Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main">Údair éagsúla</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">Lr1918_11</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1918</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>Lr1918_11</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Údair éagsúla</author><title/></analytic><monogr>
					<title level="j">An Lóchrann</title><imprint><publisher>An Lóchrann</publisher><date>1918</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>AN LÓCHRANN</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>PÁIPÉAR GAEDHILGE IN AGHAIDH GACHA MÍ.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Uimh. a 32.  SAMHAIN, 1918.  Dhá Phinginn a Fhiacha.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>GUMH SA CHÓMHRAC.</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>As an ndráma Beurla a sgríbh An Sioradánach</span>
<lb n="10"/><span>do thógas an méid seo.  “The Rivals” is ainm</span>
<lb n="11"/><span>do'n dráma.</span></p>
<lb n="12"/>
<lb n="13"/><p><span>Sasanach go bhfuil mórán tailimh 'n-a sheilbh is eadh</span>
<lb n="14"/><span>Rob Aera, agus gíománach do is eadh Dáth.</span></p>
<lb n="15"/>
<lb n="16"/><p><span>Tá sé ar aigne Roib cómhrac aonfhir a sheasamh,</span>
<lb n="17"/><span>agus tá Dáth ag iarraidh é 'chur de.</span></p>
<lb n="18"/>
<lb n="19"/><p><span>Cladhaire símplí is eadh Rob; agus mar a mbeadh</span>
<lb n="20"/><span>Lúcás Ó'Trigéir dhá chur chuige ní chuimhnóch sé ar</span>
<lb n="21"/><span>throid i n-ao'-chor.</span></p>
<lb n="22"/>
<lb n="23"/><p><span>Chun a mhisneach dho chiomeád beó bíonn mionna</span>
<lb n="24"/><span>suathantaisí na bheul de shíor aige.</span></p>
<lb n="25"/>
<lb n="26"/><p><span>Dáth:  Dar a bportús! a mháighistir, níl an</span>
<lb n="27"/><span>Lúcás san beo a chuirfeadh a' troid</span>
<lb n="28"/><span>mise a n-aghaidh mo thoile.  Mo sgóladh!</span>
<lb n="29"/><span>cad deurfaidh do mháthair nuair a chlois-</span>
<lb n="30"/><span>fidh sí an sgeul?</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>Rob:  Á! a Dháth, dá gcloistá Lúcás! dar</span>
<lb n="33"/><span>spreucha dearga Ifrinn, do chuirfeadh</span>
<lb n="34"/><span>sé sprid ionnat.</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>Dáth:  Ba mhó san ná a dhíchioll.  Gráin air</span>
<lb n="37"/><span>mar bhúistéir fallsa! dá mbeitheá chun</span>
<lb n="38"/><span>babhta troda a dheunamh anois led'</span>
<lb n="39"/><span>dhóirnibh, nó le maide maith droighin,</span>
<lb n="40"/><span>ní chuirfinn isteach 'na thaobh ort; acht</span>
<lb n="41"/><span>airm faobhair nó teine — ní tháinig éin</span>
<lb n="42"/><span>ní fóghanta riamh asta.</span></p>
<lb n="43"/>
<lb n="44"/><p><span>Rob:  Ná dearmhaid m' onóir, a Dháth, m'</span>
<lb n="45"/><span>onóir; caithfead aire mhaith a thabhairt</span>
<lb n="46"/><span>dom' onóir.</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>Dáth:  Tagaim leat ar sin, a Mháighistir;</span>
<lb n="49"/><span>do thabharfainn aire mhaith dom' onóir;</span>
<lb n="50"/><span>ach dar a bportús, do bheinn a' braith</span>
<lb n="51"/><span>air go dtabharfadh m' onóir aire mhaith</span>
<lb n="52"/><span>dhom.</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>Rob:  Dar gaethe na gréine, a Dháth, ní</span>
<lb n="55"/><span>chuirfidh duine uasal go bráth a onóir</span>
<lb n="56"/><span>i nguais.</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Dáth:  Acht, led' chead, a Mháighistir, ná fuil</span>
<lb n="59"/><span>sé ceangailte ar an onóir, do réir</span>
<lb n="60"/><span>an áirimh sin, gan duine uasal do chur</span>
<lb n="61"/><span>i nguais go bráth?  Feuch a leith, a</span>
<lb n="62"/><span>Mháighistir:  measaim gur b'é cara na</span>
<lb n="63"/><span>h-aimhleasa dáríribh an onóir cheudna</span>
<lb n="64"/><span>san.  Cuir i gcás, anois, gur duine</span>
<lb n="65"/><span>uasal mise — agus bheirim a bhaodhchas</span>
<lb n="66"/><span>le Dia ná feudfaidh éinne a rádh gur</span>
<lb n="67"/><span>b'eadh — cuireann an onóir a' troid</span>
<lb n="68"/><span>le duine uasal eile me.  Troidimíd.</span>
<lb n="69"/><span>Marbhuighim é.  Cé 'fhaghann tairbhe as?</span>
<lb n="70"/><span>M' onóir gan amhras.  Acht, cuir i gcás</span>
<lb n="71"/><span>gur mise thuiteann.  Téidhim-se chun na</span>
<lb n="72"/><span>bpiastí, & dar a bportús, sgeineann</span>
<lb n="73"/><span>m'onóir anonn chun mo namhaide, agus</span>
<lb n="74"/><span>tógann sé suas leis.</span></p>
<lb n="75"/>
<lb n="76"/><p><span>Rob:  Ná bí ag cur éithig ar an onóir; ní</span>
<lb n="77"/><span>dheineann go deimhin, acht téidheann sé</span>
<lb n="78"/><span>san uaigh leat-sa.</span></p>
<lb n="79"/>
<lb n="80"/><p><span>Dáth:  San áit amháin go dtacfadh liom mo</span>
<lb n="81"/><span>ghnó a dheunamh 'na éaghmais.</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>Rob:  Dar créachta na laoch, níl ionnat</span>
<lb n="84"/><span>acht cladhaire.  Ní gnaoi dhom éisteacht</span>
<lb n="85"/><span>leat.  An mian leat go dtabharfainn</span>
<lb n="86"/><span>náire dom shinnsear?</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>Dáth:  Ná tóg orm é, a Mháighistir, acht is</span>
<lb n="89"/><span>dóigh liom-sa gur b'í an tslighe is</span>
<lb n="90"/><span>fearr chun gan náire thabhairt d'ár</span>
<lb n="91"/><span>sinnsear — Fanamhaint uatha.  Daoine</span>
<lb n="92"/><span>maitha, togha daoine iseadh ár sinnsear;</span>
<lb n="93"/><span>acht ní thoghfinn-se choidhche iad chun</span>
<lb n="94"/><span>coidreamh a dheunamh leo.</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>Rob:  A Dháth, anois, eadrainn féin, an dóigh</span>
<lb n="97"/><span>leat go bhfuil puinn conntabhairte sa</span>
<lb n="98"/><span>chómhrac so?  Dar saoghal na h-an-</span>
<lb n="99"/><span>spride, nách minic a dheinid daoine</span>
<lb n="100"/><span>cómhrac gan dochar dóibh féin.</span></p>
<lb n="101"/>
<lb n="102"/><p><span>Dáth:  Cianóg, dar a bportús, ní thabharfinn</span>
<lb n="103"/><span>ar do sheans.  Bain barr na cluaise</span>
<lb n="104"/><span>dhíom go mbeidh ar an bhfód rómhat</span>
<lb n="105"/><span>chun troda leat bioránach dána neamh-</span>
<lb n="106"/><span>eaglach éigin, & piostal dhá bharraille</span>
<lb n="107"/><span>nó claidheamh géar 'n-a láimh aige.  Go</span>
<lb n="108"/><span>saoraidh Dia sinn, cuireann sé crith</span>
<lb n="109"/><span>cos is lámh orm nuair a mhachtnuighim</span>
<lb n="110"/><span>air.  Na h-airm dhiabhalta so & cíocras</span>
<lb n="111"/><span>fola ortha, níor thaithneadar riamh liom.</span>
<lb n="112"/><span>Ní dóigh liom go bhfuil i gcoilltibh an</span>
<lb n="113"/><span>domhain, thoir ná thiar, beithidheach allta</span>
<lb n="114"/><span>chómh neamh-truaghach le piostal lán.</span></p>
<lb n="115"/>
<lb n="116"/><p><span>Rob:  Dar mac alla an fhiadhantais, ní</span>
<lb n="117"/><span>chaillfead mo chorráiste.  Dar buile</span>
<lb n="118"/><span>'gus bagairt na ndúl, ní thiocfaidh</span>
<lb n="119"/><span>leat faitchíos 'ná fanntas a chur orm.</span>
<lb n="120"/><span>Feuch an leitir seo: is cuireadh atá</span>
<lb n="121"/><span>tabharta 'gam chun cómhraic í.  Tá mo</span>
<lb n="122"/><span>chara, Seán Deimhintheach, chun í bhreith</span>
<lb n="123"/><span>chun mo namhaide uaim.</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>Dáth:  Is maith liom nách orm-sa iarrais í</span>
<lb n="126"/><span>'bhreith chuige.  Ní dheunfainn duit é</span>
<lb n="127"/><span>ar an gcapall is feárr id' eachlainn.</span>
<lb n="128"/><span>(É do thógaint na leitire 'n-a láimh).</span>
<lb n="129"/><span>Dar a' bportús, ní deárach * le leitir</span>
<lb n="130"/><span>chneasta í.  Tá íoghar na h-urchóide</span>
<lb n="131"/><span>agus crot na mailíse uirthe.  Chuirfinn</span>
<lb n="132"/><span>geall go bhfuil bolaithe an phúdair</span>
<lb n="133"/><span>uaithe.  (Cuireann sé fé'n a shróin í).</span>
<lb n="134"/><span>Huth! tá, chomh láidir is bheadh ó spaga</span>
<lb n="135"/><span>saighdiúra.  Dar a bhfanntas, ní fheadar</span>
<lb n="136"/><span>ná go bpleusgaidh sí.</span></p>
<lb n="137"/>
<lb n="138"/><p><span>Rob:  Sgrios, a bhreilliúcáin. Níl croidhe</span>
<lb n="139"/><span>'ná cródhacht an dreóilín teaspaigh</span>
<lb n="140"/><span>ionnat.</span></p>
<lb n="141"/>
<lb n="142"/><p><span>Dáth:  Ní deurfad a thuille.  Nách dúbhach</span>
<lb n="143"/><span>an sgeul le clos sa bhaile i nDún</span>
<lb n="144"/><span>Pludaigh é!  Cé 'neosaidh dod' ghadhar</span>
<lb n="145"/><span>bocht, Fios, go bhfuil a mháighistir go</span>
<lb n="146"/><span>fann?  An sean-chapall, Cotach, d'iom-</span>
<lb n="147"/><span>paruigheadh chómh mórdhálach tú, cad a</span>
<lb n="148"/><span>dheunfaidh sé?  Búhú!</span></p>
<lb n="149"/>
<lb n="150"/><p><span>Rob:  Ní cabhair duit bheith liom. Ní féidir</span>
<lb n="151"/><span>mé 'bhogadh.  Imthigh leat, agus leog</span>
<lb n="152"/><span>dom troid — faid 'bheidh an ríog ionnam</span>
<lb n="153"/><span>chuige.</span></p>
<lb n="154"/>
<lb n="155"/><p><span>(A Chríoch).</span></p>
<lb n="156"/>
<lb n="157"/><p><span>Deárach = deallrathach.</span></p>
<lb n="158"/>
<lb n="159"/><p><span>Gruagach an Tobair.</span></p>
<lb n="160"/>
<lb n="161"/><p><span>DON DUINE ÓG.</span></p>
<lb n="162"/>
<lb n="163"/><p><span>A leinbh atá i dtúis do shaoghail</span>
<lb n="164"/><span>Mo theagasg go cruinn, beir leat;</span>
<lb n="165"/><span>An té go dtáinig a chiall re h-aois</span>
<lb n="166"/><span>Cuir-se gach ní 'na chead.</span>
<lb n="167"/><span>Ná sanntuigh ráidhte baois'</span>
<lb n="168"/><span>Ná an dream 'na mbíd acu;</span>
<lb n="169"/><span>Sul a dtiocfaidh an iomad de'n aois</span>
<lb n="170"/><span>Bíodh aithne ar Chríost agat.</span>
<lb n="171"/><span>Ná caith do shaoghal díomhaoin</span>
<lb n="172"/><span>A's ná leig an t-slighe ar ceal</span>
<lb n="173"/><span>Óir an tslat nuair chruadhann le h-aois,</span>
<lb n="174"/><span>Is deacair a sníomh 'na gad.</span>
<lb n="175"/><span>Ad' óige, osguil do mheabhair</span>
<lb n="176"/><span>A's bailigh an fhoghluim leat;</span>
<lb n="177"/><span>Óir an glór nách tuigeann an ceann</span>
<lb n="178"/><span>Is cuma é bheith ann nó as.</span>
<lb n="179"/><span>An glór nách fuintear le gaois</span>
<lb n="180"/><span>A's nách giorra do'n chroidhe 'ná 'on chab</span>
<lb n="181"/><span>Níl ach imtheacht le gaoith</span>
<lb n="182"/><span>Mar imthigheann ó'n ngadhar mbeag, sceamh.</span>
<lb n="183"/><span>Glan-eólas, bailigh go cruinn,</span>
<lb n="184"/><span>A's cuimhnigh gach ní 'na cheart;</span>
<lb n="185"/><span>An glór do bhogann an croidhe</span>
<lb n="186"/><span>Is é thaithneann le Rí na bhFeart.</span></p>
<lb n="187"/>
<lb n="188"/><p><span>An t-Athair S. Ua Loingsigh, sa Bhrosnaigh,</span>
<lb n="189"/><span>do sholáthruigh.</span></p>
<lb n="190"/>
<lb n="191"/><p><span>NÓRA CRÍONA.</span>
<lb n="192"/><span>I.</span></p>
<lb n="193"/>
<lb n="194"/><p><span>Cá bhfuilir a' dul, a Sheáin a' Phíce?</span>
<lb n="195"/><span>A' dul ar an aonach, a Nóra Chríona.</span>
<lb n="196"/><span>Cad deunfair ansan, a Sheáin a Phíce?</span>
<lb n="197"/><span>Ceannó' mé bó, a Nóra Chríona,</span>
<lb n="198"/><span>Cé chrúdhfaidh duit í, a Sheáin a' Phíce?</span>
<lb n="199"/><span>Ná deunfair dom é, a Nóra Chríona</span>
<lb n="200"/><span>Táim ró-thinn, a Sheáin a' Phíce</span>
<lb n="201"/><span>Nára fearr tú go deó, a Nóra Chríona.</span></p>
<lb n="202"/>
<lb n="203"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="204"/>
<lb n="205"/><p><span>Cá bhfuil do thriall, a Nóra Chríona?</span>
<lb n="206"/><span>Go Corcaig gheóbhad, a Sheáin a' Phíce.</span>
<lb n="207"/><span>Cad é an gnó agat ann, a Nóra Chríona?</span>
<lb n="208"/><span>Ceannó' mé té. a Sheáin a Phíce.</span>
<lb n="209"/><span>Óra' Nóra, a Nóra Chríona,</span>
<lb n="210"/><span>Bí a' cur díot nó gheobha tú sgeimhle,</span>
<lb n="211"/><span>Taoi marbh ag té, a Nóra Chríona.</span>
<lb n="212"/><span>Táim marbh gan é, a Sheáin a' Phíche.</span></p>
<lb n="213"/>
<lb n="214"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="215"/>
