Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Amhráin Airt Mhic Chubhthaigh II</title><author><name type="main">Art Mac Cubhthaigh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L288</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1773ob 18D</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L288</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Amhráin Airt Mhic Chubhthaigh II</title><author>Art Mac Cubhthaigh</author><imprint><publisher>Dún Dealgan: Preas Dhún Dealgan, 1926</publisher><date>1773ob 18D</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>CÚILFHIONN NÍ CHUINNE.</span>
<lb n="2"/><span>Tá géag gheal dheasuighth' bhéil-bhinn bhreasnaidh</span>
<lb n="3"/><span>Ag céimniughadh mar an lile fá'n árd seo thiar,</span>
<lb n="4"/><span>Agus éanlaith na cruinne go n-éistid go h-uile</span>
<lb n="5"/><span>Le h-éifeacht a binnis gach lá gan chian;</span>
<lb n="6"/><span>Tá a déid chaoin' chailce déanta i n-a seasamh,</span>
<lb n="7"/><span>Mar an ivory is gile dá dtainic ariamh,</span>
<lb n="8"/><span>Agus réidh-mhil na mbeach ag sgaoileadh 'na ceathaibh</span>
<lb n="9"/><span>I n-aol-ghnúis ghartha Máire na gciabh.</span></p>
<lb n="10"/>
<lb n="11"/><p><span>Tá an fhial-bhean seo ar lasadh i ndiadhacht 's i ndeise,</span>
<lb n="12"/><span>Mar ghrian-sholus maidne a dheallruigheas gach ló;</span>
<lb n="13"/><span>'S níl iarla da'r geineadh ariamh ins a' chruinne</span>
<lb n="14"/><span>Nachar mian leis an lile ud d'fhághail mar stór:</span>
<lb n="15"/><span>Ciall nachar milleadh, sgéimh nachar truailleadh,</span>
<lb n="16"/><span>Ariamh nachar milleadh a mórdhacht go fóill,</span>
<lb n="17"/><span>'S go bhfuil a píob is a mama ar lí cluimh na h-eala</span>
<lb n="18"/><span>Nó mar ladhg ar stad ar árd-shliabh Maoldórn.</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Dá dtiocadh Iuno agus Helen go nua-dheas chugainn,</span>
<lb n="21"/><span>Le gach snuadh-mhnaoi dá rabh ins an Ádhamh-chloinn</span>
<lb n="22"/><span>ariamh,</span>
<lb n="23"/><span>'Siad 'cnuasach fá'n lile i ndún a chois coilleadh,</span>
<lb n="24"/><span>Nó siubhal leis na nimphibh i n-alt ar a' tsliabh,</span>
<lb n="25"/><span>Na trí t-siúr fuair toiseach cúrsa Pharnassus,</span>
<lb n="26"/><span>Is ciún-chruit mhic Mhanair ag árdughadh siansa,</span>
<lb n="27"/><span>'S gurab í 'n Chúilfhionn Ní Chuinne thug a' chliú uatha</span>
<lb n="28"/><span>go h-uile,</span>
<lb n="29"/><span>Mar dhúsgadh na gealaighe i gceart-lár na réalt.</span></p>
<lb n="30"/>
<lb n="31"/><p><span>Á mbíodh sí 'na aice ag éirighe dó Pharis,</span>
<lb n="32"/><span>Tráth leagadh an ubhall ar lár ins a tsliabh,</span>
<lb n="33"/><span>Is chuir Iúna, Bhénus, is Pallas a n-éideadh dá gcneasaibh,</span>
<lb n="34"/><span>Féachaint cia h-aca b'áilne de'n triar;</span>
<lb n="35"/><span>An séad ud budh deise dhéanfadh-se dí-se,</span>
<lb n="36"/><span>Nó gó gceanglóchadh cumann gráidh dí go dian,</span>
<lb n="37"/><span>Is Iphigénia ní rachadh i dh'éag ar na longaibh</span>
<lb n="38"/><span>Laoghdadh i dtonnaibh sásamh na ndia.</span></p>
<lb n="39"/>
<lb n="40"/><p><span>A phéarla dheis leinbh, bhuadhair tusa an iomad,</span>
<lb n="41"/><span>Ó Éirne go h-imeall Cháirlinn na n-iasg;</span>
<lb n="42"/><span>Is go mbéarr liom ná 'r chruthuigheadh de shaidhbhreas na</span>
<lb n="43"/><span>cruinne</span>
<lb n="44"/><span>Go mbéinn do do mhealladh le ráfla sians'.</span>
<lb n="45"/><span>Mo léan, nach bhfuil mise agus géag an fhuilt chlannaigh</span>
<lb n="46"/><span>Ar cealadh seal tamaillt fá chlár gan chian,</span>
<lb n="47"/><span>Ar a' ndúil 's go mbéidhmís cóiriughadh saor-channaí</span>
<lb n="48"/><span>leanna,</span>
<lb n="49"/><span>Agus an spéis ud bheith eadrainn mar ba ghnáthach</span>
<lb n="50"/><span>linn ariamh.</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>Tá mo chéadfaidh ar mearughadh, buaidhearta fá'n</span>
<lb n="53"/><span>chorruighe</span>
<lb n="54"/><span>A d'éirigh ar Mhaighistreas Máire le bliadhain;</span>
<lb n="55"/><span>Is a ghéag ghlan daithte, léigheasuigh mo aicid,</span>
<lb n="56"/><span>Le sméideadh do rosg is áilne ná an ghrian.</span>
<lb n="57"/><span>Réalt ghlan na maidne is féile da'r cumadh,</span>
<lb n="58"/><span>Saor-ingéan Uí Chuinne de rása Uí Néill,</span>
<lb n="59"/><span>Is a sgéimh ud le'r teasgadh i n-éagchrith clann Uisnigh,</span>
<lb n="60"/><span>Gur éaluigh sí leat-sa ó Dheirdre na gciabh.</span></p>
<lb n="61"/>
<lb n="62"/><p><span>Mar thug Iúdith gan mhearughadh faothamh do'n chathair,</span>
<lb n="63"/><span>Tráth maothadh le Baccus sár-laoch na gcéad,</span>
<lb n="64"/><span>A phlúir sgoith na mban is úire dá bhfacas,</span>
<lb n="65"/><span>Tabhair congnamh anois damh chum mo phárdún a thriall.</span>
<lb n="66"/><span>Deir na h-ughdair dá ndeanadh Iúdas an aithrighe</span>
<lb n="67"/><span>Nach ndiúltfaidhe 'sna flaithis a shlánughadh do shíor,</span>
<lb n="68"/><span>Is a chúilfhionn na gcarad, umhluighim 'sa' deabhaidh,</span>
<lb n="69"/><span>'S gurab é cluain mhire an pheacaidh a d'athraigh mo</span>
<lb n="70"/><span>chiall.</span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>ABHAINN NA BHFAN.</span></p>
<lb n="73"/>
<lb n="74"/><p><span>Maidin Dia Domhnaigh amháin bhí Art ag dul un Aifrinn</span>
<lb n="75"/><span>Tharlaidh go rabh tuile mhór i n-Abhainn na bhFan agus cha</span>
<lb n="76"/><span>dtiocfadh leis a dhul thairis.  Shuidh sé síos agus chan se.</span></p>
<lb n="77"/>
<lb n="78"/><p><span>A Abhainn na bhFan, a shiubhlas go cam,</span>
<lb n="79"/><span>Ná mairidh tú 'do thráigh líonta;</span>
<lb n="80"/><span>Tá tú mar bhéadh leomhan mear romham 'sa ngleann,</span>
<lb n="81"/><span>Eadar mé agus an tor naomhtha;</span>
<lb n="82"/><span>Acht is cumhan liom an t-am a rabh Seon agus Seaghan</span>
<lb n="83"/><span>Ag imirt ar do thóin go h-aereach.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>ADEIR CLANN LIÚTAIR.</span></p>
<lb n="86"/>
<lb n="87"/><p><span>Adeir clann Liútair atá i gcúirt 's i gcóistibh,</span>
<lb n="88"/><span>Go bhfuighinn-sa vota ar a gcreideamh féin,</span>
<lb n="89"/><span>Fearann saor, agus gunnaidh seolta,</span>
<lb n="90"/><span>Agus mo hata cóiruigh' le cross-cockade,</span>
<lb n="91"/><span>Fíon is féasta dá ghléas ar bórd damh,</span>
<lb n="92"/><span>Ar feadh mo lóisdin 's go deireadh an lae,</span>
<lb n="93"/><span>'S nach mb'fhéarr an tslighe dhamh-sa síneadh leobhtha</span>
<lb n="94"/><span>Ná bheith 'm stócach ar fhásan Gaedheal?</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>Dearbhthar damh-sa nach bhfuil acht clóic</span>
<lb n="97"/><span>Ag an eaglais Rómhanach do chur ar Ghaedhil,</span>
<lb n="98"/><span>Is má chreidim iad-san go mbéad 'mo dheóraidhe</span>
<lb n="99"/><span>I gcríochaibh Fódhla feasta faoi léan.</span>
<lb n="100"/><span>Anois is mian liom síneadh leóbhtha,</span>
<lb n="101"/><span>Agus éirighe cródha ar a bhfásan féin;</span>
<lb n="102"/><span>Is má deir mo ghaoltaí gur baoth mo dhóigh-sa,</span>
<lb n="103"/><span>Goidé sin dhóibh-san nuair a bhéas mé 'gcéim.</span></p>
<lb n="104"/>
<lb n="105"/><p><span>Adeir Dan is Hector is Drummon leobhtha,</span>
<lb n="106"/><span>Nach bhfuil an chóir aige neoch acht iad fhéin,</span>
<lb n="107"/><span>Is gur i dteampall Glasgo a lasadh an tóirse</span>
<lb n="108"/><span>Le fearaibh cródha na mbreacan ria'ach.</span>
<lb n="109"/><span>A Rí thug Maoise is a phobal óirdheirc,</span>
<lb n="110"/><span>Thríd thonn' na bóchna 's na muir-ruadh saor,</span>
<lb n="111"/><span>Má gheibh siad aoibhneas ar shlighe na glóire,</span>
<lb n="112"/><span>Nach claoidhte an dóigh atá ar chlannaibh Gaedheal<<.>></span></p>
<lb n="113"/>
<lb n="114"/><p><span>A shagairt chaomhamhail is binne glórthaí,</span>
<lb n="115"/><span>I gcríochaibh Fódhla ag teagasg Gaedheal,</span>
<lb n="116"/><span>Cuimhnigh 'ríst leat ar bhaois na h-óige,</span>
<lb n="117"/><span>Is go rabh mé in do eolas ag tosach léighinn.</span>
<lb n="118"/><span>Tá mic tíre dá chur i gclodh dhamh,</span>
<lb n="119"/><span>Agus iad i gcótaibh na gcaorach ria'ach,</span>
<lb n="120"/><span>Nach bhfuil acht cruinneacht ins an arán ghlórmhar,</span>
<lb n="121"/><span>A ndéantar feoil de le guidhe na cléir'.</span></p>
<lb n="122"/>
<lb n="123"/><p><span>Beir mo chaoin-bheannacht deasaigh' órduigh'</span>
<lb n="124"/><span>Chuig an tóirse de sgoith na nGaedhil;</span>
<lb n="125"/><span>Ar faith' Dhúin-Gaill nuair a bhí tú 'do óig-fhear,</span>
<lb n="126"/><span>Go ndéanfá cóisir agus cuirm céad;</span>
<lb n="127"/><span>Ó fuair tú an céim a bheith anois pósta,</span>
<lb n="128"/><span>Le maighdin ghlórmhar na bhFlaithis saor,</span>
<lb n="129"/><span>Cáil de'n íce atá in do lóisdin</span>
<lb n="130"/><span>Cuir do threorughadh mo laige fhéin.</span></p>
<lb n="131"/>
<lb n="132"/><p><span>CATHAL MHAC AOIDH.</span></p>
<lb n="133"/>
<lb n="134"/><p><span>A chuisle 's a stóir, 's a chos dheas i mbróig,</span>
<lb n="135"/><span>Is a ghráidh na mban óg is áille dlaoi,</span>
<lb n="136"/><span>Níl a'n chaiptin ó Bhóinn go Doire na seol,</span>
<lb n="137"/><span>A sgapfadh an t-ór le Cathal Mhac Aoidh.</span></p>
<lb n="138"/>
<lb n="139"/><p><span>Shuidhfeadh sé ar bhórd, is dheanfadh sé ceol,</span>
<lb n="140"/><span>Agus sgaoilfeadh sé ór go leor ar a' tsaoghal;</span>
