Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Séamas Dall Mac Cuarta</title><author><name type="main">Séamas Dall Mac Cuarta</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L121</note>
                         <note type="L">21</note>
                         <note type="B">1733ob 18L</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L121</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Séamas Dall Mac Cuarta</title><author>Séamas Dall Mac Cuarta</author><imprint><publisher>B.Á.C.: An Clóchomhar Tta, 1971</publisher><date>1733ob 18L</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="0"/><span>NA FÉILTE MUIRE</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>A bláth na bpaitriarc is a iníon,</span>
<lb n="3"/><span>A mháthair na naomh nach geallann bréag;</span>
<lb n="4"/><span>Is go dtabharfadh aon dealramh amháin ded thaobhsa</span>
<lb n="5"/><span>Soilse shíoraí do dhá ghréin.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>A iníon Iachim, a Mháire aoibhinn,</span>
<lb n="8"/><span>A ghairdín fíona ag plandú Dé;</span>
<lb n="9"/><span>Is go bhfuil naoi gcéad milliún míle</span>
<lb n="10"/><span>De mhaighdeanaibh naofa in do chathair féin.</span></p>
<lb n="11"/>
<lb n="12"/><p><span>Coróin ghlórmhar ar gach ríoghain,</span>
<lb n="13"/><span>Acu bhíos in t'onóir féin;</span>
<lb n="14"/><span>Is gach iníon óg dhíobh de ló is dh'oíche</span>
<lb n="15"/><span>Ag tabhairt glóir shíoraí do mháthair Dé.</span></p>
<lb n="16"/>
<lb n="17"/><p><span>A mhaighdean is airde, a bhanríon mhilis na naomh,</span>
<lb n="18"/><span>Agus moladh do bhláth go brách nach dtuigeann an saol;</span>
<lb n="19"/><span>A loinnir na háille, ó táirse i do bhuime na n-aingeal,</span>
<lb n="20"/><span>A Mhuire, faigh grása agus pardún dúinne in do líon.</span>
<lb n="21"/></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="22"/><p><span>Bzzzzz1717 18T</span></p>
<lb n="23"/>
<lb n="24"/><p><span>AN CHÉAD MHAIRGNE</span></p>
<lb n="25"/>
<lb n="26"/><p><span>A dheartháir mhuirnigh, an gcluin tú an chuach?</span>
<lb n="27"/><span>Éirigh agus éist lena hathbhuain;</span>
<lb n="28"/><span>A chrófhir de dhísleacht mo choim,</span>
<lb n="29"/><span>Ní dóigh gur mian leat mo scarthain.</span></p>
<lb n="30"/>
<lb n="31"/><p><span>Créad fár dódh mo chroí leat,</span>
<lb n="32"/><span>Mar smálghrís na soileach?</span>
<lb n="33"/><span>Is, a Ruairí, mar n-éirírse in am,</span>
<lb n="34"/><span>Nach trua do dhílleacht ar seachrán!</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>Nach bhfaiceann tú Brian tar éis bháis</span>
<lb n="37"/><span>Ó ghonaibh triamhain do thromghrá?</span>
<lb n="38"/><span>Mise gan léas ós bhur gceann,</span>
<lb n="39"/><span>Nó an trua libh éifeach an tseandaill?</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>Freagraidh dom éifighse in am,</span>
<lb n="42"/><span>Is ní huras éisteacht le donán;</span>
<lb n="43"/><span>Goiridh bhur ndílleachta mur gcóir,</span>
<lb n="44"/><span>Is ná dearmadaidh bhur ndá bhochtóig.</span></p>
<lb n="45"/>
<lb n="46"/><p><span>Éifeach' seanóir san taobh thuas,</span>
<lb n="47"/><span>Is gan na mná aníos dá n-athbhuain;</span>
<lb n="48"/><span>Ní trua a bhí Nuala ar an bhfeart</span>
<lb n="49"/><span>Nó mise, is gan slua m'éisteacht.</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>Aithris do chrú na sé Niall</span>
<lb n="52"/><span>Gur dhearg mo chumhase ar mo thriall;</span>
<lb n="53"/><span>Mo dhá láimh gur scaradh dhíom,</span>
<lb n="54"/><span>Lér tolladh mo dhá leataoibh.</span>
<lb n="55"/></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="56"/><p><span>Mo dhá ansacht, mo dhá chéill,</span>
<lb n="57"/><span>Mo dhá phlanda, mo chaithréim;</span>
<lb n="58"/><span>Mo dhá shaibhreas san tslí abhos,</span>
<lb n="59"/><span>Mo dhá shéan is mo dhá shonas.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Mo dhá radharc, mo dhá rosc,</span>
<lb n="62"/><span>Mo dhá shadharcán, mo sheanchas;</span>
<lb n="63"/><span>Mo dhá dhísle óm chroí anois,</span>
<lb n="64"/><span>Mo dhá scíste óm thinneas.</span></p>
<lb n="65"/>
<lb n="66"/><p><span>Mo dhá shúgaidh go toigh an óil,</span>
<lb n="67"/><span>Mo dhá rún is mo chomport;</span>
<lb n="68"/><span>Mo dhá chnuasach de gach meas</span>
<lb n="69"/><span>Mo dhá shúil, mo dhá sholas.</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>Mo dhá shuáilce, mo dhá scéimh,</span>
<lb n="72"/><span>Mo dhá ghuaillí gan toibhéim;</span>
<lb n="73"/><span>Mo dhá fhuascailt as gach broid,</span>
<lb n="74"/><span>Mo dhá chuallaí, mo dhá charaid.</span></p>
<lb n="75"/>
<lb n="76"/><p><span>Mo dhá chéile, mo dhá chlainn,</span>
<lb n="77"/><span>Mo dhá dhroichead ar gach abhainn;</span>
<lb n="78"/><span>Mo dhá dhísleacht in Inis Fáil,</span>
<lb n="79"/><span>Mo ghrá, mo dhís deartháir.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>Mo dhá chabhair, mo dhá chlú,</span>
<lb n="82"/><span>Mo dhá chomhairleach i gceartrúin;</span>
<lb n="83"/><span>Mo dhá thréathra faoin dá chlár,</span>
<lb n="84"/><span>Mo ghrá, mo dhís deartháir.</span></p>
<lb n="85"/>
<lb n="86"/><p><span>Mo dhá dhochtúir, mo dhá lia,</span>
<lb n="87"/><span>Mo dhá fhortún, mo ghlanspré;</span>
<lb n="88"/><span>Mo dhá dhíograis, mo dhá pháirt,</span>
<lb n="89"/><span>Mo ghrá, mo dhís deartháir.</span>
<lb n="90"/></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="91"/><p><span>Mo dhá thine, mo dhá chúirt,</span>
<lb n="92"/><span>Mo dhá ionailt in aonrúm;</span>
<lb n="93"/><span>Mo dhá ghrianán ar gach sráid,</span>
<lb n="94"/><span>Mo ghrá, mo dhís deartháir.</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>Ach béadsa mo sheargán níos mó,</span>
<lb n="97"/><span>Mar mharbhán nach n-éiríonn aithbheo;</span>
<lb n="98"/><span>Gach galar ag fás in mo cheann,</span>
<lb n="99"/><span>Is is fada liom an lá gan titim.</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>Ó mharbhais mo chroí ded dheoin,</span>
<lb n="102"/><span>Le bás na beirtese, a Thríonóid;</span>
<lb n="103"/><span>Muna bhfuil tréas domh a iarraidh ort,</span>
<lb n="104"/><span>Cuir mise ina ndiaidh gan fhuireach.</span></p>
<lb n="105"/>
<lb n="106"/><p><span>Ná léig an samplóir gan treoir</span>
<lb n="107"/><span>I ndiaidh na deisese, crochbheo;</span>
<lb n="108"/><span>Ar ghrá do pháise san gcrann,</span>
<lb n="109"/><span>Cuir leo go Parthas an seandall.</span></p>
<lb n="110"/>
<lb n="111"/><p><span>Ní rabhas dall nó gur folaíodh uaim</span>
<lb n="112"/><span>Mo dhís deartháir in aonuaigh;</span>
<lb n="113"/><span>Ach anois domh go bráth ar dhíth foinn,</span>
<lb n="114"/><span>Ó hadhlacadh mo dhá chumann.</span></p>
<lb n="115"/>
<lb n="116"/><p><span>Mo chroí ina chompar go bráth,</span>
<lb n="117"/><span>Ó thrí tinte mo dhóláis;</span>
<lb n="118"/><span>Mo thruase do chách fán gcruinn,</span>
<lb n="119"/><span>Go Luan gan gáir intinne.</span></p>
<lb n="120"/>
<lb n="121"/><p><span>Mo Bhrian, mo Ruairí, mo Róis,</span>
<lb n="122"/><span>Mo phian, mo ghruaim is mo phiolóid;</span>
<lb n="123"/><span>Mar trí tinte dom chrá,</span>
<lb n="124"/><span>Is gan linnte mo chinn dhá bhfolach.</span>
<lb n="125"/></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="126"/><p><span>Ní mé Conall nó Laoire,</span>
<lb n="127"/><span>Ag caoineadh na cona d'fhuil Íre;</span>
<lb n="128"/><span>Ní mé Deirdre ag gol fá chách,</span>
<lb n="129"/><span>Fá Naoise is a dhís deartháir.</span></p>
<lb n="130"/>
<lb n="131"/><p><span>Ní mé Nuala ag gol sa Róimh,</span>
<lb n="132"/><span>Ar uaigh na dtrí seanóir;</span>
<lb n="133"/><span>Ní raibh iníon Uí Dhónaill dall,</span>
<lb n="134"/><span>Cé caoineadh a brón i Lobháin.</span></p>
<lb n="135"/>
<lb n="136"/><p><span>Ní mé iníon an Lir do bhí</span>
<lb n="137"/><span>Ag caoineadh Fhiachra, Choinn is Aoidh;</span>
<lb n="138"/><span>Do chuaigh Nuala leo chum báis,</span>
<lb n="139"/><span>Is níor léig a fuachas ar athlá.</span></p>
<lb n="140"/>
<lb n="141"/><p><span>Déanamh smaoineamh ar urnaí na gcréacht,</span>
<lb n="142"/><span>Is é thurnas mo sheandéar;</span>
<lb n="143"/><span>Dul a chaoineadh do pháise sa gcrann,</span>
<lb n="144"/><span>Ní bhímse ach ar lár an tseachráin.</span></p>
<lb n="145"/>
<lb n="146"/><p><span>Ach iarraim do phardún anois,</span>
<lb n="147"/><span>A thiarna Pharthais is na bhFlaitheas;</span>
<lb n="148"/><span>In onóir do chumhacht i ngach tír</span>
<lb n="149"/><span>Tabhair dhomhsa uachta na haithrí.</span></p>
<lb n="150"/>
<lb n="151"/><p><span>A shealbhadóir neamh is na néal,</span>
<lb n="152"/><span>A dhealbhadóir fairrge is minéisc;</span>
<lb n="153"/><span>A fhuascaltóir marbhán as broid,</span>
<lb n="154"/><span>Bí ar cuaisne m'anama mar charaid.</span></p>
<lb n="155"/>
<lb n="156"/><p><span>Ná haifir ormsa, a ghrá,</span>
<lb n="157"/><span>M'ainbhios ag caoineadh marbháin;</span>
<lb n="158"/><span>Ach, a Íosa, dearmaid mo choir,</span>
<lb n="159"/><span>I línibh dhearfa do leabhair.</span>
<lb n="160"/></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="161"/><p><span>Leabhar na diacht ós libhse,</span>
<lb n="162"/><span>Ná léig na diabhail fá m'anamsa;</span>
<lb n="163"/><span>Mar scarais do chroí ar mo scáth,</span>
<lb n="164"/><span>Is oraibh ataoim ag ofráil.</span></p>
<lb n="165"/>
<lb n="166"/><p><span>Gan deartháir dílis go bráth,</span>
<lb n="167"/><span>Gan aon dem ghaol dom thógáil;</span>
<lb n="168"/><span>Muna bhfaighead fáilte ó chine Choinn,</span>
<lb n="169"/><span>Is im aonar atáim go foircheann.</span></p>
<lb n="170"/>
<lb n="171"/><p><span>Ach beannacht leosan anois,</span>
<lb n="172"/><span>An dís do leon mé agus d'imigh;</span>
<lb n="173"/><span>Cé tá ina ndeoidh mo chroí tinn,</span>
<lb n="174"/><span>Ní bhfaighead fóirint ón fhoirinn.</span></p>
<lb n="175"/>
<lb n="176"/><p><span>Seacht gcéad ar mhíle gan ghó,</span>
<lb n="177"/><span>Agus seacht mbliana déag dá thionól,</span>
<lb n="178"/><span>Ó theacht Chríost do chabhair cháich,</span>
<lb n="179"/><span>Go bás mo dhís deartháir.</span>
<lb n="180"/></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="181"/><p><span>Bzzzzz1733 18L</span>
<lb n="182"/><span>AN LON DUBH BÁITE</span></p>
<lb n="183"/>
<lb n="184"/><p><span>A iníon álainn Choinn Uí Néill,</span>
<lb n="185"/><span>Is fada do shuan tar éis áir;</span>
<lb n="186"/><span>Is nach gcluin uaisle do chine féin</span>
<lb n="187"/><span>Tú ag caoineadh do spré tar éis a bháis.</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>Ceiliúr an éin lúfar luath,</span>
<lb n="190"/><span>Theastaigh uait, a fhaoileann bháin;</span>
<lb n="191"/><span>Cha bhíonn tubaiste ach mar a mbíonn spré,</span>
<lb n="192"/><span>Is déansa foighid ó ghreadadh lámh.</span></p>
<lb n="193"/>
<lb n="194"/><p><span>Ó ghreadadh lámh is ó shileadh rosc,</span>
<lb n="195"/><span>Glacsa tost, a fhaoileann úir;</span>
<lb n="196"/><span>A iníon álainn Choinn Uí Néill,</span>
<lb n="197"/><span>Fá bhás an éin ná fliuch do shúil.</span></p>
<lb n="198"/>
<lb n="199"/><p><span>A fhaoileann a d'fhás ó airdrí Uladh na rí,</span>
<lb n="200"/><span>Fuirigh mar tá, is fearr é nó imeacht le baois;</span>
<lb n="201"/><span>Fá d'éan beag a b'áille gáire ar imeall na gcraobh,</span>
<lb n="202"/><span>Chan ceist duit a bhás go bráth is é nite le haol.</span>
<lb n="203"/></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="204"/><p><span>INÍON OILIBHÉIR PLUINCÉAD</span></p>
<lb n="205"/>
<lb n="206"/><p><span>Ar aonach an Luain insan Uadhan so thuas</span>
<lb n="207"/><span>Is é tharla dhamh an stuairbhean a bhreathnaigh mo chás;</span>
<lb n="208"/><span>Is é d'fhág mé faoi ghruaim, gan chodladh, gan suan,</span>
<lb n="209"/><span>Mar dhrithle den ngual thug goradh in mo lár,</span>
<lb n="210"/><span>An ní úd a fuaramar ón ríbhean an uair sin,</span>
<lb n="211"/><span>Mar abhall na mbua chuir Paris ar sáil;</span>
<lb n="212"/><span>Is go dtaibhstear damh an uair sin go mbeodh sí suas</span>
<lb n="213"/><span>Duine bheadh i suan, tar éis a feicsin, ón mbás.</span></p>
<lb n="214"/>
<lb n="215"/><p><span>Bhí mé lá éigin ar mhalaidh thaobh aonaigh</span>
<lb n="216"/><span>Ag breathnú na séad is mo sheasamh mar chách,</span>
<lb n="217"/><span>Go bhfaca mé an spéir mar shileadh den ngréin -</span>
<lb n="218"/><span>Is í ba mhacánta i méin, in inneall is i gcáil;</span>
<lb n="219"/><span>Char stadas féin nó gur fhiafraíos de chéadtaibh</span>
<lb n="220"/><span>"Cia hacu de shliocht Éireamhon chuaidh tharam sa tsráid?"</span>
<lb n="221"/><span>Gur aithnigh mé a scéimh as Pluincéadaigh aerach,</span>
<lb n="222"/><span>Bunadh na ngéarlann is na gcaisleán bán.</span></p>
<lb n="223"/>
<lb n="224"/><p><span>Is é an ní adúirt saoi is é ina shuí le mo thaobh</span>
