Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Leabhar Cloinne Aodha Buidhe</title><author><name type="main">Anaithnid; Eag. Tadhg Ó Donnchadha</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L093</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1680ls 17D</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L093</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Leabhar Cloinne Aodha Buidhe</title><author>Anaithnid; Eag. Tadhg Ó Donnchadha</author><imprint><publisher>O.S.; B.Á.C.</publisher><date>1680ls 17D</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>AN LEABHAR EOGHANACH.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Isiad iomorro ríoghdha agus roithighearnuidh bhádar</span>
<lb n="4"/><span>san aimsir inar tionnsguineadh an leabhur so .i. Toirrdhealbhach</span>
<lb n="5"/><span>Luineach, mac Néill, mic Airt, mic Cuinn,</span>
<lb n="6"/><span>mic Énrí, mic Eoghain, iarna ríoghadh agus iarna oirneadh</span>
<lb n="7"/><span>ar sén úaire agus aimsire lena chineadh go comhaontadhach</span>
<lb n="8"/><span>i ndiaidh a chomhbráthar gaoíl agus geinealaigh</span>
<lb n="9"/><span>budhéin .i. i ndiaidh Seaáin mhic Cuinn, mic Cuinn,</span>
<lb n="10"/><span>mhic Énrí mic Eoghain srl.  Agus do ba lann craoi</span>
<lb n="11"/><span>cubhaidh coimhéda an chóigidh, agus stiuir chert</span>
<lb n="12"/><span>chobhsaidh cosanta an chonáigh agus buachaill tenn</span>
<lb n="13"/><span>thairis do threindíden na dtuath an Toirrdhealbhach</span>
<lb n="14"/><span>sin.</span></p>
<lb n="15"/>
<lb n="16"/><p><span>Agus Aodh Dubh, mac Aodha Ruaidh, mic Néill</span>
<lb n="17"/><span>Ghairbh, mic Toirrdhealbhaigh an Fhíona ina thríath</span>
<lb n="18"/><span>for Cinél gConuill mic Néill.</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Agus Aodh, mac Feidhlim Bacaigh, mic Néill, mic</span>
<lb n="21"/><span>Cuinn, mic Aodha Buidhe, mic Briain Ballaigh ina</span>
<lb n="22"/><span>thigherna for Cloinn Aodha Buidhe.</span></p>
<lb n="23"/>
<lb n="24"/><p><span>Agus Ruaidhrí mac Maghnusa, mic Donnchadha í</span>
<lb n="25"/><span>Chatháin ina thriath for Ciannachta.</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>Agus Cú Chonnocht, mac Con Connocht, mic Con</span>
<lb n="28"/><span>Connacht oile, mic Briain, mic Philip, mic Tomáis mic</span>
<lb n="29"/><span>Pilip mic Aodha Ruaidh mic Flaithbhertaigh ina thigherna</span>
<lb n="30"/><span>thréntiodhlaicech for Feraibh Manach.</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>Agus Art mac Briain mic Rémuinn mic Glaisne 'na</span>
<lb n="33"/><span>Fhlaith Oirghiall.</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>Agus Fer Dorcha, mac Domhnuill óig, mic Domhnaill,</span>
<lb n="36"/><span>mic Aodha ina thriath for Muigh Cobha agus for Uí</span>
<lb n="37"/><span>Eachach Uladh.</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Agus Seaán mac Eochadha í Anlúain ina thigherna ar</span>
<lb n="40"/><span>Oirtheroibh.</span>
<lb n="41"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="42"/><p><span>Agus Seumus óg mac Rughraidhe 'na Mhac Domhnuill</span>
<lb n="43"/><span>Gallóglach.</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>Agus Seaán mac Feidhlim í Dhochartaigh for Tír</span>
<lb n="46"/><span>Eoghain na hInnsi.</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>Agus Aodh mac Maolmhórdha, mic Seaáin, mic Cathail,</span>
<lb n="49"/><span>mic Eoghain í Raghallaigh ós maicne Maolmhórdha.</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>Agus Brían mac Briain, mic Eoghain, mic Tighernáin</span>
<lb n="52"/><span>mic Taidhg mic Tighernáin mhóir í Ruairc ina Thigherna</span>
<lb n="53"/><span>Ua mBriain agus Conmhaicne.</span></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>Agus Domhnall mac Taidhg, mic Cathail óig mic</span>
<lb n="56"/><span>Domhnaill mic Eoghain í Chonchubhair ós Cairbre</span>
<lb n="57"/><span>Dhroma Clíabh.</span></p>
<lb n="58"/>
<lb n="59"/><p><span>Agus Cathal Dubh, mac Conchubhair í Dhubhda for</span>
<lb n="60"/><span>Tír Fhiachrach Muaidhe.</span></p>
<lb n="61"/>
<lb n="62"/><p><span>Agus Diarmaid mac Cairbre mic Eoghain chaoich 'na</span>
<lb n="63"/><span>Ua Conchubhair nDonn.</span></p>
<lb n="64"/>
<lb n="65"/><p><span>Agus Tadhg Óg, mac Toirrdhealbhaigh ruaidh mic</span>
<lb n="66"/><span>Taidhg bhuidhe ina Ua Conchubhair Ruadh.</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>Agus Seaán, mac Oilbhérus Búrc 'na Mhac Uilliam</span>
<lb n="69"/><span>Íochtair.</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>Agus Riocard a Búrc mac Uilleag mic Riocaird 'na</span>
<lb n="72"/><span>Iarla Chlann Riocaird.</span></p>
<lb n="73"/>
<lb n="74"/><p><span>Agus Geróid Óg mac Geróid mic Tomáis 'na Iarla</span>
<lb n="75"/><span>Cill Dara.</span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>Agus Geróid mac Sémuis mic Seaáin mic Tomáis 'na</span>
<lb n="78"/><span>Iarla Desmhumhan.</span></p>
<lb n="79"/>
<lb n="80"/><p><span>Agus Tomás mac Sémuis mic Piaruis 'na Iarla</span>
<lb n="81"/><span>Urmhumhan, agus uas Builtéraibh 'na uachtarán.</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>Agus Conchubhar mac Conchubhair í Bhriain 'na Iarla</span>
<lb n="84"/><span>Tuadhmhumhon, iar n-aithríoghadh Dhomhnuill mhic</span>
<lb n="85"/><span>Conchubhair í Bhriain tre fhoirnert gall agus fhear</span>
<lb n="86"/><span>Saxan.</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>Agus Domhnall mac Domhnaill mhéig Carrthaigh 'na</span>
<lb n="89"/><span>Mhac Carrthaigh Mhór.</span></p>
<lb n="90"/>
<lb n="91"/><p><span>Agus Cormac mac Taidhg mic Cormaic Óig 'na</span>
<lb n="92"/><span>thigherna ar Mhúsgraighe mhic Dhiarmada.</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>Isiad sin iomorro flatha agus taoisigh agus troim-thighernadha</span>
<lb n="95"/><span>bhádar i gcoimhré agus i gcomhaimsir an</span>
<lb n="96"/><span>tan ro tionnsgoineadh an leabhursa do Thoirrdhealbhach</span></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="97"/><p><span>Luineach mac Neill mic Airt Óig mic Cuinn mic Énrí</span>
<lb n="98"/><span>mic Eoghain mic Néill Óig mhic Néill Mhóir mic Aodha</span>
<lb n="99"/><span>mhic Domhnaill, mic Bríain Chatha Dúin mic Néill</span>
<lb n="100"/><span>Ruaidh mic Aodha fris a ráidhter an Macaomh Tóinlesg</span>
<lb n="101"/><span>mic Muirchertuigh muighe Lughan mic Taidhg Ghlinne</span>
<lb n="102"/><span>mic Conchubhair na Fiodhbhuidhi mic Flaithbhertaigh</span>
<lb n="103"/><span>Locha Feadhaidh, mic Domhnaill re ráidhter (an</span>
<lb n="104"/><span>tÓgdhamh) mic Aodha Athlamhuin, mic Flaithbhertaigh</span>
<lb n="105"/><span>an trostáin .i. a lorg Rómha, mic Muirchertaigh</span>
<lb n="106"/><span>Mhidhigh mic Domhnaill Ardmacha mic Muirchertaigh</span>
<lb n="107"/><span>na gcochall gcraicenn mic Néill glúnduibh mic Aodha</span>
<lb n="108"/><span>Finnléith, mic Néill Chaille mic Aodha Oirnidhe mic</span>
<lb n="109"/><span>Néill Fhrasaigh mic Ferghail mic Maoladúin mic Maoilfhithrigh</span>
<lb n="110"/><span>mic Aodha Uairiodhnaigh mic Domhnaill</span>
<lb n="111"/><span>Ilchealgaigh, mic Muirchertaigh mic Muireadhaigh mic</span>
<lb n="112"/><span>Eoghain mic Néill Naoighiallaigh mic Eochaidh</span>
<lb n="113"/><span>Muighmheadhoin.</span></p>
<lb n="114"/>
<lb n="115"/><p><span>1.  Agso an Leabhar Eoghanach, thráchtas ar réim</span>
<lb n="116"/><span>ríogh sleachta Eoghain mhic Néill Naoighiallaigh:</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>Cúigear mac bhádur ag Eochaidh Muidhmheadhoin</span>
<lb n="119"/><span>.i. Brian agus Oilill, Fiachra agus Fearghus, ceithre mic</span>
<lb n="120"/><span>Muingfhinne inghine Fiodhaigh.  Cairenn Chasdubh,</span>
<lb n="121"/><span>inghean ríogh Saxan, máthair Néill Naoighiallaigh; agus</span>
<lb n="122"/><span>ba hé Niall dob óige ar aoi n-aoisi don chloinn sin, agus</span>
<lb n="123"/><span>ro budh sine ar aoi ngníomha; agus gér mhór miosguis</span>
<lb n="124"/><span>agus míodhuthracht Muingfhinne inghean Fhiodhaigh do</span>
<lb n="125"/><span>Niall Naoighiallach is chuige ráinig inmhe agus ardfhlaitheas</span>
<lb n="126"/><span>ar bhéulaibh a cloinne.  Agus is amlaidh</span>
<lb n="127"/><span>forcomhnogor sin .i. cúiger mac ríogh Éirionn do</span>
<lb n="128"/><span>ghluasacht ó Themhraidh do sheilg agus d'fhiadhach,</span>
<lb n="129"/><span>agus torc Rátha an Chraoi do mharbhadh dhóibh, agus</span>
<lb n="130"/><span>fianbhoith foluchta do dhénamh an oidhche sin aca ag</span>
<lb n="131"/><span>Fionnshruthán na Faghla i gCrích eidir dhá Abhainn.</span>
<lb n="132"/><span>Ar gcaithemh an fhuluchta dhóibh do chúaidh clann</span>
<lb n="133"/><span>Muingfhinne d'iarraidh uisge an tan do ghabh aolsgoth</span>
<lb n="134"/><span>íotan iad .i. Brian agus Oilill agus Fiachra agus Ferghus;</span>
<lb n="135"/><span>agus fuaradur tobur fíoráluinn isin bhfiodhbhaidh, agus</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="136"/><p><span>eugosg serbhghlórach senmhná ag coimhéd an tobair;</span>
<lb n="137"/><span>agus do ráidh nach dtiubhradh an t-uisge acht don tí do </span>
<lb n="138"/><span>bhéradh póg dhi, agus do luighfeadh ria.  Do cheilsed</span>
<lb n="139"/><span>iomorro clann Muingfhinne nach bhfuaradur an t-uisge</span>
<lb n="140"/><span>ar eagla an arrachta.  Is annsin ráinic Niall d'ionnsaighe</span>
<lb n="141"/><span>an tobair, agus do chúaidh i ngnás an arrachta, agus</span>
<lb n="142"/><span>do rad póg dhi.  Táinic dealbh agus dersgnadh fuirre gur</span>
<lb n="143"/><span>bho samhail re gríostaitneamh gréine nó re corcairliag</span>
<lb n="144"/><span>ar lasadh gach ball gach alt agus gach áighe dhi;</span>
<lb n="145"/><span>agus do ráidh re Niall:</span></p>
<lb n="146"/>
<lb n="147"/><p><span>"Is misi flaithes na ríogh," ol si, "agus cuingidhsi</span>
<lb n="148"/><span>ríghe laoi go n-oidhche for cloinn Muingfhinne a lógh</span>
<lb n="149"/><span>an uisge, agus budh tú bhus rí dhe."</span></p>
<lb n="150"/>
<lb n="151"/><p><span>Iar sin táinic Niall do chum na fianbhoithe i mbádar a</span>
<lb n="152"/><span>bhráithre, agus a chúach lán d'uisge leis; agus do naisg</span>
<lb n="153"/><span>ríghe laoi go n-oidhche agus tosach labhurtha i dTeamhraigh</span>
<lb n="154"/><span>for cloinn Muingfhinne a lógh an uisge; agus do</span>
<lb n="155"/><span>fhaomhadur sin uile do Niall.  Rángadur go Temhraigh</span>
<lb n="156"/><span>iar sin, agus do ráidh Niall Naoighiallach friu:</span></p>
<lb n="157"/>
<lb n="158"/><p><span>"Is i n-oidhcheibh agus i laithibh caithter an domhan</span>
<lb n="159"/><span>uile" ar sé.</span></p>
<lb n="160"/>
<lb n="161"/><p><span>Gonadh amhlaidh sin do sgar Niall Naoighiallach ríghe</span>
<lb n="162"/><span>agus oireachus Éirionn fria clainn Muingfhinne; agus</span>
<lb n="163"/><span>do thairngir an bhean soin ríghe nÉirionn do chloinn</span>
<lb n="164"/><span>Néill Naoighiallaigh airead bhes muir um Ealga.</span></p>
<lb n="165"/>
<lb n="166"/><p><span>Do ghabh Niall iar sin ríghe go roinertmhur iar mbás</span>
<lb n="167"/><span>Eochaidh Muidhmheadhóin; agus do rad tuarustul agus</span>
<lb n="168"/><span>tionnlacadh do thuathaibh agus do throimríoghaibh na</span>
<lb n="169"/><span>hÉirionn, agus isé do rad deich céad each agus chúig</span>
<lb n="170"/><span>céad lúireach agus a each agus a earradh féin i dtuarustul</span>
<lb n="171"/><span>do Chorc mac Luighdheach mhic Oilill Flainn Bhig corrigenda</span>
<lb n="172"/><span>mhic Fhiachaidh Mhuillethain mic Eoghain Mhóir mic Oilill</span>
<lb n="173"/><span>Óluim, amhail asbert Torna éiges an rannsa:</span></p>
<lb n="174"/>
<lb n="175"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="176"/><span>Deich céad each chúig céad lúireach</span>
<lb n="177"/><span>tug Niall do Chorc mac Luighdheach,</span>
<lb n="178"/><span>agus naoi bhfichid fail óir</span>
<lb n="179"/><span>agus caoga cornn comhóil.</span>
<lb n="180"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="181"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="182"/><span>2.  Do ghabh Niall Naoighiallach iar sin chóig géill</span>
<lb n="183"/><span>Éirionn, agus géill Alban agus Saxan agus na Fraince</span>
<lb n="184"/><span>agus insi Breaton agus go muir nIocht, go ros-marbh</span>
<lb n="185"/><span>Eochaidh mac Eunna Gheanntsalaigh go soighid</span>
<lb n="186"/><span>foibrighte tar aill mara os bruach mara nIocht, iarna</span>
<lb n="187"/><span>ionnarba do Niall féin roimhe sin a hÉirinn iar marbhadh</span>
<lb n="188"/><span>an fhileadh .i. Laidhgeann mic Baircheadha leis,</span>
<lb n="189"/><span>amhail asbert an file ag teacht tar bás Néill:</span></p>
<lb n="190"/>
<lb n="191"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="192"/><span>Niall mac Eachdhach isa leacht</span>
<lb n="193"/><span>luid fo sheacht tar treathan triocht</span>
<lb n="194"/><span>ro-réruigh comharbus Cuinn</span>
<lb n="195"/><span>go ngaodh os muing mara nIocht.</span></p>
<lb n="196"/>
<lb n="197"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="198"/><span>Do briseadh iomorro seacht gcatha re corp Néill</span>
<lb n="199"/><span>Naoighiallaigh ó mhuir nIocht go hÉirinn, ut probat</span>
<lb n="200"/><span>carmen:</span></p>
<lb n="201"/>
<lb n="202"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="203"/><span>Gan do shideadh catha no cruais</span>
<lb n="204"/><span>tógbhuid suas sé athnaidh túis;</span>
<lb n="205"/><span>ba fíor flatha iar ndáil bháis,</span>
<lb n="206"/><span>maidhm sheacht gcatha ré a ghnúis.</span></p>
<lb n="207"/>
<lb n="208"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="209"/><span>Do thugsad a mhuinntir corp Néill leo go hOchuinn</span>
<lb n="210"/><span>Mhidhe dia adhnacal.  Gonadh óna hochánuiph do-rónsad</span>
<lb n="211"/><span>fir Éireann um Niall Naoighiallach ad-bherur an</span>
<lb n="212"/><span>t-ainm sin fria.  Ro chaith Niall Naoighiallach seacht</span>
<lb n="213"/><span>mbliadhna fichead i ríghe nÉireann agus i n-airdcheannus</span>
<lb n="214"/><span>iarthoir Eorpa amhail dherbhus an rann:</span></p>
<lb n="215"/>
<lb n="216"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="217"/><span>Fiche bliadhoin for a seacht</span>
<lb n="218"/><span>do Niall mar aon re a roineart</span>
<lb n="219"/><span>ní dalbh ós muir nIocht ealach</span>
<lb n="220"/><span>ro marbh Eochaidh Cinnsealach.</span></p>
<lb n="221"/>
<lb n="222"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="223"/><span>3.  Niall Naoighiallach céadamus, 14 mic las .i.</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="224"/><p><span>Eoghann agus Conoll Earrbreadh, agus Cairbre, agus</span>
<lb n="225"/><span>Conall Gulban, agus Laoghaire, Fiacha, Maine, Eochaidh,</span>
<lb n="226"/><span>Énna agus Aonghus Uilldherg, Ferghus Andoid agus</span>
<lb n="227"/><span>Ferghus Madlorg, Triana Uaithghen, agus Caol Dubh.</span>
<lb n="228"/><span>Do bhádor ocht mic oireaghdha don chloinn sin ór</span>
<lb n="229"/><span>gheinsat clann, ut dixit poeta:</span></p>
<lb n="230"/>
<lb n="231"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="232"/><span>Ocht mic ag Niall, niamhdha an chlann,</span>
<lb n="233"/><span>adéarsa ribh a n-anmann:</span>
<lb n="234"/><span>Eoghan, dhá Chonoll na gcreach,</span>
<lb n="235"/><span>Maine, Eanna fial faoíleach,</span>
<lb n="236"/><span>Laoghaire ba rí go rath,</span>
<lb n="237"/><span>Fiacha, Cairbre na gcruadhchath.</span></p>
<lb n="238"/>
<lb n="239"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="240"/><span>Conull Gulban, ó bhfuilid Cinél gConuill.  Conull</span>
<lb n="241"/><span>Earrbreadh, ó bhfuilid Clann Colmáin agus Síol Aodha</span>
<lb n="242"/><span>Sláine.  Fiacha, a quo Meic Eochagáin agus Muinntir</span>
<lb n="243"/><span>Luinín.  Maine, a quo Fir Teabhtha.  Laoghaire, a quo</span>
<lb n="244"/><span>Cinél Laoghuire.  Cairbre a quo Cinél Cairbre agus Ibh</span>
<lb n="245"/><span>Fhlannagáin Tuaithe Rátha.  Éanna, a quo Cinél</span>
<lb n="246"/><span>Éanna.  Eoghan a quo Cinél Eoghain.</span></p>
<lb n="247"/>
<lb n="248"/><p><span>4.  Isé iomorro an tEoghan sin mac Néill ro baistedh</span>
<lb n="249"/><span>la Pádraig mac Carploinn, athair baiste agus creidmhe</span>
<lb n="250"/><span>agus crábhaidh d'fheraibh Éirionn; agus isé an Pádraig</span>
<lb n="251"/><span>sin ro fhágaibh na fágbhálasa ar Eoghan mac Néill,</span>
<lb n="252"/><span>agus ara chloinn ina dheghaidh .i. an tan no-éireóchadh</span>
<lb n="253"/><span>neach dhíobh as a iomdhadh nó as a airdleabaidh go</span>
<lb n="254"/><span>mbeithdís fir Éirionn ar crioth agus ar cumhsgughadh</span>
<lb n="255"/><span>roimhe; agus spraic a chloinne ar gach cúigeadh i</span>
<lb n="256"/><span>nÉirinn; agus gan spraic eunchúigidh orra, acht go</span>
<lb n="257"/><span>nderndís réir Pádraig; agus do rad Pádraig bennacht</span>
<lb n="258"/><span>ghaisgidh for Eoghan mac Néill, ut dixit Pádraig:</span></p>
<lb n="259"/>
<lb n="260"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="261"/><span>Mo bhennacht for na tuatha</span>
<lb n="262"/><span>do-biur ó Bhealach Rátha,</span>
<lb n="263"/><span>foraibh (a) Cheinéil nEoghuin,</span>
<lb n="264"/><span>deoraidh go lá an bhrátha.</span>
<lb n="265"/></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="266"/><p><span>Cén bhes Macha for thoraibh</span>
<lb n="267"/><span>buaidh gcatha for a bhferaibh,</span>
<lb n="268"/><span>cenn slógh bhfer bhFáil die maighin,</span>
<lb n="269"/><span>saighin dóibh for gach tealaigh.</span></p>
<lb n="270"/>
<lb n="271"/><p><span>Síol Eoghain mhic Néill</span>
<lb n="272"/><span>séan, a Bhrighid bhán,</span>
<lb n="273"/><span>acht go ndernuidh maith</span>
<lb n="274"/><span>flaith úaidhibh go bráth.</span></p>
<lb n="275"/>
<lb n="276"/><p><span>Ar mbeannacht ar ndís,</span>
<lb n="277"/><span>for Eoghan mac Néill,</span>
<lb n="278"/><span>for cách ghighneas uadh</span>
<lb n="279"/><span>acht robh uagh diar réir.</span></p>
<lb n="280"/>
<lb n="281"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="282"/><span>5.  Agus isé an tEoghan soin ro bhris cath Átha Cró,</span>
<lb n="283"/><span>ris a ráidhter Áth Seanaigh an tansa; áit inar thuit Cis</span>
<lb n="284"/><span>agus Cana agus Seanach, trí ríogha Uladh, agus inar</span>
<lb n="285"/><span>cuireadh dergár a muinntire; agus do hadhluiceadh</span>
<lb n="286"/><span>Seanach i ndorus an átha, agus Cis i Sídh Cisi, agus</span>
<lb n="287"/><span>Cana i gCarnn Chana i sosadh Mhullaigh an tSíodha recte .i.</span>
<lb n="288"/><span>i síodh Aodha Easa Ruaidh.  Táinic Conall agus a</span>
<lb n="289"/><span>bhráithre le hEoghan i n-iarrmhoracht Uladh nó go</span>
<lb n="290"/><span>rángadur Cruachan, agus go Leitter Mharga, agus go</span>
<lb n="291"/><span>Tráigh Thuillsge, agus go Ros nGlanghlaise; agus</span>
<lb n="292"/><span>tarlatar Ulaidh dhóibh ann; agus ferthur cath amhnus</span>
<lb n="293"/><span>edrócair eattora; agus do thuit Dubhruire mhac Cana</span>
<lb n="294"/><span>isin gcath sin.  Gonadh úadh ainmnighther an ferann</span>
<lb n="295"/><span>forsa dtá Dubhrur aniugh; agus do thuit céad curadh</span>
<lb n="296"/><span>isin gcathsin immaille ris.</span></p>
<lb n="297"/>
<lb n="298"/><p><span>6.  Iar sin luid Eoghan gona bhráithre i ndiaidh Uladh</span>
<lb n="299"/><span>go Duibhghlenn Seicheadh risa ráidhter Glenn fíoráluinn</span>
<lb n="300"/><span>Fhinne an tansa; agus do Bhealach nGola .i. do Bhernus</span>
<lb n="301"/><span>Mhór, .i. Gola mac Deaghaidh do thuit ann, táinig le</span>
<lb n="302"/><span>Caoimhghein gCongainchnesach do Chonnachtaibh do</span>
<lb n="303"/><span>chongnamh leis, re ráidhter Bernus Mór aniu.  Agus</span>
<lb n="304"/><span>tugsad Ulaidh cath Bernuis do chloinn ríogh Éireann</span>
<lb n="305"/><span>annsin, agus brister for Ulltaibh an cath sin, agus</span></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="306"/><p><span>marbhthur Muirchertach mórbhuilleach mac ríogh</span>
<lb n="307"/><span>Uladh ann le láimh échtoigh iolbhuadhaigh Eoghain</span>
<lb n="308"/><span>mic Néill, agus trí céad d'Fhíorulltaibh immaille fris.</span>
<lb n="309"/><span>Do theichsiod Ulaidh iarsin i nGairbhthrian Chlann</span>
<lb n="310"/><span>Fomhoir mhic Airgeadmhair, agus do lensad clann ríogh</span>
<lb n="311"/><span>Éireann go Mucromha agus do Ghabholghlenn agus do</span>
<lb n="312"/><span>Shliabh gCuaire nó go rángadur Cuanglaisi; agus do </span>
<lb n="313"/><span>chonncodur na catha coimhinnillte ara gceann don leith</span>
<lb n="314"/><span>oile don abhainn.  Agus isiad bhaoí annsin Dubhruis</span>
<lb n="315"/><span>agus Cana óg mac Cana; agus an tan adchonnairc</span>
<lb n="316"/><span>Eoghan iad tug sidhe sanntach seabhcamhail dá soighin,</span>
<lb n="317"/><span>agus do ghabh ag laoidheadh a laochraidhe agus ag</span>
<lb n="318"/><span>moladh a mhíleadh, agus ag brostadh a bhráithreach um</span>
<lb n="319"/><span>chalma do dhénamh.  Is annsin do chromsad Ulaidh fán</span>
<lb n="320"/><span>gcaithghleo le bráithribh urmhuisnecha Eoghain mhic</span>
<lb n="321"/><span>Néill, agus rugsad bern céad isin gcath i n-urchomhair a</span>
<lb n="322"/><span>n-aighthe.  Agus brister an chaithiorghal sin for clanna</span>
<lb n="323"/><span>roda Rughraidhe, agus cuirther a ndergár ann.  Agus</span>
<lb n="324"/><span>do thuit comhdhalta Conaill Gulban ann .i. Eoghan mac</span>
<lb n="325"/><span>Muireadhaigh.  Do ghabh Conall ag tuirrsi agus ag</span>
<lb n="326"/><span>tromdhoghra ós cionn a chomhdhalta, agus do ráidh</span>
<lb n="327"/><span>draoi Chonaill, aghón Laidhgenn mac Baircheadha:</span></p>
<lb n="328"/>
<lb n="329"/><p><span>"Budh é ainm an chnuicsi go bráth Doghra."</span></p>
<lb n="330"/>
<lb n="331"/><p><span>Do iodhlaiceadur clann Néill a n-easbadha annsin;</span>
<lb n="332"/><span>agus do lensad Ulaidh tar Goll agus Iorgholl, agus tar</span>
<lb n="333"/><span>crích chloinne Rosa, agus tar crích Ua nDuach, agus</span>
<lb n="334"/><span>for Caimfhersaid agus d'Ard Murchaidh, agus do</span>
<lb n="335"/><span>Rosuigh Mhóir, agus tar cenn Lochmhuighe agus do</span>
<lb n="336"/><span>Loch Feabhuil; agus fuaradur annsin Guaire agus</span>
<lb n="337"/><span>Fraoch .i. dhá mhac ríogh Uladh, agus deich céad</span>
<lb n="338"/><span>laoch ina bhfochair.  Tugsad cath Locha Feabhail</span>
<lb n="339"/><span>annsin áit inar thuit Fraoch agus Guaire dhá mhac</span>
<lb n="340"/><span>ríogh Uladh; agus do thuit Boghuine mac Néill</span>
<lb n="341"/><span>Naoighiallaigh i bhfriothghuin an chatha sin ó chlannaibh</span>
<lb n="342"/><span>Néill .i. an cúigeadh mac déag do Niall; agus</span>
<lb n="343"/><span>Áibhionn, inghean Luighdheach mic Oilella</span>
<lb n="344"/><span>Flainn Bhig corrigenda .i. rí Mumhan máthair an Bhoghuine</span>
<lb n="345"/><span>sin.  Iar sin do hairgeadh dún Eoghain Échtuigh mhic</span></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="346"/><p><span>Iolairchéadaigh leo, agus do thuit féin i gcert chomhluinn</span>
<lb n="347"/><span>la hEoghan mac Néill.  Beires Éanna mac Néill Uichtgheal</span>
<lb n="348"/><span>inghean Mhuirchertaigh, ben Eoghain mic Iolarchédaigh</span>
<lb n="349"/><span>leis, agus beireas triúr mac dhó .i. Dubhán, Brénoinn</span>
<lb n="350"/><span>agus Lughaidh.</span></p>
<lb n="351"/>
<lb n="352"/><p><span>7.  Iomthúsa Eoghain mhic Néill gona bhráithribh</span>
<lb n="353"/><span>iar n-arguin dhúin Eoghain dóibh rángadur rompa go</span>
<lb n="354"/><span>Sruibh Brain airm i mbaoi Dianghus mac</span>
<lb n="355"/><span>Luighdheach do chloinn Eachach Ghunnfhada, agus</span>
<lb n="356"/><span>Mál Mílidh, agus Eochaidh Éachtach do Dháil bhFiatach;</span>
<lb n="357"/><span>agus do ráidhsiod nach dtiubhraidís géill nó umhla do</span>
<lb n="358"/><span>chloinn ríogh Éirenn.  Do ráidh Eoghan mac Néill gur</span>
<lb n="359"/><span>bhferr leis cath iná gialla.</span></p>
<lb n="360"/>
<lb n="361"/><p><span>Ferthar cath Sruibhe Brain annsin eattorra, agus ní</span>
<lb n="362"/><span>meinic fuaradur clann Néill tennta mur an troimghliaidhsin;</span>
<lb n="363"/><span>uair do créchtnuigheadh na curaidh isin</span>
<lb n="364"/><span>chaithghleo sin .i. Eoghan, Cairbre agus Conall; agus do</span>
<lb n="365"/><span>sraonadh an cath for Dáil bhFíatach, agus do marbhadh</span>
<lb n="366"/><span>Dianghus agus Eochaidh Éachtach agus Mál Mílidh ann.</span>
<lb n="367"/><span>Do leansad clann Néill Ulaidh annsin, agus tugsad a</span>
<lb n="368"/><span>ndeas re tír agus a gclé re muir, agus do Dhruim</span>
<lb n="369"/><span>Fachtghair agus d'Uisge Chaoín, agus do Shnámh</span>
<lb n="370"/><span>Tairpthera, agus do Dhruim Lighean, agus do Chnoc</span>
<lb n="371"/><span>mBoghuine re ráidhter Cruachan Droma Lighean.  Is</span>
<lb n="372"/><span>annsin do bhí Ceallach agus Duach Fionn agus Séadno</span>
<lb n="373"/><span>do Mhonchoibh Uladh .i. clann Dáire Barraigh mhic</span>
<lb n="374"/><span>Cathaoir Mhóir.</span></p>
<lb n="375"/>
<lb n="376"/><p><span>Ferthar cath Cruachain eattorra annsin, agus torchuir</span>
<lb n="377"/><span>Ceallach agus Duach Fionn agus Séadno isin gcathsin,</span>
<lb n="378"/><span>agus trí céad dá muintir; agus ní raibhe Conall i bhfarraidh</span>
<lb n="379"/><span>Eoghain insin gcathsin Chruachain, acht do bhí in'</span>
<lb n="380"/><span>othar lighe d'aithle catha Sruibhe Broin; agus ní</span>
<lb n="381"/><span>raibhe athmhaoín na Monach ón gcathsoin bheos.</span></p>
<lb n="382"/>
<lb n="383"/><p><span>8.  Fógoirther cath la hEoghan gona bhráithribh for</span>
<lb n="384"/><span>clannaibh na gColladh i mullach Sléibhe Toadh ris a</span>
<lb n="385"/><span>ráidhter Sliabh Truim an tansa; agus bhádur na catha</span>
<lb n="386"/><span>cechtardha ag tuarguin agus ag trénleadradh aroile ó</span>
<lb n="387"/><span>mhaidin go meadhón laoi.  Ciodh trácht an tan do</span>
<lb n="388"/><span>mhothaigh Eoghan mac Néill cathughadh cruadhláidir</span></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="389"/><p><span>agus sesamh sírdhéinmhach chlann na gColla ina</span>
<lb n="390"/><span>chertaghaidh do ghabh mire meanman agus airde aigionta</span>
<lb n="391"/><span>é, agus ba gloim fherchon dá héill, agus ba slugadh</span>
<lb n="392"/><span>libheagáin ar láiniasgach gach cromrúathur curadh do-bheireadh</span>
<lb n="393"/><span>fón gcath.  Sraoínter an cath annsin for</span>
<lb n="394"/><span>cloinn na gColladh, agus for Dál nAraidhe, agus</span>
<lb n="395"/><span>lentur iad go hArd na nDruadh re ráidhter Dún Genoinn,</span>
<lb n="396"/><span>agus co hArd Soileach re ráidhter Ard Macha.  Agus do </span>
<lb n="397"/><span>rónsad creacha agus urtha agus airgne agus éadála móra</span>
<lb n="398"/><span>for cloinn na gColladh i nÍbh Nialláin agus i nÍbh</span>
<lb n="399"/><span>Breasuil agus fo Ghlenn Righe, agus um Loch nEachach,</span>
<lb n="400"/><span>agus do ghabhsad longphort i nAonach Macha; agus do </span>
<lb n="401"/><span>rónsad síth fria clannaibh na gColladh iarsin, agus</span>
<lb n="402"/><span>suidheas Eoghan mac Néill i nOileach ina ríoghlongphort</span>
<lb n="403"/><span>féin.  Úair ba dúthaidh dhíles dó ó Ghlais tSencha go</span>
<lb n="404"/><span>Sruibh Broin; agus do réir na n-ughdar níor bh'iongnadh</span>
<lb n="405"/><span>ardphort Oiligh ag Eoghan ara uaisle seach cách, uair</span>
<lb n="406"/><span>as dó ro-chead an sencha an seanrann so síos:</span></p>
<lb n="407"/>
<lb n="408"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="409"/><span>Eoghan mac Néill ardmhaor Monach,</span>
<lb n="410"/><span>muireadhach ba muir ar cruas,</span>
<lb n="411"/><span>meuraidh go bráth buan a ghleoghal;</span>
<lb n="412"/><span>aitheach cách go hEoghan suas.</span></p>
<lb n="413"/>
<lb n="414"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="415"/><span>9.  Isí iomorro oighidh Eoghain amhail innsid na</span>
<lb n="416"/><span>heolaigh .i. bás d'fhagháil do chumhaidh Chonaill mhic</span>
<lb n="417"/><span>Néill, úair ba hionann máthair dóibh araon .i. Inneach</span>
<lb n="418"/><span>inghean Luighdheach mhic Aonghusa Fhinn mhic</span>
<lb n="419"/><span>Fearghusa duibhdhédaigh .i. inghean ríogh Uladh a</span>
<lb n="420"/><span>máthair dibhlínibh.  Gonadh dhó sin ro ráidh an file</span>
<lb n="421"/><span>an rann sa:</span></p>
<lb n="422"/>
<lb n="423"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="424"/><span>Adbath Eoghan mac Néill náir,</span>
<lb n="425"/><span>la deoraidh ba maith a mhaoin,</span>
<lb n="426"/><span>do chumhuidh Chonuill chneas chruaidh,</span>
<lb n="427"/><span>dá bhfuil a uaigh i nUisce Chaoin.</span></p>
<lb n="428"/>
<lb n="429"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="430"/><span>Agus dob í aois an Tigherna an tansin teasta Eoghan</span>
<lb n="431"/><span>mac Néill .i. 65 bliadhan agus cheithre céad.  An</span></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="432"/><p><span>tEoghan sin mac Néill ro ráidhiomur romhoinn fágbhus</span>
<lb n="433"/><span>deich mic ina dhiaidh .i. Muireadhach, ó dtá Cinél</span>
<lb n="434"/><span>Muireadhaigh; Ferghus, ó dtá Cinél bhFerghusa;</span>
<lb n="435"/><span>Eochaidh ó dtá Cinél nEochadha; Binneach, ó dtá</span>
<lb n="436"/><span>Cinél mBinnigh; Dallán, ó dtá Cinél Dalláin; Cormac,</span>
<lb n="437"/><span>ó dtá Cinél Corbmaic; Feilimidh, ó dtá Cinél bhFeilimidh;</span>
<lb n="438"/><span>Oilill, ó dtá Cinél Oiliolla; Iollann, a quo Cinél</span>
<lb n="439"/><span>nIollainn; Aonghus, ó dtá Cinél nAonghusa.  Eichín ó dtá</span>
<lb n="440"/><span>Cinél Eichín.  Robdar cathaidhe comhromhach i gcomharbus</span>
<lb n="441"/><span>a n-athar agus a senathar an deichneabhur sin ut</span>
<lb n="442"/><span>dixit an file:</span></p>
<lb n="443"/>
<lb n="444"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="445"/><span>Deich meic ag Eogan na n-all;</span>
<lb n="446"/><span>cineadh ó gach mac mórmhall:</span>
<lb n="447"/><span>Eoghan, fer nár bh'fhann a threoir,</span>
<lb n="448"/><span>sen a chlann sen a chineoil.</span></p>
<lb n="449"/>
<lb n="450"/><p><span>Cinél Muiredhaigh maith libh,</span>
<lb n="451"/><span>Eichín beodha agus Bindigh,</span>
<lb n="452"/><span>Ferghus an soidhealbhdha seng,</span>
<lb n="453"/><span>agus Oilill is Iollann.</span></p>
<lb n="454"/>
<lb n="455"/><p><span>Dallán agus Corbmac cóir,</span>
<lb n="456"/><span>Féilim is Eochaidh altchóir,</span>
<lb n="457"/><span>fer dhíobh do cheolbhroghaibh cain,</span>
<lb n="458"/><span>sean gach Eoghanach amhlaidh.</span></p>
<lb n="459"/>
<lb n="460"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="461"/><span>Agus is amhlaidh sin áirmhios Giolla na Naomh</span>
<lb n="462"/><span>clann Eoghain ina dhuain; agus dearbhadh ar sin</span>
<lb n="463"/><span>amhuil adbeart an file san rannsa:</span></p>
<lb n="464"/>
<lb n="465"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="466"/><span>Deich meic Eoghain an ghill, glan</span>
<lb n="467"/><span>is clann Chonuill Ó ghulban</span>
<lb n="468"/><span>ó mhuigh Eine go Dún Bó</span>
<lb n="469"/><span>fersad cath gach baile dhó.</span></p>
<lb n="470"/>
<lb n="471"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="472"/><span>10.  Mac uasal onórach don chloinn sin .i. Muireadhach</span>
<lb n="473"/><span>ó dtáid ríoghradh Cinéil Eoghain uile, agus Ionnorb</span>
<lb n="474"/><span>inghean ríogh Saxan a mháthair.  Isé an</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="475"/><p><span>Muireadhach sin mac Eoghain do chuir deich mbáire</span>
<lb n="476"/><span>fhichead i gcionn a thrí mbliadhan dég ar Chuingidh</span>
<lb n="477"/><span>Chas mac Criomhthuinn .i. mac ríogh Laighean gona</span>
<lb n="478"/><span>thrí fichid mac ríogh immaille ris ar dtocht d'iomarbháigh</span>
<lb n="479"/><span>iomána ó dhúnadh ríogh Laighean go Tráigh Inbhir,</span>
<lb n="480"/><span>baile i raibhe Eoghan mac Néill; agus umhluighios</span>
<lb n="481"/><span>mac ríogh Laighean dó d'aithle na hiomána; agus do</span>
<lb n="482"/><span>rad Muireadhach tuarustal dó .i. céad bó, céad brat</span>
<lb n="483"/><span>agus céad each, agus a thimtheach budhéin.  Agus do</span>
<lb n="484"/><span>chuir Muireadhach triochad báire i gcionn an treas lá</span>
<lb n="485"/><span>iarsin ar fhaithche dhúnaidh Eochaidh Abhradhruaidh</span>
<lb n="486"/><span>i nAlbain, arna fhoghbháil i mbun Locha Feabhuil</span>
<lb n="487"/><span>d'Eochaidh ag snámh na tuinne, agus arna bhreith i</span>
<lb n="488"/><span>ngialla leis dá dhúnadh féin.</span></p>
<lb n="489"/>
<lb n="490"/><p><span>Isé Muireadhach do bháith an cúiger ar fhichid do</span>
<lb n="491"/><span>mhacaibh ríogh Alban do bhí aga mhúnadh i mbaili</span>
<lb n="492"/><span>Eochaidh Abhradhruaidh ar cluiche tuinne iarna</span>
<lb n="493"/><span>fholáireamh d'Eirc inghen Lodhuirnn air dul do</span>
<lb n="494"/><span>chombáthadh friu.  Isé fós do rad triochad cath</span>
<lb n="495"/><span>san domhan thoir ag gabháil neirt do rígh Alban agus</span>
<lb n="496"/><span>gan do chuidechta aige acht foireann chúig long do</span>
<lb n="497"/><span>mhuinntir Eochaidh Abhradhruaidh; agus is don</span>
<lb n="498"/><span>turus sin táinic Earc inghean Lodhuirnn go hÉirinn leis</span>
<lb n="499"/><span>.i. inghean ríogh Alban; agus rug ceithre mic dó</span>
<lb n="500"/><span>amhail asbheart an file:</span></p>
<lb n="501"/>
<lb n="502"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="503"/><span>Ceithre mic la Muiredhach</span>
<lb n="504"/><span>fria hEirc ba sliocht saor:</span>
<lb n="505"/><span>Feradhach is Tighernach,</span>
<lb n="506"/><span>Muircheartach is Maon.</span></p>
<lb n="507"/>
<lb n="508"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="509"/><span>11.  Do chaith Muireadhach trí bliadhna déag ina</span>
<lb n="510"/><span>ríghe féin iar sin go bhfúair bás ina mhórlongphort féin</span>
<lb n="511"/><span>i nOileach na ríogh, amhail dhearbhus an senrann:</span></p>
<lb n="512"/>
<lb n="513"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="514"/><span>A trí dég Muireadhach mín</span>
<lb n="515"/><span>Ós iaith Uladh 'na airdrígh;</span>
<lb n="516"/><span>oidhche luain an ghég ghroidheach</span>
<lb n="517"/><span>do fuair ég i nArdoileach.</span>
<lb n="518"/></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="519"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="520"/><span>Agus dob í aois an Tigherna an tan sin .i. ocht mbliadhna</span>
<lb n="521"/><span>déag agus trí fichid agus cheithre céad.  Earc</span>
<lb n="522"/><span>inghean Lodhuirn, iomorro, baoi aimsir imchían gan</span>
<lb n="523"/><span>fhior aice íar n-ég Mhuireadhaigh go nus-tug Ferghus</span>
<lb n="524"/><span>mac Conaill Ghulban i gcol adhbhalmhór go rug</span>
<lb n="525"/><span>ceithre mic dhó .i. Feilim athair Coluim Cille agus</span>
<lb n="526"/><span>Loghurnn agus Brénoinn agus Séadna, amhoil dhearbhus</span>
<lb n="527"/><span>an rannsa romhoinn:</span></p>
<lb n="528"/>
<lb n="529"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="530"/><span>Ceithre mic la Ferghus</span>
<lb n="531"/><span>fris an Eirc chubhaidh céadna</span>
<lb n="532"/><span>Feilim agus Lodharn</span>
<lb n="533"/><span>Brénuinn agus Séadhna.</span></p>
<lb n="534"/>
<lb n="535"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="536"/><span>Táinic Earc fo aithrighe íar sin do chum Cairnigh, agus</span>
<lb n="537"/><span>do shléachtadh gacha treas iomaire ó Thoraidh gu Tuilén</span>
<lb n="538"/><span>Cairnigh; agus do righne aithreachus ina col agus ina</span>
<lb n="539"/><span>peacadh, agus do bhennuigh an Cairneach uisge iodhan</span>
<lb n="540"/><span>di.  Ro fháguibh Cairneach, iomorro, fágbhála móra for</span>
<lb n="541"/><span>clannaibh Eirc .i. gach dara rí no-ghéabhadh Éire go</span>
<lb n="542"/><span>bráth gurab díobh no-bheith; agus ro fhaoi a spioroid</span>
<lb n="543"/><span>ó Eirc inghin Loghairn íar sin in manibus angelorum.</span></p>
<lb n="544"/>
<lb n="545"/><p><span>12.  Muireadhach mac Eoghain chúig mic leis .i.</span>
<lb n="546"/><span>Muirchertach, a quo an ríoghradh; agus Feradhach, a </span>
<lb n="547"/><span>quo Cinél Fheradhaigh; agus Tighernach, a quo Cinél</span>
<lb n="548"/><span>Tighernaigh; agus Maon, a quo Cinél Maoin; agus</span>
<lb n="549"/><span>Ruanach.</span></p>
<lb n="550"/>
<lb n="551"/><p><span>Muirchertach mac Earca dhano, .i. Muirchertach mac</span>
<lb n="552"/><span>Muiredhuigh mic Eoghain mic Néill Naoighiallaigh</span>
<lb n="553"/><span>céidrí Éirionn do Chlannaibh Néill iar gcreidemh amhail</span>
<lb n="554"/><span>dherbhus an file:</span></p>
<lb n="555"/>
<lb n="556"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="557"/><span>Céidrí ro-ghabh Éirinn uill</span>
<lb n="558"/><span>do shíol Eoghain a hEachdhruim</span>
<lb n="559"/><span>an nathair thuilcheapthach thoir</span>
<lb n="560"/><span>Muirchertach mac Muireadhaigh.</span></p>
<lb n="561"/>
<lb n="562"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="563"/><span>Isé an Muirchertachsin do-chuaidh i nAlbain i</span>
<lb n="564"/><span>gceann a dhá bhliadhan déag, agus táinic Logharn .i.</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="565"/><p><span>rí Alban ina choinne, agus ferthur cath oghulbhorb</span>
<lb n="566"/><span>amhnus ainiarmhurtach ettorra .i. Logharn a</span>
<lb n="567"/><span>shenathair féin; agus ro-ghiallsad fir Alban do</span>
<lb n="568"/><span>Mhuirchertach, agus tugsad a mbraighde go humhal 'na</span>
<lb n="569"/><span>urláimh.  Agus suidhios i n-ionadh ríogh Alban,</span>
<lb n="570"/><span>agus bhaoi dhá bhliadhuin i ríghe nAlban.  Agus do-chuaidh</span>
<lb n="571"/><span>i gcríochaibh Bretan agus marbhus rí Bretan</span>
<lb n="572"/><span>agus rí Saxan agus an t-imper; agus rug ben an impir dís</span>
<lb n="573"/><span>mac dhó .i. Arsidinus agus Constantinus a n-anmonna;</span>
<lb n="574"/><span>agus do ghabhsad an dias sin ríghe Saxan agus Breatan;</span>
<lb n="575"/><span>agus adbherait árdughdair gurab ar a shliocht</span>
<lb n="576"/><span>atáid ríoghradh Breatan agus Saxan.</span></p>
<lb n="577"/>
<lb n="578"/><p><span>13.  Táinic Muirchertach mórchobhlach go hÉirinn</span>
<lb n="579"/><span>iarsin d'fheroibh Alban agus Saxan, agus do ghabh neart</span>
<lb n="580"/><span>ar gach neach d'fheroibh Éireann bhaoi ina aghaidh;</span>
<lb n="581"/><span>agus suidhes féin i nOileach iar sin, agus gabhus ríghe</span>
<lb n="582"/><span>Eoghain mhic Néill.  Agus adubhairt nár mhiadh nó</span>
<lb n="583"/><span>maise lais ríghe nÉireann do bheith ag Oilill Molt mac</span>
<lb n="584"/><span>Daithí, agus gan ag sliocht Néill Naoighiallaigh acht</span>
<lb n="585"/><span>Cúigeadh Uladh, agus cuid do Chúigeadh Connocht; agus</span>
<lb n="586"/><span>isí comhuirle arar chinnsead clanna Néill cath d'fhógra</span>
<lb n="587"/><span>ar Oilill Molt mhac Dhaithí mic Fiachrach.  Gabhthar</span>
<lb n="588"/><span>lá catha ettorra ar Mhoigh Ocha.  Téid Muircheartach</span>
<lb n="589"/><span>mac Muireadhaigh go maithibh a mhuinntire agus a</span>
<lb n="590"/><span>mhórshochraide, .i. Lughaidh mac Laoghaire agus</span>
<lb n="591"/><span>Ferghus Ceirrbeóhil mac Conuill Chriomhthoinn, agus</span>
<lb n="592"/><span>Fiacha Lonn rí Dhál nAraidhe; agus ferthar cath</span>
<lb n="593"/><span>neimhneach naimhdeamhail eattorra; agus tuiteas Oilill</span>
<lb n="594"/><span>Molt mac Daithí le láimh Muircheartaigh mhic Earca</span>
<lb n="595"/><span>isin gcathsin Ocha, agus cuirther ár a mhuinntire; agus</span>
<lb n="596"/><span>tug Muircheartach ríghe nÉireann dá shinnser-bhráthair</span>
<lb n="597"/><span>.i. do Lughaidh mhac Laoghaire, agus do</span>
<lb n="598"/><span>ghabh féin ríghe nOiligh; agus is suaill nárbho leis ríghe</span>
<lb n="599"/><span>nÉireann.  Agus do bhí 25 bliadhain i ríghe Eoghain mhic</span>
<lb n="600"/><span>Néill nó go dtorchair Lughaidh mac Laoghaire d'fharcha</span>
<lb n="601"/><span>teineadh do thuit ina cheann i nAchadh Farcha i nÍbh</span></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="602"/><p><span>Criomhthuinn tré fheirg na naomh ris, amhail asbert</span>
<lb n="603"/><span>an file:</span></p>
<lb n="604"/>
<lb n="605"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="606"/><span>Lughaidh chúig bliadhna fa chóig</span>
<lb n="607"/><span>fuair ag Áth Fharcha urchóid;</span>
<lb n="608"/><span>ro loisg farcha teineadh tenn</span>
<lb n="609"/><span>flaith na neimheadh 'sna naoimhcheall.</span></p>
<lb n="610"/>
<lb n="611"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="612"/><span>14.  Gabhus Muirchertach ríghe nÉireann iar sin,</span>
<lb n="613"/><span>agus isé tug Temhair alle; agus isé do chuir an</span>
<lb n="614"/><span>dochur mór for Laighnibh i gcumhoil Néill mic</span>
<lb n="615"/><span>Eachach, .i. gan rí dhíobh do bheith ar Theamhraigh go</span>
<lb n="616"/><span>bráth, agus gan fód tar a ndúthaidh féin d'Éirinn do</span>
<lb n="617"/><span>gahbáil; agus tug ar Laighnibh Teach Cleitigh do</span>
<lb n="618"/><span>dhénamh i nDruim Fraoich for brú Bóinne, agus a</span>
<lb n="619"/><span>dheunamh do dharaibh; agus mná Laighen do bhuain</span>
<lb n="620"/><span>a thuighedh i Seisgionn Uairbheóil, agus bheith ullamh</span>
<lb n="621"/><span>don toigh sin fo chenn an treas lá; agus do chuir fíon</span>
<lb n="622"/><span>agus miodh an tighe sin for Muimhneachaibh a choinnle</span>
<lb n="623"/><span>agus a fheóil for Connachtuibh a iasg a uisge agus a</span>
<lb n="624"/><span>chonnadh for Cúigedh Uladh; agus is aire itberthe</span>
<lb n="625"/><span>cleiteach fris uair ba hé "cleith-theach" bhfer</span>
<lb n="626"/><span>nÉireann hé.  Do bhris iomorro, Muirchertach (do</span>
<lb n="627"/><span>réir na n-ughdor) sé catha dég agus dá fhichid cath</span>
<lb n="628"/><span>thoir agus abhfus amhoil asbert an rann:</span></p>
<lb n="629"/>
<lb n="630"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="631"/><span>Ceithracha cath 'sa sé dég</span>
<lb n="632"/><span>do briseadh leis 'sní brég riamh,</span>
<lb n="633"/><span>toir agus abhfus ar chách</span>
<lb n="634"/><span>mur aithrister do ghnáth iad.</span></p>
<lb n="635"/>
<lb n="636"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="637"/><span>15.  Agus do chaith Muircheartach ceithre bliadhna</span>
<lb n="638"/><span>fichead i ríghe nÉirenn go dtorchoir lais an mnaoi shidhe</span>
<lb n="639"/><span>.i. la hinghein Déin mic Triuin mhic Roithriuin i dtigh</span>
<lb n="640"/><span>Chleitigh ós Bóinn.  Conadh í a oidhidh .i. guin</span></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="641"/><p><span>báthadh agus losgadh, amhail fhoirgleas Giolla</span>
<lb n="642"/><span>Moghuda:</span></p>
<lb n="643"/>
<lb n="644"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="645"/><span>Muirchertach ba calma a chead</span>
<lb n="646"/><span>ceithre fionnbhliadhna fichead,</span>
<lb n="647"/><span>i gCleitech cháidh a dhíol de,</span>
<lb n="648"/><span>ro bháith fíon ro loisg teine.</span></p>
<lb n="649"/>
<lb n="650"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="651"/><span>Agus dob í aois Muircheartaigh an tan térno don</span>
<lb n="652"/><span>tsaoghal .i. deich mbliadhna for céd.  Agus dob í aois</span>
<lb n="653"/><span>an Tigherna an tansin dhá bhliadhain agus dá fhichid</span>
<lb n="654"/><span>(agus) cúig céad.  Cúig mic dano la Muirchertach mac</span>
<lb n="655"/><span>Earca .i. Domhnall agus Néillín, Baodán, Scannol agus</span>
<lb n="656"/><span>Fearghus mur adeir an rann:</span></p>
<lb n="657"/>
<lb n="658"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="659"/><span>Chúig mic Muirchertaigh go mbloidh</span>
<lb n="660"/><span>mic Muireadhaigh mic Eoghain</span>
<lb n="661"/><span>Domhnall, Néillín, garg a ngus,</span>
<lb n="662"/><span>Baodán Scannol is Ferghus.</span></p>
<lb n="663"/>
<lb n="664"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="665"/><span>16.  Domhnoll agus Fearghus dhá mhac Mhuircheartaigh</span>
<lb n="666"/><span>dhá rígh Éireann iadsidhe; agus is don Domhnull sin</span>
<lb n="667"/><span>do goirthí Domhnull Ilchealgach tré iomad na gcealg do</span>
<lb n="668"/><span>chumudur fir Éirionn chuige ar ainchridhe a athar friu.</span>
<lb n="669"/><span>Agus is leo tugadh na cathasa .i. cath Sligigh ina</span>
<lb n="670"/><span>dtorchuir Eoghan Bél rí Connocht agus cath Chúile</span>
<lb n="671"/><span>Conoire ina dtorchuir Oilill Ionbhanna mac Eoghain</span>
