Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Saothar Filidheachta an Athar Pádraigín Haicéad</title><author><name type="main">Pádraigín Haicéad; eag. Tadhg Ó Donnchadha</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L233</note>
                         <note type="L">33</note>
                         <note type="B">1658flc 17L</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L233</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Saothar Filidheachta an Athar Pádraigín Haicéad</title><author>Pádraigín Haicéad; eag. Tadhg Ó Donnchadha</author><imprint><publisher>B.Á.C.: M.H. Gill agus a mhic Tta., 1916</publisher><date>1658flc 17L</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>IS MAIRG THUG SEARC</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Is mairg thug searc do lathairt tuile an tsaoghail bhróin,</span>
<lb n="4"/><span>'S gan aca air do sheal acht gal suip tirm tuighe ag dóghadh,</span>
<lb n="5"/><span>'S go gcaithfeamna, a ndeachaidh as 's a bhfuilimíd beó,</span>
<lb n="6"/><span>Freagairt gan stad don reacht do chuir an Rí i gclódh.</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>Is mairg do chleacht gan tart an iomad dighe dh'ól,</span>
<lb n="9"/><span>'S tug aire dhon chasc ag caitheamh proinne faoi dhó,</span>
<lb n="10"/><span>An t-anbhfann lag ar n-at amuigh i gclaidhe an chlóis,</span>
<lb n="11"/><span>'S an t-anam nach feas cár ghaibh indiu do dhíth lóin.</span></p>
<lb n="12"/>
<lb n="13"/><p><span>A Bhanaltra bhleacht 's a bhean an tiomachroidhe mhóir,</span>
<lb n="14"/><span>Muna dtagair gan stad is seasamh d'imridhe an lóid</span>
<lb n="15"/><span>Badh heagal an bhreath do theacht n-a luisne faoi an gcóip,</span>
<lb n="16"/><span>Dá dtreascairt ar fad do teacht do thuile bhríghe an smóil.</span>
<lb n="17"/></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="18"/><p><span>Tairg mar bhreab do dhearc go sile sí deór;</span>
<lb n="19"/><span>Na hapstail beir leat, i saingil nimhe bíodh Eóin;</span>
<lb n="20"/><span>Greadaidh na basa, screadaidh uile caoi is geóin,</span>
<lb n="21"/><span>'S is dearbh go maithfe an Mac an uile ní dhóibh.</span></p>
<lb n="22"/>
<lb n="23"/><p><span>Athghoir do Mhac do ghaibh it fhionnachlí feóil</span>
<lb n="24"/><span>Do dhalta do shearc is fear do chruinnichíogh dheól</span>
<lb n="25"/><span>Gan seasamh ar cheart ná teacht tar briseadh dhlighe leó,</span>
<lb n="26"/><span>Acht a fhearg ar fad do mhaitheamh duitse 's ní dóibh.</span></p>
<lb n="27"/>
<lb n="28"/><p><span>Ó ghabhais le h'ais an chreach, 's gur bhuinis í 'on tóir,</span>
<lb n="29"/><span>'S ar admhuigh leat gur ghlacais cumraighe dhóibh,</span>
<lb n="30"/><span>Ná dearmaid asta, is peacach mise bhí 'on tsórt;</span>
<lb n="31"/><span>'S is beannuighthe i measc na mban tu a Mhuire mhín mhór.</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>A Dhé na n-apstal fuair peannaid dá bhfíorfhuascladh,</span>
<lb n="34"/><span>Mar aon led Bhanaltrain bheannuighthe bhí ar buaireamh,</span>
<lb n="35"/><span>Ó's léir gur cheannachais m'anamsa, a Chríost chuanna.</span>
<lb n="36"/><span>Léig me i bhflaitheas na n-aingeal go bhfuighead suaimhneas.</span>
<lb n="37"/></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="38"/><p><span>XXVI</span></p>
<lb n="39"/>
<lb n="40"/><p><span>MÁ BHEIR DIA DO THIAGHARNUS DAMHSA</span></p>
