Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">An Mangaire Súgach</title><author><name type="main">Aindrias Mac Craith</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L369</note>
                         <note type="L">44</note>
                         <note type="B">1735c 18L</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L369</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>An Mangaire Súgach</title><author>Aindrias Mac Craith</author><imprint><publisher>B.Á.C.: Coiscéim, 1996</publisher><date>1735c 18L</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>FÁILTE ROIMH SHEÁN CLÁRACH</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Fáilte tré fháilte agus trí</span>
<lb n="4"/><span>roimh Sheán an fhíorfhlaith ba shuairc,</span>
<lb n="5"/><span>fáilte do dháilim ó chroí -</span>
<lb n="6"/><span>'sé ardfhuil na saoithe is na sua;</span>
<lb n="7"/><span>is fearr liom ná fáltas an Rí</span>
<lb n="8"/><span>bheith láithreach san mbinse gan ghruaim</span>
<lb n="9"/><span>chun ráite an dáin ins gach laoi</span>
<lb n="10"/><span>do thrácht is do shuíomh san reacht nua!</span>
<lb n="11"/></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="12"/><p><span>AN BHÉITH</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>Scoir feasta ded phlás, ná trácht go héag arís</span>
<lb n="15"/><span>ar t'ainnir cois Máighe, cé hálainn spéiriúil í -</span>
<lb n="16"/><span>is feasach nár tharla id dháilse an bhéith do ríomhaim,</span>
<lb n="17"/><span>an bharrfhionn tais bhláith do ghrás, pé in Éirinn í.</span></p>
<lb n="18"/>
<lb n="19"/><p><span>Tá a carnfholt carnach ceáfrach craobhach cruinn,</span>
<lb n="20"/><span>a pearsa uile tá gan cháim gan taom gan teimheal,</span>
<lb n="21"/><span>níl maitheas le fáil, níl cáil ná méin i mnaoi</span>
<lb n="22"/><span>nach feasach san mbáb do ghrás, pé in Éirinn í.</span></p>
<lb n="23"/>
<lb n="24"/><p><span>Cé ainnis mo cháil is gur tharla im réic gan chrích</span>
<lb n="25"/><span>gan aiteas gan fáil gan aird gan scéimh gan ghnaoi,</span>
<lb n="26"/><span>ina bhfaca de mhnáibh níor sáthadh saeghad im chlí</span>
<lb n="27"/><span>gur cheanglas páirt lem ghrá, pé in Éirinn í.</span></p>
<lb n="28"/>
<lb n="29"/><p><span>Cé fada le fán mé is gur tharla 'om chéill ar baois</span>
<lb n="30"/><span>le taithneamh don mbáinchnis mhánla mhaorga mhín,</span>
<lb n="31"/><span>ní scarfad go brách léi - bláth na féile - 'sí</span>
<lb n="32"/><span>atá im aice cois Máighe, is í a ghrás, pé in Éirinn í.</span></p>
<lb n="33"/>
<lb n="34"/><p><span>Gluaisidh, a chairde, le gardas gléastar píb;</span>
<lb n="35"/><span>buailidh an clár is tráigh go héasca fíon;</span>
<lb n="36"/><span>suaithidh an cárt le hábhacht is glaoidh arís</span>
<lb n="37"/><span>faoi thuairim sláinte na mná, pé in Éirinn í!</span>
<lb n="38"/></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="39"/><p><span>Bzzzzz1735-39 18L</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>AR AN MBLÁTHBHRUINNEALL</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>An bhláthbhruinneall bhláthmhilis bhéasach</span>
<lb n="44"/><span>bhláthmhiochair bhéaltanaí mhódhail,</span>
<lb n="45"/><span>le grá geal dá bláthchruth do chéas mé</span>
<lb n="46"/><span>agus d'fhág mé gan tréine gan treoir;</span>
<lb n="47"/><span>tá a bláthfholt go bláth-thiubh ar dhaoldath,</span>
<lb n="48"/><span>'s is bláthshnoite a haolchrobh gan smól,</span>
<lb n="49"/><span>is bláth-thuigseach ráite na béithe,</span>
<lb n="50"/><span>'s is bláth an uile ghéag di go feor.</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>A ghrá ghil, do ghrás-sa thar aon tú,</span>
<lb n="53"/><span>is do ghráfainn dá mb'fhéidir níos mó;</span>
<lb n="54"/><span>do ghrás tú, a ghrá ghil mo chléibhse,</span>
<lb n="55"/><span>le grá dil dod mhéin is dod chló;</span>
<lb n="56"/><span>ó ghrás tú, a ghrá ghil is a chéad shearc,</span>
<lb n="57"/><span>do ghrá-sa ní shéanfad lem ló -</span>
<lb n="58"/><span>is do ghrá-sa is mo ghrá-sa má réabtar</span>
<lb n="59"/><span>gan grá ceart ag aoinne go deo!</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>A rún ghil, mo rún tú go n-éagad,</span>
<lb n="62"/><span>mo rúnsa lem ré tú is mo stór,</span>
<lb n="63"/><span>is gur léigeas mo rún duit thar aoinne,</span>
<lb n="64"/><span>mo rún tú is mo chéile lem ló;</span>
<lb n="65"/><span>a rún ghil na rún gceart ní léigfead</span>
<lb n="66"/><span>mo rún, tuig, le haon bhean id dheoidh -</span>
<lb n="67"/><span>is do rúnsa is mo rúnsa má scéitear</span>
<lb n="68"/><span>gan rún ceart ag aoinne go deo!</span>
<lb n="69"/></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="70"/><p><span>A chumainn na gcumann, ná tréig mé,</span>
<lb n="71"/><span>is go bhfuilim in éagruth id dheoidh,</span>
<lb n="72"/><span>is gur cumann do chumann ná tréigfead,</span>
<lb n="73"/><span>a chumainn, go dté mé faoin bhfód;</span>
<lb n="74"/><span>ó thugas duit cumann is géilleadh,</span>
<lb n="75"/><span>mo chumannsa a shéanadh níor chóir -</span>
<lb n="76"/><span>is, a chumainn, mo chumann má thréigir,</span>
<lb n="77"/><span>gan cumann ag aon bhean go deo!</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>A chara na gcarad, ná tréig mé,</span>
<lb n="80"/><span>do charas le saorghean ar dtóis;</span>
<lb n="81"/><span>mo charaid, a chara, go dtréigfinn</span>
<lb n="82"/><span>is do rachainn i gcéin leat ina dheoidh;</span>
<lb n="83"/><span>ní caraid dom cara ná céibheann</span>
<lb n="84"/><span>ach cara na béithe seo am bhreo -</span>
<lb n="85"/><span>is mo charaidse, a chara, má thréigir,</span>
<lb n="86"/><span>gan caraid ag aon bhean go deo!</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>A ansacht na n-ansacht do chéas mé</span>
<lb n="89"/><span>le hansacht dod mhéin is dod chló,</span>
<lb n="90"/><span>bíodh do rogha agat mo shamhailse mar chéile</span>
<lb n="91"/><span>nó dunsa gan véarsa, agus fós,</span>
<lb n="92"/><span>a ansacht, ná santaighse baothlach</span>
<lb n="93"/><span>ná stumpa ná réidhfeadh do bhrón -</span>
<lb n="94"/><span>agus m'ansachtsa, a ansacht, má thréigir,</span>
<lb n="95"/><span>gan ansacht ná ré agat im dheoidh!</span></p>
<lb n="96"/>
<lb n="97"/><p><span>A stór ghil, mo stórsa thar aon tú,</span>
<lb n="98"/><span>is mo stór tú go n-éagfad, dar ndóigh,</span>
<lb n="99"/><span>is stór mé, a stór ghil, gan tréada</span>
<lb n="100"/><span>is gur dóigh leo gur réic mé gan fód;</span>
<lb n="101"/><span>beidh stór aigem stórach, ní baol duit,</span>
<lb n="102"/><span>beidh bólacht gan baochas, is fós,</span>
<lb n="103"/><span>a stór ghil, do stórach má thréigir,</span>
<lb n="104"/><span>gan stórach ná ré agat im dheoidh!</span>
<lb n="105"/></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="106"/><p><span>A chumainn na gcumann, mo chumann is mo rogha thú, is feas,</span>
<lb n="107"/><span>is gur cumann mo chumann, a chumainn gan cham gan chleas -</span>
<lb n="108"/><span>ó thugas duit cumann, a chumainn, le gean is searc,</span>
<lb n="109"/><span>mo chumann do chumann, a chumainn, is gabhaimse leat!</span>
<lb n="110"/></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="111"/><p><span>ÓL-DÁN AN MHANGAIRE</span></p>
<lb n="112"/>
<lb n="113"/><p><span>Nuair a théim go ti' an tábhairne is gnách liom fuireach oíche ann,</span>
<lb n="114"/><span>agus buíon shultmhar shásta ag ól sláinte im thimpeall,</span>
<lb n="115"/><span>mar ba mhian liom an t-árthach bheith lán gan aon chinnteacht</span>
<lb n="116"/><span>agus gasra bhreá ghrámhar nár ghnáthach bheith cuimseach -</span>
<lb n="117"/><span>siúd ort féin sa cheart, a rúin ghil, suigh lem ais,</span>
<lb n="118"/><span>bí súgach is ól do dhram as an gcrúsca so go pras,</span>
<lb n="119"/><span>go ndiúgam é go cneas is go nglaom tuilleadh isteach;</span>
<lb n="120"/><span>is, a thréinfhir, ná tréig mé!</span></p>
<lb n="121"/>
<lb n="122"/><p><span>Glór píbe agus veidhlín, agus ceol cruite gan aimhreas</span>
<lb n="123"/><span>níor mhór liom im thimpeall ag ól puins go meidhreach,</span>
<lb n="124"/><span>nó beoir mhaith is saghdar is iad á ndiúgadh le hintinn,</span>
<lb n="125"/><span>is go mba leor liom mar shaibhreas iad a rúscadh le hadhmad -</span>
<lb n="126"/><span>dob fhonn liom sin mar cheacht, gach n-aon ag ól a dhram</span>
<lb n="127"/><span>go fiúntach córach ceart is an crúsca a chur thar n-ais,</span>
<lb n="128"/><span>ag tnúth le tuilleadh a theacht go ndiúgaimis go pras</span>
<lb n="129"/><span>ag ól sláinteacha a chéile!</span></p>
<lb n="130"/>
<lb n="131"/><p><span>A chuideachta bhreá bhéasach atá taobh liom san gcuibhreann,</span>
<lb n="132"/><span>ní scarfam le chéile go nglaom tuilleadh fíonta -</span>
<lb n="133"/><span>seo sláinte gach tréinfhir ba fhéile is ba shaoire</span>
<lb n="134"/><span>nár chuir riamh i dtaisce dá ghaolta gach ar shaothraigh le críonnacht;</span>
<lb n="135"/><span>is maith sin beart in aon do chaithfeadh  coróin nó réal,</span>
<lb n="136"/><span>is a liacht scramaire gan chéill do mealladh leis an saol</span>
<lb n="137"/><span>atá anois ag dreo san gcré, fir ag a mná dá n-éis</span>
<lb n="138"/><span>is iad san fá liag sa teampall!</span>
<lb n="139"/></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="140"/><p><span>Leagadh agus leonadh agus breoiteacht in aonacht,</span>
<lb n="141"/><span>aicíd agus túirse agus turnamh gan téarnamh</span>
<lb n="142"/><span>ar gach spreasán do dhiúltódh suí i gcúntas na féile</span>
<lb n="143"/><span>is a chuirfeadh i dtaisce gan spionnadh gach ar chum sé le saothar;</span>
<lb n="144"/><span>gach siocán dona díobh, tubaist air is díth,</span>
<lb n="145"/><span>a mbeadh sparán aige cruinn fé chloch nó i ndíon an tí,</span>
<lb n="146"/><span>is a luífeadh ansan san oíche síos ar shop nó ar smúdar tuí,</span>
<lb n="147"/><span>is nár chaith scilling riamh le pléisiúr!</span></p>
<lb n="148"/>
<lb n="149"/><p><span>Comhairle díbh léimse le saorchead óm intinn,</span>
<lb n="150"/><span>gach faraire breá tréitheach gan géilleadh dá mhuintir</span>
<lb n="151"/><span>ach suí síos go héasca is a spré cnoic do dhíogadh,</span>
<lb n="152"/><span>is gheobhaidh ó Dhia gléigeal gan an saol so á chloíochaint;</span>
<lb n="153"/><span>is gnách é mar acht gur réic do phósann bean</span>
<lb n="154"/><span>a mbeadh spreasán aici mar fhear d'fhág ina dhiaidh an spag</span>
<lb n="155"/><span>is ar ráinig riamh ina ghlaic, atá anois gan bhrí gan phreab</span>
<lb n="156"/><span>is an liag ar a dhrandal!</span>
<lb n="157"/></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="158"/><p><span>TÁBHAIRNE AN GHLIOGAIR</span></p>
<lb n="159"/>
<lb n="160"/><p><span>Go tábhairne an ghliogar nuair 'thigim is mo bhuíon im dheoidh</span>
<lb n="161"/><span>lem chána bainimse tine go binn as bord,</span>
<lb n="162"/><span>im dháil tig milisbhean mhiochair dheas mhíntais óg,</span>
<lb n="163"/><span>an drawer go ngoirim is fuinneamh fé ag tíocht im chomhair.</span></p>
<lb n="164"/>
<lb n="165"/><p><span>Curfá:</span>
<lb n="166"/><span>Ó, mhuise, is greannmhar an aiste úd le 'mbréagtar sinn -</span>
<lb n="167"/><span>le ceol is cearrbhas, gan dearmad, ag glaoch na dí!</span></p>
<lb n="168"/>
<lb n="169"/><p><span>An lá nuair 'thigeann, is tuilleadh den oíche fós,</span>
<lb n="170"/><span>ag trá na ngloine agus cuideachta saoithe im chomhair,</span>
<lb n="171"/><span>is ard mo mhisneach, bíonn binneas is brí im ghlór,</span>
<lb n="172"/><span>is gardas mire ar gach duine dhem bhuín, dar ndóigh.</span></p>
<lb n="173"/>
<lb n="174"/><p><span>Cárt is fiche do thigeann gan mhoill ar bord,</span>
<lb n="175"/><span>a lán san ngloine agus tuilleadh den fhíon 's den bheoir;</span>
<lb n="176"/><span>dáimh an ghlicis is mise go haoibhneach sóch,</span>
<lb n="177"/><span>is gach dán dá seinnid go mbainfeadh ded chroí istigh ceo.</span></p>
<lb n="178"/>
<lb n="179"/><p><span>Tráchtar linne ar ghinealach Gaoidheal gan gó,</span>
<lb n="180"/><span>ar fhás na rithe tré chuisle na craoibhe is mó,</span>
<lb n="181"/><span>fáth is foirm a ndlithe, is a n-aoibhneas nós,</span>
<lb n="182"/><span>is dáil gach duine do chuirfeadh an scríbhinn romhainn.</span>
<lb n="183"/></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="184"/><p><span>Cé breá an fhoireann lucht cruinnithe maoine is stóir,</span>
<lb n="185"/><span>stáit na cruinne is gach ionmhas líonta d'ór,</span>
<lb n="186"/><span>níl ceard ná cumas ag duine san tsaíol is mó</span>
<lb n="187"/><span>'s is séimhe linne ná cuideachta an ghrinn is beoir.</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>Mo sháth nuair a ibhim 's go bhfeicim mo bhuíon go sóch -</span>
<lb n="190"/><span>scáil is gile tré dheirge 'bhíos ina gcló -</span>
<lb n="191"/><span>is dána duineamhail goirimse an tsí-bhean mhódhail,</span>
<lb n="192"/><span>ar clár go gcuireann gach duine againn timpeall coróin.</span></p>
<lb n="193"/>
<lb n="194"/><p><span>Is gearr go dtigeann an Mhuireann is aoibhne snó,</span>
<lb n="195"/><span>cárt is gloine go cliste aici líonta ar bord:</span>
<lb n="196"/><span>"Fáilte is fiche," deir sise, "don tír seo romhaibh -</span>
<lb n="197"/><span>ná fágaidh sinne, tá tuilleadh den oíche romhainn!"</span></p>
<lb n="198"/>
<lb n="199"/><p><span>Is sámh sinn uile, 's is sultmhar ár ngnaoi is ár nglór,</span>
<lb n="200"/><span>a lán go gcuirim ins gach imeall den tír le ceol -</span>
<lb n="201"/><span>níl trácht ar bhinneas nach acu do fríoth ar cóir,</span>
<lb n="202"/><span>is sláinte an linbh nár chuireamar crích air fós!</span></p>
<lb n="203"/>
<lb n="204"/><p><span>Clabhsúr</span>
<lb n="205"/><span>Ó, mhuise, a shearc-rúin, is greannúr an scéal sa tír -</span>
<lb n="206"/><span>Seoirse is a bhastúin dá gclasú is dá dtraochadh ar toinn!</span>
<lb n="207"/></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="208"/><p><span>Bzzzzz1736 18L</span></p>
<lb n="209"/>
<lb n="210"/><p><span>AOIR AR DHONNCHA Ó hÉADROMÁIN</span></p>
<lb n="211"/>
<lb n="212"/><p><span>Trím néalta is minic mé ag déanamh cumha,</span>
<lb n="213"/><span>is is baoth mo thuras gan fóirthin,</span>
<lb n="214"/><span>is is léir dom iomad trí chraos a mboilg</span>
<lb n="215"/><span>do réab a ndlithe is a gcomhairle;</span>
<lb n="216"/><span>tá péist den fhoireann seo a thréig a chumann</span>
<lb n="217"/><span>is d'éalaigh linne thar teorainn,</span>
<lb n="218"/><span>is de réir mar 'thuigim is baol dúinn uile,</span>
<lb n="219"/><span>is mar aon don mhinistir nua so!</span></p>
<lb n="220"/>
<lb n="221"/><p><span>Féach an duine gan chéill gan fhoireann</span>
<lb n="222"/><span>i gcéin mar d'imigh thar dúchas,</span>
<lb n="223"/><span>is mar 'thréig a chumann le cléir na cruinne</span>
<lb n="224"/><span>is a chéile mhilis mar 'dhiúltaigh -</span>
<lb n="225"/><span>beidh sé is a chuideachta chlé gan fuinneamh</span>
<lb n="226"/><span>in éagcruth snaidhmthe ag Luther,</span>
<lb n="227"/><span>is is daor an t-ionad don tréad so Lucifer</span>
<lb n="228"/><span>ag téacht lá eile chun cuntais!</span></p>
<lb n="229"/>
<lb n="230"/><p><span>Ól is imirt is póit go minic,</span>
<lb n="231"/><span>spórt is mire nár chuí dhó,</span>
<lb n="232"/><span>nóis is dlithe gach ló dá mbriseadh,</span>
<lb n="233"/><span>agus feoil dá hithe Dé hAoine -</span>
<lb n="234"/><span>so an spórt im thuigse do leoin an duine</span>
<lb n="235"/><span>is do sheoil mar mise chun baoise,</span>
<lb n="236"/><span>is ní brón ná teimheal don Ord ó'r imigh</span>
<lb n="237"/><span>an stróinse buile don díoltas</span>
<lb n="238"/></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="239"/><p><span>Bzzzzz1740 18L</span>
<lb n="240"/><span>AOIR AR PHÁDRAIG MASTERSON</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>A shaoi ghlain tsultmhair, is cloíte mise</span>
<lb n="243"/><span>trít dhíol ag foireann ná fónann.</span>
<lb n="244"/><span>is mar 'luís le sruingire síleach sriomailte,</span>
<lb n="245"/><span>scaoinse, scuibile scólta,</span>
<lb n="246"/><span>leidhce lodartha ladhrach liosta,</span>
<lb n="247"/><span>gan líne liteartha an lóma,</span>
<lb n="248"/><span>daoiste, droinnire deimhneach doineanta,</span>
<lb n="249"/><span>daoi agus duine do-eolais.</span></p>
<lb n="250"/>
<lb n="251"/><p><span>Máistir mogallach millteach modartha</span>
<lb n="252"/><span>maíteach mothannach mórtais,</span>
<lb n="253"/><span>cladhaire colgach cainteach corraitheach,</span>
<lb n="254"/><span>crainnce is crochaire an chorda,</span>
<lb n="255"/><span>faince, fotharach, fuíollach, folaire</span>
<lb n="256"/><span>fadhbach fostaitheach fórsach,</span>
<lb n="257"/><span>píobaire, puthaire, pleidhce, plotaire,</span>
<lb n="258"/><span>plíoma is pollaire póirseach.</span></p>
<lb n="259"/>
<lb n="260"/><p><span>Gainge, glotaire gaibhdeach gothannach</span>
<lb n="261"/><span>gailseach, goraire, is geocach</span>
<lb n="262"/><span>taibhseach toranta taighdeach tomannach -</span>
<lb n="263"/><span>treighid ar thuraire an tóirse!</span>
<lb n="264"/><span>Brainseach bothannach, breilsce brostaitheach,</span>
<lb n="265"/><span>badhb is bonnaire bóthair</span>
<lb n="266"/><span>raoiceach, rothaire righin an ropaire -</span>
<lb n="267"/><span>arís dhó roicfidh an rópa!</span>
<lb n="268"/></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="269"/><p><span>Meadhg i gcorn is roinnt mhaith grotha</span>
<lb n="270"/><span>faigh, is bocaire brón dó;</span>
<lb n="271"/><span>an cladhaire crochadh in aghaidh a chosa</span>
<lb n="272"/><span>gan mhoill as polla ag an bpónta;</span>
<lb n="273"/><span>i radharc an phobail is a phíp fána oscaill</span>
<lb n="274"/><span>mar a bhfaighe Bucknor ceol uaidh,</span>
<lb n="275"/><span>is na gadhair air cosain nó raghaid á stolladh,</span>
<lb n="276"/><span>is níl greim ina cholainn ná stróicfid.</span></p>
<lb n="277"/>
<lb n="278"/><p><span>Is in airde id ladhair, a chrainn, 'tá an cúiréibe -</span>
<lb n="279"/><span>is fáisc an tsnaidhm go doimhin ina chúlfhéithibh!</span>
<lb n="280"/><span>garlach Gaill is gainge giúirléideach,</span>
<lb n="281"/><span>Pádraig Máistir, cladhaire is cú an éithigh -</span></p>
<lb n="282"/>
<lb n="283"/><p><span>Is cráite sinn is na mílte i ndúiche Éibhir</span>
<lb n="284"/><span>ár sárfhear groí mar 'cloígh le cú an éithigh -</span>
<lb n="285"/><span>tá a fhios ag Íosa Críost gur cúis éigin</span>
<lb n="286"/><span>'chuir Seán geal choíche ar bhuín an Lúitéaraigh.</span>
<lb n="287"/></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="288"/><p><span>Bzzzzz1740c 18L</span>
<lb n="289"/><span>FASTAÍM AN MHANGAIRE SHÚGAIGH</span></p>
<lb n="290"/>
<lb n="291"/><p><span>A charaid chlúmhail díograis,</span>
<lb n="292"/><span>a shaoi ghlain de stoc na ndámh,</span>
<lb n="293"/><span>mo bheatha chughat do scríobhaim</span>
<lb n="294"/><span>nó an díth leat mo chor ag mnáibh;</span>
<lb n="295"/><span>gach caille chlúmhach más cuí liom</span>
<lb n="296"/><span>a coimhdeacht le toisc mo ghá,</span>
<lb n="297"/><span>ní ghlacaid siúd mo dhícheall</span>
<lb n="298"/><span>an t-an 'chíd mé gan stoc gan stát.</span></p>
<lb n="299"/>
<lb n="300"/><p><span>Cé geallaim siúd don bhuín seo</span>
<lb n="301"/><span>do Shíle is do Mhuireann bhláith,</span>
<lb n="302"/><span>stair do scrúdadh is laoithe</span>
<lb n="303"/><span>do shuíochan mar Oileall fáidh;</span>
<lb n="304"/><span>cleasa lúith go líofa,</span>
<lb n="305"/><span>is an ní siúd ba shuilt le mnáibh</span>
<lb n="306"/><span>is feas gur diúltadh is díol dom</span>
<lb n="307"/><span>nuair 'chíd mé gan chuid gan cháin.</span></p>
<lb n="308"/>
<lb n="309"/><p><span>Deir Cathal dúr, mac Shíomoin:</span>
<lb n="310"/><span>'A Shíle, anois tuig an cás -</span>
<lb n="311"/><span>gaibhse chughat mac Fheidhlim,</span>
<lb n="312"/><span>is máistir na scoile fág;</span>
<lb n="313"/><span>is fearra dhúinne Tadhg beag</span>
<lb n="314"/><span>ná scaoinse den bhfuil is fearr</span>
<lb n="315"/><span>gan rath gan chlú gan oidhreacht,</span>
<lb n="316"/><span>ach ar thuill riamh gur shloig ina bhráid!'</span>
<lb n="317"/></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="318"/><p><span>Ar ghlac mo ghlac do scaoileas,</span>
<lb n="319"/><span>le haoibhneas gach corn tráim,</span>
<lb n="320"/><span>gach bean do ghaibh im líonta</span>
<lb n="321"/><span>do chíorainn a sopachán,</span>
<lb n="322"/><span>gach dailc go pras ná stríocfadh</span>
<lb n="323"/><span>le righindair a chorp do chneáinn,</span>
<lb n="324"/><span>'s is Mangaire ait le baois mé</span>
<lb n="325"/><span>cé sílid gurb olc mo cháil.</span></p>
<lb n="326"/>
<lb n="327"/><p><span>Aithrisim don mbuín sin,</span>
<lb n="328"/><span>cé díth leo mé a dhul ina bpáirt,</span>
<lb n="329"/><span>ar chaitheas-sa gur dhíolas</span>
<lb n="330"/><span>le haoibhneas, is go bhfuilim slán,</span>
<lb n="331"/><span>gurb aithnid dom na mílte</span>
<lb n="332"/><span>go cnaíte ná hibheadh cárt,</span>
<lb n="333"/><span>is an Mangaire ait nach cinnte</span>
<lb n="334"/><span>ina scaoinse go hiomlán!</span></p>
<lb n="335"/>
<lb n="336"/><p><span>Mo bhroid, mo dhoigh, mo scíos ghoirt,</span>
<lb n="337"/><span>mo sceimhle, mo ghoin, mo ghá,</span>
<lb n="338"/><span>mo lot do loisc mo chlí ionam,</span>
<lb n="339"/><span>ár saoithe is a sliocht ar fán,</span>
<lb n="340"/><span>gan chion, gan chuid, gan oidhreacht,</span>
<lb n="341"/><span>gan feidhm cheart, gan chothrom stáit,</span>
<lb n="342"/><span>is toirc is doirc is daoithe</span>
<lb n="343"/><span>go buíonmhar, is bodacháin!</span></p>
<lb n="344"/>
<lb n="345"/><p><span>Dearcaim le dúil cúileann is meallaim maighdean,</span>
<lb n="346"/><span>an canna go húr diúgaim is dram le hintinn,</span>
<lb n="347"/><span>gach drannaire dúr nach umhal dom bainim rince as -</span>
<lb n="348"/><span>is an Mangaire Súgach, siúd mar a chaitheann a aimsir!</span>
<lb n="349"/></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="350"/><p><span>I gCIUMHAIS COILLE</span></p>
<lb n="351"/>
<lb n="352"/><p><span>tar éis gach ceathrú: is óil lóil!</span></p>
<lb n="353"/>
<lb n="354"/><p><span>Go moch dom ar maidin ag amharc i gciumhais coille</span>
<lb n="355"/><span>do chonarc an ainnir is gan faice go glúin uirthi -</span>
<lb n="356"/><span>ba bhruthmhar a fallaing, ba shlachtmhar a gúna uirthi,</span>
<lb n="357"/><span>agus iomad de chleasa gur aibidh sa tsúil aici.</span></p>
<lb n="358"/>
<lb n="359"/><p><span>D'fhocalaibh cneasta do labhair an bhúch mhilis:</span>
<lb n="360"/><span>"Cá bhfuil do thaisteal, nó arb aistear leat tionlacan?</span>
<lb n="361"/><span>Suigh anso im aice, táim leagtha agus fonn orm;</span>
<lb n="362"/><span>so an t-ionad ceapaithe againn chun súgartha!"</span></p>
<lb n="363"/>
<lb n="364"/><p><span>Do chorraigh a dearca chun peaca na drúise mé -</span>
<lb n="365"/><span>uirthi do phreabas, is is tapa a thug diúltadh dhom:</span>
<lb n="366"/><span>"A stollaire an mhagaidh, táim stractha brúite agat;</span>
<lb n="367"/><span>cosc air go tapa, nó ar m'anam go liúfaidh mé!"</span></p>
<lb n="368"/>
<lb n="369"/><p><span>"Cloisfidh na bailte sonn - leastoir sin triúr acu -</span>
