Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">A Pastoral Instruction in the Irish Language</title><author><name type="main">Anaithnid</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N"/>
                         <note type="L">2</note>
                         <note type="B">1912</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno/><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>A Pastoral Instruction in the Irish Language</title><author>Anaithnid</author><imprint><publisher>Trá Lí: The Kerry People</publisher><date>1912</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>A Pastoral Instruction in the Irish Language,</span>
<lb n="2"/><span>from the</span>
<lb n="3"/><span>Roman Catholic Bishop of Kerry,</span>
<lb n="4"/><span>to the</span>
<lb n="5"/><span>Lower Order of his Diocesans in 1794,</span>
<lb n="6"/><span>with a literal translation for the convenience of those who may have a</span>
<lb n="7"/><span>difficulty in reading or understanding the original.</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>Ó bo dheonathach le Dia me chuir mar uachtarán spiriodálta as cionn lucht</span>
<lb n="10"/><span>leanamhuna an Chreidiomh Chatoilicidhe an so Díósus so, is dualgus é atá</span>
<lb n="11"/><span>ceangailte orum, agus ann na ccaithfimé géarrchúntas do thabhairt lá eile a</span>
<lb n="12"/><span>láthair an áirdbhreitheamhnuis, gach teagasg atá riachtanach do thabhairt do</span>
<lb n="13"/><span>na treudtha atá fé mo chúram, le shin, a Dearbhráithireacha ó is ceart sibh</span>
<lb n="14"/><span>do chuir air úr ccosuint ann san aimsir bhuartha chúntabhurtha atá nis</span>
<lb n="15"/><span>aguin, a's air a ttaobh eile nach féidir liom bhieth a láithir gach</span>
<lb n="16"/><span>aon Phobuil fá leith chum labhuirt limh a bparsin, cuirim mar churam</span>
<lb n="17"/><span>air Shaguirt na Díósus an comhradh so do léigheamh ón altóir, gach aon aca</span>
<lb n="18"/><span>dá Phobhul féin, le muinín as mhór-thróc-uire ar Dtiarna go</span>
<lb n="19"/><span>dabharthuid na daoine géar-aire dho, go riaghalfuigh siad a mbeatha</span>
<lb n="20"/><span>agus a niomchar da réir.</span></p>
<lb n="21"/>
<lb n="22"/><p><span>Is le buaireadh mhór do thuigim, a Dhearbhráithearacha gramhur, go bhfuil a</span>
<lb n="23"/><span>ndíósusuidhe eile, agus fós an Díósus is adhchumuire dhúin, dalacháin</span>
<lb n="24"/><span>bhochta mhealta ag eiridhe suas le buile agus dícéille a guine cheart-</span>
<lb n="25"/><span>dlighe na dúthuighe, a cuir leamhara amach le coimhéagan, a brise síochán na</span>
<lb n="26"/><span>coimhtiantacht, a tarruinght géarr-smacht a nuachtaráin agus díoltus na</span>
<lb n="27"/><span>Dlighthe, ní she amháin ortha féin, acht fós ar dhaoine bochta</span>
<lb n="28"/><span>síochánta na Dúthuidhe.  Do bheirim an san aimsir chéanna boadhachus</span>
<lb n="29"/><span>le Deia, nach cloisin aoin míriaghaltacht don tshortso am Dhiósús, ea</span>
<lb n="30"/><span>a measg na bpoibliochadh a tá fé mo chúram agus ní le h-amhuras aoin</span>
<lb n="31"/><span>midhiompar comhuntabhuirteagh don tsamhail seodh do bheith</span>