<lb n="225"/><span>"An bhfaca sibh an iníon sin Oilibhéir Óig,</span>
<lb n="226"/><span>An planda den bhfíorfhuil a d'aithbheodh ríthe,</span>
<lb n="227"/><span>A fuair ceart agus cíosaibh seal sa Ráth Mhóir?"</span>
<lb n="228"/><span>Siúd í go fíor an Deirdre bhí ag Naoise,</span>
<lb n="229"/><span>Nó Helen le gur cloíodh léi an macra sa Traí,</span>
<lb n="230"/><span>Nó Flora go fíor, bhí ag iníon Eochaidh an Rí,</span>
<lb n="231"/><span>Chaith seal tamaill le haoibhneas i dTeamhair na slógh.</span>
<lb n="232"/></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="233"/><p><span>Is a iníon Oilibhéir mhic Anraí, is duitse tá an dán so,</span>
<lb n="234"/><span>A leinbh gan smál, is go maire tú i gcéim;</span>
<lb n="235"/><span>An brainse do b'áille de Phluincéadaigh adhmhar,</span>
<lb n="236"/><span>An bunadh nachar bearnadh i mbriseadh nó i mbéim;</span>
<lb n="237"/><span>An cíos úd ba ghnáth linn a íoc le do chairde,</span>
<lb n="238"/><span>Dá dtiocfadh in do láimhse, a ainnir na gcraobh,</span>
<lb n="239"/><span>Gurbh aoibhinn an áit ag ollaimh chríochaibh Fáil,</span>
<lb n="240"/><span>A bheith ag cruinniú fád áras, a bhruinneall na séad.</span>
<lb n="241"/></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="242"/><p><span>AILÍS NÍ CHEARBHAILL</span></p>
<lb n="243"/>
<lb n="244"/><p><span>Atá Lile gan smúid ar m'airese á lua</span>
<lb n="245"/><span>Is ní cheilfidh mé a clú go dearfa,</span>
<lb n="246"/><span>An ghlaine is an snua bhí ag Helen ar dtús</span>
<lb n="247"/><span>Gurab aici go nua tá ar tearma;</span>
<lb n="248"/><span>Gan bhriseadh, gan bhrú, gan mhealladh re cluain,</span>
<lb n="249"/><span>Ach soineanta, súgach, leanbaí,</span>
<lb n="250"/><span>Agus tuilte de dhúchas fhola Rí Mumhan,</span>
<lb n="251"/><span>In Ailís ghil chiúin Ní Chearbhaill.</span></p>
<lb n="252"/>
<lb n="253"/><p><span>Nach bhfaca tú scéimh Angelica is Dheirdre</span>
<lb n="254"/><span>Ag cruinniú san maighdin gheanmnaí,</span>
<lb n="255"/><span>Is gach buinne dá céibh mar loinnir na réalt,</span>
<lb n="256"/><span>Nó ealta de dh'éanlaith an tsamhraidh?</span>
<lb n="257"/><span>Deir a gcleachtann a méin de mhacna na nGael</span>
<lb n="258"/><span>Gurb aici tá an chéim go fairrge -</span>
<lb n="259"/><span>Is trua nach raibh léigse ar fhearainn dhúiche Éile</span>
<lb n="260"/><span>Ag Ailís de fhréimh shíol gCearbhaill.</span></p>
<lb n="261"/>
<lb n="262"/><p><span>A theachtaire théid go fearann dúiche Éile,</span>
<lb n="263"/><span>Aithris do scéal gan mhearbhall;</span>
<lb n="264"/><span>Go bhfuil ainnir dá bhfréimh is carthannaí méin,</span>
<lb n="265"/><span>Dá bhfacthas ar aghaidh na talmhan;</span>
<lb n="266"/><span>Le haigne, le céill nach bhfuil comórtas léi</span>
<lb n="267"/><span>Ó Chlochar go Droichead na Carraige,</span>
<lb n="268"/><span>Is gan a lochtaibh faoin ghréin ach ar ghoin sí den éag</span>
<lb n="269"/><span>De ghaiscibh na mbéimeann fearmhail.</span>
<lb n="270"/></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="271"/><p><span>Beannacht ar chéad uaim is aithris don ngéag</span>
<lb n="272"/><span>Nach léigimse an ghéis ar dearmad,</span>
<lb n="273"/><span>Ach déan coimheád duit féin nuair a dhearcair a scéimh</span>
<lb n="274"/><span>Nach rachaidh tú in éag mar Chearbhall;</span>
<lb n="275"/><span>Tráth chuala sé scéal go ndeachaidh sí i gcré -</span>
<lb n="276"/><span>Iníon osránach ghléal Rí Alban -</span>
<lb n="277"/><span>Measaim nár bhéasaí sise ná an péarla,</span>
<lb n="278"/><span>Ailís chiúin tséimh Ní Chearbhaill.</span>
<lb n="279"/></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="280"/><p><span>Bzzzzz1702 18T</span>
<lb n="281"/><span>TUIREAMH MHURCHA CRÚIS</span></p>
<lb n="282"/>
<lb n="283"/><p><span>A theampaill, b'fhuras duit cuidiú le Gaelaibh,</span>
<lb n="284"/><span>Is a liacht fear cumais bhaineadh urraim as céadtaibh</span>
<lb n="285"/><span>Tá ina luí timpeall fá d'imeall do do théamhadh;</span>
<lb n="286"/><span>A reilig, is mire nach roinneann tú d'éadáil,</span>
<lb n="287"/><span>Is ionadh d'fhulaing tú tuile gach aonmhná,</span>
<lb n="288"/><span>Bhíos ag teacht chugat ar buile do do bhuaireadh,</span>
<lb n="289"/><span>Sileadh na rosc is osnaíbh na maighdean,</span>
<lb n="290"/><span>Líonta de thuirse is a mbosa dá réabadh,</span>
<lb n="291"/><span>Ag caoineadh fán churaidhse a cuireadh go déanach.</span>
<lb n="292"/><span>Is é máistear Murcha d'fhág uile fá léan iad,</span>
<lb n="293"/><span>Laoch a bhí ullamh chun pronnadh ar chéadtaibh,</span>
<lb n="294"/><span>Is is minic do níodh coinneamh fá choinne na cléire,</span>
<lb n="295"/><span>Friothálamh is ag freastal na n-aifreann is dá n-éisteacht,</span>
<lb n="296"/><span>Míniú an scrioptúir is gan litir ina dhiaidh de;</span>
<lb n="297"/><span>Léitheoir Laidne is gach siolla den Ghaeilge,</span>
<lb n="298"/><span>Sealgaire seabhaic do ghabhadh gach éanlaith,</span>
<lb n="299"/><span>Marfóir na ndobharchon in abhainn dá thréine.</span>
<lb n="300"/><span>B'ionúin leis meadhair na ngadhar dá ngéaradh,</span>
<lb n="301"/><span>Leanúin na hagha, chum feadha dá séideadh;</span>
<lb n="302"/><span>Míolta maighe beaga ar máibh ag léimnigh,</span>
<lb n="303"/><span>Sionnaigh ar chreagaibh is a n-eagal dá dtréadú,</span>
<lb n="304"/><span>Broic ag seasamh i ndaingin ar shléibhtibh,</span>
<lb n="305"/><span>Lachain dá leibhireacht ag eiteallaigh ag éirí,</span>
<lb n="306"/><span>Is eisean dá leagadh le treise, le tréithe;</span>
<lb n="307"/><span>Marcshlua ag eagra is ag freagra dhá chéile,</span>
<lb n="308"/><span>Óigeich Ghaileannach ar faichibh dá dtréanáil;</span>
<lb n="309"/><span>Is ag filleadh chun an bhaile dhóibh ní codladh do dhéinidís,</span>
<lb n="310"/><span>Ach fíon dá scapadh is gan cosain ar éinneach,</span>
<lb n="311"/><span>Macna ar leabhair is ag labhairt gach léighinn,</span>
<lb n="312"/><span>Dán dá thoisiú le broscadh na dtéada,</span>
<lb n="313"/><span>Táiplisc suite fána foirinn go gléasta,</span></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="314"/><p><span>Is an iomad de ríoghanaibh míonla méirgheal</span>
<lb n="315"/><span>Agus deirge na gcaor fá thrí ina n-éadain,</span>
<lb n="316"/><span>Lile agus aol ag teacht tríothu ag séideadh,</span>
<lb n="317"/><span>Ag cur samplaí i gcrích le maothchrobh maighdean,</span>
<lb n="318"/><span>Is ag tarraing gach líne den tsíoda ar éadaíbh.</span>
<lb n="319"/><span>Is ina hallaí ag an tsaoise do bhíodh gach aonmhaith,</span>
<lb n="320"/><span>Gan easpa ar aon is fuíoll ag céadtaibh,</span>
<lb n="321"/><span>Dá dtigeadh an cíos mar ba cuí dó in éineacht,</span>
<lb n="322"/><span>B'ionúin leis draoithe, fá aoibh dá réiteach,</span>
<lb n="323"/><span>Le hairgead rí, le maoin is le héadáil.</span>
<lb n="324"/><span>Bochta na crích' ar a mhian dá n-éidiú,</span>
<lb n="325"/><span>In Eaglais ag guí mar a ndíolt gach lae leis.</span>
<lb n="326"/><span>Ba beag an t-ionadh dá n-éiríodh an séad dó;</span>
<lb n="327"/><span>Ní raibh díomá ag aon fán ngréin leis,</span>
<lb n="328"/><span>Ní raibh fearg nó fíoch ag a íocaíbh féin leis;</span>
<lb n="329"/><span>Ba doiligh dá ghaol gan a gcroí a bheith réabtha,</span>
<lb n="330"/><span>Agus imeacht le baois ar saobhadh céille,</span>
<lb n="331"/><span>Idir fhear agus mhnaoi gan scís ó dhéaraibh,</span>
<lb n="332"/><span>I dtoiseach a shaoil mar cloíodh don éag é.</span>
<lb n="333"/><span>Is é máistear Crúis d'fhág cumha ar chéadtaibh,</span>
<lb n="334"/><span>A bheith ina luí in úir is gan dúil lena éirí,</span>
<lb n="335"/><span>I dtoiseach a dhúiche ar dtús mar oidhre,</span>
<lb n="336"/><span>I dtoiseach a chlú, a lúth is a léime,</span>
<lb n="337"/><span>I dtoiseach a shúgaidh, ag dúbladh a chéille,</span>
<lb n="338"/><span>I dtoiseach a thoraidh, a shonais is a shaibhris,</span>
<lb n="339"/><span>I dtoiseach a sholais, is ag foscail a scéimhe,</span>
<lb n="340"/><span>I dtoiseach a leabhair is ag labhairt an léighinn</span>
<lb n="341"/><span>I dtoiseach a phronnaidh is a thabhairt do Ghaelaibh,</span>
<lb n="342"/><span>I dtoiseach a ghaisce, a threise is a thréithe,</span>
<lb n="343"/><span>I dtoiseach a leasa is ag taispeánadh a mhéine,</span>
<lb n="344"/><span>I dtoiseach a mheasa is ag measc' ar na héachta.</span>
<lb n="345"/><span>Is ó nach bhfaighfear feasta choíche aisíoc ón éag air,</span>
<lb n="346"/><span>A Mhadam, glac foighid le teagasc na cléire,</span>
<lb n="347"/><span>Ós tusa thuigeas an scrioptúir do léamhadh.</span>
<lb n="348"/><span>A bhean uasal, tosaigh ins an teastaimint dhéanaigh,</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="349"/><p><span>Is chífir ins na téacsaibh an cleas do rinne Hérod,</span>
<lb n="350"/><span>Caiphas ba measa agus breithiúnas Phéalóid</span>
<lb n="351"/><span>Chuir Críost ar leagadh na Croise dá chéasadh,</span>
<lb n="352"/><span>Nó go ndearna an aiséirí, leasaigh síol Éabha;</span>
<lb n="353"/><span>Is an méid a bhí ag teagasc an tsoiscéil ina dhiaidh sin,</span>
<lb n="354"/><span>Monuar na haspail do cailleadh le héircigh;</span>
<lb n="355"/><span>Is gach aon dá threise faoi shoilse na gréine</span>
<lb n="356"/><span>Nach dtug a ngaiscí uilig aisíoc ón éag dhóibh -</span>
<lb n="357"/><span>Samson is Hercules, Hector is Caesar,</span>
<lb n="358"/><span>Is Pharao gan chreideamh a bhí i dtreis insan Éigipt,</span>
<lb n="359"/><span>Fear nach raibh taise le deisciobal Dé aige;</span>
<lb n="360"/><span>Is Alastran a raibh an domhan dó ag géilleadh,</span>
<lb n="361"/><span>An Asia, an Africa, America is Éaraip;</span>
<lb n="362"/><span>Is an triúr a b'fhearr deise faoi shoilse na spéire,</span>
<lb n="363"/><span>Naos is Narcissus is Absolom aordha;</span>
<lb n="364"/><span>Fuaradar leagadh, is é mheasaim nach éirid;</span>
<lb n="365"/><span>Is éigin dá dtaisibh a bheith i dtaisce ina gcréafóig,</span>
<lb n="366"/><span>Nó go dtí foircheanta an bhreithiúnais dhéanaigh;</span>
<lb n="367"/><span>Is Cú Chulainn na gcleas a bhí ag seasamh do Ghaelaibh,</span>
<lb n="368"/><span>Is Fionn a ghlac treise le gaiscígh na Féinne,</span>
<lb n="369"/><span>Goll agus Oscar níodh coscar is éachta;</span>
<lb n="370"/><span>Is na ríthe a bhí ag cosnamh gach cóige de dh'Éirinn,</span>
<lb n="371"/><span>Sliocht Mílidh gan chogal ór thogair síol Éimhir,</span>
<lb n="372"/><span>Sliocht Íre na n-ollamh bheireadh pronnadh don éigse,</span>
<lb n="373"/><span>Sliocht Éireamhoin an tsolais dár tógadh síol Néill díobh,</span>
<lb n="374"/><span>Le méadú gach maitheas, le flaitheas, le féile,</span>
<lb n="375"/><span>Le tréathra, le tapadh, le beathú na cléire,</span>
<lb n="376"/><span>Le réabadh ar Ghallaibh is gan aon fhocal de a shéanadh.</span>
<lb n="377"/><span>Ach ó chuadar faoi leaca gach aicme den méidse,</span>
<lb n="378"/><span>Is nach dtig leo casadh chun a gcasaoid do dhéanamh,</span>
<lb n="379"/><span>Is measa leis an Madam an macsa nó céad díobh -</span>
<lb n="380"/><span>Murcha, bile fosaidh na macaomh is na maighdean,</span>
<lb n="381"/><span>Nach dearna leatrom ar Ghallaibh nó ar Ghaelaibh.</span>
<lb n="382"/><span>A bháis, is tú an sladaire chreachas na réigiúin,</span>
<lb n="383"/><span>Is cosúil le gadaí thú, is deacair do réiteach,</span></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="384"/><p><span>Ní thugann tú osadh do ghleacaí dhá thréine;</span>
<lb n="385"/><span>Gad 'má nach glacann tú earra nó éadáil,</span>
<lb n="386"/><span>Síoda nó satin as seapaí nó séada,</span>
<lb n="387"/><span>Fíon as na cascaibh nó eachra is éide,</span>
<lb n="388"/><span>Dúiche le hallaí nó fearantaí saora,</span>
<lb n="389"/><span>Airgead ina cheatha nó frasa de phéarlaíbh,</span>
<lb n="390"/><span>Nó ór as na talta tá in aice na gréine?</span>
<lb n="391"/><span>Mar beith nach glacair is gur teachtaire Dé thú,</span>
<lb n="392"/><span>d'fhuascaltaí an fearsa ó do ghlasaibh le saibhreas.</span>
<lb n="393"/><span>Ach, a Rí, chuaigh ar bearaibh do do tharraing ó chéile,</span>
<lb n="394"/><span>Is d'fhulaing na tacaí do sparradh in do ghéaga,</span>
<lb n="395"/><span>Ar son ár bpeacaí is gurb ait linn a ndéanamh,</span>
<lb n="396"/><span>Glóir agus altú don macsa fuair céasadh,</span>
<lb n="397"/><span>Nár imigh an teachsa nó an treibhse gan oidhre;</span>
<lb n="398"/><span>Go maireann scafaire an-taitneamhach déanta,</span>
<lb n="399"/><span>Máistear Joe is acmhainní actaibh is tréathra,</span>
<lb n="400"/><span>Spalpaire marcaigh gheabhas fortún is féile,</span>
<lb n="401"/><span>Brainse de chorcarfhuil uchta na fréimhe,</span>
<lb n="402"/><span>A bhfuil críonnacht is ceart ann is gan blas aige ar bhréagaibh.</span>
<lb n="403"/><span>Beidh guí na mbocht leis is portús na cléire;</span>
<lb n="404"/><span>Beidh saolach gan lochta, gan dochar, gan daibhreas,</span>