<lb n="370"/><span>bogsa do ghreamanna, a dhalta na muirne, dhíom;</span>
<lb n="371"/><span>ná léig leis an dtalamh gur leatsa mo rún anois,</span>
<lb n="372"/><span>bheinn crochta aigem Dhaidí dá sealbhadh súd agam!"</span></p>
<lb n="373"/>
<lb n="374"/><p><span>Do chorraigh an artha is do leathnaigh fúithi-se,</span>
<lb n="375"/><span>coiste go tapa do gairmeadh chúichi ansan -</span>
<lb n="376"/><span>Gobnait, Marsaile, Anna agus Úna bheag</span>
<lb n="377"/><span>ag cognarnaigh sealad is an peata sa chúinne aici.</span>
<lb n="378"/></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="379"/><p><span>Is é a dúirt an ainnir ba chneasta is ba mhúinte acu:</span>
<lb n="380"/><span>"Éist feasta, a thoice, is ná habair nach ciontach tú -</span>
<lb n="381"/><span>fág an baile, is ná feictear sa dúiche thú</span>
<lb n="382"/><span>muna n-insir go tapa cé is athair don chúram so!"</span></p>
<lb n="383"/>
<lb n="384"/><p><span>"Go stolltar mé im ghreamanna a ainm má thionsclaim,</span>
<lb n="385"/><span>óir do thugas dó taithneamh ar a bhlastacht a bhí an tíúin aige;</span>
<lb n="386"/><span>ní toirmeasc mallaithe do tharrainn chun drúise mé,</span>
<lb n="387"/><span>ach toilrith im aigne ar ghlacadh na huirlise!"</span></p>
<lb n="388"/>
<lb n="389"/><p><span>"Céad léan ar úr bhfearaibh, na scramairí sprionlaithe;</span>
<lb n="390"/><span>gráin orthu, cá bhfeicfidh siad cá bhfuil a gcluainireacht -</span>
<lb n="391"/><span>ormsa, ar m'anam, dá gcasfadh an trústaire</span>
<lb n="392"/><span>ba dheacair don teallaire seasamh sa dúiche agam!"</span></p>
<lb n="393"/>
<lb n="394"/><p><span>Bogaid ina reathaibh ar maidin go cúramach,</span>
<lb n="395"/><span>Gothradh is Peadar is athair na mbrútach san -</span>
<lb n="396"/><span>coscrach aitinn, fear fada agus súiste aige,</span>
<lb n="397"/><span>am lorg sa mbaile, is do chailleas ansúd mo ghuth!</span>
<lb n="398"/></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="399"/><p><span>SEINM AR SHEÁN BUÍ</span></p>
<lb n="400"/>
<lb n="401"/><p><span>Ag taisteal na dúiche dom sealad go súgach</span>
<lb n="402"/><span>do dhearcas an chúileann is ba lách í,</span>
<lb n="403"/><span>ba bhachallach búclach a carnfholt cúinneach</span>
<lb n="404"/><span>is é ag casadh go bonn léi ina fháinní;</span>
<lb n="405"/><span>bhí lasadh agus lonradh, bhí maise agus modhaile,</span>
<lb n="406"/><span>bhí maig agus feam ar an mbáibín,</span>
<lb n="407"/><span>ba gheanamhail cumtha is ba sheasamhach seang í,</span>
<lb n="408"/><span>is ba thaithneamhach liomsa is le cách í.</span></p>
<lb n="409"/>
<lb n="410"/><p><span>Do dhruideas go dlúth léi, le dile is le dúthracht,</span>
<lb n="411"/><span>le cumann 's le cúram ina cáilíocht,</span>
<lb n="412"/><span>d'inseas don chúileann nár chuibhe mé a dhiúltadh</span>
<lb n="413"/><span>ó chuireas-sa dúil ina páirtíocht:</span>
<lb n="414"/><span>"A chuisle na muirneach, ná coinnigh i gcumha mé,</span>
<lb n="415"/><span>is go bhfuilim in anracht le grá dhíbh,</span>
<lb n="416"/><span>is go gcuirfinn mo fhliúit 's mo fhidil i dtiúin duit</span>
<lb n="417"/><span>chum seinm go súgach ar Sheán Bhuí!"</span></p>
<lb n="418"/>
<lb n="419"/><p><span>D'fhreagair an chúileann: "Is aithnid don cheantar</span>
<lb n="420"/><span>gur chaithis do chúrsa le rásaíocht</span>
<lb n="421"/><span>seach fearaibh na dúiche ní ghlacfainn do chúnamh,</span>
<lb n="422"/><span>táim scartha led shamhailse de ráflaí;</span>
<lb n="423"/><span>seachain ná brúigh mé is ná salaigh mo ghúna,</span>
<lb n="424"/><span>ná loitigh mo húda led ollbhaois -</span>
<lb n="425"/><span>má leagair sa drúcht mé is dearbh go liúfad</span>
<lb n="426"/><span>is go stracfad an cúl aige Seán Buí!"</span>
<lb n="427"/></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="428"/><p><span>Do gheallas ansúd di nárb eagal dá gúna,</span>
<lb n="429"/><span>dá hata, dá húp ná dá lásaí,</span>
<lb n="430"/><span>'s is meanmnach súgach do phreabas-sa chúichi,</span>
<lb n="431"/><span>is do ghlacas le dúthracht ar láimh í;</span>
<lb n="432"/><span>níorbh fhada gur umhlaigh 's gur leathnaigh a glúine</span>
<lb n="433"/><span>nuair a leagas go lúfar ar lár í,</span>
<lb n="434"/><span>is ar cheannach ná ar chumhdach níor scaras lem chúileann</span>
<lb n="435"/><span>go gcasfadh sí togha poirt ar Sheán Bhuí.</span></p>
<lb n="436"/>
<lb n="437"/><p><span>Nuair a chonairc an chúileann, ar oscailt na súl di,</span>
<lb n="438"/><span>nár mhilleas a cúl is a cábaí,</span>
<lb n="439"/><span>is gur chuireas a glúine ar crith, is a hurla,</span>
<lb n="440"/><span>is a cuisleanna ar lúth leis an gceáfraíl,</span>
<lb n="441"/><span>is milis a dúirt sí 's is muireannach múinte:</span>
<lb n="442"/><span>"A chuisle na muirneach ná fág sinn,</span>
<lb n="443"/><span>ós duine thú a mhúinfeadh dom cluiche na lúibe</span>
<lb n="444"/><span>agus seinm go súgach ar Sheán Bhuí!"</span>
<lb n="445"/></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="446"/><p><span>SEO AN AICME</span></p>
<lb n="447"/>
<lb n="448"/><p><span>Ar maidin inné is mé ag géilleadh dhon mbrón</span>
<lb n="449"/><span>d'amharcas bé mhiochair bhéalmhilis mhódhail -</span>
<lb n="450"/><span>béalmhilis mhódhail ina haonar san ród</span>
<lb n="451"/><span>is a dearca le gaetha go dtraochfadh gach treon.</span></p>
<lb n="452"/>
<lb n="453"/><p><span>Curfá:</span>
<lb n="454"/><span>Seo an aicme do mhill mé is do thug mé chun aimhlis,</span>
<lb n="455"/><span>ag caitheamh a bhfaighim leo le taithneamh dá bpóg,</span>
<lb n="456"/><span>le taithneamh dá bpóg, le saint dul ina gcomhair,</span>
<lb n="457"/><span>le haiteas, le hintinn dá gcoimhdeacht gach ló!</span></p>
<lb n="458"/>
<lb n="459"/><p><span>Do mheasas a bréagadh is a caomhnadh san ród,</span>
<lb n="460"/><span>do dhearbhaigh go héasca ná géillfeadh go deo,</span>
<lb n="461"/><span>ná géillfeadh go deo d'aon fhear dem shórt -</span>
<lb n="462"/><span>gur aithin gur réic mé nó caoilfhear nár chóir.</span></p>
<lb n="463"/>
<lb n="464"/><p><span>Do gheallas nár bhaol di is nárbh aon mé den gcóip,</span>
<lb n="465"/><span>ach mangaire aerach 'thug géilleadh dhon spórt,</span>
<lb n="466"/><span>thug géilleadh dhon spórt, do phléireacht is d'ól,</span>
<lb n="467"/><span>do bhlaisfeadh a caorghob agus 'réidhfeadh a brón.</span></p>
<lb n="468"/>
<lb n="469"/><p><span>Ó gheallas nár bhaol di is nár réic mé ná a shórt -</span>
<lb n="470"/><span>is gairid gur réidheamar is gur aontaigh mo stór,</span>
<lb n="471"/><span>gur aontaigh mo stór a caomhnadh san ród,</span>
<lb n="472"/><span>a leagadh go héasca is a bréagadh ina dheoidh.</span></p>
<lb n="473"/>
<lb n="474"/><p><span>Seo an aiste ler bhréagas na céadta ban óg,</span>
<lb n="475"/><span>le beartaibh, le bréithribh, le plé agus le póit -</span>
<lb n="476"/><span>le plé agus le póit, le héitheach 's le móid</span>
<lb n="477"/><span>dá mealladh gan traochadh is dá dtréigean ina dheoidh.</span>
<lb n="478"/></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="479"/><p><span>AN CHÚILEANN AERACH</span></p>
<lb n="480"/>
<lb n="481"/><p><span>Maidin fhliuch cois scairte amuigh</span>
<lb n="482"/><span>do casadh orm an bháinchnis</span>
<lb n="483"/><span>do lag mo chruth gan tapa broibh</span>
<lb n="484"/><span>ach creathadaíl im chnámha,</span>
<lb n="485"/><span>do phreabas chun a leagaithe,</span>
<lb n="486"/><span>ba thaithneamhach le fáil í -</span>
<lb n="487"/><span>'Fot, thot, ná bris, ná straic mo chrios,</span>
<lb n="488"/><span>is cleasaí fir ní háil liom!'</span></p>
<lb n="489"/>
<lb n="490"/><p><span>curfá:</span>
<lb n="491"/><span>'A chúileann mhúinte, éist, éist,</span>
<lb n="492"/><span>dlúthaigh liom go séimh séimh -</span>
<lb n="493"/><span>tá an mhaidin ciúin ar scaipeadh an drúchta</span>
<lb n="494"/><span>is amharc súl ní baol baol!'</span></p>
<lb n="495"/>
<lb n="496"/><p><span>'A chladhaire an chúir, ná mill mo chruth,</span>
<lb n="497"/><span>is gur maighdean mé gan bhearna;</span>
<lb n="498"/><span>radharc mo chnis ní bhfaighir, mar sin -</span>
<lb n="499"/><span>bí ar siúl gan mhoill is fág mé!</span>
<lb n="500"/><span>Is aithne dhom gach bearta clis</span>
<lb n="501"/><span>dá gcanaid fir le ráite;</span>
<lb n="502"/><span>is, dar fearta an Mhic, má leagair mis'</span>
<lb n="503"/><span>is fada a chluinfear gáire uaim!'</span></p>
<lb n="504"/>
<lb n="505"/><p><span>'Dá dtairginn mo leagadh dhuit</span>
<lb n="506"/><span>dob eagal duit is náire,</span>
<lb n="507"/><span>is gan ceangal cirt na heagailse</span>
<lb n="508"/><span>ní gheallaim duit bheith páirteach;</span></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="509"/><p><span>a mhalairt sin de mhargadh</span>
<lb n="510"/><span>ní ghlacfainnse mar Mháire -</span>
<lb n="511"/><span>níl tairbhe ná maitheas dhuit</span>
<lb n="512"/><span>in do radaireacht, a chneámhaire!'</span></p>
<lb n="513"/>
<lb n="514"/><p><span>'Má gheallair dom go ngeabhair liom</span>
<lb n="515"/><span>ar bhrí mo chroise Pádraig</span>
<lb n="516"/><span>rachad libh don scairt úd thoir</span>
<lb n="517"/><span>mar a mbéarfad pis do sháith dhuit;</span>
<lb n="518"/><span>is de dheasca an chlis má thagann gin</span>
<lb n="519"/><span>de leanbh fir nó mná chugham</span>
<lb n="520"/><span>is tapa briosc do chaithfinn rith</span>
<lb n="521"/><span>le heagla roimh mo mháthair!'</span></p>
<lb n="522"/>
<lb n="523"/><p><span>Sealad dom ar an aiste sin</span>
<lb n="524"/><span>ag radaireacht lem pháiste</span>
<lb n="525"/><span>gur bhreacas di dá dtagadh liom</span>
<lb n="526"/><span>nár chealgach mo ráite;</span>
<lb n="527"/><span>níorbh fhada ansin gur cheapas dise</span>
<lb n="528"/><span>artha is luibh na sláinte -</span>
<lb n="529"/><span>do phreab gur lig le hais a cnis</span>
<lb n="530"/><span>Mac Uí Choirc is a bhráithre.</span></p>
<lb n="531"/>
<lb n="532"/><p><span>'A bháb an tsuilt is a ghrá mo choirp,</span>
<lb n="533"/><span>nár fhága mise an áit seo -</span>
<lb n="534"/><span>an pháirt 's an cion atá agam duit</span>
<lb n="535"/><span>nár thugas riamh dom mháthair -</span>
<lb n="536"/><span>do thángamar faoi tharr an toir</span>
<lb n="537"/><span>is do ránga' mise in airde,</span>
<lb n="538"/><span>is gur le Cáit ba bhinne gáir mo chloig</span>
<lb n="539"/><span>ná an lámh ba chliste ar chláirsigh.</span>
<lb n="540"/></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="541"/><p><span>curfá:</span>
<lb n="542"/><span>Do scanradh mise i bpéin ghné,</span>
<lb n="543"/><span>is do dhlúthaigh liom go séimh séimh,</span>
<lb n="544"/><span>'s is tapa a dúirt ná scarfadh liom</span>
<lb n="545"/><span>ar Mhá na Mumhan go léir léir!</span></p>
<lb n="546"/>
<lb n="547"/><p>
<lb n="548"/><span>"Cé scáinte dubh neamh-bhreá do chruth</span>
<lb n="549"/><span>is go bhfuil tú gairbheálta,</span>
<lb n="550"/><span>dob fhearr liom tú ná cnámharlach</span>
<lb n="551"/><span>mar tá tú glic i gcáil fir!"</span>
<lb n="552"/><span>Do bhailíos chugham im mhála</span>
<lb n="553"/><span>mo threalamh súite tráite</span>
<lb n="554"/><span>is do phreab mé ar lúth go tapa ar siúl</span>
<lb n="555"/><span>mar do bheadh cú ina seánrith!</span>
<lb n="556"/></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="557"/><p><span>CÉITHLEANN DEAS AN BHROGHA</span></p>
<lb n="558"/>
<lb n="559"/><p><span>Is tréith mé, is feas, 's is fann,</span>
<lb n="560"/><span>mo ghné do mheath, do lom,</span>
<lb n="561"/><span>d'éalaigh cnead is saeghad is dart</span>
<lb n="562"/><span>im ae, im scairt, im chom</span>
<lb n="563"/><span>do thréig mé seal mo ghreann,</span>
<lb n="564"/><span>tá an chléir in earraid liom,</span>
<lb n="565"/><span>is baoth mo bheart, is faon mo neart;</span>
<lb n="566"/><span>do chlaon, do scaip mo mheabhair!</span></p>
<lb n="567"/>
<lb n="568"/><p><span>Le héigean gean don mhodhail -</span>
<lb n="569"/><span>'sí céithleann deas an Bhrogha -</span>
<lb n="570"/><span>do mhéadaigh easmailt dhaor im aice,</span>
<lb n="571"/><span>'sé a bheir seasc mo shamhailt;</span>
<lb n="572"/><span>tá a craobhfholt tais go bonn</span>
<lb n="573"/><span>go néamhrach crathach crom,</span>
<lb n="574"/><span>a righinrosc mear re gaetha raid</span>
<lb n="575"/><span>na céadta fear le fonn.</span></p>
<lb n="576"/>
<lb n="577"/><p><span>Tá a béal binn blasta búch</span>
<lb n="578"/><span>is a déad mhion chailce chúng,</span>
<lb n="579"/><span>a réidhchrobh deas, a haolchorp seang,</span>
<lb n="580"/><span>a scéimh mar eala ar srúill</span>
<lb n="581"/><span>i gcéin ag teacht go subhach</span>
<lb n="582"/><span>is na déithe ag freastal dúinn,</span>
<lb n="583"/><span>do théarna', is feas, an bhéith rem ais</span>
<lb n="584"/><span>do chlaon, do scaip mo lúth!</span>
<lb n="585"/></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="586"/><p><span>Do shléachtas seal dom shiúir</span>
<lb n="587"/><span>re héigean gean dá gnúis;</span>
<lb n="588"/><span>do bhéic, do scread, do léim, do phreab:</span>
<lb n="589"/><span>"Oh, pray keep off!" a dúirt,</span>
<lb n="590"/><span>"I swear I'll not be ruined</span>
<lb n="591"/><span>le réic gan rath gan chlú,</span>
<lb n="592"/><span>re bréag is beart do léan, do loit</span>
<lb n="593"/><span>na céadta bean sa Mhumhain!"</span></p>
<lb n="594"/>
<lb n="595"/><p><span>Do dhearbhaíos dom rún</span>
<lb n="596"/><span>ná loitfimis a clú -</span>
<lb n="597"/><span>is aiclí do leagas í</span>
<lb n="598"/><span>is mo hata faoina cúl,</span>
<lb n="599"/><span>admhaím ansúd</span>
<lb n="600"/><span>gur rathas faoina húp,</span>
<lb n="601"/><span>is cé fada a bhíos ag creafadaíl</span>
<lb n="602"/><span>nár phreab sí is nár liúigh.</span></p>
<lb n="603"/>
<lb n="604"/><p><span>Nuair 'mheasas í a bheith dubhach</span>
<lb n="605"/><span>do labhair sí go ciúin:</span>
<lb n="606"/><span>'Is aite linn do bhearta grinn</span>
<lb n="607"/><span>ná maith is maoin na dtriúch!'</span>
<lb n="608"/><span>Cé gur gheanmnaí mo rún,</span>
<lb n="609"/><span>is gur lagaigh sí mo lúth,</span>
<lb n="610"/><span>geallaim díbh ná scarfadh linn</span>
<lb n="611"/><span>go ndeacha arís dá dún!</span></p>
<lb n="612"/>
<lb n="613"/><p><span>Admhaím go tláth</span>
<lb n="614"/><span>nach taithneamhach mo cháil</span>
<lb n="615"/><span>ag cearrbhas is ag reacaireacht</span>
<lb n="616"/><span>is ag achrann le cách;</span>
<lb n="617"/><span>geallaim cirt do mhná</span>
<lb n="618"/><span>is ag cailleamhain ina dheáidh,</span>
<lb n="619"/><span>go spairneach le hEaglais</span>
<lb n="620"/><span>is rem charaid uile 'e ghnáth.</span>
<lb n="621"/></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="622"/><p><span>Seachnaighse, a mhná,</span>
<lb n="623"/><span>cearrbhach mar atáim,</span>
<lb n="624"/><span>beartaire gan dearmad</span>
<lb n="625"/><span>do chaith a chuid le hábhacht -</span>
<lb n="626"/><span>sealad dom ar clár</span>
<lb n="627"/><span>ag spreagadh suilt is dán,</span>
<lb n="628"/><span>ag reacaireacht is ag mangaireacht</span>
<lb n="629"/><span>is ag mealladh ciosa ó mhná.</span></p>
<lb n="630"/>
<lb n="631"/><p><span>Go Lá an tSléibhe seachnaidh bréagaire baoth mar 'táim,</span>
<lb n="632"/><span>fámaeir magaidh agus cearrbhach claon ar clár,</span>
<lb n="633"/><span>grásaeir seascair is beartaire a chéasas mná,</span>
<lb n="634"/><span>is im cháilse crámhas fada agus scléip ina dheáidh!</span>
<lb n="635"/></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="636"/><p><span>AR MAIDIN GO SÚGACH</span></p>
<lb n="637"/>
<lb n="638"/><p><span>Ag gabháil an bealach ar maidin go súgach dom</span>
<lb n="639"/><span>tharla ainnir im aice agus húp uirthi -</span>
<lb n="640"/><span>ba lách a habit, bhí hata agus húda uirthi,</span>
<lb n="641"/><span>scáil ina leaca agus mala mar dhrúcht aici.</span></p>
<lb n="642"/>
<lb n="643"/><p><span>Curfá:</span>
<lb n="644"/><span>Is, óró, a chailíní, déinigí rún orm!</span>
<lb n="645"/><span>Óró, a chailíní, déinigí rún orm!</span></p>
<lb n="646"/>
<lb n="647"/><p><span>Do dhruideas ina haice, do phreabas le dúil inti,</span>
<lb n="648"/><span>chuireas mo hata dem bhaitheas is d'umhlaigh dhi,</span>
<lb n="649"/><span>d'imigh go tapa, do fhreagair is stiúir uirthi:</span>
<lb n="650"/><span>"Prithee be gone, sir, ní ghlacfainn do shúgradh!"</span></p>
<lb n="651"/>
<lb n="652"/><p><span>"Measaim," ar sise, "gur duine gan mhúnadh thú,</span>
<lb n="653"/><span>nó reacaire buile atá ag milleadh na dúiche thú,</span>
<lb n="654"/><span>do loitis gach bruinneall, do bhrisis na cúileanna -</span>
<lb n="655"/><span>I cannot, I will not, you must not abuse my hood!"</span></p>
<lb n="656"/>
<lb n="657"/><p><span>"Seachain mé, a dhuine, táim oilte ar do lúbaireacht;</span>
<lb n="658"/><span>do bhearta ní thuigim, ná coinnigh óm mhúdair mé,</span>
<lb n="659"/><span>im aice má dhruidir, is deimhin go liúfaidh mé -</span>
<lb n="660"/><span>Aililiú, a dhuine, be civil, you booby, you!"</span></p>
<lb n="661"/>
<lb n="662"/><p><span>Do fhreagras ise, do chritheas le dúil inti,</span>
<lb n="663"/><span>do phreabas ina coinne, do rugas go ciúin uirthi,</span>
<lb n="664"/><span>do leagas mo chumann, do thiteas go dlúth uirthi,</span>
<lb n="665"/><span>is mar bharr ar gach gliogar do chuireas an úim uirthi.</span>
<lb n="666"/></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="667"/><p><span>Is dom cháile fastaím ar fhaichí le cúileanna,</span>
<lb n="668"/><span>cárt is cnaigín is cannaí dá ndiúgadh uirthi,</span>
<lb n="669"/><span>do bháibín na ngealchíoch gan faillí do mhúinim port,</span>
<lb n="670"/><span>is, óró, a chailíní, déinigí rún orm!</span>
<lb n="671"/></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="672"/><p><span>DO DHEARCAS CÚILEANN</span></p>
<lb n="673"/>
<lb n="674"/><p><span>Ag taisteal na dtriúch go dubhach im aonar</span>
<lb n="675"/><span>do dhearcas cúileann bhúch dhil mhaorga,</span>
<lb n="676"/><span>ba dheas a gúna, a húp 's a daorbhrat</span>
<lb n="677"/><span>mar eala ar srúill a dealramh;</span>
<lb n="678"/><span>ba gheal a gnúis mar chúr ar tráigh,</span>
<lb n="679"/><span>ba chas a cúl, ba bhúclach bláith,</span>
<lb n="680"/><span>'chuir cnead go dlúth is púir im lár</span>
<lb n="681"/><span>le gean do lúb na mallrosc.</span></p>
<lb n="682"/>
<lb n="683"/><p><span>Is feas gurb umhal dom rún do shléachtas,</span>
<lb n="684"/><span>do ghlacas dúil im shiúir do bhréagadh,</span>
<lb n="685"/><span>do phreab chun siúil, do liúigh le héigean,</span>
<lb n="686"/><span>'s is pras a dúirt an plancadh:</span>
<lb n="687"/><span>"Keep off, I say, you raking rogue;</span>
<lb n="688"/><span>have a care, don't tear my cloak,</span>
<lb n="689"/><span>or I'll vow and swear I'll break your nose</span>
<lb n="690"/><span>if you abuse my gown, sir!"</span></p>
<lb n="691"/>
<lb n="692"/><p><span>"A shiúir mo chléibh, ná tréig go fóill mé -</span>
<lb n="693"/><span>do húp más saor ní baol dod chlóca;</span>
<lb n="694"/><span>do ghúna, féach, do léine thóigeas,</span>
<lb n="695"/><span>a rún, ní réic gan ghreann mé!"</span>
<lb n="696"/><span>She steered at last, though flat she lay;</span>
<lb n="697"/><span>I steered aloft, but lost my way;</span>
<lb n="698"/><span>we steered so long we sprung a leak,</span>
<lb n="699"/><span>is dob aite léi ná liomsa!</span>
<lb n="700"/></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="701"/><p><span>Nuair a mheasas í go cloíte in éagruth,</span>
<lb n="702"/><span>is go gcaithfimis an tír do thréigean,</span>
<lb n="703"/><span>do phreab ina suí, do shín a géaga,</span>
<lb n="704"/><span>is do labhair sí go ceansa:</span>
<lb n="705"/><span>"I like the game and trade, I own -</span>
<lb n="706"/><span>prithee stay, don't leave me alone;</span>
<lb n="707"/><span>you must obey, convey me home</span>
<lb n="708"/><span>or else my Mam will trounce me!"</span></p>
<lb n="709"/>
<lb n="710"/><p><span>Do shuigh lem ais go pras an chúileann,</span>
<lb n="711"/><span>is cliste deas do leagas chugham í -</span>
<lb n="712"/><span>tuigidh as go ndeachas chúichi,</span>
<lb n="713"/><span>siúd an ceacht do mheabhraigh!</span>
<lb n="714"/><span>Her lesson thus my love I taught,</span>
<lb n="715"/><span>I pressed her rug, her hood and caul,</span>
<lb n="716"/><span>I held her up and strove to part,</span>
<lb n="717"/><span>and left her where I found her!</span></p>
<lb n="718"/>
<lb n="719"/><p><span>Ól is imirt, siosma is éigean,</span>
<lb n="720"/><span>nós is dlithe is mionna dá réabadh,</span>
<lb n="721"/><span>póit is mire is milleadh béithe</span>
<lb n="722"/><span>do leoin, do loit, do lom mé;</span>
<lb n="723"/><span>siúd an aiste a chleachtaimis,</span>
<lb n="724"/><span>d'fhúig mé seal ar easpa foinn,</span>
<lb n="725"/><span>i gcúngracht beart, gan bhail gan bhrí,</span>
<lb n="726"/><span>in anacraí is i gclampar!</span>
<lb n="727"/></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="728"/><p><span>AG TAISTEAL NA DÚICHE</span></p>
<lb n="729"/>
<lb n="730"/><p><span>Sealad le haiteas ag taisteal na dúiche dhom</span>
<lb n="731"/><span>do dhearcas an ainnir ba gheanamhail cumtha cruth,</span>
<lb n="732"/><span>bhí maise ina pearsain, bhí maig agus húda uirthi,</span>
<lb n="733"/><span>bhí fallaingín ghreanta don fhaisean ba Ghallda uirthi.</span></p>
<lb n="734"/>
<lb n="735"/><p><span>Curfá</span>
<lb n="736"/><span>Is fallaing an fhallaing do taisceadh go clúdaithe,</span>
<lb n="737"/><span>is gur theastaigh dá faisean a bearradh is a fúcaireacht!</span></p>
<lb n="738"/>
<lb n="739"/><p>
<lb n="740"/><span>Cé chaitheas-sa sealad le haiteas ag siúl na gcríoch,</span>
<lb n="741"/><span>samhail na fallainge is dearbh nár shamhlaigh mé -</span>
<lb n="742"/><span>'tis handsome in form, it's perfectly new and rare,</span>
<lb n="743"/><span>'tis shaggy, it's costly, it's shabby, it's surely fair!</span></p>
<lb n="744"/>
<lb n="745"/><p><span>Do ghlacas-sa an fhallaing ar teasc chun a fúcaireacht,</span>
<lb n="746"/><span>do leagas, do bhearras, do chasas, do bhrus a bruith,</span>
<lb n="747"/><span>she fancied my knapping, my tackling, my tools, my skill,</span>
<lb n="748"/><span>I shagged her so handsome she'd have me be doing it still!</span></p>
<lb n="749"/>
<lb n="750"/><p><span>Is fallaingín dearg í, is aithnid don dúiche í;</span>
<lb n="751"/><span>is ait í, is deas í, is cas í, 's is clúmhach í,</span>
<lb n="752"/><span>aitchim gach faraire a glacadh go cúramach -</span>
<lb n="753"/><span>seachnaigh fleasca' í, a samhail ní dúchas di.</span></p>
<lb n="754"/>
<lb n="755"/><p><span>Is fallaing an fhallaing nárbh annamh dá fúcaireacht</span>
<lb n="756"/><span>is dá leathadh cois aille faoi bharra nó ciumhais an toir -</span>
<lb n="757"/><span>ó chailleas le mangaireacht sealad san dúiche seo</span>
<lb n="758"/><span>scarfad léi tamall is rachad le fúcaireacht!</span>
<lb n="759"/></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="760"/><p><span>Feasta beidh an ainnir im aice agus múinfead í,</span>
<lb n="761"/><span>I'll handle her mantle, I'll shag it most beautiful,</span>