<lb n="32"/><span>éaduirthibhse ná ag meas guh bhuil aon droithaigine aguibh féin do</span>
<lb n="33"/><span>chuirim an teagasg so go digh sibh ach le h-eagla go dtucfadh aon malathóir</span>
<lb n="34"/><span>didhchéillidhe dhíobh so a triaghal oruimh do dhéanagh aon tiormuisc dhíbh,</span>
<lb n="35"/><span>ná thaireocagh sibh (a) shlighte maluithe míodh fhoirtiúnacha féin, le</span>
<lb n="36"/><span>conntabhuirt úr mhille go h-iomlán an sa tsaoghul so, agus ur n-damnudha</span>
<lb n="37"/><span>síorraidhe an sa tsaoghul eile.</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Ní bhfuil neach an úr measg le nach coimhinle créad é an díomháil do dhin</span>
<lb n="40"/><span>an fhamhulchus so dhíbhsé, agus don Dúthigh eile ar fad, an sa an aimsir</span>
<lb n="41"/><span>dhimig thoruin.  créad é an tamaird, chréad e an tuallagh cíosa</span>
<lb n="42"/><span>a's cáin do tharaigiodar oruimh a's féachuig ainis créad é accridhe féin.</span>
<lb n="43"/><span>An éamuis ar marbhuidheach, agus mórán níos mó do chreachag ó am go h-am le</span>
<lb n="44"/><span>bliadhan, a ccuntaoe Thiobridara, a ccúntaoe Lumuine, a ccúntaoe</span>
<lb n="45"/><span>Chorcuighe agus mórán tíortha eile; féachuig créad a thuit amach is geadhár</span>
<lb n="46"/><span>ó shin, an ur ccomharsanacht féin an sa Daingion.  Do chuirnigh na mílte</span>
<lb n="47"/><span>parsa do na Dalacháin seo a bhfuirim buachaillidhe bána a baguirt agus</span>
<lb n="48"/><span>dearbhugh guh gcuirfhidís a ndlighthe a bhfeidhim; nach díolfaidhís</span>
<lb n="49"/><span>cáin ná cíos; nár bhfhualáir dhóibh feasda bheith ruimhintpháirtheagh a</span>
<lb n="50"/><span>seibhioras a's ann ula-mathas na Dúthidhe an ionad bheidh, mar bhíodar, a</span>
<lb n="51"/><span>mbochtuinneacht agus a nannroe; acht créad a bhidhe dá bhár acu as an</span>
<lb n="52"/><span>rald (?) Maluithe dícéiliogh so?  Do glaomh amach 40 éiccin</span>
<lb n="53"/><span>saigheadúirdhe bhí ar an mbaile, noch do chuir ruaguirt agus brise air an</span>
<lb n="54"/><span>chuirniúdh buile, tar (éis) naonúr aco do ládhach air an láithir, agus a</span>
<lb n="55"/><span>bputóga a sgaoile fé sráid.</span></p>
<lb n="56"/>
<lb n="57"/><p><span>An gadh dhum fós insint díbh nidh do chualabhuir go léir, gur tógach</span>
<lb n="58"/><span>suas ladh feigh deiri tiompal 200 an aon lá amháin a Ccorcuigh; gur</span>
<lb n="59"/><span>lamach aisteach go prísúin iad; agus nach bhfuil duine aco no (? go) mbeig</span>
<lb n="60"/><span>áireamh na chúis ná déanfar a chrocha nó a dhíobirt har Farrigi?  Dá</span>
<lb n="61"/><span>mhéid scúirsidhe agus anacura dfhuiling lught an tsaoghar so agus atá fós fé</span>
<lb n="62"/><span>na ccóir, agus dá mhéid a ghutlean orum féin a ccas mío fhortúineach, is</span>
<lb n="63"/><span>deocuir truaidhmhéil bheith dhóibh, thar éis na mórán sompluidhe</span>
<lb n="64"/><span>do chonurcaduir le 40 bliadhn ó nar cheart dóibh a thuisguint, ná beoch</span>
<lb n="65"/><span>go brágh le buadh as midhiompar agus eirighe suas an aghagh na Dlighthe,</span>
