Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main"/></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L151
L</note>
                         <note type="L"/>
                         <note type="B"/>
                         <note type="C"/>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L151
L</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title/><author/><imprint><publisher/><date/></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p><span>
</span>
<lb n="0"/><span>Do fríth, monuar, an uain si ar Éirinn,</span>
<lb n="1"/><span>do fríth a faill 's a caill i n-aonacht,</span>
<lb n="2"/><span>seanabhean Chríomhthainn, Chuínn is Fhéilim,</span>
<lb n="3"/><span>bean tsiúil cé dubhach dise ar ndéanamh.</span>
<lb n="4"/><span>A crádh go bhfuíghe an sgaoilteach éithig,</span>
<lb n="5"/><span>ar dteacht tar sáil tug 'lámh 's a bréithir</span>
<lb n="6"/><span>'s a móide pósta le ló a saogail</span>
<lb n="7"/><span>d'fhuil Ír, Éireamhóin is Éibhir,</span>
<lb n="8"/><span>is gurab amhla atá le spás 'na méirdrig,</span>
<lb n="9"/><span>Och!  gan choigilt a croicinn ar éinfhear.</span>
<lb n="10"/><span>Fir an domhain mar ghabhaid go léigfeadh</span>
<lb n="11"/><span>i leabuig Bhriain, Niall is Éanna,</span>
<lb n="12"/><span>Anngar chúiche, an trú bhréagach!</span>
<lb n="13"/><span>Is mór an ghráin 's is nár go héag dhi,</span>
<lb n="14"/><span>na fir mhaithe do thaithig do thréigean</span>
<lb n="15"/><span>air dheóraibh ainigí falachaí éithig</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="16"/><p><span>is ná raibh riamh fá rian éasga,</span>
<lb n="17"/><span>fa shiúl gréine, spéire is réaltan</span>
<lb n="18"/><span>fir mar mheasaim dob fhearra 'na réimheas</span>
<lb n="19"/><span>do rí ná d'ímpire ná d'éarla.</span>
<lb n="20"/><span>'S a n-abraim ná meastar gur baosra;</span>
<lb n="21"/><span>ba rithe iad i n-iathaibh céana,</span>
<lb n="22"/><span>do mhianach ríoga do bhí déanta;</span>
<lb n="23"/><span>do chuaig le n-a gcruas a mbua céimeann.</span>
<lb n="24"/><span>Is mór díobh 'na ríthe do naomhadh</span>
<lb n="25"/><span>le díorga a mbreath, a reacht 's a gcéimeann;</span>
<lb n="26"/><span>'s a ngéaga geinealach uile go mbéarfainn</span>
<lb n="27"/><span>suas go fuiris gan fille go hÉabha.</span>
<lb n="28"/><span>Is mór an trua don stuaire stéadach</span>
<lb n="29"/><span>tug aimsir fhada dá n-altram go haerach</span>
<lb n="30"/><span>éirí suas d'fhuil ua na saoirfhear</span>
<lb n="31"/><span>do thriall uirthe ó imealaibh Gréige.</span>
<lb n="32"/><span>Is uirthe cé labhraim go trom éadmhar,</span>
<lb n="33"/><span>ní hí is cionntach le crú Ghaedhil Ghlais,</span>
<lb n="34"/><span>acht fórsa is neart na bhfear dá héigean</span>
<lb n="35"/><span>'s gan do bhrí 'na cluinn a caomhna.</span>
<lb n="36"/><span>Is fir na cruinne mar thugadar géirshearc,</span>
<lb n="37"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="38"/><p><span>ní nár bh'iongna, uile do Vénus,</span>
<lb n="39"/><span>ar ghnaoi bhriocht seirce do dheilbh Heléna,</span>
<lb n="40"/><span>is don mhnaoi dob oiriric crotha Minérva,</span>
<lb n="41"/><span>tugadar aire cé seanabhean aosta</span>
<lb n="42"/><span>don mhnaoi si síos le luigheadh mar chéile</span>
<lb n="43"/><span>Niall dár fearadh na frasa do néalaibh.</span>
<lb n="44"/><span>Níor bh'iongna liomsa a dtnú le a sgéimh sin.</span>
<lb n="45"/><span>Do bhí sí dathúil flathúil maorga,</span>
<lb n="46"/><span>geal deas fada úr geanúil déanta,</span>
<lb n="47"/><span>suiríoch páirteach cráifeach céadfach,</span>
<lb n="48"/><span>tromaí dána náireach néamhga.</span>
<lb n="49"/><span>Ba throm lúbach a cúl craobhach,</span>
<lb n="50"/><span>altach ómrach bórrchas péarlach.</span>
<lb n="51"/><span>Luisní an ghrá ag fás 'na héagcosg</span>
<lb n="52"/><span>is coiméad orthann na toile 'na héadan.</span>
<lb n="53"/><span>Dob úr cúrtha a cúm caoltiubh,</span>
<lb n="54"/><span>a ruisg ba dhamhna dream do bhréaga,</span>
<lb n="55"/><span>ba gheal a taoibh, a baill 's a géaga,</span>
<lb n="56"/><span>ba bhreá solasghnaoi a corrachích géara.</span>
<lb n="57"/><span>A buadha uile dá gcuirinn i n-aonacht,</span>
<lb n="58"/><span>a cáile maithe, a fearta 's a féile,</span>
<lb n="59"/><span>is dul amach ar fad dá léirmheas,</span>
<lb n="60"/><span>is mó ná ar áirmheas atá tar m'éis de.</span>
<lb n="61"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="62"/><p><span>Dá maireadh gárda mhná Chuinn Chéad-chath</span>
<lb n="63"/><span>nó a maca samhla i n-am a taomluit,</span>
<lb n="64"/><span>an Eóraip uile is dimhin nár bhaol di</span>
<lb n="65"/><span>is níor dhóigh cur le n-a holc do dhéanamh.</span>
<lb n="66"/><span>Ba díobh Fionn mac Cumhaill na Féine,</span>
<lb n="67"/><span>Oisín mac Fínn, Caoilte is Caol Glas,</span>
<lb n="68"/><span>Goll is Usgar, Cuireall is Daolgas,</span>
<lb n="69"/><span>is trí sáirmhic Aoincheárda Béara</span>
<lb n="70"/><span>Donn is Coinnche is Colla is na hAodha,</span>
<lb n="71"/><span>na trí gairbhmhic, Cairbre is Céadach,</span>
<lb n="72"/><span>Smeig ar Drúcht is Mac Lúighidh na ngéarlann,</span>
<lb n="73"/><span>Brian Ó Biorrainn, Conn Crithir is Faolan.</span>
<lb n="74"/><span>Is na gaisgíg i ngleacuíocht ba thréine:</span>
<lb n="75"/><span>an Chú do thuit ar Mhuigh Mhuirthéimhne,</span>
<lb n="76"/><span>Conall Ceárnach an t-ársa léidmheach</span>
<lb n="77"/><span>is Laoghaire gruaigheal Buadhach na mbéimeann.</span>
<lb n="78"/><span>Ar fad tímcheall na dtrí gcaomhrann</span>
<lb n="79"/><span>laoch ná cura ní chluinim gur bh'fhéidir</span>
<lb n="80"/><span>d'fháil do chuirfeadh le cumas na dtréan so</span>
<lb n="81"/><span>ar mháigh, ar choill ná ar thuinn taosgaig.</span>
<lb n="82"/><span>Slán leó, na hóig fhuilteach' fhaobhrach'</span>
<lb n="83"/><span>nár ob cath ná treas ná tréanghoin,</span>
<lb n="84"/><span>ionnsuí gharbh, sparainn ná céidil,</span>
<lb n="85"/><span>troid ná gleó ná cómhrac éinfhir,</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="86"/><p><span>'s nár iarr seasgaireacht collata ar chaomhchuilt,</span>
<lb n="87"/><span>is fa phroinn nár iarr an mhias phéatair,</span>
<lb n="88"/><span>acht feóil do chleith ar dheis an fhéir ghlais</span>
<lb n="89"/><span>'s a mbeóil ar chuid don tsruith do léigean.</span>
<lb n="90"/><span>Sioc ná sneachta ná fearthainn níor éignig,</span>
<lb n="91"/><span>tart ná ocras, othras ná créachta,</span>
<lb n="92"/><span>fuacht ná túirse ná siúl saothrach</span>
<lb n="93"/><span>fá Ghort na bhFiann dár thriath Art Éinfhear.</span>
<lb n="94"/><span>Is fá mar nochtaid damh croinice an Fhéarmhaigh</span>
<lb n="95"/><span>fuidhle a sua, a ndrua 's a gcléire,</span>
<lb n="96"/><span>d'fhiadhain dearbhtha a seancha naofa</span>
<lb n="97"/><span>ó aois go haois go tíocht Éibhir,</span>
<lb n="98"/><span>go cloí na dtrí nAodh i n-aonacht</span>
<lb n="99"/><span>is tsíl gCéin Laighean i bhfeidhm nár thréithbhog</span>
<lb n="100"/><span>is cuaine Mhuighe Chruachan Mhéidhbhe</span>
<lb n="101"/><span>ar ar ghoill an bhuíon so i n-éagcruth,</span>
<lb n="102"/><span>gurab amhla bhíd a laoichre laochdha</span>
<lb n="103"/><span>mar ghríbh nímhnig faoi n-a céid-nid,</span>
<lb n="104"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="105"/><p><span>nó mar león i n-uaimh 's a chuaine i mbaogal,</span>
<lb n="106"/><span>is mar dhraig ar tí a bíobha d'éirleach,</span>
<lb n="107"/><span>ag faire a cuanta, a bruach 's a sléibh-chnoc,</span>
<lb n="108"/><span>a beann, a gleannta 's a béillic,</span>
<lb n="109"/><span>a longphort, a dún 's a haonach</span>
<lb n="110"/><span>ó cheann go ceann is go slios taobhgheal,</span>
<lb n="111"/><span>go teacht iona rí do rí Séamus</span>
<lb n="112"/><span>is dá mhac 'na dhiaig do riar Rí Séarlas.</span>
<lb n="113"/><span>Atáid ó shoin 'na dtocht fá dhaorsmacht</span>
<lb n="114"/><span>nach míne tréad le taobh na faolchon.</span>
<lb n="115"/><span>'S an mhéid aca nár ceangladh i ngéibhinn,</span>
<lb n="116"/><span>do díbreadh iad i n-iathaibh céana,</span>
<lb n="117"/><span>'s i gcrích Eachaidh a maireann dá n-éis sin,</span>
<lb n="118"/><span>Courts of Wards is cách dá léirsgrios,</span>
<lb n="119"/><span>meirse is cíos is fís Exchequer;</span>
<lb n="120"/><span>ciorrú stóir san tSeómra Réaltach,</span>
<lb n="121"/><span>san King's Bench a bhfuil dá séide,</span>
<lb n="122"/><span>is Cúirt na nEasbog dá n-argain d'aonghuth.</span>
<lb n="123"/><span>Assizes aca 'na gceannaibh conntaethe</span>
<lb n="124"/><span>ag cur talaimh is fearainn fá chéile.</span>
<lb n="125"/><span>Braighde 'na gcúirt fá bhréagchoir</span>
<lb n="126"/></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="127"/><p><span>is coistí i ndaoirse trí n-a saora.</span>
<lb n="128"/><span>Cár ghabh ceannas ná tapa ná tréine,</span>
<lb n="129"/><span>neart ná seasamh ná gaisge na nGaeul-so</span>
<lb n="130"/><span>d'éis críoch Scythia is Thracia 'ghéarghoin</span>
<lb n="131"/><span>is Tor Bhreogain do chur fa ghéille;</span>
<lb n="132"/><span>'s arís ar dteacht on dTor go hÉirinn</span>
<lb n="133"/><span>'n dtug ruathar Tuatha Dé amuith</span>
<lb n="134"/><span>is cath Fionntrá an áig gur éignig</span>
<lb n="135"/><span>is curaí an fhíll do bhí i mBruidhin Chaorthainn;</span>
<lb n="136"/><span>tar éis catha Chluana Tairbh do léirsgrios</span>
<lb n="137"/><span>ionat thuit Murchadh, m'urchra, is 'aonmhac,</span>
<lb n="138"/><span>is tóruíocht Cheallacháin Chaisil 's a bhaogal</span>
<lb n="139"/><span>ar shluaitibh dorcha borba ón mBéirbe?</span>
<lb n="140"/><span>Créad í an time nó an bhuige nó an mhéirtne,</span>
<lb n="141"/><span>nó an díth fuínn nó cruí nó céille</span>
<lb n="142"/><span>nó an ceas naoíon do bhíos dá dtraocha</span>
<lb n="143"/><span>mar ná cuirid le a n-urchra réiteach?</span>
<lb n="144"/><span>Nó an ag feitheamh atáid le fáistin bhréagaig?</span>
<lb n="145"/><span>San do-níd cé rín a dtéachtain:</span>
<lb n="146"/></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="147"/><p><span>banfháig an fhoínn 's a draoithe naofa,</span>
<lb n="148"/><span>Áine is Aoibhill mhaoil ón Léith-chraig,</span>
<lb n="149"/><span>Cathfa, Mogh Ruith na lann bhfaobhrach,</span>
<lb n="150"/><span>Feargus, Fítheal, Finn is Féircheirt,</span>
<lb n="151"/><span>Bearchán salmchráifeach is Bréanainn,</span>
<lb n="152"/><span>is Colum Cille tug coimirc don éigse.</span>
<lb n="153"/><span>Ní hé shaoilim acht díoltas Dé uile</span>
<lb n="154"/><span>ortha ó nimh do shil 'na bhraonaibh,</span>
<lb n="155"/><span>gan úmhla ag dís don bhuín dá chéile</span>
<lb n="156"/><span>ná d'fhear ba thaca chum seasaimh do dhéanamh.</span>
<lb n="157"/><span>Soradh le síol Gholaimh ón Égypt</span>
<lb n="158"/><span>dob' fhéile um mhaoin don droíng daonna,</span>
<lb n="159"/><span>dob' fhearr creideamh, feicsin is béasa,</span>
<lb n="160"/><span>dob' fhearr ba dhiaga cliar is créidmheach,</span>
<lb n="161"/><span>ba gheanmnaí mná breátha béilbhinn</span>
<lb n="162"/><span>suiríoch, sguabach, tuarthach, tréitheach,</span>
<lb n="163"/><span>'s a leá nár bh'fheárr Gálen féinig</span>
<lb n="164"/><span>ar leigheas aibig gach galair is daoirchneadh,</span>
<lb n="165"/><span>ba mhaith fuil is cruith is déanamh,</span>
<lb n="166"/><span>ba mhaith ainm i ngaisge 's i gcéimibh,</span>
<lb n="167"/></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="168"/><p><span>do ba mharcshluach eachluath éasga</span>
<lb n="169"/><span>caithmhílig, praslaoichre is tréinfhir.</span>
<lb n="170"/><span>An drong atá dá gcrá gach lae amuigh,</span>
<lb n="171"/><span>mura lór ortha mo sporra sa, féachaig,</span>
<lb n="172"/><span>leó, mo dheacair, ní fheadar créad déarfainn</span>
<lb n="173"/><span>acht beannacht leó is fóirthin Dé ortha.</span>
<lb n="174"/><span>A Chríost do shil t'fhuil 'na braonaibh,</span>
<lb n="175"/><span>leasú leó sirrim go dtugair don tréad so,</span>
<lb n="176"/><span>glóire thall i n-am an éaga</span>
<lb n="177"/><span>'s a gceart abhus ria ndul dod naomhbhrog.</span></p>
<lb n="178"/>
<lb n="179"/><p>
<lb n="180"/><span>A rí-bhean shultmhar dá ngoirthear an bhean úd Bhriain</span>
<lb n="181"/><span>mo chruí do thuirsig tú fhaicsin ar mearú triall,</span>
<lb n="182"/><span>'s an chloinn do hoileadh ad bhrollach ag smachtú dian</span>
<lb n="183"/><span>'na gclí go mbristear a gcroithe le hadchúmha ad dhiaig.</span>
<lb n="184"/></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="185"/><p><span>Bzzzzz1650 17L</span>
<lb n="186"/><span>Uzzzzz0001</span></p>
<lb n="187"/>
<lb n="188"/><p><span>An Síogaí Rómhánach.</span></p>
<lb n="189"/>
<lb n="190"/><p><span>Innisim fís is ní fís bhréige í.</span>
<lb n="191"/><span>Le ar súile dúinn ba léir í,</span>
<lb n="192"/><span>le mo chluasa do-chualas féin í,</span>
<lb n="193"/><span>í ní cheilim, deirim, déarad.</span>
<lb n="194"/><span>Lá dá rabhas ar maidin am aonar</span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="195"/><p><span>annsa Róimh ar órchnoc Céphas,</span>
<lb n="196"/><span>lán do ghruaim ar uaigh na nGaol san,</span>
<lb n="197"/><span>sínte ar lic ag sileadh déara,</span>
<lb n="198"/><span>fá bhfuil dias dob' fhial fá shéadaibh,</span>
<lb n="199"/><span>le n-ar ghrámhar ábhar m'éagnaigh,</span>
<lb n="200"/><span>Iarla mór Thíre Eoghain Néill mhir</span>
<lb n="201"/><span>is Ó Domhnaill na n-órlann bhfaobhrach,</span>
<lb n="202"/><span>an tráth do shíleas sgíth do dhéanamh,</span>
<lb n="203"/><span>cé do chífinn ar mhaoilinn an tsleibhe</span>
<lb n="204"/><span>acht fíormhaighdean bhraighidgheal bhéasach</span>
<lb n="205"/><span>do bhain an bárr go bráth do Vénus</span>
<lb n="206"/><span>is do Mhinerva i ndeilbh 's i ndéanamh.</span>
<lb n="207"/><span>Is maith do figheadh a braoithe caola,</span>
<lb n="208"/><span>do bhí an t-ór i meón a céibhe,</span>
<lb n="209"/><span>do bhí an sneachta 's a' lasair 'na héadan.</span>
<lb n="210"/><span>Adubhairt liomsa san mball chéadna</span>
<lb n="211"/><span>do ghlór mhilis ba bhinne ná téada</span>
<lb n="212"/><span>druidim suas ó uaigh na dtréinfhear.</span>
<lb n="213"/><span>Ba fada a caoi 's a croidhe dá réabadh.</span>
<lb n="214"/><span>Fa dheireadh thiar i ndiaigh a saothair,</span>
<lb n="215"/><span>do thóg sí uaill ba trua le héisteacht,</span>
<lb n="216"/><span>do bhainfeadh deóir go leór as cléircibh</span>
<lb n="217"/><span>'s do bhainfeadh osna as clocha dá mb'fhéidir.</span>
<lb n="218"/><span>Leis an bhfaoidh sin do shín sí a géaga</span></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="219"/><p><span>ag dearcadh suas go cruaidh ar néallaibh,</span>
<lb n="220"/><span>'s do labhair sí le Rí na spéire,</span>
<lb n="221"/><span>lán do channtlamh annsa réim si:</span>
<lb n="222"/><span>A Dhia mhóir, an deóin libh m'éisteacht,</span>
<lb n="223"/><span>nó an misde ceist bheag éigin</span>
<lb n="224"/><span>do chuaidh i ndaingean ar mhacaibh léighinn</span>