<lb n="405"/><span>Chun dílleachtaí a chothú is a bpóirsiún do mhéadú.</span>
<lb n="406"/><span>Ach tilleam ar an leonsa a raibh óige ann is éifeacht,</span>
<lb n="407"/><span>Murcha na dtortha, an róchreach dhéanach,</span>
<lb n="408"/><span>Brainse den mhórfhuil a tógadh i Laighnibh -</span>
<lb n="409"/><span>Crúsaigh na gcorn nár leonadh in aonchath,</span>
<lb n="410"/><span>Lochlannaigh ba seolta níodh fortaí is daingneach;</span>
<lb n="411"/><span>Is Talbóidigh an óir bhí i gcomhar rí Séamas,</span>
<lb n="412"/><span>Ceannfoirt is comhairligh ba mhó ins na réigiúin -</span>
<lb n="413"/><span>Bhí a ghaol leo faoi dhó is ní shéanfadh</span>
<lb n="414"/><span>Aonduine den phórsa nó an coirnéal bréan dó.</span>
<lb n="415"/><span>An giúistís Talbóid, lón na cléire,</span>
<lb n="416"/><span>B'uncal dó go ceart ó fhréimh é.</span>
<lb n="417"/><span>Dá gcuirinn a n-eolas in ordú a chéile,</span>
<lb n="418"/><span>B'iomaí fuil chróga bhí ag ródú ina éadan;</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="419"/><p><span>Bhí sceallán órdha de mhórfhuil Néill ann,</span>
<lb n="420"/><span>De shliocht Chormaic is Airt Aoinfhir,</span>
<lb n="421"/><span>Is faide a bhí pósta le coróin Éireann,</span>
<lb n="422"/><span>Is cheannaíodh ceol le torthaí saibhreas -</span>
<lb n="423"/><span>Níorbh fhéidir leo an t-ógsa a thréigbheál;</span>
<lb n="424"/><span>Is síol mBriain dár chóir slóite géilleadh;</span>
<lb n="425"/><span>Is Mac Cárthaigh gan ghó, de róshliocht Éimhir;</span>
<lb n="426"/><span>Gaol Uí Mhóra é d'fhóirfeadh an éigse,</span>
<lb n="427"/><span>Is gaol Mhic Dónaill an óir ó Shléibh Mis,</span>
<lb n="428"/><span>Is Uí Chearúill mhóir san gcló chéanna;</span>
<lb n="429"/><span>Gearaltaigh chróga de phór na Gréige,</span>
<lb n="430"/><span>Is Builtéirigh ba mhó faoi rí Séarlas;</span>
<lb n="431"/><span>Búrcaigh na seod dhó ba gaolmhar,</span>
<lb n="432"/><span>Pluincéadaigh chathmhór dhreachóg dhéanta,</span>
<lb n="433"/><span>Is geilteáil óir ar chórú a n-éadaigh;</span>
<lb n="434"/><span>Fléimeannaigh ó Bhóinn na srotha séanmhar,</span>
<lb n="435"/><span>Bearnolaigh, Róistigh fós is Paoraigh -</span>
<lb n="436"/><span>Níl fáth dhomh leo dá m'eol domh féin iad;</span>
<lb n="437"/><span>Níl iarla óg nó barún tréitheach,</span>
<lb n="438"/><span>Nó milord i record Shéamais,</span>
<lb n="439"/><span>De Ghaill Fódhla nó dá nGaelaibh,</span>
<lb n="440"/><span>'Mhuintir Strongbow nó Mhilesius,</span>
<lb n="441"/><span>Nach raibh a ghaol leo is níor leor liom féin sin -</span>
<lb n="442"/><span>B'ansa liom fós é beo nó céadta.</span>
<lb n="443"/><span>Tá a liacht óigbhean mhómhar dhéidgheal,</span>
<lb n="444"/><span>Bhí fána bhord is gan a bpósadh a dhéanamh,</span>
<lb n="445"/><span>A raibh a ghaol leo is níorbh eol dó a dtréigbheál -</span>
<lb n="446"/><span>Ní hionadh dhóibh a bheith i gcónaí ag géarghol,</span>
<lb n="447"/><span>Ag briseadh a sróil is ag strócadh a n-éadaí,</span>
<lb n="448"/><span>Is a mbosa gan treoir ag leonadh a chéile;</span>
<lb n="449"/><span>Greadadh na meor is a gcóip dá réabadh,</span>
<lb n="450"/><span>Dá dtarraing as córú ina ronnaí caola.</span>
<lb n="451"/><span>Ach ó cuireadh faoi fhód i gcónra an tréanfhear,</span>
<lb n="452"/><span>Is go rachaidh a bhfuil beo dá shórt ina dhiaidh ann,</span>
<lb n="453"/><span>Scoiridh de mur ndórtadh deor gach aonlá,</span></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="454"/><p><span>Ach guí na Rómha is ceol na cléire,</span>
<lb n="455"/><span>Guí na n-ord go trón Mhic Dé leis,</span>
<lb n="456"/><span>Beannacht na slógh go glóir fhlaitheas Dé leis,</span>
<lb n="457"/><span>Mo bheannachtsa fós faoi dhó agus céad len</span>
<lb n="458"/><span>A anam, is go bhfóiridh mar lón as péin dó.</span></p>
<lb n="459"/>
<lb n="460"/><p><span>Ag so an méid réir gach seanchaí dhúinn,</span>
<lb n="461"/><span>Seacht gcéad déag mar léitear san scrioptúir nua,</span>
<lb n="462"/><span>Is dhá bhliain ina dhiaidh nach féidir a gcur faoi smúid,</span>
<lb n="463"/><span>Aois mhic Dé an uair d'éag máistear Murcha Crúis.</span>
<lb n="464"/></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="465"/><p><span>Bzzzzz1714 18T</span>
<lb n="466"/><span>TUIREAMH NÉILL ÓIG MHIC MURCHAIDH.</span></p>
<lb n="467"/>
<lb n="468"/><p><span>A Thulaigh Ó Méith goidé an ghruaimse ort?</span>
<lb n="469"/><span>Gan salmaibh na cléire gach uair ort,</span>
<lb n="470"/><span>Gan reabhradh na nGael is na ndaoine uaisle,</span>
<lb n="471"/><span>Gan meabhradh na dtéad nó léamh duaine,</span>
<lb n="472"/><span>Gan labhradh na n-éan nó séan cuacha ort,</span>
<lb n="473"/><span>Gan toirbheart na ngéag nó an fhear uaine,</span>
<lb n="474"/><span>Gan d'abhlachaibh ag éagaoin faoi ualaíbh,</span>
<lb n="475"/><span>Nó collchoill ag scaoileadh a cnuasaigh;</span>
<lb n="476"/><span>San tSamhradh, mo léan, gan feidhm luachra ort,</span>
<lb n="477"/><span>Nó bantracht na maighdean dá bhuan dhuit</span>
<lb n="478"/><span>Don teaghlach, dá méadaíodh na sluaite.</span>
<lb n="479"/><span>B'iomaí fear gan tart gan suan ann,</span>
<lb n="480"/><span>Ag dul chun leapa ar easpa suaimhnis;</span>
<lb n="481"/><span>Dís ó Laighnibh is fear ó Thuathmhumhain,</span>
<lb n="482"/><span>Ceathrar ón Mí den taobh anuas ann,</span>
<lb n="483"/><span>Cuid eile ó Chiarraí is ó Shliabh Luachra,</span>
<lb n="484"/><span>Dream as Connacht na gcor gcrua ann,</span>
<lb n="485"/><span>As Tír Chonaill daoine ar cuairt ann,</span>
<lb n="486"/><span>Ó Dhoire na long is ó Thonn Tuaithe;</span>
<lb n="487"/><span>Beirt ón Éirne is fear ó Chruachan,</span>
<lb n="488"/><span>Ó Mhuineachán na bhfial is ó shliabh Guaire,</span>
<lb n="489"/><span>Ó Thír Eoghain na ngleo suaithnidh,</span>
<lb n="490"/><span>Ó Loch nEachach na dtréanfhear stuama,</span>
<lb n="491"/><span>Ó Leith Cathail is a lán as Cuailgne,</span>
<lb n="492"/><span>Ag teacht gach lá go cathair an tsuarcais.</span>
<lb n="493"/><span>A chnoic na héigse, a radharc na gcuantaíbh,</span>
<lb n="494"/><span>Créad fá dtug an méidse fuath dhuit?</span>
<lb n="495"/><span>Nó an dtugann éinneach dhíobhso cuairt ort?</span>
<lb n="496"/></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="497"/><p><span>Ní háil liom bréag, is ní hé do luaim -</span>
<lb n="498"/><span>Bás mo Néill a choinnigh uaim iad,</span>
<lb n="499"/><span>Mo scáth, mo chéile, mo bhrat uachtair,</span>
<lb n="500"/><span>Chrádh mo thaobh is do réab mo ghuaille,</span>
<lb n="501"/><span>Is d'fhág mo dhéara le mo ghruaibh;</span>
<lb n="502"/><span>Fá ghrá na céille is mhéin na n-uasal -</span>
<lb n="503"/><span>Táim ina dhiaidh is na céadta buartha.</span></p>
<lb n="504"/>
<lb n="505"/><p><span>A Thulaigh na n-éan is na gcraobh nuaghlas,</span>
<lb n="506"/><span>Searbh do scéala, an méid go gcualas,</span>
<lb n="507"/><span>Bás mo thréinfhir más é fuarais,</span>
<lb n="508"/><span>Grá mo chléibhse a chré san uaighe,</span>
<lb n="509"/><span>Is barr mo léinn don éag sin uaimse.</span>
<lb n="510"/><span>Goilfead ina dheoidh is chan le huabhar,</span>
<lb n="511"/><span>In mo chlí níos mó beidh lód gualaigh,</span>
<lb n="512"/><span>Mo chroí gan bheos ina cheo gruama,</span>
<lb n="513"/><span>Fá mo mhaoin, mo stór, mo lón, mo ghuala,</span>
<lb n="514"/><span>Mo dhíon, mo chomhdach, mo chorn buadha,</span>
<lb n="515"/><span>Mo mhian, mo cheol, mo shó, mo shuáilce,</span>
<lb n="516"/><span>Mo bhrí, mo threoir, mo bhord, mo chruacha.</span>
<lb n="517"/><span>Insa gcríochse Chobhthaigh goirfead fuachas,</span>
<lb n="518"/><span>Le dís dár chóir a bheith leofa ag cruaghol -</span>
<lb n="519"/><span>Aon mhac dá phór faoi an ghleo nuasa,</span>
<lb n="520"/><span>Do mhianach mo leoin chun bróin a fhuasaoid;</span>
<lb n="521"/><span>Is fínialta dó a bheith beo an uairse</span>
<lb n="522"/><span>Ó shíorchur na ndeor le ródghruaibh,</span>
<lb n="523"/><span>Is ag smaointeadh gach nóin ar an róimh uaignigh,</span>
<lb n="524"/><span>A bhfuil luí Néill Óig faoi fhód uainne -</span>
<lb n="525"/><span>Ár gcríonnacht, ár gcomhairleach, ár n-ól cuacha.</span>
<lb n="526"/><span>Agus ríoghan na rós, is í is mó truaighe,</span>
<lb n="527"/><span>Atá ar dhísleacht na n-óigbhean den uaisle -</span>
<lb n="528"/><span>Aon iníon Néill Óig is a chnó cnuasaigh.</span>
<lb n="529"/><span>Is dílleachta ina dheoidh san tír suas í;</span></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="530"/><p><span>Is baolach, i mo dhóigh, nach beo buan í,</span>
<lb n="531"/><span>Mur dtógfaidh an rí glórmhar gruaim dhi,</span>
<lb n="532"/><span>Is foighid mar Iob a thabhairt gach uair dhi,</span>
<lb n="533"/><span>Fán lán óir atá i gcónra uaithi.</span>
<lb n="534"/><span>B'fhearr nó Ovid teora uairibh,</span>
<lb n="535"/><span>Ó Chicero mhór thug sé an bhuaidhe,</span>
<lb n="536"/><span>Erasmus is Horace do chuartaigh,</span>
<lb n="537"/><span>Is Diogenes an eolais san uaigneas,</span>
<lb n="538"/><span>Virgil na hintleacht dob uachtraí;</span>
<lb n="539"/><span>Thug barr ar Homer, cló ba cruaidhe,</span>
<lb n="540"/><span>Le grá an Choimhdhe is na n-ord uachtair,</span>
<lb n="541"/><span>Grá do na haspail do leasaigh na sluaite,</span>
<lb n="542"/><span>Grá do na heaspaig is measaim gur dual sin,</span>
<lb n="543"/><span>Grá don Eaglais is teagasc do thuataíbh,</span>
<lb n="544"/><span>Grá do na sagairt ag tagra gach nuaghuí,</span>
<lb n="545"/><span>Grá rósheasmhach do thaispeánadh an uain dhúinn,</span>
<lb n="546"/><span>Grá don chreideamh is meas ar na huaisle,</span>
<lb n="547"/><span>Grá don teastaimint is eisean dá fuagra,</span>
<lb n="548"/><span>Grá don teaschroí a bhí i dtaisce ag Guaire,</span>
<lb n="549"/><span>Grá do lucht easpa is taise le truaighe,</span>
<lb n="550"/><span>Grá do na gaiscígh níodh seasamh le sluaite,</span>
<lb n="551"/><span>Grá do gach treasfhile is a bhfreastal le duaisibh,</span>
<lb n="552"/><span>Grá ródheismir do dheasú gach duaine,</span>
<lb n="553"/><span>Grá dona ceastaibh a thoisiú is dá bhfuascal.</span>
<lb n="554"/><span>Tá naonúr deirfiúr ar eiteal gan suaimhneas</span>
<lb n="555"/><span>De shímhná deasa is a mbosa dá dtuargain;</span>
<lb n="556"/><span>Clio, Melpomene is Talia ag cruaghol,</span>
<lb n="557"/><span>Eurata, Eutirpe is Terpsichore ag fuachas,</span>
<lb n="558"/><span>Caliopia ag bascarnaigh, ag tarraing a gruaige,</span>
<lb n="559"/><span>Urania ar foluaimneadh trasna na gcuantaí,</span>
<lb n="560"/><span>Polihemna ag greadaigh fána fhaicsin san uaighe.</span>
<lb n="561"/><span>Ní hiad so a bheith i gceasnaí bheir taise mo ghruaidhe,</span>
<lb n="562"/><span>Ach mo Niall a bheith i dtaisce, crann seasta mo shuarcais,</span>
<lb n="563"/><span>Mo ghrianán ar faichibh, mo chaismeart ar shluaitibh,</span>
<lb n="564"/><span>Fear m'fhiafraithe, fear m'aisce, fear choisce gach dua dhíom,</span></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="565"/><p><span>Fear fialmhar ag freastal lucht easpa in am cruatain,</span>
<lb n="566"/><span>Fear ciallmhar ag leasú gach aiste dá luaimis;</span>
<lb n="567"/><span>Is dá thriamhain ní leisc liom bheith dreis ar gach uaigneas,</span>
<lb n="568"/><span>Urú, a bháis a fuair treise is thug Hercules uafu,</span>
<lb n="569"/><span>Agus Samson do leagadh gach caiseal le cruaneart,</span>
<lb n="570"/><span>Dáibhí mhac Iesse, rí fiosach thug buaidhe,</span>
<lb n="571"/><span>Áille Narcissus is Absolom uallach,</span>
<lb n="572"/><span>Solamh fuair gliceas gach clainne dá gcuala,</span>
<lb n="573"/><span>Is Alastran mhac Philip ghlac cumas le huabhar,</span>
<lb n="574"/><span>Cúraoi is Cú Chulainn, gach curadh is Gall gruama;</span>
<lb n="575"/><span>A ghadaí is tú leagas fir dheasa gach tuaithe,</span>
<lb n="576"/><span>Ar chreachadóir na feille thuill eascaoin gach truaighe,</span>
<lb n="577"/><span>Is cosúil, a chleasaí, nach bhfuil meas agat ar dhuaisibh,</span>
<lb n="578"/><span>Ar ríthibh, ar fhlaithibh, ar bharúin nó ar uaisle.</span>
<lb n="579"/><span>Nach ionadh nár mealladh le heachraí is le buaibh thú!</span>
<lb n="580"/><span>Is leis an mianach chuir Marcas ar mearú is ar buaireadh;</span>
<lb n="581"/><span>A shíogaí gan mhercy rug balsam an taobh tuaidh leat,</span>
<lb n="582"/><span>Mo dhídean, mo dhalta, le gcantaí gach suarcas,</span>
<lb n="583"/><span>Mo laoch ar shliocht Airt is Choinn chathraigh na Cruachan,</span>
<lb n="584"/><span>Chormaic na flatha, Feidhlime Reachtmhair is Tuathail,</span>
<lb n="585"/><span>Is Cairbre ag cur cath ar Fhionn gasta le fuagra;</span>
<lb n="586"/><span>Ar lorg Fhiacha Sraiththine bhí an fearsa is níor ghruama,</span>
<lb n="587"/><span>Is Mhuireadhaigh do chleachtadh breith ceart is gan cluain ann,</span>
<lb n="588"/><span>Is Eochaidh Muigh Mheodhain a smachtaigh gach eachtarnaigh uainne,</span>
