Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Micheál Mhac Suibhne agus Filidh an tSléibhe</title><author><name type="main">Tomás Ó Máille</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L145</note>
                         <note type="L">6</note>
                         <note type="B">1820obc 19T</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L145</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Micheál Mhac Suibhne agus Filidh an tSléibhe</title><author>Tomás Ó Máille</author><imprint><publisher>B.Á.C.: O.S., 1937</publisher><date>1820obc 19T</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>1.  MÁIRÍN SEOIGHE.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>1.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>'Gabháil thrí Chonga dhom do dhearc mé an chúilfhionn,</span>
<lb n="6"/><span>Bhí mian na cúige innti de chailín óg,</span>
<lb n="7"/><span>Bhí a folt a' casadh léi síos go drúchta,</span>
<lb n="8"/><span>Agus blas a' tsiúcra bhí ar a póig,</span>
<lb n="9"/><span>Is í ba deise agus ba gile mhúinte</span>
<lb n="10"/><span>Dhá bhfaca súil ar bith ariamh go fóill;</span>
<lb n="11"/><span>Ach a chubhar na tuinne agus a bhláth na n-ubhall,</span>
<lb n="12"/><span>Má ghnír mo dhiúltú ní bheidh mé beo.''</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="15"/>
<lb n="16"/><p><span>Sheas an ainnir úd seal beag, baoideach,</span>
<lb n="17"/><span>Mar bhí sí caoitheamhail gan mhalairt béas</span>
<lb n="18"/><span>Ba deas a pearsa agus a seasamh díreach,</span>
<lb n="19"/><span>'S a leacha sgiamhach ar dhath na gcaor,</span>
<lb n="20"/><span>Las an solas ina brollach líonta,</span>
<lb n="21"/><span>Agus do gheit mo chroidhe aici chomh mear le éan,</span>
<lb n="22"/><span>Níor dhubhairt sí ach "morra dhuit" is a súil a chlaonadh</span>
<lb n="23"/><span>Mar bheith sí i n-imnidhe do lucht na mbréag,</span></p>
<lb n="24"/>
<lb n="25"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>Dhearc mé ar maidin an eala mhúinte,</span>
<lb n="28"/><span>Agus chítear damhsa go mba ro-bhreágh a sgéimh,</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="29"/><p><span>A súil ba glaise faoi dhó ná an drúchta,</span>
<lb n="30"/><span>'Sa béilín cumhra ba snuidhte déad.</span>
<lb n="31"/><span>Tháinig mearbhall orm, ní nárbh iongnadh,</span>
<lb n="32"/><span>Chuaidh mé amudha agus do thuit mé i néall,</span>
<lb n="33"/><span>Chaill mé an t-arann ach amháin gur dhubhras:</span>
<lb n="34"/><span>"Tabhair roinn bheag chonganta dhom, a Aoin Mhic Dé."</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>IV.</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>Chuaidh mé 'un seanchais le fear den chomharsain,</span>
<lb n="39"/><span>Cia hí an tseoid a bhí a' gabháil na slighe,</span>
<lb n="40"/><span>d'aithris sé dhamhsa go mba cailín óg í</span>
<lb n="41"/><span>De chineál ró-mhaith dhá raibh sa tír.</span>
<lb n="42"/><span>Craobh ro-mhaiseach í den bhunadh mhórdha</span>
<lb n="43"/><span>Nachar stop a gcrodhacht ó aon fhear ariamh,</span>
<lb n="44"/><span>Sé is ainm baiste dhi-si Máirín Seoighe,</span>
<lb n="45"/><span>'S tá fir na Fódla go deo 'na diaidh.</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p>
<lb n="48"/><span>2. SINÉAD NIC A'BHAIRD.</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>23H32, l. 48</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>Shiubhail mé roinn mhaith d'Éirinn,</span>
<lb n="55"/><span>Sasana fré chéile,</span>
<lb n="56"/><span>Afraic agus Éigipt</span>
<lb n="57"/><span>Agus gach aon bhaile cuain,</span>
<lb n="58"/><span>Samhail mo chéad searc</span>
<lb n="59"/><span>Ní fhaca mé sa réim sin</span>
<lb n="60"/><span>Le eineach is le féile</span>
<lb n="61"/><span>Le céill agus le stuaim.</span>
<lb n="62"/>
<pb n="8"/></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>Is aici bhí na béasa</span>
<lb n="65"/><span>Nár smuainigh ariamh ar aon fhear,</span>
<lb n="66"/><span>Nach deacair bean a tréithe</span>
<lb n="67"/><span>Ar aon chor a fhagháil;</span>
<lb n="68"/><span>Is go mbu mhór an chaint i nÉirinn</span>
<lb n="69"/><span>Bhí ar Bhláthnaid is ar Dhéirdre,</span>
<lb n="70"/><span>Is go dtug sí an barr ón méid sin</span>
<lb n="71"/><span>Dá n-éiligheadh siad í ann.</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>A stóirín fearaibh Éireann,</span>
<lb n="76"/><span>An bhfuil tú do mo shéanadh,</span>
<lb n="77"/><span>Agus a fheabhus is mholfainn féin thú</span>
<lb n="78"/><span>Agus bhéarfainn ort cliú,</span>
<lb n="79"/><span>Mar is dom ab fhusa a dhéanamh,</span>
<lb n="80"/><span>Mar is fada mé dot' fhéachaint,</span>
<lb n="81"/><span>Ag amharc ar chlár d'éadain</span>
<lb n="82"/><span>Is ar a' méin bhí in do ghruaidh.</span>
<lb n="83"/><span>Is deas is is mín do mhéara</span>
<lb n="84"/><span>Ag seinnm tiúin ar théadaibh,</span>
<lb n="85"/><span>Ag sprigáil píosaí cambric</span>
<lb n="86"/><span>Le céill agus le stuaim.</span>
<lb n="87"/><span>Is ós mise nach bhfuil bréagach</span>
<lb n="88"/><span>Ní cháinfe mé go héag í,</span>
<lb n="89"/><span>Ach mo bheannacht a chur léithi,</span>
<lb n="90"/><span>Lá nach n-éalóchadh sí liom.</span></p>
<lb n="91"/>
<lb n="92"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>Is gile í a réir mo thuairim</span>
<lb n="95"/><span>Ná an eala ar na cuanta</span>
<lb n="96"/><span>Is binne í ná na cuacha</span>
<lb n="97"/><span>I n-uaigneas na sliabh,</span></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="98"/><p><span>Ní cainteoir bog ná cruaidh í</span>
<lb n="99"/><span>Ach tá sí céillidhe, stuamdha,</span>
<lb n="100"/><span>Níl ní ar bith ag dul uaithi</span>
<lb n="101"/><span>Dhár dhual a bheith i mnaoi,</span>
<lb n="102"/><span>Tá a cúilín clannach, buadánach</span>
<lb n="103"/><span>A' sileadh léi 'na dualaibh,</span>
<lb n="104"/><span>Sí an chraobh í 'measg na mbuachaillí,</span>
<lb n="105"/><span>Gach uair dhá mbíonn siad cruinn.</span>
<lb n="106"/><span>Sé mo léan gan mé agus an chiúin-bhean</span>
<lb n="107"/><span>Faoi chiumhais na coille ag cluainigheacht,</span>
<lb n="108"/><span>Go bhfásgainn-se mo mhúirnín</span>
<lb n="109"/><span>Naoi n-uaire le mo chroidhe,</span></p>
<lb n="110"/>
<lb n="111"/><p><span>IV.</span></p>
<lb n="112"/>
<lb n="113"/><p><span>An té chífeadh ag gabháil an róid í,</span>
<lb n="114"/><span>Sí mian gach buachaill óg í,</span>
<lb n="115"/><span>Is gach daimhseoir deas ní beo é</span>
<lb n="116"/><span>Gan í a thabhairt leis ar láimh:</span>
<lb n="117"/><span>Níl fear grinn na déanta amhrán</span>
<lb n="118"/><span>Nach uirthi bhíos ag cómhrádh</span>
<lb n="119"/><span>Dhá rádh gurab í an réalt eolais í</span>
<lb n="120"/><span>Gach trathnóna is maidin bhreágh.</span>
<lb n="121"/><span>Tá an lilí is an rós</span>
<lb n="122"/><span>Ina leaca deasa i gcomhnuidhe,</span>
<lb n="123"/><span>Tá a dhá súil mar an ómra</span>
<lb n="124"/><span>A' déanamh eolais is gach ceard;</span>
<lb n="125"/><span>'S gur milse blas a póige</span>
<lb n="126"/><span>Ná mil na mbeach san bhfóghmhar,</span>
<lb n="127"/><span>Sé mo léan gan mise pósta</span>
<lb n="128"/><span>Le mo stóirín, Jenny Ward,</span>
<lb n="129"/>
<pb n="10"/></p>
<lb n="130"/>
<lb n="131"/><p><span>3. FAILTE UI ChEALLAIGH.</span></p>
<lb n="132"/>
<lb n="133"/><p><span>23H32.</span></p>
<lb n="134"/>
<lb n="135"/><p><span>Fáilte bheannuighthe, mhairtheannach, mhódhmhar, bhinn,</span>
<lb n="136"/><span>Fáilte chathmharach, charthannach, chóir-cheart, chaoin,</span>
<lb n="137"/><span>Fáilte agus fiche agus cuirim na céadtha leóbh</span>
<lb n="138"/><span>Ar nós na tuile insa tsruth atá m'fháilte romhat.</span></p>
<lb n="139"/>
<lb n="140"/><p><span>4. FUISGI MhAIGHISTIR SLOPER.</span></p>
<lb n="141"/>
<lb n="142"/><p><span>23H32, l. 51.</span></p>
<lb n="143"/>
<lb n="144"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="145"/>
<lb n="146"/><p><span>Ar meisge dham níor mhisde liom, gach lá saoire is Domhnaigh,</span>
<lb n="147"/><span>Ag éirghe suas ar maidin is a' luighe arís trathnóna,</span>
<lb n="148"/><span>Is é bheir croidhe is meisneach dhúinn, thóigeas cíos is tinneas dínn,</span>
<lb n="149"/><span>Is ní ólfainn deoir den uisge dhá bhfághainn fuisgí Mhister</span>
<lb n="150"/><span>Slóper.</span></p>
<lb n="151"/>
<lb n="152"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="153"/>
<lb n="154"/><p><span>Níor fhás aonphór thrí thalamh ariamh chomh maith leis an ngráinne eorna,</span>
<lb n="155"/><span>Dhá fheabhas an biadh le n' ithe é, is fearr an deoch le n' ól é;</span>
<lb n="156"/><span>Bhuail sé Tuaim is Beannachair, is a bhfuil as sin go Sasana,</span>
<lb n="157"/><span>Ruan mo chroidhe, is m'anama cuid fuisgí Mhister Slóper.</span>
<lb n="158"/>
<pb n="11"/></p>
<lb n="159"/>
<lb n="160"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="161"/>
<lb n="162"/><p><span>Is é deir an chailleach nuair a chí sí neach den chomharsain,</span>
<lb n="163"/><span>A' raibh tú i dtigh na stile indiu nó ar ól tú dadaí fós de?</span>
<lb n="164"/><span>Níl fíon níl beoir chomh milis leis, is maithnach raibh mé ar meisge uaidh,</span>
<lb n="165"/><span>Nuair a thuit mé siar mo ghillire chois teine Mhister Slóper.</span>
<lb n="166"/><span>IV.</span>
<lb n="167"/><span>........</span>
<lb n="168"/><span>........</span></p>
<lb n="169"/>
<lb n="170"/><p><span>5. SUIRGHE MhIC SUIBhNE.</span></p>
<lb n="171"/>
<lb n="172"/><p><span>23H32.</span></p>
<lb n="173"/>
<lb n="174"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="175"/>
<lb n="176"/><p><span>Is olc an talmhaidhe mé a' teacht an Mhárta,</span>
<lb n="177"/><span>Ní chaithfinn láighe ar feadh sheacht mbliadhan,</span>
<lb n="178"/><span>Ní fear gunna mé ná maide rámha,</span>
<lb n="179"/><span>Is níl mé m'fháitcheallach ar muir ná ar tír.</span>
<lb n="180"/><span>Ní bhainfinn an phonann bheadh i n-alt a gearrtha</span>
<lb n="181"/><span>Dhá gcáithtí an gráinne leis a ngaoith aniar,</span>
<lb n="182"/><span>Is go deimhin, a chailín deas, más tú tá i ndán dom</span>
<lb n="183"/><span>Is fada fánach a bhéas do thriall.</span></p>
<lb n="184"/>
<lb n="185"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="186"/>
<lb n="187"/><p><span>Phósfainn bean éigin muna bheith nac bhfuighinn í,</span>
<lb n="188"/><span>Ní dhearnas síolchur san earrach fós,</span>
<lb n="189"/><span>Ach istigh fré cailleacha a' caitheamh an phíopa</span>
<lb n="190"/><span>A' troid is a' bruighin leo 'is a' déanamh gleó.</span>
<lb n="191"/></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="192"/><p><span>B'urusa aithne dhaoibh nach raibh mé críonna,</span>
<lb n="193"/><span>B'olc mo bhríste is níor mhaith mo bhróg,</span>
<lb n="194"/><span>Is go deimhin, a chailín deas, má's tú mo chaomhthach</span>
<lb n="195"/><span>Béidh mála 'un taoibh ort-sa le do ló.</span></p>
<lb n="196"/>
<lb n="197"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="198"/>
<lb n="199"/><p><span>Phósfainn bean éigin dá bhfuil im' eólus</span>
<lb n="200"/><span>A mbeadh cúpla bó aici de thosughadh an tsaoghail,</span>
<lb n="201"/><span>Muna bheith mo thaithighe go teach an ósta</span>
<lb n="202"/><span>'S go mbu gearr an lón damh-sa a beagán spré.</span>
<lb n="203"/><span>.......</span></p>
<lb n="204"/>
<lb n="205"/><p><span>IV.</span></p>
<lb n="206"/>
<lb n="207"/><p><span>'Sé deir mo mhuintir, do réir a dtuairim</span>
<lb n="208"/><span>Go dtiubhrfad ruaig go New Found Land,</span>
<lb n="209"/><span>Ach níl mé fulangach ag iomchar ualaigh,</span>
<lb n="210"/><span>I n-obair thuaighe, ná a' gearradh crann.</span>
<lb n="211"/><span>Dhá dtigeadh an stoirm is bíodh a' teachdhá fhuadach</span>
<lb n="212"/><span>Ní léigfeadh an fuacht dam eorruighe ón splainc,</span>
<lb n="213"/><span>Ach dá mbeith teach tábhairne ag Bun na Cruaiche</span>
<lb n="214"/><span>Bud é mo shuairceas go dtriallfainn ann.</span></p>
<lb n="215"/>
<lb n="216"/><p><span>V.</span></p>
<lb n="217"/>
<lb n="218"/><p><span>Sin chugaibh, a chailíní, fios mo thréithe,</span>
<lb n="219"/><span>Tugaidh spéis dom nó léigidh dhó,</span>
<lb n="220"/><span>Is mo chrádh má cheilim é ar neach san saoghal seo</span>
<lb n="221"/><span>Mar is dom féin tá a lear go deó.</span>
<lb n="222"/><span>Níl maoin ná cuid agam, ná saidhbhreas saoghalta,</span>
<lb n="223"/><span>Ach coróin bhreágh ghléigeal tá le haghaidh an óil,</span>
<lb n="224"/><span>Is má rugadh fortún liom, is gur gheall Mac Dé dhom é</span>
<lb n="225"/><span>Béidh mé is ino chéad-searc go maith go fóill.</span>
<lb n="226"/></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="227"/><p><span>Bzzzzz1905c 19</span>
<lb n="228"/><span>6. MUIRNIN NA GRUAIGE BAINE.</span></p>
<lb n="229"/>
<lb n="230"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="231"/>
<lb n="232"/><p><span>Ar bhord na haibhne móire a chomhnuigheas an tseóid</span>
<lb n="233"/><span>'Sí ainnirín na n-ór-fholt fáinneach,</span>
<lb n="234"/><span>Is go mbu mhilse liom a póg ná mil is beoir ar bórd</span>
<lb n="235"/><span>Is iad a bheith dhá n-ól ar bhrandí.</span>
<lb n="236"/><span>A dhá cigh ba cruinne ghile, mhíne, bhreághcha</span>
<lb n="237"/><span>Ná an sneachta agus é dhá chárnadh ar na sléibhte,</span>
<lb n="238"/><span>Is go ngoireann an chuach go sáimh i lár an gheimhridh thall</span>
<lb n="239"/><span>Sa mbaile a mbíonn mo ghrádh le pléisiúr.</span></p>
<lb n="240"/>
<lb n="241"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="242"/>
<lb n="243"/><p><span>Is i mBaile na hInnse thiaíi atá mo ghrádh le bliadhain,</span>
<lb n="244"/><span>Sé samhail di grian an tsamhraidh,</span>
<lb n="245"/><span>Is go reoigheann mil 'na diaidh ar lorg a cos sa sliabh,</span>
<lb n="246"/><span>Dhá fhuaire an bhliadhain i ndiaidh na Samhna.</span>
<lb n="247"/><span>Dhá bhfághainn ar staid mo chiall is go ngabhfainn í in mo líon</span>
<lb n="248"/><span>Is go gcaithfinn díom dhá dtrian den chlampar,</span>
<lb n="249"/><span>Is ar chomhairle ar rughadh ariamh ní phósfainn ach mo mhian,</span>
<lb n="250"/><span>'Sí Muirnín na Gruaige Báine.</span></p>
<lb n="251"/>
<lb n="252"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="253"/>
<lb n="254"/><p><span>Is fada mise a' triall a' siubhal thríd an sliabh,</span>
<lb n="255"/><span>A' tarraingt ar na cianta páraid ?,</span>
<lb n="256"/><span>Ní hionann is an chailleach liath nach raibh go maith ariamh</span>
<lb n="257"/><span>Ní comórtas í do ghrian an tsamhraidh.</span>
<lb n="258"/><span>Mar siod a bhí sí ariamh, srathar uirthí is cliabh,</span>
<lb n="259"/><span>Chois cladaigh is í a' piocadh báirneach,</span>
<lb n="260"/><span>Is nach mór an feall do Dhia mo leanabáinín fial</span>
<lb n="261"/><span>A shamhailt leat ariamh, a rálach.</span></p>
<lb n="262"/>
<lb n="263"/><p><span>IV.</span></p>
<lb n="264"/>
<lb n="265"/><p><span>Níl aon bhaile cuain ó Chorcaigh go Binn Uaim ?</span>
<lb n="266"/><span>Ná as sin suas go Dún Mhic Phádhraic,</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="267"/><p><span>Ná thart arís ó thuaidh go bárr an Easa Ruaidh</span>
<lb n="268"/><span>Nár chaith mé ar mo chuairt ann ráithe;</span>
<lb n="269"/><span>Mar shúil is go bhfuighinn tuairisg ar phéarla a d'imthigh uaim,</span>
<lb n="270"/><span>Mar isí an ainnir í a thug buaidh ar áille,</span>
<lb n="271"/><span>Is gurb ag teampall Chill Dá Lua a sgar mé le mo rúain,</span>
<lb n="272"/><span>Sí Muirnín na Gruaige Báine.</span></p>
<lb n="273"/>
<lb n="274"/><p><span>V.</span></p>
<lb n="275"/>
<lb n="276"/><p><span>Agus tá siad dá rádh gur mór mo ghean ar mhná,</span>
<lb n="277"/><span>Is níor thug mé ariamh mo ghrádh ach do chúigear,</span>
<lb n="278"/><span>Is gur i n-ionad mo bháidhte a leanfainn thríd an snámh thú,</span>
<lb n="279"/><span>Dhe fhonn a bheith 'do pháirt, a chúilfhionn.</span>
<lb n="280"/><span>......</span>
<lb n="281"/><span>......</span>
<lb n="282"/><span>......</span>
<lb n="283"/><span>......</span>
<lb n="284"/><span>VI.</span></p>
<lb n="285"/>
<lb n="286"/><p><span>Is fada mise tinn ar leabaidh ar chúl mo chinn,</span>
<lb n="287"/><span>Agus marc agam ar chroidhe mo láimhe,</span>
<lb n="288"/><span>Oiread is shilfeadh as cleite pinn de bhealadh ná de im</span>
<lb n="289"/><span>Ní dheachaidh ar mo chroidhe le ráithe,</span>
<lb n="290"/><span>Dhéanfainn bád is luing, stiúrfainn í go cruinn</span>
<lb n="291"/><span>Shníomhfainn gad a's dhéanfainn céachta</span>
<lb n="292"/><span>Bhréagfainn féin thar tuinn mo leanabáinín fionn.</span>
<lb n="293"/><span>.......</span></p>
<lb n="294"/>
<lb n="295"/><p><span>Bzzzzz1820obc 19T</span></p>
<lb n="296"/>
<lb n="297"/><p><span>7. EASGUINE MHIC SUIBHNE AR IORRUS FHLANNAIN.</span></p>
<lb n="298"/>
<lb n="299"/><p><span>23H32, l. 54.</span></p>
<lb n="300"/>
<lb n="301"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="302"/>