<lb n="141"/><span>Tá a chlaidheamh ar a ghlaic 's é síor-dheanamh creach,</span>
<lb n="142"/><span>Is tá'n réim sin gan stad le Cathal Mhac Aoidh.</span></p>
<lb n="143"/>
<lb n="144"/><p><span>A Rí flaithis Dé bheir solus 'sa ngréin,</span>
<lb n="145"/><span>Go sábhailidh tú mé ar thubaiste an tsaoghail,</span>
<lb n="146"/><span>'S nach bhfuil oirid a'n éan dá bhfosglann a bhéal,</span>
<lb n="147"/><span>Nach n-abrann liom fhéin go ngoidfinn a' saoghal.</span></p>
<lb n="148"/>
<lb n="149"/><p><span>Thug siad a mbréag, ní gadaidhe mé fhéin,</span>
<lb n="150"/><span>Ar son mé bheith éadtrom, earraideach, baoth,</span>
<lb n="151"/><span>'S dá mbainfainn luach éadaigh do bhodaigh' an Bhéarla,</span>
<lb n="152"/><span>Cé bheadh 'na dhéidh ar Chathal Mhac Aoidh?</span></p>
<lb n="153"/>
<lb n="154"/><p><span>Dá bhfeicfá-sa Sánuidh, bodach an Sgála,</span>
<lb n="155"/><span>A spunóg 'na láimh 's é slugadh a chuid bídh,</span>
<lb n="156"/><span>Is mise ar mo shámhas amuigh ins a' stábla,</span>
<lb n="157"/><span>An gearran is fearr le Cathal 'sa' tsrian.</span></p>
<lb n="158"/>
<lb n="159"/><p><span>'Sé Uilliam Piaras an giosdaire fiadhta,</span>
<lb n="160"/><span>Agus allus an aidhbheirseor' aige mar mhnaoi,</span>
<lb n="161"/><span>Is aoibhinn 's is cródha a gheobhainn-se an t-eolas,</span>
<lb n="162"/><span>Ar fud a chuid bó dá dorcha an oidhch'.</span></p>
<lb n="163"/>
<lb n="164"/><p><span>Tá mo ghaol le Ó Néill, is le Maguidhir ó'n Sgéith,</span>
<lb n="165"/><span>Is gach uaisle dhá mhéad dá dtig liom a rádh</span>
<lb n="166"/><span>Raghallaigh is Ruarcaigh, Mathghamhnaigh is Búrcaigh,</span>
<lb n="167"/><span>Gealach na gcuantaí, Cathal Mhac Aoidh.</span></p>
<lb n="168"/>
<lb n="169"/><p><span>AN EASCAINE.</span>
<lb n="170"/><span>Bhí bata innealta ag Art mhac Cubhthaigh, agus bhí sé ar</span>
<lb n="171"/><span>lóisdín, agus ar maidin cha rabh an bata le fághail aige.</span>
<lb n="172"/><span>Ag imtheacht dó ag an doras dubhairt sé.</span></p>
<lb n="173"/>
<lb n="174"/><p><span>"Cibé a rabh rún a ghoid mo bhata aige</span>
<lb n="175"/><span>Míle cnapan go rabh ag an lubhra air,</span>
<lb n="176"/><span>Cancar go rabh ins na h-altaibh air,</span>
<lb n="177"/><span>Gearradh tairt agus muchaidh air,</span>
<lb n="178"/><span>Agus aicid an fhiabhrais bhallaigh go mbainidh gar</span>
<lb n="179"/><span>na súl de."</span></p>
<lb n="180"/>
<lb n="181"/><p><span>DÓMHNALL NA GRÉINE.</span></p>
<lb n="182"/>
<lb n="183"/><p><span>Commoradh 's froilic thug Artur a Wallace</span>
<lb n="184"/><span>Do Dhómhnall na Gréine, cluisidh a thréartha;</span>
<lb n="185"/><span>Dá mbeadh sé seachtmhain i dtoigh leanna raca</span>
<lb n="186"/><span>Ní thiocfadh aon-néal air, 's b'annamh dithchéille air.</span></p>
<lb n="187"/>
<lb n="188"/><p><span>d'ólfadh sé a dtuillfeadh sé i gcuideachta a ngoidfeadh</span>
<lb n="189"/><span>sé,</span>
<lb n="190"/><span>Is b'fhéirrde toigh an óil de, is ghabhfadh sé ceol dóibh;</span>
<lb n="191"/><span>Le feabhas a chuideachta mheallfadh sé 'n iomad</span>
<lb n="192"/><span>De chailiníbh óga díomh'nach' is pósta.</span>
<lb n="193"/><span>Léigheasfadh sé ceathrar ar mhúchadh 's ar chasachtaigh,</span>
<lb n="194"/><span>B'fhurus do ghléas é, giolla na seiche:</span>
<lb n="195"/><span>Péantóir, is dathadóir, is fear dhéanfadh witches é,</span>
<lb n="196"/><span>Phollfadh sé criathairí, turnadóir mias é.</span></p>
<lb n="197"/>
<lb n="198"/><p><span>Bíodh sgála calceannfhionn in a ghlan acra,</span>
<lb n="199"/><span>Alpurnach tréitheach, cuisleannach féitheach,</span>
<lb n="200"/><span>Plucadh is placadh, ó neóin go dtí maidin,</span>
<lb n="201"/><span>Mála mór mairte - siúd samhail a mhéadail.</span></p>
<lb n="202"/>
<lb n="203"/><p><span>Níl ceardaidhe, nó gabha, nó fear déanta potaí</span>
<lb n="204"/><span>Nár sháruigh an déagh-mhac, 's d'fuaghfadh sé an t-éadach;</span>
<lb n="205"/><span>Dhéanfadh sé hata d'fhoghnóchadh do'n easpóg,</span>
<lb n="206"/><span>Srian, agus diallaid, is periwig iarla.</span></p>
<lb n="207"/>
<lb n="208"/><p><span>Dhéanfadh sé stanna le Aodh Mhac na Mara,</span>
<lb n="209"/><span>Agus fonnsa nach sgaoileadh go h-éag, mar a</span>
<lb n="210"/><span>shaoilim;</span>
<lb n="211"/><span>Leasfadh sé leathar gan greim ar bith cairteacha,</span>
<lb n="212"/><span>Mhairfeadh seacht mbliadna mura bhfeallfeadh na</span>
<lb n="213"/><span>h-iallacha.</span></p>
<lb n="214"/>
<lb n="215"/><p><span>Grúm agus jockey é 'riamh nachar leagadh,</span>
<lb n="216"/><span>Sheinnfeadh sé ar phíobachaibh, 's ar an uile sheort</span>
<lb n="217"/><span>siansain;</span>
<lb n="218"/><span>Le h-aol is le clochaibh gurab é dhéanfadh an obair,</span>
<lb n="219"/><span>Shnámhfadh an Éirne is trasna ar an tréan-mhuir.</span></p>
<lb n="220"/>
<lb n="221"/><p><span>Ba mhaith a léim-reatha, 's a naoi mbuille bhata,</span>
<lb n="222"/><span>In aimsir retréata smalcfadh sé céad fhear:</span>
<lb n="223"/><span>Níl cailleach i gCáirlinn nach dtuitfeadh i ngrádh leis,</span>
<lb n="224"/><span>Muna ndeanfadh sé acht sméideadh bhogfadh siad</span>
<lb n="225"/><span>fhéin leis.</span></p>
<lb n="226"/>
<lb n="227"/><p><span>Níl aon neach a maireann nár sháruigh sé i gcleasaibh,</span>
<lb n="228"/><span>B'fhurus a dhéanamh bhí sé ró-thréitheach;</span>
<lb n="229"/><span>Samhail mo ghruagaigh mar Lughaidh Lámh-fhada,</span>
<lb n="230"/><span>Mar Alasdran tréitheach nó Hercules Gréigeach.</span></p>
<lb n="231"/>
<lb n="232"/><p><span>Níl ceardcha 'sa' domhan nár sháruigh gan dochar,</span>
<lb n="233"/><span>Is níor chuireadar bréag ar Dhomhnall na Gréine.</span>
<lb n="234"/><span>Gréasaidhe chum molta é, printóir maith leabhar é,</span>
<lb n="235"/><span>Dheanfadh sé céachta do threabhfadh gan aon leis.</span></p>
<lb n="236"/>
<lb n="237"/><p><span>Glasfaire ar fheabhas é ba daoire bhí i gCorcaigh é,</span>
<lb n="238"/><span>Sheinnfeadh sé ar théadaibh, Dómhnall na Gréine.</span>
<lb n="239"/><span>Bád agus coite dodhéanfadh sé go tapaidh,</span>
<lb n="240"/><span>Stiúrfadh sé an chaol-mhuir anonn chum na Gréige.</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>Bórd agus leabaidh dodhéanfadh gan tiobadh,</span>
<lb n="243"/><span>Agus dhéanfadh sé bríste de chroiceann na caorach;</span>
<lb n="244"/><span>Dhéanfadh píopa do charaid agus chuirfeadh tombac</span>
<lb n="245"/><span>ann,</span>
<lb n="246"/><span>Agus dhéanfadh stilleoireacht ar fheabhas do gach duine.</span></p>
<lb n="247"/>
<lb n="248"/><p><span>Dhéanfadh sé muileann a thógbhail 's do bhreacadh,</span>
<lb n="249"/><span>Ní ghlacfadh sé pighinn ar son a shaothair:</span>
<lb n="250"/><span>Sclátaire tapa é, dá bhfuigheadh fear freastail,</span>
<lb n="251"/><span>Dodhéanadh le réim, siúd is mór árd i gcéin é.</span></p>
<lb n="252"/>
<lb n="253"/><p><span>D'ólfadh deoch leanna, is é fhéin bheith ga ceannach,</span>
<lb n="254"/><span>Neamh-chead do na bráithribh, daoine gan náire;</span>
<lb n="255"/><span>Dhéanfadh sé pitser do shuidhfeadh 'sa' chistean,</span>
<lb n="256"/><span>A chongbhochadh Geneva d'ólfadh na ladies.</span></p>
<lb n="257"/>
<lb n="258"/><p><span>Is líomhtha a theanga i mBéarla 's i Laidion,</span>
<lb n="259"/><span>Sgríobhfadh sé Gaedhilig, Dutch, agus Gréigis;</span>
<lb n="260"/><span>Le neart is a dhochas gur sháruigh sé 'n domhan,</span>
<lb n="261"/><span>Is sin agaibh tréartha Dómhnaill na Gréine.</span></p>
<lb n="262"/>
<lb n="263"/><p><span>ART ÓG Ó NÉILL.</span></p>
<lb n="264"/>
<lb n="265"/><p><span>A Airt óig Uí Néill, a shaorchlann is glaine cáil,</span>
<lb n="266"/><span>Ursa chogaidh is daingne le béim-neart i gcríochaibh</span>
<lb n="267"/><span>Fáil,</span>
<lb n="268"/><span>Dá dtrialladh Eoghan is Féidhlim go hÉirinn annsoir</span>
<lb n="269"/><span>ó'n Spáinn,</span>
<lb n="270"/><span>Ag gríosadh Chonaill Chéarnaigh go ndéanfadh arís ar</span>
<lb n="271"/><span>ndáil,</span>
<lb n="272"/><span>Mar Chonn na lann i Magh Léana ag tréaghdadh is ag</span>
<lb n="273"/><span>casgairt cháich,</span>
<lb n="274"/><span>Amhail Chú na néachta i ngléas na maghaí báird,</span>
<lb n="275"/><span>Le faobhar gearraidh géar-lann budh tréitheach a chroidhe</span>
<lb n="276"/><span>'s a lámh,</span>
<lb n="277"/><span>Nó gur éirigh an daróg suas ar géaradh buaidhreadh a</span>
<lb n="278"/><span>lán.</span></p>
<lb n="279"/>
<lb n="280"/><p><span>A phlanda úir na féile, ó Fhéidhlim a n-eochair ghráidh,</span>
<lb n="281"/><span>d'fhosgaladh croidhe na nÉiriceach mar Elias na leabhar</span>
<lb n="282"/><span>bán,</span>
<lb n="283"/><span>'S nach mbraithfeadh duisin déirce, nó ré-chiosan líonta</span>
<lb n="284"/><span>lán,</span>
<lb n="285"/><span>I dtúis nó i ndeireadh féile nó aige éisteacht i n-aimsir</span>
<lb n="286"/><span>Cháisg,</span>
<lb n="287"/><span>Mar Mhaoise 'triall ó'n Éiphte tráth séideadh na tonna'</span>
<lb n="288"/><span>dtráigh,</span>
<lb n="289"/><span>Ar fuagradh cóimhéada Dé atá i néaltaibh na áird,</span>
<lb n="290"/><span>Ach 'sé 'bháis a d'fhág faoi léan sinn aige sréadaidhe na</span>
<lb n="291"/><span>n-iomad cáin -</span>
<lb n="292"/><span>Mac Naois Uí Chuinne, maor na gcluigin d'ar mbuaidh</span>
<lb n="293"/><span>readh gach lá.</span></p>
<lb n="294"/>
<lb n="295"/><p><span>A ghéag ó'n abhaill chumhra, a dusgadh de sliocht na mná,</span>