<lb n="589"/><span>Is Néill Naoighiallaigh neartaigh go hAlpaibh ar cuantaí,</span>
<lb n="590"/><span>Is Eoghain do ghlac le mac Calprainn an uair sin,</span>
<lb n="591"/><span>Is gach rí den rith sin go hathNiall ba buadhaí;</span>
<lb n="592"/><span>Tá scríofa i saltairibh, i leabhair is i nduantaibh,</span>
<lb n="593"/><span>Gur planda den ealtainse an macsa mar Ghuaire,</span>
<lb n="594"/><span>Ag taobh Niall Fhrasaigh gur scar siad dá ghualainn;</span>
<lb n="595"/><span>Ó Beirn an treas mac a bhí ag Fearghal den chuaine,</span>
<lb n="596"/><span>Is eolach dhomh an aicme is an flaithsa shil uathu,</span>
<lb n="597"/><span>Agus síol Néill na naoi dtalta ann ar lasadh trí huaire,</span>
<lb n="598"/><span>Rí Oirthir bhí leath dhíobh dena caithmhílí cruaidhe,</span></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="599"/><p><span>A mbíodh comhdach na cairte orthu ó Bhanna go Cuailgne;</span>
<lb n="600"/><span>Fuil Néill Glúnduibh rathúil ar n-aithfilleadh suas ann,</span>
<lb n="601"/><span>Sliocht Briain is Eochaidh, Ó Conchúir, rí Cruachan,</span>
<lb n="602"/><span>Clann Dónaill do chascradh fir Sacsan dá ruagadh,</span>
<lb n="603"/><span>Rí Oirghiall, Mac Mathúna, de mhacna Cholla uaibhrigh,</span>
<lb n="604"/><span>Mag Uidhir fuair caithréim is bhí ar fhaisiún na Ruarcach;</span>
<lb n="605"/><span>Fuil Ír ina cheartlár, Mac Artáin ba duasmhór,</span>
<lb n="606"/><span>Síol mBroin, sliocht Chathaoir chuireadh cath san tír uachtraigh,</span>
<lb n="607"/><span>Ó Coinne bhíodh i dTeamhair is Dún Geanainn dá lua leo,</span>
<lb n="608"/><span>Ó hÁgáin, sliocht Maine, nárbh annamh ina gcuallacht,</span>
<lb n="609"/><span>Clann Ardail ba seasmhach ag dul i dtoiseach ar shluaitibh,</span>
<lb n="610"/><span>Clann tSeáin do níodh oineach is bhí fuilteach mar a dual dóibh,</span>
<lb n="611"/><span>Mac an Bhaird a bhí gan seachrán anallód fár n-uaisle.</span>
<lb n="612"/><span>Ba de ghaoltaibh mo scealláinse go folláin Ó Ruanaidh,</span>
<lb n="613"/><span>Ó Cianáin ba dreachnáir is ba scapthach ar chuachaibh,</span>
<lb n="614"/><span>Is dá gcraobhaibh d'fhan cineál na n-ollún stuama ann;</span>
<lb n="615"/><span>Ó Macriall ina thimpeall le hofráil is Mac Ruairí.</span>
<lb n="616"/><span>Ach, a Néill Óig, ní leanfam do sheanchas níos buaine,</span>
<lb n="617"/><span>Tá mórán de do threabhaibh nach gcanfam an uairse,</span>
<lb n="618"/><span>Is measa linn do dhreach nua a bheith i mbeirt chúng na huaighe,</span>
<lb n="619"/><span>Is do chéile rinne tapadh is chuaigh leat in do thuama,</span>
<lb n="620"/><span>An ghéag nárbh ait léi do ghealchneis ag fuaradh,</span>
<lb n="621"/><span>Nár fhulaing sí le searcdhísle do gheansa aon mhí uaithi,</span>
<lb n="622"/><span>Gan a síneadh leat síos cia gurb fheart do thoigh buaileadh.</span>
<lb n="623"/><span>A chroí mhór nár mheata chun caite is go bhfuarais,</span>
<lb n="624"/><span>Is faoi bhrón atáid gasraí i ngach pasaoid dá gcuala,</span>
<lb n="625"/><span>Do luí i róimh faoi leacaibh is gan lasadh in do ghruaibh.</span>
<lb n="626"/><span>Atá dís leonta ag fraschaoi ar an aiste a mbíodh Nuala</span>
<lb n="627"/><span>Insan naomhRóimh ar feart na nAodh ag fadchaoineadh an uaisle.</span>
<lb n="628"/><span>Suím leo is ní fos do ním, stad mo chlí gruama,</span>
<lb n="629"/><span>Fá m'fhíorleon dár ghread gach saoi a mbosa naoi n-uaire.</span></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="630"/><p><span>Ach, a Néill, ó nach bhfaigheam th'aisíoc nó go bhfaiceam lá</span>
<lb n="631"/><span>an Luain thú,</span>
<lb n="632"/><span>Is gur créachtach sinn i d'easpa gan mhisnigh, gan suáilce,</span>
<lb n="633"/><span>Ár gcéad beannacht feasta choíche ar dheis na naomh suas libh,</span>
<lb n="634"/><span>Is le do chéile dheifrigh ag dul i dtaisce in aon uaigh leat;</span>
<lb n="635"/><span>Géarimpí na n-aspal dá mur leasú as guasacht,</span>
<lb n="636"/><span>Le tréanghuí na n-easpag, na sagart is gach uachtrán,</span>
<lb n="637"/><span>Go dtugaidh an Rí atá i measc na n-aingeal taispeánadh an</span>
<lb n="638"/><span>uain dhaoibh.</span></p>
<lb n="639"/>
<lb n="640"/><p><span>Aois mhic Dé dul Néill mhic Murchaidh chum báis,</span>
<lb n="641"/><span>Seacht gcéad déag, a sé, is a hocht d'fhearbarr:</span>
<lb n="642"/><span>Ní fada d'fhan a chéile ina dhiaidh, go beacht fiche lá,</span>
<lb n="643"/><span>Is beannacht shíol Éabha leo araon go foircheann an bhráith.</span>
<lb n="644"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="645"/><p><span>Bzzzzz1733ob 18L</span>
<lb n="646"/><span>GEARRÁN BHRIAIN UÍ BHEIRN.</span></p>
<lb n="647"/>
<lb n="648"/><p><span>B'fhearr liom gearrán Bhriain Uí Bheirn</span>
<lb n="649"/><span>Fúm dom iompar ins gach ród,</span>
<lb n="650"/><span>Nó a dhéanamh leis mar níd na Gaill -</span>
<lb n="651"/><span>Ar scála cruinn is iad dá ól.</span></p>
<lb n="652"/>
<lb n="653"/><p><span>B'fhiúntaí liomsa gearrán Bhriain</span>
<lb n="654"/><span>Fúm thart siar is amach fán mBóinn,</span>
<lb n="655"/><span>Nó a dhul dá mheascadh ar fheagán mias -</span>
<lb n="656"/><span>Fear dá dhíol is dís dá ól.</span></p>
<lb n="657"/>
<lb n="658"/><p><span>Is iomaí duine lér cailleadh an chiall,</span>
<lb n="659"/><span>I mBaile Átha Fhirdia is i mBaile Átha Troim;</span>
<lb n="660"/><span>Ní lia nó racán i mBaile Átha Cliath,</span>
<lb n="661"/><span>Ag ól fá ghearrán Bhriain Uí Bheirn.</span></p>
<lb n="662"/>
<lb n="663"/><p><span>Is iomaí sin iarla, tiarna is viscount ard,</span>
<lb n="664"/><span>Barún is biatach, cliar is ministear salm,</span>
<lb n="665"/><span>Fán ngearrán sin Bhriain le bliain dá shlogadh ar clár,</span>
<lb n="666"/><span>Is go gcaillid a gciall ag iarraidh coda dhe dh'fháil.</span>
<lb n="667"/></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="668"/><p><span>CUMADH AN CHEOIL.</span></p>
<lb n="669"/>
<lb n="670"/><p><span>Créad fár thréigis cumadh an cheoil,</span>
<lb n="671"/><span>A Thulaigh na gcorn le hais gcraobh?</span>
<lb n="672"/><span>Aithris dhúinn is coisc do dheor,</span>
<lb n="673"/><span>Ábhar do bhróin, a chnoic chaoimh.</span></p>
<lb n="674"/>
<lb n="675"/><p><span>Ní cian domhsa do bheith dall,</span>
<lb n="676"/><span>Nuair nach dtuigtear leann mo dheor;</span>
<lb n="677"/><span>Ábhar mo ghoil go dtí an bráth,</span>
<lb n="678"/><span>M'iníon bhláith ag dul dá róimh.</span></p>
<lb n="679"/>
<lb n="680"/><p><span>Más é sin is damhna dhuit,</span>
<lb n="681"/><span>Cia lerab ionadh sruth do dheor?</span>
<lb n="682"/><span>Ach, tar éis a chlainne, a mhaoin is a spré,</span>
<lb n="683"/><span>Cuimhnigh an fhoighid do rinne Iob.</span></p>
<lb n="684"/>
<lb n="685"/><p><span>Screadaidh gach éan fána nead,</span>
<lb n="686"/><span>Is do rinne Iob greagnú crua;</span>
<lb n="687"/><span>Do ghoil Máire is Márta ar Íosa,</span>
<lb n="688"/><span>Fá Lasarus a bhí san uaigh.</span></p>
<lb n="689"/>
<lb n="690"/><p><span>A Thulaigh na gcraobh nár thuill guth,</span>
<lb n="691"/><span>Dár bhinn ríoghan, cruit is cuach,</span>
<lb n="692"/><span>Ná caoin éinneach dá bhfaighe bás,</span>
<lb n="693"/><span>Óir is éigin do chách a dhul san uaigh.</span>
<lb n="694"/></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="695"/><p><span>Ort ní ghoilleann, a fhir gan súil,</span>
<lb n="696"/><span>Mo chiste, mo chrú, mo chnámh gaoil,</span>
<lb n="697"/><span>Mo ríoghan ba shoirbhe de mhnáibh,</span>
<lb n="698"/><span>I seilbh an bháis ag dul re Dia.</span></p>
<lb n="699"/>
<lb n="700"/><p><span>Caesar is Alastran do ghabh neart</span>
<lb n="701"/><span>Ó éirí go stad don ghréin,</span>
<lb n="702"/><span>Solamh, Samson, fiafraím dhíbh,</span>
<lb n="703"/><span>Cia tháinig dhíobh ar ais ón éag?</span></p>
<lb n="704"/>
<lb n="705"/><p><span>Mó an scéal Éilis domh nó iad,</span>
<lb n="706"/><span>M'iníon chiallmhar shoilbhir ghrách;</span>
<lb n="707"/><span>A rosc mar oighre, a fholt mar ór,</span>
<lb n="708"/><span>Is gan agam dá sórt ach í amháin.</span></p>
<lb n="709"/>
<lb n="710"/><p><span>Ní raibh ag Abraham ach mac,</span>
<lb n="711"/><span>Is do thug dá dhó é amach sa tsliabh,</span>
<lb n="712"/><span>Do chomhlíonadh thola rí na ndúl,</span>
<lb n="713"/><span>Ar eagla cúl a thabhairt le Dia.</span></p>
<lb n="714"/>
<lb n="715"/><p><span>Rugadh dhó Ismael ar dtús,</span>
<lb n="716"/><span>A fhir gan súil is boirbe ciall;</span>
<lb n="717"/><span>Is cia go dtug Isaac leis dá íobairt,</span>
<lb n="718"/><span>Do tháinig saor ar ais ón tsliabh.</span></p>
<lb n="719"/>
<lb n="720"/><p><span>A Thulaigh Ó Méith, ná té i dtréas,</span>
<lb n="721"/><span>Ar an rí thug é féin chun báis,</span>
<lb n="722"/><span>Fá do iníon shéimhí shoilbhir shuairc -</span>
<lb n="723"/><span>Is go leanfair í suas ar ball.</span>
<lb n="724"/></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="725"/><p><span>Mo scáthán, mo shaibhreas, mo cheol,</span>
<lb n="726"/><span>Mo róghrá, mo bheo, mo bhia,</span>
<lb n="727"/><span>Gan agam ach í anois dá sórt,</span>
<lb n="728"/><span>Moch liom fós í a dhul re Dia.</span></p>
<lb n="729"/>
<lb n="730"/><p><span>Níl apstal nó fáidh, pápa, easpag nó naomh,</span>
<lb n="731"/><span>Coinfeasóir dá chráifí, gairdian, sagart nó rí,</span>
<lb n="732"/><span>Banab nó banríon, bráthair nó bochtán ar baois,</span>
<lb n="733"/><span>Nach dteagóidh an bás is ná fágtar, a</span>
<lb n="734"/><span>Thulaigh, do iníon.</span>
<lb n="735"/></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="736"/><p><span>Bzzzzz1707 18T</span>
<lb n="737"/><span>FÁILTE DON ÉAN</span></p>
<lb n="738"/>
<lb n="739"/><p><span>Fáilte don éan is binne ar chraoibh,</span>
<lb n="740"/><span>Labhras ar chaoin na dtor le gréin;</span>
<lb n="741"/><span>Domhsa is fada tuirse an tsaoil,</span>
<lb n="742"/><span>Nach bhfaiceann í le tiacht an fhéir.</span></p>
<lb n="743"/>
<lb n="744"/><p><span>Gach neach dá bhfaiceann cruth na n-éan,</span>
<lb n="745"/><span>Amharc Éireann, deas is tuaidh,</span>
<lb n="746"/><span>Bláth na dtulach ar gach taoibh -</span>
<lb n="747"/><span>Is dóibh is aoibhne a bheith dá lua.</span></p>
<lb n="748"/>
<lb n="749"/><p><span>Cluinim, gé nach bhfaicim a gné,</span>
<lb n="750"/><span>Seinm an éin dar bh'ainm cuach;</span>
<lb n="751"/><span>Amharc uirthi i mbarra géag,</span>
<lb n="752"/><span>Mo thuirse ghéar nach mise fuair.</span></p>
<lb n="753"/>
<lb n="754"/><p><span>Mo thuirse nach bhfuaireas bua ar m'amharc a dháil,</span>
<lb n="755"/><span>Go bhfaicfinn ar uaigneas uaisle an duilliúir ag fás;</span>
<lb n="756"/><span>Cuid de mo bhua nach gluaisim ag cruinniú le cách,</span>
<lb n="757"/><span>Le seinm na gcuach ar bhruach na gcoilleadh go sámh.</span>
<lb n="758"/></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="759"/><p><span>Bzzzzz1733ob 18T</span>
<lb n="760"/><span>PÁIS CHRÍOST.</span></p>
<lb n="761"/>
<lb n="762"/><p><span>Féach coróin na ndealg maol;</span>
<lb n="763"/><span>Féach mar chlaon a cheann san gcroich;</span>
<lb n="764"/><span>Féach fós áladh ina thaobh;</span>
<lb n="765"/><span>Féach Longínus, féach an tsleá.</span></p>
<lb n="766"/>
<lb n="767"/><p><span>Féach an dealg ina dhá chois;</span>
<lb n="768"/><span>Féach cló na mbos mín;</span>
<lb n="769"/><span>Féach dúnadh na rosc;</span>
<lb n="770"/><span>Féach an fhuil ag teacht ón spín.</span></p>
<lb n="771"/>
<lb n="772"/><p><span>Féach ríoghadh an dá lámh;</span>
<lb n="773"/><span>Féach an beol do bhí ina thocht;</span>
<lb n="774"/><span>Féach mar ceangladh é go crua;</span>
<lb n="775"/><span>Féach an uaigh ar cuireadh a chorp.</span></p>
<lb n="776"/>
<lb n="777"/><p><span>Féach mar théacht an purpar mín</span>
<lb n="778"/><span>Lena chréachta den taoibh istigh;</span>
<lb n="779"/><span>Féach mar tarraingeadh í go teann,</span>
<lb n="780"/><span>Óna cheann go n-uige a throigh.</span></p>
<lb n="781"/>
<lb n="782"/><p><span>Féach mar teannadh an chnáib;</span>
<lb n="783"/><span>Féach an fhonóid do rinneadh faoi;</span>
<lb n="784"/><span>Féach mar d'iompair an chroich;</span>
<lb n="785"/><span>Féach an domlas do ibh an Rí.</span></p>
<lb n="786"/>
<lb n="787"/><p><span>Féach an tiomna do rinne an Rí;</span>
<lb n="788"/><span>Féach mar ghoir Elí san gcroich;</span>
<lb n="789"/><span>Féach gadaí na láimhe clí,</span>
<lb n="790"/><span>Mar nár adhair an Rí go maith.</span>
<lb n="791"/></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="792"/><p><span>Féach an colún fada fuar,</span>
<lb n="793"/><span>Le ar ceangladh suas corp an Rí;</span>
<lb n="794"/><span>Féach Peadar agus Eoin,</span>
<lb n="795"/><span>Is iad gan treoir ina dhiaidh sa tslí.</span></p>
<lb n="796"/>
<lb n="797"/><p><span>A dhuine nach léir dhuit créacht a chroí ón dall,</span>