<lb n="41"/>
<lb n="42"/><p><span>Aithrighe Phádraig Haicéad.</span></p>
<lb n="43"/>
<lb n="44"/><p><span>Má bheir Dia do thiagharnus damhsa</span>
<lb n="45"/><span>Bheith slán ón láimh seo do leónadh,</span>
<lb n="46"/><span>Do-ghéan beart is maith fá dheóidh dham,</span>
<lb n="47"/><span>Léigfead do bhaosraidh na hóige.</span>
<lb n="48"/></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="49"/><p><span>Slán léi, ní ghéillfead níos mó dhi;</span>
<lb n="50"/><span>Táinig a ré, ní mé is dóigh dhi;</span>
<lb n="51"/><span>Thug sí a seal, do chaith sí a róba;</span>
<lb n="52"/><span>Caithfead léi m'aonchloch is m'órda.</span>
<lb n="53"/><span>Tréigfead an réim dobhí romhamsa;</span>
<lb n="54"/><span>Léigfead síos go mín mo sheólta;</span>
<lb n="55"/><span>Ísleóchad m'uaill, cé truagh leósan;</span>
<lb n="56"/><span>Léigfead díom bheith maoidhteach módhmhar.</span>
<lb n="57"/><span>Ní bhead feasta go rabairneach róimhear;</span>
<lb n="58"/><span>Ní iarrfad clú ná túis póige;</span>
<lb n="59"/><span>Ní dhéan taithighe ar faithchíb lóngphuirt,</span>
<lb n="60"/><span>Treasuidheacht ná gleacaidheacht le hógaibh.</span>
<lb n="61"/><span>Ní faicfidhear mé ar achaidhibh ná ar bóithribh,</span>
<lb n="62"/><span>Ag fastaím ná ag marcaigheacht óigeach;</span>
<lb n="63"/><span>Go dearbhtha ní rachad i gcomhlann,</span>
<lb n="64"/><span>Is ní caithfead léim ar thaobh móna.</span>
<lb n="65"/><span>Choidhche ní shínfead an dóid seo,</span>
<lb n="66"/><span>Le tíodhlacan líge móire;</span>
<lb n="67"/><span>Is bíodh ar m'fhallaing má chaithim go seólta.</span>
<lb n="68"/></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="69"/><p><span>Le mac raide nó gearrgha treórach,</span>
<lb n="70"/><span>Suas ar each ní rachad go seólta,</span>
<lb n="71"/><span>Gan claidhe árd is lámh fám thóinse;</span>
<lb n="72"/><span>Is bheith ar lár cé náireach dhamhsa</span>
<lb n="73"/><span>Anmhain thuas ní huaim is eólach.</span>
<lb n="74"/><span>Ní bhiam go grianach ar chóisir,</span>
<lb n="75"/><span>Ag déanamh cleas i measc ógbhan,</span>
<lb n="76"/><span>Ag ringce le a seinntear dóibhsin,</span>
<lb n="77"/><span>Ag staruidheacht 's ag breasnuidheacht ar bórdaibh.</span>
<lb n="78"/><span>Ní bheárrfad cárta go cómhthrom,</span>
<lb n="79"/><span>Is ní shuidhfead an dísle cóirneach;</span>
<lb n="80"/><span>Ní bhead go bráth fá chlár póite,</span>
<lb n="81"/><span>Ar lár is mé lán go scórnaigh.</span>
<lb n="82"/><span>Bead go heaglach anbhfann ónna,</span>
<lb n="83"/><span>Is ní bhead fíochda bruighneach beódha.</span>
<lb n="84"/><span>Ní rachad le cleathaire chum comhraic</span>
<lb n="85"/><span>Ar eagla mo mharbhtha dhósan;</span>
<lb n="86"/><span>'S má gheibhim cladhaire feidhmleisc feósach</span>
<lb n="87"/><span>Éagcruaidh íogmhar claoidhte rólag.</span>
<lb n="88"/><span>Ní fhairfead é, ní héacht cóir sin,</span>
<lb n="89"/><span>'S ní mhuirfe mé, ní dhéanad dóigh dhe.</span>
<lb n="90"/><span>Slán feasta le mná deasa na Fódla;</span>
<lb n="91"/></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="92"/><p><span>Ar chaith mé dá réir is leór liom</span>
<lb n="93"/><span>Arís go bráth ó táim n-a n-eólus</span>
<lb n="94"/><span>Scarfad riú, níl rún is córa;</span>
<lb n="95"/><span>Óir is iomdha saoi líomhtha mar Óbhid</span>