<lb n="672"/><span>rí Connocht, agus Aodh Fortamhail a bhráthoir, agus</span>
<lb n="673"/><span>cath Chúile Dreimhne for Dhiarmaid mac Cerbhuill;</span>
<lb n="674"/><span>agus cath Gabhra Liffe for Laighnibh, agus mórán eile</span>
<lb n="675"/><span>mur adeirid na roinnsi:</span></p>
<lb n="676"/>
<lb n="677"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="678"/><span>Is cath Sligigh ria Ferghus 'sria</span>
<lb n="679"/><span>nDomhnull ndruimneach</span>
<lb n="680"/><span>ní scél sgeinmneach</span>
<lb n="681"/><span>i dtorchuir Eoghan Bél buidhneach.</span>
<lb n="682"/></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="683"/><p><span>Cath Chúile Conaíri (i Cera)</span>
<lb n="684"/><span>riana bhfoirinn</span>
<lb n="685"/><span>craobh chaomh crobhuing</span>
<lb n="686"/><span>i dtorchuir Aodh agus Oilill.</span></p>
<lb n="687"/>
<lb n="688"/><p><span>Cath cúile Dreimhne for Diarmaid</span>
<lb n="689"/><span>deimhne scéaloibh</span>
<lb n="690"/><span>i dtorchair triochad céad caoinidh</span>
<lb n="691"/><span>dona tréanoibh.</span></p>
<lb n="692"/>
<lb n="693"/><p><span>Is cath móna daire Lothair</span>
<lb n="694"/><span>co líon cuirthe</span>
<lb n="695"/><span>um Aodh mBreac go mbrígh</span>
<lb n="696"/><span>do-cersat ann seacht rígh Cruithne.</span></p>
<lb n="697"/>
<lb n="698"/><p><span>Cath Gabhra Liffe for Laighnibh</span>
<lb n="699"/><span>iomad gcomhlann</span>
<lb n="700"/><span>ollghus iomghann</span>
<lb n="701"/><span>meabhaidh re bhFerghus 's ria nDomhnall.</span></p>
<lb n="702"/>
<lb n="703"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="704"/><span>Trí bliadhna don dá mhac sin Muirchertaigh i gcomh-flaitheas</span>
<lb n="705"/><span>go bhfuaradur bás ina dtighibh, ut dixit poeta:</span></p>
<lb n="706"/>
<lb n="707"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="708"/><span>Bliadhain do dhá bhliadhain do chlos</span>
<lb n="709"/><span>do Dheghdhomhnoll is d'Fherghos,</span>
<lb n="710"/><span>marbh rí na tíre gá thoigh,</span>
<lb n="711"/><span>dhá mhac mhíne Muirchertaigh.</span></p>
<lb n="712"/>
<lb n="713"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="714"/><span>17.  Duaibhseach inghean Duach Ghalaigh, mic Briain,</span>
<lb n="715"/><span>mic Mhuirchertaigh mic Eachach Muighmheadhoin</span>
<lb n="716"/><span>máthair na deisi mac soin; agus dob í aois an Tigherna</span>
<lb n="717"/><span>an tan teasta Domhnall agus Ferghus .i. naoi mbliadhna</span>
<lb n="718"/><span>seasgad ar chúig céad.</span></p>
<lb n="719"/>
<lb n="720"/><p><span>Trí mic la Domhnall Ilchealgach mac Muircheartaigh</span>
<lb n="721"/><span>.i. Eochaidh, Colga agus Aodh Uairiodhnach .i. rí Éirenn.</span></p>
<lb n="722"/>
<lb n="723"/><p><span>Aodh Uairiodhnach mac Domhnuill Ilchealgaigh mic</span>
<lb n="724"/><span>Muirchertaigh .i. rí Éirionn.  Isé ro bhris cath Slaibhre</span>
<lb n="725"/><span>for Brannumh mac Eachach, ut dixit an file:</span></p>
<lb n="726"/>
<lb n="727"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="728"/><span>Is cath Slaibher</span>
<lb n="729"/><span>for Brannumh mac Eachach ollghuirm</span>
<lb n="730"/><span>caomh an forrán</span>
<lb n="731"/><span>ro-bhris Aodh ollán mac Domhnuill.</span>
<lb n="732"/></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="733"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="734"/><span>Agus is aire adbherthe Aodh Uairiodhnach fris</span>
<lb n="735"/><span>.i. "uaro einigh" tigdís dó go dtiodhnuicfeadh an domhan</span>
<lb n="736"/><span>dia mbeith fo a amus.  Nó, "uara iodhna" .i. ar</span>
<lb n="737"/><span>sluaghadh geimhridh no-ghnáthuigheadh bheith.  Nó</span>
<lb n="738"/><span>uara iomorro thigdís dó ina chodhladh, agus iseadh</span>
<lb n="739"/><span>itbhereadh: crech, cuirm, ceól.  Brí inghean Orca mic</span>
<lb n="740"/><span>Eirc máthair Aodha Uairiodhnaigh.  Ro chaith Aodh</span>
<lb n="741"/><span>Uairiodhnach seacht mbliadhna i ríghe nÉireann</span>
<lb n="742"/><span>conérbailt amhail asbert an file san rann so:</span></p>
<lb n="743"/>
<lb n="744"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="745"/><span>Aodh Uairiodhnach ina thoigh,</span>
<lb n="746"/><span>mac Domhnaill mic Muirchertaigh,</span>
<lb n="747"/><span>rí na rath reacht go riaghail</span>
<lb n="748"/><span>adbath iar seacht saoirbhliadhnaibh.</span></p>
<lb n="749"/>
<lb n="750"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="751"/><span>18.  Agus dob í aoís an Tigherna an tan sin trí</span>
<lb n="752"/><span>bliadhna fichead agus cúig céad.</span></p>
<lb n="753"/>
<lb n="754"/><p><span>Dá mhac Aodha Uairiodhnaigh .i. Dáire agus Maol</span>
<lb n="755"/><span>Fithrigh.</span></p>
<lb n="756"/>
<lb n="757"/><p><span>Maol Fithrigh iomorro dhá mhac leis .i. Maol Tuile</span>
<lb n="758"/><span>agus Maol Dúin.</span></p>
<lb n="759"/>
<lb n="760"/><p><span>Maol Dúin iomorro, aonmhac les .i. Ferghal mac</span>
<lb n="761"/><span>Maol Dúin.</span></p>
<lb n="762"/>
<lb n="763"/><p><span>Ferghal mac Maol Dúin iomorro airdrí eisidhein agus</span>
<lb n="764"/><span>is leis ro ficheadh na cathasa síos .i. cath Sléibhe Fuaid</span>
<lb n="765"/><span>áit i dtorchair Tnúthghal, ua Loingsigh rí Ua Méith, agus</span>
<lb n="766"/><span>Cúraoi mac Dlúthaigh mic Conaill Creumhthuinn, agus</span>
<lb n="767"/><span>cath Forcongradh Ua gCernaigh go dtorchoir leis;</span>
<lb n="768"/><span>agus cath Fionnabhrach for Laighnibh, dú i dtorchair</span>
<lb n="769"/><span>Aodh mac Cellaigh Cualonn; agus cath Ruis, dú i</span>
<lb n="770"/><span>dtorchoir rí Connacht, ut dixit poeta:</span></p>
<lb n="771"/>
<lb n="772"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="773"/><span>Cath Sléibhe Fuaid ria bhFerghal</span>
<lb n="774"/><span>dus-farnaigh faoi</span>
<lb n="775"/><span>Dlúthach nglé</span>
<lb n="776"/><span>a mbíoth Tnúthach is Cúraoi.</span>
<lb n="777"/></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="778"/><p><span>Cath Fionnabhrach</span>
<lb n="779"/><span>for laochraidh Laighean na luamhlann</span>
<lb n="780"/><span>aobh na hÉirionn</span>
<lb n="781"/><span>i mbíoth Aodh mac Cellaigh Cualonn.</span></p>
<lb n="782"/>
<lb n="783"/><p><span>Cath i dtorchuir Innrechtach arg</span>
<lb n="784"/><span>Connacht cneadhmhar</span>
<lb n="785"/><span>mac Dúnchaidh dúir</span>
<lb n="786"/><span>la mac Maoile Dúin la Ferghal.</span></p>
<lb n="787"/>
<lb n="788"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="789"/><span>Is i n-aimsir Fherghail iomorro ro feradh na frasa i</span>
<lb n="790"/><span>n-oidhche gheine Néill ag Lios na bhFras re taobh</span>
<lb n="791"/><span>Oiligh na ríogh .i. frass airgid for Othoin mhóir agus</span>
<lb n="792"/><span>frass mheala agus chruithneachta for Othoin mbig.</span>
<lb n="793"/><span>Cacht inghean Cheallaigh mhic Maolchobha rí Chinéil</span>
<lb n="794"/><span>gConuill máthair Fherghail.  Ferthar cath Almhaine</span>
<lb n="795"/><span>eidir Fherghol mac Maoldúin agus Murchadh mac Briain</span>
<lb n="796"/><span>go dtorchair ann rí Éirionn .i. Ferghal iar gcaithemh</span>
<lb n="797"/><span>deich mbliadhna isin ríghe ut dixit poeta:</span></p>
<lb n="798"/>
<lb n="799"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="800"/><span>Deich mbliadhna gan bhloigh meabhla</span>
<lb n="801"/><span>ro-chaith Ferghal flaitheamhdha;</span>
<lb n="802"/><span>bás ríogh na robhladh roimhe</span>
<lb n="803"/><span>i gcath adhbhal Almhoine.</span></p>
<lb n="804"/>
<lb n="805"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="806"/><span>Ceithre mic la Ferghal mac Maoldúin .i. Niall Frosach</span>
<lb n="807"/><span>ó dtá an ríoghradh, agus Aodh Ollán agus Conchubhar</span>
<lb n="808"/><span>agus Colga; agus dob í aois an Tigherna an tan soin</span>
<lb n="809"/><span>torchoir Ferghal i gcath Almhoine .i. sé bliadhna déag</span>
<lb n="810"/><span>agus sé céad.</span></p>
<lb n="811"/>
<lb n="812"/><p><span>19.  Niall Frassach mac Ferghail mic Maoldúin, airdrí</span>
<lb n="813"/><span>Éirionn.  Isé rug an bhreath n-ordhuirc don mhnaoi</span>
<lb n="814"/><span>ima leanamh i n-aonach Taillten, an tan adubhairt</span>
<lb n="815"/><span>nár fhidir athar a mic; agus do thuing nach raibhe fer</span>
<lb n="816"/><span>aice; agus nár taidhbhreadh mur aisling di é.</span>
<lb n="817"/><span>D'fhiafraigh Niall nár luigh ben eile léi.</span></p>
<lb n="818"/>
<lb n="819"/><p><span>"Do luigh, ar sí.</span></p>
<lb n="820"/>
<lb n="821"/><p><span>"Créd ima raibhe dhuit?"</span></p>
<lb n="822"/>
<lb n="823"/><p><span>"A fer féin do luighe léi" olsi, "agus ní fhuair</span>
<lb n="824"/><span>a toil uadha, gur roluigh lemsa do chosg a háilghiosa."</span>
<lb n="825"/></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="826"/><p><span>"Fíor," ar Niall, "an choimpert ro fhágaibh a fer</span>
<lb n="827"/><span>féin léisi ro-fhágsidhe agadsa í.  Conadhé an fersin athoir</span>
<lb n="828"/><span>do mhic."</span></p>
<lb n="829"/>
<lb n="830"/><p><span>Is amhlaidh ro bhádur an tan sin lucht an aonaigh agus</span>
<lb n="831"/><span>duibhnéll do dheamhnuibh uasta isin aiér gur thuit</span>
<lb n="832"/><span>deamhan díobh for lár Tailltean i bhfiadhnuise bhfer</span>
<lb n="833"/><span>nÉireann .i. Sagart Insi Bó Finne; agus ro innis gur</span>
<lb n="834"/><span>naomhadh Niall, agus gurab í deatach na deighbhreithesin</span>
<lb n="835"/><span>do sgaoil na deamhain uime for gach leath; agus d'iarr</span>
<lb n="836"/><span>an Sagart ar Niall guidhe tar a chenn dia thabhairt a</span>
<lb n="837"/><span>péin; agus do rinne Niall an ghuidhe sin, agus do chuaidh</span>
<lb n="838"/><span>i dtarbha don tsagart.  I n-oidhche geine Néill dano ro</span>
<lb n="839"/><span>feradh na frassa do nimh ut dixit poeta:</span></p>
<lb n="840"/>
<lb n="841"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="842"/><span>Trí frassa ard Ailline</span>
<lb n="843"/><span>ar ghrádh Dé do nimh:</span>
<lb n="844"/><span>frass airgid frass tuirinne</span>
<lb n="845"/><span>agus frass do mhil.</span></p>
<lb n="846"/>
<lb n="847"/><p><span>Mac Ferghail ba feramhail</span>
<lb n="848"/><span>ar tosach re a ghairm,</span>
<lb n="849"/><span>an fhlaith ghasta ghenamhail,</span>
<lb n="850"/><span>Niall Frassach a ainm.</span></p>
<lb n="851"/>
<lb n="852"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="853"/><span>Do thabhaigh Niall iomorro bruid bhuanaidhbhseach</span>
<lb n="854"/><span>for Éirinn .i. céad giall gacha cóigidh, ut dixit</span>
<lb n="855"/><span>an file:</span></p>
<lb n="856"/>
<lb n="857"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="858"/><span>Céd giall gacha héanchóigidh</span>
<lb n="859"/><span>ro thabhaigh Niall ní;</span>
<lb n="860"/><span>ro ba cródha an mhalairt</span>
<lb n="861"/><span>a dtabhairt fo thrí.</span></p>
<lb n="862"/>
<lb n="863"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="864"/><span>Do chaith Niall seacht mbliadhna i ríghe nÉireann</span>
<lb n="865"/><span>amhail dhearbhus an rann:</span></p>
<lb n="866"/>
<lb n="867"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="868"/><span>Niall Frosach mac Fhinnfherghail</span>
<lb n="869"/><span>seacht mbliadhna gan baoithearnail</span>
<lb n="870"/><span>adbath gan locht a lí dhe,</span>
<lb n="871"/><span>ag tocht d'Í dia oilithre.</span>
<lb n="872"/></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="873"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="874"/><span>Do rad Niall iomorro an ríghe dá mhac .i. d'Aodh</span>
<lb n="875"/><span>Oirdnidhe, agus do chuaidh féin dia oilithre co Róimh go</span>
<lb n="876"/><span>bhfuair bás i nÍ Choluim Cille, amhail adeir an rannsa</span>
<lb n="877"/><span>um dhiaidh, agus do chuaidh a spiorad chum nimhe.</span>
<lb n="878"/><span>Aitheacht, inghean Chéin í Chonchubhair .i. inghean</span>
<lb n="879"/><span>ríogh Ciannacht máthoir Néill Cúig mic la Niall</span>
<lb n="880"/><span>mac Ferghail .i. Aodh Oirdnidhe agus Colmán, Ferchar</span>
<lb n="881"/><span>Cúán agus Muirchertach.</span></p>
<lb n="882"/>
<lb n="883"/><p><span>20.  Aodh Oirdnidhe mac Néill Fhrasaigh isé ro</span>
<lb n="884"/><span>ghabh ríghe nÉireann; .i. ón oirdneadh tugsat tuath</span>
<lb n="885"/><span>agus egluis fair aderar Aodh Oirdnidhe fris; nó adhorn</span>
<lb n="886"/><span>no-deineadh iarna bhúain do chích a mháthar.</span></p>
<lb n="887"/>
<lb n="888"/><p><span>Isé Aodh Oirdnidhe iomorro tug catha Droma</span>
<lb n="889"/><span>Ríogh inar thuit dhá mhac Domhnaill mhic</span>
<lb n="890"/><span>Murchaidh .i. rí Temhrach, agus Fiannachta, agus</span>
<lb n="891"/><span>Diarmuid.  Sluaigheadh eile la hAodh Oirdnidhe i</span>
<lb n="892"/><span>Midhe gor rann í eidir dhá mhac Dhonnchaidh mhic</span>
<lb n="893"/><span>Domhnuill .i. Conchubhar agus Oilill.  Ionnarbadh</span>
<lb n="894"/><span>Laighean fo dhí leis.  Sluaigheadh eile la hAodh mac</span>
<lb n="895"/><span>Néill i Laighnibh gur rorann Laighin eidir dhá Mhuireadhach</span>
<lb n="896"/><span>.i. Muireadhach mac Ruarach agus</span>
<lb n="897"/><span>Muireadhach mac Broin.  Is la hAodh Oirdnidhe torchoir</span>
<lb n="898"/><span>Raghollach mac Forflain Ionnradh Laighean leis ó</span>
<lb n="899"/><span>Chrích Cualann go Gleann dá Lacha.  Chúig bliadhna</span>
<lb n="900"/><span>fichead d'Aodh Oirdnidhe i ríghe Éireann con-érbailt</span>
<lb n="901"/><span>ag Áth dhá Fherta i Sliabh Fuaid, la Maol Cano, ut</span>
<lb n="902"/><span>dixit etc.:</span></p>
<lb n="903"/>
<lb n="904"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="905"/><span>Aodh Oirnidhe don réim raith</span>
<lb n="906"/><span>cúig blaidhna fiched fíormhaith</span>
<lb n="907"/><span>fríoth fáth a leachta re a luadh</span>
<lb n="908"/><span>ag Áth dhá Fherta fhionnfhuar.</span></p>
<lb n="909"/>
<lb n="910"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="911"/><span>Sé mic la hAodh Oirdnidhe mac Néill Fhrassuigh .i.</span>
<lb n="912"/><span>Niall Caille, rí Éireann, agus Maoldún, agus Diarmuid,</span>
<lb n="913"/><span>agus Fógartach, agus Bláthmhac, agus Maolcallann.</span></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="914"/><p><span>Dúnlaith inghen Fhlaithbhertaigh .i. rí Thíre Conoill,</span>
<lb n="915"/><span>máthair Aodha Oirdnidhe.</span></p>
<lb n="916"/>
<lb n="917"/><p><span>21.  Niall Caille mac Aodha Oirdnidhe, rí Éireann</span>
<lb n="918"/><span>isé tug ríghe Laighean do Bhran mhac Faoláin; agus</span>
<lb n="919"/><span>ro loisgeadh Midhe leis go teach Maolconoc.  Ríoghdhál</span>
<lb n="920"/><span>mhór la Niall Caille i gCluain Conoire Tomain eidir é</span>
<lb n="921"/><span>féin agus Feidhlim mac Criomhthuinn, rí Caisil.  Argain</span>
<lb n="922"/><span>bhFer gCeall agus Dealbhna Eathra la Niall.  Ro báthadh</span>
<lb n="923"/><span>Niall iarsin i gCalloinn Sléibhe Fúaid, ut dixit poeta</span>
<lb n="924"/><span>an rann:</span></p>
<lb n="925"/>
<lb n="926"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="927"/><span>Borb a thalloinn isan tír,</span>
<lb n="928"/><span>olc a dhíol i gCalloinn chruaidh;</span>
<lb n="929"/><span>tánoic baroinn isin sléibh</span>
<lb n="930"/><span>do bháthadh Néill rodhuinn ruaidh.</span></p>
<lb n="931"/>
<lb n="932"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="933"/><span>Meadhbh inghen Inreachtuigh, .i. rí Connocht máthair</span>
<lb n="934"/><span>Néill Chaille.  Do chaith Niall 13 bliadhna i ríghe</span>
<lb n="935"/><span>nÉireann amhail dherbhus Giolla Moghuda:</span></p>
<lb n="936"/>
<lb n="937"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="938"/><span>Deich mbliadhna bliadhain fa thrí</span>
<lb n="939"/><span>Niall mac Aodha Oirdnidhí</span>
<lb n="940"/><span>ón gCalloinn gcalmo ros-báidh</span>
<lb n="941"/><span>fuair tallainn n-anma ardháigh.</span></p>
<lb n="942"/>
<lb n="943"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="944"/><span>Niall Caille dano, sé mic leis .i. Aodh Finnliath agus</span>
<lb n="945"/><span>Duibhinnreacht agus Aonghus agus Carrbhaothán agus</span>
<lb n="946"/><span>Muirchertach agus Braon.</span></p>
<lb n="947"/>
<lb n="948"/><p><span>22.  Aodh Finnliath mac Néill Caille, rí Éirionn.</span>
<lb n="949"/><span>Isé ro airg Midhe go huilidhe, agus Lorcán mac Cathail,</span>
<lb n="950"/><span>rí Midhe do dhalladh.  Agus ionnradh Connocht leis</span>
<lb n="951"/><span>bheos; agus cathshraonadh mór for Ainbhithe mac</span>
<lb n="952"/><span>Seannalain mic Aodha, rí Conuille leis; agus ár mór</span>
<lb n="953"/><span>for gallaibh Locha Feabhail, óir tug fiche ceann</span>
<lb n="954"/><span>uathoibh go haonbhaile agus éadáil a longphuirt uile.</span>
<lb n="955"/><span>Cathshraonadh eile for gallaibh agus for Laighnibh</span>
<lb n="956"/><span>gur marbhadh leis Flann mac Conuing, rí Bregh, agus</span></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="957"/><p><span>Diarmaid mac Eidirsceoil rí Locha Gabhar, agus goill</span>
<lb n="958"/><span>iomdha do marbhadh ann um Charolus mhac Amhlaimh.</span>
<lb n="959"/><span>Fachtna mac Maoldúin ríogh-dhamhna an Fhochla do</span>
<lb n="960"/><span>mharbhadh i bhfriothghuin an chatha soin ó Aodh</span>
<lb n="961"/><span>Fhinnliath; agus Laighin ó Átha Clíath go Gabhrán</span>
<lb n="962"/><span>d'argain leis.</span></p>
<lb n="963"/>
<lb n="964"/><p><span>Ro chaith Aodh Finnliath sé bliadhna dég i ríghe</span>
<lb n="965"/><span>nÉireann, con-érbuilt i nDruim Ineasgluinn ut dixit</span>
<lb n="966"/><span>poeta:</span></p>
<lb n="967"/>
<lb n="968"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="969"/><span>Aodh Finnliath, féinnidh Oiligh</span>
<lb n="970"/><span>a sé déag re díanoighidh</span>
<lb n="971"/><span>ég ríogh na rodhuain gan roinn</span>
<lb n="972"/><span>i nDruim adhfhuair Inesgloinn.</span></p>
<lb n="973"/>
<lb n="974"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="975"/><span>Frass fola d'fherthoin for Dumha nDéisi i gCianachta</span>
<lb n="976"/><span>go raibh ina spairtibh cró ag tairringire báis Aodha</span>
<lb n="977"/><span>Finnléith.  Gormlaith inghean Donnchadha mic</span>
<lb n="978"/><span>Domhnuill rí Midhe máthair Aodha Finnléith.  (Dhá</span>
<lb n="979"/><span>mhac ag Aodh Finnliath) .i. Niall Glúndubh rí Éirionn,</span>
<lb n="980"/><span>agus Domhnall rí Oiligh .i. sinsear Mhéglachloinn, ut</span>
<lb n="981"/><span>dixit an file:</span></p>
<lb n="982"/>
<lb n="983"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="984"/><span>Dá mhac Aodha Finnliath Fáil</span>
<lb n="985"/><span>Niall agus Domhnall dreachnáir;</span>
<lb n="986"/><span>clann Lachloinn ó Dhomhnall ndron</span>
<lb n="987"/><span>is clann Néill ó Niall Ghlúndubh.</span></p>
<lb n="988"/>
<lb n="989"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="990"/><span>23.  Niall Glúndubh, mac Aodha Fhinnléith ro ghabh</span>
<lb n="991"/><span>airdcheannus Éirionn iarsin; agus is uadha ainmnighther</span>
<lb n="992"/><span>clann Néill.  Isé an Niall Glúndubh sin do</span>
<lb n="993"/><span>mharbh mórán do Ghallaibh is do Ghaoidhealaibh um</span>
<lb n="994"/><span>rígh Cairge Brachuidhe agus um thaoiseach Ua</span>
<lb n="995"/><span>gCearnaigh, agus um thaoiseach Ua nDonnagáin .i. Maol</span>
<lb n="996"/><span>Finne, agus um Fherghal mhac Muireagáin, taoiseach</span>
<lb n="997"/><span>Ua gCriomhthuinn.  Niall Glúndubh go bhforgla bhfer</span>
<lb n="998"/><span>nÉireann do dhol isin Mumhain, agus Donnagán mac</span>
<lb n="999"/><span>Flannagáin do thuitim leis.</span></p>
<lb n="1000"/>
<lb n="1001"/><p><span>Trí bliadhna do Niall i ríghe Éireann, agus a</span></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="1002"/><p><span>mharbhadh i gcath Átha Cliath go maithibh bhfer</span>
<lb n="1003"/><span>nÉireann uime .i. Conchubhar ua Maoileachloinn, ríoghdhamhna</span>
<lb n="1004"/><span>Éirionn; agus Aodh Mhag Eochagáin, rí</span>
<lb n="1005"/><span>Uladh; agus Maolmithidh mac Flannagáin, rí Breagh;</span>
<lb n="1006"/><span>agus Maolcraoibhe mac Duibhsionna, rí Oirghiall;</span>
<lb n="1007"/><span>agus Ceallachán mac Fógartaigh rí deiscert Breagh;</span>
<lb n="1008"/><span>agus Eireamhán mac Cinnéidigh, rí Cineóil Maine,</span>
<lb n="1009"/><span>agus mórán eile amhuil dherbhus an file ag teacht tar</span>
<lb n="1010"/><span>bás Néill Ghlúnduibh isin rann:</span></p>
<lb n="1011"/>
<lb n="1012"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1013"/><span>Niall Glúndubh mac Aodha an óir,</span>
<lb n="1014"/><span>trí bliadhna d'ua Néill nertchóir;</span>
<lb n="1015"/><span>ag Áth Cliath luidh fo lannaibh</span>
<lb n="1016"/><span>liach a ghuin do ghlasghallaibh.</span></p>
<lb n="1017"/>
<lb n="1018"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1019"/><span>Maol Muire inghean Chináith .i. rí Alban, máthair</span>
<lb n="1020"/><span>Néill Ghlúnduibh.  Trí mic la Niall Glúndubh .i.</span>
<lb n="1021"/><span>Muircheartach agus Conuing agus Maolciaráin.</span></p>
<lb n="1022"/>
<lb n="1023"/><p><span>24.  Muirchertach na gCochall gCraicenn, mac Néill</span>
<lb n="1024"/><span>Ghlúnduibh do ghabháil ríghe Oiligh.  Sluaigheadh</span>
<lb n="1025"/><span>na gcocholl gcroicionn do dhénamh leis isin gheimhreadh,</span>
<lb n="1026"/><span>deich céad laoch a líon, agus cochall croicinn um gach</span>
<lb n="1027"/><span>laoch dhíobh.  Orgain Insi Gall leo ar tús, agus dol iar</span>
<lb n="1028"/><span>sin go Caisiol go dtard Ceallachán mac Buadhacháin a</span>
<lb n="1029"/><span>láimh leis; gur loisg teach Cinn Coradh; go dtard</span>
<lb n="1030"/><span>Conchubhar mac Taidhg, rí Connacht a láimh leis; agus</span>
<lb n="1031"/><span>bhádur géill tuaiscirt Éireann leis d'ionnsuidhe an deiscirt,</span>
<lb n="1032"/><span>.i. Loingseach mac Aonghusa, rí Line agus airdrí</span>
<lb n="1033"/><span>Uladh; agus Sitreg mac Amhlaimh, rí Átha Cliath; agus</span>
<lb n="1034"/><span>Lorcán mac Breasuil, rí Laighean.  Agus ar dtoighecht</span>
<lb n="1035"/><span>timchioll Éireann maguairt do Mhuirchertach don turus</span>
<lb n="1036"/><span>sin tug géill Éireann go hOileach.  Agus do thiodhluic</span>
<lb n="1037"/><span>Muirchertach na géill sin uile dá bhráthoir gaoil do bhí</span>
<lb n="1038"/><span>i bhflaithemhnus Teamhra an tan sin .i. Donnchadh mac</span>
<lb n="1039"/><span>Floinn mhic Maoilsheachloinn.  Sluaigheadh eile la</span>
<lb n="1040"/><span>Muirchertach i Laighnibh go dtard cath do rígh</span>
<lb n="1041"/><span>Laighean i ndioghuilt a athar, agus do mharbh rí Laighean</span></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="1042"/><p><span>isin gcath sin .i. Cerbholl mac Muiregáin; agus do </span>
<lb n="1043"/><span>righneadh foirionn fíoráloinn ceangailte dá chnámhoibh,</span>
<lb n="1044"/><span>ut dixit Giolla Brighde Mac Conmidhe:</span></p>
<lb n="1045"/>
<lb n="1046"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1047"/><span>Forionn do luirgnibh Laighean</span>
<lb n="1048"/><span>inar gcerdchoibh cumhdaigher,</span>
<lb n="1049"/><span>fir chorra ar chlároibh ar sen</span>
<lb n="1050"/><span>do chnámhoibh loma Laighen.</span></p>
<lb n="1051"/>
<lb n="1052"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1053"/><span>Do chaith Muirchertach na gCocholl gCroicionn 17</span>
<lb n="1054"/><span>mbliadhna i nOileach íar sin, iar dtabhairt orlamhus</span>
<lb n="1055"/><span>Teamhrach do Dhonnchadh mhac Floinn amhuil dherbhus</span>
<lb n="1056"/><span>an rann:</span></p>
<lb n="1057"/>
<lb n="1058"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1059"/><span>Seacht mbliadhna dég nocharbh fhann</span>
<lb n="1060"/><span>do Mhuircheartach na gcochall</span>
<lb n="1061"/><span>le gallaibh Átha Cliath cain</span>
<lb n="1062"/><span>ar áth Fhir Diadh go dtorchair.</span></p>
<lb n="1063"/>
<lb n="1064"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1065"/><span>Earcamh inghean Ainbheith mic Aodha, máthair</span>
<lb n="1066"/><span>Muirchertaigh na gCocholl gcraicionn.  Ceithre mic la</span>
<lb n="1067"/><span>Muirchertach mac Néill Ghlúnduibh, .i. Domhnall, rí</span>
<lb n="1068"/><span>Éireann, agus Flaithbhertach rí Oiligh, agus Murchadh</span>
<lb n="1069"/><span>agus Flann.</span></p>
<lb n="1070"/>
<lb n="1071"/><p><span>25.  Domhnall Ard Macha mac Muirchertaigh na</span>
<lb n="1072"/><span>gCocholl gcroiceann do ghabháil ríghe nÉireann; agus</span>
<lb n="1073"/><span>Laighin ó Bherbha go fairrge do lomargain leis; agus</span>
<lb n="1074"/><span>ionnradh móradhbhal san Midhe; agus tug géill agus</span>
<lb n="1075"/><span>eidire Dál Riada leis; agus do chuir luinges mór ar Loch</span>
<lb n="1076"/><span>nEachach gur milleadh an Trian Toir go hiomlán leis.</span>
<lb n="1077"/><span>Giolla Comhghuill Ó Canannáin, rí Chinéil gConuill do</span>
<lb n="1078"/><span>mharbhadh leis.  Feacht oile do chuaidh Domhnall</span>
<lb n="1079"/><span>d'argain Laighean go nderna forbhuis dá mhíos forra.</span>
<lb n="1080"/><span>Domhnall iomorro do bheith ag éisteacht re healadhoin</span>
<lb n="1081"/><span>i nArd Macha, agus nár léig iomnáire dhó éirghe gur</span>
<lb n="1082"/><span>mharbh a fhual féin é, mur adeir an file:</span></p>
<lb n="1083"/>
<lb n="1084"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1085"/><span>Domhnall ua Néill go meadhoir</span>
<lb n="1086"/><span>ag éistecht re healadhain,</span>
<lb n="1087"/><span>sgél do chuir na slóigh fa seach</span>
<lb n="1088"/><span>go bhfuair bás i nArd Soileach.</span>
<lb n="1089"/></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="1090"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1091"/><span>Do chaith Domhnoll 24 bliadhna i ríghe nÉireann</span>
<lb n="1092"/><span>amhail dherbhus an rann:</span></p>
<lb n="1093"/>
<lb n="1094"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1095"/><span>Gabhus Domhnall ua Néill nert</span>
<lb n="1096"/><span>ré cheithre mbliadhan fichead;</span>
<lb n="1097"/><span>marbh arg fatha na freagra</span>
<lb n="1098"/><span>i nArd Macha an mhóireagna.</span></p>
<lb n="1099"/>
<lb n="1100"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1101"/><span>Ceithre mic la Domhnoll Ard Macha .i. Muirchertach</span>
<lb n="1102"/><span>agus dá Aodh agus Muireadhach.</span></p>
<lb n="1103"/>
<lb n="1104"/><p><span>26.  Muirchertach Midheach mac Domhnuill Ard Macha</span>
<lb n="1105"/><span>do ghabháil ríghe nUladh, agus damhna airdríogh</span>
<lb n="1106"/><span>Éirionn ?... agus do bhí naoi mbliadhna fichead isin</span>
<lb n="1107"/><span>ríghe go bhfuair oidhidh la hAmhláimh mac Sitrig,</span>
<lb n="1108"/><span>rí gall, ut dixit an file:</span></p>
<lb n="1109"/>
<lb n="1110"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1111"/><span>Muircheartach Midheach meardha</span>
<lb n="1112"/><span>naoi mbliadhna déag deighleabhra;</span>
<lb n="1113"/><span>beag d'fhairbríogh tarla ina theann</span>
<lb n="1114"/><span>do dhamhna airdríogh Éireann.</span></p>
<lb n="1115"/>
<lb n="1116"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1117"/><span>27.  Aodh, mac Domhnuill Ard Macha mic Muirchertaigh</span>
<lb n="1118"/><span>na gCocholl gcroicenn do ghabháil ríghe nUladh,</span>
<lb n="1119"/><span>.i. Aodh Craoibhe Tolcha.  Is leis torchoir Eochaidh</span>
<lb n="1120"/><span>mac Ardghoil, agus a mhac .i. Cú Duiligh agus</span>
<lb n="1121"/><span>Gairbhidh agus Dubh Tuinne, agus ár adhbhol maille</span>
<lb n="1122"/><span>riú; agus do bhí Eochaidh mac Ardghail deich céad;</span>
<lb n="1123"/><span>agus urdháil re hAodh Ua Néill go Craoibh Tulcha</span>
<lb n="1124"/><span>fa rian tréan.  Baoi Eochaidh a urdháil soin agus deich</span>
<lb n="1125"/><span>céad dá n-iomurcaidh.  Do chaith Aodh Craoibhe</span>
<lb n="1126"/><span>Tulcha 16 bliadhna i ríghe nUladh, ut dixit poeta:</span></p>
<lb n="1127"/>
<lb n="1128"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1129"/><span>Sé bliadhna derbhghlana déag</span>
<lb n="1130"/><span>d'Aodh Craoibhe Tulcha an tromghég,</span>
<lb n="1131"/><span>rí do mhughaidh mac Ardghail</span>
<lb n="1132"/><span>slat nár chubhaidh comhardaidh.</span>
<lb n="1133"/></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="1134"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1135"/><span>Dearbháil, inghean Taidhg an Eich ghil Í Chonchubhuir</span>
<lb n="1136"/><span>máthair Aodha Craoibhe Tulcha.</span></p>
<lb n="1137"/>
<lb n="1138"/><p><span>28.  Flaithbhertach an Trostáin, mac Muirchertaigh</span>
<lb n="1139"/><span>Midhigh iomorro do ghabháil gialla Uladh go hiomlán;</span>
<lb n="1140"/><span>agus ro marbhadh Cú Uladh, rí Leithe Cathail, leis;</span>
<lb n="1141"/><span>agus do bhen gialla agus eidire do ghallaibh Midhe agus</span>
<lb n="1142"/><span>Mumhan.  Ionnradh Leithe Cathail leis agus marbhadh</span>
<lb n="1143"/><span>Aodha mic Tomoltaigh; agus eidire leis ó Niall mac</span>
<lb n="1144"/><span>Duibh Tuinne; agus losgadh dhúin Eochaidh.  Ionnradh</span>
<lb n="1145"/><span>Fánad agus na dTuath leis, agus Ua Maoldoraidh do</span>
<lb n="1146"/><span>chur ar ionnarba i gConnachtaibh, agus Flaithbhertach</span>
<lb n="1147"/><span>dá leanmhuin, agus maidhm Trágha nEothuile do thabhairt</span>
<lb n="1148"/><span>fair.  Flaithbhertach do dhol don Róimh; agus ón</span>
<lb n="1149"/><span>trostán Rómha do ghabh ainmniughadh; agus bás</span>
<lb n="1150"/><span>creidmhe d'fhagháil dó iar gcaitheamh dá bhliadhan</span>
<lb n="1151"/><span>déag agus dá fhichead i ríghe nUladh amhail dherbhus</span>
<lb n="1152"/><span>an rann:</span></p>
<lb n="1153"/>
<lb n="1154"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1155"/><span>Dá bhliadhain caoga gan chlaon</span>
<lb n="1156"/><span>ba rí Flaithbhertach fíornaomh;</span>
<lb n="1157"/><span>fríoth go humhal 'na urláimh</span>
<lb n="1158"/><span>críoch Uladh gan iomarbháidh.</span></p>
<lb n="1159"/>
<lb n="1160"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1161"/><span>29.  Aodh Athlamhain, mac Flaithbhertaigh an Trosdáin</span>
<lb n="1162"/><span>do ghabháil ríghe nUladh i ndiaidh a athar, agus do</span>
<lb n="1163"/><span>chaith fiche bliadhain isin ríghe amhail dherbhus an</span>
<lb n="1164"/><span>rann:</span></p>
<lb n="1165"/>
<lb n="1166"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1167"/><span>Fiche bliadhain ga ferr fios</span>
<lb n="1168"/><span>Aodh Athlamhain do áirmheas;</span>
<lb n="1169"/><span>tarla a dheghail re Fiadh Floinn</span>
<lb n="1170"/><span>tré mheabhail do MhagLachloinn.</span></p>
<lb n="1171"/>
<lb n="1172"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1173"/><span>30.  Domhnall re n-abarthaoi an tÓgdhamh .i. ar</span>
<lb n="1174"/><span>threisi, mac Aodha Athlamhain do ghabháil ríghe nUladh,</span>
<lb n="1175"/><span>agus a mharbhadh le cloinn Lachloinn iar gcaithemh</span>
<lb n="1176"/><span>chúig mbliadhna isin ríghe ut dixit poeta:</span></p>
<lb n="1177"/>
<lb n="1178"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1179"/><span>Domhnall mur dhamh ós ealbha</span>
<lb n="1180"/><span>chúig bliadhna ós iath Airdeamhna;</span>
<lb n="1181"/><span>ó MhagLachloinn fuair oidhidh</span>
<lb n="1182"/><span>i n-uair altroim fhíoroinigh.</span>
<lb n="1183"/></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="1184"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1185"/><span>Aois an Tigherna an tan sin 1234.</span></p>
<lb n="1186"/>
<lb n="1187"/><p><span>31.  Flaithbhertach Locha Feadha do ghabháil na</span>
<lb n="1188"/><span>ríghe fria ré trí mbliadhan, agus a mharbhadh le Mag</span>
<lb n="1189"/><span>Lachloinn ut dixit (poeta):</span></p>
<lb n="1190"/>
<lb n="1191"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1192"/><span>Flaithbhertach ba ferdha dáil</span>
<lb n="1193"/><span>trí bliadhna nar bheg n-iomráidh,</span>
<lb n="1194"/><span>tug fás ar chumhaidh ó gCuinn</span>
<lb n="1195"/><span>mur do mhughaidh MagLachluinn.</span></p>
<lb n="1196"/>
<lb n="1197"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1198"/><span>32.  Conchubhar na Fiodhbhuidhe, mac Flaithbhertaigh</span>
<lb n="1199"/><span>Locha Feadha do ghabháil na ríghe go ceann deich</span>
<lb n="1200"/><span>mbliadhan, agus a mharbhadh le Cloinn Lachloinn,</span>
<lb n="1201"/><span>amhail fhoirgleas an file:</span></p>
<lb n="1202"/>
<lb n="1203"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1204"/><span>Conchubhar na Fiodhbhuidhe féin</span>
<lb n="1205"/><span>deich mbliadhna ós Eamhain fhóidréidh,</span>
<lb n="1206"/><span>do bhí an dornghalach dín sgol</span>
<lb n="1207"/><span>'na rígh ollbhladhach Uladh.</span></p>
<lb n="1208"/>
<lb n="1209"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1210"/><span>33.  Tadhg Glinne mac Conchubhair na Fiodhbhuidhe</span>
<lb n="1211"/><span>do ghabháil ríghe nUladh go ceann secht mbliadhan go</span>
<lb n="1212"/><span>dtorchoir la MagLachloinn, ut dixit poeta:</span></p>
<lb n="1213"/>
<lb n="1214"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1215"/><span>Tadhg Glinne, fa gég ós fiodh,</span>
<lb n="1216"/><span>seacht mbliadhna an t-ardfhlaith iodhan,</span>
<lb n="1217"/><span>triath Uladh 'ga mbí gach buaidh,</span>
<lb n="1218"/><span>rí na gcuradh ón gCraobhruaidh.</span></p>
<lb n="1219"/>
<lb n="1220"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1221"/><span>34.  Muircheartach Muighe Lughan do ghabháil ríghe</span>
<lb n="1222"/><span>nUladh go cenn chúig mbliadhan agus é féin agus a</span>
<lb n="1223"/><span>chethrar mac do mharbhadh le Clainn Lachloinn mur</span>
<lb n="1224"/><span>adeir an file:</span></p>
<lb n="1225"/>
<lb n="1226"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1227"/><span>Cúig bliadhna ba rí go rath</span>
<lb n="1228"/><span>Muirchertach Muighe Lughan,</span>
<lb n="1229"/><span>slat do benadh as a bun</span>
<lb n="1230"/><span>'s a chethrar mac do mharbhadh.</span>
<lb n="1231"/></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="1232"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1233"/><span>35.  Aodh, re n-abarthaoi an Macaomh Tóinleasg,</span>
<lb n="1234"/><span>d'fhágbháil do Mhuirchertach Muighe Lughan i mbroinn</span>
<lb n="1235"/><span>inghine í Fhloinn; agus nír mhair don fhuil ríogh mun</span>
<lb n="1236"/><span>ansin acht é.  Agus iar mbreith an mhic sin oiltior é</span>
<lb n="1237"/><span>i dtigh Í Fhloinn, .i. a sheanathar; agus an tan do chuala</span>
<lb n="1238"/><span>MagLachloinn sin do chuaidh go tigh Í Fhloinn d'iarraidh</span>
<lb n="1239"/><span>an mhacaoimh, agus fuair MagLachloinn Aodh 'na</span>
<lb n="1240"/><span>shuidhe i gcathaoir ar lár an tighe, agus nír éirigh roimhe.</span></p>
<lb n="1241"/>
<lb n="1242"/><p><span>"Is tóinleasg an macaomh," ol MagLachloinn.</span>
<lb n="1243"/><span>Conadh dhe sin do len an forthórach anma é, .i. an</span>
<lb n="1244"/><span>Macaomh Tóinleasg.</span></p>
<lb n="1245"/>
<lb n="1246"/><p><span>Cuires Ua Floinn an Macaomh Tóinleasg iar sin i</span>
<lb n="1247"/><span>n-iomfholach, áit nach ráinic cumhachta MegLachloinn</span>
<lb n="1248"/><span>é.  An tan iomorro ba hionghníomha an Macaomh</span>
<lb n="1249"/><span>Tóinleasg fásaidh comhfhuachadh cogaidh eidir é féin</span>
<lb n="1250"/><span>agus MagLachloinn, ionnus gur airg a n-urmhór, gur</span>
<lb n="1251"/><span>thuitedar deghdhaoine Chloinne Lachloinn leis uile, agus</span>
<lb n="1252"/><span>MagLachloinn féin fa dheoidh, agus gabhus Aodh</span>
<lb n="1253"/><span>ríghe nUladh co cenn caoga mbliadhan; agus tuites</span>
<lb n="1254"/><span>le Cloinn Lachloinn ar thaobh aisse for Sliabh Fúaid,</span>
<lb n="1255"/><span>ut dixit an file:</span></p>
<lb n="1256"/>
<lb n="1257"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1258"/><span>Énmhac Mhuirchertaigh mian sgol</span>
<lb n="1259"/><span>caoga bliadhan gan bhernadh,</span>
<lb n="1260"/><span>rí Uladh dar chlaon gach call,</span>
<lb n="1261"/><span>an tAodh fa humhal d'anbhfann.</span></p>
<lb n="1262"/>
<lb n="1263"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1264"/><span>Aodh Méith .i. sinnser Chloinne Aodha Buidhe, agus</span>
<lb n="1265"/><span>Niall Ruadh dhá mhac Aodha re ráidhter an Macaomh</span>
<lb n="1266"/><span>Tóinlesg.</span></p>
<lb n="1267"/>
<lb n="1268"/><p><span>36.  Aodh Méith mac Aodha do ghabháil ríghe nUladh</span>
<lb n="1269"/><span>re ré 13 mbliadhan, ut dixit an file:</span></p>
<lb n="1270"/>
<lb n="1271"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1272"/><span>Aodh Méith a múr na hEamhna</span>
<lb n="1273"/><span>feadh a ré gan fhreasabhra,</span>
<lb n="1274"/><span>rí riaghla ad-féd na fádha,</span>
<lb n="1275"/><span>trí bliadhna dég diongmhála.</span>
<lb n="1276"/></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="1277"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1278"/><span>37. Niall Ruadh do ghabháil ríghe nUladh iarsin, agus</span>
<lb n="1279"/><span>a ég fa chenn míosa i dTulaigh Óg ut dixit (poeta):</span></p>
<lb n="1280"/>
<lb n="1281"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1282"/><span>Niall Ruadh 'ga réir mur gach rí</span>
<lb n="1283"/><span>reimheas aithgherr re héinmhí;</span>
<lb n="1284"/><span>géill Gaoidheal ag techt dá thoigh,</span>
<lb n="1285"/><span>nert gun aoinfher ós Ulltaibh.</span></p>
<lb n="1286"/>
<lb n="1287"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1288"/><span>38.  Brian Chatha Dúin mac Néill Rúaidh d'ionnarbadh</span>
<lb n="1289"/><span>do Chloinn loinnghníomhaigh Lachloinn i gConnachtuibh,</span>
<lb n="1290"/><span>agus do ghabhsad féin an ríghe, gur éirigh nert Briain</span>
<lb n="1291"/><span>tarrsa, agus do hairgeadh leis ó Thulaigh Óg go Sliabh</span>
<lb n="1292"/><span>Truim; agus tugadh cath Caimeirghe leis, áit inar</span>
<lb n="1293"/><span>cuireadh deargár Cloinne Lachloinn, agus inar thuit Mag</span>
<lb n="1294"/><span>Lachloinn féin, agus a mhac; agus tug Brian tuarustul</span>
<lb n="1295"/><span>mór each agus airm agus éideadh do Mhaoilsheachloinn</span>
<lb n="1296"/><span>Átha Senaigh a haithle chatha Chaimeirghe, inar thuit</span>
<lb n="1297"/><span>Domhnall MhagLachloinn agus a bhráithre.</span></p>
<lb n="1298"/>
<lb n="1299"/><p><span>Brian Chatha Dúin mac Néill Ruaidh do ghabháil ríghe</span>
<lb n="1300"/><span>nUladh, agus tug tuarusdul do Ghaoidhealaibh Éireann i</span>
<lb n="1301"/><span>gCaoluisge, agus do Chathal Chroibhdherg Ua Chonchubhair,</span>
<lb n="1302"/><span>agus d'Fhinghín ... Carrthaigh,</span>
<lb n="1303"/><span>agus d'Ua Bhriain, agus do Mhac Murchadha, agus do</span>
<lb n="1304"/><span>Ghaoidhealaibh Laighean archeana; agus níor iarr ar</span>
<lb n="1305"/><span>son a dtuarustuil orra acht goill d'ionnarba as dúthaigh</span>
<lb n="1306"/><span>gach duine aca féin.  Do ionnarb Síol mBriain agus Clann</span>
<lb n="1307"/><span>Charrthaigh goill Mumhan go mbádar i Rinn Róin;</span>
<lb n="1308"/><span>agus do radsad cath dona galloibh annsin; agus</span>
<lb n="1309"/><span>marbhthur Finghín Mac Carrthaigh ann, ionnus gur</span>
<lb n="1310"/><span>ghabh ainmniughadh uadha d'éis a bháis .i. Finghin</span>
<lb n="1311"/><span>Reanna Róin.</span></p>
<lb n="1312"/>
<lb n="1313"/><p><span>Isé Brían tug cath Ciannachta for gallaibh Uladh;</span>
<lb n="1314"/><span>agus cath Muighe Cobha dar ionnarb goill agus gall-ghaoidhil</span>
<lb n="1315"/><span>a hOirtheroibh agus a Muigh Cobha;</span>
<lb n="1316"/><span>agus do chuir goill an chóigidh uile a Leith Cathoil.</span></p>
<lb n="1317"/>
<lb n="1318"/><p><span>Do chaith Brian Chatha Dúin ocht mbliadhna dég i</span>
<lb n="1319"/><span>n-airdcheannus an chúigidh, agus torchuir iarsin i gcath</span></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="1320"/><p><span>Dúin la Danaroibh, agus urmhór Gaoidheal Éirionn</span>
<lb n="1321"/><span>maille fris, ut dixit an file .i. Giolla Brighde Mac Conmidhe:</span></p>
<lb n="1322"/>
<lb n="1323"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1324"/><span>Ocht mbliadhna déag do Bhrian Breagh</span>
<lb n="1325"/><span>ríoghdhamhna tulcha Tailltean,</span>
<lb n="1326"/><span>go dtugadh cath i nDún dó</span>
<lb n="1327"/><span>a rath ar gcúl níor chlaochló.</span></p>
<lb n="1328"/>
<lb n="1329"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1330"/><span>Ciodh trácht, ní raibhe an neart céadna i gCloinn</span>
<lb n="1331"/><span>Lachloinn ó do rad Brian dílgheann i gcath Caimeirghe</span>
<lb n="1332"/><span>orra; agus níor bho machtnadh soin uair do dhícheann</span>
<lb n="1333"/><span>Brian aoinfher dég dá láimh féin isin gcathsin díobh,</span>
<lb n="1334"/><span>amhail as-bert an file:</span></p>
<lb n="1335"/>
<lb n="1336"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1337"/><span>MagLachloinn uadh gan eighre</span>
<lb n="1338"/><span>tosg Bríain i gcath Caimeirghe;</span>
<lb n="1339"/><span>fiú a écht a laoidheadh leam,</span>
<lb n="1340"/><span>an t-aoinfhear dég do dhíchenn.</span></p>
<lb n="1341"/>
<lb n="1342"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1343"/><span>39.  Domhnall, mac Briain Chatha Dúin do ghabháil</span>
<lb n="1344"/><span>ríghe nUladh.  Cath Craoibhe i dTulaigh Óg do</span>
<lb n="1345"/><span>thabhairt do Dhomhnall Ua Néill, agus Brian mac</span>
<lb n="1346"/><span>Aodha Buidhe do mharbhadh ann, agus forgla gall</span>
<lb n="1347"/><span>Uladh uile do thuitim isin gcathsin.  Isé an Domhnall</span>
<lb n="1348"/><span>sin tug tomhus ar tús do ghallóglachaibh, .i. do Mhag</span>
<lb n="1349"/><span>Buirrche ó bhfuilid Clann tSuibhne; agus is do chothughadh</span>
<lb n="1350"/><span>cogaidh fria Clainn Aodha Buidhe tug Domhnall an</span>
<lb n="1351"/><span>bhuannacht sin amach.</span></p>
<lb n="1352"/>
<lb n="1353"/><p><span>Do sgrios Domhnall an taoibh sin goill a hOirthearoibh</span>
<lb n="1354"/><span>agus a hÍbh Eachach, agus a Cianachta, agus</span>
<lb n="1355"/><span>as an tuaiscert uile, agus do rónsad clann Bhriain feronn</span>
<lb n="1356"/><span>Néill; conadh iad féin agus a gclann dlighes cíosa agus</span>
<lb n="1357"/><span>béusa na bhferonn sin.</span></p>
<lb n="1358"/>
<lb n="1359"/><p><span>Do ghabh Domhnall nert mór for Cloinn Aodha</span>
<lb n="1360"/><span>Buidhe, agus do marbhadh Somhoirle Ua Gairmfhleaghaigh</span>
<lb n="1361"/><span>leis, agus do marbhadh fós Domhnoll Óg agus a</span>
<lb n="1362"/><span>mhac .i. Niall Cualanach.  Do chuaidh Domhnall dá</span>
<lb n="1363"/><span>oilithre don Róimh iarsin; agus ar dtoighecht ón Róimh</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="1364"/><p><span>dhó fúair bás creidmhe ag Loch Laoghaire; iar mbeith</span>
<lb n="1365"/><span>dá bhliadhain agus trí fichid i ríghe nUladh amhail</span>
<lb n="1366"/><span>fhoirgleas an rannsa romhoinn:</span></p>
<lb n="1367"/>
<lb n="1368"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1369"/><span>Domhnall mac Bríain fa borb sluaigh</span>
<lb n="1370"/><span>dá bhliadhain seasgad síorbhuain;</span>
<lb n="1371"/><span>iath Gall fa chion do chomhchuir</span>
<lb n="1372"/><span>an crann ós fiodh d'Eoghanchaibh.</span></p>
<lb n="1373"/>
<lb n="1374"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1375"/><span>40.  Aodh mac Domhnoill mhic Bríain Chatha Dúin</span>
<lb n="1376"/><span>do ghabháil ríghe nUladh; agus isé tug maidhm</span>
<lb n="1377"/><span>Baile Dálaigh agus maidhm Reanna Sibhne for Cloinn</span>
<lb n="1378"/><span>Aodha Buidhe, agus do hionnarbadh Énrí mac Briain</span>
<lb n="1379"/><span>i nAlbain leis.  Agus isé tug maidhm Rátha Conghoil</span>
<lb n="1380"/><span>for Oirghialla.</span></p>
<lb n="1381"/>
<lb n="1382"/><p><span>Do chuaidh clú agus alla agus ardnós Aodha fa</span>
<lb n="1383"/><span>iarthar Eorpa uile ar thruime a thuillmhe agus a thuarustail</span>
<lb n="1384"/><span>agus a thiodhluigthe, agus ar dhíol dámh agus</span>
<lb n="1385"/><span>deoradh, agus ar dháil tséad agus maoineadh d'éigsibh</span>
<lb n="1386"/><span>agus d'ollamhnoibh.  Is ann, iomorro, do bhí a dhúnárus</span>
<lb n="1387"/><span>agus a bhaile bunaidh isin Fhraochmhoigh; agus do </span>
<lb n="1388"/><span>bhádur trí fichid teach comhladhach comhdhaingen</span>
<lb n="1389"/><span>isin mbaile sin i n-égmuis príomháruis an ardfhlatha, .i.</span>
<lb n="1390"/><span>fiche teach ina ndíoltaoi éigsi agus ollamhoin agus</span>
<lb n="1391"/><span>ánroith Eireann; agus da fhichead teach ina ndíoltaoi</span>