<lb n="303"/><p><span>Do shiubhail mé Iorrus Dún Dómhnaill ó thuaidh,</span>
<lb n="304"/><span>Iorrus Mhór agus Iorrus Bheag</span>
<lb n="305"/><span>I n-Iorrus Fhlannáin nach bhfuil cóir</span>
<lb n="306"/><span>Och! mo bhrón, atáim anocht.</span>
<pb n="15"/></p>
<lb n="307"/>
<lb n="308"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="309"/>
<lb n="310"/><p><span>Anocht féin agus go bráth</span>
<lb n="311"/><span>Nár bu fearr a bhéas a sliocht,</span>
<lb n="312"/><span>Dream dorcha na malaigh mailghe gruama,</span>
<lb n="313"/><span>B'olc a ngnúis 's níor mhaith a ndreach.</span></p>
<lb n="314"/>
<lb n="315"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="316"/>
<lb n="317"/><p><span>Dreach ba duibhe go mór ná an gual,</span>
<lb n="318"/><span>Dreach fuath do ghráin Dia,</span>
<lb n="319"/><span>Dreach nach raibh ar aingeal ná ar naomh,</span>
<lb n="320"/><span>Ná ar an té roinnfeadh go cóir an biadh.</span></p>
<lb n="321"/>
<lb n="322"/><p><span>IV.</span></p>
<lb n="323"/>
<lb n="324"/><p><span>An biadh féin is gan a fhagháil lé fonn,</span>
<lb n="325"/><span>Imthigheann a dhúil is fuaraigh a theas,</span>
<lb n="326"/><span>Ní mór nach bhfuilingeóinn a dhul i n-éag</span>
<lb n="327"/><span>Sul d'fhéacanm amháin a bhlas.</span></p>
<lb n="328"/>
<lb n="329"/><p><span>V.</span></p>
<lb n="330"/>
<lb n="331"/><p><span>Blas bídh an doithchill ní fhéachfa mé</span>
<lb n="332"/><span>Go bhfosgluighe cré lé a bhfuigheadh feart,</span>
<lb n="333"/><span>Ach nár théidh siad-san choidhche i n-éag</span>
<lb n="334"/><span>Gan fios mo sgéil-sa 'fhagháil i gceart.</span></p>
<lb n="335"/>
<lb n="336"/><p><span>VI.</span>
<lb n="337"/><span>Ceart gann ar iomad fuath</span>
<lb n="338"/><span>Coisde cruaidh agus breitheamh daor</span>
<lb n="339"/><span>Do bhí ag an dream codrománta nár shlim</span>
<lb n="340"/><span>Ba gainne croidhe an amhairc ghéir.</span>
<lb n="341"/>
<pb n="16"/></p>
<lb n="342"/>
<lb n="343"/><p><span>VII.</span></p>
<lb n="344"/>
<lb n="345"/><p><span>Géar-chrádhadh a gcroidhe acu le fonn</span>
<lb n="346"/><span>Nár dhearc an cás úd lé ar chuir mé ar sreath,</span>
<lb n="347"/><span>Ach fear gan teach aige féin</span>
<lb n="348"/><span>Is beag an sgéal a chur amach.</span></p>
<lb n="349"/>
<lb n="350"/><p><span>VIII.</span></p>
<lb n="351"/>
<lb n="352"/><p><span>Amach tráth ghabhainn,</span>
<lb n="353"/><span>Níorbh eagal dóibh mo ghlaodhach isteach,</span>
<lb n="354"/><span>Baile bradach an Druimnín thuas,</span>
<lb n="355"/><span>Gan tréan ná truagh a bhuain as.</span></p>
<lb n="356"/>
<lb n="357"/><p><span>IX.</span></p>
<lb n="358"/>
<lb n="359"/><p><span>As ná ann nár fheice siad</span>
<lb n="360"/><span>Ná neach ceiliúir dhá gcomarsain,</span>
<lb n="361"/><span>Nár bu díth daoine dhúinn é ar ar seilbh,</span>
<lb n="362"/><span>Ach go mbu díth amhairc é dhóibh-san.</span></p>
<lb n="363"/>
<lb n="364"/><p><span>X.</span></p>
<lb n="365"/>
<lb n="366"/><p><span>Dóibh-san is buan mo mhallacht</span>
<lb n="367"/><span>Le linn síorruidheachta gach aimsir,</span>
<lb n="368"/><span>Mar is dual don easguine seo a fearadh</span>
<lb n="369"/><span>Nuair is cruaidh casaoid lé hádhbhar.</span></p>
<lb n="370"/>
<lb n="371"/><p><span>XI.</span></p>
<lb n="372"/>
<lb n="373"/><p><span>Nárbh é ádhbhar mo chasaoide cruaidh'</span>
<lb n="374"/><span>Mé bheith dom' ruagadh ó theach go teach,</span></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="375"/><p><span>Le cuim na hoidhche is mé faoi bhrón,</span>
<lb n="376"/><span>As gurab é a bhfuighinn d'eolus a ghabháil amach.</span></p>
<lb n="377"/>
<lb n="378"/><p><span>XII.</span></p>
<lb n="379"/>
<lb n="380"/><p><span>Amach tráth ghabhainn, 'sé deireadh an cuairsge mná,</span>
<lb n="381"/><span>"Sgaoilidh tharaibh é ionann 's nach é tá ann;</span>
<lb n="382"/><span>Ní fhuil ann ach file gan chuibheas ó Éabha análl,</span>
<lb n="383"/><span>'S níor dhóichigh dhó imtheacht ná fanacht frinn féin go lá."</span></p>
<lb n="384"/>
<lb n="385"/><p><span>XIII.</span></p>
<lb n="386"/>
<lb n="387"/><p><span>Ar maidin nuair a chonaic mé amharc an lae ghil bhreágh,</span>
<lb n="388"/><span>d'éirigh m'aigneadh is do bhreathnaigh mé uaim go hárd,</span>
<lb n="389"/><span>Dhá fhuaire an mhaidin níor theasg orm thigheacht sa snámh,</span>
<lb n="390"/><span>Ach d'fhág mé mo mhallacht i mbaile na gruamdhacht tháll.</span></p>
<lb n="391"/>
<lb n="392"/><p><span>XIV.</span></p>
<lb n="393"/>
<lb n="394"/><p><span>Tháll dá mbeith agam-sa Murchadh agus Seóirse Ward</span>
<lb n="395"/><span>Gheobhainn biadh agus teine is beath-uisge i gcuan a' bháid;</span>
<lb n="396"/><span>Nó Domhnall Mac Murchadh nach léigfeadh an fial ar fán</span>
<lb n="397"/><span>Mar bhí mise is mé ag imtheacht is mo ruaig ar chách.</span></p>
<lb n="398"/>
<lb n="399"/><p><span>XV.</span></p>
<lb n="400"/>
<lb n="401"/><p><span>Cách ní cheilfead dá ndearna ariamh orm gar,</span>
<lb n="402"/><span>Ná an óigbhean mhilis d'iarr orm gabháil isteach,</span>
<lb n="403"/><span>Ach an lánamhain gheanamhail ar chaith mise oidhche ina dteach</span>
<lb n="404"/><span>Dia agus Muire go leigidh iad féin isteach.</span>
<lb n="405"/></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="406"/><p><span>Bzzzzz1905c 19</span></p>
<lb n="407"/>
<lb n="408"/><p><span>7a. IORRAS FHLANNÁIN.</span></p>
<lb n="409"/>
<lb n="410"/><p><span>Ó Phádraig a Búrca.</span></p>
<lb n="411"/>
<lb n="412"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="413"/>
<lb n="414"/><p><span>Bhí mé i nIorrus Dún Domhnaill ó thuaidh</span>
<lb n="415"/><span>I nIorras Mhór agus i nIorras Bheag</span>
<lb n="416"/><span>I nIorras Fhlannáin nach raibh cóir</span>
<lb n="417"/><span>Mo chreach 's mo bhrón atáim anocht.</span></p>
<lb n="418"/>
<lb n="419"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="420"/>
<lb n="421"/><p><span>Anocht féin agus arís go bráth</span>
<lb n="422"/><span>Nár bu fearr a bhéas a sliocht,</span>
<lb n="423"/><span>Dream codaranta na mailí mailghe gruama</span>
<lb n="424"/><span>Is olc a snuadh agus ní maith a ndreach.</span></p>
<lb n="425"/>
<lb n="426"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="427"/>
<lb n="428"/><p><span>Dreach gann ar an mbodach fuath,</span>
<lb n="429"/><span>Cuisne cruaidh agus breithe daor,</span>
<lb n="430"/><span>Ar bhaile bhradach an Druimmín chruaidh,</span>
<lb n="431"/><span>Gan tréan ná thruagh a bhaint as.</span></p>
<lb n="432"/>
<lb n="433"/><p><span>IV.</span></p>
<lb n="434"/>
<lb n="435"/><p><span>As ná ann nár fheice siad,</span>
<lb n="436"/><span>Ná éinneach ceiliúir dhá gcomharsain,</span>
<lb n="437"/><span>Ná bu díth do na daoine soirbhe,</span>
<lb n="438"/><span>Ach go mba díth amhairc dóibh-san,</span></p>
<lb n="439"/>
<lb n="440"/><p><span>V.</span></p>
<lb n="441"/>
<lb n="442"/><p><span>Mar is dóibh-san is buan mo mhallacht</span>
<lb n="443"/><span>Le linn síoruigheacht gach aimsir,'</span>
<lb n="444"/><span>Mar is dual don easguine a fearadh,</span>
<lb n="445"/><span>Nuair is cruaidhe casaoid le hádhbhar.</span>
<pb n="19"/></p>
<lb n="446"/>
<lb n="447"/><p><span>VI.</span></p>
<lb n="448"/>
<lb n="449"/><p><span>Adhbhar mo chasaoid' cruadh',</span>
<lb n="450"/><span>A bheith do mo ruagadh ó theach go teach,</span>
<lb n="451"/><span>Le cuim na hoidhche agus mé faoi bhrón,</span>
<lb n="452"/><span>Agus gurb é a bhfuighinn den eolus a ghabháil amach.</span></p>
<lb n="453"/>
<lb n="454"/><p><span>VII.</span></p>
<lb n="455"/>
<lb n="456"/><p><span>Amach an tráth do ghabhaim,</span>
<lb n="457"/><span>'Sé deireadh gach cuairsge mná,</span>
<lb n="458"/><span>Sgaoilidh tharaibh é</span>
<lb n="459"/><span>Ionann 's nach é tá ann.</span></p>
<lb n="460"/>
<lb n="461"/><p><span>VIII.</span></p>
<lb n="462"/>
<lb n="463"/><p><span>Níl ann ach filí gan chruinneas</span>
<lb n="464"/><span>. . . . .  ó Éabh anall</span>
<lb n="465"/><span>Is níor dhóchaí dhó imtheacht</span>
<lb n="466"/><span>Ná fuireach fúinn féin go lá.</span></p>
<lb n="467"/>
<lb n="468"/><p><span>IX.</span></p>
<lb n="469"/>
<lb n="470"/><p><span>Ar alt 's go bhfaca mé</span>
<lb n="471"/><span>Solus a' lae ghil bhreágh</span>
<lb n="472"/><span>Mhéaduigh m' aigneadh</span>
<lb n="473"/><span>Agus d' amhairc mé uaim anall.</span></p>
<lb n="474"/>
<lb n="475"/><p><span>X.</span></p>
<lb n="476"/>
<lb n="477"/><p><span>Má b'fhuar í an mhaidin</span>
<lb n="478"/><span>Níor theasg orm thigheacht sa tsnámh</span>
<lb n="479"/><span>Agus d'fhágas mo mhallacht</span>
<lb n="480"/><span>I mbaile na gruamaigheacht thall.</span></p>
<lb n="481"/>
<lb n="482"/><p><span>XI.</span></p>
<lb n="483"/>
<lb n="484"/><p><span>Ach thall dá bhfeicinn-se</span>
<lb n="485"/><span>Murchadh ná Seóirse Bhárd</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="486"/><p><span>Nó Dómhnall 'ac Murcha'</span>
<lb n="487"/><span>Nár choigil an fial un fáin.</span></p>
<lb n="488"/>
<lb n="489"/><p><span>XII.</span></p>
<lb n="490"/>
<lb n="491"/><p><span>Gheobhfainn biadh agus teine</span>
<lb n="492"/><span>Agus fuisgí i gCuan a' Bháid,</span>
<lb n="493"/><span>Cidh cách nár cheileas ariamh</span>
<lb n="494"/><span>Dhá ndearnaidh an mhaith.</span></p>
<lb n="495"/>
<lb n="496"/><p><span>XIII.</span></p>
<lb n="497"/>
<lb n="498"/><p><span>Ná ar an óig-mhnaoi eile údan</span>
<lb n="499"/><span>A d'iarr orm féin a ghabháil isteach,</span>
<lb n="500"/><span>Ach a lánamhain mhilis, ar chodail mé oidhche in'-ur dteach</span>
<lb n="501"/><span>Dia agus Muire go leige sibh féin isteach.</span></p>
<lb n="502"/>
<lb n="503"/><p><span>Bzzzzz1820obc 19T</span>
<lb n="504"/><span>8. AMHRÁN AN PHÚCA.</span></p>
<lb n="505"/>
<lb n="506"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="507"/>
<lb n="508"/><p><span>Éireócha mé ar maidin i n-ainm an Domhnaigh,</span>
<lb n="509"/><span>Agus racha mé a' comhnaidhe ar chnocáinín bán,</span>
<lb n="510"/><span>Déanfa mé teach ann ar leathtaobh an bhóthair,</span>
<lb n="511"/><span>I bhfogus don chómhgar abhus agus thall.</span>
<lb n="512"/><span>An áit a mbeidh agam fear bealaigh agus bóthair</span>
<lb n="513"/><span>Caidreamh lucht eolais, fear luinge agus báid;</span>
<lb n="514"/><span>Beidh sgoil ag lucht ealadhan 's ag ógánaigh óga,</span>
<lb n="515"/><span>A' lorg an eolais a' teacht ar mo shráid.</span></p>
<lb n="516"/>
<lb n="517"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="518"/>
<lb n="519"/><p><span>Is é iomrádh na gcailleach is na sean-daoine críonna,</span>
<lb n="520"/><span>d'fhág mearbhall ar m'inntinn, is néall in mo cheann,</span>
<lb n="521"/><span>Tá a' rádh go bhfuil an Púca ann ó aimsir na díleann,</span>
<lb n="522"/><span>Go bhfaca na daoine é, ach ní fhuil fhios cia 'n t-am.</span>
<lb n="523"/><span>Níorbh é sin dob ait liom-sa a' teacht ráithe an gheimhridh</span></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="524"/><p><span>A bheith déanamh íosbairt istigh ar nio shráid,</span>
<lb n="525"/><span>'S go mbíonn sé 'na chat is 'na mhadadh san oidhche,</span>
<lb n="526"/><span>'S nár dhóiche 'na Phúca é, ná 'na shean-ghearrán bhán.</span></p>
<lb n="527"/>
<lb n="528"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="529"/>
<lb n="530"/><p><span>A chómharsanna dílse tugaidh dhom congnamh,</span>
<lb n="531"/><span>Agus díbreocha mé an Púca amach as an áit,</span>
<lb n="532"/><span>Cuirfead faoi gheasa é, is faoi dhaoirse na húmhlacht,</span>
<lb n="533"/><span>Gan a theacht aon oidhche níos gaire ná an Mám.</span>
<lb n="534"/><span>Chinn sé ar an nGriallach is ar Phádruig a Búrca</span>
<lb n="535"/><span>Is ar an méid seanóirí a bhí san áit,</span>
<lb n="536"/><span>Ach séolfad-sa síos é go bun Chnuic an Dúna,</span>
<lb n="537"/><span>Mar a bhfuil caisleán a' Phúca thuas ina bhárr.</span></p>
<lb n="538"/>
<lb n="539"/><p><span>IV.</span></p>
<lb n="540"/>
<lb n="541"/><p><span>Fágfa mé annsin é go gcaithtear ráithe an gheimhridh</span>
<lb n="542"/><span>'Tabhairt marcuidheacht do mhaorthaibh, dream éirigheas roim lá,</span>
<lb n="543"/><span>Nó ionnsoigheadh sé Caiseal trí cheart-lár na Muimhneach,</span>
<lb n="544"/><span>Amach go Sliabh Caorach, nó anonn don Tír Bháin.</span>
<lb n="545"/><span>Nó téidheadh sé 'na cheannphort ar mháighistrí bruighne,</span>
<lb n="546"/><span>Síogaidh Rátha Cruachan nó Finnbheara Meádha,</span>
<lb n="547"/><span>Nó a' faire sean-chaisleán ar aisdreán nó fuaidreadh</span>
<lb n="548"/><span>Go bun Chnuic an Uaignis nó anonn go Sliabh Bághan.</span></p>
<lb n="549"/>
<lb n="550"/><p><span>V.</span></p>
<lb n="551"/>
<lb n="552"/><p><span>Cuirfe mé sgonsa le hIomaire an Líonáin,</span>
<lb n="553"/><span>'S ní léigfe mé aniar é thar Mhám an Tuirc Mhóir,</span>
<lb n="554"/><span>Mura ndéana sé aithgearra trí Bhaile na hInse,</span>
<lb n="555"/><span>'N áit a mbéidh sentry maidín is neóin.</span>
<lb n="556"/><span>Ní léigfe mé tharm ar talamh ná ar tuinn é,</span>
<lb n="557"/><span>'S beidh aireachus grinn agam roimhe sa ród,</span>
<lb n="558"/><span>Is má castar do Jack é, fear maith tá sa tír seo</span>
<lb n="559"/><span>Bainfidh dhe píosa den leiceann nó an tsrón.</span>
<lb n="560"/>
<pb n="22"/></p>
<lb n="561"/>
<lb n="562"/><p><span>VI.</span></p>
<lb n="563"/>
<lb n="564"/><p><span>'Sé Maitias Ó Dubháin an foránach ? lúthmhar</span>
<lb n="565"/><span>Crann seasta na cúise nár chlis i n-aon ghábh,</span>
<lb n="566"/><span>Dá bhfághadh sé greim píobáin nó corráin na guailne air,</span>
<lb n="567"/><span>Leagfadh sé an Púca is mó a tháinig ariamh</span>
<lb n="568"/><span>Rachainn-si i mbannaidh dhá gcuirtí thar cuan é,</span>
<lb n="569"/><span>Nach dtiocfadh an ruaig air, an bealach seo 'niar</span>
<lb n="570"/><span>'S nach seasfadh an cleasaidhe i n-aon cheard den chúige,</span>
<lb n="571"/><span>Níos goire ná Londain nó Tuadh-Mhumhain Uí Bhriain.</span></p>
<lb n="572"/>
<lb n="573"/><p><span>VII.</span></p>
<lb n="574"/>
<lb n="575"/><p><span>Tá muinghin mhaith agam-sa as gníomh Phádraig Seóighe</span>
<lb n="576"/><span>Go bhféachfa sé fós é le cumas a chnámh,</span>
<lb n="577"/><span>Cineál na ngaisgidheach is na ridirí cróganta ,</span>
<lb n="578"/><span>Ghluais le Strongbow chugainn as Breatain análl</span>
<lb n="579"/><span>Dhá gcastaí dhó an Púca i gceart-lár a' bhóthair,</span>
<lb n="580"/><span>Le cum an trathnóna nó tamall roimh lá</span>
<lb n="581"/><span>Bheadh sé dhá lasgadh le bata is le dornaí,</span>
<lb n="582"/><span>Go gcuireadh sé móid air gan filleadh go bráth.</span></p>
<lb n="583"/>
<lb n="584"/><p><span>VIII.</span></p>
<lb n="585"/>
<lb n="586"/><p><span>Cá bhfuighfeá-sa capall chomh maith leis an bPúca,</span>
<lb n="587"/><span>Bheadh meanmnach, lúthmhar ag imtheacht 's ag tidheacht</span>
<lb n="588"/><span>'S dá mba thíos ag ceann Acla do thóigfeadh sé ualach</span>
<lb n="589"/><span>Bheadh sé i leath-uair ag geataí Bhaile Átha Cliath.</span>
<lb n="590"/><span>Casadh do Laicí i ndeireadh na hoidhche é</span>
<lb n="591"/><span>'S é 'déanamh aois drífil a' rith i ndiaidh mná,</span>
<lb n="592"/><span>Thiomáin sé leis é go tóin Rinne Maoile,</span>
<lb n="593"/><span>'S cauesion sgríobhtha thart lé na cheann.</span></p>
<lb n="594"/>
<lb n="595"/><p><span>IX.</span></p>
<lb n="596"/>
<lb n="597"/><p><span>Chuaidh an Púca go Gaillimh ar maidin Dia hAoine</span>
<lb n="598"/><span>Ag iarraidh ádhbhair bhríste den éadach ab fhearr,</span>
<lb n="599"/><span>Tháinig an deireannas, is thuit air an oidhche</span>
<lb n="600"/><span>Agus thosaigh sé ag caoineadh nuair a d'imthigh an lá.</span></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="601"/><p><span>Bhí sé ag sgreadach is ag imtheacht thart timchioll</span>
<lb n="602"/><span>Go bhfághadh sé dídean istigh leis na mnáibh</span>
<lb n="603"/><span>Seóladh go hEachrus is go Baile 'ac Conraoi é</span>
<lb n="604"/><span>Amach thrí Chnoc Mhuigh-Inis is thart Innis Meadhoin.</span></p>
<lb n="605"/>
<lb n="606"/><p><span>X.</span></p>
<lb n="607"/>
<lb n="608"/><p><span>A chomharsanna dílse 's a bhuachaillí óga,</span>
<lb n="609"/><span>An méid agaibh thuigeas claonas mo cháis</span>
<lb n="610"/><span>Tigidh chugam-sa i n-ionad mo chonganta,</span>
<lb n="611"/><span>Go gceapam an chúirt-seo i n-athaidh trí lá.</span>
<lb n="612"/><span>Cuirfeamuid teach ann i n-ainm a' Iesúit,</span>
<lb n="613"/><span>Go ndíbrigheam a' Púca amach as a láun;</span>
<lb n="614"/><span>'Sé ainm bheas feasta air Criogán a' tsíomsa.</span>
<lb n="615"/><span>Agus caisleán Mhic Suibhne thuas ma bhárr.</span></p>
<lb n="616"/>
<lb n="617"/><p><span>9- BANAIS PHEIGI NI EAGHRA.</span></p>
<lb n="618"/>
<lb n="619"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="620"/>
<lb n="621"/><p><span>A Labhráis Fheichín, gluais go tapaidh,</span>
<lb n="622"/><span>Ós tú tá i ndon a dhéanta,</span>
<lb n="623"/><span>Tabhair leat abhaile ádhbhar rasgail</span>