<lb n="96"/><span>Is feallsamh seanndlightheach róghlic</span>
<lb n="97"/><span>Ughdar is fear scrúdtha cómhad</span>
<lb n="98"/><span>d'fhágadar súd go dubhach deórach.</span>
<lb n="99"/><span>Is iomdha gleacaidhe is gaiscidheach rómhear,</span>
<lb n="100"/><span>Clanna ríogh, agus ríoghra chródha,</span>
<lb n="101"/><span>Laoch feardha is fear calma comhraic</span>
<lb n="102"/><span>Tháinig díobh do chlaoidhe 's do bhreódhghoin.</span>
<lb n="103"/><span>An chuideachta chuanna bhuadhach bheóltais</span>
<lb n="104"/><span>Iongantach áluinn mhánla mhódhmhar</span>
<lb n="105"/><span>Chúlchas charthannach leabharghlan lóghmhar</span>
<lb n="106"/><span>Is mór mo mhearughadh fa dhealughadh leósan.</span>
<lb n="107"/><span>An táin mheidhreach ghreadhnach mhórghlan</span>
<lb n="108"/><span>Na gcúl ngleannach n-eangach n-ómrach,</span>
<lb n="109"/><span>Atá d'aistidhibh 's d'ealadhain nódh aca</span>
<lb n="110"/><span>Nach taobhtha d'aonneach dá mhéid eóluis.</span>
<lb n="111"/><span>Le blanndar na mbanchuire sróllmhar</span>
<lb n="112"/><span>Madhmach mianach siansmhar sómplach</span>
<lb n="113"/><span>Geabhad cead, gidh deacair dhamhsa,</span>
<lb n="114"/><span>Is teilgfead chucha an triubhas thar teórainn.</span>
<lb n="115"/></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="116"/><p><span>Gan amhrus ní mheallfaid níos mó me,</span>
<lb n="117"/><span>Geabhad le mnaoi chríonna dem chomhursain,</span>
<lb n="118"/><span>Aga mbiaidh grideal, coire is cófra,</span>
<lb n="119"/><span>Aga mbiaidh líon, caoirigh is córaid.</span>
<lb n="120"/><span>An ealadha do chleachtaimís is róleamh,</span>
<lb n="121"/><span>Bheith tréitheach caomhshlightheach ceólmhar,</span>
<lb n="122"/><span>Éireóchad dí, ní hí bhus lón dam;</span>
<lb n="123"/><span>Ní bhiathaid na briathra na hórda.</span>
<lb n="124"/><span>Doghéan grafadh agus branar mo dhóithin.</span>
<lb n="125"/><span>Leanfad an céacht is déanfad rómhar glan,</span>
<lb n="126"/><span>Beidh airgead n-a cheathaibh im póca;</span>
<lb n="127"/><span>Scarfad leis an aindeise 's is cóir sin.</span>
<lb n="128"/><span>Casfad súiste ar lúth im dhóirnibh,</span>
<lb n="129"/><span>Buailfead go tric pis is pónair,</span>
<lb n="130"/><span>Bhéarad sluasad mhuar ar ló liom,</span>
<lb n="131"/><span>Teilgfead claidhe le taoibh na heórna,</span>
<lb n="132"/><span>Spréighfead aoileach ar mhín mhórchnuic,</span>
<lb n="133"/><span>Scaipfead síos an síol fa fhódaibh;</span>
<lb n="134"/><span>Beidh ealtain do lachain 's do gheódhaibh</span>
<lb n="135"/><span>Agus scaoidh chearc ag teacht fam ghlórsa;</span>
<lb n="136"/><span>Beidh gabhair ag labhairt um neóin liom;</span>
<lb n="137"/><span>Beathóchad mo bhean, beidh dart bó agam,</span>
<lb n="138"/><span>Is bead go seascair gan aiteas i n-ól fleadh,</span>
<lb n="139"/></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="140"/><p><span>I mboith chumhaing chluthair chomhgraigh</span>
<lb n="141"/><span>I ngleann uaigneach nó ar bhruach mónadh,</span>
<lb n="142"/><span>Nó fa scairt abhfad ó ródaibh;</span>
<lb n="143"/><span>'S má thig aonneach d'éileamh chomhgair</span>
<lb n="144"/><span>d'iarraidh bídh dighe nó fóid orm,</span>
<lb n="145"/><span>Bhéara mé an chaomhchroich chomhachtach</span>
<lb n="146"/><span>Nach bhfuil gaol le haonneach beó agam;</span>