<lb n="762"/><span>is mo chara an ainnir nárbh annamh dá fúcaireacht</span>
<lb n="763"/><span>is dá leathadh cois aille, faoi bharra nó ciumhais an toir.</span></p>
<lb n="764"/>
<lb n="765"/><p><span>Ní fallaing an fhallaing mar an fhallaingín Mhuimhneach úd,</span>
<lb n="766"/><span>acht fallaingín dearg den fhaisean is daoire acu -</span>
<lb n="767"/><span>tá cába ar an bhfallaing, tá cleasp agus frinse uirthi,</span>
<lb n="768"/><span>and all that it wants is shagging inside of it!</span>
<lb n="769"/></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="770"/><p><span>AN tSÍ-BHEAN</span></p>
<lb n="771"/>
<lb n="772"/><p><span>Tráth araoir is mé im shuí cois carraige</span>
<lb n="773"/><span>im dháil tig sí-bhean mhín-tais mhascalach,</span>
<lb n="774"/><span>bhí scáil na gcaor sa líth ina leacain ghil,</span>
<lb n="775"/><span>is le grá dá gnaoi do bhíos ar mearathal.</span></p>
<lb n="776"/>
<lb n="777"/><p><span>Bhí a bláthfholt buí léi síos go bachallach,</span>
<lb n="778"/><span>is a sámhrosc righin 'chuir síon ar an anaithe,</span>
<lb n="779"/><span>dob álainn í, is ba ghnaoi deas geanamhail,</span>
<lb n="780"/><span>is d'fháisceas í lem chroí go meanmnach.</span></p>
<lb n="781"/>
<lb n="782"/><p><span>"Och, fan!" ar sí go fíochmhar feargach,</span>
<lb n="783"/><span>"prithee, be quiet, don't spoil my handkerchief;</span>
<lb n="784"/><span>seachain ná mill mo chaidhp led radaireacht;</span>
<lb n="785"/><span>come, sir," said she, "don't be impertinent!"</span></p>
<lb n="786"/>
<lb n="787"/><p><span>Do gheallas gan mhoill ná beinn in earraid léi</span>
<lb n="788"/><span>is ná stracfainn a caidhp ná puinn dá mbainfeadh léi -</span>
<lb n="789"/><span>is gairid gur shíneas síos go cneasta léi</span>
<lb n="790"/><span>is go ndeacha fá thrí ina slí sul scaras léi.</span></p>
<lb n="791"/>
<lb n="792"/><p><span>"Your actions, though mild, I find they are frolicsome -</span>
<lb n="793"/><span>you are certainly kind, but mind be merciful!"</span>
<lb n="794"/><span>d'fhreagras dí-se, bíodh gur leagas í</span>
<lb n="795"/><span>gur thaithnigh mo ghníomh, mo ghnaoi agus m'aiste léi.</span></p>
<lb n="796"/>
<lb n="797"/><p><span>"A dhalta mo chroí, anois scaoil abhaile mé -</span>
<lb n="798"/><span>is gairid arís, is fíor, go gcasfad ort</span>
<lb n="799"/><span>go gcaithfidh mé oíche sínte ar leabain leat,</span>
<lb n="800"/><span>is go mbainfead an bhrí as do Pháidín Ó Raifearta!"</span>
<lb n="801"/></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="802"/><p><span>Is ró-mhór m'iongnadh nár inis dom Hómar riamh,</span>
<lb n="803"/><span>ná Óibhid cliste, na slite chun ban do riar -</span>
<lb n="804"/><span>ar nós an linbh ná hitheann is nach foláir leis bia,</span>
<lb n="805"/><span>ní beo sibhse gan fir is ní háil libh iad!</span>
<lb n="806"/></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="807"/><p><span>Bzzzzz1742-43c 18L</span>
<lb n="808"/><span>CARTADH TIUBH AG EAGLAIS</span></p>
<lb n="809"/>
<lb n="810"/><p><span>A dhalta dhil, an dainid leat mo chás anois,</span>
<lb n="811"/><span>am chartadh tiubh ag Eaglais gan fáth ar bith,</span>
<lb n="812"/><span>an aicme sin ní ghlacaid mé, ach im fhánaire,</span>
<lb n="813"/><span>is ní ghabhaid liom im Phrotestant ná im Phápaire!</span></p>
<lb n="814"/>
<lb n="815"/><p><span>Deir pearsa acu gur ceatharnach ró-fhánach mé,</span>
<lb n="816"/><span>is go n-admhaim gur Sacsanach ina láthair mé;</span>
<lb n="817"/><span>nuair 'scaraim leis chun Aifrinn go mb'fhearr liom dul,</span>
<lb n="818"/><span>is nach ceachtar mise Protestant ná Pápaire.</span></p>
<lb n="819"/>
<lb n="820"/><p><span>Dearbhann gan dearmad nach foláir leis mé</span>
<lb n="821"/><span>do chartadh tiubh le hachtanna do láthair chirt,</span>
<lb n="822"/><span>go rachadh liom chun achrainn gan spás ar bith,</span>
<lb n="823"/><span>is go gcaithfead bheith im Phrotestant nó im Phápaire.</span></p>
<lb n="824"/>
<lb n="825"/><p><span>An sagart deir gur feannaire neamhfhálach mé</span>
<lb n="826"/><span>is go dtarraingim le mangaireacht na mná chun oilc,</span>
<lb n="827"/><span>gur measa mé ná ceatharnach atá le broid,</span>
<lb n="828"/><span>is ná gabhaid liom im Phrotestant ná im Pápaire.</span></p>
<lb n="829"/>
<lb n="830"/><p><span>Deir dá bharra san gur eachtrannach gan náire mé</span>
<lb n="831"/><span>is nach taithneamhach mo bhearta ná mo cháile leis,</span>
<lb n="832"/><span>nach atharrach mé ach reacaire atá gan strus</span>
<lb n="833"/><span>do chleacht a bheith im Phrotestant is im Phápaire.</span></p>
<lb n="834"/>
<lb n="835"/><p><span>Ní carthanacht fá ndeara dhó, ná grá do shult,</span>
<lb n="836"/><span>mo chartadhsa do thagradh do láthair Scoit;</span>
<lb n="837"/><span>ná maise dhó mo mhasla-sa i gcás ar bith,</span>
<lb n="838"/><span>pé acu sin mé Protestant nó Pápaire.</span>
<lb n="839"/></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="840"/><p><span>Pé acu sin den aicme seo ar a dtráchtaimse</span>
<lb n="841"/><span>nár dhearmaid na haitheanta agus 'tá gan choir,</span>
<lb n="842"/><span>caitheadh liomsa an ghairbhleac go hábalta,</span>
<lb n="843"/><span>pé acu súd mé Protestant nó Pápaire.</span></p>
<lb n="844"/>
<lb n="845"/><p><span>Cé fada a bhí Magdalene is Dáibhí Cing</span>
<lb n="846"/><span>ar mearathal, is an t-apstal do chuir cách i mbroid,</span>
<lb n="847"/><span>do glacadh iad nuair 'chasadar i gcáil is i gcion,</span>
<lb n="848"/><span>is ceachtar díobh níor Phrotestant ná Pápaire!</span></p>
<lb n="849"/>
<lb n="850"/><p><span>Ó caitheadh mé as an Eaglais, 's go dtarla amuigh,</span>
<lb n="851"/><span>is gur fada dhom ar mearathal gan áit ar bith,</span>
<lb n="852"/><span>caithfead cur le hatharrach na dtáinte sin</span>
<lb n="853"/><span>ná gabhfadh liom im Phrotestant ná im Phápaire.</span></p>
<lb n="854"/>
<lb n="855"/><p><span>A chara ghil, cá rachadsa chun fáin anois,</span>
<lb n="856"/><span>ós feasach mé ar dearmad gan fáth gan fios,</span>
<lb n="857"/><span>caithfead bheith im Chalvinist nó im Áirian, tuig,</span>
<lb n="858"/><span>ó scaras bheith im Phrotestant nó im Phápaire!</span></p>
<lb n="859"/>
<lb n="860"/><p><span>Féach an t-apstal do pheacaigh fá thrí ar dtúis</span>
<lb n="861"/><span>ag séanadh a charad, gur glacadh é arís go humhal -</span>
<lb n="862"/><span>a Dhia ghil, aitimse, cé scaras le dlí na n-úrd,</span>
<lb n="863"/><span>mar aon le Peadar an Mangaire scaoil id dhún!</span>
<lb n="864"/></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="865"/><p><span>GAN FÁIL RÉITIGH</span></p>
<lb n="866"/>
<lb n="867"/><p><span>D'ólas scilling go minic i dtábhairne an ghrinn,</span>
<lb n="868"/><span>is le hóigbhean mhiochair i gan fhios dá máthair luím,</span>
<lb n="869"/><span>do sheolas duine agus fiche chun fáin gan roinn,</span>
<lb n="870"/><span>is fós ar buile chíd tuilleadh ag tarladh sin.</span></p>
<lb n="871"/>
<lb n="872"/><p><span>Dá bhfaighinn sealad ar ainnir na gcraochfholt mbuí</span>
<lb n="873"/><span>i mbarr an ghleanna fá bharra na gcraobh inár luí,</span>
<lb n="874"/><span>mo chrá gur tapa do leathfainn a géaga síos,</span>
<lb n="875"/><span>is tar éis a mealladh do chanfainn di bréag is fíor.</span></p>
<lb n="876"/>
<lb n="877"/><p><span>Achrann is aiste dom gan fáil réitigh</span>
<lb n="878"/><span>na mbarrfhionn tais lena ngabhaimse go táineach taomach -</span>
<lb n="879"/><span>scarfad léi go hachomair is le mnáibh éile</span>
<lb n="880"/><span>rachadsa sealad siar ag rásaeracht!</span>
<lb n="881"/></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="882"/><p><span>AN SEANDUINE</span></p>
<lb n="883"/>
<lb n="884"/><p><span>Araoir do dhearcas cois leasa go brónach</span>
<lb n="885"/><span>caoinbhean chailce den aicme dob óige</span>
<lb n="886"/><span>ag snoí a basa is ag screadaigh go deorach,</span>
<lb n="887"/><span>is ag caoi, tré cheangal le seanduine dreoite.</span></p>
<lb n="888"/>
<lb n="889"/><p><span>Is mór gur measa mar mhargadh dhomhsa</span>
<lb n="890"/><span>ord de sheana-bhean mhallaithe bhrónach -</span>
<lb n="891"/><span>níl gleo ná galar, níl ainimh nach eol di,</span>
<lb n="892"/><span>is más beo í ar maidin nár mhairidh tráthnóna!</span></p>
<lb n="893"/>
<lb n="894"/><p><span>Nuair a bhím ar leabain ina haice gan mhórtas</span>
<lb n="895"/><span>bím i gcreatha is in anfaí móra;</span>
<lb n="896"/><span>ní bhfaighim im aigne an chailleach do phógadh</span>
<lb n="897"/><span>is, a Chríost, nach mairg do cheangal go deo léi!</span></p>
<lb n="898"/>
<lb n="899"/><p><span>Fóill, a sheana-bhean, leagadh agus leonadh ort,</span>
<lb n="900"/><span>brón is basmas, bascadh agus breo ort;</span>
<lb n="901"/><span>fógraim deacair, dalladh agus dreo ort,</span>
<lb n="902"/><span>is dá mbeifeá anocht marbh ar maidean do phósfainn!</span></p>
<lb n="903"/>
<lb n="904"/><p><span>A dhaoine m'anama, is mairg do phósfadh</span>
<lb n="905"/><span>choíche seana-bhean mhallaithe den tsórt so;</span>
<lb n="906"/><span>is fíor go mb'fhearra dhó ainnir gan bhólacht</span>
<lb n="907"/><span>ná í is a taisce is a garbh-phus dreoite!</span></p>
<lb n="908"/>
<lb n="909"/><p><span>Tá míle casadh ina pearsa, agus póirse;</span>
<lb n="910"/><span>is buí a leaca chneasgharbh, is feoite;</span>
<lb n="911"/><span>choíche a dearca bíd dearg go deo aici</span>
<lb n="912"/><span>is, a Rí na n-aingeal, nach mairg do phós í!</span>
<lb n="913"/></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="914"/><p><span>Nuair a éirim ar maidean is do scaraim lem nóchair</span>
<lb n="915"/><span>do gheibhim a baladh ón leaba go póirse,</span>
<lb n="916"/><span>is fíor go mb'fhearra liom tarraing thar bóchna</span>
<lb n="917"/><span>ná tíocht ina haice le heagal a póige!</span></p>
<lb n="918"/>
<lb n="919"/><p><span>Dá bhfaighinn mo sheana-bhean marbh gan fóirthin,</span>
<lb n="920"/><span>rince an ghadraigh chasfainn go seolta;</span>
<lb n="921"/><span>raghainn ar machaire is baraille d'ólfainn,</span>
<lb n="922"/><span>is arís is dearbh nach cailleach do phósfainn!</span></p>
<lb n="923"/>
<lb n="924"/><p>
<lb n="925"/></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="926"/><p><span>Bzzzzz1743c 18L</span>
<lb n="927"/><span>AR SHEÁN ANNA PRÍOR</span></p>
<lb n="928"/>
<lb n="929"/><p><span>Sin chughaibh le scléip an saorfhear seasamhach Seán,</span>
<lb n="930"/><span>is an baineannach béasach béaltais Anna ina dheáidh</span>
<lb n="931"/><span>ina siollaire séimh is ina tréanfhear bachallach bláth -</span>
<lb n="932"/><span>is fireannach é cé baol d'úr bhfearaibh a bháb!</span></p>
<lb n="933"/>
<lb n="934"/><p><span>Le báb ba tais cé b'ait leo gean is sult,</span>
<lb n="935"/><span>is is gnáthach Ann i measc na complachta,</span>
<lb n="936"/><span>bíonn mná agus fearaibh i dteannta acu</span>
<lb n="937"/><span>gan cárt is dram ní ghlacaid cúinse ar bith.</span></p>
<lb n="938"/>
<lb n="939"/><p><span>Sin chughaibhse Seán go bearrtha barramhail beo,</span>
<lb n="940"/><span>is Anna ina dheáidh go mnámhail mascalach módhail -</span>
<lb n="941"/><span>cé fada atá an bháb ina stráic bhocht chaite gan chóir</span>
<lb n="942"/><span>go dtigeadh an bás go brách ní scarfadh léi an tseoid.</span></p>
<lb n="943"/>
<lb n="944"/><p><span>Sin Seón agus Ann chun caismeartha d'fháil arís -</span>
<lb n="945"/><span>is ceolmhar 'chanas aiste is dán go binn -</span>
<lb n="946"/><span>níl móin ná machaire, caladh ná tráigh sa tír</span>
<lb n="947"/><span>nach cróga calma a thaistealas tráth an dís!</span>
<lb n="948"/></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="949"/><p><span>TRÉIGEAN NA mBAN</span></p>
<lb n="950"/>
<lb n="951"/><p><span>Mo mhallachtsa fá thrí do phearsa ar bith mar sinn</span>
<lb n="952"/><span>do gheabhadh lena shaol le haon bhean,</span>
<lb n="953"/><span>is gur feas ar feadh na gcríoch gach fear do lean mo shlí</span>
<lb n="954"/><span>gurb easmailteach a dhíol ina shaothar;</span>
<lb n="955"/><span>cé fada mé le baois is gur radas searc ó chroí</span>
<lb n="956"/><span>dá n-abrainn, is fíor, do chéadta -</span>
<lb n="957"/><span>feasta ó táim ar deighilt is gur scaras leo gan roinn</span>
<lb n="958"/><span>an aicme sin is deimhin go dtréigfead!</span></p>
<lb n="959"/>
<lb n="960"/><p><span>Nach baoth an bheart don trú do léigfeadh seal a rún</span>
<lb n="961"/><span>le héigeas ait gan chlú gan éifeacht -</span>
<lb n="962"/><span>féach gur bean ar dtúis do shaothraigh easmailt dúinn</span>
<lb n="963"/><span>is do thréig an ceart ar úll in Éden;</span>
<lb n="964"/><span>féach gur bean ansúd an Trae do leag 's a trúip,</span>
<lb n="965"/><span>'s is léir tug creach na dtriúch le chéile;</span>
<lb n="966"/><span>féach gur bean, mo phúir, tug Éire Airt fá smúit</span>
<lb n="967"/><span>ag meirligh Sacsan úd d'ár ndaoradh!</span></p>
<lb n="968"/>
<lb n="969"/><p><span>Más éigean dom fós géilleadh dá sórt,</span>
<lb n="970"/><span>a ngéibheann is a mbrón do réiteach,</span>
<lb n="971"/><span>glaofad chun óil, taoscfad le póit,</span>
<lb n="972"/><span>an chéileann is dóigh go mbréagfad;</span>
<lb n="973"/><span>im aonta lem ló ní thréigfead, dar ndóigh -</span>
<lb n="974"/><span>den chléire go deo ní chlaonfad;</span>
<lb n="975"/><span>a Aon-Mhic, uch, fóir ar réic bhocht dem shórt</span>
<lb n="976"/><span>is saor mé ón gcóip go n-éagad.</span>
<lb n="977"/></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="978"/><p><span>Tar sáile dá dtíodh an Spáinneach 's a bhuíon,</span>
<lb n="979"/><span>re háthas an Laoiseach taobh ris,</span>
<lb n="980"/><span>gach ardfhlaith d'fhuil Choinn 's an fánach so ar deighilt</span>
<lb n="981"/><span>i bhfáltas, i ngníomh 's i réimeas,</span>
<lb n="982"/><span>is ábalta binn ceáfrach le meidhir</span>
<lb n="983"/><span>an dáimh uile is deimhin go saothrach,</span>
<lb n="984"/><span>'s gach cnápach do shíolraigh ón gcráin duibh gan chrích</span>
<lb n="985"/><span>ina dteinnrith gan mhoill in éagmais!</span></p>
<lb n="986"/>
<lb n="987"/><p><span>Ó tharlas scartha le haicme do chiap mé 'ghnáth,</span>
<lb n="988"/><span>do chráigh mé gan fhios, is do chaitheadh go dian mo phá,</span>
<lb n="989"/><span>mo chrá an fhaid 'mhairfead má ghabhaim le hiarsma mná,</span>
<lb n="990"/><span>ach ráfla is cearrbhas is baraille dá riar ar chách!</span>
<lb n="991"/></p>
</div>
<pb n="85"/>
<div><lb n="992"/><p><span>AN DREOILÍN</span></p>
<lb n="993"/>
<lb n="994"/><p><span>Cuirfead plaid is clóicín</span>
<lb n="995"/><span>ar mo dhreoilín go seascair sámh;</span>
<lb n="996"/><span>ó tháinig chugham fá róbaí</span>
<lb n="997"/><span>is dóigh liom gur geal an lá;</span>
<lb n="998"/><span>is deas an aiste a thóg sí</span>
<lb n="999"/><span>ón leon groí de scoth na ndámh;</span>
<lb n="1000"/><span>ba bhinn, ba bheacht, ba bheolsnoíoch</span>
<lb n="1001"/><span>gach ceol caoin ag teacht ó Sheán.</span></p>
<lb n="1002"/>
<lb n="1003"/><p><span>Fear is flaith le mórghníomh,</span>
<lb n="1004"/><span>gan ollbhaois ná snas ina cháil,</span>
<lb n="1005"/><span>ach aistí greanta a thabhairt díbh</span>
<lb n="1006"/><span>go fóirlíonta i bhfoirm dámh,</span>
<lb n="1007"/><span>lenar chuir ar ceal a dhreoilín</span>
<lb n="1008"/><span>chun spóirt díbh ar fad ón Máigh,</span>
<lb n="1009"/><span>mar bhí dlí is acht a bhfórsaí,</span>
<lb n="1010"/><span>fóiríor, á chur ar fán.</span></p>
<lb n="1011"/>
<lb n="1012"/><p><span>Bíodh soilse ar lasadh i seomraíbh,</span>
<lb n="1013"/><span>ól fíona is puins ar clár,</span>
<lb n="1014"/><span>rince fada ar mhóintibh,</span>
<lb n="1015"/><span>tóirsí agus squibs dá lámhach,</span>
<lb n="1016"/><span>le greann ag teacht don dreoilín</span>
<lb n="1017"/><span>ina nó-thíos go hInis Fáil,</span>
<lb n="1018"/><span>is go roinnfinn féin lem dheoraí</span>
<lb n="1019"/><span>mo lóistín is leath m'eastáit.</span>
<lb n="1020"/></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="1021"/><p><span>Beidh fear is céad ag tóraíocht</span>
<lb n="1022"/><span>mo dhreoilín ag teacht don tsráid -</span>
<lb n="1023"/><span>Southwell, Croker, Cóiplí,</span>
<lb n="1024"/><span>Seón Creed is Smith ón Ráith -</span>
<lb n="1025"/><span>shíleadar gur fóisí é</span>
<lb n="1026"/><span>nó tóirí a rith ón Spáinn</span>
<lb n="1027"/><span>go bhfacadar go fóirlíonta</span>
<lb n="1028"/><span>a choróin ríoga ag teacht um Cháisc.</span></p>
<lb n="1029"/>
<lb n="1030"/><p><span>Chífeadsa mo dhreoilín</span>
<lb n="1031"/><span>le caról binn ag teacht ón Spáinn,</span>
<lb n="1032"/><span>nó ag tarraingt ar na cóstaibh,</span>
<lb n="1033"/><span>'s is dóigh liom gur geal an lá -</span>
<lb n="1034"/><span>réidhfidh sin an brón dínn</span>
<lb n="1035"/><span>'s an mórchíos so ag lucht an stáit,</span>
<lb n="1036"/><span>is ní bheidh Éire bhocht go deo arís</span>
<lb n="1037"/><span>ina lóipín ag spreas mar 'tá!</span>
<lb n="1038"/></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="1039"/><p><span>Bzzzzz1744 18L</span>
<lb n="1040"/><span>SCÉAL SUBHACH</span></p>
<lb n="1041"/>
<lb n="1042"/><p><span>Is subhach liom an scéal so do léitear go meidhreach</span>
<lb n="1043"/><span>ag éigsibh, ag draoithibh, is ag fáidhibh -</span>
<lb n="1044"/><span>búraibh an Bhéarla dá dtraochadh dáiríribh</span>
<lb n="1045"/><span>ag féinneadh den rí-fhuil dob ársa,</span>
<lb n="1046"/><span>ler múchadh ár saoithe is plúir Chlanna Mhíleadh</span>
<lb n="1047"/><span>is gach crobhaire den fhíorchine tábhachtach -</span>
<lb n="1048"/><span>dá gconcas le chéile níor ghéill na ruifínigh</span>
<lb n="1049"/><span>go mb'éigean dóibh stríocadh dom ráib gheal!</span></p>
<lb n="1050"/>
<lb n="1051"/><p><span>Ar an nDúileamh ceart éimse mar aon leis an Maighdean</span>
<lb n="1052"/><span>ár ngéibheann do scaoileadh do láthair,</span>
<lb n="1053"/><span>ár n-oird is ár gcléire do réiteach ó dhaoirse</span>
<lb n="1054"/><span>mar 'saoradh clann Iosrael ó Phárach,</span>
<lb n="1055"/><span>an planda do chaoincheap inár ndúchas an rí-shlat -</span>
<lb n="1056"/><span>'sé an fionnbhile fíorghothach fánach -</span>
<lb n="1057"/><span>do thuirling i réimfhlaitheas saorcheart a shinsir</span>
<lb n="1058"/><span>in Éirinn fá shaoire na Cásca.</span></p>
<lb n="1059"/>
<lb n="1060"/><p><span>Is labharthach 's is laochta, is léidmheach 's is líofa</span>
<lb n="1061"/><span>an saothar so suíte le háthas,</span>
<lb n="1062"/><span>ár bprionsa mear tréitheach gur léir do chuir sceimhle</span>
<lb n="1063"/><span>ar mhéirligh dá saigheadadh thar sáile;</span>
<lb n="1064"/><span>do spiúnadh le díograis an drong so nár dhíth liom</span>
<lb n="1065"/><span>is a complacht do shíolraigh ó Shátan -</span>
<lb n="1066"/><span>is rúscfar as Éirinn le faobhar na coilínigh</span>
<lb n="1067"/><span>ná géilleann do dhlí ceart an Phápa.</span></p>
<lb n="1068"/>
<lb n="1069"/><p><span>Congnaigh liom, a éigse na hÉireann le hintinn</span>
<lb n="1070"/><span>go léannta, go líofa is go láidir,</span>
<lb n="1071"/><span>go súgach, go saothrach an scéal so libh maítear</span>
<lb n="1072"/><span>in éineacht le gníomh eile is áil liom -</span></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="1073"/><p><span>go bhfuil cuallacht ghlan Laoisigh ag cabhair lenár saoithibh</span>
<lb n="1074"/><span>go ruaganta is flít ghlan na Spáinne</span>
<lb n="1075"/><span>ag dlúthghearradh meirleach go fraochta is go fíochmhar,</span>
<lb n="1076"/><span>is ag séideadh geataí Ghiobráltair!</span></p>
<lb n="1077"/>
<lb n="1078"/><p><span>Beidh Moore agus Baker, beidh Brazier is Wheeler,</span>
<lb n="1079"/><span>beidh Bateman is Beevan is Rawson,</span>
<lb n="1080"/><span>beidh Courtney is Clayton, beidh Taylor is Freeman,</span>
<lb n="1081"/><span>beidh Damer go cloíte is Dawson;</span>
<lb n="1082"/><span>beidh Coote bocht is Evans, beidh Newenham is Wilding,</span>
<lb n="1083"/><span>beidh Purdon is a bhuíon uile cráite,</span>
<lb n="1084"/><span>sliocht Luther le chéile dá gcéasadh is dá gcíoradh,</span>
<lb n="1085"/><span>is an maor ceart ina rí againn le gardas.</span></p>
<lb n="1086"/>
<lb n="1087"/><p><span>San uair sin is méin liom bíodh téada na gcaoinchrot</span>
<lb n="1088"/><span>is gléas stoic ag síorsheinm láithreach;</span>
<lb n="1089"/><span>'Úna, glac géag leabhair Mhánais chun rince;</span>
<lb n="1090"/><span>is, a Sheáin, ceangail caoimhreacht le hÁine -</span>
<lb n="1091"/><span>dúblaimis tinte is púdar i nglinntibh,</span>
<lb n="1092"/><span>is diúgaimis fíonta le háthas</span>
<lb n="1093"/><span>fá bhua a bheith go séanmhar ag Séarlas mac Stíobhairt,</span>
<lb n="1094"/><span>is taoscaimis timpeall a shláinte!</span></p>
<lb n="1095"/>
<lb n="1096"/><p><span>A dhalta ghil ghlé, éist lem chaoinráite -</span>
<lb n="1097"/><span>glacaidh an saol réidh gan mhíshástacht,</span>
<lb n="1098"/><span>preabaidh le faobhar, glaoidh úr gcaoinchairde,</span>
<lb n="1099"/><span>is cartaidh as réim tréad na míghrásta!</span>
<lb n="1100"/><span>Tá gasra ghlé ag téacht le rígharda;</span>
<lb n="1101"/><span>Carolus féin, féach, le flít Spáinneach;</span>
<lb n="1102"/><span>ná measaidh gur scéal baoth ná baoisráfla -</span>
<lb n="1103"/><span>seacht seachtaine ó inné beidh an saol ina rírá againn!</span>
<lb n="1104"/></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="1105"/><p><span>AN CABHLACH AG TEACHT</span></p>
<lb n="1106"/>
<lb n="1107"/><p><span>A fhlaithbhile mhodhail nach gann i suilt 's i dtréithe,</span>
<lb n="1108"/><span>i sparnaibh na lann ba theann ag treascairt meirleach,</span>
<lb n="1109"/><span>seo chughaibh anall go camthach trúpach Séarlas</span>
<lb n="1110"/><span>beidh againn ina cheann i dTeamhair is i Lios na Laochra.</span></p>
<lb n="1111"/>
<lb n="1112"/><p><span>Chughainn tá longa luatha gona bhfoireann gléasta</span>
<lb n="1113"/><span>is caoga fear ar bharc rompu ag rith ar tréanmhuir,</span>
<lb n="1114"/><span>crú na bhFrancach iontu, is flaith den Ghaelfhuil -</span>
<lb n="1115"/><span>sin sciúrsa is scaipeadh ar dhíorma an Ghalla-Bhéarla.</span>
<lb n="1116"/></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="1117"/><p><span>AR BHÁS CAPAILL</span></p>
<lb n="1118"/>
<lb n="1119"/><p><span>Is doilbh liom flatha gan flaitheas i gCrích Fódla,</span>
<lb n="1120"/><span>gan chostas, gan cheannas, is Galla go sítheoilte;</span>
<lb n="1121"/><span>is doilbh liom t'amhail i nglasaibh ar míchothrom,</span>
<lb n="1122"/><span>is is doilbh liom Preabaire a cailleadh le millteoireacht.</span></p>
<lb n="1123"/>
<lb n="1124"/><p><span>Do milleadh thú ar fad is is feas gur díomáidh sin,</span>
<lb n="1125"/><span>is d'imigh do rath ar mheath do ghearráin bhig,</span>
<lb n="1126"/><span>siollaire seang gan stailc nár starránach,</span>
<lb n="1127"/><span>is sibhse nár leag i leacht ná i ndrochbhearnain.</span></p>
<lb n="1128"/>
<lb n="1129"/><p><span>I mbearna is feas ná facathas thú i bhféith,</span>
<lb n="1130"/><span>ar lár i scairt, i gclais, i gcúil, ná i gcaoth -</span>
<lb n="1131"/><span>ó táir gan phreab, is easmailt dúinn go léir</span>
<lb n="1132"/><span>gan bláth-each beacht ná pead 'bheith fút dá éis.</span></p>