<lb n="1392"/><span>dámha agus deoraidh agus lucht mionduas olcheana.</span></p>
<lb n="1393"/>
<lb n="1394"/><p><span>Do chuir Ua Conchubhair .i. rí Connocht duine dá</span>
<lb n="1395"/><span>mhuinntir féin .i. Diarmuid na Cloiche Ua Conchubhair</span>
<lb n="1396"/><span>do bhreith tuarusgbhála Aodha Uí Néill chuige.  Ciodh</span>
<lb n="1397"/><span>trácht, iar n-iompódh do Dhiarmuid tara ais go Cruachain,</span>
<lb n="1398"/><span>áit i roibh Ó Conchubhair, adubhairt go raibhe féin i</span>
<lb n="1399"/><span>ndúnadh Aodha Í Néill, agus nach bhfaca a ionshamhail</span>
<lb n="1400"/><span>d'árus ag rígh ná ag roithigherna i nÉirinn.</span></p>
<lb n="1401"/>
<lb n="1402"/><p><span>"Uair is ann as lia féinnidh fíorchalma, agus</span>
<lb n="1403"/><span>amhus airmneimhneach, agus banntracht buananála,</span>
<lb n="1404"/><span>éigsi agus ollamhain agus aosa gacha dáno olcheana.</span>
<lb n="1405"/><span>Agus do chonnarc féin," ol Diarmuid "teagh uaigneach</span>
<lb n="1406"/><span>óla i mbaile Aodha Í Néill, agus do áirmhios chúig</span></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="1407"/><p><span>cloidhimh dég agus naoi bhfichit ara raibhe dornnchla</span>
<lb n="1408"/><span>óir i n-airde ós ceannaibh na gcuradh ann, i n-égmais</span>
<lb n="1409"/><span>cloidheamh go mbeirtibh airgid nó iaruinn."</span></p>
<lb n="1410"/>
<lb n="1411"/><p><span>Conadh í tuarusgbháil na hoinne forbla tnútha</span>
<lb n="1412"/><span>annsin.</span></p>
<lb n="1413"/>
<lb n="1414"/><p><span>Do chaith Aodh an Fhraochmhoighe ocht mbliadhna</span>
<lb n="1415"/><span>dég is dá fhichet i ríghe nUladh, agus ní clos gur ér</span>
<lb n="1416"/><span>éinnech do thruagh ná do thrén an feadh sin amhuil</span>
<lb n="1417"/><span>dhearbhus an rann ag techt tar a reimhios:</span></p>
<lb n="1418"/>
<lb n="1419"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1420"/><span>Fuair Aodh an Fhraochmhaigh réim áigh</span>
<lb n="1421"/><span>ocht mbliadhna ar chaogaid chomhláin;</span>
<lb n="1422"/><span>mór n-iath do fhuaidh a hEamhain</span>
<lb n="1423"/><span>ag buain giall do Ghaoidhealaibh.</span></p>
<lb n="1424"/>
<lb n="1425"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1426"/><span>41.  Niall Mór do ghabháil na ríghe iarsin tar éis</span>
<lb n="1427"/><span>Aodha, agus do bhí ag táthughadh na dtuath agus ag</span>
<lb n="1428"/><span>ceannsughadh na gcríoch, agus ag díorghadh na ndroch-dhaoine</span>
<lb n="1429"/><span>re reimhios 32 bhliadhan go bhfúair bás i gCinél</span>
<lb n="1430"/><span>Fhaghartaigh amhail dhearbhus an rann:</span></p>
<lb n="1431"/>
<lb n="1432"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1433"/><span>Dhá bhliadhain triocha, dearbh dhamh,</span>
<lb n="1434"/><span>Niall Mór airdrí Uladh,</span>
<lb n="1435"/><span>nós gach ríogh dhá fhréimh roimhe</span>
<lb n="1436"/><span>re a ríomh san réim ríoghraidhe.</span></p>
<lb n="1437"/>
<lb n="1438"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1439"/><span>42.  Niall Óg, mac Néill Mhóir do ghabháil ríghe</span>
<lb n="1440"/><span>nUladh.  Isé tug maidhm an Iubhair ar ghallaibh,</span>
<lb n="1441"/><span>áit inar cuireadh ár adhbhalmhór orra; agus tug braighde</span>
<lb n="1442"/><span>fher mBreagh agus Teathbha agus Bréifne Í</span>
<lb n="1443"/><span>Raghallaigh leis.  Niall Óg iomorro do dhol i gConnachtoibh</span>
<lb n="1444"/><span>go dtáinic Domhnall mac Muirchertaigh agus</span>
<lb n="1445"/><span>Tomaltach mac Donnchaidh agus Ruaidhrí Ó Dubhda</span>
<lb n="1446"/><span>ina chenn agus forgla bhfer Connocht uile go dtorsat</span>
<lb n="1447"/><span>a mbraighde 'na urláimh; agus do dháil Niall ar madh</span>
<lb n="1448"/><span>naoi a thuarustul da gach aon d'uaislibh Connacht.</span>
<lb n="1449"/><span>Ionnradh na Midhe la Niall Óg, agus Tighernán Ua</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="1450"/><p><span>Ruairc, prionnsa na Midhe, agus an Dúdálach agus</span>
<lb n="1451"/><span>Seiffin Dufait do mharbhadh leis.  Gabháil timchioll Tíre</span>
<lb n="1452"/><span>Conuill agus umhla do bhúain asta, agus an tír do roinn</span>
<lb n="1453"/><span>ar dhó eidir Toirrdhealbhach Ua Domhnaill agus</span>
<lb n="1454"/><span>Conchubhar, mac Seaáin Uí Dhomhnaill.  Tug Niall Óg,</span>
<lb n="1455"/><span>iomorro, trí madhmanna for gallaibh Leithe Cathail,</span>
<lb n="1456"/><span>agus maidhm Machoire an Chroinidh for gallaibh</span>
<lb n="1457"/><span>Moighe Oirghiall; agus ionnradh Leithe Cathail, agus</span>
<lb n="1458"/><span>mac Seain Biséad do mharbhadh leis i n-éruic Mhic</span>
<lb n="1459"/><span>Giolla Muire.  Teach do dhénamh la Niall Óg i nEmhain</span>
<lb n="1460"/><span>Macha; agus adeirid na heolaigh gurab é do rinne</span>
<lb n="1461"/><span>fleadh na hEamhno fa dheoidh i nÉirinn.  Agus do</span>
<lb n="1462"/><span>chaith deich mbliadhna i ríghe nUladh, go bhfuair bás</span>
<lb n="1463"/><span>i Seanmhuigh, ut dixit an file:</span></p>
<lb n="1464"/>
<lb n="1465"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1466"/><span>Fuair Niall Óg nár eitigh fer</span>
<lb n="1467"/><span>deich mbliadhna fa hard áiremh,</span>
<lb n="1468"/><span>go nderna adeir an senchaidh</span>
<lb n="1469"/><span>fleidh na hEamhna d'Éirennchaibh.</span></p>
<lb n="1470"/>
<lb n="1471"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1472"/><span>An Niall Óg sin dano agus Cú Uladh, agus Aodh Óg</span>
<lb n="1473"/><span>agus Seaán Súilidh, agus Maoileachloinn agus Énrí</span>
<lb n="1474"/><span>Aimhréidh, clann Néill mhóir annsin.  Brian agus Eoghan</span>
<lb n="1475"/><span>agus Toirdhealbhach Mart trí mic Néill Óig annsin.</span></p>
<lb n="1476"/>
<lb n="1477"/><p><span>43.  Énrí Aimhréidh, mac Néill Mhóir, mic Aodha mic</span>
<lb n="1478"/><span>Domhnuill, mic Briain Chatha Dúin do ghabháil ríghe</span>
<lb n="1479"/><span>go roinertmhur; agus do chaith sé bliadhna isin ríghe re</span>
<lb n="1480"/><span>díol dámh agus deoradh, éiges agus ollamhan, amhail</span>
<lb n="1481"/><span>fhoirgles an rann:</span></p>
<lb n="1482"/>
<lb n="1483"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1484"/><span>Sé bliadhna don tríath nár thréith</span>
<lb n="1485"/><span>geall Éirionn d'Énrí Aimhréidh,</span>
<lb n="1486"/><span>do bhí an t-óigfher re díol dámh</span>
<lb n="1487"/><span>'na ríogh ar an gcóigeadh gcomhlán.</span></p>
<lb n="1488"/>
<lb n="1489"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1490"/><span>44.  Brian, mac Néill Óig do ghabháil na ríghe go</span>
<lb n="1491"/><span>rathmhur, agus a ég i gcionn leathbhliadhna, ut dixit</span>
<lb n="1492"/><span>poeta:</span></p>
<lb n="1493"/>
<lb n="1494"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1495"/><span>Brian mac Néill Óig, áiriomh gar,</span>
<lb n="1496"/><span>leithbhliadhain d'éis a athar,</span>
<lb n="1497"/><span>do bhí sé 'na chenn cosgair</span>
<lb n="1498"/><span>cenn a ré go rángustair.</span>
<lb n="1499"/></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="1500"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1501"/><span>Domhnall agus Brian agus Aodh Ruadh agus Niall</span>
<lb n="1502"/><span>agus Ruaidhrí, agus Seaán, agus Énrí Óg clann Énrí</span>
<lb n="1503"/><span>Aimhréidh mhic Néill Mhóir annsin.</span></p>
<lb n="1504"/>
<lb n="1505"/><p><span>45.  Domhnall mac Énrí Aimhréidh do ghabháil ríghe</span>
<lb n="1506"/><span>nUladh; agus do chaith agus do chosoin an tír, agus</span>
<lb n="1507"/><span>tug riaghail chert chomhthrom san gcúigeadh; agus</span>
<lb n="1508"/><span>do chaith seacht mbliadhna i mórchonách chóigidh</span>
<lb n="1509"/><span>chaomhthorthaigh Conchubhuir, amhail dherbhus an</span>
<lb n="1510"/><span>file isin rann:</span></p>
<lb n="1511"/>
<lb n="1512"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1513"/><span>Rí Uladh ba doirbh a dhréim</span>
<lb n="1514"/><span>Domhnall mac Enrí Aimhréidh;</span>
<lb n="1515"/><span>cert riaghla do roighne an rí,</span>
<lb n="1516"/><span>seacht mbliadhna d'oighre Énrí.</span></p>
<lb n="1517"/>
<lb n="1518"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1519"/><span>46.  Eoghan mac Néill Óig do ghabháil ríghe nUladh,</span>
<lb n="1520"/><span>agus adeirid na hughdoir agus na heólaigh nach bhfuil</span>
<lb n="1521"/><span>acht ríomh reullann nó gad um ghaineamh agat dol i</span>
<lb n="1522"/><span>gcenn conntuis nó comhairmhe a nderna Eoghan mac</span>
<lb n="1523"/><span>Néill Óig fa Éirinn ag dílghenn a námhad agus a nemh-charad,</span>
<lb n="1524"/><span>ag sgrios agus ag díothláithreadh aosa uilc agus</span>
<lb n="1525"/><span>ainrechta agus égóra, agus ag congmháil na riaghla</span>
<lb n="1526"/><span>ríogh go roidhíreach.  Do bhí Eoghan mac Néill Óig</span>
<lb n="1527"/><span>chúig bliadhna fiched i gcomhfhorbus an chóigidh amhail</span>
<lb n="1528"/><span>do chan an file:</span></p>
<lb n="1529"/>
<lb n="1530"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1531"/><span>Chúig bliadhna fichead, fíor dhamh,</span>
<lb n="1532"/><span>fuair Eoghan ardfhlaith Uladh;</span>
<lb n="1533"/><span>tearc rí badh cóir 'na chomhar</span>
<lb n="1534"/><span>rí do-chóidh tar Conchubhar.</span></p>
<lb n="1535"/>
<lb n="1536"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1537"/><span>Énrí agus Feidhlim agus Art, agus Aodh agus</span>
<lb n="1538"/><span>Domhnall agus Brian agus Muirchertach agus Seaán</span>
<lb n="1539"/><span>Buidhe (agus) Eoghan Óg, clann Eoghain mhic Néill</span>
<lb n="1540"/><span>Óig sin.</span></p>
<lb n="1541"/>
<lb n="1542"/><p><span>47.  Énrí mac Eoghain do ghabháil na ríghe iar sin,</span>
<lb n="1543"/><span>agus do bhí seasgad bliadhain go buantiodhlaigtheach</span>
<lb n="1544"/><span>i ríghe nUladh gan imreasan ag táthughadh na dtuath</span>
<lb n="1545"/><span>agus na dtreabh agus na dteallach ro bhaoi fóna thighernus</span>
<lb n="1546"/><span>féin; agus ag tennadh a chíosa agus a chána for</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="1547"/><p><span>coigríochaibh, agus ag tabhairt fuinn agus feroinn do</span>
<lb n="1548"/><span>cheallaibh agus do chaoimhreiglesaibh; agus ag óradh</span>
<lb n="1549"/><span>scríneadh agus mainistreacha agus chuladh n-aiffrinn</span>
<lb n="1550"/><span>agus mionn agus mórbhachall; agus ag foghail tséad</span>
<lb n="1551"/><span>agus maoineadh d'éigsibh agus d'ollamhnaibh agus d'aos</span>
<lb n="1552"/><span>gacha dána, agus ag tabhairt tuarustuil agus tiodhluigthe</span>
<lb n="1553"/><span>do thrénríoghaibh go bhfuair bás cubhaidh coimhriaghalta</span>
<lb n="1554"/><span>i gcionn seasgad bliadhan buanaidhbhseach</span>
<lb n="1555"/><span>amhail dhearbhus an file:</span></p>
<lb n="1556"/>
<lb n="1557"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1558"/><span>Seasgad bliadhain buan an stair</span>
<lb n="1559"/><span>reimhes Énrí mhic Eoghain,</span>
<lb n="1560"/><span>'sé 'na rígh ar chlár na gcuradh</span>
<lb n="1561"/><span>do bhí a ágh gan urdhubhadh.</span></p>
<lb n="1562"/>
<lb n="1563"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1564"/><span>48.  Conn mac Énrí do ghabháil ríghe nUladh d'éis</span>
<lb n="1565"/><span>a athar, agus do bhí ag míniughadh gacha móraicme</span>
<lb n="1566"/><span>agus ag certughadh na gcríoch, agus ag táthughadh</span>
<lb n="1567"/><span>na dtuath agus na dtreabh agus na dteallach, agus ag</span>
<lb n="1568"/><span>dáil tséad agus maoineadh d'éigsibh agus d'ollamhnaibh</span>
<lb n="1569"/><span>agus d'aos gacha dána olchena go cenn naoi mbliadhan</span>
<lb n="1570"/><span>go dtorchair la a dheirbhfhine féin i meabhail ut dixit</span>
<lb n="1571"/><span>(poeta):</span></p>
<lb n="1572"/>
<lb n="1573"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1574"/><span>Conn mac Énrí d'aidhbhle a chreach</span>
<lb n="1575"/><span>rí iomlán d'uaisle is d'eineach;</span>
<lb n="1576"/><span>naoi mbliadhna mur chách do chaith</span>
<lb n="1577"/><span>re táth riaghla don ríoghfhlaith.</span></p>
<lb n="1578"/>
<lb n="1579"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1580"/><span>Clann Chuinn mhic Énrí, .i. Art Óg agus Seaán agus</span>
<lb n="1581"/><span>Toirrdhealbhach, agus Conn agus Brian agus Aodh</span>
<lb n="1582"/><span>Balbh.</span></p>
<lb n="1583"/>
<lb n="1584"/><p><span>49.  Énrí Óg do ghabháil na ríghe iar marbhadh</span>
<lb n="1585"/><span>Chuinn mhic Énrí, agus do chaith chúig bliadhna</span>
<lb n="1586"/><span>isin ríghe amhoil dhearbhus an rann:</span></p>
<lb n="1587"/>
<lb n="1588"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1589"/><span>Cúig bliadhna do bhrígh meabhla</span>
<lb n="1590"/><span>Énrí Óg flaith Finnleamhna;</span>
<lb n="1591"/><span>beart doiligh ó shin dá shíol,</span>
<lb n="1592"/><span>níor dhligh oighidh an airdríogh.</span>
<lb n="1593"/></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="1594"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1595"/><span>50.  Domhnall mac Énrí do ghabháil na ríghe iar sin</span>
<lb n="1596"/><span>go cenn énbhliadhna dhég ut dixit (poeta):</span></p>
<lb n="1597"/>
<lb n="1598"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1599"/><span>Éinbhliadhain dég deimhin linn</span>
<lb n="1600"/><span>Domhnall mac Énrí áirmhim,</span>
<lb n="1601"/><span>rí gan fhalach gan fhoghuil</span>
<lb n="1602"/><span>do thabhach críoch Conchubhair.</span></p>
<lb n="1603"/>
<lb n="1604"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1605"/><span>51.  Art mac Aodha do ghabháil na ríghe tar éis</span>
<lb n="1606"/><span>Domhnuill mhic Énrí, agus do chaith ceithre bliadhna</span>
<lb n="1607"/><span>go leith isin ríghe go rathmhur rianamhoil amhoil fhoirgles</span>
<lb n="1608"/><span>an seancha suadhfhoclach an seanrann:</span></p>
<lb n="1609"/>
<lb n="1610"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1611"/><span>Art mac Aodha ar uair áigh</span>
<lb n="1612"/><span>ba leis críoch Uladh d'urláimh;</span>
<lb n="1613"/><span>mairidh gnaoi cheirtriaghla í Chuinn</span>
<lb n="1614"/><span>naoi leithbhliadhna mur labhruim.</span></p>
<lb n="1615"/>
<lb n="1616"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1617"/><span>52.  Art Óg mac Cuinn mic Énrí mic Eoghain do</span>
<lb n="1618"/><span>ghabháil ríghe nUladh go socair sénamhail iar gcertughadh</span>
<lb n="1619"/><span>coigríoch, agus iar ndílgheann a námhad, agus iar sgrios</span>
<lb n="1620"/><span>méirleach agus bithbheanach.  Iar n-ionnarba danar</span>
<lb n="1621"/><span>agus dibhfeargach, iar gcosc foghla agus ainchridhe na</span>
<lb n="1622"/><span>n-iath agus na n-oirer, agus iar ndáil tséad agus maoineadh</span>
<lb n="1623"/><span>d'éigsibh agus d'ardollamhnaibh Éireann, fuair comhshonadh</span>
<lb n="1624"/><span>socair síodhamhail do réir áirilleadh, iar</span>
<lb n="1625"/><span>gcaithiomh ceithre mbliadhan go leith i láinríghe</span>
<lb n="1626"/><span>Uladh, amhoil fhoirgleas an file:</span></p>
<lb n="1627"/>
<lb n="1628"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1629"/><span>Art mac Cuinn nár choguil crodh</span>
<lb n="1630"/><span>naoi leithbhliadhna gan leonadh;</span>
<lb n="1631"/><span>fúair ceart a fhréimhe roimhe</span>
<lb n="1632"/><span>tré neart fhéile is iorghoile.</span></p>
<lb n="1633"/>
<lb n="1634"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1635"/><span>53.  Conn Bacach mac Cuinn mic Énrí mic Eoghain</span>
<lb n="1636"/><span>bliadhain agus da fhiched:</span></p>
<lb n="1637"/>
<lb n="1638"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1639"/><span>Bliadhain is cethrochad gan chol</span>
<lb n="1640"/><span>geall gach ríogh d'ua na n-iarladh</span>
<lb n="1641"/><span>lorg a shen ar fhonn Éirionn</span>
<lb n="1642"/><span>do lean Conn na gcaithréimionn.</span>
<lb n="1643"/></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1644"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1645"/><span>54.  Seaán mac Cuinn mic Cuinn mic Énrí mic Eoghain</span>
<lb n="1646"/><span>do ghabháil ríghe nUladh go cenn ocht mbliadhan,</span>
<lb n="1647"/><span>agus a mharbhadh i mBun Abhonn Duine, 1567.</span></p>
<lb n="1648"/>
<lb n="1649"/><p><span>55.  Toirrdhealbhach Luineach do ghabháil tighernuis</span>
<lb n="1650"/><span>Thíre hEoghain go ceann ocht mbliadhan fichead, go</span>
<lb n="1651"/><span>bhfuair bás.  Anno Domini 1595.</span></p>
<lb n="1652"/>
<lb n="1653"/><p><span>56.  Aodh, mac an Fhir Dhorcha do ghabháil ríghe</span>
<lb n="1654"/><span>gan fhreasabhra 'na dhiaidh sin, bliadhain is fiche ina</span>
<lb n="1655"/><span>Thigherna, ina Ó Néill, agus secht mbliadhna 'na</span>
<lb n="1656"/><span>iarla tar éis Ó Néill do ghairm de.</span></p>
<lb n="1657"/>
<lb n="1658"/><p><span>Maidhm móradhbhul la hAodh, mac an Fhir Dhorcha,</span>
<lb n="1659"/><span>an tan ro ba barún é, ar Ua Néill .i. Toirrdhealbhach</span>
<lb n="1660"/><span>Luineach mac Néill Chonallaigh i mBél Áth na dTrí</span>
<lb n="1661"/><span>dTobar.</span></p>
<lb n="1662"/>
<lb n="1663"/><p><span>Maidhm eile lasan Aodh céadna ar Mhág Mathghamhna</span>
<lb n="1664"/><span>.i. Rosa Buidhe mac Airt mic Briain i Samhadh Tighernaigh.</span>
<lb n="1665"/><span>corrigenda</span></p>
<lb n="1666"/>
<lb n="1667"/><p><span>Maidhm áithesach eile la hAodh ar Ua Néill .i. Toirrdhealbhach</span>
<lb n="1668"/><span>eidir Loch na n-Aireadh agus machaire Locha</span>
<lb n="1669"/><span>Cubha, ar mbeith do Thoirrdhealbhach ocht gcéd dég</span>
<lb n="1670"/><span>Albanach agus dá chéd dég gallóglach ann.</span></p>
<lb n="1671"/>
<lb n="1672"/><p><span>Maidhm eile la hAodh ar Thoirrdhealbhach i Mullach</span>
<lb n="1673"/><span>Fighid.</span></p>
<lb n="1674"/>
<lb n="1675"/><p><span>Maidhm eile leis ar Chloinn tSeaáin Í Néill i gCois</span>
<lb n="1676"/><span>Úna.</span></p>
<lb n="1677"/>
<lb n="1678"/><p><span>Maidhm eile leis ar Thoirrdhealbhach san Chairrgín,</span>
<lb n="1679"/><span>agus fa chenn aimsire bige iarsin do goireadh Iarla Thíre</span>
<lb n="1680"/><span>hEoghain de.</span></p>
<lb n="1681"/>
<lb n="1682"/><p><span>Maidhm mór eile leis ar Mharusgál na hÉirionn i</span>
<lb n="1683"/><span>gCluain Tiobrad agus deargár Saxanach do chur ann.</span></p>
<lb n="1684"/>
<lb n="1685"/><p><span>Maidhm eile leis i mBél Áth na mBriosgadh ar</span>
<lb n="1686"/><span>Phléisionach dhá chúigedh Mumhan.</span></p>
<lb n="1687"/>
<lb n="1688"/><p><span>Maidhm eile leis i n-eagluis Chille Clúana ar Ghiuisdís</span>
<lb n="1689"/><span>na hÉirionn go mórshluagh gall uime, agus an Giuisdís</span>
<lb n="1690"/><span>féin do thromlot isin treassoin.  Iarla Chill Dara do</span>
<lb n="1691"/><span>mharbhadh leis isin bPort Mhór an oidhche riasin maidhm</span>
<lb n="1692"/><span>sin.</span></p>
<lb n="1693"/>
<lb n="1694"/><p><span>Maidhm eile leis ar Ghiuistís na hÉirionn i nDruim</span>
<lb n="1695"/><span>Fliuch, agus do cuireadh an Giuistís féin dá chois go</span></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1696"/><p><span>haimhdheónach annsin, gurab ar thoradh eisiomuil</span>
<lb n="1697"/><span>rugadur a mhuinntir leo gan mharbhadh é.  Gidheadh, ní</span>
<lb n="1698"/><span>tháinic gan dioghbháil ón iomairg sin, óir do marbhadh</span>
<lb n="1699"/><span>mac Iarla Odoirbin úadha maille re dergár a mhuinntire</span>
<lb n="1700"/><span>do chur.</span></p>
<lb n="1701"/>
<lb n="1702"/><p><span>Maidhm eile leis ar an nGiuistís i bhFochard</span>
<lb n="1703"/><span>Muirtheimhne.</span></p>
<lb n="1704"/>
<lb n="1705"/><p><span>Maidhm eile leis ar shluagh gall i gCill Imhnin ina</span>
<lb n="1706"/><span>ndearna ár mór.</span></p>
<lb n="1707"/>
<lb n="1708"/><p><span>Maidhm na Dubhstáide leis ar Mharusgál na hÉirionn,</span>
<lb n="1709"/><span>agus iomad caiptín agus daoine uasal do mharbhadh</span>
<lb n="1710"/><span>ann gan áiriomh ar shaighdiuiribh.</span></p>
<lb n="1711"/>
<lb n="1712"/><p><span>Cath ordhruic iomráiteach do chur ar Mharusgál na</span>
<lb n="1713"/><span>hÉirionn i mBél an Áth Buidhe, agus an Marusgál féin</span>
<lb n="1714"/><span>do thuitim ann, agus Maolmórdha mac Seaáin Ruaidh</span>
<lb n="1715"/><span>.i. mac Í Raghallaigh.</span></p>
<lb n="1716"/>
<lb n="1717"/><p><span>Sluaigheadh eile leis go Cionn tSáile, agus tángadar</span>
<lb n="1718"/><span>forgla fer Mumhan ina chenn, agus tugadur a mbraighde</span>
<lb n="1719"/><span>dhó .i. Maolrunaidh mac Cormaic, Tigherna Musgraidhe,</span>
<lb n="1720"/><span>agus an dá Mhag Carrthaigh, agus Ó Súillemháin, agus an</span>
<lb n="1721"/><span>Ridire Fionn, agus an Ridire Donn, agus Mac Muiris</span>
<lb n="1722"/><span>Chiarraighe, agus Ó Caoimh, agus Ó Madaidh, agus</span>
<lb n="1723"/><span>Ó Ceallacháin, agus an Róisteach, agus an Barrach Mór,</span>
<lb n="1724"/><span>agus fillis roimhe go hUlltaibh iaramh.</span></p>
<lb n="1725"/>
<lb n="1726"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1727"/><span>Seacht gcéd dég, ca doilghe troid,</span>
<lb n="1728"/><span>do lucht cosanta 's comhroic,</span>
<lb n="1729"/><span>ár gall is díth a ndaoine,</span>
<lb n="1730"/><span>do fríth ann dá n-eugaoine.</span></p>
<lb n="1731"/>
<lb n="1732"/><p><span>Dob é an lá so lá a mbasgoidh,</span>
<lb n="1733"/><span>lá Parthalóin príomhapstoil,</span>
<lb n="1734"/><span>a n-airm re' gcois ga docra</span>
<lb n="1735"/><span>maidhm aca ar allmhorcha.</span>
<lb n="1736"/></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1737"/><p><span>Míle 's cúig céd go cuibhghe</span>
<lb n="1738"/><span>'s ocht mbliadhna dég derbhuimne,</span>
<lb n="1739"/><span>do réir áirmhe agus fhiadhan</span>
<lb n="1740"/><span>'s ceithre fichid finnbhliadhan.</span></p>
<lb n="1741"/>
<lb n="1742"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1743"/><span>Do bhí sé trí seachtmhaine i bhfoslongphort ag Loch</span>
<lb n="1744"/><span>Remhar na Bréifne, agus iurtha agus airgne agus édála</span>
<lb n="1745"/><span>na Midhe go hÁth Luain agus Fine Gall ag teacht chuige</span>
<lb n="1746"/><span>annsin.</span>
<lb n="1747"/></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1748"/><p><span>CEART UÍ NÉILL.</span></p>
<lb n="1749"/>
<lb n="1750"/><p><span>1.  Ceart gnáthuighthe agus Tighearnus Uí Néill ar</span>
<lb n="1751"/><span>Chóigeadh Uladh annso:</span></p>
<lb n="1752"/>
<lb n="1753"/><p><span>A cheart ar Ó nDomhnaill: teacht líon a thionóil ó</span>
<lb n="1754"/><span>Tharbh Chinn Casla go hEas Rúaidh, agus gan fheuchain</span>
<lb n="1755"/><span>do shochar na do dhoirbheartus dá mbiadh orra.  Agus</span>
<lb n="1756"/><span>isiad so na taoisigh tig le hUa nDomhnaill .i. Ó Buighill</span>
<lb n="1757"/><span>ó Thír Bhoghuine agus a Tír nAimhir; agus Ó Maolgaoithe</span>
<lb n="1758"/><span>as Túaith Í Mhaoilgaoithe; agus Mac Giolla</span>
<lb n="1759"/><span>Shamhais as Ros Guill; agus Ó Breisléin as Fánuid;</span>
<lb n="1760"/><span>agus Ó Maoilegáin as Magh gCaoroind; agus Ó Muireadhaigh</span>
<lb n="1761"/><span>agus Ó Conaill as Tuaith Bladhaigh; agus Ó</span>
<lb n="1762"/><span>Toircheart as Clúain Eidhéile; agus Mac Dhubháin as</span>
<lb n="1763"/><span>Tír Eunna; agus Mag Fhíonnachtaigh a hArd Mhég</span>
<lb n="1764"/><span>Fhíonnachtaigh; agus (Ó) Dochartaigh a hArd Miodhair;</span>
<lb n="1765"/><span>agus MágFherghail a Tír Bhreasail; agus MagLoinnseacháin</span>
<lb n="1766"/><span>as Gleann Fhinne.  Agus dá ndeachadh</span>
<lb n="1767"/><span>díobhdhadh ar na haicmedhuibh sin an sluaghadh ar</span>
<lb n="1768"/><span>na tuathaibh féin, acht trí saorthuatha Mhuinntire</span>
<lb n="1769"/><span>Canannán ag Conallchaibh féin.  Agus gach ionadh i</span>
<lb n="1770"/><span>mbrisdís Conallaigh dá n-umhla ar Ó Néill breith a</span>
<lb n="1771"/><span>bhreitheamhan féin d'Ó Néill ann.  Agus dá ndeacha ba</span>
<lb n="1772"/><span>i mbiseach ar Chonallchoibh, dhá bha ionnlaogha san</span>
<lb n="1773"/><span>mboin san mbliadhain.  Cuid dá chéad buannacht buna</span>
<lb n="1774"/><span>Í Néill ar Chonallchoibh ó Tharbh Chinn Chasla go hEas</span>
<lb n="1775"/><span>Ruaidh.</span></p>
<lb n="1776"/>
<lb n="1777"/><p><span>Dá dtí Ó Domhnaill go baile Í Néill ar cúairt isé</span>
<lb n="1778"/><span>Ó Maolchraoíbhe thairbhireas a bhíadh agus a dheoch dó,</span>
<lb n="1779"/><span>agus is le Ó Maolchraoibhe na cinn agus na seicheadha.</span>
<lb n="1780"/><span>Dá raibh Ó Domhnuill ag fuireach ré lón nó ar congmháil</span>
<lb n="1781"/><span>isé Ó Donnghoile as marusgál dó; agus madh é chosgrus</span>
<lb n="1782"/><span>na mairt is lena mhuinntir na mionuighe.  Dlighidh</span>
<lb n="1783"/><span>Ó Néill cuairt ríogh do Chonallchoibh, agus isiad a</span>
<lb n="1784"/><span>airdfheadhmanntaigh féin muinntir Chuinne agus</span></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1785"/><p><span>muinntir Ágáin as feadhmonntoigh dhó anngach tír i</span>
<lb n="1786"/><span>dtéid.</span></p>
<lb n="1787"/>
<lb n="1788"/><p><span>2.  Ag so ceart gnáithe agus cíos Uí Néill ar an mBréifne:</span></p>
<lb n="1789"/>
<lb n="1790"/><p><span>Ar Ó Raghallaigh teacht líon a thionóil gan fheuchoin</span>
<lb n="1791"/><span>do shochar ná do dhoirbheartus a mhuinntire; fiche marg</span>
<lb n="1792"/><span>ar Íochtar Thíre; ar shliocht Aodha Uí Raghallaigh fiche</span>
<lb n="1793"/><span>marg; fiche marg agus chúig uinge ar chloinn Aodha</span>
<lb n="1794"/><span>Caoich an Fheadha; agus deich mairg an Bhiataigh;</span>
<lb n="1795"/><span>agus deich mairg ar chloinn tSeon mhic Toirrdhealbhaigh;</span>
<lb n="1796"/><span>agus chúig mharg ar dhúthaigh Chathail mhic Maolmhórdha;</span>
<lb n="1797"/><span>agus chúig mairg ar chloinn Ghiolla Íosa Óig;</span>
<lb n="1798"/><span>agus cúig mharg agus sé uinge ar chloinn Fheidhlimidh</span>
<lb n="1799"/><span>mhic Fearghail; agus dá mharg go leith Thoirrdhealbhaigh</span>
<lb n="1800"/><span>Óig mic Glaisne; agus marg Eoghain Í Raghallaigh.</span>
<lb n="1801"/><span>Cuid céad go leith buannacht buna Í Néill ar an mBréifne.</span>
<lb n="1802"/><span>Agus fiche sgilling ar Dhomhnall Ó Raghallaigh; agus</span>
<lb n="1803"/><span>fiche sgilling ar an mBaile Thrasna; agus marg Sheón Í</span>
<lb n="1804"/><span>Raghallaigh.  Agus airgead croise caoile nó salfás do </span>
<lb n="1805"/><span>bhí d'fhiachaibh ar chách an úair cuireadh an cíos amach</span>
<lb n="1806"/><span>ar tús.</span></p>
<lb n="1807"/>
<lb n="1808"/><p><span>3.  Ceart Í Néill ar Íbh Eachach Uladh .i. a dteacht</span>
<lb n="1809"/><span>léirthionóilte, agus muna dtigeadh breith a bhreitheamhan</span>
<lb n="1810"/><span>féin d'Ó Néill uatha.  Trí chéd mart uatha, nó sé uinge,</span>
<lb n="1811"/><span>agus dá chéd marg ara son.  Cuid dá chéud do bhuannacht</span>
<lb n="1812"/><span>bhuna uatha; cuid leithchéad díobh ar Íbh Eachach</span>
<lb n="1813"/><span>féin .i. ar MhagAonghusa, agus cuid leithchéad ar</span>
<lb n="1814"/><span>MhacArtáin, agus cuid céad ar na trí taoiseachaibh .i.</span>
<lb n="1815"/><span>Mac Shuileachain, Mac Duibheana agus Ó hAidheid.</span></p>
<lb n="1816"/>
<lb n="1817"/><p><span>4.  Ceart gnáithe agus duibhchíos Í Néill ar Oirghiallaibh</span>
<lb n="1818"/><span>.i. teacht léir a dtionóil iar bhfagháil rabhaidh</span>
<lb n="1819"/><span>dhóibh, agus muna dtigeadh breith a bhreithimh féin</span>
<lb n="1820"/><span>d'Ó Néill.  Dhá chéad mart uatha.  Cuid dá chéad do</span>
<lb n="1821"/><span>bhuannacht bhuna uatha; cuid fhichiod de sin ar</span>
<lb n="1822"/><span>mhuinntir Cheallaigh.</span></p>
<lb n="1823"/>
<lb n="1824"/><p><span>5.  Agso duibhchíos Í Néill ar Mhac Cionnáith san</span>
<lb n="1825"/><span>mbliadhain .i. teacht léir a thionóil gach úair goirfidhe</span>
<lb n="1826"/><span>air; agus céad cóta bán; agus dá bhonn agus dá</span></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="1827"/><p><span>fhichead anngach baile biatoigh; nó bonn chroise</span>
<lb n="1828"/><span>caoíle nó salfás ar son an chóta bháin; agus cuid</span>
<lb n="1829"/><span>deichneabhair agus da fhichead do bhuannacht</span>
<lb n="1830"/><span>bhuna.</span></p>
<lb n="1831"/>
<lb n="1832"/><p><span>6.  Saorthar lucht tighe Í Néill .i. Innis Eoghain; agus</span>
<lb n="1833"/><span>do fágbhadh trí taoisigh orra .i. Ó hÉanna, agus tugadh</span>
<lb n="1834"/><span>mur dhúthaigh dhó ó Tharbh Chinn Casla go Tumóig</span>
<lb n="1835"/><span>Eich Í Eunna (mur a ndeachaidh a hanam eisde), rioth</span>
<lb n="1836"/><span>eich; dúthaigh Í Mhaol Fhabhail .i. ó Thumóig Eich Í</span>
<lb n="1837"/><span>Éunna go hAlltoibh Gorma ag dul sa mBréaduigh;</span>
<lb n="1838"/><span>dúthaigh Í Dhuibhdhíorma, .i. rioth eich ó Alltoibh</span>
<lb n="1839"/><span>Gorma go hArd an Chró.</span></p>
<lb n="1840"/>
<lb n="1841"/><p><span>Agso tighearnus Í Néill ar Innis Eoghain .i. cuid</span>
<lb n="1842"/><span>céad do bhuannacht isin leithbhliadhain; agus céad</span>
<lb n="1843"/><span>marg isin mbliadhain do chíos, le cois a chonnmhála</span>
<lb n="1844"/><span>agus cuarta a shlúaigh; agus dá mbriseadh air breith a</span>
<lb n="1845"/><span>bhreithemhan féin d'Ó Néill; agus gach geall dá leigter</span>
<lb n="1846"/><span>tar uisge Doire anall i ngioll rena chíos gan a fhagháil</span>
<lb n="1847"/><span>réna fhuaslugadh.</span></p>
<lb n="1848"/>
<lb n="1849"/><p><span>7.  Tighearnus Í Néill ar Ó gCatháin .i. cuid cheithre</span>
<lb n="1850"/><span>bhfear ndég ar Fhearann na Craoibhe san ráithe; agus</span>
<lb n="1851"/><span>cuid ochtair ar Chlainn nDiarmada; agus cuid ceathrair</span>
<lb n="1852"/><span>ar Thír Caorthoid; agus a ceathair go leith ar</span>
<lb n="1853"/><span>Chiannachta; agus cuid cúigir ar mhuintir Í Mhaoilmheana;</span>
<lb n="1854"/><span>cuid deichneabhair ar Mhuinntir Bhranán.</span></p>
<lb n="1855"/>
<lb n="1856"/><p><span>Dlighidh do chionn a shochair Ó Néill do chonnmháil</span>
<lb n="1857"/><span>an fad as áil leis; agus dlighidh teacht le líon a thionóil</span>
<lb n="1858"/><span>ó Sparr Átha Deiridh.  Mart ar fhichid a seincheart,</span>
<lb n="1859"/><span>nó dhá uinge, agus cúig mharg san mbliadhain, agus</span>
<lb n="1860"/><span>sluaigheadh do Dhomhnall mhac Briain Chatha Dúin ar</span>
<lb n="1861"/><span>Árd MhéGiollagáin.  Da fhichead marg san ráithe ar</span>
<lb n="1862"/><span>Ó bhFloinn; agus sluaighedh, agus mart ar fhichid,</span>
<lb n="1863"/><span>nó uinge agus chúig mairg fhichead ar Mhac Giolla</span>
<lb n="1864"/><span>Mhuire san ráithe; agus slúaigheadh agus foslongphort</span>
<lb n="1865"/><span>agus dá uinge agus cúig mharg ar son an mhairt ar</span>
<lb n="1866"/><span>fhichid.</span></p>
<lb n="1867"/>
<lb n="1868"/><p><span>8.  Cuid dá chéd do bhuannacht bhuna ar Fheroibh</span></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="1869"/><p><span>Manach, agus an oiread céadna do mhartoibh nó</span>
<lb n="1870"/><span>d'airgiod ríogh; agus dá chéad ar slúaigheadh; agus</span>
<lb n="1871"/><span>muna dtigeadh an dá chéd sin, bó san duine bhías</span>
<lb n="1872"/><span>d'easbaidh orra; agus dá bha ionnlaogha san mboin</span>
<lb n="1873"/><span>díobh nach bhfuighther; agus dá dtigeadh MagUidhir</span>
<lb n="1874"/><span>féin ar sluaigheadh agus gan a mhuinntir leis leath na</span>
<lb n="1875"/><span>cána dhó.</span></p>
<lb n="1876"/>
<lb n="1877"/><p><span>Dlighidh gach tigherna agus gach taoiseach dá ndéntar</span>
<lb n="1878"/><span>i gCúigeadh Uladh, mur atá Ó Domhnuill, Ó Cathán,</span>
<lb n="1879"/><span>MagUidhir, MágMhathghamhna, Ó hAnlúain, MagAonghusa,</span>
<lb n="1880"/><span>MacCanna, Ó Gairmfhleaghaigh, etc., céd</span>
<lb n="1881"/><span>bó ar gach neach dá ndingéntar tighernaidh dhíobh leith</span>
<lb n="1882"/><span>amuigh do lúach impidhe na n-airdfheadhmanntach.</span></p>
<lb n="1883"/>
<lb n="1884"/><p><span>Dlighidh MagUidhir a mbí do cheart agus do chánaigh</span>
<lb n="1885"/><span>Í Néill don taobh thíar do loch d'iodhlacadh aníar go</span>
<lb n="1886"/><span>hiomlán.</span></p>
<lb n="1887"/>
<lb n="1888"/><p><span>9.  Tighernus Uí Néill ar MhacCanna: sluaigheadh</span>
<lb n="1889"/><span>agus foslongphort, agus cuid dá fhichead do bhuannacht</span>
<lb n="1890"/><span>bhuna, agus airgiod ríogh; trian thall i gCloinn Bhresoil,</span>
<lb n="1891"/><span>agus dá dtrian abhus, agus cuid seisir.</span></p>
<lb n="1892"/>
<lb n="1893"/><p><span>10.  Ar Oirthearoibh, cuid céd do bhuannacht bhunaidh,</span>
<lb n="1894"/><span>agus céad marg, agus a dteacht léirthionóilte, agus muna</span>
<lb n="1895"/><span>dtigid breith a bhreitheamhan féin d'Ó Néill uatha.</span></p>
<lb n="1896"/>
<lb n="1897"/><p><span>11.  Tighearnus Uí Néill ar Chinél Maine: .i. Mac</span>
<lb n="1898"/><span>Conallaigh más taosga é féin ná fedhmonntaigh Uí</span>
<lb n="1899"/><span>Ghairmfhleghaigh dochum an cheithearnduis uiread le</span>
<lb n="1900"/><span>Ó Gairmfhleghaigh aige don uaisle.</span></p>
<lb n="1901"/>
<lb n="1902"/><p><span>Oidhcheacht Uí Néill orra .i. oidhche ar Mhac Aodha,</span>
<lb n="1903"/><span>agus oidhche ar Ó gCeallaigh, agus oidhche ar Mhac</span>
<lb n="1904"/><span>Conallaigh, agus gan congnamh ag Ó nDuibhín nó ag</span>
<lb n="1905"/><span>Ó Fhlaithbheartaigh madh fada comhnuidhe Í Néill aca.</span></p>
<lb n="1906"/>
<lb n="1907"/><p><span>Dá raibh Ó Néill ag Ó Gairmfhleghaigh, a bhiathadh</span>
<lb n="1908"/><span>ar na ceithre bhaile lucht a thighe dhlighes; a ghallóglaigh</span>
<lb n="1909"/><span>ar Chollaibh Íochtaracha dia hAoine agus dia Sathairnn</span>
<lb n="1910"/><span>an úair nach bíonn féin aca.  An oidhche bhíos i nArd</span>
<lb n="1911"/><span>Sratha a bhord ar Mhac Conmidhe as Loch Í Mhaoldubháin</span>
<lb n="1912"/><span>.i. fearann an Reacaire.</span></p>
<lb n="1913"/>
<lb n="1914"/><p><span>Ceart Uí Néill ar Chinél Maine annso: .i. dá chéad</span>
<lb n="1915"/><span>mart agus céad go leith marg d'airgiod ríogh; agus</span></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="1916"/><p><span>éirghe amach an úair goirther orra; agus cuid céad go</span>
<lb n="1917"/><span>leith do bhuannacht bhuna; agus is do Mhac Con Allaidh</span>
<lb n="1918"/><span>corrigenda as cóir an cíos do thoirbhirt; agus a iodhnacal dona</span>
<lb n="1919"/><span>feadhmonnaibh; agus ceithre pinginne leis an mart; agus</span>
<lb n="1920"/><span>dá ndeacha amugha a n-íoc ar Mhac Con Allaidh. corrigenda</span></p>
<lb n="1921"/>
<lb n="1922"/><p><span>12.  Ó Gairmfhleghaigh maór sguir Í Néill agus a</span>
<lb n="1923"/><span>choinnleóir, pinginn as an uinge; dianas an eich dhá</span>
<lb n="1924"/><span>dhéighe, acht pinginn ag giolla chinn an eich, agus dá</span>
<lb n="1925"/><span>phinginn as an láraigh; leithdhéighe ar dhuine</span>
<lb n="1926"/><span>ealadhan dá ngealltar eich agus ba dhó; dol innte le</span>
<lb n="1927"/><span>maoraibh an deigheich gach máirt; agus a leathára</span>
<lb n="1928"/><span>agus íth muice agus bromaol tóna dona coinnlibh</span>
<lb n="1929"/><span>d'Ó Ghairmfhleghaigh; agus ní fhuil acht íth aonmhuice</span>
<lb n="1930"/><span>dhó insan oidhche.  Cuid trí fichid ar Thír Fhiachra;</span>
<lb n="1931"/><span>agus cuid trí fichid ar Mhac Cathmhaoil, nó ara fhearann.</span>
<lb n="1932"/><span>Cuid trí fichid ar Mhuinntir Bhirnn; sluaigheadh agus</span>
<lb n="1933"/><span>foslongphort agus fós lón orra uile.</span></p>
<lb n="1934"/>
<lb n="1935"/><p><span>13.  Aodh Méith do ghabh fearann ar tús do Chlannaibh</span>
<lb n="1936"/><span>Néill.  Gormfhlaith, inghion Í Dhomhnuill, do fhuráil,</span>
<lb n="1937"/><span>do mhuin neamhaircisi airgiod ríogh do dhénamh dona</span>
<lb n="1938"/><span>martoibh, agus a rogha d'Ó Néill na mairt nó an t-airged.</span></p>
<lb n="1939"/>
<lb n="1940"/><p><span>14.  Mac Cathmhaoil agus Mac Murchaidh agus</span>
<lb n="1941"/><span>Ó Doibhlín fírcheithearna Uí Néill.  Agus dlighidh</span>
<lb n="1942"/><span>síad bráighde do ghabháil, agus do choimhéd; agus</span>
<lb n="1943"/><span>dlighidh síad do cheann a bhfedhma na trí chédoidhche</span>
<lb n="1944"/><span>d'fhaire ar foslongphort agus ar sluaigheadh; agus gach</span>
<lb n="1945"/><span>ionadh ina dtig ní dochum Uí Néill i gcánaigh, i</span>
<lb n="1946"/><span>ngaduigheacht, nó i ndortadh fola, nó i mbriseadh</span>
<lb n="1947"/><span>custuim, dhá chaoirigh leis an mboin do shochar.  Rogha</span>
<lb n="1948"/><span>an chraoí ag mnaoí an tighe, agus an athrogha acasan,</span>
<lb n="1949"/><span>.i. caora fhirionn agus caora bhuinionn, agus a húan</span>
<lb n="1950"/><span>féin léi go Féil Cros; agus gach biseach i dtéid na</span>
<lb n="1951"/><span>ba téid an sochar (san bhiseach) cédna.</span></p>
<lb n="1952"/>
<lb n="1953"/><p><span>15.  Dá ngabhthur gaduighe nó fuagarthach nó neach</span>
<lb n="1954"/><span>eile ar fhuráilemh an tigherna, a rogha ball deisi ag lucht</span>
<lb n="1955"/><span>na gabhála; agus dá ngabhthur bráighe ar sluaigheadh</span>
<lb n="1956"/><span>agus a tabhairt i láimh na fírcheitheirne fána deisi is</span></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="1957"/><p><span>leó an deisi; agus dá ndeacha bráighe dhá deóin ní</span>
<lb n="1958"/><span>dhlighid ní dhi nó faghbhála; ceart sluaighidh le fuasgladh</span>
<lb n="1959"/><span>na brághad ag fear a gabhála; agus dá ndeachaidh is</span>
<lb n="1960"/><span>gnáth don tigherna an t-éudach agus an deisi ara mbí ór</span>
<lb n="1961"/><span>nó urmháille a mbeith gan chomhairemh aca; agus</span>
<lb n="1962"/><span>ní dhlighid na fírcheithearna faghbháil ar mhuintir an</span>
<lb n="1963"/><span>tighe acht ar an gcomhuightheach, acht muna n-abra an</span>
<lb n="1964"/><span>tigherna a lomarguin.  Dá ndéntur ceitherntus ar mhuintir</span>
<lb n="1965"/><span>mhic ríogh nó comharson ní dlighthear faghbhál orra;</span>
<lb n="1966"/><span>dá ligid an ghaoth re dorus an tighe do thoil an tigherna</span>
<lb n="1967"/><span>dlighidh biadh do chaithemh; dá dtí ba ón gciontach</span>
<lb n="1968"/><span>is cead dóibh mart d'ithe, agus muna dtí is cead</span>
<lb n="1969"/><span>dóibh caora.</span></p>
<lb n="1970"/>
<lb n="1971"/><p><span>16.  Ceart Uí Néill ar Mhuintir Dhoibhlín .i. fiche</span>
<lb n="1972"/><span>bairghen mhine san errach san leithcheathramhain,</span>
<lb n="1973"/><span>agus medar ime leis an mbairghin; agus ceithre ciséin</span>
<lb n="1974"/><span>bhracha san earrach, nó bairille, san leithcheathramhain,</span>
<lb n="1975"/><span>agus meadar ime san tseachtmhuin; ceithre pinginne</span>
<lb n="1976"/><span>d'airgiod Cásg insan leithbhliadhain ar Mhuinntir</span>
<lb n="1977"/><span>Dhoibhlín.</span></p>
<lb n="1978"/>
<lb n="1979"/><p><span>Dhíoladh gach rí agus gach taoiseach agus gach</span>
<lb n="1980"/><span>coimhightheach ar lucht tighe Uí Néill uile do réir</span>
<lb n="1981"/><span>seanghnáithe Cloinne Néill ó aimsir Dhomhnaill mhic</span>
<lb n="1982"/><span>Bhriain Chatha Dúin nó gur rígheadh Énrí mac Eoghain</span>
<lb n="1983"/><span>mic Néill Óig, mic Néill Mhóir, etc..  Rí rofhoirfe</span>
<lb n="1984"/><span>roifhírénta an rí sin, rí do bháitheadh brég agus</span>
<lb n="1985"/><span>aindligheadh, agus do chongbhadh ceart do thréunoibh</span>
<lb n="1986"/><span>agus do thruaghoibh; agus le linn an Énrí sin do ríoghadh</span>
<lb n="1987"/><span>do saoradh na heagluisi agus na cealla leis ó gach dochar</span>
<lb n="1988"/><span>dá raibh orra ríamh roimhe sin.</span></p>
<lb n="1989"/>
<lb n="1990"/><p><span>17.  Saoirsi ar bhuannacht bhuna ag Lucht tighe Uí</span>
<lb n="1991"/><span>Néill; agus ní fhuil saoirsi boinn bhí ag éanaicme 'na</span>
<lb n="1992"/><span>bhferann muna raibh líon an bhuinn bhí do dhaoinibh,</span>
<lb n="1993"/><span>agus d'iolmhaoinibh aca ó bhfuighthear éirghe amach.</span>
<lb n="1994"/><span>Agus dá mberar mairbhe nó fuadach i dtír do thíorthoibh</span>
<lb n="1995"/><span>Í Néill, chúig pinginne sa túaith do gheimhlibh i</span>
<lb n="1996"/><span>bhféugmais na túaithe asa ngluaister í.  Dá lentar do</span>
<lb n="1997"/><span>dhruim comharc nó éirghe amach nó togharma an airbhe</span>
<lb n="1998"/><span>ní fhuil lúach fastóidh uirre.</span>
<lb n="1999"/></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="2000"/><p><span>18.  Muinntir Chuinne agus Muinntir Ágáin ardmhaoir</span>
<lb n="2001"/><span>agus ardfheadhmonntoigh Í Néill i gCúigedh Uladh.</span>
<lb n="2002"/><span>Dhá dtrian an tsochair ag Muinntir Chuinne do bhrígh</span>
<lb n="2003"/><span>go raibhe dís díobh ag marbhadh MhegLachloinn san</span>
<lb n="2004"/><span>chath; agus trian ag Muintir Ágáin, óir ní raibh san</span>
<lb n="2005"/><span>láthair sin acht aon duine amháin díobh.  Dhá bha as</span>
<lb n="2006"/><span>an fhichid, madh thabhach madh thiodhlacadh,</span>
<lb n="2007"/><span>agus cúig pinginne as an mboin do dhéighe.</span></p>
<lb n="2008"/>
<lb n="2009"/><p><span>Tug Muircheartach (.i. rí Éirionn) mac Muireadhaigh,</span>
<lb n="2010"/><span>mic Eoghain mic Néill Naoighiallaigh i bhfleidh Dúin</span>
<lb n="2011"/><span>Tuirléim do Ó Chuinne mhearrdha mhac Oilealla mhic</span>
<lb n="2012"/><span>Eoghain mhic Néill Naoighiallaigh, agus dá shliocht 'na</span>
<lb n="2013"/><span>dhíaidh tosach guidhe agus fós a gcur 'na n-iodhlaicibh</span>
<lb n="2014"/><span>anngach ionadh iodhlaice bhíos ag ríghthibh Éirionn tar</span>
<lb n="2015"/><span>gach geiniolach eile dar geinedh ó Eoghan, do bhrígh</span>
<lb n="2016"/><span>gurab é an Cuinne sin do chúaidh i gcogadh na Mumhan</span>
<lb n="2017"/><span>ar son an ríogh réamhráidhte.</span></p>
<lb n="2018"/>
<lb n="2019"/><p><span>19.  Muintir Dhonnghaile marasgal Uí Néill; cuid as</span>
<lb n="2020"/><span>an dá fhichead dóibh.  Pinginn as cuid an fhir do chionn</span>
<lb n="2021"/><span>airbhe nó mothóg foslongphuirt; duine i dtaisbénadh</span>
<lb n="2022"/><span>uatha; cinn agus seicheadha aca an chédoidhche re</span>
<lb n="2023"/><span>haithearrach tuaithe; agus madh chongbháil dóibh</span>
<lb n="2024"/><span>maguairt is do Ó Mhaolchraoibhe as cóir na cinn agus</span>
<lb n="2025"/><span>na seicheadha.</span>
<lb n="2026"/></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="2027"/><p><span>GEINEALACH NA GCOLLADH.</span></p>
<lb n="2028"/>
<lb n="2029"/><p><span>1.  Agso craobhsgaoileadh agus geiniolach na gColladh:</span></p>
<lb n="2030"/>
<lb n="2031"/><p><span>Do geiniodh Art ó Chonn Chédchathach; do geiniodh</span>
<lb n="2032"/><span>Cormac ó Art; do geiniodh Cairbre ó Chormac; do</span>
<lb n="2033"/><span>geiniodh días mac ó Chairbre .i. Fiachaidh agus Eochaidh.</span>
<lb n="2034"/><span>Do ghabh Fiachaidh ríoghacht Éirionn, agus is uadha</span>
<lb n="2035"/><span>do geiniodh clanna Néill agus síol nDálaigh, agus mórán</span>
<lb n="2036"/><span>eile nach áirimhthear annso.  Eochaidh derbhráthair an</span>
<lb n="2037"/><span>ríogh rugadh triúr mac dhó sul rugadh éanmhac</span>
<lb n="2038"/><span>d'Fhiachaidh .i. na Trí Colla: Colla Uais .i. Colla ós a</span>
<lb n="2039"/><span>gcionn, Colla dhá Chríoch, agus Colla Meann.  Isiad so</span>
<lb n="2040"/><span>a n-anmann baiste: Cairioll, Colla Uais; Muireadhach,</span>
<lb n="2041"/><span>Colla dhá Chríoch; Aodh, Colla Meann.  Tug rí Éirionn</span>
<lb n="2042"/><span>.i. Fiachaidh áit a chloinne féin do chloinn a dhearbhráthar</span>
<lb n="2043"/><span>faoina láimh féin .i. macacht ríogh Éirionn, gabháil giall</span>
<lb n="2044"/><span>Éirionn, agus tabhach cíoschána daoine Éirionn do</span>
<lb n="2045"/><span>bheith maille riú an tráth do thoigeobhdaois amach.</span>
<lb n="2046"/><span>Oileach, inghean ríogh Alban máthair na gColladh.</span></p>
<lb n="2047"/>
<lb n="2048"/><p><span>2.  Aimsir oile 'na dhiaidh sin rugadh mac don rígh</span>
<lb n="2049"/><span>.i. d'Fhiachaidh, darbh ainm Muireadhach Tíreach.  Ar</span>
<lb n="2050"/><span>ndol don mhac soin i n-oirbheart agus i n-arrachtus do</span>
<lb n="2051"/><span>bhen an rí a gcóir féin dona Collaibh .i. macacht ríogh</span>
<lb n="2052"/><span>na hÉirionn, agus do chuir sé forgla Fher nÉirionn</span>
<lb n="2053"/><span>maille lena mhac .i. Muireadhach, agus tug sé ionadh na</span>
<lb n="2054"/><span>gColladh dhó.  Do ghabh éd agus aingidheacht na Collaidh</span>
<lb n="2055"/><span>fa gach ní dá dtug an rí dhóibh do bhúain díobh.</span></p>
<lb n="2056"/>
<lb n="2057"/><p><span>Isí comhairle do rinneadur cath d'fhógra ar an rígh.</span>
<lb n="2058"/><span>Do chuir an rí a dhraoi ar a chliathaibh fis (.i. Dubh Cumair)</span>
<lb n="2059"/><span>d'fhionnachtain cionnus a d'éireochadh dhó san gcath.</span>