<lb n="296"/><span>A rabh céad de ríghthe dúthchais i n-uír-fhlaithis Theamhair</span>
<lb n="297"/><span>áird,</span>
<lb n="298"/><span>Gan thrácht ar phrionnsaíbh cúigí, bhí siúd ann de righthe</span>
<lb n="299"/><span>Fáil,</span>
<lb n="300"/><span>Nach ar milleadh ariamh 'sa' chúrsa is nach ar umhluigh ar</span>
<lb n="301"/><span>alpan fhághail,</span>
<lb n="302"/><span>Dá maireadh as a' luaithrigh sin go nua 'r ais i gcríoch</span>
<lb n="303"/><span>mar ghnáith,</span>
<lb n="304"/><span>An t-Athair Féidhlim ar dtúis a sgrúdadh na psailm</span>
<lb n="305"/><span>sáimh,</span>
<lb n="306"/><span>Nó clann Eoghain mhic Airt, thug cúla le na ndúthaigh go</span>
<lb n="307"/><span>cogadh i Spáinn,</span>
<lb n="308"/><span>Cha phósfaidhe mise ar laighead mo chisde ins an teampall</span>
<lb n="309"/><span>ar ball.</span></p>
<lb n="310"/>
<lb n="311"/><p><span>Níl prionnsa deas da'r h-áireamh fa'n Ádhamh-chlainn</span>
<lb n="312"/><span>ariamh go fóill,</span>
<lb n="313"/><span>Rí nó barún láidir a d'fhás ó threibh Mhilidh an óir,</span>
<lb n="314"/><span>Nach bhfuigheadh na srotha gráidh ag fágbháil a chroidhe</span>
<lb n="315"/><span>gach neóin,</span>
<lb n="316"/><span>Mar Ghuaire sgabadh máma ar ar náisiún tré réir na</span>
<lb n="317"/><span>seód,</span>
<lb n="318"/><span>Gur thosuigh inse airsigh le bair-bhéal na sgóltaigh cóir,</span>
<lb n="319"/><span>Le mac Fénius, árd-fhlaith a d'athruigh gach teanga ar</span>
<lb n="320"/><span>dóigh,</span>
<lb n="321"/><span>Fuair Scótia inghean ríogh Pháro an tráth sin mar chéile</span>
<lb n="322"/><span>dó,</span>
<lb n="323"/><span>Is uatha sileadh anuas gan mhilleadh an Gaedhil-ghlais</span>
<lb n="324"/><span>gan chló.</span></p>
<lb n="325"/>
<lb n="326"/><p><span>DO B'ÚR-GHLAS DUILLEABHAR.</span></p>
<lb n="327"/>
<lb n="328"/><p><span>Do b'úr-ghlas duilleabhar gach coilleadh ag líonadh do</span>
<lb n="329"/><span>bhláth,</span>
<lb n="330"/><span>Is nua-chnu na n-abhaill le measa do shíor a ghnáith,</span>
<lb n="331"/><span>Driúcht ceatha meala le barraibh na gcraobh gach áit,</span>
<lb n="332"/><span>No gur dhúisigh an deamhan, an nathair nimhe 'chuir an</span>
<lb n="333"/><span>saoghal un báin.</span></p>
<lb n="334"/>
<lb n="335"/><p><span>Tiocfaidh lubhra 'chois aicid ar gach aicme 'na phiantaibh</span>
<lb n="336"/><span>báis,</span>
<lb n="337"/><span>Fiabhras leabtha, galar gasta, agus éagspairn,</span></p>
<lb n="338"/>
<lb n="339"/><p><span>Is go gcríonochadh amharc ó Theamhair go Sléibhte Cháirlinn.</span></p>
<lb n="340"/>
<lb n="341"/><p><span>Níl snake nó basilisk i gcuan Acheron na bpianta tláith,</span>
<lb n="342"/><span>Toad nó crocadile nach gcreathnochadh nuair chidhfeadh an</span>
<lb n="343"/><span>ghráin,</span>
<lb n="344"/><span>Carnadh an tubaiste thainic chugainn chum an tsaoghail</span>
<lb n="345"/><span>ar ball,</span>
<lb n="346"/><span>Ó Luicifer mallaigh' chuir flaitheas na n-aingeal un báin.</span></p>
<lb n="347"/>
<lb n="348"/><p><span>A Rí chum an domhan, idir thalamh, is linn, is tráigh,</span>
<lb n="349"/><span>Is chuir díle as na flaithis le'r bascughadh síol Éabha is</span>
<lb n="350"/><span>Ádhaimh,</span>
<lb n="351"/><span>Acht Noe 'gus a bhunadh bhí ag imtheacht leo fhéin 'san</span>
<lb n="352"/><span>airc,</span>
<lb n="353"/><span>Mura gclaoidhfaidh tú an conach faoi'n earrach béidh an</span>
<lb n="354"/><span>saoghal na phláigh.</span></p>
<lb n="355"/>
<lb n="356"/><p><span>MISE AN T-OLLAMH SAOITHEAMHAIL.</span></p>
<lb n="357"/>
<lb n="358"/><p><span>Mise an t-ollamh saoitheamhail sin Peadar Mhac Conaill,</span>
<lb n="359"/><span>Teagamh dul na slighe mé cos ísiol Dia Domhnaigh,</span>
<lb n="360"/><span>Lámh le seipeal Chríosta, mar rabh craosairí ag ól ann,</span>
<lb n="361"/><span>Is thug siad bumper líonta gan íneadh in mo dhórn damh -</span>
<lb n="362"/><span>Is éist, a sgolog, éist.</span></p>
<lb n="363"/>
<lb n="364"/><p><span>Nuair chruinnigheadar gach partaidh do ghárdaigh Clainn'</span>
<lb n="365"/><span>Lóbuis,</span>
<lb n="366"/><span>Bhí sgolog reamhar shásta na phatriarc leobhtha,</span>
<lb n="367"/><span>Sé dubhairt se go cráibhtheach fa'n dtráth so Dia Domhnaigh,</span>
<lb n="368"/><span>Nár chóir an altóir fhágbhail gan sgáird whiskey ól</span>
<lb n="369"/><span>ann -</span>
<lb n="370"/><span>Is éist, a sgolog, éist.</span></p>
<lb n="371"/>
<lb n="372"/><p><span>Bhí Mhac Cearachair fághaidh i mbrannrai Mhic Eóin ann,</span>
<lb n="373"/><span>Bhí fomhar <foghmhar> aca láidire fáidh ná Cramóna,</span>
<lb n="374"/><span>Bhí an deachmhadh dá charnughadh, is rath ar a' phonar,</span>
<lb n="375"/><span>Is dá mbéadh a' chailis lámh leo níor chás a bheith ag ól</span>
<lb n="376"/><span>lei -</span>
<lb n="377"/><span>Is éist, a sgolog, éist.</span></p>
<lb n="378"/>
<lb n="379"/><p><span>Arsa Cearrachair go fiadhta "dar fiach, s dar na</span>
<lb n="380"/><span>dúile,</span>
<lb n="381"/><span>Ní shuidhim aon ndeachmhadh 'mbliadna gan riasun do</span>
<lb n="382"/><span>mo chumhdach,</span>
<lb n="383"/><span>Tá gorta mór ag triall ó Atha Ria go Dún Gúile,</span>
<lb n="384"/><span>Is béidh guinea ar a chíodh fríd a' trian so do'n cúigeadh -</span>
<lb n="385"/><span>Is éist, a sgolog, éist."</span></p>
<lb n="386"/>
<lb n="387"/><p><span>BODAIGH NA hEORNA.</span></p>
<lb n="388"/>
<lb n="389"/><p><span>Tá bodaigh na hEorna i gcorruighe go mór liom,</span>
<lb n="390"/><span>Mar tá mise beo dá mbuaidhreadh;</span>
<lb n="391"/><span>Is dá dtabhradaois beoir agus mil in mo dhórn damh,</span>
<lb n="392"/><span>Cha mholfainn go deóidh a dtréartha.</span></p>
<lb n="393"/>
<lb n="394"/><p><span>Níl aon chailin buidhe crón i lásaibh a' stró,</span>
<lb n="395"/><span>Nach gcruinnigheann ór is saidhbhreas,</span>
<lb n="396"/><span>Go mbéidh sí cóirighth' i síoda 's i sról,</span>
<lb n="397"/><span>Agus putóg nó dó i n-a héadan.</span></p>
<lb n="398"/>
<lb n="399"/><p><span>Is tócamhail an tseóid inghéan bodaigh 'sa' ród,</span>
<lb n="400"/><span>Is cha ghlacann sí córughadh Gaedhealach,</span>
<lb n="401"/><span>Mur mbéidh hata uirth ar dóigh, is crios air de'n ór,</span>
<lb n="402"/><span>Is cleite ag treabhadh na gaoithe.</span></p>
<lb n="403"/>
<lb n="404"/><p><span>Aige altóir na cléire is tócamhail a ngléas,</span>
<lb n="405"/><span>Lucht curcaigh na gcéibhin suaithnigh;</span>
<lb n="406"/><span>Is a mbodaigh ag buaidhreadh an phobail go léir,</span>
<lb n="407"/><span>Is an ghaoith-ropais ag séideadh uatha.</span></p>
<lb n="408"/>
<lb n="409"/><p><span>Dá seasóchadh an méid sin front agus rere,</span>
<lb n="410"/><span>Ó dheasaigh siad i séadtaibh nua-gheal,</span>
<lb n="411"/><span>Is a ngaoltaí go léir ag slugadh na léab,</span>
<lb n="412"/><span>I gcrioslach de'n daoir-ghiollaibh tuata.</span></p>
<lb n="413"/>
<lb n="414"/><p><span>Níl aon sagart nó bráthair de chineal na srathar,</span>
<lb n="415"/><span>Dá dtigeadh 'na ndáil ar féasta,</span>
<lb n="416"/><span>Nach mbéadh buideal ar clár 's a ngloine na láimh,</span>
<lb n="417"/><span>Is na bodaigh ag ól sláinte a chéile.</span></p>
<lb n="418"/>
<lb n="419"/><p><span>Adeir siad gur stráigh bocht dona gan ádh mé,</span>
<lb n="420"/><span>'Cumadh mo chuid dántaí bréagaigh,</span>
<lb n="421"/><span>Is mur stadfaidh gan spás go gcluintear ós árd</span>
<lb n="422"/><span>Na cluigini dá gcrathadh 'mo dhéidh-se.</span></p>
<lb n="423"/>
<lb n="424"/><p><span>Mallacht na n-órd is eascain' ón Róimh,</span>
<lb n="425"/><span>Go dtuitidh ar phór na bpéistí,</span>
<lb n="426"/><span>Bhíos ag bagart gach ló ar ollaimh an cheóil,</span>
<lb n="427"/><span>Is nach mbronnann ortha ór nó éadail.</span></p>
<lb n="428"/>
<lb n="429"/><p><span>Acht má théid bodaigh na heorna ar mire dá ndeóin,</span></p>
<lb n="430"/>
<lb n="431"/><p><span>Béidh mise pósta feasta go deóidh,</span>
<lb n="432"/><span>Le treibh mhilis chrodha an Ghaedhil-ghlais.</span></p>
<lb n="433"/>
<lb n="434"/><p><span>FEARTLAOI AIRT MHIC CHUBHTHAIGH.</span></p>
<lb n="435"/>
<lb n="436"/><p><span>A Thulach Árd, ar gnáthach na mílte</span>
<lb n="437"/><span>Theacht gach lá d'uaislibh ríoghrach',</span>
<lb n="438"/><span>Fá do chúm is fá bhruach do bhruighne,</span>
<lb n="439"/><span>Áit a mbéadh gach flaith mar mhian ris</span>
<lb n="440"/><span>Ag éisteacht le príomh dhámhaibh Íre,</span>
<lb n="441"/><span>Ag sárughadh gach eagnach le meanmuin líomhtha.</span></p>
<lb n="442"/>
<lb n="443"/><p><span>Is iomdha seanaidhe is dese shaoitheamhail,</span>
<lb n="444"/><span>Míleadh tréitheach, is uachtarán tíre,</span>
<lb n="445"/><span>Bhíodh cruinn le h-uaill 'san dún-lios aoibhe,</span>
<lb n="446"/><span>I gceacht gan fhuath, gan ghruaim, gan díombá,</span>
<lb n="447"/><span>Is gach díorma nóch a dtigeadh do'n chríc-se,</span>
<lb n="448"/><span>Go dtiocfadh aig uabhar fa'n mhaigh shnuadhmhar cheadna.</span></p>
<lb n="449"/>
<lb n="450"/><p><span>Is mór an crádh 'sa' mhairgne shíorraidhe,</span>
<lb n="451"/><span>d'fheicsin i n-éagmhais na dtriath-sa shiollaidhé,</span>
<lb n="452"/><span>Ó Eoghan Mhor a chuir gleo ar ríghthibh,</span>
<lb n="453"/><span>Is bhain urraim, is Conn 'na cheann ar mhíltibh dhíot,</span>
<lb n="454"/><span>Gan fréamh ar fághail daobhtha fá dheas nó chlí</span>
<lb n="455"/><span>Acht faobhthaidh táir, gan bhláth, gan díona.</span></p>
<lb n="456"/>
<lb n="457"/><p><span>Méadughadh sáir is tréaghdadh croidhe,</span>