<lb n="624"/><span>Agus clóca fada síoda,</span>
<lb n="625"/><span>Bróga patents, cnothaí gallda,</span>
<lb n="626"/><span>Agus ribíní deasa thríota,</span>
<lb n="627"/><span>Gloves is bobs is gach aon ní deas</span>
<lb n="628"/><span>Dhá aeraighe dhá bhfuil sa ríoghachta.</span>
<lb n="629"/><span>Bíodh sin agad pompadore,</span>
<lb n="630"/><span>Spangled silk is dress-cap mór,</span>
<lb n="631"/><span>Powdered hairpin, wig pomatum,</span>
<lb n="632"/><span>Muf maith déanta 'un a gléasta</span>
<lb n="633"/><span>Le haghaidh a fir dhá cóiriú.</span>
<lb n="634"/><span>Dal-dae-dí-dol, agus rl.</span>
<lb n="635"/></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="636"/><p><span>Éirigh ar maidin agus gléas do chapall</span>
<lb n="637"/><span>'S imthigh leat go héasgaidh</span>
<lb n="638"/><span>Síos go Gaillimh mar bhfuil na ceannaighthe</span>
<lb n="639"/><span>Tabhair leat gach ní dhár bh'féidir;</span>
<lb n="640"/><span>Fíon is brandy, siúcra candy,</span>
<lb n="641"/><span>Piobar, caifí is tae leat,</span>
<lb n="642"/><span>An sgian is forc, an mhias mhaith gheal,</span>
<lb n="643"/><span>'S ná dearmad choidhche an péatar,</span>
<lb n="644"/><span>Annsiúd a bhéas an mathshluagh mór,</span>
<lb n="645"/><span>Ceathrar ar fhichead de lucht ceoil,</span>
<lb n="646"/><span>Bands of music ag an gcúilfhinn,</span>
<lb n="647"/><span>Is iad go súgach</span>
<lb n="648"/><span>Ag seinnm tiúin ar théadaibh</span>
<lb n="649"/><span>Dal-dae-dí-dol, agus rl.</span></p>
<lb n="650"/>
<lb n="651"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="652"/>
<lb n="653"/><p><span>Tabhair leat mustard, mias an chustard,</span>
<lb n="654"/><span>Túirín mór is téapot</span>
<lb n="655"/><span>Bíodh in gach láimh leat cúpla jar</span>
<lb n="656"/><span>Agus iad-sin lán le Jamaica.</span>
<lb n="657"/><span>Ubhla, walnuts, cnothaí gallda,</span>
<lb n="658"/><span>Lemons le punch a dhéanamh,</span>
<lb n="659"/><span>Le wine decanters, beoir 'na cheann sin</span>
<lb n="660"/><span>Bíodh do bhord-sa gléasta.</span>
<lb n="661"/><span>Banais chathmharach go leor,</span>
<lb n="662"/><span>Cácaí milse is pancakes mhór,</span>
<lb n="663"/><span>Fíon i nglainí, punch i gcannaí,</span>
<lb n="664"/><span>I láimh gach staruidhe,</span>
<lb n="665"/><span>I mbéal gach bealaigh,</span>
<lb n="666"/><span>Idir dhá cheann na míosa.</span></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="667"/><p><span>Tabhair leat bád de lionn mhaith láidir,</span>
<lb n="668"/><span>A lán lucht dán is síomsa,</span>
<lb n="669"/><span>Ná dearmad gráitéir, tabhair do sháith leat,</span>
<lb n="670"/><span>Nutmeg is saltpetre.</span>
<lb n="671"/><span>Paca cártaí, bosga táiplis,</span>
<lb n="672"/><span>Féach, ná fág na díslí,</span>
<lb n="673"/><span>Sin is a lán nach bhfuil sa gcárta,</span>
<lb n="674"/><span>Tobae láidir is píopaí.</span>
<lb n="675"/><span>Annsiúd a bhéas an rachlais mhór,</span>
<lb n="676"/><span>A bhfuil i nÉirinn de lucht ceoil,</span>
<lb n="677"/><span>Spóirt is aiteas, glór is caismirt</span>
<lb n="678"/><span>Fris an ainnir,</span>
<lb n="679"/><span>Ag lucht ealadhna na tíre.</span></p>
<lb n="680"/>
<lb n="681"/><p><span>V.</span></p>
<lb n="682"/>
<lb n="683"/><p><span>Sgolbard Francach fágh gan amhrus</span>
<lb n="684"/><span>Langa is trosg más féidir;</span>
<lb n="685"/><span>Breac is bradán, ronnach, sgadán</span>
<lb n="686"/><span>Bíodh go romhaith gléasta.</span>
<lb n="687"/><span>Ní mór dhuit finéal, im is peirsil,</span>
<lb n="688"/><span>Fóghnann sin don méid sin,</span>
<lb n="689"/><span>Bran is ballach is cnúdán dearg</span>
<lb n="690"/><span>Do chongnamh un an fhéasta,</span>
<lb n="691"/><span>Gheobhfair turbad, fluke is sole,</span>
<lb n="692"/><span>Gliomach, múrach is portán mór,</span>
<lb n="693"/><span>Gach iasg ar aiteas is an gcladach,</span>
<lb n="694"/><span>Go fiú an tortoise,</span>
<lb n="695"/><span>Do réir mo thuigseana ní bheidh ar easbaidh,</span>
<lb n="696"/><span>Caithfir a gcur le chéile.</span>
<lb n="697"/></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="698"/><p><span>Fágh fear gunna agus cuir amach é</span>
<lb n="699"/><span>A mharbhóchas dúinne éanlaith</span>
<lb n="700"/><span>Naosga is feadóg mias mhaith druideóg,</span>
<lb n="701"/><span>Creabhar caoch is céirseach,</span>
<lb n="702"/><span>Cúpla colm bhéas i gcolainn,</span>
<lb n="703"/><span>Sin is buinneán léana,</span>
<lb n="704"/><span>Lonndubh, gealbhan, crutach reamhar,</span>
<lb n="705"/><span>Widgeon, is maith an t-éan é.</span>
<lb n="706"/><span>Patraí uisge caithfear a bhfagháil</span>
<lb n="707"/><span>'Sa gcur ar skewers suas ar chlár</span>
<lb n="708"/><span>Lacha is bárdal, gé agus gandal,</span>
<lb n="709"/><span>Coileach francach, béidh siad santach.</span>
<lb n="710"/><span>Un a' dream' sin, nuair a bhéas siad gléasta.</span></p>
<lb n="711"/>
<lb n="712"/><p><span>VII.</span></p>
<lb n="713"/>
<lb n="714"/><p><span>Fágh sgata mart is bhíodh dhá leagan</span>
<lb n="715"/><span>Búistéaraidhthe na tíre,</span>
<lb n="716"/><span>A dhéanfas feannadh go luath, tapaidh</span>
<lb n="717"/><span>Is mharbhóchas sgata caorach;</span>
<lb n="718"/><span>An fiadh niór beannach, broc an ghleanna,</span>
<lb n="719"/><span>Sin 's an eilit mhaol leat,</span>
<lb n="720"/><span>Uan is lubhán, gabhar is mionnán,</span>
<lb n="721"/><span>Ní costas gach a bhfuighe tú.</span>
<lb n="722"/><span>Bíodh laogh maith biadhta gléasta ar bórd</span>
<lb n="723"/><span>Torc mór reamhar, is pigín óg,</span>
<lb n="724"/><span>Míol buidhe is coinín, cúpla sicín</span>
<lb n="725"/><span>Do réir mo thuisge, is móide an t-einneach</span>
<lb n="726"/><span>Iad a bheith bruithte is rósta.</span></p>
<lb n="727"/>
<lb n="728"/><p><span>VIII.</span></p>
<lb n="729"/>
<lb n="730"/><p><span>Sgiur de sgiorradh síos go Sligeach</span>
<lb n="731"/><span>'S tabhair Ó Conchubhair tréan leat,</span></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="732"/><p><span>Brianaigh, Dálaigh, Flaithbheartaigh, Máilligh,</span>
<lb n="733"/><span>Ó Cearbhaill is Ó Néill leat;</span>
<lb n="734"/><span>Bíodh leat Mac Cárthaigh, is Tighearna an Chláir</span>
<lb n="735"/><span>Ó Ruairc aníos as Bréifne,</span>
<lb n="736"/><span>Sin 's Ó hEaghra, Mach Suibhne Fánaid,</span>
<lb n="737"/><span>Is Clann Donnchadha na Céise.</span>
<lb n="738"/><span>Bíodh Strongbonians leat go leór,</span>
<lb n="739"/><span>Is Muinntir Chromwell, gidh nár chóir,</span>
<lb n="740"/><span>An méid dá gcineadh nach gcuirim un suime</span>
<lb n="741"/><span>Bheirim cuireadh ar fad go léir dhóibh.</span></p>
<lb n="742"/>
<lb n="743"/><p><span>IX.</span></p>
<lb n="744"/>
<lb n="745"/><p><span>Tiucfaidh an iomad ar an gcuireadh,</span>
<lb n="746"/><span>Mór-uaisle na tíre,</span>
<lb n="747"/><span>Séathrún Coneys, a bhfuil i nIomdhaidh,</span>
<lb n="748"/><span>Bóidicíní is Linsigh,</span>
<lb n="749"/><span>Bháitéar Coneys croidhe gan cheilg</span>
<lb n="750"/><span>'S Séamus Bhaba Frionnsa</span>
<lb n="751"/><span>An Dochtúr Mór, is Máighistir Seón,</span>
<lb n="752"/><span>'S a mhuintir leis thart timchioll.</span>
<lb n="753"/><span>Gluais ar fairrge Mister Stone</span>
<lb n="754"/><span>Super-cargo is Gordon Mór</span>
<lb n="755"/><span>I gcoinne gréithe, ní nach féidir,</span>
<lb n="756"/><span>Wedding favours a chur le chéile</span>
<lb n="757"/><span>Go dtige siad ar na cóstaí.</span></p>
<lb n="758"/>
<lb n="759"/><p><span>X.</span></p>
<lb n="760"/>
<lb n="761"/><p><span>Cúpla sáimh a bhí san láthair,</span>
<lb n="762"/><span>Ar ar mhian liom trácht ar aon riocht,</span>
<lb n="763"/><span>Risteard Máirtín, St. George Manserg,</span>
<lb n="764"/><span>Iarlaí is tighearnaí i n-aoinfheacht;</span>
<lb n="765"/><span>Brúnaigh, Blácaigh Fhorbach álainn,</span>
<lb n="766"/><span>Agus uaislí breágha na hÉireann,</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="767"/><p><span>Bháitéar Óg ná dearmad fós,</span>
<lb n="768"/><span>Dar liom, níor chóir a thréigean.</span>
<lb n="769"/><span>Bíodh gach duine mar chuaidh sé i gcéim,</span>
<lb n="770"/><span>I n-ionad suidhte ar leith dhó féin,</span>
<lb n="771"/><span>Gan aon dá dtaithighe ach filidhe, flatha</span>
<lb n="772"/><span>Is fleasgaigh ealadhna,</span>
<lb n="773"/><span>Le haghaidh aiste a dhéanamh.</span></p>
<lb n="774"/>
<lb n="775"/><p><span>XI.</span></p>
<lb n="776"/>
<lb n="777"/><p><span>Nach mór an dearmad a rinne an fear</span>
<lb n="778"/><span>Nár chuir i gceann an méid sin</span>
<lb n="779"/><span>Húgo, Máría, Nóra Ní Fháthartaigh,</span>
<lb n="780"/><span>Siobhán is Máighistreás Davis.</span>
<lb n="781"/><span>Aindriú, Ruaidhrí, Brighid Ní Bhruadair</span>
<lb n="782"/><span>Máire Ní Thuathail is Bhénus,</span>
<lb n="783"/><span>Brighid is Tomás, muintir Laideáin,</span>
<lb n="784"/><span>Is Steaphán, ceann an méid sin.</span>
<lb n="785"/><span>Budh é siúd féin an glórmach cóir,</span>
<lb n="786"/><span>Is aige fágadh roinnt an óir,</span>
<lb n="787"/><span>Is iomdha trosgán ina bhothán</span>
<lb n="788"/><span>Túirne is tromán is maide iteáin,</span>
<lb n="789"/><span>Pota, losad is criathar.</span></p>
<lb n="790"/>
<lb n="791"/><p><span>1O. AG DÉANAMH BÓTHAIR.</span></p>
<lb n="792"/>
<lb n="793"/><p><span>23H32, l. 91.</span></p>
<lb n="794"/>
<lb n="795"/><p><span>Mo chreach mhaidne agus mo dhíth! is ait an rud an saoghal</span>
<lb n="796"/><span>Agus mise a dhul ag déanamh bóthair,</span>
<lb n="797"/><span>Is a liachta lá agus oidh' a chaith mé déanamh grinn</span>
<lb n="798"/><span>I gcomhluadar le daoine ar fóghnamh.</span>
<lb n="799"/></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="800"/><p><span>Tá droch-phláinéid os ar gcionn a mbeirtear duine faoi</span>
<lb n="801"/><span>A bhíos dá choinneál síos i gcomhnuidhe:</span>
<lb n="802"/><span>Ní fhéadaim deór a ghlaodhach den bheóir bhreágh ná den fhíon,</span>
<lb n="803"/><span>Is is measa liom ná díth na mbróg é.</span></p>
<lb n="804"/>
<lb n="805"/><p><span>Bzzzzz1905c 19</span></p>
<lb n="806"/>
<lb n="807"/><p><span>1Oa.  A' DÉANAMh BÓTHAIR.</span></p>
<lb n="808"/>
<lb n="809"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="810"/>
<lb n="811"/><p><span>A Mhuire 'gus a Chríosta, nach ait an fear an saoghal</span>
<lb n="812"/><span>Agus mise a chur a' déanamh bóthair,</span>
<lb n="813"/><span>Is a liachtaí lá 'gus oidhch' a chaith mé a' déanamh siams'</span>
<lb n="814"/><span>I gcomhluadar le daoine ar fóghnamh.</span>
<lb n="815"/><span>Tá pláinéid os ar gcionn a mbeirtear duine faoi</span>
<lb n="816"/><span>Bhíos dár gcoinneál síos i gcomhnuidhe,</span>
<lb n="817"/><span>Is ní fhéadaim deóir a bhlaodhach den bheóir bhreágh ná den fhíon</span>
<lb n="818"/><span>Agus is measa liom ná díth na mbróg é.</span></p>
<lb n="819"/>
<lb n="820"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="821"/>
<lb n="822"/><p><span>Is a chomhursanna mo chroidhe, ní hí seo an obair shaor</span>
<lb n="823"/><span>Agam-sa a bheith a' déanamh bóthair,</span>
<lb n="824"/><span>A' dul péarsa i dtalamh síos is bruach marbhach os mo chionn,</span>
<lb n="825"/><span>Is dá chartadh aníos - ní nárbh eolgach.</span>
<lb n="826"/><span>Níl capall 'am ná caoi, ach dhá tharraingt ar mo dhruim</span>
<lb n="827"/><span>Is dá leagan i bhfad uaim as comhgar,</span>
<lb n="828"/><span>Is mur bhfágha mé malruit slighe le roinn de thógáil díom</span>
<lb n="829"/><span>Ní mhairfe mé beo mí den fhoghmhar.</span></p>
<lb n="830"/>
<lb n="831"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="832"/>
<lb n="833"/><p><span>'Gus a gclum tú mé, a annsacht, gluais agus bí a' teacht,</span>
<lb n="834"/><span>Agus bhéarfad duit gach ní dhár dhubhras,</span>
<lb n="835"/><span>Ceól spóirt agus imirt, damhsa go ro-mhinic,</span>
<lb n="836"/><span>Aer bailte mór agus cuanta.</span></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="837"/><p><span>Níl smóilín ná druideóg, céirseach ná fuiseóg,</span>
<lb n="838"/><span>Ná an chuaichín mhilis, mhaordha,</span>
<lb n="839"/><span>Nach mbéidh a' gabháil romhainn is na bealaigh a' seinnm cheóil</span>
<lb n="840"/><span>don chailín</span>
<lb n="841"/><span>Fá choillte dlúth gach maidin fhóghmhair.</span></p>
<lb n="842"/>
<lb n="843"/><p><span>IV.</span></p>
<lb n="844"/>
<lb n="845"/><p><span>A chuisle 'gus a ghrádh, má's fíor a bhfuil tú a rádh,</span>
<lb n="846"/><span>Ní sgarfa mé go bráthach ná a choidhche leat.</span>
<lb n="847"/><span>Rachainn leat don Fhrainnc agus as sin don Spáinn</span>
<lb n="848"/><span>Is níor bhfada liom an lá ná an oidhche</span>
<lb n="849"/><span>.......</span>
<lb n="850"/><span>.......</span>
<lb n="851"/><span>Is ní lia gaineamh i dtráigh ná arraing thrí mo lár,</span>
<lb n="852"/><span>Tráth chuimhnighim ar an áit a mbíonn tú.</span></p>
<lb n="853"/>
<lb n="854"/><p><span>Bzzzzz1820obc 19T</span></p>
<lb n="855"/>
<lb n="856"/><p><span>11. AN TURCACh MOR.</span></p>
<lb n="857"/>
<lb n="858"/><p><span>23O42, l. 121.</span></p>
<lb n="859"/>
<lb n="860"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="861"/>
<lb n="862"/><p><span>A' siubhal go haisdreach dhom i mí na Bealtaine,</span>
<lb n="863"/><span>Bhain beagán fáin dom mar gheall ar mhnaoi,</span>
<lb n="864"/><span>Bhí an oidhche dorcha agus í a' tosaigh ar bháisdigh,</span>
<lb n="865"/><span>Agus bhí sé an tráth sin ar uair a naoi.</span>
<lb n="866"/><span>Tháinig eagla orm, crith agus sganradh,</span>
<lb n="867"/><span>'S an ní nár náir dhom, do gheit mo chroidhe,</span>
<lb n="868"/><span>An uair a chonaic mé an fear nochtaighthe gan aon tsnáithe air,</span>
<lb n="869"/><span>Agus a bhuille tarraingte ó chúl a chinn.</span>
<lb n="870"/></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="871"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="872"/>
<lb n="873"/><p><span>Sé siúd an dos orm i mbéal na beárnan,</span>
<lb n="874"/><span>'S ní raibh mé dána le dul ar m'aghaidh,</span>
<lb n="875"/><span>Cidh gur chriothnuigh mé 's gur athraigh m'aigneadh,</span>
<lb n="876"/><span>Ba mhór an náire liom fanamhaint uaidh.</span>
<lb n="877"/><span>Chuimhnigh mé ar bheart eile de chumhachta an Aird-ríogh,</span>
<lb n="878"/><span>'S do chuir mé ceist air as ucht mo Dhia,</span>
<lb n="879"/><span>Cébi taisidhe thú no spiread do thárla,</span>
<lb n="880"/><span>Mo leigean slán 's gan a thigheacht níos sia.</span></p>
<lb n="881"/>
<lb n="882"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="883"/>
<lb n="884"/><p><span>Annsiúd do labhair sé de chomhrádh tláith liom,</span>
<lb n="885"/><span>"Is láidir an ghárda d'fhéach tú liom,</span>
<lb n="886"/><span>Tá Dia i bhflaitheas faoi chumhachta láidir</span>
<lb n="887"/><span>Agus dá mhór-ghárda ní chuirfead suas."</span>
<lb n="888"/><span>Chriothnuigh m'aigneadh nuair a chuala mé a chomhrádh</span>
<lb n="889"/><span>S do choinnigh mé a' caint é gur éirigh grian,</span>
<lb n="890"/><span>Do réir mar cheasnaigh mé do thug sé fáir orm,</span>
<lb n="891"/><span>S do sgríobh mé i mbán é le barr mo phinn.</span></p>
<lb n="892"/>
<lb n="893"/><p><span>IV.</span>
<lb n="894"/><span>"An tú Jupiter faoi chumhachta láidir</span>
<lb n="895"/><span>Stiúras pláinéid nó an domhan faoi,</span>
<lb n="896"/><span>Nó an tú Neptune ón muir bháidhte</span>
<lb n="897"/><span>Thóigeas bán-bhruth le neart na gaoith.</span>
<lb n="898"/><span>An tú Pluto an prionsa deamhanda</span>
<lb n="899"/><span>Do rinne árus i n-ifrionn thíos,</span>
<lb n="900"/><span>Nó an tú Apollo a bhí i ndiaidh Cassandra,</span>
<lb n="901"/><span>Bhí ag iarraidh faill a fhághail uirthí anois nó arís?"</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="902"/><p><span>" Ní mé Jupiter faoi chumhachta láidir,</span>
<lb n="903"/><span>Ní stiúraim plainéid ná an domhan faoi,</span>
<lb n="904"/><span>Ní mé Neptune ón muir bháidhte</span>
<lb n="905"/><span>'S ní thóigim bán-bhruth le neart na gaoith'.</span>
<lb n="906"/><span>Ní mé Pluto an prionsa deamhanda</span>
<lb n="907"/><span>Ní thoghfainn m'árus i n-ifrionn thíos</span>
<lb n="908"/><span>Ní mé Apollo bhí i ndiaidh Cassandra</span>
<lb n="909"/><span>Do réir mar thráchdas mo leabhrán binn."</span></p>
<lb n="910"/>
<lb n="911"/><p><span>VI.</span>
<lb n="912"/><span>" An tú Mars le n-a leagtar leis gárdaí</span>
<lb n="913"/><span>......</span>
<lb n="914"/><span>Nó an tú Bacchus a mbíodh meisge ghnáth air</span>
<lb n="915"/><span>Do mhealladh mná agus d'óladh fíon.</span>
<lb n="916"/><span>An tú Mercury do thriall ar Argus</span>
<lb n="917"/><span>Do sheinn a bhán-bhroid ar cheólta laoch,</span>
<lb n="918"/><span>Nó an tú Vulcan do bhí i ndiaidh na Breághachta,</span>
<lb n="919"/><span>Bhí sé i n-aimhreas ar a ghnothaí ariamh."</span></p>
<lb n="920"/>
<lb n="921"/><p><span>"Ní Mars ná Bacchus mé ná ní don tsórt sin,</span>