<lb n="2060"/><span>Do foillsigheadh fios óna deeibh dá n-adhairthí san</span>
<lb n="2061"/><span>aimsirsin.  Táinic i gceann an ríogh, agus d'innis mur</span>
<lb n="2062"/><span>do taisbénadh dhó, agus isedh ro-ráidh:</span></p>
<lb n="2063"/>
<lb n="2064"/><p><span>"Do-chíthear dhamh, a airdrí, óm dheeibh dá</span></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="2065"/><p><span>ndeachtása san gcath go dtuitfe tú leis na Collaibh agus</span>
<lb n="2066"/><span>go mbiaidh an ríghe gud shíol id dhíaidh; nó dá n-oba</span>
<lb n="2067"/><span>tú an cath go ngeubha siadsan an ríghe, agus go mbiaidh</span>
<lb n="2068"/><span>a sliocht san ríghe ó sin amach."</span></p>
<lb n="2069"/>
<lb n="2070"/><p><span>"Máisedh," ar an rí, "ó tá an bás im chionnsa,</span>
<lb n="2071"/><span>agus i gcionn cháich uile, rachad dom mharbhadh san</span>
<lb n="2072"/><span>gcath, agus biaidh an ríghe 'gum shliocht im dhiaidh."</span></p>
<lb n="2073"/>
<lb n="2074"/><p><span>3.  Is annsin do chuaidh an rí san gcath, agus do</span>
<lb n="2075"/><span>marbhadh leis na Collaibh é.  Do ghabh Colla Uais</span>
<lb n="2076"/><span>ríoghacht Éirionn go cenn cheithre mbliadhan.  Dá</span>
<lb n="2077"/><span>éis sin do thionóil Muireadhach Tíreach .i. mac ríogh</span>
<lb n="2078"/><span>Éirionn a chairde féin agus a lucht gaoil seachnóin</span>
<lb n="2079"/><span>Éirenn, agus do chuir Colla Uais la foirneart a Teamhraigh.</span>
<lb n="2080"/><span>Do cuiredh é féin agus a bhráithre go hAlbuin, óir dob í</span>
<lb n="2081"/><span>inghen ríogh Alban a máthair amhuil adubhramar</span>
<lb n="2082"/><span>romhainn.  Do bhensad baile agus leth Alban amach,</span>
<lb n="2083"/><span>agus oilén Fionnlochlann le n-aburthur Insí Gall do</span>
<lb n="2084"/><span>réir mur atá ag croiniceacht i seinleabhruibh Éirionn</span>
<lb n="2085"/><span>agus Alban.</span></p>
<lb n="2086"/>
<lb n="2087"/><p><span>4.  Do ghabh Muireadhach mac Fiachaidh ríoghacht</span>
<lb n="2088"/><span>Éirionn.  Iarsin do chúaidh rí Éirionn agus a chóigeadhaigh</span>
<lb n="2089"/><span>i gcomhairle, Colla Uais do thabhairt chuca gona</span>
<lb n="2090"/><span>bhráithre agus a gcuid d'Éirinn do thabhairt dóibh ar na</span>
<lb n="2091"/><span>hadhbhraibh so .i. ar egla a gcogaidh a hAlbain i ndiaidh</span>
<lb n="2092"/><span>a ndúithche, agus Alba ar a gcomhairle féin do bhrígh</span>
<lb n="2093"/><span>a ngaoil agus a ngabháltuis innte; agus do chosnamh</span>
<lb n="2094"/><span>Éirionn dó i n-aghaidh fher nÉirionn agus coigríoch, óir</span>
<lb n="2095"/><span>do bhí an rí an tan sin gan chinedh gan aicme gan</span>
<lb n="2096"/><span>bhráithre acht iadsan amháin.  Tángadar na trí Colla</span>
<lb n="2097"/><span>go Temhraigh an tan sin le teachtaibh an ríogh; agus</span>
<lb n="2098"/><span>bhádur caoicís ar mhís i dTeamhraigh maraon ris.</span></p>
<lb n="2099"/>
<lb n="2100"/><p><span>5.  Is annsin do iarradar na Collaidh a gcuid d'Éirinn</span>
<lb n="2101"/><span>ar an rígh.  Isé fregra fuaradur ón rígh: gur</span>
<lb n="2102"/><span>mharbhadur Clanna Rudhraighe a seinnser .i. Conn</span>
<lb n="2103"/><span>Céadchathach, óir isé an Tiobroide sin do mharbh</span>
<lb n="2104"/><span>Conn Céadchathach, .i. rí Uladh; agus go raibh</span>
<lb n="2105"/><span>a euruic uadha; agus do iarr ar na Colluibh an éaruic</span></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="2106"/><p><span>d'fhagháil, nó cath do thabhairt ar a shon.  Dob ionann</span>
<lb n="2107"/><span>leosan agus an cúigedh d'fhagháil ced cogaidh do thabhairt</span>
<lb n="2108"/><span>dáibh.</span></p>
<lb n="2109"/>
<lb n="2110"/><p><span>Is annsin do thionóladar na Collaidh a lucht rúin</span>
<lb n="2111"/><span>agus gaoíl agus tuarustail ar feadh Éirionn, agus tugadar</span>
<lb n="2112"/><span>aghaidh ar Ulltachaibh lena sochraidibh féin gan</span>
<lb n="2113"/><span>chongnamh fher nAlban.  Isé fa cóigedhach i nUlltoibh</span>
<lb n="2114"/><span>an tan sin Ferghus Fogha do Chlannaibh Rudhraighe.</span>
<lb n="2115"/><span>Adeir an chroinic go dtugadur na trí Colla seacht gcatha</span>
<lb n="2116"/><span>re seacht laethibh i ndiaidh a chéile d'Ultachaibh,</span>
<lb n="2117"/><span>agus gur marbhadh Ferghus, rí Uladh, san chath</span>
<lb n="2118"/><span>dhéighenach leo, .i. cath Achaidh Leithdheirg don taobh</span>
<lb n="2119"/><span>abhus do Ghleann Righe.  Do rinnedur tórainn Glenna</span>
<lb n="2120"/><span>Righe ón Iubhar anuas ettorra agus Clanna Rudhraighe,</span>
<lb n="2121"/><span>agus nír fhilledur Clanna Rudhraighe anunn ó sin ale.</span></p>
<lb n="2122"/>
<lb n="2123"/><p><span>6.  Do chuir Rí Éirionn .i. Muireadhach Tíreach gairm</span>
<lb n="2124"/><span>ar chloinn Eachach Duibhléin, .i. na Collaidh, agus</span>
<lb n="2125"/><span>tugadh go Temhraigh iad.  Tug saoirsi agus sochar</span>
<lb n="2126"/><span>dháibh féin agus dá n-oighreadhaibh go síorraidhe, agus</span>
<lb n="2127"/><span>do mhaith marbhadh a athar dóibh ar a gcongnamh leis</span>
<lb n="2128"/><span>ó sin amach.  Tug an oiread so do dhúthaigh dhóibh os</span>
<lb n="2129"/><span>cionn a ngabháltuis féin i nUltaibh, .i. triocha céd anngach</span>
<lb n="2130"/><span>cóigedh oile d'Éirinn, agus baile anngach triocha céd,</span>
<lb n="2131"/><span>agus garrgha anngach baile.</span></p>
<lb n="2132"/>
<lb n="2133"/><p><span>Agso cuid eile dona sochraibh fuaradur: coimhéirghe</span>
<lb n="2134"/><span>rempa ar fheroibh Éirionn i n-aonach agus i n-oireachtus</span>
<lb n="2135"/><span>acht rí Éirionn féin, agus gan iad d'éirghe ria gcách; trian</span>
<lb n="2136"/><span>édála i gcuantoibh long dhóibh; tús dighe, tús leabtha</span>
<lb n="2137"/><span>agus ionnalta ar mhaithibh Éirionn i dTigh Miodhchuarta</span>
<lb n="2138"/><span>aca; coinnmheadh dhá ndaoinibh ar fheroibh Éirionn an</span>
<lb n="2139"/><span>fad do bheidís gan bhuannacht d'fhagháil; gan euruic</span>
<lb n="2140"/><span>fola dhol uatha; coimhéd giall Éirionn aca; gibé do </span>
<lb n="2141"/><span>rachadh ar a n-ionchaibh comairce go ceann bliadhna</span>
<lb n="2142"/><span>aige; gach arm nochtar i n-aonach nó i n-oireachtus do</span>
<lb n="2143"/><span>bheith aca.  Ní raibh ag rígh Éirionn acht bráighde</span>
<lb n="2144"/><span>ar bhráighde uatha; leathghuala ríogh Éirionn do</span>
<lb n="2145"/><span>rígh shleachta na gColladh, agus fad a láimhe agus a</span>
<lb n="2146"/><span>lainne d'fholmhughadh eidir é agus cách; coinnmheadh</span></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="2147"/><p><span>eachraidh ó shamhain go bealtuine.  Dá mbeantaoi</span>
<lb n="2148"/><span>creach 'na ndiaidh dhíobh agus iad ar sluaghadh ríogh</span>
<lb n="2149"/><span>Éirionn sé ba san mboin dóibh uadha.  Bó ar fhichid</span>
<lb n="2150"/><span>tuarusdul gach aoin dá maithibh ó rígh Éirionn ar</span>
<lb n="2151"/><span>sluaigheadh; triocha colg, triocha slegh, triocha brat ó</span>
<lb n="2152"/><span>rígh Éirionn do rígh shleachta na gColladh iar bhfilleadh</span>
<lb n="2153"/><span>do shluaigheadh; agus dá mbeidís géill uatha ag rígh</span>
<lb n="2154"/><span>Éirionn ní bhiadh do chuibhreach orra acht slabhraidh</span>
<lb n="2155"/><span>óir, nó a mbeith fa réir i gcuidechta ríogh Éirionn, óir</span>
<lb n="2156"/><span>as uime aderar Óirghialla riu do bhrígh gur ór ba glasaibh</span>
<lb n="2157"/><span>dá ngiallaibh.  Agsin a sochair maille re sochroibh oile</span>
<lb n="2158"/><span>nach áirimhthear sonn.  Isiad na ceithre haibhne as</span>
<lb n="2159"/><span>uaisle i nUltoibh tórainn fhearainn Chlanna na gColladh</span>
<lb n="2160"/><span>.i. Bóinn, Banna, an Éirne, an Fhionn.</span></p>
<lb n="2161"/>
<lb n="2162"/><p><span>7.  Iomthúsa Colla Uais nírbh fhiú leis fuireach i</span>
<lb n="2163"/><span>nÉirinn ar a chuid dona sochroibh ná don dúthaigh</span>
<lb n="2164"/><span>adubhramar, ó do bhí ríoghacht Éirionn aige féin roimhe</span>
<lb n="2165"/><span>sin; fágbhas a fherann agus na sochair sin aga bhráithribh.</span>
<lb n="2166"/><span>Dála Cholla Uais anuis i mbun a ghabháltuis féin</span>
<lb n="2167"/><span>i nAlbuin, agus i bhFionnlochlonnaibh ó sin ale, agus a</span>
<lb n="2168"/><span>ngabhluigheann uadha, acht ar fhill go hÉirinn díobh</span>
<lb n="2169"/><span>i mbun a ndúthchasa.</span></p>
<lb n="2170"/>
<lb n="2171"/><p><span>8.  Isé seo craobhsgaoileadh sleachta ríogh Éirionn</span>
<lb n="2172"/><span>.i. Colla Uais: .i. Clann Domhnaill i nÉirinn agus i</span>
<lb n="2173"/><span>nAlbuin, agus a ngabhluigheann uatha, mur atáid Clann</span>
<lb n="2174"/><span>Eoin Ard na Murchadh, agus Clann Raghnaill san</span>
<lb n="2175"/><span>Oirear Thuaidh, agus Mac Dubhghaill Lathairn, agus</span>
<lb n="2176"/><span>Clann Alasdruinn i nÉirinn agus i nAlbuin, agus mórán</span>
<lb n="2177"/><span>do mhaithibh nach áirimhthear sonn.  Agus is do</span>
<lb n="2178"/><span>shliocht Colla Uais mur an gcéadna Clann tSíthe na</span>
<lb n="2179"/><span>Mumhan.</span></p>
<lb n="2180"/>
<lb n="2181"/><p><span>9.  Isiad so sliocht Colla dá Chríoch .i. dearbhráthair</span>
<lb n="2182"/><span>Colla Uais: .i. Mag Mathghamhna agus MagUidhir,</span>
<lb n="2183"/><span>Ó Ceallaigh Uí Maine, Ó hAnnluain agus mórán oile</span>
<lb n="2184"/><span>nach áirimhther annso.  Agus ní fhaghann croiniceil</span>
<lb n="2185"/><span>sliocht ar Cholla Meann.  Ionnarba Chloinne Rudhraighe,</span>
<lb n="2186"/><span>agus marbhadh Ferghusa Fogha, Anno Domini 338.</span>
<lb n="2187"/></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="2188"/><p><span>10.  Geiniolach Mic Domhnuill ó Cholla Uais anuas</span>
<lb n="2189"/><span>annso:</span></p>
<lb n="2190"/>
<lb n="2191"/><p><span>Do geiniodh Eochaidh ó Cholla Uais.</span>
<lb n="2192"/><span>Do geiniodh Carrthunn ó Eochaidh.</span>
<lb n="2193"/><span>Do geiniodh Earc ó Charrthonn.</span>
<lb n="2194"/><span>Do geiniodh Muine ó Earc.</span>
<lb n="2195"/><span>Do geiniodh Niallghus ó Mhuine.</span>
<lb n="2196"/><span>Do geiniodh Gofraidh ó Niallghus.</span>
<lb n="2197"/><span>Do geiniodh Merga ó Ghofraidh.</span>
<lb n="2198"/><span>Do geiniodh Suibhne ó Mhearga.</span>
<lb n="2199"/><span>Do geiniodh Solumh ó Shuibhne.</span>
<lb n="2200"/><span>Do geiniodh Giolla Adhamhnáin ó Sholumh.</span>
<lb n="2201"/><span>Do geiniodh Giolla Brighde ó Ghiolla Adhamhnáin.</span>
<lb n="2202"/><span>Do geiniodh Samhairle ó Ghiolla Brighde.</span>
<lb n="2203"/><span>Do geiniodh Raghnall ó Shomhairle.</span>
<lb n="2204"/><span>Do geiniodh Domhnall ó Raghnall.</span>
<lb n="2205"/><span>Ón Domhnall sin sloinnter Clann Domhnaill.</span>
<lb n="2206"/><span>Do geiniodh Aonghus Mór ó Dhomhnall.</span>
<lb n="2207"/><span>Do geiniodh Aonghus Óg ó Aonghus Mhór.</span>
<lb n="2208"/><span>Do geiniodh Eoin ó Aonghus Óg.</span>
<lb n="2209"/><span>Áine, inghean Uí Chatháin, máthair Eoin.</span></p>
<lb n="2210"/>
<lb n="2211"/><p><span>Do geiniodh triúr mac ó Eóin .i. Domhnall a hÍle,</span>
<lb n="2212"/><span>Eóin agus Alasdronn. Mairgrég inghen ríogh Alban .i.</span>
<lb n="2213"/><span>Roiberd, an chédrí do Stiobhardchaibh, máthair an trír</span>
<lb n="2214"/><span>sin; agus inghen King Roiberd Brius máthair an Roiberd</span>
<lb n="2215"/><span>sin.</span></p>
<lb n="2216"/>
<lb n="2217"/><p><span>Isí fa ben don Domhnall sin .i. Mac Domhnuill,</span>
<lb n="2218"/><span>seinnsior na cloinne .i. Máiri Leisly, inghen Iarla Rois,</span>
<lb n="2219"/><span>agus is léi táinic iarlacht Rois go Cloinn Domhnuill.</span>
<lb n="2220"/><span>Agus isí fa ben d'Eoin, an mac tánuiste .i. Máire Biséd</span>
<lb n="2221"/><span>.i. fuil ghréagach táinic isteach le gabháltus Uilliam</span>
<lb n="2222"/><span>Cúncur; agus is leis an mnaoi sin tángadur secht</span>
<lb n="2223"/><span>dtuatha na nGlinneadh darab ainm Dál Riada go Cloinn</span>
<lb n="2224"/><span>nDomhnuill.  Is dona secht dtuathaibh sin an t-oilén</span>
<lb n="2225"/><span>dana hainm Rachluinn.  Fuair Mac Domhnaill .i.</span>
<lb n="2226"/><span>Domhnall a hÍle, agus Eoin a dherbhráthair, .i. dá mhac</span>
<lb n="2227"/><span>Eoin mheic Aonghusa Óig agus inghine ríogh Alban,</span>
<lb n="2228"/><span>bás i n-aoinbhliadhain, agus is leis an dís bansa, .i.</span>
<lb n="2229"/><span>Máire Leisly inghean Iarla Rois agus Máire Biséd</span></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="2230"/><p><span>inghion mic Eoin Biséd táinic iarlacht Rois i nAlbain</span>
<lb n="2231"/><span>agus Dál Riada i nÉirinn, .i. na Glinne, dochum Cloinne</span>
<lb n="2232"/><span>Domhnaill.  Sé bliadhna dég agus naoi bhfichid ó</span>
<lb n="2233"/><span>bhás Domhnaill agus Eóin gusan aimsir seo, 1618.  Agus</span>
<lb n="2234"/><span>atáid na Glinne ag Cloinn nDomhnaill ó sin ale.</span></p>
<lb n="2235"/>
<lb n="2236"/><p><span>Do geiniodh an tEóin adubhrumur ó Eóin mac</span>
<lb n="2237"/><span>Aonghusa agus ó inghin ríogh Alban.</span></p>
<lb n="2238"/>
<lb n="2239"/><p><span>Do geiniodh Domhnall Ballach ó Eoin, agus Máire</span>
<lb n="2240"/><span>Biséd a mháthair.  Oighre na nGlinneadh an Domhnall</span>
<lb n="2241"/><span>sin, maille rena chuid d'Albuin agus d'Insibh Gall.</span></p>
<lb n="2242"/>
<lb n="2243"/><p><span>Do geiniodh Eóin ó Dhomhnall Bhallach.  Siubhán</span>
<lb n="2244"/><span>inghean Í Dhomhnaill a mháthair.</span></p>
<lb n="2245"/>
<lb n="2246"/><p><span>Do geineadh Alasdronn ó Eóin Chathánach .i. Mac</span>
<lb n="2247"/><span>Domhnuill Inse Gall, agus tíortha iomadamhla oile</span>
<lb n="2248"/><span>do mhóirthír Alban.  Síle, inghean Mhic an tSabhuisigh</span>
<lb n="2249"/><span>a mháthair.</span></p>
<lb n="2250"/>
<lb n="2251"/><p><span>Do geiniodh Samhairle ó Alasdronn, .i. Tigherna an</span>
<lb n="2252"/><span>Rúta agus na nGlinneadh, agus dúitche eile i nAlbuin.</span>
<lb n="2253"/><span>Caiterfhíona, inghean Tigherna Ard na Murchadh</span>
<lb n="2254"/><span>máthair Shamhairle.</span></p>
<lb n="2255"/>
<lb n="2256"/><p><span>Do geineadh cethrar mac ón tSamhairle sin: Alasdrom,</span>
<lb n="2257"/><span>Sir Seumus, Sir Raghnall dar goireadh Vícont Dúin Libhse</span>
<lb n="2258"/><span>agus Iarla Aontruma do láthair King Seumus do thoil</span>
<lb n="2259"/><span>Chomhairle Saxan, do láthair an seiseadh Seumus rí</span>
<lb n="2260"/><span>Saxan, Alban agus na hÉirionn.  Aonghus (an) mac dob</span>
<lb n="2261"/><span>óige don cheathrar mac sin.  Máire, inghean Chuinn Uí</span>
<lb n="2262"/><span>Néill dar goireadh Ó Néill i nÉirinn, agus Iarla Thíre</span>
<lb n="2263"/><span>hEoghain i Londoin do láthair an ochtmhadh King</span>
<lb n="2264"/><span>Hainrí, rí Saxan, máthair an cheathrar mac sin</span>
<lb n="2265"/><span>adubhrumur.</span></p>
<lb n="2266"/>
<lb n="2267"/><p><span>Eilís, inghion Aodha Uí Néill, dar goireadh Iarla Thíre</span>
<lb n="2268"/><span>hEoghain do láthair bainríoghna Saxan, .i. Isibél, inghean</span>
<lb n="2269"/><span>Ching Henrí, agus dar goireadh Ó Néill i nÉirinn ben an</span>
<lb n="2270"/><span>iarla sin Aontruma .i. Raghnall Mac corrigenda Domhnuill.</span></p>
<lb n="2271"/>
<lb n="2272"/><p><span>Raghnall Óg mac Ragnaill .i. Marques Aontruma;</span>
<lb n="2273"/><span>agus Eilís inghion Aodha Uí Néill a mháthair; agus</span>
<lb n="2274"/><span>Róisi inghion Sir Hainri Uí Néill .i. Tighearna</span>
<lb n="2275"/><span>Clanaodhbhuidhe bean an mharques sin.  Finis.</span>
<lb n="2276"/></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="2277"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2278"/><span>ANNÁLA.</span></p>
<lb n="2279"/>
<lb n="2280"/><p><span>1.  Tríochad ceathrachad seasgad sé céd,</span>
<lb n="2281"/><span>triocha bliadhain is ní brég,</span>
<lb n="2282"/><span>ó bhreith Chríost san Bheithil bhinn</span>
<lb n="2283"/><span>go cath Mhuighe Rath i nÉirinn.</span></p>
<lb n="2284"/>
<lb n="2285"/><p><span>Cath Craoibhe Tulcha.</span>
<lb n="2286"/><span>2.  Ceithre bliadhna gan mhearbhall</span>
<lb n="2287"/><span>ar mhile, fa mór tuirsi,</span>
<lb n="2288"/><span>ó ghein Chríost gan éra</span>
<lb n="2289"/><span>go cath Chraoibhe Tulcha.  1004.</span></p>
<lb n="2290"/>
<lb n="2291"/><p><span>Cath Chlúana Tarbh, 1014.</span>
<lb n="2292"/><span>3.  Ceithre bliadhna dhúinn ar dheich</span>
<lb n="2293"/><span>ar gcur míle bliadhan ar leith</span>
<lb n="2294"/><span>ó ghein Dé, ní fáth bréige,</span>
<lb n="2295"/><span>go bás Bhriain mhic Ceinnéide.</span></p>
<lb n="2296"/>
<lb n="2297"/><p><span>Bél Átha Buidhe, 1598.</span>
<lb n="2298"/><span>4.  Nóchad dá cheathair nach tim,</span>
<lb n="2299"/><span>míle is cúig céd grinn beacht</span>
<lb n="2300"/><span>go bás mheic Seaáin mhic Aodha,</span>
<lb n="2301"/><span>Maolmórdha nár chlaon a cheart.</span></p>
<lb n="2302"/>
<lb n="2303"/><p><span>5. Seaán an Díomais do mharbhadh, Anno 1567.</span>
<lb n="2304"/><span>Seacht mbliadhna seascad 's cúig céd</span>
<lb n="2305"/><span>agus míle, mór an béd,</span>
<lb n="2306"/><span>ó bhás Seaáin, saoirmheic Cuinn,</span>
<lb n="2307"/><span>go toidheacht Chríost i gcoluinn.</span>
<lb n="2308"/></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="2309"/><p><span>6.  Aodh Buidhe, mac Briain Ballaigh, 1180:</span>
<lb n="2310"/><span>Ceithre fichid, fécha soin,</span>
<lb n="2311"/><span>míle agus céd do bhlíadhnoibh</span>
<lb n="2312"/><span>ó ghein Dé go hAodh mBuidhe,</span>
<lb n="2313"/><span>dá mbé aon dá fhiafraighe.</span></p>
<lb n="2314"/>
<lb n="2315"/><p><span>7. Aodh, mac Féilim, 1582:</span>
<lb n="2316"/><span>Ceithre fichid, cúig céd dég</span>
<lb n="2317"/><span>is dá bhlíadhain mac Mairgrég,</span>
<lb n="2318"/><span>ceithre míosa, 's a mbeith beacht,</span>
<lb n="2319"/><span>ó bhreith Íosa go a imtheacht.</span></p>
<lb n="2320"/>
<lb n="2321"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="2322"/><span>8.  Brian mac Féilim, 1573.</span>
<lb n="2323"/><span>.i. Tigherna Chlanna Aodha Buidhe.</span></p>
<lb n="2324"/>
<lb n="2325"/><p><span>9.  Aodh Óg, mac Aodha, mheic Féilim, trí</span>
<lb n="2326"/><span>bliadhna d'éis a athar; 1585.</span></p>
<lb n="2327"/>
<lb n="2328"/><p><span>10.  Niall mac Bríain mhic Féilim, 159( ).</span></p>
<lb n="2329"/>
<lb n="2330"/><p><span>11.  Niall mac Aodha mhic Féilim, 1600.</span></p>
<lb n="2331"/>
<lb n="2332"/><p><span>12.  Aodh Óg, mac Cuinn, um Fhéil Pádruic, 1614.</span></p>
<lb n="2333"/>
<lb n="2334"/><p><span>13.  Seaán, mac Bríain, mic Féilim, 1617.</span>
<lb n="2335"/><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2336"/><span>Seacht mbliadhna dég, fáth fíre</span>
<lb n="2337"/><span>is sé chéd le cois mhíle</span>
<lb n="2338"/><span>ó theacht Dé le deighbhreith dílis</span>
<lb n="2339"/><span>go bás (mic) Bhríain triath na tíre.</span></p>
<lb n="2340"/>
<lb n="2341"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="2342"/><span>14.  Conn, mhac Néill, mhic Bhriain Fhoghartaigh</span>
<lb n="2343"/><span>d'fhagháil bháis, 1619.</span></p>
<lb n="2344"/>
<lb n="2345"/><p><span>15.  Seaán Óg Ó Néill, mac Seaáin, mhic Bhriain, lá</span>
<lb n="2346"/><span>Rónáin, 1618.</span></p>
<lb n="2347"/>
<lb n="2348"/><p><span>16.  Niall mhac Aodha mhic Muirchertaigh, 1618.</span>
<lb n="2349"/></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="2350"/><p><span>17.  Conn na mórghlac Ó Néill, 1637.</span></p>
<lb n="2351"/>
<lb n="2352"/><p><span>18.  Niall Óg, mac Néill, mheic Aodha, ultimo Martii,</span>
<lb n="2353"/><span>1628.</span></p>
<lb n="2354"/>
<lb n="2355"/><p><span>19.  Sir Henrí, mac Seaáin, 8 Septembris, 1638.</span></p>
<lb n="2356"/>
<lb n="2357"/><p><span>20.  Aodh Meirgeach mac Néill, mic Aodha, = Sir</span>
<lb n="2358"/><span>Henrí mac Néill Óig, 29 Nov., 1671.</span></p>
<lb n="2359"/>
<lb n="2360"/><p><span>21.  Art Óg mhac Seaáin mic Briain, 25 March, 1677.</span></p>
<lb n="2361"/>
<lb n="2362"/><p><span>22.  Feilim Dubh mac Seaáin, in June 1676.</span>
<lb n="2363"/><span>Brian mhac Féilim Dhuibh a mhac.</span></p>
<lb n="2364"/>
<lb n="2365"/><p><span>23.  Seaán, mac Airt Óig, mic Seaáin, 3 July, 1687.</span></p>
<lb n="2366"/>
<lb n="2367"/><p><span>24.  Conn Óg mac Cuinn do mharbhadh i gCluain Eis,</span>
<lb n="2368"/><span>13 June, 1643:</span></p>
<lb n="2369"/>
<lb n="2370"/><p><span>Bzzzzz1643 17L</span>
<lb n="2371"/><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2372"/><span>Aois Mhic Dé dá ríomh rachad:</span>
<lb n="2373"/><span>trí cheirtbhliadhna is ceathrachad,</span>
<lb n="2374"/><span>míle is sé chéd druim ar druim,</span>
<lb n="2375"/><span>go hég Cuinn isé a bhfaghuim.</span></p>
<lb n="2376"/>
<lb n="2377"/><p><span>25.  Domhnall Ó Néill mac Cuinn in Octobris 23, 1664.</span>
<lb n="2378"/><span>Bzzzzz1664 17L</span>
<lb n="2379"/><span>Mile ó thoigheacht Chríost tré ar gcoir</span>
<lb n="2380"/><span>seascad sé chéad 's an ceathoir,</span>
<lb n="2381"/><span>och ar ndoghruing cás ó gCuinn,</span>
<lb n="2382"/><span>go bás Domhnaill mar dhearbhuim.</span></p>
<lb n="2383"/>
<lb n="2384"/><p><span>26.  Féilim Ó Néill mhac Tuathail do mharbhadh san</span>
<lb n="2385"/><span>Sgairbh Sholuis, 22 June, 1650.</span>
<lb n="2386"/><span>Bzzzzz1650 17L</span>
<lb n="2387"/><span>Sé chéd dég is caogad corr</span>
<lb n="2388"/><span>aois Mhic Dé, cuntas cothrom,</span>
<lb n="2389"/><span>lór d'Éirinn dá cur tar céill,</span>
<lb n="2390"/><span>go dul d'Fhéilim Ó Úirnéill.</span>
<lb n="2391"/></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="2392"/><p><span>Bzzzzz1600 17T</span>
<lb n="2393"/><span>TRUAGH M'AISTER GO HARD SRATHA.</span></p>
<lb n="2394"/>
<lb n="2395"/><p><span>1.  Truagh m'aister go hArd Sratha,</span>
<lb n="2396"/><span>mo thoisg is dáil deaghratha;</span>
<lb n="2397"/><span>ar son nach eusguidh uaidh inn,</span>
<lb n="2398"/><span>a fheuchuin uaim ní fhuilngim.</span></p>
<lb n="2399"/>
<lb n="2400"/><p><span>5.  I nArd Sratha na sruth nglan</span>
<lb n="2401"/><span>atá uaimse 'na aonar</span>
<lb n="2402"/><span>drong bhíos i gcoimhne ar gcumhadh,</span>
<lb n="2403"/><span>dream rér doilghe dealughadh.</span></p>
<lb n="2404"/>
<lb n="2405"/><p><span>9.  Dol ar cuairt 'na gcenn soin</span>
<lb n="2406"/><span>go leabaidh Easbuig Eoghoin</span>
<lb n="2407"/><span>ca slighe dhúnn as deacra?</span>
<lb n="2408"/><span>rún mo chridhe an chuidechta.</span></p>
<lb n="2409"/>
<lb n="2410"/><p><span>13.  Uch, ní fhaicim m'aos cumhtha</span>
<lb n="2411"/><span>'sní clos linn a labhartha;</span>
<lb n="2412"/><span>doiligh ar gcuairtne 'na gceann,</span>
<lb n="2413"/><span>dá uaithne oinigh Éireann.</span></p>
<lb n="2414"/>
<lb n="2415"/><p><span>17.  Toirrdhealbhach nár ob iomghuin</span>
<lb n="2416"/><span>is Art óg, mac Toirrdhealbhuigh,</span>
<lb n="2417"/><span>móide ar léinne leth ar leath,</span>
<lb n="2418"/><span>a mbeith le chéile i gcuibhreach.</span></p>
<lb n="2419"/>
<lb n="2420"/><p><span>21.  Ba meinic mé go meanmnach</span>
<lb n="2421"/><span>ag Art óg 'sag Toirrdhealbhach,</span>
<lb n="2422"/><span>mo bharr moirne ag duine dhíobh</span>
<lb n="2423"/><span>ag luighe oirne d'imshníomh.</span>
<lb n="2424"/></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="2425"/><p><span>25.  Do bhí am nár saoileadh sin</span>
<lb n="2426"/><span>a mbeith mur táid uair éigin,</span>
<lb n="2427"/><span>laoich do chuartoigh an tír thall,</span>
<lb n="2428"/><span>i n-uamhoibh criadh go cumhang.</span></p>
<lb n="2429"/>
<lb n="2430"/><p><span>29.  Adhbhar maoithe le meanmain</span>
<lb n="2431"/><span>díoth Airt, easbhuidh Toirrdhealbhaigh,</span>
<lb n="2432"/><span>mur (a) táid ag snoighe ar súl</span>
<lb n="2433"/><span>(is) báidh mo chroidhe ar gclaochlúdh.</span></p>
<lb n="2434"/>
<lb n="2435"/><p><span>33.  Bás Toirrdhealbhaigh is ég Airt</span>
<lb n="2436"/><span>tug Éire gan fhear tochmhairc;</span>
<lb n="2437"/><span>bheith dhí gan oighre gan fhear,</span>
<lb n="2438"/><span>ca ní as doilghe fá dheireadh?</span></p>
<lb n="2439"/>
<lb n="2440"/><p><span>37.  Briseadh croidhe, clódh menman,</span>
<lb n="2441"/><span>fáth bróin, dosgadh doimheanman,</span>
<lb n="2442"/><span>ég an oighre 'san athar</span>
<lb n="2443"/><span>tréud rér doilghe dealachadh.</span></p>
<lb n="2444"/>
<lb n="2445"/><p><span>41.  Tuar maoithe, mana doghra,</span>
<lb n="2446"/><span>caomhthoigh an aois ealadhna,</span>
<lb n="2447"/><span>beith dháibh 'na loighe ar gach leath</span>
<lb n="2448"/><span>láimh reroile go huaigneach.</span></p>
<lb n="2449"/>
<lb n="2450"/><p><span>45.  Cupla seabhac Síthe Truim</span>
<lb n="2451"/><span>do chleacht mé, móide ar ndoghruing;</span>
<lb n="2452"/><span>mairg do chealg caidreamh na bhfer</span>
<lb n="2453"/><span>do shearg m'aigneadh ós íseal.</span></p>
<lb n="2454"/>
<lb n="2455"/><p><span>49.  Truagh liomsa i leabthoibh cumhga</span>
<lb n="2456"/><span>ríoghradh nach úair easumhla:</span>
<lb n="2457"/><span>dhá mhúr dhaingne chlann gCobhthaigh,</span>
<lb n="2458"/><span>dhá chrann fhailme d'Eoghanchoibh.</span>
<lb n="2459"/></p>
</div>
<pb n="113"/>
<div><lb n="2460"/><p><span>53.  Dhá churaidh do chongbhadh síoth,</span>
<lb n="2461"/><span>dhá chuartuightheóir na gcoigcríoch</span>
<lb n="2462"/><span>tairic sgarthoin na ríogh rinn</span>
<lb n="2463"/><span>dha bhríogh do arthoigh m'inntinn.</span></p>
<lb n="2464"/>
<lb n="2465"/><p><span>57.  Dá líg lóghmhura Leithe Cuinn,</span>
<lb n="2466"/><span>leannáin dhísle Dhúin Genuinn,</span>
<lb n="2467"/><span>'siad araon as chrádh croidhe,</span>
<lb n="2468"/><span>lán gach aon dá n-eolchoire.</span></p>
<lb n="2469"/>
<lb n="2470"/><p><span>61.  Mana truaighe mur táid sin,</span>
<lb n="2471"/><span>dhá inneoin an uird ghaisgidh,</span>
<lb n="2472"/><span>re taobh aroile san úir;</span>
<lb n="2473"/><span>a loighe araon ní hiontnúidh.</span></p>
<lb n="2474"/>
<lb n="2475"/><p><span>65.  Días rér sgaoileadh tech Temhrach</span>
<lb n="2476"/><span>Art 'sa athair Toirrdhealbhach,</span>
<lb n="2477"/><span>Toirrdhealbhach 'sa oighre Art -</span>
<lb n="2478"/><span>foirne ón hoirbhearnach m'amharc.</span></p>
<lb n="2479"/>
<lb n="2480"/><p><span>69.  Bás Toirrdhealbhaigh is Airt óig</span>
<lb n="2481"/><span>mór dtír dá dtéid i n-urchóid,</span>
<lb n="2482"/><span>díth na bhfersoin ar fád Fhloinn</span>
<lb n="2483"/><span>mur tád 'na n-easbhaidh oroinn.</span></p>
<lb n="2484"/>
<lb n="2485"/><p><span>73.  Ní hé araon a n-oidhidh féin</span>
<lb n="2486"/><span>táinig dhóibh, díochra an oilbhéim,</span>
<lb n="2487"/><span>doiligh ar ndáil ceann i gceann,</span>
<lb n="2488"/><span>acht oidhidh cháigh go coitchenn.</span></p>
<lb n="2489"/>
<lb n="2490"/><p><span>77.  Cia bhus rí i nEamhain iobhraigh</span>
<lb n="2491"/><span>tar éis Airt mhic Thoirrdhealbhaigh?</span>
<lb n="2492"/><span>cia dán cnesta táth Temhrach,</span>
<lb n="2493"/><span>ó'n tráth teasta Toirrdhealbhach?</span>
<lb n="2494"/></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="2495"/><p><span>81.  Art mac Uí Néill is O Néill</span>
<lb n="2496"/><span>dá gcuimhnighinn cuid dá gcaithréim</span>
<lb n="2497"/><span>ní fhuighinn áit gan fhoghal</span>
<lb n="2498"/><span>cáit i n-uighinn m'anaghal?</span></p>
<lb n="2499"/>
<lb n="2500"/><p><span>85.  Ní fhuil iath nár airgsead soin</span>
<lb n="2501"/><span>ó shruibh Bruin go Beinn Éadoir,</span>
<lb n="2502"/><span>ná ó Bhóinn go hAird Uladh;</span>
<lb n="2503"/><span>mairg dán cóir a gcuimhniughadh.</span></p>
<lb n="2504"/>
<lb n="2505"/><p><span>89.  Go logha Dia a ndernsad dóibh,</span>
<lb n="2506"/><span>a mbeith mur táid is tuar dubróin;</span>
<lb n="2507"/><span>do shlógh Eamhna budh hegoil,</span>
<lb n="2508"/><span>mór mberna do bhriseadair.</span></p>
<lb n="2509"/>
<lb n="2510"/><p><span>93.  Ríoghradh an uaignis annoimh</span>
<lb n="2511"/><span>beannacht uaim re (a) n-anmannaibh,</span>
<lb n="2512"/><span>re taobh aroile san uaigh</span>
<lb n="2513"/><span>'na loighe araon is rothruagh.</span>
<lb n="2514"/></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="2515"/><p><span>Bzzzzz1680ls 17D</span>
<lb n="2516"/><span>Uzzzzz0055</span></p>
<lb n="2517"/>
<lb n="2518"/><p><span>MÓR ÓS GACH BÉD BÁS AN RÍOGH.</span></p>
<lb n="2519"/>
<lb n="2520"/><p><span>1.  Mór ós gach béd bás an ríogh</span>
<lb n="2521"/><span>Muirchertach do líon gach learg,</span>
<lb n="2522"/><span>mac Earca fa hadhbhal nós,</span>
<lb n="2523"/><span>meinic do bhronnadh ór dearg.</span></p>
<lb n="2524"/>
<lb n="2525"/><p><span>5.  A leithéid don ríoghraidh riamh</span>
<lb n="2526"/><span>nochar ghein ó Niall anall,</span>
<lb n="2527"/><span>giolla gasta na ngruadh nglan,</span>
<lb n="2528"/><span>fa buidheach dhe brain is baidhbh.</span></p>
<lb n="2529"/>
<lb n="2530"/><p><span>9.  Deirge 'ná fuil laoigh a ghruaidh</span>
<lb n="2531"/><span>is a leith fa snuadh don ghéis;</span>
<lb n="2532"/><span>guirme 'ná an t-oighreadh a rosg,</span>
<lb n="2533"/><span>gile a chorp 'ná sneachta ar sléibh.</span></p>
<lb n="2534"/>
<lb n="2535"/><p><span>13.  Deich dtroighthe fichead go fíor</span>
<lb n="2536"/><span>iseadh  do bhíodh ina fhod;</span>
<lb n="2537"/><span>geall ón ghile ag dath a dhéd,</span>
<lb n="2538"/><span>binne a bhél 'ná fosgadh crot.</span></p>
<lb n="2539"/>
<lb n="2540"/><p><span>17.  Bile tórann chloinne Néill,</span>
<lb n="2541"/><span>eo Rosa gan druim re dáimh,</span>
<lb n="2542"/><span>d'fhine orghuill chloinne Néill</span>
<lb n="2543"/><span>Muirchertach ar nár léir tlás.</span>
<lb n="2544"/></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="2545"/><p><span>21.  Isiad ceathrar dob fhearr clú</span>
<lb n="2546"/><span>do bhí i nÉirinn na múr sean;</span>
<lb n="2547"/><span>sloinntear ó a mháthair gach aon,</span>
<lb n="2548"/><span>an ceathrar sin nár chlaon breath.</span></p>
<lb n="2549"/>
<lb n="2550"/><p><span>25.  Lugh mac Eithne, Fearghus fial,</span>
<lb n="2551"/><span>Conchubhar fa triath gan tlás,</span>
<lb n="2552"/><span>mac Earca an ceathramhadh rí</span>
<lb n="2553"/><span>Muirchertach do shín ós cách.</span></p>
<lb n="2554"/>
<lb n="2555"/><p><span>29.  Ceathrar is calma ro chin</span>
<lb n="2556"/><span>ó Eiriomhón, adeir cách:</span>
<lb n="2557"/><span>Iughuine mac Eachach aird,</span>
<lb n="2558"/><span>Conn Céudchathach nár airg dáimh,</span></p>
<lb n="2559"/>
<lb n="2560"/><p><span>33.  Niall naoighiallach an airm ghéir</span>
<lb n="2561"/><span>fear le dtugthaoi géill tar sál,</span>
<lb n="2562"/><span>ua Loghairn nár thill ó throid,</span>
<lb n="2563"/><span>Muircheartach ar nár luigh tár;</span>
<lb n="2564"/><span>isiad sin an ceathrar ríogh</span>
<lb n="2565"/><span>is fearr do bhíodh anngach ágh.</span></p>
<lb n="2566"/>
<lb n="2567"/><p><span>39.  I gceann a shé mbliadhan déag,</span>
<lb n="2568"/><span>ar ndul a hÉirinn, seun raith,</span>
<lb n="2569"/><span>go ndeachaidh i nAlbain ghuirm</span>
<lb n="2570"/><span>mac Earca tar gach tuinn ghlain,</span>
<lb n="2571"/><span>go dtorchair Loghairn re a láimh,</span>
<lb n="2572"/><span>fear do bhiadhadh báidhbh is brain.</span></p>
<lb n="2573"/>
<lb n="2574"/><p><span>45.  Do thuit rí Breatan re a arm</span>
<lb n="2575"/><span>is an t-impeir fa garbh gníomh;</span>
<lb n="2576"/><span>Saxain, Breatain, Albuin ghuirm</span>
<lb n="2577"/><span>do bhídís fa chuing an ríogh.</span>
<lb n="2578"/></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="2579"/><p><span>49.  Dias mac do rugadh dó thoir:</span>
<lb n="2580"/><span>Airsidionus na nglac gcorr,</span>
<lb n="2581"/><span>Constantinus feardha fial,</span>
<lb n="2582"/><span>an dias ler cosnadh gach fonn.</span></p>
<lb n="2583"/>
<lb n="2584"/><p><span>53.  Saxain is Breatain na mbeann</span>
<lb n="2585"/><span>ag an dís sin, is dearbh dhamh,</span>
<lb n="2586"/><span>do fhansad aca re a ré,</span>
<lb n="2587"/><span>na ríogha sin fa trén smacht.</span></p>
<lb n="2588"/>
<lb n="2589"/><p><span>57.  Tig mac Earca na mbárc gcorr</span>
<lb n="2590"/><span>go hÉirinn tuile long lúath,</span>
<lb n="2591"/><span>oirer Banbha na mbeann mbán</span>
<lb n="2592"/><span>uile do bu lán da shluagh.</span></p>
<lb n="2593"/>
<lb n="2594"/><p><span>61.  Teagaid cách i nOcha fhúar</span>
<lb n="2595"/><span>ar chloinn Néill, fa tuar nóis,</span>
<lb n="2596"/><span>agus marbhthar Oilioll Molt</span>
<lb n="2597"/><span>le mac Earca na mbrot sróil.</span></p>
<lb n="2598"/>
<lb n="2599"/><p><span>65.  Bile buadha cloinne Néill,</span>
<lb n="2600"/><span>dreagan Droma Léith nár leasg,</span>
<lb n="2601"/><span>taighleoir euchtach Oiligh áin,</span>
<lb n="2602"/><span>Ioldhánach muighe Báin Breagh.</span></p>
<lb n="2603"/>
<lb n="2604"/><p><span>69.  Airsidh Muaidhe fa mór gnaoi,</span>
<lb n="2605"/><span>marcach moighe hAoi na n-each;</span>
<lb n="2606"/><span>ní thiucfa 's ní tháinic riamh</span>
<lb n="2607"/><span>a mhac samhla thiar ná theas.</span></p>
<lb n="2608"/>
<lb n="2609"/><p><span>73.  Cairneach naomh do bheannaigh é,</span>
<lb n="2610"/><span>mac Earca nár chlé le rádh;</span>
<lb n="2611"/><span>fágbhus fágbhála go fíor,</span>
<lb n="2612"/><span>coimheoltar da shíol go bráth.</span>
<lb n="2613"/></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="2614"/><p><span>77.  Comhorbus Oiligh na n-each</span>
<lb n="2615"/><span>agus Uladh na bhfleadh bhfúar</span>
<lb n="2616"/><span>agus Teamhra na dtreabh réidh</span>
<lb n="2617"/><span>aige féin is aga ua.</span></p>
<lb n="2618"/>
<lb n="2619"/><p><span>81.  Gach dara rí d'Éirinn aird</span>
<lb n="2620"/><span>ar shliocht mhic Earca an airm ghéir;</span>
<lb n="2621"/><span>an fear nach bíodh 'na fhlaith dhíobh</span>
<lb n="2622"/><span>éiric ann mur rígh é.</span></p>
<lb n="2623"/>
<lb n="2624"/><p><span>85.  Glas ar ghiallaibh ní dúal dóibh</span>
<lb n="2625"/><span>do ríoghraidh Oiligh mhóir mhín;</span>
<lb n="2626"/><span>ní dhligh siad carcair ar ghíall;</span>
<lb n="2627"/><span>ní dhlighid tríall as a dtír.</span></p>
<lb n="2628"/>
<lb n="2629"/><p><span>89.  Tuarustal ní dhlighid siad</span>
<lb n="2630"/><span>do ghabháil ó thríath tar lear;</span>
<lb n="2631"/><span>meath agus ég orra fós</span>
<lb n="2632"/><span>dá ngabhadh síad ór nó each.</span></p>
<lb n="2633"/>
<lb n="2634"/><p><span>93.  Acht a n-eich ag deunamh chreach</span>
<lb n="2635"/><span>ní dhligheann síad ba nó búar;</span>
<lb n="2636"/><span>is geis dóibhsion cur an tsíl,</span>
<lb n="2637"/><span>'s is geis dóibh arís a bhuain.</span></p>
<lb n="2638"/>
<lb n="2639"/><p><span>97.  Ag sin sochar cloinne Néill,</span>
<lb n="2640"/><span>fágbhamsa tar m'éis gun tslógh;</span>
<lb n="2641"/><span>fuigheall seinbhennacht cháigh iad;</span>
<lb n="2642"/><span>dob áilghen a gciall fa ól.</span>
<lb n="2643"/></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="2644"/><p><span>101.  Iarsma Chuinn na gcloidheamh sean,</span>
<lb n="2645"/><span>agus Chairbre nár thearc nós,</span>
<lb n="2646"/><span>agus Chormuic na sagh seang,</span>
<lb n="2647"/><span>agus Iríail fa hard nós,</span>
<lb n="2648"/><span>is Néill naoighiallaigh an áigh</span>
<lb n="2649"/><span>fear do chosain gach báidh mhór.</span></p>
<lb n="2650"/>
<lb n="2651"/><p><span>107.  Lionn bainnsi ar an Mumhain mhín</span>
<lb n="2652"/><span>do cuireadh ón rígh fa dheóidh;</span>
<lb n="2653"/><span>iasg is uisge connadh cas</span>
<lb n="2654"/><span>ar Ulltachaibh, fa glas mór;</span>
<lb n="2655"/><span>dob ullamh feis tighe an ríogh,</span>
<lb n="2656"/><span>bruighen ina mbíodh gach nós.</span></p>
<lb n="2657"/>
<lb n="2658"/><p><span>113.  I Seasgann Uairbheoil na bhfledh</span>
<lb n="2659"/><span>mur nach dearnadh teagh ó shoin,</span>
<lb n="2660"/><span>'s a bheith ullamh le trí lá,</span>
<lb n="2661"/><span>ní dearnadh riamh crádh mur soin.</span></p>
<lb n="2662"/>
<lb n="2663"/><p><span>117.  Teach do dheunamh i nDruim Fraoich</span>
<lb n="2664"/><span>le clethaibh mur nár shaoil neach,</span>
<lb n="2665"/><span>is a bheith 'na dharaigh dlúith,</span>
<lb n="2666"/><span>gan ab gan úib gan úib gan ab.</span>
<lb n="2667"/></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="2668"/><p><span>Bzzzzz1680ls 17D</span>
<lb n="2669"/><span>CINN DÚINN COMHAIRLE A CHORMAIC.</span></p>
<lb n="2670"/>
<lb n="2671"/><p><span>Cían Ó hEachaidhéin cc.</span></p>
<lb n="2672"/>
<lb n="2673"/><p><span>1.  Cinn dúinn comhairle, a Chormuic,</span>
<lb n="2674"/><span>san chássa, a fhéil ardordhruic;</span>
<lb n="2675"/><span>lán d'egna is d'fhoghluim ó ataoi,</span>
<lb n="2676"/><span>freagra ar bhforluinn dá bhfédthaoi.</span></p>
<lb n="2677"/>
<lb n="2678"/><p><span>5.  Agso fuighleach áir t'ollamh -</span>
<lb n="2679"/><span>díor éisdeacht re ar n-agallamh</span>
<lb n="2680"/><span>a eó Modhuirne, a mhúr cruidh -</span>
<lb n="2681"/><span>ag súr comhairle a chonsuil.</span></p>
<lb n="2682"/>
<lb n="2683"/><p><span>9.  Do fhuathaidh cách ceird ar sean</span>
<lb n="2684"/><span>ar ndol síos do ghlóir Ghaoidheal;</span>
<lb n="2685"/><span>táinic críoch ar dtéarma isteach,</span>
<lb n="2686"/><span>mo dhíoth sa beurla ar biseach.</span></p>
<lb n="2687"/>
<lb n="2688"/><p><span>13.  Lán gach aon d'fhúath na bhfileadh;</span>
<lb n="2689"/><span>beith mur táid do tairrngireadh</span>
<lb n="2690"/><span>a dhearc sháimh, a shúil shochair,</span>
<lb n="2691"/><span>'s dúil i ngláimh 's i ngeocachaibh.</span></p>
<lb n="2692"/>
<lb n="2693"/><p><span>17.  Iar sgur d'fhéile agus d'oineach</span>
<lb n="2694"/><span>tugsad cách go crúadhchroidheach,</span>
<lb n="2695"/><span>sgél neamhfholaigh dhúnn nach dleacht,</span>
<lb n="2696"/><span>cúl re ar n-ealadhoin d'éisdeacht.</span>
<lb n="2697"/></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="2698"/><p><span>21.  Imtheacht Gaoidheal fhuinn Fhódla</span>
<lb n="2699"/><span>tug an éigse d'fhurfhógra;</span>
<lb n="2700"/><span>faríor a neimhneart aniodh,</span>
<lb n="2701"/><span>gníomh san seinreacht nár saoileadh.</span></p>
<lb n="2702"/>
<lb n="2703"/><p><span>25.  Ar mbeith beo ní breath Ghaoidhil,</span>
<lb n="2704"/><span>mó as aidhbhsioch le handaoinibh,</span>
<lb n="2705"/><span>mo sgél truagh an méidsi amháin,</span>
<lb n="2706"/><span>'s gan luagh ar éigse d'admháil.</span></p>
<lb n="2707"/>
<lb n="2708"/><p><span>29.  Do rinneadh bhós bailbh bhodhra</span>
<lb n="2709"/><span>dá mair dar n-aos ealadhna;</span>
<lb n="2710"/><span>cia an uairsi éisdeas re ar gcor?</span>
<lb n="2711"/><span>léirsgrios na huaisle an t-adhbhor.</span></p>
<lb n="2712"/>
<lb n="2713"/><p><span>33.  Díbirt sleachta Néill náraidh,</span>
<lb n="2714"/><span>lén bhus aosda d'annálaibh,</span>
<lb n="2715"/><span>tug mé tar chách gan chuimse,</span>
<lb n="2716"/><span>isé as fháth don argoinsi.</span></p>
<lb n="2717"/>
<lb n="2718"/><p><span>37.  Gaoidhil nuaidhe niamhghuirt Néill,</span>
<lb n="2719"/><span>córa goill do ghairm dhíbhséin,</span>
<lb n="2720"/><span>ní thig síad le saoidhibh scol,</span>
<lb n="2721"/><span>má's Gaoidhil íad ní eador.</span></p>
<lb n="2722"/>
<lb n="2723"/><p><span>41.  Don druing nuadhsa ó nach díobh dhuit</span>
<lb n="2724"/><span>cinn dúinn comhairle a Chormuic,</span>
<lb n="2725"/><span>a mhaighre lúidh learg Line,</span>
<lb n="2726"/><span>ga ceard dúin do dlighfidhe?</span></p>
<lb n="2727"/>
<lb n="2728"/><p><span>45.  Ó's sibh féin, a chnú chroidhe,</span>
<lb n="2729"/><span>as aipche 's as eagnuidhe,</span>
<lb n="2730"/><span>malairt ceirde deunaidh dhamh</span>
<lb n="2731"/><span>d'fheughain an feirde ar bhfabhar.</span></p>
<lb n="2732"/>
<lb n="2733"/><p><span>49.  Sir na margaidh, a mheic Airt;</span>
<lb n="2734"/><span>bíoth ad bhél: búta ar mhalairt;</span>
<lb n="2735"/><span>ná hér iomlaoíd ar a holc;</span>
<lb n="2736"/><span>dod shén fionnmaoíd ar bhfurtocht.</span>
<lb n="2737"/></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="2738"/><p><span>53.  Tuirrseach sinn re a sén bhfadóil;</span>
<lb n="2739"/><span>meall a cheird on chíoradóir,</span>
<lb n="2740"/><span>i ngar mur fhionnmaoid uile</span>
<lb n="2741"/><span>fagh iomlaoíd ón úcoire.</span></p>
<lb n="2742"/>
<lb n="2743"/><p><span>57.  Malairt 'na thráth dénaidh dhúin;</span>
<lb n="2744"/><span>deibhidh ort! féch d'ar bhfortúin,</span>
<lb n="2745"/><span>as m'ucht, a ríghreulta rod,</span>
<lb n="2746"/><span>re lucht sírdhénta snáthod!</span></p>
<lb n="2747"/>
<lb n="2748"/><p><span>61.  Fearr dhúinn muna dherna sibh</span>
<lb n="2749"/><span>malairt ceirde, a chruth suaithnidh,</span>
<lb n="2750"/><span>drud ó radharc céille cáigh,</span>
<lb n="2751"/><span>Éire 's a hamharc d'fhágbháil.</span></p>
<lb n="2752"/>
<lb n="2753"/><p><span>65.  Nó is caithte an ceathramhadh húair</span>
<lb n="2754"/><span>dhúine dol, ionnsa an anbhúain,</span>
<lb n="2755"/><span>a shénchrann go sliocht snoighe,</span>
<lb n="2756"/><span>ar iocht réudhchlann Rudhroighe.</span></p>
<lb n="2757"/>
<lb n="2758"/><p><span>69.  Muna dhéucha Dia is tusa</span>
<lb n="2759"/><span>d'iarsma t'ollamh dúthchusa,</span>
<lb n="2760"/><span>meisde a dtánuig dar nós náir,</span>
<lb n="2761"/><span>atámaid fós ar faghbháil.</span></p>
<lb n="2762"/>
<lb n="2763"/><p><span>73.  A ua Seaáin, saormhac Briain,</span>
<lb n="2764"/><span>mheic Feidhlim, troigh ré dteinnghliaidh,</span>
<lb n="2765"/><span>fóir, a fhlaith, loimcheas na scol;</span>
<lb n="2766"/><span>oircheas gach maith do mhóradh.</span></p>
<lb n="2767"/>
<lb n="2768"/><p><span>77.  Damadh beo d'fhuil Bhriain Bhallaigh</span>
<lb n="2769"/><span>'sna crothaibh do chualamair,</span>
<lb n="2770"/><span>mó 'ná m'anairc cládh o gCuinn,</span>
<lb n="2771"/><span>malairt fám dhán ní dhiongnuinn.</span>
<lb n="2772"/></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="2773"/><p><span>81.  A ua ríogh rátha Teamhra,</span>
<lb n="2774"/><span>a liaigh díochuir doimheanma,</span>
<lb n="2775"/><span>sgaoilsi cuisle a damhnuidh dhi,</span>
<lb n="2776"/><span>cuirsi anmuin san éigsi.</span></p>
<lb n="2777"/>
<lb n="2778"/><p><span>85.  Síol Ríghnéill na n-euchd n-amhra -</span>
<lb n="2779"/><span>ní luaidhfinn lén mh'ealadhna -</span>
<lb n="2780"/><span>rug tar céill ar dtuisle tinn,</span>
<lb n="2781"/><span>'na gcuimsi féin dá bhfaicinn.</span>
<lb n="2782"/></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="2783"/><p><span>Bzzzzz1680ls 17D</span>
<lb n="2784"/><span>Uzzzzz0056</span>
<lb n="2785"/><span>A FHIR THÉID GO TULAIGH MÓIR.</span></p>
<lb n="2786"/>
<lb n="2787"/><p><span>Ruaidhrí Ó hEachaidhéin cc.</span></p>
<lb n="2788"/>
<lb n="2789"/><p><span>1.  A fhir théid go Tulaigh Móir,</span>
<lb n="2790"/><span>beir mo bheannacht agceudóir</span>
<lb n="2791"/><span>go ceann toighe na Tulcha,</span>
<lb n="2792"/><span>ó chroidhe mur chomhurtha.</span></p>
<lb n="2793"/>
<lb n="2794"/><p><span>5.  Cuimhnigh bhós is beiridh libh</span>
<lb n="2795"/><span>go mac Airt aigneadh suilbhir,</span>
<lb n="2796"/><span>rún neambocht nach crúaidh croidhe,</span>
<lb n="2797"/><span>beannocht uaim tre ionmhuine.</span></p>
<lb n="2798"/>
<lb n="2799"/><p><span>9.  A theachtoire théid da thigh</span>
<lb n="2800"/><span>beannacht deich gcéd, is cuimhnigh,</span>
<lb n="2801"/><span>tabhair uaim d'aonoire amháin</span>
<lb n="2802"/><span>do sduaigh caommoighe Calláin.</span></p>
<lb n="2803"/>
<lb n="2804"/><p><span>13.  Beannacht da theaghlach 's da thigh,</span>
<lb n="2805"/><span>bennacht da mhnaoi 's da mhuinntir</span>
<lb n="2806"/><span>beir uainn gan fhabhairsi, a fhir;</span>
<lb n="2807"/><span>tabhairsi uaim is imdhigh.</span></p>
<lb n="2808"/>
<lb n="2809"/><p><span>17.  Iomchoir bhur lánoire libh</span>
<lb n="2810"/><span>do bheannochtoibh is beiridh</span>
<lb n="2811"/><span>uile go a theaghlach tighe,</span>
<lb n="2812"/><span>cuire meanmnach muinntire.</span></p>
<lb n="2813"/>
<lb n="2814"/><p><span>21.  Innis uaim ar ndol 'na dháil</span>
<lb n="2815"/><span>d'oighre Airt is d'ua Sheaáin</span>
<lb n="2816"/><span>nach buan m'anamhain ón fhior;</span>
<lb n="2817"/><span>uam a chanamhain creidthior.</span>
<lb n="2818"/></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="2819"/><p><span>25.  Fiú a fheabhus uarus san toigh,</span>
<lb n="2820"/><span>fiú mo mhuirnn thrá san Tulaigh</span>
<lb n="2821"/><span>múr na sduagh gcruinnshlim gcubhaidh,</span>
<lb n="2822"/><span>nach bhfuilngim úadh anamhain.</span></p>
<lb n="2823"/>
<lb n="2824"/><p><span>29.  Innis arís go bhfuair mé</span>
<lb n="2825"/><span>ní nach uarasa úaidhe,</span>