<lb n="458"/><span>Theagmhaidh do'n Fháil-thréibh fhághail is iomghoin,</span>
<lb n="459"/><span>Fá'n fhile eolach, bheol-bhinn, chaoimheamhail,</span>
<lb n="460"/><span>Fhiosach, cheolmhar, os-cách, shaoitheamhail,</span>
<lb n="461"/><span>Fhialmhar, charthannach, thaithneamhach, dhaonnamhail,</span>
<lb n="462"/><span>A chlaochladh d'aice-se, a thulach na niamh-ghoil.</span></p>
<lb n="463"/>
<lb n="464"/><p><span>B'é so a' bárd de'n Fháil-thréibh ríoghrach,</span>
<lb n="465"/><span>D'ibh as Chastalia a sháith de fhaobhrughadh;</span>
<lb n="466"/><span>Óir-chomhdháil dhána, oireamhnach, líonta,</span>
<lb n="467"/><span>Ní raibh i nEalga nó i n-áird sna críochaibh</span>
<lb n="468"/><span>Nach raibh comh-aontach go fíor le chéile</span>
<lb n="469"/><span>Gur bh'é Art Mhac Cubhthaigh Horatius Éireann.</span></p>
<lb n="470"/>
<lb n="471"/><p><span>Budh suilbhir gach lá é, is b'ealadhanta, céillidhe,</span>
<lb n="472"/><span>Ag freachnughadh gach laoi do chumadh gan léithbhéal;</span>
<lb n="473"/><span>Léigheadh an fear daor go fíor glic Céitinn,</span>
<lb n="474"/><span>Is gach saltair dar sgríobhadh i bhfilidheacht Ghaedhilge;</span>
<lb n="475"/><span>'S gach fháistine doghnídheadh le draoithibh eagnaidhe,</span>
<lb n="476"/><span>Thigeadh le riar gan fhiar in a chéadfa.</span></p>
<lb n="477"/>
<lb n="478"/><p><span>Budh cara gach lá an file glic céadna,</span>
<lb n="479"/><span>Budh gheanamhail a gháire i n-uimhir na ndaoine,</span>
<lb n="480"/><span>B'acmhuinneach a rádh gan stá ag gríosadh;</span>
<lb n="481"/><span>Loinnear is aigneas fá chlár an fhíona,</span>
<lb n="482"/><span>Mhéideóchadh an grádh gach tráth is líonfadh</span>
<lb n="483"/><span>An comh-thional árd le subhailce eolach.</span></p>
<lb n="484"/>
<lb n="485"/><p><span>B'é Artur an bárd a bhí áirceach críonna,</span>
<lb n="486"/><span>Soinneanta, grádhach, tabharthach, gníomhach,</span>
<lb n="487"/><span>Oireamhnach, suaimhneach, uaigneach, aoibhill,</span>
<lb n="488"/><span>Sólasach, eolgach, ainmneach, daonnamhail,</span>
<lb n="489"/><span>Coimhfhreagrach, ceannsa, caradach, ríoghmhail,</span>
<lb n="490"/><span>Cosantach, meanmnach, deagh-lábhartha, saoitheamhail.</span></p>
<lb n="491"/>
<lb n="492"/><p><span>Ní raibh ó'n tráth do h-árdughadh an saoi seo</span>
<lb n="493"/><span>Go flaitheas na ndáimh, gárdughadh daoine</span>
<lb n="494"/><span>Fá da thaoibh, nó tathuighe na bhfíor-fhear,</span>
<lb n="495"/><span>Laochra dá ndeiseadh i gcomhair na ríogun,</span>
<lb n="496"/><span>Nó caismirt cuireadh comh saothrach dá ngníosadh,</span>
<lb n="497"/><span>Acht diamhair ceasnuigheach, easbhaidh, is iar-chrádh.</span></p>
<lb n="498"/>
<lb n="499"/><p><span>Thréigeadar na lachain oilean Uí Néill dínn,</span>
<lb n="500"/><span>Na h-iasca i mbeartaibh, is níl duilleabhar ar chraoibh ann,</span>
<lb n="501"/><span>Na riasca go h-uile, gan ealtaibh gan éanlaith,</span>
<lb n="502"/><span>Na magha da thimcheall, na macalla réabtha,</span>
<lb n="503"/><span>Na faithcheacha gan toradh, is ceasna ar éigsíbh,</span>
<lb n="504"/><span>Ó claochladh leannan agus searc na naoi maighdean.</span></p>
<lb n="505"/>
<lb n="506"/><p><span>Tá Innis Fáil 'na daoi go claoidhte,</span>
<lb n="507"/><span>Fá'n táimh neamh-fháilteach a d'athraigh léithe,</span>
<lb n="508"/><span>A maoin, a ceol, a h-ór, sa saidhbhreas,</span>
<lb n="509"/><span>A searc, a dóigh, a sógh, sa héagmais,</span>
<lb n="510"/><span>A hiarsacht eoil gach ló, 'sa créacht-lus,</span>
<lb n="511"/><span>Go neamh mar stór mar bhfuil na lochrainn shéise.</span></p>
<lb n="512"/>
<lb n="513"/><p><span>Tá Parnassus go táimh 'sa' dteimheal mar an gcéadna,</span>
<lb n="514"/><span>d'oidhche 's do ló, fá ghéagaibh ag críonadh,</span>
<lb n="515"/><span>Tathuighe na mbárd is na ndaimheadh da líomhadh;</span>
<lb n="516"/><span>Ní fheicthear go bráth ann, 'mo dhóigh, is ní h-íongnadh,</span>
<lb n="517"/><span>Chuaidh a' tiobrad i dtráighe a dtrachtaigh draoithe air,</span>
<lb n="518"/><span>Is Muse ní airighthear ag Cyrra na naoi ghlan.</span></p>
<lb n="519"/>
<lb n="520"/><p><span>FEARDORCHA Ó MEALLAIN</span></p>
<lb n="521"/>
<lb n="522"/><p><span>In ainm an Athara le buaidh,</span>
<lb n="523"/><span>In ainm an Mhic a d'fhulaing pian,</span>
<lb n="524"/><span>In ainm an Spiorad Naomhtha le neart,</span>
<lb n="525"/><span>Muire gus a Mac go rabh liom in mo thriall.</span></p>
<lb n="526"/>
<lb n="527"/><p><span>Micheal feartach, ar gcuid stóir,</span>
<lb n="528"/><span>Muire óigh 's an dá easbal déag,</span>
<lb n="529"/><span>Brighid, Pádraig, agus Eóin -</span>
<lb n="530"/><span>Is maith an lón creideamh Dé.</span></p>
<lb n="531"/>
<lb n="532"/><p><span>Colmcille beannuigh' caoimh,</span>
<lb n="533"/><span>Is Colman mhac Aoidh, ceann na gcliar,</span>
<lb n="534"/><span>Béid linn uile ar aon tslighe,</span>
<lb n="535"/><span>'S ná bígidh 'caoi fá n-a dhol siar.</span></p>
<lb n="536"/>
<lb n="537"/><p><span>Nach dtuigeann sibh, a bhráithre ghaoil,</span>
<lb n="538"/><span>Cúrsaí an tsaoghail le fada buan,</span>
<lb n="539"/><span>Gé mór atá ann le seilbh,</span>
<lb n="540"/><span>Gur beag a bhíos linn ag dul 'san uaigh.</span></p>
<lb n="541"/>
<lb n="542"/><p><span>Úirsgéal ar sin tuigthear libh,</span>
<lb n="543"/><span>Clann Israel a bhain le Dia,</span>
<lb n="544"/><span>Fá'n Éigipte gidh bhí i mbruid,</span>
<lb n="545"/><span>Furtacht go grod a fuair siad.</span></p>
<lb n="546"/>
<lb n="547"/><p><span>Dochuadar thríd an mhuir mhóir,</span>
<lb n="548"/><span>Go ndearnadh dóibh ród nár ghann,</span>
<lb n="549"/><span>Gur éirigh an fhairge ghlas</span>
<lb n="550"/><span>Mar chnoc amach ó's a gcionn.</span></p>
<lb n="551"/>
<lb n="552"/><p><span>Iar ndol dóibh sin fá thír,</span>
<lb n="553"/><span>Fuair siad cóir ó Rígh na rann,</span>
<lb n="554"/><span>Furtacht, cabhair, agus biadh,</span>
<lb n="555"/><span>Ó'n Dia bhí riamh 's tá 'nois ann.</span></p>
<lb n="556"/>
<lb n="557"/><p><span>A bhfuaradar ann mar lón</span>
<lb n="558"/><span>Cruithneachta mhór, stór nár bheag,</span>
<lb n="559"/><span>Inneall dá chur mar cheo,</span>
<lb n="560"/><span>Uisge go leor ag teacht as creig.</span></p>
<lb n="561"/>
<lb n="562"/><p><span>Amhlaidh sin dodhéanfar libh:</span>
<lb n="563"/><span>Dogheobhaidh sibh gach maith ar dtús,</span>
<lb n="564"/><span>Is tá bhur ndúithche ar neamh,</span>
<lb n="565"/><span>Is ná bígidh leamh in bhur gcúis.</span></p>
<lb n="566"/>
<lb n="567"/><p><span>A chlann chroidhe, déanaigidh seasamh,</span>
<lb n="568"/><span>Is ná bígidh ceasnughadh le h-anró;</span>
<lb n="569"/><span>Sin Maoise beannuigh' a fuair ar eagal</span>
<lb n="570"/><span>Cead a' chreidimh ó Pháró.</span></p>
<lb n="571"/>
<lb n="572"/><p><span>Is ionann Dia dúinn agus dóibh,</span>
<lb n="573"/><span>Aon Dia amháin a bhí, agus atá;</span>
<lb n="574"/><span>Is ionann Dia ibhfus agus shiar,</span>
<lb n="575"/><span>Aon Dia amháin agus bhéas go bráth.</span></p>
<lb n="576"/>
<lb n="577"/><p><span>Má ghoirthear daoibhse Papists</span>
<lb n="578"/><span>Cuiridh fáilte re bhur ngairm,</span>
<lb n="579"/><span>Tugaidh foighid do'n Árd-rígh -</span>
<lb n="580"/><span>Deogratias, maith an t-ainm.</span></p>
<lb n="581"/>
<lb n="582"/><p><span>A Dhia tá fial, triath na mbeannacht,</span>
<lb n="583"/><span>Féach na Gaedhil go léir gan bharanta,</span>
<lb n="584"/><span>Má támuid ag triall siar go Connachtaibh,</span>
<lb n="585"/><span>Fágamaoid 'nar ndiaidh go dian an mhaitheamhnas.</span></p>
<lb n="586"/>
<lb n="587"/><p><span>CONSPÓID DHONNCHADHA MHÓIR UÍ LABHRAIDH</span>
<lb n="588"/><span>AGUS GHIOLLAMHUIRE CHAOICH MHIC ARTAIN.</span></p>
<lb n="589"/>
<lb n="590"/><p><span>Caidé an traona so 'san ngort,</span>
<lb n="591"/><span>A seinneas dhúinn purt ar shliabh?</span>
<lb n="592"/><span>Mise Giolla in a mbíodh spéis,</span>
<lb n="593"/><span>Oisin mé tar éis na bhFiann.</span></p>
<lb n="594"/>
<lb n="595"/><p><span>Éist, a Ghiolla, liom go fóill,</span>
<lb n="596"/><span>Saoilir féin gur ab aor do dhán,</span>
<lb n="597"/><span>Dheanfaidh mé praiseach dhíbh,</span>
<lb n="598"/><span>Bí ar mire nó bhí slan.</span></p>
<lb n="599"/>
<lb n="600"/><p><span><Is> árd an ghairm dhuit-se an chuach</span>
<lb n="601"/><span>Ní fhuil do cheol a luach leat</span>
<lb n="602"/><span>Níor thuill Éamonn fhéin a h-ainm</span>
<lb n="603"/><span>Gur mhór a ghairm 'san gceol cheart.</span></p>
<lb n="604"/>
<lb n="605"/><p><span>Muinntir Chléirigh, clann a' Bháird,</span>
<lb n="606"/><span>'S na hUltaigh gidh táid gan fréimh,</span>
<lb n="607"/><span>Saoithe sin nach bhfághadh locht</span>
<lb n="608"/><span>Ar aon phort dá seinnim féin.</span></p>
<lb n="609"/>
<lb n="610"/><p><span>'S iomdha ceol i bhlaitheas Dé,</span>
<lb n="611"/><span>Ní h-aoibhinn gan é gach uair;</span>
<lb n="612"/><span>Duine marbh nach seinneann ceol,</span>
<lb n="613"/><span>Tuirseach é 'sa dheor re n-a ghruaidh.</span></p>
<lb n="614"/>
<lb n="615"/><p><span>Ceol aingil ag teacht do Chríost</span>
<lb n="616"/><span>D'ar bhfuasgailt ó chíos an chuil,</span>
<lb n="617"/><span>Dochuala siad go ceolmhar caoimh,</span>
<lb n="618"/><span>An lucht dobhí ag faire a chuirp.</span></p>
<lb n="619"/>
<lb n="620"/><p><span>'San dá éan-sa is mór mo dhúil,</span>
<lb n="621"/><span>Tuairí aráin dúinn, is im,</span>