<lb n="922"/><span>Gidh táim cródha agus d'ólfainn fíon,</span>
<lb n="923"/><span>Ní mé Mercury le seinntear leis ceólta,</span>
<lb n="924"/><span>Ach is fada an t-eolus do fuair mé i gcéin.</span>
<lb n="925"/><span>Ní mé Vulcan do bruitheadh agus dóigheadh,</span>
<lb n="926"/><span>Ach i ndiaidh mo stóirín 'seadh táim faraoir:</span>
<lb n="927"/><span>Cúmhachta Neptune agus neart Eolus</span>
<lb n="928"/><span>Do sheól mé ar chóstaí an domhain thiar."</span></p>
<lb n="929"/>
<lb n="930"/><p><span>" Ceist bheag eile agam ort, mur tusa Eolus</span>
<lb n="931"/><span>Líonas seólta agus phreabas gaoth,</span>
<lb n="932"/></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="933"/><p><span>Fillfe mé feasta leat anuas ón nglóire</span>
<lb n="934"/><span>Ar dhaoinibh ró-mhear do bhruid a' tsaoghail,</span>
<lb n="935"/><span>An tú Hector, Achilles, nó Aeneas mór-chruth,</span>
<lb n="936"/><span>Bhíodar cróganta ar sgrios na Traoi,</span>
<lb n="937"/><span>An tú Cúchulainn nó Goll mac Móirne,</span>
<lb n="938"/><span>Nó a' raibh tú cómhairthe ar Fhiannaibh Fhinn.</span></p>
<lb n="939"/>
<lb n="940"/><p><span>IX.</span>
<lb n="941"/><span>"An tú Magog nó Polyphemus?</span>
<lb n="942"/><span>Tabhair-se sgéala dhom anois gan mhoill,</span>
<lb n="943"/><span>Nó an tú Orson do réir mar léightear</span>
<lb n="944"/><span>Bhí i bhfad i n-éigcéil mar fhear i gcoill.</span>
<lb n="945"/><span>An tú Hercules rug buaidh na Gréige</span>
<lb n="946"/><span>Le lúth do ghéige agus le neart do chuim,</span>
<lb n="947"/><span>Nó an é seo Cerberus an maistín craosach</span>
<lb n="948"/><span>Chím faoi ghéar-bhroid atá ar do dhruim.</span></p>
<lb n="949"/>
<lb n="950"/><p><span>"An anam bocht thú bhí i bhfad i leor-chruth</span>
<lb n="951"/><span>Léig colainn mhór suas ar mir' le baois,</span>
<lb n="952"/><span>Do thuit i bpeacadh le linn na hóige,</span>
<lb n="953"/><span>Is nach ndeárna leór-ghníomh nuair a chuaidh sé i n-aois?</span>
<lb n="954"/><span>Nó an fear ar buile thú nach bhfuil ar fóghnamh</span>
<lb n="955"/><span>Do chím de gheóiste an tráth so d' oidhch',</span>
<lb n="956"/><span>Do léig a shéanadh ar an té nár chóir dhó</span>
<lb n="957"/><span>Agus d' imthigh i mór-bhruid mar gheall ar mhnaoi."</span></p>
<lb n="958"/>
<lb n="959"/><p><span>"Sguir de do sheanchas díom go fóilleach</span>
<lb n="960"/><span>Agus ná déan gleó liom ná ráidhte baois',</span>
<lb n="961"/></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="962"/><p><span>Ná géill do stair ar bith dhár léigh tú in t'óige,</span>
<lb n="963"/><span>Níl brígh ina nglór ach mar an siolla gaoith'.</span>
<lb n="964"/><span>I gcrích na dTurcach 'seadh bhím 'mo chomhnuidhe,</span>
<lb n="965"/><span>Chaith mé pósta ann tuilleadh is bliadhain,</span>
<lb n="966"/><span>Do rugadh dlisdeanach don Ghrand Seignior mé,</span>
<lb n="967"/><span>Is mé an mac ab óige dhá bhfuair sé ariamh.</span></p>
<lb n="968"/>
<lb n="969"/><p><span>XII.</span>
<lb n="970"/><span>"Luaidheadh bean liom an uair do bhí mé im' óige,</span>
<lb n="971"/><span>'S gan tad' eolus agam ar aon chor den tsaoghal,</span>
<lb n="972"/><span>Dubhairt ar n-aithreacha go mbu dhom bu cóir í</span>
<lb n="973"/><span>Mar bhíomar cómhairthe i mbeagán gaoil.</span>
<lb n="974"/><span>An uair a d'aibigheamar i gcéill 's i gcómhairle,</span>
<lb n="975"/><span>Fuair mé a pósadh: mo chreach 's mo dhíth!</span>
<lb n="976"/><span>Ba gearr gur sgaradh mé leis a' righ-bhean mhódhmhar,</span>
<lb n="977"/><span>Sin ní do-bhreoigh agus do lot mo chroidhe.</span></p>
<lb n="978"/>
<lb n="979"/><p><span>XIII.</span>
<lb n="980"/><span>"Do Rígh na hAfraice do rugadh an tseóid seo</span>
<lb n="981"/><span>Is í dob' óige dá chlainn den tsaoghal,</span>
<lb n="982"/><span>Ní bhfaigheadh aon fhear eile ar a' domhan mór seo,</span>
<lb n="983"/><span>I le pósadh ach mise haon.</span>
<lb n="984"/><span>Sé is ainm baisde dhi-se Bláth na hÓige</span>
<lb n="985"/><span>Rosga Ró-ghlas nó Béilín Binn,</span>
<lb n="986"/><span>'S gur gruagach cleasach éigin do ghoid mo stór uaim,</span>
<lb n="987"/><span>D'imir ceó orm nó cluiche draoidheacht.</span></p>
<lb n="988"/>
<lb n="989"/><p><span>XIV.</span>
<lb n="990"/><span>"Taidhbhreadh aisling dom thrí lár mo néalta,</span>
<lb n="991"/><span>Do lag mo chéadfadh agus do lot mo chroidhe</span>
<lb n="992"/><span>Ní bhfuair mé d'arm ach an bata tréan so</span>
<lb n="993"/><span>Do leagadh céadtha dhá gach buille faoi.</span>
<lb n="994"/></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="995"/><p><span>Do shiubhail mé an domhan ar fad i ndiaidh mo chéad searc</span>
<lb n="996"/><span>'S ní bhfuair mé aon neach a d'admhóch' í,</span>
<lb n="997"/><span>Dubhairt muintir Shagson liom go raibh sí i nÉirinn,</span>
<lb n="998"/><span>S i ndiaidh mó chéad searc atá mo thriall."</span></p>
<lb n="999"/>
<lb n="1000"/><p><span>XV.</span>
<lb n="1001"/><span>" Coisgim t-aistir ort, colt 'is conntracht,</span>
<lb n="1002"/><span>Sin geasa trom lé nár fhulaing laoch</span>
<lb n="1003"/><span>Go gcuiread teasdas ar feadh na cúige</span>
<lb n="1004"/><span>An ghárda a dhúbhlú agus a thigheacht le fíoch</span>
<lb n="1005"/><span>Fan 'do sheasamh annsin le héadan cúirte,</span>
<lb n="1006"/><span>Atá bean chomh múinte ann 's do dhearc tú riamh,"</span>
<lb n="1007"/><span>D fhág mé ceangal air go mí na Lughnas</span>
<lb n="1008"/><span>Go gcruinnigheadh congnamh do throidfeadh i n'aghaidh.</span></p>
<lb n="1009"/>
<lb n="1010"/><p><span>XVI.</span>
<lb n="1011"/><span>A Chaiptín í Mháille, bu mhaith do chongnamh-sa</span>
<lb n="1012"/><span>A' losgad púdair agus a sguabadh laoch,</span>
<lb n="1013"/><span>Ar dhearc tú an bhean úd bhí i bPort a' Dúna</span>
<lb n="1014"/><span>Nó a' bhfuil sé cliúamhail a coinneál uaidh?</span>
<lb n="1015"/><span>Ní dheir sé tada leis an oileán múinte</span>
<lb n="1016"/><span>Mar is ann tá an chúilfhionn le fada ar biadh</span>
<lb n="1017"/><span>Ach gur léig sé amach liom ar deire' cúise</span>
<lb n="1018"/><span>Go mbeith sé cúiteach le Lord Ó Briain.</span></p>
<lb n="1019"/>
<lb n="1020"/><p><span>Bzzzzz1905c 19</span></p>
<lb n="1021"/>
<lb n="1022"/><p><span>12. MURCHADH Ó MAOLÁIN.</span>
<lb n="1023"/><span>I.</span>
<lb n="1024"/><span>Is a chuaichín deas Mhuigh Áird,</span>
<lb n="1025"/><span>Cad as dár leig tú an fáinne ort</span>
<lb n="1026"/><span>Gan mise bheith sa láthair,</span>
<lb n="1027"/><span>Is dar liom féin ba chóir;</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="1028"/><p><span>A fheabhas is bhéarfainn cáil</span>
<lb n="1029"/><span>Ar 'ach uile mhíle ball díot,</span>
<lb n="1030"/><span>Ó ghruaig do chinn le fánaidh</span>
<lb n="1031"/><span>Go sála do bhróg.</span>
<lb n="1032"/><span>A bhfuil as seo go Geansaí</span>
<lb n="1033"/><span>De fhíon, de bheoir is de bhrandí</span>
<lb n="1034"/><span>An méid sin is ní ghlacfainn</span>
<lb n="1035"/><span>I n-éiric do phóg;</span>
<lb n="1036"/><span>Ach a fhad is bheadh an Eaglais</span>
<lb n="1037"/><span>Do do cheangal le do ghrádh geal</span>
<lb n="1038"/><span>Sin é a gcuirfinn d'áird ort</span>
<lb n="1039"/><span>An dá lá is bheinn beo.</span></p>
<lb n="1040"/>
<lb n="1041"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="1042"/>
<lb n="1043"/><p><span>Buachaillín deas, siamsamhail</span>
<lb n="1044"/><span>Tá in Murchadh beag Ó Maoláin,</span>
<lb n="1045"/><span>Tá sé socair, saothamhail,</span>
<lb n="1046"/><span>Lách caointineach le mná;</span>
<lb n="1047"/><span>Dheamhan bean óg sa tír seo</span>
<lb n="1048"/><span>Dhá n-iarrfadh sé nach bhfuigheadh sé,</span>
<lb n="1049"/><span>Is leith-chéad giní buidhe léi</span>
<lb n="1050"/><span>Le síneadh amach ar clár.</span>
<lb n="1051"/><span>Séard dubhairt an inghean ins an oidhche</span>
<lb n="1052"/><span>Le n-a maimín d'óis íseal,</span>
<lb n="1053"/><span>Díol na ba is na caoirigh,</span>
<lb n="1054"/><span>Is bíodh na pighinneacha ar fagháil;</span>
<lb n="1055"/><span>Is níor mhór liom os a chionn sin</span>
<lb n="1056"/><span>Culaith dheas thart timcheall,</span>
<lb n="1057"/><span>Crios den tsíoda is míne</span>
<lb n="1058"/><span>Agus snaidhm air faoi n-a lár.</span>
<lb n="1059"/></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="1060"/><p><span>III.</span>
<lb n="1061"/><span>Siúd é an fear atá gléasta</span>
<lb n="1062"/><span>Ina bhuclaí is ina bhéabhar,</span>
<lb n="1063"/><span>A charabhata gléigeal</span>
<lb n="1064"/><span>Agus a léine gheal bhreágh;</span>
<lb n="1065"/><span>Bheist de thogha an éadaigh,</span>
<lb n="1066"/><span>Casóg mar an gcéadna,</span>
<lb n="1067"/><span>Cóta mór den bhearskin</span>
<lb n="1068"/><span>B'éadtruime is ab fhearr</span>
<lb n="1069"/><span>Tá a bhríste sa bhfaisiun déanta</span>
<lb n="1070"/><span>Den velveteen ba daoire,</span>
<lb n="1071"/><span>Tá stocaí air dhá réir sin,</span>
<lb n="1072"/><span>Agus féachaidh ar a bhrághaid,</span>
<lb n="1073"/><span>Tá a bhróga daithte, déanta</span>
<lb n="1074"/><span>Ó lámha Sheáin Uí Bhéartha,</span>
<lb n="1075"/><span>Agus dubhshlán feara Éireann</span>
<lb n="1076"/><span>Gur bréag atá mé a rádh.</span></p>
<lb n="1077"/>
<lb n="1078"/><p><span>IV</span>
<lb n="1079"/><span>D'aithneochainn féin is ba chóir dhom</span>
<lb n="1080"/><span>A choiscéim cruaidh ar bóthar,</span>
<lb n="1081"/><span>Is iomdha bean sa tóir air,</span>
<lb n="1082"/><span>Is nach dóibh atá sé i ndán;</span>
<lb n="1083"/><span>Ba fialmhar i dteach an óil é,</span>
<lb n="1084"/><span>Is air nach gcuirfidhe aon stróbh ann,</span>
<lb n="1085"/><span>Ach "íocfa mise an sgór sin</span>
<lb n="1086"/><span>Agus ólaigidh 'ur sáith,</span>
<lb n="1087"/><span>Tá an t-ór buidhe in mo phócaí,</span>
<lb n="1088"/><span>Agus píosaí garbha crónach,</span>
<lb n="1089"/><span>Is gearr go mbí mé pósta</span>
<lb n="1090"/><span>Le mo stóirín, cébí áit."</span>
<lb n="1091"/></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1092"/><p><span>V</span>
<lb n="1093"/><span>Siúd é an fear nár choigligh</span>
<lb n="1094"/><span>An ball súgartha gheall Dia dó</span>
<lb n="1095"/><span>Ach a mheallfadh le ciúin-aighneas</span>
<lb n="1096"/><span>Glan-aghaidh gach mná;</span>
<lb n="1097"/><span>Dheamhan clúid ná ceárd ná coigrigh</span>
<lb n="1098"/><span>Dhá racha sé nach mbeidh siad</span>
<lb n="1099"/><span>A' fiafraighe cáide siar é</span>
<lb n="1100"/><span>Go dtriallaidís ina cheann;</span>
<lb n="1101"/><span>Is go bhfuil sgata acu dhá choimhdeacht</span>
<lb n="1102"/><span>Amach i measg na bpuibleacha,</span>
<lb n="1103"/><span>A' comhrádh leis go meidhreach,</span>
<lb n="1104"/><span>Agus a fhuip aige ina láimh.</span></p>
<lb n="1105"/>
<lb n="1106"/><p><span>VI</span>
<lb n="1107"/><span>Agus ó d'aithris tú do bhriathra</span>
<lb n="1108"/><span>'Sé thuigim féin gur fíor é</span>
<lb n="1109"/><span>Is iomdha bean dot iarraidh</span>
<lb n="1110"/><span>Mar ghiult ar do cháil.</span>
<lb n="1111"/><span>Tá bean acu i gCliara</span>
<lb n="1112"/><span>Agus bean eile i dtóin Iar-Umhaill</span>
<lb n="1113"/><span>Céad is fiche maighdean</span>
<lb n="1114"/><span>I n-iargcúl chonndae an Chláir.</span>
<lb n="1115"/><span>Cé'n gar dhom tá dhá dtaidhbhreadh</span>
<lb n="1116"/><span>Dhá méadú nó dhá laghdú</span>
<lb n="1117"/><span>Ach a bhfágáil siar is aniar</span>
<lb n="1118"/><span>Mar tá an iomad acu ann.</span>
<lb n="1119"/><span>Ach thar éis a bhfuil dá iarraidh</span>
<lb n="1120"/><span>Ní phósfa sé ar an mbliadhain seo</span>
<lb n="1121"/><span>Is fada searc i gcian dó</span>
<lb n="1122"/><span>Ag maighre an bhrollaigh bháin.</span>
<lb n="1123"/></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1124"/><p><span>Seo giota eile atá san ls. 23H34, l. 116, san Acadaimh, a bhfuil</span>
<lb n="1125"/><span>trácht ann ar an Suibhneach.</span>
<lb n="1126"/><span>Fuair mé an chéad cheathramha dhe mórán, focal ar fhocal ó Thomás</span>
<lb n="1127"/><span>Bhreathnach, gabha Tom Sheáin -</span></p>
<lb n="1128"/>
<lb n="1129"/><p><span>Bzzzzz1820obc 19T</span></p>
<lb n="1130"/>
<lb n="1131"/><p><span>13. AN CEIRBLEACH.</span></p>
<lb n="1132"/>
<lb n="1133"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="1134"/>
<lb n="1135"/><p><span>Níl maidin ná trathnóna nach bhfacha mise comhlucht</span>
<lb n="1136"/><span>De bhacaigh mhóra sgóllta as do thír-se,</span>
<lb n="1137"/><span>A' dul siar an bóthar is a bpocaí ar a dtóin leo</span>
<lb n="1138"/><span>'Dul a' cruinniughadh adhbhar clóicín an anró.</span>
<lb n="1139"/><span>Grádh mo chroidhe-sa Toby níor chomórtas go deo é</span>
<lb n="1140"/><span>Do lucht na gcosa dóighte úd Cnáimhseach,</span>
<lb n="1141"/><span>Is a Mhuilthigh, ná bíodh brón ort, nach gcuideocha mé go deo leat</span>
<lb n="1142"/><span>'S nach Ceirbleach é i gcóir a bheith i dteannta.</span></p>
<lb n="1143"/>
<lb n="1144"/><p><span>II</span>
<lb n="1145"/><span>A Mhuilthigh, ná bí i n-imshníomh faoi chineál Mhr. Sweeny,</span>
<lb n="1146"/><span>Nach gcuideochad de ghníomh mhaith sa ngábhadh leat,</span>
<lb n="1147"/><span>Mar b'fhusa liom a dhéanamh ná sgríobh le barr mo phinn</span>
<lb n="1148"/><span>'Sa chur chugad ar phíosa deas páipéir.</span>
<lb n="1149"/><span>Lucht na gcosa buidhe bhíos a' siolpaireacht san oidhche,</span>
<lb n="1150"/><span>Níor fhoghain dóibh a bheith a' díbliughadh mo náisiúin,</span>
<lb n="1151"/><span>Má chluinim arís choidhche go ngoidfe siad aon chaora</span>
<lb n="1152"/><span>Cuirfe mé sa bpríosún a gcnámha.</span></p>
<lb n="1153"/>
<lb n="1154"/><p><span>III</span>
<lb n="1155"/><span>Dheamhan fear ariamh a tháinig, a Mhairghréad Bhuidhe Ní</span>
<lb n="1156"/><span>Chnáimhsigh,</span>
<lb n="1157"/><span>Ag a dtiocfadh dhó a bheith gáibhtheach ná fialmhar,</span>
<lb n="1158"/></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1159"/><p><span>Gurab aici-se bhí an t-árus 'nár dubhradh ariamh Deo gratias,</span>
<lb n="1160"/><span>Agus tá fhios ag Rígh na ngrásta gur fíor sin.</span>
<lb n="1161"/><span>Chonnaic mise lá a raibh puca ortha agus mála</span>
<lb n="1162"/><span>Agus Neddy beag 'na pheáitse taobh thiar di</span>
<lb n="1163"/><span>A mhic na caillighe gránna, falaigh . . .</span>
<lb n="1164"/><span>Nár facthas ariamh snáithe . . . .</span></p>
<lb n="1165"/>
<lb n="1166"/><p><span>IV</span>
<lb n="1167"/><span>Is tusa féin an séacla, a aisioc síl an éisg,</span>
<lb n="1168"/><span>A chum críon, caithte, caol is tá a léas ort,</span>
<lb n="1169"/><span>Meise a' dul dot' fhéachaint le barr mo lainne géire</span>
<lb n="1170"/><span>Mo sgaoileadh . . .  chugad ar faobhar agus ní háin duit.</span>
<lb n="1171"/><span>Má bhí tú i mbrón gan léargus agus gur spiorad thú bhí i ngéibheann</span>
<lb n="1172"/><span>I n-ifrionn thíos dá phléidh leis na deamhnaibh</span>
<lb n="1173"/><span>A chum buidhe . . na gréise agus a dhíoghadh na n-arc, ní féidir ?</span>
<lb n="1174"/><span>Go dtiubhrfair leat an chraobh uainn thar sáile.</span></p>
<lb n="1175"/>
<lb n="1176"/><p><span>V</span>
<lb n="1177"/><span>A Cheirbligh an tsúgaigh, níor dheas duit bualadh fúmsa</span>
<lb n="1178"/><span>Ná mise a dhul ag múnadh do léighinn duit</span>
<lb n="1179"/><span>Gur dhearcus ar an uartan ? 's tú ag imtheacht ar an súighe ?</span>
<lb n="1180"/><span>Do bhalcuisí ar do ghlúiní agus tú dá bhféachaint.</span>
<lb n="1181"/><span>........</span>
<lb n="1182"/><span>........</span>
<lb n="1183"/><span>........</span>
<lb n="1184"/><span>........</span>
<lb n="1185"/>
<pb n="41"/></p>
<lb n="1186"/>
<lb n="1187"/><p><span>ARD Bhéara</span>
<lb n="1188"/><span>23H34, l. 84</span></p>
<lb n="1189"/>
<lb n="1190"/><p><span>Níl rud ó fhlaithis dhá mb'fhéidir a aithris</span>
<lb n="1191"/><span>Nach . . . .  casadh i nArd Bhéara</span>
<lb n="1192"/><span>Bíonn cuach ar crann ann dá fhuaire an mhaidin</span>
<lb n="1193"/><span>Smóilín, druid agus céirseach.</span>
<lb n="1194"/><span>Cúpla ? breágh sásta fuair cliú agus ceannas</span>
<lb n="1195"/><span>Giúistís Conas, Mac Dé leis,</span>
<lb n="1196"/><span>Níl cúirt ná caisleán ón Mumhain go Teamhair</span>
<lb n="1197"/><span>Nár ghluais an t-ard-fhlaith ar féile ?</span>
<lb n="1198"/></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="1199"/><p><span>Bzzzzz1905c 19</span>
<lb n="1200"/><span>UzzzzzSeán Mac Conmara</span>
<lb n="1201"/><span>1. ANTOINE MHAC CONMARA.</span></p>
<lb n="1202"/>
<lb n="1203"/><p><span>I</span>
<lb n="1204"/><span>Tá Sgoith Imligh i n-imnidhe ó rinne sí an t-ár,</span>
<lb n="1205"/><span>Tá do mhuintir a' cuimhniú ort de oidhche is de lá;</span>
<lb n="1206"/><span>Ní raibh cuimsiú ar t-inntleacht a' gabháil an bháid,</span>
<lb n="1207"/><span>Ach suaimhneas go bhfágha t'intinn i bhflaithis na ngrást,</span></p>
<lb n="1208"/>
<lb n="1209"/><p><span>II</span>