<lb n="216"/><p><span>Corruig do chos, a Nóra Chríona,</span>
<lb n="217"/><span>Is gheobhair tobac i gcóir na h-oidhche,</span>
<lb n="218"/><span>B'fheárr liom a' té, a Sheáin a Phíce,</span>
<lb n="219"/><span>Tá san ró-dhaor, a Nóra Chríona.</span>
<lb n="220"/><span>Óra Nóra, a Nóra Chríona,</span>
<lb n="221"/><span>Bí a' cur díot, &rl.</span></p>
<lb n="222"/>
<lb n="223"/><p><span>Cailín ó Achadh Tiobraid do chuir chugainn.</span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>Gúnaí & Hataí do Chailíní;  Carabhataí Gaedhlacha, Stocaí, Bónaí, &c., do fhearaibh;  Táiliúireacht ar fheabhas.</span>
<lb n="226"/><span>D. Mac Curtáin, 5 Sráid an Chaisleáin, Corcaigh.</span>
<lb n="227"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="228"/><p><span>GUAILNEÁIN</span>
<lb n="229"/><span>SEANDÚNA.</span></p>
<lb n="230"/>
<lb n="231"/><p><span>Bhí cúigear ar chárr ag gluaiseacht</span>
<lb n="232"/><span>Gur bhriseadar na humaí,</span>
<lb n="233"/><span>Is nuair thuigeadar a bhfionntar</span>
<lb n="234"/><span>Ba chráidhte dúr a gcló.</span></p>
<lb n="235"/>
<lb n="236"/><p><span>“Ach, tá peidhre 'n Shandon Braces”</span>
<lb n="237"/><span>Ars an t-iománaidhe leó go scléipeach</span>
<lb n="238"/><span>“Agam, is táid chómh tréan san</span>
<lb n="239"/><span>Go ndéanfaid dúinn an gnó!”</span></p>
<lb n="240"/>
<lb n="241"/><p><span>Le fághail in a mór-chodaibh ó'n té</span>
<lb n="242"/><span>dheinean —</span></p>
<lb n="243"/>
<lb n="244"/><p><span>TOMÁS Ó GORMÁIN</span>
<lb n="245"/><span>Port an Phápa, CORCAIGH.</span></p>
<lb n="246"/>
<lb n="247"/><p><span>A Ghaedheala!  Ceannuighidh bhúr gcuid</span></p>
<lb n="248"/>
<lb n="249"/><p><span>TÉ, MÍSLEÁN is SIÚICRE,</span>
<lb n="250"/><span>MINCHOIRCE, RÍS is UBHLA,</span></p>
<lb n="251"/>
<lb n="252"/><p><span>MHÍCHEÁL Ó RÍOGHARDÁIN & a</span>
<lb n="253"/><span>Chua.,</span>
<lb n="254"/><span>2 An Mheadhon-tsráid Theas,</span>
<lb n="255"/><span>(2 South Main Street)</span>
<lb n="256"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="257"/>
<lb n="258"/><p><span>A Ghaedheala!  Ceannuighidh</span></p>
<lb n="259"/>
<lb n="260"/><p><span>“ÉADACH na DRUIPSIGHE”</span></p>
<lb n="261"/>
<lb n="262"/><p><span>Agus beidh sibh ag cabhrú le muileann</span>
<lb n="263"/><span>atá go Gaedhealach amuich is amach.</span></p>
<lb n="264"/>
<lb n="265"/><p><span>Muileann Éadaigh na Druipsighe (teo.)</span>
<lb n="266"/><span>Co. Chorcaighe.</span></p>
<lb n="267"/>
<lb n="268"/><p><span>tá i nDAINGEAN UÍ CHÚISE</span></p>
<lb n="269"/>
<lb n="270"/><p><span>TOGHA GACHA BÍDH — Plúr,</span>
<lb n="271"/><span>Min, Té is Siúicre;</span></p>
<lb n="272"/>
<lb n="273"/><p><span>SÍOLTA IS ÚIRLISÍ don</span>
<lb n="274"/><span>bhfeirm;</span></p>
<lb n="275"/>
<lb n="276"/><p><span>ÁRAISTÍ IARAINN is stáin</span>
<lb n="277"/><span>don tig.</span></p>
<lb n="278"/>
<lb n="279"/><p><span>ag “JOHN ATKINS & CO. Ltd.”</span></p>
<lb n="280"/>
<lb n="281"/><p><span>Is aca bhíon Plúr an Ruiséalaig</span>
<lb n="282"/><span>ó Luimneach.</span></p>
<lb n="283"/>
<lb n="284"/><p><span>MÁ TÁ BÁIGH CHEART AGAT</span></p>
<lb n="285"/>
<lb n="286"/><p><span>Led' dhuthaigh, ceannóghair earraí a</span>
<lb n="287"/><span>dheinid Gaedhil.  Is uaim-se a gheobh-</span>
<lb n="288"/><span>air na rudaí seo & iad go maith:</span></p>
<lb n="289"/>
<lb n="290"/><p><span>Bróga is Stocaí,</span>
<lb n="291"/><span>Léinte is Guaileáin,</span>
<lb n="292"/><span>Lámhainní is Bónaí.</span></p>
<lb n="293"/>
<lb n="294"/><p><span>T. Ó LOCHLAINN,</span>
<lb n="295"/><span>19 Sráid na Páirliméide, BAILE ÁTHA CLIATH.</span></p>
<lb n="296"/>
<lb n="297"/><p><span>Gheobhaidh do mhac togha</span>
<lb n="298"/><span>na scoluidheachta —</span></p>
<lb n="299"/>
<lb n="300"/><p><span>I gCOLÁISTE CHOLMÁIN CHLUANA</span>
<lb n="301"/><span>MAINISTEAR FHEAR MUIGHE,</span>
<lb n="302"/><span>CO. CHORCAIGHE.</span></p>
<lb n="303"/>
<lb n="304"/><p><span>Gheobhair gach eolas ó'n Uachtarán,</span>
<lb n="305"/><span>An tAthair Tomás Tóibín.</span></p>
<lb n="306"/>
<lb n="307"/><p><span>UISGE CEÁRDCHAN.</span></p>
<lb n="308"/>
<lb n="309"/><p><span>Caibidil a I.</span></p>
<lb n="310"/>
<lb n="311"/><p><span>Oidhche Shamhna, agus an ghrian ag dul</span>
<lb n="312"/><span>fé dubhairt mo mháthair liom aire mhaith</span>
<lb n="313"/><span>do thabhairt do'n tigh go raghadh sí féin</span>
<lb n="314"/><span>ad' iarraidh uisce go dtí an tobar.</span>
<lb n="315"/><span>Garsún beag a b'eadh mise an tráth</span>
<lb n="316"/><span>san, agus ó cailleadh m'athair tamall</span>
<lb n="317"/><span>roimis sin baintreabhach a b'eadh mo</span>
<lb n="318"/><span>mháthair. Mise an té ab' óige de'n</span>
<lb n="319"/><span>chlainn leis, agus d'á bhrigh sin d'fhanainn</span>
<lb n="320"/><span>istigh i bhfochair mo mháthar chum congnamh</span>
<lb n="321"/><span>agus cuideachta do dheunamh di an fhaid</span>
<lb n="322"/><span>as a bhíodh an chuid eile d'ár dteaghlach</span>
<lb n="323"/><span>ag obair imeasc na gcómharsan ar a</span>
<lb n="324"/><span>bpágh lae.  Bean bhreágh shlachtmhar dob'</span>
<lb n="325"/><span>eadh í, ní i dtaobh mise d'á rádh é, agus</span>
<lb n="326"/><span>coimeádaighe tighe críochnamhail leis.  Do</span>
<lb n="327"/><span>thóg sí canna, agus d'imthigh léi féin ag</span>
<lb n="328"/><span>portuigheal go dtí an tobar.  Do líon</span>
<lb n="329"/><span>sí an canna d'uisce ag an tobar, shoc-</span>
<lb n="330"/><span>ruigh a ciarsúir ar a ceann, d'árduigh sí</span>
<lb n="331"/><span>an canna & tháinig sí thar n-ais fé dhéin</span>
<lb n="332"/><span>an tighe go módhmharach.  Díreach agus í</span>
<lb n="333"/><span>ag deunamh ar an dtigh, do shleamhnuigh</span>
<lb n="334"/><span>sí, agus do thuit ar a cliathán.  Do</span>
<lb n="335"/><span>chuir sí scread thruaighmhéileach aisti.</span>
<lb n="336"/><span>Do chuala féin an scread is mé istigh</span>
<lb n="337"/><span>sa chistin.  Do bhain sé geit an anma</span>
<lb n="338"/><span>asam.  Do ritheas amach, agus fuaireas</span>
<lb n="339"/><span>sínte ar an gcasán í is gan cor aiste.</span>
<lb n="340"/><span>Do chabhruigheas léi chum teacht isteach</span>
<lb n="341"/><span>chómh mhaith agus d'fheudas é.  Do shuigh</span>
<lb n="342"/><span>sí ar an gcathaoir, agus d'fhan sí mar</span>
<lb n="343"/><span>sín chum go dtáinig an chuid eile isteach</span>
<lb n="344"/><span>um thuitim na h-oidhche.  Nuair a tháinig</span>
<lb n="345"/><span>mo dhearbhráthair Seán abhaile d'árduigh</span>
<lb n="346"/><span>sé leis í, & do chuir sé ins an leabaidh</span>
<lb n="347"/><span>í.  Do bhí sí sa leabaidh ar feadh coic-</span>
<lb n="348"/><span>thighis nó mar sin — lá go maith agus lá</span>
<lb n="349"/><span>go h-olc.  I gceann tréimhse bhig do</span>
<lb n="350"/><span>fuaradh go raibh úsáid a cliatháin caillte</span>
<lb n="351"/><span>aici.  Do bhí súil againn ámhthach go</span>
<lb n="352"/><span>dtéarnóghadh sí acht i n-inead feabhus</span>
<lb n="353"/><span>do theacht uirthi is amhlaidh do bhí sí ag</span>
<lb n="354"/><span>dul chum deiridh i n-aghaidh an lae.</span></p>
<lb n="355"/>
<lb n="356"/><p><span>Caibidil a II.</span></p>
<lb n="357"/>
<lb n="358"/><p><span>Do bhí fear muinteardha do bhain lem'</span>
<lb n="359"/><span>mháthair go dtugtí Seán Ua Maoilriain</span>
<lb n="360"/><span>air.  Do bhí de theisteas air go bhfeic-</span>
<lb n="361"/><span>eadh sé na daoine maithe, & go ngeibheadh</span>
<lb n="362"/><span>sé fios uatha ar gach nídh agus go mór</span>
<lb n="363"/><span>mhór eolas ar leigheas gach galair.  Do</span>
<lb n="364"/><span>bhí sé i n-a chómhnuidhe a sé nó a seacht</span>
<lb n="365"/><span>de mhílthibh uainn, agus fé theire thiar</span>
<lb n="366"/><span>thall do cheap mo dhearbhráthair Seán</span>
<lb n="367"/><span>go raghadh fé n-a dhéin le h-ionchas</span>
<lb n="368"/><span>go bhfuighbheadh sé cómhairle uaidh chum</span>
<lb n="369"/><span>fóirthint uirthi.  Maidin áirithe d'úllmhuigh</span>
<lb n="370"/><span>sé é féin chum bóthair agus nuair do</span>
<lb n="371"/><span>shrois sé áitreabh Sheáin Uí Mh'riain i</span>
<lb n="372"/><span>meadhon lae, do bhí seisean i n-a shuidhe</span>
<lb n="373"/><span>istigh roimis cois na teine.</span></p>
<lb n="374"/>
<lb n="375"/><p><span>“Mhaise, Dé bheatha-sa, a Sheáin, a</span>
<lb n="376"/><span>chara mo chroidhe,” ar seisean lem dhear-</span>
<lb n="377"/><span>bhráthair, “is fada ná feacamair tu.</span>
<lb n="378"/><span>Ciannos tá do mháthair?”</span></p>
<lb n="379"/>
<lb n="380"/><p><span>“Níl sí go ró-mhaith,” arsa mo dhear-</span>
<lb n="381"/><span>bhráthair, agus do chrom sé ar 'á innsint</span>
<lb n="382"/><span>do tríd síos, an tionóisc do bhain di.</span></p>
<lb n="383"/>
<lb n="384"/><p><span>“Ní gábhadh dhuit a innsint dom,”</span>
<lb n="385"/><span>arsa Seán Ua M'riain, “ná fuil a shár-</span>
<lb n="386"/><span>ios agam air sin.  Acht ba chóir,” ar</span>
<lb n="387"/><span>seisean, “go mbeadh fhios ag na leithéid</span>
<lb n="388"/><span>de mhnaoi chiallmhar stuamdha nár cheart</span>
<lb n="389"/><span>di bheith amuigh déigheannach an tráthnóna</span>
<lb n="390"/><span>úd, mar tráth iseadh é atá ana-fhabhrach</span>
<lb n="391"/><span>dóibh chum duine do sciobadh leó.  Acht,</span>
<lb n="392"/><span>ciannos tá sí anois?”</span></p>
<lb n="393"/>
<lb n="394"/><p><span>D'innis mo dhearbhráthair do.</span></p>
<lb n="395"/>
<lb n="396"/><p><span>“Seadh,” arsa Seán Ua M'riain, “níl</span>
<lb n="397"/><span>sí fuaduighthe aca fós acht tá sí i ngior-</span>
<lb n="398"/><span>racht do; agus mo chómhairle dhuit anois</span>
<lb n="399"/><span>gluaiseacht abhaile trí gach cómhgar chóm</span>
<lb n="400"/><span>tapaidh agus atá sé id' chosaibh agus lán</span>
<lb n="401"/><span>crúsca d'uisce na ceárdchan id' bhaile</span>
<lb n="402"/><span>dúthchais féin do bhreith leat, agus a</span>
<lb n="403"/><span>cliathán a nighe leis an uisge sin.  Beidh</span>
<lb n="404"/><span>sí agaibh ar feadh seacht mbliadhan eile</span>
<lb n="405"/><span>ansan.”</span></p>
<lb n="406"/>
<lb n="407"/><p><span>Caibidil a III.</span></p>
<lb n="408"/>
<lb n="409"/><p><span>Ní raibh leithéid mo dhearbhráthar Seán</span>
<lb n="410"/><span>is na seacht bparróistíbh mór dtimcheall.</span>
<lb n="411"/><span>Iomáinidhe fuinte fáiscithe feidhmeamhail</span>
<lb n="412"/><span>ar páirc ab' eadh é, agus sclábhaidhe</span>
<lb n="413"/><span>breagh groidhe fairis.  Do bhí a leithéid</span>
<lb n="414"/><span>sin de mhisneach aige ná cuirfeadh an</span>
<lb n="415"/><span>riabhach féin eagla air.</span></p>
<lb n="416"/>
<lb n="417"/><p><span>Mar sin do ghluais sé abhaile go</span>
<lb n="418"/><span>deithinseach.  Do chuaidh sé fé dhéin na</span>
<lb n="419"/><span>ceárdchan agus d'iarr sé an t-uisce ar</span>
<lb n="420"/><span>an seana-ghabha.  Dubhairt an seana-ghabha</span>
<lb n="421"/><span>go goirgeach leis ná tabharfadh sé dho é;</span>
<lb n="422"/><span>go raibh a fhios aige féin cad fá gur</span>
<lb n="423"/><span>theastuigh sé uaidh, agus gur chuma leis</span>
<lb n="424"/><span>cad d'imtheochadh ar dhaoinibh eile acht</span>
<lb n="425"/><span>nár theastuigh uaidh na daoine maithe do</span>
<lb n="426"/><span>chur 'n-a choinnibh féin.  Do bhí mo dhear-</span>
<lb n="427"/><span>bhráthair ag imtheacht leis féin amach as</span>
<lb n="428"/><span>an gceárdchain go mí-cheudfach gan slán</span>
<lb n="429"/><span>ná beannacht d'fhágaint ag aonne; acht</span>
<lb n="430"/><span>pé súil-fheuchaint do thug sé, chonnaic sé</span>
<lb n="431"/><span>an gabha óg ag bagairt air a gan fhios</span>
<lb n="432"/><span>d'á athair, gan gluaiseacht a bhaile go</span>
<lb n="433"/><span>fóil.  D'fhan sé amuigh chum gur imthigh</span>
<lb n="434"/><span>an seana-ghabha abhaile.  Chuaidh sé isteach</span>
<lb n="435"/><span>annsan arís & d'iarr an t-uisce ar an</span>
<lb n="436"/><span>ngabha óg.  Buachaill fearamhail galánta</span>
<lb n="437"/><span>do b'eadh an gabha óg agus dubhairt go</span>
<lb n="438"/><span>bhfuighbheadh agus fáilte a gan fhios dá</span>
<lb n="439"/><span>athair, ach go gcaithfeadh mo dhearbhráthair</span>