<lb n="147"/><span>'S dobhéarad céad mionna móra</span>
<lb n="148"/><span>Nach fios dam cia neach san domhan é,</span>
<lb n="149"/><span>Do lucht Bhanba nó d'aicmibh Fódhla,</span>
<lb n="150"/><span>d'fhuil na ríogh dobhíodh ag móirghleic,</span>
<lb n="151"/><span>De shliocht Éibhir chéibhfhinn chródha,</span>
<lb n="152"/><span>Nó shliocht éachtaigh Éireamhóin eólaigh,</span>
<lb n="153"/><span>Nó shliocht Íre scaoileadh seodaibh,</span>
<lb n="154"/><span>Nó shliocht Íthe ler fríth an fód so.</span>
<lb n="155"/><span>Séanfad go héag feasta dhóibhsean</span>
<lb n="156"/><span>Nach mé bhí go haorach treórach</span>
<lb n="157"/><span>Dhom riar i dtús cliar agus geócach</span>
<lb n="158"/><span>Nó ag fagháil duais ó uaislibh Fódhla;</span>
<lb n="159"/><span>'S nach rabhas im scogaire shonntach</span>
<lb n="160"/><span>Gan fascadh fam chneas acht rópaí</span>
<lb n="161"/><span>I gCorcaigh ag iarraidh coisbhirt nó cóta</span>
<lb n="162"/><span>Ar fhuil Fhiachaidh, Bhriain nó Eóghain;</span>
<lb n="163"/><span>'S nach raibh mé fa réim n-a dheóidh sin</span>
<lb n="164"/></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="165"/><p><span>I measc gláimh is dámh is deóraidh</span>
<lb n="166"/><span>Ag fagháil each is beartaibh órdha</span>
<lb n="167"/><span>I n-aonáit ón chaomhshliocht chóir sin;</span>
<lb n="168"/><span>I gcrích an Chláir nár ghnáthach dhamhsa</span>
<lb n="169"/><span>Bheith im bárd go ráidhteach róbhras</span>
<lb n="170"/><span>Ag síol mBriain dar ghiall an ghleóghail,</span>
<lb n="171"/><span>Nó ag síol Aodha na gcaor gcomhraic;</span>
<lb n="172"/><span>Nó i gcrích Chonnachta chluthar chnómhar</span>
<lb n="173"/><span>Nach dtaithighinn im chleasaidhe nó im óinbhid</span>
<lb n="174"/><span>I n-aimsir bainse nó cóisreach,</span>
<lb n="175"/><span>Ag síol gCuinn do roinn le hEóghan</span>
<lb n="176"/><span>Inis Fáil n-a dhá leith cóthrom;</span>
<lb n="177"/><span>Nach bínn lá im fháidh nó im eólaidh</span>
<lb n="178"/><span>Ag tréanshliocht Íre íochtar Fódla,</span>
<lb n="179"/><span>Nó ag clanna Néill dar ghéill na cóigidh,</span>
<lb n="180"/><span>Nó ag síol nDálaigh ághmhair óirdheirc;</span>
<lb n="181"/><span>'S nach rabhas im scéaluidhe ghléchaoin ghlórach</span>
<lb n="182"/><span>Ag cloinn chalma chathardha chródha</span>
<lb n="183"/><span>Chathaoir ler ceartuigheadh na teórainn.</span>
<lb n="184"/><span>'S gach ar cumadh de mhionnaibh san Róimh thoir</span>
<lb n="185"/><span>Dobhéarad féin, an méad is eól dam,</span>
<lb n="186"/><span>Nach rabhas aon sheal go greannmhar glóirghlic</span>
<lb n="187"/><span>Ag gallaibh na Banba fa mhóirchion,</span>
<lb n="188"/><span>Im fhear seanma sealad i seómraibh</span>
<lb n="189"/><span>Ag seinim puirt ar chruitibh ceólmhar.</span>
<lb n="190"/></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="191"/><p><span>Nó seal im reacaire i n-aice na n-ógbhan</span>
<lb n="192"/><span>Ag caoinreic mo laoithe dhóibhsean.</span>
<lb n="193"/><span>'Déara mé le gach aon don tsórd so</span>
<lb n="194"/><span>Má thig sé fam dhéin dom lóntoigh:</span>
<lb n="195"/><span>Ní mé th'aithne, ní fhaca tú fós me;</span>
<lb n="196"/><span>Ní raibh mé riamh níos sia ón fhód so.</span>
<lb n="197"/><span>'S má chím chugam an chuideachta chlócach</span>
<lb n="198"/><span>Bhriste bhéarlach ghléasta ghlórach,</span>