<lb n="798"/><span>Is a cheangal le téadaibh, seirbhe na dí sa gcrann,</span>
<lb n="799"/><span>Fíor a chéasta, féach, is ríoghadh na mball,</span>
<lb n="800"/><span>A chrochadh sa mbréig is nár géilleadh dlí dó ann.</span>
<lb n="801"/></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="802"/><p><span>Bzzzzz1717 18T</span></p>
<lb n="803"/>
<lb n="804"/><p><span>DON EASPAG Ó SIAIL.</span></p>
<lb n="805"/>
<lb n="806"/><p><span>Iarraim do bheannacht gan fheirg,</span>
<lb n="807"/><span>A chroí gan cheilg ós ceann cáich,</span>
<lb n="808"/><span>In onóir na gcúig gcroí gan mhairg,</span>
<lb n="809"/><span>Do pianadh fá mheirg shíol Ádhaimh.</span></p>
<lb n="810"/>
<lb n="811"/><p><span>Ar ghrá do mháistir faoi dhó,</span>
<lb n="812"/><span>Íosa na slógh d'fhulaing páis,</span>
<lb n="813"/><span>A mhic Mhelchisedeic is Eoin,</span>
<lb n="814"/><span>Tóg ós ár gceann fós do lámh.</span></p>
<lb n="815"/>
<lb n="816"/><p><span>An lámh sin do hongadh le hola</span>
<lb n="817"/><span>Do réir thola rí na ndúl,</span>
<lb n="818"/><span>In onóir th'intleacht is do léinn,</span>
<lb n="819"/><span>Beir sinn faoi do scéith go nua.</span></p>
<lb n="820"/>
<lb n="821"/><p><span>A chéile Chonaire is Dúin Mhóir,</span>
<lb n="822"/><span>A chosantóir na slógh i gcreideamh Dé,</span>
<lb n="823"/><span>A cheannfoirt ar ansacht na n-ord,</span>
<lb n="824"/><span>A mhaignéis óir i measc na dtréad.</span></p>
<lb n="825"/>
<lb n="826"/><p><span>Mar do ghreamaíos an t-iarann fuar</span>
<lb n="827"/><span>Don maignéis is uaisle cáil,</span>
<lb n="828"/><span>Go gceanglaidh dhaoibhse bhur gcléir,</span>
<lb n="829"/><span>Ag míniú léinn san chlás is fearr.</span></p>
<lb n="830"/>
<lb n="831"/><p><span>Libh dá seinntí an buabhall binn</span>
<lb n="832"/><span>Atá faoi bhur gcoim i bhfolach uainn,</span>
<lb n="833"/><span>Chluinfí ón tSionainn a ghlór,</span>
<lb n="834"/><span>Go Dún na Bó san taoibh tuaidh.</span>
<lb n="835"/></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="836"/><p><span>Is binne bhur dtroipéad san Róimh</span>
<lb n="837"/><span>Is i Lobháin na n-ord idir an chléir,</span>
<lb n="838"/><span>Nó in Éirinn ag Luther is ag Seon,</span>
<lb n="839"/><span>Mhúchfadh an chóir le slí na mbréag.</span></p>
<lb n="840"/>
<lb n="841"/><p><span>Colm Cille céillí caoimh,</span>
<lb n="842"/><span>Dea-mhac do rí Ínse Fáil;</span>
<lb n="843"/><span>Ionann sinsear dhaoibhse is dó -</span>
<lb n="844"/><span>Is ag Niall an óir do scar bhur bpáirt.</span></p>
<lb n="845"/>
<lb n="846"/><p><span>Dhá mhac do Niall na naoi dtalta -</span>
<lb n="847"/><span>Conall Gulban do ghabh gach tír,</span>
<lb n="848"/><span>Agus Maine ó dtáinig síol Siail -</span>
<lb n="849"/><span>Is iomaí triath do lean dá ngaol.</span></p>
<lb n="850"/>
<lb n="851"/><p><span>Thigeadh an t-aingeal Axal ard</span>
<lb n="852"/><span>A chaint le Colm, grá na naomh;</span>
<lb n="853"/><span>Ós ionann stoc dhaoibhse is dó,</span>
<lb n="854"/><span>Lean dá nósaibh, a bhráthair na rí.</span></p>
<lb n="855"/>
<lb n="856"/><p><span>Fuair Colm, ó ghlac na grádha,</span>
<lb n="857"/><span>Gach ní mar ab áil leis ó Dhia -</span>
<lb n="858"/><span>Fiche míle manach faoina stiúir,</span>
<lb n="859"/><span>In Albain úr is in Osraí thiar.</span></p>
<lb n="860"/>
<lb n="861"/><p><span>Tá dúil againn, a cheann na n-ord,</span>
<lb n="862"/><span>Go leanfair san ród do bhráthair gaoil;</span>
<lb n="863"/><span>Ní bhfaighe Bacchus is ní bhfuair</span>
<lb n="864"/><span>Ortsa bua, nó cathú an tsaoil.</span></p>
<lb n="865"/>
<lb n="866"/><p><span>Leanfairse seirbhís do rí,</span>
<lb n="867"/><span>Athair na naomh do dhealbhaigh grian;</span>
<lb n="868"/><span>Ó táir i do stíobhard ag an triúr,</span>
<lb n="869"/><span>Go raibh bhur gclú mar is ait re Dia.</span>
<lb n="870"/></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="871"/><p><span>Gach uile pheacach bocht gan treoir,</span>
<lb n="872"/><span>A thagadh dá ndeoin faoi do stiúir,</span>
<lb n="873"/><span>Crúcaí Lucifer nach cóir</span>
<lb n="874"/><span>Ní heagal dóibh, nó Beilsibúb.</span></p>
<lb n="875"/>
<lb n="876"/><p><span>Beannacht ar mhíle don triath,</span>
<lb n="877"/><span>Beannacht Dia is na naoi n-ord,</span>
<lb n="878"/><span>Ansacht na naomh do shíol Siail</span>
<lb n="879"/><span>Ós ceann na gcliar le coróin óir.</span></p>
<lb n="880"/>
<lb n="881"/><p><span>Beannacht an Choimhdhe chumhachtaigh charthanaigh chaoimh,</span>
<lb n="882"/><span>Beannacht na n-ógh, na n-ord, na n-apstal is na naomh,</span>
<lb n="883"/><span>Beannacht na hóighe phós sé, banríon na n-aingeal,</span>
<lb n="884"/><span>Don phaitriarc óg le dtógfar peaca dár dtír.</span>
<lb n="885"/></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="886"/><p><span>Bzzzzz1733ob 18L</span>
<lb n="887"/><span>UzzzzzBrian Ó Ceallaigh</span>
<lb n="888"/><span>A LUCHT AN TSUARCAIS.</span></p>
<lb n="889"/>
<lb n="890"/><p><span>Ineosad daoibh, a lucht an tsuarcais,</span>
<lb n="891"/><span>Suirí na suaircmhac a thriall ón Charraig,</span>
<lb n="892"/><span>Is a n-imeacht gan mhnaoi, gan éadáil;</span>
<lb n="893"/><span>Is iad a stéada fuair an scalladh.</span></p>
<lb n="894"/>
<lb n="895"/><p><span>UzzzzzSéamas Dall Mac Cuartach</span>
<lb n="896"/><span>Dá dtigeadh laochraí ag déanamh réitigh,</span>
<lb n="897"/><span>Ó Thig nóchéile go hannamh,</span>
<lb n="898"/><span>Ach mar bhfaighdís mnaoi nó céile,</span>
<lb n="899"/><span>Níor chóir a stéada do scalladh.</span></p>
<lb n="900"/>
<lb n="901"/><p><span>UzzzzzBrian Ó Ceallaigh</span>
<lb n="902"/><span>Bearradh a n-iorbla, gearradh a gcluasa,</span>
<lb n="903"/><span>Fáth fhuachais ag na fearaibh;</span>
<lb n="904"/><span>Ní hamhlaidh a bhí mná is páistí,</span>
<lb n="905"/><span>Ach na gártha gáirí i mBaile an Bharúin.</span></p>
<lb n="906"/>
<lb n="907"/><p><span>UzzzzzSéamas Dall Mac Cuartach</span>
<lb n="908"/><span>Gibé rinne an bearradh brúidiúil</span>
<lb n="909"/><span>Agus ghearr go dúda na cluasa,</span>
<lb n="910"/><span>Saoraimse air sin Baile an Bharúin,</span>
<lb n="911"/><span>Cia go n-ithidís capaill i gcruatain.</span></p>
<lb n="912"/>
<lb n="913"/><p><span>UzzzzzBrian Ó Ceallaigh</span></p>
<lb n="914"/>
<lb n="915"/><p><span>Gibé do chífeadh ag dul dá stéadaibh,</span>
<lb n="916"/><span>Na laochraí thréitheach tháinig ón Charraig -</span>
<lb n="917"/><span>Samhail a n-eachra muca dóite,</span>
<lb n="918"/><span>Tar éis a stróice idir madraibh.</span>
<lb n="919"/></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="920"/><p><span>UzzzzzSéamas Dall Mac Cuartach</span>
<lb n="921"/><span>Ba leor na cluasa do scathadh</span>
<lb n="922"/><span>Ina gcruas catha dá stéadaibh,</span>
<lb n="923"/><span>Is gan dul san oíche dá ngearradh,</span>
<lb n="924"/><span>Sul fá deachaigh an marcshlua in éide.</span></p>
<lb n="925"/>
<lb n="926"/><p><span>UzzzzzBrian Ó Ceallaigh</span>
<lb n="927"/><span>Bearradh na boid do bhí ina mbrístibh -</span>
<lb n="928"/><span>Fáth chaointe ag a gcéilibh folaigh;</span>
<lb n="929"/><span>A magairle uaimse creid gur dódh,</span>
<lb n="930"/><span>Mar nach raibh sópa i mBaile an Bharúin.</span></p>
<lb n="931"/>
<lb n="932"/><p><span>UzzzzzSéamas Dall Mac Cuartach</span>
<lb n="933"/><span>Boid is magairlí Tithe Challainn,</span>
<lb n="934"/><span>Is a bpiteanna cabacha ciabhach;</span>
<lb n="935"/><span>Gheabhthaí sópa i mBaile an Bharúin</span>
<lb n="936"/><span>Do bhearrfadh a dtomann dá dtiarach.</span></p>
<lb n="937"/>
<lb n="938"/><p><span>UzzzzzBrian Ó Ceallaigh</span>
<lb n="939"/><span>Athchló bhur n-eachra liom is trua,</span>
<lb n="940"/><span>Fá theacht le suarcas aníos ón Charraig;</span>
<lb n="941"/><span>Mo chomhairle go lá an Luain daoibh,</span>
<lb n="942"/><span>Gan teacht ar cuairt arís chum Nainní.</span></p>
<lb n="943"/>
<lb n="944"/><p><span>UzzzzzSéamas Dall Mac Cuartach</span>
<lb n="945"/><span>Ní hí an óigbhean do chuir geasa,</span>
<lb n="946"/><span>Nó chlódh na heichse gan chluasa;</span>
<lb n="947"/><span>Is dá bhfaighdís an ríoghan mar cheannach,</span>
<lb n="948"/><span>Ní mhaífinn athrach a gcluasa.</span></p>
<lb n="949"/>
<lb n="950"/><p><span>UzzzzzBrian Ó Ceallaigh</span>
<lb n="951"/><span>Ineosad daoibhse, i ngeall ar nuachair,</span>
<lb n="952"/><span>Cia rinne fuairbheart ar bhur n-eachra -</span>
<lb n="953"/><span>Séamas dall mac Cuarta,</span>
<lb n="954"/><span>Creididh uaimse ós mé dochonnairc.</span>
<lb n="955"/></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="956"/><p><span>UzzzzzSéamas Dall Mac Cuartach</span>
<lb n="957"/><span>Ní bhfaighir nuachair fá bhás Shéamais</span>
<lb n="958"/><span>Óna liacht bréag a ní tú a chumadh;</span>
<lb n="959"/><span>Is go gcuirfeá, dá gcreidfí do scéala,</span>
<lb n="960"/><span>Paris fá chéile agus Londain.</span></p>
<lb n="961"/>
<lb n="962"/><p><span>UzzzzzBrian Ó Ceallaigh</span>
<lb n="963"/><span>Dochonnairc mise Séamas</span>
<lb n="964"/><span>Ag siúl go tréitheach ar bhur n-eachra,</span>
<lb n="965"/><span>Is gan dá chomóradh de shíol Éabha</span>
<lb n="966"/><span>Ach aon scian bhearraidh bhí ina aice.</span></p>
<lb n="967"/>
<lb n="968"/><p><span>UzzzzzSéamas Dall Mac Cuartach</span>
<lb n="969"/><span>Atá a fhianaise ag Éamonn Corrgan,</span>
<lb n="970"/><span>Croí gan dorchacht le saoithibh,</span>
<lb n="971"/><span>Nachar léar dhomhsa an eachra a bhearradh</span>
<lb n="972"/><span>Le sceanaibh, ó thuiteas oíche.</span></p>
<lb n="973"/>
<lb n="974"/><p><span>UzzzzzBrian Ó Ceallaigh</span>
<lb n="975"/><span>Mionnóidh mise i láthair an tseisiúin</span>
<lb n="976"/><span>Ar Shéamas chleasach Mac Cuarta,</span>
<lb n="977"/><span>Gurab é do bhearraigh bhur n-eachra,</span>
<lb n="978"/><span>Is do thromthreascar a gcluasa.</span></p>
<lb n="979"/>
<lb n="980"/><p><span>UzzzzzSéamas Dall Mac Cuartach</span>
<lb n="981"/><span>Ní ghabhfar do mhionna ag an tseisiún,</span>
<lb n="982"/><span>Mar chualadar gaistí do bhréaga,</span>
<lb n="983"/><span>Le ar chuir tú an tImpire is an Francach</span>
<lb n="984"/><span>Is a cheithre campa fá chéile.</span></p>
<lb n="985"/>
<lb n="986"/><p><span>UzzzzzBrian Ó Ceallaigh</span>
<lb n="987"/><span>Ní shaoram Pádraig Mac Ardail,</span>
<lb n="988"/><span>Ós idir a lámha fuair mé an fionnadh;</span>
<lb n="989"/><span>Dúirt liom gurbh ábhar téada</span>
<lb n="990"/><span>Chum Bhriain bréagaigh do cheangal.</span>
<lb n="991"/></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="992"/><p><span>UzzzzzSéamas Dall Mac Cuartach</span>
<lb n="993"/><span>Chuala Pádraig Mac Ardail,</span>
<lb n="994"/><span>Is é ina luí i lár an fhiabhrais,</span>
<lb n="995"/><span>Gur naonúr agus Brian Ó Ceallaigh</span>
<lb n="996"/><span>Do bhearraigh na heachraí le hiarann.</span></p>
<lb n="997"/>
<lb n="998"/><p>
<lb n="999"/><span>Cúigear as Tír Chonaill,</span>
<lb n="1000"/><span>Agus Brian Ó Ceallaigh dhá dtreorú;</span>
<lb n="1001"/><span>Adeir Pádraig gurab iad an seisear sin</span>
<lb n="1002"/><span>Do chuaigh ag scoilteadh na feola.</span></p>
<lb n="1003"/>
<lb n="1004"/><p><span>Ceathrar eile den deichniúr,</span>
<lb n="1005"/><span>Do bhí fán choirse do luaim,</span>
<lb n="1006"/><span>Valentín agus an Gráinneach,</span>
<lb n="1007"/><span>An Raghallach agus Ó Maoluaidhe.</span></p>
<lb n="1008"/>
<lb n="1009"/><p><span>UzzzzzBrian Ó Ceallaigh</span>
<lb n="1010"/><span>Do rabhairt, a Phádraig, dár n-áinle ní thaitníonn liom féin,</span>
<lb n="1011"/><span>Teacht le grá is le paxa go hainnir na gcraobh;</span>
<lb n="1012"/><span>Na gártha gáirí ag blacghardaí an bhaile do dhiaidh,</span>
<lb n="1013"/><span>Adúirt an stáidbhean liom, dár mo lámhse gur bearradh do bhléin.</span></p>
<lb n="1014"/>
<lb n="1015"/><p><span>UzzzzzSéamas Dall Mac Cuartach</span>
<lb n="1016"/><span>Ní bhíonn Baile Shláine ach lán de mhacra gan ghruaim,</span>
<lb n="1017"/><span>De dh'ainniribh áille grácha agus lasadh ina ngrua;</span>
<lb n="1018"/><span>Ní cóir blacghard a rá le scafaire suairc,</span>
<lb n="1019"/><span>Níor bhearradar cách is níl fáth dhaoibh eatarthu a lua.</span></p>
<lb n="1020"/>
<lb n="1021"/><p><span>UzzzzzBrian Ó Ceallaigh</span>
<lb n="1022"/><span>Is deimhin scéal liom gur shaighde tobanna grá</span>
<lb n="1023"/><span>Thug Séamas don spéirmhnaoi, Nainní an fhoilt bháin,</span>
<lb n="1024"/><span>Ag a bhfuil na céadta i ngéibheann i ndoirsibh an bháis,</span>
<lb n="1025"/><span>Aon fáth fár réab sé bhur stéada le huircinn i bpáirc.</span>
<lb n="1026"/></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="1027"/><p><span>UzzzzzSéamas Dall Mac Cuartach</span>
<lb n="1028"/><span>Fiafraigh do scéala de Vénus is do Chupid an áigh,</span>
<lb n="1029"/><span>Ós iad do bheir saighde géarr gonta chum grá,</span>