<lb n="2826"/><span>beir uaim 's adaimh a dhuine,</span>
<lb n="2827"/><span>úain caduil is comhnuidhe.</span></p>
<lb n="2828"/>
<lb n="2829"/><p><span>33.  d'easbhuidh chuideachta agus ceoil</span>
<lb n="2830"/><span>innis go n-uarus d'aimhdheóin</span>
<lb n="2831"/><span>cead tathaimh ó ól oidhche</span>
<lb n="2832"/><span>'s gan fhachain mhór mhearoighthe.</span></p>
<lb n="2833"/>
<lb n="2834"/><p><span>37.  San Tulaighsi, ga dtám dhe,</span>
<lb n="2835"/><span>fa goirid liom lá is oidhche,</span>
<lb n="2836"/><span>ag ól corma seal mur sin</span>
<lb n="2837"/><span>san teagh nach dordha duilbhir.</span></p>
<lb n="2838"/>
<lb n="2839"/><p><span>41.  Seal do Chormac Ó Néill nár</span>
<lb n="2840"/><span>ag tuigsin dúan is deaghdhán,</span>
<lb n="2841"/><span>seal ag sgaoileadh ceasd 's da gcur</span>
<lb n="2842"/><span>i measg aoidheadh is ughdur.</span></p>
<lb n="2843"/>
<lb n="2844"/><p><span>45.  Seal ag léigheadh leabhar bhfis,</span>
<lb n="2845"/><span>seal dúin ag deunamh áinis,</span>
<lb n="2846"/><span>seal san dún go ndealradh nglan</span>
<lb n="2847"/><span>ag reabhradh dhún is dósan.</span></p>
<lb n="2848"/>
<lb n="2849"/><p><span>49.  Suim senchusa Gaoidhiol Grég</span>
<lb n="2850"/><span>tá san Tulaighsi i gcoimhéd,</span>
<lb n="2851"/><span>fios gach druinge dar gheabh greim</span>
<lb n="2852"/><span>'s a seal uirre mur Éirinn.</span>
<lb n="2853"/></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="2854"/><p><span>53.  Atá san Tulaighsi aniodh</span>
<lb n="2855"/><span>dála is imtheacht mac Míliodh,</span>
<lb n="2856"/><span>'s fios gabhála guirt na bhFionn,</span>
<lb n="2857"/><span>daghágha agus uilc Éirionn.</span></p>
<lb n="2858"/>
<lb n="2859"/><p><span>57.  Gibé talamh i dtéid mé,</span>
<lb n="2860"/><span>madh cian misi ó mhac Gráinne,</span>
<lb n="2861"/><span>mian mo thoile amháin an mac,</span>
<lb n="2862"/><span>atáim ó chroidhe ag Cormac.</span></p>
<lb n="2863"/>
<lb n="2864"/><p><span>61.  Míle beannacht is cúig céd</span>
<lb n="2865"/><span>d'inghin Chuinn, Críost da coimhéd,</span>
<lb n="2866"/><span>tugthar libh don ghéig gloinsi,</span>
<lb n="2867"/><span>a fhir théid don Tulaighsi.</span>
<lb n="2868"/></p>
</div>
<pb n="127"/>
<div><lb n="2869"/><p><span>Bzzzzz1680ls 17D</span>
<lb n="2870"/><span>Uzzzzz0057</span>
<lb n="2871"/><span>RACHA MÉ SHÚR MO SHEALBHA.</span></p>
<lb n="2872"/>
<lb n="2873"/><p><span>Séamus Ó hUid cc.</span></p>
<lb n="2874"/>
<lb n="2875"/><p><span>1.  Racha mé shúr mo shealbha</span>
<lb n="2876"/><span>soir go toigh mo thighearna,</span>
<lb n="2877"/><span>fa cheart córa mo bhaile</span>
<lb n="2878"/><span>i reacht Rómha ón ríoghraidhe.</span></p>
<lb n="2879"/>
<lb n="2880"/><p><span>5.  Fam dhúthchus déunaidhse báidh,</span>
<lb n="2881"/><span>a oighre Airt óig mheic Seaáin;</span>
<lb n="2882"/><span>bhí re nert na ríogh reamhaibh</span>
<lb n="2883"/><span>a gceart shíor gum shinnsearaibh.</span></p>
<lb n="2884"/>
<lb n="2885"/><p><span>9.  Agsin ollamhnacht Í Uid</span>
<lb n="2886"/><span>as deich mbaile san mBraghuid:</span>
<lb n="2887"/><span>ó Pheiridh go bun Banna</span>
<lb n="2888"/><span>fa chur eighir eattarra.</span></p>
<lb n="2889"/>
<lb n="2890"/><p><span>13.  Ó Bhanna na mbrúach lethan</span>
<lb n="2891"/><span>go sreibh Lóime Laithreachan,</span>
<lb n="2892"/><span>suas go Cill Fhinnshreibh ga fhuil</span>
<lb n="2893"/><span>'s go himlibh cinn an Chláruigh.</span></p>
<lb n="2894"/>
<lb n="2895"/><p><span>17.  Do bhámur athaidh oile</span>
<lb n="2896"/><span>i reimhios na ríoghroidhe</span>
<lb n="2897"/><span>go suthain i bhfeidhm ollamh,</span>
<lb n="2898"/><span>seilbh san duthaidh dubhromar.</span>
<lb n="2899"/></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="2900"/><p><span>21.  Ocht gcéd do bhliadhnaibh bunaidh</span>
<lb n="2901"/><span>bámur ann ar n-ollamhnaibh,</span>
<lb n="2902"/><span>gan chlódh do dhuine ar domhan,</span>
<lb n="2903"/><span>fa shódh uile ar athughadh.</span></p>
<lb n="2904"/>
<lb n="2905"/><p><span>25.  A rún m'anma, a oighre Airt</span>
<lb n="2906"/><span>ná tréigse misi ar mhalairt;</span>
<lb n="2907"/><span>sinn go fíor bhur bhfilidh fhéin,</span>
<lb n="2908"/><span>ríomh do chinidh 's a gcinéil.</span></p>
<lb n="2909"/>
<lb n="2910"/><p><span>29.  Atá ag adhnadh id ghruaidh ghloin</span>
<lb n="2911"/><span>ó dheighshliocht Tuathail Teachtmhair</span>
<lb n="2912"/><span>ríoghaidh an fhuinn re hathaidh</span>
<lb n="2913"/><span>is fíorfhuil Chuinn chéadchathaigh.</span></p>
<lb n="2914"/>
<lb n="2915"/><p><span>33.  Niall naoighiallach fa mór teann;</span>
<lb n="2916"/><span>táid ar gach taoibh id thimcheall</span>
<lb n="2917"/><span>ríghe Uladh 's Íle thoir,</span>
<lb n="2918"/><span>ríghe na Mumhan meadhroigh.</span></p>
<lb n="2919"/>
<lb n="2920"/><p><span>37.  A bhféile (is) a bhfos flatha,</span>
<lb n="2921"/><span>dá bhfaghtha ainm ardflatha,</span>
<lb n="2922"/><span>réir na garma budh dú dhuit</span>
<lb n="2923"/><span>san mBanbha red chlú, a Chormuic.</span></p>
<lb n="2924"/>
<lb n="2925"/><p><span>41.  Iarsma fola Néill anois</span>
<lb n="2926"/><span>labhair le mnaoí an Mharquis,</span>
<lb n="2927"/><span>da grásaibh léigidh 'nar láimh</span>
<lb n="2928"/><span>sásuidh éigin le hanáir.</span></p>
<lb n="2929"/>
<lb n="2930"/><p><span>45.  Dúal gach maith do dhéunamh dhi</span>
<lb n="2931"/><span>is uaisle Éirionn uimpe,</span>
<lb n="2932"/><span>ríoghuibh fan tír do thionóil</span>
<lb n="2933"/><span>d'fhíorfhuil Ír is Eiriomhóin.</span></p>
<lb n="2934"/>
<lb n="2935"/><p/>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="2936"/><p><span>49.  Re céill re míne re modh</span>
<lb n="2937"/><span>i bhfochair ríogh is ríoghan</span>
<lb n="2938"/><span>le cabhair ariamh ní raibh</span>
<lb n="2939"/><span>a samhail i bhfiadh Fionntain.</span></p>
<lb n="2940"/>
<lb n="2941"/><p><span>53.  Ret ollamh mur dleaghar dhuit</span>
<lb n="2942"/><span>bíodh do chungnamh, a Chormuic;</span>
<lb n="2943"/><span>ar ghéig Macha ó mhúr Teamhra</span>
<lb n="2944"/><span>racha shúr mo sheinshealbha.</span></p>
<lb n="2945"/>
<lb n="2946"/><p><span>57.  Biaidh rem aithne inghion Chuinn,</span>
<lb n="2947"/><span>síol na ríogh mur ór áluinn,</span>
<lb n="2948"/><span>gég do phlúr Éirionn uile,</span>
<lb n="2949"/><span>an chéibhfionn úr eagnuidhe.</span>
<lb n="2950"/></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="2951"/><p><span>Bzzzzz1691fl 17D</span>
<lb n="2952"/><span>Uzzzzz0058</span>
<lb n="2953"/><span>IMIR DO CHLUICHE A CHORMAIC.</span></p>
<lb n="2954"/>
<lb n="2955"/><p><span>Diarmuid mac an Bhaird cc.</span></p>
<lb n="2956"/>
<lb n="2957"/><p><span>1.  Imir do chluiche, a Chormaic,</span>
<lb n="2958"/><span>imir é go ro-ordhruic</span>
<lb n="2959"/><span>do dhá dhísle caith go ceart;</span>
<lb n="2960"/><span>is maith dísle na ndeighbheart.</span></p>
<lb n="2961"/>
<lb n="2962"/><p><span>5.  Ághmhur h'imirt imbliadhna;</span>
<lb n="2963"/><span>cóir dhaoibh do réir roiriaghla</span>
<lb n="2964"/><span>an fhailimbeirt do dhíol duit</span>
<lb n="2965"/><span>ód dhaighimbeirt fhíor ordhruic.</span></p>
<lb n="2966"/>
<lb n="2967"/><p><span>9.  Dlighidh a dhíol do dhruim cheirt</span>
<lb n="2968"/><span>gibé bhérus an imbeirt;</span>
<lb n="2969"/><span>bheith da díol is daoibh dleghair,</span>
<lb n="2970"/><span>a ghríobh gaoíl do Ghaoidhealaibh.</span></p>
<lb n="2971"/>
<lb n="2972"/><p><span>13.  D'fhoirinn chalaidh chláir Bhanbha</span>
<lb n="2973"/><span>gonuid fhoirinn allmhurdha,</span>
<lb n="2974"/><span>fada i ndán, acht go dtí asteagh,</span>
<lb n="2975"/><span>clár Dha Thí do thileadh.</span></p>
<lb n="2976"/>
<lb n="2977"/><p><span>17.  T'fhoireann Gaoidhil glanchláir Breagh</span>
<lb n="2978"/><span>is Fionnghoill ghlana Gaoidheal,</span>
<lb n="2979"/><span>fir le caoir chagaidh do chosg,</span>
<lb n="2980"/><span>agaibh red thaoibh gud theagosg.</span>
<lb n="2981"/></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="2982"/><p><span>21.  An cluiche le cert bprionnsa</span>
<lb n="2983"/><span>aseadh imreas t'fhoirionnsa,</span>
<lb n="2984"/><span>gan ghrádh aimhlis gan fholta,</span>
<lb n="2985"/><span>gan ghrádh saidhbhris saoghalta.</span></p>
<lb n="2986"/>
<lb n="2987"/><p><span>25.  Gidh maith imrid gasraidh gall,</span>
<lb n="2988"/><span>bhur gcluiche araon ní hionann;</span>
<lb n="2989"/><span>ní cluiche gan deacra dhuibh,</span>
<lb n="2990"/><span>bhur gcluiche is berta baoghuil.</span></p>
<lb n="2991"/>
<lb n="2992"/><p><span>29.  Imeora da nguin i ngleic</span>
<lb n="2993"/><span>luas is moille go meinic;</span>
<lb n="2994"/><span>imridh cách gan cheilt linne</span>
<lb n="2995"/><span>beirt ar fáth is fírinne.</span></p>
<lb n="2996"/>
<lb n="2997"/><p><span>33.  Cluiche teaca a lom ma le</span>
<lb n="2998"/><span>sdailc i ndiaidh dhá bheann beire</span>
<lb n="2999"/><span>ar ghuin fhir ar tí tachair</span>
<lb n="3000"/><span>do ní sibh da sárachadh.</span></p>
<lb n="3001"/>
<lb n="3002"/><p><span>37.  Gidh mór imrid an úaisle</span>
<lb n="3003"/><span>ribh ní fhuilid ionchuainsi;</span>
<lb n="3004"/><span>duit bhus fíorghoire clú i gcath,</span>
<lb n="3005"/><span>budh tú as líonmhuire lámhach.</span></p>
<lb n="3006"/>
<lb n="3007"/><p><span>41.  Buaidh lámhaigh gach lá oraibh,</span>
<lb n="3008"/><span>a chearrbhaigh shaoír shénamhail;</span>
<lb n="3009"/><span>na sruithe leibh dhá labhairt:</span>
<lb n="3010"/><span>beir an cluiche i gcontabhairt.</span></p>
<lb n="3011"/>
<lb n="3012"/><p><span>45.  Ar cearrbhach: i dtráth troide</span>
<lb n="3013"/><span>ná hob i n-ágh aonmhoide;</span>
<lb n="3014"/><span>sé do gheabh eighreacht orthuibh</span>
<lb n="3015"/><span>fear deighbhert is deaghorchuir.</span>
<lb n="3016"/></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="3017"/><p><span>49.  Dúblaigh an cluiche ar do chlár;</span>
<lb n="3018"/><span>deuna brígh bheg do mhórán;</span>
<lb n="3019"/><span>bíodh do chroidhe súas mur soin</span>
<lb n="3020"/><span>le cluiche lúais is lámhaigh.</span></p>
<lb n="3021"/>
<lb n="3022"/><p><span>53.  Ná caillsi do chluiche a mheic,</span>
<lb n="3023"/><span>ná himbeir é go haimhghlic;</span>
<lb n="3024"/><span>bhur gcluiche ní cluiche ar moill</span>
<lb n="3025"/><span>acht cluiche dhuine dhioghuinn.</span></p>
<lb n="3026"/>
<lb n="3027"/><p><span>57.  Ná bíthisi tim nó teann;</span>
<lb n="3028"/><span>ná bísi ard nó íseall;</span>
<lb n="3029"/><span>och bhur dtírsi as tír ghallda,</span>
<lb n="3030"/><span>bísi go mín macánta.</span></p>
<lb n="3031"/>
<lb n="3032"/><p><span>61.  Cearrbhach cúl coimeuda an fhir</span>
<lb n="3033"/><span>inghion Chuinn óig daríribh,</span>
<lb n="3034"/><span>sí Máire thaoibhgheal mur thuinn,</span>
<lb n="3035"/><span>aoinbhean dob áilne aguinn.</span>
<lb n="3036"/></p>
</div>
<pb n="133"/>
<div><lb n="3037"/><p><span>Bzzzzz1638c 17L</span>
<lb n="3038"/><span>Uzzzzz0059</span>
<lb n="3039"/><span>DAR LEAT IS ART AOINFHEAR INN.</span></p>
<lb n="3040"/>
<lb n="3041"/><p><span>Art Óg Ó Néill cc.</span></p>
<lb n="3042"/>
<lb n="3043"/><p><span>1.  Dar leat is Art Aoinfhear inn;</span>
<lb n="3044"/><span>i ndíaidh Énrí is Fheidhlim</span>
<lb n="3045"/><span>Sheaáin Óig is Aoidh nach linn</span>
<lb n="3046"/><span>na róid ream thaoibh ní thaighlim.</span></p>
<lb n="3047"/>
<lb n="3048"/><p><span>5.  Beannacht leo a los a ngráidh,</span>
<lb n="3049"/><span>beannacht le saorchloinn Seaáin,</span>
<lb n="3050"/><span>gasraidh dar dhúal díon na dtreabh,</span>
<lb n="3051"/><span>mo núar a ndíol fa dheireadh.</span></p>
<lb n="3052"/>
<lb n="3053"/><p><span>9.  Meisi an tOisín d'éis an tslóigh,</span>
<lb n="3054"/><span>mur iolar aosda um sheanóir,</span>
<lb n="3055"/><span>m'fhuigheall áir amoigh 's amach,</span>
<lb n="3056"/><span>atáim mur soin go suarrach.</span></p>
<lb n="3057"/>
<lb n="3058"/><p><span>13.  An ceathrar dar dhúal an dán,</span>
<lb n="3059"/><span>na fir gan uaill gan ardán,</span>
<lb n="3060"/><span>grádh a n-anma do mheall mé;</span>
<lb n="3061"/><span>fearr a dtarbha iná a dtaidhbhse.</span></p>
<lb n="3062"/>
<lb n="3063"/><p><span>17.  Tre bharr ghrádha go leamh leamh</span>
<lb n="3064"/><span>ní bhíu tar chách dhá gcaoineadh;</span>
<lb n="3065"/><span>truagh a Dhé dhíleas mo choir,</span>
<lb n="3066"/><span>mé fa mhímheas 'na ndeaghaidh.</span>
<lb n="3067"/></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="3068"/><p><span>21.  Ó táimsi críon bocht gan bhrígh</span>
<lb n="3069"/><span>tiomnuim m'anum don Airdrígh;</span>
<lb n="3070"/><span>caidhe an chlann fa dílsi dhamh?</span>
<lb n="3071"/><span>fann mo bhríghsi bha an bhunadh.</span></p>
<lb n="3072"/>
<lb n="3073"/><p><span>25.  Briste mo chroidhe bha an gcloinn,</span>
<lb n="3074"/><span>beag nach mé Oilill Oloim,</span>
<lb n="3075"/><span>me um aonarán i gceann cháigh,</span>
<lb n="3076"/><span>ní leam aobhfhurán d'fhagháil.</span></p>
<lb n="3077"/>
<lb n="3078"/><p><span>29.  Dá mbiadh Énrí os cionn cháigh</span>
<lb n="3079"/><span>do gheubhoinn aoibh is anáir;</span>
<lb n="3080"/><span>tre Énrí, do chuaidh i gcill,</span>
<lb n="3081"/><span>éinní uaim nocha nfhaicim.</span></p>
<lb n="3082"/>
<lb n="3083"/><p><span>33.  A Marta gidh mór mo shuim,</span>
<lb n="3084"/><span>beannacht léithi a los cumuinn;</span>
<lb n="3085"/><span>gearr uaimsi ar saoghal mur soin;</span>
<lb n="3086"/><span>baoghal an uairsi ar n-anmoin.</span></p>
<lb n="3087"/>
<lb n="3088"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="3089"/><span>An tAmhrán.</span></p>
<lb n="3090"/>
<lb n="3091"/><p><span>37.  A Dhé láidir atáimsi gan treisi gan treóir,</span>
<lb n="3092"/><span>do shlánaigh síol Ádhaimh is meisi dod dheóin,</span>
<lb n="3093"/><span>atáim cráidhte, 's ní nár dhamh feasta go deóidh,</span>
<lb n="3094"/><span>trém bhráithribh, gan sláinte i ngaisdibh an bhróin.</span>
<lb n="3095"/></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="3096"/><p><span>Bzzzzz1687c 17D</span>
<lb n="3097"/><span>Uzzzzz0056</span>
<lb n="3098"/><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="3099"/><span>FAGUS UMHLA D'AINM GAISGIDH.</span></p>
<lb n="3100"/>
<lb n="3101"/><p><span>Ruaidhrí Óg Ó hEachuidhéin (cc.)</span></p>
<lb n="3102"/>
<lb n="3103"/><p><span>1.  Fagus umhla d'ainm gaisgidh,</span>
<lb n="3104"/><span>coitchionn cách 'ga shíorchlaisdin;</span>
<lb n="3105"/><span>gidh tuar anshóigh ceann i gceann,</span>
<lb n="3106"/><span>gearr ó anóir gan fhuigheall.</span></p>
<lb n="3107"/>
<lb n="3108"/><p><span>5.  Tuar umhla riamh do rochtuin,</span>
<lb n="3109"/><span>gaisgeadh óigfhir d'fhionnochtuin,</span>
<lb n="3110"/><span>d'éis troda ga mó maitheas,</span>
<lb n="3111"/><span>foda dhó bhus deghmhaitheas.</span></p>
<lb n="3112"/>
<lb n="3113"/><p><span>9.  Túar umhla d'adhbhor flatha</span>
<lb n="3114"/><span>buaidh ngaisgidh, dúil deghratha</span>
<lb n="3115"/><span>do bhreith leis ar cháir gcuradh</span>
<lb n="3116"/><span>gan gheis áigh gan urdhubhadh.</span></p>
<lb n="3117"/>
<lb n="3118"/><p><span>13.  Umhal éigsi, cian 'ga chlos,</span>
<lb n="3119"/><span>umhal thrá tuath is eaglos</span>
<lb n="3120"/><span>don aos gaisgidh 'gar ghnáth geall</span>
<lb n="3121"/><span>'s cách ar gclaisdin a gcéimeann.</span></p>
<lb n="3122"/>
<lb n="3123"/><p><span>17.  Ríoghraidh Éirionn sonn fa seach</span>
<lb n="3124"/><span>da bhídís umhal áiseach</span>
<lb n="3125"/><span>do laochroidh cosnaimh chláir Bhregh,</span>
<lb n="3126"/><span>fa cosmhoil dáibh a déineamh.</span>
<lb n="3127"/></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="3128"/><p><span>21.  Slógh Uladh gér chalma a gcath</span>
<lb n="3129"/><span>do bheirdís an fhían Ultach</span>
<lb n="3130"/><span>umhla do Choin an chlesraidh,</span>
<lb n="3131"/><span>toil dob ullmha i n-imreasnoibh.</span></p>
<lb n="3132"/>
<lb n="3133"/><p><span>25.  Uaisle Connacht, lámh do láimh,</span>
<lb n="3134"/><span>tugsad d'Fhior Diadh mhac Damháin</span>
<lb n="3135"/><span>tús comhóil cláir is cuilte,</span>
<lb n="3136"/><span>onóir cáin is cumuirce.</span></p>
<lb n="3137"/>
<lb n="3138"/><p><span>29.  Do Choin Raoi reudhmhac Dáire</span>
<lb n="3139"/><span>tugsad triatha Tiormmáighe,</span>
<lb n="3140"/><span>tuir ghaisgidh gan fhoilcheas n-áigh,</span>
<lb n="3141"/><span>aisgidh oircheas is éadáil.</span></p>
<lb n="3142"/>
<lb n="3143"/><p><span>33.  Conn mac Úna na gcéd gcath</span>
<lb n="3144"/><span>amhlaidh fuair flaitheas Temhrach;</span>
<lb n="3145"/><span>mur ghioll ar a ghaisgeadh sin</span>
<lb n="3146"/><span>baister os cionn gach cúigidh.</span></p>
<lb n="3147"/>
<lb n="3148"/><p><span>37.  An tí as fearr i ngaisgeadh glan</span>
<lb n="3149"/><span>do shíol gCuinn na n-écht n-adhbhal,</span>
<lb n="3150"/><span>clann reudhoinigh isíad soin,</span>
<lb n="3151"/><span>do níad eunoighir orthoibh.</span></p>
<lb n="3152"/>
<lb n="3153"/><p><span>41.  Mur an gcéudna d'uaisle is d'ágh;</span>
<lb n="3154"/><span>ní fuláir 's is fiú Seaán,</span>
<lb n="3155"/><span>do nós an chuire chuimsigh,</span>
<lb n="3156"/><span>fós go n-uighe an urruimsin.</span></p>
<lb n="3157"/>
<lb n="3158"/><p><span>45.  Cú Chulainn i gcleasaibh áigh</span>
<lb n="3159"/><span>Cú Raoi is Fear Diadh mhac Damháin,</span>
<lb n="3160"/><span>gér dhoiligh ina ré a rádh,</span>
<lb n="3161"/><span>a n-oighir isé Seaán.</span></p>
<lb n="3162"/>
<lb n="3163"/><p><span>49.  Ní dhearna aoinneach aca</span>
<lb n="3164"/><span>gaisgeadh ná gníomh curata</span>
<lb n="3165"/><span>nach leantuir le laochmhac Airt</span>
<lb n="3166"/><span>fraochshlat mur Earcoil ordhairc.</span>
<lb n="3167"/></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="3168"/><p><span>53.  Ionnua Bhríain go nua anosa</span>
<lb n="3169"/><span>lenfuidh lorg na feadhnosa</span>
<lb n="3170"/><span>ar ghníomh gach gaisgidh 's ar ghoil,</span>
<lb n="3171"/><span>ar fhaisgin ríogh 's ar riaghoil.</span></p>
<lb n="3172"/>
<lb n="3173"/><p><span>57.  Ní fhúair neach da fhréimh roimhe</span>
<lb n="3174"/><span>gan bhúaidh écht is iorghoile,</span>
<lb n="3175"/><span>gan fhíoch, gan anbhuain n-eachtra,</span>
<lb n="3176"/><span>críoch an ghlanshluaigh Ghaoidhiolta.</span></p>
<lb n="3177"/>
<lb n="3178"/><p><span>61.  Beanfaidh Seaán, isé a shuim,</span>
<lb n="3179"/><span>fear mur chách, aoibh is urruim</span>
<lb n="3180"/><span>amach le céimionnoibh cion,</span>
<lb n="3181"/><span>sgath gach Éirionnaigh eision.</span></p>
<lb n="3182"/>
<lb n="3183"/><p><span>65.  Seaán Ó Néill, luaidhter linn,</span>
<lb n="3184"/><span>ionnua Bríain mhóir mheic Feidhlim,</span>
<lb n="3185"/><span>do lúaidh Bearchán 'na bhuile</span>
<lb n="3186"/><span>ós senchlár cúain Chonuire.</span></p>
<lb n="3187"/>
<lb n="3188"/><p><span>69.  'Sé do luaidh Colum Cille</span>
<lb n="3189"/><span>i bhfuighlibh na fírinne,</span>
<lb n="3190"/><span>aigneadh fial le ngeabhair geall,</span>
<lb n="3191"/><span>grían i ndeaghaidh na díleann.</span></p>
<lb n="3192"/>
<lb n="3193"/><p><span>73.  'Sé do thairrngir Flann file,</span>
<lb n="3194"/><span>fíreurlamh na fáisdine,</span>
<lb n="3195"/><span>laoch sáimh gan éra acht d'olcaibh,</span>
<lb n="3196"/><span>'s do ráidh Séadna i senfhocloibh.</span></p>
<lb n="3197"/>
<lb n="3198"/><p><span>77.  Léighthear i leabhroibh feasa</span>
<lb n="3199"/><span>gurb é, 's ní hiúl ainbhfeasa,</span>
<lb n="3200"/><span>an tairrngertach tréunghaoth teann</span>
<lb n="3201"/><span>Sénlaoch airmbertach Éirenn.</span>
<lb n="3202"/></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="3203"/><p><span>81.  Hector ar chródha i gcathoibh;</span>
<lb n="3204"/><span>Samson dorrdha i ndeacrachoibh;</span>
<lb n="3205"/><span>réulla nach aomhaithidh olc;</span>
<lb n="3206"/><span>Saoraichil ceudhna ar chródhocht.</span></p>
<lb n="3207"/>
<lb n="3208"/><p><span>85.  Caor mhianaigh fhola hEoghain;</span>
<lb n="3209"/><span>croidhe reachtmhur ríghleomhain;</span>
<lb n="3210"/><span>cosg airce d'fhialfhuil a shen;</span>
<lb n="3211"/><span>fiadhuin chairte na gcóigeadh.</span></p>
<lb n="3212"/>
<lb n="3213"/><p><span>89.  Éigne Banna bhus buan sruth;</span>
<lb n="3214"/><span>eo lúthmhur Locha hEachuch;</span>
<lb n="3215"/><span>maighre Line; laoch go ngoimh;</span>
<lb n="3216"/><span>cridhe nach dtaoth re tromghoin.</span></p>
<lb n="3217"/>
<lb n="3218"/><p><span>93.  Ursa theann, troigh ré ndocra</span>
<lb n="3219"/><span>da thír i dtráth furtochta;</span>
<lb n="3220"/><span>mur theasda gach lén da los,</span>
<lb n="3221"/><span>an sén feasda budh fagus.</span>
<lb n="3222"/></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="3223"/><p><span>Bzzzzz1687 17D</span>
<lb n="3224"/><span>I SAGSOIBH LOITIOR LEATH CUINN.</span></p>
<lb n="3225"/>
<lb n="3226"/><p><span>An Fear Céadna (cc.)</span></p>
<lb n="3227"/>
<lb n="3228"/><p><span>1.  I Sagsoibh loitior Leath Cuinn;</span>
<lb n="3229"/><span>meinic thall, día do dhoghruing,</span>
<lb n="3230"/><span>isí an chreach gan chuimsi soin,</span>
<lb n="3231"/><span>an leath Chuinnsi 'ga creuchdghoin.</span></p>
<lb n="3232"/>
<lb n="3233"/><p><span>5.  Gan iorghoil gan fheidhm dtachair,</span>
<lb n="3234"/><span>an leatsa Cuinn Chéadchathaigh</span>
<lb n="3235"/><span>mór da gasraidh ghliadh do thoit</span>
<lb n="3236"/><span>i Saghsoibh riamh, mo róloit.</span></p>
<lb n="3237"/>
<lb n="3238"/><p><span>9.  Fada i Sagsaibh, isé a shuim,</span>
<lb n="3239"/><span>'ga loit an leathsa Saorchuinn,</span>
<lb n="3240"/><span>neimh a cneidhe do chreach sinn,</span>
<lb n="3241"/><span>tar an leath eile d'Éirinn.</span></p>
<lb n="3242"/>
<lb n="3243"/><p><span>13.  Cian an leathsa Cuinn na gcath</span>
<lb n="3244"/><span>i Sagsoibh isé mh'eugnach,</span>
<lb n="3245"/><span>cuid dá docroibh as liach liom,</span>
<lb n="3246"/><span>'ga lotghoin tar iath Éirionn.</span></p>
<lb n="3247"/>
<lb n="3248"/><p><span>17.  Faríor do thuit trom an uilc</span>
<lb n="3249"/><span>ar Thrian Conghail, cúis ordhuirc,</span>
<lb n="3250"/><span>tar Leith Cuinn, críoch na gcuradh;</span>
<lb n="3251"/><span>duinn as díoth a dheónoghadh.</span>
<lb n="3252"/></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="3253"/><p><span>21.  Sliocht Briain Bhallaigh tar gach dreim</span>
<lb n="3254"/><span>díobh as lia, ionnsa an t-inghreim,</span>
<lb n="3255"/><span>do ég i Saghsoibh re seal,</span>
<lb n="3256"/><span>mo bhéd, do ghasraidh Gaoidheal.</span></p>
<lb n="3257"/>
<lb n="3258"/><p><span>25.  Ceathrar codhnach do chloinn Néill</span>
<lb n="3259"/><span>ar shliocht an Bhriainse, ar mbreóibhéim,</span>
<lb n="3260"/><span>faríor ros teastadoir thall;</span>
<lb n="3261"/><span>leasgobair ríomh na ríoghchlann.</span></p>
<lb n="3262"/>
<lb n="3263"/><p><span>29.  An céidfhear don cheathrar sháimh</span>
<lb n="3264"/><span>Sir Henrí, oighir Seaáin,</span>
<lb n="3265"/><span>flaith go roimheas 'gar ghnáth geall</span>
<lb n="3266"/><span>oirios do chách go coitchenn.</span></p>
<lb n="3267"/>
<lb n="3268"/><p><span>33.  An dara ár isé soin</span>
<lb n="3269"/><span>bás Domhnaill mheic Cuinn chreachaigh,</span>
<lb n="3270"/><span>airsidh fhuair urruim tre a ghoil,</span>
<lb n="3271"/><span>i Lunduinn uainn do abhoil.</span></p>
<lb n="3272"/>
<lb n="3273"/><p><span>37.  Sir Henrí eile an treas tríath,</span>
<lb n="3274"/><span>a bhás ní linn nach láinlíach,</span>
<lb n="3275"/><span>sgíath chumhduigh don toigh ó ar thuil,</span>
<lb n="3276"/><span>i Lundoin thoir ros teasdaidh.</span></p>
<lb n="3277"/>
<lb n="3278"/><p><span>41.  Seaán mhac Airt, ua na ríogh</span>
<lb n="3279"/><span>teasda i Londoin, lór d'imshníomh,</span>
<lb n="3280"/><span>an crádh ler sreathghonadh sinn,</span>
<lb n="3281"/><span>an ceathromhadh ár d'Éirinn.</span></p>
<lb n="3282"/>
<lb n="3283"/><p><span>45.  A Londoin na líog solas</span>
<lb n="3284"/><span>do choisgis do chíocoras,</span>
<lb n="3285"/><span>ga díoghuil as déine dhuinn?</span>
<lb n="3286"/><span>d'fhíonfhuil na fréimhe a Frémhuinn.</span></p>
<lb n="3287"/>
<lb n="3288"/><p><span>49.  Blagh do neamhchuid fhear nUladh</span>
<lb n="3289"/><span>a mbás, 's isé a n-aonphudhar;</span>
<lb n="3290"/><span>crádh do thréd caomhthoighe Cuinn</span>
<lb n="3291"/><span>ég na laochroidhe i Lonnduinn.</span>
<lb n="3292"/></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="3293"/><p><span>53.  D'éis an trír eile gan oil</span>
<lb n="3294"/><span>Seaán dá mbíadh 'na bheathaidh,</span>
<lb n="3295"/><span>mo lá leóin leachta an fhine,</span>
<lb n="3296"/><span>'na ndeóidh teachta tairgfidhe.</span></p>
<lb n="3297"/>
<lb n="3298"/><p><span>57.  Ní beag do loit Leithe Cuinn</span>
<lb n="3299"/><span>bás Seaáin ar sén leatruim;</span>
<lb n="3300"/><span>isí an chreachsoin críoch ar n-áir,</span>
<lb n="3301"/><span>m'easbhaidh mo dhíoth 's mo dhíobháil.</span></p>
<lb n="3302"/>
<lb n="3303"/><p><span>61.  Tugsad éruic, anba an choir,</span>
<lb n="3304"/><span>sliocht Aodha mheic Briain Bhallaigh,</span>
<lb n="3305"/><span>ina ndearnadh d'olc uile</span>
<lb n="3306"/><span>um ghort eangghlan Iughoine.</span></p>
<lb n="3307"/>
<lb n="3308"/><p><span>65.  Dar leat is lór don deaghcloinn,</span>
<lb n="3309"/><span>a los érca is eineacloinn -</span>
<lb n="3310"/><span>a ghníomh i ngleoágh nír lag -</span>
<lb n="3311"/><span>Seoán mur dhíol 'na ndearnsad.</span></p>
<lb n="3312"/>
<lb n="3313"/><p><span>69.  Táinic d'oighidh ionnua Briain</span>
<lb n="3314"/><span>Gaoidhil uile fa aoinchiaigh,</span>
<lb n="3315"/><span>nach léir dhóibh soilsi re seal</span>
<lb n="3316"/><span>acht toirsi bróin da mbuaidhreadh.</span></p>
<lb n="3317"/>
<lb n="3318"/><p><span>73.  Bás mheic Airt is ua Cathoil</span>
<lb n="3319"/><span>ua Chairbre is Cuinn Cheudchathaigh,</span>
<lb n="3320"/><span>an sgél nuasa as doibhinn duinn,</span>
<lb n="3321"/><span>'s an t-uasa Oilill Óluim.</span></p>
<lb n="3322"/>
<lb n="3323"/><p><span>77.  Tromloit Leithe Cuinn na gcath</span>
<lb n="3324"/><span>Oidhidh laoích Locha hEachach,</span>
<lb n="3325"/><span>ar sgíothmhaithne tocht re a theann,</span>
<lb n="3326"/><span>ar n-olc críochnaighthe coitchenn.</span></p>
<lb n="3327"/>
<lb n="3328"/><p><span>81.  Cuid do mhíorath mhaicne Néill</span>
<lb n="3329"/><span>bás mheic Airt, ionnsa an t-oilbhéim;</span>
<lb n="3330"/><span>tuar diombuaidhe dhóibh a dhul,</span>
<lb n="3331"/><span>slóigh as diombuaine ar domhun.</span>
<lb n="3332"/></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="3333"/><p><span>85.  Teasda Hector innsi Breagh;</span>
<lb n="3334"/><span>do ég Hercuilis Gaoidheal;</span>
<lb n="3335"/><span>tug flaithinis Fáil gan teann;</span>
<lb n="3336"/><span>do cháidh Aichilis Éireann.</span></p>
<lb n="3337"/>
<lb n="3338"/><p><span>89.  Teasda ar nAthgholl ag cur cath;</span>
<lb n="3339"/><span>teasda ar nAthosgar échtach;</span>
<lb n="3340"/><span>adbath cur teasda ar dtroda</span>
<lb n="3341"/><span>ó theasda ar Lugh Lámhfhoda.</span></p>
<lb n="3342"/>
<lb n="3343"/><p><span>93.  Samhail Conuill is Con Raoi,</span>
<lb n="3344"/><span>samhail Fhir Díagh go ndeaghghnaoi,</span>
<lb n="3345"/><span>sgél doiligh a dhol uainne,</span>
<lb n="3346"/><span>oighir Con na Craobhrúaidhe.</span></p>
<lb n="3347"/>
<lb n="3348"/><p><span>97.  Atá i n-uaigh san talamh thall</span>
<lb n="3349"/><span>ar mbúaidh catha 's ar gcomhlann -</span>
<lb n="3350"/><span>truagh a Mhuire ar lén da los -</span>
<lb n="3351"/><span>'s ar n-uile shén is shonos.</span></p>
<lb n="3352"/>
<lb n="3353"/><p><span>101.  Agso an feart 'na bhfuil aniodh</span>
<lb n="3354"/><span>ursa gaisgidh na nGaoidhiol,</span>
<lb n="3355"/><span>a gcosg tóra, a dteann ghábhaidh,</span>
<lb n="3356"/><span>a ngeall córa i gcomhdháluibh.</span></p>
<lb n="3357"/>
<lb n="3358"/><p><span>105.  Agso an tumba i dtád astoigh</span>
<lb n="3359"/><span>creach Leithe Cuinn 's a cabhoir;</span>
<lb n="3360"/><span>ar gcreach tar tonnmhuir do thuill</span>
<lb n="3361"/><span>asteach i gcomhraidh chumhuing.</span></p>
<lb n="3362"/>
<lb n="3363"/><p><span>109.  Agso na subháilce ar fad</span>
<lb n="3364"/><span>fa chloich, cumhang an t-ionad,</span>
<lb n="3365"/><span>re taobh na córa san cheart,</span>
<lb n="3366"/><span>an chródha araon 's an roineart.</span></p>
<lb n="3367"/>
<lb n="3368"/><p><span>113.  Is truagh nach dtarla anosa</span>
<lb n="3369"/><span>i gcill Chairge Fearghosa</span>
<lb n="3370"/><span>no anocht i Sgire na sgoth</span>
<lb n="3371"/><span>'na lighe a chorp i gcumhdach.</span>
<lb n="3372"/></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="3373"/><p><span>117.  Iomdha an úairsi i n-inis Fáil</span>
<lb n="3374"/><span>éimhghe ban is maoíth mhacáimh,</span>
<lb n="3375"/><span>tre a ég is neamhágh aniodh,</span>
<lb n="3376"/><span>gearán béd agus búaidhriodh.</span></p>
<lb n="3377"/>
<lb n="3378"/><p><span>121.  Ní tearc neach ó thuinn Túaighe,</span>
<lb n="3379"/><span>'s is fiú a n-adhbhar anbhuaine,</span>
<lb n="3380"/><span>go Carn Í Néid síar mur soin</span>
<lb n="3381"/><span>do thréig a gcíall da chumhaidh.</span></p>
<lb n="3382"/>
<lb n="3383"/><p><span>125.  Ó Bhóinn go Banna 's go Buais</span>
<lb n="3384"/><span>annamh croidhe nár chomhghlúais</span>
<lb n="3385"/><span>do chaoiniodh í Chuinn aniodh,</span>
<lb n="3386"/><span>Gaoidhiol i suim do saoiliodh.</span></p>
<lb n="3387"/>
<lb n="3388"/><p><span>129.  Ó Thráigh Lí go Loch Feabhail</span>
<lb n="3389"/><span>'s gach aird don taobh Thuaidheamhain,</span>
<lb n="3390"/><span>iomdha gáir inghine is och</span>
<lb n="3391"/><span>láimh re Finnline as feasach.</span></p>
<lb n="3392"/>
<lb n="3393"/><p><span>133.  Mór a gcumha, ní nach nár,</span>
<lb n="3394"/><span>ríoghchúirt Shagsan tré Sheaán,</span>
<lb n="3395"/><span>an flaith ó Tholaigh an Trír,</span>
<lb n="3396"/><span>maith do fhoghain da airdrígh.</span></p>
<lb n="3397"/>
<lb n="3398"/><p><span>137.  San bhFrainc thoir do thabhaigh sin</span>
<lb n="3399"/><span>uirrim agas airm gaisgidh;</span>
<lb n="3400"/><span>ní gan adhbhar uair gach geall;</span>
<lb n="3401"/><span>mh'amhgar, a uain dob aithghearr.</span></p>
<lb n="3402"/>
<lb n="3403"/><p><span>141.  Atá ar laochraidh Leithe Cuinn,</span>
<lb n="3404"/><span>ní hiongnadh 's is fiú a bhfochuinn,</span>
<lb n="3405"/><span>dall cíach deala agus dubha</span>
<lb n="3406"/><span>bha thríath Meana is mórchumha.</span></p>
<lb n="3407"/>
<lb n="3408"/><p><span>145.  Mars cogaidh chríche Banbha,</span>
<lb n="3409"/><span>budh cuimhneach tráth togharma;</span>
<lb n="3410"/><span>Apo-ló Gaoídhiol 'gar ghabh,</span>
<lb n="3411"/><span>ga mó aoinfhear mar easgar?</span>
<lb n="3412"/></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="3413"/><p><span>149.  Mar gach turbhaidh tig da éis</span>
<lb n="3414"/><span>ceiltior subháilce Séiréis,</span>
<lb n="3415"/><span>teidhm leathanloit thiar is toir</span>
<lb n="3416"/><span>bha Thrían gcreachordhruic gConghoil.</span></p>
<lb n="3417"/>
<lb n="3418"/><p><span>153.  Foghar gola i ngothaibh én,</span>
<lb n="3419"/><span>grís fuacht ag fiochaidh soighnén,</span>
<lb n="3420"/><span>ag táithcheangal folt na bhfeadh;</span>
<lb n="3421"/><span>táirtheamar olc re a áireamh.</span></p>
<lb n="3422"/>
<lb n="3423"/><p><span>157.  Atá an tóirneach 'sna tonna</span>
<lb n="3424"/><span>grían is ré agus réllonna</span>
<lb n="3425"/><span>srotha gainmhidhe guirt Floinn</span>
<lb n="3426"/><span>ag tairngire an uilc obuinn.</span></p>
<lb n="3427"/>
<lb n="3428"/><p><span>161.  Linnte caola ar chuma cúain</span>
<lb n="3429"/><span>tríd táinic mur gach diombúaidh;</span>
<lb n="3430"/><span>an tonn ní diongaibhthe dhe</span>
<lb n="3431"/><span>bha fhonn lionnfhoirbhthe Line.</span></p>
<lb n="3432"/>
<lb n="3433"/><p><span>165.  Guais tré thuile na dtrí loch</span>
<lb n="3434"/><span>Loch Cúan Loch Laoigh Loch Eachoch,</span>
<lb n="3435"/><span>síon na saobhshroth da rochtoin,</span>
<lb n="3436"/><span>aonloch dhíobh go ndiongontoir.</span></p>
<lb n="3437"/>
<lb n="3438"/><p><span>169.  Trí ríoghthonna Banbha Breagh</span>
<lb n="3439"/><span>ag túargoin chnoc is céideadh;</span>
<lb n="3440"/><span>tig do luas anfaidh da n-éis</span>
<lb n="3441"/><span>suas gur arthaigh an aibhéis.</span></p>
<lb n="3442"/>
<lb n="3443"/><p><span>173.  Do bhí ar súil go soiche so</span>
<lb n="3444"/><span>le fortacht 's le fear cabhro</span>
<lb n="3445"/><span>go ndeachaidh, a Dhé ar neamh,</span>
<lb n="3446"/><span>an té as creachoil don chúigeadh.</span>
<lb n="3447"/></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="3448"/><p><span>177.  Do gheilníamh, mana mairge,</span>
<lb n="3449"/><span>a Éduin aird Dubhchairge,</span>
<lb n="3450"/><span>fill i ndubh tréd chaomhthach cuirp,</span>
<lb n="3451"/><span>a bhrugh na n-aolchlach n-ordhuirc.</span></p>
<lb n="3452"/>
<lb n="3453"/><p><span>181.  Do chloinn Aodha Buidhe abháin</span>
<lb n="3454"/><span>mur is easbhaidh ég Seaáin,</span>
<lb n="3455"/><span>tig olc do gach éineing as</span>
<lb n="3456"/><span>bha ghort bhFéileim, is follas.</span></p>
<lb n="3457"/>
<lb n="3458"/><p><span>185.  Ó Chríosd do thecht acht trí dég</span>
<lb n="3459"/><span>mile is secht gcéd re a choimhéd,</span>
<lb n="3460"/><span>lór feasda an fadsoin dar gcrádh,</span>
<lb n="3461"/><span>gur theasda i Sagsoibh Seaán.</span>
<lb n="3462"/></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="3463"/><p><span>Bzzzzz1687c 17D</span>
<lb n="3464"/><span>DEALBHFAD DO CHORMAC MO CHÉIDGHRÉS DROIGHNIGHE.</span></p>
<lb n="3465"/>
<lb n="3466"/><p><span>An Fear cédna cc.</span></p>
<lb n="3467"/>
<lb n="3468"/><p><span>1.  Dealbhfad do Chormac mo chéidghrés droighnighe,</span>
<lb n="3469"/><span>Connmhac ar gcoimhdhine méidghlés ar muirnine,</span>
<lb n="3470"/><span>ua na bhféinniodh do chách as ceinnbhile,</span>
<lb n="3471"/><span>sgáth a dheirbhfhine an séimhfhear as suilbhire.</span></p>
<lb n="3472"/>
<lb n="3473"/><p><span>5.  Do mhac Airt as dénta an droighneachsa,</span>
<lb n="3474"/><span>an rélta choinnleachsa, an chairt chuimhneachsa;</span>
<lb n="3475"/><span>urra re a tuigsi an tríath ainmneachsa,</span>
<lb n="3476"/><span>mo sgíath mo dhaingneachsa 's mo chuidsi don</span>
<lb n="3477"/><span>chuinnbheachsa.</span></p>
<lb n="3478"/>
<lb n="3479"/><p><span>9.  Cormac Ó Néill ar n-aenurra d'áiridhe,</span>
<lb n="3480"/><span>dá sháimhfhine féin is saerrulla an séimhidhe;</span>
<lb n="3481"/><span>caidhe i dtréidhibh aoinfhear as eolaighe?</span>
<lb n="3482"/><span>treoraidhe Gaoidhiol i gcéimibh ar gcéiline.</span></p>
<lb n="3483"/>
<lb n="3484"/><p><span>13.  Meinic ro shúr do shíor 'sgach ealadhain</span>
<lb n="3485"/><span>leanamhain gníomh a ghlún geinealaigh;</span>
<lb n="3486"/><span>eolaidh a séd don fhéin fhuineadhaigh</span>
<lb n="3487"/><span>'s do fhréimh Muireadhaigh an ghég gheiliodhain.</span></p>
<lb n="3488"/>
<lb n="3489"/><p><span>17.  M'annsa 's mo chen cara ar n-ealadhna,</span>
<lb n="3490"/><span>fear as feramhla, ar dtagha tighearna,</span>
<lb n="3491"/><span>ar mbrat caomhna, ar gcraobh chomhardha,</span>
<lb n="3492"/><span>ar maor togharma an t-aobhdha infheadhma.</span>
<lb n="3493"/></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="3494"/><p><span>21.  Croinic na sean, stiúir gach staraidhe,</span>
<lb n="3495"/><span>glanoighe iuil na dtreabh dtoghaidhe,</span>
<lb n="3496"/><span>treisi na bhfann, sgaith ar sgoiline,</span>
<lb n="3497"/><span>ar roibhile raith, ar gcrann conaire.</span></p>
<lb n="3498"/>
<lb n="3499"/><p><span>25.  Sás dar móradh, ar mana soimheanma,</span>
<lb n="3500"/><span>ragha ar n-oileamhna, óradh ar n-ealadhna,</span>
<lb n="3501"/><span>ar gcenn feadhna re hucht n-anfhoghla,</span>
<lb n="3502"/><span>radhamhna meadhra da lucht leanamhna.</span></p>
<lb n="3503"/>
<lb n="3504"/><p><span>29.  Urra lér bhfeithiomh as truime toirbhearta,</span>
<lb n="3505"/><span>breithiomh as oirdhearca go n-uille n-umhlochta,</span>
<lb n="3506"/><span>braon don ríoghfhuil, cosnamh ar gcaillbhearta,</span>
<lb n="3507"/><span>ar bhfosghlan airmghreanta, ar líoluibh lubhghorta.</span></p>
<lb n="3508"/>
<lb n="3509"/><p><span>33.  Fear le mbeirear búaidh gach aonbháire,</span>
<lb n="3510"/><span>úaim gach gaolbháidhe i ngeimhiol órnaoídhe,</span>
<lb n="3511"/><span>oighir Daghairt, cabhair as cíanbhúaine,</span>
<lb n="3512"/><span>samhail d'Fhíalghúaire ag malairt mórmhaoine.</span></p>
<lb n="3513"/>
<lb n="3514"/><p><span>37.  Fudhomhain oinigh nach dtraoth an tríathruire</span>
<lb n="3515"/><span>do laoch Liathmhuine as oighir ar úrchroidhe;</span>
<lb n="3516"/><span>sgís na n-aoidheadh, coinnmheadh an cheolchuire,</span>
<lb n="3517"/><span>sgaoileadh eolchuire, loinnmher as lúthmhuire.</span></p>
<lb n="3518"/>
<lb n="3519"/><p><span>41.  Cormac Ó Néill ar mbúaidh 's ar mbaránda,</span>
<lb n="3520"/><span>uaim gach gabhála an réidh roimhíolla,</span>
<lb n="3521"/><span>ar mbun ar ndóigh 's ar gcuirm chomhóla,</span>
<lb n="3522"/><span>as muirn onóra da dháimh dhoidhíola.</span></p>
<lb n="3523"/>
<lb n="3524"/><p><span>45.  Meabhair is cuimhne ar nach bris i mbuandáloibh,</span>
<lb n="3525"/><span>a fhuighle i bhfúaránaibh fis is móirfíadhuin;</span>
<lb n="3526"/><span>caidhe do fhréimh aithnidh Fhíneóghuin</span>
<lb n="3527"/><span>a aithghin d'fhíreolaidh 'sgach réim róidhíamhuir?</span></p>
<lb n="3528"/>
<lb n="3529"/><p><span>49.  Caomhthach caduil is cuirp do Shídheamhain,</span>
<lb n="3530"/><span>fíneamhain abaidh an ghuirt ghaoidhealaigh</span>
<lb n="3531"/><span>a mhaca samhla theas ná tuaidheamhain</span>
<lb n="3532"/><span>ní feas do shluaighfheadhuin Banbha braoínealaidh.</span>
<lb n="3533"/></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="3534"/><p><span>53.  Turnamh a dtréanuilc, a gcóir 's a gcaomhfhaire,</span>
<lb n="3535"/><span>aodhaire slóigh ghléaghuirt Gháirighe;</span>
<lb n="3536"/><span>flaith ar bhfeithmhe, mo chean ar gcéiline,</span>
<lb n="3537"/><span>sgaith a fhréimhfhine, fer beirthe ar mbáirine.</span></p>
<lb n="3538"/>
<lb n="3539"/><p><span>57.  Fear ler fonnmhar clíar do chothughadh,</span>
<lb n="3540"/><span>grían ar rothuradh an donnghlan daithiodhan,</span>
<lb n="3541"/><span>urra theann le a chóir do chruthughadh,</span>
<lb n="3542"/><span>glóir nach guthumhal as fearr flaithionadh.</span></p>
<lb n="3543"/>
<lb n="3544"/><p><span>61.  Codhnach Túama an té ros-caruimsi;</span>
<lb n="3545"/><span>úadha ní anuimsi, as é 'ga bhfoilimsi;</span>
<lb n="3546"/><span>mithidh tríall da dhún gan doghuilsi,</span>
<lb n="3547"/><span>an fíal thoghuimsi mo rún roighillsi.</span></p>
<lb n="3548"/>
<lb n="3549"/><p><span>65.  Triallfad go toigh na Tealcha Móiresi</span>
<lb n="3550"/><span>mur a bhfoil mo dhóighsheisi dherbhtha fhíresi;</span>
<lb n="3551"/><span>do ghébh i dteagh na tolcha úainesi,</span>
<lb n="3552"/><span>mo chean, an Guairesi toghtha an tíresi.</span></p>
<lb n="3553"/>
<lb n="3554"/><p><span>69.  Ionmhuin teagh go dtaitniomh da dtríalluimsi,</span>
<lb n="3555"/><span>geal a niamhshoilsi an aitreabh aoílshlimsi;</span>
<lb n="3556"/><span>fado ó do bhádhas san bhaile lúaidhimsi;</span>
<lb n="3557"/><span>caidhe a thúairimsi an t-áras aoíbhinnsi?</span></p>
<lb n="3558"/>
<lb n="3559"/><p><span>73.  Do ghébha sinn ar slios na tealchasa</span>
<lb n="3560"/><span>fios gach senchusa is grinn gach glainchesa;</span>
<lb n="3561"/><span>budh hiomdha ag lúadhoil, um thegh na tolchosa,</span>
<lb n="3562"/><span>sgorchosa greagh uabhair is ainchesa.</span></p>
<lb n="3563"/>
<lb n="3564"/><p><span>77.  Do ghébhsa róm san ráth bhailbheasoigh</span>
<lb n="3565"/><span>cách íar ngairmfheasaibh bha ól ag imreasain;</span>
<lb n="3566"/><span>is iomdha slóigh fa mhuirn na meadhrasoin</span>
<lb n="3567"/><span>is dealbhlasair cuirn óir san fhinnliossoin.</span>
<lb n="3568"/></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="3569"/><p><span>81.  Budh hiomdha ar cuireadh san tealaigh taobhúaine</span>
<lb n="3570"/><span>buidhion aonuaire d'fheroibh is eólaoidhe;</span>
<lb n="3571"/><span>iomdha, ga dtám, san tulaigh as fhíoráille</span>
<lb n="3572"/><span>dámh is fíorfháidhe curaidh is ceóllaoidhe.</span></p>
<lb n="3573"/>
<lb n="3574"/><p><span>85.  Budh hiomdha san lios i dtaoí ar dtríallaine</span>
<lb n="3575"/><span>diadhaire is saoi go bhfios is fírfhile;</span>
<lb n="3576"/><span>is meinic thrá ag ar suairc séimhidhe</span>
<lb n="3577"/><span>cuairt is céilidhe mná is mílidhe.</span></p>
<lb n="3578"/>
<lb n="3579"/><p><span>89.  Éigne Banna, maighre Meirbhline,</span>
<lb n="3580"/><span>ar ndeirbhshlighe as aidhbhle, alla da shoirbhfhine,</span>
<lb n="3581"/><span>ar gcosg doilghe, ar n-annsa, ar n-ionmhaine,</span>
<lb n="3582"/><span>ar gcoimdhe, ar n-ionghoire an t-amsa ar oirbhire.</span></p>
<lb n="3583"/>
<lb n="3584"/><p><span>93.  Gan bheith dar ndeilbh fa bhreith bhúanoide</span>
<lb n="3585"/><span>meirbh ar bhfuaroige, feith a róloige;</span>
<lb n="3586"/><span>gidh maith an urra an tí dha dtámoide,</span>
<lb n="3587"/><span>dhí gan lánfhaide gan chuma as córaide.</span></p>
<lb n="3588"/>
<lb n="3589"/><p><span>97.  Fríoth le Máire, mana deaghanma</span>
<lb n="3590"/><span>an ghealamhra as áille, tagha tighearna;</span>
<lb n="3591"/><span>caidhe ar aobhdha bean a baramhla</span>
<lb n="3592"/><span>ar feadh Rabhanbha, an aobhdha as ineamhla?</span></p>
<lb n="3593"/>
<lb n="3594"/><p><span>101.  Gaol na druinge dar dú Sídheamhuin,</span>
<lb n="3595"/><span>buinne da bhfíneamhuin, cnú da gclaoinfheadhoibh;</span>
<lb n="3596"/><span>ua na n-iarladh ón tír tuaidheamhuin;</span>
<lb n="3597"/><span>do shín ón tslúaighfheadhain an chiabhghlan chaoil-leabhair.</span></p>
<lb n="3598"/>
<lb n="3599"/><p><span>105.  Fairsing a clú bha an chaomhchlár Críomthainnsi</span>
<lb n="3600"/><span>claochládh sníomhthoirsi anú don Niallchloinnsi,</span>
<lb n="3601"/><span>gaol na foirne nár bh'fhann mun fhéthloinnsi,</span>
<lb n="3602"/><span>crann don réadhchoillsi ler dhoilghe diallchoimsi.</span>
<lb n="3603"/></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="3604"/><p><span>TÓGUIBH DO CHROIDHE A CHORMAIC.</span></p>
<lb n="3605"/>
<lb n="3606"/><p><span>An Fear cédna cc.</span></p>
<lb n="3607"/>
<lb n="3608"/><p><span>1.  Tóguibh do chroidhe, a Chormaic;</span>
<lb n="3609"/><span>dearmaid, a fhlaith lánordhraic,</span>
<lb n="3610"/><span>a dtáthraisi d'olc is d'oil</span>
<lb n="3611"/><span>bha an ngort gclárthaissi gCobhthaigh.</span></p>
<lb n="3612"/>
<lb n="3613"/><p><span>5.  Ná cuimhnigh, a chruth fhaoilidh,</span>
<lb n="3614"/><span>ná héagcaoín 's ná hathchaoinidh</span>
<lb n="3615"/><span>bhur ró éadtualaing re headh</span>
<lb n="3616"/><span>bha chró ghéagfhuarfhuinn Gaoídheal.</span></p>
<lb n="3617"/>
<lb n="3618"/><p><span>9.  A bhfríoth libh a los coguidh</span>
<lb n="3619"/><span>d'easbaidh súain nó sámhchoduil</span>
<lb n="3620"/><span>ná hathchuimhnigh - ga dáim dhuibh -</span>
<lb n="3621"/><span>a chathchuingidh chláir Conghuil.</span></p>
<lb n="3622"/>
<lb n="3623"/><p><span>13.  Rúaig leathbhruach, luighe it armoibh,</span>
<lb n="3624"/><span>díoth tathuimh is tionnabhraidh,</span>
<lb n="3625"/><span>fáth imshníomha an chúis rod char,</span>
<lb n="3626"/><span>a ghnúis inríogha iodhan.</span></p>
<lb n="3627"/>
<lb n="3628"/><p><span>17.  Foighide mhaith, a mheic Airt;</span>
<lb n="3629"/><span>fogas furtocht dod mhórairc;</span>
<lb n="3630"/><span>go sóigh cabhair dhuinn is duit</span>
<lb n="3631"/><span>anuidh fan gcuing, a Chormuic.</span>
<lb n="3632"/></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="3633"/><p><span>21.  Cuiridh bhur ndóchas i nDía;</span>
<lb n="3634"/><span>aigill go maith mac María;</span>
<lb n="3635"/><span>tug t'aghaidh ar Dhía na ndúl,</span>
<lb n="3636"/><span>an Día ó bhfaghair fortún.</span></p>
<lb n="3637"/>
<lb n="3638"/><p><span>25.  Ná cuir cunntabhart i gcás,</span>
<lb n="3639"/><span>ná caoin dochar ná dólás,</span>
<lb n="3640"/><span>is Ri an teaghlaigh thuas dod thaoibh;</span>
<lb n="3641"/><span>suas led mheanmuin, a mhacaoimh.</span></p>
<lb n="3642"/>
<lb n="3643"/><p><span>29.  A Chormaic Í Néill aniodh</span>
<lb n="3644"/><span>tréig do mhaoith, arduigh t'aigniodh;</span>
<lb n="3645"/><span>suas leat, a cheinnbhile cháigh,</span>
<lb n="3646"/><span>a bhreac Seinline sruthbháin.</span></p>