<lb n="440"/><span>teacht i n-am mharbh na h-oidhche d'á iar-</span>
<lb n="441"/><span>raidh nuair a bheadh an seana-ghabha i n-a</span>
<lb n="442"/><span>shámh-chodladh d'éis cruaidh-oibre an lae.</span>
<lb n="443"/><span>D'fhág mo dhearbhráthair an cheárdcha go</span>
<lb n="444"/><span>buidheach beannachtach, agus d'imthigh air</span>
<lb n="445"/><span>abhaile.</span></p>
<lb n="446"/>
<lb n="447"/><p><span>Caibidil a IV.</span></p>
<lb n="448"/>
<lb n="449"/><p><span>Mar sin do bhí.  D'fháisc mo dhear-</span>
<lb n="450"/><span>bhráthair é féin chum bhóthair tamaillín</span>
<lb n="451"/><span>roim mheadhon oidhche nuair a bhí an</span>
<lb n="452"/><span>saoghal go léir n-a chodladh agus do</span>
<lb n="453"/><span>chuaidh sé fé dhéin na ceárdchan.</span></p>
<lb n="454"/>
<lb n="455"/><p><span>Is é ag deunamh ar an gceárdchain</span>
<lb n="456"/><span>cad do chidfeadh sé ach solus breagh ag</span>
<lb n="457"/><span>teacht amach tríd an bhfuinneoig agus</span>
<lb n="458"/><span>tríd an ndoras agus d'airigh sé fuaim</span>
<lb n="459"/><span>& fothrom dá dheunamh mara bheadh ag</span>
<lb n="460"/><span>gaibhnibh is iad ag obair ar a ndícheall.</span>
<lb n="461"/><span>Nuair a chuimhnigh sé ar an riachtanas</span>
<lb n="462"/><span>do bhí leis an uisce agus go mór mór</span>
<lb n="463"/><span>gurbh í a mháthair féin a bhí ag brath</span></p>
<lb n="464"/>
<lb n="465"/><p><span>“BRÓGA NA LAOI,” idir bhróga ísle is bróga árda, bróga lorgan is bróga glún.  Táid le fághail i ngach sráid bhaile.</span>
<lb n="466"/><span>Scríobh chun “Lucht deunta Bróg na Laoi,” i gCorcaigh.</span>
<lb n="467"/></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="468"/><p><span>air níor stad sé ná níor staon sé acht</span>
<lb n="469"/><span>do dhein fíoghair na chroise air féin,</span>
<lb n="470"/><span>agus do dhein sé ortha isteach ceann</span>
<lb n="471"/><span>ar aghaidh.  Nuair a tháinig sé comhgarach</span>
<lb n="472"/><span>do'n doras do stadadh de'n obair go</span>
<lb n="473"/><span>léir agus do múchadh an solus agus do</span>
<lb n="474"/><span>bhí an cheárdcha chomh dorcha le tóin an</span>
<lb n="475"/><span>phúca gan solus gan gaibhne.</span></p>
<lb n="476"/>
<lb n="477"/><p><span>Ní bhíodh aon dúnadh ar dhoras ceárdchan</span>
<lb n="478"/><span>san am san, mar creidtí ná beadh rath</span>
<lb n="479"/><span>na séun ar aonne a ghoidfeadh aon rud</span>
<lb n="480"/><span>as ceárdchain.  D'eirigh a mhisneach láith-</span>
<lb n="481"/><span>reach.  D'oscail an doras roimis acht</span>
<lb n="482"/><span>nuair do chuaidh isteach do dúnadh an</span>
<lb n="483"/><span>doras i n-a dhiaidh d'aon phléasc amháin.</span>
<lb n="484"/><span>Níor stad sé riamh ná choidhche ámh, acht</span>
<lb n="485"/><span>do dhein sé fé dhéin umair an uisce,</span>
<lb n="486"/><span>agus do líon a chrúsca dhe.  Chomh luath</span>
<lb n="487"/><span>agus do bhí an t-uisce gabhtha aige, do</span>
<lb n="488"/><span>mhothuigh sé a mhisneach ag lagú agus</span>
<lb n="489"/><span>faitchíos ag teacht air.  Do dhéin sé</span>
<lb n="490"/><span>fíoghair na croise air féin arís, agus</span>
<lb n="491"/><span>d'iarr trócaire agus cabhair ar Dhia</span>
<lb n="492"/><span>& dubhairt i n-a aigne féin go gcaill-</span>
<lb n="493"/><span>feadh an t-anam nó go mbeurfadh an</span>
<lb n="494"/><span>t-uisce go dtí n-a mháthair.  Tháinig</span>
<lb n="495"/><span>neart agus misneach dho arís.  Do dhein</span>
<lb n="496"/><span>sé ar an ndoras; d'oscail é, agus siúd</span>
<lb n="497"/><span>amach é; agus buaileadh an pléasc</span>
<lb n="498"/><span>cheudna ar an ndoras i n-a dhiaidh aniar</span>
<lb n="499"/><span>mar buaileadh ag dul isteach dho.  Siúd</span>
<lb n="500"/><span>amach ar an mbóthar é, agus do ghluais</span>
<lb n="501"/><span>leis fé dhéin a bhaile.</span></p>
<lb n="502"/>
<lb n="503"/><p><span>Caibidil a V.</span></p>
<lb n="504"/>
<lb n="505"/><p><span>Do bhí air dul dhá mhíle shlighe go dtí</span>
<lb n="506"/><span>n-a bhaile féin acht i ngiorracht ceathramha</span>
<lb n="507"/><span>mhíle d'á thig féin fuair sé an sceimhle</span>
<lb n="508"/><span>ar fad.  Tháinig an duine i n-a dhiaidh</span>
<lb n="509"/><span>aniar san bhóthar agus rug barróg air</span>
<lb n="510"/><span>& choingibh annsan é ar feadh ceathramha</span>
<lb n="511"/><span>uaire an chluig go maith, ag fuirse leis,</span>
<lb n="512"/><span>agus gach iarracht aige chum an chrúsca</span>
<lb n="513"/><span>do sciobadh uaidh, agus mo dhearbhráthair</span>
<lb n="514"/><span>ar a chroidhe-dhíchill ag iarraidh imtheacht</span>
<lb n="515"/><span>uaidh; agus níl aon amhras ná gurbh</span>
<lb n="516"/><span>fhear maith é a choingeobhadh greim chomh</span>
<lb n="517"/><span>fada san air mo dhearbhráthair.  Annsan</span>
<lb n="518"/><span>do chualaidh sé an sodar ag teacht.  Do</span>
<lb n="519"/><span>labhair an ghuth go feargach agus dubh-</span>
<lb n="520"/><span>airt mo dhearbhráthair do scaoileadh.  Do</span>
<lb n="521"/><span>bogadh de annsan, & tháinig sé abhaile;</span>
<lb n="522"/><span>acht níor leog air go ceann i bhfad gur</span>
<lb n="523"/><span>imthigh faic air.  Do nigh sé cliathán ár</span>
<lb n="524"/><span>máthar leis an uisce, & i gceann cúpla</span>
<lb n="525"/><span>lá d'eirigh sí as an leabaidh chomh slán</span>
<lb n="526"/><span>folláin as do bhí sí riamh do réir</span>
<lb n="527"/><span>gach deabhraimh.  Do mhair sí na seacht</span>
<lb n="528"/><span>mbliadhna, agus annsan fuair sí bás,</span>
<lb n="529"/><span>agus tá súil le Dia agam go bhfuil a</span>
<lb n="530"/><span>h-anam i bflaitheas Dé anocht.</span></p>
<lb n="531"/>
<lb n="532"/><p><span>Seán Ua Cadhla, Cuilinn Uí Chaoimh, do scríobh síos</span>
<lb n="533"/><span>ó dhuine des na comhursain.</span></p>
<lb n="534"/>
<lb n="535"/><p><span>AN FIACH DUBH.</span></p>
<lb n="536"/>
<lb n="537"/><p><span>Mac Crócaigh — Go ndeine Dia trócaire</span>
<lb n="538"/><span>ar anam Risteáird Mhic Crócaigh (“An</span>
<lb n="539"/><span>Fiach Dubh.”)  Indé a cailleadh é i</span>
<lb n="540"/><span>nDún Dealgan (31-x-1918).</span></p>
<lb n="541"/>
<lb n="542"/><p><span>GUTH DO THUG RABHADH.</span></p>
<lb n="543"/>
<lb n="544"/><p><span>Lá dár chuaidh fear sa Bhlascaod amach</span>
<lb n="545"/><span>le'n a chuid stuic air mhochóirighe na maidne,</span>
<lb n="546"/><span>le linn casadh abhaile dho, labhair an ghuth</span>
<lb n="547"/><span>ag(en) a dhrom agus dubhairt: ‘bádhfar</span>
<lb n="548"/><span>a' bád!’  D'fheuch sé thairis agus ní raibh</span>
<lb n="549"/><span>pioc le feicsint aige, agus dob' ait</span>
<lb n="550"/><span>leis an sceul.  Do chuir sé dhe pas eile</span>
<lb n="551"/><span>go tapaidh & ní fada ó bhaile a bhí sé,</span>
<lb n="552"/><span>nuair a dubhairt an ghuth aríst; ‘bádhfar</span>
<lb n="553"/><span>a' bád!’  Tháinig greanúireacht ansan air,</span>
<lb n="554"/><span>agus d'fheuch sé thall is abhus, ach ní raibh</span>
<lb n="555"/><span>pioc air a saoghal le fáil 'ná le feic-</span>
<lb n="556"/><span>sint aige.  Do chuir de go diair aríst,</span>
<lb n="557"/><span>ach níorbh' fhada go ndubhairt an ghuth ar</span>
<lb n="558"/><span>a' dtaobh thiar do:  ‘Is dó, mhuise, bádh-</span>
<lb n="559"/><span>far a' bád!’ an tríomhadh h-uair níos</span>
<lb n="560"/><span>treise 'ná riamh.</span></p>
<lb n="561"/>
<lb n="562"/><p><span>Do stop sé suas agus do dhein sé</span>
<lb n="563"/><span>machtnamh cad é an bun a bhí leis a'</span>
<lb n="564"/><span>gcúrsa.  Agus do chuimhnigh sé láithreach</span>
<lb n="565"/><span>cad é an bhrigh a bhí leis — fear ó phar-</span>
<lb n="566"/><span>óiste Fionn Trágha a bhí i dtigh a mhuinn-</span>
<lb n="567"/><span>tire ó indé roimis sin go raibh dhá bhó</span>
<lb n="568"/><span>reamhra i n-Inis Mhicilleáin uaidh, agus ba</span>
<lb n="569"/><span>mhaith leis aige iad an uair seo.  Bhí</span>
<lb n="570"/><span>bád ag (n)-a athair seo ins an Oileán —</span>
<lb n="571"/><span>seisear mac innte agus an t-athair mar</span>
<lb n="572"/><span>chaptaen uirthe.</span></p>
<lb n="573"/>
<lb n="574"/><p><span>Do thuig sé láithreach gurbh' amhlaidh a</span>
<lb n="575"/><span>bhíodar ag dul ad' iarraidh na mba, & mar</span>
<lb n="576"/><span>lá tarraic ab'eadh é, gurb shin é an fáth</span>
<lb n="577"/><span>go raibh an ghuth 'á chur i n-Iúl do féin,</span>
<lb n="578"/><span>go raibh an bád le bádha'.  Bhí dritháir</span>
<lb n="579"/><span>do le bheith innte agus 'athair is ní raibh</span>
<lb n="580"/><span>buile snámha aca, & ní raibh aon tsnámh-</span>
<lb n="581"/><span>aidhe i n-Duibhneach ab fheárr 'ná é féin.</span>
<lb n="582"/><span>Dubhairt sé leis féin dá mbeadh sé sa</span>
<lb n="583"/><span>bhád — má bádhfaí féin í go sábhálfadh sé</span>
<lb n="584"/><span>na fearaibh.</span></p>
<lb n="585"/>
<lb n="586"/><p><span>Leis an inntinn sin, do thug sé aghaidh</span>
<lb n="587"/><span>ar chaladh na mbád agus do bhí an bád</span>
<lb n="588"/><span>díreach ullamh glan nuair a ghlaodhaigh sé</span>
<lb n="589"/><span>ar barra?  Do chuir abhaile an dritháir</span>
<lb n="590"/><span>agus do chuaidh féin in 'ionad.  As go</span>
<lb n="591"/><span>brách leó tríd a' mbágh siar, nú gur</span>
<lb n="592"/><span>bhaineadar amach Inis Mhicilleáin.  Níorbh</span>
<lb n="593"/><span>fhéidir aon duine a chur i dtír le tarrac</span>
<lb n="594"/><span>mór & b'éigean dóibh teud a scaoileadh</span>
<lb n="595"/><span>isteach ar bhloc maide, go dtí fear na</span>
<lb n="596"/><span>cloiche.  Do cheangail an fear istigh an</span>
<lb n="597"/><span>dá bhó do'n téid, agus do thairigeadar</span>
<lb n="598"/><span>ceann aca ar thaobh den bhád nú go</span>
<lb n="599"/><span>mbeadh an ceann eile insa bhád ó'n</span>
<lb n="600"/><span>dtaobh eile.</span></p>
<lb n="601"/>
<lb n="602"/><p><span>Shar a raibh san deunta aca, do thairig</span>
<lb n="603"/><span>an bhó eile isteach an bád fé bhráid an</span>
<lb n="604"/><span>tarraic.  Do bhris an tarrac ar a' mbád,</span>
<lb n="605"/><span>& do buaileadh a beul fúithe.  Do shábháil</span>
<lb n="606"/><span>an fear so gach nduine aca, na ba agus</span>
<lb n="607"/><span>an bád, gníomh iongantach, nár déineadh</span>
<lb n="608"/><span>a leithéid riamh ó shin.</span></p>
<lb n="609"/>
<lb n="610"/><p><span>Tomás Ó Criomhthain</span>
<lb n="611"/><span>(an fear thiar ar fad)</span>
<lb n="612"/><span>san Oileán Tiar.</span></p>
<lb n="613"/>
<lb n="614"/><p><span>Tarrac = swell at sea.</span></p>
<lb n="615"/>
<lb n="616"/><p><span>LÉIG NA FÓGRAÍ, A CHARA, MÁS É</span>
<lb n="617"/><span>DO THOIL É.</span></p>
<lb n="618"/>
<lb n="619"/><p><span>LEABHAIR A THAITHNFIDH</span>
<lb n="620"/><span>LE GAEDHLAIBH,</span></p>
<lb n="621"/>
<lb n="622"/><p><span>Idir Leabhair Ghaedhilge & Leabhair Bhearla,</span>
<lb n="623"/><span>le fághail uainn-ne.</span></p>
<lb n="624"/>
<lb n="625"/><p><span>Gach leabhair atá fé chló, tá cóib de le fághail</span>
<lb n="626"/><span>sa tsiopa so.  Aon leabhair ná fuil againn</span>
<lb n="627"/><span>féin, cuardóchaimíd dógh agus andógh</span>
<lb n="628"/><span>'á lorg duit.  Scríobh ar lorg</span>
<lb n="629"/><span>clár na leabhar.</span></p>
<lb n="630"/>
<lb n="631"/><p><span>Labhartar Gaedhilg go fonnmhar i</span></p>
<lb n="632"/>
<lb n="633"/><p><span>SIOPA NA LEABHAR</span>
<lb n="634"/><span>nGAEDHEALACH.</span></p>
<lb n="635"/>
<lb n="636"/><p><span>SRÁID DÁSON, a 45,</span>
<lb n="637"/><span>BAILE-ÁTHA-CLIATH.</span></p>
<lb n="638"/>
<lb n="639"/><p><span>Sranngscéalta mar seo:  “Larch, Áth Cliath.”</span></p>
<lb n="640"/>
<lb n="641"/><p><span>An Guthán:  “4804 Áth Cliath.”</span></p>
<lb n="642"/>
<lb n="643"/><p><span>IM AR FHEABHAS</span>
<lb n="644"/><span>AN DOMHAIN É SEO:</span></p>
<lb n="645"/>
<lb n="646"/><p><span>IM C.C.C.</span></p>
<lb n="647"/>
<lb n="648"/><p><span>Nuair a bheir 'á lorg ar fhear an tsiopa, féach</span>
<lb n="649"/><span>chuige go mbeidh an cómharta san:  ‘C.C.C.,’ ar</span>
<lb n="650"/><span>chlúdach gacha bosca:</span></p>
<lb n="651"/>
<lb n="652"/><p><span>Is ann is féidir é cheannach in a mhórchodaibh</span></p>
<lb n="653"/>
