárd Ó Raghallaigh, an Scairbh,</span>
<lb n="5691"/><span>Dromod i n-Ibh Rathach do thug an leagan áirithe seo dhómhsa.  Ní mór an</span>
<lb n="5692"/><span>deifir atá idir é agus an tslighe n-a bhfuil sé ag Dochtúir Sigerson i</span>
<lb n="5693"/><span>bh-"Filidheacht na Mumhan," ach amháin atarrú beag anso is ansúd.  Do</span>
<lb n="5694"/><span>chuireas i gcló san "Lóchrann" é mí na Lughnasa, 1917, agus i "Sean</span>
<lb n="5695"/><span>Amhráin na Mumhan," 1918.</span></p>
<lb n="5696"/>
<lb n="5697"/><p><span>"An dá ghabhrín bhuidhe." Is dóigh liom gur ó Phádruig Ó Foghludha,</span>
<lb n="5698"/><span>Ciarraigheach, a chomhnuighean i gCathair Chorcaighe do fuaireas an chuid is</span>
<lb n="5699"/><span>mó dhe seo.  Chuireas i gcló sa "Claidheamh Soluis" fad ó é, ach ní cuimhin</span>
<lb n="5700"/><span>liom cáthain, agus san "Lóchrann" Iúl, 1910.  Bhí sé agam i n-"Duanair-</span>
<lb n="5701"/><span>eacht do leanbhaibh, 1914, agus i g-"Cosa Buidhe Árda," 1917.</span></p>
<lb n="5702"/>
<lb n="5703"/><p><span>"Spailpín a rún."  Sa Rinn do scríobhas síos an chéad agus an dara</span>
<lb n="5704"/><span>bhéarsa, ach b'é Peadar Ó hAnnracháin a sholáthruigh an tríomhadh bhéarsa</span>
<lb n="5705"/><span>dhom i n-Ibh Rathach ó Siubhán, bean Uí Shúilleabháin an Fhaill Mhór.  Bhí an</span>
<lb n="5706"/><span>dá bhéarsa eile, leis, aici.  Do cuireadh i gcló do'n chéad uair é i "Smóilín</span>
<lb n="5707"/><span>na Rann" (1908).</span></p>
<lb n="5708"/>
<lb n="5709"/><p><span>"Táim breóite go leór." Sa Bhonán i n-aice Néidín do fuaireas é</span>
<lb n="5710"/><span>18 bl. ó shoin, is do chuireas seacht bhéarsa dhe i gcló i "Smóilín na</span>
<lb n="5711"/><span>Rann" (1908), agus i "Sean Amhráin na Mumhan." (1919).</span></p>
<lb n="5712"/>
<lb n="5713"/><p><span>"An Síoda atá ad' bhaillet." Fuaireas é seo san mBonán, leis, is</span>
<lb n="5714"/><span>do chuireas cheithre bhéarsaí de i gcló i "Smóilín na Rann" (1908).</span></p>
<lb n="5715"/>
<lb n="5716"/><p><span>Cuireadh "An t-uball breágh buidhe" i gcló san "Lóchrann" Deire</span>
<lb n="5717"/><span>Foghmhair, 1908.  Diarmuid Ó Séacháin do sholáthruigh dúinn i mBéara é.</span>
<lb n="5718"/><span>Agus do chuireas le chéile "An tairngearacht" ó leagain de a fuaireas</span>
<lb n="5719"/><span>ó Dhomhnall Ó Súilleabháin, Ó Mhícheál Ó Gráda, is ó Shéamus Ó Donnghaoile</span>
<lb n="5720"/><span>— ó Chill Chrochán i nDún Ciaráin dóibh go léir, — is do chuireas i gcló</span>
<lb n="5721"/><span>mar sin é san "Lóchrann," Márta, 1908.</span></p>
<lb n="5722"/>
<lb n="5723"/><p><span>Inghean an Phailitínigh." Fuaireas é seo ó Seán Ó Súilleabháin, Lios Bán,</span>
<lb n="5724"/><span>Paróiste na Faille Móire, i n-Ibh Rathach .i. athair an Athar Tadhg atá thall i</span>
<lb n="5725"/><span>Lúndain, tímpal bl. a 1900.  Bhí cuid de cheana agam ó shean-Chiarraighigh i</span>
<lb n="5726"/><span>Lúndain.  Chuireas dhá bhéarsa dhe i gcló i m-"Bolg an tSoláthair," 1904,</span>
<lb n="5727"/><span>agus ocht bhéarsaí idir Ghaeluinn is Béarla san "Lóchrann, Feabhra, 1908.</span>
<lb n="5728"/><span>Dubhradh liom gur file de sna Céirínigh ó Oileán Ciarraighe a chum é céad</span>
<lb n="5729"/><span>éigin bliadhain ó shoin.</span>
<lb n="5730"/></p>
</div>
<pb n="228"/>
<div><lb n="5731"/><p><span>"Táim-se am' chodla" nó Tráthnóinín Déanach" Donncha Ó Laoghaire</span>
<lb n="5732"/><span>atá anois i Loch Garman do scríobh síos é seo dhom fé mar d'airigh sé</span>
<lb n="5733"/><span>féin é, is do cuireadh i gcló do'n chéad uair é i m-"Bolg an tSoláthair,"</span>
<lb n="5734"/><span>1904).</span></p>
<lb n="5735"/>
<lb n="5736"/><p><span>"Raithineach a bhean bheag."  Fuaireas é seo ó Shéamus de Faoit,</span>
<lb n="5737"/><span>Ceann Eich is ó dhaoinibh nach é, i bparróiste na Dromod i n-Ibh Rathach, is</span>
<lb n="5738"/><span>do chuireas i gcló san m-"Bolg" réamhráite é (1904).  File do bhí san</span>
<lb n="5739"/><span>bparróiste sin fad ó gurbh' ainm do Roderic Ó Dálaigh a chum é.</span></p>
<lb n="5740"/>
<lb n="5741"/><p><span>"Cois Calaithe an ghóilín."  Fuaireas é seo ó Phádruig Ó Géaráin,</span>
<lb n="5742"/><span>Meall na Hómhan, Dromod, Ciarraighe, is do scríobh Peadar Ó hAnnracháin</span>
<lb n="5743"/><span>leagan eile dhe síos dom ó bhéal Dhiarmuda Uí Dhubháin, dall go raibh</span>
<lb n="5744"/><span>comhnuidhe air i n-aice an Daingin.  Do chuireas na éarsaí le n-a chéile,</span>
<lb n="5745"/><span>is chuireas i gcló i "Smóilín na Rann" é (1908).</span>
<lb n="5746"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Ceol Ár Sinsear 1-7

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Ceol Ár Sinsear 1-7

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