<lb n="1030"/><span>Do bhannáil na nGréag is don mhaighdin ghilse mar chách,</span>
<lb n="1031"/><span>Is níorbh fhiú leo créachtadh stéada le huircinn i bpáirc.</span>
<lb n="1032"/></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="1033"/><p><span>Bzzzzz1700 18T</span>
<lb n="1034"/><span>AN DÁN BREAC.</span></p>
<lb n="1035"/>
<lb n="1036"/><p><span>Is claoite a chuir Ádhamh rena chlannaibh</span>
<lb n="1037"/><span>Fá bhriseadh na haithne i ngairdín Éadáin,</span>
<lb n="1038"/><span>Nó go dtáinig mac an Athar bheannaithe,</span>
<lb n="1039"/><span>Is gur fhuascail as peannaid síol Éabha.</span></p>
<lb n="1040"/>
<lb n="1041"/><p><span>Fuascailt shíol Éabha tar éis na deamhain do chlaoi,</span>
<lb n="1042"/><span>Agus iomad na gcréacht le géarairm gonta ina chlí,</span>
<lb n="1043"/><span>Cia d'fhuileonadh an méidse is gan é a bheith coirtheach san ngníomh,</span>
<lb n="1044"/><span>Ach an macsa leis féin? - is féachaidh anacair Íos'.</span></p>
<lb n="1045"/>
<lb n="1046"/><p><span>Íosa is a naomhmháthair Muire,</span>
<lb n="1047"/><span>Dís a bheir sinne go Parthas;</span>
<lb n="1048"/><span>Do shaor sinn ó phiantaibh na tine,</span>
<lb n="1049"/><span>Is ón mír sin do hitheadh le hÁdhamh.</span></p>
<lb n="1050"/>
<lb n="1051"/><p><span>An mhírse fuair Ádhamh, mo chrá nárbh abhaill gan úill,</span>
<lb n="1052"/><span>Fár thuiteadar cách fá smál ins na peacaíbh ar dtús,</span>
<lb n="1053"/><span>Ach an iníon de shliocht Dháibhí, an ardrialt sholais gan smúid,</span>
<lb n="1054"/><span>Bheir sinne i leith slán ó ghardaibh na ndeamhan dá dúich'.</span></p>
<lb n="1055"/>
<lb n="1056"/><p><span>Dúiche ina bhfoilsithear na naoi ngrádh,</span>
<lb n="1057"/><span>Dúiche na fáilte ar neamh na naomh,</span>
<lb n="1058"/><span>Dúiche gan ghorta, dúiche gan fhuacht,</span>
<lb n="1059"/><span>Dúiche gan ghruaim ná tocht ar aon.</span></p>
<lb n="1060"/>
<lb n="1061"/><p><span>Gan tocht ar aon, gan cíos, gan cogadh nó fuath,</span>
<lb n="1062"/><span>Ach córa ghlan aingeal gach taobh nach maireann a luach,</span>
<lb n="1063"/><span>Ag moladh an Rí le naofar neamh is gach tuaith,</span>
<lb n="1064"/><span>Is thug cabhair dár shíolaigh ó Naoi lena astar anuas.</span>
<lb n="1065"/></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="1066"/><p><span>Anuas ó neamh do thug an Rí</span>
<lb n="1067"/><span>An tslat do Mhaois is an dá chlár,</span>
<lb n="1068"/><span>Ler tharraing an pobal collaí Críostann</span>
<lb n="1069"/><span>Trasna tríd an mhuir shleamhain slán.</span></p>
<lb n="1070"/>
<lb n="1071"/><p><span>Mar do chuir slán ón lánmhuir an pobalsa Dé,</span>
<lb n="1072"/><span>Is gur lig slua Pharao a bháthadh a bhí ag imeacht ina ndiaidh,</span>
<lb n="1073"/><span>Guímid athair na ngrás is ceann urra don ghréin,</span>
<lb n="1074"/><span>Is go dtuga sé fáilte i measc gharda na n-aingeal dúinn saor.</span></p>
<lb n="1075"/>
<lb n="1076"/><p><span>Go saora tú sinn ar na holcaibh,</span>
<lb n="1077"/><span>A mhic a shíolaigh ón fhocal dhiaga;</span>
<lb n="1078"/><span>Is nár ligidh tú dhúinn luí sna lochtaibh,</span>
<lb n="1079"/><span>Ar eagla a bheith i ndochar ag diabhlaibh.</span></p>
<lb n="1080"/>
<lb n="1081"/><p><span>Atá an diabhal i láthair gach lá ag tolladh mo chlí,</span>
<lb n="1082"/><span>Do mo tharraing do ghnáth as grása chum peacaí ina líon;</span>
<lb n="1083"/><span>Is ó theagaimh na náimhde gránna bochta dár gclaoi,</span>
<lb n="1084"/><span>Agraímid páirt ar bhanríon chothaithe na naomh.</span></p>
<lb n="1085"/>
<lb n="1086"/><p><span>Cothú na naomh do ní Muire,</span>
<lb n="1087"/><span>An ríoghan is glaine den mbantracht;</span>
<lb n="1088"/><span>Is nach deachaigh éinneach go toigh neimhe,</span>
<lb n="1089"/><span>Nó go rug sise an mac in am cheart.</span></p>
<lb n="1090"/>
<lb n="1091"/><p><span>Ba cheart an t-am do bhanríon chathrach na ndúl</span>
<lb n="1092"/><span>An macsa do shantú anall gan pheaca, gan drúis,</span>
<lb n="1093"/><span>Le dtug as geall gach dream a bhí ciontach san úill,</span>
<lb n="1094"/><span>Dár bhfuascailt ó dheamhnaibh damnaí, taithleach an tnúth.</span></p>
<lb n="1095"/>
<lb n="1096"/><p><span>Tnúth do rinne Lucifer le Dia -</span>
<lb n="1097"/><span>Olc a chuaigh ariamh dár ghlac a sheilbh,</span>
<lb n="1098"/><span>Bheith i ndorchadas ag gol gan bhia,</span>
<lb n="1099"/><span>I nduinsiún na bpian thíos fá fheirg.</span>
<lb n="1100"/></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="1101"/><p><span>I bhfeirg is i bhfíoch, i bpiantaíbh teas agus fuacht,</span>
<lb n="1102"/><span>An eagla is an íota ag gríosadh gorta agus fuath,</span>
<lb n="1103"/><span>Fá chogadh go síoraí in íochtar Ifrinn ó thuaidh,</span>
<lb n="1104"/><span>Gan amharc ar Chríost arís nó teachtaireacht uaidh.</span></p>
<lb n="1105"/>
<lb n="1106"/><p><span>Gan teachtaireacht ó chathraigh na n-ord</span>
<lb n="1107"/><span>Ag teacht dá gcóir le beannú Dia,</span>
<lb n="1108"/><span>Gan grása aithrí ar fáil dóibh -</span>
<lb n="1109"/><span>Is mairg níos mó do leanfadh an rian.</span></p>
<lb n="1110"/>
<lb n="1111"/><p><span>Mairg a thriallfadh an riansa, seasamh nach cóir,</span>
<lb n="1112"/><span>Is a bheith i bpríosún na bpian fá chian ag screadaigh go deoidh,</span>
<lb n="1113"/><span>Ach imeacht mar d'iarr an triar Marc, Maitiú agus Eoin,</span>
<lb n="1114"/><span>Aitheanta Dia do riar is téacsannaibh Póil.</span></p>
<lb n="1115"/>
<lb n="1116"/><p><span>Téacsanna Póil agus na n-apstal,</span>
<lb n="1117"/><span>Fuaireadar an Eaglais ón Phápa;</span>
<lb n="1118"/><span>Lean briathra na suibhiscéal is Pheadair,</span>
<lb n="1119"/><span>Ós iad a fuair taispeánadh na páise.</span></p>
<lb n="1120"/>
<lb n="1121"/><p><span>Taispeánadh na páise i láthair agus fochmaid an tslua,</span>
<lb n="1122"/><span>Is allas an ghairdín ar cur frasaí fola dá ghrua;</span>
<lb n="1123"/><span>Tarraing na lámh le cnáib ar cholúna crua,</span>
<lb n="1124"/><span>Agus sparradh na dtairní i gclár ghil a uchta le fuath.</span></p>
<lb n="1125"/>
<lb n="1126"/><p><span>Le fuath cuireadh na tairní maola</span>
<lb n="1127"/><span>I gcúig chroí caomhthúla an mhicse;</span>
<lb n="1128"/><span>Is is amhlaidh cuireadh an choróin spíona,</span>
<lb n="1129"/><span>Ar a raibh na mílte de dheilg nimhe.</span></p>
<lb n="1130"/>
<lb n="1131"/><p><span>Faobhar na ndealg agus fearg na sleá ina thaobh,</span>
<lb n="1132"/><span>Cuireadh leis an dall go teann chum dochair ina chlí;</span>
<lb n="1133"/><span>Na mílte lucht marfa is arm chum gonta ó gach aon,</span>
<lb n="1134"/><span>Is na sciúrsaí garbha, dearg ón gcorcarfhuil Rí.</span>
<lb n="1135"/></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="1136"/><p><span>Corcarfhuil uasal Rí neamha</span>
<lb n="1137"/><span>Ag tréatúir fán talamh dhá dortadh;</span>
<lb n="1138"/><span>An tAthair síoraí anuas dá n-amharc,</span>
<lb n="1139"/><span>Is ag éisteacht re hanaoibh na hóighe.</span></p>
<lb n="1140"/>
<lb n="1141"/><p><span>Anaoibh na hóighe, ba deorach tuirseach a díol,</span>
<lb n="1142"/><span>Ag amharc a hóigmhic ina spóltaí ag deamhain dá chlaoi;</span>
<lb n="1143"/><span>Is ag umhlú dá dheoin faoi ordú Phiolóid do bhí,</span>
<lb n="1144"/><span>Agus Iúdas na póige ag treorú na feille le fíoch.</span></p>
<lb n="1145"/>
<lb n="1146"/><p><span>Is le fíoch a fuair Íosa gan toirmeasc,</span>
<lb n="1147"/><span>Bhinegar is domlas i riocht fíona,</span>
<lb n="1148"/><span>Ar chrann na croiche mar gach doirbheas -</span>
<lb n="1149"/><span>Ba leor a sheirbhe chum cosc íota.</span></p>
<lb n="1150"/>
<lb n="1151"/><p><span>B'olc an cosc íota do Chríosta deoch nimhe an bháis,</span>
<lb n="1152"/><span>Is a chuid fola leis síos gach taobh ina tuiltibh go trácht;</span>
<lb n="1153"/><span>Cia d'fhuileonadh na pianta-sa is aoibhneas neamha aige ar fáil,</span>
<lb n="1154"/><span>Ar son an chine daonna a shaoradh ón pheaca rinne Ádhamh!</span></p>
<lb n="1155"/>
<lb n="1156"/><p><span>Míle is seacht gcéad gan bhréig réir aithris na naomh,</span>
<lb n="1157"/><span>Ó thuirling mac Dé in ucht maighdine ag ceannach an tsaoil;</span>
<lb n="1158"/><span>Fiche is a trí déag den méid sin go ceart do bhí a aois,</span>
<lb n="1159"/><span>An uair a d'fhulaing gach céasadh air féin chun ár bpeacaí do</span>
<lb n="1160"/><span>chlaoi.</span>
<lb n="1161"/></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="1162"/><p><span>Bzzzzz1691 17D</span>
<lb n="1163"/><span>TUIREAMH SHOMHAIRLE MHIC DÓNAILL.</span></p>
<lb n="1164"/>
<lb n="1165"/><p><span>Is in Eachroim an áir atáid ina gcónaí,</span>
<lb n="1166"/><span>Taise na gcnámh ar lár gan chónra,</span>
<lb n="1167"/><span>Bheir greadadh na lámh ag mná na Fódhla;</span>
<lb n="1168"/><span>Na leinbh gan aird is na gártha ag deoraíbh,</span>
<lb n="1169"/><span>Tuilte ós aird gach tráth de dheoraibh.</span>
<lb n="1170"/><span>Is a thulaigh nach náir dhuit bás na leonsa!</span>
<lb n="1171"/><span>A goineadh i do dháil is do pháirtse leotha,</span>
<lb n="1172"/><span>d'fholannaibh arda ó bharr na hEorpa,</span>
<lb n="1173"/><span>Na curadhna b'áille is ní áirím slóite.</span>
<lb n="1174"/><span>Is a chnoic nachar thárrthaigh do chairde an ló sin,</span>
<lb n="1175"/><span>Is mairg atá do do chátú i gcónaí;</span>
<lb n="1176"/><span>Gidh gur mar sin a ghnáth atá an clársa Chobhthaigh,</span>
<lb n="1177"/><span>Gan seanadh, gan ghrá dá bráithre cróga,</span>
<lb n="1178"/><span>Ach ag beathú na námhad is ag bású comharsan;</span>
<lb n="1179"/><span>Clann Chalbhin is Mháirtín lán dá torthaibh,</span>
<lb n="1180"/><span>Is na treabhanna d'fhás ón Spáinn ar fógra;</span>
<lb n="1181"/><span>Sliocht Ghalaimh dá gcrá, mhic Brath mhic Bhreoghain,</span>
<lb n="1182"/><span>Gan sonas, gan ágh, gan aird, gan fhónamh;</span>
<lb n="1183"/><span>Síol Éimhir an áigh thug barr le foghlaim,</span>
<lb n="1184"/><span>Ar shinsireacht cháich, ar áille, ar eolas;</span>
<lb n="1185"/><span>Sliocht Íre do shásaíodh is do shlánaíodh na ceolta,</span>
<lb n="1186"/><span>Sciath dhídin na ndámh i ngach gábh ar dhócúl,</span>
<lb n="1187"/><span>Is do shíneadh ar sáile go háitibh an chomhraic,</span>
<lb n="1188"/><span>Do dhíbirt na n-aitheach is do bhású na bhfómur;</span>
<lb n="1189"/><span>Agus síol Éireamhóin ághmhar, an t-ardmhac ab óige,</span>
<lb n="1190"/><span>Is é ríomhadh de bhláth an fhirse i státa na coróna,</span>
<lb n="1191"/><span>Ó Mhílidh na Spáinne go bás an rí Dónall,</span>
<lb n="1192"/><span>Seacht bhfichid is a ceathair is ní áirím ríthe cóige.</span>
<lb n="1193"/><span>Atá a fhianaise ar fáil i leabhar Ard Mhach' na hEoghanach,</span>
<lb n="1194"/><span>Gur den línese tarraingeadh fuil ard-dhearg Shomhairle,</span>
<lb n="1195"/><span>An ríora as clár uchta an airdfhlaith Mhic Dónaill;</span></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="1196"/><p><span>Is ón ríCholla shnámhfadh gan bháthadh ar bóchna,</span>
<lb n="1197"/><span>Le mílte de bhárcaibh is iad lán ag an leonsa,</span>
<lb n="1198"/><span>De laochraíbh ba dána chum Págánaigh a róloit.</span>
<lb n="1199"/><span>Carbh ionadh an té tháinig ón athairse a bheith cróga?</span>
<lb n="1200"/><span>Is gur faoisean do gháireadh an Lia Fáil mar ba chóir dhi,</span>
<lb n="1201"/><span>Ag fíorú na fáidheacht do bhí i dtairngire dhósan -</span>
<lb n="1202"/><span>Go líonfadh ina ngrá leis gach cathair is gach cóige.</span>
<lb n="1203"/><span>Ní hé an laoch mearsa chrádh bosa mhná deasa Fódhla,</span>
<lb n="1204"/><span>Ach an saoithchoirnéal sásta chuireadh an marcshlua in ordú,</span>
<lb n="1205"/><span>Ag cur bíobhaí as a n-áit is a chairde dá dtreorú,</span>
<lb n="1206"/><span>Ar son íobairt na páise agus fháscadh na gcordaí,</span>
<lb n="1207"/><span>Agus mhaolscoith na dtairní chuaigh i lámhaibh an Choimhdhe,</span>
<lb n="1208"/><span>Críosta do shlánaigh síol Ádhaimh as gach dócúl;</span>
<lb n="1209"/><span>Is Phítear do básaíodh in áras na Rómha;</span>
<lb n="1210"/><span>Is na bpianta fuair Parthalán le rásúiribh dá ródadh;</span>
<lb n="1211"/><span>Is gach naomh eile ar tarraingeadh le rácaí a gcuid feola.</span>
<lb n="1212"/><span>Fá aon chreideamh Phádraig is ar ghrá mhic na hóighe,</span>
<lb n="1213"/><span>Le fírinne dár náisiún is do shásamh na córa,</span>
<lb n="1214"/><span>Chuaigh an laochsa is a gharda comh dána le leonaibh,</span>
<lb n="1215"/><span>Le dísle tré dhásacht i bpáirt a lucht eolais,</span>
<lb n="1216"/><span>In aghaidh iorghail na námhad, an lá sin dá leonadh,</span>
<lb n="1217"/><span>Nó gur bhris sé an dá phártaí do b'fhearr ins na slóghaibh;</span>
<lb n="1218"/><span>Is le faobhar tré náire fá scanradh na gcóige,</span>
<lb n="1219"/><span>Chuaigh tríd an treas pártaí dá n-ardghreadhaibh óga,</span>
<lb n="1220"/><span>Mar Shamson le Págánaigh nó mar Dháibhí le Goliath,</span>