<lb n="654"/><p><span>sa' 21adh tigh</span>
<lb n="655"/><span>ar CHALA-PHORT NA gCEANNAITHE</span>
<lb n="656"/><span>(Merchant' Quay).</span>
<lb n="657"/><span>I gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="658"/>
<lb n="659"/><p><span>NÍ DEINTEAR AON PHÍOPAÍ</span>
<lb n="660"/><span>EILE IN ÉIRINN ACH</span>
<lb n="661"/><span>PÍOPAÍ MHIC PHEADAIR</span>
<lb n="662"/><span>AGUS IS FADA FARSAING</span>
<lb n="663"/><span>ATÁ A GCÁIL.</span></p>
<lb n="664"/>
<lb n="665"/><p><span>Le ceannach i ngach siopa tobac.</span></p>
<lb n="666"/>
<lb n="667"/><p><span>Cuir a dtuairisc ar</span>
<lb n="668"/><span>lucht a ndéanta —</span></p>
<lb n="669"/>
<lb n="670"/><p><span>CAPP & MAC PEADAIR Teo.</span>
<lb n="671"/><span>FAICHE SHAIN STIABHNA,</span>
<lb n="672"/><span>ÁTH CLIATH.</span></p>
<lb n="673"/>
<lb n="674"/><p><span>SEÁN Ó CONAILL,</span>
<lb n="675"/><span>Sráid an Rí, i gCORCAIG</span></p>
<lb n="676"/>
<lb n="677"/><p><span>Scriobh chuige.</span></p>
<lb n="678"/>
<lb n="679"/><p><span>Tá Cóistí agus Mótair d'á ndéanamh againn-ne.  Cuirimíd Gléas Góma (rubair) fé rothaí cóiste gan ró-mhoill.</span>
<lb n="680"/><span>Cros & a Chlann Mhac, 18 & 19 Port Uí Shúileabháin (Sullivan's Quay), Corcaigh.</span>
<lb n="681"/></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="682"/><p><span>CEANNUIGH EARRAÍ GAEDHALACHA</span>
<lb n="683"/><span>ó</span>
<lb n="684"/><span>LÚCÁS DE BÚRCA.</span></p>
<lb n="685"/>
<lb n="686"/><p><span>LÉINTE</span>
<lb n="687"/><span>FO-LÉINTE</span>
<lb n="688"/><span>STOCAÍ</span>
<lb n="689"/><span>BÓNAÍ</span>
<lb n="690"/><span>CARABHATAÍ</span>
<lb n="691"/><span>de DHÉANTÚS</span>
<lb n="692"/><span>GAEDHAL</span></p>
<lb n="693"/>
<lb n="694"/><p><span>Is saoire le 25% a gheobhair na rudaí sin sa</span>
<lb n="695"/><span>tsiopa so 'ná in aon tsiopa eile:</span></p>
<lb n="696"/>
<lb n="697"/><p><span>SRÁID PÁDRAIG N. a 105,</span>
<lb n="698"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="699"/>
<lb n="700"/><p><span>(‘LUKE BURKE’)</span></p>
<lb n="701"/>
<lb n="702"/><p><span>Gach cóir chun tig do dheunamh</span></p>
<lb n="703"/>
<lb n="704"/><p><span>ÓN ÚRLÁR GO BÁRR</span>
<lb n="705"/><span>AN TIGHE:</span></p>
<lb n="706"/>
<lb n="707"/><p><span>Adhmad, Táthán agus Slinnte;</span></p>
<lb n="708"/>
<lb n="709"/><p><span>Áraistí Iarainn, Stóbhana, agus</span>
<lb n="710"/><span>Bácúsa;</span></p>
<lb n="711"/>
<lb n="712"/><p><span>Dathán, agus an uile shaghas Íle</span>
<lb n="713"/><span>'gus Ola.</span></p>
<lb n="714"/>
<lb n="715"/><p><span>Tá le fághail ó</span></p>
<lb n="716"/>
<lb n="717"/><p><span>‘CHOMPLUCHT EUSTACE,’</span>
<lb n="718"/><span>I gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="719"/>
<lb n="720"/><p><span>Scríobh chúca.</span></p>
<lb n="721"/>
<lb n="722"/><p><span>COIS FARRAIGE THIAR</span>
<lb n="723"/><span>atá an</span>
<lb n="724"/><span>COLÁISTE ATLANTIC.</span></p>
<lb n="725"/>
<lb n="726"/><p><span>Múintear Sranngscéaluidheacht &</span>
<lb n="727"/><span>Scéaluidheacht-gan-Srainng ann do</span>
<lb n="728"/><span>ógánaigh atá idir a 16 agus a 24.</span></p>
<lb n="729"/>
<lb n="730"/><p><span>Gheobhair gach eólas ó'n Árd Oide —</span></p>
<lb n="731"/>
<lb n="732"/><p><span>MUIRIS MAC GEARAILT,</span>
<lb n="733"/><span>CATHAIR SAIBHÍN, I gCIARRAIDHE.</span></p>
<lb n="734"/>
<lb n="735"/><p><span>SÍOL agus LEASÚ'</span>
<lb n="736"/><span>don bhfeirm nó don gháirdín.</span></p>
<lb n="737"/>
<lb n="738"/><p><span>ÁTHRAIGHE IARAINN AGUS</span>
<lb n="739"/><span>STÁIN.</span></p>
<lb n="740"/>
<lb n="741"/><p><span>ARÁN, MIN, PLÚR, TÉ</span>
<lb n="742"/><span>AGUS BIOTÁILE.</span></p>
<lb n="743"/>
<lb n="744"/><p><span>SEÁN Ó RIADA,</span>
<lb n="745"/><span>An tSráid Mhór,</span>
<lb n="746"/><span>CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="747"/>
<lb n="748"/><p><span>LEABHAIR BHEAGA BHLASDA NA</span>
<lb n="749"/><span>GAEDHILGE</span></p>
<lb n="750"/>
<lb n="751"/><p><span>Ar n-a dtabhairt amach faoi stiúradh na díse</span>
<lb n="752"/><span>seo .i. An Seabhac agus Fionán Mac Coluim.</span></p>
<lb n="753"/>
<lb n="754"/><p><span>“MÍ DEM SHAOGHAL,” le Bríd Stac, 3d.</span></p>
<lb n="755"/>
<lb n="756"/><p><span>“LUIBH-EÓLAS,” le Seán Tóibín, 1½d.</span></p>
<lb n="757"/>
<lb n="758"/><p><span>“SEAN-AMHRÁIN NA MUMHAN,”</span>
<lb n="759"/><span>Cuid a 2, 3d.</span></p>
<lb n="760"/>
<lb n="761"/><p><span>Le fághail ó</span>
<lb n="762"/><span>MHÁIRE NÍ RAGHALLAIGH,</span>
<lb n="763"/><span>An siopa in a bhfuil Páipéir, Leabhair is Tobac ann</span>
<lb n="764"/><span>don Ghaedhilgeoir:</span></p>
<lb n="765"/>
<lb n="766"/><p><span>UACHTAR SRÁIDE NA DRISEOIGE a 87,</span>
<lb n="767"/><span>i mBAILE ÁTHA CLIATH.</span></p>
<lb n="768"/>
<lb n="769"/><p><span>AN LÓCHRANN.</span></p>
<lb n="770"/>
<lb n="771"/><p><span>Páipéar don Ghaedhealtacht.</span></p>
<lb n="772"/>
<lb n="773"/><p><span>Seán Tóibín, Baile an Teampaill,</span>
<lb n="774"/><span>i gCorcaigh an Fear Gnótha.</span></p>
<lb n="775"/>
<lb n="776"/><p><span>An Seabhac, Daingean Uí Chúise … An Fear Eagair.</span></p>
<lb n="777"/>
<lb n="778"/><p><span>Na Díoltóirí.</span></p>
<lb n="779"/>
<lb n="780"/><p><span>Ó Cuill agus a Chua.,</span>
<lb n="781"/><span>95 Sráid Phádraig, Corcaigh</span></p>
<lb n="782"/>
<lb n="783"/><p><span>Easún agus a Chl.-Mhac, Áth Cliath</span></p>
<lb n="784"/>
<lb n="785"/><p><span>Má's maith leat bronntanas a thabhairt d'aon</span>
<lb n="786"/><span>cheanntar sa Ghaedhealtacht agus bheith ag cabhrú' leis</span>
<lb n="787"/><span>“An Lóchrann” san am gcéadna, cuir roint airgid</span>
<lb n="788"/><span>ag triall orainn & cuirfimíd cóibeana gach mí go</span>
<lb n="789"/><span>ceann bliana chun aon áite a déarfar linn.</span></p>
<lb n="790"/>
<lb n="791"/><p><span>Sinn-ne — Lucht An Lóchrainn.</span></p>
<lb n="792"/>
<lb n="793"/><p><span>“IDIR MÚRTHA GARBH-CHLOCH.”</span></p>
<lb n="794"/>
<lb n="795"/><p><span>Do'n Tóibíneach —</span></p>
<lb n="796"/>
<lb n="797"/><p><span>Is geall an tigh seo le tigh na marbh —</span>
<lb n="798"/><span>aoinne a cuirtear isteach ann is lead-</span>
<lb n="799"/><span>ránach iad ag teacht as; agus is beag</span>
<lb n="800"/><span>scéal a théigheann thar doras uatha.  Ach</span>
<lb n="801"/><span>a ndubhairt siúd — “is fearr súil le glas</span>
<lb n="802"/><span>ná súil le h-uaigh” agus b'fhéidir le Dia</span>
<lb n="803"/><span>go bhfeicfimís Éire arís.</span></p>
<lb n="804"/>
<lb n="805"/><p><span>Táim tuirseach den tigh seo, a dhritheáir.</span>
<lb n="806"/><span>Seachtain is fiche críochnuithe ann indiu</span>
<lb n="807"/><span>(11-x-1918) ag cuid againn.  An díomh-</span>
<lb n="808"/><span>aointeas a bhrisfeadh do chroidhe annso —</span>
<lb n="809"/><span>é sin agus gan aon rud nua a bheith ag</span>
<lb n="810"/><span>tuitim amach aon lá 'ná aon tseachtain</span>
<lb n="811"/><span>ná aon mhí, ach gach rud, dá laighead é,</span>
<lb n="812"/><span>do réir riaghlach agus cluig.  Dá mbeadh</span>
<lb n="813"/><span>amhrán agat annso ba mhór an chabhair ó</span>
<lb n="814"/><span>Dhia dhuit é rádh — is ait leis na fallaí</span>
<lb n="815"/><span>annso amhrán Gaedhilge a chlos, dar liom</span>
<lb n="816"/><span>— agus ní thugas féin suaimhneas d'fhear</span>
<lb n="817"/><span>an tighe gur scaoil sé an bheidhlín isteach</span>
<lb n="818"/><span>chugam.  Bím ag gabháil di sin; ach sé</span>
<lb n="819"/><span>tubaist an scéil ná fuil ach aoinne 'mháin</span>
<lb n="820"/><span>ar an dáréag atá annso againn d'fhéad-</span>
<lb n="821"/><span>fadh babhta rinnce dhéanamh!  Níor cheapas</span>
<lb n="822"/><span>riamh, a' dtuigeann tú leat me, go mbeadh</span>
<lb n="823"/><span>aindisidheacht chos mar sin ag gabháil le</span>
<lb n="824"/><span>h-Éireannaigh.  B'fhéidir leis, gurab é</span>
<lb n="825"/><span>an biadh fé ndeara gan giodam a bheith</span>
<lb n="826"/><span>ionainn.  Níl cead agam aon ghearán a</span>
<lb n="827"/><span>dhéanamh air, ach deirim an méid seo — 'á</span>
<lb n="828"/><span>mholadh, a' dtuigeann tu, a dhritheáir mo</span>
<lb n="829"/><span>chroidhe — nár bhaoghal go gcuirfeadh an</span>
<lb n="830"/><span>biadh annso aon iarracht de'n teasbach</span>
<lb n="831"/><span>dearg ort, 'ná ní chuirfeadh sé fonn ort</span>
<lb n="832"/><span>bheith ad ghortú féin ag caitheamh trí léim</span>
<lb n="833"/><span>as do chorp!</span></p>
<lb n="834"/>
<lb n="835"/><p><span>Fuaireas do litir i dtaobh “An Lóchrainn,”</span>
<lb n="836"/><span>ach ní fhuaireas “An Lóchrann” féin ó'n</span>
<lb n="837"/><span>Meitheamh.  Is dócha gur cheap Seán Bhuidhe</span>
<lb n="838"/><span>go ndéanfadh sé díobháil anma agus cuirp</span>
<lb n="839"/><span>dom dá léighinn é.  Ní dóigh liom go</span>
<lb n="840"/><span>bhféadfainn aon ní ar fóghnamh a scríobh'</span>
<lb n="841"/><span>dhaoibh — fiú 'máin dá mbeadh cead agam</span>
<lb n="842"/><span>é chur amach chughaibh, rud ná fuil. …</span>
<lb n="843"/><span>Tagann olc orm uaireannta nuair a bhíonn</span>
<lb n="844"/><span>an ghrian ag taithneamh agus nuair a chuimh-</span>
<lb n="845"/><span>nighim ar bhéal Chuain a' Daingin agus an</span>
<lb n="846"/><span>Chonair agus Ceann Sléibhe.</span></p>
<lb n="847"/>
<lb n="848"/><p><span>Olc mo thurus annso,</span>
<lb n="849"/><span>Is m'fhanamhaint i bhfos fé chrádh,</span>
<lb n="850"/><span>Fé ghlasaibh ceangailte docht</span>
<lb n="851"/><span>I nDurham na gclog, am' bhrágha,</span></p>
<lb n="852"/>
<lb n="853"/><p><span>Mairg gan mise indiu</span>
<lb n="854"/><span>Cois Góilín na tiughchoille bláth;</span>
<lb n="855"/><span>Ag siubhal ar bharraibh na gcnoch,</span>
<lb n="856"/><span>Nó 'g éisteacht le tonndórd na trágha.</span></p>
<lb n="857"/>
<lb n="858"/><p><span>Suairc do bheadh m'inntinn annsin,</span>
<lb n="859"/><span>Le ceolta ró-bhinne bheadh lán;</span>
<lb n="860"/><span>Deóra, tré áthas, óm ghruadh</span>
<lb n="861"/><span>Do shilfinn anuas ar an mbán.</span></p>
<lb n="862"/>
<lb n="863"/><p><span>Duairc i nDurham dom</span>
<lb n="864"/><span>'gCarcar Gallaphoc;</span>
<lb n="865"/><span>'bhFad ón Daingean dom</span>
<lb n="866"/><span>'Dir múrtha garbh-chloch.</span></p>
<lb n="867"/>
<lb n="868"/><p><span>Ní 'nnso b'áil liom bhe' ach</span>
<lb n="869"/><span>Thiar i nDuibhneachaibh —</span>
<lb n="870"/><span>Beannacht dá sár fhearaibh,</span>
<lb n="871"/><span>Grádh dá ingheanachaibh.</span></p>
<lb n="872"/>
<lb n="873"/><p><span>Beannacht —</span>
<lb n="874"/><span>ón “Seabhac.”</span></p>
<lb n="875"/>
<lb n="876"/><p><span>FIONN MAC CUMHAILL.</span></p>
<lb n="877"/>
<lb n="878"/><p><span>Aonne a chuirean suím i scrúdú na</span>
<lb n="879"/><span>sean-sceul, bu mhaith linn go ndeunfadh</span>
<lb n="880"/><span>sé cur síos ar thréithíbh Fhinn, fé mar</span>
<lb n="881"/><span>a thaisbeánaid na sean-laoithe is na</span>
<lb n="882"/><span>sceulta Fiannuidheachta iad.  Má dhein-</span>
<lb n="883"/><span>ean aon léighthóir é sin dúinn, beimíd</span>
<lb n="884"/><span>go buidheach de, mar is é dóichí go</span>
<lb n="885"/><span>leanfaidh díospóireacht é — rud atá uainn.</span></p>
<lb n="886"/>
<lb n="887"/><p><span>Lucht An Lóchrainn.</span></p>
<lb n="888"/>
<lb n="889"/><p><span>LIOS CEARBHAILL.</span></p>
<lb n="890"/>
<lb n="891"/><p><span>Bhí fear na chómhnuidhe anaice leis an</span>
<lb n="892"/><span>lios so, pé áit na bhfuil sé, fadó, gurbh</span>
<lb n="893"/><span>ainm do Cearbhall.  Aon tráthnóna amháin</span>
<lb n="894"/><span>nuair a bhí sé ag tabhairt na mbó abhaile</span>
<lb n="895"/><span>do chualaidh sé leanbh ag gol astig sa</span>
<lb n="896"/><span>lios … ba ghearr gur chualaidh sé bean</span>
<lb n="897"/><span>'á rádh leis an leanbh éisteacht, go mbeadh</span>
<lb n="898"/><span>ba Cearbhaill 'á gcrúdhadh anois is go</span>
<lb n="899"/><span>mbeadh bainne a dhóithin aige.</span></p>
<lb n="900"/>
<lb n="901"/><p><span>Nuair a bhí na cailíní ag crúdhadh na</span>
<lb n="902"/><span>mbó an oidhche sin dubhairt Cearbhall leo</span>
<lb n="903"/><span>gan aon bhraon de'n bhainne a dhortadh</span>