<lb n="3647"/>
<lb n="3648"/><p><span>33.  Aitchimsi an tAthair go trén</span>
<lb n="3649"/><span>do chum neamh, úir is aiér,</span>
<lb n="3650"/><span>do bhur gcaomhna ar chúis docra,</span>
<lb n="3651"/><span>a ghnúis aobhdha ionmholta.</span></p>
<lb n="3652"/>
<lb n="3653"/><p><span>37.  Sirimsi is sirmíd uile</span>
<lb n="3654"/><span>ar an dTríonóid toghuidhe,</span>
<lb n="3655"/><span>tre fhíor páirte mheic Muire,</span>
<lb n="3656"/><span>sláinte dheit tré dheaghghuidhe.</span></p>
<lb n="3657"/>
<lb n="3658"/><p><span>41.  Ón Athair go n-agha sibh</span>
<lb n="3659"/><span>'s ó Mhac na hÓighe ar íribh</span>
<lb n="3660"/><span>'s ón Spiorad ar neamh aniodh</span>
<lb n="3661"/><span>ionad bhur sen 's bhur seinsior.</span></p>
<lb n="3662"/>
<lb n="3663"/><p><span>45.  Go ndoirte Críost dod chabhair</span>
<lb n="3664"/><span>braon da ghrásaibh grásamhail</span>
<lb n="3665"/><span>bhad mhóircheas, a chnú chroidhe,</span>
<lb n="3666"/><span>fhóirfeas tú tré a thrócoire.</span>
<lb n="3667"/></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="3668"/><p><span>49.  Bídh faoílidh, tréig do thuirsi,</span>
<lb n="3669"/><span>léigidh dhíbh bhur ndoghuilsi</span>
<lb n="3670"/><span>go n-aghair an úair dod thoil;</span>
<lb n="3671"/><span>anaidh ret úain go n-aghair.</span></p>
<lb n="3672"/>
<lb n="3673"/><p><span>53.  Tiocfaidh i dtráth a dtoraidh,</span>
<lb n="3674"/><span>daoibhsi budh sén sócomhail,</span>
<lb n="3675"/><span>slóighshirthe go Banbha Bhreagh;</span>
<lb n="3676"/><span>damhna fóirithne a bhfeithemh.</span></p>
<lb n="3677"/>
<lb n="3678"/><p><span>57.  Gabh brosdadh, a bhrath Temhra,</span>
<lb n="3679"/><span>glac meisneach is móirmhenma;</span>
<lb n="3680"/><span>a chraobh lile as sgáth dar sgoil,</span>
<lb n="3681"/><span>do chridhe 'na thráth tóguibh.</span>
<lb n="3682"/></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="3683"/><p><span>Bzzzzz1617c 17T</span>
<lb n="3684"/><span>Uzzzzz0060</span>
<lb n="3685"/><span>FUIGHIOLL TUISLEADH TRIAN CONGHOIL.</span></p>
<lb n="3686"/>
<lb n="3687"/><p><span>Lughaidh Ó hEachuidhéin cc.</span></p>
<lb n="3688"/>
<lb n="3689"/><p><span>1.  Fuighioll tuisleadh Trian Conghoil;</span>
<lb n="3690"/><span>agso cuid da chomhardhoibh:</span>
<lb n="3691"/><span>déine a diombuadh, a deacra,</span>
<lb n="3692"/><span>diombuan céile a coigealta.</span></p>
<lb n="3693"/>
<lb n="3694"/><p><span>5.  Ar an bhfonnsa fad ó shoin</span>
<lb n="3695"/><span>ón ló tugadh Trian Conghoil,</span>
<lb n="3696"/><span>críoch fhoinnréidh na n-eatal ngeal,</span>
<lb n="3697"/><span>deacar a hoilbhéim d'áireamh.</span></p>
<lb n="3698"/>
<lb n="3699"/><p><span>9.  Atá sonn seanchus deimhin</span>
<lb n="3700"/><span>ó ré Chonghoil chláireinigh:</span>
<lb n="3701"/><span>fuair an eang tar bhogclár Breagh</span>
<lb n="3702"/><span>tocrádh fa cheann a chéiledh.</span></p>
<lb n="3703"/>
<lb n="3704"/><p><span>13.  Fuair an tírsi, fa tús cráidh,</span>
<lb n="3705"/><span>tré Chonghol Chlaon mac Sgannláin</span>
<lb n="3706"/><span>tuisleadh ó nár theachta dhi,</span>
<lb n="3707"/><span>a deacra ag tuismheadh tríthi.</span>
<lb n="3708"/></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="3709"/><p><span>17.  Lá Craoibhe Tolcha san treas</span>
<lb n="3710"/><span>naisgis ar orchra a háineas;</span>
<lb n="3711"/><span>ar anshocair do só soin</span>
<lb n="3712"/><span>i ló a hanocoil d'Eochoidh.</span></p>
<lb n="3713"/>
<lb n="3714"/><p><span>21.  Tar éis cumhadh cloinne hÍr</span>
<lb n="3715"/><span>tarrasdair tuilleadh imshnímh,</span>
<lb n="3716"/><span>gach ruire, do réir na sean,</span>
<lb n="3717"/><span>d'íbh Néill Buidhe 'ga buaidhreadh.</span></p>
<lb n="3718"/>
<lb n="3719"/><p><span>25.  Fuair an tírsi, ga dtám ris,</span>
<lb n="3720"/><span>dúsgadh bróin, báthadh áinis,</span>
<lb n="3721"/><span>ró doghoillsi 'na dhíaidh soin</span>
<lb n="3722"/><span>fán gcrobhoingsi Bhríain Bhalloigh.</span></p>
<lb n="3723"/>
<lb n="3724"/><p><span>29.  Ní creidfidhe ó fhior an iúil,</span>
<lb n="3725"/><span>Trian Conghoil na gcúan dtaighiúir,</span>
<lb n="3726"/><span>fios na sgél do imdhigh air,</span>
<lb n="3727"/><span>sgél a imnidh a amhgair.</span></p>
<lb n="3728"/>
<lb n="3729"/><p><span>33.  Ní fheudfadh ollumh uird fis</span>
<lb n="3730"/><span>nó léightheoir leabhur n-oiris</span>
<lb n="3731"/><span>ríomh creach an gheugfhuarfhuinn ghil,</span>
<lb n="3732"/><span>leath a héadtualuing d'áirimh.</span></p>
<lb n="3733"/>
<lb n="3734"/><p><span>37.  I n-am a cumhadh do chlódh</span>
<lb n="3735"/><span>re hucht a héigne d'iompódh</span>
<lb n="3736"/><span>fúair easgor as uille goimh,</span>
<lb n="3737"/><span>teasgadh as truime tarroidh.</span></p>
<lb n="3738"/>
<lb n="3739"/><p><span>41.  Clódh a deacra díon a cean</span>
<lb n="3740"/><span>go héug Seaáin do saoileadh,</span>
<lb n="3741"/><span>claochládh na letrom do loigh</span>
<lb n="3742"/><span>ar shaorchlár gcreatlom gConghuil.</span>
<lb n="3743"/></p>
</div>
<pb n="155"/>
<div><lb n="3744"/><p><span>45.  Tarraidh tuirrsi tar gach sníomh,</span>
<lb n="3745"/><span>fuair urchra tar gach imshníomh</span>
<lb n="3746"/><span>tré mhac Bríain, damhna a deacra,</span>
<lb n="3747"/><span>liaigh a cabhra a coigealta.</span></p>
<lb n="3748"/>
<lb n="3749"/><p><span>49.  Ní hadhbhur iongantais dí,</span>
<lb n="3750"/><span>créd fá mbiadh iongnadh uimpe?</span>
<lb n="3751"/><span>críoch bhratshaoirshean da mbí grádh,</span>
<lb n="3752"/><span>dá n-acaoineadh sí Seaán.</span></p>
<lb n="3753"/>
<lb n="3754"/><p><span>53.  Iomdha sníomh siobhoil oidhche,</span>
<lb n="3755"/><span>iomdha gúais airm fhaobhairthe,</span>
<lb n="3756"/><span>iomdha gleoágh gnáthfhrais gon,</span>
<lb n="3757"/><span>tárrthais Seoán da saoradh.</span></p>
<lb n="3758"/>
<lb n="3759"/><p><span>57.  I rinn troda i dteanntaibh cath</span>
<lb n="3760"/><span>meinic fúair sé go saothrach</span>
<lb n="3761"/><span>cosg foghla a bruighean a beann,</span>
<lb n="3762"/><span>comhdha a muighedh a maoileann.</span></p>
<lb n="3763"/>
<lb n="3764"/><p><span>61.  Iomdha teannta i dtugadh lais</span>
<lb n="3765"/><span>coinghleic fa chenn a dhúthchais</span>
<lb n="3766"/><span>ar bhróin ndeis gealchaolgha glan</span>
<lb n="3767"/><span>neamhchaomhna a chneis do chlechtadh.</span></p>
<lb n="3768"/>
<lb n="3769"/><p><span>65.  Meinic tarraidh tomhoilt mall,</span>
<lb n="3770"/><span>dusgadh ciúin, codladh eudtrom,</span>
<lb n="3771"/><span>cuairt thriallmhoch ag teachta ó thoigh,</span>
<lb n="3772"/><span>leabtha fianbhoth i bhfearthoin.</span></p>
<lb n="3773"/>
<lb n="3774"/><p><span>69.  Meinic fúair, feasach linne,</span>
<lb n="3775"/><span>anró oidhche doininne</span>
<lb n="3776"/><span>ar fhoghluibh ga hionnradh soin</span>
<lb n="3777"/><span>ar cholbhaibh fionnmhagh bhfásoigh.</span>
<lb n="3778"/></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="3779"/><p><span>73.  Meinic dob' í a adhbha ciúil,</span>
<lb n="3780"/><span>ar son seanma téd dtaighiúir,</span>
<lb n="3781"/><span>seinm a each, síonghlór na sriobh</span>
<lb n="3782"/><span>ag díobhdhódh creach is caibhdhion.</span></p>
<lb n="3783"/>
<lb n="3784"/><p><span>77.  Ag díon cháigh ar chonfadh sluaigh</span>
<lb n="3785"/><span>do bhíodh lá i lúirigh fhionnfhuair,</span>
<lb n="3786"/><span>lá i mbeirt do chaolshról cíor nglan</span>
<lb n="3787"/><span>'ga dhíon ar shaorshlógh Shaxan.</span></p>
<lb n="3788"/>
<lb n="3789"/><p><span>81.  Lá i ndroibhél da dhreich mur ghloin,</span>
<lb n="3790"/><span>lá ag Seaán ar slios aonoigh,</span>
<lb n="3791"/><span>lá ar sgáth sgéith an dlighidh,</span>
<lb n="3792"/><span>tráth i gcléith re coillidhibh.</span></p>
<lb n="3793"/>
<lb n="3794"/><p><span>85.  Ní heol dúinn go ndernadh air</span>
<lb n="3795"/><span>ó ré Chuinn mic Briain Bhallaigh,</span>
<lb n="3796"/><span>nír bh'é an édáil cháir a chrodh,</span>
<lb n="3797"/><span>táir nó éagcáir nár híocodh.</span></p>
<lb n="3798"/>
<lb n="3799"/><p><span>89.  Ar chách oile a hucht a theinn</span>
<lb n="3800"/><span>dob ionchuir le hua bhFeidhlim</span>
<lb n="3801"/><span>cáin as an gcánoigh do chuir;</span>
<lb n="3802"/><span>táin san tánoigh do thabhuigh.</span></p>
<lb n="3803"/>
<lb n="3804"/><p><span>93.  Do beirthe, tre bhrúach ceilge,</span>
<lb n="3805"/><span>creach i n-íoc na haidheirbe</span>
<lb n="3806"/><span>nó i n-aonbhoin do cheanoibh cháigh</span>
<lb n="3807"/><span>re feadhoin shaorghloin Sheaáin.</span></p>
<lb n="3808"/>
<lb n="3809"/><p><span>97.  Do bhí an tírsin, ní taom náir,</span>
<lb n="3810"/><span>gan easbhuidh ag ég Sheaáin,</span>
<lb n="3811"/><span>gan choinbhliocht, gan chlaon gcára,</span>
<lb n="3812"/><span>saor 'na hoighriocht éadála.</span>
<lb n="3813"/></p>
</div>
<pb n="157"/>
<div><lb n="3814"/><p><span>101.  Gan uamhan catha do chor,</span>
<lb n="3815"/><span>gan guais creiche no comhodh,</span>
<lb n="3816"/><span>gan chogadh, gan céim goimhe,</span>
<lb n="3817"/><span>réidh 'na tobar téachtoighe.</span></p>
<lb n="3818"/>
<lb n="3819"/><p><span>105.  Do thréigsiod ar ghrádh a ngoimh,</span>
<lb n="3820"/><span>an t-ord brughaidh nó biatoigh;</span>
<lb n="3821"/><span>dá námhoid 'gar bhúaine bágh,</span>
<lb n="3822"/><span>uaidhe 'na gcároid chompán.</span></p>
<lb n="3823"/>
<lb n="3824"/><p><span>109.  Do bhíodh ord easaonta cháigh</span>
<lb n="3825"/><span>gan bhaoghal ré mbás Seaáin,</span>
<lb n="3826"/><span>'s lucht caoilreachta tré choing ndil</span>
<lb n="3827"/><span>ag roinn aoinleptha ar uairibh.</span></p>
<lb n="3828"/>
<lb n="3829"/><p><span>113.  Tug ar chách comholl síodha,</span>
<lb n="3830"/><span>tréigid aontoil ainbhfíora -</span>
<lb n="3831"/><span>cuing claonbháidhe nír chlecht dáibh -</span>
<lb n="3832"/><span>tré nert saorláimhe Seaáin,</span></p>
<lb n="3833"/>
<lb n="3834"/><p><span>117.  Ar ghrádh nó ar ghuais na bhfersa</span>
<lb n="3835"/><span>ní thug, ar aoi n-imresna,</span>
<lb n="3836"/><span>comairce i ngliaidh gan a ghoin</span>
<lb n="3837"/><span>do bhronnaicme Bríain Bhallaigh.</span></p>
<lb n="3838"/>
<lb n="3839"/><p><span>121.  Gluaister leis a los a theinn,</span>
<lb n="3840"/><span>earr meirge, mac mic Feidhleim</span>
<lb n="3841"/><span>ar sén gliadh ar corcradh cnedh,</span>
<lb n="3842"/><span>da nochtadh i n-iadh Oirther.</span></p>
<lb n="3843"/>
<lb n="3844"/><p><span>125.  Lá oile, ag iomáin a chruidh,</span>
<lb n="3845"/><span>nochtus mac Briain a bhratuigh,</span>
<lb n="3846"/><span>tearc fios nach faghuir linne,</span>
<lb n="3847"/><span>ar slios calaidh Cairlinne.</span></p>
<lb n="3848"/>
<lb n="3849"/><p><span>129.  An baile ar bhárduibh Í Néill</span>
<lb n="3850"/><span>gabhthur leis, lór do chaithréim,</span>
<lb n="3851"/><span>'s losgadh a luinge ó laoch Breagh</span>
<lb n="3852"/><span>re fraoch buinne nár báitheadh.</span>
<lb n="3853"/></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="3854"/><p><span>133.  Ó imlibh Banna báine</span>
<lb n="3855"/><span>léigthior sirthe ar Seaáinne</span>
<lb n="3856"/><span>tar Túaim, gion gur triall corrach,</span>
<lb n="3857"/><span>uaidh síar um an Seanmhullach.</span></p>
<lb n="3858"/>
<lb n="3859"/><p><span>137.  Do dhruim ruaga, raon deacraigh,</span>
<lb n="3860"/><span>tug leis Aodh mac Muirchertuigh,</span>
<lb n="3861"/><span>lucht feithmhe gach airde air,</span>
<lb n="3862"/><span>is ceithre hairgne ón Fhiodhbhaidh.</span></p>
<lb n="3863"/>
<lb n="3864"/><p><span>141.  Beantur leis, lór do chuing,</span>
<lb n="3865"/><span>sé creacha do chloinn Domhnuill;</span>
<lb n="3866"/><span>fuair sé fan nGormbanna ngloin</span>
<lb n="3867"/><span>sé comhlanna um na creachaibh.</span></p>
<lb n="3868"/>
<lb n="3869"/><p><span>145.  Loch Innse Fiachna fúair soin</span>
<lb n="3870"/><span>d'aimhdheoin bhárda Bhriain Carraigh,</span>
<lb n="3871"/><span>re a chur i gcéill ar ó gCuinn,</span>
<lb n="3872"/><span>céim as lugha ar a labhruim.</span></p>
<lb n="3873"/>
<lb n="3874"/><p><span>149.  Tar sraith Banna an bhruaigh ghil</span>
<lb n="3875"/><span>tug dhá chreich uatha ar éigin,</span>
<lb n="3876"/><span>magh nó claonchoill níor dhíon dáibh</span>
<lb n="3877"/><span>da mbíodh ag caomhchloinn Catháin.</span></p>
<lb n="3878"/>
<lb n="3879"/><p><span>153.  Tosach laoí lá na Móna</span>
<lb n="3880"/><span>fuair creich, fa céim onóra;</span>
<lb n="3881"/><span>d'uamhan fan gcradh do choimhdhe</span>
<lb n="3882"/><span>nír an sluaghadh Samhoirle.</span></p>
<lb n="3883"/>
<lb n="3884"/><p><span>157.  Uaimh Beirne danuir, dún ard,</span>
<lb n="3885"/><span>gabhthur leisen lór Danmharg;</span>
<lb n="3886"/><span>cúis lettruim comhroinn a gcruidh</span>
<lb n="3887"/><span>ó dheaghcloinn Domhnoill dúasuigh.</span></p>
<lb n="3888"/>
<lb n="3889"/><p><span>161.  Tug mac Briain, cóir a chuimhne,</span>
<lb n="3890"/><span>creich mhóir ó mhac Samhuirle;</span>
<lb n="3891"/><span>nír bhean tóir do thuir Line</span>
<lb n="3892"/><span>fa mhuigh áin na hOirbhire.</span>
<lb n="3893"/></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="3894"/><p><span>165.  Dh'éis airgthe fhuairghlinn Uine</span>
<lb n="3895"/><span>tairrnge Seaán sochuidhe,</span>
<lb n="3896"/><span>tar an sál lachmhall lodur,</span>
<lb n="3897"/><span>go clár Rachlann rángadur.</span></p>
<lb n="3898"/>
<lb n="3899"/><p><span>169.  Édáil Rachlann, lámh do láimh,</span>
<lb n="3900"/><span>tugadh re sluaghaibh Seaáin,</span>
<lb n="3901"/><span>slóigh toirbheartach ón Trian thoir,</span>
<lb n="3902"/><span>go hiath coinghlecach Conghoil.</span></p>
<lb n="3903"/>
<lb n="3904"/><p><span>173.  Gibé úair aigeórthur air</span>
<lb n="3905"/><span>mac duasach Domhnuill Bhallaigh,</span>
<lb n="3906"/><span>lá do nimh luit a láimhe</span>
<lb n="3907"/><span>do thuit sin rer Seaáine.</span></p>
<lb n="3908"/>
<lb n="3909"/><p><span>177.  An líon gliadh tarla re a thaoibh</span>
<lb n="3910"/><span>gluaisid creich ó chloinn Amhlaoimh,</span>
<lb n="3911"/><span>nír ghar dhóibh donnadh a n-arm</span>
<lb n="3912"/><span>ón tóir gur lomadh Latharnn.</span></p>
<lb n="3913"/>
<lb n="3914"/><p><span>181.  Easbhaidh ar easbhaidh orthaibh</span>
<lb n="3915"/><span>tug iarraidh ar Albanchoibh,</span>
<lb n="3916"/><span>ar fhaghail do thúr troda</span>
<lb n="3917"/><span>adhaigh fa Dhún Diarmoda.</span></p>
<lb n="3918"/>
<lb n="3919"/><p><span>185.  Tugadh mur nach dtug a lán</span>
<lb n="3920"/><span>bhan tír soirin re Seaán,</span>
<lb n="3921"/><span>cuairt diomdhagh, fan deacra béim</span>
<lb n="3922"/><span>echtra d'ionnradh an Oiléin.</span></p>
<lb n="3923"/>
<lb n="3924"/><p><span>189.  Iarmhua neimhneach Néill mhic Cuinn</span>
<lb n="3925"/><span>gluaisios secht gcreacha chuguinn</span>
<lb n="3926"/><span>ó bhruach Cairrge na ngort ngeal,</span>
<lb n="3927"/><span>nó ocht n-airgne re a n-áiremh.</span>
<lb n="3928"/></p>
</div>
<pb n="160"/>
<div><lb n="3929"/><p><span>193.  Do hathroigheadh, anba an cládh,</span>
<lb n="3930"/><span>don turussa tug Seaán</span>
<lb n="3931"/><span>snuadh a gort 's a glasloch geal</span>
<lb n="3932"/><span>lasroch ós Port na Peiredh.</span></p>
<lb n="3933"/>
<lb n="3934"/><p><span>197.  Fan gCaislén Nua maoidhfe mé</span>
<lb n="3935"/><span>tug cuairt bhán gCaislén mBuidhe</span>
<lb n="3936"/><span>go harguin cháigh uma gcion,</span>
<lb n="3937"/><span>táir ar ardaibh gha fheithiomh.</span></p>
<lb n="3938"/>
<lb n="3939"/><p><span>201.  Tarraidh Seaán ar sén gliadh</span>
<lb n="3940"/><span>aisder dar airg an Duibhthrian;</span>
<lb n="3941"/><span>mór ndroibhél do bhaoi gan bhoin</span>
<lb n="3942"/><span>Oilén mo Chaoi gur chuartoigh.</span></p>
<lb n="3943"/>
<lb n="3944"/><p><span>205.  Sliocht Énrí Caoich na gcolg sen</span>
<lb n="3945"/><span>tug Seaán creich ó a gcríchsen,</span>
<lb n="3946"/><span>'s dá chreich fhréimhe hArtáin fhinn</span>
<lb n="3947"/><span>re céile fhadchláir Fheidhlim.</span></p>
<lb n="3948"/>
<lb n="3949"/><p><span>209.  Go ndearna, is deimhin linne,</span>
<lb n="3950"/><span>dhá chreich Choille Bairrlinne;</span>
<lb n="3951"/><span>ré gclódh do chleith moighe Mis</span>
<lb n="3952"/><span>dhá chreich san Doire dúisgis.</span></p>
<lb n="3953"/>
<lb n="3954"/><p><span>213.  D'aindeoin na tóra tug soin</span>
<lb n="3955"/><span>trí creacha ón chloinnsi Breasoil,</span>
<lb n="3956"/><span>nír iarr doirrsi ar fhiodh an fhuinn,</span>
<lb n="3957"/><span>'s dá chion ón chloinnsi Chonuill.</span></p>
<lb n="3958"/>
<lb n="3959"/><p><span>217.  Tug mac Briain tré bhernuibh gleoidh</span>
<lb n="3960"/><span>ceithre hairgne da haindeoin,</span>
<lb n="3961"/><span>tearc do choill comairche a cruidh,</span>
<lb n="3962"/><span>ón Choill fhonnfhoirfe Ultuigh.</span></p>
<lb n="3963"/>
<lb n="3964"/><p><span>221.  Fiach ormsa a n-innisin sin:</span>
<lb n="3965"/><span>ó mhac Néill Óig ar éigin</span>
<lb n="3966"/><span>tug sé tar fonnfhairrge bhfinn</span>
<lb n="3967"/><span>sé tromairgne nó a dtuairim.</span>
<lb n="3968"/></p>
</div>
<pb n="161"/>
<div><lb n="3969"/><p><span>225.  Creach an Lagáin leth ar leath</span>
<lb n="3970"/><span>le mac Briain cian bhus cuimhneach;</span>
<lb n="3971"/><span>eolaigh fa a gcoill tre chiontoibh</span>
<lb n="3972"/><span>ar chloinn Eoghain aithiontoir.</span></p>
<lb n="3973"/>
<lb n="3974"/><p><span>229.  Sliocht merdhanta mhic Í Néill</span>
<lb n="3975"/><span>teaguid gan arguin uaidhséin;</span>
<lb n="3976"/><span>maithter falta cháigh i gcion,</span>
<lb n="3977"/><span>a ndalta dháibh budh dídean.</span></p>
<lb n="3978"/>
<lb n="3979"/><p><span>233.  Beag nár áirmheas a n-úair mé</span>
<lb n="3980"/><span>re a gcur i gceann a chéile</span>
<lb n="3981"/><span>do ríomh a chomhloinn a chen,</span>
<lb n="3982"/><span>díobh muna bhfoghbhoinn fuigheall.</span></p>
<lb n="3983"/>
<lb n="3984"/><p><span>237.  Seacht mbliadhna dég, derbhtha an dáil,</span>
<lb n="3985"/><span>ó thecht Dé go dol Seaáin,</span>
<lb n="3986"/><span>sé chéd is míle re a meas;</span>
<lb n="3987"/><span>ní brég líne dar luaidheas.</span>
<lb n="3988"/></p>
</div>
<pb n="162"/>
<div><lb n="3989"/><p><span>Bzzzzz1617-38c 17L</span>
<lb n="3990"/><span>Uzzzzz0030</span>
<lb n="3991"/><span>NÁ MAITH DHÚINN T'FHIACH A ÉNRÍ.</span></p>
<lb n="3992"/>
<lb n="3993"/><p><span>Fear Flatha Ó Gnímh cc.</span></p>
<lb n="3994"/>
<lb n="3995"/><p><span>1.  Ná maith dhúinn t'fhiach a Énrí</span>
<lb n="3996"/><span>a ghnúis shaor mur shoighnéinlí,</span>
<lb n="3997"/><span>muna chuinghe an chóir dlighe</span>
<lb n="3998"/><span>dóigh nach uighbhe th'áiridhe.</span></p>
<lb n="3999"/>
<lb n="4000"/><p><span>5.  Gibé as cóir dod chnios gheilshiong</span>
<lb n="4001"/><span>cuimhnigh gion go gcuimhnighiom,</span>
<lb n="4002"/><span>adaimh gion go n-admha sinn;</span>
<lb n="4003"/><span>agra agaibh um' oirchill.</span></p>
<lb n="4004"/>
<lb n="4005"/><p><span>9.  Ní hiomdha neach ar mo nós;</span>
<lb n="4006"/><span>maithim daoibh, isé m'iomthós,</span>
<lb n="4007"/><span>a eo cuain Cairrge Fearghois,</span>
<lb n="4008"/><span>cairde i n-uair an fheicheamhnuis.</span></p>
<lb n="4009"/>
<lb n="4010"/><p><span>13.  Adamar is fiacha i láimh</span>
<lb n="4011"/><span>na féich ar a bhfuil admháil;</span>
<lb n="4012"/><span>ó nach geubha mé a maitheamh</span>
<lb n="4013"/><span>seula é ar a marfaithear.</span></p>
<lb n="4014"/>
<lb n="4015"/><p><span>17.  Agso t'fhiacha ar éigsibh Breagh,</span>
<lb n="4016"/><span>rob í sin breath do shinser,</span>
<lb n="4017"/><span>glóirbhriathra mur budh gnáth dháibh</span>
<lb n="4018"/><span>dar mbláth óirniamhtha d'fhagháil.</span>
<lb n="4019"/></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="4020"/><p><span>21.  Nárab ionann dóibh is duit</span>
<lb n="4021"/><span>lucht coigealta ar gceart n-ordhruic,</span>
<lb n="4022"/><span>ní dod cheart ná léigsi linn,</span>
<lb n="4023"/><span>m'éigsi ná clecht do choigill.</span></p>
<lb n="4024"/>
<lb n="4025"/><p><span>25.  Nír ghnáth leo a leigen seaca</span>
<lb n="4026"/><span>a gcuid dar gceird fhileata;</span>
<lb n="4027"/><span>ní tú amháin nach maithfedh í</span>
<lb n="4028"/><span>cáir bhar n-aithreadh, a Énrí.</span></p>
<lb n="4029"/>
<lb n="4030"/><p><span>29.  Isé as óirchiste d'fhuil Néill</span>
<lb n="4031"/><span>teacht tar a gcraobhaibh cinéil;</span>
<lb n="4032"/><span>a mbrath lóin a laoidhe sin</span>
<lb n="4033"/><span>cóir budh maoine gan mhaithimh.</span></p>
<lb n="4034"/>
<lb n="4035"/><p><span>33.  Diombuan i ndiaidh gach flatha</span>
<lb n="4036"/><span>seóid oile acht an ealatha;</span>
<lb n="4037"/><span>a mionnmhasail nó a gcradh chreach</span>
<lb n="4038"/><span>ní mhar d'ionnmhusaibh h'aithreach.</span></p>
<lb n="4039"/>
<lb n="4040"/><p><span>37.  'Na ndiaidh ar dhumhaidh sealga</span>
<lb n="4041"/><span>caidhid coin sluaigh Seinealga?</span>
<lb n="4042"/><span>na cluana caidhid a sguir?</span>
<lb n="4043"/><span>'s mairid duana 'na ndeaghuidh.</span></p>
<lb n="4044"/>
<lb n="4045"/><p><span>41.  Ó 'sí bhur n-ionnmhus suthoin</span>
<lb n="4046"/><span>bíoth agaibh far n-ealathoin,</span>
<lb n="4047"/><span>nós maoir gan maithimh dtobhaigh,</span>
<lb n="4048"/><span>caithidh bhán maoín marthonaigh.</span></p>
<lb n="4049"/>
<lb n="4050"/><p><span>45.  Leithsgéul sonn re sesamh t'fhiach,</span>
<lb n="4051"/><span>a ghaoil curadh chlann Iliach,</span>
<lb n="4052"/><span>na neith le n-oghthoir h'annsa</span>
<lb n="4053"/><span>gan breith orthoibh agamsa.</span></p>
<lb n="4054"/>
<lb n="4055"/><p><span>49.  Atáid chuguinn, a chara,</span>
<lb n="4056"/><span>lucht ar nach luidh m'ealadha,</span>
<lb n="4057"/><span>dan béus fabhairt a bhfeirge</span>
<lb n="4058"/><span>tre labhairt gréus Gaoidheilge.</span>
<lb n="4059"/></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="4060"/><p><span>53.  Do bhí ar dteannghuth go dtrásda</span>
<lb n="4061"/><span>againn san uair shólásda;</span>
<lb n="4062"/><span>síona dubhgharbha ag drud riom</span>
<lb n="4063"/><span>tug ar n-urlabhra ós ísioll.</span></p>
<lb n="4064"/>
<lb n="4065"/><p><span>57.  An eol daoibh, a dhreach sholus,</span>
<lb n="4066"/><span>an t-én darb ainm cuculus?</span>
<lb n="4067"/><span>ní labhairsen ó ló a sguir</span>
<lb n="4068"/><span>go só daghaimser dealruidh.</span></p>
<lb n="4069"/>
<lb n="4070"/><p><span>61.  Don ghréin do ghloine a tráchta</span>
<lb n="4071"/><span>canaidh a ceol orgánta;</span>
<lb n="4072"/><span>cuir 'na hanáir seinnidh soin,</span>
<lb n="4073"/><span>ar ngabháil eirridh d'fhiodhbhoidh.</span></p>
<lb n="4074"/>
<lb n="4075"/><p><span>65.  Ní thógaibh ceann 's ní chan ceól</span>
<lb n="4076"/><span>ó dhubhas dreach an aieór</span>
<lb n="4077"/><span>glais iarnoidhthe an eóin do nimh,</span>
<lb n="4078"/><span>neóil na grianbhruithne i ngeimhlibh.</span></p>
<lb n="4079"/>
<lb n="4080"/><p><span>69.  Ceas naoidhean an eóin annaimh</span>
<lb n="4081"/><span>san aimsir fhuair iodhlannaigh,</span>
<lb n="4082"/><span>ag soin samhoil ar sochta</span>
<lb n="4083"/><span>danoir i ndoigh dhubhlochta.</span></p>
<lb n="4084"/>
<lb n="4085"/><p><span>73.  Áinios Gaoidhiol, a ghnúis shaor,</span>
<lb n="4086"/><span>fuighle a mban, briathra a macaomh,</span>
<lb n="4087"/><span>a bhfíon a gcuirnn a gcupa,</span>
<lb n="4088"/><span>a muirnn mo shíon shamhrata.</span></p>
<lb n="4089"/>
<lb n="4090"/><p><span>77.  Cead uraghaill i gcenn cháigh</span>
<lb n="4091"/><span>dá bhfagha mé a mheic Seaáin</span>
<lb n="4092"/><span>eidir chuirmthighibh clann gCuinn</span>
<lb n="4093"/><span>do cluinfidhir ann m'fhoghluim.</span></p>
<lb n="4094"/>
<lb n="4095"/><p><span>81.  Dámadh ionann aimser dhaoibh</span>
<lb n="4096"/><span>do bheuruinn dod bhais bharrchaoil</span>
<lb n="4097"/><span>duanoboir a dabhaigh the,</span>
<lb n="4098"/><span>amhail uarodoir h'aithre.</span>
<lb n="4099"/></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="4100"/><p><span>85.  Do thuigfidhthea, ga dtám ris,</span>
<lb n="4101"/><span>ní d'fhagháil ar a n-aithris;</span>
<lb n="4102"/><span>tánaig féil t'fhiachsa d'iarruidh,</span>
<lb n="4103"/><span>a iarsma ó Néill Naoighiallaigh.</span></p>
<lb n="4104"/>
<lb n="4105"/><p><span>89.  A chaor fhíneamhna d'fhuil Chuinn,</span>
<lb n="4106"/><span>a ua Iriail mic Conuill,</span>
<lb n="4107"/><span>a rún cagaidh, a chor sídh,</span>
<lb n="4108"/><span>a chadaigh Con an chleitín.</span></p>
<lb n="4109"/>
<lb n="4110"/><p><span>93.  A bhráthair Mheic Róigh reannuigh</span>
<lb n="4111"/><span>do theasg da dtrí maoilennuibh</span>
<lb n="4112"/><span>teora cenn na Maol Midhe,</span>
<lb n="4113"/><span>a gheall re hAodh Oirnidhe.</span></p>
<lb n="4114"/>
<lb n="4115"/><p><span>97.  A mheic Róisi an ruisg mhonmhaill,</span>
<lb n="4116"/><span>a ua Aodh mac Ógdhomhnaill,</span>
<lb n="4117"/><span>a bhreac d'iochroibh bruaigh Banna,</span>
<lb n="4118"/><span>a ghruaidh mhiochoir mhónanna.</span></p>
<lb n="4119"/>
<lb n="4120"/><p><span>101.  Dáilfidh misi do Mharta</span>
<lb n="4121"/><span>deoch a dabhaigh m'ealadhna,</span>
<lb n="4122"/><span>ó nach maithte dhí a ndleaghuir</span>
<lb n="4123"/><span>da mbí aice ar fhiledhoibh.</span></p>
<lb n="4124"/>
<lb n="4125"/><p><span>105.  Ní dheirméd a déd socar</span>
<lb n="4126"/><span>nó an bél chanus ciúnfhocal,</span>
<lb n="4127"/><span>nó an deirc muill, nó an mhalaigh gcaoil,</span>
<lb n="4128"/><span>nó an aghaidh nar thuill tathaoir.</span></p>
<lb n="4129"/>
<lb n="4130"/><p><span>109.  Leithéid na bhfiach dhlighid dhín</span>
<lb n="4131"/><span>mná gaoidhealta guirt Seinír,</span>
<lb n="4132"/><span>don cheird ghréasoigh ga mbí barr,</span>
<lb n="4133"/><span>dhí dar ngrésuibh do gheunam.</span>
<lb n="4134"/></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="4135"/><p><span>NÍ HAINEAMH ÓIGE I BHFLAITHIBH.</span></p>
<lb n="4136"/>
<lb n="4137"/><p><span>An Fer céadna (cc.)</span></p>
<lb n="4138"/>
<lb n="4139"/><p><span>1.   Ní haineamh óige i bhflaithibh;</span>
<lb n="4140"/><span>aois le neach do neamhchaithimh</span>
<lb n="4141"/><span>ní móide do mheall a chert;</span>
<lb n="4142"/><span>ferr an óige iná an fhoirfeacht.</span></p>
<lb n="4143"/>
<lb n="4144"/><p><span>4.  Ní ar shinnsearacht shaoilid cách</span>
<lb n="4145"/><span>a mbeith aca 'na n-ursgáth</span>
<lb n="4146"/><span>gach slat ghlantoraidh da ngein</span>
<lb n="4147"/><span>do phlantodhaibh mac Míleidh.</span></p>
<lb n="4148"/>
<lb n="4149"/><p><span>9.  Eiriomhón an uair do thil</span>
<lb n="4150"/><span>clár Banbha ar bhél a shinnsir,</span>
<lb n="4151"/><span>ris an inissi Fiadh Fáil</span>
<lb n="4152"/><span>riamh dob infheisi ógáin.</span></p>
<lb n="4153"/>
<lb n="4154"/><p><span>13.  Conn mac Úna, nar ob treas,</span>
<lb n="4155"/><span>san aois óig ó fuair flaitheas,</span>
<lb n="4156"/><span>do fhágaibh mur cheart 'ga chloinn</span>
<lb n="4157"/><span>gur dhleacht da n-ágaibh urruim.</span></p>
<lb n="4158"/>
<lb n="4159"/><p><span>17.  Gérbh óige Niall na naoi nglas,</span>
<lb n="4160"/><span>sgríobhtha a chert ar a cheannas</span>
<lb n="4161"/><span>i gcóig sélaibh slat thime</span>
<lb n="4162"/><span>ar béalaibh mac Moingfhinne.</span>
<lb n="4163"/></p>
</div>
<pb n="167"/>
<div><lb n="4164"/><p><span>21.  Ní dleghar oirneadh gan fháth;</span>
<lb n="4165"/><span>togha an óig as fhearr iomráth</span>
<lb n="4166"/><span>lenaidh da fhréimh do riaghoil,</span>
<lb n="4167"/><span>i ndeaghoidh Néill Naoighiallaigh.</span></p>
<lb n="4168"/>
<lb n="4169"/><p><span>25.  Óige ríogh nGaoidhiol nír gheis</span>
<lb n="4170"/><span>etorra is ionnradh flaithis;</span>
<lb n="4171"/><span>ní da thaobh as gnáth geasa</span>
<lb n="4172"/><span>ar bhláth a gcraobh gcoibhneasa.</span></p>
<lb n="4173"/>
<lb n="4174"/><p><span>29.  An óige lé n-uair umhla,</span>
<lb n="4175"/><span>do nós síl Néill nathardha,</span>
<lb n="4176"/><span>agso an ainimh nír fhégh dhí,</span>
<lb n="4177"/><span>ní sgél i n-aighidh Énrí.</span></p>
<lb n="4178"/>
<lb n="4179"/><p><span>33.  Ní hainimh óige is gidh eadh,</span>
<lb n="4180"/><span>suidhe i bhfód shealbha a shinnsear</span>
<lb n="4181"/><span>san aois óig ní héider d'aon</span>
<lb n="4182"/><span>mun dtréigeadh a mhóid mhacaomh.</span></p>
<lb n="4183"/>
<lb n="4184"/><p><span>37.  Ós cionn tíre an tráth do bhiadh</span>
<lb n="4185"/><span>cionnus budh héidir d'óigthriath</span>
<lb n="4186"/><span>súil ar léimibh lúidh leanbhdha,</span>
<lb n="4187"/><span>súil ar thréidhibh tigherna?</span></p>
<lb n="4188"/>
<lb n="4189"/><p><span>41.  I gcomhrogha adchídhthior leis</span>
<lb n="4190"/><span>cluiche agus coimhéd flaithis,</span>
<lb n="4191"/><span>dar thréig maighre Locha Laoidh</span>
<lb n="4192"/><span>a airdhe mocha macaoimh.</span></p>
<lb n="4193"/>
<lb n="4194"/><p><span>45.  Tug an fhortún aghaidh air</span>
<lb n="4195"/><span>lá a chealgtha ó chluiche an reabhraidh;</span>
<lb n="4196"/><span>ón ló táirios an toice</span>
<lb n="4197"/><span>an t-áinios dó as dermoite.</span>
<lb n="4198"/></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="4199"/><p><span>49.  Masé as sgél ar sgoith Line</span>
<lb n="4200"/><span>gan bheith abaidh aimsire,</span>
<lb n="4201"/><span>atá aighidh an raith ris;</span>
<lb n="4202"/><span>maith an ainimh an aithis.</span></p>
<lb n="4203"/>
<lb n="4204"/><p><span>53.  Ní hainimh d'Énrí Ó Néill</span>
<lb n="4205"/><span>glacadh a dhúthchois dhoiséin,</span>
<lb n="4206"/><span>clár slim na gcéideadh gcorcra,</span>
<lb n="4207"/><span>re linn méideadh macochta.</span></p>
<lb n="4208"/>
<lb n="4209"/><p><span>57.  Mur sin nár ghuth da ghnúis shaoir,</span>
<lb n="4210"/><span>lá éigin i n-aois mhacaoimh,</span>
<lb n="4211"/><span>techt ós iath Ír dha faire,</span>
<lb n="4212"/><span>do rígh Cliach do Chonaire.</span></p>
<lb n="4213"/>
<lb n="4214"/><p><span>61.  Feis Temhra an tráth dob ollamh,</span>
<lb n="4215"/><span>goirid techta a tréanurradh</span>
<lb n="4216"/><span>aonuighe Fódla mun bhfleidh</span>
<lb n="4217"/><span>d'fhógra aonduine uaisdeibh.</span></p>
<lb n="4218"/>
<lb n="4219"/><p><span>65.  Gealloid sluaigh Fáil ar an bhfeis</span>
<lb n="4220"/><span>Temhoir do dhiongna a bhflaithis</span>
<lb n="4221"/><span>togha an neich thíseadh asteach</span>
<lb n="4222"/><span>do bhreith na bhfíseadh bhfáidheach.</span></p>
<lb n="4223"/>
<lb n="4224"/><p><span>69.  Cuirid 'na shuan sheicheadh ndoimh</span>
<lb n="4225"/><span>um dhraoi d'fhios cia budh cubhaidh</span>
<lb n="4226"/><span>don fhréimh ghaoidhealta ós gurt Bregh,</span>
<lb n="4227"/><span>a hucht draoidhechta a ndéeadh.</span></p>
<lb n="4228"/>
<lb n="4229"/><p><span>73.  Ar an draoi: "Gibé ambárach</span>
<lb n="4230"/><span>tig sonn ar chionn comhárach</span>
<lb n="4231"/><span>sealbh ar chró an Daghdha go ndligh,</span>
<lb n="4232"/><span>ar n-amhra dhó do dheimhnigh."</span>
<lb n="4233"/></p>
</div>
<pb n="169"/>
<div><lb n="4234"/><p><span>77.  Do chíd chugtha ar chionn maidne</span>
<lb n="4235"/><span>ógán aoisi anaibghe,</span>
<lb n="4236"/><span>breac do éirigh d'iochroibh gaoil</span>
<lb n="4237"/><span>go ndéinimh miochair macaoimh.</span></p>
<lb n="4238"/>
<lb n="4239"/><p><span>81.  Do bé rision rádh gach fir:</span>
<lb n="4240"/><span>"Do mhnaoi aosda mac Mílidh</span>
<lb n="4241"/><span>atá so amhulchach d'fhior;</span>
<lb n="4242"/><span>ní fagharthach dho i ndlighiodh."</span></p>
<lb n="4243"/>
<lb n="4244"/><p><span>85.  Ar Conaire an chrotha naoi:</span>
<lb n="4245"/><span>"Iongnadh liom nach iad fheuchtaoi</span>
<lb n="4246"/><span>airdhe flatha ar an bhfeisi,</span>
<lb n="4247"/><span>tacha ainmhe mh'óigeisi.</span></p>
<lb n="4248"/>
<lb n="4249"/><p><span>89.  Um cheird muna meallta me,</span>
<lb n="4250"/><span>séimh an ainimh an óige,"</span>
<lb n="4251"/><span>ar rí Fáil, "madh óige inn,</span>
<lb n="4252"/><span>mo cháir ní móide mhaithim."</span></p>
<lb n="4253"/>
<lb n="4254"/><p><span>93.  Aitheasg flatha ó fríth 'na bheól,</span>
<lb n="4255"/><span>briathar nárbh fhéidir d'aithcheódh,</span>
<lb n="4256"/><span>do bé críochbhun ar canadh</span>
<lb n="4257"/><span>ríoghthur é ré n-apchughadh.</span></p>
<lb n="4258"/>
<lb n="4259"/><p><span>97.  Lá togharma i dtigh cúirte</span>
<lb n="4260"/><span>ar ua mBriain, bos neamhdhúinte,</span>
<lb n="4261"/><span>tarla dar lat an leithsgél</span>
<lb n="4262"/><span>mur mhac amhra Eidirsgél.</span></p>
<lb n="4263"/>
<lb n="4264"/><p><span>101.  Cumus an ógáin eile</span>
<lb n="4265"/><span>'ga bhfríth freagra puiblidhe,</span>
<lb n="4266"/><span>táinic lá do thoigh Dha Thí,</span>
<lb n="4267"/><span>atá 's ní fhoil ag Énrí.</span>
<lb n="4268"/></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="4269"/><p><span>105.  Ceannus Banbha má do bhí</span>
<lb n="4270"/><span>d'iomorcaidh aige ar Énrí,</span>
<lb n="4271"/><span>gér shia go a ciomhsoibh a chuing,</span>
<lb n="4272"/><span>nír lia gun fhiorsoin d'fhoghluim.</span></p>
<lb n="4273"/>
<lb n="4274"/><p><span>109.  Nírbh usa dhó a hucht eagna</span>
<lb n="4275"/><span>foirm dhlighidh do dheighfhreagra</span>
<lb n="4276"/><span>'ná do bhláth ó Néill anois</span>
<lb n="4277"/><span>do réir fháth agus eolois.</span></p>
<lb n="4278"/>
<lb n="4279"/><p><span>113.  Gidh eadh do badh annsa leo,</span>
<lb n="4280"/><span>aicme Cuinn na gcéad chathghleo,</span>
<lb n="4281"/><span>fir da sgríobhtha comhtha cháigh,</span>
<lb n="4282"/><span>dornchla líomhtha ináid leabhráin.</span></p>
<lb n="4283"/>
<lb n="4284"/><p><span>117.  Nírbh annsa leo ar lár muighe</span>
<lb n="4285"/><span>doimh ag deunamh treabhuire</span>
<lb n="4286"/><span>'ná bró seng sguaibleabhur sguir</span>
<lb n="4287"/><span>dob fherr d'uaigniughadh fhásuigh.</span></p>
<lb n="4288"/>
<lb n="4289"/><p><span>121.  Dual d'Énrí as a óige</span>
<lb n="4290"/><span>cluiche lúibe is liathróide</span>
<lb n="4291"/><span>ar chuartoibh foda cláir Cuilt,</span>
<lb n="4292"/><span>'s ar gháir dtroda do thabhuirt.</span></p>
<lb n="4293"/>
<lb n="4294"/><p><span>125.  'S ar dhúsacht ré n-éirghe én,</span>
<lb n="4295"/><span>'s ar ól uisge i n-ucht roighlén,</span>
<lb n="4296"/><span>'s ar chodladh i gcéidibh all,</span>
<lb n="4297"/><span>'s ar chognamh éidigh d'fhulang.</span></p>
<lb n="4298"/>
<lb n="4299"/><p><span>129.  Ní rún cean ní hintinn áigh</span>
<lb n="4300"/><span>a tá i meanmain mhic Seaáin;</span>
<lb n="4301"/><span>malairt tar an uairsin ann</span>
<lb n="4302"/><span>ag uaislibh raghuirt Fhreumhann.</span></p>
<lb n="4303"/>
<lb n="4304"/><p><span>133.  Cead luighe ar leabthaibh socra,</span>
<lb n="4305"/><span>súan ar son a ndúsochta,</span>
<lb n="4306"/><span>sgís na siobhal ag slógh Breagh,</span>
<lb n="4307"/><span>sról i n-ionadh a n-éideadh.</span>
<lb n="4308"/></p>
</div>
<pb n="171"/>
<div><lb n="4309"/><p><span>137.  Ar mhac Róis acht nach rug sin</span>
<lb n="4310"/><span>aimsir chean ó chrúas dlighidh</span>
<lb n="4311"/><span>foghla i rosa um ráith Da Thí</span>
<lb n="4312"/><span>nír dháich anosa ar neimhthní.</span></p>
<lb n="4313"/>
<lb n="4314"/><p><span>141.  Bean nach do bhantracht Banbha</span>
<lb n="4315"/><span>sonn go n-uaisle n-athardha,</span>
<lb n="4316"/><span>gnúis náir as maothbhanda modh</span>
<lb n="4317"/><span>do mhnáibh saorchlannda Saxon.</span></p>
<lb n="4318"/>
<lb n="4319"/><p><span>145.  Fuair an té ó dtáinic sí</span>
<lb n="4320"/><span>ón phrionnsa, inghen Énrí,</span>
<lb n="4321"/><span>'s do thuill gairm ós uaislibh d'fhuil,</span>
<lb n="4322"/><span>ainm do uaisligh a hathair.</span></p>
<lb n="4323"/>
<lb n="4324"/><p><span>149.  Gion go bhfeasmaois cia ór chin</span>
<lb n="4325"/><span>a cruth saor go snuadh bhfaoilidh</span>
<lb n="4326"/><span>'s méd raith a rechta solais,</span>
<lb n="4327"/><span>bearta braith a bunadhais.</span></p>
<lb n="4328"/>
<lb n="4329"/><p><span>153.  Marta ó chuireas a cearda</span>
<lb n="4330"/><span>re béusoibh ban gaoidhiolda,</span>
<lb n="4331"/><span>meastur í re haindribh Breagh;</span>
<lb n="4332"/><span>ní dha hairrdhibh ní haineamh.</span>
<lb n="4333"/></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="4334"/><p><span>Uzzzzz0008</span>
<lb n="4335"/><span>NÍ CHONGMHANN INBHE ACHT OIRBHERT.</span></p>
<lb n="4336"/>
<lb n="4337"/><p><span>Goffraidh mac Briain meic an Bhaird cc.</span></p>
<lb n="4338"/>
<lb n="4339"/><p><span>Ní chongmhann inbhe acht oirbhert</span>
<lb n="4340"/><span>da marcach as mórchroibhnert,</span>
<lb n="4341"/><span>anamhain suil tí ara thoil</span>
<lb n="4342"/><span>'sí ara haradhain d'iarroidh.</span></p>
<lb n="4343"/>
<lb n="4344"/><p><span>5.  Meinic chorus a cairptheach</span>
<lb n="4345"/><span>an inmhe is each fíorchaillteach;</span>
<lb n="4346"/><span>ní haoinréim dha heurma soin</span>
<lb n="4347"/><span>taoibhléim deunmha 'na deaghaidh.</span></p>
<lb n="4348"/>
<lb n="4349"/><p><span>9.  Caitte don tí da dtiocfa</span>
<lb n="4350"/><span>a sníomh le srían n-oirbhiorta,</span>
<lb n="4351"/><span>nó go dtabhair í i n-umhla,</span>
<lb n="4352"/><span>'sí i n-aghaidh a haradhna.</span></p>
<lb n="4353"/>
<lb n="4354"/><p><span>13.  A glacadh le greim slemhuin</span>
<lb n="4355"/><span>ní cheinnseocha an chinneamhain;</span>
<lb n="4356"/><span>láimh gé do lamhadh 'na muing</span>
<lb n="4357"/><span>ní sáimh anadh 'na hughuim.</span></p>
<lb n="4358"/>
<lb n="4359"/><p><span>17.  Breith úaine an t-am as docra</span>
<lb n="4360"/><span>ar an dtoice dtalmhonta;</span>
<lb n="4361"/><span>dul 'na hurláimh as usa</span>
<lb n="4362"/><span>'ná cungmháil a cádhusa.</span>
<lb n="4363"/></p>
</div>
<pb n="173"/>
<div><lb n="4364"/><p><span>21.  Neifní 'na dáil, gidh docair,</span>
<lb n="4365"/><span>ciall do chur 'na hiomlataibh,</span>
<lb n="4366"/><span>is sighne do sheich ós niort</span>
<lb n="4367"/><span>bheith re hinmhe gan oirbhiort.</span></p>
<lb n="4368"/>
<lb n="4369"/><p><span>25.  Éigin, madh sósar sleachta,</span>
<lb n="4370"/><span>urruim d'fior an oirbhearta;</span>
<lb n="4371"/><span>ní díles gan oirbhiort d'fhior,</span>
<lb n="4372"/><span>oighrecht díles dá ndlighiodh.</span></p>
<lb n="4373"/>
<lb n="4374"/><p><span>29.  Puimp Leatha, dá labhraid sgol</span>
<lb n="4375"/><span>gérbh aosta ná Iul Sésor,</span>
<lb n="4376"/><span>thairis san Róimh ghrésuigh ghil</span>
<lb n="4377"/><span>Sésair do-chóidh i gcéimibh.</span></p>
<lb n="4378"/>
<lb n="4379"/><p><span>33.  Dob óige 'ná Éibhior Fionn</span>
<lb n="4380"/><span>Éiriomhón airdrí Éirionn,</span>
<lb n="4381"/><span>mó meas Éiriomhóin 'sgidh edh,</span>
<lb n="4382"/><span>seas gléimheadhóin na nGaoidhel.</span></p>
<lb n="4383"/>
<lb n="4384"/><p><span>37.  Niall fa hóige don fheadhoin</span>
<lb n="4385"/><span>clann Eachach meic Muiredhoigh,</span>
<lb n="4386"/><span>gé do ríoghadh rompo so</span>
<lb n="4387"/><span>ríodhamh ochta na hEórpa.</span></p>
<lb n="4388"/>
<lb n="4389"/><p><span>41.  Mairidh an uairsi dh'éis Néill</span>
<lb n="4390"/><span>gein shochair d'iarsma an fhíréin,</span>
<lb n="4391"/><span>tug anam i n-ainm a shean,</span>
<lb n="4392"/><span>da marann gairm na nGaoidheal.</span></p>
<lb n="4393"/>
<lb n="4394"/><p><span>45.  Chuige téid tús a labhra,</span>
<lb n="4395"/><span>mac mic Briain brúaich Ollarbha,</span>
<lb n="4396"/><span>én dreagain da réimhlen rath,</span>
<lb n="4397"/><span>déirgheamh eagair na nUlltach.</span>
<lb n="4398"/></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="4399"/><p><span>49.  Meisneach ré ndáloibh deacra,</span>
<lb n="4400"/><span>macaomh go méin bhfoirfeachta,</span>
<lb n="4401"/><span>líaigh foirnirt na fine ór fhás,</span>
<lb n="4402"/><span>cridhe an oirbhirt ré n-uathbhás.</span></p>
<lb n="4403"/>
<lb n="4404"/><p><span>53.  Ógán dá sleuchtuid sinsir,</span>
<lb n="4405"/><span>plannda a hEamhoin óirbheinnsigh,</span>
<lb n="4406"/><span>marcach cinnemhna chlann gCuinn,</span>
<lb n="4407"/><span>barr na finnealbha a Freumhuinn.</span></p>
<lb n="4408"/>
<lb n="4409"/><p><span>57.  Tar óige Énrí Í Néill,</span>
<lb n="4410"/><span>sinnsir shíl Néill da nuairéir,</span>
<lb n="4411"/><span>cúis ionganta ann ní fhuil</span>
<lb n="4412"/><span>do bharr Fhionnacla Euduir.</span></p>
<lb n="4413"/>
<lb n="4414"/><p><span>61.  Lia toimhdeadh atá don fhior:</span>
<lb n="4415"/><span>uille a mhaoín, 's is mó a chaithiomh,</span>
<lb n="4416"/><span>daingne an chomhoirle do chí,</span>
<lb n="4417"/><span>rodhaingne an t-aighne Énrí.</span></p>
<lb n="4418"/>
<lb n="4419"/><p><span>65.  Uaidhe as ferr riaghuil reachta;</span>
<lb n="4420"/><span>cosg meirle, mó as aithenta</span>
<lb n="4421"/><span>do ghríbh léidmhigh Lacha Cuan,</span>
<lb n="4422"/><span>da n-éignigh Macha i míoshnuadh.</span></p>
<lb n="4423"/>
<lb n="4424"/><p><span>69.  Uaidhe fós as faide a fhearg,</span>
<lb n="4425"/><span>'sé arís as oghla dibhferg;</span>
<lb n="4426"/><span>splangc díoghalta é, 's gidh eadh,</span>
<lb n="4427"/><span>isé as fhíoracla aigneadh.</span></p>
<lb n="4428"/>
<lb n="4429"/><p><span>73.  Do fheadur is uaidh is ferr,</span>
<lb n="4430"/><span>riaghlaidh a inbhe ar aba a coingheall,</span>
<lb n="4431"/><span>bertughadh ar bhreith ar fhir</span>
<lb n="4432"/><span>i gcertughadh eich uaibhrigh.</span>
<lb n="4433"/></p>
</div>
<pb n="175"/>
<div><lb n="4434"/><p><span>77.  Ní hionmhaidhte d'iath Dha Thí</span>
<lb n="4435"/><span>tuile raith dá riacht Énrí,</span>
<lb n="4436"/><span>'sé doifhresduil acht dó féin,</span>
<lb n="4437"/><span>cló dar oiresdair eiséin.</span></p>
<lb n="4438"/>
<lb n="4439"/><p><span>81.  Mór ngiolla ghabhus do láimh</span>
<lb n="4440"/><span>riagh flaithis, friotal conáigh,</span>
<lb n="4441"/><span>dar shoinmhighe cúl don chuing,</span>
<lb n="4442"/><span>súr doinmhighe na dhoghruing.</span></p>
<lb n="4443"/>
<lb n="4444"/><p><span>85.  Luamhoireacht loisi an tsaoghail</span>
<lb n="4445"/><span>cluiche nach cúis neambaoghail;</span>
<lb n="4446"/><span>tuar goimhe rochtain i rath,</span>
<lb n="4447"/><span>gontoir croidhe 'ga chumhdach.</span></p>
<lb n="4448"/>
<lb n="4449"/><p><span>89.  Ughdar ó bhfríth fios a dál</span>
<lb n="4450"/><span>Tuil Sigir, saoi na Rómhán,</span>
<lb n="4451"/><span>do thrácht sé an riaghoilsi róin;</span>
<lb n="4452"/><span>sé da ciallaibhsi ar gcuspóir.</span></p>
<lb n="4453"/>
<lb n="4454"/><p><span>93.  Feallsamh sin, fa saor gcearda,</span>
<lb n="4455"/><span>fuair treoir na dtonn laideanda</span>
<lb n="4456"/><span>d'éis séimhthechta a srothann bhfis;</span>
<lb n="4457"/><span>fochann éifechta ar innis.</span></p>
<lb n="4458"/>
<lb n="4459"/><p><span>97.  I gcionn gach neith da nocht sin,</span>
<lb n="4460"/><span>ábhacht tagra Tuil Sigir,</span>
<lb n="4461"/><span>don fhailmhe ránuig 's don rath,</span>
<lb n="4462"/><span>cáruid darbh aighne an t-eólach.</span></p>
<lb n="4463"/>
<lb n="4464"/><p><span>101.  Suaill a friochnamh dha faire,</span>
<lb n="4465"/><span>dob í a bhreith don bhochtaine;</span>
<lb n="4466"/><span>freasabhra ní éir re a hucht;</span>
<lb n="4467"/><span>measardha béin da bárducht.</span>
<lb n="4468"/></p>
</div>
<pb n="176"/>
<div><lb n="4469"/><p><span>105.  Sighen bháis ara mbí neimh</span>
<lb n="4470"/><span>nach oir gan altrum crithir,</span>
<lb n="4471"/><span>sdiúir chumhacht don té da dtoir:</span>
<lb n="4472"/><span>dob é udhacht an fheallsoimh.</span></p>
<lb n="4473"/>
<lb n="4474"/><p><span>109.  Usaide d'fhior Locha Laoidh</span>
<lb n="4475"/><span>sdiúradh inmhe i n-aois mhacaoimh,</span>
<lb n="4476"/><span>an t-aiceachtsa do fhégh soin,</span>
<lb n="4477"/><span>do légh aitteachtsa an ughdoir.</span></p>
<lb n="4478"/>
<lb n="4479"/><p><span>113.  Radharc ar aicce an fheallsaimh</span>
<lb n="4480"/><span>fhuair an t-am fa céidleanbhsain;</span>
<lb n="4481"/><span>dé an radhairc 'na shúil ó shoin,</span>
<lb n="4482"/><span>gan mhalairt rúin do rochtoin.</span></p>
<lb n="4483"/>
<lb n="4484"/><p><span>117.  Sgotha séaghanda a sreath bhfis</span>
<lb n="4485"/><span>díden dó ar dhordadh bhflaithis</span>
<lb n="4486"/><span>dhíobh do righne roibheach dúin</span>
<lb n="4487"/><span>soigheach inbhe dha fhortúin.</span></p>
<lb n="4488"/>
<lb n="4489"/><p><span>121.  Do bruithneadh do bhriathraibh fáidh</span>
<lb n="4490"/><span>inntlecht Énrí mheic Seaáin,</span>
<lb n="4491"/><span>mur snas amáille ar ór nglan,</span>
<lb n="4492"/><span>lór a fhalláine dh'ionnladh.</span></p>