<lb n="225"/><span>d'fhiafraidhe dhíot ós díbh is léir í.</span>
<lb n="226"/><span>Atáim ar mearbhall i n-ainbhfios sgéala,</span>
<lb n="227"/><span>óir más ionann do tharraing gach éinneach</span>
<lb n="228"/><span>cóir na sinnsear do rinne an chéidfhear,</span>
<lb n="229"/><span>Ádhamh ar n-athair do mealladh le hÉabha,</span>
<lb n="230"/><span>créad fá n-iarthar trian na péine</span>
<lb n="231"/><span>ar aonphór níos mó ná 'chéile?</span>
<lb n="232"/><span>Créad fá saorthar gach daor éigceart</span>
<lb n="233"/><span>is nach bí saor nach daorthar é seal?</span>
<lb n="234"/><span>Créad nach baintear le dair bhréin bhig</span>
<lb n="235"/><span>is crann an toraidh dá chrothadh 's dá réabadh?</span>
<lb n="236"/><span>Créad fa gcrochtar bocht gan aonchoir</span>
<lb n="237"/><span>is sliocht na n-olc i dtoice an tsaoghail?</span>
<lb n="238"/><span>Créad an tocht nach sgriostar éircigh</span>
<lb n="239"/><span>'s gur buan a dtóir i ndeóigh na gcréidmheach?</span>
<lb n="240"/><span>Créad nach feanntar clann Luitéarus</span>
<lb n="241"/><span>is clann Chríost dá gclaoi go n-éagaid?</span>
<lb n="242"/></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="243"/><p><span>Créad nach trua na huain dá dtraochadh</span>
<lb n="244"/><span>is na mic tíre ag inghreamadh an tréada?</span>
<lb n="245"/><span>Créad an ceart fá leagtar Éire</span>
<lb n="246"/><span>is le n-a gleó nach mór go n-éistear?</span>
<lb n="247"/><span>Créad an choir noch tugtar ar Ghaeulaibh,</span>
<lb n="248"/><span>dream do dhiúltaigh d'iúlaibh géilleadh?</span>
<lb n="249"/><span>Óir ó tháinig Pádraig naomhtha</span>
<lb n="250"/><span>leis an gcreideamh go hInis Éilge,</span>
<lb n="251"/><span>níor bhain traochadh, gaoth ná éclips,</span>
<lb n="252"/><span>fóirneart eachtrann ná leatrom dá ghéire</span>
<lb n="253"/><span>creideamh Chríost as croidhe na nGaol so.</span>
<lb n="254"/><span>Do bhí a gcoinneall mar loinnir na gréine,</span>
<lb n="255"/><span>do bhí a n-athainne gan chaigilt ag spréachadh,</span>
<lb n="256"/><span>is níor thuit smál ná cáidh ná aonspot</span>
<lb n="257"/><span>ar feadh na Fódla ar phór Mhilésius.</span>
<lb n="258"/><span>Och, a Chríost!  is fíor an méid sin.</span>
<lb n="259"/><span>Créad tá uait nó an rún leat m'éisteacht?</span>
<lb n="260"/><span>Nó an é is áil leat go bráth gan féachain</span>
<lb n="261"/><span>ar an gcuaine is buaine ' dréim leat</span>
<lb n="262"/><span>fá na Gallaibh dá bhfeannadh le héigceart?</span>
<lb n="263"/><span>'S gurb é a n-agallamh glafarnach Bhéarla,</span></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="264"/><p><span>lucht an fhill do thuill a dtréigean,</span>
<lb n="265"/><span>do chuir druim le cuing na cléire</span>
<lb n="266"/><span>is do-ní cnáid fá mháthair an Éinmhic.</span>
<lb n="267"/><span>Is leo nach mian do Dhia seal géilleadh</span>
<lb n="268"/><span>acht an creideamh do sgriosadh le héirceacht.</span>
<lb n="269"/><span>Ní áirmhím Henrí an chéidfhear</span>
<lb n="270"/><span>do léig go truaillidhe uaidh a chéile</span>
<lb n="271"/><span>ar Anna Builín a inghean chéadna,</span>
<lb n="272"/><span>is d'imthigh ón eaglais ar theagasg Luitéarus.</span>
<lb n="273"/><span>Cuirim leis Elizabeth phéisteach</span>
<lb n="274"/><span>nár phós fear is nár stad ó éinneach.</span>
<lb n="275"/><span>Iomdha dream ar ar fheall an mhéirdreach.</span>
<lb n="276"/><span>Do rinne sí fásach do Chlár Éibhir.</span>
<lb n="277"/><span>A mná 's a bhfir do sgriosadh léithe.</span>
<lb n="278"/><span>Tug sí bás do Mháire Stéabhard.</span>
<lb n="279"/><span>I ndiaigh na mná so tháinig Séamas.</span>
<lb n="280"/><span>Níor thuar faoiseamh do chríocha Fhéilim,</span>
<lb n="281"/><span>an fear do thógaibh a bpór as a bhfréamhaibh</span>
<lb n="282"/><span>is d'órdaigh a dtalamh do thamhas le téadaibh,</span>
<lb n="283"/><span>do chuir Saxanaigh i leabaidh na nGaol nglan</span>
<lb n="284"/><span>is transplantátion ar chách le chéile.</span>
<lb n="285"/></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="286"/><p><span>Is gearr 'na diaigh gur thionnsgain Séarlas</span>
<lb n="287"/><span>ar nós a athar le cleasaibh 's le bréagaibh.</span>
<lb n="288"/><span>Ar Leath Chuinn an chuing dob' éigceart</span>
<lb n="289"/><span>is ar Leath Mhogha dá bhfoghairt go héinfhear.</span>
<lb n="290"/><span>Do bhain sé díobh a gcíos 's a mbéasa,</span>
<lb n="291"/><span>a maoin 's a gclann, a n-arm 's a n-éadach,</span>
<lb n="292"/><span>trian a bhfearainn 's a ngairme i n-éinfheacht.</span>
<lb n="293"/><span>Leis do hiarradh Dia do thréigean</span>
<lb n="294"/><span>'s gan labhairt i dteanga na Gaelge</span>
<lb n="295"/><span>'s gan 'na háit ag cách acht Béarla.</span>
<lb n="296"/><span>Órd is aifreann do bacadh leis d'éisteacht.</span>
<lb n="297"/><span>Tré gach gráin dá ndeárnaidh ar Éirinn,</span>
<lb n="298"/><span>buan a mallacht ag fearadh go héag air.</span>
<lb n="299"/><span>Marab é is cionntach, ní haithne dham féin sin.</span>
<lb n="300"/><span>Créad ba cúis ar dtúis dá phéinbhruid</span>
<lb n="301"/><span>far dheónaigh Dia an triath so 'shéana</span>
<lb n="302"/><span>leis an lucht do thug do géilleadh,</span>
<lb n="303"/><span>Parliamentárians na dtárr maothlach</span>
<lb n="304"/><span>ler baineadh a cheann le lainn fhaobhraigh.</span>
<lb n="305"/></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="306"/><p><span>Don rí do baineadh an ceann céadna</span>
<lb n="307"/><span>is lena linn do thionnsgain Éire.</span>
<lb n="308"/><span>I gcúige Uladh do mhusgail an chéidfhear,</span>
<lb n="309"/><span>Mág Uidhir, fuigheall na Féine</span>
<lb n="310"/><span>is Mac Mathghamhna amhail ba bhéas do,</span>
<lb n="311"/><span>an dá leómhan chródha mhéinnmhaith</span>
<lb n="312"/><span>nár chuir suim i maoin an tsaoghail si</span>
<lb n="313"/><span>'s nach dearnaidh ceangal le Danaraibh saobha,</span>
<lb n="314"/><span>nó gur dóirteadh leó i n-éinfheacht</span>
<lb n="315"/><span>do ghrá an chreidimh ba leisge leo 'thréigean</span>
<lb n="316"/><span>ar shráid Lonnduin na dtonn dtaosgach</span>
<lb n="317"/><span>a gcuid fola 'na locha craorga.</span>
<lb n="318"/><span>Ní le fuath nach luaidhimse Féilim,</span>
<lb n="319"/><span>an t-óg uasal ruaidhgheal péacach,</span>
<lb n="320"/><span>an fear ler baineadh as eachtrannaigh méileach</span>
<lb n="321"/><span>is lán na gcartach as Albanaigh d'aoileach.</span>
<lb n="322"/><span>Ag so an uair do ghluais an tréinfhear</span>
<lb n="323"/><span>as an Spáinn fá lán éarma,</span>
<lb n="324"/><span>Eoghan ruadhghlan na sluagh mbaoghlach.</span>
<lb n="325"/><span>Laoch na gcreach é, mac Airt éachtaigh,</span>
<lb n="326"/><span>mac mic oirdheirc Chormaic Néill mhir,</span>
<lb n="327"/><span>lámh ghaisge nár sáraigheadh i n-aonghoil.</span>
<lb n="328"/></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="329"/><p><span>Bíodh ar mb'fhallaing gur dearbhtha an sgéal soin.</span>
<lb n="330"/><span>Iomdha guais ina bhfuair sé 'fhéachain</span>
<lb n="331"/><span>ón lá dob'eól do a shrón do shéide</span>
<lb n="332"/><span>nó gur chríochnaigh Críost a théarma.</span>
<lb n="333"/><span>Cuirim 'fhiadhnaise ar Dhia nach bréag so,</span>
<lb n="334"/><span>is ar an Spáinn atá lán dá ghéarghol,</span>
<lb n="335"/><span>is ar an bhFrainnc ba teann a' dréim leis,</span>
<lb n="336"/><span>is ar Thír fá thuinn atá tinn dá fhéagmuis</span>
<lb n="337"/><span>is ar chlanna Mhíleadh i dtír na hÉireann.</span>
<lb n="338"/><span>Leath a ghníomh a ríomh ní fhéadaim</span>
<lb n="339"/><span>Do chúige Uladh tug furtacht ar éigin.</span>
<lb n="340"/><span>Do chuir sé Gaill do dhruim a chéile.</span>
<lb n="341"/><span>Do chuir sé Lesley ar teitheamh go héasgaidh.</span>
<lb n="342"/><span>Do chuir sé ar chosaibh Mhontgomery géibheann.</span>
<lb n="343"/><span>Do chuir sé meatacht ar Albanaigh mhaola.</span>
<lb n="344"/><span>Do chuir sé a ndaoine tríd a chéile.</span>
<lb n="345"/><span>Do bhris sé brú an Mhúraigh bhréagaigh.</span>
<lb n="346"/><span>Baile Átha Cliath do iadh an tréinfhear.</span>
<lb n="347"/><span>Leis do sgiúrsadh an chúnntae chéadna</span>
<lb n="348"/><span>'s an Mhidhe mhealltach Ghallda Ghaolach.</span>
<lb n="349"/></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="350"/><p><span>As Port Laoíse do dhíbir éircigh,</span>
<lb n="351"/><span>i bPort Leastair do leagadh leis céadta,</span>
<lb n="352"/><span>as Port Fáchland cách do spréidh sé.</span>
<lb n="353"/><span>Do bhain sé giodar as Biorra 's as Aonach</span>
<lb n="354"/><span>is as súd suas go Tuamhain Éibhir.</span>
<lb n="355"/><span>Do rug sé creach gan chead don mBéarla</span>
<lb n="356"/><span>ó Innis Cuinn tar bhinn an tsléibhe.</span>
<lb n="357"/><span>Tug Port Láirge a lámh go léir leis,</span>
<lb n="358"/><span>is Dún Canáin na gcanál dtaosgach,</span>
<lb n="359"/><span>Loch Garman na n-arm bhfaobhrach,</span>
<lb n="360"/><span>Ros Mhic Thriúin is Dún Bhinn Éadair.</span>
<lb n="361"/><span>Do Chill Chuinne bhain uirrim ar éigin.</span>
<lb n="362"/><span>Cois na Sionna ba neartmhar a ghéaga,</span>
<lb n="363"/><span>Cois Abhann Móire is Feóire i n-éinfheacht,</span>
<lb n="364"/><span>Cois na Bearbha ag marbhadh méirleach,</span>
<lb n="365"/><span>Cois na Siúire a thrúp ba saothrach</span>
<lb n="366"/><span>is as sin síos arís go hÉirne.</span>
<lb n="367"/><span>Do rinne sé áthas i Ráth Méidhbhe.</span>
<lb n="368"/><span>Ó Bhaile Átha Luain do fuair sé géilleadh,</span>
<lb n="369"/><span>is ó sin siar go hiarthar Bréifne.</span>
<lb n="370"/><span>Do bhris sé an balla ag Baile Shéamais.</span>
<lb n="371"/><span>Do chuir sé Sligeach ar crith len' fhéachain.</span>
<lb n="372"/><span>Is leis do ceangladh an Ghaillimh le chéile.</span>
<lb n="373"/><span>Dar Mac Duach, ba suairc an sgéal soin</span></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="374"/><p><span>ar gach cuan do chuantaibh Éireann,</span>
<lb n="375"/><span>dá rádh, dá luadh, dá thuar, dá leaghadh,</span>
<lb n="376"/><span>Eoghan Ruadh ar ghuaillibh Gaodhal</span>
<lb n="377"/><span>dá chur suas ar uachtar an Bhéarla.</span>
<lb n="378"/><span>An t-óg uasal uanach aerach,</span>
<lb n="379"/><span>bratach buanach buadhach béimneach,</span>
<lb n="380"/><span>creachach cuantach cuartach créachtach,</span>
<lb n="381"/><span>dreasach duadhmhar dualach déarcach,</span>
<lb n="382"/><span>feasach fuadrach fuaidhteach féasdach.</span>
<lb n="383"/><span>Gaisgidheach gluasda guasmhar gléasda,</span>
<lb n="384"/><span>lannach luaimneach luathmhar léimneach.</span>
<lb n="385"/><span>Marcach muardha muadhghlan méinnmhaith,</span>
<lb n="386"/><span>neartmhar nuallach nuachrach néata,</span>
<lb n="387"/><span>reachtmhar ruagthach ruaimneach réimeach,</span>
<lb n="388"/><span>searcach snuadhach stuatach saothrach,</span>
<lb n="389"/><span>teastach tuaiseach tuarthach tréanmhar.</span>
<lb n="390"/><span>Do-ním daithne, dá maireadh an t-éan so,</span>
<lb n="391"/><span>nach biadh an ealta so i leabaidh na bhfoenix</span>
<lb n="392"/><span>is nach faigheadh Gaill ná Crombhuil géilleadh</span>
<lb n="393"/><span>amhail mar fuair an uair d'éag siod.</span>
<lb n="394"/><span>Acht gidh crádh liom a thásg san d'éisteacht,</span>
<lb n="395"/><span>liom ní cás a bhás ar aonchor</span>
<lb n="396"/><span>'s nach le Gallaibh do gearradh a shaoghal</span></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="397"/><p><span>acht le Dia lér mhian a shaoradh</span>
<lb n="398"/><span>is gairm go neamh i measg na naomh air.</span>
<lb n="399"/><span>Is gearr 'na dhiaidh go dian gur éirigh</span>
<lb n="400"/><span>an leomhan catha, an t-easbog Éibhear,</span>
<lb n="401"/><span>fear rug bárr ar chách san léigheann,</span>
<lb n="402"/><span>fear an chloiginn chomhthroim éachtaigh,</span>
<lb n="403"/><span>fear ba díreach croidhe do Ghaeulaibh.</span>
<lb n="404"/><span>do bhris boinéad an bhroiméin mhéallaigh,</span>
<lb n="405"/><span>do ghearr gúta an Chútaigh ghaothaigh</span>
<lb n="406"/><span>'s do chuir ruaig ar shluaite Shéarlais.</span>
<lb n="407"/><span>Uch mo chreach gur gearradh a laethe!</span>
<lb n="408"/><span>Tré Easbog Dhúin ní lugha mh'éagnach</span>
<lb n="409"/><span>'s tré uaisle Uladh na gcuradh laochda:</span>
<lb n="410"/><span>Henrí Ruadh dár dhual tréine,</span>
<lb n="411"/><span>is Mac Mheg Uidhir an chroidhe Ghaolaigh,</span>
<lb n="412"/><span>Ó Catháin an coileán léimneach,</span>
<lb n="413"/><span>is laoch na ruag, mac Tuathail Féilim.</span>
<lb n="414"/><span>Beannacht leó, a gcóireamh ní fhéadaim,</span>
<lb n="415"/><span>is ó táim cráite, fágtha, céasta,</span>
<lb n="416"/><span>fiafraidhim díot arís, a thréin-Mhic,</span>
<lb n="417"/><span>cár ghabh tárrngaire Phádraig Naomhtha,</span>
<lb n="418"/><span>rádh Bhearcháin nó Sheanáin shéimhghil,</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="419"/><p><span>Chiaráin Chluana do fuair géilleadh,</span>
<lb n="420"/><span>Choluim Cille an oinigh aeraigh,</span>
<lb n="421"/><span>rádh Chaillín nó Ultáin shaothraigh,</span>
<lb n="422"/><span>nó Cholmáin Eala dár bheatha féar glas,</span>
<lb n="423"/><span>is gach fáidh feasach dár labhair ar Éirinn?</span>
<lb n="424"/><span>Uch ochón!  mo bhrón géarghuirt!</span>
<lb n="425"/><span>mo ghol, mo chaoi, mo dhíth céille!</span>
<lb n="426"/><span>mo lom, mo ghleó, mo cheó, mo léana!</span>
<lb n="427"/><span>monuar, mo mhilleadh, mo mhire, mo phéinbhruid!</span>
<lb n="428"/><span>Trian a ngalair go follus ní léir dham</span>
<lb n="429"/><span>acht na Gaoil dá sníomh 's da réabadh,</span>
<lb n="430"/><span>dá gcur síos, dá gclaoi 's dá ngéarghoin,</span>
<lb n="431"/><span>le pláigh, le gorta, le cogadh dá léirsgrios.</span>
<lb n="432"/><span>Cóir do Dhia ní hiad nár saoradh.</span>
<lb n="433"/><span>Ní raibh a nglaca i nglacaibh a chéile.</span>
<lb n="434"/><span>Ní raibh an tuath go fuaighte d'aontoil</span>
<lb n="435"/><span>is ní raibh an chliar ariamh acht réabtha.</span>
<lb n="436"/><span>Do bhí cuid líonta dhíobh do bhréagaibh,</span>
<lb n="437"/><span>cuid nó dhó le pór na n-éirceach</span>
<lb n="438"/><span>is dá chuid eile do Ghallaibh ag géilleadh.</span>
<lb n="439"/><span>Cuid le cleasaibh ag mealladh na nGaol so,</span>
<lb n="440"/><span>cuid ós árd i bpáirt na hÉireann</span>
<lb n="441"/><span>is iad go bráth fá láimh dá tréigean.</span>
<lb n="442"/><span>Cuid ag seasamh le Saxaibh don taobh 'muigh</span>
<lb n="443"/><span>is iadsan leó fá thóin na méise.</span>
<lb n="444"/><span>Biaidh mo mhallacht ag fearadh ar an gcléir sin</span></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="445"/><p><span>is ar a gcuaine go Luan an tsléibhe,</span>
<lb n="446"/><span>lucht gan dísle chroidhe dá chéile,</span>
<lb n="447"/><span>lucht na bhfeall, na meang 's na n-éigceart,</span>
<lb n="448"/><span>do thug náire do Chlár Éibhir</span>
<lb n="449"/><span>'s do chuir suas d'uaislibh Gaodhal,</span>