<lb n="904"/><span>agus níor dhoirteadar …  Ansan nuair</span>
<lb n="905"/><span>a bhí sé ag tiomáint na mbó thar an lios</span>
<lb n="906"/><span>do chualaidh sé an leanbh ag gol arís.</span></p>
<lb n="907"/>
<lb n="908"/><p><span>“Á,” arsa 'n bhean, “do stop Cearbhall</span>
<lb n="909"/><span>an bainne ort ach is geárr go mbeidh</span>
<lb n="910"/><span>braon dá chuid fola agat-sa le n-ól.”</span></p>
<lb n="911"/>
<lb n="912"/><p><span>Nuair a chualaidh Cearbhall an méid</span>
<lb n="913"/><span>sin tháinig sé abhaile, bheir leis ceann</span>
<lb n="914"/><span>des na h-áruistí go raibh an bainne ann</span>
<lb n="915"/><span>agus chuaidh sé go dtí an lios …  Do</span>
<lb n="916"/><span>ghlaoidh sé ar an mnaoi astig & dubhairt</span>
<lb n="917"/><span>sé léi go mbeadh bainne a dhóithin ag</span>
<lb n="918"/><span>an leanbh anois …  Dhoirt sé an bainne</span>
<lb n="919"/><span>ar an dtalamh ansan …  Is tháinig sé</span>
<lb n="920"/><span>abhaile is dubhairt sé leis na cailíní</span>
<lb n="921"/><span>braon bainne a dhortadh gach uair a</span>
<lb n="922"/><span>bheidís ag crudhadh na mbó …  Níor</span>
<lb n="923"/><span>thuit aon dro'-ní amach do na dhiaidh sin</span>
<lb n="924"/><span>…  Tá Lios Cearbhaill mar ainm ar an</span>
<lb n="925"/><span>lios ó shoin.</span></p>
<lb n="926"/>
<lb n="927"/><p><span>Nóra Ní Chonchubhair,</span>
<lb n="928"/><span>Sgoil Naomh Eóin ar an gCaislig,</span>
<lb n="929"/><span>Maistear Gaoithe.</span></p>
<lb n="930"/>
<lb n="931"/><p><span>AN TÚIRNE BEAG.  Aonne ar mhaith</span>
<lb n="932"/><span>leis cártaí deasa ar naomhaibh Éireann</span>
<lb n="933"/><span>nó cúntas ar shean-sheampallaibh Chonndae</span>
<lb n="934"/><span>an Dúin bheith aige, scríobhadh sé ag triall</span>
<lb n="935"/><span>ar lucht “An Túirne Bhig” ar lorg liosta.</span>
<lb n="936"/><span>“An Túirne Beag, Árd Ríogh, i mBeul</span>
<lb n="937"/><span>Feirste.</span></p>
<lb n="938"/>
<lb n="939"/><p><span>Leabhair agus Peictiúirí chun Gaedhilge a mhúineadh.  Faigh an Liosta ó Chlóchualucht Dúndealgain, Dundalk.</span>
<lb n="940"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="941"/><p><span>MICHEÁL MHUIRIS.</span></p>
<lb n="942"/>
<lb n="943"/><p><span>Seo duine a bhí sa pharróiste seo</span>
<lb n="944"/><span>fadó agus do shíleadh a lán daoine</span>
<lb n="945"/><span>gur leath-amadán é ach deireadh a thuille</span>
<lb n="946"/><span>aca gur cladhaire a bhí ann.  Seadh, pé</span>
<lb n="947"/><span>aca san é, deireadh agus dheineadh sé</span>
<lb n="948"/><span>rudaí greanamhara.  Nuair a bhíodh sceul</span>
<lb n="949"/><span>uathbhásach á innsint aige deireadh sé —</span>
<lb n="950"/><span>“Ní chualaidh éinne a leithéid ó bhí ‘Adam’</span>
<lb n="951"/><span>'na rud beag.’  Bíodh gach aonne ag cur</span>
<lb n="952"/><span>aindis air chun suilt a bhaint as.  Mícheál</span>
<lb n="953"/><span>Mhuiris ab' ainm do.</span></p>
<lb n="954"/>
<lb n="955"/><p><span>Do bhí sé ag teacht go dtí an tAifrionn,</span>
<lb n="956"/><span>Domhnach, agus do bhí an donus le fiantas</span>
<lb n="957"/><span>ar an lá — do bhí clagarnach agus gaoth</span>
<lb n="958"/><span>mhór ag stealladh, splanncacha ag lasadh</span>
<lb n="959"/><span>na spéireach agus tóirthneach go tiugh in</span>
<lb n="960"/><span>a ndiaidh,</span></p>
<lb n="961"/>
<lb n="962"/><p><span>“Feuch,” arsa Mícheál agus gan fonn</span>
<lb n="963"/><span>cainnte ar aonne eile a bhí len a chois</span>
<lb n="964"/><span>“nách ait go léir an rúd é gur anuas</span>
<lb n="965"/><span>a thagann an t-anfhad agus an droch-uain</span>
<lb n="966"/><span>agus mórán Éireann díobhála, agus gur</span>
<lb n="967"/><span>aníos a thagann biadh agus toradh agus</span>
<lb n="968"/><span>tabharaistí móra an domhain.  Tá dear-</span>
<lb n="969"/><span>mhad ar na daoine a bhíonn ag cur 'na</span>
<lb n="970"/><span>luighe orainn gur thuas atá neamh agus</span>
<lb n="971"/><span>Ifrionn thíos.”  Do bhí reana-bhean ó'n</span>
<lb n="972"/><span>mbaile 'á cur lá agus do bí mo Mhícheál</span>
<lb n="973"/><span>sa tsochraid chómh maith le cách.  Do ghaibh</span>
<lb n="974"/><span>an chóiridhe thar thig tábhairne, agus sin</span>
<lb n="975"/><span>rud ná'r dhein Mícheál riamh — dul thar</span>
<lb n="976"/><span>tigh óil gan a dhiúg mar bhí an dúil</span>
<lb n="977"/><span>mhillteach sa bhraoinín aige.  Ní raibh sé</span>
<lb n="978"/><span>gan cuideachtain, deirim leat.  Dhein-</span>
<lb n="979"/><span>eadar moill istigh mar ná's bhrathadar</span>
<lb n="980"/><span>an t-am ag sleamhnú uatha ag caitheamh</span>
<lb n="981"/><span>dighe.  Nuair thánghadar amach bhí an chóiridhe</span>
<lb n="982"/><span>imithe as radharc.  “Nách euchtach an deabhadh</span>
<lb n="983"/><span>atá deunta aca?” arsa duine.  “Níor</span>
<lb n="984"/><span>mhór dóibh sin,” arsa Mícheál, “mar bhí</span>
<lb n="985"/><span>giorra-radharc ar Pheig bhoicht agus is maith</span>
<lb n="986"/><span>a dheineadar é gan an oidhche a bheith ag an</span>
<lb n="987"/><span>seana mhnaoi bhoicht ag dul sall di.”</span></p>
<lb n="988"/>
<lb n="989"/><p><span>Bhíodh sé de shíor ag deunamh libhéil ar</span>
<lb n="990"/><span>leath-amadáin bhochta mar cheap sé ná raibh</span>
<lb n="991"/><span>duine sa domhan ba ghéire 'ná é féin, agus</span>
<lb n="992"/><span>dubhairt sé uair —</span></p>
<lb n="993"/>
<lb n="994"/><p><span>“'Sé chloisim gach aonne ag rádh le h-aon</span>
<lb n="995"/><span>amadán a bhuaileann treasna ortha — ‘beidh</span>
<lb n="996"/><span>Ríoghacht na bhflathas ag an gcreatúir bocht</span>
<lb n="997"/><span>ar an saoghal eile.’  Tá 'fhios agam-sa go</span>
<lb n="998"/><span>bhfuil a leithéid d'áit ann ach ambasa nách i</span>
<lb n="999"/><span>gcóir na n-amadán san é.  Ní bheifí ag</span>
<lb n="1000"/><span>ag lot na bpáláisí leó!”</span></p>
<lb n="1001"/>
<lb n="1002"/><p><span>Uair eile bhí sé ag gabháil an bóthar</span>
<lb n="1003"/><span>agus ualach éisc ar a asal aige.  Ghaibh</span>
<lb n="1004"/><span>an sagart an bóthar agus dubhairt sé,</span>
<lb n="1005"/><span>nuair chonnaic sé Mícheál ag gabháil dá</span>
<lb n="1006"/><span>mhaide ar an asal bocht — “Mhuise, leig</span>
<lb n="1007"/><span>do'n ainmhidhe beag a thug ár Slánathóir</span>
<lb n="1008"/><span>go Ierúsalem.”  “An deamhan mise!”</span>
<lb n="1009"/><span>arsa Mícheál, “b'fhada go sroisfeadh</span>
<lb n="1010"/><span>aonne Ierúsalem dá mb'é m'asal-sa</span>
<lb n="1011"/><span>bheadh aige!”</span></p>
<lb n="1012"/>
<lb n="1013"/><p><span>Brighid Stac,</span>
<lb n="1014"/><span>Baile-n-Fhirteuraigh,</span>
<lb n="1015"/><span>Corca Dhuibhne.</span></p>
<lb n="1016"/>
<lb n="1017"/><p><span>OIDHCHE FHEIL' MÁRTAIN.</span></p>
<lb n="1018"/>
<lb n="1019"/><p><span>Naoi n-oidhche agus oidhche gan áireamh,</span>
<lb n="1020"/><span>Ó Oidhche Shamhna go Oidhche Fheil' Mártain.</span></p>
<lb n="1021"/>
<lb n="1022"/><p><span>Athá sé de nós fá an dtuaith fós &</span>
<lb n="1023"/><span>do bhí ag sínsear Gaedheal ó'n tsean-</span>
<lb n="1024"/><span>aimsir i leith, fuil do dhortadh gach aon</span>
<lb n="1025"/><span>oidhche Fhéile Mártain.  Marbhthar cearc</span>
<lb n="1026"/><span>nó coileach nó bárdal nó muc nó beath-</span>
<lb n="1027"/><span>adhach éigin eile an oidhche sin, chum íodh-</span>
<lb n="1028"/><span>bairt fola do dheunamh do Naomh Mártan.</span>
<lb n="1029"/><span>Athá go leor sceultha i dtaobh na h-oidhche</span>
<lb n="1030"/><span>sin agus i dtaobh an naoimh féin ag an</span>
<lb n="1031"/><span>tsean-dhream, sceulta ag cur síos ar mí-</span>
<lb n="1032"/><span>ádh éigin d'imthigh ar dhaoinibh do righne</span>
<lb n="1033"/><span>beagán den nós sin nó thug faillighe ann.</span></p>
<lb n="1034"/>
<lb n="1035"/><p><span>Do bhí fear in a chómhnuidhe i mBaile</span>
<lb n="1036"/><span>na nGall roint bliadhanta ó shoin.  Fear</span>
<lb n="1037"/><span>cráibhtheach creidmheach b'eadh é agus ní</span>
<lb n="1038"/><span>dheachaidh an oidhche sin thairis riamh gan</span>
<lb n="1039"/><span>cearc nó coileach do mharbhadh in onóir</span>
<lb n="1040"/><span>do Naomh Mártan.  Acht aon uair amháin</span>
<lb n="1041"/><span>do chuaidh an oidhche chum mearbhaill air,</span>
<lb n="1042"/><span>agus nuair d'eirigh sé maidin lá ar na</span>
<lb n="1043"/><span>bhárach do bhí sruth fola ó dhorus an</span>
<lb n="1044"/><span>tseomra síos go dtí dorus na cistean.</span>
<lb n="1045"/><span>Do chuir sin i gcuimhne dhó a dhearmhad</span>
<lb n="1046"/><span>agus níor bhain sé dhó as sin amach.</span></p>
<lb n="1047"/>
<lb n="1048"/><p><span>Dá rángóchadh muc nó seafaid nó aon</span>
<lb n="1049"/><span>bheathadhach eile tinn ar an bhfeirmeoir</span>
<lb n="1050"/><span>thabharfadh sé suas do Naomh Mártan an</span>
<lb n="1051"/><span>beathadhach sin chum é do shlánugadh, acht</span>
<lb n="1052"/><span>do bheadh air é do mharbhadh Oidhche Fhéil'</span>
<lb n="1053"/><span>Mártain.  Mara ndeunfadh sé sin adeir-</span>
<lb n="1054"/><span>tear go gcaillfheadh fé furmhór a stoc</span>
<lb n="1055"/><span>nó go dtuitfeadh mí-ádh éigin air féin.</span>
<lb n="1056"/><span>Do bhí bean dosna Brianaigh i gCill an</span>
<lb n="1057"/><span>Iubharthain agus rángaigh muc tinn mar</span>
<lb n="1058"/><span>sin aici uair.  Is cuma cad thabharfadh sí</span>
<lb n="1059"/><span>don mhuic ní bhfuighbheadh sí í do leigheas</span>
<lb n="1060"/><span>ná feoil do chur uirre.  'Sa deireadh</span>
<lb n="1061"/><span>thug sí suas do Naomh Mártan an mhuc</span>
<lb n="1062"/><span>& do gheall sí, dá dtiocfadh sí chúiche</span>
<lb n="1063"/><span>féin, í do mharbhadh Oidhche Fhéile Mártain.</span>
<lb n="1064"/><span>Do bhí feabhas ag dul ar an muic as</span>
<lb n="1065"/><span>sin amach agus í ag cur suas feola go</span>
<lb n="1066"/><span>h-iomadamhail, sa tslighe go raibh sí i</span>
<lb n="1067"/><span>n-iúl go maith í do mharbhadh Oidhche Fhéile</span>
<lb n="1068"/><span>Mártain.  Acht do bhuaidh neart na sainte</span>
<lb n="1069"/><span>ar an mnaoi agus in áit í do mharbhadh</span>
<lb n="1070"/><span>do Naomh Mártan mar do gheall sí, do</span>
<lb n="1071"/><span>dhíol sí ar an aonach í an tseachtmhain</span>
<lb n="1072"/><span>do bhí in a cionn.  Coicthigheas ón lá</span>
<lb n="1073"/><span>sin do chuaidh bó leis an bhfaill uirre</span>
<lb n="1074"/><span>agus coicthigheas uaidh sin arís do chuaidh</span>
<lb n="1075"/><span>seafaid ann laogh léi agá bascadh i</span>
<lb n="1076"/><span>gcorrach.  Bliadhain ó'n tSamhain sin</span>
<lb n="1077"/><span>b'fhuiris áireamh do chur ar a stoc.</span></p>
<lb n="1078"/>
<lb n="1079"/><p><span>Má's deacair leis an bhfeirmeoir a</span>
<lb n="1080"/><span>gheallamhaint do chómhlíonadh le Naomh</span>
<lb n="1081"/><span>Mártan, nuair athá a bheathadhach sleamhain</span>
<lb n="1082"/><span>slán arís aige ní h-amhlaidh sin dá chlainn.</span>
<lb n="1083"/><span>Bíonn an t-aos óg ag tnúth le teacht na</span>
<lb n="1084"/><span>h-oidhche sin mar bhíd le Féile na Nodlag,</span>
<lb n="1085"/><span>mar bíonn fleadh an oidhche sin aca agus</span>
<lb n="1086"/><span>feóil agá-róstadh ar bhior.  Do bhí feir-</span>
<lb n="1087"/><span>meoir sa pharróiste seo roint bliadhanta</span>
<lb n="1088"/><span>ó shoin, Maitias Ó Briain a ainm.  Thárla</span>
<lb n="1089"/><span>molt tinn ar a threud caorach agus thug</span>
<lb n="1090"/><span>sé suas do Naomh Mártan é mar ba</span>
<lb n="1091"/><span>ghnáth.</span></p>
<lb n="1092"/>
<lb n="1093"/><p><span>Níor fhan dada ar an molt in a dhiaidh</span>
<lb n="1094"/><span>sin & is é do bhí go breághdha beathuighthe</span></p>
<lb n="1095"/>
<lb n="1096"/><p><span>MAITH AN tSNAOIS —</span></p>
<lb n="1097"/>
<lb n="1098"/><p><span>“SNAOIS CHORCAIGHE.”</span></p>
<lb n="1099"/>
<lb n="1100"/><p><span>Sinn-ne a dhein ar dtúis í</span>
<lb n="1101"/><span>agus atá 'á deunamh fós.</span></p>
<lb n="1102"/>
<lb n="1103"/><p><span>Tobac sár-mhaith</span>
<lb n="1104"/><span>an dá shórt so:</span></p>
<lb n="1105"/>
<lb n="1106"/><p><span>“Shandon Plug”</span>
<lb n="1107"/><span>agus</span>
<lb n="1108"/><span>“Exhibition Roll.”</span></p>
<lb n="1109"/>