<lb n="1133"/>
<lb n="1134"/><p><span>Dá éis is dainid liom t'amhail ag triall ina chois,</span>
<lb n="1135"/><span>do dhéirc ar leathadh is gan tathag id iarratas,</span>
<lb n="1136"/><span>an tréad i bpeaca gan teagasc a ndiaire acu,</span>
<lb n="1137"/><span>is an éigse i nglasaibh ar easba do rialacha.</span></p>
<lb n="1138"/>
<lb n="1139"/><p><span>Thug riail don éigse do shaothraigh teagasc na sua,</span>
<lb n="1140"/><span>thug mian don chléir an saol do sheachain is uabhar,</span>
<lb n="1141"/><span>do riaradh céad, do réidheadh na ceasta ba chrua,</span>
<lb n="1142"/><span>an sirriam glé nár éimigh dealbh ná trua.</span></p>
<lb n="1143"/>
<lb n="1144"/><p><span>Is trua liom Preabaire i nglasaibh i gCnoc Fírinne,</span>
<lb n="1145"/><span>nó i dtuaith it aice dá shladadh ag síobhra -</span>
<lb n="1146"/><span>cuir tuairisc Pheadair is do gheabhair uaidh luibheanna is lus</span>
<lb n="1147"/><span>is mórchuid arthanna a bhéarfas é as chroí na gcnoc!</span>
<lb n="1148"/></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="1149"/><p><span>Bzzzzz1744c 18L</span>
<lb n="1150"/><span>LÉIR-RUATHAR WHIGEANNA</span></p>
<lb n="1151"/>
<lb n="1152"/><p><span>A bhile den fhoireann nach gann</span>
<lb n="1153"/><span>is ba churanta in am gach cluiche nirt,</span>
<lb n="1154"/><span>ná tuigtear do mhisneach go fann</span>
<lb n="1155"/><span>is a ghoireacht duit cabhair is cuideachta.</span></p>
<lb n="1156"/>
<lb n="1157"/><p><span>Curfá</span>
<lb n="1158"/><span>Will you come plankum, plankum?</span>
<lb n="1159"/><span>Will you come plankum, perriwig?</span>
<lb n="1160"/><span>Will you come plankum, leather and plankum?</span>
<lb n="1161"/><span>Will you come plankum, perriwig?</span></p>
<lb n="1162"/>
<lb n="1163"/><p><span>Is oscartha ag coscairt a namhad</span>
<lb n="1164"/><span>le fuinneamh gach crobhaire chine Scoit,</span>
<lb n="1165"/><span>scriosfaid as Inis gach Gall,</span>
<lb n="1166"/><span>is is sinne a bheas teann ina bhfionna-bhroigh!</span></p>
<lb n="1167"/>
<lb n="1168"/><p><span>Is dearfa i dtreasaibh an dream</span>
<lb n="1169"/><span>go calma cabharthach coinnitheach,</span>
<lb n="1170"/><span>go lannamhar lonnardha lonn</span>
<lb n="1171"/><span>fearga foghlach fuinneamhach.</span></p>
<lb n="1172"/>
<lb n="1173"/><p><span>Beidh easpairt go fairsing le fonn</span>
<lb n="1174"/><span>i mBanba, is logha Lá Muire againn,</span>
<lb n="1175"/><span>beidh Sailm na Marbh i dTeamhair</span>
<lb n="1176"/><span>dá canadh is gan beann ar mhinistir.</span></p>
<lb n="1177"/>
<lb n="1178"/><p><span>Beidh luisne ó Dhoire go Leamhain,</span>
<lb n="1179"/><span>is an fhoireann so teann is tine leo -</span>
<lb n="1180"/><span>rithfidh gach bitheamhnach ramhar,</span>
<lb n="1181"/><span>is ní conaire dhó long ná Luimneach.</span>
<lb n="1182"/></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="1183"/><p><span>Sirim chughaibh Pilib thar srúill,</span>
<lb n="1184"/><span>is an bile nach dúr san imreas,</span>
<lb n="1185"/><span>go gcuirfid gach mursaire ar lúth</span>
<lb n="1186"/><span>fá bheannaibh a shúiste ag Liosafar!</span></p>
<lb n="1187"/>
<lb n="1188"/><p><span>A chumainn na gcumann, glac fonn,</span>
<lb n="1189"/><span>is tigidh d'ár gcabhair le rinne-ghail</span>
<lb n="1190"/><span>ag treascairt gach seana-phoc ramhar,</span>
<lb n="1191"/><span>is bainfeamna a meabhair as cuid acu.</span></p>
<lb n="1192"/>
<lb n="1193"/><p><span>Tá stoirm ná cuirfear ar gcúl</span>
<lb n="1194"/><span>ag druidim le ciumhais na Sionainne -</span>
<lb n="1195"/><span>nuair a thiocfas an fhoireann thar abhainn</span>
<lb n="1196"/><span>is deimhin go bplancfam Whigeanna.</span></p>
<lb n="1197"/>
<lb n="1198"/><p><span>Beidh an ghrathain dá dtachtadh le tnúth,</span>
<lb n="1199"/><span>beidh bascadh agus brú agus briseadh orthu,</span>
<lb n="1200"/><span>is gairid go gcacfaid ina dtriúis</span>
<lb n="1201"/><span>nuair a bhainfeas ár bprionsa cluiche astu.</span></p>
<lb n="1202"/>
<lb n="1203"/><p><span>Ag taisteal na mara le fonn</span>
<lb n="1204"/><span>tá Carolus lonn is a chuideachta,</span>
<lb n="1205"/><span>tá Neiptiún ag scaipeadh na dtonn,</span>
<lb n="1206"/><span>is ní stadfaidh an fogha go hInis Loirc.</span></p>
<lb n="1207"/>
<lb n="1208"/><p><span>Beidh Márs i dtosach an trúip,</span>
<lb n="1209"/><span>is an faraire fionn go fuinneamhach;</span>
<lb n="1210"/><span>ní chasfaid go leagfaid an dream,</span>
<lb n="1211"/><span>'s is dearbh go bplancfar tuilleadh acu!</span></p>
<lb n="1212"/>
<lb n="1213"/><p><span>Beidh gearradh agus leagadh agus brú,</span>
<lb n="1214"/><span>beidh scaipeadh agus scanradh agus uireasba</span>
<lb n="1215"/><span>ar Ghallaibh dá gcaitheamh gan chabhair</span>
<lb n="1216"/><span>nuair a ghreadfas an Francach tine leo!</span>
<lb n="1217"/></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="1218"/><p><span>Nár chailleadsa amharc mo shúl,</span>
<lb n="1219"/><span>is nár laga mo lúth le foirfeacht,</span>
<lb n="1220"/><span>go bhfeicfeadsa an ghrathain i bponc</span>
<lb n="1221"/><span>is an seana-phoc dall gan giolla aige!</span>
<lb n="1222"/></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="1223"/><p><span>CÁNA AN tSAGAIRT</span></p>
<lb n="1224"/>
<lb n="1225"/><p><span>A shagairt na páirte, is cásmhar mise le ceart,</span>
<lb n="1226"/><span>is ní taise do chách ón dtráth do coilleadh do nead -</span>
<lb n="1227"/><span>is ainnis atáir chun fáin ó d'imigh do shlat</span>
<lb n="1228"/><span>bhachallach bhláfar shásta shioscaithe dheas.</span></p>
<lb n="1229"/>
<lb n="1230"/><p><span>Is deas 's pras do ghreadfadh stuaire mná</span>
<lb n="1231"/><span>is do bhainfeadh preab as chaile ghruama ghearr;</span>
<lb n="1232"/><span>ná meas gur staic í, cleath ná cuaille fáil,</span>
<lb n="1233"/><span>ach slat gan chnap gan chlais gan chuan gan cháim.</span></p>
<lb n="1234"/>
<lb n="1235"/><p><span>Cáim sa tsaol is fíor nárbh aithnid dúinne</span>
<lb n="1236"/><span>ina cáil, ina gníomh, ina gnaoi, ina pearsa chumtha</span>
<lb n="1237"/><span>is sásta a shínfeadh sí, 's is deas do lúbfadh</span>
<lb n="1238"/><span>ar mhása buí nó ar íochtar garbh stumpa.</span></p>
<lb n="1239"/>
<lb n="1240"/><p><span>Níl stumpa caile ná fleascach sa bparóiste</span>
<lb n="1241"/><span>ná geobhadh le teagasc 's do rachadh chun cuspóireacht -</span>
<lb n="1242"/><span>nach lom do ghreadfadh an sagart in aróga</span>
<lb n="1243"/><span>le bonsach shlaite do cailleadh go callóideach.</span></p>
<lb n="1244"/>
<lb n="1245"/><p><span>Callóid caithfear is mallacht ina deoidh do chur,</span>
<lb n="1246"/><span>go leor eascaine, aithise ceall is cloig -</span>
<lb n="1247"/><span>barróg slaite dob fhearra dar liom ná fuip</span>
<lb n="1248"/><span>a dtug fóisc chaile nó feannaire fogha uirthi.</span></p>
<lb n="1249"/>
<lb n="1250"/><p><span>Fogha le fuinneamh do tugadh ina deoidh go beacht;</span>
<lb n="1251"/><span>is chun húip, im thuigsin, do rugadh an tseoid thar lear -</span>
<lb n="1252"/><span>ná labhraidh linne, is ná cuiridh inár gcomhair gur feas</span>
<lb n="1253"/><span>cá ham, cá hionad, cá sciobaire a thóg an tslat.</span>
<lb n="1254"/></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="1255"/><p><span>So an tslat do chleacht a glacadh i dtionólaibh,</span>
<lb n="1256"/><span>is i measc na bhflatha ar feadh an pharóiste -</span>
<lb n="1257"/><span>ba dheas, is feas, ag bean nó ag barróig í,</span>
<lb n="1258"/><span>is ba mhaith í ar fad gur bhain di urchóid chroibh.</span></p>
<lb n="1259"/>
<lb n="1260"/><p><span>Crobh an bhradaí greadfaíor, tuigidh, go pras,</span>
<lb n="1261"/><span>nó crochfar as geataí an sladaí d'imir an bheart;</span>
<lb n="1262"/><span>níor ghaid ar ghadaí a shlaitín ingeartha dheas</span>
<lb n="1263"/><span>do ghoid ón staraí do thaithíodh ise le ceart.</span></p>
<lb n="1264"/>
<lb n="1265"/><p><span>Is ceart a lorg, gach pobal di cuardaítear,</span>
<lb n="1266"/><span>fanaidh go socair, ná corraidh go luath na fir -</span>
<lb n="1267"/><span>dearbhann ochtar i bhfogas díbh thuas go bhfuil</span>
<lb n="1268"/><span>ag an sagart san Chromadh go follas ina cuaille i bpis.</span>
<lb n="1269"/></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="1270"/><p><span>AN TABHARTAS PISE</span></p>
<lb n="1271"/>
<lb n="1272"/><p><span>A shagairt na rún, ná diúlta' i mbliana pis,</span>
<lb n="1273"/><span>cé leathan, cé húr, cé ramhar, cé riabhach, cé mion;</span>
<lb n="1274"/><span>tá fearaibh na dúiche is Bliúit ag fiach uirthi,</span>
<lb n="1275"/><span>is cé chailleas mo shiúl do bhrúfainn iarracht di.</span></p>
<lb n="1276"/>
<lb n="1277"/><p><span>Geallaimse siúd gur dúil i ndiagantacht</span>
<lb n="1278"/><span>fá ndeara don chúileann tú do riar le pis;</span>
<lb n="1279"/><span>cé folamh a cúil ó thabhartais iasachta</span>
<lb n="1280"/><span>glacsa cion triúir id chlúid i mbliana dhi.</span></p>
<lb n="1281"/>
<lb n="1282"/><p><span>Cé gur earra nach gann, dar liom, i mbliana pis,</span>
<lb n="1283"/><span>tá eascar ina ceann, tá fogha agus fiach uirthi;</span>
<lb n="1284"/><span>tá achrann teann, tá an clampar riamh ina cuid -</span>
<lb n="1285"/><span>cuir slat ina ciumhais in am nó liathfa' oraibh.</span></p>
<lb n="1286"/>
<lb n="1287"/><p><span>Cé fairsing, cé húr san dúiche i mbliana pis</span>
<lb n="1288"/><span>na fearaibh ní thabharfaid blúire ar iasacht di;</span>
<lb n="1289"/><span>is dá maitheas ní lúide an chúil a riartar di,</span>
<lb n="1290"/><span>is cé lagadh mo lúth do bhrúfainn iarracht di.</span></p>
<lb n="1291"/>
<lb n="1292"/><p><span>Ó chailleas mo chlú sa dúiche riamh le pis</span>
<lb n="1293"/><span>is gur ghlacas í im chúil go dlúth fá ia gach glais,</span>
<lb n="1294"/><span>bainfead di an smúit is spiúnfad cliath uirthi,</span>
<lb n="1295"/><span>is níl sagart sa Mhumhain ná brúfainn trian dá chuid.</span></p>
<lb n="1296"/>
<lb n="1297"/><p><span>A bhráthair chlúmhail, gaibh chughat go ciallmhar glic,</span>
<lb n="1298"/><span>má tháinig trúip le fonn ag fiach id phis -</span>
<lb n="1299"/><span>dá cáilibh siúd nár dhiúltaigh riamh na fir</span>
<lb n="1300"/><span>ina dtáinte dá brú ar dhrúcht leaistiar is toir.</span>
<lb n="1301"/></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="1302"/><p><span>Do ghlacas-sa chugham im chlúid i mbliana pis,</span>
<lb n="1303"/><span>i bpáircín chúng a bhí cúl le hiarrachtaibh -</span>
<lb n="1304"/><span>níl tábhacht ansúd, tá an chontúirt riamh uirthi</span>
<lb n="1305"/><span>na táinte dá brú, lucht siúil is fiagaithe.</span></p>
<lb n="1306"/>
<lb n="1307"/><p><span>A shagairt mo chléibh, ná déinse tuilleadh púire,</span>
<lb n="1308"/><span>is gan gráinne saor ag aon den phis id dhúiche -</span>
<lb n="1309"/><span>dáimh is cléir is éigsí ar buile chúichi,</span>
<lb n="1310"/><span>is fál go haer ná déanfadh pis a chumhdach.</span></p>
<lb n="1311"/>
<lb n="1312"/><p><span>A bhuinneáin shultmhair 's a shiollaire shúgaigh shéimh,</span>
<lb n="1313"/><span>i mbeagán pise má chuiris do dhúil mar aon,</span>
<lb n="1314"/><span>coimeád ise go cluthair i gcúil léi féin -</span>
<lb n="1315"/><span>cuir fál buinne ina ciosa agus dlúthaigh léi.</span></p>
<lb n="1316"/>
<lb n="1317"/><p><span>Dlúthaigh léi, agus léirigh cliath uirthi</span>
<lb n="1318"/><span>i gcúil léi féin, nó is baol di fiagaithe -</span>
<lb n="1319"/><span>cé dúr a gné, a scéimh, cé riabhach a cruith</span>
<lb n="1320"/><span>bíonn súil ina déidh ag cléir an iarratais.</span></p>
<lb n="1321"/>
<lb n="1322"/><p><span>Iarraid cléir í, féach, is cuirid ina gcúl</span>
<lb n="1323"/><span>i gcian ó bhaol, is gléasaid ise go dlúth -</span>
<lb n="1324"/><span>bíonn triatha is éigse an tsaoil is tuilleadh ná dúrt</span>
<lb n="1325"/><span>ag fiach ina déidh go traochta dá briseadh is dá brú.</span></p>
<lb n="1326"/>
<lb n="1327"/><p><span>Cé bhrúis go minic, is gur chuiris do shúist ina slí,</span>
<lb n="1328"/><span>is gur ghabhais-se toise na pise ó lúib go clí,</span>
<lb n="1329"/><span>ná santaigh tuilleadh go gcuirfir do chúram díot -</span>
<lb n="1330"/><span>tig piúnt chun pise, is ní miste an chúil í a roinnt.</span></p>
<lb n="1331"/>
<lb n="1332"/><p><span>Mar roinnt ó bhruinneall, 'se a thuigim ná fuil sé gann</span>
<lb n="1333"/><span>mar sháith pise, má thugann duit buiséal teann;</span>
<lb n="1334"/><span>má gheibhir a dingeadh beidh tuilleadh is scibéad ann</span>
<lb n="1335"/><span>in aghaidh na pise, agus iomad di ag dul faoi thomhas.</span>
<lb n="1336"/></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="1337"/><p><span>Tomhasaigh ise go minic, a ghliaire an tsuilt;</span>
<lb n="1338"/><span>treabhaighse an ithir is cuirighse cliath uirthi -</span>
<lb n="1339"/><span>ná santaigh an iomad tré mhustar i mbliana a chur</span>
<lb n="1340"/><span>nó meallfar tusa mar thuilleadh dá criabhaithe.</span></p>
<lb n="1341"/>
<lb n="1342"/><p><span>A bhráthair, ná bíodh cás ort do chuid pise do bhrú,</span>
<lb n="1343"/><span>is fearr d'fhaid fásfaidh sí a cimilt go dlúth -</span>
<lb n="1344"/><span>tá an máistir, tá an bráthair, tá an ministir súch,</span>
<lb n="1345"/><span>is do sháithse fágfaid, is tuilleadh os a cionn.</span>
<lb n="1346"/></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="1347"/><p><span>TEACHTAIREACHT PHRÁINNE</span></p>
<lb n="1348"/>
<lb n="1349"/><p><span>Ó milleadh mo shlat ar fad le millteoireacht,</span>
<lb n="1350"/><span>is go bhfuilim gan bhaic ar easpa coillteoireacht,</span>
<lb n="1351"/><span>muna gcuirir chugham cleath ba mhaith chun tuíodóireacht</span>
<lb n="1352"/><span>is deimhin go gcaithfead casadh ar linnteoireacht!</span></p>
<lb n="1353"/>
<lb n="1354"/><p/>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="1355"/><p><span>AR CHAILLIÚINT A SHLAITE DÓ</span></p>
<lb n="1356"/>
<lb n="1357"/><p><span>M'aicíd, mo cheasnaíl, mo liach, mo lot -</span>
<lb n="1358"/><span>is measa mé a gleacaíocht gan rian gan rith,</span>
<lb n="1359"/><span>mo chleath bhuí do bradaíodh le gliaire an tsuilt</span>
<lb n="1360"/><span>is gan ach slaitín beag lagbhríoch ina diaidh agam!</span></p>
<lb n="1361"/>
<lb n="1362"/><p><span>Níl agam ina diaidh ach iarmhar slaite gan treoir,</span>
<lb n="1363"/><span>gan tapa gan triall ná féadaim tarraing sa tóir,</span>
<lb n="1364"/><span>cérbh fhairsing a rian dá riar i bhfarradh gach cóip</span>
<lb n="1365"/><span>níor scaras léi riamh go tíocht an tsagairt ina cóir.</span></p>
<lb n="1366"/>
<lb n="1367"/><p><span>Ba chóir mo chleath do chasadh chugham aríst,</span>
<lb n="1368"/><span>is mé leointe lag gan phreab ná siúl na slí -</span>
<lb n="1369"/><span>tá deora mo dhearc ina bhfrasa tiubh ag teacht síos;</span>
<lb n="1370"/><span>is breoite an bhean 's is feas gur dubhach dá díth.</span></p>
<lb n="1371"/>
<lb n="1372"/><p><span>Is díthchairdeach atáimse ó scaras lem chleith;</span>
<lb n="1373"/><span>is díth áthais don dáimh is don Eaglais, leis;</span>
<lb n="1374"/><span>is díobhálach do Mháire is dá malairt a ceilt;</span>
<lb n="1375"/><span>'s is gníomh náireach do bhráthair ná do shagart a goid.</span></p>
<lb n="1376"/>
<lb n="1377"/><p><span>A shagairt dhil, ná meastar libh go réidhfead leat</span>
<lb n="1378"/><span>gan caibidil na hEaglaise á plé go ceart -</span>
<lb n="1379"/><span>rachadsa chun achrainn leis an gcléir ar fad</span>
<lb n="1380"/><span>abhaile mura gcasairse go héasca an chleath!</span></p>
<lb n="1381"/>
<lb n="1382"/><p><span>Sin an chleath dob fhearr dár fhás i bhfearann Fódhla,</span>
<lb n="1383"/><span>ba dheas í ag báib nó ag mná chun cailitheoireacht,</span>
<lb n="1384"/><span>ba mhaith í ag máistir tráth nó ag ceannaithe óga,</span>
<lb n="1385"/><span>is ba cheart a cáil go dtarla i sagartóireacht.</span>
<lb n="1386"/></p>
</div>
<pb n="101"/>
<div><lb n="1387"/><p><span>GOID NA SEOIDE</span></p>
<lb n="1388"/>
<lb n="1389"/><p><span>A dhuine do mheabhraigh an mheang is bearta ina bun,</span>
<lb n="1390"/><span>tuigim do rann, do cham, do chleasa is do choir;</span>
<lb n="1391"/><span>ní hionann dar liom an crann do leagadh nó a chur</span>
<lb n="1392"/><span>is sciobadh gan tomhas, cá ham, cá beartaire, ghoid.</span></p>
<lb n="1393"/>
<lb n="1394"/><p><span>Goid ár seoide fós ní rachaidh gan díol</span>
<lb n="1395"/><span>libhse ná leo, pé stróire a bhradaigh an fíodh;</span>
<lb n="1396"/><span>cuirfeamna tóir ina dheoidh is achrann dlí -</span>
<lb n="1397"/><span>ná tuigidh gur dóigh d'úr sórt an sagart ná sinn.</span></p>
<lb n="1398"/>
<lb n="1399"/><p><span>Sinn mar aon ní réidhfeam gan costas cúirte,</span>
<lb n="1400"/><span>is choíche ón gcléir is baol díbh solasmhúchadh,</span>
<lb n="1401"/><span>beidh aortha ag éigsibh, féach, d'úr loma-sciúradh,</span>
<lb n="1402"/><span>is Críost ina ghaor ní léigfidh an corp is ciontach.</span></p>
<lb n="1403"/>
<lb n="1404"/><p><span>Úr gcionta, úr gcleasa is aithnid atáid sa tuaith,</span>
<lb n="1405"/><span>úr meang, úr masla, úr mbearta is úr ngníomhartha is trua -</span>
<lb n="1406"/><span>úr samhailt nuair 'chreachaid na cealla ina mbíodh ar cuairt</span>
<lb n="1407"/><span>is amhlaidh 'mheasaid gur bradach do bhíonn an slua.</span></p>
<lb n="1408"/>
<lb n="1409"/><p><span>An slua sin Chromadh mar 'chloisim is ealaíonta</span>
<lb n="1410"/><span>ag fuadach coda gach pobail go mailíseach,</span>
<lb n="1411"/><span>cé mór úr ngothanna is cothrom úr gcrannaíolach</span>
<lb n="1412"/><span>ár gcuaille cosnaimh is follas gur bradaíodh libh.</span></p>
<lb n="1413"/>
<lb n="1414"/><p><span>Pé bradaí a bhraith í, achtaím bliain dó i mbroid,</span>
<lb n="1415"/><span>is pé gadaí a shlad í bainfíor stiall dá phus;</span>
<lb n="1416"/><span>slaitín dhea-chroíoch dhea-ghníomhach dhiaganta</span>
<lb n="1417"/><span>a cheartaíodh cailí do thaithíodh iasachta!</span>
<lb n="1418"/></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="1419"/><p><span>A hiasacht súd le dúil i sliocht má fuaradh</span>
<lb n="1420"/><span>an chiabhfhionn chiúin níor smuain a goid ná a fuadach,</span>
<lb n="1421"/><span>ní bhíodh a tnúth le cúnamh ón sochar-chuaille</span>
<lb n="1422"/><span>gur thriallas chughaibh thar triúch go Cromadh uaithi.</span></p>
<lb n="1423"/>
<lb n="1424"/><p><span>Uaithi i gCromadh do chodlainn ar cuaird de ghnáth</span>
<lb n="1425"/><span>ar fuaid a pholl, a fhos, a chuan, a scáth -</span>
<lb n="1426"/><span>cé fuaras goradh do bhrostaigh mé im ruaig thar Mháigh,</span>
<lb n="1427"/><span>úr gcuach is follas ag borradh, is úr stuaire ag tál.</span></p>
<lb n="1428"/>
<lb n="1429"/><p><span>Tálfaidh an lacht go bleacht fá Bhealtaine,</span>
<lb n="1430"/><span>is beidh gábhair slat is cleath is crann oraibh,</span>
<lb n="1431"/><span>beidh báire ar fhear na mban is geall orthu,</span>
<lb n="1432"/><span>is beidh an sárfhear theas gan staic ina theannta i bpis.</span></p>
<lb n="1433"/>
<lb n="1434"/><p><span>Úr bpis ó mheath, is nach feas gur cosúil í,</span>
<lb n="1435"/><span>cuir ár slat thar n-ais gan gortú arís,</span>
<lb n="1436"/><span>ná léig thar lear le Mac Uí Dhonnchú í</span>
<lb n="1437"/><span>soir ar fad á lot ag dochtúirí!</span>
<lb n="1438"/></p>
</div>
<pb n="103"/>
<div><lb n="1439"/><p><span>AOIR AR MHUINTIR CHROMADH</span></p>
<lb n="1440"/>
<lb n="1441"/><p><span>Is fuiris a n-aithne an aicme do thréig a gciall,</span>
<lb n="1442"/><span>ní tuigthear a mbearta, bíonn aithis is éacht ina mian,</span>
<lb n="1443"/><span>is iomarcach amasach airciseach éigneach iad,</span>
<lb n="1444"/><span>is gliogar do chanaid nó reacaireacht bhaoth gan riail.</span></p>
<lb n="1445"/>
<lb n="1446"/><p><span>Níl riail ná reacht ná ceart ná luaitear libh,</span>
<lb n="1447"/><span>is níl iall ná staic ná cleath chun ruagadh agaibh</span>
<lb n="1448"/><span>ach iarmhar lag is taise thruaillithe</span>
<lb n="1449"/><span>gur thriall ár slat inúr measc chun fuascailte!</span></p>
<lb n="1450"/>
<lb n="1451"/><p><span>D'fhuascail, tuigidh, ar iomad d'úr maighrí suilt</span>
<lb n="1452"/><span>ár stuaire d'imigh go Cuilleann le héirí coirp;</span>
<lb n="1453"/><span>ár gcuach nach singil, mar 'thuigim, 'sí Eibhlín Dhubh -</span>
<lb n="1454"/><span>is ní luafam tuilleadh ó thuigim gur faingí sibh.</span></p>
<lb n="1455"/>
<lb n="1456"/><p><span>Is fainge baoth ar léirmheas bruinneall do thrácht,</span>
<lb n="1457"/><span>is roimhe seo féin i gcéin gur imigh úr dtásc</span>
<lb n="1458"/><span>gur dheimhnigh an bhéith gur créachtadh sibhse mar chách,</span>
<lb n="1459"/><span>is tríd sin féin gur éalaigh tuilleadh d'úr mná.</span></p>
<lb n="1460"/>
<lb n="1461"/><p><span>Úr mná ó thuigid gur imigh úr ngreann anois</span>
<lb n="1462"/><span>ní háil leo sibhse ná Philip 's a lamparnach -</span>
<lb n="1463"/><span>dob fhearr leo sinne nó siollaire seang chun suilt</span>
<lb n="1464"/><span>ná a dtáinig ded chine is ná an fhoireann sin Chromtha oilc.</span></p>
<lb n="1465"/>
<lb n="1466"/><p><span>An fhoireann sin Chromtha i bhfoghlaim féach gur tearc,</span>
<lb n="1467"/><span>gan litir ach leamhas, gan greann ach bréaga is beart,</span>
<lb n="1468"/><span>gan cruinneas ina gceann ach clampar, claon is cleas,</span>
<lb n="1469"/><span>'s is doineanta an dunsa labhairt ar léann na yolps.</span>
<lb n="1470"/></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="1471"/><p><span>Na yolps mar sibhse beidh snaidhmthe i gcúirt fá cheist,</span>
<lb n="1472"/><span>is ní taise do Philip nó rithfidh sé ar siúl ina gheilt,</span>
<lb n="1473"/><span>bainfear as torann is beidh tuilleadh acu - a mún ag pleist -</span>
<lb n="1474"/><span>is is feas tú id ghliogaire, is deimhin mar súd go mbeir!</span></p>
<lb n="1475"/>
<lb n="1476"/><p><span>Beirse is Philip i gcuingeal gan mhoill anois</span>
<lb n="1477"/><span>ag pleist ar inneall trí iomad úr n-aighneasa -</span>
<lb n="1478"/><span>sin ceist ar dhuine "cá gcuirfear chun feadhma sibh,</span>
<lb n="1479"/><span>ag meilt an ghlugair don mhuileann is adhastar libh?"</span></p>
<lb n="1480"/>
<lb n="1481"/><p><span>Adhastar coinnibh, a Mhuiris is a Mhíchíl, leo;</span>
<lb n="1482"/><span>sa mbinn iad cuiridh, is meilidh na faingí beo,</span>
<lb n="1483"/><span>na línte ligidh is dingidh an ding faoin seol,</span>
<lb n="1484"/><span>is gan mhoill beidh an glugar ina ghliogar ar dtíocht síos dó!</span>
<lb n="1485"/></p>
</div>
<pb n="105"/>
<div><lb n="1486"/><p><span>Bzzzzz1744 18L</span>
<lb n="1487"/><span>SLÁN LE MÁIGH</span></p>
<lb n="1488"/>
<lb n="1489"/><p><span>Slán is céad ón dtaobh so uaim</span>
<lb n="1490"/><span>cois Mháighe na gcaor na gcraobh na gcruach</span>
<lb n="1491"/><span>na stát na séad na saor na slua</span>
<lb n="1492"/><span>na ndán na ndréacht na dtréan gan ghruaim!</span></p>
<lb n="1493"/>
<lb n="1494"/><p><span>Curfá</span>
<lb n="1495"/><span>Och, ochón, is breoite mise</span>
<lb n="1496"/><span>gan chuid gan chóir gan chóip gan chiste</span>
<lb n="1497"/><span>gan sult gan seoid gan spórt gan spionnadh</span>
<lb n="1498"/><span>ó seoladh mé chun uaignis!</span></p>
<lb n="1499"/>