<lb n="4493"/>
<lb n="4494"/><p><span>125.  Saor chuireas cairptheach Line</span>
<lb n="4495"/><span>a chosnamh a chaithmhighe,</span>
<lb n="4496"/><span>a aoibh a aithne 's a iocht;</span>
<lb n="4497"/><span>caoin a aighthe le a aiciocht.</span></p>
<lb n="4498"/>
<lb n="4499"/><p><span>129.  Tug Énrí Ó Néill aniogh</span>
<lb n="4500"/><span>osgladh d'áineas mhac Míliodh,</span>
<lb n="4501"/><span>beo crithre cathshluaigh ó gCuinn,</span>
<lb n="4502"/><span>drithle an athghuail do fhursuing.</span>
<lb n="4503"/></p>
</div>
<pb n="177"/>
<div><lb n="4504"/><p><span>133.  Air achraidh ógbhadh Eamhna</span>
<lb n="4505"/><span>cairptheoracht a gcinneamhna,</span>
<lb n="4506"/><span>cuing a gcádhusa ar a chur,</span>
<lb n="4507"/><span>an bhrághusa fhuinn Uladh.</span></p>
<lb n="4508"/>
<lb n="4509"/><p><span>137.  Mac Seaáin, mac mic Féilim,</span>
<lb n="4510"/><span>ó tharraidh tús muirléighinn,</span>
<lb n="4511"/><span>rug gach rionnghábhadh d'íbh Néill,</span>
<lb n="4512"/><span>tug iomrádhadh dha n-oilbhéim.</span></p>
<lb n="4513"/>
<lb n="4514"/><p><span>141.  O ráinig sí soighin air,</span>
<lb n="4515"/><span>foraois Aodh mac Briain Bhallaigh,</span>
<lb n="4516"/><span>a threabhloid a thuile cheas</span>
<lb n="4517"/><span>do dhearmoid uile ar áines.</span></p>
<lb n="4518"/>
<lb n="4519"/><p><span>145.  Gabhuid macradh Moighe Rath</span>
<lb n="4520"/><span>an sgiamh cheudna dha gcodhnach,</span>
<lb n="4521"/><span>sliocht athluimhmher Aodha Í Néill,</span>
<lb n="4522"/><span>caora ar n-athbhruithneadh iaidséin.</span></p>
<lb n="4523"/>
<lb n="4524"/><p><span>149.  Do mheuduigh meisneach a shen,</span>
<lb n="4525"/><span>do mhusgoil meanma a shóiser,</span>
<lb n="4526"/><span>tug teas 'na n-aoibhil oinigh,</span>
<lb n="4527"/><span>sgaoilidh ceas da gcédfaidhibh.</span></p>
<lb n="4528"/>
<lb n="4529"/><p><span>153.  Nír dhermuid ón ló fa leanb,</span>
<lb n="4530"/><span>mac Róisi nach réidh ainserg,</span>
<lb n="4531"/><span>réim sodhamhna seal da dtáir;</span>
<lb n="4532"/><span>ceadh acht comhordha conáigh?</span></p>
<lb n="4533"/>
<lb n="4534"/><p><span>157.  Ní handóich d'airigh Boirche,</span>
<lb n="4535"/><span>dá leanta lorg breathnoighthe,</span>
<lb n="4536"/><span>céim nach bhfuair go bhfoighe soin,</span>
<lb n="4537"/><span>a uain roimhe do rochtoin.</span>
<lb n="4538"/></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="4539"/><p><span>161.  Suirghe ris, ga rath as mó?</span>
<lb n="4540"/><span>mur tá fós, ní fáth iarghnó</span>
<lb n="4541"/><span>do dhamhna chroithgheal clann Néill;</span>
<lb n="4542"/><span>ní snoighther crann don chéidbhéim.</span></p>
<lb n="4543"/>
<lb n="4544"/><p><span>165.  Sibhinnreadh aige uaidh soir,</span>
<lb n="4545"/><span>grianán Geanoinn mic Cathbhoidh</span>
<lb n="4546"/><span>ar bhrath rúin Teamhra Da Thí,</span>
<lb n="4547"/><span>súil na hEamhna le hÉnrí.</span></p>
<lb n="4548"/>
<lb n="4549"/><p><span>169.  Dearc dhiombras as díol seirce</span>
<lb n="4550"/><span>bun céille ar chan Feircheirtne;</span>
<lb n="4551"/><span>mionn seangbhan féarmhoighe Floinn</span>
<lb n="4552"/><span>dearbhadh céalmhoine Coloim.</span></p>
<lb n="4553"/>
<lb n="4554"/><p><span>173.  Geallomhoin Phádraic phuirt Dúin,</span>
<lb n="4555"/><span>tinghioll Brighde, an barr chladhúir,</span>
<lb n="4556"/><span>ciabh glennacla is géibhionn gráidh,</span>
<lb n="4557"/><span>éinerr bennachta Bercháin.</span></p>
<lb n="4558"/>
<lb n="4559"/><p><span>177.  Dioghruis rúin Breunoinn Birre,</span>
<lb n="4560"/><span>dalta cniocht chuain Duibhlinne,</span>
<lb n="4561"/><span>maith sgiamh a n-oidechta air</span>
<lb n="4562"/><span>grian na boigealta ó Bhreghmhoigh.</span></p>
<lb n="4563"/>
<lb n="4564"/><p><span>181.  Bradán taighleach na dtrí loch:</span>
<lb n="4565"/><span>Loch Cúain Loch Laoidh Loch nEachoch;</span>
<lb n="4566"/><span>eo Finnmheana an téigle the,</span>
<lb n="4567"/><span>éigne binnshreabha Buaise.</span></p>
<lb n="4568"/>
<lb n="4569"/><p><span>185.  Ceann na luingsi ó Thuinn Tuaidhe,</span>
<lb n="4570"/><span>lot cádhois, cló anbhuaine,</span>
<lb n="4571"/><span>sgoth Báineassa ciúin Craoibhi,</span>
<lb n="4572"/><span>sdiúir áinesa is fhorraoini.</span>
<lb n="4573"/></p>
</div>
<pb n="179"/>
<div><lb n="4574"/><p><span>189.  Fada as cuimhneach Éire ard</span>
<lb n="4575"/><span>ar mhnaoi mur Mharta Stathbhard;</span>
<lb n="4576"/><span>mór roishliocht ar chunn do chuir</span>
<lb n="4577"/><span>a toigheacht sunn a Saxuibh.</span></p>
<lb n="4578"/>
<lb n="4579"/><p><span>193.  Inghion ríogh Saxan sleaghaigh</span>
<lb n="4580"/><span>le hEochaidh mac Muireadhoigh,</span>
<lb n="4581"/><span>clódh tedhma ina tochmharc soin,</span>
<lb n="4582"/><span>go sgothghort Temhra teagoir.</span></p>
<lb n="4583"/>
<lb n="4584"/><p><span>197.  Da rug Niall na naoi dtionól</span>
<lb n="4585"/><span>ainnséin d'Eochaidh Maoimhedhón;</span>
<lb n="4586"/><span>fine an Néillsi gus aniogh</span>
<lb n="4587"/><span>os béinnsi tighe Tailltion.</span></p>
<lb n="4588"/>
<lb n="4589"/><p><span>201.  Saorchlann eile dha héis soin</span>
<lb n="4590"/><span>ga fios nach biadh ós Breaghoibh,</span>
<lb n="4591"/><span>bainchenn Stathbhord na stéd mbras?</span>
<lb n="4592"/><span>créd athlorg le a amas?</span>
<lb n="4593"/></p>
</div>
<pb n="180"/>
<div><lb n="4594"/><p><span>Uzzzzz0030</span>
<lb n="4595"/><span>NÉLL LONGPHUIRT ÓS LOCH EACHACH.</span></p>
<lb n="4596"/>
<lb n="4597"/><p><span>Ó Gnímh, .i. Fer Flatha cc.</span></p>
<lb n="4598"/>
<lb n="4599"/><p><span>1.  Néll longphuirt ós Loch Eachach;</span>
<lb n="4600"/><span>do chíd adhbha aoilcheathach,</span>
<lb n="4601"/><span>na fáidhe dá nochtair neóill,</span>
<lb n="4602"/><span>ar ochtaibh áilne an aieóir.</span></p>
<lb n="4603"/>
<lb n="4604"/><p><span>5.  Éirghis i n-ionadh chinnte</span>
<lb n="4605"/><span>stuagh neoill niamhdha firminnte</span>
<lb n="4606"/><span>'na ghríos loinneardha ós an loch</span>
<lb n="4607"/><span>mur bhíos coinnealbhra cathrach.</span></p>
<lb n="4608"/>
<lb n="4609"/><p><span>9.  Ní tairis atá ag dénaimh -</span>
<lb n="4610"/><span>do chíu ag tabhairt taispéunaidh</span>
<lb n="4611"/><span>ós cionn sheanroighléin shíl Néill -</span>
<lb n="4612"/><span>an dealroidhnéil sídh soilléir.</span></p>
<lb n="4613"/>
<lb n="4614"/><p><span>13.  Ag súd go slios an longphuirt,</span>
<lb n="4615"/><span>láimh re ciumhois gcaladhphuirt,</span>
<lb n="4616"/><span>néll an tslóigh ó iath Oiligh</span>
<lb n="4617"/><span>go mbróin sgiath dha sgiathroidhibh.</span></p>
<lb n="4618"/>
<lb n="4619"/><p><span>17.  Atáid san taisbénadh tug</span>
<lb n="4620"/><span>gaoi chorra ar guaillibh galghud;</span>
<lb n="4621"/><span>atá ar lorg na gceischleath gcorr</span>
<lb n="4622"/><span>breisleach cholg agus chathbhorr.</span>
<lb n="4623"/></p>
</div>
<pb n="181"/>
<div><lb n="4624"/><p><span>21.  Iosdadh flatha 'na bhfoilit -</span>
<lb n="4625"/><span>néll dorcha nach dealroighit -</span>
<lb n="4626"/><span>ealtain óir a buabholl mbláith,</span>
<lb n="4627"/><span>nuabharr sróil agus sennáith.</span></p>
<lb n="4628"/>
<lb n="4629"/><p><span>25.  Neóill éigneadh ós an iostadh,</span>
<lb n="4630"/><span>éinbhreac, fa dtá an toichesdal,</span>
<lb n="4631"/><span>ag breith chéime ar gach lionn lán</span>
<lb n="4632"/><span>os cionn an bhéine bradán.</span></p>
<lb n="4633"/>
<lb n="4634"/><p><span>29.  Do haithneadh éifeacht an neóil;</span>
<lb n="4635"/><span>ar lár as léir da chailleóir</span>
<lb n="4636"/><span>néll an tighe d'fheugoin úaidh</span>
<lb n="4637"/><span>tar Line sédoigh siardtúaidh.</span></p>
<lb n="4638"/>
<lb n="4639"/><p><span>33.  Toichim shleachta Briain Bhallaigh,</span>
<lb n="4640"/><span>ag soighin 'na saorchlannaibh</span>
<lb n="4641"/><span>don ráith innillte d'ol fhleadh,</span>
<lb n="4642"/><span>an imirce mhór maighreadh.</span></p>
<lb n="4643"/>
<lb n="4644"/><p><span>37.  Éigne d'fhuil Aodha Buidhe;</span>
<lb n="4645"/><span>diormadha Dál Araidhe</span>
<lb n="4646"/><span>is Dáil Bhuinne ag tochta 'steagh</span>
<lb n="4647"/><span>uime san bhfochla bhféindedh.</span></p>
<lb n="4648"/>
<lb n="4649"/><p><span>41.  Mac Seaáin, subh da sgathaibh,</span>
<lb n="4650"/><span>breac d'iochroibh Cuinn chédchathaigh</span>
<lb n="4651"/><span>tug an céidghleo um chró a sinnsir,</span>
<lb n="4652"/><span>éigneo as mó ar na maighribhsin.</span></p>
<lb n="4653"/>
<lb n="4654"/><p><span>45.  d'fhuil Aodha Buidhe as breath cháir</span>
<lb n="4655"/><span>éirghe um Énrí mac Seaáin;</span>
<lb n="4656"/><span>fíortha dhóibh foirmlitre fádh,</span>
<lb n="4657"/><span>slóigh as oirdheirce iomrádh.</span>
<lb n="4658"/></p>
</div>
<pb n="182"/>
<div><lb n="4659"/><p><span>49.  Taispéanta a dtuaruma sin:</span>
<lb n="4660"/><span>táinic lá dona laithibh</span>
<lb n="4661"/><span>neull re taobh an lacha ale</span>
<lb n="4662"/><span>ós Aodh catha na Craoibhe.</span></p>
<lb n="4663"/>
<lb n="4664"/><p><span>53.  Sluaigheadh mór ar mhac Ardghoil</span>
<lb n="4665"/><span>tegoid ar tí a ionnarbuidh</span>
<lb n="4666"/><span>le ríodhamhna fhréimhe Cuinn,</span>
<lb n="4667"/><span>méine ríoghamhla ó Fhreumhoinn.</span></p>
<lb n="4668"/>
<lb n="4669"/><p><span>57.  Ar Eochaidh do fhógair cath</span>
<lb n="4670"/><span>dar ghabh láimh re Loch Eachach,</span>
<lb n="4671"/><span>ar síneadh a hOileach d'Aodh</span>
<lb n="4672"/><span>broineach míleadh is macaomh.</span></p>
<lb n="4673"/>
<lb n="4674"/><p><span>61.  Fásoighther ann Oileach Néid;</span>
<lb n="4675"/><span>triallois Aodh, urra a choiméid</span>
<lb n="4676"/><span>múr stéudghroidheach na stuagh nglan,</span>
<lb n="4677"/><span>uadh sa chédbhruineach curadh.</span></p>
<lb n="4678"/>
<lb n="4679"/><p><span>65.  Clanna Néill is Aodh Oiligh</span>
<lb n="4680"/><span>tógaibhthior 'ga dteaghloighibh</span>
<lb n="4681"/><span>puible suaithionta sróil ghloin</span>
<lb n="4682"/><span>ar chóir nuaithiochta analloin.</span></p>
<lb n="4683"/>
<lb n="4684"/><p><span>69.  Tionnsgnuis go dtóigébhadh teach</span>
<lb n="4685"/><span>abhus d'Aodh nárbh fherr Oileach;</span>
<lb n="4686"/><span>do chinn sé déirgheadh an dúin,</span>
<lb n="4687"/><span>acht sé d'éimhgheadh ón fhortúin.</span></p>
<lb n="4688"/>
<lb n="4689"/><p><span>73.  Ós Craoibh Tulcha i dtug an cath,</span>
<lb n="4690"/><span>ós muigh Line ós Loch Eachach</span>
<lb n="4691"/><span>atá a néll is néll Oiligh</span>
<lb n="4692"/><span>sgél atá sna tarrngoiribh.</span>
<lb n="4693"/></p>
</div>
<pb n="183"/>
<div><lb n="4694"/><p><span>77.  Tógbháil longphuirt an lacha,</span>
<lb n="4695"/><span>gér bhé rún an ríoghfhlatha,</span>
<lb n="4696"/><span>gur dhúisg gég Mheana a mheadhoir,</span>
<lb n="4697"/><span>nír fhéd chena ón chinnemhoin.</span></p>
<lb n="4698"/>
<lb n="4699"/><p><span>81.  Oileach i suidheadh síol Néill</span>
<lb n="4700"/><span>baile i mbaramhail doiséin,</span>
<lb n="4701"/><span>'s an trían thuaidh 'na cosair chró,</span>
<lb n="4702"/><span>abhosoin fhuair a n-iarmhó.</span></p>
<lb n="4703"/>
<lb n="4704"/><p><span>85.  Dó atá i ndán a chur i gcrích</span>
<lb n="4705"/><span>ar tionnsgnadh tráth i n-eisídh;</span>
<lb n="4706"/><span>ar nAoidhne an tÉnríse Ó Néill;</span>
<lb n="4707"/><span>aoible éinghrísi iaidséin.</span></p>
<lb n="4708"/>
<lb n="4709"/><p><span>89.  Abhus fríth leighes a luit</span>
<lb n="4710"/><span>senráith gille an ghlúin ordhruic:</span>
<lb n="4711"/><span>mac mic Bríain aithreighis hí;</span>
<lb n="4712"/><span>liaigh a haithleighis Énrí.</span></p>
<lb n="4713"/>
<lb n="4714"/><p><span>93.  An rabhadur san ráith tall</span>
<lb n="4715"/><span>sreath ghabhlach go ngrés uamann,</span>
<lb n="4716"/><span>gloin ón doirche dath bugha,</span>
<lb n="4717"/><span>froighthe clach 'na gcréadhumha?</span></p>
<lb n="4718"/>
<lb n="4719"/><p><span>97.  Sreath dhoinnlíog, nach deirge an smual,</span>
<lb n="4720"/><span>ar ghné ghrísi is iad ionnuar,</span>
<lb n="4721"/><span>goirmleaca ag téaghadh an tuir,</span>
<lb n="4722"/><span>dénamh oighreata orthuibh.</span></p>
<lb n="4723"/>
<lb n="4724"/><p><span>101.  Sreath chlár ós clochaibh díona</span>
<lb n="4725"/><span>ar nach goillid gairbhshíona;</span>
<lb n="4726"/><span>cosg fleachaidh an falach cruinn</span>
<lb n="4727"/><span>do shreathaibh darach ndioghuinn.</span>
<lb n="4728"/></p>
</div>
<pb n="184"/>
<div><lb n="4729"/><p><span>105.  Sreath leabthadh ar lár an lis;</span>
<lb n="4730"/><span>tuighe re dtéighid fúairchnis</span>
<lb n="4731"/><span>in gach colcoigh réidh roithe</span>
<lb n="4732"/><span>'ga béin d'ochtoibh eunloithe.</span></p>
<lb n="4733"/>
<lb n="4734"/><p><span>109.  Peall sróil ar slios an tighe;</span>
<lb n="4735"/><span>tairrngid meura maighdine</span>
<lb n="4736"/><span>grés gacha pill chaoin chuige</span>
<lb n="4737"/><span>le rinn saoir a snáthuide.</span></p>
<lb n="4738"/>
<lb n="4739"/><p><span>113.  Ní chuir breaghacht da mbí a seód</span>
<lb n="4740"/><span>i ndimbrígh dath a huinneóg;</span>
<lb n="4741"/><span>séd búaidh ní bheanfa a maisi</span>
<lb n="4742"/><span>do stuaigh dhealbhtha a doruissi.</span></p>
<lb n="4743"/>
<lb n="4744"/><p><span>117.  Do cumhduigheadh cupla tor</span>
<lb n="4745"/><span>go déidhionach mun dúnadh,</span>
<lb n="4746"/><span>sliocht láimhe Argo níorbh fhearr</span>
<lb n="4747"/><span>táille arda a dá uilleann.</span></p>
<lb n="4748"/>
<lb n="4749"/><p><span>121.  Ní hiongantach ortha so</span>
<lb n="4750"/><span>meas an áilleagáin fhallso,</span>
<lb n="4751"/><span>stuagha déudamhla an tuir thigh,</span>
<lb n="4752"/><span>ní fhuil éadtarbha inntibh.</span></p>
<lb n="4753"/>
<lb n="4754"/><p><span>125.  Ní tarcuisne ar teach sinnsior</span>
<lb n="4755"/><span>do bheir d'Énrí a aithdeilbhsion;</span>
<lb n="4756"/><span>ní maoín gan fheidhm ní tnúidh tug</span>
<lb n="4757"/><span>deilbh an dúin mur nár dhearbhsud.</span></p>
<lb n="4758"/>
<lb n="4759"/><p><span>129.  Do níthior foirgniomh fiodhroidh</span>
<lb n="4760"/><span>go dtrásta da dtighernoibh,</span>
<lb n="4761"/><span>gnáth d'fhine nóisdírigh Néill</span>
<lb n="4762"/><span>lighe i lóisdínibh leóiséin.</span>
<lb n="4763"/></p>
</div>
<pb n="185"/>
<div><lb n="4764"/><p><span>133.  Tuir chorra le ceart prionnsa</span>
<lb n="4765"/><span>athchumaid an fhoirionnsa;</span>
<lb n="4766"/><span>puirt na ríoghthána ó Bhóinn bhuig</span>
<lb n="4767"/><span>le cóir síodhchána seasuid.</span></p>
<lb n="4768"/>
<lb n="4769"/><p><span>137.  Ní mur do bhí bhias an brugh;</span>
<lb n="4770"/><span>anois bhus daingne a dheunamh,</span>
<lb n="4771"/><span>dá mbeath rún cliachdha um chaislibh,</span>
<lb n="4772"/><span>'s budh sciamhcha an dún dealbhaighsin.</span></p>
<lb n="4773"/>
<lb n="4774"/><p><span>141.  Bíaidh sgim aolta don adhbha,</span>
<lb n="4775"/><span>biaidh dhi dealradh corcardha,</span>
<lb n="4776"/><span>biaidh gormthaitneamh ar a gloin,</span>
<lb n="4777"/><span>longphairttreabh í Bhríain Bhalloigh.</span></p>
<lb n="4778"/>
<lb n="4779"/><p><span>145.  Gairm Euduin Dubhchairrge dhe</span>
<lb n="4780"/><span>as ainm i n-aghaidh toile;</span>
<lb n="4781"/><span>do chuir rífhrémh fhíonmhur Airt</span>
<lb n="4782"/><span>mun síodhbhrugh lí-néll longphuirt.</span></p>
<lb n="4783"/>
<lb n="4784"/><p><span>149.  Bantracht go mbrataibh datha</span>
<lb n="4785"/><span>ar slios rátha an ríoghlacha,</span>
<lb n="4786"/><span>ar ndéirgheadh an chloidhe chuirr</span>
<lb n="4787"/><span>ó bhfoighe éinbhean urruim.</span></p>
<lb n="4788"/>
<lb n="4789"/><p><span>153.  Inghen Sir Framsaoi fúairsi</span>
<lb n="4790"/><span>tús suidhe an mhúir mhiodhnuaidhsi;</span>
<lb n="4791"/><span>taibhghidh a méin tar na mnáibh</span>
<lb n="4792"/><span>céim eidir aindribh d'fhagháil.</span>
<lb n="4793"/></p>
</div>
<pb n="186"/>
<div><lb n="4794"/><p><span>157.  Ná cuirid uirthe i n-iongnadh,</span>
<lb n="4795"/><span>ná haidhbhsighid inghenradh</span>
<lb n="4796"/><span>maith da ndingne a déd mur chlá,</span>
<lb n="4797"/><span>inmhe da mhéd ag Marta.</span></p>
<lb n="4798"/>
<lb n="4799"/><p><span>161.  Barr uaisle is doibheanta dhi</span>
<lb n="4800"/><span>ní bearar a barr céille</span>
<lb n="4801"/><span>ní fuighthe ar néimh gruadh a geall</span>
<lb n="4802"/><span>dual mur a céir gach coinneall.</span>
<lb n="4803"/></p>
</div>
<pb n="187"/>
<div><lb n="4804"/><p><span>Bzzzzz1617c 17T</span>
<lb n="4805"/><span>Uzzzzz0061</span>
<lb n="4806"/><span>DURSAN NACH MAIRIONN MAC BRIAIN.</span></p>
<lb n="4807"/>
<lb n="4808"/><p><span>Mac Conmidhe .i. Cormac mac Briain Óig cc.</span></p>
<lb n="4809"/>
<lb n="4810"/><p><span>1.  Dursan nach mairionn mac Briain</span>
<lb n="4811"/><span>meic Feidhlim nar ob éinghlíaidh;</span>
<lb n="4812"/><span>dursan dún oidhidh an fhir;</span>
<lb n="4813"/><span>doiligh cúl ris na cairdibh.</span></p>
<lb n="4814"/>
<lb n="4815"/><p><span>5.  Mac Bríain as dursan damhsa;</span>
<lb n="4816"/><span>'s do chuir monuar oramsa</span>
<lb n="4817"/><span>easbaidh séd is easbaidh each,</span>
<lb n="4818"/><span>an fearsoin d'ég tar aoinneach.</span></p>
<lb n="4819"/>
<lb n="4820"/><p><span>9.  Gach úair da dtéighinn 'na theach</span>
<lb n="4821"/><span>mac Bríain na mbriathar bhfaoilteach,</span>
<lb n="4822"/><span>nír leig as fa eura ionn,</span>
<lb n="4823"/><span>sgeula do clas go coitchionn.</span></p>
<lb n="4824"/>
<lb n="4825"/><p><span>13.  Ní bhfuair misi, acht me dom chois,</span>
<lb n="4826"/><span>ón ló teasta flaith Fionnrois,</span>
<lb n="4827"/><span>éineach i bhfódmhuigh na bhFionn</span>
<lb n="4828"/><span>ó éinneach d'ógbhaidh Éirionn.</span></p>
<lb n="4829"/>
<lb n="4830"/><p><span>17.  Isé Seaán saormhac Briain,</span>
<lb n="4831"/><span>pór na bhflaitheadh a Finnchliaigh,</span>
<lb n="4832"/><span>tug an ghreagh fa dheireadh dhamh,</span>
<lb n="4833"/><span>deighfher gan seadh san saoghal.</span>
<lb n="4834"/></p>
</div>
<pb n="188"/>
<div><lb n="4835"/><p><span>21.  Do fhuasgoil mé uair oile</span>
<lb n="4836"/><span>ó ghallaibh fhóid Iughuine,</span>
<lb n="4837"/><span>ég mo sheisi gráidh dom ghuin,</span>
<lb n="4838"/><span>is meisi i láimh 'gun laochruidh.</span></p>
<lb n="4839"/>
<lb n="4840"/><p><span>25.  Airdrí nimhe na naoí ngrádh</span>
<lb n="4841"/><span>go n-íoca sé re Seaán</span>
<lb n="4842"/><span>a bhfuair mé d'ionmhuine an fhir,</span>
<lb n="4843"/><span>ó ré fionnmhuighe Fuinidh.</span></p>
<lb n="4844"/>
<lb n="4845"/><p><span>29.  A Énrí déna 'na dhíaidh,</span>
<lb n="4846"/><span>ó nach mairionn mac Saoirbhriain,</span>
<lb n="4847"/><span>gég ó achadh chaithlis Cuinn,</span>
<lb n="4848"/><span>aithris bhur n-athar oruinn.</span></p>
<lb n="4849"/>
<lb n="4850"/><p><span>33.  Dáil dhúinn, ar aithris th'athar,</span>
<lb n="4851"/><span>i n-onóir na healathan,</span>
<lb n="4852"/><span>meadh na séd do dháiledh dhamh</span>
<lb n="4853"/><span>gég nár cáineadh i gcogar.</span></p>
<lb n="4854"/>
<lb n="4855"/><p><span>37.  Seaán mac Bríain, bruinne ghlan,</span>
<lb n="4856"/><span>ó nach bhfuil sé san saoghal,</span>
<lb n="4857"/><span>rí an chladhfhuinnsi um theach Dha Thí,</span>
<lb n="4858"/><span>tabhairsi each a Énrí.</span></p>
<lb n="4859"/>
<lb n="4860"/><p><span>41.  Ionann daoibh oirbhert is ágh,</span>
<lb n="4861"/><span>ionann sibhsi agus Seaán</span>
<lb n="4862"/><span>mur sin díot, a thriath Tuama,</span>
<lb n="4863"/><span>íoc a fhiach is ionbhúana.</span></p>
<lb n="4864"/>
<lb n="4865"/><p><span>45.  Ní cóir h'agra gan fhachain,</span>
<lb n="4866"/><span>ionann daoibh 's dod deaghathair,</span>
<lb n="4867"/><span>a fhlaith an bhruaighsi Banbha,</span>
<lb n="4868"/><span>maith uaisle agus athardha.</span>
<lb n="4869"/></p>
</div>
<pb n="189"/>
<div><lb n="4870"/><p><span>49.  Clechtsa mur as cleachtach linn</span>
<lb n="4871"/><span>i n-aimsir mhic mhic Féidhlim:</span>
<lb n="4872"/><span>gach arbh áil d'fhagháil uaidhe,</span>
<lb n="4873"/><span>a bhranáin chláir Chraobhruaidhe.</span></p>
<lb n="4874"/>
<lb n="4875"/><p><span>53.  O táid i gcríaidh a chruth nár</span>
<lb n="4876"/><span>Aodh mac Aonghusa is Seaán</span>
<lb n="4877"/><span>a chéile iodhan brúigh Breagh</span>
<lb n="4878"/><span>déuna dhúinn ionadh h'aithreadh.</span></p>
<lb n="4879"/>
<lb n="4880"/><p><span>57.  A mhic mic Bríain, a bhas sheng,</span>
<lb n="4881"/><span>ollamhain oile Éireann -</span>
<lb n="4882"/><span>ní dual daoibh m'aithghin d'obadh -</span>
<lb n="4883"/><span>maoin ót aithribh fhuaradur.</span></p>
<lb n="4884"/>
<lb n="4885"/><p><span>61.  Atá 'na haigneadh aobhdha</span>
<lb n="4886"/><span>'s 'na maillbhriathraibh macaomhdha,</span>
<lb n="4887"/><span>cúram anma i modhaibh mná,</span>
<lb n="4888"/><span>damhna molaidh ar Mhartha.</span></p>
<lb n="4889"/>
<lb n="4890"/><p><span>65.  Bean chuirthe a teasta ar gach taobh,</span>
<lb n="4891"/><span>inghen Framsaidh, folt fionnchlaon,</span>
<lb n="4892"/><span>gnúis bhanda nach caomhuin crodh,</span>
<lb n="4893"/><span>planda do shaorfhuil Shaxon.</span>
<lb n="4894"/></p>
</div>
<pb n="190"/>
<div><lb n="4895"/><p><span>Bzzzzz1617-38c 17T</span>
<lb n="4896"/><span>Uzzzzz0060</span>
<lb n="4897"/><span>CIA MEISI NÓ AN MACSA SEAÁIN.</span></p>
<lb n="4898"/>
<lb n="4899"/><p><span>Lughaidh Ó hEachuidhéin cc.</span></p>
<lb n="4900"/>
<lb n="4901"/><p><span>1.  Cia meisi nó an macsa Seaáin,</span>
<lb n="4902"/><span>seabhoc Line na learg dtláith -</span>
<lb n="4903"/><span>nó cia sionn araon ó fholaibh -</span>
<lb n="4904"/><span>an chraobh fhionn le bhfoghair fáith?</span></p>
<lb n="4905"/>
<lb n="4906"/><p><span>5.  Cia hagoinn thrá tharla ar seachrán</span>
<lb n="4907"/><span>far seilbh dhúthchois, dáil nach soirbh,</span>
<lb n="4908"/><span>bláth na n-eó fa calma i gcaoimhiocht,</span>
<lb n="4909"/><span>nó an dtarla ceó i n-aoinecht oirn?</span></p>
<lb n="4910"/>
<lb n="4911"/><p><span>9.  Gibé lé cuirthior ceist dhorcha</span>
<lb n="4912"/><span>dhó féin tig a cur ó chruas;</span>
<lb n="4913"/><span>lán súl, re budh deacra deaghoil,</span>
<lb n="4914"/><span>leanta dhún tar seanoibh suas.</span></p>
<lb n="4915"/>
<lb n="4916"/><p><span>13.  Níor chubhaidh do chloinn ar n-aithreach,</span>
<lb n="4917"/><span>d'ainm ollamhan d'adhbhur ríogh,</span>
<lb n="4918"/><span>go dol dáibh do chlár na cruinne,</span>
<lb n="4919"/><span>nár lán gráidh gach duine dhíobh.</span></p>
<lb n="4920"/>
<lb n="4921"/><p><span>17.  Ní chreidim nach gcualaidh Énrí</span>
<lb n="4922"/><span>d'éigsibh Éirionn thoir nó thíar,</span>
<lb n="4923"/><span>cnú as aibche ós gach cnaoi da chrobhaing,</span>
<lb n="4924"/><span>draoi 'ga aicme romhainn riamh.</span></p>
<lb n="4925"/>
<lb n="4926"/><p><span>21.  Ní chúala meisi ós me as sine</span>
<lb n="4927"/><span>sealbh ollamhan róinn ga fhréimh;</span>
<lb n="4928"/><span>líonmhur ar dtogha ga thánoigh</span>
<lb n="4929"/><span>ríoghradh fhola nároigh Néill.</span>
<lb n="4930"/></p>
</div>
<pb n="191"/>
<div><lb n="4931"/><p><span>25.  Gidh eadh thrá, dá dtairgeadh Énrí</span>
<lb n="4932"/><span>inbhe ar mbeathadh do bhúain dínn,</span>
<lb n="4933"/><span>bídh i bhfírneimh cneidhe an chridhe</span>
<lb n="4934"/><span>bleidhe d'fhínfhleidh fhine Ír.</span></p>
<lb n="4935"/>
<lb n="4936"/><p><span>29.  Ní eadur ca háit i rachuinn</span>
<lb n="4937"/><span>eidir ríoghraidh rátha Cuinn,</span>
<lb n="4938"/><span>tearc fáth um nach bhfuighinn dímhes,</span>
<lb n="4939"/><span>'s cuirim rem ghnáth díles druim.</span></p>
<lb n="4940"/>
<lb n="4941"/><p><span>33.  Énmhac ríogh gan ollamh d'urláimh</span>
<lb n="4942"/><span>ní fhuighinn d'uaislibh bhfer bhFáil;</span>
<lb n="4943"/><span>tar gach éinní a chnú mo chnissi,</span>
<lb n="4944"/><span>acht tú a Énrí is misi amháin.</span></p>
<lb n="4945"/>
<lb n="4946"/><p><span>37.  Easbhuidh dhamhsa dioghbháil duitsi,</span>
<lb n="4947"/><span>a dhreach líoghlan da len dé;</span>
<lb n="4948"/><span>a thaibhgheóir comhadh chraoi Logha,</span>
<lb n="4949"/><span>saoi ag rodhol amogha mé.</span></p>
<lb n="4950"/>
<lb n="4951"/><p><span>41.  Ní fhuil ormsa acht easbaidh cumhduigh,</span>
<lb n="4952"/><span>caith iomainn a ua na ríogh;</span>
<lb n="4953"/><span>a chneas naoi gan tlás 'na thréidhibh,</span>
<lb n="4954"/><span>ní cás saoi do dhéinimh dhíom.</span></p>
<lb n="4955"/>
<lb n="4956"/><p><span>45.  Each nach faghann fer a gleusta,</span>
<lb n="4957"/><span>groigh uasal más dúthchus dí,</span>
<lb n="4958"/><span>tuillidh béim don ghroigh da ngabhthair;</span>
<lb n="4959"/><span>réidh ó thoil ní aghthair í.</span></p>
<lb n="4960"/>
<lb n="4961"/><p><span>49.  An cú bhíos ar bheagán muirne</span>
<lb n="4962"/><span>méin gealtachta as gnáth sa gcoin,</span>
<lb n="4963"/><span>ní thóguibh súil re guth gadhoir;</span>
<lb n="4964"/><span>uch, as dúin fa samhoil soin.</span>
<lb n="4965"/></p>
</div>
<pb n="192"/>
<div><lb n="4966"/><p><span>53.  Ceo ar m'ealadhain fa hé a samhail</span>
<lb n="4967"/><span>sriobh fíoruisge ar bhfás a feóir,</span>
<lb n="4968"/><span>gé bheith righte re bruach bealoigh,</span>
<lb n="4969"/><span>ní slighte cuach d'fheraibh eóil.</span></p>
<lb n="4970"/>
<lb n="4971"/><p><span>57.  Léigmid dínn a ndeachaidh thoruinn;</span>
<lb n="4972"/><span>tairgther síoth ar son bhar locht,</span>
<lb n="4973"/><span>suil tí thrá teasghoil id thonnfhuil,</span>
<lb n="4974"/><span>má tá easbhaidh ollaimh ort.</span></p>
<lb n="4975"/>
<lb n="4976"/><p><span>61.  Gach a ndligheann ollamh airdríogh</span>
<lb n="4977"/><span>iomchair liomsa, a mheic mic Briain;</span>
<lb n="4978"/><span>sgath mo thagra ó nár thréig t'fhine,</span>
<lb n="4979"/><span>léig gach agra dhlighe im dhiaidh.</span></p>
<lb n="4980"/>
<lb n="4981"/><p><span>65.  Amhairc ar uaislibh mac Míleadh</span>
<lb n="4982"/><span>'s a mhéd iomchraid da n-aos gráidh,</span>
<lb n="4983"/><span>mar measa file fir Oiligh</span>
<lb n="4984"/><span>righe ribh is doiligh dháibh.</span></p>
<lb n="4985"/>
<lb n="4986"/><p><span>69.  Féch ar ollamh aicme Rosa,</span>
<lb n="4987"/><span>an fhrémh fhíre ó bhfuile féin,</span>
<lb n="4988"/><span>'s cách ga chora, acht gé céim dermuid,</span>
<lb n="4989"/><span>ós cléir fhola nemhlaig Néill.</span></p>
<lb n="4990"/>
<lb n="4991"/><p><span>73.  Feuchtar libhse don leith oile</span>
<lb n="4992"/><span>ar Fher Flatha, file an tslúaigh,</span>
<lb n="4993"/><span>a mhuirn soin ag sliocht na gColladh</span>
<lb n="4994"/><span>sa riocht 'na bhfoil th'ollamh úaibh.</span></p>
<lb n="4995"/>
<lb n="4996"/><p><span>77.  Osna th'ollaimh d'easbaidh dúthchois,</span>
<lb n="4997"/><span>doilghe liom dod leacain thais;</span>
<lb n="4998"/><span>ó taoi anosa i mbun do bháidhe</span>
<lb n="4999"/><span>usa cur do láimhe lais.</span>
<lb n="5000"/></p>
</div>
<pb n="193"/>
<div><lb n="5001"/><p><span>81.  An bhreath bertar ormsa, a Énrí,</span>
<lb n="5002"/><span>eidir éigsibh fhóid Dha Thí,</span>
<lb n="5003"/><span>a bhláth na gcleath a criaidh Chormuic,</span>
<lb n="5004"/><span>id dhiaidh budh breath ordhruic í.</span></p>
<lb n="5005"/>
<lb n="5006"/><p><span>85.  Dá mbeire sí eolus orom</span>
<lb n="5007"/><span>inghen Sir Framsaoi, flaith gall,</span>
<lb n="5008"/><span>luaitter eala as a hucht d'fheughuin,</span>
<lb n="5009"/><span>ón lucht ceana bheuraidh barr.</span></p>
<lb n="5010"/>
<lb n="5011"/><p><span>89.  Eidir ógmhnáibh gall is Gaoidheal,</span>
<lb n="5012"/><span>gruaidh leathchorcra ar lí na subh,</span>
<lb n="5013"/><span>breath ga breith ón tráth as treisi,</span>
<lb n="5014"/><span>cách i leith a deisi ag dul.</span></p>
<lb n="5015"/>
<lb n="5016"/><p><span>93.  Do thréidhibh mná ag Martha Stathbhard:</span>
<lb n="5017"/><span>stiúradh córa ag cosnamh críoch,</span>
<lb n="5018"/><span>derc dán frémh an bugha barrghlas,</span>
<lb n="5019"/><span>bél as lugha adhnus d'fhíoch.</span>
<lb n="5020"/></p>
</div>
<pb n="194"/>
<div><lb n="5021"/><p><span>Uzzzzz0062</span>
<lb n="5022"/><span>RACHA MÉ DOM AITHNE D'ÉNRÍ.</span></p>
<lb n="5023"/>
<lb n="5024"/><p><span>Seaán Ó Groidhin cc.</span></p>
<lb n="5025"/>
<lb n="5026"/><p><span>1.  Racha mé dom aithne d'Énrí</span>
<lb n="5027"/><span>d'fheuchoin orum dha dhreich nduinn,</span>
<lb n="5028"/><span>d'fhios an mbeura onóir d'fhilidh</span>
<lb n="5029"/><span>reulla roshlóigh cinidh Chuinn.</span></p>
<lb n="5030"/>
<lb n="5031"/><p><span>5.  Ar tí m'aithne d'oighre Seaáin</span>
<lb n="5032"/><span>seoladh laoidhi do mheas mé,</span>
<lb n="5033"/><span>gidh mór sgáth na ndligheadh ndorcha</span>
<lb n="5034"/><span>ar bhláth fileadh Tolcha Té.</span></p>
<lb n="5035"/>
<lb n="5036"/><p><span>9.  Sgaith ar gceirde dioghrais dána</span>
<lb n="5037"/><span>a ndligheadh ormsa ag ua Briain,</span>
<lb n="5038"/><span>do bhéra díol san chiort chubhaidh,</span>
<lb n="5039"/><span>ar iocht ga shíol bhunaidh biaidh.</span></p>
<lb n="5040"/>
<lb n="5041"/><p><span>13.  Dioghruis ar molta, a mheic Róisi,</span>
<lb n="5042"/><span>rinn ar gceirde ó's cóir uainn,</span>
<lb n="5043"/><span>a rún drechnáir as fherr d'fagháil,</span>
<lb n="5044"/><span>ní neamhcháir lem anáir uaibh.</span></p>
<lb n="5045"/>
<lb n="5046"/><p><span>17.  Fa hiomdha ní d'fhiachoibh ollaimh</span>
<lb n="5047"/><span>agaibh ormsa, a rosg mur ré;</span>
<lb n="5048"/><span>do geubhthur tráth, a thriath Feirste,</span>
<lb n="5049"/><span>ar sgáth m'fhiach nach meiste mé.</span>
<lb n="5050"/></p>
</div>
<pb n="195"/>
<div><lb n="5051"/><p><span>21.  Dlighidh sinn ar son ar molta</span>
<lb n="5052"/><span>mórán neithe 's gan ní uainn;</span>
<lb n="5053"/><span>ar ndlechtadh mur as díor d'anáir</span>
<lb n="5054"/><span>is clechtadh síor d'fhagháil uaibh.</span></p>
<lb n="5055"/>
<lb n="5056"/><p><span>25.  Mo bheith agaibh um chenn gcumoinn</span>
<lb n="5057"/><span>ó's chuige atá ar labhradh linn,</span>
<lb n="5058"/><span>a bharr fionnchuir gan bhéim mbronnaidh,</span>
<lb n="5059"/><span>iomchuir do réir ollaimh inn.</span></p>
<lb n="5060"/>
<lb n="5061"/><p><span>29.  Bíoth nach beinn im ollamh agaibh,</span>
<lb n="5062"/><span>a éigne lúidh Locha Laoidh,</span>
<lb n="5063"/><span>fa fhéin Oiligh fa dhóigh ndréchta</span>
<lb n="5064"/><span>soighin róinn as dénta dhaoibh.</span></p>
<lb n="5065"/>
<lb n="5066"/><p><span>33.  Gidh eadh fós, ní foráil damhsa</span>
<lb n="5067"/><span>i ndíol san drécht do dhealbh mé</span>
<lb n="5068"/><span>gan m'annso do shódh ód shéimhlí;</span>
<lb n="5069"/><span>ní mór dhamhsa, a Énrí, hé.</span></p>
<lb n="5070"/>
<lb n="5071"/><p><span>37.  Racha meisi, a mheicsi Seaáin</span>
<lb n="5072"/><span>seal cuarta gan chuma lá</span>
<lb n="5073"/><span>san chúirt tláith as tighe eachtra;</span>
<lb n="5074"/><span>go ráith Line as techta trá.</span></p>
<lb n="5075"/>
<lb n="5076"/><p><span>41.  Aithin meisi a Mharta Stathbhard</span>
<lb n="5077"/><span>stiúradh flaithis as dú dhaoibh</span>
<lb n="5078"/><span>m'éura nár fhogham ar th'ionchaibh,</span>
<lb n="5079"/><span>déna oram, iomchair m'aoibh.</span></p>
<lb n="5080"/>
<lb n="5081"/><p><span>45.  A bhrath ríoghan rátha Line,</span>
<lb n="5082"/><span>lean dar gcumann, cuiridh linn;</span>
<lb n="5083"/><span>do réir m'amhairc, go n-iúl damhsa,</span>
<lb n="5084"/><span>stiúr ar mhalairt annsa inn.</span>
<lb n="5085"/></p>
</div>
<pb n="196"/>
<div><lb n="5086"/><p><span>Uzzzzz0063</span>
<lb n="5087"/><span>CEANNUS NA FÉILE AG FUIL FHEIDHLIM.</span></p>
<lb n="5088"/>
<lb n="5089"/><p><span>Niall Óg Mac Muireadhaigh cc.</span></p>
<lb n="5090"/>
<lb n="5091"/><p><span>1.  Ceannus na féile ag fuil Fheidhlim;</span>
<lb n="5092"/><span>urruim an chlú cosnaidh síad;</span>
<lb n="5093"/><span>coimhmeas cáigh rú ma do roighneadh,</span>
<lb n="5094"/><span>san chlú as cáir do hoirneadh íad.</span></p>
<lb n="5095"/>
<lb n="5096"/><p><span>5.  Go mac Seaáin na slegh gcorcra</span>
<lb n="5097"/><span>i gcrúas teannta ní thiad slóigh,</span>
<lb n="5098"/><span>dá bhfaghthur leo é 'na aonur,</span>
<lb n="5099"/><span>'sé san ghleo ná taobhadh tóir.</span></p>
<lb n="5100"/>
<lb n="5101"/><p><span>9.  Leaptha sróill da seachna ar oircheann;</span>
<lb n="5102"/><span>uisge a chuirm go gcuirenn glíaidh;</span>
<lb n="5103"/><span>tug ar fhírshreibh, re feadh bhfaghla,</span>
<lb n="5104"/><span>seal do ríghfhleidh Banbha Briain.</span></p>
<lb n="5105"/>
<lb n="5106"/><p><span>13.  Eura faoi ní faghthar d'aoidhidh,</span>
<lb n="5107"/><span>dha fhéile i gcách cuiridh sé;</span>
<lb n="5108"/><span>ní bhí nert gan díol do dheoraidh,</span>
<lb n="5109"/><span>do reacht (ríogh) ó nEoghain hé.</span></p>
<lb n="5110"/>
<lb n="5111"/><p><span>17.  Ní dhiúltfá triath truime a chomhadh,</span>
<lb n="5112"/><span>i gcert Gaoidhiol do gheibh díol,</span>
<lb n="5113"/><span>cáin í Éanna fa fhonn nEarca;</span>
<lb n="5114"/><span>trom an seula reachta ríogh.</span>
<lb n="5115"/></p>
</div>
<pb n="197"/>
<div><lb n="5116"/><p><span>21.  Rioth teangadh mur thabhach n-osaidh</span>
<lb n="5117"/><span>ar ua mBriain ní beg do chrích;</span>
<lb n="5118"/><span>an feadh do gheall anmhoin d'adhnadh</span>
<lb n="5119"/><span>nírbh fherr d'fhaghlaidh snadhmadh síth.</span></p>
<lb n="5120"/>
<lb n="5121"/><p><span>25.  A rogha fleidhe feadh sluaghaidh</span>
<lb n="5122"/><span>gach sreabh fhuar i n-aimsir the;</span>
<lb n="5123"/><span>ní iarrfa ar foghail fíon d'aoinfher</span>
<lb n="5124"/><span>dá bhfoghair díol draoidheadh dhe.</span></p>
<lb n="5125"/>
<lb n="5126"/><p><span>29.  Da lucht iomtha dob fherr locadh</span>
<lb n="5127"/><span>i laibh gleo ná gabháil sgiath;</span>
<lb n="5128"/><span>techt dó 'na aghaidh gan arma</span>
<lb n="5129"/><span>cabhair as mó tarla ag triath.</span></p>
<lb n="5130"/>
<lb n="5131"/><p><span>33.  I dtáighe ní théid a mhaoine</span>
<lb n="5132"/><span>mac Róisi go riarann dáimh;</span>
<lb n="5133"/><span>ní ferr drud ris an tráigh thoraidh,</span>
<lb n="5134"/><span>rug 'na láimh ar chomhaidh cháigh.</span></p>
<lb n="5135"/>
<lb n="5136"/><p><span>37.  Meinic teguid i dtír námhad</span>
<lb n="5137"/><span>naoi mílidh as mó do leth,</span>
<lb n="5138"/><span>ní fhuil tír in nach bí a mbiodhbha,</span>
<lb n="5139"/><span>na trí trír ní thiobhra astech.</span></p>
<lb n="5140"/>
<lb n="5141"/><p><span>41.  An stéd sidhe ag soighin Énrí</span>
<lb n="5142"/><span>go háth na glíadh greasfaidh sé;</span>
<lb n="5143"/><span>dámadh é mian eich go héigin</span>
<lb n="5144"/><span>srían ar gach leith léigidh lé.</span></p>
<lb n="5145"/>
<lb n="5146"/><p><span>45.  Síol gCuinn riamh ós ríoghraidh Gaoidheal;</span>
<lb n="5147"/><span>gnáth a bhláth mur bhíos an fiodh;</span>
<lb n="5148"/><span>ní racha i gcló fréimhe Féilim</span>
<lb n="5149"/><span>dá ró an fhéile ó Éirinn d'fhior.</span>
<lb n="5150"/></p>
</div>
<pb n="198"/>
<div><lb n="5151"/><p><span>49.  An Lia Fáil, ó fríoth ag labhairt,</span>
<lb n="5152"/><span>ní léigfe dhaoibh dol i ngliaidh;</span>
<lb n="5153"/><span>bíodh ar leic Lughaidh a labhra;</span>
<lb n="5154"/><span>an cubhaidh dheit Banbha Bríain?</span></p>
<lb n="5155"/>
<lb n="5156"/><p><span>53.  Ní thig neach ó neimh a ngona</span>
<lb n="5157"/><span>na gaoí throma theilgfe i gcéin;</span>
<lb n="5158"/><span>táth i ndiaidh áluidh bhur n-omnadh</span>
<lb n="5159"/><span>do sháruigh liaigh foghladh féin.</span></p>
<lb n="5160"/>
<lb n="5161"/><p><span>57.  Neach ghud lenmhuin i lár troda</span>
<lb n="5162"/><span>techt ar gcúl as cóir do iarr;</span>
<lb n="5163"/><span>fada le fer gan ibh d'fhilleadh</span>
<lb n="5164"/><span>do len sibh i ngrinneal gliadh.</span></p>
<lb n="5165"/>
<lb n="5166"/><p><span>61.  Ní bhia duine gan díol éiges;</span>
<lb n="5167"/><span>amhlaidh bhíd mur bhíos do chuing;</span>
<lb n="5168"/><span>éigin an dúais iarfa d'fhilidh</span>
<lb n="5169"/><span>do ghúais chliachdha chinidh Cuinn.</span></p>
<lb n="5170"/>
<lb n="5171"/><p><span>65.  Tarraidh súil le silleadh aindre</span>
<lb n="5172"/><span>ortha ghráidh dá ngabha socht;</span>
<lb n="5173"/><span>bean ar do thaobh don tigh tarla</span>
<lb n="5174"/><span>do bheir claon na habhra ort.</span></p>
<lb n="5175"/>
<lb n="5176"/><p><span>69.  Beag dot onóir d'éigsibh Banbha,</span>
<lb n="5177"/><span>a mbia it thigh ar a dtoil bhíos;</span>
<lb n="5178"/><span>uachtar tighe fan chléir chuire,</span>
<lb n="5179"/><span>fine Néill ag suidhe síos.</span></p>
<lb n="5180"/>
<lb n="5181"/><p><span>73.  Roinn teasca ní thabhra d'aoinfhear,</span>
<lb n="5182"/><span>t'fhéile ríamh ní raibhe ar dáil;</span>
<lb n="5183"/><span>ní fhuighfe tú, an tan fá roinne,</span>
<lb n="5184"/><span>acht bladh don chlú i gcoinne cáigh.</span>
<lb n="5185"/></p>
</div>
<pb n="199"/>
<div><lb n="5186"/><p><span>77.  Céile deabhtha i ndiaidh do ghona</span>
<lb n="5187"/><span>gerr go sníthe snáithe a ré;</span>
<lb n="5188"/><span>búain ret fhalaidh i mbeirnn bhaoghail</span>
<lb n="5189"/><span>feidhm i n-aghaidh aonaigh é.</span></p>
<lb n="5190"/>
<lb n="5191"/><p><span>81.  Do shíol Néill do níd a bhfiacha,</span>
<lb n="5192"/><span>feadh gach tíre tarla an chuing;</span>
<lb n="5193"/><span>beirid cách na comha id choinne</span>
<lb n="5194"/><span>i dtráth togha chloinne Cuinn.</span></p>
<lb n="5195"/>
<lb n="5196"/><p><span>85.  Tig ar h'uillinn re hól fíona</span>
<lb n="5197"/><span>fer ré ngliaidh do gheubhadh sgáth;</span>
<lb n="5198"/><span>do ghúais a mbí d'éigin uirre</span>
<lb n="5199"/><span>léigidh rí dot uille ar áth.</span></p>
<lb n="5200"/>
<lb n="5201"/><p><span>89.  Th'eachra ag dáimh i nduasoibh laoidheadh,</span>
<lb n="5202"/><span>léige ara mbreith bruta sróil;</span>
<lb n="5203"/><span>acht ní nár fhoghain don fhilidh</span>
<lb n="5204"/><span>ní bhí oroibh d'idhibh óir.</span></p>
<lb n="5205"/>
<lb n="5206"/><p><span>93.  Faghthur dhuit ó dhúthaigh biodhbhadh</span>
<lb n="5207"/><span>do bhreith féin, nó faghthar troid;</span>
<lb n="5208"/><span>íocthar le triath ar bhrúach bearna</span>
<lb n="5209"/><span>luach na bhfíach nach dtarla dhoid.</span></p>
<lb n="5210"/>
<lb n="5211"/><p><span>97.  Dá n-aindís gan adhaint Banbha,</span>
<lb n="5212"/><span>ní bhí iath nach amhlaidh dháibh,</span>
<lb n="5213"/><span>an gcoisgfe sin t'fhéin don fhoghoil</span>
<lb n="5214"/><span>a dtoil féin do chomhaibh cháigh?</span></p>
<lb n="5215"/>
<lb n="5216"/><p><span>101.  Dámadh í an bhreth bheire ar úairibh,</span>
<lb n="5217"/><span>umhal cách at chánaigh dtruim,</span>
<lb n="5218"/><span>ga rogha d'íbh Néill do níthe,</span>
<lb n="5219"/><span>géill nó comha críche Cuinn.</span>
<lb n="5220"/></p>
</div>
<pb n="200"/>
<div><lb n="5221"/><p><span>105.  Gan snaidhm giall i ngeubhtha an chumha,</span>
<lb n="5222"/><span>gan chur n-iorghaile a ua Bríain;</span>
<lb n="5223"/><span>suil cuirther sréin óir ret eachra</span>
<lb n="5224"/><span>do chóir féin do gheabhtha i nglíaidh.</span></p>
<lb n="5225"/>
<lb n="5226"/><p><span>109.  Ní tú as cuibhdhe i gcomhlann aoinfhir,</span>
<lb n="5227"/><span>t'fhoghlaidhe i gcléith chuire thort;</span>
<lb n="5228"/><span>nírbh fhiú libh aghaidh ar éinfher</span>
<lb n="5229"/><span>ag sin cabhair fhéineadh ort.</span></p>
<lb n="5230"/>
<lb n="5231"/><p><span>113.  Do leanmhoin ní lamhoid gasraidh,</span>
<lb n="5232"/><span>gráin a dtreas re talmhoin rú;</span>
<lb n="5233"/><span>usa le cách cur réd chomha</span>
<lb n="5234"/><span>dul ar áth dá dtogha tú.</span></p>
<lb n="5235"/>
<lb n="5236"/><p><span>117.  Ní bhia cách i gcoimes th'oinigh,</span>
<lb n="5237"/><span>a ua Bríain le mbronntur cion;</span>
<lb n="5238"/><span>fáth do chur bloidhe nó béime</span>
<lb n="5239"/><span>dul i ngoire t'fhéile d'fhior.</span></p>
<lb n="5240"/>
<lb n="5241"/><p><span>121.  Foghluim do chleas do chúaidh d'aoinfher,</span>
<lb n="5242"/><span>uathadh i ngleo gheubhus rú;</span>
<lb n="5243"/><span>cuirthe mur iongnadh é ar fhéinnidh,</span>
<lb n="5244"/><span>dá ndiongmhadh sé i dtréighibh thú.</span></p>
<lb n="5245"/>
<lb n="5246"/><p><span>125.  Ó chnúas trágha tíre Banbha,</span>
<lb n="5247"/><span>ar bhúain arbha ní fhuil neart,</span>
<lb n="5248"/><span>tairthe fuinn do folchadh uaidhe,</span>
<lb n="5249"/><span>torchar ó Thuinn Tuaidhe ag techt.</span></p>
<lb n="5250"/>
<lb n="5251"/><p><span>129.  Coinnmheadh aoidheadh an úair dhíoltar</span>
<lb n="5252"/><span>dáile ar th'ógbhaidh t'fhuighioll cís;</span>
<lb n="5253"/><span>mur fuair féin ó chách nó comha</span>
<lb n="5254"/><span>gnáth le cléir a rogha arís.</span>
<lb n="5255"/></p>
</div>
<pb n="201"/>
<div><lb n="5256"/><p><span>133.  I n-áit chubhaidh gur chuir ollamh</span>
<lb n="5257"/><span>gan ól fíona fuilngidh sein;</span>
<lb n="5258"/><span>ar pheall sróil go suidhe an file</span>
<lb n="5259"/><span>ní fhuighe fóir Line fhleidh.</span></p>
<lb n="5260"/>
<lb n="5261"/><p><span>137.  Ua na Niall ma do ní cionta</span>
<lb n="5262"/><span>críoch Fheidhlim ní fhuil 'na ndiaidh;</span>
<lb n="5263"/><span>ní loc suirghe ar a fer faghla,</span>
<lb n="5264"/><span>cuimhne a shen ag Banbha Briain.</span></p>
<lb n="5265"/>
<lb n="5266"/><p><span>141.  D'omhan Énrí ar fher gcliachdha</span>
<lb n="5267"/><span>chuige i ngliaidh ní gheubha sé;</span>
<lb n="5268"/><span>gúais le cách a ndíth do dhénamh,</span>
<lb n="5269"/><span>fríth ar áth 'na énar hé.</span></p>
<lb n="5270"/>
<lb n="5271"/><p><span>145.  An sgol nua suil do ní suidhe</span>
<lb n="5272"/><span>seóid bhuadha do bherar dhóibh;</span>
<lb n="5273"/><span>síol gCuinn, mur do fhégh ar fhilidh,</span>
<lb n="5274"/><span>ag buing mhér a hidhibh óir.</span></p>
<lb n="5275"/>
<lb n="5276"/><p><span>149.  Fáth aoibhnis amharc a cumhdaigh</span>
<lb n="5277"/><span>cúirt Dhubhchairrge nach dubh gné;</span>
<lb n="5278"/><span>d'fhéile í Éanna san dún daoineach</span>
<lb n="5279"/><span>múr gan eura ar aoinneach hé.</span></p>
<lb n="5280"/>
<lb n="5281"/><p><span>153.  Móide maoine Marta Stathbhard,</span>
<lb n="5282"/><span>sduaigh uichtgheal gan eura um ní;</span>
<lb n="5283"/><span>san áit i mbiadh ní fhúair aoinfher</span>
<lb n="5284"/><span>úain ar ríar na ndraoidheadh dhí.</span></p>
<lb n="5285"/>
<lb n="5286"/><p><span>157.  Teist oinigh inghine Framsaoí</span>
<lb n="5287"/><span>fada ó chéile do chuaidh soin;</span>
<lb n="5288"/><span>téid tar bhéine bhan na Banbha;</span>
<lb n="5289"/><span>do char féile tarla a toil.</span>
<lb n="5290"/></p>
</div>
<pb n="202"/>
<div><lb n="5291"/><p><span>161.  Failghe órtha ar a hocht méraibh,</span>
<lb n="5292"/><span>mór maoíne budh measta dhóibh;</span>
<lb n="5293"/><span>aghaidh nár gan éimhdheadh d'fhilidh;</span>
<lb n="5294"/><span>lámh mhéirgheal go n-idhibh n-óir.</span></p>
<lb n="5295"/>
<lb n="5296"/><p><span>165.  Do fhoghluim Martha ós mnáibh Gaoidhiol;</span>
<lb n="5297"/><span>tar gnaoí ríoghan rachaidh sí;</span>
<lb n="5298"/><span>ar mhéd raith is togha tréidheadh</span>
<lb n="5299"/><span>maith an rogha d'éinfher hí.</span>
<lb n="5300"/></p>
</div>
<pb n="203"/>
<div><lb n="5301"/><p><span>Uzzzzz0030</span>
<lb n="5302"/><span>MNÁ TAR MUIR MAITH RE GAOIDHIL.</span></p>
<lb n="5303"/>
<lb n="5304"/><p><span>Ó Gnímh .i. Fer Flatha cc.</span></p>
<lb n="5305"/>
<lb n="5306"/><p><span>1.  Mná tar muir maith re Gaoidhil</span>
<lb n="5307"/><span>iomdha cairt do chraobhsgaoilidh;</span>
<lb n="5308"/><span>tearc le mnáibh míonmhoighe Floinn</span>
<lb n="5309"/><span>dáil na ríoghraidhe ó Fhreumhainn.</span></p>
<lb n="5310"/>
<lb n="5311"/><p><span>5.  Mas fíor, ní hiad badh mhionca,</span>
<lb n="5312"/><span>cleamhna san chrích Ghaoidhiolta;</span>
<lb n="5313"/><span>mná a dtíreadh féin is a bhfir</span>
<lb n="5314"/><span>le fréimh Míleadh nír mhaoidhimh.</span></p>
<lb n="5315"/>
<lb n="5316"/><p><span>9.  Báin inghen Sgáil go sgéimh ngloin,</span>
<lb n="5317"/><span>Nar inghen Lóigh, 'nar leabhraibh,</span>
<lb n="5318"/><span>techt na mban gcéibhfhionn gcnistiogh</span>
<lb n="5319"/><span>go magh nÉirionn innistior.</span></p>
<lb n="5320"/>
<lb n="5321"/><p><span>13.  Ón chúplasa ad chuala mé</span>
<lb n="5322"/><span>fás dá ríogh do bhen braighde</span>
<lb n="5323"/><span>d'Éirinn fa healadhach sroth,</span>
<lb n="5324"/><span>Féilim, Feradhach Fachtnach.</span></p>
<lb n="5325"/>
<lb n="5326"/><p><span>17.  Ní do mhnáibh Insi Ealga</span>
<lb n="5327"/><span>trí mná na gcnes gcoinnealda,</span>
<lb n="5328"/><span>adhbhur tnúdha a dtecht ale,</span>