<lb n="1221"/><span>Mar Rolandus áigh nó mar Raghnall Bhontóbáin,</span>
<lb n="1222"/><span>Mar Chú Chulainn san tánaidh ar ardghail na crógacht,</span>
<lb n="1223"/><span>Nó mar chlú Chonaill Chearnaigh fán mbás sin dá thóraíocht;</span>
<lb n="1224"/><span>Mar Hercules an lá do thit fathaigh na Cremona,</span>
<lb n="1225"/><span>Nó san Eadáille ag sárú Ching Cacus fán mbólacht,</span>
<lb n="1226"/><span>Mar trí mic Priamus, Hector Paris nó Troilus -</span>
<lb n="1227"/><span>Is mar sin a bhí barr treise ar an láimh dheis ag an choirnéal,</span>
<lb n="1228"/><span>Nó gur briseadh ar an náisiún is gur fhágadar a bportaí,</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="1229"/><p><span>Gidh gurbh fhuras dó a bheith slán tar éis báire nó dhó a chur,</span>
<lb n="1230"/><span>Dá dtillfeadh mar chách lena ghardaibh na n-óigeach;</span>
<lb n="1231"/><span>Ach fanúin ag carnadh na Galltacht san gcomhrac,</span>
<lb n="1232"/><span>Is le líonmhaire na lámhsa mo chrá gur thit Somhairle</span>
<lb n="1233"/><span>Is gach aon dá raibh i bpáirt leis san ár sin Dia Domhnaigh!</span>
<lb n="1234"/><span>Is é mo chiansa mar fágadh a bháinchneas gan chónra,</span>
<lb n="1235"/><span>Is gan na mílte de bhráithribh a bheith ina ngardaíbh dhá thórramh,</span>
<lb n="1236"/><span>An príomháidh ó Ard Mhach' is a lán de na hordaibh,</span>
<lb n="1237"/><span>Gach diagaire do b'áille is do b'airde san eolas,</span>
<lb n="1238"/><span>A bheith ag adhradh don airdrí atá i bParthas ina chónaí,</span>
<lb n="1239"/><span>Is ag míniú na páise ag an mbás sin Mhic Dónaill,</span>
<lb n="1240"/><span>Is ag cantáil na salm rinne Dáibhí don Choimhdhe;</span>
<lb n="1241"/><span>Feadh míosa agus ráithe gach áit ins na cóigí,</span>
<lb n="1242"/><span>A bheith líonta ar na sráidibh le tápair le tóirsíbh,</span>
<lb n="1243"/><span>Gach green is gach teampall ar aon bharrlasair lóchrann,</span>
<lb n="1244"/><span>Is fíontaí na Spáinne le fána dá ndortadh;</span>
<lb n="1245"/><span>Gach ríoghan is a bánbhosa ag crághreadadh i gcónaí,</span>
<lb n="1246"/><span>Gan díosc ag a stánroisc is a dtláthfhoilt gan chórú;</span>
<lb n="1247"/><span>Na tíortha insna gártha is gan dáil chosc ó dheoraibh,</span>
<lb n="1248"/><span>Ó Aontraim go hArd Mhach' is go hÁrainn Uí Dhónaill,</span>
<lb n="1249"/><span>Ó Íle go Cáirlinn is go barr Breagh is Bóinne,</span>
<lb n="1250"/><span>Thart timpeall an Chláir is go Blárna thí Cormaic,</span>
<lb n="1251"/><span>Ag caoineadh ar mearbhall um an deargfhuilse a dóirteadh;</span>
<lb n="1252"/><span>Fán mílidh armach ainmneach eolach,</span>
<lb n="1253"/><span>Dhéigheal dhealbhach mheanmnach threorach,</span>
<lb n="1254"/><span>Thréitheach mharthannach charthanach mhórdha,</span>
<lb n="1255"/><span>Ghaolmhar chaithréimeach acmhainneach bheoga,</span>
<lb n="1256"/><span>Ghrísdhearg dhathannach ar aiste na rósa;</span>
<lb n="1257"/><span>An féinní flaitheamhail gaisciúil cróga,</span>
<lb n="1258"/><span>Éachtach ar faichibh, le gaethibh dá leonadh,</span>
<lb n="1259"/><span>Méiniúil taitneamhach taisiúil le deoraíbh</span>
<lb n="1260"/><span>Ciallmhar scolárdha i dtógáil na hEorpa;</span>
<lb n="1261"/><span>An fiadhaí fearantach ealaíonach ceolmhar,</span></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="1262"/><p><span>Fiafraitheach fiosach ar bhiseach a shlóite;</span>
<lb n="1263"/><span>Triath na mbratach is a ndeatach ar a n-órú,</span>
<lb n="1264"/><span>Sciath na macna ag tanú lucht geoine,</span>
<lb n="1265"/><span>Curadh gan chreathnú ag deabhadh le leoghain,</span>
<lb n="1266"/><span>Tiarna ler cleachtadh gach talamh is óige,</span>
<lb n="1267"/><span>Iarla na mara nachar bh'annamh ar bóchna,</span>
<lb n="1268"/><span>Fialmhar fuireachair, fuilteach le hordú;</span>
<lb n="1269"/><span>I nglia ba drithleach é i ngaileach an chomhraic,</span>
<lb n="1270"/><span>Ag iarraidh furtacht don chineálsa Bhreoghain.</span>
<lb n="1271"/><span>Ba mhian leis téacsa na n-aspal do chomhdach -</span>
<lb n="1272"/><span>Gáir na hEaglaise in eagna na Rómha,</span>
<lb n="1273"/><span>Gáir na sagart ag tagra san gcómhra,</span>
<lb n="1274"/><span>Gáir na nAifreann is a bhfreagra as na leabhraibh,</span>
<lb n="1275"/><span>Gáir na bhfleá is gan coigilt ar chornaibh,</span>
<lb n="1276"/><span>Gáir re greadhaibh, ar máibh dá seoladh,</span>
<lb n="1277"/><span>Gáir ag gaiscíbh ag leasú na n-óigeach,</span>
<lb n="1278"/><span>Gáir na ngadhar le meadhair chum spórta,</span>
<lb n="1279"/><span>I lár an Fheadha is an fheadhain dá dtreorú;</span>
<lb n="1280"/><span>Na gártha solais fá dhoras an longfoirt,</span>
<lb n="1281"/><span>Gáir na scolta san mbaile dá chóngar,</span>
<lb n="1282"/><span>Gáir na n-ollamh is é ag bronnadh an óir dhóibh,</span>
<lb n="1283"/><span>Gáir chláirseach ar fheabhas le meabhair is le meoraibh,</span>
<lb n="1284"/><span>Is baird gan chodladh ag labhairt a chur leotha;</span>
<lb n="1285"/><span>Cearrbhaigh gafa le togha fear foirne,</span>
<lb n="1286"/><span>Na gártha cogaidh chum cosnamh na leontach -</span>
<lb n="1287"/><span>Gáir na gclogad ag scoltadh na n-órlann,</span>
<lb n="1288"/><span>Gáir na gcaithmhílí ag lasadh na crógacht,</span>
<lb n="1289"/><span>Gáir na seacaí is a leacaínibh deontach,</span>
<lb n="1290"/><span>Gáir na bhaigíní is astar na gcóistí,</span>
<lb n="1291"/><span>Gáir na marcshlua ag teachtadh na mbóithrí,</span>
<lb n="1292"/><span>Gáir na macna le rabhairt na hóige.</span>
<lb n="1293"/><span>Bannáil ar hallaíbh ag breacadh na srólta,</span>
<lb n="1294"/><span>Ag tarraing gach ealtan i mbrataibh ar n-órú,</span>
<lb n="1295"/><span>An seabhac is an eala, an torc alla is an dreolán,</span>
<lb n="1296"/><span>An dobharchú daite, an mhuc mhara is an rónach,</span></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="1297"/><p><span>Is leabharchroibh gheala dá ngearradh san chló sin.</span>
<lb n="1298"/><span>Ach a bhaintiarna Anna, glac cara na hóighe,</span>
<lb n="1299"/><span>Nachar bhris aithne dár cheangail an Coimhdhe;</span>
<lb n="1300"/><span>A ríoghan is beannaithe do leanas debhósion,</span>
<lb n="1301"/><span>Ar lorg na mban-naomh is na haingil dá dtreorú;</span>
<lb n="1302"/><span>A ghéag den abhaill ar a ngabhtaí na tortha,</span>
<lb n="1303"/><span>A phéarla a fearadh do rath na liag lómhar</span>
<lb n="1304"/><span>A réalt a rachas go Flaitheas chum glóire,</span>
<lb n="1305"/><span>A ghéis an chala, déan aithris ar Ioba,</span>
<lb n="1306"/><span>Tabhair foighid ina bhfacais cé deacair a dheonú;</span>
<lb n="1307"/><span>Sir Séamas is Alastran de shleachtaibh Mhic Dónaill,</span>
<lb n="1308"/><span>Oidhre na dtalta ó Dhún Breatan go bóchna;</span>
<lb n="1309"/><span>Leith Alban ba ceart dhóibh is Baile tré chrógacht,</span>
<lb n="1310"/><span>Dena tréinfhir thapaidh de dh'aicme na leonsa.</span>
<lb n="1311"/><span>Ach is é éag an ghleacaí bhris asna na Fódhla,</span>
<lb n="1312"/><span>Do thréadghoin i dtuirse a Mhadam, sin, Somhairle.</span>
<lb n="1313"/><span>Ba gaolmhar don macsa na flaithe don mórfhuil:</span>
<lb n="1314"/><span>Ó Briain do threabhaigh do shleachta Bhriain Bhórrmha,</span>
<lb n="1315"/><span>Rí ler scapadh slua Lochlann as ordú;</span>
<lb n="1316"/><span>Is Mac Cárthaigh an fhortúin nach locadh san gcomhrac,</span>
<lb n="1317"/><span>Iarla Chorcaí is na bport a chois bóchna,</span>
<lb n="1318"/><span>Agus prionsa na gcuradh ghabh urraim ar shlóitibh;</span>
<lb n="1319"/><span>Mac Aonghasa an mhullaigh na n-ollamh is na n-óirfid,</span>
<lb n="1320"/><span>Coimirce is comaoin na bhfile in am dócúil,</span>
<lb n="1321"/><span>Craobh an oinigh chum cuidiú le deoraíbh;</span>
<lb n="1322"/><span>Agus crann ós feadhaibh chum cumais Ó Móra,</span>
<lb n="1323"/><span>Iarlaíocht Laois is tuilleadh níor leor dhóibh;</span>
<lb n="1324"/><span>Ó Fearaíl a goirthí fá chean ins an Móta,</span>
<lb n="1325"/><span>Iarla na n-imeall thart timpeall is an Longfoirt;</span>
<lb n="1326"/><span>Agus síol Néill Fhrasaigh mhilis dár sileadh na tortha,</span>
<lb n="1327"/><span>Na trí ceatha cuireadh tré ghuí na glóire,</span>
<lb n="1328"/><span>Do thoilíocht Rí neimhe is na haingil dá dheonú,</span>
<lb n="1329"/><span>Nachar fritheadh le finne san chruinne ach sliocht Eoghain;</span>
<lb n="1330"/><span>Ní hí an iarlaíocht ba cuibhe leo, ba úiríseal dóibh í,</span>
<lb n="1331"/><span>Ach na rífhlaithe ós ríthibh gan traoitheadh don trónsa;</span></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="1332"/><p><span>Agus clann Aodh Buí an oinigh de chine na leonsa,</span>
<lb n="1333"/><span>Ghabh iarlaíocht ghoile chois toinne tré chrógacht;</span>
<lb n="1334"/><span>Agus iarla chleacht moladh gan ghoradh, Ó Dónaill,</span>
<lb n="1335"/><span>Rí de shliocht Chonaill do bhí ar aon turas le hEoghan;</span>
<lb n="1336"/><span>Is Ó hAnluain na flaithe, bile rathmhar, rí Oirthir;</span>
<lb n="1337"/><span>Ó Colla an dá thalta chuireadh cath ar gach cóige;</span>
<lb n="1338"/><span>Mac Mathúna is Mag Uidhir ar an tsliochtsa den mórfhuil,</span>
<lb n="1339"/><span>Rí Oirghiall go Doire is go himeall na Bóinne.</span>
<lb n="1340"/><span>Níl rí dár gcine ó Bhile mhac Breoghain,</span>
<lb n="1341"/><span>Prionsa nó curadh dár hoileadh le fónamh,</span>
<lb n="1342"/><span>Iarla nó marcas gan teacht ar mhilordaibh,</span>
<lb n="1343"/><span>Nach raibh a bhfuil rachtmhar ag lasadh fá Shomhairle.</span>
<lb n="1344"/><span>Atá cuid dá bhráithribh gan aithris i mo dheoidhse,</span>
<lb n="1345"/><span>Iarla Chill Dara, Fitzgerald nár leonadh.</span>
<lb n="1346"/><span>Dá n-abrainn tuilleadh tá an iomad gan chóireamh,</span>
<lb n="1347"/><span>Is gan braon ina thimpeall ach sileadh na coróna.</span>
<lb n="1348"/><span>Is mairg ler cleachtadh an macaomh is óige;</span>
<lb n="1349"/><span>Is nach bhfaigheadh an atuirse foscadh mar a gcónaíodh,</span>
<lb n="1350"/><span>Le súgaidh, le tapadh, le gaisce, le heolas,</span>
<lb n="1351"/><span>Le lúth is le pearsain, le frasa na rósa,</span>
<lb n="1352"/><span>Le dúblú gach aitis i dteangaibh na hEorpa,</span>
<lb n="1353"/><span>Agus cnuasmhil na mbeach ar gach focal dá labhradh,</span>
<lb n="1354"/><span>Ar a shiúltaíbh go Sacsain, go Paris, go Poland,</span>
<lb n="1355"/><span>Go Venice, go Madrid, is thart chun na Rómha.</span>
<lb n="1356"/><span>San Almaine i gcathaibh do ghlacadh le foghlaim,</span>
<lb n="1357"/><span>Go Flanders ag teacht dhó is go bárc-chuan na Fódhla,</span>
<lb n="1358"/><span>Nó go dtáinig go hEachroim chum cascartha an Domhnaigh,</span>
<lb n="1359"/><span>Cé b'iomaí triath tapaidh bhí in aice san ló sin,</span>
<lb n="1360"/><span>Fágadh gan leachta, gan fearta, gan tórramh,</span>
<lb n="1361"/><span>Ar son an dalta a bhí i mbrataibh na hóighe,</span>
<lb n="1362"/><span>Is ag cosnamh rí Sacsan ar lochtaibh na comhairle,</span>
<lb n="1363"/><span>Chun seasamh na dtaltasa ar eachtarnaigh i gcónaí.</span>
<lb n="1364"/><span>Ach, a mhná uaisle, atá ag greadadh fán leagadh sin Shomhairle,</span>
<lb n="1365"/><span>Stadaidh bhur mbosa agus coiscidh bhur ndeora,</span></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="1366"/><p><span>Ó nach bhfaighfear aisíoc, mar mheasaim, san leonsa,</span>
<lb n="1367"/><span>Ach beannacht a chur leis-sean atá ar dheisiúr na glóire;</span>
<lb n="1368"/><span>Beannacht na n-aspal is choinfeasóir na Rómha,</span>
<lb n="1369"/><span>Beannacht gach Eaglaise is treise ins na hordaibh,</span>
<lb n="1370"/><span>Beannacht a maireann dár gcreideamh le Somhairle,</span>
<lb n="1371"/><span>Go cathair na n-aspal dhá leasú chum glóire.</span></p>
<lb n="1372"/>
<lb n="1373"/><p><span>Aois mhic na hóighe ó thoirling a cheannach shíol Ádhaimh,</span>
<lb n="1374"/><span>Réir Mharcais is Eoin ler seoladh an scrioptúir do chách,</span>
<lb n="1375"/><span>Ocht gcéad faoi dhó le nóchad is bliain a dh'fhearbarr</span>
<lb n="1376"/><span>Go bás Shomhairle Mhic Dónaill in Eachroim an áir.</span>
<lb n="1377"/></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="1378"/><p><span>Bzzzzz1713 18T</span>
<lb n="1379"/><span>BARÚN BHAILE SHLÁINE.</span></p>
<lb n="1380"/>
<lb n="1381"/><p><span>Mo chiansa fir na hAustria, Fléimeannaigh do b'áille,</span>
<lb n="1382"/><span>Is gan aon anois ar fáil dhíobh, mo chrása ach faoi léan,</span>
<lb n="1383"/><span>Nó go dtiocfaidh Barún Sláine, le flíte longa lána,</span>
<lb n="1384"/><span>Dár bhfuascailt as na cásaibh dár fhág sinn i bpéin.</span>
<lb n="1385"/><span>Ach anois is mithid don mbanríon dúiche an mhicse Raghnaill</span>
<lb n="1386"/><span>A thoirbheart ina lámha is go n-ardaidh dhó séan;</span>
<lb n="1387"/><span>Beidh míle meisce is sláinteacha, fíon gan uisce is lámhacha,</span>