<lb n="66"/><span>ach géarr-dhíoltus air na daoine cionntach, agus méadugh na dtrom ualaighe</span>
<lb n="67"/><span>air coimhtiantacht na mbocht.  Cread bo ghnáthuighe le feisgint an</span>
<lb n="68"/><span>aimsir na mbuachuilidhe mbána, ná prísúinuidhe agus breigh-dionnuidhe dá</span>
<lb n="69"/><span>líona, cuid aco dá ládhach le pléaruibh, cuid aco dá ccrocha, a thuile aco</span>
<lb n="70"/><span>dá sciúrsáil go pubuilidhe thridhe bailte móra agus Catharacha, a Mbná</span>
<lb n="71"/><span>dá bhfagáil na Mbeintearacha, a cclan na Ndhileaghachtuidhe, a ccuid agus a</span>
<lb n="72"/><span>n-giongmháltus bheoga dá ndíbhirt agus dá ruagairt as a n-áitribh agus a</span>
<lb n="73"/><span>n-duthuigh.  Agus cé iad bo bhun le seodh, ach daoine díomhaoine, gan strus</span>
<lb n="74"/><span>gan bhraigil, gan crídh, gan tairbheuraighe, nach roimh aon-nidhe le</span>
<lb n="75"/><span>caileamhuint agus gan ni eile a naigne ach cuid a ccomhursuin mhacánta do</span>
<lb n="76"/><span>shlada, agus do fhuadagh.  Agus a Dhearbhráitíreacha dá mbeath sibh fós gan</span>
<lb n="77"/><span>na sollaoidighe seodh as cóir úr súile nach neosach ur ccial nadúrtha dhíbh</span>
<lb n="78"/><span>nar bhfhéidir leo so dul air a nadhaigh a guine comhachta na Ríoghachta,</span>
<lb n="79"/><span>air amhar nach é amhain arrumáil na dúthaidhe, lucht seibhris agus</span>
<lb n="80"/><span>achmhuine, ach fós gach naon aig dhá mbeogh nidhe ar bith an a sheilbh,</span>
<lb n="81"/><span>amháin a gharruidhe, a bhathán, a mhuc no a mhion-alach eile e chosnamh, do</span>
<lb n="82"/><span>eiróch suas daon-mhbhaoidhin an aghaidh na ma laghthóiridhe seodh.</span></p>
<lb n="83"/>
<lb n="84"/><p><span>Ach bfhéidir golamharfuidís libh ar chogu nó ruathar do theacht go Éirinn,</span>
<lb n="85"/><span>go natharóidhfidhe críochsmacht na Dúthuighe, go bhfaghach sibh saoirse nó</span>
<lb n="86"/><span>fuasguilt ó gach amard.  Seadh, ghearbhráithearacha, nidhe nach fuil</span>
<lb n="87"/><span>bun ná deáreamh leis, amhar, baodhachas le Dia atá baoighean agus sluaite</span>
<lb n="88"/><span>ár roidhe féin comhachtach comusach go leor, air muir agus air tír chum ar</span>
<lb n="89"/><span>namhaid do chonáil uain; ní bhfuil neach do thuisgint ná d'eolas gan fios</span>
<lb n="90"/><span>aige gur díomhain aon ionnsuigh do thabhartheach na Francuigh air theacht go</span>
<lb n="91"/><span>Éirinn, do bhruidhe nach fuil comhachta san Eóraip is treise ar fairrge</span>
<lb n="92"/><span>ná Sasanna, agus go bhuil a loingeas a ccomhnuidhe amuth ag faire</span>
<lb n="93"/><span>chum bhreith ar na Francuigh, agus iad a chur go grional, dá leodhfuidís a</span>
<lb n="94"/><span>ccuan féin dfhágáilt agus a naghuig do thiospáint air ttaoin.  A ccás féin</span>
<lb n="95"/><span>go bhféadthuidís teacht a dtidhir an ár measg agus buadh a</span>
<lb n="96"/><span>ghfhamháil ar dtúis, créad na mbeoch súil agaibh gur bheárrdigh úr</span>
<lb n="97"/><span>ccuingíol é?  féachuig créad a dheinid siad na ndúthuig féin.  A</span>
<lb n="98"/><span>chéile do mharbhugh, na cinn do sgotha do gach naon nar dóighe leo go</span>