<lb n="1210"/><span>Fuaireas tuairisg a d'fhág buadhartha mé i gcaitheamh mo shaoghail</span>
<lb n="1211"/><span>Gur fuadaigheadh ó thuaidh thú de Charraig Mhic Aodha;</span>
<lb n="1212"/><span>Bhí an uair ann ag ar fuagraigheadh dhuit flaithis na naomh,</span>
<lb n="1213"/><span>Ach dhá ngluaisteá sáthách luath bheitheá slán i gcaladh i dtír,</span></p>
<lb n="1214"/>
<lb n="1215"/><p><span>III</span>
<lb n="1216"/><span>Sé mo léan géar nár éag mé sul dá bhfaca mé an t-ár;</span>
<lb n="1217"/><span>An ceathrar i n-éinfheacht ag iarraidh reillig' ar tráigh;</span>
<lb n="1218"/><span>Chaill mé mo raedharc agus, mo léan géar, tá mo mhisneach ar lár,</span>
<lb n="1219"/><span>Agus arís go lá an tSléibhe ní éileócha mé eangach ná bád.</span></p>
<lb n="1220"/>
<lb n="1221"/><p><span>IV</span>
<lb n="1222"/><span>Sé fuisgí Tom Sheáin a d'fhágaibh mise gan mac;</span>
<lb n="1223"/><span>Ní fheicfead go bráth ar tráigh ná ar tuile thú ag teacht,</span>
<lb n="1224"/><span>Sé mo chreach is mo chrádh bhí do bhád ag imtheacht sa bhfeacht,</span>
<lb n="1225"/><span>Ní fhillfir go bráth agus d'fhágaibh sin mise faoi lear.</span></p>
<lb n="1226"/>
<lb n="1227"/><p><span>V</span>
<lb n="1228"/><span>A Antoine, nach bodhar thú nach gcluineann mo ghlaoidh?</span>
<lb n="1229"/><span>Agus iné ag ordú thrí mo chodladh bheith leat insa tuinn;</span>
<lb n="1230"/><span>Fir an domhain agus fághaim roghain orthu go dtiubhrfainn slán thú</span>
<lb n="1231"/><span>i dtír,</span>
<lb n="1232"/><span>Ach táim tuirseach agus ní fhághaim codladh agus tá tusa de mo dhíth,</span>
<lb n="1233"/>
<pb n="47"/></p>
<lb n="1234"/>
<lb n="1235"/><p><span>VI</span>
<lb n="1236"/><span>Mo mhallacht-sa féin do Mhac Naeil a rinne an bád</span>
<lb n="1237"/><span>Nár aithris dom féin go raibh an t-éag ina chodladh sa gclár</span>
<lb n="1238"/><span>Ní leigfinn thú féin dá gaobhar ar tuile nó ar tráigh,</span>
<lb n="1239"/><span>Ach sé mo léan géar gur éag tú ar Chaladh Ruadh 'n Áth.</span></p>
<lb n="1240"/>
<lb n="1241"/><p><span>VII</span>
<lb n="1242"/><span>Nach truagh mé ar bord cuain agus gan mo charaid le glaodhach,</span>
<lb n="1243"/><span>Buille gualann ní bhuailfidh dhom go deireadh mo shaoghail;</span>
<lb n="1244"/><span>Chaill mé an cluanaidhe ba suaimhnighe dhár choidir tú ariamh,</span>
<lb n="1245"/><span>Agus tá an buaidhreadh do mo shíor-chuartú agus ní mhairfe mé mí.</span></p>
<lb n="1246"/>
<lb n="1247"/><p><span>2. GABHAR INNSE BEARNA.</span></p>
<lb n="1248"/>
<lb n="1249"/><p><span>I</span>
<lb n="1250"/><span>Tá an gabhar san Ogúl go cluthmhar fá chóta ghlas,</span>
<lb n="1251"/><span>Agus, tá sí gan tuirse i ndiaidh an bogach a shiubhal ar fad,</span>
<lb n="1252"/><span>Cé'n gar tá dhá cheilt, táim fá dheifir is tabhair dhom gar,</span>
<lb n="1253"/><span>Agus seas ag an bhferry go bhfeice tú an bád a' teacht."</span></p>
<lb n="1254"/>
<lb n="1255"/><p><span>II</span>
<lb n="1256"/><span>Agus d'éirigh sí i misneach tráth chonaic sí an bád a' teacht,</span>
<lb n="1257"/><span>Is d'iomair go croidhtheamhail go mbriseadh sí róimpí an feacht,</span>
<lb n="1258"/><span>"Tabhair leat mo mhionnán agus beidh mé do dhiaidh sa mbarc,</span>
<lb n="1259"/><span>Agus fágaim mo mhallacht ag Richardson Caoch gan spark."</span></p>
<lb n="1260"/>
<lb n="1261"/><p><span>III</span>
<lb n="1262"/><span>Agus cuireadh fuair a' mionnán go Delphi na nIarlaí Brún</span>
<lb n="1263"/><span>Agus dubhairt sé nach dtiocfadh i bpower an rate níos mó</span>
<lb n="1264"/><span>Tá Laideán ro-chliste is é ag imtheacht fó shléibhte ceo</span>
<lb n="1265"/><span>Tá an choinfeart gan ceangal is an sionnach gan gabháil go fóill,</span>
<lb n="1266"/>
<pb n="48"/></p>
<lb n="1267"/>
<lb n="1268"/><p><span>IV</span>
<lb n="1269"/><span>Chuir sé ráta ar na hasail tá beannaighthe anuas ó neamh,</span>
<lb n="1270"/><span>Is gur láidir don talamh a shiubhailfe sé an féar a thabhairt glas;</span>
<lb n="1271"/><span>Lobh sé na fataí is nár mhaire sé mí fó shlacht,</span>
<lb n="1272"/><span>Is go gcaillfeadh na capaill na searraigh le féachaint air.</span></p>
<lb n="1273"/>
<lb n="1274"/><p><span>V</span>
<lb n="1275"/><span>"Agus deir siad gur caraid dom tarraingt ar Shíle seal</span>
<lb n="1276"/><span>Go dtiubhradh sí leabaidh dhom sin agus clúid dá teach,</span>
<lb n="1277"/><span>Nuair a d'éireochad sí ar maidin, is a naigín abheith sgiúrtha, glan</span>
<lb n="1278"/><span>Is go dtiubhrainn di an bainne le fata a chuir fá mo chab.</span></p>
<lb n="1279"/>
<lb n="1280"/><p><span>VI</span>
<lb n="1281"/><span>Agus molaim-se an t-oileán tá folláin ag gréin 's ag teas,</span>
<lb n="1282"/><span>Ní áirimhim an ghealach bheir solus ó thuaidh 's ó dheas,</span>
<lb n="1283"/><span>Nuair a éirighim chois cnocáin níl Laideán le blaodhach le m'ais,</span>
<lb n="1284"/><span>Tá rate ar gach bothán 's mo mhionnán ag ól a lacht,"</span></p>
<lb n="1285"/>
<lb n="1286"/><p><span>VII</span>
<lb n="1287"/><span>Agus bheirim-se mo mhallacht do na Fosters atá fá réir,</span>
<lb n="1288"/><span>A sgaoiltí mar mhadraí is a ceangailtí arís le héill,</span>
<lb n="1289"/><span>Ach comhairle uaim duit-se gan imtheacht ón dligheadh tá géar,</span>
<lb n="1290"/><span>Ní rachair ach sgilling is ní blighfear thú arís go héag,</span></p>
<lb n="1291"/>
<lb n="1292"/><p><span>3. A CHLANN A CHUAIDh GO HORLEANS.</span></p>
<lb n="1293"/>
<lb n="1294"/><p>
<lb n="1295"/><span>Nach truagh-Mhuire Síle agus gan suaimhneas le fághail aicí i</span>
<lb n="1296"/><span>gcéin,</span>
<lb n="1297"/><span>Ná caraid le glaodhach ná do shínfeadh ar a fad í insa gcré,</span>
<lb n="1298"/><span>Nó go dtagaidh an aois agus cé'n bhrígh é go gcaille sí an raedharc</span>
<lb n="1299"/><span>Is nó go dtosaighe sí a' blaodhach ar shiubhal oidhche ar a mac as</span>
<lb n="1300"/><span>Orleans</span>
<lb n="1301"/></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="1302"/><p><span>Nuair a théidhim 'un a' bháid bíonn sgáth orm imtheacht liom péin,</span>
<lb n="1303"/><span>Tá an taoille a' tigheacht luath agus níor fhuagair sé a bhfuil tú</span>
<lb n="1304"/><span>faoi réir.</span>
<lb n="1305"/><span>Nuair a thigim thar cuan ar cuairt agus gan gem ach me féin,</span>
<lb n="1306"/><span>Mur' bhfuil an fheamainn ar bruach sé is dual di go n-imtheócha sí</span>
<lb n="1307"/><span>ar strae.</span></p>
<lb n="1308"/>
<lb n="1309"/><p><span>Tá orm cumhaidh i ndiaidh an chúpla a d'imthigh i gcéin,</span>
<lb n="1310"/><span>Mar thóigeadar cúrsa ro-shiúbhlach ó dheas mar an ngréin,</span>
<lb n="1311"/><span>Ach amharc mo shúl mo bhrón ní fheicfead go héag</span>
<lb n="1312"/><span>Ná le glaodhach orm róm, ar dtús i gcaltha ná i gcéibh.</span></p>
<lb n="1313"/>
<lb n="1314"/><p><span>Dhá ndéantá-sa mo chomhairle agus dlúthadh seal eile liom péin,</span>
<lb n="1315"/><span>Ní bheadh d'ionad amú agus bheadh dúthracht fada ar a' léas</span>
<lb n="1316"/><span>Beadh breac ar gach taobh dhíot agus tú ag iomramh go hOileán an</span>
<lb n="1317"/><span>Éisg</span>
<lb n="1318"/><span>Agus b'fhearr sin dar liomsa, ná bheith i gcontabhairt a' dul go</span>
<lb n="1319"/><span>hOrleans.</span></p>
<lb n="1320"/>
<lb n="1321"/><p><span>Cuir chugam leitir fá shéala as Orleans nuair a rachas tú i dtír,</span>
<lb n="1322"/><span>Agus codlóchad le pléisiúr go n-éirighead ar maidin arís,</span>
<lb n="1323"/><span>Chomh fhad 's mhairfeas mise beó i nÉirinn ní thréigfead mo</span>
<lb n="1324"/><span>chumann, sí Brighid,</span>
<lb n="1325"/><span>Is má thig sí i n-éifeacht béidh féidhm ag imtheacht sa tír.</span></p>
<lb n="1326"/>
<lb n="1327"/><p><span>Duine ar mo thréarthaí ach ní féidir a ghrádhchan le mnaoi,</span>
<lb n="1328"/><span>Nuair a phósann siad céilí bíonn an sgéal acú i n-aghaidh na haois,</span>
<lb n="1329"/><span>Is mall é buille an aoin-uird agus ní théachtann sé, an goradh i mbrígh,</span>
<lb n="1330"/><span>Agus mar sin a bhéas sé ag a' té a fágfar i n'aonraic i ndeireadh a shaoghail.</span>
<lb n="1331"/>
<pb n="50"/></p>
<lb n="1332"/>
<lb n="1333"/><p>
<lb n="1334"/><span>4. RUAIDHRÍ O CATHÁIN.</span></p>
<lb n="1335"/>
<lb n="1336"/><p><span>I.</span>
<lb n="1337"/><span>Is a Ruaidhrí, is mór an sgéal</span>
<lb n="1338"/><span>Nach raibh tú i n-éifeacht fad ó ariamh</span>
<lb n="1339"/><span>I nEachdhruim, 'sé mo léan,</span>
<lb n="1340"/><span>A raibh na Gaedhil dá ngearradh siar.</span>
<lb n="1341"/><span>Thóigfeá bratach Éireann</span>
<lb n="1342"/><span>'Gus le féidhm do chaithfeá í,</span>
<lb n="1343"/><span>Is dá gcuirtí coróin Ríogh Séamas ort,</span>
<lb n="1344"/><span>Cia d'éileochadh a baint díot?</span></p>
<lb n="1345"/>
<lb n="1346"/><p><span>II.</span>
<lb n="1347"/><span>Is a Ruaidhrí, is mór an staid dom</span>
<lb n="1348"/><span>Leath do cháilidheacht a chur síos,</span>
<lb n="1349"/><span>I gcionn do mhaide láimhe,</span>
<lb n="1350"/><span>Agus do shreang 'ad ina thaobh.</span>
<lb n="1351"/><span>Is iomdha fear a d'fhéach tú</span>
<lb n="1352"/><span>Agus réab tú amach a ndligheadh</span>
<lb n="1353"/><span>Is thug tú an barr ó Éirinn</span>
<lb n="1354"/><span>As gach gábhadh dhár ghabh tú thríd.</span></p>
<lb n="1355"/>
<lb n="1356"/><p><span>III.</span>
<lb n="1357"/><span>Is a Mhichíl Phádhraic Ruaidhrí,</span>
<lb n="1358"/><span>Thug tú an buaidh leat thar an gCaol,</span>
<lb n="1359"/><span>Agus amuigh i n-Inse Guaire</span>
<lb n="1360"/><span>Fuair mé tuairisg ar do ghníomh.</span>
<lb n="1361"/><span>Anois ó táim 'mo chléireach</span>
<lb n="1362"/><span>Is gur féidir liom a sgríobh,</span>
<lb n="1363"/><span>An dá chineadh a chur le chéile,</span>
<lb n="1364"/><span>Agus dubhshlán Éireann a gcur síos.</span></p>
<lb n="1365"/>
<lb n="1366"/><p><span>IV.</span>
<lb n="1367"/><span>Mo ghrádh thú, a Shéamais Bháitéir</span>
<lb n="1368"/><span>Chuir tú Pháidín Thomáis síos,</span>
<lb n="1369"/></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="1370"/><p><span>Is gurb é rud a dubhairt an Eáglais.</span>
<lb n="1371"/><span>"Gabh do pháidrín is ná bí a' bruighin,"</span>
<lb n="1372"/><span>Teacht na Féile Pádhraic</span>
<lb n="1373"/><span>Tiocfaidh an cás seo ar ais arís,</span>
<lb n="1374"/><span>Agus beidh Ruaidhrí flaith sáthach láidir</span>
<lb n="1375"/><span>Is déanam ceannphuirt de Sheán Aodha.</span></p>
<lb n="1376"/>
<lb n="1377"/><p><span>V.</span>
<lb n="1378"/><span>'Séard dubhairt an Generálaí Tomson</span>
<lb n="1379"/><span>Le Blácach Rinne Mhaoil</span>
<lb n="1380"/><span>Gur mór a chaill an bhainríoghain</span>
<lb n="1381"/><span>Nach raibh an dream sin faoi n-a riar;</span>
<lb n="1382"/><span>Bheadh Bheailigint as Flanders ann</span>
<lb n="1383"/><span>Gan chaint ar Phórtuigí,</span>
<lb n="1384"/><span>Ruaidhrí bheith 'na cheannphuirt</span>
<lb n="1385"/><span>Is bheadh an Fhrainnc acu gan pighinn.</span></p>
<lb n="1386"/>
<lb n="1387"/><p><span>VI.</span>
<lb n="1388"/><span>Sheol mé in mo bhád</span>
<lb n="1389"/><span>As Innis Beárnan go Rinn Mhaoil,</span>
<lb n="1390"/><span>Ag an oileáinín taobh thall de</span>
<lb n="1391"/><span>Le a mbíonn árus ag na naoimh;</span>
<lb n="1392"/><span>Casadh orm an Dálach.</span>
<lb n="1393"/><span>Is níor bh'áil liom é a theacht róm;</span>
<lb n="1394"/><span>Labair sé go fállsa</span>
<lb n="1395"/><span>Briseadh an sábh is níl sé i dtiúin.</span></p>
<lb n="1396"/>
<lb n="1397"/><p><span>5. NEILEACH.</span></p>
<lb n="1398"/>
<lb n="1399"/><p><span>Lá breágh dhár éirigh mé ar árd-Innis Beárnan</span>
<lb n="1400"/><span>Chonaic mé an phláinéad faoi dhuibhthin is faoi cheo,</span>
<lb n="1401"/><span>Is go mb' airde a cuid deataighe ná ceo Bhéal a' Mháma,</span>
<lb n="1402"/><span>Agus chriothnóchadh sí tráigheanna Chonndae Mhuigh Eo!</span>
<lb n="1403"/></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="1404"/><p><span>Gheárr sí an aithgiorra soir thrí na sléibhte;</span>
<lb n="1405"/><span>I n-aicill Mhám Éan a chuaidh sí 'un suain;</span>
<lb n="1406"/><span>Anoir léi ar maidin is í sa reacht céadna</span>
<lb n="1407"/><span>Gur ghlan sí Ceann Léime is Béal Calthaidh taobh thuas.</span></p>
<lb n="1408"/>
<lb n="1409"/><p><span>Nír fhéad mise samhail ariamh a chur léithi</span>
<lb n="1410"/><span>Ach ifrionn a' séideadh lé neart a cuid guail</span>
<lb n="1411"/><span>Ó d'fhág sí Ceann Acla go gob Innis Téaguil</span>
<lb n="1412"/><span>Go bhfaca na céadtha í a' tigheacht ar an gcuan.</span>
<lb n="1413"/><span>Nach mór a frítheadh mise agus fuireach ag Síle</span>
<lb n="1414"/><span>Nuair a chonaic mé an t-iongnadh amach os mo chomhair,</span>
<lb n="1415"/><span>An band ar an bhfairrge a' seinnm gan sgíth ar bith</span>
<lb n="1416"/><span>Is níor bhfearr liom na mílte ná imtheacht ar bórd.</span></p>
<lb n="1417"/>
<lb n="1418"/><p><span>Racha mé i mbannaí gur ní i n-agh' nádúir</span>
<lb n="1419"/><span>Do Dhomhnall a bheith a' trácht ar a ghnotha níos mó,</span>
<lb n="1420"/><span>An uair nach raibh gléas aige a chuirfeadh ó shnámh í,</span>
<lb n="1421"/><span>Agus 'fhusacht dó a báthadh ar thóin an Phuill Mhóir!</span>
<lb n="1422"/><span>Ba láidre a' teacht í ná neart Fhianna Éireann,</span>
<lb n="1423"/><span>Ná Hector a d'fhéachadh a neart ag an Traoi;</span>
<lb n="1424"/><span>Ba luaithe í ná an capall ab fhearr a bhí i mBréachmhuigh,</span>
<lb n="1425"/><span>Gan snáithe den éadach ach teine agus gual.</span></p>
<lb n="1426"/>
<lb n="1427"/><p><span>Rachad go Gaillimh agus caithfe mé tréimhse ann,</span>
<lb n="1428"/><span>Gheobhfad caipín repéil don chreideamh is cóir;</span>
<lb n="1429"/><span>Tiubharfar an fhairrge suas thrí na sléibhte;</span>
<lb n="1430"/><span>Béidh saothrú dhá réir ann agus bochtóchaidh an Choróin.</span>
<lb n="1431"/><span>Rachad don Fhrainnc leis an mbainríoghain 'un pléisiúir,</span>
<lb n="1432"/><span>Béidh páirt den Ghearmáinn aicí marbh go fóill,</span>
<lb n="1433"/><span>Ach cia'n mhaith a bhfaca tú ar thalamh na hÉireann?</span>
<lb n="1434"/><span>'Sí Neileach an réalta agus maireann sí beo.</span>
<lb n="1435"/></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="1436"/><p><span>I gCaladh na hInse 'seadh chonaic mé an t-iongantas</span>
<lb n="1437"/><span>Nach bhfeicfe mé arís, dá mairinn choidh' beo,</span>
<lb n="1438"/><span>Long ar an bhfairrge agus lucht os cionn dlighidh aicí,</span>
<lb n="1439"/><span>Agus Neileach 'na suidheadh ar an lacard dá gabháil -</span>
<lb n="1440"/><span>Bhaluigh sí tharm mar shiolla den ghaoith</span>
<lb n="1441"/><span>Agus d'fhágaibh Rinn Mhaoile gan imirt gan ól,</span>
<lb n="1442"/><span>Mo mhisneach a chaill mé agus gur le donacht a bhí mé</span>
<lb n="1443"/><span>Nach rachainn i dtír leat go Conndae Mhuigh Eo -</span></p>
<lb n="1444"/>
<lb n="1445"/><p><span>Bhí beirt is na slataí is fear eile a' rífeáil</span>
<lb n="1446"/><span>Ba cosamhail le luing í bheadh ag imtheacht faoi cheo,</span>
<lb n="1447"/><span>A d'fhágaibh a seacht mallacht ag Gairbhín sgríobhtha</span>
<lb n="1448"/><span>Is go Caladh na hInse ní fhillfidh go deo.</span>
<lb n="1449"/><span>Bhí ceathrar 'un tosaigh agus iad i n-a léinidh</span>
<lb n="1450"/><span>Agus fear eile a' féachaint i n-aireachas chruaidh,</span>
<lb n="1451"/><span>Ar dhoimhneacht na fairrge is dá tomhas leobh 'na péirsí</span>
<lb n="1452"/><span>Agus is meathta fríoth Éire is í a leigean den chuan.</span></p>
<lb n="1453"/>
<lb n="1454"/><p><span>An ceathramhadh lá fichead a d'imthigh Neil Mhór uainn</span>
<lb n="1455"/><span>Agus thóig sí na seólta 'un na fairrge siar,</span>
<lb n="1456"/><span>A' gabháil leis na Blasgaeid a' tigheacht an trathnóna</span>
<lb n="1457"/><span>A mhéaduigh an ceo is an duibhthean 'na dhiaidh;</span>
<lb n="1458"/><span>Tháinig sé garbh agus chuaidh sí ar chúrsaí</span>
<lb n="1459"/><span>Agus chaill sí an triúr ab fhearr insan rian;</span>
<lb n="1460"/><span>Chuaidh sí don Tuircéis an chéad mhí den fhoghmhar</span>
<lb n="1461"/><span>Gur cuireadh an choróin uirthi i láthair an Ríogh.</span></p>
<lb n="1462"/>
<lb n="1463"/><p><span>A Tim 'Conamara, má ghníonn tú mo chomhairle,</span>
<lb n="1464"/><span>Ceannócha mé stiúir dhuit is culaith mhaith sheoil,</span>
<lb n="1465"/></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="1466"/><p><span>Go dtéidh tú ar an mBeirtráigh an chéad lá den fhóghmhar</span>
<lb n="1467"/><span>Go dtóige tú an duais uath' ag Poll Báid an Chuain Mhóir;</span>
<lb n="1468"/><span>Má théidheann sé chomh gar dhuit is go gcuirfhidhear un cúrsa thú</span>
<lb n="1469"/><span>Lé cuim an trathnóna nó ag éirghe don ló</span>
<lb n="1470"/><span>Is lé neartú na fearthainne 'seadh a dhéanfamaid dúiseacht</span>
<lb n="1471"/><span>Is béidh an fríghdeóir dhá phlúchadh lé stoirm is gaoith mhóir.</span></p>
<lb n="1472"/>
<lb n="1473"/><p><span>Tá aos óg an bhaile seo a' leanamhaint a chéile;</span>