<lb n="450"/><span>ar ar thuit cunntracht an Nuncio dhéidheanaigh,</span>
<lb n="451"/><span>Eóin Baisde, ardeasbog Féarmo,</span>
<lb n="452"/><span>aonfhear áite an Phápa i n-Éirinn,</span>
<lb n="453"/><span>Ag so an chúis is cúis dom dhéaraibh</span>
<lb n="454"/><span>ag so an cás do chráidh go léir me,</span>
<lb n="455"/><span>do chuir folach ar sholas na gréine,</span>
<lb n="456"/><span>do chuir buaire is gruaim ar spéiribh</span>
<lb n="457"/><span>'s do chuir an Eóraip fá cheó éclips.</span>
<lb n="458"/><span>Mo mhallacht go deó le pór na bhfaolchon!</span>
<lb n="459"/><span>Gidheadh fós, mo dhóigh níor thréigeas</span>
<lb n="460"/><span>'s ní bhiaidh mise gan misneach éigin.</span>
<lb n="461"/><span>Is treise Dia ná fian an Bhéarla.</span>
<lb n="462"/><span>Mairidh fós do phór Mhilésius</span>
<lb n="463"/><span>an t-Aodh Buidhe se d'fhuigheall na nGaolfhear,</span>
<lb n="464"/><span>an fear do thárrngair fáidh nach bréagach</span></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="465"/><p><span>chuirfeas Gallaibh i ndeireadh na péice.</span>
<lb n="466"/><span>Mairidh an ruaidhfhear gruaidhgheal Féilim,</span>
<lb n="467"/><span>is Colonel Fearghail, an gaisgidheach éachtach,</span>
<lb n="468"/><span>is Aodh Ó Broin le dtuitfeadh céadta.</span>
<lb n="469"/><span>Mairidh an chóip nach dóigh d'éinneach:</span>
<lb n="470"/><span>Ruarcaigh, Raghallaigh is Branaigh le chéile,</span>
<lb n="471"/><span>is Síol gConchubhair sturrumhail stéadmhar,</span>
<lb n="472"/><span>Síol gCeallaigh nár fionnadh bheith tréithlag,</span>
<lb n="473"/><span>Síol Mheig Carrthaigh nach dearnaidh clébheart,</span>
<lb n="474"/><span>Dál gCais na ngníomh, Síol gCinnéide,</span>
<lb n="475"/><span>sliocht Éireamhóin is mórshliocht Éibhir.</span>
<lb n="476"/><span>Mairidh Leath mogha fuair togha na héigse,</span>
<lb n="477"/><span>is Leath Cuinn mhuair do bhuaidh céad cath,</span>
<lb n="478"/><span>Ó Maoileachlainn, an preabaire laochdha,</span>
<lb n="479"/><span>is Ó Maolmhuaidh na ruathar n-éigneach,</span>
<lb n="480"/><span>Mac Cochláin na gcaisleán nglégeal,</span>
<lb n="481"/><span>Ó Cearbhaill trúpach ó Dhúithe Éile,</span>
<lb n="482"/><span>Ó Súilleabháin ó chlár Bhéarra,</span>
<lb n="483"/><span>Ó Mórdha, Ó Floinn is Ó Duinn an tSléibhe.</span>
<lb n="484"/></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="485"/><p><span>Do-dhéanaid an dáimh si go gearr aonchorp</span>
<lb n="486"/><span>is do-bhéaraid lámh i láimh a chéile.</span>
<lb n="487"/><span>Bualadh ar Ghallaibh i Saingeal do-bhéaraid,</span>
<lb n="488"/><span>i Mullach Maistean ar Danaraibh réabfaid.</span>
<lb n="489"/><span>Ní bhiaidh ceangal le Gallaibh ag éinneach,</span>
<lb n="490"/><span>ní bhiaidh caidreamh le hAlbanaigh mhaola,</span>
<lb n="491"/><span>ní bhiaidh marthain ar eachtrannaigh i n-Éirinn.</span>
<lb n="492"/><span>Biaidh céad cómharc i dtóin lucht Bhéarla</span>
<lb n="493"/><span>is Chailbhin chleasaigh bhradaigh bhréagaigh.</span>
<lb n="494"/><span>Biaidh gáir fá tholl i dtoll Luitéarus.</span>
<lb n="495"/><span>Biaidh an buadh ag sluagh na nGaol so.</span>
<lb n="496"/><span>Biaidh a n-uaisle i n-uachtar éirceach.</span>
<lb n="497"/><span>Biaidh a gcreideamh gan mhilleadh gan éclips.</span>
<lb n="498"/><span>Biadh a n-eaglais ag teagasg an tréada,</span>
<lb n="499"/><span>bráithre is easbuig, saguirt is cléir mhaith.</span>
<lb n="500"/><span>Guidhimse Dia, más mian leis m'éisteacht,</span>
<lb n="501"/><span>guidhim Íosa do-chí an mhéid se,</span>
<lb n="502"/><span>is an Spiorad naomhtha arís d'aontoil,</span>
<lb n="503"/><span>Muire mháthair is Pádraig naomhtha,</span>
<lb n="504"/><span>Colum croidhe is Bríghid déidgheal,</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="505"/><p><span>go ndaingnighid sin Gaoil dá chéile</span>
<lb n="506"/><span>is go dtigidh dhíobh an gníomh so 'dhéanamh:</span>
<lb n="507"/><span>Gaill d'ionnarbadh is Banba 'shaoradh.</span>
<lb n="508"/><span>An tráth do chríochnaigh an tsíbhean phéacach,</span>
<lb n="509"/><span>mar adubhras ar dtúis san méid sin,</span>
<lb n="510"/><span>ar mbualadh a bas go prap fá chéile,</span>
<lb n="511"/><span>do-chuaidh sí suas do ruaig go néallaibh,</span>
<lb n="512"/><span>is d'fhág sí mise ar an lic am aonar</span>
<lb n="513"/><span>gan ghlór, gan tapadh, gan spreacadh, gan aonchor,</span>
<lb n="514"/><span>sínte ar thuama ar uaigh na nGaol san.</span>
<lb n="515"/><span>Aois an Tighearna i mbliadhna 'déarad:</span>
<lb n="516"/><span>míle go leith, cúig deich is céad leis.</span>
<lb n="517"/><span>Ag sin díbhse críoch mo sgéil se.</span></p>
<lb n="518"/>
<lb n="519"/><p><span>Slán don mhnaoi bhí araoir ar uaigh Uí Néill,</span>
<lb n="520"/><span>le crádh croidhe ag caoine uaisle Gaol.</span>
<lb n="521"/><span>Gidh d'fhág sí mo chlí go suaite tréith,</span>
<lb n="522"/><span>mo ghrá í 's gach ní dá gcualaidh mé.</span>
<lb n="523"/></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="524"/><p><span>Bzzzzz1655c 17L</span>
<lb n="525"/><span>Uzzzzz0099</span></p>
<lb n="526"/>
<lb n="527"/><p><span>Aiste Dháibhí Cúndún.</span></p>
<lb n="528"/>
<lb n="529"/><p><span>Is buartha an cás so 'dtárlaig Éire,</span>
<lb n="530"/><span>'na buaile phráisg dá cárna ag méirlig,</span>
<lb n="531"/><span>an uaisle ar lár gan fáil ar éirghe,</span>
<lb n="532"/><span>'na gcuail chnámh atáid a laochra.</span>
<lb n="533"/><span>Mo thrua a mná i ndáil a chéile,</span>
<lb n="534"/><span>ag uaill 's a' gártha, a' fásga a méar lag,</span>
<lb n="535"/><span>ag buain na gciabh go dian dá bpréamhaibh,</span>
<lb n="536"/><span>ag túairt na mbas go prap dá chéile,</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="537"/><p><span>'s ag sile na súl go dúch i ndéaraibh.</span>
<lb n="538"/><span>Och mo chrá!  níl fáil ar réiteach.</span>
<lb n="539"/><span>Is fíochmhar spáirneach atáid na spéartha,</span>
<lb n="540"/><span>an ghrian ar eachaibh ag tarraing fá néalaibh</span>
<lb n="541"/><span>is í le hathadh le Saturn fraochda.</span>
<lb n="542"/><span>Le hiomad blian i ndiaig a chéile</span>
<lb n="543"/><span>tá an t-éasga ar lasa ag taisdeal na spéire,</span>
<lb n="544"/><span>tá an fhuil le faicsin i dTeachta na nDéithe,</span>
<lb n="545"/><span>'s ní mheasaim gur taise don mheardruin Vénus,</span>
<lb n="546"/><span>is tá comet reannach ag bagar gach aonuilc.</span>
<lb n="547"/><span>d'fhág súd na daoine bruíneach pléideach,</span>
<lb n="548"/><span>is táid na críocha cíocrach faorach.</span>
<lb n="549"/><span>Táid na ríochta gan rí gan saorfhlaith,</span>
<lb n="550"/><span>is táid an uaisle buartha ón dtaom so,</span>
<lb n="551"/><span>is táid na pobuil faoi choga is faoi spéirling,</span>
<lb n="552"/><span>is na boicht go doilbh ag cosnamh ha hÉireann.</span>
<lb n="553"/><span>Is dóibh is measa liom sparainn na spéartha</span>
<lb n="554"/><span>'s a mbeith cráite is fá dom dhéaraibh,</span>
<lb n="555"/><span>dá gcur ó áit go háit gan réspect,</span>
<lb n="556"/><span>gan díon aige taoiseach ná ag préamhfhlaith,</span>
<lb n="557"/><span>gan duine díobh 'na thír dá léigean</span>
<lb n="558"/><span>acht ruagairt gan fuara ar a dtréanaibh</span>
<lb n="559"/><span>'s a sult go Connachta uile dá léirchuir.</span>
<lb n="560"/><span>Cuid dá ndícheanna díobh le héitheach</span></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="561"/><p><span>is cuid dá ndíol is na críochaibh daora</span>
<lb n="562"/><span>ag déanamh sochair do bhodaig an Bhéarla.</span>
<lb n="563"/><span>Scum na Sagsan is na bailtibh fa thréine</span>
<lb n="564"/><span>ag mille na coda dár fosgadh ar éigin,</span>
<lb n="565"/><span>dá leadra, dá gcnapa is dá spréacha.</span>
<lb n="566"/><span>Och!  monuar, mo bhuairt lem shaogal!</span>
<lb n="567"/><span>Och!  mo thrua, níl suan i ngaor dham!</span>
<lb n="568"/><span>Táid mo chluasa óm mbuairt gan éisteacht</span>
<lb n="569"/><span>is táid mo shúile múchta ó dhéaraibh.</span>
<lb n="570"/><span>Nílim balbh, mo labhairt ní léir dham.</span>
<lb n="571"/><span>Níl dáil sgartha agam theangain rem dhéadaibh.</span>
<lb n="572"/><span>Tá duig am cheann is treighid am thaobh deas.</span>
<lb n="573"/><span>Tá mo chruí gan bhrí 's mo chéadfa.</span>
<lb n="574"/><span>Tá mo mhisneach go haimhneart 's mo ghéaga,</span>
<lb n="575"/><span>mo lámha gan osa 's mo chosa gan éasgacht,</span>
<lb n="576"/><span>mo bhéal le hathadh ag ceangal dá chéile.</span>
<lb n="577"/><span>Níl lúth ar m'aire ná caitheamh na ngaethe,</span>
<lb n="578"/><span>rith ar faithche ná ar mhachaire fhéir ghlais.</span>
<lb n="579"/><span>Ní ghráim an seabhac, ní marcach me ar stéideach.</span>
<lb n="580"/><span>Ní bhfaghaim radharc ar ghadhar na spéasrach.</span>
<lb n="581"/><span>Ní leanaim an fia go dian fá shléitibh.</span>
<lb n="582"/><span>Níl mo thoil do sgoil na n-éigeas.</span>
<lb n="583"/><span>Ní labhraim ceachtar díobh, Laidean ná Béarla,</span></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="584"/><p><span>is orm is dall Franncais is Gréigis,</span>
<lb n="585"/><span>ní chanaim Spáinnis ná ráite Éibhir</span>
<lb n="586"/><span>is teanga mo mháthar, mo chrá má's léir dham.</span>
<lb n="587"/><span>Ní sheinnim go sámh ar chláirsig théidbhinn.</span>
<lb n="588"/><span>Ní imrim áce ar tháiplis thaobhthais</span>
<lb n="589"/><span>'s i n-imirt na gcárt an t-ás ní léir dham.</span>
<lb n="590"/><span>Fá mo smúinte cúrsa an tsaoghail.</span>
<lb n="591"/><span>Cé hiomdha dúithche, cúirt is aolchloch,</span>
<lb n="592"/><span>cé hiomdha baile, cathair is tréantor,</span>
<lb n="593"/><span>cé hiomdha ríocht is críoch is saorthreibh</span>
<lb n="594"/><span>do thaisdil mo chos ón bport go chéile,</span>
<lb n="595"/><span>mo chrá má b'fhollas dam modh i gcrích Fhéilim</span>
<lb n="596"/><span>i n-áit dár ghabhas ná i mbaile dar fhéachas.</span>
<lb n="597"/><span>Do bhíos san each do cheapadar Gréagaig</span>
<lb n="598"/><span>ar ndul asteach i mbaile na Trae shoir.</span>
<lb n="599"/><span>Do bhíos am sgolaire ag imeacht mar Aongus</span>
<lb n="600"/><span>an uair do briseadh a loingeas ó chéile;</span>
<lb n="601"/><span>do chuas don Chártage le hárdmhac Vénus</span>
<lb n="602"/><span>an uair do chealg an ainnir dheas déidgheal.</span>
<lb n="603"/><span>Do chuas le Jáson go hárus Médea</span>
<lb n="604"/><span>i gcoinne na holla lér tolladh na laochra.</span>
<lb n="605"/><span>Do bhíos i dtímcheall an ímpire Caesar</span></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="606"/><p><span>an uair do dhíothchuir Puímp 's a thréine.</span>
<lb n="607"/><span>Do bhíos i gcamptha an Fhranncaig fhraochda</span>
<lb n="608"/><span>is ansa trúp do thiúnsgain Séarlas</span>
<lb n="609"/><span>dá chuir go Rí na ndúl le sgéalaibh.</span>
<lb n="610"/><span>Le hAlasdram Muar do chuas ó Ghréagaibh</span>
<lb n="611"/><span>ag taisdeal na gcríoch 's gach tír dá léirsgrios,</span>
<lb n="612"/><span>ar ndul don Ásia, don Spáin 's don Égypt,</span>
<lb n="613"/><span>Eóraip is Afraic nuair cheangail fá aonsmacht.</span>
<lb n="614"/><span>Do bhíos am Shampson an chúil chraobhaig</span>
<lb n="615"/><span>ar gcur na bhFilisteanach uile faoi dhaorbhruid.</span>
<lb n="616"/><span>Do bhíos am Maoise, an tsaoi gan éalaing,</span>
<lb n="617"/><span>an uair thug a luingeas ó fhuirinn na hÉgypt,</span>
<lb n="618"/><span>clann Isra-íl 's a mbuíon i n-aonacht</span>
<lb n="619"/><span>tré lár na mara 'nar basgadh na céata.</span>
<lb n="620"/><span>Do bhíos am Thítus ba líonmhar tréine</span>
<lb n="621"/><span>ar dtógbháil cathrach Jerusaléma.</span>
<lb n="622"/><span>Do bhíos san Róimh nuair d'fhógair Néro</span>
<lb n="623"/><span>an chathair do dhó 's a stór 's a gcréithre,</span>
<lb n="624"/><span>'s am Musidórus ba chróga i gcéidil</span>
<lb n="625"/><span>is am mhac Eabhrach d'aistrig 'éadach</span>
<lb n="626"/><span>tré ghrá na mná dob' áille mhaorga.</span>
<lb n="627"/><span>'S am Rí Artúir an Bhúird chaomhchruinn</span></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="628"/><p><span>ar ngeimhle a halla le chéile</span>
<lb n="629"/><span>ar Mhá na n-Iongna le Ridire na Gréine;</span>
<lb n="630"/><span>do bhíos am Mhadra .i. Alasdram éachtach</span>
<lb n="631"/><span>ag taisteal gach críoch ar sgaoile a spéasrach.</span>
<lb n="632"/><span>Do bhíos am Ghalfas ag tabhairt gach aonchath</span>
<lb n="633"/><span>ar thóruíocht soithig na druinge naofa.</span>
<lb n="634"/><span>Do chuas le hEarcuil go Cerberus tréinteann</span>
<lb n="635"/><span>an uair thug amus ar chonnsgar Théseus.</span>
<lb n="636"/><span>Do sporras 'na dhiaig sin ag tíacht don taobh so</span>
<lb n="637"/><span>d'fhéachain saoithe is laoichre Éireann.</span>
<lb n="638"/><span>Do bhíos am Chonall 'na cholla i mBinn Éadair</span>
<lb n="639"/><span>an uair leig Eithne chum loinge gan spéirling,</span>
<lb n="640"/><span>'s i gcath Mhucruimhe ba tubaist mo sgéalta,</span>
<lb n="641"/><span>do ghabhas lot go docht am thaobh deas.</span>
<lb n="642"/><span>Do bhíos am Osgar i gcosgar na mbéimeann</span>
<lb n="643"/><span>an uair d'fhág na catha 'gus Cairbre créimeach.</span>
<lb n="644"/><span>Do bhíos am Chonn nár chrom ó chéidil</span>
<lb n="645"/><span>ar tháin an tailimh lér threasgair na laochra,</span></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="646"/><p><span>'s am chloinn Uisneach nuair sgiobadar Déirdre,</span>
<lb n="647"/><span>do chuir Rí Uladh ar cuthach le héad leo.</span>
<lb n="648"/><span>Do bhíos am Lúig ba lúbach géaga</span>
<lb n="649"/><span>ag buain an fhearainn do Bhalar na mBéimeann;</span>
<lb n="650"/><span>'s am thriúr cluinne Tuireann léidmheach,</span>
<lb n="651"/><span>i gcuinne na muice mo thuras don réim sin;</span>
<lb n="652"/><span>am Mhac uí Dhuibhne san mBruidhin Chaorthainn</span>
<lb n="653"/><span>is ar thóruíocht Shaidhbhe, an bhraighidgheal</span>
<lb n="654"/><span>bhéusach;</span>
<lb n="655"/><span>i gcath Fionntrágha mo dháil ba phléideach,</span>
<lb n="656"/><span>cíos na hainnise chailleas mar mhéirlig.</span>
<lb n="657"/><span>Do bhíos am Chonn ag tabhairt gach aonchath;</span>
<lb n="658"/><span>do chuas le Niall nuair thriall a hÉirinn,</span>
<lb n="659"/><span>is tug géille an taoibh shoir leis ar éigin.</span>
<lb n="660"/><span>Do bhíos ag fosgain Lochlann ón dtaobh so</span>
<lb n="661"/><span>an uair do threasgair Maoileachlainn Turgésius,</span>
<lb n="662"/><span>is i gcath Chluana Tairbh inar basgadh a dtréine</span>
<lb n="663"/><span>an uair do thuit Brian is Murchadh i n-aonacht;</span>
<lb n="664"/><span>i gcath Ruis na Rí is Muighe Léana</span>
<lb n="665"/><span>'s i gcath Muighe Tualaing chruaig na mbéimeann.</span>
<lb n="666"/><span>I n-áit dár ghabhas ní fheaca is níor léir dham,</span>
<lb n="667"/><span>'s a bhfuaras ó Aoibhill na Craige Léithe,</span>
<lb n="668"/><span>ná ó Chlíona an tsí-bhean mhaorga,</span>