<lb n="1500"/><p><span>Slán go héag dá saorfhir shuairc',</span>
<lb n="1501"/><span>dá dáimh, dá héigs', dá cléir, dá suaigh,</span>
<lb n="1502"/><span>dom chairde cléibh gan chlaon gan chluain</span>
<lb n="1503"/><span>gan cháim gan chéim gan chraos gan chruas!</span></p>
<lb n="1504"/>
<lb n="1505"/><p><span>Slán dá n-éis dá béithe uaim,</span>
<lb n="1506"/><span>dá mnáibh go léir, dá scéimh, dá snua,</span>
<lb n="1507"/><span>dá gcáil, dá gcéill, dá gcéim, dá gcuaird,</span>
<lb n="1508"/><span>dá bpráisc, dá bplé, dá méin, dá mbua!</span></p>
<lb n="1509"/>
<lb n="1510"/><p><span>Slán thar aon don bhéith ná luaim -</span>
<lb n="1511"/><span>'sí an bhánchnis bhéasach bhéaltais bhuach</span>
<lb n="1512"/><span>'chuir tráth chun sléibhe mé i gcéin am ruaig -</span>
<lb n="1513"/><span>is í grá mo chléibh, b'í in Éirinn cuach!</span></p>
<lb n="1514"/>
<lb n="1515"/><p><span>Is fánach faon mé, is fraochmhar fuar,</span>
<lb n="1516"/><span>is támhlag tréith 's is taomach trua</span>
<lb n="1517"/><span>i mbarr an tsléibhe gan aon, monuar,</span>
<lb n="1518"/><span>im pháirt ach fraoch is gaoth aduaidh.</span>
<lb n="1519"/></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="1520"/><p><span>Don tsráid nuair 'théim mar aon ar cuaird</span>
<lb n="1521"/><span>ní háil leo mé is ní réid lem chluain -</span>
<lb n="1522"/><span>bíd mná le chéile ag plé, dá lua</span>
<lb n="1523"/><span>cá háit, cá hé, cá taobh ó'r ghluais.</span></p>
<lb n="1524"/>
<lb n="1525"/><p><span>Dom chairde im ghaor gan téacht, is trua,</span>
<lb n="1526"/><span>is mé am chrá ag an saol i ngéibheann guais;</span>
<lb n="1527"/><span>le ráithe i bpéin i gcéin ar cuaird</span>
<lb n="1528"/><span>gan ábhacht gan scléip, gan scéal dá lua!</span></p>
<lb n="1529"/>
<lb n="1530"/><p><span>Ó dháil an chléir dom céile nua</span>
<lb n="1531"/><span>cois Mháighe go héag ní hé mo chuaird,</span>
<lb n="1532"/><span>go brách lem ré táim réidh lem chuaich</span>
<lb n="1533"/><span>is le mnáibh an tsaoil 'chuir mé ar buairt!</span></p>
<lb n="1534"/>
<lb n="1535"/><p><span>Clabhsúr</span>
<lb n="1536"/><span>Och, ochón, mo bhrón, mo mhilleadh,</span>
<lb n="1537"/><span>iomarca an óil is póga bruinneall</span>
<lb n="1538"/><span>'chuir mise lem ló gan fód gan foithin</span>
<lb n="1539"/><span>is fós gan iomad fuadair!</span></p>
<lb n="1540"/>
<lb n="1541"/><p/>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="1542"/><p><span>Bzzzzz1744c 18L</span>
<lb n="1543"/><span>BAILE AN FHAOITIGH</span></p>
<lb n="1544"/>
<lb n="1545"/><p><span>Is ainnis atáim, 's is cásmhar cathach cloíte,</span>
<lb n="1546"/><span>gan aiteas, gan aird, gan ábhacht, ar easba buíne,</span>
<lb n="1547"/><span>gan charaid im dháil, gan dáimh mar chleacht im choimhdeacht,</span>
<lb n="1548"/><span>ó caitheadh ar fán mé tráth go Baile an Fhaoitigh.</span></p>
<lb n="1549"/>
<lb n="1550"/><p><span>Nuair a ghabhaim an tsráid bíd cách go ceanna-choimhtheach,</span>
<lb n="1551"/><span>ní ghlacaid lem pháirt, im dháil ní thagaid choíche,</span>
<lb n="1552"/><span>mar bharra ar gach cás na mná go seachnaíd mé</span>
<lb n="1553"/><span>an tamall so táim ar fán i mBaile an Fhaoitigh.</span></p>
<lb n="1554"/>
<lb n="1555"/><p><span>Deir Anna le hÁine: "Crá dhó, an aithnid díbhse</span>
<lb n="1556"/><span>an Mangaire a ráim, tá a cháil ar feadh na tíre -</span>
<lb n="1557"/><span>meallann sé mná - so an cheard a leanann choíche,</span>
<lb n="1558"/><span>is a thaisteal thar Máigh ní fearrde Baile an Fhaoitigh!</span></p>
<lb n="1559"/>
<lb n="1560"/><p><span>Admhaim tráth gur ráig is ragairne oíche,</span>
<lb n="1561"/><span>dramanna is cáirt, is clár dá ghreadadh choíche,</span>
<lb n="1562"/><span>spairn le cách is mná dá mbaint chun aimhlis</span>
<lb n="1563"/><span>fá ndeara dhom trácht thar Máigh go Baile an Fhaoitigh.</span></p>
<lb n="1564"/>
<lb n="1565"/><p><span>Ceangal i bpáirt le báib ná hainmnímse</span>
<lb n="1566"/><span>is a caraid dá thrácht go hard gurb aindlí sin,</span>
<lb n="1567"/><span>a mealladh mar chách is a rá gur loiteadh í linn</span>
<lb n="1568"/><span>fá ndeara dhom trácht go brách go Baile an Fhaoitigh.</span></p>
<lb n="1569"/>
<lb n="1570"/><p><span>An sagart thar chách do sháigh in anacraí mé,</span>
<lb n="1571"/><span>is an smalaire smáil ina pháirt do dhearbhaíodh coir -</span>
<lb n="1572"/><span>an aicme reo a ráim, is an bháb ná hainmnímse</span>
<lb n="1573"/><span>fá ndeara dhom trácht go brách go Baile an Fhaoitigh.</span>
<lb n="1574"/></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="1575"/><p><span>AN FILE I gCÉIN</span></p>
<lb n="1576"/>
<lb n="1577"/><p><span>Mo pheannaid, mo phúir, mo chumha, mo chiach, mo chnead,</span>
<lb n="1578"/><span>cé Mangaire Subhach mé is dubhach mé i gcian thar lear -</span>
<lb n="1579"/><span>admhaím siúd gur drúis is iasacht ban</span>
<lb n="1580"/><span>fá ndeara dhom chughaibh óm dhúiche triall i bhfad.</span></p>
<lb n="1581"/>
<lb n="1582"/><p><span>Is dubhach atáim i ngá is i bhfíor-easba</span>
<lb n="1583"/><span>ó d'fhúigeas tráth Cois Máighe na mínmhara,</span>
<lb n="1584"/><span>gan diúgadh cáirt, gan dáimh, gan díon dalta,</span>
<lb n="1585"/><span>gan cumhdach mná, gan páirt le puinn charad.</span></p>
<lb n="1586"/>
<lb n="1587"/><p><span>Cé fada mé ar mire is gur imigh go brách mo chlú,</span>
<lb n="1588"/><span>daichead is tuilleadh gur mhilleas de mhnáibh na dtriúch;</span>
<lb n="1589"/><span>níor cealgadh mise is níor imigh mo cháil ar gcúl</span>
<lb n="1590"/><span>gur mheallas an bhruinneall 'chuir mise mar 'táim go dubhach!</span></p>
<lb n="1591"/>
<lb n="1592"/><p><span>Tarla orm i gCorca is níorbh fhearrde mé</span>
<lb n="1593"/><span>an sárfhear soilbh den bhorbfhuil ársa thréan,</span>
<lb n="1594"/><span>sás a phota do shlogadh is a cháirt ina dhéidh,</span>
<lb n="1595"/><span>is má chuir orainne an donas tá smál air féin!</span></p>
<lb n="1596"/>
<lb n="1597"/><p><span>A charaid is a chumainn le a bhfuilim i bpáirt go dlúth,</span>
<lb n="1598"/><span>agallaim tusa gan fuireach im dháil go humhal -</span>
<lb n="1599"/><span>im aice má dhruidir is deimhin mo chás ar gcúl,</span>
<lb n="1600"/><span>má fhanair ní ligfead le duine ded cháil mo rún!</span>
<lb n="1601"/></p>
</div>
<pb n="109"/>
<div><lb n="1602"/><p><span>AR DÍBIRT</span></p>
<lb n="1603"/>
<lb n="1604"/><p><span>Ag fastaím ba ghnách mé i dtábhairne le béithibh,</span>
<lb n="1605"/><span>a n-easpa is a ngábhadh níorbh fholáir dom a réiteach,</span>
<lb n="1606"/><span>bhíodh saithí im dheaghaidh díobh is na gártha acu am éileamh,</span>
<lb n="1607"/><span>is ba thaithneamhach mo cháil leo cé tharla gur réic mé.</span></p>
<lb n="1608"/>
<lb n="1609"/><p><span>Is ceasnalach cásmhar atáimse, 's is léanmhar,</span>
<lb n="1610"/><span>gan aiste, gan áthas, gan fáltas, gan féile,</span>
<lb n="1611"/><span>gan stair ghrinn na dáimhe, gan mná fionna am chaomhnadh,</span>
<lb n="1612"/><span>gan ealaí, gan áras ó thánga ar an dtaobh so.</span></p>
<lb n="1613"/>
<lb n="1614"/><p><span>Dlithe crua na Whigs do ruaig mé in imeall tuaithe im aonar,</span>
<lb n="1615"/><span>do rith, monuar, mo mhire ar cuairt, is dubh mo shnua 's is créimeach,</span>
<lb n="1616"/><span>d'imigh uaim mo shult, mo shuan, tá tuirse mhór am chéasadh,</span>
<lb n="1617"/><span>'s is giolla gruama gan friotal sua ná cuirfeadh duain dom fhéachaint.</span></p>
<lb n="1618"/>
<lb n="1619"/><p><span>Inis uaimse don fhionna-chuach is gile snua 's is féile</span>
<lb n="1620"/><span>nach giolla gruama ach giolla suairc mé, is go gcuirim cluain ar bhéithe,</span>
<lb n="1621"/><span>do rith mo thuairisc ó Inis Tuamhan go himeall chuanta Béarra,</span>
<lb n="1622"/><span>is gach bruinneall stuama do chluin mo thuairisc druideadh suas am</span>
<lb n="1623"/><span>chaomhnadh.</span></p>
<lb n="1624"/>
<lb n="1625"/><p><span>Dá dtigidís thar sáile na sárchoin d'ár saoradh,</span>
<lb n="1626"/><span>sliocht ard Choinn agus Fáilbhe is fánach ná déarfainn,</span>
<lb n="1627"/><span>bheadh Calvin is a chairde ina seanrith thar ghaorthaibh</span>
<lb n="1628"/><span>is ní ghlacfaimis gan sásamh ann a ndearnadar d'éigin.</span>
<lb n="1629"/></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="1630"/><p><span>Bzzzzz1745 18L</span>
<lb n="1631"/><span>DEA-SCÉALA Ó ALBAIN</span></p>
<lb n="1632"/>
<lb n="1633"/><p><span>Tá Prussia et Poland fós ar mearathal -</span>
<lb n="1634"/><span>sin seargtha go deo le Seoirse Hanover -</span>
<lb n="1635"/><span>tá an calmfhear cróga ar phórtaibh Alban</span>
<lb n="1636"/><span>is go leor dá charaid á ghardadh;</span>
<lb n="1637"/><span>gach faraire fionn ler mheabhair leis greann</span>
<lb n="1638"/><span>tagadh in am ag cabhair lem ghrá,</span>
<lb n="1639"/><span>ná tugaidh úr vote d'úr ndeoin le Sasanaigh,</span>
<lb n="1640"/><span>is gairid díbh gleo ná leomhfaid labhairt libh;</span>
<lb n="1641"/><span>beidh atharrach spóirt fán bhfómhar i mBanba,</span>
<lb n="1642"/><span>sealbh trí gcoróin ag an leon ná habraim -</span>
<lb n="1643"/><span>sin Fódhla feasta ag mo ráib gheal!</span></p>
<lb n="1644"/>
<lb n="1645"/><p><span>Guím go léir Mac Dé is a Bhanaltra</span>
<lb n="1646"/><span>an siollaire séimh - bé pé ná habraim -</span>
<lb n="1647"/><span>gan bhiolam, gan bhéim do léigean eadrainn</span>
<lb n="1648"/><span>gan bhaol, gan bhascadh, gan bhearnadh;</span>
<lb n="1649"/><span>beimid ag ól go sóch ar nóin</span>
<lb n="1650"/><span>nuair a thiocfaidh mo leon is a shló thar sáil,</span>
<lb n="1651"/><span>beidh míle hussá i gclár na Banban,</span>
<lb n="1652"/><span>beidh cíoradh et carnadh is tnáthadh ar fanatics;</span>
<lb n="1653"/><span>sagairt is bráithre ag rá na salma,</span>
<lb n="1654"/><span>Galla faoi sháil an bhráca ag Carolus -</span>
<lb n="1655"/><span>is ólam feasta a shláinte!</span></p>
<lb n="1656"/>
<lb n="1657"/><p><span>Gach sárfhear glé de shaorshliocht Airt is Fheidhlim</span>
<lb n="1658"/><span>ler shámh an réx do théacht i gceart an tsinsir,</span>
<lb n="1659"/><span>le gardas glaodh go héasca ar channa saghdair -</span>
<lb n="1660"/><span>sláinte Shéarlais taoscam feasta timpeall</span>
<lb n="1661"/></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="1662"/><p><span>LÚCHÁIR SHAMHRAIDH</span></p>
<lb n="1663"/>
<lb n="1664"/><p><span>Scaoilim san timpeall le hiomad dúthracht -</span>
<lb n="1665"/><span>sceimhle gan faoiseamh ar fhoireann lústair,</span>
<lb n="1666"/><span>an geimhleach dá sraoilleadh go teine thnútha,</span>
<lb n="1667"/><span>is rí ceart Trí Ríochta ina sheilbh dhúchais.</span></p>
<lb n="1668"/>
<lb n="1669"/><p><span>Ríomhadh a bpríomha ní doiligh dhúinne</span>
<lb n="1670"/><span>as inse na míleadh sin Chaisil Mhúmhan,</span>
<lb n="1671"/><span>is gur fírshliocht an taoisigh sin Mhaine Leamhna</span>
<lb n="1672"/><span>a thug díleas d'fhuil Stíobhart a bhfearann iomdha.</span></p>
<lb n="1673"/>
<lb n="1674"/><p><span>Guímse le croí dhil an tAthair ionraic</span>
<lb n="1675"/><span>díbirt is díchur is feannadh is fanntais,</span>
<lb n="1676"/><span>díogha is cloíteacht is creathadh is cantlamh</span>
<lb n="1677"/><span>ar bhuín uile ba cíocrach um chealla a scanradh.</span></p>
<lb n="1678"/>
<lb n="1679"/><p><span>Gach saoi suilt lerbh aoibhinn na Galla d'ionradh</span>
<lb n="1680"/><span>is fírinn' mo scríbhinne i meitheamh shamhraidh,</span>
<lb n="1681"/><span>díogadh sruth fíonta le hiomad branda -</span>
<lb n="1682"/><span>le hintinn an laoi bheag seo cantar liomsa!</span>
<lb n="1683"/></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="1684"/><p><span>Bzzzzz1746 18L</span>
<lb n="1685"/><span>CAITHRÉIM SHÉARLAIS</span></p>
<lb n="1686"/>
<lb n="1687"/><p><span>A dhalta nár dalladh le dlaoithe,</span>
<lb n="1688"/><span>is do sheachain an tslí inar ghaibh Seón,</span>
<lb n="1689"/><span>seasaimhse sealad is chífir</span>
<lb n="1690"/><span>gach cabhair 'tá ag Íosa fád chomhair -</span>
<lb n="1691"/><span>atá Carolus calma croí-mhear</span>
<lb n="1692"/><span>ag bascadh na buíne seo ad bhreo,</span>
<lb n="1693"/><span>bainfidh sé allas as mílte</span>
<lb n="1694"/><span>is ní ghlacfaidh gan díoltas im bhrón!</span></p>
<lb n="1695"/>
<lb n="1696"/><p><span>Tá Galla ina srathairt dá síneadh,</span>
<lb n="1697"/><span>tá masla agus moill ar a ngnó,</span>
<lb n="1698"/><span>tá easpa ar an aicme ná hinsid,</span>
<lb n="1699"/><span>'s is dearbh nach díth liom a mbrón -</span>
<lb n="1700"/><span>beidh Banba, geallaim, ag Stíobhart,</span>
<lb n="1701"/><span>beidh cantain is laoithe ag lucht ceoil,</span>
<lb n="1702"/><span>beidh a gcealla ag an Eaglais fhíre,</span>
<lb n="1703"/><span>'s is fada uathu síos do bheidh Seón!</span></p>
<lb n="1704"/>
<lb n="1705"/><p><span>Preabaidh is lasaidh úr dtinte,</span>
<lb n="1706"/><span>is leanaidh go díreach an tóir;</span>
<lb n="1707"/><span>tá an seabhac ag taisteal, is Laoiseach,</span>
<lb n="1708"/><span>is daichead glan míle ina gcomhair -</span>
<lb n="1709"/><span>beidh flatha na Banba á gcoimhdeacht,</span>
<lb n="1710"/><span>is bainfidh sin rince as na Seóin,</span>
<lb n="1711"/><span>Is an t-anam go gcaillid le sceimhle</span>
<lb n="1712"/><span>na fearaibh do dheighilfeadh ón ngleo!</span>
<lb n="1713"/></p>
</div>
<pb n="113"/>
<div><lb n="1714"/><p><span>Tá eascar is bascadh orthu roimhe seo,</span>
<lb n="1715"/><span>tá eagla suíte ar an gcóip,</span>
<lb n="1716"/><span>ag Falkirk do cailleadh na mílte,</span>
<lb n="1717"/><span>tá Campbell go cloíte agus Cope -</span>
<lb n="1718"/><span>beidh sealbh na Banba ag Gaoil bhocht,</span>
<lb n="1719"/><span>is beidh na danair seo choíche gan treoir,</span>
<lb n="1720"/><span>beidh Carolus feasta ina rí againn,</span>
<lb n="1721"/><span>is beidh an ainnise cinnte ar na Seóin!</span></p>
<lb n="1722"/>
<lb n="1723"/><p><span>Bí sóch, a charaid, tá an chabhair le fáil gan mhoill,</span>
<lb n="1724"/><span>úr dtóirsí lasaidh, is canaidh gach dán le meidhir;</span>
<lb n="1725"/><span>tá an tóir ar Ghallaibh is a leagadh níor chás le Críost,</span>
<lb n="1726"/><span>is beidh Seón ina lathartach leata is na Seáin arís.</span></p>
<lb n="1727"/>
<lb n="1728"/><p><span>Im sceol ná measaidh gur magadh ná ráfla a ríomhaim -</span>
<lb n="1729"/><span>sin Fódla ag flatha, sin eascar is ár ar Ghaill,</span>
<lb n="1730"/><span>sin Seoirse ag creathadh is na beanna go brách dá mhaoil,</span>
<lb n="1731"/><span>is sin Seón ina lathartach leata is na Seáin arís!</span>
<lb n="1732"/></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="1733"/><p><span>AG GEARÁN NA mBAN</span></p>
<lb n="1734"/>
<lb n="1735"/><p><span>Is iad na mná do chiap mé 'e ghnáth,</span>
<lb n="1736"/><span>is ní fhéadaim tráth a dtréigean;</span>
<lb n="1737"/><span>is iad na mná so im dhiaidh gach lá</span>
<lb n="1738"/><span>soir siar do chráigh go léir mé</span>
<lb n="1739"/><span>is iad na mná is an iall so im lár</span>
<lb n="1740"/><span>a chuir riamh le fán an tsaoil mé;</span>
<lb n="1741"/><span>is cé riabhach atáim gan tiarnas stáit</span>
<lb n="1742"/><span>is dian atáid am éileamh.</span></p>
<lb n="1743"/>
<lb n="1744"/><p><span>Tá dís thar chách i mbliana am chrá</span>
<lb n="1745"/><span>is a riar ní bhfáighim ar aon chor,</span>
<lb n="1746"/><span>dís de mhná na gciabhfholt mbláth</span>
<lb n="1747"/><span>ag fiach im dheáidh gan traochadh;</span>
<lb n="1748"/><span>an dís seo a ráim 'chuir riamh mo phá</span>
<lb n="1749"/><span>is mo chiall go bráth im éagmais;</span>
<lb n="1750"/><span>is dá dtriallfainn tráth go hiarthar Fáil</span>
<lb n="1751"/><span>bheadh siar im dháil go saothrach.</span></p>
<lb n="1752"/>
<lb n="1753"/><p><span>Trian dem cháilse riamh le hábhacht,</span>
<lb n="1754"/><span>gach cria-mhug lán do thaoscaim;</span>
<lb n="1755"/><span>trian dem cháil ní fhéadaim trácht</span>
<lb n="1756"/><span>gan iasacht mná dom chaomhnadh;</span>
<lb n="1757"/><span>trian dem cháil, níl riail sa gclár</span>
<lb n="1758"/><span>ná stiallaim tráth le héigean;</span>
<lb n="1759"/><span>is i ndiaidh gach cáis is rian gach fáin</span>
<lb n="1760"/><span>bíd cliar is cairde am dhaoradh.</span>
<lb n="1761"/></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="1762"/><p><span>A Dhia na ngrás 'fuair pian is páis,</span>
<lb n="1763"/><span>cuir srian lem námhaid le chéile,</span>
<lb n="1764"/><span>is riar ina dheáidh an fia so ar fán</span>
<lb n="1765"/><span>is triatha Fáil ina réim cheart;</span>
<lb n="1766"/><span>gach iarmhar 'tá d'ár gcliar gan stát</span>
<lb n="1767"/><span>iad ina n-áitreabh saothraigh,</span>
<lb n="1768"/><span>is an chliar so atá san iath go sámh</span>
<lb n="1769"/><span>iarraim tráth a dtraochadh.</span></p>
<lb n="1770"/>
<lb n="1771"/><p><span>Is mná do chloígh gach groí-fhear intinneach,</span>
<lb n="1772"/><span>'s is gnáthach dís den bhuíon so am choimhdeachtsa -</span>
<lb n="1773"/><span>is dem cháil de shíor íota is adhaltranas,</span>
<lb n="1774"/><span>a d'fhág gan bhrí mé choíche i mbraighdeanas.</span>
<lb n="1775"/></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="1776"/><p><span>Bzzzzz1748c 18L</span>
<lb n="1777"/><span>MOLADH FITZ ODELL</span></p>
<lb n="1778"/>
<lb n="1779"/><p><span>Tá Céadar, tá Céasar, tá treon;</span>
<lb n="1780"/><span>tá craobh ghlan go cróga sa tír;</span>
<lb n="1781"/><span>tá saorfhear, tá saorfhlaith gan smól</span>
<lb n="1782"/><span>go saothrach, go sóch is go síoch;</span>
<lb n="1783"/><span>tá béasa gan bhaeithe go leor,</span>
<lb n="1784"/><span>tá tréithe sa tóirse gan teimheal;</span>
<lb n="1785"/><span>tá séimhe gan séanadh, agus fós</span>
<lb n="1786"/><span>tá féile gan fórsa ina chroí.</span></p>
<lb n="1787"/>
<lb n="1788"/><p><span>A hero in valour most brave,</span>
<lb n="1789"/><span>the stoutest he ne'er would decline;</span>
<lb n="1790"/><span>their lives at his pleasure he saves,</span>
<lb n="1791"/><span>their boldnesss they often repine;</span>
<lb n="1792"/><span>his actions most gallant and rare,</span>
<lb n="1793"/><span>his qualities fair are well known;</span>
<lb n="1794"/><span>his foes, them, they often declare</span>
<lb n="1795"/><span>to his credit at the cost of their own.</span></p>
<lb n="1796"/>
<lb n="1797"/><p><span>Saorbhile saorbheartach sóch,</span>
<lb n="1798"/><span>saormharcach slómhar le suíomh;</span>
<lb n="1799"/><span>séimhghas is séimhghartha snó,</span>
<lb n="1800"/><span>i saoltacht 's i seoda gan suim;</span>
<lb n="1801"/><span>phoenix den tréanfhuil ba mhó</span>
<lb n="1802"/><span>de shaorfhearann Fódhla go fíor;</span>
<lb n="1803"/><span>'chuir daorscair dá dtréine dá dtreoir</span>
<lb n="1804"/><span>as Éirinn, agus dheoraigh thar toinn.</span>
<lb n="1805"/></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="1806"/><p><span>In features none him do excel,</span>
<lb n="1807"/><span>to pleasure and mirth still inclined;</span>
<lb n="1808"/><span>my Muse is unable to tell</span>
<lb n="1809"/><span>his grace and perfections of mind;</span>
<lb n="1810"/><span>his greatness and goodness all o'er,</span>
<lb n="1811"/><span>from all pride and vanity free;</span>
<lb n="1812"/><span>he never oppresses the poor -</span>
<lb n="1813"/><span>their woes he redresses we see.</span></p>
<lb n="1814"/>
<lb n="1815"/><p><span>Féachaidh in éadan mo leoin,</span>
<lb n="1816"/><span>ar chaoil-each go cróga nuair 'shuíonn,</span>
<lb n="1817"/><span>ghearrfadh a réidhchrobh an treon</span>
<lb n="1818"/><span>mar Chéasar i ngleo is i ngníomh;</span>
<lb n="1819"/><span>bíonn méithphoic go créimeach ina dheoidh,</span>
<lb n="1820"/><span>is daorscar ní leomhaid teacht ina shlí;</span>
<lb n="1821"/><span>ní ghéilleann don tréine go deo,</span>
<lb n="1822"/><span>is an faon do gheibh cóir uaidh is díon.</span></p>
<lb n="1823"/>
<lb n="1824"/><p><span>A royal branch sprung, I daresay,</span>
<lb n="1825"/><span>from monarchs of fame and renown</span>
<lb n="1826"/><span>who often the sceptre did sway -</span>
<lb n="1827"/><span>usurpers they never would own;</span>
<lb n="1828"/><span>you virgins that languish and moan</span>
<lb n="1829"/><span>and cannot your passions express,</span>
<lb n="1830"/><span>apply to my darling alone,</span>
<lb n="1831"/><span>your anguish and grief he'll redress.</span></p>
<lb n="1832"/>
<lb n="1833"/><p><span>Níl béith mhilis bhéalmhiochair mhódhail,</span>
<lb n="1834"/><span>níl céithleann ar m'eolas san tír,</span>
<lb n="1835"/><span>nach éasca do bhréagfadh mo stór</span>
<lb n="1836"/><span>is do réidhfeadh a brón is a díth -</span>
<lb n="1837"/><span>gach aon agaibh glaodh tuilleadh dhen bheoir,</span>
<lb n="1838"/><span>is taoscadh go leor dhi ó chroí,</span>
<lb n="1839"/><span>is éimid ar Aon-Mhac na hÓighe</span>
<lb n="1840"/><span>i réimeas Fitz Odell do dhíon.</span>
<lb n="1841"/></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="1842"/><p><span>You maidens that pine and despair</span>
<lb n="1843"/><span>and cannot your ailments relieve,</span>
<lb n="1844"/><span>if you to Fitz Odell repair</span>
<lb n="1845"/><span>your wants and your pains he'll retrieve;</span>
<lb n="1846"/><span>come, gentlemen, call for more wine -</span>
<lb n="1847"/><span>who would not be drunk for his sake -</span>
<lb n="1848"/><span>confusion to him that declines</span>
<lb n="1849"/><span>his health in full bumpers to take!</span></p>
<lb n="1850"/>
<lb n="1851"/><p><span>Cathchuradh cróga córach clúmhail ceart,</span>
<lb n="1852"/><span>fear sultmhar sóch do leonadh búir go beacht,</span>
<lb n="1853"/><span>fear furas fós, fear fónta fiúntach fras,</span>
<lb n="1854"/><span>mo chumann Odell, leon de chrú na bhflath.</span></p>
<lb n="1855"/>
<lb n="1856"/><p><span>I'll now give o'er - I know my Muse is short -</span>
<lb n="1857"/><span>I must perclose, therefore excuse me for 't;</span>
<lb n="1858"/><span>may God alone dispose and rule his heart,</span>
<lb n="1859"/><span>my gentle Odell, a noble youth and smart!</span>
<lb n="1860"/></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="1861"/><p><span>Bzzzzz1748 18L</span>
<lb n="1862"/><span>DON ATHAIR LUGHAIDH Ó COILEÁIN</span></p>
<lb n="1863"/>
<lb n="1864"/><p><span>Bé an uchta, sona séimh gan chlúid,</span>
<lb n="1865"/><span>den Naoi go cora ag nochtadh a héadaigh siúd,</span>
<lb n="1866"/><span>ón dtaobh so chnoc cois Bhruigh na Réacs den tsrúill</span>
<lb n="1867"/><span>fád dhéinse anocht, a scoth na saorfhear subhach!</span>
<lb n="1868"/></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="1869"/><p><span>RANN EILE DO SHAGART</span></p>
<lb n="1870"/>
<lb n="1871"/><p><span>Uaimse gabhaigh, a shagairt, le géarshearc rúin</span>
<lb n="1872"/><span>bua agus beannacht de shleachtaibh suilt Éibhir úir,</span>
<lb n="1873"/><span>gach suaircfhear searcach ba thaithneach leat féin is liúm -</span>
<lb n="1874"/><span>buan fá mhaise go rabhaid do thréad is tú.</span>
<lb n="1875"/></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="1876"/><p><span>Bzzzzz1751c 18L</span>
<lb n="1877"/><span>FREAGRA AR MHAÍOMH SHEÁIN UÍ THUAMA</span></p>