<lb n="1474"/><span>Níl choimhthigheach ach éanacha Chonndaé Mhuigh Eo;</span>
<lb n="1475"/><span>An bhean a bhí agam a shníomh mo chuid bréidín,</span>
<lb n="1476"/><span>Caithfe mé féachaint a bhfuil sí ar an ról.</span>
<lb n="1477"/><span>Gráinne na gCearrbhach an bhean a bhí siamsamhail -</span>
<lb n="1478"/><span>Col-ceathar a bhí sí ag Neileach faoi dhó</span>
<lb n="1479"/><span>Stop sí go fearamhail na duis as na píopaí;</span>
<lb n="1480"/><span>Bhí an teach gan aoin-tsiamsa go dtáinig Mills Mór.</span></p>
<lb n="1481"/>
<lb n="1482"/><p><span>Cuirfidhear géar-sgrúdú air agus ruaigfidhear i gcéin é</span>
<lb n="1483"/><span>Is béidh Brighdín Níc Naéil a' sileadh na ndeór;</span>
<lb n="1484"/><span>Tá Diarmuid ar creathaí agus is rí-bheag an sgéal é</span>
<lb n="1485"/><span>Tá an bhruinneall faoi éicliops fhad is mhairfeas sí beo -</span>
<lb n="1486"/><span>Sgannruigh sí Acaill agus an siúbhal a bhí léithi</span>
<lb n="1487"/><span>Agus bhaluigh sí Arainn an lá sin ó ló;</span>
<lb n="1488"/><span>Go Béal Feirste bhí a 'tarraingt, 'sé a d'aithris a máta,</span>
<lb n="1489"/><span>Gur sháruigh sí an Argó ag imtheacht lé sgód.</span></p>
<lb n="1490"/>
<lb n="1491"/><p><span>6. NEILEACh MhÓR.</span></p>
<lb n="1492"/>
<lb n="1493"/><p><span>Agus, a Neileach Mhór, mo mhíle stór,</span>
<lb n="1494"/><span>Gan mé leat ar bhord na luinge</span>
<lb n="1495"/><span>A' seinnm cheóil 's ag iomchar seoil</span>
<lb n="1496"/><span>Go mbaluighead cóstaí Fhraoichil.</span>
<lb n="1497"/></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="1498"/><p><span>Racham lé cóir go hInnis Bó-finn,</span>
<lb n="1499"/><span>Gheobhfamaid beóir is fíon ann,</span>
<lb n="1500"/><span>Agus amuigh i gCeann Bóirne racham 'un comhnuidhe</span>
<lb n="1501"/><span>Agus gheobhfam lóistín oidhche ann.</span></p>
<lb n="1502"/>
<lb n="1503"/><p><span>Níl aoin-cheárd i bhfus ná thall</span>
<lb n="1504"/><span>Nár shiúbhail mé a' déanamh pléisiúir</span>
<lb n="1505"/><span>Aon aon amháin a bhí in mo láimh</span>
<lb n="1506"/><span>Nuair a fuair mé an cárta déidheanach.</span>
<lb n="1507"/><span>Leag mé mámh go dlúth lé clár</span>
<lb n="1508"/><span>'Gus ba mhaith an airle a dhéanamh,</span>
<lb n="1509"/><span>Agus ní chuirfinn mo gheall nach bhfuil fear san áit</span>
<lb n="1510"/><span>Nách bhfuil sáthach sásta in' intinn.</span>
<lb n="1511"/></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="1512"/><p><span>Bzzzzz1905c 19</span>
<lb n="1513"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="1514"/><span>1. DOMHNALL MEIRGEACH.</span></p>
<lb n="1515"/>
<lb n="1516"/><p><span>Ar bord Loch Céis do hoileadh mé féin,</span>
<lb n="1517"/><span>Agus sí an fhairrge mo fhréamh dhúthchais,</span>
<lb n="1518"/><span>Níl baile cuain dá dtéidhim nach bhfuil barr glas ar an bhféar,</span>
<lb n="1519"/><span>Ach níl fasgaidh ach i bhfraoch na dumhaighe.</span>
<lb n="1520"/><span>Dhá n-abruighinn nach í an bhréag nach dtig solus ar an ngréin</span>
<lb n="1521"/><span>Agus torthaí ar an gcraobhín chúmhra,</span>
<lb n="1522"/><span>Éanlaith an aeir os iad is deise guth béil,</span>
<lb n="1523"/><span>Thugadar uilig go léir a gcúl dom.</span></p>
<lb n="1524"/>
<lb n="1525"/><p><span>Níl sé ráithe agus seachtmhain ó d'fhágaibh mé an baile</span>
<lb n="1526"/><span>Agus mé lán de spuir agus de éadach,</span>
<lb n="1527"/><span>Níor shanntuigh mé beannacht máthar na athar,</span>
<lb n="1528"/><span>Cidh gur náireach é mo chleas le déanamh.</span>
<lb n="1529"/><span>Ach a stáid-bhruinneall mhaiseach, chiúin chiallmhar, chneasta,</span>
<lb n="1530"/><span>Déan thusa do leas más féidir,</span>
<lb n="1531"/><span>Ach slán cháth' fón tseagal fágaim féin agad,</span>
<lb n="1532"/><span>Agus d'fhágaibh sin mo chreach-sa déanta.</span>
<lb n="1533"/></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="1534"/><p><span>Tabhair mo bheannacht agus mo phóg leatsa insa ród,</span>
<lb n="1535"/><span>Mar bheith siolla den ghlór ghaoithe</span>
<lb n="1536"/><span>Go Connachta bhreágh an tsóigh, bhí toilteanach cóir</span>
<lb n="1537"/><span>Ar imirt agus ar ól a dhéanamh.</span>
<lb n="1538"/><span>Nár mhinic sin sa ló mo mheisge is í mór</span>
<lb n="1539"/><span>Agus mé ag éisteacht le glórtha Muimhneach,</span>
<lb n="1540"/><span>Ach a' té is glice ar bith dhá bpór ní thuigeann sé go fóill</span>
<lb n="1541"/><span>Siolla de mo ghlórtha díreach.</span></p>
<lb n="1542"/>
<lb n="1543"/><p><span>Mó léan agus deacair ar an gcéad duine a cheap é</span>
<lb n="1544"/><span>Mar ghléas déanta beatha é an pósadh,</span>
<lb n="1545"/><span>Ach slán agus céad do mo mháithrín bhoicht féin</span>
<lb n="1546"/><span>Is uirthí a ghoill mo chás-sa go brónach.</span>
<lb n="1547"/><span>A óig-fhir dheasa, cuimhnigí ar ghéar-chuing 'ur n-athar,</span>
<lb n="1548"/><span>Déanaidh 'ur leas agus ná pósaidh,</span>
<lb n="1549"/><span>Beidh sibh-se gan rath ar an gcéad mhí de earrach,</span>
<lb n="1550"/><span>Beidh 'ur maoil-sgian a' feannadh 'ur mbóllaigh.</span></p>
<lb n="1551"/>
<lb n="1552"/><p><span>Mo chreach Ó! agus mo dhíth, nách aigeanta do bhíos</span>
<lb n="1553"/><span>Ag éirghe in mo thigh Dia Domhnaigh,</span>
<lb n="1554"/><span>As sin go dtí an oidhch' b'éigean damh-sa luighe</span>
<lb n="1555"/><span>Ar leabaidh agus mé tinn go brónach.</span>
<lb n="1556"/><span>Ós dom a bhí i ndán gur caitheadh liomsa saighead</span>
<lb n="1557"/><span>Gur leagadh mé ar shúil bóthair,</span>
<lb n="1558"/><span>Mo chumann go deo le mnaoi ní leigfe mise arís</span>
<lb n="1559"/><span>Dhá dtagainn féin slán ón méid seo.</span>
<lb n="1560"/></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="1561"/><p><span>A athair ó! na ruan, nach meathta an chúis</span>
<lb n="1562"/><span>Le gur chuir tú le buaidhreadh an tsaoghail mé,</span>
<lb n="1563"/><span>Chuir tú do dhúil i n-airgead na Muaidhe</span>
<lb n="1564"/><span>Agus i speadóga dubha an tsléibhe.</span>
<lb n="1565"/><span>Narbh fhearr dhuit-se ar dtús mo cheangal go dlúth</span>
<lb n="1566"/><span>Le cailín fada, fionn, gléigeal</span>
<lb n="1567"/><span>A d'imreochadh a cúig ar chluiche na lúb</span>
<lb n="1568"/><span>Agus a chaithfeadh go subhach saoghal liom.</span></p>
<lb n="1569"/>
<lb n="1570"/><p>
<lb n="1571"/><span>2. AIFÍ MHAC GHIOBÚIN.</span>
<lb n="1572"/><span>File an-aithnid, CCT.</span></p>
<lb n="1573"/>
<lb n="1574"/><p><span>A phlúr agus a sgoith na Féinne</span>
<lb n="1575"/><span>Agus ughdar ceart a' Bhéarla,</span>
<lb n="1576"/><span>Ba tú an buinneán breágh gan aon locht</span>
<lb n="1577"/><span>Ó bhfréimh go dtí an bárr.</span>
<lb n="1578"/><span>Sé mo léan! is luath a d'éag tú</span>
<lb n="1579"/><span>Thiar i n-iargcúl Éireann,</span>
<lb n="1580"/><span>Gan éinneach de do ghaolta</span>
<lb n="1581"/><span>Le do bhréagadh os cionn cláir.</span></p>
<lb n="1582"/>
<lb n="1583"/><p><span>Nach iomdha marcach spéireamhail</span>
<lb n="1584"/><span>Agus cúlóg dhathamhuil ghléasta</span>
<lb n="1585"/></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="1586"/><p><span>A thiocfadh ort a' féachaint</span>
<lb n="1587"/><span>Agus tú déigheanach 'un a' bháis.</span>
<lb n="1588"/><span>Ach merach a' chinneamhaint a gheall Mac Dé dhuit</span>
<lb n="1589"/><span>Bheith do shochraoid leath le hÉirinn,</span>
<lb n="1590"/><span>Na gárthaí "Beannacht Dé leat</span>
<lb n="1591"/><span>Agus go dtéidh tú ar staid na ngrást."</span></p>
<lb n="1592"/>
<lb n="1593"/><p><span>Ní binne a labhruigheas éanlaith</span>
<lb n="1594"/><span>Faoi bhruach na coilleadh craobhaighe,</span>
<lb n="1595"/><span>Tá an lon dubh an chuach 's a' chéirseach</span>
<lb n="1596"/><span>Gan aon smid amháin.</span>
<lb n="1597"/><span>Tá an smóilín mhilis, bhéilbhinn</span>
<lb n="1598"/><span>Agus na faoilleáin gheala a' géar-ghol,</span>
<lb n="1599"/><span>Tá an eala ar bhruach Loch Éirne</span>
<lb n="1600"/><span>Agus ní féidir léithi snámh.</span></p>
<lb n="1601"/>
<lb n="1602"/><p><span>Níl measaí ar bharraí géaga</span>
<lb n="1603"/><span>Ná torthaí a' tigheacht i n-éifeacht</span>
<lb n="1604"/><span>Níl an teas mar bhí ins an ngréin ghil</span>
<lb n="1605"/><span>Ná an féar glas a' fás.</span>
<lb n="1606"/><span>Tá an ghealach agus na réaltaí</span>
<lb n="1607"/><span>Faoi dhuibhthean agus faoi éicliops,</span>
<lb n="1608"/><span>Ó d'imthigh croidhe na féile</span>
<lb n="1609"/><span>Thug an chraobh leis as gach ceard.</span></p>
<lb n="1610"/>
<lb n="1611"/><p><span>Cuireadh fuair a' péarla</span>
<lb n="1612"/><span>Go flaithis Dé 'un an fhéasta,</span>
<lb n="1613"/><span>Agus beidh daoine uaisle a' géar-ghol</span>
<lb n="1614"/><span>Gan léigheann a bheith ag a gclainn;</span>
<lb n="1615"/></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="1616"/><p><span>Is tá an taobh seo ó dheas de Éire</span>
<lb n="1617"/><span>Gan oideas ceart ag éinneach,</span>
<lb n="1618"/><span>Níl spóirt ar bith ná pléisiúr</span>
<lb n="1619"/><span>Ag éinne le fághail.</span></p>
<lb n="1620"/>
<lb n="1621"/><p><span>Is measa liom ná an méid sin</span>
<lb n="1622"/><span>An buaidhreadh atá ar Ghaedheala</span>
<lb n="1623"/><span>An sméar mhullaigh a ghabháil go léig orthú</span>
<lb n="1624"/><span>Le héagcóir is le feall:</span>
<lb n="1625"/><span>Is gurb as Cill Alaidh a ghluais a' dé-smál</span>
<lb n="1626"/><span>A dhíbir sinn ó chéile,</span>
<lb n="1627"/><span>Na Franncaigh a thigheacht go hÉire,</span>
<lb n="1628"/><span>Mo léan agus mo chrádh.</span></p>
<lb n="1629"/>
<lb n="1630"/><p><span>An sean-fhocal agus ní bréag é;</span>
<lb n="1631"/><span>Coidir agus ná taobhuigh</span>
<lb n="1632"/><span>An coimhthigheach choidhch' má fhéadair</span>
<lb n="1633"/><span>Agus beidh tú níos fearr;</span>
<lb n="1634"/><span>Is gurb é a chuala mé ag gach éin-neach</span>
<lb n="1635"/><span>Gur mairg ariamh a thréigeas</span>
<lb n="1636"/><span>A dhúithche féin ná a ghaolta</span>
<lb n="1637"/><span>Agus a bheith in'aonraic go bráthach.</span></p>
<lb n="1638"/>
<lb n="1639"/><p><span>Mo chreach agus mo léan géar</span>
<lb n="1640"/><span>Sé Aifí a fuair le léigheadh é,</span>
<lb n="1641"/><span>Is fada siar i gcéin</span>
<lb n="1642"/><span>A dearnadh éagcóir air is feall.</span>
<lb n="1643"/><span>Is níl clúid ná ceárd de Éirinn</span>
<lb n="1644"/><span>A dtiocfadh anshógh air na géibheann</span>
<lb n="1645"/><span>Nach iomadh fear breágh spéireamhail</span>
<lb n="1646"/><span>A d'éireochadh ina pháirt.</span>
<lb n="1647"/></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="1648"/><p><span>Bzzzzz1832lsc 19T</span>
<lb n="1649"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="1650"/><span>MO SHLÁN LEAT, A MHURUISG</span></p>
<lb n="1651"/>
<lb n="1652"/><p><span>3. MO SHLÁN LEAT, A MHURUISG</span></p>
<lb n="1653"/>
<lb n="1654"/><p><span>An t-Athair Liam a Búrc</span>
<lb n="1655"/><span>23H32</span></p>
<lb n="1656"/>
<lb n="1657"/><p><span>Mo shlán leat, a Mhuruisg bhreagh, shéimhigh, shuairc,</span>
<lb n="1658"/><span>'S do na sléibhtibh breagha meala bhí a ndeas agus a dtuaidh,</span>
<lb n="1659"/><span>Bu bhinne liom guth crotaighe a' siubhal ar an tráigh</span>
<lb n="1660"/><span>Ná ceólta na cruinne an taobh-seo den Chlár.</span></p>
<lb n="1661"/>
<lb n="1662"/><p><span>Gheall mé gan amhras úmhlacht don chléir,</span>
<lb n="1663"/><span>Is mo thoil féin a shéanadh ar a toil-san go léir.</span>
<lb n="1664"/><span>Isé sin a d'fhág mise insa tír seo go buan,</span>
<lb n="1665"/><span>Nó ní thréigfinn-se Muruisg ná aoibhneas na gcuan.</span></p>
<lb n="1666"/>
<lb n="1667"/><p><span>Má mhairim-se féin go ngoiridh an chuach</span>
<lb n="1668"/><span>Rachad-sa go Muruisg is déanfad ann mo chuairt;</span>
<lb n="1669"/><span>Níl na daoine annseo mar chleacht mise saothamhuil ná suairc</span>
<lb n="1670"/><span>Ach mar íomháigh de dhair choille a snoidhfidhe le tuaigh.</span></p>
<lb n="1671"/>
<lb n="1672"/><p><span>Freagra le Seán O Móráin.</span></p>
<lb n="1673"/>
<lb n="1674"/><p><span>Bíonn fraoch cruaidh, casta thiar ar a gCruaich,</span>
<lb n="1675"/><span>Bíonn sioc uirthi, fearthainn, gaoth, sneachta agus fuacht,</span>
<lb n="1676"/><span>Ní faochain a chleachtamar-ne ná báirnigh cladaigh chruaidh</span>
<lb n="1677"/><span>Ach arán sleamhain cruithneachta, 's ní raibh sugh na heórna uainn,</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="1678"/><p><span>Mur mbéinn-se a' géilleadh do Rígh na ndúl</span>
<lb n="1679"/><span>Is dá chléir ro-bheannuighthe ag ar fhág sé gach cumhacht</span>
<lb n="1680"/><span>Ni leigfinn féin masladh na tíre ar fad 'un siubhal</span>
<lb n="1681"/><span>Le aon neach dhá maireann, ná leat-sa, a Athair Uilliam a Búrc.</span></p>
<lb n="1682"/>
<lb n="1683"/><p><span>4. DORAIDh BRAOIN.</span>
<lb n="1684"/><span>23H32, l. 19.</span></p>
<lb n="1685"/>
<lb n="1686"/><p><span>A Mháire, a ruain-chroidhe, gluais uait liom-sa</span>
<lb n="1687"/><span>Is fág-sa Mac Húgó i dtulán fraoich,</span>
<lb n="1688"/><span>Agus má thigeann ort cumhaidh ná galra dubhach</span>
<lb n="1689"/><span>Fáisg go dlúth mé le do chroidhe.</span>
<lb n="1690"/><span>Dhéanfainn umhlú dhuit ar mo ghlúinibh</span>
<lb n="1691"/><span>Agus ceol gan chunntas ar mo phíob,</span>
<lb n="1692"/><span>Is ar ghabháil anonn thrí Chaiseall Mumhan dúinn,</span>
<lb n="1693"/><span>Slán gan cumhaidh leat, a Dhoraidh Braoin.</span></p>
<lb n="1694"/>
<lb n="1695"/><p><span>Shiubhail mé Tuadh-Mhumhain, bailte móra,</span>
<lb n="1696"/><span>Sléibhte ceó agus eanaigh fraoigh,</span>
<lb n="1697"/><span>Corcaigh na gcuan agus Béal Atha na Sluaghadh,</span>
<lb n="1698"/><span>Agus chugad anuas go Gaillimh arís.</span>
<lb n="1699"/></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="1700"/><p><span>Chaith mé trí ráithe ar bord i gCionn tSáile</span>
<lb n="1701"/><span>A' glaodhach ar mo chárt agus a' seinnm ar mo phíob,</span>
<lb n="1702"/><span>Macasamhail mo ghrádh-sa ní fhaca mé sa walk sin</span>
<lb n="1703"/><span>Go dtáinig mé san áit sin, Doraidh Braoin.</span></p>
<lb n="1704"/>
<lb n="1705"/><p><span>Níl ach bliadhain agus ráithe ó tháinig mé don áit seo,</span>
<lb n="1706"/><span>Agus sé sin d'fhág mé taobh-lag tinn,</span>
<lb n="1707"/><span>Tá mo chroidhe-sa brúidhte, briste,</span>
<lb n="1708"/><span>Is i gceolta cruite ní chuirim suim.</span>
<lb n="1709"/><span>..............</span>
<lb n="1710"/><span>..............</span>
<lb n="1711"/><span>Ach mo chailín dubh in a bhfuair mé guth .i. gubha</span>
<lb n="1712"/><span>Is gur le na súile a mheall sí mé.</span></p>
<lb n="1713"/>
<lb n="1714"/><p><span>Nuair a éirighim féin ar bhinn an tsléibhe</span>
<lb n="1715"/><span>Cuirim osna agus céad amach de mo chroidhe</span>
<lb n="1716"/><span>Ag an niosgóid chléibhe tá ar mo chliathán glégeal,</span>
<lb n="1717"/><span>Arraing ón éag agus tinneas do mo chlaoidheadh.</span>
<lb n="1718"/><span>Athchuinghim féin ar Rígh na gcréachta,</span>
<lb n="1719"/><span>Nár théidh mé i gcré is nár fhága mé an saoghal</span>
<lb n="1720"/><span>Go mbí teach agam féin. . . go sonaidh séanmhar</span>
<lb n="1721"/><span>I ngleanntán sléibhe i nDoraidh Braoin.</span></p>
<lb n="1722"/>
<lb n="1723"/><p><span>Nach lách deas an áit a bheith i mí na Bealtaine</span>
<lb n="1724"/><span>I measg na ngleannta úd Dhoraidh Braoin,</span>
<lb n="1725"/></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="1726"/><p><span>Tá féar fada is fásach, agus ceannabháin bhána ann</span>
<lb n="1727"/><span>Agus an luachair is áille dá bhfaca mé in mo shaoghal.</span>
<lb n="1728"/><span>Tá rinnce fada ar báire ann ó thús ráithe an tsamhraidh,</span>
<lb n="1729"/><span>Is a' té bheadh ar leabaidh an bháis ann go n-éireochadh séna shuidhe</span>
<lb n="1730"/><span>Tá an eilid is a clann ann dá bhfiadhach fó na gleannta,</span>
<lb n="1731"/><span>Fiadh mór na mbeann, an broc is an míol buidhe.</span></p>
<lb n="1732"/>
<lb n="1733"/><p><span>Mo chreach mhaidne bhrónach mar rinne mé do chomhairle</span>
<lb n="1734"/><span>Ná mar tháinig mé 'un comhnuidhe go Doraidh Braoin,</span>
<lb n="1735"/><span>I mbotháinín bheag shúigheach atá ag bagairt orm i gcomhnuidhe,</span>
<lb n="1736"/><span>Gan ní ar bith sa domhan ann ach frapaí faoi.</span>
<lb n="1737"/><span>Do chleacht mise lóistín de thighthibh suidhte, dóigheamhla</span>
<lb n="1738"/><span>Nach léigfeadh aon deor den tuile bheith dul thríd,</span>
<lb n="1739"/><span>Cruithneacht agus eórna agus min a bheith sa gcófra</span>
<lb n="1740"/><span>Agus baraillí go leor ar na margaidh dhá ndíol.</span></p>
<lb n="1741"/>
<lb n="1742"/><p><span>Nach aoibhinn is nach aerach a mholas siad na sléibhte,</span>
<lb n="1743"/><span>Is gan rud ar bith sa méid sin ach glórtha baoth',</span>
<lb n="1744"/><span>Gan seamaide den fhéar ghlas ag fás thríd an gcré ann</span>