<lb n="99"/><span>bhuil aoinnidhe aco le fagháil ná bhara, gach nidhe chímhid a seilbh a</span>
<lb n="100"/><span>ccomharsan dfhuadach le fóirneart agus creach-ruather.  Créad a dheinid</span>
<lb n="101"/><span>siad ann sgach tidhir eile chum na sroisean a cconncuis?  A mbailte</span>
<lb n="102"/><span>agus a Catharacha do leaga, do losga agus do mhille; gach nídhe theagainn na</span>
<lb n="103"/><span>slidhe do lott agus do réaba, gairim do chur ar gach caithir agus baile,</span>
<lb n="104"/><span>suighim airgid do dhéanamh suas dóibh gan mhaoil no a ccin do bheith a</span>
<lb n="105"/><span>ngeabhal leis; an aon fhocul, gach tír tridhe na ngeamuid siad do</span>
<lb n="106"/><span>léir-sgríos go umlán.  Nó an measuin sibh a Dhearbhráithearacha, go mbheidís</span>
<lb n="107"/><span>níos fabhuiridhe dhimse, ná do locht a ndúthuighe féin, agus dá</span>
<lb n="108"/><span>go mór-mhor ar theacht ann so, ach sin go léir, seibhir agus bocht, do</span>
<lb n="109"/><span>ndlughchomharsanuimh?  nach mealuig sibh féin; ní bheoch air a naigne,</span>
<lb n="110"/><span>creacha; ar amhar go bhuil fhios aco na beoch air a ccumas seilbh na</span>
<lb n="111"/><span>duthuighe dáiteamh agus do chosnamh aguine an neart-armáil do chuirtheach</span>
<lb n="112"/><span>Sasonna gan mhaoil air dún chum iad do scaipe agus do ruaguirt.</span></p>
<lb n="113"/>
<lb n="114"/><p><span>Tar éis ar chuireas andhúil díbh, má tá an úr measc aoinne chó éagantach</span>
<lb n="115"/><span>agus go mbeoch taobhuidheacht ná leaga ar bith aige le na Francuig air son a</span>
<lb n="116"/><span>cCreidimh, bíoch a fhios nach fuil ionnta anis ach drong díchreideamhach</span>
<lb n="117"/><span>ann chríosdamhail, do tharcuisnios Dia féin, do mhasluidheas gac nidhe da</span>
<lb n="118"/><span>naomhtha agus dá bheanuighthe, do loisgios Teampuil a's Mainistridhe, do</span>
<lb n="119"/><span>chuirios chum báis Sagairt agus bráithire, do raobus Altóiridhe, . . . go dí</span>
<lb n="120"/><span>naomhshacrimint corp Criost féin, nach leigion thórsa gan brúdh sa chois.</span></p>
<lb n="121"/>
<lb n="122"/><p><span>Ach air a shon gur toil le Dia leigion leodh sealudh an na mídh-ghníomhartha</span>
<lb n="123"/><span>so, bíoch fios agaibh (go) ttarecuig (luath) nó mbabhul cloimh an</span>
<lb n="124"/><span>trom-dhíoltus na guine (mar a) dhin aguine Antíochus, Baltasar agus mórán</span>
<lb n="125"/><span>tíoránuigh bhorbadh neimhdhiaguidhe eile, nar leig sé srian air feag</span>
<lb n="126"/><span>tamuil, nó gur tháinig aimsir féin chum iad do ghearradh amach.</span></p>
<lb n="127"/>
<lb n="128"/><p><span>Nach truadhmhéileach an nidhe a cháirde grádhach, na daoine feodh, bhídh,</span>
<lb n="129"/><span>bhídh na bhfír/-chríostuidhe thómósagh do rialacha chreidiomh Íoasa</span>
<lb n="130"/><span>Críosd, géileamhúil dá nuachtaráin agus don Eaglais, díogruiseach dá Righ,</span>
<lb n="131"/><span>síochánta le céile, daonnachtach, solabhartha, muinteartha (?) le</span>
<lb n="132"/><span>deoruidhe, múinte béasach thar daoine eile an domhuin, iompogh amach inis na</span>