<lb n="1878"/>
<lb n="1879"/><p><span>Is duine thú a dhíolas steancán,</span>
<lb n="1880"/><span>buisinn gan bhrí agus brandán,</span>
<lb n="1881"/><span>is do chuireas do chuideachta ar uireasa cuimhne</span>
<lb n="1882"/><span>is a n-inchinn líonta de mheabhrán.</span></p>
<lb n="1883"/>
<lb n="1884"/><p><span>Is deimhin arís go meallfá</span>
<lb n="1885"/><span>go minic do bhuíon le sleamhnán,</span>
<lb n="1886"/><span>is go gcuirir gach duine ar giodam chun baoise</span>
<lb n="1887"/><span>le gliogar gan chrích is le canrán.</span></p>
<lb n="1888"/>
<lb n="1889"/><p><span>Níl binneas id laoi ná id sheandán,</span>
<lb n="1890"/><span>is ní milis dar linn do streancán,</span>
<lb n="1891"/><span>bíonn iomad de thoise do ghloine gan líonadh</span>
<lb n="1892"/><span>is d'uisce na díge id phuinseán.</span></p>
<lb n="1893"/>
<lb n="1894"/><p><span>Buisinn dá dhíol mar leann lá,</span>
<lb n="1895"/><span>is Muireann dá líonadh i nganncháirt -</span>
<lb n="1896"/><span>ní sultmhar don fhoireann sibhse dá insint</span>
<lb n="1897"/><span>go rithid dá bhíthin chun rancáis.</span></p>
<lb n="1898"/>
<lb n="1899"/><p><span>Is minic do líonais lomchárt</span>
<lb n="1900"/><span>is coirn fá mhaoil le cubhrán,</span>
<lb n="1901"/><span>is do chuiris sinne gan chumas ar shuí</span>
<lb n="1902"/><span>ná imeacht sa tslí gan teanntán.</span></p>
<lb n="1903"/>
<lb n="1904"/><p><span>Cé mursanta a shuír i gceann cláir</span>
<lb n="1905"/><span>is go n-ibhir leath slí gach tancard,</span>
<lb n="1906"/><span>muna bhfuil scilling ag duine chun díola</span>
<lb n="1907"/><span>cuirfir do bhuíon chun stancaird.</span>
<lb n="1908"/></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="1909"/><p><span>Tigir go fíor le lútáil</span>
<lb n="1910"/><span>i gcoinne gach aoin a ghabhann an tsráid,</span>
<lb n="1911"/><span>gloine má thugair do dhuine gan díol</span>
<lb n="1912"/><span>is i mbille a bheidh thíos air in antráth.</span></p>
<lb n="1913"/>
<lb n="1914"/><p><span>Ar imeacht arís dó, an deamhan cáirt</span>
<lb n="1915"/><span>do gheabhadh gan díol nó gealltán,</span>
<lb n="1916"/><span>is cuma cá hionad ina rithfeadh, cá díg</span>
<lb n="1917"/><span>ina dtitfeadh fá thrí ar a lamhancán.</span></p>
<lb n="1918"/>
<lb n="1919"/><p><span>Is é a chluinim ag gach aon ina chomhrá</span>
<lb n="1920"/><span>go millir an tír le sleamhnán;</span>
<lb n="1921"/><span>Slippery an droichid is sibhse do dhíolfadh</span>
<lb n="1922"/><span>ar ghloine nó ar dhís d'úr gcompáin.</span></p>
<lb n="1923"/>
<lb n="1924"/><p><span>Cuisle mo chroí na seandáimh,</span>
<lb n="1925"/><span>ní hionann is dlaoithe is meang Sheáin -</span>
<lb n="1926"/><span>mursaire buile ar mire dáiríribh</span>
<lb n="1927"/><span>is ina bhroinnibh gur líonta d'fhalsán.</span></p>
<lb n="1928"/>
<lb n="1929"/><p><span>Gach nduine den bhuíon lerbh fhonn a bhás,</span>
<lb n="1930"/><span>gach file, gach saoi le hamhrán</span>
<lb n="1931"/><span>do thiocfadh go Luimneach, rithfeadh gan mhoill</span>
<lb n="1932"/><span>go sconnaire an ghrinn le a ngabhaim páirt.</span></p>
<lb n="1933"/>
<lb n="1934"/><p><span>Siollaire groí gan chanrán</span>
<lb n="1935"/><span>is a mhuirneach mhíntais mhodhail mná</span>
<lb n="1936"/><span>a bheir puins do gach duine ina shrutha agus fíon</span>
<lb n="1937"/><span>is coirn gan díol de leann bhreá!</span>
<lb n="1938"/></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="1939"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1940"/><span>AOIR AR AN TUAMACH</span></p>
<lb n="1941"/>
<lb n="1942"/><p><span>Freagra ó Aindrias Mac Craith ar Sheán Ó Tuathail, ris a ráitear</span>
<lb n="1943"/><span>Seán Ó Tuama .i. brócaeir Gheata Mhungairit, óstóir leamh ar</span>
<lb n="1944"/><span>lom-amaisc:</span></p>
<lb n="1945"/>
<lb n="1946"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1947"/><span>Alltán aithiseach éithiúnta,</span>
<lb n="1948"/><span>breallsán bagarthach baothlúbach,</span>
<lb n="1949"/><span>Compán cealgach claonrúnach,</span>
<lb n="1950"/><span>falsán falathach faonchúntach.</span></p>
<lb n="1951"/>
<lb n="1952"/><p><span>Geocach gan ghaois gan ghliocas,</span>
<lb n="1953"/><span>gósta gaoithe is glugair,</span>
<lb n="1954"/><span>lóma gan laoi gan litir,</span>
<lb n="1955"/><span>lóiste ladhrach liosta.</span></p>
<lb n="1956"/>
<lb n="1957"/><p><span>Uallán uallach gan urraim,</span>
<lb n="1958"/><span>stuacán stuacach gan toise,</span>
<lb n="1959"/><span>fualán fuadrach gan fuinneamh,</span>
<lb n="1960"/><span>truailleán tuathail gan tuigsin.</span></p>
<lb n="1961"/>
<lb n="1962"/><p><span>Iarsma íogair gan oideas,</span>
<lb n="1963"/><span>iarmhar daorscair le daille,</span>
<lb n="1964"/><span>gan mhian gan mhíne gan bhinneas,</span>
<lb n="1965"/><span>gan chiall gan chuimhne gan chruinneas.</span></p>
<lb n="1966"/>
<lb n="1967"/><p><span>If you are so reduced as not to shew a farthing in your poetical purse, turn</span>
<lb n="1968"/><span>broker and get your living as Mahara did; or rather as auctioneer - sell the</span>
<lb n="1969"/><span>lumber, set out to public sale to those about you such as old shoes, bristles,</span>
<lb n="1970"/><span>stinking fish and the like; or, if you choose, turn rag-gatherer, porter or</span>
<lb n="1971"/><span>common scullion to clear the streets of excrements, better do so than turn</span>
<lb n="1972"/><span>affidavit man and swear you saw or heard what you did not.</span>
<lb n="1973"/></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="1974"/><p><span>Ba mhinic thú ag díol na steancán,</span>
<lb n="1975"/><span>buisinn bhog bhuí agus bangán,</span>
<lb n="1976"/><span>is cumascaibh eile do stileadh le Síle,</span>
<lb n="1977"/><span>'s is deimhin nár chuibhe libh comparáid.</span></p>
<lb n="1978"/>
<lb n="1979"/><p><span>Is feasach don tír thú id bhreallbhard</span>
<lb n="1980"/><span>is id mhursaire mhaíteach mallrách</span>
<lb n="1981"/><span>'ritheas gan chuireadh i ngach cuideachta 'chír</span>
<lb n="1982"/><span>id mhuirear ar shaoithibh ag spiúnsáil.</span></p>
<lb n="1983"/>
<lb n="1984"/><p><span>Ar bhruinneall ní scríobhair ná ar sheangmhná,</span>
<lb n="1985"/><span>ar ursa ná ar shaoi dá fheabhas cáil;</span>
<lb n="1986"/><span>gach sruthaire a thugas duit buisinn gan díol -</span>
<lb n="1987"/><span>seo an fhoireann do mhaír id streancán.</span></p>
<lb n="1988"/>
<lb n="1989"/><p><span>Ní finne-bhean mhín do chompán</span>
<lb n="1990"/><span>ach subaid is straoill le seanstráic,</span>
<lb n="1991"/><span>is an cuimrisc uile ód bhruinnibh do shíolraigh</span>
<lb n="1992"/><span>is feasach don tír gur cam táid.</span></p>
<lb n="1993"/>
<lb n="1994"/><p><span>Níl imeall den tír ina ngabhann bard</span>
<lb n="1995"/><span>ó Shionainn go Laoi na seandámh,</span>
<lb n="1996"/><span>ná duine ler chimil an scruta nár mhill</span>
<lb n="1997"/><span>is nár chuidigh le steill chun rancáis.</span></p>
<lb n="1998"/>
<lb n="1999"/><p><span>Le deisceabal Chríost ní comparáid</span>
<lb n="2000"/><span>tusa atá suite id Iúdás,</span>
<lb n="2001"/><span>id mhursaire buile, id fhear breibe is id spí</span>
<lb n="2002"/><span>a chuir tuilleadh agus sinn chun stancaird.</span></p>
<lb n="2003"/>
<lb n="2004"/><p><span>Tá caise is caoiche is canrán</span>
<lb n="2005"/><span>san gcaimide críon is san gcamstráic,</span>
<lb n="2006"/><span>tá clis agus coir agus caime ina chroí</span>
<lb n="2007"/><span>is a chuisleanna líonta d'fhalsán.</span>
<lb n="2008"/></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="2009"/><p><span>Gach duine ler chuimhne an seanchás</span>
<lb n="2010"/><span>cuireadh i ngeimhle an cambhard,</span>
<lb n="2011"/><span>ionann is Pilib is Luttrel 'dhíol</span>
<lb n="2012"/><span>Luimneach - bíodh gurb in antráth.</span></p>
<lb n="2013"/>
<lb n="2014"/><p><span>Níl duine den bhuín lerbh fhonn ábhacht,</span>
<lb n="2015"/><span>níl file, níl saoi le hamhrán</span>
<lb n="2016"/><span>do thiocfadh ina ghoire a chortha nuair 'chíd -</span>
<lb n="2017"/><span>sin cluiche agus críoch ar chamSheán.</span></p>
<lb n="2018"/>
<lb n="2019"/><p><span>Gach breillice breilsce breallbhard</span>
<lb n="2020"/><span>nó giolla gan ghaois do ghabhas páirt</span>
<lb n="2021"/><span>libhse, ná tuigeadh go ligfeam fá líg</span>
<lb n="2022"/><span>go rithid ar baois ina lobhráin.</span></p>
<lb n="2023"/>
<lb n="2024"/><p><span>Ní caraid do shamhail ach namhaid do thréig an chóir,</span>
<lb n="2025"/><span>'s is dearbh nach caraid ach namhaid don chléir do shórt,</span>
<lb n="2026"/><span>is namhaid le gangaid do chealg an éigse, is fós</span>
<lb n="2027"/><span>ní caraid dod charaid ach namhaid don tsaol is dóibh.</span></p>
<lb n="2028"/>
<lb n="2029"/><p><span>Ní ghlacfainn mar charaid do shamhail, ná aon ded phór,</span>
<lb n="2030"/><span>ná srathaire a spalpas na leabhair san mbréig is mó,</span>
<lb n="2031"/><span>ar channa den amaisc do charaid ba dhaor id dheoidh,</span>
<lb n="2032"/><span>'s is namhaid do charaid má bhreabtar is don tsaoghal Seón!</span>
<lb n="2033"/></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="2034"/><p><span>Bzzzzz1751c 18L</span>
<lb n="2035"/><span>AG CÁISEAMH AN EASCAIRDIS</span></p>
<lb n="2036"/>
<lb n="2037"/><p><span>Mo dhíth, mo chreach, mo cheas, mo chúis chumha anois</span>
<lb n="2038"/><span>an tí nár thaisc ina chasc an bhrúidiúlacht,</span>
<lb n="2039"/><span>do shuífeadh stair ba cheast ar phonc-údair,</span>
<lb n="2040"/><span>mar 'chím gan aithne mhaith ná urlabhra.</span></p>
<lb n="2041"/>
<lb n="2042"/><p><span>Do bhíos-sa seal 's is feas gurb ionrúin mé,</span>
<lb n="2043"/><span>is tíocht lem ais níor bheart ba chontúrthach,</span>
<lb n="2044"/><span>níor dhíolas caraid maith ar bhurdúnaibh,</span>
<lb n="2045"/><span>ar fees ná ar bhreab níor chailleas m'urlabhra!</span></p>
<lb n="2046"/>
<lb n="2047"/><p><span>Más síofra scairt' nó bathlach bundúnach</span>
<lb n="2048"/><span>nó sí-bhean seasc do chaith i múisiúm sibh,</span>
<lb n="2049"/><span>má gheibhir ó Pheadar artha is úrúireacht</span>
<lb n="2050"/><span>fillfi' ar ais ort t'aithne is t'urlabhra.</span></p>
<lb n="2051"/>
<lb n="2052"/><p><span>Tá míle scread is cnead is liú-liú anois</span>
<lb n="2053"/><span>sa tír ar fad ó dheas go Condúnach,</span>
<lb n="2054"/><span>tá saoithe is flatha ar feadh na gcúig chúige</span>
<lb n="2055"/><span>fá scíos ó chaillis t'aithne is t'urlabhra!</span>
<lb n="2056"/></p>
</div>
<pb n="127"/>
<div><lb n="2057"/><p><span>AG GEARÁN AR NA FILÍ</span></p>
<lb n="2058"/>
<lb n="2059"/><p><span>Níl drannaire dúr ná scrúile ar feadh na ríochta</span>
<lb n="2060"/><span>ó Dhaingean Uí Chúis go Siúir le hais na taoide</span>
<lb n="2061"/><span>le cealg, le tnúth, thar triúch do chaith a scríbhinn,</span>
<lb n="2062"/><span>dá mb'fheasach a rúin nár chlú dhó a bhearta suíte!</span></p>
<lb n="2063"/>
<lb n="2064"/><p><span>Is cleachtach le trú tré thnúth 'bhíos tarthach líonta</span>
<lb n="2065"/><span>bheith in earraid gan chúis lem shamhailse 'e charaid choíche -</span>
<lb n="2066"/><span>gach farcach gan chlú nó brúid do mheas mo ghníomhartha</span>
<lb n="2067"/><span>is ná braitheann a rúin gan chionta, caitheadh líog liom!</span></p>
<lb n="2068"/>
<lb n="2069"/><p><span>Is feasach don tsaol na céadta ar easpa caoinis</span>
<lb n="2070"/><span>do dhearmaid daonnacht, féile, is teagasc Íosa,</span>
<lb n="2071"/><span>do chreachadh an faon, do réabadh reacht na dtíortha,</span>
<lb n="2072"/><span>is a ghlacadh le craos gach féasta maidean Aoine!</span></p>
<lb n="2073"/>
<lb n="2074"/><p><span>Peadar, mar 'léim, do shéan a charaid dílis;</span>
<lb n="2075"/><span>is an t-aspal dá éis an chléir do léig, do dhíbir,</span>
<lb n="2076"/><span>do glacadh fá réim gach aon nuair a agallaíodar -</span>
<lb n="2077"/><span>is an Mangaire claon so léigtear seal dá gcoimhdeacht!</span>
<lb n="2078"/></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="2079"/><p><span>Bzzzzz1753 18L</span>
<lb n="2080"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="2081"/><span>BARÁNTAS I gCOINNE SHEÁIN UÍ THUAMA</span></p>
<lb n="2082"/>
<lb n="2083"/><p><span>Contae Luimnigh mar aon le mórchuaird Leatha Mogha, le hAindrias Mac</span>
<lb n="2084"/><span>Craith,</span>
<lb n="2085"/><span>bile buach binnghuthach béasmhúinte et file fíorghlic fíor-áitithe fíor-</span>
<lb n="2086"/><span>eolach et ceartbhreitheamh na héigse san gcontae réamhráite -</span></p>
<lb n="2087"/>
<lb n="2088"/><p><span>Ag seo faisnéis Mhíchíl Uí Longáin dom láthairse an dara lá den mhí so</span>
<lb n="2089"/><span>Ianuaraí san mbliain d'éis páise Ár Slánaitheora míle seacht gcéad agus</span>
<lb n="2090"/><span>caogaid le trí  -</span></p>
<lb n="2091"/>
<lb n="2092"/><p><span>Arna cheartdhearbhadh don fhaisnéis seo, is é a deir an t-an do bhí ar</span>
<lb n="2093"/><span>mórchuaird i gContae Luimnigh go dtarlaidh san mbaile ré a ráitear Cromadh</span>
<lb n="2094"/><span>an tSubhachais, seacht míle san taobh thiar theas ó Luimneach amach, mar a</span>
<lb n="2095"/><span>dtarla le breallsún bairdín, duine dubh dorcha diablaí drochghníomhach,</span>
<lb n="2096"/><span>burdúnaí brúidiúil bundúnach, ris a ráitear Seán Ó Tuama, eadhon, geocach</span>
<lb n="2097"/><span>gaige gan uige gan oideas do bhíonn de ghnáth ag imdheargadh agus ag</span>
<lb n="2098"/><span>aithisiú bantrachta agus baothdhaoine agus é ina chaimearthach cam-ioscadach</span>
<lb n="2099"/><span>clamparach cailliúnach maíteach milleánach mórchúiseach, agus ina spadalach</span>
<lb n="2100"/><span>sprionlaithe spadánta scagfhiaclach gan mhodh gan mhaoine gan mheas gan</span>
<lb n="2101"/><span>mhaise, agus atá fós ina uan uchta agus ina dhalta cíoch ag bacaigh, ag</span>
<lb n="2102"/><span>geocaigh agus ag bithiúnaigh na críche go coiteann ag déanamh dín agus ag</span>
<lb n="2103"/><span>forchoimeád dóibh an t-an do bhíd ag slad agus ag creachadh bochtán agus</span>
<lb n="2104"/><span>baintreacha na críche ina dtimpeall gach uair do gheibhid uain nó amas</span>
<lb n="2105"/><span>orthu.</span></p>
<lb n="2106"/>
<lb n="2107"/><p><span>Dearbhann an faisn éisí mar an gcéanna gur theaspáin an taismearlach</span>
<lb n="2108"/><span>réamhráite sin sórt sean-pháipéirín dhó ina raibh righinráiméis láinleamh</span>
<lb n="2109"/><span>gan bun gan barr gan sníomh gan snas do bhí i nádúir nó i</span></p>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="2110"/><p><span>bhfoirm bharántais do chuir sé - gan údarás ar bith - i ndiaidh éin choiligh</span>
<lb n="2111"/><span>do ghoid sé féin agus Reynardín leathchaoch, a mhac, ón Athair Seán Ó</span>
<lb n="2112"/><span>hEidhin, sagart paráiste Mhungairit, maraon le lacha agus bardal agus le</span>
<lb n="2113"/><span>punt tobac noch do ghoid an dís chéanna maraon le coin - d'éis gabháil air</span>
<lb n="2114"/><span>- ó Mháire iníon Mhóire Ní ghlainBhriain, baintreach bhocht a chónaíos</span>
<lb n="2115"/><span>i mbaile cois Abhann Móire, mar ar chuir sí sá coigíle i súil Reynardín</span>
<lb n="2116"/><span>réamhráite, agus dá chomhartha san tá ar leathshúil ó shin i leith. Ní bhus</span>
<lb n="2117"/><span>mó ní a deir an faisnéisí seo, agus is dá dhearbhadh san atá an barántas so</span>
<lb n="2118"/><span>thíos: -</span></p>
<lb n="2119"/>
<lb n="2120"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2121"/><span>Whereas d'áitigh araoir im láthair</span>
<lb n="2122"/><span>saoirfhear sáirghlic sítheoilte,</span>
<lb n="2123"/><span>aon den dáimh ba chaoine cáil</span>
<lb n="2124"/><span>is groí-fhear grámhar gaoisghleoite,</span>
<lb n="2125"/><span>gur shín ina dháil le tíocht thar Máigh</span>
<lb n="2126"/><span>daorscar dána díth-eolgach</span>
<lb n="2127"/><span>breilsceach baird gan bhrí gan aird</span>
<lb n="2128"/><span>do mhill gach áit le draíodoireacht.</span></p>
<lb n="2129"/>
<lb n="2130"/><p><span>Ablach íogair airceasach íseal</span>
<lb n="2131"/><span>amasach íotach éagórach.</span>
<lb n="2132"/><span>bradaire bíobha, breabaire baoghail,</span>
<lb n="2133"/><span>beanna-phoc bruíonach baoisghlórach,</span>
<lb n="2134"/><span>caimearthach ciardhubh ceachartha cinnte,</span>
<lb n="2135"/><span>cearrbhach caointeach caoltónach,</span>
<lb n="2136"/><span>drannaire daoscair danarga díthchirt</span>
<lb n="2137"/><span>damanta, is dríodar daoi-chóbach.</span></p>
<lb n="2138"/>
<lb n="2139"/><p><span>Feallaire fíochmhar falathach fuílleach,</span>
<lb n="2140"/><span>feannaire, fainge is fíorlóma;</span>
<lb n="2141"/><span>gaige bocht gaibhdeach, garbh-phoc, gailseach,</span>
<lb n="2142"/><span>glamaire is gainge gnaoi-dhóite;</span></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="2143"/><p><span>learaire líofa leathscoilte leadhbach,</span>
<lb n="2144"/><span>lastaire is leidhce líobóideach;</span>
<lb n="2145"/><span>meallaire millteach maslaitheach maíteach,</span>
<lb n="2146"/><span>madra maoir le mí-chóthrom.</span></p>
<lb n="2147"/>
<lb n="2148"/><p><span>Nathaire nimhneach nathantach naimhdeach,</span>
<lb n="2149"/><span>nascaithe níl i ní fónta,</span>
<lb n="2150"/><span>plubaire, pleidhce, pusaire, plíoma,</span>
<lb n="2151"/><span>pollaire pinn is príomhlóiste,</span>
<lb n="2152"/><span>raille bocht, ríceach, raiste re righne,</span>
<lb n="2153"/><span>rangartach roimhe seo, is rí-chóbach,</span>
<lb n="2154"/><span>srathaire síleach, smagaide smíste,</span>
<lb n="2155"/><span>steallaire still is straoill-ólach.</span></p>
<lb n="2156"/>
<lb n="2157"/><p><span>Treasdhuine taibhseach, taistealach timpeall,</span>
<lb n="2158"/><span>teallaire tíre is tí ósta,</span>
<lb n="2159"/><span>do ghaideadh gach ní do gheabhadh ina shlí</span>
<lb n="2160"/><span>gan aiseag arís dá chaoinchomharsain;</span>
<lb n="2161"/><span>do bhradaigh, is fíor, an lacha is a huibhe</span>
<lb n="2162"/><span>is earra ná maím im scríbhneoireacht -</span>
<lb n="2163"/><span>aitim ina dhíol má thagann inúr slí</span>
<lb n="2164"/><span>a cheangal gan mhoill le righinrópa.</span></p>
<lb n="2165"/>
<lb n="2166"/><p><span>Bíonn fós, mar 'chluinim, ina bhrócaeir ime,</span>
<lb n="2167"/><span>ina phórtaeir uisce is ag linnteoireacht,</span>
<lb n="2168"/><span>'s is ró-mhinic é ar bhóthar Luimnigh</span>
<lb n="2169"/><span>ina óstaeir buisinne baoith-dhreoite -</span>
<lb n="2170"/><span>ar bord cé thigeann ina stróice buile</span>
<lb n="2171"/><span>i gcomhair gach foirinne ag físeoireacht;</span>
<lb n="2172"/><span>is cé ólann iomad le póit ina ghoile</span>
<lb n="2173"/><span>go deo níl pingin ina chríonphóca.</span>
<lb n="2174"/></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="2175"/><p><span>Sirim gach saoi ó Chuillinn go Daoil</span>
<lb n="2176"/><span>re a bhfuilim i síth 's i bpríomhchomhairle,</span>
<lb n="2177"/><span>is gach file sa tír ó Inis go Laoi</span>
<lb n="2178"/><span>is ó Dhoire na Líog go taoibh Eochaill' -</span>
<lb n="2179"/><span>cuiridhse dís nó duine ar gach slí</span>
<lb n="2180"/><span>idir chumar is choill is choim bóthair,</span>
<lb n="2181"/><span>is an sruthaire spy má ritheann inúr radharc</span>
<lb n="2182"/><span>scriosaidh de an leadhb le naoi gcorda.</span></p>
<lb n="2183"/>
<lb n="2184"/><p><span>Aitimse sua, leanaidh an ruaig</span>
<lb n="2185"/><span>i gcaladh, i gcuan 's i gcoimbhóithre,</span>
<lb n="2186"/><span>de shleasa gach tuath ó Ghaillimh go Tuamhain,</span>
<lb n="2187"/><span>is ó Chaiseal go bruachaibh binnBhoirne -</span>
<lb n="2188"/><span>má chastar an fuad inúr bhfarradh ar cuaird</span>
<lb n="2189"/><span>é a cheangal go cruaidh le righinchorda,</span>
<lb n="2190"/><span>is ná glacaidhse uaidh aisce ná duais</span>
<lb n="2191"/><span>go mbaintear an chluas den fhíorstróinse!</span></p>
<lb n="2192"/>
<lb n="2193"/><p><span>Aitimse gach faraire idir éigse is dáimh,</span>
<lb n="2194"/><span>is gach preabaire den Eaglais ón Fhéil go Máigh,</span>
<lb n="2195"/><span>an srangartach so ceanglaidh go daor le cnáib,</span>
<lb n="2196"/><span>is bainidh uile cnagarnach is béic as Seán!</span>
<lb n="2197"/></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="2198"/><p><span>Bzzzzz1755c 18L</span>
<lb n="2199"/><span>MOLADH ÉAMOINN DE BÚRCA</span></p>
<lb n="2200"/>
<lb n="2201"/><p><span>I mbaile cois áth' tá an sárfhear suairc,</span>
<lb n="2202"/><span>fear soineanta grách nár ghnách air gruaim,</span>
<lb n="2203"/><span>ceannurraid na ndán nár stán riamh suas,</span>
<lb n="2204"/><span>is go bhfuilid na sluaite i ngrá leis;</span>
<lb n="2205"/><span>guímse go brách chun an Aird-Mhic mhóir,</span>
<lb n="2206"/><span>chum flaitheas na ngrást atá go buan,</span>
<lb n="2207"/><span>don bhrainse bhreá a d'fhás go luath,</span>
<lb n="2208"/><span>ceannurraid an tsluaigh den ardfhuil mhór -</span>
<lb n="2209"/><span>ní bladar ná práisc atá mé a lua</span>
<lb n="2210"/><span>ach rábaire uasal Éamonn.</span></p>
<lb n="2211"/>
<lb n="2212"/><p><span>Preabaid na gadhair le meidhir ina dheoidh</span>
<lb n="2213"/><span>ar shléibhte ceo ag déanamh spóirt,</span>
<lb n="2214"/><span>is an tír ag amharc ar ghaisce mo leoin</span>
<lb n="2215"/><span>do rug barra chun spóirt ó Éirinn!</span>
<lb n="2216"/></p>
</div>
<pb n="133"/>
<div><lb n="2217"/><p><span>MOLADH BHÚRCACH BHAILE NA NEANTA</span></p>
<lb n="2218"/>
<lb n="2219"/><p><span>I mBaile na Neanta atá</span>
<lb n="2220"/><span>an crobhaire fir gan cháim,</span>
<lb n="2221"/><span>ba ró-bhreá a phearsa ag gabháil an bealach</span>
<lb n="2222"/><span>ar óig-each greanta an stáit -</span>
<lb n="2223"/><span>a chlaíomh cinn óir ina láimh</span>
<lb n="2224"/><span>a ghearrfadh cinn agus cnámh,</span>
<lb n="2225"/><span>is a mhacasamhail níor tháinig ann</span>
<lb n="2226"/><span>ó d'imigh féin chun fáin.</span></p>
<lb n="2227"/>
<lb n="2228"/><p><span>Is dá maireadh Fionn is an Fhiann -</span>
<lb n="2229"/><span>a thrúip is ar ghaibh leis riamh -</span>
<lb n="2230"/><span>i mBaile na Neanta do gheobhaidís branda</span>
<lb n="2231"/><span>is martacht reamhar thar bhliain</span>
<lb n="2232"/><span>ón mbuinneán álainn fial,</span>
<lb n="2233"/><span>an seabhac nár cáineadh riamh,</span>
<lb n="2234"/><span>ceannurraid na dtáinte a bhuafadh an báire</span>
<lb n="2235"/><span>ins gach aird ina mbíodh a thriall.</span></p>
<lb n="2236"/>
<lb n="2237"/><p><span>Is é an laoch nár mheata i ngleo</span>
<lb n="2238"/><span>do thug na céadta i mbrón</span>
<lb n="2239"/><span>le túmar grinn don mBúrcach ghroí</span>
<lb n="2240"/><span>a rug barr sa tír chun spóirt;</span>
<lb n="2241"/><span>is ar a thalamh 'bhíodh an chóip</span>
<lb n="2242"/><span>ag ól an fhíona ar bord,</span>
<lb n="2243"/><span>is ceol á spreagadh is suairceas acu</span>
<lb n="2244"/><span>ó Luan go Satharn dóibh.</span>
<lb n="2245"/></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="2246"/><p><span>An laoch nár mheata i ngleo</span>
<lb n="2247"/><span>do thug na céadta i mbrón,</span>
<lb n="2248"/><span>is an leon mear tapa ar óig-each greanta,</span>
<lb n="2249"/><span>ba ró-bhreá a fhead is a ghlaoch,</span>