<lb n="622"/><span>Ní fhuil do'n ealtan a luach -</span>
<lb n="623"/><span>An traona 's a' chuach bheag bhinn.</span></p>
<lb n="624"/>
<lb n="625"/><p><span>Fanadh an t-iolar i bhfad suas,</span>
<lb n="626"/><span>Fanadh seabhac na ruag ngéar,</span>
<lb n="627"/><span>Fanadh gach éan i bhfad siar,</span>
<lb n="628"/><span>Ní h-ionann is mo dhá éan.</span></p>
<lb n="629"/>
<lb n="630"/><p><span>Éan an bhainne bhinn, an chuach,</span>
<lb n="631"/><span>Ná luadh í le do cheapan cuill;</span>
<lb n="632"/><span>Tur tirim lúth na meor,</span>
<lb n="633"/><span>'Binne liom ceol chríche Chuinn.</span></p>
<lb n="634"/>
<lb n="635"/><p><span>Is binn, a Ghiolla, traona an ghuirt,</span>
<lb n="636"/><span>Nár bhféarra dhuit breith i ngill;</span>
<lb n="637"/><span>An cumhan leat an gort, a ghrádh?</span>
<lb n="638"/><span>Tá, agus tá an t-arán binn.</span></p>
<lb n="639"/>
<lb n="640"/><p><span>Is bocht an eaglais bhíos gan cheol;</span>
<lb n="641"/><span>Dáibhidh an rí do sheol an reacht;</span>
<lb n="642"/><span>Cia hé an Pápa thainic ariamh</span>
<lb n="643"/><span>Nár mhol 's a' chléir gach ceol ceart.</span></p>
<lb n="644"/>
<lb n="645"/><p><span>"Chugaibh, chugaibh, gruth is im,</span>
<lb n="646"/><span>Éistidh liom," adeir an chuach:</span>
<lb n="647"/><span>Do rádh an traona de ghlór cheart,</span>
<lb n="648"/><span>"Tá an eorna ag teacht go luath."</span></p>
<lb n="649"/>
<lb n="650"/><p><span>Aon phurt is féarr ná sin</span>
<lb n="651"/><span>Níor seinneadh libh le lúth meor,</span>
<lb n="652"/><span>Colla, Naois, is Nicolas Dall,</span>
<lb n="653"/><span>'S a rabh agaibh ariamh re ceol.</span></p>
<lb n="654"/>
<lb n="655"/><p><span>Ní ba a bhíos 'san teampall mhór</span>
<lb n="656"/><span>Ag géimnigh, nó bró bheag bhreac,</span>
<lb n="657"/><span>Acht cláirseach, orgain, agus píob,</span>
<lb n="658"/><span>Aoibhinn a dtairm gach re beacht.</span></p>
<lb n="659"/>
<lb n="660"/><p><span>Teithid na diabhail re ceol,</span>
<lb n="661"/><span>Dearbhaid ughdair eoil gan locht;</span>
<lb n="662"/><span>Follus sin ar Dháibhidh an rí,</span>
<lb n="663"/><span>'S ar Shaul dobhí go ró olc.</span></p>
<lb n="664"/>
<lb n="665"/><p><span>Ní mharbhann siad cearc ná gé,</span>
<lb n="666"/><span>'S ní mó ithid féar ina gort,</span>
<lb n="667"/><span>Ní bhfuair biatach fairsing, fial,</span>
<lb n="668"/><span>Locht ariamh ar cheol a bpurt.</span></p>
<lb n="669"/>
<lb n="670"/><p><span>An seol-cheol nach dtuigim uaibh,</span>
<lb n="671"/><span>Cread fa dtiubhrainn duais gan chéill,</span>
<lb n="672"/><span>Acht an bhó 's a' bhró 's a chearc,</span>
<lb n="673"/><span>Sin an rígh-phurt a thuigim féin.</span></p>
<lb n="674"/>
<lb n="675"/><p><span>Ní ar mo cheol-sa atá an locht -</span>
<lb n="676"/><span>Is truagh nach bhfuil mo chorp i gcré,</span>
<lb n="677"/><span>Acht ort-sa, a Dhonnchaidh na mbó,</span>
<lb n="678"/><span>Gidh binne leat bró ná mé.</span></p>
<lb n="679"/>
<lb n="680"/><p><span>Clann Ádhaimh, a Dhonnchaidh, 'sa' tuaidh,</span>
<lb n="681"/><span>Táim lag ó chuadar i gcill,</span>
<lb n="682"/><span>Níor chríon mo chruit nó mo bhrat,</span>
<lb n="683"/><span>An dá mhac dá maireadh linn.</span></p>
<lb n="684"/>
<lb n="685"/><p><span>Brian mhac Mathghamhna na n-each,</span>
<lb n="686"/><span>Fear nach dtearnadh creach ar chill,</span>
<lb n="687"/><span>Is Aodh Ruadh na gcuach n-ór,</span>
<lb n="688"/><span>Dá mbéidis mo chómhair do bhéinn binn.</span></p>
<lb n="689"/>
<lb n="690"/><p><span>Ní thuigid mise an aos óg,</span>
<lb n="691"/><span>Gidh líonmhar iad i mbród na nGall,</span>
<lb n="692"/><span>'S ní mó thuigid iad féin,</span>
<lb n="693"/><span>Ní fhuilim gan chéill im' rann.</span></p>
<lb n="694"/>
<lb n="695"/><p><span>Ní thuigeann tusa an phaidir fhéin,</span>
<lb n="696"/><span>A Dhonnchaidh chléibh, a chognas mill;</span>
<lb n="697"/><span>Ní fhuil ionnat acht brúid bhocht,</span>
<lb n="698"/><span>Bí 'do thost 's na labhair liom.</span></p>
<lb n="699"/>
<lb n="700"/><p><span>A Ghiolla Mhuire, is binn meoir,</span>
<lb n="701"/><span>A' seanchus ceoil gidh h-ionmhain leat,</span>
<lb n="702"/><span>A lán bainne 's a lán méidhg</span>
<lb n="703"/><span>Ní thiubhrainn féin ar do cheap.</span></p>
<lb n="704"/>
<lb n="705"/><p><span>Annsa liom géimneach na mbó,</span>
<lb n="706"/><span>Ag teacht abhaile fa dhó 'sa' lá,</span>
<lb n="707"/><span>Chugainne le gruth 's le him,</span>
<lb n="708"/><span>Ná an ceap nach mbíonn binn go bráth.</span></p>
<lb n="709"/>
<lb n="710"/><p><span><Cread> is binne faoi an ghréin?</span>
<lb n="711"/><span>Dar liom fhéin, is creid é uaim,</span>
<lb n="712"/><span>Is binne liom ná dordan salm,</span>
<lb n="713"/><span>Cronan na dtarbh ris na buaibh.</span></p>
<lb n="714"/>
<lb n="715"/><p><span>Má's ait leat-sa drithle dró,</span>
<lb n="716"/><span>Is ró-ait liom-sa bó 'san fhéar;</span>
<lb n="717"/><span>Má's milis leat-sa druill ó druadh,</span>
<lb n="718"/><span>Is milis liom-sa gruth in mo bhéal.</span></p>
<lb n="719"/>
<lb n="720"/><p><span>Guth téad má líonann do bhrígh,</span>
<lb n="721"/><span>Ní h-ionann tú agus mé féin;</span>
<lb n="722"/><span>Ná h-iarr orm-sa 's ní iarrfad ort</span>
<lb n="723"/><span>Ceol do chruite, a chláirseoir chléibh.</span></p>
<lb n="724"/>
<lb n="725"/><p><span>An traona ghlórach, 's a' chuach,</span>
<lb n="726"/><span>Ní h-iarrann siad luach ar cheol;</span>
<lb n="727"/><span>Ó's tusa is seirbhe le cluais,</span>
<lb n="728"/><span>Ná h-iarr duais acht oiread leo.</span></p>
<lb n="729"/>
<lb n="730"/><p><span>Ní fhuil 'san cheol uile acht gaoth,</span>
<lb n="731"/><span>Is duine baoth a sheinneas é;</span>
<lb n="732"/><span>Annsa liom go mór an taos,</span>
<lb n="733"/><span>Ó's é choisgeas fraoch mo dhéad.</span></p>
<lb n="734"/>
<lb n="735"/><p><span>An chéird ris nach bhfaghthar bróg,</span>
<lb n="736"/><span>Is mairg an stór do'n té dá bhfuil,</span>
<lb n="737"/><span>Is tairbhighe an toradh ceol na brón,</span>
<lb n="738"/><span>'S is maith an stór a thig ó'n mbuin.</span></p>
<lb n="739"/>
<lb n="740"/><p><span>Cláirseach chaimfhiaclach na dtéad,</span>
<lb n="741"/><span>Olc an séad do dhuine bocht;</span>
<lb n="742"/><span>Fiche preaban ar an toll,</span>
<lb n="743"/><span>Is dá fhichid poll ar a chorp.</span></p>
<lb n="744"/>
<lb n="745"/><p><span>Olc a' lámhchrann, olc a' coir,</span>
<lb n="746"/><span>Is measa a com mar chriathar beach,</span>
<lb n="747"/><span>Is mor a leac luaimneach i gcleas,</span>
<lb n="748"/><span>'S is fuaimneach a' fear téad mar mheath.</span></p>
<lb n="749"/>
<lb n="750"/><p><span>SAGART MÉISE CHARRAIG LEIC.</span></p>
<lb n="751"/>
<lb n="752"/><p><span>Ar cheist aoin-neach a bheith ar seachran tráth chluinfidh</span>
<lb n="753"/><span>siad briathra an dáin,</span>
<lb n="754"/><span>Ó thús an tsaoghail seo a bhí mise ag tabhairt aire do</span>
<lb n="755"/><span>mo thréad gan cháin,</span>
<lb n="756"/><span>Nó go dtainic maor na n-órd dian a sgoilt mise</span>
<lb n="757"/><span>síos in mo lár,</span>
<lb n="758"/><span>Agus gur mór m'ainm a bheith 'mo shagart ó chruthughadh</span>
<lb n="759"/><span>sin Éabha agus Ádhaimh.</span>
<lb n="760"/><span>Ghlac mé roghain an ionaid seo le fuireach ann go</span>
<lb n="761"/><span>huair mo bháis,</span>
<lb n="762"/><span>Ar thaoibh Charraigleic, mar bhfeicfinn gach luing 'sa</span>
<lb n="763"/><span>t-snámh,</span>
<lb n="764"/><span>Réabadh na dtonna leis an anfa a bhéadh ann 'sa' lá,</span>
<lb n="765"/><span>Is nach truaigh mise sgar'mhaint leis a' treibh daoine</span>
<lb n="766"/><span>a rabh mo chroidhe 'na lár!</span></p>
<lb n="767"/>
<lb n="768"/><p><span>Ceist agam ort, a shagart chéillidhe,</span>
<lb n="769"/><span>A bhí le fada a riaghlughadh do léighinn mhóir,</span>
<lb n="770"/><span>Nó an tuirseach a bhí tú do do shíochain saoghalta,</span>
<lb n="771"/><span>Nó gad as fa'r ghlac tú bríb le do chroidhe istoigh</span>
<lb n="772"/><span>réabadh?</span></p>
<lb n="773"/>
<lb n="774"/><p><span>Cha dtig liom a chúr síos; tá mé 'mo mhile céad cuid,</span>
<lb n="775"/><span>Agus cibé rinne díol baintear íoc do réir as;</span>
<lb n="776"/><span>Ar son mo chreidimh d'fhulaing mé an méid sin,</span>
<lb n="777"/><span>Mar phian na n-easpol bhí gointe le créachta,</span>
<lb n="778"/><span>Mar Pheadar 'sa' Róimh, b'é lón dó céasadh,</span>
<lb n="779"/><span>Nó mar Eóin a dtainic a cheann go binnse Herod:</span></p>
<lb n="780"/>
<lb n="781"/><p><span>Acht dá maireadh Cuchulainn, nó clann Uisneach bhí</span>
<lb n="782"/><span>tréitheach,</span>
<lb n="783"/><span>Naos, agus Ailean, agus Árdan déadgheal,</span>
<lb n="784"/><span>Firdiadh na mbuadh i gCruachan Mhéidhbhe,</span>
<lb n="785"/><span>Feargus mhac an Róigh, stór na nGaedheal ceart,</span>
<lb n="786"/><span>Nó Eoghan agus Conn cuireadh fuinn ar chéad cath,</span>
<lb n="787"/><span>Nó Oscar mhac Oisin mhic Tréanmhóir,</span>
<lb n="788"/><span>Sgriosfadh siad tíortha ó thaobh na céile</span>
<lb n="789"/><span>Sul fá bhfeicfidhe mise 'mo luighe, is mé spíonta</span>
<lb n="790"/><span>réabtha.</span>
<lb n="791"/><span>Acht anois táim comh buailte is bhí an sluagh sin Mhéidhbhe</span>
<lb n="792"/><span>Ag Conall na mbuadh is é dá rugadh i n-aoinfheacht;</span>
<lb n="793"/><span>Thainic orm uird mhóra bhí cruaidh 'sa' héadan,</span>