<lb n="669"/><span>ná ó Áine an bhánfhlaith bhéaltais,</span></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="670"/><p><span>ná ó Fhionnlag bhannda bhéasach,</span>
<lb n="671"/><span>ná ó inín Deirg, an ainnir ghlan déidgheal,</span>
<lb n="672"/><span>ná ó mhnaoi ar bith díobh dár fhéachas,</span>
<lb n="673"/><span>ná ó Dhonn Fírinne, saoi na saorchleas,</span>
<lb n="674"/><span>ná o Ghearóid Iarla, triath na gcaol-each,</span>
<lb n="675"/><span>ná ó Mhacaomh Innse Creamha níor éisdeas,</span>
<lb n="676"/><span>ná ón tsaoi nuíanta Síomon aosda,</span>
<lb n="677"/><span>ná ó Fhuaim Tuinne ba chlisde ar na gaothaibh,</span>
<lb n="678"/><span>ná ó Bhrog na Bóinne 'nar chómhnaig Aongus,</span>
<lb n="679"/><span>ná ó bhruín do bhruíontaibh Éireann,</span>
<lb n="680"/><span>ná i leabhraibh fáig, mo chrá!  má léas-sa</span>
<lb n="681"/><span>ná i sórt staire dár ceapadh san tsaogal</span>
<lb n="682"/><span>samhail an turais si d'imig ar Ghaeulaibh.</span>
<lb n="683"/><span>Do léas leabhair seannda na nGréagach,</span>
<lb n="684"/><span>is gach stair dár ceapadh i dteanga na n-Éabhrach,</span>
<lb n="685"/><span>is gach ar sgríobhadh ar Phuímp is ar Caesar</span>
<lb n="686"/><span>is gach ar smúinig Plútarch d'fhéachas,</span>
<lb n="687"/><span>is ar sgríobh Hómer, rós na héigse,</span>
<lb n="688"/><span>'s ar sgríobh Virgil ar imeachtaibh Aonguis,</span>
<lb n="689"/><span>'s ar sgríobh Cicero i gcoinne na méirleach,</span>
<lb n="690"/><span>is gach ar deachtadh le Hector Boetius,</span>
<lb n="691"/><span>'s an méid do canadh le Marcus Aurelius.</span>
<lb n="692"/><span>Saltair Chaisil is dearbh gur léir dham,</span>
<lb n="693"/><span>Leabhar Ghlinn Dá Loch gan ghó do léas-sa</span></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="694"/><p><span>Leabhar Buí Moiling is Leabhar na n-Aosa,</span>
<lb n="695"/><span>Leabhar Molaige is Oirecheapt Chionnfhaolaig,</span>
<lb n="696"/><span>is Leabhar na gCogaí ór bh'osnadhach céata.</span>
<lb n="697"/><span>An Réim Ríogra is fíor gur léir dham,</span>
<lb n="698"/><span>Amhra Choluim na bhfocal naofa,</span>
<lb n="699"/><span>is mórán farrais ná fachtar i n-Éirinn.</span>
<lb n="700"/><span>Dar mo bhasa, ní fheaca is níor léir dham,</span>
<lb n="701"/><span>annsna starthaibh do chanaim san méid sin,</span>
<lb n="702"/><span>samhail peannaide an tailimh si Fhéilim.</span>
<lb n="703"/><span>Do-bheirim go deimhin le linn na n-Aosa</span>
<lb n="704"/><span>ó Ádhamh go bátha an tsaogail,</span>
<lb n="705"/><span>is ón mbátha go hÁbhraham naofa,</span>
<lb n="706"/><span>is ó Ábraham go Dáibhí Réxa,</span>
<lb n="707"/><span>is ó Dháibhí annsan go bruid na saorchlann,</span>
<lb n="708"/><span>is ón mbruid arís go teacht Chríost dár saora,</span>
<lb n="709"/><span>is ó theacht Chríost go críoch an tsaogail</span>
<lb n="710"/><span>nach raibh, nach fuil is nach baogal</span>
<lb n="711"/><span>do chur ar fhuirinn dár geineadh ó Éabha</span>
<lb n="712"/><span>samhail na bruide fár cuireadh críoch Fhéilim.</span>
<lb n="713"/><span>Anois tráchtfad páirt dá sgeálaibh,</span>
<lb n="714"/><span>bíodh gur páis ar bhárr mo phéine é.</span>
<lb n="715"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="716"/><p><span>Is tinn an aithris dam eaglais Éireann,</span>
<lb n="717"/><span>mar chím i n-easba a sagairt 's a cléirig</span>
<lb n="718"/><span>tar taobh don talamh tug tabharthas naofa,</span>
<lb n="719"/><span>a dtréad ar machaire, a marbhchuirp spréachta</span>
<lb n="720"/><span>'s a gcinn ar sparraibh mar cheannaibh na bhfaolchon.</span>
<lb n="721"/><span>Cuid dá gcnapa 'na gceannaibh mar mhéirlig</span>
<lb n="722"/><span>is cuid tar farraige ag seachna an éirlig.</span>
<lb n="723"/><span>Is baintreach gach teampoll le tréimhse</span>
<lb n="724"/><span>is táid a mainistreacha dá dtreasgairt gach lae aca,</span>
<lb n="725"/><span>'s an méid dá n-eaglais sheasmhas ar fhéar ghlas.</span>
<lb n="726"/><span>Mo thrua is measa liom caille a dtréada</span>
<lb n="727"/><span>is gan buachaill aca chum seasaimh san éigin.</span>
<lb n="728"/><span>Monuar is measa mar mhairg ná'n méid sin</span>
<lb n="729"/><span>a mbuaine i bpeaca 's gach aca an té réifeadh.</span>
<lb n="730"/><span>Mo chrá má mheasaim gur taise dá laochra.</span>
<lb n="731"/><span>Atáid dá ngearra 's dá gcreacha gach lae aca,</span>
<lb n="732"/><span>'s a bhfuil gan leaba acht aiteann an tsléibhe,</span>
<lb n="733"/><span>seisg an churraig is ruide fá 'dtaobhaibh,</span>
<lb n="734"/><span>fá shioc, fá shneachta, fá fhearthainn, fá ghaothaibh,</span>
<lb n="735"/><span>gan greim re hithe acht biolar is féar glas,</span>
<lb n="736"/><span>samha na gceapach nó seamair na ré-chnoc.</span>
<lb n="737"/><span>Och monuar!  an uaisle ar dtréigean!</span>
<lb n="738"/><span>Do measadh a stát is tá ar láimh na méirleach,</span>
<lb n="739"/><span>is táid a mbailte faoi bhastartaibh Béarla,</span></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="740"/><p><span>is táid a gcartacha daingean le tréimhse</span>
<lb n="741"/><span>ar láimh na nGall nach ceannsa céadfa,</span>
<lb n="742"/><span>is a ndúnta faoi mhúnlach lucht céirde,</span>
<lb n="743"/><span>is gan dá ndaingeanacha aca le féachain</span>
<lb n="744"/><span>acht príosúin dhubha nó tithe na ngéibheann.</span>
<lb n="745"/><span>Cuid dá gceannaibh ar sgarthain re a gcaomhchorp,</span>
<lb n="746"/><span>is cuid i nglasaibh don ghorta go n-éagaid.</span>
<lb n="747"/><span>Cuid dá bhfosgain go Connachta an éirlig</span>
<lb n="748"/><span>faoi ghlas na Sionna nach fuiris a réiteach,</span>
<lb n="749"/><span>'s an lón diamhair do bhiathadh a mbéiltir</span>
<lb n="750"/><span>i n-árus chlúimh fá stiúsaí an éithig,</span>
<lb n="751"/><span>'s gan le rá mar shásamh d'aonneach</span>
<lb n="752"/><span>acht a rogha aca bás d'fháil nó éirghe.</span>
<lb n="753"/><span>Transplantátion dá rá i n-éifeacht.</span>
<lb n="754"/><span>Mo thrua a gcumas ar n-imeacht a bpréimhe!</span>
<lb n="755"/><span>A gcinn chum cláir go brách ní léigfear.</span>
<lb n="756"/><span>I dtaobh an íoca bíd fá ghéibheann.</span>
<lb n="757"/><span>Caithfid an dlí si Chríost do thréigean</span>
<lb n="758"/><span>is briathra Chailbhin do ghlaca mar phrécept.</span>
<lb n="759"/><span>Cé do gheallas duit dearbh na sgéal so,</span>
<lb n="760"/><span>mo chrá má chím cá slí 'na ngéabhad.</span>
<lb n="761"/><span>Níl sórt peannaide le haithris fá néalaibh</span>
<lb n="762"/><span>do phláig, do ghorta, do choga, do chréimibh,</span>
<lb n="763"/><span>nár thairg tíocht don chrích si Fhéilim,</span></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="764"/><p><span>ó lá an Bhealaig 'nar sgaipeadh na céata</span>
<lb n="765"/><span>is ó lá an Leasa 'nar cailleadh na laochra</span>
<lb n="766"/><span>is ó lá Chnuic na nDos ba dhéarach</span>
<lb n="767"/><span>ionar fealladh ar Alasdram éachtach.</span>
<lb n="768"/><span>Bíodh gur cailleadh sgata san léith-chloich,</span>
<lb n="769"/><span>an chlú an uair cailleadh, chuaidh ainm i n-éaga.</span>
<lb n="770"/><span>Is ón lá tháinig Táaf mar léader</span>
<lb n="771"/><span>do bheir chum ceana do ghlaca 's do thraocha</span>
<lb n="772"/><span>nó chum dísle 'shíne ar mhéaraibh</span>
<lb n="773"/><span>nó chum coga do chosnamh ar bhaoghal.</span>
<lb n="774"/><span>I n-áit a gcreidimh ó bheireadar géille</span>
<lb n="775"/><span>'s ó tugadh masla do theachtaire an phréamhfhlaith,</span>
<lb n="776"/><span>'s ó cuireadh sgaipe ar an eaglais ó chéile,</span>
<lb n="777"/><span>'s ó cuireadh le bárr nirt Clann Márgan a hÉirinn,</span>
<lb n="778"/><span>'s ó lá an aitinn do ghlaca dá léana,</span>
<lb n="779"/><span>'s ón lá briseadh i nDuibhlinn a dtréine</span>
<lb n="780"/><span>'s do bhádar 'na sodar ó Life go Léithghlinn,</span>
<lb n="781"/><span>ní raibh mo shúil i rún le Gaeuluibh.</span>
<lb n="782"/><span>Siúd an uair ba dhual bheith déarach,</span>
<lb n="783"/><span>siúd an uair do bhuair an taobh so.</span>
<lb n="784"/><span>Siúd an lá cailleadh a sagairt 's a gcléirig.</span>
<lb n="785"/><span>Siúd an lá ionar thráig a dtréine,</span></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="786"/><p><span>Siúd an lá ionar crádh a laochra.</span>
<lb n="787"/><span>Siúd an lá do bhí a gcás le réiteach.</span>
<lb n="788"/><span>Siúd an áit ionar fágadh Éire.</span>
<lb n="789"/><span>'S ón lá fuair Cromuil an chonair 'na slaodaibh,</span>
<lb n="790"/><span>'nar sgaoil fá chumas an brusgar so an Bhéarla</span>
<lb n="791"/><span>ar fuaid chupaird is chláir an t-ár 's a' t-éirleach,</span>
<lb n="792"/><span>is tug i nDroithead Átha an t-ármhach créachtach</span>
<lb n="793"/><span>ar mhnáibh, ar leinbh, ar fhearaibh is ar laochra,</span>
<lb n="794"/><span>is tug an sgíomhal so tímcheall Éireann,</span>
<lb n="795"/><span>'s ón lá cuireadh fá thubaist críoch Laoghaire,</span>
<lb n="796"/><span>ionar glacadh go fíor a ndlí 's a bprécept,</span>
<lb n="797"/><span>siúd mar dhlí go glinn dár ndaora.</span>
<lb n="798"/><span>Inneósad páirt dá gcás má fhéadaim:</span>
<lb n="799"/><span>caithfeam ár gcreideamh fá dheire do shéana.</span>
<lb n="800"/><span>Níl cead le fáil chum lámhaig ar ghaethibh,</span>
<lb n="801"/><span>ná marcachas ar eachaibh an fhéir ghlais,</span>
<lb n="802"/><span>ná snámh go leabhair ar abhannaibh tréana.</span>
<lb n="803"/><span>Ní leómhthar pionnsa 'thionnsgna ar aon chor,</span>
<lb n="804"/><span>iomrasgáil ná trácht ar léimrig,</span>
<lb n="805"/><span>ná ar aon tsórt airm dár ceapadh i n-éifeacht.</span>
<lb n="806"/></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="807"/><p><span>Prioca práis 'na láimh ní léigthear.</span>
<lb n="808"/><span>Gach a measaid bheith óg ní leómhaid ar aon chor.</span>
<lb n="809"/><span>'Sé chanaid gan ghó gur Rogue nó méirleach.</span>
<lb n="810"/><span>Ní fhoidhnid teagasg ar Laidin ná ar Ghaelge</span>
<lb n="811"/><span>ná d'aon bheith gasda 'sna healadhnaibh saora.</span>
<lb n="812"/><span>'Sé is cúis bhunaig, mar thuigim, don méid sin:</span>
<lb n="813"/><span>mallacht an Phápa gach lá dá léirsgrios.</span>
<lb n="814"/><span>Siúd an ní do-bheir Gaoil fá mhéala,</span>
<lb n="815"/><span>do-bheir ár mná faoi ghártha a' géarghol,</span>
<lb n="816"/><span>do-bheir an phláig ins gach áird dár dtraocha,</span>
<lb n="817"/><span>do-bheir ár n-aibhne ar díth éisge,</span>
<lb n="818"/><span>do-bheir an talamh gan tartha le chéile,</span>
<lb n="819"/><span>do-bheir dath fola ar shrothaibh na hÉireann.</span>
<lb n="820"/><span>Guím thu, a Mhuire, agus fortaig an taobh so,</span>
<lb n="821"/><span>a bhuime na mbocht nár loc ón réiteach.</span>
<lb n="822"/><span>Guím Eóin Baiste 's na hapstail le chéile,</span>
<lb n="823"/><span>naoimh an domhain i bhfuirm mar adéarfainn,</span>
<lb n="824"/><span>do chur a nguí chum Críost dár saora</span>
<lb n="825"/><span>ón mbruid, ón bpeannaid is ón ngéibheann</span>
<lb n="826"/><span>'na bhfuilid Gaoil, mo dhíth, le tréimhse.</span>
<lb n="827"/><span>Is dá ndáileadh Dia d'aontriath do Ghaeulaibh,</span>
<lb n="828"/><span>d'uaislibh Táil nó don Chárrthfhuil thréanmhair</span>
<lb n="829"/><span>do ghlacfadh do láimh i dtráth an éachta,</span>
<lb n="830"/><span>do chuirfeadh an t-ár le lánchath chréachtach,</span>
<lb n="831"/><span>is do chuirfeadh tar ais le slait na méirlig,</span></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="832"/><p><span>cé nach buan ón mbuairt mo shaogal,</span>
<lb n="833"/><span>am shrón, dar Duach, an t-uar do shéidfeadh.</span>
<lb n="834"/><span>Yes, by Gad, I'd swag my béaver.</span>
<lb n="835"/><span>Ní léigfinn mo chluas do thuargaint d'aonneach.</span>
<lb n="836"/><span>To kick my arse ní rachadh gan spéirling,</span>
<lb n="837"/><span>To break my chaps mo chreach dá léigfinn</span>
<lb n="838"/><span>le haonmhac boduig dár choguin an Béarla</span>
<lb n="839"/><span>gan bheith 'na bhruicill 's a shiolla do léirchleith.</span>
<lb n="840"/><span>An uair nach faighim-se leigheas na gcréacht so,</span>
<lb n="841"/><span>leagfad mo shúile dúnta i n-aonacht,</span>
<lb n="842"/><span>ní chuirfead mo dhúil re smúine ar aonrud</span>
<lb n="843"/><span>is ní chuirfead cor dom chois go n-éagad,</span>
<lb n="844"/><span>bíodh Críoch Fáil mar atá le tréimhse,</span>
<lb n="845"/><span>go dtigid grása ó árdMhac Dé ghil,</span>
<lb n="846"/><span>'na buaile phráisg dá cárna ag méirlig.</span>
<lb n="847"/></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="848"/><p><span>Bzzzzz1657c 17L</span>
<lb n="849"/><span>Uzzzzz0100</span>
<lb n="850"/><span>TUIREAMH NA hÉIREANN.</span></p>
<lb n="851"/>
<lb n="852"/><p><span>An uair smaoinim ar shaoithibh na hÉireann,</span>
<lb n="853"/><span>sgrios na dtíortha is díth na cléire,</span>
<lb n="854"/><span>díothú na ndaoine is luíod a ngréithe,</span>
<lb n="855"/><span>bí mo chroí-si am chlí dá réaba.</span>
<lb n="856"/><span>Tar éis na díleann, fé mar léitear,</span>
<lb n="857"/><span>níor mhair puinn don chine dhaonna</span>
<lb n="858"/><span>nár bháig neart na tuile tréine</span>
<lb n="859"/><span>acht Naoi 's a chlann, Sem, Cam is Japhétus.</span>
<lb n="860"/></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="861"/><p><span>Acht amháin go raibh i n-Éirinn</span>
<lb n="862"/><span>Fionntain fáig gan bhá sa déirlinn.</span>
<lb n="863"/><span>Ní hé a shnámh ná a rith thug ré dho</span>
<lb n="864"/><span>acht toil an Áirdrí, sé sin 'éifeacht.</span>
<lb n="865"/><span>An uair do chaith Naoi gan bhaois gan bhréaga</span>
<lb n="866"/><span>mórán aoise is críoch a shaogail,</span>
<lb n="867"/><span>do-chuaig go Liombó d'fhéachain Éabha,</span>
<lb n="868"/><span>is d'fhág agá chloinn an domhan braonach.</span>
<lb n="869"/><span>An Ásia thoir fuair Sem mar chéadchuid,</span>
<lb n="870"/><span>'s an Aifric theas fuair Cam nár naomhadh,</span>
<lb n="871"/><span>do thuit an Eóraip chum Japhétus.</span>
<lb n="872"/><span>Do ghlacfainn mar roinn an chuid déanach.</span>
<lb n="873"/><span>Ó Cháin do mharbh Abel gan aonchoir</span>
<lb n="874"/><span>is ó Cham do geineadh na haithig gan bhéasa:</span>
<lb n="875"/><span>Atlas ar a mbíodh leath na spéire,</span>
<lb n="876"/><span>is aontsúil i gceann Polyphémus.</span>
<lb n="877"/><span>Briareus ar a raibh céad lámh méirsgeach,</span>
<lb n="878"/><span>Argus 'na gceann, fear céad léath-rosg,</span>
<lb n="879"/><span>Títan d'alpadh deich dtairbh ar bhéile,</span>
<lb n="880"/><span>Gogmagog is corp gan léine,</span>
<lb n="881"/><span>Cyslops, Centaurus, Cerberus, Éryx,</span>
<lb n="882"/><span>Gorgon do-níodh clocha do chéadaibh,</span>
<lb n="883"/><span>Minotaurus d'itheadh na Gréagaig,</span></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="884"/><p><span>Nimrod, ceann is rí na féine.</span>
<lb n="885"/><span>d'eagla arís go dtiocfadh an déirlinn,</span>
<lb n="886"/><span>do mheas Nimrod tor do dhéanamh</span>
<lb n="887"/><span>ba aoirde ceann ná na réalta -</span>