<lb n="1388"/><span>Ag an tiarna cuinge ag fáiltiú le gáirdeachas Gael.</span></p>
<lb n="1389"/>
<lb n="1390"/><p><span>Ar dteacht anois ar sáile don óg so, Barún Sláine,</span>
<lb n="1391"/><span>Is ordú leis ón mbanríon chum sásaithe na nGael,</span>
<lb n="1392"/><span>Beidh cnó na coille ag fás leis is torthaibh ar chrannaibh gairdín,</span>
<lb n="1393"/><span>Is an Bhóinn ag briseadh cárthach le bláth beannaithe an éisc;</span>
<lb n="1394"/><span>Beidh ór dá chur ina mhadhma as dorn bhan is páistí,</span>
<lb n="1395"/><span>Fá theorainnibh Bhaile Shláine dá chaitheamh re gréin;</span>
<lb n="1396"/><span>Na slóitibh ag éirí ar ardaibh ag ól is ag leigean lámhaigh,</span>
<lb n="1397"/><span>Fán leonsa d'fhuil na hAustria, ag fáiltiú dá mhéin.</span></p>
<lb n="1398"/>
<lb n="1399"/><p><span>Is anois atá cabhair i ndán díbh ó Chriostóir óg mac Raghnaill,</span>
<lb n="1400"/><span>Ar aithfhilleadh anoir ón státa is ón mbanríon le céim;</span>
<lb n="1401"/><span>Gach neach dá raibh faoi sclábhaíocht ag Gallaibh tar éis a sáraithe,</span>
<lb n="1402"/><span>Tógfaidh an barún smál díobh, bráthair ceart Uí Néill.</span>
<lb n="1403"/><span>Fá hiomaí trúpaí tairpeach is bhaigínibh dá n-athrach</span>
<lb n="1404"/><span>Is caiptíní dá ngardáil faoina n-ardbhrataigh féin;</span>
<lb n="1405"/><span>Beidh corradh is caogad cláirseach, truimpeit is orgáinibh,</span>
<lb n="1406"/><span>Le leibhit is le máirseáil ag fáiltiú dá scéimh.</span>
<lb n="1407"/></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="1408"/><p><span>Níor chruthaigh fuil dá huaisle san impireacht ná i dTuathmhumhain,</span>
<lb n="1409"/><span>Insna taltaibh thart is cuartaithear go bruach Thír an Óir,</span>
<lb n="1410"/><span>Gan brainsí ag lasadh suas díobh san mbarún barrúil buach</span>
<lb n="1411"/><span>Na leacain ghartha ghruadhearg ag buanchruinniú an róis.</span>
<lb n="1412"/><span>Is caithréimeach ba dual dó a bheith ag glacadh neart in uachtar,</span>
<lb n="1413"/><span>Go hacmhainneach ar shluaitibh is ag fuascailt na n-ord;</span>
<lb n="1414"/><span>Lena gheallamh isteach ar chuantaibh beidh lacht ag teacht ag buaibhibh,</span>
<lb n="1415"/><span>Is an barún ag teacht faoi chumhachta dhá suáilceadh chum spóirt.</span></p>
<lb n="1416"/>
<lb n="1417"/><p><span>Beidh torthaibh is meas ar ghéagaibh le linn a theacht san réigiún,</span>
<lb n="1418"/><span>An leon de scoith na bPléimeannach, éifeachtach ard;</span>
<lb n="1419"/><span>An t-óigfhear gaisciúil éachtach cróga taisiúil tréitheach,</span>
<lb n="1420"/><span>Eolach tuigseach béasach le léann is le láimh.</span>
<lb n="1421"/><span>Is iomaí fuil dá tréanáil ins an ríora shultmhar dhéidgheal,</span>
<lb n="1422"/><span>Ón impireacht is ón Éigipt, ó Ghaelaibh is ón Spáinn;</span>
<lb n="1423"/><span>Bia míle macaibh míorach agus fíon as cascaibh Gréagach,</span>
<lb n="1424"/><span>Arís ar hallaibh an tréanbharúin ghléigil bharrúil bháin.</span></p>
<lb n="1425"/>
<lb n="1426"/><p><span>Cia hionadh tíorthaibh ag géilleadh don mbarún fíre Fléimeann,</span>
<lb n="1427"/><span>Más uasal fuil dá léitear san réimrolla ón airc;</span>
<lb n="1428"/><span>Is go raibh seisear rí is céad go ceart i dtaobh Uí Néill dhe,</span>
<lb n="1429"/><span>Is Mac Dónaill thríd na chéile gach céim dá raibh ina pháirt;</span>
<lb n="1430"/><span>Síol Móra maighe na mbéimeann bheireadh ór is fíon do dh'éigsibh,</span>
<lb n="1431"/><span>Is a bhaineadh comhar de ríora Laighneach le géarlannaibh lá;</span>
<lb n="1432"/><span>Ba cóir don rí so Créamhthain bheith cróga croíúil céillí,</span>
<lb n="1433"/><span>A bhfuil a rosa gaoilse ina éadan agus céad d'fhearbarr.</span>
<lb n="1434"/></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="1435"/><p><span>Bzzzzz1733ob 18L</span>
<lb n="1436"/><span>MEASCRA.</span></p>
<lb n="1437"/>
<lb n="1438"/><p><span>Ní mé féin do chuir an chéad chloch i gcaiseal Dhroichead Áth',</span>
<lb n="1439"/><span>Is ní chuirfinn sé chóiste i séideoig go malaidh an tSliabh Báin;</span>
<lb n="1440"/><span>Más Gréagach an phéacóg ní phiocfar a cnámh,</span>
<lb n="1441"/><span>Is níl ach créafóg san léinteoig sin ortsa, a Sheon Táth.</span></p>
<lb n="1442"/>
<lb n="1443"/><p><span>Tá bean a chois Bóinne ní cóta agus tuilleadh ar líon,</span>
<lb n="1444"/><span>Is tá feoil ar bord i nGaillimh dá díol;</span>
<lb n="1445"/><span>Tá beoir go leor i Londain is fíon;</span>
<lb n="1446"/><span>Is iomaí fear óg a pósadh anuraidh le mnaoi.</span></p>
<lb n="1447"/>
<lb n="1448"/><p><span>Ní fhacthas an Rí ag meilt snaoisín sa nGráinsigh riamh,</span>
<lb n="1449"/><span>Is ní hí Sadhbha Nic na Midhe do shíneas ar a mbanríon bia;</span>
<lb n="1450"/><span>Ní minic a bhí bean luí ag Pápa ar sliabh;</span>
<lb n="1451"/><span>Is iomaí pota dí a díoladh i nDroichead Áth' le bliain.</span></p>
<lb n="1452"/>
<lb n="1453"/><p><span>Dhíol Seon Mhac Cearnaigh car de ghabáiste nua,</span>
<lb n="1454"/><span>Is thug Siobhán Nic Ardail cárta do dhuine le clú;</span>
<lb n="1455"/><span>Is minic a charn Brian Bearnach cailín i gclúid;</span>
<lb n="1456"/><span>Is iomaí fear Gallda ón tsráid sin Londain go Lú.</span>
<lb n="1457"/></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="1458"/><p><span>DO DHÓNALL Ó MAOILRIAIN.</span></p>
<lb n="1459"/>
<lb n="1460"/><p><span>Ó thugais ó údaraibh Inse Fáil</span>
<lb n="1461"/><span>Do chomission uile go hiomlán,</span>
<lb n="1462"/><span>As Ros na Rí is as Teamhair Choinn</span>
<lb n="1463"/><span>Ag so duitse do chraobh chumainn.</span></p>
<lb n="1464"/>
<lb n="1465"/><p><span>Ó d'imigh Dallán Forgaill uainn,</span>
<lb n="1466"/><span>Torna is Seanchán an athuair,</span>
<lb n="1467"/><span>Níor goireadh rí-ollamh in Inis Fáil,</span>
<lb n="1468"/><span>Ach tusa, a Dhónaill Uí Maoilriain.</span></p>
<lb n="1469"/>
<lb n="1470"/><p><span>Ó thugais bua thar gach tír</span>
<lb n="1471"/><span>Go fearann uasail an airdrí,</span>
<lb n="1472"/><span>Ag so do choróin ríochta dhuit,</span>
<lb n="1473"/><span>A Dhónaill geanmnaí an Ghaeilig.</span></p>
<lb n="1474"/>
<lb n="1475"/><p><span>Beir uaim is aithris do Bhrian</span>
<lb n="1476"/><span>Go dtugais chugainn as imchian,</span>
<lb n="1477"/><span>Ó laochra Chláir Chobhthaigh uile</span>
<lb n="1478"/><span>An chraobh ag Dónall mar deirid.</span></p>
<lb n="1479"/>
<lb n="1480"/><p><span>Níl ar úir Éireann anois</span>
<lb n="1481"/><span>Ollamh nó saoi re seanchas,</span>
<lb n="1482"/><span>Nó ríora ar shliocht Mílidh anois</span>
<lb n="1483"/><span>Nár gheall dósan gan imreas.</span></p>
<lb n="1484"/>
<lb n="1485"/><p><span>A Dhónaill Uí Maoilriain, fuair tiardas ar fhlaitheas na nGael</span>
<lb n="1486"/><span>Ó ollaimh is ó thriathaibh Chiarraí, Chonnacht is Néill,</span>
<lb n="1487"/><span>Tabhair an ealaínse siar is cuireadh Brian Ó Ceallaigh ina dhiaidh,</span>
<lb n="1488"/><span>Is fá choróin do ríochta bliain go mairidh tú is céad.</span>
<lb n="1489"/></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="1490"/><p><span>Bzzzzz1717 18T</span>
<lb n="1491"/><span>BEITÍ NÍ MHARCAIGH.</span></p>
<lb n="1492"/>
<lb n="1493"/><p><span>Rachaidh mise go Droimbile is beidh bonn beag chun óil liom,</span>
<lb n="1494"/><span>Mar a bhfuil mac na muirne a bhí pronntach lena óige,</span>
<lb n="1495"/><span>Toirealach is an donndreach a mbíonn comport ina ceoltaíbh,</span>
<lb n="1496"/><span>De mhianach na sonnfhlaith chuireadh ollchath ar chóigí.</span></p>
<lb n="1497"/>
<lb n="1498"/><p><span>A dhuine théid go Droimbile, beir compáin rómhór leat,</span>
<lb n="1499"/><span>De mo ríoghanaibh is lomnochtaí ina bhfoirm shneachta ar bóchna,</span>
<lb n="1500"/><span>Gan de dhíon umpu ach a ndonnfhoilt is a mbonn crochta ó noblaí;</span>
<lb n="1501"/><span>Is ag Beití bíodh mo chonlánsa go hiomlán ar a hósta.</span></p>
<lb n="1502"/>
<lb n="1503"/><p><span>A Bheití chiúin chéillí na séimhrosc is mórdha,</span>
<lb n="1504"/><span>Taiscidh do chuid maighdean nó beidh Réamonn dá bpógadh,</span>
<lb n="1505"/><span>Toirealach lena véarsaí is na tréathra bhí ag Ovid;</span>
<lb n="1506"/><span>Is a iníon Mharcaigh an dea-chroí ná léig éigniú na n-óigbhean.</span></p>
<lb n="1507"/>
<lb n="1508"/><p><span>Tiocfaidh Pádraig leo a shuirí mac Aodh mhic Giolla Domhnaigh,</span>
<lb n="1509"/><span>Is cúis bháis dó gach iníon díobh a theacht saor uaidh is gan a</span>
<lb n="1510"/><span>bpógadh;</span>
<lb n="1511"/><span>Beidh Orpheus agus Naos leis ag cur siansa ina mheoraibh,</span>
<lb n="1512"/><span>Erasmus agus Cicero, Terpsichore is Caliopia.</span></p>
<lb n="1513"/>
<lb n="1514"/><p><span>Tiocfaidh Samuel dá bhféachain mac Éadbhaird mhic Seoirse,</span>
<lb n="1515"/><span>Pronnfaidh dhóibh féirín is beidh na maighdeanaíse ag ól leis;</span>
<lb n="1516"/><span>Ach coimheád nach dtabharfaidh éigin ar mo ghéagaibh gan phósadh,</span>
<lb n="1517"/><span>Is, a Bheití, ná léig éagóir ar na dea-mhná gan chótaí.</span>
<lb n="1518"/></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="1519"/><p><span>Tiocfaidh Séamas nach gruama ann is beidh suáilce gach ceoil leis,</span>
<lb n="1520"/><span>Is binne leo nó na cuacha gach guaim shnasta óna bheolsan;</span>
<lb n="1521"/><span>Beidh pastime gach uaisle aige mar bhuachaillí October,</span>
<lb n="1522"/><span>Is mur seasmhair chun a bhuailte beidh an cluanaí dá bpógadh.</span></p>
<lb n="1523"/>
<lb n="1524"/><p><span>Tiocfaidh Beirnigh na coille cuachaí ann ar an chuairt sin is</span>
<lb n="1525"/><span>beidh Pól leo,</span>
<lb n="1526"/><span>Fir Oirthir lena sluaite is cuid d'uaisle Thír Eoghain;</span>
<lb n="1527"/><span>Beidh céad fear as Cuailgne is seabhaic uaibhreach na Bóinne ann,</span>
<lb n="1528"/><span>Is mur gcoinnigh Beití uathu iad beidh na suaircmhná dá gcóradh.</span></p>
<lb n="1529"/>
<lb n="1530"/><p><span>Tiocfaidh an dochtúir mac Íomhair atá ar dhísleacht na n-óigfhear,</span>
<lb n="1531"/><span>Is bhéarfaidh balsam mar an íce do gach iníon díobh le sólás;</span>
<lb n="1532"/><span>Ach, a Bheití, ná taobh leis ar mhíle punta óir iad,</span>
<lb n="1533"/><span>Nó meallfaidh lena chaoineas gach naoi ghlan den cóip sin.</span></p>
<lb n="1534"/>
<lb n="1535"/><p><span>Tiocfaidh tréanfhear dá bhfuascail mac suáilceach Airt óig ann,</span>
<lb n="1536"/><span>Fréamh cheart dena huaislibh dár dhual flaitheas Cobhthaigh;</span>
<lb n="1537"/><span>Cia go bpronnfadh dona sluaite dá mba leis fuarchlár fionn Fódhla,</span>
<lb n="1538"/><span>Ach, a Bheití, ná léig uair leis iad in uaigneas dá bpógadh.</span></p>
<lb n="1539"/>
<lb n="1540"/><p><span>Is fada mise gan ghuaillí is níl fuascail níos mó dhomh,</span>
<lb n="1541"/><span>Is go bhfuil treise mo dhá ghualainn ina n-uaighe le cois</span>
<lb n="1542"/><span>Bóinne;</span>
<lb n="1543"/><span>B'fhuras domh dhul ar buailidh dá mbeadh Ruairí is Brian óg</span>
<lb n="1544"/><span>liom,</span>
<lb n="1545"/><span>Mo chéad crá, mo chruachás, mo luathbhás, mo dheora.</span></p>
<lb n="1546"/>
<lb n="1547"/><p><span>Ach is iad so ní mo bhuaireadh is fuaradh Néill óig uaim,</span>
<lb n="1548"/><span>Cuid mhór de mo shuáilce bheanadh ualach den mbrón díom;</span>
<lb n="1549"/><span>Is ó chuireas dúil dá gcuallacht, mo ghruaimgháir, mo dhócúl,</span>
<lb n="1550"/><span>Ár mbeannacht leo go Luan bhráith go buanchathair na glóire.</span>
<lb n="1551"/></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="1552"/><p><span>Bzzzzz1733ob 18L</span>
<lb n="1553"/><span>TITHE CHORR AN CHAIT.</span></p>
<lb n="1554"/>
<lb n="1555"/><p><span>Uaigneach sin tithe Chorr an Chait,</span>
<lb n="1556"/><span>Is uaigneach a bhfir is a mná;</span>
<lb n="1557"/><span>Is dá bhfaighdís ór is fíon,</span>
<lb n="1558"/><span>Cha dtig aon díobh i gceann cháich.</span></p>
<lb n="1559"/>
<lb n="1560"/><p><span>I gceann cháich cha dtig siad,</span>
<lb n="1561"/><span>Ar ar cruthaíodh thiar is thoir;</span>
<lb n="1562"/><span>Ar ar cruthaíodh ó neamh go lár -</span>
<lb n="1563"/><span>Ionann sin is béasa an bhroic.</span></p>
<lb n="1564"/>
<lb n="1565"/><p><span>Béasa an bhroic bheith ag tochailt faoi</span>
<lb n="1566"/><span>I ndorchadas oíche is lae;</span>
<lb n="1567"/><span>Ar ar cruthaíodh ó neamh go lár,</span>
<lb n="1568"/><span>I gceann cháich cha dtig sé.</span></p>
<lb n="1569"/>
<lb n="1570"/><p><span>Ní hionúin leis an ríbhroc aoibhneas aiteas ná spórt,</span>
<lb n="1571"/><span>Ní hionúin leo saoi draoi ná cumadóir ceoil;</span>
<lb n="1572"/><span>Ní hionúin leo Séamas caoch ná cuidiú Néill óig,</span>
<lb n="1573"/><span>Is fanadh gach aon mar a mbíd ag tochailt an phóir.</span>
<lb n="1574"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Séamas Dall Mac Cuarta

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Séamas Dall Mac Cuarta

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