<lb n="1110"/><p><span>Scríobh chugainn-ne:</span></p>
<lb n="1111"/>
<lb n="1112"/><p><span>“CUALACHT LAMBCIN,”</span>
<lb n="1113"/><span>Sráid Naoimh Phádraig a 9,</span>
<lb n="1114"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1115"/>
<lb n="1116"/><p><span>Dhá leabhar nua do Ghaedhealaibh.</span></p>
<lb n="1117"/>
<lb n="1118"/><p><span>MAIDEAN I mBÉARA & dánta eile.</span></p>
<lb n="1119"/>
<lb n="1120"/><p><span>Osborn Ó h-Aimheirgín do sgríobh.</span></p>
<lb n="1121"/>
<lb n="1122"/><p><span>Luach — Trí Raolacha (postas 3 ph. eile).</span></p>
<lb n="1123"/>
<lb n="1124"/><p><span>AN CHAISE GHARBH.</span></p>
<lb n="1125"/>
<lb n="1126"/><p><span>Leabhar Nua-Fhilidheachta.</span></p>
<lb n="1127"/>
<lb n="1128"/><p><span>Peadar Ó h-Annracháin do sgríobh.</span></p>
<lb n="1129"/>
<lb n="1130"/><p><span>Luach — Trí Raolacha (postas 3 ph. eile).</span></p>
<lb n="1131"/>
<lb n="1132"/><p><span>ó “CHLÓ NA gCOINNEALL,”</span>
<lb n="1133"/><span>44 Sráid Dáson, i mBAILE-ÁTHA-CLIATH.</span></p>
<lb n="1134"/>
<lb n="1135"/><p><span>TÁILLIÚIREACHT agus gach rud</span>
<lb n="1136"/><span>i bhfuirm éadaigh do fhearaibh!</span></p>
<lb n="1137"/>
<lb n="1138"/><p><span>Níl dá ndíol againn-ne ach earraí a deineadh</span>
<lb n="1139"/><span>i nÉirinn.</span></p>
<lb n="1140"/>
<lb n="1141"/><p><span>Ó GLASÁIN IS A CHUA,</span>
<lb n="1142"/><span>11 Sráid Uí Chonaill, BAILE ÁTHA CLIATH.</span></p>
<lb n="1143"/>
<lb n="1144"/><p><span>NÍ GÁDH BEURLA 'LABHAIRT,</span>
<lb n="1145"/><span>ach an uair a raghair ar lorg</span>
<lb n="1146"/><span>SAIGRÉIDÍ MAITHE,</span>
<lb n="1147"/><span>agus deunfaidh dhá fhocal cúis ansan.</span></p>
<lb n="1148"/>
<lb n="1149"/><p><span>Abair</span>
<lb n="1150"/><span>“SILK CUT”</span>
<lb n="1151"/><span>le cailín an tsiopa.</span></p>
<lb n="1152"/>
<lb n="1153"/><p><span>I nDÚNDEALGAN</span>
<lb n="1154"/><span>a deintear, agus tá 'á gcaitheamh</span>
<lb n="1155"/><span>AR FUAID ÉIREANN.</span></p>
<lb n="1156"/>
<lb n="1157"/><p><span>P. Ó CEARBHAILL IS A CHUA.</span>
<lb n="1158"/><span>(teor.)</span></p>
<lb n="1159"/>
<lb n="1160"/><p><span>Lucht a ndeunta.</span></p>
<lb n="1161"/>
<lb n="1162"/><p><span>Ticéidí in a “gCeirthlíní” do lucht comórtha spóirt & Cnaipí Daithte — mar chomharthaí sóirt ó Chlóchualucht Dúndealgain, Dundalk</span>
<lb n="1163"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="1164"/><p><span>Tá le fagháil uainn-ne</span>
<lb n="1165"/><span>BUÍNN ÓIR is BUÍNN AIRGID</span>
<lb n="1166"/><span>den déanamh Ceilteach agus marc</span>
<lb n="1167"/><span>earra Ghaedhealaigh ar gach bonn aca.</span></p>
<lb n="1168"/>
<lb n="1169"/><p><span>tá ÁTHRAIGHE ÓIR is</span>
<lb n="1170"/><span>ÁTHRAIGHE AIRGID</span>
<lb n="1171"/><span>mar atá — miasa, cailísí, cuirn, agus cuacha</span>
<lb n="1172"/><span>dá ndéanamh againn-ne, anso i gCorcaigh.  Tá</span>
<lb n="1173"/><span>an comhartha Gaedhealach ar gach ceann aca.</span></p>
<lb n="1174"/>
<lb n="1175"/><p><span>Scriobh chugainn ar lorg an deilbhleabhair</span>
<lb n="1176"/><span>agus an luachliosta.</span></p>
<lb n="1177"/>
<lb n="1178"/><p><span>LIAM MAC AODHGÁIN & A CHL.-MHAC</span>
<lb n="1179"/><span>Teo.,</span>
<lb n="1180"/><span>32 SRÁID PHÁDRAIG N.,</span>
<lb n="1181"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1182"/>
<lb n="1183"/><p><span>Tá 200,000 Baraile Plúir dá dhéanamh</span>
<lb n="1184"/><span>in aghaidh gacha bliana ag</span></p>
<lb n="1185"/>
<lb n="1186"/><p><span>T. Ó hAILEANÁIN & a CHL. MHAC, Teo.</span></p>
<lb n="1187"/>
<lb n="1188"/><p><span>Muileann Abhancoradh, Mainistir na Corann,</span>
<lb n="1189"/><span>agus Muileann Ghleanna Duileáin,</span>
<lb n="1190"/><span>Mainistir Fhearmuighe,</span>
<lb n="1191"/><span>Co. Chorcaighe.</span></p>
<lb n="1192"/>
<lb n="1193"/><p><span>Sranngscéala:  “Hallinan, Midleton.,”</span>
<lb n="1194"/><span>Guthán:  7 Cork; i Midleton.</span></p>
<lb n="1195"/>
<lb n="1196"/><p><span>DO FHEAR NA FEIRME</span>
<lb n="1197"/><span>É SEO:</span></p>
<lb n="1198"/>
<lb n="1199"/><p><span>Tá</span>
<lb n="1200"/><span>SÍOLTA,</span>
<lb n="1201"/><span>LEASÚ,</span>
<lb n="1202"/><span>ÚIRLISÍ,</span>
<lb n="1203"/><span>agus</span>
<lb n="1204"/><span>BIADH BEITHIDHEACH</span>
<lb n="1205"/><span>le fághail, go maith is go saor, sa</span>
<lb n="1206"/><span>tsiopa so:</span></p>
<lb n="1207"/>
<lb n="1208"/><p><span>‘SIOPA PLÚR IS</span>
<lb n="1209"/><span>MINE SHRÁID AN RÍ,’</span>
<lb n="1210"/><span>AN 3adh tigh i Sráid an Rí,</span>
<lb n="1211"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1212"/>
<lb n="1213"/><p><span>Scríobh indiu & cuir tuairisc</span>
<lb n="1214"/><span>a luacha &c.</span></p>
<lb n="1215"/>
<lb n="1216"/><p><span>A Ghaedheala!  Ceannuighidh rothar Gaedhealach .i.</span></p>
<lb n="1217"/>
<lb n="1218"/><p><span>“AN LÚCANIA”</span>
<lb n="1219"/><span>(de dhéantús na hÉireann)</span></p>
<lb n="1220"/>
<lb n="1221"/><p><span>ó</span></p>
<lb n="1222"/>
<lb n="1223"/><p><span>Dhomhnall Ó Buachalla, Magh Nuadhat.</span></p>
<lb n="1224"/>
<lb n="1225"/><p><span>ag teacht ar Oidhche Fhéile Mártain.  Acht</span>
<lb n="1226"/><span>b'fhearr leis an molt do dhíol ioná é do</span>
<lb n="1227"/><span>mharbhadh do Naomh Mártan.  Fuair an</span>
<lb n="1228"/><span>mac faisnéis ar sin agus adubhairt sé</span>
<lb n="1229"/><span>go mbeadh sé féin suas leis.  Do chuaidh</span>
<lb n="1230"/><span>sé amach le crónughadh na h-oidhche agus</span>
<lb n="1231"/><span>do chuaidh sé anáirde ar bhuaic an tighe</span>
<lb n="1232"/><span>agus seo mar adubhairt sé anuas tré</span>
<lb n="1233"/><span>an tsimné:  “A Mhaitias Uí Bhriain, an</span>
<lb n="1234"/><span>bhfuil tú istigh?”  Do bhí Maitias 'na</span>
<lb n="1235"/><span>shuidhe cois na teineadh agus adubhairt</span>
<lb n="1236"/><span>sé:  “Atháim, tháim, a ghrádh, is cia athá</span>
<lb n="1237"/><span>innsin?”  Adubhairt an mac arís:</span></p>
<lb n="1238"/>
<lb n="1239"/><p><span>“Mise Naomh Mártan tháinig anocht,</span>
<lb n="1240"/><span>Is mara marbhócha tusa molt an</span>
<lb n="1241"/><span>chinn dhuibh,</span>
<lb n="1242"/><span>Beidh tú id thórramh seachtmhain ó</span>
<lb n="1243"/><span>indiu.”</span></p>
<lb n="1244"/>
<lb n="1245"/><p><span>Do chuir sin sceimhle ar an bhfeirmeoir</span>
<lb n="1246"/><span>agus is gairid an mhoill do bhain sé dhe</span>
<lb n="1247"/><span>an molt do mharbhadh.</span></p>
<lb n="1248"/>
<lb n="1249"/><p><span>Muiris Ó Cuirrín,</span>
<lb n="1250"/><span>In Iolscoil na Mumhan, i Rinn ó gCuanach,</span>
<lb n="1251"/><span>Is na Déisibh.</span></p>
<lb n="1252"/>
<lb n="1253"/><p><span>Fuaireamair sgéal eile, mar é seo</span>
<lb n="1254"/><span>ó Bhrighid Ní Uallacháin, Árd Caorach,</span>
<lb n="1255"/><span>An Currán, Ciarraighe.  Seo mar atá</span>
<lb n="1256"/><span>an bheursa a bhainean leis curtha síos ag</span>
<lb n="1257"/><span>Brighid:</span></p>
<lb n="1258"/>
<lb n="1259"/><p><span>“A Chonchubhair Uí Ghairbhighe an gclois-</span>
<lb n="1260"/><span>ean tú an ghuth</span>
<lb n="1261"/><span>Mise Rí an Domhnaig agus bí go</span>
<lb n="1262"/><span>maith liom</span>
<lb n="1263"/><span>Mara marbhuighean tú dhómhsa an</span>
<lb n="1264"/><span>chaora caipíneach dhubh</span>
<lb n="1265"/><span>Beidh tú ar na marbhaibh fé sheachtain</span>
<lb n="1266"/><span>ó indiu.</span></p>
<lb n="1267"/>
<lb n="1268"/><p><span>Lucht “An Lóchrainn.”</span></p>
<lb n="1269"/>
<lb n="1270"/><p><span>AN CHAISE GHARBH, dánta le Peadar</span>
<lb n="1271"/><span>Ó h-Annracháin (ar 1/6 ó Chló-lucht na</span>
<lb n="1272"/><span>gCoinneal, in Áth Cliath).  An t-é léigh-</span>
<lb n="1273"/><span>fas an cheud dán beag, léighfe sé an</span>
<lb n="1274"/><span>chuid eile den leabhrán, gan aon-amhras.</span>
<lb n="1275"/><span>Seód ceart iseadh é — teachtaireacht atá</span>
<lb n="1276"/><span>'á chur ag triall ar “Nóra an gheala-</span>
<lb n="1277"/><span>chroidhe.”  Ag caint do leis an leabhrán</span>
<lb n="1278"/><span>adeir sé:</span></p>
<lb n="1279"/>
<lb n="1280"/><p><span>Bíodh at' bharra is at' leacain tsíos</span>
<lb n="1281"/><span>Draoidheacht a mheallfaidh go ceart chugham í</span>
<lb n="1282"/><span>Comhacht a lasfaidh an tsearc 'na croidhe</span>
<lb n="1283"/><span>Is a sheólfaidh feasta fé rachmas sínn.</span></p>
<lb n="1284"/>
<lb n="1285"/><p><span>Aisling súl n-oscailte iseadh an t-abhrán</span>
<lb n="1286"/><span>ar cheól ‘Cháit Ní Dhuibhir.’  In a shuidhe</span>
<lb n="1287"/><span>ar thaobh cnoic i gCorca Luighe don bhfile</span>
<lb n="1288"/><span>tráth chuala sé an teachtaireacht ón Naomh-</span>
<lb n="1289"/><span>Bhrug 'a fhógairt — “go mbeidh Gaedhilg</span>
<lb n="1290"/><span>fé réim arís.” Aonne bhfuil aithne aige</span>
<lb n="1291"/><span>ar Pheadar Ó h-Annracháin, tuigfidh gur</span>
<lb n="1292"/><span>ó chroidhe tháinig an focal so:</span></p>
<lb n="1293"/>
<lb n="1294"/><p><span>Beannuighim duit-se, 'Éire, a reultan mo</span>
<lb n="1295"/><span>chroidhe,</span>
<lb n="1296"/><span>Leanbh leat féin mé, ó chaolchois go rinn;</span>
<lb n="1297"/><span>Tá grádh dhuit im chléibh-se — grádh Gaedhlach</span>
<lb n="1298"/><span>glan glinn;</span>
<lb n="1299"/><span>Beannacht ort! go n-eugad ní thréigfad mo</span>
<lb n="1300"/><span>thír.</span></p>
<lb n="1301"/>
<lb n="1302"/><p><span>An chomhairle thugan sé dhúinn ar leathanach</span>
<lb n="1303"/><span>a 19:</span></p>
<lb n="1304"/>
<lb n="1305"/><p><span>… 'É scríobha' ar na fallaibh ar gach taobh</span>
<lb n="1306"/><span>den ród:</span>
<lb n="1307"/><span>“Gráin ar an nGaedhal a ghéilleas do'n</span>
<lb n="1308"/><span>Ghall!”</span></p>
<lb n="1309"/>
<lb n="1310"/><p><span>Tá san 'á theagasc aige féin, idir fhocal</span>
<lb n="1311"/><span>is gníomh le fiche blian anuas.</span></p>
<lb n="1312"/>
<lb n="1313"/><p><span>Níl puinn filidheachta ag baint leis an</span>
<lb n="1314"/><span>abhrán ar fhonn ‘An Mhaidrín Ruaidh,’ ach</span>
<lb n="1315"/><span>tá teagasc maith ann.  É in a ‘bhailéid.’</span>
<lb n="1316"/><span>Níl de locht ar “Johnny Bull Crón” ach</span>
<lb n="1317"/><span>an teidiol:</span></p>
<lb n="1318"/>
<lb n="1319"/><p><span>Goid agus creachadh 'gus cam</span>
<lb n="1320"/><span>A's sladadh 'gus feall do chleachtaidís</span>
<lb n="1321"/><span>Chun gurbh' ionann linn diabhal agus Gall</span>
<lb n="1322"/><span>Ach gur bhuaidh an Gall ar chamastuigheal.</span></p>
<lb n="1323"/>
<lb n="1324"/><p><span>Iaracht rí bhreágh is eadh “Ros Cairbre.”</span>
<lb n="1325"/><span>É ar an ndul gceudna le Machtnamh úd</span>
<lb n="1326"/><span>Sheáin Uí Choileáin, agus gan puinn sa</span>
<lb n="1327"/><span>bhreis ag an sean-fhile ar an bhfile nua.</span></p>
<lb n="1328"/>
<lb n="1329"/><p><span>A sheana-chlocha liatha chím</span>
<lb n="1330"/><span>Lem' ais, an cuimhin libh an lá</span>
<lb n="1331"/><span>Nuair mhair go súbhach suairc sa chíll</span>
<lb n="1332"/><span>Manaigh do scríobhadh duain a's dáin.</span></p>
<lb n="1333"/>
<lb n="1334"/><p><span>Is tu Ros ailithir fós,</span>
<lb n="1335"/><span>'S beir go deó fé áird-mheas</span>
<lb n="1336"/><span>Mairfidh do stair agus do cháil</span>
<lb n="1337"/><span>Nuair mheathfidh an t-ál dhein do chreach.</span></p>
<lb n="1338"/>
<lb n="1339"/><p><span>Tá roint de stair-sheanchus Chairbre fighte</span>
<lb n="1340"/><span>ins na rannaibh.  Mar sin is fearr a</span>
<lb n="1341"/><span>buanóchar stair agus taithnfidh sé le</span>
<lb n="1342"/><span>h-eólaigh Chairbre.  Deuntús thar bárr</span>
<lb n="1343"/><span>iseadh ‘Dán molta an Earraigh’ agus</span>
<lb n="1344"/><span>‘Teacht na Cuaiche’:</span></p>
<lb n="1345"/>
<lb n="1346"/><p><span>Mothuighim-se nua-anam</span>
<lb n="1347"/><span>Am' chorraighe gach maidean</span>
<lb n="1348"/><span>Ó tháinig an t-Éarrach so chughainn.</span></p>
<lb n="1349"/>
<lb n="1350"/><p><span>Nuair a thagadh an chuach</span>
<lb n="1351"/><span>Dár ngleann-na ar bhruach na h-Aidhlean.</span></p>
<lb n="1352"/>
<lb n="1353"/><p><span>Tá so mar nós ag an bhfile — an chainnt</span>
<lb n="1354"/><span>do chur ar dhul ná bíon soiléir nó díreach</span>