<lb n="888"/><span>ní nár chríochnaig d'éis a shaothair.</span>
<lb n="889"/><span>Cruinníd musturún do na saoraibh</span>
<lb n="890"/><span>ar chnoc Olympus, Ossa is Pélion.</span>
<lb n="891"/><span>Ní hiad do bhíodh go huíche ar aonchuid</span>
<lb n="892"/><span>ag cur fataoi i ngarrdha fhéarmhar.</span>
<lb n="893"/><span>Do bhí Dia forusta soithimh le daonnacht</span>
<lb n="894"/><span>ar an dtalamh ó fhlaitheas ag féachain.</span>
<lb n="895"/><span>Do rinne gáire faoi na péistibh;</span>
<lb n="896"/><span>níor bheag leis 'fhaid do bhí ag éisteacht.</span>
<lb n="897"/><span>Do leag sé síos le n-a sméide</span>
<lb n="898"/><span>iad fein 's a gcnuic ar mhuin a chéile.</span>
<lb n="899"/><span>Táid siad fós ag luasga a ngéaga,</span>
<lb n="900"/><span>ag casa le héirghe, ag cneadaig 's ag béicig.</span>
<lb n="901"/><span>An máistir do bhí ar na saoraibh</span>
<lb n="902"/><span>an tuir Neamhruaidh 's a lucht saothair,</span>
<lb n="903"/><span>an uair d'iarradh crann, do-beirthí cré dho,</span>
<lb n="904"/><span>'s an uair d'iarradh cloch, do-bheirthí aol dho.</span>
<lb n="905"/><span>Sguirid go tapaig is sgaraid le chéile.</span>
<lb n="906"/><span>Do bhí cainnt fá leith i mbéal gach éinfhir.</span>
<lb n="907"/><span>Ní raibh roimhe sin aca acht aonghuth:</span></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="908"/><p><span>an teanga Eabhra do mhúin Éibhear.</span>
<lb n="909"/><span>Do bhí fán am soin prionnsa tréitheach</span>
<lb n="910"/><span>annsa Scythia, Niúl mac Féinius.</span>
<lb n="911"/><span>Do chuir sé dias is fiche is caogad</span>
<lb n="912"/><span>ag togbháil teangtha an tuir i n-aonacht.</span>
<lb n="913"/><span>Do rinne coinne riú ar mhachaire Shénair.</span>
<lb n="914"/><span>Ann sin cruinníos sgoil go saothrach</span>
<lb n="915"/><span>ba lia ealadha, teangtha is tréithe,</span>
<lb n="916"/><span>Gréigis, Eabhra, Laidean is Gaelge.</span>
<lb n="917"/><span>Do-chuala Pháro tásg mhic Féinius.</span>
<lb n="918"/><span>d'iarr air dul leis féin don Égypt.</span>
<lb n="919"/><span>Tug sé a iníon do mar chéile,</span>
<lb n="920"/><span>ainnir an órfhuilt, Scóta dhéidgheal.</span>
<lb n="921"/><span>Is uaithe tugadh Scóti ar Gaeulaibh,</span>
<lb n="922"/><span>Scotia i Laidin mar ainm ar Éirinn.</span>
<lb n="923"/><span>Do rug sí mac ró-mhaith Gadélus,</span>
<lb n="924"/><span>se sin Gaeul Glas, sinnsear Éireann.</span>
<lb n="925"/><span>Ag so an t-am do bhí Maois san Égypt</span>
<lb n="926"/><span>is pobal Isra-él fá dhaorbhruid,</span>
<lb n="927"/><span>Pháro fíochmhar fallsa daor leis,</span>
<lb n="928"/><span>is Scóta cheannsa lán do dhaonnacht.</span>
<lb n="929"/><span>Do rug Maoise a mhuinntear féin leis</span>
<lb n="930"/><span>tríd an Mhuir Ruadh slán gan éislinn.</span>
<lb n="931"/><span>Do mheas an rí a bhfille 's a dtraocha</span></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="932"/><p><span>gur bádh é féin 's a bhuíon i n-aonacht.</span>
<lb n="933"/><span>Do ghlac sgrupal mór Gadélus</span>
<lb n="934"/><span>comhnaí do dhéanamh ar an dtaobh san.</span>
<lb n="935"/><span>Do ghluais i gcobhlach mhór go gléasda</span>
<lb n="936"/><span>'s níor stad gur shoich sé críoch na Gréige.</span>
<lb n="937"/><span>Do bhí sé sealad i gcathair na Tébe,</span>
<lb n="938"/><span>ba leis Athens i gceart Féinius.</span>
<lb n="939"/><span>Do-chuaig as soin go lacedémon;</span>
<lb n="940"/><span>do ghluais leis as soin mórán Gréagach.</span>
<lb n="941"/><span>Bile mac Breoghain is a ghaolta</span>
<lb n="942"/><span>'s a sheisear mac do bhí 'na laochaibh</span>
<lb n="943"/><span>do rinne íobairt do na déithibh</span>
<lb n="944"/><span>'s do ghlac fairsinge mhachaire Thétis.</span>
<lb n="945"/><span>d'éirig stoirm is d'árduig gaoth air</span>
<lb n="946"/><span>idir Ortygia is oileán Créta,</span>
<lb n="947"/><span>idir Melos is Ephésus</span>
<lb n="948"/><span>is Pyramides mhic Alcuména.</span>
<lb n="949"/><span>Idir Scylla na dtonn dtaosgach</span>
<lb n="950"/><span>Is Charybdis bhagarach bhaolach</span>
<lb n="951"/><span>do bhí an mhurrúch go binn taobh leis,</span>
<lb n="952"/><span>a gruag sgaoilte is í dá réiteach.</span>
<lb n="953"/></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="954"/><p><span>Do ghlac caladh i dtalamh Hespéria,</span>
<lb n="955"/><span>is annsa mBiosgáin do gairmeadh réx de.</span>
<lb n="956"/><span>Fuair le gaisge mar ainm Milétius,</span>
<lb n="957"/><span>Míle Easpáin annsa nGaelge.</span>
<lb n="958"/><span>Gaoth is anfa is mearbhall spéire</span>
<lb n="959"/><span>do chuir go Banba tamall roimh Ghaeulaibh</span>
<lb n="960"/><span>Ó hEidirsgeóil cróga is Ó Laoghaire</span>
<lb n="961"/><span>is Ó Cobhthaigh binn do shinneadh ar théadaibh.</span>
<lb n="962"/><span>Bráthair Mhíle, Íthe aorach</span>
<lb n="963"/><span>ó Bhaighóna tig dá bhféachain</span>
<lb n="964"/><span>Tuatha Dé Danann gan taise gan daonnacht</span>
<lb n="965"/><span>é do mharbh 'na leabaig an' aonar.</span>
<lb n="966"/><span>Do ráinig tásg a bháis a ghaolta.</span>
<lb n="967"/><span>Is fuathmhar feargach ghlacaid na sgéalta.</span>
<lb n="968"/><span>Tugadar míle mionn nár bhréagach</span>
<lb n="969"/><span>go bhfaighdís ríocht is fuil an' éiric.</span>
<lb n="970"/><span>Glacaid a n-airm 's a loingeas go gléasda,</span>
<lb n="971"/><span>seisear mac Bhile nár bh'urasa thraocha</span>
<lb n="972"/><span>ochtar mac meacanta meara Mhilétius</span>
<lb n="973"/><span>is clann mhaith Ír do cailleadh don chéad dul.</span>
<lb n="974"/><span>A sinnsear uile gan imreas Éibhear,</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="975"/><p><span>Éireamhóin fuair rath is Éanna,</span>
<lb n="976"/><span>Colpa an Chluímh is Aimhirghin tréitheach,</span>
<lb n="977"/><span>is Donn do cailleadh i n-iarthar Bhéarra.</span>
<lb n="978"/><span>I gconntae Chiarraí i n-iarthar Éireann</span>
<lb n="979"/><span>do ghlacadar caladh ag Inbhear Sgéine.</span>
<lb n="980"/><span>Atá ag bun Choirreáin fós gan traocha</span>
<lb n="981"/><span>an charraig lér cailleadh go seachmallach Éanna.</span>
<lb n="982"/><span>Do bhí triúr bainríon ar an dtaobh soin.</span>
<lb n="983"/><span>D'iarr gach bean díobh ar a céile</span>
<lb n="984"/><span>a hainm fein ar feag a réime</span>
<lb n="985"/><span>do thúirt mar ainm ar Inis Éilge.</span>
<lb n="986"/><span>Fódla, Banba a n-ainm is Éire.</span>
<lb n="987"/><span>A dtriúr fear do thuit i n-aonacht</span>
<lb n="988"/><span>Mac Cuill, Mac Céacht is Mac Gréine</span>
<lb n="989"/><span>i gcath Taillteann, mór an slaoda.</span>
<lb n="990"/><span>Ó chruthú an domhain go maidhm an lae sin</span>
<lb n="991"/><span>trí mhíle blian fara cúig céada.</span>
<lb n="992"/><span>Ní dheachaig ón ngleó do chluinn Mhilétius</span>
<lb n="993"/><span>acht Éireamhóin, clann Ír is Éibhear.</span>
<lb n="994"/><span>Na Muimhnig uile do gineadh ó Éibhear,</span>
<lb n="995"/><span>ó Éireamhóin clann Néill le chéile,</span>
<lb n="996"/><span>ó shliocht Ír ba mhór géille</span>
<lb n="997"/><span>clanna Rúraí do riaradh éigse.</span>
<lb n="998"/></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="999"/><p><span>Is iomdha rí ró-rathmhar réimeach,</span>
<lb n="1000"/><span>tiarna tíre is duine naofa,</span>
<lb n="1001"/><span>fáig is flaith is file faorach</span>
<lb n="1002"/><span>tháinig ar gach taobh don mhéid sin.</span>
<lb n="1003"/><span>Is uatha shíolraig Fianna Éireann:</span>
<lb n="1004"/><span>Fionn mac Cumhaill mic Airt mic Tréinmhir,</span>
<lb n="1005"/><span>Diarmuid do níodh lúth is léimneach,</span>
<lb n="1006"/><span>sinnsear mhic Ailín ó Dhún Éadain,</span>
<lb n="1007"/><span>Goll mac Mórna do níodh éirleach,</span>
<lb n="1008"/><span>Caoilte is Osgar is Oisín éachtach,</span>
<lb n="1009"/><span>Glas Donn mac Aoincheárda Béarra</span>
<lb n="1010"/><span>is Conán Maol, fear mhillte na Féine.</span>
<lb n="1011"/><span>d'éis na ríochta do chur ar éanchois</span>
<lb n="1012"/><span>is Tuatha Dé Danann do leaga 's do thraocha,</span>
<lb n="1013"/><span>ní, fáríor, do lean do Ghaeulaibh,</span>
<lb n="1014"/><span>d'éirig imreas eatorra is céidil.</span>
<lb n="1015"/><span>Idir Eoghan Mhór is Conn tug céad cath</span>
<lb n="1016"/><span>an uair do rinneadar dá leath d'Éirinn,</span>
<lb n="1017"/><span>d'éirig gleó nár bh'urasa réiteach;</span>
<lb n="1018"/><span>is ann do cailleadh gan aiseag na céata.</span>
<lb n="1019"/><span>Bíodh go rabhadar lán do dhaonnacht,</span>
<lb n="1020"/><span>cosantach, cabharthach, tabharthach, tréitheach,</span>
<lb n="1021"/><span>ní raibh soillse an chreidimh i n-Éirinn</span></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="1022"/><p><span>acht draíocht is deamhain is fallsacht déithe.</span>
<lb n="1023"/><span>Do gheibheadh Jupiter iomad géille</span>
<lb n="1024"/><span>mar dhia flaithis is tailimh i n-aonacht;</span>
<lb n="1025"/><span>Neptúne 'na dhia ar an muir mbraonaig,</span>
<lb n="1026"/><span>Plúto i n-ifreann is ní an' aonar.</span>
<lb n="1027"/><span>d'adhradh cuid díobh dia na gréine,</span>
<lb n="1028"/><span>cuid eile aca ré agus réalta,</span>
<lb n="1029"/><span>Mars, Bacchus, Cupid is Phoebus,</span>
<lb n="1030"/><span>Apollo glic mar dhia na céille.</span>
<lb n="1031"/><span>Dia na ngaibhne Vulcán béaldubh,</span>
<lb n="1032"/><span>Pan dia bhuachaillí na gcaorach,</span>
<lb n="1033"/><span>Juno, Pallas, Venus, Thétis</span>
<lb n="1034"/><span>is Aoibhill beanfháig Chraige Léithe.</span>
<lb n="1035"/><span>d'éis Chríosd do theacht i gcoluinn daonna</span>
<lb n="1036"/><span>trí dheich, dá bhliain is ceithre céada,</span>
<lb n="1037"/><span>muicí Mhiolco, rí Dháil Réada,</span>
<lb n="1038"/><span>do ghluais ón Róimh tar ais dár saora.</span>
<lb n="1039"/><span>Celestinus an Pápa naofa</span>
<lb n="1040"/><span>do chuir Pádraig chugainn 's a chléirig;</span>
<lb n="1041"/><span>is é do theagaisg diadhacht is daonnacht</span>
<lb n="1042"/><span>Íosa Críosd i gcríochaibh Éireann.</span>
<lb n="1043"/><span>Do dhíbir draíocht is deamhain is déithe,</span>
<lb n="1044"/><span>do bhaist a leinbh 's a ndaoine aosda,</span>
<lb n="1045"/><span>do chlaoig an rí gér dheacair a dhéanamh.</span></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="1046"/><p><span>mac leasg Néill Naoighiallaig Laoghaire.</span>
<lb n="1047"/><span>Is cruaig an cúntar ar ar réidheadar,</span>
<lb n="1048"/><span>duine ón duine do chur i n-éintig,</span>
<lb n="1049"/><span>dá cheann an tí do lasa ortha i n-aonacht</span>
<lb n="1050"/><span>'s an té ná dóifí, dá dhia géille.</span>
<lb n="1051"/><span>d'eagla go mbiadh geasa 'na n-éadach,</span>
<lb n="1052"/><span>sóinseálaid bruit le n-a chéile.</span>
<lb n="1053"/><span>Do dóigheadh an draoi 's níor deargadh ar Bhéininn.</span>
<lb n="1054"/><span>Is uime sin tugadh Beirtheart Naofa air.</span>
<lb n="1055"/><span>Do bhí san Mumhain roimhe go saothrach</span>
<lb n="1056"/><span>ceathrar d'easbogaibh beannaithe naofa:</span>
<lb n="1057"/><span>Ailbhe Imlig is Diaglán Déise,</span>
<lb n="1058"/><span>Íobhar umhail is Ciarán Cléire.</span>
<lb n="1059"/><span>Do labhair Íosa béal ar bhéal leis.</span>
<lb n="1060"/><span>Tug dó leabhar is bachall mar ghréithe.</span>
<lb n="1061"/><span>Tug do bheith 'na bhreitheamh ar Ghaeulaibh</span>
<lb n="1062"/><span>farrais ar Síón, Luan an tsléibhe.</span>
<lb n="1063"/><span>Tug do ceithre hanmana do Ghaeulaibh</span>
<lb n="1064"/><span>do bhreith go flaitheas gach Satharn saor leis.</span>
<lb n="1065"/></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="1066"/><p><span>Do dhearbhaig Éimhin do bhí naofa</span>
<lb n="1067"/><span>gur trí ceathrair tug Mac Dé dho.</span>
<lb n="1068"/><span>d'eagla cleas is beart is baogail</span>
<lb n="1069"/><span>Antichrist do luí ar Ghaeulaibh,</span>
<lb n="1070"/><span>do gheall an díle do chur tar Éirinn</span>
<lb n="1071"/><span>seacht mbliana roimh lasa na spéire.</span>
<lb n="1072"/><span>Do gheall, an dán do rinneadh dá naofacht,</span>
<lb n="1073"/><span>i bponnc an bháis gach duine adéaradh,</span>
<lb n="1074"/><span>nó dá mbeith i gcás, na trí rainn déanach,</span>
<lb n="1075"/><span>an t-anam do bhreith ó ifreann saor leis.</span>
<lb n="1076"/><span>Iomuin Phádraig is ainm dhi i nGaelge</span>
<lb n="1077"/><span>do rinne Seachnall mac Darérca.</span>
<lb n="1078"/><span>Atá sí agamsa do mheabhair le chéile,</span>
<lb n="1079"/><span>is d'ordóchainn a beith ag fearaibh Éireann.</span>
<lb n="1080"/><span>Dá fhichid trí dheich duine d'éis éaga</span>
<lb n="1081"/><span>d'aithbheóig ó bhás chum beatha daonna.</span>
<lb n="1082"/><span>Do thóg sé naoi bhfir déag i n-aonacht,</span>
<lb n="1083"/><span>ó bhliain go bliain duine is caogad.</span>
<lb n="1084"/><span>Trí chéad trí fichid easbog gan chéile,</span>
<lb n="1085"/><span>cúig mhíle sagart diaga déarcach,</span>
<lb n="1086"/></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="1087"/><p><span>seacht gcéad eaglais do rinne an naomh so,</span>
<lb n="1088"/><span>trí fichid bliain do mhair sé i n-Éirinn.</span>
<lb n="1089"/><span>Iomdha maighdean bhraighidgheal bhéasach</span>
<lb n="1090"/><span>do ghlac stoil is do rinne tréanas,</span>
<lb n="1091"/><span>deagánach, canánach, cléireach</span>
<lb n="1092"/><span>do bhaisd an fear do rugadh le naofacht.</span>
<lb n="1093"/><span>An ríocht uile do tuileadh do naomhaibh,</span>
<lb n="1094"/><span>do bhí grá is eagla Dé ortha.</span>
<lb n="1095"/><span>An feadh do mhair teas an chreidimh gan traocha,</span>
<lb n="1096"/><span>Oileán na Naomh dob ainm ar Éirinn.</span>
<lb n="1097"/><span>Sin mar do chaitheadar sealad go séanmhar</span>
<lb n="1098"/><span>nó gur chasadar Danair dá n-éileamh,</span>
<lb n="1099"/><span>a loingeas láidir lán do laochaibh</span>
<lb n="1100"/><span>do bhuaig tamall ceannas na hÉireann.</span>
<lb n="1101"/><span>Do shaor Brian Bóraimhe Banba ó dhaorbhruid</span>
<lb n="1102"/><span>i gcath Chluana Tairbh, Aoine an Chéasta.</span>
<lb n="1103"/><span>Is ann do mharbh, gé cailleadh é féin leis,</span>
<lb n="1104"/><span>laochra Lochlann is clann Turgésius,</span>
<lb n="1105"/><span>d'éis na ríochta arís do shaora</span>
<lb n="1106"/><span>is buannacht Lochlann do stopa le haonchath,</span>
<lb n="1107"/><span>tug clann na gcarad aire dá chéile</span>
<lb n="1108"/></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="1109"/><p><span>ag dó 's ag creacha na mbailte 's dá réaba.</span>
<lb n="1110"/><span>Nós is measa 's is mallaithe b'fhéidir</span>
<lb n="1111"/><span>do bheith ar talamh do bhí sealad ag Gaeulaibh:</span>
<lb n="1112"/><span>mná dá malartú thar a chéile</span>
<lb n="1113"/><span>'s a mná pósta féin dá dttréigean.</span>
<lb n="1114"/><span>Mac Murchadha Laighean is mar sin d'éignig</span>
<lb n="1115"/><span>bean Thighearnáin uí Ruairc rí na Bréifne.</span>
<lb n="1116"/><span>Do chuir sin fearg ar áirdrí Éireann</span>