<lb n="794"/><span>Sgoilt siad anuas mo ghuailne ó chéile.</span>
<lb n="795"/><span>Ó Dhia!  nach truagh an té fuair mo léigheann mór</span>
<lb n="796"/><span>Gus mé chur 'san uaigh, s gan dúil le gréin ann!</span>
<lb n="797"/><span>Is fada chuaidh mo luadh as gach cuan de Éirinn,</span>
<lb n="798"/><span>'Un na Frainnce, 's go Pensilbhénia;</span>
<lb n="799"/><span>Chan fhuil oilean 'ar áille faoi rásaibh na gréine</span>
<lb n="800"/><span>Nach bhfuil m'ainm go hárd, agus trácht ar mo éifeacht,</span>
<lb n="801"/><span>Is iomdha sin cúpla chuaidh faoi mo ghlúinibh 's rinne</span>
<lb n="802"/><span>'néisteacht,</span>
<lb n="803"/><span>Agus mise le briathraibh seasmhach' tabhairt freastail</span>
<lb n="804"/><span>do réir dóibh;</span>
<lb n="805"/><span>A ghaisgidhigh na dúthaigh seo le gur chumhan libh m'éigean,</span>
<lb n="806"/><span>A rabh mur sinnsir 'dúblughadh cliú agus féile,</span>
<lb n="807"/><span>Fad agus mhaireas puinnte mo chinn le chéile,</span>
<lb n="808"/><span>Agus gheibheas mé rún do'n gcainnt le déanamh,</span>
<lb n="809"/><span>Cuirfidh mé tréan de mo chuimhne gan mhoill i gcéill</span>
<lb n="810"/><span>daoibh.</span></p>
<lb n="811"/>
<lb n="812"/><p><span>Connaic mé Ádhamh an lá sin céadna</span>
<lb n="813"/><span>Chuir aingeal an Árd-ríogh é as gáirdín Éadan;</span>
<lb n="814"/><span>Bhreathnuigheas Matúsalem i gcúirsibh a laethe,</span>
<lb n="815"/><span>Gur bhuail sé le aois a dtainic ó Éabha,</span>
<lb n="816"/><span>Acht bhí mise ann roimhe' meabhrughadh mo léighinn mhóir;</span>
<lb n="817"/><span>Chonnaic mé an lá sin bhí an áirc dá téanamh,</span>
<lb n="818"/><span>Chonnaic mé an díle 'líonadh ar gach taobh díom,</span>
<lb n="819"/><span>Agus ó'n talamh bhí comhthrom 'na chnuic ag éirighe,</span>
<lb n="820"/><span>Sléibhte 'gus glinn le linntíbh dhá réabadh;</span>
<lb n="821"/><span>Choinnigh mo Dhia ceart céillidhe faoideach</span>
<lb n="822"/><span>Mise gan mo bháthadh ar mo thráigh go séimhidhe,</span>
<lb n="823"/><span>Agus mo phobal uilig cruinn ós coinne m'éadain.</span>
<lb n="824"/><span>Chonnaic mé Sodom is Gomorra dá réabadh,</span>
<lb n="825"/><span>Agus sléibhte teineadh ag tuitim ar a chéile,</span>
<lb n="826"/><span>Nó gur dóghadh gach chorp acht ceathrar thainic saor as;</span>
<lb n="827"/><span>Is ó Iacob a d'fhás an dá threibh déag sin,</span>
<lb n="828"/><span>Thug Maois' mhac Amraim slán thríd an tréan-mhuir</span>
<lb n="829"/><span>Chonnaic mé sluagh Pháro dá bháthughadh 'na dhiaidh sin;</span>
<lb n="830"/><span>Chonnaic mé Iosua nuair a stad sé rotha na gréine,</span>
<lb n="831"/><span>Nó gur leadradh a námhaid bhí lán de thréine ...</span>
<lb n="832"/><span>Chonnaic mé prionnsaí agus impirigh tréitheach',</span>
<lb n="833"/><span>Bhí seal go h-uachtrach uaibhreach ar an tsaoghal seo;</span>
<lb n="834"/><span>Chonnaic mé Holifernus agus Nebucadanéssar,</span>
<lb n="835"/><span>Do shaoil cathracha Ierúsalem a bhrúghadh ar a chéile,</span>
<lb n="836"/><span>Nó gur bhac Iúdith naomhtha leo an gníomh seo a</span>
<lb n="837"/><span>dhéanamh.</span>
<lb n="838"/><span>Chonnaic mé rompa a n-arm agus a n-éideadh,</span>
<lb n="839"/><span>Agus Hanabel ceannphort na gCartigénians,</span>
<lb n="840"/><span>Chonnaic mé é ag Sípio dá chlaoidh 'na dhiadh sin;</span></p>
<lb n="841"/>
<lb n="842"/><p><span>Chonnaic mé Baltásar, agus chonnaic mé Néro,</span>
<lb n="843"/><span>Alastran mac Philib, agus Nimrod éachtach,</span>
<lb n="844"/><span>A thóg an túr ós cionn na réalta;</span>
<lb n="845"/><span>Chonnaic mé Mahomat agus chonnaic mé gach Séasur,</span>
<lb n="846"/><span>Agus iad-san uilig ag adhradh do dhéithibh bhréaga:</span>
<lb n="847"/><span>Chonnaic mé Samson a mharbh cúig mhíle i néinfheacht,</span>
<lb n="848"/><span>Agus gan arm in a láimh acht cnámh gan éifeacht;</span>
<lb n="849"/><span>Chonnaic mé Saul go brónach buaidheartha,</span>
<lb n="850"/><span>Nuair a bánughadh ceannphuirt a phobail go léir de;</span>
<lb n="851"/><span>Chonnaic mé Absolom ceangailte eadar géagan',</span>
<lb n="852"/><span>D'fhág Rí Dáibhidh go cráidhte tréith-lag.</span>
<lb n="853"/><span>Chonnaic mé Parthalon a thainic slán go hÉirinn,</span>
<lb n="854"/><span>Cé gur mharbh sé a athair sul ar fhág sé ó'n Ghréig dóibh;</span>
<lb n="855"/><span>Chonnaic mé an Chailleach thuisleach Bhéarra,</span>
<lb n="856"/><span>Chodail sí oidhche fá mo sgéith agam,</span>
<lb n="857"/><span>Agus í 'triall an chúige le fear - Moltus mhac Maolra;</span>
<lb n="858"/><span>Chonnaic mé Conall 'na chodladh i mBinn' Éadan,</span>
<lb n="859"/><span>Chonnaic mé Guilean chuir ar buile na Fianna;</span>
<lb n="860"/><span>Chonnaic mé Oscar mhac Garaidh agus a dheich gcéad</span>
<lb n="861"/><span>tréanfhear,</span>
<lb n="862"/><span>'Triall go Teamhair leis an gcath sin a mhéadughadh;</span>
<lb n="863"/><span>Chonnaic mé Murchadh is Donnchadh 'na dhiaidh sin,</span>
<lb n="864"/><span>Aige Cluantarbh a mharbh na Norbhégians,</span>
<lb n="865"/><span>Nó gur dhíbir siad Lochlannaigh 'mach uainn as Éirinn.</span>
<lb n="866"/><span>Is nach truagh mise a chonnaic an méid sin,</span>
<lb n="867"/><span>Gur cuireadh un báis mé le láimh a' tréatúir,</span>
<lb n="868"/><span>Agus gan díom ar fághail acht clár m'éadain,</span>
<lb n="869"/><span>Nach bhfuil sgaptha, sgaoilte, sínte ar an bhféar ghlas.</span></p>
<lb n="870"/>
<lb n="871"/><p><span>Is fíor-mhaith aithnigheas ar aithris tú go léir damh,</span>
<lb n="872"/><span>Acht cuirfidh mé ceist bheag eile ort nach gcuireann tú</span>
<lb n="873"/><span>i bpéin-bhruid,</span>
<lb n="874"/><span>Sul fá gcaillfidh tú 'n chainnt, is tú ins a' bpuinnte</span>
<lb n="875"/><span>déighionnach;</span>
<lb n="876"/><span>Acht cuir síos damh gan spás sul fá bhfágfaidh tú an</span>
<lb n="877"/><span>saoghal seo,</span>
<lb n="878"/><span>Cé fhad ó chuir sliocht Galla faoi'n talamh Tuath' Dé</span>
<lb n="879"/><span>Danann?</span></p>
<lb n="880"/>
<lb n="881"/><p><span>Budh mhaith liom aithris ina bhfíor-cheart Gaedhilig,</span>
<lb n="882"/><span>Acht gur lagadh mo chroidhe, mo bhrigh, 's mo thréine,</span>
<lb n="883"/><span>Acht dá bhfuighinn osadh mar ba mhian liom, nó faoiseamh</span>
<lb n="884"/><span>in mo phéinbhruid,</span>
<lb n="885"/><span>Go n-aithrisfinn ar gach líne d'fhíorfhuil Mhilésius,</span>
<lb n="886"/><span>d'fhág Éire, Fódhla, agus Banba tréith-lag,</span>
<lb n="887"/><span>Gan rígh, gan phrionnsa, ós a gcionn mar chéile.</span>
<lb n="888"/><span>Cé gur briseadh mo cheann, is gur tinn mo chréachta,</span>
<lb n="889"/><span>Is mo chuid fola ar gach taobh dhíom ag líonadh an fhéir</span>
<lb n="890"/><span>ghlais,</span>
<lb n="891"/><span>Acht dá dtabhradh an bás an spás go deireadh an lae</span>
<lb n="892"/><span>damh</span>
<lb n="893"/><span>Go naithrisfinn a lán ar chlann Mhilésius,</span>
<lb n="894"/><span>Bhí gan cháin, gan fhuath, gan ghruaim, gan chlaonadh,</span>
<lb n="895"/><span>Nó gur sgeinn ortha 'nuas sluagh Turgésius.</span></p>
<lb n="896"/>
<lb n="897"/><p><span>B'ionmhuin leób draoithe chur síos a dtréine,</span>
<lb n="898"/><span>Sgéimh, agus annala, stát 'sa saidhbhreas,</span>
<lb n="899"/><span>Sheas siad fad na gceithre chéad déag sin,</span>
<lb n="900"/><span>Nó gur chuir an dara Énrí iad thríd a chéile.</span></p>
<lb n="901"/>
<lb n="902"/><p><span>AN AITHRIGHE.</span></p>
<lb n="903"/>
<lb n="904"/><p><span>A mhaighdean bheannuighthe, le'r cheannughadh síol Ádhaimh</span>
<lb n="905"/><span>agus Éabh'.</span>
<lb n="906"/><span>Le'r chuireadh na tortha tapaidh' ó fhlaitheas ar bhlath do</span>
<lb n="907"/><span>ghéag,</span>
<lb n="908"/><span>A charaid na bpeacach, gé gur spadanta mé, lán de'n</span>
<lb n="909"/><span>tréas,</span>
<lb n="910"/><span>Cuir impidhe ar do dhalta mo chasadh go párrthas Dé.</span></p>
<lb n="911"/>
<lb n="912"/><p><span>Is ag do árus breagh, a Chríost, tá'n uile aoibhneas -</span>
<lb n="913"/><span>mo chrádh gan mé shuas,</span>
<lb n="914"/><span>'San am a bhfágaim an saoghal a bheith faoi dhídion i</span>
<lb n="915"/><span>sgáth do chuain:</span>
<lb n="916"/><span>'Athair shíorruidhe, bheir dídion do gach taise a bhíos</span>
<lb n="917"/><span>truagh,</span>
<lb n="918"/><span>'S a charaid Íosa, ná díbir an gealtan seo uait.</span></p>
<lb n="919"/>
<lb n="920"/><p><span>A Rí na ngrásta, le'r sáitheadh an tsleagh nimhe in do</span>
<lb n="921"/><span>thaoibh,</span>
<lb n="922"/><span>Do do dheóin gan amhras, ag sábhail na bpeacach ó phéin,</span>
<lb n="923"/><span>Nach truagh in do láthair mé, agus cáin-chíos na colna</span>
<lb n="924"/><span>gan díol,</span>
<lb n="925"/><span>'S gurbh é briseadh d'aitheanta bhí mo shámhas i rabhairt</span>
<lb n="926"/><span>mo shaoghail.</span></p>
<lb n="927"/>
<lb n="928"/><p><span>'S iomdha lá breagh, fada, deallrach chaith mé i dtús</span>
<lb n="929"/><span>mo shaoghail,</span>
<lb n="930"/><span>Agus ba bheag mo chás an t-am sin ag moladh Mhic Dé,</span>
<lb n="931"/><span>Acht ag sásamh na trí náimhde le creideamh cam, claon,</span>
<lb n="932"/><span>'S ar ucht do mháthara, a Rí na ngrásta, ná fulaing</span>
<lb n="933"/><span>mé i bpéin.</span></p>
<lb n="934"/>
<lb n="935"/><p><span>Is anois ó tharlaidh damh mo lán-sgéal a chathadh ar an</span>
<lb n="936"/><span>tsaoghal,</span>
<lb n="937"/><span>'S nach ndearna mé sár-ghníomh ar aiste na naomh,</span>