<lb n="1355"/><span>— mar atá:  ‘A's leanfad go n-eugad</span>
<lb n="1356"/><span>díot, 'Éire, go díl’; ‘do sheanchus léigh-</span>
<lb n="1357"/><span>eas-sa go treunmhar nuair bhís;’ ‘a's</span>
<lb n="1358"/><span>eireochaidh gan spleadhachas do Sheán</span>
<lb n="1359"/><span>Buidhe na Gaedhil,’ &c.  Locht mór é sin,</span>
<lb n="1360"/><span>dar liom, nuair a deintar ró-mhinic é.</span>
<lb n="1361"/><span>Ní eile atá ann nách gádh — an file do</span>
<lb n="1362"/><span>dheunamh tagartha d'á chéird féin go minic:</span>
<lb n="1363"/><span>‘chun eachtraí an lae sin do léir-chur go</span>
<lb n="1364"/><span>slachtmhar síos’ (lch. a 11); ‘d'aimsigheas</span>
<lb n="1365"/><span>mo leabhar is bhreacas roint rann’ (lch. a</span>
<lb n="1366"/><span>19); ‘do chuirfinn mo rann i gcéill’ (lch.</span>
<lb n="1367"/><span>a 23); ‘a's mar a gcúmfainn gan bac</span>
<lb n="1368"/><span>na dánta’ lch. a 34).</span></p>
<lb n="1369"/>
<lb n="1370"/><p><span>Tá reumh-fhocal is nóta is litir is a</span>
<lb n="1371"/><span>lán fothraim mar sin sa leabhrán, gan</span>
<lb n="1372"/><span>gádh ar domhan leis.  Is dóigh gur as na</span>
<lb n="1373"/><span>leabhraibh a chuir Connradh na Gaedhilge fé</span>
<lb n="1374"/><span>chló d'fhoghluimigh an fear eagair, (Mac Uí L.)</span>
<lb n="1375"/><span>an nós san.  Tá an-chuid mion-eolais gan</span>
<lb n="1376"/><span>bhlas i reumh-fhoclaibh na leabhar úd.</span>
<lb n="1377"/><span>Sampla rí-mhaith ar reumh-rádh oireamhnach</span>
<lb n="1378"/><span>iseadh an ceann do scríobh an t-Aimhir-</span>
<lb n="1379"/><span>gíneach i “Maidean i mBearra” (le Cló-</span>
<lb n="1380"/><span>lucht na gCoinneal, leis).  Na daoine</span>
<lb n="1381"/><span>do thóg ortha féin leabhar dán do chur</span>
<lb n="1382"/><span>fé chló sa dro'-shaoghal so, tá gníomh</span>
<lb n="1383"/><span>don Ghaedhilg deunta aca.  Go n-eirighe'</span>
<lb n="1384"/><span>leó go geal!  S. T.</span></p>
<lb n="1385"/>
<lb n="1386"/><p><span>TUSA IS SINN-NE.</span></p>
<lb n="1387"/>
<lb n="1388"/><p><span>Ceannuigh do chuid earraí ó sna daoinibh</span>
<lb n="1389"/><span>a bhfuil fógra aca sa “LÓCHRANN,” agus</span>
<lb n="1390"/><span>cuir i n-iúl dóibh gur sa “LÓCHRANN” a</span>
<lb n="1391"/><span>chonaicís an fógra.  Cabhróghaidh san go</span>
<lb n="1392"/><span>mór linn.</span></p>
<lb n="1393"/>
<lb n="1394"/><p><span>Min Mhaghchromtha.  An Mhin Choirce is fearr blas agus is mó substaint.  Scríobh chun an t-é dheinean — Mícheál Ó Caoimh, i Maghchromtha.</span></p>
<lb n="1395"/>
<lb n="1396"/><p><span>Biadh do Ghaedhlaibh — Ceannuig do chuid aráin, cístí, &c., ó Mhuíntir Dhálaigh, Sráid a' tSáirséalaigh, i Luimnigh.</span>
<lb n="1397"/></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="1398"/><p><span>BRUIGHEAN AN BHACAIG LE CÁIT</span></p>
<lb n="1399"/>
<lb n="1400"/><p><span>Ó bhéal-aithris Thaidhg Uí Chonchubhair,</span>
<lb n="1401"/><span>Lios Póil, Ciarraighe.</span></p>
<lb n="1402"/>
<lb n="1403"/><p><span>An Bacach:  Tá an bacach bocht ag beannú'</span>
<lb n="1404"/><span>dhuit, a mhnaoi chríona,</span>
<lb n="1405"/><span>Is go mbeannuighe na h-Aingil agus na</span>
<lb n="1406"/><span>naoimh duit fé mar bheannuighim-se ó</span>
<lb n="1407"/><span>chroidhe dhuit.</span></p>
<lb n="1408"/>
<lb n="1409"/><p><span>Cáit:  Ní mór a shuím a chuirim ad'bheannachadh</span>
<lb n="1410"/><span>mar ní thagan sí ó chroidhe uait,</span>
<lb n="1411"/><span>Níl sé ach ar bharra do theangan agus a</span>
<lb n="1412"/><span>mhalairt it' inntinn.</span></p>
<lb n="1413"/>
<lb n="1414"/><p><span>Bacach:  Bí sibhialta anois, a dhaltha, is ná</span>
<lb n="1415"/><span>bac an achumhlacht,</span>
<lb n="1416"/><span>Cuir do shíntiús chugam go tapaidh,</span>
<lb n="1417"/><span>mar caithfead dul indiu go Baile</span>
<lb n="1418"/><span>Mhúirne.</span></p>
<lb n="1419"/>
<lb n="1420"/><p><span>Cáit:  Mhuise greada chugat, a bhacaig,</span>
<lb n="1421"/><span>marab ionnat atá an tighearnamh-</span>
<lb n="1422"/><span>lacht,</span>
<lb n="1423"/><span>Agus nár chás liomsa dá mbeitheá</span>
<lb n="1424"/><span>marbh sara sroistheá Baile Mhúirne.</span></p>
<lb n="1425"/>
<lb n="1426"/><p><span>Bacach:  A chaillichín chruaidh chasta, gan</span>
<lb n="1427"/><span>carthanacht ná daonacht,</span>
<lb n="1428"/><span>Is geárr go raghair abhaile is ní maith</span>
<lb n="1429"/><span>é t'inead ann is baoghlach.</span></p>
<lb n="1430"/>
<lb n="1431"/><p><span>Cáit:  Leig dod' ghlamaireacht, a challaire</span>
<lb n="1432"/><span>an éithig, nó caithfead an teine</span>
<lb n="1433"/><span>dhearg leat, mara mbeir amu' de</span>
<lb n="1434"/><span>phléisg uaim.</span></p>
<lb n="1435"/>
<lb n="1436"/><p><span>Bacach (ag láimhseáil a mhaide croise dho):</span>
<lb n="1437"/><span>A bhfeicean tu an chroisín!  B'fhéidir</span>
<lb n="1438"/><span>dá bhfaghfá iarracht de sa mhaoil,</span>
<lb n="1439"/><span>go mbeifeá tamall ag osnuighil &</span>
<lb n="1440"/><span>ar feadh seachtaine ag cneadaighil.</span></p>
<lb n="1441"/>
<lb n="1442"/><p><span>Cáit:  Dá bhfeicinnse ar fuaid a' tighe</span>
<lb n="1443"/><span>aon phíce, nó aon airm eile go</span>
<lb n="1444"/><span>mbeadh puinnt' air,</span>
<lb n="1445"/><span>Is fadó bheadh sé tríd' chroidhe agam,</span>
<lb n="1446"/><span>is ansan bhéarfadh Lúsifear chuige</span>
<lb n="1447"/><span>féin síos tú!</span></p>
<lb n="1448"/>
<lb n="1449"/><p><span>Bacach:  Mhuise, a chaillichín ghránda bhuidhe,</span>
<lb n="1450"/><span>is fadó bheadh mo lapa ad' mhaoil &</span>
<lb n="1451"/><span>tú tarraicthe ar fuaid a' tighe,</span>
<lb n="1452"/><span>Ach 'eagla go dtógfainn uait an gríos,</span>
<lb n="1453"/><span>is go sgapfainn é ar fuaid Chiarraighe.</span></p>
<lb n="1454"/>
<lb n="1455"/><p><span>Cáit:  Nach mé atá a' fághail an ghreada</span>
<lb n="1456"/><span>uait istig am bothán féin, is gan</span>
<lb n="1457"/><span>cómhursa i ngiorracht fead agam 'á</span>
<lb n="1458"/><span>nglaodhainn</span></p>
<lb n="1459"/>
<lb n="1460"/><p><span>(ag caitheamh teine leis)</span></p>
<lb n="1461"/>
<lb n="1462"/><p><span>Seo ladhar de'n luaith dhearg duit sa</span>
<lb n="1463"/><span>phlaosg & b'fhéidir i dteannta bheith</span>
<lb n="1464"/><span>bacach go mbeifeá caoc</span></p>
<lb n="1465"/>
<lb n="1466"/><p><span>(Liúirean an bacach)</span></p>
<lb n="1467"/>
<lb n="1468"/><p><span>Bacach:  A chaillichín dro' chroidhe, tá mo</span>
<lb n="1469"/><span>shúile agat caoch gan bhrigh —</span>
<lb n="1470"/><span>Seo iarracht do'n chroisín dá tharrac</span>
<lb n="1471"/><span>ort sa mhaoil —</span>
<lb n="1472"/><span>B'fhé go gcuirfeadh sé tu 'n chill, agus</span>
<lb n="1473"/><span>b'fheárr do'n dúthaigh tú bheith thíos.</span></p>
<lb n="1474"/>
<lb n="1475"/><p><span>Cáit (ag béicig):  A bhacaig ghránda bhradaig,</span>
<lb n="1476"/><span>tá mo cheann agat 'na phraisig — is</span>
<lb n="1477"/><span>níl agam dochtúir ná sagart — ná</span>
<lb n="1478"/><span>fear am charaid a dhéanfadh tusa'</span>
<lb n="1479"/><span>thachtadh — is a thabharfadh dos na</span>
<lb n="1480"/><span>mucaibh thu le stracadh</span></p>
<lb n="1481"/>
<lb n="1482"/><p><span>(Tuiteann sí ar an urlár).</span></p>
<lb n="1483"/>
<lb n="1484"/><p><span>An Bacach (nuair chíonn sé sínte í):  I mbriath-</span>
<lb n="1485"/><span>ar, a chaillchín an standup, go bhfuil-</span>
<lb n="1486"/><span>ean tú ag crothadh na gcos,</span>
<lb n="1487"/><span>Is má bhíon aon ní ort, b'fhé go bhfagh-</span>
<lb n="1488"/><span>ainn-se 'at' bhárr a' chroch —</span>
<lb n="1489"/><span>Ach cuirfe mé dhíom go grod — b'fhé ná</span>
<lb n="1490"/><span>feicfeadh éinne mé anso.</span></p>
<lb n="1491"/>
<lb n="1492"/><p><span>(É d'imteacht).</span></p>
<lb n="1493"/>
<lb n="1494"/><p><span>(Mac na baintrighe, Mícheál a ainm, do theacht</span>
<lb n="1495"/><span>isteach tar éis tamaill.  Chíon sé</span>
<lb n="1496"/><span>a mháthair sínte).</span></p>
<lb n="1497"/>
<lb n="1498"/><p><span>Mícheál:  Dhera, a mháthair ghrádhmhar gheal</span>
<lb n="1499"/><span>cad d'imthig ó ghabhas amach, go</span>
<lb n="1500"/><span>bhfuilean tu rómham at' chnap agus</span>
<lb n="1501"/><span>braoinín fola a' teacht as do mhala</span>
<lb n="1502"/><span>ghleóite dheas.</span></p>
<lb n="1503"/>
<lb n="1504"/><p><span>Cáit:  A Mhichíl a rúnaig, ceann de bhacaig</span>
<lb n="1505"/><span>Bháile Mhúirne do shocruig liúmsa —</span>
<lb n="1506"/><span>Cuir díot, a stóraig, agus glaodhaig</span>
<lb n="1507"/><span>ar na cómhursain —agus tugaig thar</span>
<lb n="1508"/><span>n-ais arís an stócach — go ndéanfad</span>
<lb n="1509"/><span>é bheirbhiú' 's a scóladh!</span></p>
<lb n="1510"/>
<lb n="1511"/><p><span>Mícheál:  Ara, a mháthair, mara bhfuil fé ach</span>
<lb n="1512"/><span>a' t-aon chos, cad chuige go nglaodh-</span>
<lb n="1513"/><span>fainn —ná tabharfainn liom mé féin</span>
<lb n="1514"/><span>é, gan congnamh ó éinne?</span></p>
<lb n="1515"/>
<lb n="1516"/><p><span>Cáit:  'Re, a Mhíchil a chroidhe, ní mór dhuit</span>
<lb n="1517"/><span>ceathrar ar a luighead d'fhearaibh</span>
<lb n="1518"/><span>móra groidhe —</span>
<lb n="1519"/><span>Is má gheibheann sé a dhrom le claidhe,</span>
<lb n="1520"/><span>le na mhaide is le na chroisín, beidh</span>
<lb n="1521"/><span>sé dian ortha é chur síos.</span></p>
<lb n="1522"/>
<lb n="1523"/><p><span>Mícheál:  'Sdó' mhuise, beadsa na dhiaidh ar</span>
<lb n="1524"/><span>séirse is ní ghlaodhfad ar éinne —</span>
<lb n="1525"/><span>Caithfe sé casadh liom agus beagán</span>
<lb n="1526"/><span>baochas!  (Imthighean).</span></p>
<lb n="1527"/>
<lb n="1528"/><p><span>(Ar an mbóthar do Mhícheál.  É do theacht suas</span>
<lb n="1529"/><span>leis an mbacach).</span></p>
<lb n="1530"/>
<lb n="1531"/><p><span>Mícheál:  Deallruighean tú ana dheabhadh</span>
<lb n="1532"/><span>bheith ort, a bhacaig — ná tógfá an</span>
<lb n="1533"/><span>bóthar fada is gan tú féin a chur</span>
<lb n="1534"/><span>chun alluis, lá breágh aoibhinn Ear-</span>
<lb n="1535"/><span>raigh.</span></p>
<lb n="1536"/>
<lb n="1537"/><p><span>Bacach:  I mbriathar, a gharsúin mhilis ghleóite,</span>
<lb n="1538"/><span>dá mbeifeá-sa ó indé gan aon ní</span>
<lb n="1539"/><span>ithe 'ná ól, go mbeadh ort deabhadh</span>
<lb n="1540"/><span>do dhóthain, féachaint ca' bhfaghfá</span>
<lb n="1541"/><span>smut de chísde nó cúpla róstar.</span></p>
<lb n="1542"/>
<lb n="1543"/><p><span>Mícheál:  Is mór a náire dos na cómhursain</span>
<lb n="1544"/><span>má taoi'n tú ó indé gan aon ní ithe</span>
<lb n="1545"/><span>'ná ól —</span>
<lb n="1546"/><span>T'anam liúmsa anois agus gheóbhair do</span>
<lb n="1547"/><span>dhótháin de Mhinion Cups & fuighleach</span>
<lb n="1548"/><span>feóla.</span></p>
<lb n="1549"/>
<lb n="1550"/><p><span>Bacach:  A gharsúin, ná cloisean tú ná fuil</span>
<lb n="1551"/><span>sé ádhmharach filleadh nuair chuirean</span>
<lb n="1552"/><span>duine chun bóthair,</span>
<lb n="1553"/><span>Tá bean mhuinnteardha agam ansan</span>
<lb n="1554"/><span>thoir i mBaile na Móna agus nuair</span>
<lb n="1555"/><span>shroisfead í sin gheóbhad mo dhóthain.</span></p>
<lb n="1556"/>
<lb n="1557"/><p><span>Mícheál:  Is fearra dhuit fille' liom — chífir</span>
<lb n="1558"/><span>go bhfuil gnó dhíot —</span>
<lb n="1559"/><span>Mara bhfillir let' thoil liom, fillfir at'</span>
<lb n="1560"/><span>i ndeoin liom!</span></p>
<lb n="1561"/>
<lb n="1562"/><p><span>Bacach:  Dhera, 'oilithrigh garsúin ná fuil</span>
<lb n="1563"/><span>fiú na feasóige ort, ná tógfadh sé</span>
<lb n="1564"/><span>deichneabhar 'od' shaghas-sa mise bhaint</span>
<lb n="1565"/><span>de'n bhóthar.</span></p>
<lb n="1566"/>
<lb n="1567"/><p><span>Mícheál (ag breith ar chuislinn air):  Tá greim</span>
<lb n="1568"/><span>anois ar chuislinn ort — ní leigfead</span>
<lb n="1569"/><span>órlach eile 't' shrón leat,</span>
<lb n="1570"/><span>Beidh a' t-aon chos sin fút briste mara</span>
<lb n="1571"/><span>gcasfair ar a' neóimit!</span></p>
<lb n="1572"/>
<lb n="1573"/><p><span>Bacach:  Ara, bog dem chuislinn, a chreut-</span>
<lb n="1574"/><span>úirín bhreóite —Seo cnuga beag den</span>