<lb n="1117"/><span>'s do bhain de a thalamh 's a bheatha mar éiric.</span>
<lb n="1118"/><span>Do-chuaig rí Laighean go huaibhreach léanmhar</span>
<lb n="1119"/><span>i gceann rí Saxan is d'athchuir é féin air.</span>
<lb n="1120"/><span>d'iarr air cabhair i n-aghaig a ghaolta</span>
<lb n="1121"/><span>'s do gheall dó Banba mar luach saothair.</span>
<lb n="1122"/><span>An dara Hénrí dob' ainm don réx sin.</span>
<lb n="1123"/><span>Fuair ón bPápa bulla le héifeacht</span>
<lb n="1124"/><span>ceart is creideamh do sheasamh i n-Éirinn</span>
<lb n="1125"/><span>is áirdchíos Pheadair do dhíol gach féile.</span>
<lb n="1126"/><span>Mac Mhaoil na mBó tar ais faoi shéirse,</span>
<lb n="1127"/><span>tug fir Shaxan leis i n-armaibh gléasta,</span>
<lb n="1128"/><span>Iarla Strongbo leó mar léadar -</span>
<lb n="1129"/><span>sé críoch an sgéil, do ghabhadar Éire.</span>
<lb n="1130"/><span>Ocht bhfichid bliain, míle is aondeich</span>
<lb n="1131"/><span>dob' aois do Chríosd annsin gan bhréaga.</span>
<lb n="1132"/><span>Do bhíodar caoin sibhialta tréitheach,</span></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="1133"/><p><span>ba mhaith a ndlithe, a gcreideamh 's a mbéasa.</span>
<lb n="1134"/><span>Gach duine d'úmhlaig, do bhí a chuid féin leis.</span>
<lb n="1135"/><span>Do bhíodar ceannsa mar cheann cléire.</span>
<lb n="1136"/><span>Do shíolraig a bhfuil trí na chéile,</span>
<lb n="1137"/><span>do bhí an Gaeul Gallda 's an Gall Gaeulach.</span>
<lb n="1138"/><span>A gcreideamh 's a ndlithe fá dheire gur chlaochlaig</span>
<lb n="1139"/><span>Cailbhin coitcheann is Lúter craosach,</span>
<lb n="1140"/><span>dias do thréig a gcreideamh ar mhéirdrig</span>
<lb n="1141"/><span>'s i n-aghaig na heaguilse sgríobhaid go héigneach.</span>
<lb n="1142"/><span>Prionnsaí Saxan - olc dearbh an sgéil sin -</span>
<lb n="1143"/><span>an t-ochtú Hénrí is Élizabétha,</span>
<lb n="1144"/><span>Rí na Breataine 's Alban Séamus,</span>
<lb n="1145"/><span>Lúter leanaid 's an eaglais séanaid.</span>
<lb n="1146"/><span>Do rinneadh don rí ceann na cléire;</span>
<lb n="1147"/><span>do tógadh a dtalamh 's a mbeatha i n-aonacht;</span>
<lb n="1148"/><span>do hiompuíodh an Bíobla ó Laidin go Béarla;</span>
<lb n="1149"/><span>do níd acht gan Aifreann d'éisteacht.</span>
<lb n="1150"/><span>Pobal na Saxan is gasra 'Ghaeulaibh</span>
<lb n="1151"/><span>an creideamh so glacaid 's an t-Aifreann tréigid.</span>
<lb n="1152"/><span>'S iad so comharthaí dheire an tsaogail</span>
<lb n="1153"/><span>d'osgail an geata chum peaca do dhéanamh.</span>
<lb n="1154"/><span>Stad ó Aifreann Domhnach gréine;</span></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="1155"/><p><span>bean asteach 's amach ag éinfhear;</span>
<lb n="1156"/><span>iomad mionn is mórán éithig,</span>
<lb n="1157"/><span>goid is broid is breith ar eigin;</span>
<lb n="1158"/><span>Aoine pháise feóil is féasda,</span>
<lb n="1159"/><span>Vigil na n-apstal gan seasamh ar aonchuid,</span>
<lb n="1160"/><span>is duine as an gcéad do ghlacfadh mar bhéile</span>
<lb n="1161"/><span>arán eórna, biolar is caol-deoch;</span>
<lb n="1162"/><span>craos is meisge orra i n-ionad a dtréanais:</span>
<lb n="1163"/><span>so chugad!  súd ort!  Dia dot réiteach!</span>
<lb n="1164"/><span>rinnce mar a mbeir!  deisig do bhéabhar!</span>
<lb n="1165"/><span>is airgead ceann dá ghlaca ar an gcléire;</span>
<lb n="1166"/><span>fuil gan chúis dá dorta 's dá séide;</span>
<lb n="1167"/><span>boicht dá gcreacha is cealla dá réaba;</span>
<lb n="1168"/><span>an bhaintreach bhocht ag caoine a céile</span>
<lb n="1169"/><span>'s an díleachtaí san díg ag béicig.</span>
<lb n="1170"/><span>Is docht na dlithe do rinneadh dár ngéarghoin:</span>
<lb n="1171"/><span>Siosóin cúirte is téarmaí daora,</span>
<lb n="1172"/><span>wardship livery is Cúirt Exchéquer,</span>
<lb n="1173"/><span>cíos coláisde in nomine poenae;</span>
<lb n="1174"/><span>greenwax, capias, writ, replévin,</span>
<lb n="1175"/><span>bannaí, fíneáil, díotáil éigcirt,</span>
<lb n="1176"/><span>provost, soffré, portré, méara,</span></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="1177"/><p><span>sirriaim, sionascáil, marascáil chlaona.</span>
<lb n="1178"/><span>Dlí beag eile do rinneadh do Ghaeulaibh,</span>
<lb n="1179"/><span>surrender ar a gceart do dhéanamh.</span>
<lb n="1180"/><span>Do chuir sin Leath Cuinn trí na chéile,</span>
<lb n="1181"/><span>glacaid a n-airm gé cailleadh iad féin leis.</span>
<lb n="1182"/><span>An t-iarla Ó Néill fuair bárr féile</span>
<lb n="1183"/><span>'s an tighearna Ó Domhnaill ba mhór géille,</span>
<lb n="1184"/><span>Ó Catháin na n-each mbán is na n-éide</span>
<lb n="1185"/><span>is Ó Ruairc uasal, tiarna Bréifne,</span>
<lb n="1186"/><span>Mág Uidhir Gallda is Mág Uidhir Gaeulach,</span>
<lb n="1187"/><span>Ó Ceallaig, Ó Buídhill is Ó Raghallaigh,</span>
<lb n="1188"/><span>Glas mac Mathghamhna is mac Aonguis,</span>
<lb n="1189"/><span>Niall Garbh san Túr 's a mhac Maonas.</span>
<lb n="1190"/><span>Mac Donnchadha ó Chorainn na Céise</span>
<lb n="1191"/><span>'s a raibh as soin ar fad go hÉirne,</span>
<lb n="1192"/><span>Ó Dúbhda na gcaisleán aolbhaig,</span>
<lb n="1193"/><span>Mac Samhairle Bhuidhe gé gur saoradh.</span>
<lb n="1194"/><span>Síol gConchubhair fuair clú le daonnacht</span>
<lb n="1195"/><span>'s na trí mic Suibhne nar ob spéirling,</span>
<lb n="1196"/><span>na trí Murchadh ba leabhair géaga,</span>
<lb n="1197"/><span>Murchadh na dTuagh, na Maor, na méithMhart,</span>
<lb n="1198"/><span>Uaithne do chuir an sop ar séide</span>
<lb n="1199"/><span>ó íochtar Laighean ar fad do hÉirne,</span></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="1200"/><p><span>Branaig bheóga is Caomhánaig chaomha,</span>
<lb n="1201"/><span>Ridire an Ghleanna 's an Ridire gléigeal,</span>
<lb n="1202"/><span>Iarla Seanaide, Callainne is Méine</span>
<lb n="1203"/><span>is Iarla Dúna Baoi na gcaolbharc,</span>
<lb n="1204"/><span>Ó Dotharta in' Oisín d'éis na Féine</span>
<lb n="1205"/><span>do thóg coga nár chosain ar aonchor.</span>
<lb n="1206"/><span>Sin mar d'imig an donas ar Éirinn</span>
<lb n="1207"/><span>bíodh nár imig an tubaist le chéile</span>
<lb n="1208"/><span>nó gur thionnsguin an coga so Fhéilim</span>
<lb n="1209"/><span>is gur chaill a cheann 's a theann Séarlas.</span>
<lb n="1210"/><span>Ag son an coga do chríochnaig Éire</span>
<lb n="1211"/><span>'s do chuir na mílte ag iarra déarca.</span>
<lb n="1212"/><span>An uair do díbreadh an Nuntius naofa</span>
<lb n="1213"/><span>do rith pláig is gorta ortha i n-aonacht.</span>
<lb n="1214"/><span>Tógaim fínné Risdird Béiling</span>
<lb n="1215"/><span>nach díth daoine, bíg ná éadaig</span>
<lb n="1216"/><span>ná neart námhad do bhain díobh Éire</span>
<lb n="1217"/><span>acht iad féin do chaill ar a chéile.</span>
<lb n="1218"/><span>Ginearál Gallda ar armáil Ghaeulaig,</span>
<lb n="1219"/><span>armáil Ghallda ag ginearál Gaeulach,</span>
<lb n="1220"/><span>cess is tax is fís Recéiver</span>
<lb n="1221"/><span>do níd robáil chaoch gan aonta.</span>
<lb n="1222"/></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="1223"/><p><span>Do bhí cáil amhrais - níl acht bréag ann -</span>
<lb n="1224"/><span>go raibh Donnchadh, Murchadh is Séamus</span>
<lb n="1225"/><span>is Uiliog a Búrc mar chúl daortha</span>
<lb n="1226"/><span>ar mhá an stanncáird ag imirt na hÉireann.</span>
<lb n="1227"/><span>Do sginn eatorra cíoná spéireat</span>
<lb n="1228"/><span>do rug an bun 's a' ghoin i n-aonacht,</span>
<lb n="1229"/><span>'s a mhac Hénrí go cróga taobh leis.</span>
<lb n="1230"/><span>Fleetwood, Ludlow, Waller is Éarton,</span>
<lb n="1231"/><span>slua teann na n-each ngarbh 's na n-éide,</span>
<lb n="1232"/><span>a cluíomh 's a phiostol ag gach éinneach,</span>
<lb n="1233"/><span>carbín stopaithe is firelock gléasda.</span>
<lb n="1234"/><span>'S iad so do chríochnaig conquest Éireann,</span>
<lb n="1235"/><span>do ghabh a ndaingin 's a mbailte le chéile</span>
<lb n="1236"/><span>ó Inis Bó Finne go Binn Éadair</span>
<lb n="1237"/><span>'s ó Chloich an Stacáin go Baoi Béarra.</span>
<lb n="1238"/><span>Ní ná measfuí dhóibh do dhéanamh,</span>
<lb n="1239"/><span>'s iad do dhíbir seanGhaill tséimhe:</span>
<lb n="1240"/><span>Búrcaig, Builtéaraig is Déisig</span></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="1241"/><p><span>is Tiarnaí na Midhe ba mhór éileamh,</span>
<lb n="1242"/><span>Barraig óga is Barraig aosda</span>
<lb n="1243"/><span>'s an Róisdeach flathúil ná tug éitheach,</span>
<lb n="1244"/><span>Gearaltaig Laighdean is Gearaltaig Méine,</span>
<lb n="1245"/><span>Iustásaig, Pluinncéadaig, Paoraig.</span>
<lb n="1246"/><span>An Bagóideach mórórnach déiseach,</span>
<lb n="1247"/><span>Cuntlúnaig, Stundúnaig, Raelaig,</span>
<lb n="1248"/><span>Rísig, Treanntaig, Múraig, Méachaig,</span>
<lb n="1249"/><span>Gaillíg, Gúlaig, Cúrsaig, Créachaig.</span>
<lb n="1250"/><span>Brúnach Tuirc is Brúnach Éile</span>
<lb n="1251"/><span>is Cúndúnach na Cloiche Léithe,</span>
<lb n="1252"/><span>Puirséalaig, Suipéalaig, Léisig,</span>
<lb n="1253"/><span>Curlógaig, Cíosógaig, Céitinn.</span>
<lb n="1254"/><span>'S iad do mhínig príomhfhuil Éibhir,</span>
<lb n="1255"/><span>síol mBriain seannda na n-each léimneach,</span>
<lb n="1256"/><span>Mac na Mara na gCreatalach nglégeal,</span>
<lb n="1257"/><span>Tiarnaí Chorca Bhaisginn is Chlaonach.</span>
<lb n="1258"/><span>'S iad do dhíbhir - ní do chéas me deire</span>
<lb n="1259"/><span>don díograis, sinnsear Éireann,</span>
<lb n="1260"/><span>prionnsa na nGaeul, mo thriath saolta,</span>
<lb n="1261"/><span>Mac Cárrtha Mór is a shliocht i n-aonacht.</span>
<lb n="1262"/><span>Mac Donnchadha posda na cléire</span>
<lb n="1263"/><span>'s na trí mic rí do bhí fé sin,</span>
<lb n="1264"/></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="1265"/><p><span>Tiarna móraí Músgraidhe méithe</span>
<lb n="1266"/><span>is Mac Cárrtha Riabhach ó Chúl Méine,</span>
<lb n="1267"/><span>Ó Suilleabháin Bhealaig Béime</span>
<lb n="1268"/><span>is Domhnall Ó Súilleabháin Béarra,</span>
<lb n="1269"/><span>Mac Finghín ó Ucht an Éinghil,</span>
<lb n="1270"/><span>Finghín seabhac na Ruachtaighe is Féilim,</span>
<lb n="1271"/><span>Tiarna Choise Mainge na méithbhreac</span>
<lb n="1272"/><span>is Domhnall Mac Cárrtha ó Chill Éige,</span>
<lb n="1273"/><span>Domhnall Dhúna Ghoill 's an Aonaig</span>
<lb n="1274"/><span>is Domhnall Donn deas ó Shruith Gréine,</span>
<lb n="1275"/><span>Ó Donnchadha an ghrinn an Ghlinn 's an Ghaortha,</span>
<lb n="1276"/><span>Mac Giolla Choda calma ón Maol-lios</span>
<lb n="1277"/><span>'s na gCruach árd ar a bhfásaid caora,</span>
<lb n="1278"/><span>Sliocht Aodha Bheanráin ba mhór éileamh</span>
<lb n="1279"/><span>ó bhruach Leamhna go Cnoc Bréanainn,</span>
<lb n="1280"/><span>Clann Domhnaill Fhinn ón Lios gcraobhach</span>
<lb n="1281"/><span>muinntir Chonaill, clann Chriomhthainn 's a ghaolta.</span>
<lb n="1282"/><span>Créad ná caoinfinn saoi na féile</span>
<lb n="1283"/><span>Piaras Feiritéar ba mhór tréithe,</span>
<lb n="1284"/><span>Conchubhar, Tadhg 's an t-easbog Baothlach</span>
<lb n="1285"/><span>do crochadh i gcroich Chnocáin na gCaorach.</span>
<lb n="1286"/></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="1287"/><p><span>Ceann uí Chonchubhair ar an spéice.</span>
<lb n="1288"/><span>Transplant, transport go Jamaica.</span>
<lb n="1289"/><span>Dún Gidh, Dún Dágh is Dún Aoinfhir</span>
<lb n="1290"/><span>gan fhíon, gan cheól, gan dán dá éisdeacht.</span>
<lb n="1291"/><span>d'éis ar cuireadh tar Sionainn fá dhaorbhruid</span>
<lb n="1292"/><span>'s an mhéid fuair Pilib gan fille le sgéala,</span>
<lb n="1293"/><span>chugainn na mionna do cumadh chum léirsgrios</span>
<lb n="1294"/><span>atá gan miotal acht iomarca is éitheach.</span>
<lb n="1295"/><span>Cá ngeabham anois nó créad do dhéanfam?</span>
<lb n="1296"/><span>Ní díon dúinn cnoc ná coill ná caolta.</span>
<lb n="1297"/><span>Níl ár leigheas ag liaig i n-Éirinn</span>
<lb n="1298"/><span>acht Dia do ghuí 's na naoimh i n-aonacht.</span>
<lb n="1299"/><span>A Dhia do dhealbhaig ré is réalta,</span>
<lb n="1300"/><span>do chúm flaitheas is talamh is spéire,</span>
<lb n="1301"/><span>do bhí agus tá is bhias gan traocha,</span>
<lb n="1302"/><span>aoinDia amháin tu is ní trí déithe.</span>
<lb n="1303"/><span>An bhfuil tú bodhar nó cá bhfuile ag féachain?</span>
<lb n="1304"/><span>Nach tú do leag na hathaig led sméide?</span>
<lb n="1305"/><span>Cá beag duit 'fhaid ataoi ag éisdeacht?</span>
<lb n="1306"/><span>d'imig ar gcreideamh, ní mhaireann acht spré dhe.</span>
<lb n="1307"/><span>An é so do gheallais do Phádraig Naofa</span>
<lb n="1308"/><span>ar chnuc Hermon chionn teacht go hÉirinn</span></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="1309"/><p><span>nó ar an gCruaich tar éis a thréanais,</span>
<lb n="1310"/><span>an t-aingeal Victor an tan do réig leis?</span>
<lb n="1311"/><span>Ó ní hamhla, níl tú bréagach.</span>
<lb n="1312"/><span>Ní móide h'aois ar chaithis dot shaoghal.</span>
<lb n="1313"/><span>Níl poll ad stór gé mór do dhaonnacht.</span>
<lb n="1314"/><span>Sinn féin do thuill gach ní tá déanta.</span>
<lb n="1315"/><span>Cá bhfuil Muire bhraighidgheal bhéasach,</span>
<lb n="1316"/><span>maighdean ghlan is máthair Éinmhic,</span>
<lb n="1317"/><span>Eóin do bhaisd is Eóin ba ghaol di,</span>
<lb n="1318"/><span>Aindriú, Peadar, Pól is Séamus,</span>
<lb n="1319"/><span>Mícheál archaingeal na hÉireann,</span>
<lb n="1320"/><span>Pádraig ar n-árdapstal naofa,</span>
<lb n="1321"/><span>Dáibhí an Breathnach ó Mhinéabha</span>
<lb n="1322"/><span>ós í a mháthair bhí do Ghaeulaibh.</span>
<lb n="1323"/><span>Colum mac Criomhthainn is Colum mac Féilim,</span>
<lb n="1324"/><span>Ailbhe Imlig is Diaglán Déise,</span>
<lb n="1325"/><span>Ciarán Chluana is Ciarán Cléire</span>
<lb n="1326"/><span>'s an té do bheannaig i n-Árainn naofa;</span>
<lb n="1327"/><span>Éimhin Áine is Fiacha Sléibhte,</span>
<lb n="1328"/><span>Sionán Innse Catha na péiste,</span>
<lb n="1329"/><span>Conall is Caomhán, Faolán Léithghlinn</span>
<lb n="1330"/><span>is Maoineach Acha Deó na gréine;</span></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="1331"/><p><span>Fuirse mac Fionntain mic Gilghéise,</span>
<lb n="1332"/><span>Bréanainn Bhiorra is Colmán Éile,</span>
<lb n="1333"/><span>Bréanainn Árd Fhearta ba mhór naofacht</span>
<lb n="1334"/><span>do bhí seacht mbliana ag iara déarca.</span>
<lb n="1335"/><span>Colmán mac Duach fuair bua féile,</span>
<lb n="1336"/><span>bráthair Ghuaire do bhí in' aonar,</span>
<lb n="1337"/><span>Mochuda, Molaige, Laichtín, Béininn,</span>
<lb n="1338"/><span>Bríde, Míde is Gobonéta;</span>
<lb n="1339"/><span>Fíonán Faithleann ar an Léin-loch,</span>
<lb n="1340"/><span>Fíonán Locha Luíoch, mo naomh-sa</span>
<lb n="1341"/><span>do rug ó phláigh Uíbh Ráthach saor leis.</span>