<lb n="1745"/><span>Ach luime léan' agus tuláin fhraoigh.</span>
<lb n="1746"/><span>B'fhearr liom-sa féin ag iarraidh na déirce</span>
<lb n="1747"/><span>Ón dorus go chéile agus mo mhála ar mo thaobh</span>
<lb n="1748"/><span>Ná mo shocrú i n-éadan gabháltais gan éifeacht</span>
<lb n="1749"/><span>Bothán aon tsúl' agus frapaí faoi.</span>
<lb n="1750"/></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="1751"/><p><span>Le sgartadh na gréine ar maidin fhoghmhair</span>
<lb n="1752"/><span>Is ró-dheas an áit a bheith i nDoraidh Braoin,</span>
<lb n="1753"/><span>Bíonn lacha bheag is a hál ann, an banbh ag an gcráin ann'</span>
<lb n="1754"/><span>Searrach ag an láir agus leanbh ag an mnaoi.</span>
<lb n="1755"/><span>.............</span>
<lb n="1756"/><span>Bíonn na bric ag éirghe i n-áirde ann</span>
<lb n="1757"/><span>'S an abhainn ag dul le fánaidh ann</span>
<lb n="1758"/><span>Is nach mór na t-adhbhar sláinte a bheith i nDoraidh Braoin.</span></p>
<lb n="1759"/>
<lb n="1760"/><p><span>Níl ór agus níl pláta agus níl ní dhá áille</span>
<lb n="1761"/><span>Ó thobar Chionn tSáile go Baile Locha Riach</span>
<lb n="1762"/><span>Nach dtiubhrainn do mo ghrádh ar aon phóigín amháin,</span>
<lb n="1763"/><span>Agus an arraing tá in mo lár a thógáil díom.</span>
<lb n="1764"/><span>Nach dúbalta a d'fhágaibh tú dubh-chroidheach i ngrádh mé,</span>
<lb n="1765"/><span>A phlúr na mban mánla, is tú chealg ó! mo chroidhe,</span>
<lb n="1766"/><span>Is gur ar maidin lá 'il Pádhraic a sgar mé le mo ghrádh geal'</span>
<lb n="1767"/><span>Is mo chúig chéad slán leat, a Dhoraidh Braoin.</span></p>
<lb n="1768"/>
<lb n="1769"/><p><span>5. SAILEOG RUADh</span>
<lb n="1770"/><span>23H32, l. 1O</span></p>
<lb n="1771"/>
<lb n="1772"/><p><span>Seán Mhac Aodha, CCT.</span></p>
<lb n="1773"/>
<lb n="1774"/><p><span>I nOileán Éadaigh tá mo chéad searc</span>
<lb n="1775"/><span>Ag ar léig mé léi mo rún go hóg,</span>
<lb n="1776"/></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="1777"/><p><span>Tá triúr i n-aonfheacht, is iad ar aon chéill</span>
<lb n="1778"/><span>'S bean a mbréagtha, mo léan faoi'n bhfód.</span>
<lb n="1779"/><span>Mo ghrádh do bhéilín nár chum na bréaga,</span>
<lb n="1780"/><span>'S do leaca ghlégeal mar eala ar traigh</span>
<lb n="1781"/><span>'S do chíocha deasa 'un do leanbh a bhréagadh,</span>
<lb n="1782"/><span>Ach a stór, níor fhéad mé thú thabhairt ón mbás.</span></p>
<lb n="1783"/>
<lb n="1784"/><p><span>I n-aois a sé déag a fuair mé féin í,</span>
<lb n="1785"/><span>Ba deas an féirín í ag fear ar láimh,</span>
<lb n="1786"/><span>Ba mhaith a méin is ba bhreágh a féachain,</span>
<lb n="1787"/><span>Bhíodh mian mo chroidhe ina mín-chrobh bán.</span>
<lb n="1788"/><span>Tá mé tréith-lag, is níl gar dhá shéanadh,</span>
<lb n="1789"/><span>Níl mé ar aon chor ach mar an gceo,</span>
<lb n="1790"/><span>'S a stór mo chléibh, is tú d'fhág liom féin mé,</span>
<lb n="1791"/><span>Nuair a chuaidh tú i gcré uaim 'do chailín óg.</span></p>
<lb n="1792"/>
<lb n="1793"/><p><span>Dhá bpósainn cárnán de chaile ghránna</span>
<lb n="1794"/><span>Do thóigfeadh a lán orm a bheith a' gul 'na diaidh</span>
<lb n="1795"/><span>Ach mo chiúin-bhean mhánla a dtug mé grádh dhi;</span>
<lb n="1796"/><span>'S gan í ach 'na páiste tráth fuair mé í.</span>
<lb n="1797"/><span>B'fhearr liom go mór mór 'mo dhiaidh sa ród í</span>
<lb n="1798"/><span>A' bleághan mo bhó is a' gléas mo bhídh</span>
<lb n="1799"/><span>Ná saidhbhreas Sheóirse is a fhagháil in' ór bhuidhe,</span>
<lb n="1800"/><span>Is gur faoi na fóidí a cuireadh stór mo chroidhe.</span></p>
<lb n="1801"/>
<lb n="1802"/><p><span>Dhá mbeith fhios ag mo mhuintir leath mar bhím-se,</span>
<lb n="1803"/><span>An tráth do smuainighim ar mo Shaileóg Ruadh,</span>
<lb n="1804"/><span>Bhíodh sínte síos liom dá fhada an oidhche</span>
<lb n="1805"/><span>'S gur idir a dhá cigh gheala bhíodh mo lámh.</span>
<lb n="1806"/></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="1807"/><p><span>An tráth do smuainighim nach bhfuighe mé choidhche í</span>
<lb n="1808"/><span>I gcionn mo thighe nó mo leanbh bán</span>
<lb n="1809"/><span>Fuil mo chroidhe 'stigh do bhím a thaosgadh</span>
<lb n="1810"/><span>'S a Dhia, cia hiongnadh dham é i ndiaidh mo mhná.</span></p>
<lb n="1811"/>
<lb n="1812"/><p><span>Bzzzzz1853-54ls 19L</span>
<lb n="1813"/><span>UzzzzzAnaithnid</span></p>
<lb n="1814"/>
<lb n="1815"/><p><span>6. MAIRGHRÉAD NI'C SUIBHNE. I.</span>
<lb n="1816"/><span>3B38, l. 212</span></p>
<lb n="1817"/>
<lb n="1818"/><p><span>A Mhairghréad chléibh, níor chéile dhuit an leadaidhe buidhe,</span>
<lb n="1819"/><span>Do chum séimh is gile go mór ná 'n t-aol,</span>
<lb n="1820"/><span>Do leaca gheal, ghléigeal mar chaor an chuilinn chaoin,</span>
<lb n="1821"/><span>Go bhféachann tú mar Réalt na Soininne thiar.</span></p>
<lb n="1822"/>
<lb n="1823"/><p><span>Is fada mé féin aréir a' siubhal a chois trágha,</span>
<lb n="1824"/><span>Ach faraor géar, níor fhéadas suan a dh'fhagháil,</span>
<lb n="1825"/><span>Níl osna dhá ndéanfainn nach réabfadh cónra chláir,</span>
<lb n="1826"/><span>Searc mo chléibh thú, a Mhairghréad Ní'c Suibhne bháin.</span></p>
<lb n="1827"/>
<lb n="1828"/><p><span>Cá hiongnadh mé féin a bheith chomh harróideach,</span>
<lb n="1829"/><span>Agus rún mo chléibh bheith ag an éigeas chamshúileach;</span>
<lb n="1830"/><span>A chúilín péacach, isé 'na leath lúbthacha,</span>
<lb n="1831"/><span>Rinne tú bréag i n-éis do gheallamhna.</span></p>
<lb n="1832"/>
<lb n="1833"/><p><span>Gealladh bréige thar éis do phósta a ghnír,</span>
<lb n="1834"/><span>A mhall-shúil chlaon, nach ar fhéach san ród a mbím,</span></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="1835"/><p><span>Más de chathughadh ghéar nach ar éist tú glór mo chinn</span>
<lb n="1836"/><span>Bhain tú féin barr sgéimhe na hóige dhíom.</span></p>
<lb n="1837"/>
<lb n="1838"/><p><span>Goirim do cheann, do chum, do chiabh, do rosg,</span>
<lb n="1839"/><span>A bhéilín binn nach ar sheinn ariamh an t-olc,</span>
<lb n="1840"/><span>Do chorp sleamhain, slim mar thuinn ag éirghe ar loch,</span>
<lb n="1841"/><span>Nach mise atá tinn ag ionnsaighe an tsléibhe anocht.</span></p>
<lb n="1842"/>
<lb n="1843"/><p><span>Mo chreach! mo léan! go dtéigh mé síos i bhfeart,</span>
<lb n="1844"/><span>Nach bhfuilim féin is an té dá smuainim seal</span>
<lb n="1845"/><span>Tamall i n-éinfheacht, gan aonduine a bheith dár ngar,</span>
<lb n="1846"/><span>Is aon tseachtmhain déag go léir san oidhche ar fad.</span>
<lb n="1847"/><span>.  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .</span></p>
<lb n="1848"/>
<lb n="1849"/><p><span>A Bhrúnaigh, cha fiú liom do bhean a bhúaint díot,</span>
<lb n="1850"/><span>Gidh gur dhubhairt tú thrí shúgradh go mbudh leat í, faraor,</span>
<lb n="1851"/><span>A ainnir mhúinte, a thug barr maise ar mhnáibh deasa 'n tsaoghail,</span>
<lb n="1852"/><span>Mo sgrúdughadh, mar a dhúbail tú an arraing seo thríom.</span></p>
<lb n="1853"/>
<lb n="1854"/><p><span>A Mhairghréad óg na n-órfholt tá fighte go féar,</span>
<lb n="1855"/><span>'S do dha shúil dheasa mhódhmhar 's is ró-bhinn tanaidh do bhéal,</span>
<lb n="1856"/><span>Fuair mé póg uait, a stór, 's mé ag imtheacht i gcéin,</span>
<lb n="1857"/><span>'S naoi lá beo gan lón, gur bheathaidh sí mé.</span></p>
<lb n="1858"/>
<lb n="1859"/><p><span>Thóig mé mo sheolta 'un imtheacht' indé</span>
<lb n="1860"/><span>Gur seoladh mé i seomra nach ar bhfiosach dham féin;</span></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="1861"/><p><span>A óig-bhruinnghealmhódhmhar na mbarraí caoin méar,</span>
<lb n="1862"/><span>Díth bróg ar an té d'orduigh dhamh fuireach aréir.</span></p>
<lb n="1863"/>
<lb n="1864"/><p><span>A Sheoirse Brún, is dubhach a d'fhágais mé,</span>
<lb n="1865"/><span>Mo luighe sa gclúid is gan cumhdach mná orm féin,</span>
<lb n="1866"/><span>Fuil dá sgaoileadh dhamh-sa i dtús agus i ndeireadh gach lae,</span>
<lb n="1867"/><span>'S a Mhairghréad Ní'c Suibhne, a mhuirnín, tárrthaigh mé.</span>
<lb n="1868"/><span>finit de sin.</span></p>
<lb n="1869"/>
<lb n="1870"/><p><span>7. MAIRGhRÉAD NIC SUIBHNE, II.; </span>
<lb n="1871"/><span>Leagan eile as 23B38</span></p>
<lb n="1872"/>
<lb n="1873"/><p><span>Aithnighim féin an bhruinngheal seo go loinnreach siar fá'n tsráid,</span>
<lb n="1874"/><span>'S a ciabh dheas thriopallach, bhachallach léi go sáil,</span>
<lb n="1875"/><span>Searc m'anama thú, a ainnir na n-órfholt mbreágh,</span>
<lb n="1876"/><span>'S naoi dtroighthe fá thalamh go rachainn do d' thuarasgbháil.</span></p>
<lb n="1877"/>
<lb n="1878"/><p><span>I mboltaí cruadha dá gcuirtí go glúine mé,</span>
<lb n="1879"/><span>Gol géar agus gearán ó chroidhe go ndéanfainn féin,</span>
<lb n="1880"/><span>A dhaoine, ná síligidh gurab iongantas é,</span>
<lb n="1881"/><span>Fear suirghe bhí ag inghin Mhic Suibhne mé.</span></p>
<lb n="1882"/>
<lb n="1883"/><p><span>I n-éis m'aistir níor mhaith liom mar fuaireas í</span>
<lb n="1884"/><span>I measg na gcailleach 's nach n-aithneochainn idir lá nó oidhch',</span>
<lb n="1885"/><span>A cum sneachta mar a' lile is a gruaidh mar an ghrís,</span>
<lb n="1886"/><span>A béilín tanaidh, dar go deimhin, ba truagh liom í.</span>
<lb n="1887"/></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="1888"/><p><span>Chualas féin mo mhuirnín is ba truagh liom í</span>
<lb n="1889"/><span>I mbarr sléibhe go gcluinfidhe ag cruadh-ghul í,</span>
<lb n="1890"/><span>Is mise an té ghabhfadh léi go luath insan oidhch',</span>
<lb n="1891"/><span>Is peacaidh an tsaoghail uirthi muna ngluaiseadh sí.</span></p>
<lb n="1892"/>
<lb n="1893"/><p><span>B'fhearr liom ná mo ghearrán is a luach arís</span>
<lb n="1894"/><span>Go gcasfaidhe mé is an ainnir is áille dlaoi</span>
<lb n="1895"/><span>Ar oileán mar a mbíonn coiligh agus cuacha ag glaoidh,</span>
<lb n="1896"/><span>Gadhair, coileáin agus confairt ag uaillfearnaigh.</span>
<lb n="1897"/></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="1898"/><p><span>Bzzzzz1920c 19</span></p>
<lb n="1899"/>
<lb n="1900"/><p><span>1.  AN FHEAMAINN.</span>
<lb n="1901"/><span>Seán Uilleac CCT.</span></p>
<lb n="1902"/>
<lb n="1903"/><p><span>Trathnóna oidhche Bhealtaine</span>
<lb n="1904"/><span>Ar bhealaigh - ní nár chleachtadh liom,</span>
<lb n="1905"/><span>Bhí gaoth a dtuaith go láidir</span>
<lb n="1906"/><span>A' dul anall ó Gheadaigh orm.</span>
<lb n="1907"/><span>Bhí sé deireannac sa lá,</span>
<lb n="1908"/><span>Is ní raibh aon eolus is na caltaí 'am,</span>
<lb n="1909"/><span>Agus ní bheinn i nInnis Bearnan</span>
<lb n="1910"/><span>Nó go dtéidheadh an ghealac faoi.</span></p>
<lb n="1911"/>
<lb n="1912"/><p><span>Chuimhnigh mé san am sin</span>
<lb n="1913"/><span>Ar mo mháithrín is ar Bhiddy Ó!</span>
<lb n="1914"/><span>Nach gcodhlóchaidís go sásta</span>
<lb n="1915"/><span>Gan mo thuairisg ' fhagháil ó dhuine eicín.</span>
<lb n="1916"/><span>Bhí Seán Ó Tuathail taobh thall díom,</span>
<lb n="1917"/><span>A chaith a' bádóireacht i rith a shaoghail,</span>
<lb n="1918"/><span>Séard dubhairt sé, "na déan dána,</span>
<lb n="1919"/><span>Lá gála ar an uisge choidhch'.</span></p>
<lb n="1920"/>
<lb n="1921"/><p><span>Ní as ceann an mhaide rámha</span>
<lb n="1922"/><span>A bhain tú arán as tús do shaoghail,</span>
<lb n="1923"/><span>Ach sgaithte a' bualadh báire</span>
<lb n="1924"/><span>Ar an Torán is do chamán 'ad."</span>
<lb n="1925"/><span>Chroch sé isteach mo yawl</span>
<lb n="1926"/><span>Isteac don Roisín Dubh i dtír,</span>
<lb n="1927"/><span>Is ba mhaith an áit ag bádóir</span>
<lb n="1928"/><span>A tharraingt ar Rinn Mhaoile.</span>
<lb n="1929"/></p>
</div>
<pb n="105"/>
<div><lb n="1930"/><p><span>Nuair a tháinigmur un na trágha,</span>
<lb n="1931"/><span>Bhí fáilte ag 'chuile dhuine róm,</span>
<lb n="1932"/><span>Chuaidh Clainne gaedheal go básta</span>
<lb n="1933"/><span>Mo bháidín a' thabhairt ar an triomach suas;</span>
<lb n="1934"/><span>chífea mná 'gus páistí</span>
<lb n="1935"/><span>A' gáirí cois na gclaidhtheacha,</span>
<lb n="1936"/><span>Mur shúil le Dia is gur Spáinnigh</span>
<lb n="1937"/><span>A bhí a' teacht le cabhair chucu-san.</span></p>
<lb n="1938"/>
<lb n="1939"/><p><span>Annsin a ceisnigheadh Seán bocht</span>
<lb n="1940"/><span>Cé'n náisiún nó cé'n bunadh é,</span>
<lb n="1941"/><span>Ach b'éigean dom-sa tráchta</span>
<lb n="1942"/><span>Ar an dream a rinne an sean-chaisleán.</span>
<lb n="1943"/><span>Dhá maireadh Goll Mac Móirne,</span>
<lb n="1944"/><span>Samson agus Hercules,</span>
<lb n="1945"/><span>Cé'n ghoir a bheith acu ar Shéoighigh,</span>
<lb n="1946"/><span>Ar na cóstaí nuair mhair Tiobóid ann.</span></p>
<lb n="1947"/>
<lb n="1948"/><p><span>Ar maidin lá'r na mháireach,</span>
<lb n="1949"/><span>Bhí an samhradh breágh, geal againn,</span>
<lb n="1950"/><span>Thosaigh an ghrian a' damhsa</span>
<lb n="1951"/><span>Isteach os cionn na leabtha chugainn</span>
<lb n="1952"/><span>Dhá fheabhas dúithche an Bhlácaigh,</span>
<lb n="1953"/><span>Ach b'fhearr liomsa bheith 'teannadh soir,</span>
<lb n="1954"/><span>Mar is as Aisia a tháinig</span>
<lb n="1955"/><span>Mo dhream-sa go Sasana.</span></p>
<lb n="1956"/>
<lb n="1957"/><p><span>2. AN LÍONÁN.</span></p>
<lb n="1958"/>
<lb n="1959"/><p><span>Is fada isteach suas a chuaidh mé i Sasana tháll,</span>
<lb n="1960"/><span>Ag obair go cruaidh is ag éirghe i bhfad roimh an lá;</span></p>
<lb n="1961"/>
<lb n="1962"/><p><span>Nuair a thiocfas an lá fuar go mbí an foghmhar cnaptha san áit,</span>
<lb n="1963"/><span>Racha mé thar cuan ar cuairt go dteagaidh an lá breágh.</span></p>
<lb n="1964"/>
<lb n="1965"/><p><span>Ta mise liom féin i gcéin i measg Chlainne Gall,</span>
<lb n="1966"/><span>Gan aon duine 'mo ghaobhar, mo léan! a thóigfeadh mo pháirt,</span>
<lb n="1967"/><span>Is a liachtaí lá i nÉirinn shul dhá dtáinig an lobhadh ná'n</span>
<lb n="1968"/><span>phláigh,</span>
<lb n="1969"/><span>Go gcuirfinn-se de mo chineadh chúig céad le chéile ar aon</span>
<lb n="1970"/><span>chnocán amháin.</span></p>
<lb n="1971"/>
<lb n="1972"/><p><span>Céad míle slán don dream a d'fhág mise 'mo dhiaidh,</span>
<lb n="1973"/><span>Do Sheán Mhór is dá chlann is don méid a bhaineas dóibh thiar,</span>
<lb n="1974"/><span>Is don droichidín álainn tá anonn ó theach Mhicheáil Uí Nígh,</span>
<lb n="1975"/><span>Is do Chaltha na mbád san áit a dteagainn i dtír.</span></p>
<lb n="1976"/>
<lb n="1977"/><p><span>Nach rí-dheas an tráigh atá anonn ón Iomaire thiar</span>
<lb n="1978"/><span>Bíonn an bradán 's an bád a' snámh isteach os a cionn,</span>
<lb n="1979"/><span>An trosg is an langa atá anonn ón Sgiorradh is uaidh siar,</span>
<lb n="1980"/><span>Nuair a thagas na sgadáin san áit, ag Gob a' Gheárd a leigeas siad</span>
<lb n="1981"/><span>sgíth.</span></p>
<lb n="1982"/>
<lb n="1983"/><p><span>A Thiobóid Sheáin Mhóir, tusa thóigeas ualach de mo chroidhe,</span>
<lb n="1984"/><span>Sibh a' teacht sa ród is do cheann as na fir eile aníos;</span>
<lb n="1985"/><span>Mná óga do do phógadh ó mhaidin go faoith,</span>
<lb n="1986"/><span>Is iad ag imtheacht ag ól leat ar uair a' mheadhoin oidhch'.</span></p>
<lb n="1987"/>
<lb n="1988"/><p><span>Dhá bhfeictheá Seán Mór lá fóghmhair is na tightheadh faoi'n</span>
<lb n="1989"/><span>aill,</span>
<lb n="1990"/><span>É ina shuidheadh ag ceann bóird is a chomhluadar cruinn aige ann</span>
<lb n="1991"/><span>thart,</span>
<lb n="1992"/><span>John Bull, Liútar is a chomhar Calvin is a bhreed,</span>
<lb n="1993"/><span>An té ghabhfad ar a dhá ghlúin an dream a' dhéanfadh ? orm-sa</span>
<lb n="1994"/><span>mísg.</span>
<lb n="1995"/></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="1996"/><p><span>An té dhearcfadh mo chás nárbh fheárrde é choidhchin arís,</span>
<lb n="1997"/><span>Mar bhí mé mo réie ó! gan chéill as tosach mo shaoghail:</span>
<lb n="1998"/><span>An méid a ghlae mé in mo lámhaí nach fánach a sgapainn é aríst,</span>
<lb n="1999"/><span>Agus chuir sin thar sáile mé a' luigheadh ar mhálaí agus ar dhroch-leabaidh</span>
<lb n="2000"/><span>thuigheadh.</span></p>
<lb n="2001"/>
<lb n="2002"/><p><span>Ar bhord a' chuain mhóir 'seadh tóigeadh mé tamall den tsaoghal,</span>
<lb n="2003"/><span>Gan tinneas gan brón agus gan mórán faitchís roimh dhligheadh,</span>
<lb n="2004"/><span>Nuair a bhíodh an t-aos óg Dia Domhnaigh a' dul un na spraoi,</span>
<lb n="2005"/><span>Ba mhian liomsa bheith leobh go mbaininn póigín bhogmhilis de momhian.</span></p>
<lb n="2006"/>
<lb n="2007"/><p><span>3. AN RUAIG.</span></p>
<lb n="2008"/>
<lb n="2009"/><p><span>An dá ghleann déag úd a chuir mé i bhfáinne,</span>
<lb n="2010"/><span>Nuair a bhíodh mo námhaid ar feadh mo dhiaidh,</span>
<lb n="2011"/><span>Thart Gleann Amartha agus siar Bun Chruaiche,</span>