<lb n="199"/><span>'Déarad gur thréig siad an t-eólus:</span>
<lb n="200"/><span>Sin síos an tslighe tríd an mhónaidh;</span>
<lb n="201"/><span>Ní bhfuil annso acht baintreabhach bhreóidhte,</span>
<lb n="202"/><span>Im ná iasc ná hiarr ná feóil ann;</span>
<lb n="203"/><span>Lionn ná bainne níl aici ná beóuisc,</span>
<lb n="204"/><span>Ní raibh ariamh 's ní bhiadh, mo dhóighse.</span>
<lb n="205"/><span>Gibé cuideachta chluinfeas mo ghlóirse</span>
<lb n="206"/><span>Creidfid nach bréag adéarad leósan;</span>
<lb n="207"/><span>Gluaisfid is buailfid an bóthar,</span>
<lb n="208"/><span>Is rachaid don mbaile n-a reacthar an t-ósta.</span>
<lb n="209"/><span>Rachadsa isteach go prab n-a dheóidh sin</span>
<lb n="210"/><span>Is iadhfad amach tre chleath na comhla.</span>
<lb n="211"/><span>Cuirfead maide daingean nó dhó air;</span>
<lb n="212"/><span>Scaoilfead na fallainge is suidhfead sa gcóirneal;</span>
<lb n="213"/><span>Fadóchad teine bhríoghmhar mhór mhaith;</span>
<lb n="214"/><span>Suidhfead féin lena taobh ar stól bheag,</span>
<lb n="215"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="216"/><p><span>Is déarad go haoibh lem chaoimhtheach Móirín:</span>
<lb n="217"/><span>Tabhair dhúinn ar gcuid, a gcluin tú mo ghlóirse?</span>
<lb n="218"/><span>Cuirfidh clár gearra nó leathan im chomhairse,</span>
<lb n="219"/><span>'S dobhéaraidh léi dhá mhéis mhóra -</span>
<lb n="220"/><span>Mias meacan, mias phraisce nó phónair -</span>
<lb n="221"/><span>Is bhéaraidh léithe ó thaobh den chófra</span>
<lb n="222"/><span>Ceann meascáin is gile 'ná scóraid,</span>
<lb n="223"/><span>Briollán bainne arn-a mheascadh go rómhaith,</span>
<lb n="224"/><span>Is dóithin gearáin d'arán eórna;</span>
<lb n="225"/><span>S ní bhíonn againn go léir fán gcomhroinn</span>
<lb n="226"/><span>Do chuideachta acht mise agus Móirín,</span>
<lb n="227"/><span>Mo dhias mac nach maith do seóladh</span>
<lb n="228"/><span>Briainín, Diairmín nó Domhnall.</span>
<lb n="229"/><span>Má do gealladh an bheatha so dhamhsa,</span>
<lb n="230"/><span>Is mairg dham do chleacht gach sógh maith,</span>
<lb n="231"/><span>'S bheith ag imirt ar fhidhchiollaibh órdha</span>
<lb n="232"/><span>I measc uasal is fuaim cheólta,</span>
<lb n="233"/><span>'S ag iomrádh ar fhionnmhnáibh óga.</span>
<lb n="234"/><span>Is ó do thréig mé an saoghal 's a mhóirmheas,</span>
<lb n="235"/><span>An méid seo, a Dhé, atá dom ré romhamsa</span>
<lb n="236"/><span>Caithfead go túirseach brúidhte brónach</span>
<lb n="237"/><span>Ceanntrom cianach ciamhair ceóthach.</span>
<lb n="238"/></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="239"/><p><span>XXXVIII</span></p>
<lb n="240"/>
<lb n="241"/><p><span>BEANNACHT DÉ GO hÉAG</span></p>
<lb n="242"/>
<lb n="243"/><p><span>Beannacht Dé go héag agus grása grinn</span>
<lb n="244"/><span>Ar gach aon dá ngéabhaidh an tsailm seo linn,</span>
<lb n="245"/><span>Agus nach tréigfeadh ar aonchor le gárta mionn</span>
<lb n="246"/><span>An péarla dfhág Séamus mar shásamh ionn.</span></p>
<lb n="247"/>
<lb n="248"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Saothar Filidheachta an Athar Pádraigín Haicéad

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Saothar Filidheachta an Athar Pádraigín Haicéad

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