<lb n="133"/><span>namhuid folas aguine Dé agus daoine, na nannsprirdigh a cclodh (daoine) gan</span>
<lb n="134"/><span>col le h-aon chuir da thruime ná dá thruaillidhthe.  Seódh searbh-thora</span>
<lb n="135"/><span>dídhfheirg Dé, noch tarring an críoch malluithe seodh ortha féin, ag</span>
<lb n="136"/><span>tosnughadhle mídhthómós agus neamhubhalaoidheacht dá nuachtaráin</span>
<lb n="137"/><span>dlisdineach, le brise trídh síocháin agus deaórdúgh an chomhluaduir, agus le</span>
<lb n="138"/><span>toil buile, a naigne féin a chuir suas an ionad cheart-dlighe na Ríochta.</span>
<lb n="139"/><span>Nach (cuireadh) so iongna oraibh a dhearbhr, air amhar nach</span>
<lb n="140"/><span>fuil nidhe air bith is modh a tá nadhagh orduin (?) na Flthuuis do</span>
<lb n="141"/><span>tarruingeas oruin scúirsidhe ó Dhia ní amháin an sa tsaoghul so ach fós an</span>
<lb n="142"/><span>sa tshiaraigheacht, ná midhriaghaltacht don tshamhuil seodh.  Mar mhúineas</span>
<lb n="143"/><span>Dia féin dún as beul an Aspuil Pól a mbhreithre soilléithre an sa 13 C.</span>
<lb n="144"/><span>dá leitir chum na Rómhánuigh "Bíoch," airsé "gach naon úmhal tumósach do</span>
<lb n="145"/><span>dhaoine an árd-chomhachta, amar ní fuil aon chomhachta ach ó Dhia.  Na</span>
<lb n="146"/><span>comhachtuidhe atá ar bun, sé Dia dórduig iad; dá bhrídh sin an té chuireas</span>
<lb n="147"/><span>a naghadh na ccomhachta cuirean sé anaghadh ordúgh Dé agus tairringean damuin</span>
<lb n="148"/><span>shíorruidhe (air) féin," arís airsé "díoluig a cheart féin le gach aon</span>
<lb n="149"/><span>duine, áird-chíos le an té do nar ceart eagla bheith roimhe, ómós do an té</span>
<lb n="150"/><span>nar ceart ómós.  Nach bídheach aoin nidh umodh aige neach oruimh."  Chímíd</span>
<lb n="151"/><span>Íoasa Críosd ár Dtiagharna ag aithne áird-chíos do dhíol le Caesar, gé</span>
<lb n="152"/><span>gur Allumharthach Págánach é, do gheirrlean le gach cinéal sgúirsidhe agus</span>
<lb n="153"/><span>pionaigh," Íosa Críosd féin agus gach aon do admhuigh a Chreidíomh.</span>
<lb n="154"/><span>"Díoluig" ar sé, "le Caesar na nidhthe bhuineas le Caesar, agus le</span>
<lb n="155"/><span>Dia na nidhthe bhuineas le Di."</span></p>
<lb n="156"/>
<lb n="157"/><p><span>Múinean so dhúin, a Dhearbr, créad é an fáth le nar ceart</span>
<lb n="158"/><span>áird-chíos agus cáin do dhíol le nár Nuachtaráin dlisdionacha; chimhin sibh</span>
<lb n="159"/><span>nach é a Ccredomh ach a nughdasrás is bun leis, mar gur b' iad do</span>
<lb n="160"/><span>chosnamhuid ar ccuid agus ar ccóir, gur biad do thugaid didhean agus</span>
<lb n="161"/><span>taramuin dúin ó nár namhuid agus ar naiscáirde.  Is leis sin a</span>
<lb n="162"/><span>Dhearbr, a dheir Príomhughdar gach deadhornuigh (?)</span>
<lb n="163"/><span>Dia féin a leabhar na seanráite, "Triah darása riaghalthuidh Righthe, agus</span>
<lb n="164"/><span>eachtamhuin Dlightheóirithe cóir agus ceart" (? Tré m'ughdarás-sa</span>
<lb n="165"/><span>riaghluighid Righthe agus eachtiigheann Dlightheóirithe cóir agus</span>