<lb n="1342"/><span>Guígse is guím Dia na ndéithe,</span>
<lb n="1343"/><span>an t-Athair 's an Mac 's an Spiorad Naofa,</span>
<lb n="1344"/><span>ár bpeacaí uile do mhaitheamh i n-aonacht</span>
<lb n="1345"/><span>'s a gcreideamh 's a gceart d'aiseag ar Ghaeulaibh.</span></p>
<lb n="1346"/>
<lb n="1347"/><p><span>Pater noster qui es in coelis,</span>
<lb n="1348"/><span>sic nomen tuum santificetur,</span>
<lb n="1349"/><span>debita nostra feasta ná héilimh</span>
<lb n="1350"/><span>sed libera nos ó thuille péine.</span>
<lb n="1351"/></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="1352"/><p><span>Ave Maria, grantia plena,</span>
<lb n="1353"/><span>benedicta tu, Dominus tecum,</span>
<lb n="1354"/><span>ora pro nobis, a chara na héigne,</span>
<lb n="1355"/><span>nunc et semper is do-gheabhair éisteacht.</span>
<lb n="1356"/></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="1357"/><p><span>Bzzzzz1658c 17L</span>
<lb n="1358"/><span>Uzzzzz0101</span>
<lb n="1359"/><span>Mo lá leóin go deó go n-éagad</span>
<lb n="1360"/><span>'s go dul am luí fán líg am aonar</span>
<lb n="1361"/><span>'s go héirí suas dam Luan an tSléibhe,</span>
<lb n="1362"/><span>ruaig an ráis si ráinig ort, a Éire,</span>
<lb n="1363"/><span>d'fhág mo cheann gan mheabhair gan éifeacht,</span>
<lb n="1364"/><span>mo chluasa bodhar ó fhoghar a ngéimeann,</span>
<lb n="1365"/><span>do bheir a radharc ag leighe na n-aé agam</span>
<lb n="1366"/><span>is fuaim a nglóir ag cló mo chéille.</span>
<lb n="1367"/><span>An uair do-chím-se maidhm is éirleach,</span>
<lb n="1368"/><span>cinn na gcura curtha ar spéice,</span>
<lb n="1369"/><span>is bail na cóipe cróine céire</span>
<lb n="1370"/><span>ar do chloinn gach laoi dá léirsgrios.</span>
<lb n="1371"/><span>Dá mbeinn marbh níor dhaithnid na sgéala,</span>
<lb n="1372"/><span>nó mé dom straca 's dom ghearra am stéigibh,</span>
<lb n="1373"/><span>nó mé dom tharrang am ballaibh ó chéile</span>
<lb n="1374"/><span>seoch an díol so ar shíol na saorfhlaith,</span>
<lb n="1375"/><span>Éireamhóin aoird is Ír is Éibhir,</span>
<lb n="1376"/><span>Chuirc is Chuinn is Fhloinn is Laoghaire,</span>
<lb n="1377"/><span>Oilioll Óluim, Eóghain is Fhéilim,</span>
<lb n="1378"/><span>Chairbre Chais is Airt is Néill Duibh.</span>
<lb n="1379"/><span>Is mórán leó atá ró fhada am sgéalaibh</span></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="1380"/><p><span>noch táinig uatha d'uaislibh Gaeul maith,</span>
<lb n="1381"/><span>do dhíoladh dáimh is do dháileadh séada</span>
<lb n="1382"/><span>is do bhí cruaig cróga i gcomhlann céad cath.</span>
<lb n="1383"/><span>Is gach a raibh teann don Ghallfhuil Ghaeulaig,</span>
<lb n="1384"/><span>do bhí fial bronntach tobharthach déarcach,</span>
<lb n="1385"/><span>do cheannuíadh fíonta is do dhíoladh éigse</span>
<lb n="1386"/><span>'s 'na gcinn sluaigh ar ruagaibh éachta:</span>
<lb n="1387"/><span>Gearaltaig chróga nár clódh i gcéidil,</span>
<lb n="1388"/><span>Buitléirig, Búrcaig is Pluinncéadaig,</span>
<lb n="1389"/><span>Cúrsaig, Cúndúnaig, Paoraig,</span>
<lb n="1390"/><span>Róistig, Barraig is Breathnaig an tSléibhe.</span>
<lb n="1391"/><span>Is tiarnaí leó go leor is léir dam,</span>
<lb n="1392"/><span>is finí feadhma ar oighreacht aordha,</span>
<lb n="1393"/><span>giollaí óga i mbrón 's i mbaogal</span>
<lb n="1394"/><span>fa achtaibh anba Danar is daorsgur.</span>
<lb n="1395"/><span>Lán an tailimh do Shagsanaig chlaona.</span>
<lb n="1396"/><span>Do gheibhid ceathrú 's an cheathrú séantar.</span>
<lb n="1397"/><span>A leithsgéal ann gach feall dá ndéinid</span>
<lb n="1398"/><span>gur ceathrú phonncúil Chonndúin chaomhnaid.</span>
<lb n="1399"/><span>An méid le treicíocht ar mhercy ghéilleas</span>
<lb n="1400"/><span>ceanglaid daingean gan arm gan éadach,</span>
<lb n="1401"/><span>a bhuille 's a shátha i láimh gach aonneach</span>
<lb n="1402"/><span>is musgaod fada 'na gceannaibh dá bpléasga.</span>
<lb n="1403"/><span>Prealáidí eagailse is easbuig ní fhéachaid</span>
<lb n="1404"/><span>gan a gcosgairt 's a gcrocha san chéadchroich.</span>
<lb n="1405"/><span>Bráithre d'áireamh a n-áir ní féidir,</span>
<lb n="1406"/><span>dochtúirí is sagairt ar bhearannaibh caolstoc.</span>
<lb n="1407"/></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="1408"/><p><span>Bíd le fallsacht ceannsa séimghlan.</span>
<lb n="1409"/><span>Congmhaid ceart is smacht dá ghéire.</span>
<lb n="1410"/><span>Crochaid duine fá uiread na caorach,</span>
<lb n="1411"/><span>dá bhreith a ceathrúin, dá mharú i n-éigceart.</span>
<lb n="1412"/><span>Do-chíd a lán so, is gráid an géarsmacht,</span>
<lb n="1413"/><span>is mar gealltar dóibh nách leómhthaidh aonneach</span>
<lb n="1414"/><span>uiread an bhruibh do bhuint dá n-éadach</span>
<lb n="1415"/><span>acht gibé íoc cothrom do shoichfeadh a spré-chnuic,</span>
<lb n="1416"/><span>cnósaíd chúcha an dúithe i n-aonacht</span>
<lb n="1417"/><span>do ghrá suainis is buartha 'thréigean.</span>
<lb n="1418"/><span>Téid fé cheathrúin tré dhea-chlú a dtréithe</span>
<lb n="1419"/><span>mar dhíon daoine is maoine ar bhaogal.</span>
<lb n="1420"/><span>Leagaid a n-airm, idir eachra is éide,</span>
<lb n="1421"/><span>dá gcur chúcha i gclúid nó i n-aentig,</span>
<lb n="1422"/><span>le mórán bronntais is tobharthais séada</span>
<lb n="1423"/><span>do mhartuíocht álainn, pláta is péatar.</span>
<lb n="1424"/><span>Is ró-iomad breab ag teacht do phlé ortha,</span>
<lb n="1425"/><span>ag ól go minic 'nár dtithibh is féasta,</span>
<lb n="1426"/><span>is gach re lá san táirne ar daorthaibh,</span>
<lb n="1427"/><span>is a reicneáil bhíos a díol go léir linn.</span>
<lb n="1428"/><span>Do mhúch an t-íoc 's a dhíol ár ndaonnacht.</span>
<lb n="1429"/><span>Do lom ár lámha gan fáil ar fhéile,</span>
<lb n="1430"/><span>go ndeachaig ár dtrian ag iarraidh déarca,</span>
<lb n="1431"/><span>mná is leinibh gan pingin san tsaogal.</span>
<lb n="1432"/><span>An feadh do mhair don each a thréinrith,</span>
<lb n="1433"/><span>do bhíodar páirtiúil báigiúil béasach.</span>
<lb n="1434"/><span>Call an chumais ár gcumann do chlaochlaig,</span>
<lb n="1435"/><span>ní compáin dóibh sinn, d'fheóig ár ngréithre.</span>
<lb n="1436"/><span>Sgaoiltear amach 'na sraith na faolchoin,</span>
<lb n="1437"/><span>madraí allta i gceann na gcaorach,</span></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="1438"/><p><span>tarrang teallaig bathlaig ar bhéith ghluin,</span>
<lb n="1439"/><span>is dá ndéana creach, níl smacht dá éis air!</span>
<lb n="1440"/><span>Tógaid ceann dá bhfeall is dá n-éitheach,</span>
<lb n="1441"/><span>gabhaid ár n-uaisle dá dtuairt chum tréalach</span>
<lb n="1442"/><span>fá gach ní dá luíod le h-éileamh</span>
<lb n="1443"/><span>ó thúis cogaig go tosach an lae sin.</span>
<lb n="1444"/><span>Cailltear ar dtúis san chúis sin sgae 'gainn</span>
<lb n="1445"/><span>i gComhairle Chogaig bhíos ollamh dár ndaora.</span>
<lb n="1446"/><span>Cuirid a lán 'na dtáin chum sléibhe,</span>
<lb n="1447"/><span>fágaid aca a mbailte 's a saothar.</span>
<lb n="1448"/><span>Cumaid san tír an líne léin dúinn</span>
<lb n="1449"/><span>go gcurthaoi gorta i bhfortacht an mhéid sin,</span>
<lb n="1450"/><span>le fógra teacht asteach dúinn fé sin</span>
<lb n="1451"/><span>chum lae dháirithe i gcás gach péine.</span>
<lb n="1452"/><span>Gluaisid uile chum cuinne aca an lae sin</span>
<lb n="1453"/><span>'s ag teacht san teórainn dóibh do héirgheadh</span>
<lb n="1454"/><span>marcshlua is coisithe chuirid i ngléas mhaith</span>
<lb n="1455"/><span>'na mbannruig tímcheall cruinn gach taobh díobh.</span>
<lb n="1456"/><span>Buala claduig is leadairt an lae ortha,</span>
<lb n="1457"/><span>idir mhnaoi, sheanduine, leanabh is laoch mear.</span>
<lb n="1458"/><span>Ní dheachaidh uatha trua ná tréinfhear,</span>
<lb n="1459"/><span>slán ná teinn, fear innste sgéil dhíobh.</span>
<lb n="1460"/><span>Cnósaíd caoire is maoin na gcréachtach,</span>
<lb n="1461"/><span>a mba 's a gcapaill, a n-earra 's a n-éadach,</span>
<lb n="1462"/><span>i gcóir go croinn a roinn le chéile,</span>
<lb n="1463"/><span>mar bhíos oifig a shochair dá réir sin.</span>
<lb n="1464"/><span>Tories ghuirid d'fhuirinn an tsléibhe,</span>
<lb n="1465"/><span>'s an fear astig gan choir gan chéim air,</span>
<lb n="1466"/><span>caithfidh a íoc, gach ní dá ndéineann</span>
<lb n="1467"/><span>an Tory amuith, má bhíon a ghaol ris.</span>
<lb n="1468"/><span>Muna bhfuil gaol dá thaobh re féachain</span>
<lb n="1469"/><span>nó an costas do shoichfeadh an t-éileamh,</span>
<lb n="1470"/><span>is dá mbiaid gan fios cia rinn an t-éirleach,</span></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="1471"/><p><span>caithfidh an tír an díol so 'dhéanamh.</span>
<lb n="1472"/><span>Bíd fá choistí ar slí a ndaortha,</span>
<lb n="1473"/><span>le faobhar focal a gcrocha nó a gcéasa.</span>
<lb n="1474"/><span>Gach cladhaire uilc adeir murder bréige</span>
<lb n="1475"/><span>i n-aghaig a phearsan 's a dhearbha in' aonar,</span>
<lb n="1476"/><span>atá sin 'na bhás gan cháirde ag aenneach,</span>
<lb n="1477"/><span>gé tá dearbhtha a theastas 's a mhéinn mhaith.</span>
<lb n="1478"/><span>Baintiarna Róisteach mhór na déarca</span>
<lb n="1479"/><span>mar fhínné suas do chuaig chum Dé air seo.</span>
<lb n="1480"/><span>Atá cuid dár mbuín fá dhaoirse i ngéibheann</span>
<lb n="1481"/><span>nár ghlac arm 's nár easmuiltig aenneach.</span>
<lb n="1482"/><span>Ní bhfaighid tacuíocht, bannaí ná réiteach</span>
<lb n="1483"/><span>go teacht dúinn fá thír dár saora.</span>
<lb n="1484"/><span>Má beirthear breath le neach i bplé againn,</span>
<lb n="1485"/><span>breabfaidh fear eile aca an breitheamh dá éis sin.</span>
<lb n="1486"/><span>Le execútion bhíos súil an chéidfhir,</span>
<lb n="1487"/><span>costas buinte 'na chuinne ag an ndéanach.</span>
<lb n="1488"/><span>Transport, transplant, mo mheabhair ar Bhéarla.</span>
<lb n="1489"/><span>Shoot him, kill him, strip him, tear him</span>
<lb n="1490"/><span>A Tory, hack him, hang him, rebel,</span>
<lb n="1491"/><span>a rogue, a thief, a priest, a papist.</span>
<lb n="1492"/><span>Bíd na mílte dínn i n-aonacht,</span>
<lb n="1493"/><span>iad 'na mbanna dá dtarrang 'na gcéadaibh</span>
<lb n="1494"/><span>chum gach cuain ar fuaid na hÉireann,</span>
<lb n="1495"/><span>dá gcur don Spáinn ar áis nó ar éigin.</span>
<lb n="1496"/><span>A ngoid san uíche do-níd na méirlig</span>
<lb n="1497"/><span>gan fios a n-íde, a gcríoch ná a sgéala,</span></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="1498"/><p><span>gabháil is priosáil gach lae ortha</span>
<lb n="1499"/><span>is tiomáin go hoileánaibh Statesy.</span>
<lb n="1500"/><span>Lódáil chobhlaig thonnthaig thaosgaig,</span>
<lb n="1501"/><span>iadhta a mbuilc san muir 'na bpéirse,</span>
<lb n="1502"/><span>mar sglábhuíocht díola, mar bhuín na hÉgypt,</span>
<lb n="1503"/><span>leó mar eallach chum tobac do dhéanamh.</span>
<lb n="1504"/><span>Gach ar fágadh d'fhás na Féine,</span>
<lb n="1505"/><span>do bhí i n-oighreacht, i bhfeidhm nó i bhféile,</span>
<lb n="1506"/><span>go Cóige Connacht do cuireadh ar séirse</span>
<lb n="1507"/><span>nó go tuasgeart Tuamhan 'na dtréinrith.</span>
<lb n="1508"/><span>I n-áit a dtailimh do gealladh dóibh stéigeach</span>
<lb n="1509"/><span>i gConnachtaibh thuaig, i dTuamhain nó i mBréifne,</span>
<lb n="1510"/><span>do réir cáile is cáis gach aenfhir,</span>
<lb n="1511"/><span>dá gcurthaoi asteach gan stad a gcléim air.</span>
<lb n="1512"/><span>Gluaisid uile, nó iomad a bplé air seo,</span>
<lb n="1513"/><span>go Baile Loch Riach i ndiaig an éilimh,</span>
<lb n="1514"/><span>le fís fairsiong a' breaba na gcléireach</span>
<lb n="1515"/><span>do ghealladh fa seach a gceart gach lae dhóibh.</span>
<lb n="1516"/><span>Do-bheireadh an tsithléig leathsgéal bréagach -</span>
<lb n="1517"/><span>gnótha an stáit, a gcás 's a n-éigean</span>
<lb n="1518"/><span>ná léigeadh dóibh an gnó sin d'fhéachain</span>
<lb n="1519"/><span>go mbíd cortha 's a gcostas ar dtraocha.</span>
<lb n="1520"/><span>Aimsir fhada gibé fhanfadh le sgéala,</span>
<lb n="1521"/><span>tig Leabhar Dubh an uilc 's an éithig</span>
<lb n="1522"/><span>'na bhfuil gach coir le cur in' éadan,</span>
<lb n="1523"/><span>an ní do-níodh 's an gníomh nach déineadh.</span>
<lb n="1524"/><span>Críoch a ndála a stát do thréigean</span>
<lb n="1525"/><span>ar ainim do chearúch atchúch éadtrom.</span>
<lb n="1526"/><span>Fille folamh ón oifig is éigean</span>
<lb n="1527"/><span>is lámh ghlan lom gan bonn chum béile.</span>
<lb n="1528"/></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="1529"/><p><span>'S a raibh ar áird san áit dá n-éis sin,</span>
<lb n="1530"/><span>nár ghlac arm ná talamh re héileamh,</span>
<lb n="1531"/><span>do ghlac brugh bodaig ag obair nó ag aedhreacht</span>
<lb n="1532"/><span>nó faoi dhaoirse íoca is féaraig.</span>
<lb n="1533"/><span>Annsin díolaid trínne ar éigin,</span>
<lb n="1534"/><span>is ní cothrom Gaill ag roinn ar Ghaeulaibh;</span>
<lb n="1535"/><span>bí fear trí mbó nó comhroinn caorach</span>
<lb n="1536"/><span>le fear céad damh i dtasg chomh daor leis.</span>
<lb n="1537"/><span>An t-íoc do dhíol ar mhaoin 's ar spré-chnuic,</span>
<lb n="1538"/><span>is ní íocfaidh Gall 'nár dteannta raol de,</span>
<lb n="1539"/><span>nó gur shúghdar chúcha an ghléire</span>
<lb n="1540"/><span>is nár fhan 'nár gceathrúin deachú an chéadstuic.</span>
<lb n="1541"/><span>Toghaid 'na gcéill dóibh féin Recéiver</span>
<lb n="1542"/><span>'s an t-íoc 's an t-airgead theangmhas éirgheas</span>
<lb n="1543"/><span>do ghlaca asteach 's amach do léigean,</span>
<lb n="1544"/><span>trí raol sa phúnt 'na chúram téid do.</span>
<lb n="1545"/><span>Mar thig asteach an tasg le chéile,</span>
<lb n="1546"/><span>gluaisfidh uainn gan tuairisg aenfhir;</span>
<lb n="1547"/><span>glana a chúntais dúinne is éigean</span>
<lb n="1548"/><span>'s an tasg arís do dhíol go léir linn.</span>
<lb n="1549"/><span>Gur mhaith an Rí gibé dínne adéarfadh</span>
<lb n="1550"/><span>nó fiú a shláinte i dtáirne 'réiteach,</span>
<lb n="1551"/><span>do bhéadh 'na mhírún i bpríosún tséile</span>
<lb n="1552"/><span>go ndíoladh faoi cháim fíneáil dhaor as.</span>
<lb n="1553"/><span>Fé chuid caisleáin sgiúrsáil phlé ortha,</span>
<lb n="1554"/><span>gach ré sholuis iad gobhtha nó i ngéibheann.</span>
<lb n="1555"/><span>Bíd gan sgaoile go ndíolaid daor as,</span>
<lb n="1556"/><span>cíos na hainnise, an mhairsil 's an tséile</span>
<lb n="1557"/><span>le tacuíocht Gall mar fhabhar dá réiteach</span>
<lb n="1558"/><span>is mórán as sin breab is baochas,</span>
<lb n="1559"/><span>is gan spás d'fháil acht cáirde an lae sin</span>
<lb n="1560"/><span>nó go mbeirthear iad chum tréalach.</span>
<lb n="1561"/><span>Ar son teagaisg a leanabh i léigeann,</span>