<lb n="1575"/><span>mhaide dhuit!  B'fhéidir go gcoimeád-</span>
<lb n="1576"/><span>fadh sé socair go fóil tú!</span></p>
<lb n="1577"/>
<lb n="1578"/><p><span>(Ní Críoch).</span></p>
<lb n="1579"/>
<lb n="1580"/><p><span>AOIBHNEAS CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="1581"/>
<lb n="1582"/><p><span>Ná tabhair Prospect Hall liom ná bárr</span>
<lb n="1583"/><span>Achadeó,</span>
<lb n="1584"/><span>Is ná tabhair liom Cill Áirne mar a mbíodh</span>
<lb n="1585"/><span>mo shinnsir rómham,</span>
<lb n="1586"/><span>Mar a mbíonn an t-ubhall is an t-áirne,</span>
<lb n="1587"/><span>'S an Leamhain ag bun na páirce,</span>
<lb n="1588"/><span>Agus radharc breágh glan ó'n dtáirsigh</span>
<lb n="1589"/><span>Ar bhárr loch' an spóirt.</span></p>
<lb n="1590"/>
<lb n="1591"/><p><span>File gan ainm.</span></p>
<lb n="1592"/>
<lb n="1593"/><p><span>Scáth ó'n nGréin,</span>
<lb n="1594"/><span>nó fós ó'n bhfearthainn.</span></p>
<lb n="1595"/>
<lb n="1596"/><p><span>Foscáin Gréine,</span>
<lb n="1597"/><span>Foscáin Fearthanna,</span>
<lb n="1598"/><span>Bréagáin Leanbh, is</span>
<lb n="1599"/><span>Madaí Dorn.</span></p>
<lb n="1600"/>
<lb n="1601"/><p><span>TIGH “AN BHATA DROIGHIN ÉILLE”</span>
<lb n="1602"/><span>Teó.</span>
<lb n="1603"/><span>(‘H. JOHNSTON’)</span>
<lb n="1604"/><span>Sráid Phádraig N., i gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="1605"/>
<lb n="1606"/><p><span>Siopa eile ar Sráid an Chladaigh i gCóibh Chorcaighe.</span></p>
<lb n="1607"/>
<lb n="1608"/><p><span>CHÓMH-BLASTA LE h-AON-ÍM!</span></p>
<lb n="1609"/>
<lb n="1610"/><p><span>MARGAIRÍN</span>
<lb n="1611"/><span>“LEANDAR”</span></p>
<lb n="1612"/>
<lb n="1613"/><p><span>Tá 'a dhéanamh i gCORCAIGH</span>
<lb n="1614"/><span>ag</span>
<lb n="1615"/><span>Ó DUBHDAILL, Ó MATHÚNA</span>
<lb n="1616"/><span>Agus a gCualucht.</span></p>
<lb n="1617"/>
<lb n="1618"/><p><span>Bí 'á lorg ar lucht siopa, led' thoil.</span></p>
<lb n="1619"/>
<lb n="1620"/><p><span>Tá le fághail uainn-ne —</span></p>
<lb n="1621"/>
<lb n="1622"/><p><span>TÉ BLASTA CÚMHRA.</span></p>
<lb n="1623"/>
<lb n="1624"/><p><span>Ceannuigh púnt de mar shompla.</span></p>
<lb n="1625"/>
<lb n="1626"/><p><span>SIMCOX is a chlann mhac (Teo.)</span>
<lb n="1627"/><span>10 Sráid Phádraig N.,</span>
<lb n="1628"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1629"/>
<lb n="1630"/><p><span>BIADH DON DUINE is</span>
<lb n="1631"/><span>BIADH DON BHEITHIDHEACH.</span></p>
<lb n="1632"/>
<lb n="1633"/><p><span>Tá raidhse de gach saghas</span>
<lb n="1634"/><span>bídh le fághail uainn-ne.</span></p>
<lb n="1635"/>
<lb n="1636"/><p><span>Cuir cárta chúgainn ar lorg gacha eolais —</span></p>
<lb n="1637"/>
<lb n="1638"/><p><span>SÉAMUS Ó NÉILL</span>
<lb n="1639"/><span>is a chlann mhac (teo.),</span>
<lb n="1640"/><span>CIONN tSÁILE, Co. Chorcaighe.</span></p>
<lb n="1641"/>
<lb n="1642"/><p><span>SÍOLTA,</span>
<lb n="1643"/><span>LEASÚ, agus</span>
<lb n="1644"/><span>ÚIRLISÍ,</span>
<lb n="1645"/><span>don bhFEIRM.</span></p>
<lb n="1646"/>
<lb n="1647"/><p><span>Gleus gearrtha Turnaipí agus</span>
<lb n="1648"/><span>DEIGHALTÁIN</span>
<lb n="1649"/><span>don UACHTAR BAINNE.</span></p>
<lb n="1650"/>
<lb n="1651"/><p><span>Tá ag</span>
<lb n="1652"/><span>Ó LUASA & Ó CONAILL,</span>
<lb n="1653"/><span>I gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="1654"/>
<lb n="1655"/><p><span>Scríobh chuca.</span></p>
<lb n="1656"/>
<lb n="1657"/><p><span>CÓISTÍ IS CAPAILL is gach cóir eile chun cóisre nó sochraide.  Tá againn-ne.</span>
<lb n="1658"/><span>Muinntir Chróinín, ar Chalaphort Uí Shúileabháin, i gCorcaigh.</span>
<lb n="1659"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="1660"/><p><span>GACH CÓIR SCOILE!</span></p>
<lb n="1661"/>
<lb n="1662"/><p><span>tá againn-ne</span>
<lb n="1663"/><span>LEABHAIR don LEABHARLAINN</span>
<lb n="1664"/><span>agus</span>
<lb n="1665"/><span>LEABHAIR mar DHUAISEANNA.</span></p>
<lb n="1666"/>
<lb n="1667"/><p><span>Scríobh chugainn ar lorg eolais:</span></p>
<lb n="1668"/>
<lb n="1669"/><p><span>MUINNTIR FHALLAMHAIN</span>
<lb n="1670"/><span>(Fallon Bros. Ltd.)</span>
<lb n="1671"/><span>Cúirt a 13 & a 14,</span>
<lb n="1672"/><span>in ÁTH CLIATH.</span></p>
<lb n="1673"/>
<lb n="1674"/><p><span>Smithfield a 86, i mBealfeirste.</span></p>
<lb n="1675"/>
<lb n="1676"/><p><span>Sráid Uí Chonaill a 72, i bPortláirge.</span></p>
<lb n="1677"/>
<lb n="1678"/><p><span>Tá</span>
<lb n="1679"/><span>SCÉALUIDHEACHT-GAN-</span>
<lb n="1680"/><span>SRAÍNNG</span>
<lb n="1681"/><span>d'á múineadh</span>
<lb n="1682"/><span>ag togha na</span>
<lb n="1683"/><span>múinteóirí</span>
<lb n="1684"/><span>I SCOIL UÍ SHUILEABHÁIN</span>
<lb n="1685"/><span>SA ‘MHARDÍOG,’</span>
<lb n="1686"/><span>I gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="1687"/>
<lb n="1688"/><p><span>Is í an scoil is mó cáil agus</span>
<lb n="1689"/><span>is fearr cóir i n-Éirinn.</span></p>
<lb n="1690"/>
<lb n="1691"/><p><span>Múintear</span>
<lb n="1692"/><span>SRANNG-SCÉALUIDHEACHT</span>
<lb n="1693"/><span>ann do chailiní, i gcóir Oifige</span>
<lb n="1694"/><span>an Phuist, sa ló nó istoidhche.</span></p>
<lb n="1695"/>
<lb n="1696"/><p><span>Scríobh chun an Árd-Oide.</span></p>
<lb n="1697"/>
<lb n="1698"/><p><span>TÉIG FÉ DHÉIN</span>
<lb n="1699"/><span>“AN EMPÓRIUM”</span>
<lb n="1700"/><span>ar lorg Earraí Gaedhlacha —</span></p>
<lb n="1701"/>
<lb n="1702"/><p><span>BÓNAÍ, CARABHATAÍ,</span>
<lb n="1703"/><span>LÉINTE, CIAIRSIÚRAÍ</span>
<lb n="1704"/><span>AGUS LÍNÉADACH.</span></p>
<lb n="1705"/>
<lb n="1706"/><p><span>M. Ó SÚILEABHÁIN & A MHAC,</span>
<lb n="1707"/><span>CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="1708"/>
<lb n="1709"/><p><span>SÍOL, LEASÚ, is úrlaisí don bhfeirm.</span></p>
<lb n="1710"/>
<lb n="1711"/><p><span>TROSCÁN TIGHE.</span></p>
<lb n="1712"/>
<lb n="1713"/><p><span>SEÁN Ó CURRÁIN,</span>
<lb n="1714"/><span>sa DAINGEAN.</span></p>
<lb n="1715"/>
<lb n="1716"/><p><span>an fear a thabharfaidh go maith dhuit iad.</span></p>
<lb n="1717"/>
<lb n="1718"/><p><span>EUDACH</span>
<lb n="1719"/><span>BUAN-tSEASAMHACH.</span></p>
<lb n="1720"/>
<lb n="1721"/><p><span>An Chulaith do-gheobhair uainn-ne,</span>
<lb n="1722"/><span>beidh sí go córach dei'-dheunta.</span></p>
<lb n="1723"/>
<lb n="1724"/><p><span>Le dachad blian anuas, tá tosach</span>
<lb n="1725"/><span>'á thabhairt againn-ne do dheun-</span>
<lb n="1726"/><span>túisí Gaedhal.  Níl muilionn in</span>
<lb n="1727"/><span>Éirinn 'ná go gceannuighmíd-ne</span>
<lb n="1728"/><span>togha na n-earraí ann — eudach ná</span>
<lb n="1729"/><span>raghaidh ann, is ná dortfaidh</span>
<lb n="1730"/><span>an dath as.</span></p>
<lb n="1731"/>
<lb n="1732"/><p><span>DO MHNÁIBH UAISLE —</span>
<lb n="1733"/><span>TÁILIÚIRACHT AR 'FHEABHAS.</span></p>
<lb n="1734"/>
<lb n="1735"/><p><span>Gach Gúna dár dheinamar riamh,</span>
<lb n="1736"/><span>bhí cuma is crot air.</span></p>
<lb n="1737"/>
<lb n="1738"/><p><span>Bainean deise ar leith leis na</span>
<lb n="1739"/><span>Casógaibh a dheinan na táiliúirí</span>
<lb n="1740"/><span>seo againn-ne.</span></p>
<lb n="1741"/>
<lb n="1742"/><p><span>Tá ana-chuid eudaigh den tsaghas</span>
<lb n="1743"/><span>úd go n-abarthar leis “Saothar</span>
<lb n="1744"/><span>Lámh” ar taisbeáint anso.</span></p>
<lb n="1745"/>
<lb n="1746"/><p><span>Ní dhortfaidh an ghuirme as an</span>
<lb n="1747"/><span>eudach gorm atá le ceannach</span>
<lb n="1748"/><span>uainn-ne.  Raghaimíd fé bhannaí</span>
<lb n="1749"/><span>air, agus is mór an ní é sin,</span>
<lb n="1750"/><span>an aimsir seo.</span></p>
<lb n="1751"/>
<lb n="1752"/><p><span>Scríobh (nó glaodhaig) chugainn.</span></p>
<lb n="1753"/>
<lb n="1754"/><p><span>LIAM Ó CONCHUBHAIR</span>
<lb n="1755"/><span>is a Mhac,</span>
<lb n="1756"/><span>SRÁID MHÓR SHEÓIRSE, a 40,</span>
<lb n="1757"/><span>I gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="1758"/>
<lb n="1759"/><p><span>RÁSÚIR MHAITHE</span>
<lb n="1760"/><span>don duine bocht nó don duine saibhir;</span>
<lb n="1761"/><span>a luach ó 2/- go 10/6.</span></p>
<lb n="1762"/>
<lb n="1763"/><p><span>RÁSÚR “COSANTA”</span>
<lb n="1764"/><span>ná gearran an croiceann — 1/- go 21/-;</span>
<lb n="1765"/><span>gheobhair ceann aca san & trí lanna</span>
<lb n="1766"/><span>“Gillette” ag gabháil leis, ar a 2/3,</span>
<lb n="1767"/><span>tríd a' bpost.</span></p>
<lb n="1768"/>
<lb n="1769"/><p><span>CUIRFEAD FAOBHAR ar sheana-rásúr duit ar</span>
<lb n="1770"/><span>7d. tríd a' bpost.</span></p>
<lb n="1771"/>
<lb n="1772"/><p><span>MAC CUILINN,</span>
<lb n="1773"/><span>35-36 Sráid Chapel, i mBaile Átha Cliath.</span></p>
<lb n="1774"/>
<lb n="1775"/><p><span>WITH THE IRISH IN FRONGOCH.</span></p>
<lb n="1776"/>
<lb n="1777"/><p><span>J. W. Brennan-Whitmore, do scríobh.</span></p>
<lb n="1778"/>
<lb n="1779"/><p><span>Tá cúntas cruinn so leabhar so i dtaobh</span>
<lb n="1780"/><span>an tsaoghail & an chaithimh aimsire bhiodh ag na</span>
<lb n="1781"/><span>buachaillí ó Éirinn a bhí fé smacht Gall i</span>
<lb n="1782"/><span>bhFrongoch taréis Eirighe Amach bliana a 1916.</span></p>
<lb n="1783"/>
<lb n="1784"/><p><span>Tá morán sgeul brónach, agus morán sgeul</span>
<lb n="1785"/><span>grinn chomh maith, d'á innsint ag an ughdar,</span>
<lb n="1786"/><span>agus is cliste an peann atá aige chun snas a</span>
<lb n="1787"/><span>chur ar sgeul, pé aca brónach nó meidhreach é.</span></p>
<lb n="1788"/>
<lb n="1789"/><p><span>Cuireann sé síos go h-an-mhaith ar gach iar-</span>
<lb n="1790"/><span>racht dá dtugadh fé chuid des na buachaillí a</span>
<lb n="1791"/><span>sciobadh isteach san airm, agus as an slighe</span>
<lb n="1792"/><span>gur cuireadh cosg leis an obair sin.  Tá</span>
<lb n="1793"/><span>peictiúirí maithe sa leabhar.</span></p>
<lb n="1794"/>
<lb n="1795"/><p><span>2/6 glan, a luach.  2/10, tríd an bpost.</span></p>
<lb n="1796"/>
<lb n="1797"/><p><span>An dara cur amach de seo:</span></p>
<lb n="1798"/>
<lb n="1799"/><p><span>A CHRONICLE OF JAILS.</span></p>
<lb n="1800"/>
<lb n="1801"/><p><span>Darrell Figgis do scríobh.</span></p>
<lb n="1802"/>
<lb n="1803"/><p><span>1/- glan, a luach.  1/3, tríd an bpost.</span>
<lb n="1804"/><span>ó</span>
<lb n="1805"/><span>‘CHLÓ-LUCHT TALBÓID,’</span>
<lb n="1806"/><span>Sráid Talbóid a 89, in ÁTH CLIATH.</span></p>
<lb n="1807"/>
<lb n="1808"/><p><span>TÁ FEÓIL RÓ-DHAOR.</span>
<lb n="1809"/><span>NÁ BAC Í!</span></p>
<lb n="1810"/>
<lb n="1811"/><p><span>Ceannaigh leath-bharaille den</span>
<lb n="1812"/><span>IASC LEASAITHE</span>
<lb n="1813"/><span>(macarael)</span>
<lb n="1814"/><span>ó</span>
<lb n="1815"/><span>PHÁDRAIG Ó DUBHÁIN,</span>
<lb n="1816"/><span>Sa DAINGEAN,</span>
<lb n="1817"/><span>I gCIARRAIDHE.</span></p>
<lb n="1818"/>
<lb n="1819"/><p><span>Scríobh chuige.</span></p>
<lb n="1820"/>
<lb n="1821"/><p><span>In</span>
<lb n="1822"/><span>ÁIRCÉID NA MUMHAN</span>
<lb n="1823"/><span>gheobhair</span>
<lb n="1824"/><span>LÁMHAINNÍ OLNA</span>
<lb n="1825"/><span>de dhéantús Gaedhal agus de shaothar lámh.</span>
<lb n="1826"/><span>Iad ar a lán saghas datha mar atá: crón,</span>
<lb n="1827"/><span>dubh, glaschaorach, geal agus donn.</span></p>
<lb n="1828"/>
<lb n="1829"/><p><span>Tá EARRAÍ GAEDHLACHA le feicsint</span>
<lb n="1830"/><span>ar gach cúntúir sa' tsiopa:</span></p>
<lb n="1831"/>
<lb n="1832"/><p><span>ÁIRCÉID NA MUMHAN</span>
<lb n="1833"/><span>le ‘Robertson, Ledlie and Ferguson,’</span>
<lb n="1834"/><span>I gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="1835"/>
<lb n="1836"/><p><span>Togha gacha bídh i gcór na mbeithidheach, le fághail ó Mhuíntir Dhálaigh, Sráid an tSáirséalaigh, i Luimnigh.</span></p>
<lb n="1837"/>
<lb n="1838"/><p><span>Cló-bhuailfimíd-ne Leabhar Gaedhilge nó Leabhar Béarla dhuit. — Clóchualucht Dúndealgain, Dundalk</span>
<lb n="1839"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Samhain, 1918

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Samhain, 1918

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