<lb n="2012"/><span>Agus dheamhan mo thuairisg a bhí ag aon phóilí.</span>
<lb n="2013"/><span>Gur thosaigh sneachtaí 'gus gaoth a dtuaidh orm,</span>
<lb n="2014"/><span>Is gur ruaigeadh mé ó Bhárr Easa aníos,</span>
<lb n="2015"/><span>Agus go rabhas i gCuilleach i dteach Mhéaróg Ruadh</span>
<lb n="2016"/><span>Nuair a bhíodar do mo chuartú ar na Formnaí.</span></p>
<lb n="2017"/>
<lb n="2018"/><p><span>Thug mé an ruaig sin fá Loch na Fuaithche,</span>
<lb n="2019"/><span>Agus go deimhin is brónach a bhíodar lé mo linn,</span>
<lb n="2020"/><span>Ag ionnsaighe na Gaillimhe agus tríáil chruaidh orthu,</span>
<lb n="2021"/><span>Agus mé féin insa Luigín Cruinn.</span>
<lb n="2022"/><span>Sgaoil mé tharm seisiún na Samhna</span>
<lb n="2023"/><span>Agus shíl mé go bráthach nach dtiocfadh un cinn,</span>
<lb n="2024"/><span>Gur thosaigh Leonard a' rith orm ag teach na Ceárdchan</span>
<lb n="2025"/><span>Agus shíl sé Seán bocht a chur i ngreim.</span>
<lb n="2026"/></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="2027"/><p><span>Do réir mo bharamhla ní raibh a chúmhachta láidir,</span>
<lb n="2028"/><span>Agus gabhadh an Blácach a leithsgéal faoi,</span>
<lb n="2029"/><span>Mar is duine a bhí ionnain-sa nach dtiocfadh 'un láithreach,</span>
<lb n="2030"/><span>Thar éis nach coir náireach bhí ariamh mo dhiaidh;</span>
<lb n="2031"/><span>Ach buille 'bhata a bhualadh Domhnach a' Mháma,</span>
<lb n="2032"/><span>Mar isé bhí gnásamhail ariamh sa tír,</span>
<lb n="2033"/><span>'S gan cuimhne bheith agam-sa air lá'r n-a bháireach,</span>
<lb n="2034"/><span>Ach iad bheith 'baint sásta amach an bhliadhain dár gcionn.</span></p>
<lb n="2035"/>
<lb n="2036"/><p><span>4. BEAN NA GRUAIGE BAINE</span></p>
<lb n="2037"/>
<lb n="2038"/><p><span>Chuir Tiobóid mise un margaidh</span>
<lb n="2039"/><span>Ar ghnotha beaga fánach</span>
<lb n="2040"/><span>Cé casfaidhe aníos ón gCnapaigh orm</span>
<lb n="2041"/><span>Ach bean na gruaige báine.</span>
<lb n="2042"/><span>Labhair sí liom go haigeanta,</span>
<lb n="2043"/><span>As sin gur chraith mé láimh léith',</span>
<lb n="2044"/><span>An deireadh bhí ar an gearthannas</span>
<lb n="2045"/><span>Gur thuit mé féin i ngrádh léith.</span>
<lb n="2046"/><span>.....</span></p>
<lb n="2047"/>
<lb n="2048"/><p><span>Tá mo chluasa anois ag at</span>
<lb n="2049"/><span>Agus smeachaighil in mo cheann orm</span>
<lb n="2050"/><span>Is mura bhfágha mé leigheas go tapaidh</span>
<lb n="2051"/><span>Ní mhairfead go Féil' Pádhraic.</span>
<lb n="2052"/><span>Ach siubhailfe mé na Formnaí</span>
<lb n="2053"/><span>Cnoc Mordáin is Coill Sáile</span>
<lb n="2054"/><span>Go bhfágha mé luibh an tsodair</span>
<lb n="2055"/><span>Go mealla mé mo ghrádh leis.</span>
<lb n="2056"/></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="2057"/><p><span>Bzzzzz1820obc 19T</span>
<lb n="2058"/><span>UzzzzzMicheál Mac Suibhne</span></p>
<lb n="2059"/>
<lb n="2060"/><p><span>Dá bhfághainn inghean bacaigh air shúil a bhóthair</span>
<lb n="2061"/><span>Deamhon píghin na feoirln d'iarfainn léi,</span>
<lb n="2062"/><span>Chongbhainn again bhliadhain nó dhó í</span>
<lb n="2063"/><span>Le fonn an eóluis a bheith again féin.</span>
<lb n="2064"/></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="2065"/><p><span>Bzzzzz1905c 19</span></p>
<lb n="2066"/>
<lb n="2067"/><p>
<lb n="2068"/><span>Bhí an cheathramha seo ag an dá Thomás Bhreathnach san amhrán:</span></p>
<lb n="2069"/>
<lb n="2070"/><p><span>Dhá mbeadh gunna agam grán is púdar</span>
<lb n="2071"/><span>Mharbhóchainn cúpla is lacha ar móin</span>
<lb n="2072"/><span>Dhéanfainn iasgaireacht le slat nach lubfadh,</span>
<lb n="2073"/><span>Is bu mhaith mo chongnamh 'un a dtabhairt un bóird</span>
<lb n="2074"/><span>Chuirfinn úpanna i bhfaisiun cúige</span>
<lb n="2075"/><span>Is ní fearr na dhúinfinn-se búclaí bróg</span>
<lb n="2076"/><span>Bréagfainn cúilfhionn go croidhtheamhail lúthmhar</span>
<lb n="2077"/><span>Is dhéanfainn súgradh le cailín óg.</span>
<lb n="2078"/></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="2079"/><p><span>Bzzzzz1836lsc 19L</span>
<lb n="2080"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="2081"/><span>Nach truagh an charraigheacht bhí ag an mbás liom,</span>
<lb n="2082"/><span>'S gan mé ro-láidir i ngleann na ndeor,</span>
<lb n="2083"/><span>Do bhain mé leagan as ar greim básta,</span>
<lb n="2084"/><span>'S i Muileann Ghárrtha do chuireas é fúm.</span></p>
<lb n="2085"/>
<lb n="2086"/><p><span>Annsiúd a bhí agam Nodlaig shásta,</span>
<lb n="2087"/><span>Soiléar Phádraig ag freasdal dúinn,</span>
<lb n="2088"/><span>"Bearnaigh an baraille, a dheirbhshiúr Máire,</span>
<lb n="2089"/><span>Go n-ólam sláinte bhreágh Sheoirse Brún."</span></p>
<lb n="2090"/>
<lb n="2091"/><p><span>Ó tháinig ionnamsa an aithrighe a dhéanamh</span>
<lb n="2092"/><span>'S go dtug mé ar éigin liom m'anam beo,</span>
<lb n="2093"/><span>Cuirim cúl feasda le saothrú sléibhe,</span>
<lb n="2094"/><span>Agus mallacht Dé dhuit, a Ghleann na ndeor.</span></p>
<lb n="2095"/>
<lb n="2096"/><p><span>Ó thiocfas earrach go n-imthighe foghmhar</span>
<lb n="2097"/><span>Is deas an áit a bheith i n-aice an Dúin,</span>
<lb n="2098"/><span>Bíonn gach éan dá bhinne ann a' déanamh a háruis,</span>
<lb n="2099"/><span>'S an chuach go hálainn ar bharr na dtom.</span></p>
<lb n="2100"/>
<lb n="2101"/><p><span>Bíonn guidhe easboig ann, sagart 's bráthar,</span>
<lb n="2102"/><span>'Gach ní dhá áille dhá bhfaca súil,</span>
<lb n="2103"/><span>Léightear aifrionn ann ar hallaí bána,</span>
<lb n="2104"/><span>'S gur geall le Párrthas tigh Sheoirse Brún.</span>
<lb n="2105"/></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="2106"/><p><span>A Mhártain Chátaigh, tá an Cillín cáinte,</span>
<lb n="2107"/><span>Is ní hobair dhúinne a leigean leo,</span>
<lb n="2108"/><span>Gan faobhar lainne a chur mar ghárda air,</span>
<lb n="2109"/><span>'S go gcluinidh a lan acu feasda ar ngleo.</span></p>
<lb n="2110"/>
<lb n="2111"/><p><span>Lackey:</span>
<lb n="2112"/><span>An bacach cróilighthe seo Dhún na Géige,</span>
<lb n="2113"/><span>Nach fada an réim a thug sé síos,</span>
<lb n="2114"/><span>Do mo mhasladh-sa is mo ghleanntán aerach</span>
<lb n="2115"/><span>Ba mhilse féar is an talamh saor.</span></p>
<lb n="2116"/>
<lb n="2117"/><p><span>Ní raibh mé láidir ná mo rasta déanta,</span>
<lb n="2118"/><span>Nó is deas a léigfinn a bheatha síos,</span>
<lb n="2119"/><span>Do dheamhon teach léighis ódá Muilionn Éireann</span>
<lb n="2120"/><span>Nár chaith an péisiúr ann seal dá leigheas.</span></p>
<lb n="2121"/>
<lb n="2122"/><p><span>Cuirim sgread mhaidhne ort, a Dhún na Géige,</span>
<lb n="2123"/><span>Mar ort a tugadh an moladh bréige:</span>
<lb n="2124"/><span>Ní liathaí éan ann i mbarraibh craobh</span>
<lb n="2125"/><span>Ná pimp is cucól is spíodóir bréagach.</span></p>
<lb n="2126"/>
<lb n="2127"/><p><span>Seo píosa fá Lacaí atá san Ls. 23O42, L. 97: -</span></p>
<lb n="2128"/>
<lb n="2129"/><p><span>Fleadh ón mac mallacht Lacky 's a bhóicín dighe,</span>
<lb n="2130"/><span>Bíonn a líonta sgartha roimhe aige ar maidin, gach ló agus oidhche.</span>
<lb n="2131"/><span>Níl dall ná bacach ná sean-bhean dá ngabhann an tslighe,</span>
<lb n="2132"/><span>Nach dtugann sé isteach iad go sladann a bpócaí thíos.</span></p>
<lb n="2133"/>
<lb n="2134"/><p><span>Lacky</span>
<lb n="2135"/><span>Gibé déarfadh a phaidir ní shladfainn a phóca thíos,</span>
<lb n="2136"/><span>Ach bíonn mo líonta sgartha roimh chreagairí a' gabháil na slighe,</span>
<lb n="2137"/><span>Níl dall ná bacach ná sean-bhean dá ngabhann an tslighe</span>
<lb n="2138"/><span>Nach dtiubhrainn isteach iad go mblaise mo bhóicín dighe.</span></p>
<lb n="2139"/>
<lb n="2140"/><p><span>An File eile.</span>
<lb n="2141"/><span>Rachad go Partraighe, ar maidin le congnamh Dé,</span>
<lb n="2142"/><span>Go sgaoile mé an t-eallach tá ag Lacey i gcúl a chinn</span>
<lb n="2143"/><span>Sgaoilfe mé amach iad faoi chladaighibh 's faoi shléibhtibh fraoigh</span>
<lb n="2144"/><span>Is 's buadhartha bhéas Lackey san earrach ag íoc an chíos."</span></p>
<lb n="2145"/>
<lb n="2146"/><p><span>Lacky.</span>
<lb n="2147"/><span>Más im' chúl-sa tá an t-eallach is orm tá íoc an fhéir,</span>
<lb n="2148"/><span>Tá na sléibhte is na cladaigh le fághail aguinn go réidh,</span>
<lb n="2149"/><span>Ní hionann is cúl carrach tá sgealptha ona n-iognaibh féin</span>
<lb n="2150"/><span>Tá mo chúl-sa breágh fada is lasadh im' ghruaidh dhá réir.</span>
<lb n="2151"/></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="2152"/><p><span>Bzzzzz1905c 19</span>
<lb n="2153"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="2154"/><span>LAICÍ AN CHÚIL BHÁIN.</span></p>
<lb n="2155"/>
<lb n="2156"/><p><span>Grádh an Athar Maolmhuire ní rachaidh in mo chroidhe-sa</span>
<lb n="2157"/><span>Ó chuir sé mé ag íoc na pianach,</span>
<lb n="2158"/><span>Turas na Cruaiche, thart timcheall naoi n-uairí</span>
<lb n="2159"/><span>Gan aonduine liom ach mé in m'aonnraic.</span>
<lb n="2160"/><span>D'at sin mo ghlúiní le tuirse agus le brúightheacht,</span>
<lb n="2161"/><span>Ach ar chomhairle an tsaoghail ní racha me aríst</span>
<lb n="2162"/><span>Mar gheall ar aon mhnaoi dhá fhéachaint.</span></p>
<lb n="2163"/>
<lb n="2164"/><p><span>Bhí mise lá agus b'annsa liom mná</span>
<lb n="2165"/><span>Ná airgead bán Ríogh Seoirse,</span>
<lb n="2166"/><span>Rachainn don Spáinn agus chugad anall</span>
<lb n="2167"/><span>d'fhonn a bheith daltach leobhtha.</span>
<lb n="2168"/><span>Solamh mhac Dáidhe a mealladh le dráidhte</span>
<lb n="2169"/><span>A d'fhulaing a lán is a bhí críonna,</span>
<lb n="2170"/><span>Agus gurb' in é an rud rádh? a d'fhágaibh mise mar táim</span>
<lb n="2171"/><span>Faoi neamh-chion go bráthach ag Síle.</span></p>
<lb n="2172"/>
<lb n="2173"/><p><span>Is tá an Roilliseach óg le n'agairt go fóill,</span>
<lb n="2174"/><span>Go mairidh an t-óigfhear saoghalach,</span>
<lb n="2175"/><span>Is dá gcuirinn-se romham a dhul a' caint leis an leomhan,</span>
<lb n="2176"/><span>Is cinnte 'ar ndóigh gheobhfainn faoillte</span>
<lb n="2177"/><span>An bhean uasal bhreágh a ghníodh cabhair gach tráth</span>
<lb n="2178"/><span>Don pheacach atá dhá dhíbirt,</span>
<lb n="2179"/><span>Is níl a samhail le fághail ó Dhúithche Chinn Trághadh</span>
<lb n="2180"/><span>Go mbuaile sé Bearna na Gaoithe,</span></p>
<lb n="2181"/>
<lb n="2182"/><p><span>Dá bhfeictheá-sa Síle ar uair an mheadhoin oidhche</span>
<lb n="2183"/><span>'Tarraingt aníos ó Bhréachlainn,</span>
<lb n="2184"/><span>Gan solus gan grian ná gealach ó Dhia</span>
<lb n="2185"/><span>Is níor fhan sí le fiú na léineadh</span>
<lb n="2186"/><span>Chuir sí na gártha í bfhus agus thall di</span>
<lb n="2187"/><span>"An tusa mo ghrádh is mo chéile,</span>
<lb n="2188"/><span>Ach sé do chéad míle fáilte, a Laicí an Chúil Bháin,</span>
<lb n="2189"/><span>Ó sgar tú ó mhnáibh Loch Éirne."</span>
<lb n="2190"/></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="2191"/><p><span>Mar seo tá cuid den chaismirt a bhí idir Laicí agus an Málóideach: -</span></p>
<lb n="2192"/>
<lb n="2193"/><p><span>Málóid: -</span>
<lb n="2194"/><span>Is deas an chóir leabhtha seo ar Laicí agus é ar chúl a chinn,</span>
<lb n="2195"/><span>is gan aon ní ar a aire ach é a' magadh is a déanamh grinn,</span>
<lb n="2196"/><span>Is dá dtigeadh fear folamh ní béarfadh 'na bhéal dó greim.</span></p>
<lb n="2197"/>
<lb n="2198"/><p><span>Laicí: -</span>
<lb n="2199"/><span>Más tusa tá folamh is gur chaith tú an oidhche aréir go tinn,</span>
<lb n="2200"/><span>Tá d'amharc a' sgaradh mar thiocfadh do shúil ar finn ?</span>
<lb n="2201"/><span>Luigh annseo tamall agus tiocfa tú ar ball 'un grinn.</span></p>
<lb n="2202"/>
<lb n="2203"/><p><span>Málóid: -</span>
<lb n="2204"/><span>Replevy ón mac mallachtach Laicí 's a phóitín dighe,</span>
<lb n="2205"/><span>Tá a líonta ls. linntibh sgartha ar na bealaigh seo de ló 's</span>
<lb n="2206"/><span>d'oidhch',</span>
<lb n="2207"/><span>Níl dall ná bacach dhá bhfuigheadh sé a' gabháil na slighe</span>
<lb n="2208"/><span>Nach dtiubhradh sé isteach iad go sladadh a bpócaí thíos.</span></p>
<lb n="2209"/>
<lb n="2210"/><p><span>Nach iongantach is nach deacrach, nach dalbaidh mór an gníomh</span>
<lb n="2211"/><span>'Chaoi a síleann sé, Laicí go gcoinneochadh sé an óige choidhch'</span>
<lb n="2212"/><span>Nuair a bhí Eachdhruim thrí lasadh de ló agus oidhch',</span>
<lb n="2213"/><span>Ba corrach is ba cleasach an Máilleach agus é a' gabháil na slighe.</span></p>
<lb n="2214"/>
<lb n="2215"/><p><span>Laicí: -</span>
<lb n="2216"/><span>Má bhí mé in mo leanbh, arsa Laicí, ba mhór an leg. mo gníomh,</span>
<lb n="2217"/><span>Le mo mhama sa mbaile 's mé ag ól na cighe,</span>
<lb n="2218"/><span>Tusa tá beirthe ó Shamhradhh-na-bléine-buidhe,</span>
<lb n="2219"/><span>Bhfuil d'adhaircín caithte 's nach maireann cia d'innseochadh t'aois.</span></p>
<lb n="2220"/>
<lb n="2221"/><p><span>Nuair a mhair Badger ba rí-mhaith a chaoi 'sa ghléas</span>
<lb n="2222"/><span>Ar liathróid a lasgadh agus exercise árd dá réir</span>
<lb n="2223"/><span>Ní fear dom aon chapall nach mbainfeadh sé as cupla léim,</span>
<lb n="2224"/><span>Gan é bheith dhá mhasladh ag gaduidhe nár mhúin Mac Dé.</span>
<lb n="2225"/></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="2226"/><p><span>Bzzzzz1820obc 19T</span>
<lb n="2227"/><span>UzzzzzMicheál Mac Suibhne</span>
<lb n="2228"/><span>Bhí eallach ina gcúplaí nuair a ghluaiseadar 'un siubhail</span>
<lb n="2229"/><span>Agus thosaigh tú dhá rúsgadh ar a n-éadan</span>
<lb n="2230"/><span>Muna mbeith a ghoire do bhí congnamh i n t-aice leis an sompla</span>
<lb n="2231"/><span>Bhéarfadh siad go Louisborough an t-éadach.</span>
<lb n="2232"/></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="2233"/><p><span>Seo giotaí eile den amhrán a bhí ag Caitríona Ní 'ac Con Mara</span></p>
<lb n="2234"/>
<lb n="2235"/><p><span>Bzzzzz1905c 19</span></p>
<lb n="2236"/>
<lb n="2237"/><p><span>UzzzzzSeán Mac Conmara</span>
<lb n="2238"/><span>A Antoine ó! mo mhíle brón, nach mise bhí in t'áit,</span>
<lb n="2239"/><span>Leanfainn an ród a dteidheann luingis agus báid,</span></p>
<lb n="2240"/>
<lb n="2241"/><p><span>Agus bheithinn ó ló ar an tír mhór agus m'uimhir liom slán.</span>
<lb n="2242"/><span>In' aois do chúig bliadna fichead a d'imthigh tú uaim den tsaoghal,</span>
<lb n="2243"/><span>Agus an Aoine roimh Inid seadh cráidheadh mo chroidhe.</span>
<lb n="2244"/></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="2245"/><p><span>1 Agus chuaidh mé 'gus mó bhád as Inis Bearna go Rinn Mhaoil,</span>
<lb n="2246"/><span>Agus ag an oileáinín taobh thall de i mbíonn an t-árus ag na naoimh</span>
<lb n="2247"/><span>.i. Oileán dá Chruinne</span>
<lb n="2248"/><span>Casadh orm an Dálach agus níorbh áil liom é thigheacht rúm,</span>
<lb n="2249"/><span>labhair sé go falsach: "Briseadh ann sábh agus níl se' i dtiúin."</span></p>
<lb n="2250"/>
<lb n="2251"/><p><span>2 Go deimhin, a Sheáin Úí Dhálaigh, b'olc an bádóir thú ar an</span>
<lb n="2252"/><span>muir,</span>
<lb n="2253"/><span>I gceann do mhaide rámha ach amháin mur bhfáighteá an chóir.</span>
<lb n="2254"/><span>d'ionnsaigheadar na hÁiseacha agus thréigeadar Leic Trágha,</span>
<lb n="2255"/><span>Cuaifeach eile a ghnothóchadh agus d'fhágfadh iad sa mbrón.</span></p>
<lb n="2256"/>
<lb n="2257"/><p><span>3  Bhí mé a' caitheamh mó phíopa i ndiaidh mo bhidh mar bhíos</span>
<lb n="2258"/><span>a lán,</span>
<lb n="2259"/><span>I gcionn tamall maith den oidhche, sgiur póilí isteach ón mbád,</span>
<lb n="2260"/><span>Lasadar na coinnlí agus bhreathnuigheadar go hiseall is go hárd,</span>
<lb n="2261"/><span>Cheasnaigheadar sa bhfírinn Mac Con Raoi nó an é bhí ann.</span></p>
<lb n="2262"/>
<lb n="2263"/><p><span>4 D'imthigheadar arís gan mórán siamsa ar bith ná greann</span>
<lb n="2264"/><span>Labahir Mac Con Raoi "Is dona fritheadh sibh, ghluais sibh mall,</span>
<lb n="2265"/><span>Ní bhfuighe sibh aon ghreim choidhche air, i Rinne Mhaoile tá sé</span>
<lb n="2266"/><span>teann."</span></p>
<lb n="2267"/>
<lb n="2268"/><p><span>5 A Bhreathnaigh, cuirim trácht ort, thug tú a phárdún go</span>
<lb n="2269"/><span>Rinn Mhaoil.</span>
<lb n="2270"/><span>De bhunadh ceart na háite thú is fuair mé cáil mhaith ar do mhnaoi;</span>
<lb n="2271"/><span>Acht bí buidheach de Thomás Táilliúr bhí ina cheannphort mhaith</span>
<lb n="2272"/><span>sa tír,</span>
<lb n="2273"/><span>Nó bheitheá i rolla an Dálaigh ag iomchar bagnet le póilíos.</span>
<lb n="2274"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Micheál Mhac Suibhne agus Filidh an tSléibhe

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Micheál Mhac Suibhne agus Filidh an tSléibhe

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