<lb n="2250"/><span>is i ndiaidh na ngadhar go tréan</span>
<lb n="2251"/><span>sa bhfiach ar bhinn an tsléibhe -</span>
<lb n="2252"/><span>an ceol ban sí insa ród do bhí</span>
<lb n="2253"/><span>le dearcadh grinn don laoch.</span></p>
<lb n="2254"/>
<lb n="2255"/><p><span>Is dá dtriallfainn féin thar sáil,</span>
<lb n="2256"/><span>an Fhrainc a shiúl nó an Spáinn,</span>
<lb n="2257"/><span>dá bhfacas ann níor léir liom amharc</span>
<lb n="2258"/><span>an phéarla rug a bharr;</span>
<lb n="2259"/><span>le feabhas do mhéin is do cháil</span>
<lb n="2260"/><span>go dtugaidís duit grá</span>
<lb n="2261"/><span>le béithe ag iomaidh le héigin siosma</span>
<lb n="2262"/><span>i ndiaidh do phearsan breá.</span>
<lb n="2263"/></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="2264"/><p><span>AN LACHA-BHEAN BHÉASACH</span></p>
<lb n="2265"/>
<lb n="2266"/><p><span>Is fada mé in éagruth is am radadh le gaetha,</span>
<lb n="2267"/><span>is cathaitheach faon mé gan fóirthin,</span>
<lb n="2268"/><span>le taithneamh dom chéithlinn - a hainm ní déarfad -</span>
<lb n="2269"/><span>'sí an lacha-bhean bhéasach do bhreoigh mé;</span>
<lb n="2270"/><span>Is camarsach craobhach a carnfholt néamhach</span>
<lb n="2271"/><span>ó bhaitheas ar aoldath go feor léi,</span>
<lb n="2272"/><span>is geanamhail maorga a reamhar-roisc chlaona</span>
<lb n="2273"/><span>do lagaigh, do léan, is do leoin mé.</span></p>
<lb n="2274"/>
<lb n="2275"/><p><span>Tá a mala go caol deas, a balsamghob craorac,</span>
<lb n="2276"/><span>is a leabhairchrobh aolda do chóireodh</span>
<lb n="2277"/><span>is do bhainfeadh ar dhaorbhrat cranna agus caolbharc,</span>
<lb n="2278"/><span>eala agus éanlaith agus róinte;</span>
<lb n="2279"/><span>is taithneamhach aerach a pearsa mar Héilean</span>
<lb n="2280"/><span>ler cailleadh an Trae thoir 's a mórthruip -</span>
<lb n="2281"/><span>a chara is a chéad searc, is damanta an scéal duit</span>
<lb n="2282"/><span>mo mhalairt má dhéanair ar chóbach!</span></p>
<lb n="2283"/>
<lb n="2284"/><p><span>Má ghabhair le baothlach le taithneamh dá thréadta</span>
<lb n="2285"/><span>an t-earrach ní léigfidh le córaid,</span>
<lb n="2286"/><span>beidh an bodach ag éad leat, ní ghlacfaidh led bhéasa,</span>
<lb n="2287"/><span>beidh an ainnise ad chaomhnadh go deo arís -</span>
<lb n="2288"/><span>a chara, ná taobhaigh a shamhail mar chéile,</span>
<lb n="2289"/><span>is go mb'fhearra dhuit mé agat gan feoirling,</span>
<lb n="2290"/><span>do chanfadh duit véarsa, do leathfadh do ghéaga,</span>
<lb n="2291"/><span>is do rachadh i gcéin leat ód chóngas.</span>
<lb n="2292"/></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="2293"/><p><span>Cé feasach gur réic mé is im bheartaire ar bhéithe,</span>
<lb n="2294"/><span>gan talamh gan tréadta gan chóraid,</span>
<lb n="2295"/><span>is gur tapa do thaoscfainn le haiteas gach cré-mhug,</span>
<lb n="2296"/><span>is ainnir na n-éigean go bpógfainn,</span>
<lb n="2297"/><span>is dearbh, a spéirbhean, go mb'fhearra mar chéile</span>
<lb n="2298"/><span>mo shamhail ná baothlach is bólacht</span>
<lb n="2299"/><span>gan aiteas gan éifeacht gan mhaise gan bhéasa</span>
<lb n="2300"/><span>gan flaitheas gan féile gan fónamh!</span>
<lb n="2301"/></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="2302"/><p><span>LE hAER AN tSAOIL</span></p>
<lb n="2303"/>
<lb n="2304"/><p><span>Cé fada mé le haer an tsaoil,</span>
<lb n="2305"/><span>is gur loiteas béith is céad, más fíor,</span>
<lb n="2306"/><span>níor dhearcas aon do léirghoin sinn</span>
<lb n="2307"/><span>go teacht dom shlí don bhánchnis;</span>
<lb n="2308"/><span>'sí an chéithleann chaointais ghrámhar</span>
<lb n="2309"/><span>le gaeithe a mhill mo shláinte,</span>
<lb n="2310"/><span>aon gan phoimp, gan taom, gan teimheal -</span>
<lb n="2311"/><span>pé in Éirinn í, mo ghrá í!</span></p>
<lb n="2312"/>
<lb n="2313"/><p><span>Is crathach craobhach réidh a dlaoi;</span>
<lb n="2314"/><span>níl snas ina scéimh, is níl claon ina croí;</span>
<lb n="2315"/><span>tá maise is méin is méid sa mnaoi;</span>
<lb n="2316"/><span>níl saobh le suíomh ina cáile;</span>
<lb n="2317"/><span>so an bhéith do chloígh na táinte</span>
<lb n="2318"/><span>le héigean ghrinn don bhánchnis,</span>
<lb n="2319"/><span>mar aon chuir sí in éagruth sinn -</span>
<lb n="2320"/><span>pé in Éirinn í, mo ghrá í!</span></p>
<lb n="2321"/>
<lb n="2322"/><p><span>Is deas a déid, a béal, is a píp,</span>
<lb n="2323"/><span>a mala chaol is a claonrosc righin;</span>
<lb n="2324"/><span>ina leacain, féach, an chaor is a lí,</span>
<lb n="2325"/><span>mar ghéis ar linn a bánchruth;</span>
<lb n="2326"/><span>tá féile, is fíor, is fáilte</span>
<lb n="2327"/><span>san bhéith nár thuill a cáineadh;</span>
<lb n="2328"/><span>ní baoth a gníomh, ní daor a dlí -</span>
<lb n="2329"/><span>pé in Éirinn í, mo ghrá í!</span>
<lb n="2330"/></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="2331"/><p><span>Ó ghabhas léi mar chéile síor</span>
<lb n="2332"/><span>ní scarfad léi go dtéad don chill -</span>
<lb n="2333"/><span>an bhalsam bhéasach bhéaltais bhinn</span>
<lb n="2334"/><span>do ghéarghoin sinn le grá di;</span>
<lb n="2335"/><span>i gcéin gan mhoill más áil leat</span>
<lb n="2336"/><span>re chéile ragham, a ghrá dhil;</span>
<lb n="2337"/><span>an saol ní bhfaighidh go héag ár ndeighil -</span>
<lb n="2338"/><span>pé in Éirinn í, mo ghrá í!</span></p>
<lb n="2339"/>
<lb n="2340"/><p><span>Rachad léi go hÉirne síos,</span>
<lb n="2341"/><span>ag leathadh a géag is aerach sinn,</span>
<lb n="2342"/><span>gan chead don tsaol, do chléir ná dlí</span>
<lb n="2343"/><span>do bhréagfainn í, mo bhánchnis;</span>
<lb n="2344"/><span>gan aontadh gaoil ná cairde</span>
<lb n="2345"/><span>is léi do raghainn thar sáile -</span>
<lb n="2346"/><span>mo bhéith gan bhaois is séimhe slí -</span>
<lb n="2347"/><span>pé in Éirinn í, mo ghrá í!</span></p>
<lb n="2348"/>
<lb n="2349"/><p><span>A hainm saor ní déarfar linn -</span>
<lb n="2350"/><span>is feas don tsaol í de réir a gnaoi,</span>
<lb n="2351"/><span>an bhean do chéadchuir saoghad im chlí -</span>
<lb n="2352"/><span>b'í in Éirinn í, mo ghrá í -</span>
<lb n="2353"/><span>mo chéithleann mhíntais mhnámhail</span>
<lb n="2354"/><span>le gaetha a chloígh na táinte,</span>
<lb n="2355"/><span>mo bhéith gan bhaois, gan taom, gan teimheal -</span>
<lb n="2356"/><span>is taoscfaimid a sláinte!</span>
<lb n="2357"/></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="2358"/><p><span>MALLACHT AN RÉICE</span></p>
<lb n="2359"/>
<lb n="2360"/><p><span>Is fada mé i bpéin ag déanamh cáis</span>
<lb n="2361"/><span>am radadh ag an saol is am chéasadh ag mná,</span>
<lb n="2362"/><span>is minic mo chéile ar buile le héad</span>
<lb n="2363"/><span>tré mise a bheith saor lem chéibheann sámh.</span></p>
<lb n="2364"/>
<lb n="2365"/><p><span>Is dob aite liom súd ar dhrúcht óm stór,</span>
<lb n="2366"/><span>is dob aite liom súd ná súgradh is spórt,</span>
<lb n="2367"/><span>is dob aite liom súd ar leabain lem rún</span>
<lb n="2368"/><span>is mé i nglasaibh go dlúth lem chúileann óig.</span></p>
<lb n="2369"/>
<lb n="2370"/><p><span>Is bachallach péarlach néamhrach bláth</span>
<lb n="2371"/><span>a carnfholt réidh ag téacht go sáil,</span>
<lb n="2372"/><span>a ramhar-rosc réidh do chealg mé féin -</span>
<lb n="2373"/><span>is, a chara mo chléibh, ná tréig mo pháirt!</span></p>
<lb n="2374"/>
<lb n="2375"/><p><span>Is minic do bhíos ar baois gan chéill,</span>
<lb n="2376"/><span>is gach bruinneall más fíor go mbíd dom réir,</span>
<lb n="2377"/><span>níl imeall den tír ón gCuilleann go Daoil</span>
<lb n="2378"/><span>gan duine dem chlainn ar deighilt thar m'éis!</span></p>
<lb n="2379"/>
<lb n="2380"/><p><span>Níorbh fhada liom choíche rince is ceol</span>
<lb n="2381"/><span>is gasra ghrinn is sinn ag ól,</span>
<lb n="2382"/><span>cara mo chroí ar leabain lem thaoibh</span>
<lb n="2383"/><span>is mé ag leathadh ar a cíoch, ag fáil míle póg.</span></p>
<lb n="2384"/>
<lb n="2385"/><p><span>Is mo mhallachtsa féin do chlaonreacht Mhaois',</span>
<lb n="2386"/><span>is mo mhallacht don té do ghéill dá ndlí,</span>
<lb n="2387"/><span>mo mhallacht lem ré do gach neach ar an saol</span>
<lb n="2388"/><span>do ghéabhadh mar mé thar m'éis le mnaoi!</span>
<lb n="2389"/></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="2390"/><p><span>Bzzzzz1758 18L</span>
<lb n="2391"/><span>MARBHNA AN ATHAR LIAM DE LIADH</span></p>
<lb n="2392"/>
<lb n="2393"/><p><span>Sin taom do rinn creach tréad agus treabh,</span>
<lb n="2394"/><span>a thug méala agus meath sa dúiche,</span>
<lb n="2395"/><span>mar traochadh ar fad ár nglé-ghas is feas</span>
<lb n="2396"/><span>do léirchuir i gcreathaibh cumha sinn -</span>
<lb n="2397"/><span>saorfhear is sagart, saorfhlaith chun seasamh,</span>
<lb n="2398"/><span>Caesar agus seabhac súl glas</span>
<lb n="2399"/><span>do shaothraigh le ceart an fhéile ina chasc</span>
<lb n="2400"/><span>i méin agus maitheas iomdha.</span></p>
<lb n="2401"/>
<lb n="2402"/><p><span>Tá réalta gan rath, tá Phoebus ar ceal,</span>
<lb n="2403"/><span>do ghéimeadar eas le scanradh;</span>
<lb n="2404"/><span>na héanlaithe ní hait, na béithe ní bleacht,</span>
<lb n="2405"/><span>tá an éigse ar meath gan mhúscailt;</span>
<lb n="2406"/><span>tá an chléire do chleacht an Phoenix ina measc</span>
<lb n="2407"/><span>gan réiteach i gceastaibh clampair,</span>
<lb n="2408"/><span>is na céadta eile i nglas gan faeiseamh le teacht</span>
<lb n="2409"/><span>an féinneadh ós feas san úirchill.</span></p>
<lb n="2410"/>
<lb n="2411"/><p><span>Ina thréithe níor char claonadh ná cleas,</span>
<lb n="2412"/><span>séada ná taisc níor shantaigh;</span>
<lb n="2413"/><span>is éasca is is deas do léifeadh gach stair</span>
<lb n="2414"/><span>is na téacsaibh le ceart do scrúdfadh;</span>
<lb n="2415"/><span>is béasach 's is beacht, is glé agus is glan</span>
<lb n="2416"/><span>gan saobhadh gan seas do labhradh</span>
<lb n="2417"/><span>Gréigis is Laidean, Gaeilg go gasta,</span>
<lb n="2418"/><span>is Béarla go blasta búch mear.</span>
<lb n="2419"/></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="2420"/><p><span>Ní féidir a mheas le daonnacht ar scaip,</span>
<lb n="2421"/><span>le féile do chaith ar thiomsaigh;</span>
<lb n="2422"/><span>an Naomh-Spioraid do char mar chéile go dleacht,</span>
<lb n="2423"/><span>is léannta do lean na húdair -</span>
<lb n="2424"/><span>a Aon-Mhic na bhfeart, caomhnaigh led ais,</span>
<lb n="2425"/><span>ós éigean gur scartha dhúinn leis,</span>
<lb n="2426"/><span>is léigse inúr measc an réacs so thar lear</span>
<lb n="2427"/><span>gan bhaochas do chlanna Luther.</span></p>
<lb n="2428"/>
<lb n="2429"/><p><span>Sin fút, a leac, 's is feas gur ciach le cách</span>
<lb n="2430"/><span>an crobhaire geal nár chleacht is nár fhéad bheith tláth,</span>
<lb n="2431"/><span>a rug rogha gach reacht, do char an chliar 's an dáimh,</span>
<lb n="2432"/><span>an lobhar, an lag, an fhlaith, an triath 's an fáidh.</span></p>
<lb n="2433"/>
<lb n="2434"/><p><span>Mo chumha, mo chnead, mo chreach, mo chiach, mo chás,</span>
<lb n="2435"/><span>mo phúir san bhfeart an fear do riaradh táin;</span>
<lb n="2436"/><span>níor dhún sé a theach, nior chrap, níor iaigh a lámh -</span>
<lb n="2437"/><span>an rúire gasta gartha grianmhar grách.</span></p>
<lb n="2438"/>
<lb n="2439"/><p><span>Ba shubhach mé seal nuair 'ghabhainn siar ina dháil</span>
<lb n="2440"/><span>gan chumha, gan cheas, le gean ag triall ina pháirt;</span>
<lb n="2441"/><span>ba fiúntach fleagach fairsing fial an fáidh</span>
<lb n="2442"/><span>gan chúngras beart, is ba bhleachtmhar briathrach bláth.</span></p>
<lb n="2443"/>
<lb n="2444"/><p><span>I dtúis a bheatha ghaibh le Dia mar stát,</span>
<lb n="2445"/><span>le clú do chaith ar ghlac, níor iarr ach cáil -</span>
<lb n="2446"/><span>is iomdha fear is bean i bpian mar táim -</span>
<lb n="2447"/><span>mo chumha, mo scairt, ós feas Uilliam ar lár!</span>
<lb n="2448"/></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="2449"/><p><span>SCÉALA Ó DHONN FÍRINNE</span></p>
<lb n="2450"/>
<lb n="2451"/><p><span>Cé fada mé i gcúib, gan tnúth le tiarnas,</span>
<lb n="2452"/><span>go dubhchroíoch tréithlag tláth gan treoir,</span>
<lb n="2453"/><span>am bhascadh aige búir is am bhrú aige baothlaigh</span>
<lb n="2454"/><span>i lúib loim tsléibhe faoi bhráca an bhróin,</span>
<lb n="2455"/><span>gan charaid am chabhair ach Donn 's a ghaolta</span>
<lb n="2456"/><span>do bheartaigh ar dtúis dom tuirling taobh leis,</span>
<lb n="2457"/><span>nó go n-aithriseodh dúinn gach rún ba léir dhó</span>
<lb n="2458"/><span>le dúil ghrinn scléipe is gardas ceoil.</span></p>
<lb n="2459"/>
<lb n="2460"/><p><span>D'aithris ar dtúis dúinn cúis na saorfhlath,</span>
<lb n="2461"/><span>gur fhoilsigh dhom gné agus fáth a ngleo,</span>
<lb n="2462"/><span>gur ghairid 'bheidh búir i ndúchas Fhéilim</span>
<lb n="2463"/><span>is crú caoin Éibhir táir gan treoir -</span>
<lb n="2464"/><span>tá Carolus lonn is a chabhlach gléasta</span>
<lb n="2465"/><span>ag tarraingt thar abhainn le cabhair d'ár saoradh,</span>
<lb n="2466"/><span>ní mhaithfidh sé bonn do chlann Lutherius</span>
<lb n="2467"/><span>is beidh foghlaí éigin tláth faoi fheor.</span></p>
<lb n="2468"/>
<lb n="2469"/><p><span>Tá Ferdinand fann is an Francach taobh ris,</span>
<lb n="2470"/><span>is Hanraí traochta ag Daun, dar ndóigh;</span>
<lb n="2471"/><span>tá scaipeadh ar na hamhais, cá ngabhaid ní léir dhom,</span>
<lb n="2472"/><span>is Prussia dealbh ar ndáil don ghleo;</span>
<lb n="2473"/><span>tá Saunders gan bhail is a chuallacht réabtha,</span>
<lb n="2474"/><span>is Rodney i gcúil gan chúnamh ó aoinne;</span>
<lb n="2475"/><span>tá Cumberland dubhach is a ghúta á chéasadh,</span>
<lb n="2476"/><span>agus 'hould thief!' déanta de Hawke ó ló.</span>
<lb n="2477"/></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="2478"/><p><span>Feasta beidh greann le fonn ag éigse,</span>
<lb n="2479"/><span>an tiúin fhoinn gléasta ag dáimh an cheoil,</span>
<lb n="2480"/><span>beidh cantain i dTeamhair fá Shamhain ag saorfhlaith</span>
<lb n="2481"/><span>agus togha slí ag cléir le fáil óm leon;</span>
<lb n="2482"/><span>beidh cealla agus úird gan chúinse ag Papist,</span>
<lb n="2483"/><span>beidh easpairt Dé Domhnaigh i dteampall prayers,</span>
<lb n="2484"/><span>beidh scaipeadh agus scanradh ar chomplacht éigin,</span>
<lb n="2485"/><span>'s is subhach síoch Gaeil go brách ina dheoidh.</span></p>
<lb n="2486"/>
<lb n="2487"/><p><span>Sin agaibh ó thúis gach rún ba mhéin liom,</span>
<lb n="2488"/><span>agus meabhraídh féin do chách mo sceol,</span>
<lb n="2489"/><span>is tagadh gach cobhaire i gcabhair le Séarlas,</span>
<lb n="2490"/><span>bíodh togha claímh gléasta i láimh gach treoin -</span>
<lb n="2491"/><span>sin agaibh an t-am is gabhaidh le chéile,</span>
<lb n="2492"/><span>preabaidh le fonn agus plancaidh méithphoic,</span>
<lb n="2493"/><span>leagaidh an fogha ar dhream an éithigh,</span>
<lb n="2494"/><span>is ná hiompaíodh aon le scáth ón ngleo!</span>
<lb n="2495"/></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="2496"/><p><span>FAOISTÍN A BHEATHA</span></p>
<lb n="2497"/>
<lb n="2498"/><p><span>Éistidh lem staraíocht gan faillí go fóill,</span>
<lb n="2499"/><span>tá aiste bheag nua agam le háireamh</span>
<lb n="2500"/><span>ar chéimibh na n-ealaíon do lean díom go hóg</span>
<lb n="2501"/><span>ar mearaí gur seoladh mé óm chairde;</span>
<lb n="2502"/><span>le scléip is le neart grinn do beadaíodh mé fós,</span>
<lb n="2503"/><span>go haerach ag fastaím ar hallaí, dar ndóigh -</span>
<lb n="2504"/><span>ní léigim chun deighchríche earraí ná ór,</span>
<lb n="2505"/><span>mar bradaíonn an t-ól uaim mo sholáthar.</span></p>
<lb n="2506"/>
<lb n="2507"/><p><span>Ar seal nuair a theangbhaím gan cheasnaí gan cheo</span>
<lb n="2508"/><span>go dea-chroíoch i gcóngar na dáimhe,</span>
<lb n="2509"/><span>glaoimse gan faillí liom fear grinn is ceoil</span>
<lb n="2510"/><span>chum faitíos do sheoladh le fána;</span>
<lb n="2511"/><span>nuair a théimse ar mo leathbhaois i dteasaíocht an óil</span>
<lb n="2512"/><span>pléascaim an flaigín is an cnaigín ar bord,</span>
<lb n="2513"/><span>ní dhéanaim de ach neamhní nuair a lagaíonn an stór</span>
<lb n="2514"/><span>má sheasaíonn an stór dom go láidir.</span></p>
<lb n="2515"/>
<lb n="2516"/><p><span>Ar aonach gan faillí nó in amaí ar bith spóirt</span>
<lb n="2517"/><span>ina gcasfaí liom cló-gheal nó stáidbhean</span>
<lb n="2518"/><span>sméidim chun leataoibh ar chailín deas óg</span>
<lb n="2519"/><span>a dtaithníonn mo chomhar léi gan chairde;</span>
<lb n="2520"/><span>bréagaim an staraí go beadaí le póig,</span>
<lb n="2521"/><span>is téimse le cleasaíocht ag cneasaíocht ina comhair -</span>
<lb n="2522"/><span>an méid sin níor cheasnaí ach an báibín seo im dheoidh,</span>
<lb n="2523"/><span>cia admhaím gur leonadar mná mé.</span>
<lb n="2524"/></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="2525"/><p><span>Má théimse go Trá Lí nó Beanntraí lem ghnó</span>
<lb n="2526"/><span>beidh scataí im dheoidh díobh gan chairde,</span>
<lb n="2527"/><span>am éileamh gan faillí beidh Maggy agus Mór</span>
<lb n="2528"/><span>is Neansaí agus Nóra agus Áine -</span>
<lb n="2529"/><span>mo léansa an aicíd do lean díom go fóill</span>
<lb n="2530"/><span>ag céasadh gach cailín do chasfaí im ród,</span>
<lb n="2531"/><span>ag réabadh gach reacht dlí gan leathshuim i gcóir,</span>
<lb n="2532"/><span>ag spadbhruíon, ag ól, is ag ragáille.</span></p>
<lb n="2533"/>
<lb n="2534"/><p><span>Tréigfead mo leathbhaois, tá teacht aoise im chomhair,</span>
<lb n="2535"/><span>i gcead Íosa is mór liom a ndearna -</span>
<lb n="2536"/><span>go craosach i gCarghas, ní bhlaisfead lem bheol</span>
<lb n="2537"/><span>brandy ná beoir mhilis Mhárta;</span>
<lb n="2538"/><span>scéithfead mo pheacaí le haithrí go leor</span>
<lb n="2539"/><span>do chléir chirt do cheap Críost in aibíd san ord;</span>
<lb n="2540"/><span>mar aon liom ba cheart guí do Mhac Dlí na hÓighe</span>
<lb n="2541"/><span>mé a dhídean ar chomhachta na námhad.</span></p>
<lb n="2542"/>
<lb n="2543"/><p><span>Ól is imirt is siosma is baois de ghnáth,</span>
<lb n="2544"/><span>is póga bruinneall go mbrisinn an dlí ina bpáirt;</span>
<lb n="2545"/><span>ó leoin seo sinne is go bhfuilim mar chír ar fán</span>
<lb n="2546"/><span>fóirse mise, a Mhic Mhuire, agus díon ar mhná!</span></p>
<lb n="2547"/>
<lb n="2548"/><p><span>Fós dom ghliogar tá sise agus í im dheáidh,</span>
<lb n="2549"/><span>dom bhreo is dom mhilleadh tá sí de ghnáth,</span>
<lb n="2550"/><span>dá ngeobhainn le mí léi is deimhin dom í san ár</span>
<lb n="2551"/><span>is thar Bóinn dá rithfinn, bheadh ní agus í im dháil!</span>
<lb n="2552"/></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="2553"/><p><span>Bzzzzz1763 18L</span></p>
<lb n="2554"/>
<lb n="2555"/><p><span>RAKING I LIVED</span></p>
<lb n="2556"/>
<lb n="2557"/><p><span>I travelled all the nations, and raking I lived astroll,</span>
<lb n="2558"/><span>kissing willing females that pleasingly loved the sport,</span>
<lb n="2559"/><span>roving, drinking, gaming - thus daily I spread my store</span>
<lb n="2560"/><span>with comely loving ladies still raising their petticoats!</span></p>
<lb n="2561"/>
<lb n="2562"/><p><span>If providence proved graceful to wear off this English yoke</span>
<lb n="2563"/><span>and fix our Scottish heroes with safety on the English throne,</span>
<lb n="2564"/><span>our frolics then increasing and earnestly aid our Jove</span>
<lb n="2565"/><span>at but roaming, kissing, raking, and raising their petticoats!</span></p>
<lb n="2566"/>
<lb n="2567"/><p><span>Let all Christian nations, peacemakers, drive their blow -</span>
<lb n="2568"/><span>the Empress leaps Silecia or leaves it to the Prussian foes,</span>
<lb n="2569"/><span>in height of stress I'm easy but carefully mind my stroll,</span>
<lb n="2570"/><span>defeating ever the jealous in raising their petticoats!</span></p>
<lb n="2571"/>
<lb n="2572"/><p><span>All heroes now yet waiting, we daily expect a blow,</span>
<lb n="2573"/><span>....... will defeat them and hasten his overthrow,</span>
<lb n="2574"/><span>All the frantic traitors in fame shall be seen no more -</span>
<lb n="2575"/><span>........still raising their petticoats!</span>
<lb n="2576"/></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="2577"/><p><span>Bzzzzz1769 18D</span>
<lb n="2578"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="2579"/><span>BARÁNTAS I gCOINNE MHUIRCHEARTAIGH UÍ URTHUILE</span></p>
<lb n="2580"/>
<lb n="2581"/><p><span>Contae Luimnigh, maraon le mórchuaird Éireann uile -</span></p>
<lb n="2582"/>
<lb n="2583"/><p><span>Leis an Athair Tomás Mac Canna, ris a ráitear Halifax McCann, eadhon, duine</span>
<lb n="2584"/><span>uasal uaibhreach ealaíontach aerach iongantach, sagart paróiste Chnoic</span>
<lb n="2585"/><span>Áine,</span>
<lb n="2586"/><span>fíorchara na héigse san gcontae réamhráite agus i Leith Mogha go huile -</span></p>
<lb n="2587"/>
<lb n="2588"/><p><span>Ag so faisnéis an Uasail Uilliam Uí Nialláin ó Dhroichead Bhoinn Bhriste</span>
<lb n="2589"/><span>im</span>
<lb n="2590"/><span>láthairse an t-ochtú lá den mhí so July, Aois an Tiarna. Arna dhearbhadh don</span>
<lb n="2591"/><span>bhfaisnéisí seo, is é a deir an t-am do bhí i ndeoraíocht sa mbaile ris a</span>
<lb n="2592"/><span>ráitear Cathair Chinn Lis san gcontae chéanna so, go dtarla leis</span>
<lb n="2593"/><span>baothbhastún brúidiúil bundúnach darbh ainm Muircheartach Ó hUrthuile,</span>
<lb n="2594"/><span>eadhon duine dubh diablaí drochghnéitheach, athach aithiseach éithiúnta,</span>
<lb n="2595"/><span>gadaí gruama giúirléideach, cladhaire cealgach cailliúnach, agus foghlaí</span>
<lb n="2596"/><span>fuadrach fuafar fadmhagarlach, do bhí sealad i leith a bheith ina shagart</span>
<lb n="2597"/><span>chiallmhar Chríostúil nó gur dhiúltaigh agus gur dhúrshéan Críost agus an</span>
<lb n="2598"/><span>naomhchléir le grá dá chorp agus gur iompaigh chun a bheith ina mhinistir</span>
<lb n="2599"/><span>mhioscaiseach mhailíseach dona dána drochaigeantach, agus atá anois gan</span>
<lb n="2600"/><span>mhodh gan mheas gan chreideamh gan choinsias ag imeacht ó thigh go tigh agus</span>
<lb n="2601"/><span>ó bhothán go bothán maraon rena chiarchléireach coirtithe crónfhiaclach buí</span>
<lb n="2602"/><span>baoth  bolgmhór breacloirgneach, eadhon Diairmín Ó Lochlainn, agus é féin</span>
<lb n="2603"/><span>ina chaimearthach chaim-ioscadach chlamprach chailliúnach agus ina</span>
<lb n="2604"/><span>shéithleach shilte thámáilte, ag pósadh agus ag ceangal bacach agus</span>
<lb n="2605"/><span>baothdhaoine is gach n-aon eile do bhéarfadh réal nó scilling dó ar son a</span>
<lb n="2606"/><span>shaothair  - agus sin in aghaidh dlí Dé agus na ríochta.</span>
<lb n="2607"/></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="2608"/><p><span>Ar an ábhar sin fógraím agus ordaím do gach faraire forránta fíoruasal agus</span>