<lb n="1562"/><span>máistrí sgoile do ghobhadar fé seo,</span></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="1563"/><p><span>iad mar ghadaithibh ceanguilte ar théadaibh</span>
<lb n="1564"/><span>is ag sul ó phórt go pórt convey ortha.</span>
<lb n="1565"/><span>Carraig Fheargusa eachraí a séala</span>
<lb n="1566"/><span>go gcuirfí iad go h-iath Iaméca.</span>
<lb n="1567"/><span>Do thairg an chóip si dóibh a réiteach</span>
<lb n="1568"/><span>is bheith dá mbuín acht Críost do shéana.</span>
<lb n="1569"/><span>Bí dá máistir a ngrá go héigneach</span>
<lb n="1570"/><span>ag tarrang chuige gach nduine dá bhféadann.</span>
<lb n="1571"/><span>Fabhar mór gheallann 's a thalamh le chéile</span>
<lb n="1572"/><span>do gibé d'iompódh leó ar shórt uilc éigin.</span>
<lb n="1573"/><span>Turcach Iúdaíach Múraíach Négro</span>
<lb n="1574"/><span>'s an dial dá dtigeadh i bhfuirm dhaonna,</span>
<lb n="1575"/><span>do bheidís grámhar leó i bpáirt 's i n-aonta:</span>
<lb n="1576"/><span>Catoilic buan a bhfuath go léir sin.</span>
<lb n="1577"/><span>Gach sect creidimh eile atáid réig leis,</span>
<lb n="1578"/><span>aon mháistir dóibh gach sórt dá n-éirgheann;</span>
<lb n="1579"/><span>le muinntir Íosa síth ní dhéinid,</span>
<lb n="1580"/><span>do mhuinntir chirt an fhir ní ghéillid.</span>
<lb n="1581"/><span>Do dhochtúiríbh diadhachta Chríost ní staonaid,</span>
<lb n="1582"/><span>ná do theagasg na n-aithreach naofa,</span>
<lb n="1583"/><span>ná fós dá mBíobla, bíodh gur bréagach:</span>
<lb n="1584"/><span>múinidh a spioraid gach nduine aca fé leith.</span>
<lb n="1585"/><span>Baiste ná pósa cóir ní dhéinid,</span>
<lb n="1586"/><span>ná aon lá saoire naoimh i bhféiltibh,</span>
<lb n="1587"/><span>ná a léigean fós dá ndeóin a dhéanamh</span>
<lb n="1588"/><span>acht an Domhnach lom in' aonar.</span>
<lb n="1589"/><span>Gach ní loitid d'obair nó 'shéadaibh</span>
<lb n="1590"/><span>do rachadh chum glóire mórgacht Dé 'gainn.</span>
<lb n="1591"/><span>Measaid cuítheach na puínntí naofa</span>
<lb n="1592"/><span>don droing do rinn gach uilc dá mhéid do.</span>
<lb n="1593"/><span>Do bhris gach mainistir bheannaithe ghléigeal,</span></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="1594"/><p><span>clogás, cloigtheacha 'na gcladach dá réaba,</span>
<lb n="1595"/><span>crosa na gceall is teampaill dhaora</span>
<lb n="1596"/><span>do tharrang leó chum pórt do dhéanamh.</span>
<lb n="1597"/><span>A gclocha snuite 'na dtithibh aolchuir</span>
<lb n="1598"/><span>bíd ortha a gcinn 's a slinn go gnéitheach.</span>
<lb n="1599"/><span>Gach reilg árd 'na ráile caorach</span>
<lb n="1600"/><span>nó mar bhuaile do bhuaibh a laogh aca.</span>
<lb n="1601"/><span>Cuirid mar dhlí againn díbirt cléire,</span>
<lb n="1602"/><span>gach órd crábha, bráithre is Jésuits,</span>
<lb n="1603"/><span>Dia do dhíol is maoir a thréada</span>
<lb n="1604"/><span>is an diagaire diaga i bhfiaclaibh faolchon.</span>
<lb n="1605"/><span>Tar éis an acht gach neach don mhéid sin</span>
<lb n="1606"/><span>díobh dár gabhadh i bpoll nó i n-aentig,</span>
<lb n="1607"/><span>ní bhfuair spás ná cáirde lae aca</span>
<lb n="1608"/><span>gan a gcrocha ar rochtain go Caesar.</span>
<lb n="1609"/><span>Le bliain san tír atá ríneas ré aca:</span>
<lb n="1610"/><span>a gcur gan díthiú i bpríosún éigin.</span>
<lb n="1611"/><span>Dóibh fé ghorta ní folamh gach féile</span>
<lb n="1612"/><span>'s an iomad i n-Inis Bó Finne a' dul d'éaga.</span>
<lb n="1613"/><span>Culaí Aifrinn bíd aca mar éadach:</span>
<lb n="1614"/><span>mar dhíon corrabhrád corprás naofa,</span>
<lb n="1615"/><span>an ruifil cóir chum srón do shéide,</span>
<lb n="1616"/><span>tubháillí geala dá smeara le gréisg bhluit,</span>
<lb n="1617"/><span>mar éadach cnis an micht 's an léine,</span>
<lb n="1618"/><span>dubléid cúmtha úmpa an éide,</span>
<lb n="1619"/><span>mar thaftá léis bíon leis Séluz,</span>
<lb n="1620"/><span>stoil is manupel creasanna a gcaolstoc.</span>
<lb n="1621"/><span>Cailísí órdha chum óil ar fhéasta,</span>
<lb n="1622"/><span>trínnsiúr fé smeig do bheith paténa.</span>
<lb n="1623"/><span>An leabhar Aifrinn lasair tríd léigid,</span></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="1624"/><p><span>is portús Mhuire san teine 'na sméir dhuibh.</span>
<lb n="1625"/><span>Cúis bhíos eadrainn gan Aifreann d'éisteacht,</span>
<lb n="1626"/><span>'s a rá 'nár dtig atá sin 'na thréason.</span>
<lb n="1627"/><span>Bia ná leaba do shagart pé bhéarfadh,</span>
<lb n="1628"/><span>biaidh a anam dá dhíth 's a bhuíon in' éamais.</span>
<lb n="1629"/><span>Ní leómhthaidh duine againn turas do dhéanamh</span>
<lb n="1630"/><span>gan a cheangal dá bhfaghthar air sgéala.</span>
<lb n="1631"/><span>Folach paidrín ainglí is éigean,</span>
<lb n="1632"/><span>relics bheannaithe, agnis, médals.</span>
<lb n="1633"/><span>Fíoghar na cruise ní fhuilingid d'fhéachain,</span>
<lb n="1634"/><span>coisreaga, altú is beannú béile.</span>
<lb n="1635"/><span>Íomháigh díleas Chríost do réaba,</span>
<lb n="1636"/><span>pictiúir Mhuire 's gach nduine do naomhaibh.</span>
<lb n="1637"/><span>Do cuireadh mar smacht ar feag na hÉireann</span>
<lb n="1638"/><span>gan aon nóchar do phósa a chéile</span>
<lb n="1639"/><span>i bpéin a gcostais 's a gcoda don tsaogal,</span>
<lb n="1640"/><span>go ndéineadh búr baoi giústís é dhóibh.</span>
<lb n="1641"/><span>Diablaíocht mionn 'nár gcionn do gléasadh</span>
<lb n="1642"/><span>gan Dia 'bheith san abhlainn naofa,</span>
<lb n="1643"/><span>ná onóir cheana d'aingeal ná 'naomhaibh,</span>
<lb n="1644"/><span>ná neart don Phápa ár gcás do réiteach.</span>
<lb n="1645"/><span>Is mórán leis gan cheist is éitheach</span>
<lb n="1646"/><span>do chur a n-údair fútha a dhéanamh.</span>
<lb n="1647"/><span>Dá dtrian maoine do dhíth gach aenfhir</span>
<lb n="1648"/><span>do theipeadh uatha a dtuairt san chéill sin.</span>
<lb n="1649"/><span>Cár chás conncas complacht ghnéithig</span>
<lb n="1650"/><span>do ríogaibh corónta comhachtacha éigin</span>
<lb n="1651"/><span>nó d'fhuil oiriric fhoirtil na Gréige</span>
<lb n="1652"/><span>ar a raghadh tuairisg uaisle is éachta,</span>
<lb n="1653"/><span>acht brosgán brocach do bhodachaibh céirde,</span>
<lb n="1654"/><span>do shíolbhach striapach, piast is méirleach</span>
<lb n="1655"/><span>nach fios san Eóraip ó ló an chéidfhir</span>
<lb n="1656"/><span>cia an chú chac gach neach don fhéin duibh,</span></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="1657"/><p><span>is gan é d'fhoghluim leabhar do lé' aca,</span>
<lb n="1658"/><span>ná fiú an altuithe, paidir ná cré aca,</span>
<lb n="1659"/><span>ná aon aithne d'aitheantaibh Dé aca,</span>
<lb n="1660"/><span>ná gaol deise 'na gcreideamh le chéile,</span>
<lb n="1661"/><span>ná Dia do ghuí ag luí ná ag éirghe,</span>
<lb n="1662"/><span>ná cás aca ann i gceann a ndéinid,</span>
<lb n="1663"/><span>acht mar mhucaibh do luífeadh síos le méathras</span>
<lb n="1664"/><span>nó mar mhadraí ablaí craosach.</span>
<lb n="1665"/><span>Ní Gaill uaisle luaim san méid si,</span>
<lb n="1666"/><span>atáid gan chúis acht cúrsa an éigin;</span>
<lb n="1667"/><span>gérbh' éigean dóibh don fhórsa géille,</span>
<lb n="1668"/><span>bíon a bpáirt do ghnáth le Séarlas.</span>
<lb n="1669"/><span>Acht sluaite Chromuil chuthuig chraosuig</span>
<lb n="1670"/><span>tug brón báis do rás na réxa</span>
<lb n="1671"/><span>is tug dá bhuín a maoin 's a ngréithre,</span>
<lb n="1672"/><span>a dtithe geala, a dtalamh 's a dtréadta.</span>
<lb n="1673"/><span>Ní hiad Gaill do thuill an réim seo,</span>
<lb n="1674"/><span>a gcreideamh, crábha, grá ná a ndéarca,</span>
<lb n="1675"/><span>acht díoltas Dia 'tá i ndiaig a ndéine</span>
<lb n="1676"/><span>do chuir drong mhalluithe d'arguin Éireann.</span>
<lb n="1677"/><span>Táinig ráite an fháig i n-éifeacht:</span>
<lb n="1678"/><span>sealbhú h'áruis do tháir na Héathens,</span>
<lb n="1679"/><span>is uabhar fir an nirt do thraocha,</span>
<lb n="1680"/><span>aitheanta beannaithe 'shalcha tréd' choir.</span>
<lb n="1681"/><span>Toisg aindlíthe h'andaoine dhaor thu</span>
<lb n="1682"/><span>gan ciorrú, bac ná smacht 'na n-éirleach.</span>
<lb n="1683"/><span>Do chaill do nóchar phósta ort, a Éire.</span>
<lb n="1684"/><span>Mar báitear long tre chionntaibh aenfhir,</span>
<lb n="1685"/><span>ar chloinn Isra-íl i maídhm na nÉnrits</span>
<lb n="1686"/><span>tré choir amháin Achán mhic Zéreh</span>
<lb n="1687"/><span>do rug airgead, ór is éadach</span>
<lb n="1688"/><span>do bhí mallaithe i gcathair Ieréco.</span>
<lb n="1689"/></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="1690"/><p><span>Aduairt Dia ag seasamh nach anfadh ag aenneach</span>
<lb n="1691"/><span>roimhe a naímhdibh díobh le chéile,</span>
<lb n="1692"/><span>is nach biadh 'na bhfarra, 'na n-aice dá gcaomhna</span>
<lb n="1693"/><span>go sgrios uatha duais an té sin.</span>
<lb n="1694"/><span>Do fríth amach Achan 's a ghréithre,</span>
<lb n="1695"/><span>a chlann díleas, a mhaoin 's a spré-chnuic.</span>
<lb n="1696"/><span>Iad do clochadh 's a gcostas i n-aonacht,</span>
<lb n="1697"/><span>do dóigheadh iad uile ar an dtulaig dá éis sin.</span>
<lb n="1698"/><span>Mo chreach, fáríor, mo mhíle traocha!</span>
<lb n="1699"/><span>Bíd céad smacht gan acht i n-Éirinn</span>
<lb n="1700"/><span>do ghlac go sanntach cuid Gall is Gaodhal</span>
<lb n="1701"/><span>is gan a gclocha ná a gcrocha 'na n-éiric.</span>
<lb n="1702"/><span>Do bhí agat go ceanúil cearúig chlaona</span>
<lb n="1703"/><span>do bhí ró-chliste san imirt do-bhéaradh</span>
<lb n="1704"/><span>ar chur cártaoi 'na bhfághthaoi céadta,</span>
<lb n="1705"/><span>san imirt chaim do bhí suim a gcéille.</span>
<lb n="1706"/><span>Gach aon chluithe ar imirt na gclaenbheart,</span>
<lb n="1707"/><span>ar chluíomh dá lámh ba láidir laoch air,</span>
<lb n="1708"/><span>cluithe na lúb ar lúth 'na méaraibh,</span>
<lb n="1709"/><span>amuith 's astig fé chion i n-aonacht.</span>
<lb n="1710"/><span>Is mórán fuad ar shlua na gréisge</span>
<lb n="1711"/><span>ag déanamh luit is uilc is éirlig,</span>
<lb n="1712"/><span>is mar bhárr díograis fíoch is fraechnimh,</span>
<lb n="1713"/><span>do bhreis ar chách i ngráin 's i ndéine.</span>
<lb n="1714"/><span>Is mórán fuad do chuaig mar chéird leis</span>
<lb n="1715"/><span>ag brath 's ag fealla do Ghallaibh ar Ghaeulaibh.</span>
<lb n="1716"/><span>Cuid le a naímhdibh ag díol a ngaolta</span>
<lb n="1717"/><span>is cuid ag spiaireacht i ndiaig na cléire.</span>
<lb n="1718"/><span>Oificeach díobh ar bhuín 'na léadar</span>
<lb n="1719"/><span>i ndiaig ar theith ar cheist a ndaerbhreath,</span></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="1720"/><p><span>gach ar thárla dá náision féin leis,</span>
<lb n="1721"/><span>dá dtuairt ceangailte do Ghallaibh ar théadaibh.</span>
<lb n="1722"/><span>Do bhí riamh le rá Oileán na Naomh ort</span>
<lb n="1723"/><span>gur léigis díot gach ní dod thréithibh</span>
<lb n="1724"/><span>creideamh, dóchas mór is baochas,</span>
<lb n="1725"/><span>coinghíol, crábha, grá is daonnacht.</span>
<lb n="1726"/><span>Neimhchion tugais i dturas 's i dtréanas,</span>
<lb n="1727"/><span>d'órd ná d'Aifreann ná d'eaglais géille,</span>
<lb n="1728"/><span>easparta Mháire 's a trátha thréigis</span>
<lb n="1729"/><span>'s gan an paidrín do thaithí ar aonchor.</span>
<lb n="1730"/><span>Tugais t'úrnuithe ar chúram saolta,</span>
<lb n="1731"/><span>tugais taithí ar neimbrí, is léan duit,</span>
<lb n="1732"/><span>tugais dea-obair ar shaibhreas bréige,</span>
<lb n="1733"/><span>díbirt na mbocht is tocht na ndéarca.</span>
<lb n="1734"/><span>Beag an t-iongna tu thuitim, a Éire!</span>
<lb n="1735"/><span>Tugais crábha cráite ar chraosaibh</span>
<lb n="1736"/><span>is gach ól carúis dár mhúin an phéist duit,</span>
<lb n="1737"/><span>is ar shórt gach bíg dá líona ad mhéadail.</span>
<lb n="1738"/><span>Marú, feall is fann do léirsgrios,</span>
<lb n="1739"/><span>fala do chuimhniú, iomthnúth is éitheach,</span>
<lb n="1740"/><span>adhaltrannas, drúis is tnúth re séadaibh,</span>
<lb n="1741"/><span>brise pósta, póit is pléireacht.</span>
<lb n="1742"/><span>Beathaithe eagluise is deachmhaithe 'réiteach</span>
<lb n="1743"/><span>'s gan cuid ná páirt do dháil dóibh féin de.</span>
<lb n="1744"/><span>Argóint chlaoin an Bhíobla bhréagaig,</span>
<lb n="1745"/><span>gearraíocht, goid is broid is bréaga.</span>
<lb n="1746"/><span>Sainnt is meisge is leisge na ndéat maith,</span>
<lb n="1747"/><span>uabhar is puímp is sgím gach sgléipe,</span></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="1748"/><p><span>iomad móide mór le héitheach</span>
<lb n="1749"/><span>is fuil an Tiarna Dia dá spréacha.</span>
<lb n="1750"/><span>Mailís, míchothrom íoca is claenbhreath,</span>
<lb n="1751"/><span>luí ar na bochtaibh 's a gcodanna 'shaora,</span>
<lb n="1752"/><span>tromaíocht comharsan is deóra 'dhaora,</span>
<lb n="1753"/><span>is mórán tasg tar ceart dá n-éileamh.</span>
<lb n="1754"/><span>Fala ag fearthainn go fairsing gach lae oraibh,</span>
<lb n="1755"/><span>gráin is gearra ag malairt do mhéine.</span>
<lb n="1756"/><span>Calaois, cealga, barra ar do bhéasaibh,</span>
<lb n="1757"/><span>tug don tSagsanach sealbh do shaothair,</span>
<lb n="1758"/><span>tug duit turrainn na tubuiste tréine,</span>
<lb n="1759"/><span>do bhrúig go brách cnámha do chléibh-se,</span>
<lb n="1760"/><span>do ghearr do lúitheach lúith is t'fhéitheach,</span>
<lb n="1761"/><span>do sgaoil do chuisleanna cumuis is créachta.</span>
<lb n="1762"/><span>Do chaillis do cheann, do chlann is do chéile,</span>
<lb n="1763"/><span>mar atá Séarlas séanmhar séadach,</span>
<lb n="1764"/><span>t'iarlaí, do thiarnaí, do thréinfhir,</span>
<lb n="1765"/><span>is Eoghan na gcath mac Airt uí Néill, t'fhior.</span>
<lb n="1766"/><span>Bilí gan bhláth acht bárr baothghlas,</span>
<lb n="1767"/><span>gan iasg ar inbhear ná innilt ar éanlaith,</span>
<lb n="1768"/><span>gan tairbhthe ar thráig ná trácht ar thréithibh</span>
<lb n="1769"/><span>acht guil is gártha báis is baogail.</span>
<lb n="1770"/><span>Aitchim Íosa díbhse céasadh,</span>
<lb n="1771"/><span>d'fhulaing an pháis do ghrá úr saortha,</span>
<lb n="1772"/><span>mar tháinig ar dtúis cúis úr ndaortha,</span></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="1773"/><p><span>go dtí chum críche díbhse an méid si:</span>
<lb n="1774"/><span>teacht díbh fé neart tar ais gan bhaogal,</span>
<lb n="1775"/><span>is úr Rí corónta reóaibh 'na léadar,</span>
<lb n="1776"/><span>is Duke of York mar phosta cléire,</span>
<lb n="1777"/><span>ag teacht fé mheadhair 'núr n-oighreacht féin cheart.</span></p>
<lb n="1778"/>
<lb n="1779"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Five seventeenth-century political poems

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Five seventeenth-century political poems

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