<lb n="166"/><span>ceart.)  Agus go dearbhtha, a cháirde grádhach, mar a mbeoch na h-uachtaráin</span>
<lb n="167"/><span>seo as ar ccionn, cionnasa bheidhmís a suibhneas ná síochán fad a bheoch an</span>
<lb n="168"/><span>uile nidhe dá fuadach aige an té bo threise, gan cóir le fághuil aige an</span>
<lb n="169"/><span>lag, gan srian gan teora le an Creachadóir ná le an marbhthóir.</span></p>
<lb n="170"/>
<lb n="171"/><p><span>Agus an é seo an sort saoghuil nó aimsir bo mhian libh?  táim</span>
<lb n="172"/><span>deimhneatheach, a dhearbhr, gur le critheaghla féin do</span>
<lb n="173"/><span>smuineamhuin sibh air.  Leis sin, a cháirde mo chroidhe, ní féidir go mbeoch</span>
<lb n="174"/><span>aoine aguibh chó dídhchéilidhe ná chó maluithe sin as lámh a bheith a mbuart</span>
<lb n="175"/><span>ná an araid do tharoiceagh oruimh na scúirsidhe shaoghalta so dáireamhus</span>
<lb n="176"/><span>suas díbh, agus, nidhe is míle measa fós, do thuilteach damuint síorruide</span>
<lb n="177"/><span>dúr nanamnacha, fé mar chualabhuir as beul an Naomh Aspuil Pól.  Agus tar</span>
<lb n="178"/><span>eis ar fhuilingheamhuir féin agus úr síonsar ar feadh 200 bliadhan eir</span>
<lb n="179"/><span>son úr ccreidomh, nuair u bhí mórán aguibh le buagh dtaobh a threigion; ar</span>
<lb n="180"/><span>nódh ní féidir gur mian libh sgaramhuint leis anois; nidhe thuaiteach amach</span>
<lb n="181"/><span>dá dthabhuirtheach sibh cruas do na cóimhirligh mhaluithe atá go déigheanach</span>
<lb n="182"/><span>ag rioth trí an dúthigh, ag corruighe suas agus ag gríosúdh na ndaoine chum</span>
<lb n="183"/><span>sompla diabluidhe Fraince do leanamhuint.  Ní féidir, a cháirde mo chroidhe,</span>
<lb n="184"/><span>ní chuirin fé núr gcóir é; go mórmhór ainis tar eis an saoirse agus an</span>
<lb n="185"/><span>fuasguilt do thug ár Righ ceansa daonachtach a ccoimhcheangal le na</span>
<lb n="186"/><span>dhlidhtheoirithe dhúin go léir ó an ngéassmacht agus ó an pionois</span>
<lb n="187"/><span>bhídh as ár ccionn.</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>An ionad aon araid ná brise síocháin, a tá muinín agam as trócuire gan</span>
<lb n="190"/><span>teorádh ár Dtiarna, go ndéanfa sibh díchiol an chomhairle leanamhuint</span>
<lb n="191"/><span>do bheir sé dhíbh airis as beul an Aspuil.  "Diúltugh do neamhdhiaghacht agus</span>
<lb n="192"/><span>do chlaonta an tsaoighil seodh, úr mbeatha a chathamh go measartha, go</span>
<lb n="193"/><span>ceart, agus go cráibhtheach air a dtalamh, ag feithiomh le dóchus na beatha</span>
<lb n="194"/><span>naomhtha, agus teacht glóire De, agus ár Slánuidhtheoir Íosa Críosd, noch</span>
<lb n="195"/><span>do gheallus dá sheirbhísigh díliosuidhe íobhnus síorruidhe a bhflathamhnus;</span>
<lb n="196"/><span>nídh do ghuidhim díbh go léir.</span></p>
<lb n="197"/>
<lb n="198"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

A Pastoral Instruction in the Irish Language

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

A Pastoral Instruction in the Irish Language

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