<lb n="938"/><span>A Rí, le'r báthadh sluagh Pháro, is thug talamh do Mhaois,</span>
<lb n="939"/><span>Go dtugaidh tú párdun 'measg gárda n-aingeal damh</span>
<lb n="940"/><span>saor.</span></p>
<lb n="941"/>
<lb n="942"/><p><span>Tá máthair Íosa lán 'dísleacht, searc, is mór-spéis,</span>
<lb n="943"/><span>Agus an t-Uan síorruidhe bhí Dia h-Aoine ar chrann</span>
<lb n="944"/><span>na croich' céasta;</span>
<lb n="945"/><span>Dá raibh a rígh-fhuil ghá spíonadh ag na deamhain, gan</span>
<lb n="946"/><span>tréas,</span>
<lb n="947"/><span>S gur tú fhéin, a Chríost, an doctúir naomhtha a dheanamh</span>
<lb n="948"/><span>míle anamh a léigheas.</span></p>
<lb n="949"/>
<lb n="950"/><p><span>CREACH NA mBEACH.</span></p>
<lb n="951"/>
<lb n="952"/><p><span>Inghean áluinn mheangach bhaoth,</span>
<lb n="953"/><span>A chreachas árus na mbeach maoth,</span>
<lb n="954"/><span>Nach olc a' chiall 's gan tú ar buile,</span>
<lb n="955"/><span>Briseadh riaghail na reachtaire.</span></p>
<lb n="956"/>
<lb n="957"/><p><span>Creachadh ceall, beacha, agus leachta,</span>
<lb n="958"/><span>Trí fhoghla neamhchearta;</span>
<lb n="959"/><span>An mhil ó neamh, a ghéag na lúth',</span>
<lb n="960"/><span>Budh leor a h-ól 's gan a séanadh.</span></p>
<lb n="961"/>
<lb n="962"/><p><span>Ní chaitheadh Eóin acht mír gach tráth,</span>
<lb n="963"/><span>Mil agus lócuisde a bheatha,</span>
<lb n="964"/><span>Fáidh óirdhearc na sean-rátha,</span>
<lb n="965"/><span>I magh neamh-réidhe Iúdeá.</span></p>
<lb n="966"/>
<lb n="967"/><p><span>Gé go bhfuil sgiamh 'do éadan lile agus rós,</span>
<lb n="968"/><span>'S go mbréagthar na tréan-fhir le binneas do</span>
<lb n="969"/><span>bheóil,</span>
<lb n="970"/><span>A spéirbhean, a bhíos a séanadh na meala, 's</span>
<lb n="971"/><span>dá h-ól,</span>
<lb n="972"/><span>Lá an tsléibhe béidh céad míle beach ar do thóir.</span></p>
<lb n="973"/>
<lb n="974"/><p><span>MÉALA NA BAINTREABHAIGHE.</span></p>
<lb n="975"/>
<lb n="976"/><p><span>A bhean a chaoineas do chéile,</span>
<lb n="977"/><span>Is líonmhar lucht do mhéine,</span>
<lb n="978"/><span>Bain fút sul chaithfear do chorp,</span>
<lb n="979"/><span>'S gur b'aithne dhuinn do dhuthracht.</span></p>
<lb n="980"/>
<lb n="981"/><p><span>Ní tú aon bhean ar éag a fear,</span>
<lb n="982"/><span>Beannacht leis, leig dá chaoineadh;</span>
<lb n="983"/><span>Ní bhfuigh' caoineadh é tar ais,</span>
<lb n="984"/><span>Is ní hé aonfhear é d'ar fhéachais.</span></p>
<lb n="985"/>
<lb n="986"/><p><span>Minic dothugais an másla sin -</span>
<lb n="987"/><span>Malairt rúin i n-áit uaignigh,</span>
<lb n="988"/><span>Fá do chéile, gé gur mór do bhruid,</span>
<lb n="989"/><span>Do mnáibh fear eile, níorbh'ionnraic.</span></p>
<lb n="990"/>
<lb n="991"/><p><span>A bhean a chaoineas go líonmhar frása do dhéar,</span>
<lb n="992"/><span>Ná chlaoidh-se do bhrígh-se, 's gur b'aithne do mhéin,</span>
<lb n="993"/><span>Ní tú aon bhean d'ar críochnughadh a searc leis an éag,</span>
<lb n="994"/><span>'S nach rabh mí nó gur liamhnóchaidh fear ort-sa 'na</span>
<lb n="995"/><span>dhiaidh.</span></p>
<lb n="996"/>
<lb n="997"/><p><span>RAGHNALL MHAC DÓMHNAILL.</span></p>
<lb n="998"/>
<lb n="999"/><p><span>Bile cosanta críche Fáil,</span>
<lb n="1000"/><span>Raghnall† deigh-chliúteach †MhacDomhnaill.</span>
<lb n="1001"/><span>Grian áluinn Banba breagh',</span>
<lb n="1002"/><span>Péarla óir a chuaidh go Teamhair.</span></p>
<lb n="1003"/>
<lb n="1004"/><p><span>Mar Osgar cruaidh armach i gcath,</span>
<lb n="1005"/><span>Nó mar Chuchulainn na gcleas gan ádh,</span>
<lb n="1006"/><span>Raghnall ó Aontruim go ceart,</span>
<lb n="1007"/><span>Go mba buan dó smacht i gcríochaibh Fáil.</span></p>
<lb n="1008"/>
<lb n="1009"/><p><span>Ó Mhileadh go Raghnall gan gó,</span>
<lb n="1010"/><span>Trí fichead fá dhó, agus an deich,</span>
<lb n="1011"/><span>De chlainn na ríghte ró-bheacht,</span>
<lb n="1012"/><span>'S dobhí a thír i gceart ag gach aon.</span></p>
<lb n="1013"/>
<lb n="1014"/><p><span>A sheabhaic is áille d'ar fhás i gcarraig nó sídh,</span>
<lb n="1015"/><span>A chrainn is bréachta dá dtainic do aicme Mhílidh,</span>
<lb n="1016"/><span>A bhrathair gach árd-ríogh dá rabh i dTeamhair na ríogh</span>
<lb n="1017"/><span>Seachain go bráth, a Raghnaill, na mionna tá claon.</span>
<lb n="1018"/><span>BIODAIGH DHEAS CHIÚIN NIC MHÁGHNUIS.</span></p>
<lb n="1019"/>
<lb n="1020"/><p><span>'Sí Biodaigh an tseóid is deise 'á bhfuil beo,</span>
<lb n="1021"/><span>Is tá na céadta fear óg i ngrádh léi,</span>
<lb n="1022"/><span>Is gheall mé go leor di, is dhá chéad bó,</span>
<lb n="1023"/><span>Dá n-ólfadh sí fós mo shláinte.</span>
<lb n="1024"/><span>Shiubhail mise an domhan, is thart na cúig chúigeadh,</span>
<lb n="1025"/><span>Is a mac-samhail ní fhacas 'san mhéid sin;</span>
<lb n="1026"/><span>'Sí Biodaigh mo rún, is amharc mo shúl,</span>
<lb n="1027"/><span>Is bheirim an chliú go héag di.</span></p>
<lb n="1028"/>
<lb n="1029"/><p><span>Is gile mo rún nó 'n eala ar an gcuan,</span>
<lb n="1030"/><span>Nó'n sneachta bhíos ar shléibhtibh Cháirlinn;</span>
<lb n="1031"/><span>Is is binne guth a béal ná orgain an tsaoghail,</span>
<lb n="1032"/><span>Is is deise í fá dhó ná Blánaid;</span>
<lb n="1033"/><span>Dá n-éalochadh sí i n-am seal tamaill faoi choim</span>
<lb n="1034"/><span>Le h-Artúr Mhac Naos, an táilliúr,</span>
<lb n="1035"/><span>Bhéadh gaisgidhigh na crích' gan mheisneach gan bhrígh,</span>
<lb n="1036"/><span>Fá mo Bhiodaigh† dheas chaoin †Nic Mhághnuis.</span></p>
<lb n="1037"/>
<lb n="1038"/><p><span>Grant me relief a shocair-bhean chaoimh,</span>
<lb n="1039"/><span>Nó is deimhin go gclaoidhfidh an bás mé'</span>
<lb n="1040"/><span>Táim gointe in mo chlí is cha chodlam aon oidhch',</span>
<lb n="1041"/><span>Ag an arraing dul thríd mo lár-sa;</span>
<lb n="1042"/><span>Amharc do shúl is glaise é ná'n driúcht,</span>
<lb n="1043"/><span>A tharraing go dlúth 'sa' ngrádh mé,</span>
<lb n="1044"/><span>Cha dtéidhim-sa i n-úir go léigfead mo rún</span>
<lb n="1045"/><span>Le Biodaigh† dheas chiúin †Nic Mhághnuis.</span></p>
<lb n="1046"/>
<lb n="1047"/><p><span>Dá dtarainn-se bheith beo ag teacht na Féil' Eóin,</span>
<lb n="1048"/><span>'S gach seort a bheith agam mar mhian liom,</span>
<lb n="1049"/><span>Cheannóchainn scór d'eallach bréagh óg,</span>
<lb n="1050"/><span>Agus bhéinn-se ar nós an tsaotharór';</span>
<lb n="1051"/><span>Shiubhailfinn an ród go h-aigeantá óg,</span>
<lb n="1052"/><span>Agus d'fhágfainn an Bhóinn ar thaoibh díom,</span>
<lb n="1053"/><span>Le Biodaigh mo stór, 'sí is deise 'á bhfuil beo,</span>
<lb n="1054"/><span>Nach ndiúltfadh fá phóg san oidhche mé.</span></p>
<lb n="1055"/>
<lb n="1056"/><p><span>I N-AICE MULLAIGH SHLIABH GUILINN.</span></p>
<lb n="1057"/>
<lb n="1058"/><p><span>I n-aice mullaigh Shliabh Guilinn a rinn' mé mo sgíste,</span>
<lb n="1059"/><span>Agus ghabh mé mo phaidreacha do Chríosta;</span>
<lb n="1060"/><span>Ghuidh mé ar na h-easbail is ar na naomhaibh,</span>
<lb n="1061"/><span>Iad mé 'sheoladh ins a' ród cheart a mbíonn sí.</span></p>
<lb n="1062"/>
<lb n="1063"/><p><span>Is gile í ná'n lile, 's deirg' í na rósa,</span>
<lb n="1064"/><span>Is míne í ná síoda nó sróltaí,</span>
<lb n="1065"/><span>Is binne í ná organ is ceoltaí,</span>
<lb n="1066"/><span>'S nach í mo mhian í dá deóin í le pósadh.</span></p>
<lb n="1067"/>
<lb n="1068"/><p><span>Is féarr liom m'fhíor-shearc le féachaint,</span>
<lb n="1069"/><span>Ná neóinin ar mhóinín lá gréine;</span>
<lb n="1070"/><span>Sí mo stór í nach h-órduigh do'n éag mé,</span>
<lb n="1071"/><span>'S gur thóg sí an brón díom le sméide.</span></p>
<lb n="1072"/>
<lb n="1073"/><p><span>A ramaire thuatamhail, gan eolas gan fhoghluim,</span>
<lb n="1074"/><span>Gan ullmhacht, gan mheóbhair, gan tuigse, gan chéill,</span>
<lb n="1075"/><span>A chuir do ramas anuas go tubaisteach uait,</span>
<lb n="1076"/><span>Le do chliú 'chur i gcluais an domhain go léir.</span></p>
<lb n="1077"/>
<lb n="1078"/><p><span>IOMARBHAIDH NA mBÁRD I nDÚINDEALGAN</span>
<lb n="1079"/><span>FÁILTE BHEARTAMOIN UÍ CHATHALAIN.</span></p>
<lb n="1080"/>
<lb n="1081"/><p><span>Sláinte fá bhrígh do'n árd-fhlaith tá i dtír,</span>
<lb n="1082"/><span>A thainic ó'n uibh iarthair,</span>
<lb n="1083"/><span>Go bráigh-ucht na crích' ó'r athraigheadh an saoi,</span>
<lb n="1084"/><span>Is í lán de ghol caoi, is eagcaoin:</span>
<lb n="1085"/><span>Is grádh le gach croidhé a gnathuigheadh é go fíor,</span>
<lb n="1086"/><span>Fhághail arís an chaoimh uas-ghrinn</span>
<lb n="1087"/><span>Slán in a thír, ó 'gabhadh mara 's slighe,</span>
<lb n="1088"/><span>In a árus ar thaoibh Mhagha Uathdhín.</span></p>
<lb n="1089"/>
<lb n="1090"/><p><span>A Bheartamoin, a dheigh-fhir, de threibh na n-árd-ríogh,</span>
<lb n="1091"/><span>Gan mheabhail a bhí i gcrích Óirghialla,</span>
<lb n="1092"/><span>'S i gceannas le brígh i dTeamhair gan díth,</span>
<lb n="1093"/><span>Go hoireamhnach, fíor, óirdheirc;</span>
<lb n="1094"/><span>Seacht mbliadhna fichead gan freasabhra, 'fhir chaoimh,</span>
<lb n="1095"/><span>A chaithis i dtír nua uainn,</span>
<lb n="1096"/><span>'S a ghaisgidhigh glac síoth in d'aol-lios arís,</span>
<lb n="1097"/><span>Gan bheith 'n-achuinn ó aon nó i 'n-uathbhas.</span></p>
<lb n="1098"/>
<lb n="1099"/><p><span>Is ádhmhar go fíor do lán fá Ionascaoin</span>