<lb n="2609"/><span>do gach saorfhear súgach soibhéasach agus go speisialta agus go  bithchinnte</span>
<lb n="2610"/><span>do Dhochtúir Mitchell, do Chonn cholgach Ó Dónaill, do</span>
<lb n="2611"/><span>Philib Ó Meachair</span>
<lb n="2612"/><span>agus do Sheán Ó Ciarmhaic, agus do gach glé-ghas ghreannmhar eile ar feadh</span>
<lb n="2613"/><span>na contae so agus Leatha Mogha go hiomlán, an crochaire coirpe círéibeach so</span>
<lb n="2614"/><span>maraon rena chiarchléireach, eadhon Lochlainn Luimnigh, do ghabháil, do</span>
<lb n="2615"/><span>cheangal agus do chrua-chuibhreach, agus a dtabhairt dom' láthairse go</span>
<lb n="2616"/><span>Bruíon nó go Sí-Chnoc Áine, go gcuiread miotamas go hifreann leo i láthair a</span>
<lb n="2617"/><span>máistir Lucifer, mar a bhfaighid a sciúradh agus a sciomradh i Styx nó in</span>
<lb n="2618"/><span>Acheron agus píonós síoraí i bhfochair Belzebub agus Hurlo agus</span>
<lb n="2619"/><span>Trumbo agus</span>
<lb n="2620"/><span>an chuid eile den clé-Eaglais do dhiúltaigh do Chríost agus don Mhaighdean</span>
<lb n="2621"/><span>ghlórmhar.</span></p>
<lb n="2622"/>
<lb n="2623"/><p><span>Ag seo úr n-údarás go foirlíonta chun úr n-orduithe do chur i bhfeidhm -</span></p>
<lb n="2624"/>
<lb n="2625"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2626"/><span>Whereas táinig inniu dom láthair</span>
<lb n="2627"/><span>agus sin le díograis</span>
<lb n="2628"/><span>saoi agus sárfhear, groí-ghas grámhar,</span>
<lb n="2629"/><span>agus tug an Bíobla -</span></p>
<lb n="2630"/>
<lb n="2631"/><p><span>Go bhfuil cladhaire ag rith ina scaoinse</span>
<lb n="2632"/><span>ar feadh na dúiche</span>
<lb n="2633"/><span>ag déanamh aimhlis le hiomad taibhse</span>
<lb n="2634"/><span>ó chuir gúna air.</span></p>
<lb n="2635"/>
<lb n="2636"/><p><span>Do bhí ina shagart ar feadh tamaill</span>
<lb n="2637"/><span>ag déanamh clampair,</span>
<lb n="2638"/><span>ní dúirt Aifreann ná fiú sailme</span>
<lb n="2639"/><span>ó chuir banda air.</span></p>
<lb n="2640"/>
<lb n="2641"/><p><span>Tá anois ina mhinistir chróndubh choirpe</span>
<lb n="2642"/><span>is coinnealbhá air,</span>
<lb n="2643"/><span>mar thug na mionna ná fuil in Muire</span>
<lb n="2644"/><span>ach mar a mháthair.</span>
<lb n="2645"/></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="2646"/><p><span>Mar bharra ar a bhaois do dhearmaid Críost</span>
<lb n="2647"/><span>is a chléir le mailís,</span>
<lb n="2648"/><span>go dearfa díbh, le taithneamh do mhnaoi</span>
<lb n="2649"/><span>gur thréig an aibíd.</span></p>
<lb n="2650"/>
<lb n="2651"/><p><span>Ainm an duine seo Mac Uí Urthuile</span>
<lb n="2652"/><span>agus cú an éithigh;</span>
<lb n="2653"/><span>bíonn go minic ar fuaid Luimnigh</span>
<lb n="2654"/><span>ina chúiréibe -</span></p>
<lb n="2655"/>
<lb n="2656"/><p><span>Ag ól is ag imirt ina stróire buile</span>
<lb n="2657"/><span>i bhfochair a chléirigh,</span>
<lb n="2658"/><span>is nuair a ólann iomad le póit ina ghoile</span>
<lb n="2659"/><span>bíonn ag blaodhraigh.</span></p>
<lb n="2660"/>
<lb n="2661"/><p><span>Ag seo a chomharthaí do gach treoraí</span>
<lb n="2662"/><span>ar feadh na dúiche -</span>
<lb n="2663"/><span>fear caol cró-lí casdubh crónbhuí</span>
<lb n="2664"/><span>agus é dúshúileach.</span></p>
<lb n="2665"/>
<lb n="2666"/><p><span>Tá rian an tsioláin ina phíopán</span>
<lb n="2667"/><span>agus é mantach,</span>
<lb n="2668"/><span>agus tá dhá chnapán ar a ghiodán,</span>
<lb n="2669"/><span>agus fós tá breall air.</span></p>
<lb n="2670"/>
<lb n="2671"/><p><span>Cuardaigh cumair dó, cuanta is curraithe,</span>
<lb n="2672"/><span>talamh is taoide -</span>
<lb n="2673"/><span>is ró-mhinic é ag ól sa Droichead</span>
<lb n="2674"/><span>is i mBaile an Fhaoitigh.</span></p>
<lb n="2675"/>
<lb n="2676"/><p><span>I charge you therefore má ghabhthaí an séithleach</span>
<lb n="2677"/><span>ná glacaigh air bannaí,</span>
<lb n="2678"/><span>ach tugaidh an baothlach chugham 's a chléireach,</span>
<lb n="2679"/><span>ná déanaidh faillí -</span>
<lb n="2680"/></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="2681"/><p><span>Go gcuiread an cúpla coirpe ar urla</span>
<lb n="2682"/><span>i láthair Chailbhín,</span>
<lb n="2683"/><span>i bhfarraid gach scrúile d'imigh le Luther</span>
<lb n="2684"/><span>is ná dearna an aithrí.</span></p>
<lb n="2685"/>
<lb n="2686"/><p><span>Ag so barántas tugtha fám láimhse</span>
<lb n="2687"/><span>agus fám shéala</span>
<lb n="2688"/><span>chum breith ar bhráid ar scuibile an smáil</span>
<lb n="2689"/><span>is ar a chléireach!</span></p>
<lb n="2690"/>
<lb n="2691"/><p><span>Mo dhíth, mo dheacair, mo dhanaid is mo dhíth treorach,</span>
<lb n="2692"/><span>is an dís tug easmailt is masla don Rí glórmhar,</span>
<lb n="2693"/><span>críoch a leasa ní leanaid ná príomhchomhairle,</span>
<lb n="2694"/><span>is tríd ní rachaid go Cathair na Tríonóide.</span></p>
<lb n="2695"/>
<lb n="2696"/><p><span>Is an dís do spalpas na leabhair go héagórach</span>
<lb n="2697"/><span>do dheighil le Peadar is le teagasc na bhfíor-eolach -</span>
<lb n="2698"/><span>le baois, le bladar, le masla is le millteoireacht</span>
<lb n="2699"/><span>do dhíol a n-anam ar easna mhaith chaoireolach.</span></p>
<lb n="2700"/>
<lb n="2701"/><p><span>Tar toinn dá dtagadh na feara-choin fíorchróga -</span>
<lb n="2702"/><span>sliocht Choinn is Chairbre is a ndeacha de dhroim bóchna -</span>
<lb n="2703"/><span>do bheadh sceimhle is scaipeadh is cathadh ar na fíorchóbaigh,</span>
<lb n="2704"/><span>leaghadh agus leathadh, leagadh agus síorleonadh.</span></p>
<lb n="2705"/>
<lb n="2706"/><p><span>Guím is aitchim gach faraire fíor-eolach,</span>
<lb n="2707"/><span>gach saoi, gach sagart 's gach seabhac suilt sítheoilte</span>
<lb n="2708"/><span>an dís do chartadh, do bhascadh is do shíorscóladh,</span>
<lb n="2709"/><span>a gcinn do ghearradh, is a gceangal le righinchorda!</span>
<lb n="2710"/></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="2711"/><p><span>Bzzzzz1775 18D</span>
<lb n="2712"/><span>MARBHNA SHEÁIN UÍ THUAMA</span></p>
<lb n="2713"/>
<lb n="2714"/><p><span>Is fada fá smúit gan múscailt Phoebus,</span>
<lb n="2715"/><span>tá scamallaibh dubha gan spiúnadh ar spéartha,</span>
<lb n="2716"/><span>tá brata le cumha, is púir ar réalta,</span>
<lb n="2717"/><span>ar reanna tig duartan dúr is daoldath.</span></p>
<lb n="2718"/>
<lb n="2719"/><p><span>Níl aiste le fonn ná greann ag éigse,</span>
<lb n="2720"/><span>níl freagra in am ná meabhair ag béithe,</span>
<lb n="2721"/><span>níl aiteas ar domhan ná labhairt in éifeacht</span>
<lb n="2722"/><span>ó cailleadh mo chrobhaire cabharthach caomhthais.</span></p>
<lb n="2723"/>
<lb n="2724"/><p><span>Brainse bagarthach barramhail béasach</span>
<lb n="2725"/><span>caointais ceannasach carthannach craobhach,</span>
<lb n="2726"/><span>líofa leanbach labharthach léannta,</span>
<lb n="2727"/><span>gan bhaois gan mhairg gan chleasa gan chlaonadh.</span></p>
<lb n="2728"/>
<lb n="2729"/><p><span>Do bhí sé flaitheamhail fleagamhail féastach</span>
<lb n="2730"/><span>gaoiseach greannamhar geanamhail géagach</span>
<lb n="2731"/><span>dílis deachtaithe, dearfa i ndaonnacht,</span>
<lb n="2732"/><span>aoibhinn aibidh gan aithis gan éalaing.</span></p>
<lb n="2733"/>
<lb n="2734"/><p><span>Do bhí sé meanmnach measartha maorga</span>
<lb n="2735"/><span>míntais measamhail marthanach méarlag</span>
<lb n="2736"/><span>naíonta nascaithe neartmhar in aon bheart,</span>
<lb n="2737"/><span>gan teimheal ina phearsain, gan easpa ina thréithe.</span></p>
<lb n="2738"/>
<lb n="2739"/><p><span>Is gaoiseach gasta do chanadh gach véarsa,</span>
<lb n="2740"/><span>is líofa labharadh Laidin is Béarla,</span>
<lb n="2741"/><span>is binn 's is blasta do cheapadh i nGaeilig</span>
<lb n="2742"/><span>laoi agus saltair, aiste nó aon stair.</span>
<lb n="2743"/></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="2744"/><p><span>Seanchas Gaoidheal is fíor gur léir dhó -</span>
<lb n="2745"/><span>a mbearta, a mbuíon, a suim is a réimeas,</span>
<lb n="2746"/><span>is gach ceap dá airde do shuíomh gan chlaonadh</span>
<lb n="2747"/><span>ó Ádhamh síos idir rí agus saorfhlaith.</span></p>
<lb n="2748"/>
<lb n="2749"/><p><span>Cáim sa tsaíol is fíor nárbh fhéidir</span>
<lb n="2750"/><span>d'fháil i ngnaoi ná i ngníomh mo lao-se</span>
<lb n="2751"/><span>do sháraigh míle saoi agus saorfhlaith</span>
<lb n="2752"/><span>i gcáil, i ngaois, is deimhin, 's i dtréithe.</span></p>
<lb n="2753"/>
<lb n="2754"/><p><span>Tá dáimh is draoithe cloíte céasta</span>
<lb n="2755"/><span>is mná na mínlios ag caoi gan traochadh,</span>
<lb n="2756"/><span>táid ardfhlaithe is saoithe i scíos in in éagruth</span>
<lb n="2757"/><span>gan bhlas gan mheidhir ós fíor gur éagais!</span></p>
<lb n="2758"/>
<lb n="2759"/><p><span>Tá Clíona is Áine cráite céasta,</span>
<lb n="2760"/><span>Aoibheall ársa is mná Chnoic Ghréine,</span>
<lb n="2761"/><span>is gach sí-bhean bhláith ón Máigh go hÉirne</span>
<lb n="2762"/><span>ag caoi de ghnáth ó táir gan faeiseamh.</span></p>
<lb n="2763"/>
<lb n="2764"/><p><span>Níl duain ná dán le fáil in éifeacht</span>
<lb n="2765"/><span>ag sua ná ag fáidh, ná trácht ar Shéarlas;</span>
<lb n="2766"/><span>táid uaisle Fáil gach tráth i ngéibheann,</span>
<lb n="2767"/><span>monuar, a Sheáin, ó tharla faon tú!</span></p>
<lb n="2768"/>
<lb n="2769"/><p><span>Níl file ná fáidh ó Mháigh go Béarra,</span>
<lb n="2770"/><span>ná duine den dáimh nach cráite an scéal leo -</span>
<lb n="2771"/><span>sibhse ar lár gan fáil ar fhaeiseamh,</span>
<lb n="2772"/><span>is mise thar cách do chráis lem ré mé!</span></p>
<lb n="2773"/>
<lb n="2774"/><p><span>Sin mise gan suan ar buairt go n-éagad,</span>
<lb n="2775"/><span>gan file gan sua gan duain gan dréachta,</span>
<lb n="2776"/><span>gan duine ler thrua mé im uath is im aonar,</span>
<lb n="2777"/><span>ós fiosach san uaigh, monuar, mo ghlé-ghas.</span>
<lb n="2778"/></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="2779"/><p><span>Guím an tAthair go tapa is an Naomhsprid,</span>
<lb n="2780"/><span>Íosa ad chabhair 's a bhanaltra in éineacht,</span>
<lb n="2781"/><span>na naoimh, na hapstail, is na haingil le chéile,</span>
<lb n="2782"/><span>is choíche Peadar go flaitheas ad chaomhnadh.</span></p>
<lb n="2783"/>
<lb n="2784"/><p><span>Mo dhíth, mo dheacair, mo dhainid, is mo mhórchumha anois,</span>
<lb n="2785"/><span>mo scíos an fhaid 'mhairfead, mo charaid is scoth na n-údar,</span>
<lb n="2786"/><span>mo ghroí-fhear gasta i nglasaibh go follas dúinne,</span>
<lb n="2787"/><span>sínte marbh fá leacaibh i gCromadh an tSubhachais!</span></p>
<lb n="2788"/>
<lb n="2789"/><p><span>Ní subhach atáim ach tláth i bhfíorpheannaid,</span>
<lb n="2790"/><span>gan cabhair im dháil, i bpráinn gan puinn carad,</span>
<lb n="2791"/><span>mo chrobhaire Seán ó tharla i gcill-charcair,</span>
<lb n="2792"/><span>is dubhach mo chás go brách gan díon dalta.</span></p>
<lb n="2793"/>
<lb n="2794"/><p><span>Mo dhalta a bheith tláth, mo chás, mo bhuairt, mo dhíth -</span>
<lb n="2795"/><span>cara na dáimhe, bráthair suag, is saoi,</span>
<lb n="2796"/><span>mo charaid gan cháim, gan chás, gan chruas ina chroí,</span>
<lb n="2797"/><span>gan mhairg ina cháil, 'sé Seán Ó Tuama an ghrinn!</span>
<lb n="2798"/></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="2799"/><p><span>MNÁ AN TAE</span></p>
<lb n="2800"/>
<lb n="2801"/><p><span>Is cráite an scéal sa taobh so cluinim</span>
<lb n="2802"/><span>ag dáimh is cléir is éigsí is uile -</span>
<lb n="2803"/><span>stráic gan véarsa ach Béarla briste</span>
<lb n="2804"/><span>ón Máigh go Féil, de réir mar 'thuigim,</span>
<lb n="2805"/><span>má tá aici réal den tsaol nó scilling</span>
<lb n="2806"/><span>nach áil gan tae a thug gaoth thar uisce;</span>
<lb n="2807"/><span>bíonn cába daor ar phéist an phruisle</span>
<lb n="2808"/><span>is lása fé go néata aici-se,</span>
<lb n="2809"/><span>bíonn lámhainn is cruip is réidhbhrait eile,</span>
<lb n="2810"/><span>is go brách an tae dá gléas mar thuilleamh.</span></p>
<lb n="2811"/>
<lb n="2812"/><p><span>Seo an fáth 'bheir Gaeil go faon gan foirm</span>
<lb n="2813"/><span>gan stáit gan séad gan spré gan spionnadh,</span>
<lb n="2814"/><span>faoi cháim gach lae dá dtraochadh ag foirinn</span>
<lb n="2815"/><span>is gan ábhaille ina ngaor go téacht don duine;</span>
<lb n="2816"/><span>gach lá mo léan ag plé le cuimisc,</span>
<lb n="2817"/><span>go brách lem ré ag réabadh dlithe</span>
<lb n="2818"/><span>i bpáirt na meirleach méithe buile;</span>
<lb n="2819"/><span>is baird is éigsí saorfhlath cliste</span>
<lb n="2820"/><span>ler cás na Gaeil is a gcléir fá thuirse,</span>
<lb n="2821"/><span>ar mhnáibh an tae ag scríobh véarsa agus fiche!</span></p>
<lb n="2822"/>
<lb n="2823"/><p><span>Ach, a lucht an tae, is trua úr dtoisc,</span>
<lb n="2824"/><span>is bocht úr scéal, is buartha úr gcor;</span>
<lb n="2825"/><span>is cathach le sealad mé 's is faon go dearóil,</span>
<lb n="2826"/><span>is d'aistrigh ar mhalairt dóigh mo ghné is mo shnó,</span>
<lb n="2827"/><span>tá an ainnise go dearfa mar aon im dheoidh</span>
<lb n="2828"/><span>ó scaras leis an ngasra nár chlaon i ngleo -</span>
<lb n="2829"/><span>is eatarthu do chaith mise mo shaol go sóch</span>
<lb n="2830"/><span>i gcearrbhas, i reacaireacht, is ag déanamh spóirt,</span>
<lb n="2831"/><span>an baraille gan dearmad dá thaoscadh ar bord,</span>
<lb n="2832"/><span>is dramanna ina aice sin le héigean póit'.</span></p>
<lb n="2833"/>
<lb n="2834"/><p><span><L 1782c 18D></span>
<lb n="2835"/><span>DO CHOIRNÉAL QUIN</span></p>
<lb n="2836"/>
<lb n="2837"/><p><span>Tá leoghan lannach lúfar leathan lúbach láidir</span>
<lb n="2838"/><span>fónta lasmhar lonrach go feas sa dúiche láithreach,</span>
<lb n="2839"/><span>úrghas óg gan locht gan laige, i gcló is i gcuid nár cáineadh,</span>
<lb n="2840"/><span>do phlúr na dtreon ba órgach oilte eolach cinnte ársa.</span></p>
<lb n="2841"/>
<lb n="2842"/><p><span>Is córach cáifeach cúthail cneasta ceansa cráifeach,</span>
<lb n="2843"/><span>'s is cróga calma an crobhaire, gan ceas gan cáim ina cháile,</span>
<lb n="2844"/><span>is múinte mórga modhail le misneach, muirneach milis 'tharla,</span>
<lb n="2845"/><span>is búch mil beoga 'phógas bruinneall bheoltais mhiochair mhnámhail.</span></p>
<lb n="2846"/>
<lb n="2847"/><p><span>Níl óigbhean mhaiseach mhúinte ná ainnir ghnúisgheal ghrámhar</span>
<lb n="2848"/><span>ná fóirfeadh seal mo rúnsa ó gach púir ina dtarla;</span>
<lb n="2849"/><span>is lúfar leonta 'leonas truip, is treoin gan fuinneamh fágann</span>
<lb n="2850"/><span>is 'mhúsclas mórphoic chróna is toirc, is 'sheolann broic as fásaibh.</span></p>
<lb n="2851"/>
<lb n="2852"/><p><span>Bíonn beoir is puins is branda is iomad fíonsruith Spáinnigh</span>
<lb n="2853"/><span>i gceolbhruigh fairsing ionraic gan malairt cúinse ach fáilte -</span>
<lb n="2854"/><span>bíonn súd ann fós, agus gach sórt ba chuibhe is cóire ag táinte</span>
<lb n="2855"/><span>ag an úrghas óg 'bheir lón don laige, crann is rún don dáimh ghil.</span></p>
<lb n="2856"/>
<lb n="2857"/><p><span>Tá treoin, is feas, ag tnúth ris, 's is tabhartha clú don ráib gheal,</span>
<lb n="2858"/><span>fós bíd maithibh Mumhan is flatha thar triúch ina áras;</span>
<lb n="2859"/><span>a Úirmhic, fóir is treoir an curadh - 'sé Cornéal Quin do ráimse,</span>
<lb n="2860"/><span>do chrú na leon ba chróga i ngail, is ólam uile a shláinte!</span></p>
<lb n="2861"/>
<lb n="2862"/><p><span>Leoghan lúfar lonrach lonnghéar loit,</span>
<lb n="2863"/><span>slómhar súgach seangchoirp soilbhir suilt,</span>
<lb n="2864"/><span>treon gan teorainn, tabharthach toibhéim toic,</span>
<lb n="2865"/><span>cróga clúmhail cabharthach Coirnéal Quin!</span>
<lb n="2866"/></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="2867"/><p><span>Bzzzzz1787c 18D</span>
<lb n="2868"/><span>AMHRÁN AN TRIFLE</span></p>
<lb n="2869"/>
<lb n="2870"/><p><span>I'll sing you a song of a trifle,</span>
<lb n="2871"/><span>a trifle it is you shall find -</span>
<lb n="2872"/><span>you'll say when I made this great trifle</span>
<lb n="2873"/><span>I had but a trifle in mind.</span></p>
<lb n="2874"/>
<lb n="2875"/><p><span>Ar neamhní do chanfadsa duan duit,</span>
<lb n="2876"/><span>neamhní ró-shuarach mar 'chír -</span>
<lb n="2877"/><span>an t-an 'bheartaíos an neamhní so 'luafad</span>
<lb n="2878"/><span>ar neamhní mo smaointe do bhí.</span></p>
<lb n="2879"/>
<lb n="2880"/><p><span>The rich man he is but a trifle</span>
<lb n="2881"/><span>that dies in his plentiful store,</span>
<lb n="2882"/><span>if he gets gold for his idol</span>
<lb n="2883"/><span>the poor wretch desires no more.</span></p>
<lb n="2884"/>
<lb n="2885"/><p><span>Is neamhní an truánach santach</span>
<lb n="2886"/><span>d'éagas le hampla ina stór,</span>
<lb n="2887"/><span>má gheibheann ór chun onóir do thabhairt dó</span>
<lb n="2888"/><span>an bochtán ní iarrfadh níos mó.</span></p>
<lb n="2889"/>
<lb n="2890"/><p><span>When he dies he leaves it behind him,</span>
<lb n="2891"/><span>perhaps to the loss of his soul -</span>
<lb n="2892"/><span>to one that is a mere trifle</span>
<lb n="2893"/><span>that trifles it all in a bowl.</span></p>
<lb n="2894"/>
<lb n="2895"/><p><span>An t-an d'éagas ina dhéidh sin é fágfas,</span>
<lb n="2896"/><span>is m'anam ní fearrde dom dhóigh -</span>
<lb n="2897"/><span>ag duine eile is neamhní len áireamh</span>
<lb n="2898"/><span>do ghnídh neamhní gan aird de san ól.</span>
<lb n="2899"/></p>
</div>
<pb n="157"/>
<div><lb n="2900"/><p><span>The labouring man is a trifle</span>
<lb n="2901"/><span>that labours and toils all the day,</span>
<lb n="2902"/><span>that goes to the tavern at night where</span>
<lb n="2903"/><span>he trifles his livre away.</span></p>
<lb n="2904"/>
<lb n="2905"/><p><span>An sclábhaí is neamhní a shaothar</span>
<lb n="2906"/><span>do bhíos ar feadh an lae ag briseadh a chroí,</span>
<lb n="2907"/><span>ar neoin go teach an tábhairne nuair 'théann sé</span>
<lb n="2908"/><span>dá sholáthar go ndéineann neamhní.</span></p>
<lb n="2909"/>
<lb n="2910"/><p><span>Though drinking is but a trifle</span>
<lb n="2911"/><span>the best of all trifles it be,</span>
<lb n="2912"/><span>so drink and let us be joyful,</span>
<lb n="2913"/><span>else you are a trifle with me!</span></p>
<lb n="2914"/>
<lb n="2915"/><p><span>An t-ól so cé neamhní le rá é</span>
<lb n="2916"/><span>'sé neamhní is fearr é dar liom -</span>
<lb n="2917"/><span>ólam is líonam go lánmhar,</span>
<lb n="2918"/><span>nó is neamhní len áireamh sinn ann!</span></p>
<lb n="2919"/>
<lb n="2920"/><p><span>Come fill up the bowl now, boys, briskly -</span>
<lb n="2921"/><span>let not the drawer have zest -</span>
<lb n="2922"/><span>is we trifle long over our liquor</span>
<lb n="2923"/><span>we are but a trifling guest!</span></p>
<lb n="2924"/>
<lb n="2925"/><p><span>Líonaidh an chruinneog go héasca,</span>
<lb n="2926"/><span>an tarrangóir faeiseamh ná faigheadh,</span>
<lb n="2927"/><span>má dhéiní líobóid gan taoscadh</span>
<lb n="2928"/><span>is neamhní liom féin sibh im dháil.</span></p>
<lb n="2929"/>
<lb n="2930"/><p><span>Don't mind how the chalk is augmenting -</span>
<lb n="2931"/><span>the landlord must trust half the score -</span>
<lb n="2932"/><span>if he grumbles or seems to resent it</span>
<lb n="2933"/><span>he's a trifling son of a whore!</span>
<lb n="2934"/></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="2935"/><p><span>Ná cuir suim insa gcailc 'bheith dá líonadh -</span>
<lb n="2936"/><span>beidh cairde againn faoi leath an scóir -</span>
<lb n="2937"/><span>an t-óstaeir más ciarsánach tríd sin</span>
<lb n="2938"/><span>is cladhaire é gan chrích is gan chóir!</span></p>
<lb n="2939"/>
<lb n="2940"/><p><span>A trifle of trifles 's a woman -</span>
<lb n="2941"/><span>she makes a man's heart for to bleed,</span>
<lb n="2942"/><span>when we have and truly possess them</span>
<lb n="2943"/><span>we find they are trifles indeed!</span></p>
<lb n="2944"/>
<lb n="2945"/><p><span>Thar chách is neamhní na mná so -</span>
<lb n="2946"/><span>céasaid is cráid fir go croí,</span>
<lb n="2947"/><span>is againn nuair 'bhíd siad ina dheáidh sin</span>
<lb n="2948"/><span>is neamhní le rá iad go fíor.</span></p>
<lb n="2949"/>
<lb n="2950"/><p><span>When we court them we think they are angels,</span>
<lb n="2951"/><span>from a motion of life they are sprung,</span>
<lb n="2952"/><span>when we have them we find they are devils,</span>
<lb n="2953"/><span>so plagued with their damnable tongue!</span></p>
<lb n="2954"/>
<lb n="2955"/><p><span>Nuair 'bhímid ag suirí leo is léir linn</span>
<lb n="2956"/><span>gurb aingil iad déanta d'ár slí,</span>
<lb n="2957"/><span>is againn nuair 'bhíd siad ina dhéidh sin</span>
<lb n="2958"/><span>is diabhail iad in éirim is i ngnaoi</span>
<lb n="2959"/></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="2960"/><p><span>Bzzzzz1787 18D</span>
<lb n="2961"/><span>DO RISTEARD MAC UILEAGÓID</span></p>
<lb n="2962"/>
<lb n="2963"/><p><span>Óm chroí fád dhéinse léigim foireann ar fán -</span>
<lb n="2964"/><span>míle béith is céad gan foithin ar aird</span>
<lb n="2965"/><span>dod dhíon go héag gan taom gan toise gan táir,</span>
<lb n="2966"/><span>is do bhuíon go léir gan chréim gan chroime gan chrá!</span>
<lb n="2967"/></p>
</div>
<pb n="160"/>
<div><lb n="2968"/><p><span>DON ATH SEÁN FANT</span></p>
<lb n="2969"/>
<lb n="2970"/><p><span>A charaid dhil chlúmhail, a rún is a shearc na saoithe</span>
<lb n="2971"/><span>do sleachtadh ar dtúis ó úrfhuil chlanna Míleadh,</span>
<lb n="2972"/><span>do chleachtais na hoird do scrúdadh is stair do shuíochan -</span>
<lb n="2973"/><span>is dearbh mé dubhach fá phúir ó scaradh sinn leat.</span></p>
<lb n="2974"/>
<lb n="2975"/><p><span>Ní scarfad mo pháirt go bráth lem shuaircfhear groí,</span>
<lb n="2976"/><span>mo shagart gan cháim gan ghnáis gan ghruaim ina ghnaoi,</span>
<lb n="2977"/><span>dalta na dáimhe, bráthair, sua, is saoi,</span>
<lb n="2978"/><span>gan mhairg ina cháil, gan chás gan chruas ina chroí.</span></p>
<lb n="2979"/>
<lb n="2980"/><p><span>Óm chroí fád dhéinse léigim foireann ar fán,</span>
<lb n="2981"/><span>míle bé is céad gan foithin ar lár,</span>
<lb n="2982"/><span>dod dhíon go héag gan taom gan tuisle gan táir,</span>
<lb n="2983"/><span>is do bhuíon go léir gan chéim gan chroime gan chrá.</span></p>
<lb n="2984"/>
<lb n="2985"/><p><span>Ós cráite mise is go bhfuilim go breoite tréith</span>
<lb n="2986"/><span>gan cháil gan chiste gan chruinneas gan chóir gan chéim,</span>
<lb n="2987"/><span>ó táim gan mhire is gur fiosach mé leointe i mbaol</span>
<lb n="2988"/><span>ní foláir go gcuirfir mé am chlipeadh don óspidéal!</span>
<lb n="2989"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

An Mangaire Súgach

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

An Mangaire Súgach

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