<lb n="1100"/><span>An deagh-fhear tá ciúin céillidhe</span>
<lb n="1101"/><span>A theacht chuca aniar ó Cholumbia na ngliadh,</span>
<lb n="1102"/><span>A mharthain gan iadhadh éignigh';</span>
<lb n="1103"/><span>Sliocht Mhathghamhna a ghabh cíos ar Aileach na Ríogh,</span>
<lb n="1104"/><span>Chuir Danair i mblaoidh, is thréaghdaigh</span>
<lb n="1105"/><span>Ag Salchoid an fear clí Torolbh, 's a rabh faoi,</span>
<lb n="1106"/><span>Le Muirghis bhí na cheann ar chéadtaibh.</span></p>
<lb n="1107"/>
<lb n="1108"/><p><span>Ní thainic go fíor go h-Innis Fáil ariamh saoi</span>
<lb n="1109"/><span>Ó'n áird ar bith de'n chruinne cibé sin,</span>
<lb n="1110"/><span>Ba ghrádhaighe gan fhiar ná'r dtréan-fhear, an triath</span>
<lb n="1111"/><span>Le gach dáil uile de'n díne Ghaedhealach.</span>
<lb n="1112"/><span>Oír níl árd-bharún daor nó seanaidhe 'sa' tír,</span>
<lb n="1113"/><span>Trean-fhlaith, nó míleadh éachtach,</span>
<lb n="1114"/><span>Nach bhfáiltigheann le mian an sámh-mhac gan chlaon</span>
<lb n="1115"/><span>'Bhfuil a dhreach-san ar lí na géise.</span></p>
<lb n="1116"/>
<lb n="1117"/><p><span>A mhacaoimh a ghabh sgíth i gcéin uainn tar lí,</span>
<lb n="1118"/><span>'San í sin nach cruinn gné dhí,</span>
<lb n="1119"/><span>De'n dream a chuir Íth a thaisdeal na gcríoch,</span>
<lb n="1120"/><span>Is a thainic chum a dhíoghail a dhéanamh;</span>
<lb n="1121"/><span>A threibh Cholla 'n dá Chrích, Mac Eochaidh Doimhlén,</span>
<lb n="1122"/><span>Mhic Chairbre† na mbuidhean luaimneach,</span>
<lb n="1123"/><span>†Mhic Chormaic†, an déigh-rí, nach n-umhlóchadh do'n draoi,</span>
<lb n="1124"/><span>†Mhic Airt mhic Chuinn na gcéad-gcath.</span></p>
<lb n="1125"/>
<lb n="1126"/><p><span>Is follus do gach saoi, gan mhearbhall gan chlí,</span>
<lb n="1127"/><span>De'n díne-se Íre snuadh-ghin,</span>
<lb n="1128"/><span>Gurbh ó righthibh breas' a bhí i bhflaitheas na crich'</span>
<lb n="1129"/><span>A shíolaidh an fial a luaidhim;</span>
<lb n="1130"/><span>S níorbh' íongnadh linn go fíor e bheith n'Eamhain Mhacha</span>
<lb n="1131"/><span>'na shuidhe,</span>
<lb n="1132"/><span>'S a' septer, ar a dhéagh-thaoibh-san,</span>
<lb n="1133"/><span>Is ar n-uaisle lig 'na suidhe, is ag sleachtughadh dó</span>
<lb n="1134"/><span>gach saoi</span>
<lb n="1135"/><span>Oireamhnach dá dtigeadh uaidh-san.</span></p>
<lb n="1136"/>
<lb n="1137"/><p><span>FÁILTE EILE BHEARTAMOIN.</span></p>
<lb n="1138"/>
<lb n="1139"/><p><span>Céad fáilte un tíre do'n t-sár-mhac aniar,</span>
<lb n="1140"/><span>Ó'n chrích úd na ndíne nua;</span>
<lb n="1141"/><span>Slán ar ais arís d'aimhdheóin gach daoi</span>
<lb n="1142"/><span>Le nár mhian gach árd-chéim da bhfuair sé;</span>
<lb n="1143"/><span>Nach tráth dhó 'nois sgíth a dheanamh 'sa tír,</span>
<lb n="1144"/><span>Chum tabhach ar a chíos a thurgnadh,</span>
<lb n="1145"/><span>Is siúd orgain is píoba ag seinm dhó fá aoibh,</span>
<lb n="1146"/><span>In a aol-teach breagh árd-bheannach suaichnidh.</span></p>
<lb n="1147"/>
<lb n="1148"/><p><span>Bíodh sonas agus síoth ag an chrodh-fhear fá thrí,</span>
<lb n="1149"/><span>Le suairceas, sár-chéim, agus pléisiúr;</span>
<lb n="1150"/><span>Le cuirme mear gan chlí mar badh chleachtach do'n tsaoi,</span>
<lb n="1151"/><span>Le h-uaislibh na gcríoch go léir seo.</span>
<lb n="1152"/><span>Óir budh dual dhó-san suidhe i gcathair na ríogh -</span>
<lb n="1153"/><span>An fháil-leac nár dhúilt géimeadh;</span>
<lb n="1154"/><span>Cuachain sróil béith faoi, is cabhsa óir go ndígh,</span>
<lb n="1155"/><span>Is brata uime d'fhíor-éideadh.</span></p>
<lb n="1156"/>
<lb n="1157"/><p><span>Budh dual dó-san spórt, is meidhir i gclódh,</span>
<lb n="1158"/><span>Re huaislibh de'n phór Ghaedhealach,</span>
<lb n="1159"/><span>Ar ghreadhaibh seang' sa' ród bhíodh fuilteach borb óg,</span>
<lb n="1160"/><span>Ag gréasughadh na luath-gcon ngéara,</span>
<lb n="1161"/><span>Chum ruagtha gach seórt ealtan ar chóir,</span>
<lb n="1162"/><span>Sionnaigh, broic, is míola luaimneach';</span>
<lb n="1163"/><span>Siúd a fhiaghaidhe gach ló 'ndiaidh eilite allta óige,</span>
<lb n="1164"/><span>Is galltrompaí fós ga bhfuaimniughadh.</span></p>
<lb n="1165"/>
<lb n="1166"/><p><span>Nach eisean féin an saoi bhí glic in gach slighe</span>
<lb n="1167"/><span>I ngéar-nósaibh dlighe agus éiliughaidh,</span>
<lb n="1168"/><span>Ar reachtaibh gach crích fa'n chruinne uile istoigh,</span>
<lb n="1169"/><span>Sacsana, Tír-fá-thuinn, 's Gréaga?</span>
<lb n="1170"/><span>Do chaithfeadh seisean mí i gcoimhthional gac' críoch,</span>
<lb n="1171"/><span>'Na cheannphort ar cheannaibh réaguin,</span>
<lb n="1172"/><span>Ag ceartughadh nós mar Mhaoise ag stiúradh na ndraoi,</span>
<lb n="1173"/><span>No mar neach a mbíodh fíor-aoibh Dé leis.</span></p>
<lb n="1174"/>
<lb n="1175"/><p><span>Nach eisean fós fuair páirt ó cheannphuirt gach áit,</span>
<lb n="1176"/><span>Ó righthibh is ó árd-impíribh,</span>
<lb n="1177"/><span>Mar gheall ar a cháirde-san i n-Inis Fáil,</span>
<lb n="1178"/><span>Air féin, 's ar a láimh fhiór-ghlic?</span>
<lb n="1179"/><span>Ba bheag leo a dháil chuca gach tráth,</span>
<lb n="1180"/><span>B'é seoladóir a ndáimh 's a ngníomh é,</span>
<lb n="1181"/><span>'S nar ró-thruagh Innis Fáil faoi an-reacht 's faoi smál</span>
<lb n="1182"/><span>An fad a bhí an t-ailgean i ndith dí.</span></p>
<lb n="1183"/>
<lb n="1184"/><p><span>Acht anois tá 'ghaol i n-aoibh-shnodh go suairc,</span>
<lb n="1185"/><span>Ó teagmhadh dhóibh a chúirt arís ann;</span>
<lb n="1186"/><span>I n-diúl gach suairceas do ghealadh dóibh anuas</span>
<lb n="1187"/><span>I dtairngire do bheith faoi-sean;</span>
<lb n="1188"/><span>Eadhon síoth agus suaimhneas i n-Inis na Suadh,</span>
<lb n="1189"/><span>Agus Murchaidh Mór ag luadhadh a ngníomha;</span>
<lb n="1190"/><span>Creideamh an domhain mhóir ar bail mar is cóir,</span>
<lb n="1191"/><span>Is naomh-rath ar an chine dhaondha.</span></p>
<lb n="1192"/>
<lb n="1193"/><p><span>Eachtra Buic Bhaile Bionnabhuidhe.</span></p>
<lb n="1194"/>
<lb n="1195"/><p><span>Monuar a chodhlas i gáraidh na nua-ghlan dreach,</span>
<lb n="1196"/><span>Acht suan gan toradh orm a chur uain fá seach.</span></p>
<lb n="1197"/>
<lb n="1198"/><p><span>Tá bocan gabhair 'sa tír so, is gan aon ribe 'fás air de ghruaig,</span>
<lb n="1199"/><span>Acht nochtuighth, ar gach taoibh de mar séidfeadh lá Márta ar luathas;</span>
<lb n="1200"/><span>Gabaiste na críche go n-íosadh gan inneall is í fuar,</span></p>
<lb n="1201"/>
<lb n="1202"/><p><span>Agus is cabhair dúinn, dar m'fhírinne, an dís úd a sháruigh é</span>
<lb n="1203"/><span>uainn.</span>
<lb n="1204"/><span>Roibeart† glic †mhac Aoidh, an mílidh do'n árd-fhuil shuairc,</span>
<lb n="1205"/><span>Agus Seaghan mhac Eoghain aríst nachar claoidhte chum sathadh</span>
<lb n="1206"/><span>a thabhairt uatha,</span>
<lb n="1207"/><span>Mar rinne Dáibhidh an rí leis a daoi dorinne air ar a' tsluagh,</span>
<lb n="1208"/><span>Le clochaibh cruinne daingne, gur dhíbir ar námhaid uainn.</span>
<lb n="1209"/><span>Níor bhfiosach dúinn an réaguin da'r bhféidir dó 'fás ann suas,</span>
<lb n="1210"/><span>I nPersia, san Éigipt, i Suédland nó i lár na h-Iorruaidh,</span>
<lb n="1211"/><span>Mur theacht an Chymeria le tréan-tonn láidir an chuain,</span>
<lb n="1212"/><span>Agus chomhnuigh 'nois i nÉirinn chum éagneamh ar gcáirde uainn.</span></p>
<lb n="1213"/>
<lb n="1214"/><p><span>Budh tortuigh 'ríst i méad é nó ré-chnoc ó tham go cuas,</span>
<lb n="1215"/><span>Agus go stróicfeadh sé na sléibhte leis na h-adharcaibh bhí 'fás</span>
<lb n="1216"/><span>air suas,</span>
<lb n="1217"/><span>Le rosg mar lasair caora le sgaoil-mhire chum básadh an</span>
<lb n="1218"/><span>tsluaigh.</span>
<lb n="1219"/><span>Is gurbhfortunach an té úd da'r bhféidir an t-sláinte thabhairt</span>
<lb n="1220"/><span>uaidh.</span></p>
<lb n="1221"/>
<lb n="1222"/><p><span>Níl cnoc nó cuasan sléibhe fríd Éirinn gach áitidh magcuart,</span>
<lb n="1223"/><span>nach siubhladh an bocan léimneach, is é ag éirighe ar an árdan</span>
<lb n="1224"/><span>suas,</span>
<lb n="1225"/><span>Níor phráinnighe Fianna Éireann ag éigheamh ar árd-Bhran na</span>
<lb n="1226"/><span>mbuadh,</span>
<lb n="1227"/><span>Nó Roibeart cosa glé-geal na dhiaidh ins na fásaidh go luath.</span></p>
<lb n="1228"/>
<lb n="1229"/><p><span>Budh chumasaighe a dtréithe iad na dhiaidh gach lá ins a ruag,</span>
<lb n="1230"/><span>Nó Cuchulainn leis a phéist, nuair a thréig sé na sár-ghaithe uatha;</span>
<lb n="1231"/><span>Dá bhfágadh an bocan leimneach i ngéibheann i lár Bhaile an Luain,</span>
<lb n="1232"/><span>Ar dteacht na maidne bhéadh ag léir-sgrios an gháirdin uainn.</span></p>
<lb n="1233"/>
<lb n="1234"/><p><span>Budh luthmhar glic an dís úd dá dhíbhirt le fánaidh anuas,</span>
<lb n="1235"/><span>Fá bhordear Easa-craoibhe, is í líonta fá lán-ghoil go bfuach:</span>
<lb n="1236"/><span>Níor cródha Hercules líomhtha leis a Hydra gá bhásadh gach uair</span>
<lb n="1237"/><span>Ná Roibeart le n-a phíce dá síor-ghreadadh an tráth sin uainn.</span></p>
<lb n="1238"/>
<lb n="1239"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Amhráin Airt Mhic Chubhthaigh II

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Amhráin Airt Mhic Chubhthaigh II

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