<lb n="5329"/><span>Úna Earc agus Eithne.</span>
<lb n="5330"/></p>
</div>
<pb n="204"/>
<div><lb n="5331"/><p><span>21.  Ón triúr sin do thuismhigh Conn</span>
<lb n="5332"/><span>'s Tuathal Techtmhur, flaith Freumhonn,</span>
<lb n="5333"/><span>más fhíor d'fháthaibh a dhechtoigh,</span>
<lb n="5334"/><span>as díobh máthair Muirchertoigh.</span></p>
<lb n="5335"/>
<lb n="5336"/><p><span>25.  Máthoir Néill na naoi ngéibhionn,</span>
<lb n="5337"/><span>ní d'aindribh fóid Finnéirionn,</span>
<lb n="5338"/><span>inghion ríogh Lundon tar linn;</span>
<lb n="5339"/><span>fíor don ughdor ro fhuighill.</span></p>
<lb n="5340"/>
<lb n="5341"/><p><span>29.  Gach gobhlán dar ghabh ríghe</span>
<lb n="5342"/><span>d'uaislibh Fódla féirmhíne,</span>
<lb n="5343"/><span>d'fhuil na gcéadbhansoin ro chin</span>
<lb n="5344"/><span>an tréadghasraidh fhuil uaisdibh.</span></p>
<lb n="5345"/>
<lb n="5346"/><p><span>33.  Meinic, tar aicmibh oile,</span>
<lb n="5347"/><span>tug síol ordhuirc Iughoine,</span>
<lb n="5348"/><span>tar chuain críche Fáil, fríthe</span>
<lb n="5349"/><span>do mhnáibh críche coigríche.</span></p>
<lb n="5350"/>
<lb n="5351"/><p><span>37.  Anois badh dlighthighe dháibh</span>
<lb n="5352"/><span>mná a tíribh eile d'fagháil,</span>
<lb n="5353"/><span>ní glic neach dá neamhmol feis,</span>
<lb n="5354"/><span>dá mbeath 'na cheangol cairdeis.</span></p>
<lb n="5355"/>
<lb n="5356"/><p><span>41.  Bean dona mnáibhsin Martha;</span>
<lb n="5357"/><span>leanmhoin luirg an bhanntrachta</span>
<lb n="5358"/><span>tar ghrian gaothmhoire i ndán di</span>
<lb n="5359"/><span>i ndál laochroidhe Line.</span></p>
<lb n="5360"/>
<lb n="5361"/><p><span>45.  Folta sleachta Briain Bhallaigh</span>
<lb n="5362"/><span>dá mbeith sí re saorghallaibh</span>
<lb n="5363"/><span>breth a deghfholta a dáil sin</span>
<lb n="5364"/><span>senfholta cáigh go gceiltir.</span></p>
<lb n="5365"/>
<lb n="5366"/><p><span>49.  Lucht díoghla ar a dtí ma tá,</span>
<lb n="5367"/><span>sítheochaidh, d'aithiosg eunmhná</span>
<lb n="5368"/><span>d'fhuil Stathbhardach na stéd seang,</span>
<lb n="5369"/><span>le tréd rachogthach Raoilenn</span>
<lb n="5370"/></p>
</div>
<pb n="205"/>
<div><lb n="5371"/><p><span>53.  Braithtior cloch bhuadha as a brígh,</span>
<lb n="5372"/><span>gémadh síth ann nó eissídh;</span>
<lb n="5373"/><span>a folt tonnórtha is tláidh gcneis</span>
<lb n="5374"/><span>budh dáigh comórtha cairdis.</span></p>
<lb n="5375"/>
<lb n="5376"/><p><span>57.  Caidhe an chloch uasal ómra</span>
<lb n="5377"/><span>nó an gheamh criostail chaorórdha,</span>
<lb n="5378"/><span>nach anoir tar tuinn tugadh,</span>
<lb n="5379"/><span>i moigh Cuinn, ná an carrmhugal?</span></p>
<lb n="5380"/>
<lb n="5381"/><p><span>61.  Móide as measta a dtig tar tuinn,</span>
<lb n="5382"/><span>muna dtí tar tuinn chuguinn</span>
<lb n="5383"/><span>ní gnáth pór bona i mBreghoibh</span>
<lb n="5384"/><span>d'ola, d'ór nó d'fhíneamhoin.</span></p>
<lb n="5385"/>
<lb n="5386"/><p><span>65.  Mur thig gach miotal tar muir,</span>
<lb n="5387"/><span>ben tar tuinn go triath Conghuil</span>
<lb n="5388"/><span>mur shéd mbuaidhe do soich sonn,</span>
<lb n="5389"/><span>nó mur chloich nuaidhe neumhonn.</span></p>
<lb n="5390"/>
<lb n="5391"/><p><span>69.  Ar mhaith uaisle gach fhola,</span>
<lb n="5392"/><span>uathadh aicme is ionchora</span>
<lb n="5393"/><span>i gcló an tsílsi Gaoidhil Ghlais,</span>
<lb n="5394"/><span>'nar laoidhibh dísle adearmais.</span></p>
<lb n="5395"/>
<lb n="5396"/><p><span>73.  Gaoidhil Fhódla gidh íad sin</span>
<lb n="5397"/><span>cuirmíd ós cionn gach cinidh</span>
<lb n="5398"/><span>tar mhallbhóchna adroigh an dream</span>
<lb n="5399"/><span>do mhoigh armórtha Éirionn.</span></p>
<lb n="5400"/>
<lb n="5401"/><p><span>77.  Ó's tar tuinn teagaid araon</span>
<lb n="5402"/><span>Briotanaigh nach bláth eunchraobh</span>
<lb n="5403"/><span>'s na roshluaighsi ón Bhóinn abhus</span>
<lb n="5404"/><span>comhuaisle dhóibh an dúthchus.</span>
<lb n="5405"/></p>
</div>
<pb n="206"/>
<div><lb n="5406"/><p><span>81.  Lucht coimhmeasa chlann nGaoidhil</span>
<lb n="5407"/><span>ó táid man bhfinn bhforbhaoilidh,</span>
<lb n="5408"/><span>fa chlár naoidhe bhféirgheal bhFloinn,</span>
<lb n="5409"/><span>ga saoire éinbhean agoinn?</span></p>
<lb n="5410"/>
<lb n="5411"/><p><span>85.  Mur gach aoidhidh mná tar muir,</span>
<lb n="5412"/><span>dar gceasdoibh cionnus derbhthuir</span>
<lb n="5413"/><span>'na haoidhidh go mbiadh an bhean</span>
<lb n="5414"/><span>i n-iadh Gaoidhil do geineadh?</span></p>
<lb n="5415"/>
<lb n="5416"/><p><span>89.  Meinic do bruinneadh abhus</span>
<lb n="5417"/><span>ór nach i nÉirinn fhásus;</span>
<lb n="5418"/><span>caor as an mianach Marta,</span>
<lb n="5419"/><span>an fialach saor Sacsanta.</span></p>
<lb n="5420"/>
<lb n="5421"/><p><span>93.  'Na haghaidh ní beirter breath</span>
<lb n="5422"/><span>dá bhfiontar uaisle a haithreach;</span>
<lb n="5423"/><span>leasg breath do bhreith 'na haghaidh,</span>
<lb n="5424"/><span>dá ndeach le dreich ndealradhaigh.</span></p>
<lb n="5425"/>
<lb n="5426"/><p><span>97.  Ar eagna ar aoibh ar aithne</span>
<lb n="5427"/><span>breath lé ag lucht a breathnoighthe;</span>
<lb n="5428"/><span>fáth a hionmhuine as iomdha</span>
<lb n="5429"/><span>bláth fiodhbhuidhe fíniomhna.</span></p>
<lb n="5430"/>
<lb n="5431"/><p><span>101.  Do fheudfamaois forgla a bhfríoth</span>
<lb n="5432"/><span>le a fhréimh do ríoghnoibh coigcríoch,</span>
<lb n="5433"/><span>d'ua Briain, 's do bhandáloibh Breagh,</span>
<lb n="5434"/><span>gan chiaigh n-annálaigh d'áireamh.</span>
<lb n="5435"/></p>
</div>
<pb n="207"/>
<div><lb n="5436"/><p><span>105.  Ní lughoide luach an fhir</span>
<lb n="5437"/><span>nach bean tar tuinn ór thuismhigh</span>
<lb n="5438"/><span>d'fhuil Ír 's ní hionbháthaidh í</span>
<lb n="5439"/><span>as díbh d'fhionnmháthair Énrí.</span></p>
<lb n="5440"/>
<lb n="5441"/><p><span>109.  Ua meic Fheidhlim, meic mic Cuinn,</span>
<lb n="5442"/><span>ua an Fhir Dhorcha meic Domhnuill,</span>
<lb n="5443"/><span>an dá fhionnchrann d'fhéin Bhanbha,</span>
<lb n="5444"/><span>'na tiomchall céim creidemhna.</span>
<lb n="5445"/></p>
</div>
<pb n="208"/>
<div><lb n="5446"/><p><span>A LÁMH DAR BHEAN AN BÉIM SÚL.</span></p>
<lb n="5447"/>
<lb n="5448"/><p><span>An Fear ceudna cc.</span></p>
<lb n="5449"/>
<lb n="5450"/><p><span>1.  A lámh dar bhean an béim súl,</span>
<lb n="5451"/><span>ní tú abháin bhuaidhreas iomthnúdh;</span>
<lb n="5452"/><span>as fúibh do fóbradh a dol</span>
<lb n="5453"/><span>tnúidh na n-ógbhan i n-édradh.</span></p>
<lb n="5454"/>
<lb n="5455"/><p><span>5.  Atáid mná moighe hEamhna</span>
<lb n="5456"/><span>ag aibhsioghadh h'óigdhealbha,</span>
<lb n="5457"/><span>a ghég ramhánla an rúin taoi,</span>
<lb n="5458"/><span>'s ag tnúidh faghála a bhfaghthaoi.</span></p>
<lb n="5459"/>
<lb n="5460"/><p><span>9.  Do dhíoghuil rinn gacha ruisg</span>
<lb n="5461"/><span>an fortún feadh do theguisg,</span>
<lb n="5462"/><span>gur fhoillsigh daighbherta dhuid;</span>
<lb n="5463"/><span>tairbherta an Choimsigh cogruid.</span></p>
<lb n="5464"/>
<lb n="5465"/><p><span>13.  Go bhfuarois eadráin h'aighthe</span>
<lb n="5466"/><span>don toice ar tí a dhealraighthe</span>
<lb n="5467"/><span>do réir dualois fhola hAirt,</span>
<lb n="5468"/><span>'s go bhfuarois togha tochmhairc.</span></p>
<lb n="5469"/>
<lb n="5470"/><p><span>17.  Lucht cronuighthe a crotha séimh,</span>
<lb n="5471"/><span>da dtnúth, suil tísiodh oilbhéim,</span>
<lb n="5472"/><span>dainimh nach derna a bennach</span>
<lb n="5473"/><span>th'aighidh dhealbhdha dhrithlennach.</span>
<lb n="5474"/></p>
</div>
<pb n="209"/>
<div><lb n="5475"/><p><span>21.  Nírbh oirchios fós a bhfaicsin</span>
<lb n="5476"/><span>gan tracht an taoibh sholuistigh,</span>
<lb n="5477"/><span>is barr cuachthrom na gcéd sgath,</span>
<lb n="5478"/><span>'s an déd bruachdhonn do bhennach.</span></p>
<lb n="5479"/>
<lb n="5480"/><p><span>25.  Nír ghonta do gháibh an tnúith</span>
<lb n="5481"/><span>na bossa, buinn an mhallúith,</span>
<lb n="5482"/><span>an chammala, an reulta ruisg,</span>
<lb n="5483"/><span>dénta annamha an euguisg.</span></p>
<lb n="5484"/>
<lb n="5485"/><p><span>29.  Ní lot ionnmhuis fhir nó mná</span>
<lb n="5486"/><span>táinig ribh d'fheuchoin iarghná,</span>
<lb n="5487"/><span>a bhas réidh gan rún gcoire,</span>
<lb n="5488"/><span>acht béim súl na sochoidhe.</span></p>
<lb n="5489"/>
<lb n="5490"/><p><span>33.  Ní headh orduighid filidh</span>
<lb n="5491"/><span>ní hé as mian le mílidhibh</span>
<lb n="5492"/><span>an ní as bádh re béinibh ban,</span>
<lb n="5493"/><span>a lámh dar éirigh easgar.</span></p>
<lb n="5494"/>
<lb n="5495"/><p><span>37.  Teidhm seachad, rob slán thusa!</span>
<lb n="5496"/><span>badh libh, a lámh chéadnusa,</span>
<lb n="5497"/><span>ar dháil ort an Rí do rath,</span>
<lb n="5498"/><span>madh olc leis an tí as tnúthach.</span></p>
<lb n="5499"/>
<lb n="5500"/><p><span>41.  Mur gach toirbhert da dtabhar</span>
<lb n="5501"/><span>do neoch do ní d'ardughadh,</span>
<lb n="5502"/><span>saorthur, do ghrás an té tug,</span>
<lb n="5503"/><span>gibé re bhfás an formud.</span></p>
<lb n="5504"/>
<lb n="5505"/><p><span>45.  Gibé tuisleadh tarraidh sibh,</span>
<lb n="5506"/><span>go dtí d'fheartaibh Dé dúiligh</span>
<lb n="5507"/><span>a chlaochládh ar chrois gach mná</span>
<lb n="5508"/><span>anois, a mhaothlámh Martha.</span>
<lb n="5509"/></p>
</div>
<pb n="210"/>
<div><lb n="5510"/><p><span>49.  Léigid di a firchéile féin</span>
<lb n="5511"/><span>mná chóigidh Eamhna d'éinmhéin,</span>
<lb n="5512"/><span>ná labhraid a bhaile i mbí,</span>
<lb n="5513"/><span>ná tabhraid aire d'Énrí.</span></p>
<lb n="5514"/>
<lb n="5515"/><p><span>53.  Faicsin bile a bheoil chorcra,</span>
<lb n="5516"/><span>nó gné a aighthe eudrochta,</span>
<lb n="5517"/><span>nó fionnchúl flatha Line,</span>
<lb n="5518"/><span>fatha iomthnúdh inghine.</span>
<lb n="5519"/></p>
</div>
<pb n="211"/>
<div><lb n="5520"/><p><span>Uzzzzz0064</span>
<lb n="5521"/><span>MÓR LOITIOS LOT NA LÁIMHE.</span></p>
<lb n="5522"/>
<lb n="5523"/><p><span>Domhnull Ó hEachuighéin cc.</span></p>
<lb n="5524"/>
<lb n="5525"/><p><span>1.  Mór loitios lot na láimhe;</span>
<lb n="5526"/><span>dom aos chumhtha is combáidhe</span>
<lb n="5527"/><span>ní fhuil fher, 'sní haithnidh dhamh,</span>
<lb n="5528"/><span>nár bhen dar n-aithghin esgar.</span></p>
<lb n="5529"/>
<lb n="5530"/><p><span>5.  Mór n-orchra as damhna dubhaigh</span>
<lb n="5531"/><span>mór d'fháthoibh 'gar n-osnadhoibh,</span>
<lb n="5532"/><span>'gum raithreaghdadh druim ar druim,</span>
<lb n="5533"/><span>nach tuill aithbhedhgadh ionnuinn.</span></p>
<lb n="5534"/>
<lb n="5535"/><p><span>9.  d'ar ndóigh is aoinfher d'fhine,</span>
<lb n="5536"/><span>do lucht cumtha ar gceirdine,</span>
<lb n="5537"/><span>gin go mbé an saoghal da sníomh,</span>
<lb n="5538"/><span>dar nár bhaoghal é d'imshníomh.</span></p>
<lb n="5539"/>
<lb n="5540"/><p><span>13.  Meinic ráinig riamh sinne</span>
<lb n="5541"/><span>leagadh seóil, sníomh intinne</span>
<lb n="5542"/><span>fan lucht do badh doiligh dhúin</span>
<lb n="5543"/><span>da n-oidhidh i n-ucht fhortúin.</span></p>
<lb n="5544"/>
<lb n="5545"/><p><span>17.  Tig arís go nuaidh aniogh,</span>
<lb n="5546"/><span>d'éis chumhadh maicne Míliodh,</span>
<lb n="5547"/><span>gaoi ghreanta thríom ó thuirsi,</span>
<lb n="5548"/><span>más fíor techta an teasgaidhsi.</span>
<lb n="5549"/></p>
</div>
<pb n="212"/>
<div><lb n="5550"/><p><span>21.  Fios a chroidhe ag gach fer féin</span>
<lb n="5551"/><span>ní mé an fear nach bhfuair oilbhéim,</span>
<lb n="5552"/><span>ar n-easgur re haonlá amháin</span>
<lb n="5553"/><span>tre theasgadh aonmhná d'fhagháil.</span></p>
<lb n="5554"/>
<lb n="5555"/><p><span>25.  Fuair meisi, 's gan mé ar a muin,</span>
<lb n="5556"/><span>easgur d'eoch is í i nUlltuibh;</span>
<lb n="5557"/><span>fada as sgíth ón easgur mh'ulc</span>
<lb n="5558"/><span>mo theasgadh i gcrích Connacht.</span></p>
<lb n="5559"/>
<lb n="5560"/><p><span>29.  An tuisleadh soin tarla thoir</span>
<lb n="5561"/><span>i dtús maidne die Domhnaigh,</span>
<lb n="5562"/><span>uch uch!  do chrá mo chridhe</span>
<lb n="5563"/><span>ria lá ('s me) ag sruth Sligighe.</span></p>
<lb n="5564"/>
<lb n="5565"/><p><span>33.  Acht gidh eadh, ní fhidir sinn</span>
<lb n="5566"/><span>créd é an fáth uma bhfuighinn</span>
<lb n="5567"/><span>cúis chliste, nó céim rom chná,</span>
<lb n="5568"/><span>nó béim badh miste ó Mharta.</span></p>
<lb n="5569"/>
<lb n="5570"/><p><span>37.  Ní da taobhsa tángus rinn;</span>
<lb n="5571"/><span>nír bhris cuibhreach a coinghill;</span>
<lb n="5572"/><span>nír thúair a lámh do leonadh</span>
<lb n="5573"/><span>do ghrádh ar bhuaibh baindeoradh.</span></p>
<lb n="5574"/>
<lb n="5575"/><p><span>41.  Nír thuill a saorlámh a sníomh</span>
<lb n="5576"/><span>tre fhíoch tre fhuath tre fhairbríogh,</span>
<lb n="5577"/><span>ní do chiorrbhadh buinn nó boill,</span>
<lb n="5578"/><span>nír thuill diongnadh ná damhoill.</span></p>
<lb n="5579"/>
<lb n="5580"/><p><span>45.  Ní dherna ní badh náir dhi,</span>
<lb n="5581"/><span>ní fhuair imdhergadh aighthe,</span>
<lb n="5582"/><span>nír dherg sí tre náire neach,</span>
<lb n="5583"/><span>ní sgáile í re heineach.</span>
<lb n="5584"/></p>
</div>
<pb n="213"/>
<div><lb n="5585"/><p><span>49.  Madh cara madh námha neach</span>
<lb n="5586"/><span>ní bherthaoi léisi leithbhreath;</span>
<lb n="5587"/><span>bean gan ghó gan chlaon gcóra,</span>
<lb n="5588"/><span>do thaobh só nó seanóra.</span></p>
<lb n="5589"/>
<lb n="5590"/><p><span>53.  Nír ér fós, as feasach dhamh,</span>
<lb n="5591"/><span>coinnmheadh ollamh nó ánradh;</span>
<lb n="5592"/><span>'s bíodh sé ara cumhacht do chrodh,</span>
<lb n="5593"/><span>isé ar n-udhacht nach n-érfadh.</span></p>
<lb n="5594"/>
<lb n="5595"/><p><span>57.  Oroinn féin as cóir a chion,</span>
<lb n="5596"/><span>trér neamhrath tarla an tuisliodh,</span>
<lb n="5597"/><span>'sé d'armus linne gach lá:</span>
<lb n="5598"/><span>is sinne mharbhus Marta.</span></p>
<lb n="5599"/>
<lb n="5600"/><p><span>61.  Gach aoinneach dob annsa linn</span>
<lb n="5601"/><span>gach neach lerbh annsa ar n-aichill,</span>
<lb n="5602"/><span>cúis mo thruaighe ar séd, fa sech</span>
<lb n="5603"/><span>ag ég uainne gan fhuireach.</span></p>
<lb n="5604"/>
<lb n="5605"/><p><span>65.  Madh áil léisi breith go búan</span>
<lb n="5606"/><span>bíodh umum feasta finnfhúar,</span>
<lb n="5607"/><span>'s do gheubha sí saoghal sen;</span>
<lb n="5608"/><span>mo thaobhadh dhí ní dlighther.</span></p>
<lb n="5609"/>
<lb n="5610"/><p><span>69.  Gidh eadh, dámadh imthecht di,</span>
<lb n="5611"/><span>slán cháigh go coitchionn uimpe,</span>
<lb n="5612"/><span>d'fhaicsin da préimh nó da pór</span>
<lb n="5613"/><span>nó a chlaistin céim a commór.</span></p>
<lb n="5614"/>
<lb n="5615"/><p><span>73.  Mór do mhnáibh ler mhaith a hég,</span>
<lb n="5616"/><span>mór mac ríogh le badh roibhéd,</span>
<lb n="5617"/><span>ben do ní deighbhearta ar dháimh</span>
<lb n="5618"/><span>ar tí a heighreachta d'fhagháil.</span>
<lb n="5619"/></p>
</div>
<pb n="214"/>
<div><lb n="5620"/><p><span>77.  Iomdha ainder is ógh ghlan</span>
<lb n="5621"/><span>dar tuismheadh d'fhuil na n-iarladh,</span>
<lb n="5622"/><span>roighne sgath caomhfhoirne an chláir,</span>
<lb n="5623"/><span>ag brath saoroighre Seaáin.</span></p>
<lb n="5624"/>
<lb n="5625"/><p><span>81.  Ní har olcaibh linn ná lais,</span>
<lb n="5626"/><span>go triath cuain Cairrge Ferghais,</span>
<lb n="5627"/><span>tré fhoirnert astegh ná tí</span>
<lb n="5628"/><span>ben na hoighreacht go hÉnrí.</span>
<lb n="5629"/></p>
</div>
<pb n="215"/>
<div><lb n="5630"/><p><span>A MHARTA CEANGLUM CONNRADH.</span></p>
<lb n="5631"/>
<lb n="5632"/><p><span>An Fear ceudna cc.</span></p>
<lb n="5633"/>
<lb n="5634"/><p><span>1.  A Mharta ceanglum connradh:</span>
<lb n="5635"/><span>dearbham daghfháth bhur n-airrdhean,</span>
<lb n="5636"/><span>budh mór da chionn as t'fhoghnamh,</span>
<lb n="5637"/><span>'s congnadh liom do bhas bairrgheal.</span></p>
<lb n="5638"/>
<lb n="5639"/><p><span>5.  Biaidh leibh is bím rem bheathaidh</span>
<lb n="5640"/><span>do shíor dod reic ó rathoil,</span>
<lb n="5641"/><span>'s bí linn ag seilg ar sochair</span>
<lb n="5642"/><span>do sgim chrothaigh dheirg dhathaigh.</span></p>
<lb n="5643"/>
<lb n="5644"/><p><span>9.  A bhláth lubhghort ó Lonnoinn</span>
<lb n="5645"/><span>'gar gnáth umhlocht is urruim,</span>
<lb n="5646"/><span>budh díol liom san mhaoin mheallaim,</span>
<lb n="5647"/><span>gealloim laoidh do chionn chumoinn.</span></p>
<lb n="5648"/>
<lb n="5649"/><p><span>13.  Mas conchlann duid is dúinne,</span>
<lb n="5650"/><span>ní cothrom mo chuid báire;</span>
<lb n="5651"/><span>ní mhair maoin acht eadh uaire;</span>
<lb n="5652"/><span>buaine a sheal daoibh ar ndáinne.</span></p>
<lb n="5653"/>
<lb n="5654"/><p><span>17.  Caith féin do chuid a chara;</span>
<lb n="5655"/><span>tuig nach téid maith amugha;</span>
<lb n="5656"/><span>gidh ard thú ó threibh fhola,</span>
<lb n="5657"/><span>dola i gclú leibh ní lugha.</span>
<lb n="5658"/></p>
</div>
<pb n="216"/>
<div><lb n="5659"/><p><span>21.  Ní tú a Mharta do mealladh,</span>
<lb n="5660"/><span>do chlú d'fhadadh it fharradh;</span>
<lb n="5661"/><span>dod ghrúaidh ní gar a dhonnadh;</span>
<lb n="5662"/><span>cradh d'ollamh uaibh ní hannamh.</span></p>
<lb n="5663"/>
<lb n="5664"/><p><span>25.  Mór rothnúdh ribh ag ríoghnaibh</span>
<lb n="5665"/><span>mur thig t'fhortún ret airrghibh;</span>
<lb n="5666"/><span>rath aighthe Dé rod dhealraidh,</span>
<lb n="5667"/><span>dearbhaidh sé th'aithne ós aindribh.</span></p>
<lb n="5668"/>
<lb n="5669"/><p><span>29.  A throigh mhaoth ar snuadh snechta,</span>
<lb n="5670"/><span>'s na ngruadh mur aoibh gcaor gcorcra,</span>
<lb n="5671"/><span>fásfaidh, a ghég fhionn Acla,</span>
<lb n="5672"/><span>riom falta as méd do mholta.</span></p>
<lb n="5673"/>
<lb n="5674"/><p><span>33.  Sgél dearbh adér red thuairim:</span>
<lb n="5675"/><span>bél derg is déd mur neumhoinn;</span>
<lb n="5676"/><span>báidh d'eas nó d'aol nó d'fhaoilinn</span>
<lb n="5677"/><span>red chnes chaoilshlim shaor shéaghoinn.</span></p>
<lb n="5678"/>
<lb n="5679"/><p><span>37.  Dearc shuilbhir sgothmhur sgiamhach,</span>
<lb n="5680"/><span>'s fuighle na bhfocal bhfáidheach,</span>
<lb n="5681"/><span>ó mhac leasg ort as ualach</span>
<lb n="5682"/><span>folt dualach na bhfleasg bhfáinneach.</span></p>
<lb n="5683"/>
<lb n="5684"/><p><span>41.  Sás gada céile Colla</span>
<lb n="5685"/><span>do ghlaca séimhe sunna;</span>
<lb n="5686"/><span>gadaidh maighre saor Sionna</span>
<lb n="5687"/><span>mailghe fionna as caol cuma.</span></p>
<lb n="5688"/>
<lb n="5689"/><p><span>45.  Leth go ghruadh mur uan d'fhírshreabh,</span>
<lb n="5690"/><span>'s a leth mur ghúal do gheubhadh;</span>
<lb n="5691"/><span>do ronn an Rí rér fuaidheadh</span>
<lb n="5692"/><span>lí gruaidheadh ndonn dot dénamh.</span>
<lb n="5693"/></p>
</div>
<pb n="217"/>
<div><lb n="5694"/><p><span>49.  Gidh lór bhur n-áilne ar fheuchoin</span>
<lb n="5695"/><span>'s do phór gan táire ó thriathaibh,</span>
<lb n="5696"/><span>tarla dhuibh do dhíol nuachoir</span>
<lb n="5697"/><span>do shíol Tuathoil, d'fhuil Fhiachaidh.</span></p>
<lb n="5698"/>
<lb n="5699"/><p><span>53.  Ua Bríain ó bhraonshruth Feirsde</span>
<lb n="5700"/><span>gan chiaigh as caomhthach dhuitsi;</span>
<lb n="5701"/><span>mó gach lá a chlú ná a chiste,</span>
<lb n="5702"/><span>ní miste thú thrá a thuigsi.</span></p>
<lb n="5703"/>
<lb n="5704"/><p><span>57.  Dréim re clú maicne Míleadh</span>
<lb n="5705"/><span>ga haicme 'gar dhú a dhéineamh?</span>
<lb n="5706"/><span>re hucht sluaigh i gcrú caoilshlegh,</span>
<lb n="5707"/><span>clú as aoírer ní fhuair éinfher.</span></p>
<lb n="5708"/>
<lb n="5709"/><p><span>61.  A theisd ní huighe aonlaoi</span>
<lb n="5710"/><span>croidhe gan cheist um chruaidhní</span>
<lb n="5711"/><span>ní rug sé a aithne ó Énrí</span>
<lb n="5712"/><span>gné shéimhlí a aighthe i n-uairmhí.</span>
<lb n="5713"/></p>
</div>
<pb n="218"/>
<div><lb n="5714"/><p><span>Bzzzzz1640flc 17L</span>
<lb n="5715"/><span>Uzzzzz0001</span>
<lb n="5716"/><span>ROINNFIOD M'ÉIGSI RE HART ÓG.</span></p>
<lb n="5717"/>
<lb n="5718"/><p><span>1.  Roinnfiod m'éigsi re hArt Óg,</span>
<lb n="5719"/><span>ní nach fholáir don fhioród,</span>
<lb n="5720"/><span>toradh slatchoille ó Néill náir,</span>
<lb n="5721"/><span>réir ar n-acfuinne d'fhagháil.</span></p>
<lb n="5722"/>
<lb n="5723"/><p><span>5.  Spás aimsire iarruim air</span>
<lb n="5724"/><span>go tilleadh dhamh óm dhúthaigh,</span>
<lb n="5725"/><span>'s go dtí dhínn déinimh duaine</span>
<lb n="5726"/><span>do ghríbh chéimmir Chraobhruaidhe.</span></p>
<lb n="5727"/>
<lb n="5728"/><p><span>9.  Leithsgél agum re a aghaidh</span>
<lb n="5729"/><span>aithne Airt ar ealadhain,</span>
<lb n="5730"/><span>an saoirfher go bhfeidhm bhfromhtha,</span>
<lb n="5731"/><span>'s ar dheilbh laoidheadh locartha.</span></p>
<lb n="5732"/>
<lb n="5733"/><p><span>13.  Madh im beo 's mo bheith re dán</span>
<lb n="5734"/><span>díolfad re hArt a fhuarán</span>
<lb n="5735"/><span>do laoidh fhúair re gaibhnecht ghloin</span>
<lb n="5736"/><span>'s a huaim re haidhmbert n-ughdoir.</span></p>
<lb n="5737"/>
<lb n="5738"/><p><span>17.  Gealluim fós da ghruaidh ghairthe,</span>
<lb n="5739"/><span>dá n-aghum uain saothraighthe</span>
<lb n="5740"/><span>go bhfuighe ar nAirtne duain di</span>
<lb n="5741"/><span>an uair as aibche m'éigsi.</span></p>
<lb n="5742"/>
<lb n="5743"/><p><span>21.  Buain do chroinic Chloinne Néill</span>
<lb n="5744"/><span>as ualach d'ollamh eiséin;</span>
<lb n="5745"/><span>breith einge a ríogh go roile</span>
<lb n="5746"/><span>gníomh dar leinne as líonmhuire.</span>
<lb n="5747"/></p>
</div>
<pb n="219"/>
<div><lb n="5748"/><p><span>25.  Féile egna uaisle Airt,</span>
<lb n="5749"/><span>saoilim, gidh líomhtha ar labhairt,</span>
<lb n="5750"/><span>nach bia im nert uile a n-áireamh,</span>
<lb n="5751"/><span>tearc go bhfuighe a bhfriotháileamh.</span></p>
<lb n="5752"/>
<lb n="5753"/><p><span>29.  Cruithneacht fhíorghlan fhola Néill,</span>
<lb n="5754"/><span>ua na mBrían nar thuill toibhéim,</span>
<lb n="5755"/><span>eo Line, maighre Mena,</span>
<lb n="5756"/><span>cridhe as aidhbhle aisgeadha.</span></p>
<lb n="5757"/>
<lb n="5758"/><p><span>33.  Do fhás Art Óg mur a fhuil,</span>
<lb n="5759"/><span>glan pór ón ithir uasuil,</span>
<lb n="5760"/><span>mac Áine agus a athar,</span>
<lb n="5761"/><span>slat as áilne aipcheachadh.</span></p>
<lb n="5762"/>
<lb n="5763"/><p><span>37.  Tar chrois éiges gcríche Cuinn</span>
<lb n="5764"/><span>mac Seaáin isé thoghuim;</span>
<lb n="5765"/><span>ní ghébh do chrú Chréidhe cead,</span>
<lb n="5766"/><span>mo chéile ní rú roinnfead.</span>
<lb n="5767"/></p>
</div>
<pb n="220"/>
<div><lb n="5768"/><p><span>Uzzzzz0065</span>
<lb n="5769"/><span>CEARD AITHREAMHAIL EINEACH GAOIDHEAL.</span></p>
<lb n="5770"/>
<lb n="5771"/><p><span>Lughaidh Óg Ó hEachaidhén cc.</span></p>
<lb n="5772"/>
<lb n="5773"/><p><span>1.  Ceard aithreamhail eineach Gaoidheal</span>
<lb n="5774"/><span>gúais da n-oighribh, isé a suim,</span>
<lb n="5775"/><span>bláth na fréimhe ar chor na coille,</span>
<lb n="5776"/><span>cor le féile chloinne Cuinn.</span></p>
<lb n="5777"/>
<lb n="5778"/><p><span>5.  Dol ón oighreacht dh'éis a chéile</span>
<lb n="5779"/><span>cia dhíobh ar nach biadh 'na bhéim?</span>
<lb n="5780"/><span>deacoir righe do réir chlechtaidh</span>
<lb n="5781"/><span>re fine réidh nertmhuir Néill.</span></p>
<lb n="5782"/>
<lb n="5783"/><p><span>9.  Álgus aoidheadh anuair choisgid,</span>
<lb n="5784"/><span>budh cobhair dhóibh dáil a mbúair,</span>
<lb n="5785"/><span>tiocfa dhíobh gan daoíre an deoraidh</span>
<lb n="5786"/><span>na maoine ó shíol Eoghain fhúair.</span></p>
<lb n="5787"/>
<lb n="5788"/><p><span>13.  Sliocht Briain Bhallaigh do bheir athnamh</span>
<lb n="5789"/><span>d'éigsibh Banbha ag bronnadh creach,</span>
<lb n="5790"/><span>dá ndeach file i gcóir ar cheanaibh</span>
<lb n="5791"/><span>le fóir Line berair breath.</span></p>
<lb n="5792"/>
<lb n="5793"/><p><span>17.  Ionnmhus nach uair Art mac Seaáin</span>
<lb n="5794"/><span>saoilid filidh go bhfúair sé;</span>
<lb n="5795"/><span>cia do bheuradh díol do dheoraidh</span>
<lb n="5796"/><span>dá n-euradh síol Eoghain hé.</span>
<lb n="5797"/></p>
</div>
<pb n="221"/>
<div><lb n="5798"/><p><span>21.  Ní thiocfa ris um réir ndeoradh</span>
<lb n="5799"/><span>déunamh aithris ar fhuil Néill;</span>
<lb n="5800"/><span>ní beag do dhíon ar bhuing béime</span>
<lb n="5801"/><span>do shíol Cuinn a bhféile féin.</span></p>
<lb n="5802"/>
<lb n="5803"/><p><span>25.  Cunntus dáileamhon díol éigios</span>
<lb n="5804"/><span>ní iarrfa ar chách comha as mó;</span>
<lb n="5805"/><span>ní théid i síodh d'oighre Áine</span>
<lb n="5806"/><span>nach doilghe díol dáimhe dhó.</span></p>
<lb n="5807"/>
<lb n="5808"/><p><span>29.  An Lia Fáil is futhaibh labhrus</span>
<lb n="5809"/><span>laoich ó gCuinn mad cian ón líg;</span>
<lb n="5810"/><span>atáid, do chóir tighe Teamhra,</span>
<lb n="5811"/><span>fóir Line sa bherna i mbíd.</span></p>
<lb n="5812"/>
<lb n="5813"/><p><span>33.  Do gheubha sé ar son a chóra</span>
<lb n="5814"/><span>cead cogaidh re ceannaibh sluaigh;</span>
<lb n="5815"/><span>ag sin díol í Chuinn san chomhaidh;</span>
<lb n="5816"/><span>síodh da druim ní oghoir uaidh.</span></p>
<lb n="5817"/>
<lb n="5818"/><p><span>37.  Cosnaid tóronna Trian Conghoil</span>
<lb n="5819"/><span>cur le hArt másé do níad,</span>
<lb n="5820"/><span>do shíol Néill ar ndol i ndaoínibh</span>
<lb n="5821"/><span>budh réidh ar thol aoinfhir iad.</span></p>
<lb n="5822"/>
<lb n="5823"/><p><span>41.  Le síol Néill dá nadhmadh Banbha</span>
<lb n="5824"/><span>breath dhíreach a dul fa a gcuing,</span>
<lb n="5825"/><span>dob fhiú tarbha Airt don fhilidh</span>
<lb n="5826"/><span>dá labhra ar chairt chinidh Cuinn.</span></p>
<lb n="5827"/>
<lb n="5828"/><p><span>45.  Mac mic Briain, gibé nár dherloig,</span>
<lb n="5829"/><span>dáilfidh bú agus berta sróil</span>
<lb n="5830"/><span>ní théid aoidhe tar fhiadh Line</span>
<lb n="5831"/><span>nár iarr maoine acht idhe óir.</span></p>
<lb n="5832"/>
<lb n="5833"/><p><span>49.  Troid um cheannus críche Macha</span>
<lb n="5834"/><span>meinic nach bhfúair fine Néill;</span>
<lb n="5835"/><span>comhthaigh gliadh oile ní oghar,</span>
<lb n="5836"/><span>fian Doire aga fromhadh féin.</span>
<lb n="5837"/></p>
</div>
<pb n="222"/>
<div><lb n="5838"/><p><span>53.  Do dháilfeadh sí a séda buadha</span>
<lb n="5839"/><span>barr teineadh suil téid ós ráith;</span>
<lb n="5840"/><span>a bheith gan díol rug do roghoin;</span>
<lb n="5841"/><span>ní thug síodh ar chomhaidh cháich.</span></p>
<lb n="5842"/>
<lb n="5843"/><p><span>57.  Fogus daoibh an dream dán córa</span>
<lb n="5844"/><span>clár Banbha do bheith 'na gcairt;</span>
<lb n="5845"/><span>dob adhbhur rúin é dot fhaghlaidh</span>
<lb n="5846"/><span>dá mbé a shúil le hadhbhaidh Airt.</span></p>
<lb n="5847"/>
<lb n="5848"/><p><span>61.  Led líon feadhma ag foghail biodhbhadh</span>
<lb n="5849"/><span>béarair cluiche fa chlár Té;</span>
<lb n="5850"/><span>a dtéid toraibh go Trian Conghoil</span>
<lb n="5851"/><span>omhoin d'fhiadh an fhoghlaigh é.</span></p>
<lb n="5852"/>
<lb n="5853"/><p><span>65.  Fighe réidh ar reighlén bhfoghal</span>
<lb n="5854"/><span>nírbh fherr libh i gcúirtibh chailc;</span>
<lb n="5855"/><span>do bheith i n-earradh fhir fhaghla</span>
<lb n="5856"/><span>ceangal libh ar adhbha Airt.</span></p>
<lb n="5857"/>
<lb n="5858"/><p><span>69.  Taibhghidh tú ar an té nach díolfadh</span>
<lb n="5859"/><span>duasa d'éigsibh Innsi Fáil;</span>
<lb n="5860"/><span>Ní chuirfe (ní) ar fhéin don fholaidh</span>
<lb n="5861"/><span>nach bí ag cléir do chomhaibh cháigh.</span></p>
<lb n="5862"/>
<lb n="5863"/><p><span>73.  Do sireadh da sédaibh búadha</span>
<lb n="5864"/><span>bruighion talmhan gur thegh nocht;</span>
<lb n="5865"/><span>bentur a síodh le fuil bhFiachaidh</span>
<lb n="5866"/><span>díol ina bhfuil d'fhiachaibh ort.</span></p>
<lb n="5867"/>
<lb n="5868"/><p><span>77.  Uain deabhtha ní dó do bheire</span>
<lb n="5869"/><span>gibé adeir nach díolfa an chóir;</span>
<lb n="5870"/><span>bheith dhaoibh fan gcána do cheangal</span>
<lb n="5871"/><span>nír chaoil brágha i n-earradh óir.</span>
<lb n="5872"/></p>
</div>
<pb n="223"/>
<div><lb n="5873"/><p><span>81.  Do bhronnadh gibé nach sirfeadh</span>
<lb n="5874"/><span>i séd nár bhraith do bhí a chuid;</span>
<lb n="5875"/><span>do bhreath féin do iarr an t-aoidhe</span>
<lb n="5876"/><span>nach biadh réir badh daoire dhuid.</span></p>
<lb n="5877"/>
<lb n="5878"/><p><span>85.  Do lucht diomdha as dóigh da locadh</span>
<lb n="5879"/><span>lenmhoin t'fholadh masé a rún,</span>
<lb n="5880"/><span>do bheir tríath do láimh mur Lugha</span>
<lb n="5881"/><span>i ndáigh fhiach do chura ar gcúl.</span></p>
<lb n="5882"/>
<lb n="5883"/><p><span>89.  Lá do fheuchois d'fhoirm na leabhar,</span>
<lb n="5884"/><span>lá oile do adhnuis crích,</span>
<lb n="5885"/><span>puirt ríogh it fhalaidh da n-adhnadh,</span>
<lb n="5886"/><span>díol 'na aghaidh snadhmadh síth.</span></p>
<lb n="5887"/>
<lb n="5888"/><p><span>93.  Ionnmhus a ghaoíl, do ghuais t'fhoghla,</span>
<lb n="5889"/><span>do adaimh neach, ní nár dhligh;</span>
<lb n="5890"/><span>braitior le tóir comha a chéile</span>
<lb n="5891"/><span>i ndóigh dhola i réidhe ribh.</span></p>
<lb n="5892"/>
<lb n="5893"/><p><span>97.  Comhtha séd isíad do láthair</span>
<lb n="5894"/><span>locaidh tú go techt ar áth;</span>
<lb n="5895"/><span>ní háil libh an rogha as réidhe,</span>
<lb n="5896"/><span>sibh ag dola ó chéile is cách.</span></p>
<lb n="5897"/>
<lb n="5898"/><p><span>101.  Fer red diomdha ré ndíol gcána</span>
<lb n="5899"/><span>caithfidh dol ó thír go tír;</span>
<lb n="5900"/><span>aga shuain i n-adhbhaidh oile</span>
<lb n="5901"/><span>ní fhuair faghlaidh Toighe an Trír.</span></p>
<lb n="5902"/>
<lb n="5903"/><p><span>105.  Síol Eoghain ní hosadh ghealloid,</span>
<lb n="5904"/><span>ní ghébhdís duit díol i láimh;</span>
<lb n="5905"/><span>má fríth let fhéin í gan fholaidh</span>
<lb n="5906"/><span>ní bhí réidh ar chomhaidh cáigh.</span>
<lb n="5907"/></p>
</div>
<pb n="224"/>
<div><lb n="5908"/><p><span>109.  Laoigh fad reighléin go rún dtríalla</span>
<lb n="5909"/><span>ní astigh bhíd ag barradh crú;</span>
<lb n="5910"/><span>foghnaidh sé ar feadh na faghla</span>
<lb n="5911"/><span>gibé teagh 'na dtarla tú.</span></p>
<lb n="5912"/>
<lb n="5913"/><p><span>113.  Ní iomchroid cách cnuas an fheadha,</span>
<lb n="5914"/><span>obair mhór gach magh do bhúain</span>
<lb n="5915"/><span>nach dtig díth cháigh as a gcomhthaibh</span>
<lb n="5916"/><span>fríth do thráigh le tolchaibh tuair.</span></p>
<lb n="5917"/>
<lb n="5918"/><p><span>117.  Neach do chreachadh chríche Line</span>
<lb n="5919"/><span>laithe a tréigthe tiucfa ris;</span>
<lb n="5920"/><span>deacoir cor sealga 'na suidhe</span>
<lb n="5921"/><span>do thol lerga muighe Mis.</span></p>
<lb n="5922"/>
<lb n="5923"/><p><span>121.  Sidhe ar ais ag éignibh Túama</span>
<lb n="5924"/><span>le teas gréine ón ghuais i mbíd;</span>
<lb n="5925"/><span>gonaidh an ghoil maighre Meana</span>
<lb n="5926"/><span>nach daingne goin treadha thríd.</span></p>
<lb n="5927"/>
<lb n="5928"/><p><span>125.  Dob fhiú ar fhill don fhiodhbhaidh lúbtha</span>
<lb n="5929"/><span>léim buinne nach bíodh 'na gheis,</span>
<lb n="5930"/><span>tug fiodh ar leith do lighe</span>
<lb n="5931"/><span>sriobh do chleith fan Line leis.</span></p>
<lb n="5932"/>
<lb n="5933"/><p><span>129.  Tíortha i gcuirionn cuarta mionca</span>
<lb n="5934"/><span>ar mhaoin Airt ní hiad as tóir,</span>
<lb n="5935"/><span>breith ar chléir do dhíol as deimhin,</span>
<lb n="5936"/><span>le síol Néill ní dheighil dóibh.</span></p>
<lb n="5937"/>
<lb n="5938"/><p><span>133.  Acht a beith ag an té as treisi</span>
<lb n="5939"/><span>ar thír fhoghladh ní iarr cairt;</span>
<lb n="5940"/><span>ní fhuil neach do chóidh dha chabhair</span>
<lb n="5941"/><span>dá mbeath cóir i n-aghaidh Airt.</span></p>
<lb n="5942"/>
<lb n="5943"/><p><span>137.  Gasradh Tuama go techt maidne</span>
<lb n="5944"/><span>ní mhúinfe dhóibh dénamh súain;</span>
<lb n="5945"/><span>créd bhus díol do chách 'na gcomhthoibh</span>
<lb n="5946"/><span>síodh an tráth nach oghthoir uaidh?</span>
<lb n="5947"/></p>
</div>
<pb n="225"/>
<div><lb n="5948"/><p><span>141.  D'Art mac Seaáin fa seilbh dúthchois</span>
<lb n="5949"/><span>dá ndeachadh seal do threibh Té,</span>
<lb n="5950"/><span>má tá i ndán do chineadh Cormaic,</span>
<lb n="5951"/><span>rádh na bhfileadh n-ordhruic é.</span></p>
<lb n="5952"/>
<lb n="5953"/><p><span>145.  Dá ndeach an t-eineach i n-oighreacht</span>
<lb n="5954"/><span>d'inghin Chathoil nár char ní,</span>
<lb n="5955"/><span>do bheir díol do dháimh fa a ndoilghe;</span>
<lb n="5956"/><span>ar mhnáibh ríogh as oighre í.</span></p>
<lb n="5957"/>
<lb n="5958"/><p><span>149.  Do ní Gráinne ar bhriathroibh beaga</span>
<lb n="5959"/><span>brosdadh oinigh úa na mBrían,</span>
<lb n="5960"/><span>tús sgoile 'na dhiaidh ag díorghadh,</span>
<lb n="5961"/><span>biaidh fa oire ríoghbhan riamh.</span></p>
<lb n="5962"/>
<lb n="5963"/><p><span>153.  Méin a haicme i n-intinn Ghráinne</span>
<lb n="5964"/><span>gnáth do chraoibh fás mur a fréimh</span>
<lb n="5965"/><span>ní bhí ag meathroinn clú na coille</span>
<lb n="5966"/><span>cnú do ghealchoill cloinne Céin.</span></p>
<lb n="5967"/>
<lb n="5968"/><p><span>157.  Ní beg liom d'inghin a hathar</span>
<lb n="5969"/><span>aithris air má éidir lé,</span>
<lb n="5970"/><span>fuair umhlacht ar mhéd a mheanma,</span>
<lb n="5971"/><span>gég do lubhghort Eadhra é.</span>
<lb n="5972"/></p>
</div>
<pb n="226"/>
<div><lb n="5973"/><p><span>Bzzzzz1638c 17L</span>
<lb n="5974"/><span>Uzzzzz0030</span>
<lb n="5975"/><span>CIA AS MÓ COMAOIN AR CHLOINN NÉILL.</span></p>
<lb n="5976"/>
<lb n="5977"/><p><span>Fear Flatha Ó Gnímh cc.</span></p>
<lb n="5978"/>
<lb n="5979"/><p><span>1.  Cia as mó comaoin ar chloinn Néill?</span>
<lb n="5980"/><span>fagham a fhreagra ón ríghfhréimh;</span>
<lb n="5981"/><span>madh áil a fhiafroighidh soin</span>
<lb n="5982"/><span>do thriathruiribh cláir Cobhthoigh.</span></p>
<lb n="5983"/>
<lb n="5984"/><p><span>5.  Síol Néill aicme ós gach fhoirinn,</span>
<lb n="5985"/><span>an tríd so asé fhiafroighim</span>
<lb n="5986"/><span>tarla gach aisgidh orthaibh,</span>
<lb n="5987"/><span>tarbha an ghaisgidh ghníomharthuigh?</span></p>
<lb n="5988"/>
<lb n="5989"/><p><span>9.  Nó ané gníomh a n-each fhoghnus</span>
<lb n="5990"/><span>náid cuilg leonta a leabharbhas</span>
<lb n="5991"/><span>do thréd chraoi bhernfhoghloigh Bregh</span>
<lb n="5992"/><span>nó a ngaoi i bhferdhornuibh féinnedh?</span></p>
<lb n="5993"/>
<lb n="5994"/><p><span>13.  Nó an comaoin mhaith re maoidhimh</span>
<lb n="5995"/><span>briathra a bhfionnbhan bhforbhfaoilidh?</span>
<lb n="5996"/><span>nó an tríd gháires geoin na bhfer</span>
<lb n="5997"/><span>áines a gceoil nó a gcluicheadh?</span></p>
<lb n="5998"/>
<lb n="5999"/><p><span>17.  Saoilimídne gur sinn féin</span>
<lb n="6000"/><span>chuires ann d'aicme Shaoirnéill,</span>
<lb n="6001"/><span>ursoin toighe na dtrí nArt,</span>
<lb n="6002"/><span>'s nach ní oile da n-eubart.</span>
<lb n="6003"/></p>
</div>
<pb n="227"/>
<div><lb n="6004"/><p><span>21.  Ar nduana, dha dhearbhadh sin,</span>
<lb n="6005"/><span>uaislighes aicme Gaoidhil,</span>
<lb n="6006"/><span>léiges ris fhreumha a n-aithreadh,</span>
<lb n="6007"/><span>sgeula a bhfis go bhfiafraighther.</span></p>
<lb n="6008"/>
<lb n="6009"/><p><span>25.  Gnáth d'fhileadhaibh fhóid Éireann</span>
<lb n="6010"/><span>cuimhniughadh a gcaithréimenn,</span>
<lb n="6011"/><span>croinn chnuaisbhlechta bhruighne Bregh,</span>
<lb n="6012"/><span>'s cuimhne uaisleachta a n-aithreadh.</span></p>
<lb n="6013"/>
<lb n="6014"/><p><span>29.  Eolus sleachta Gaoidhil Glais</span>
<lb n="6015"/><span>ní bhí i mBérla nó i mBrethnais;</span>
<lb n="6016"/><span>'s ní fhuil i leabhraibh Laidne</span>
<lb n="6017"/><span>a leanmhoin mur leanmaidne.</span></p>
<lb n="6018"/>
<lb n="6019"/><p><span>33.  Uaislighther trá inar dteangoidh</span>
<lb n="6020"/><span>plannda gach póir Eirennoigh;</span>
<lb n="6021"/><span>ga gcur síos, ní sámh an cheard,</span>
<lb n="6022"/><span>bhíos gach glár acht an Ghaoidhealg.</span></p>
<lb n="6023"/>
<lb n="6024"/><p><span>37.  Gibé dan buidheach file</span>
<lb n="6025"/><span>foillsighther Aodh Oirnidhe</span>
<lb n="6026"/><span>Niall Glúndubh ime, agus Art,</span>
<lb n="6027"/><span>gille dar múnadh mórdhacht.</span></p>
<lb n="6028"/>
<lb n="6029"/><p><span>41.  Innister fós Conn cadhail;</span>
<lb n="6030"/><span>áirmhidh Fiachaidh Fionnoluigh</span>
<lb n="6031"/><span>uime, agus Iúghoine leis,</span>
<lb n="6032"/><span>stiúroidhe luinge an fhlaithis.</span></p>
<lb n="6033"/>
<lb n="6034"/><p><span>45.  Ó athair Iúghoine mhóir</span>
<lb n="6035"/><span>áirimhther uime d'onóir</span>
<lb n="6036"/><span>gach slat do bhéineashlógh Bregh</span>
<lb n="6037"/><span>go hÉiriomhón mac Míleadh.</span>
<lb n="6038"/></p>
</div>
<pb n="228"/>
<div><lb n="6039"/><p><span>49.  Labhrum do shliocht Briain Ballaigh,</span>
<lb n="6040"/><span>clann sin dona saorchlannaibh,</span>
<lb n="6041"/><span>gasradh Droma cuirmthinn Caoin;</span>
<lb n="6042"/><span>orra do chuirfinn cumaoin.</span></p>
<lb n="6043"/>
<lb n="6044"/><p><span>53.  Ionmhaoidhimh ar Art Ó Néill</span>
<lb n="6045"/><span>go mbiamna buidheach dheiséin;</span>
<lb n="6046"/><span>dom aisdibh más éidir linn</span>
<lb n="6047"/><span>aisgidh éigin 'na oirchill.</span></p>
<lb n="6048"/>
<lb n="6049"/><p><span>57.  Gach taom dhlighes do dheunamh</span>
<lb n="6050"/><span>um tualaingsi a thaisbénadh;</span>
<lb n="6051"/><span>gach glún da aithribh go hArt</span>
<lb n="6052"/><span>aithnidh dhúnn, mur adubhart.</span></p>
<lb n="6053"/>
<lb n="6054"/><p><span>61.  Amhluidh moltar mic flatha:</span>
<lb n="6055"/><span>ar bheith abaidh ionchatha;</span>
<lb n="6056"/><span>ar rogha gcrotha is cédfadh</span>
<lb n="6057"/><span>fotha a dtogha taisbeuntar.</span></p>
<lb n="6058"/>
<lb n="6059"/><p><span>65.  Ar bheith d'fhuil dhearsgaighthe dháibh,</span>
<lb n="6060"/><span>ar sgaoileadh duille an domhnáin -</span>
<lb n="6061"/><span>iomdha neith nochtair orra -</span>
<lb n="6062"/><span>ar bheith fortuil bhfoghloma.</span></p>
<lb n="6063"/>
<lb n="6064"/><p><span>69.  Léigiomna seachoinn mur soin</span>
<lb n="6065"/><span>cuid meic Seaáin da sochraibh,</span>
<lb n="6066"/><span>'síad air dob fhionnta d'eolchaibh;</span>
<lb n="6067"/><span>da raibh ionnta aithneochthair.</span></p>
<lb n="6068"/>
<lb n="6069"/><p><span>73.  Croidhe tiodhlaigtheach treabhar</span>
<lb n="6070"/><span>ní bhiam air dha fhoillsioghadh,</span>
<lb n="6071"/><span>nó an chiall do shealbh orruim d'fhior,</span>
<lb n="6072"/><span>nó an dealbh chonnuil ód chíthior.</span>
<lb n="6073"/></p>
</div>
<pb n="229"/>
<div><lb n="6074"/><p><span>77.  I gcoimhmes, le ceardoibh laoich,</span>
<lb n="6075"/><span>ris gach fer feadhma neamhmaoith</span>
<lb n="6076"/><span>d'ógbhuidh lannghairthe lis Bregh,</span>
<lb n="6077"/><span>samhlaighthe ris go roifeadh.</span></p>
<lb n="6078"/>
<lb n="6079"/><p><span>81.  Uaislioghadh éigne Tuama</span>
<lb n="6080"/><span>madh áil d'fhuighlibh fionnfhuara</span>
<lb n="6081"/><span>eol damh mur logruim laoidhe</span>
<lb n="6082"/><span>dá dtogruinn car comaoine.</span></p>
<lb n="6083"/>
<lb n="6084"/><p><span>85.  Dá ndealbhuinn dréchta millsi,</span>
<lb n="6085"/><span>atá ar comus creidimsi</span>
<lb n="6086"/><span>d'eo Tonndaoile ar a son soin</span>
<lb n="6087"/><span>cor comaoine ar mo chosmhoil.</span></p>
<lb n="6088"/>
<lb n="6089"/><p><span>89.  Deilbh ar n-oige d'eó Meana,</span>
<lb n="6090"/><span>aisgidh so ar son aisgeadha,</span>
<lb n="6091"/><span>mac Áine, do fhidir mé</span>
<lb n="6092"/><span>nach sgáile idir d'éigse.</span></p>
<lb n="6093"/>
<lb n="6094"/><p><span>93.  Sochar na laoidhe do fhlaith</span>
<lb n="6095"/><span>dealbhthar i n-oige an ánraith,</span>
<lb n="6096"/><span>'s a bhfoighe uirthe dha éis</span>
<lb n="6097"/><span>re roile as cuirthe i gcoibhéis.</span></p>
<lb n="6098"/>
<lb n="6099"/><p><span>97.  Dlighidsin an díoghruis dúnn,</span>
<lb n="6100"/><span>an anóir isí ar bhfortún;</span>
<lb n="6101"/><span>d'uaislibh shenoigh Gaoidhil Glais</span>
<lb n="6102"/><span>'nar laoidhibh dleghair díoghrais.</span></p>
<lb n="6103"/>
<lb n="6104"/><p><span>101.  Gan dol as a dhíoghrais damh</span>
<lb n="6105"/><span>le hArt Óg isé ar gconnradh,</span>
<lb n="6106"/><span>abhra doirche eidir dhath aoil,</span>
<lb n="6107"/><span>'s ní rach choidhche ar mo chomaoin.</span>
<lb n="6108"/></p>
</div>
<pb n="230"/>
<div><lb n="6109"/><p><span>105.  Iomdha adeuradh gur dhual di</span>
<lb n="6110"/><span>ó gach fréimh dha bhfuil impi</span>
<lb n="6111"/><span>gach deghsdair da ndingneadh so,</span>
<lb n="6112"/><span>'s meastair inghen Í Eadhro.</span></p>
<lb n="6113"/>
<lb n="6114"/><p><span>109.  Dersgnughadh do mhnáibh ar mhodh</span>
<lb n="6115"/><span>saoire is inghenacht athor,</span>
<lb n="6116"/><span>ar a dtáille do thoill soin,</span>
<lb n="6117"/><span>roinn do Ghráinne d'ar ngréusoibh.</span></p>
<lb n="6118"/>
<lb n="6119"/><p><span>113.  Biaidh agus tairfidh tuilleadh</span>
<lb n="6120"/><span>dhíomsa, gé cuin comhuillior?</span>
<lb n="6121"/><span>an méidsi ar an mhongshaoir mhoill</span>
<lb n="6122"/><span>do chomaoin éigsi agoinn.</span>
<lb n="6123"/></p>
</div>
<pb n="231"/>
<div><lb n="6124"/><p><span>Uzzzzz0066</span>
<lb n="6125"/><span>DA ROIGHNIBH CHREIDES CLANN NÉILL.</span></p>
<lb n="6126"/>
<lb n="6127"/><p><span>Domhnall Ó Dáloigh cc.</span></p>
<lb n="6128"/>
<lb n="6129"/><p><span>1.  Da roighnibh chreides clann Néill,</span>
<lb n="6130"/><span>foirne le mbeirthior barr cáigh;</span>
<lb n="6131"/><span>laoich ullmha ar nach berar búaidh,</span>
<lb n="6132"/><span>fuair an umhla dleghar dáibh.</span></p>
<lb n="6133"/>
<lb n="6134"/><p><span>5.  Iomdha rogha ar ar fhás uadh,</span>
<lb n="6135"/><span>a dtogha ní nár do Níall;</span>
<lb n="6136"/><span>aicme nach léir díoghuin díobh</span>
<lb n="6137"/><span>síol Néill ós na ríoghaibh riamh.</span></p>
<lb n="6138"/>
<lb n="6139"/><p><span>9.  Beag an t-iongnadh reic a rúin</span>
<lb n="6140"/><span>don leic, 's a tiomna ar gach tír;</span>
<lb n="6141"/><span>ní hé as labhra don Lia Fáil</span>
<lb n="6142"/><span>cia dana cáir adhbha Ír.</span></p>
<lb n="6143"/>
<lb n="6144"/><p><span>13.  Laoich armtha bha ua na mBrían,</span>
<lb n="6145"/><span>ní fuar leis an mBanbha a mbádh;</span>
<lb n="6146"/><span>geata umhal don reacht ríogh,</span>
<lb n="6147"/><span>do chleacht díon Uladh a n-ágh.</span></p>
<lb n="6148"/>
<lb n="6149"/><p><span>17.  Re feadh taistil Tolcha an Trír</span>
<lb n="6150"/><span>na comhtha i n-aisgidh ní fhúair;</span>
<lb n="6151"/><span>sí aige 's gan í 'na láimh</span>
<lb n="6152"/><span>cáin an tí dob fhaide uaidh.</span>
<lb n="6153"/></p>
</div>
<pb n="232"/>
<div><lb n="6154"/><p><span>21.  Malairt datha uaidhe ar úr</span>
<lb n="6155"/><span>an t-achadh gur nuaidhe a níamh;</span>
<lb n="6156"/><span>téid Art re a ágaibh i n-ágh,</span>
<lb n="6157"/><span>ní bán do fhágaibh gart gliadh.</span></p>
<lb n="6158"/>
<lb n="6159"/><p><span>25.  Re a dhlús tiaghair ar fhud n-áigh,</span>
<lb n="6160"/><span>an riaghail da cur ó chiaigh,</span>
<lb n="6161"/><span>do bhean ceas naoidhion d'íbh Néill</span>
<lb n="6162"/><span>nárbh fhes d'fhéin Gaoidhiol i ngliaidh.</span></p>
<lb n="6163"/>
<lb n="6164"/><p><span>29.  Cuingidh Eamhna is éadrom suan</span>
<lb n="6165"/><span>go nderna in gach énfhonn eól;</span>
<lb n="6166"/><span>dob fhiú a obair fa ghart glíadh,</span>
<lb n="6167"/><span>nár iarr Art ré gcodoil ceól.</span></p>
<lb n="6168"/>
<lb n="6169"/><p><span>33.  Mac Seaáin nírbh iarrtha a iocht</span>
<lb n="6170"/><span>ré ngleoágh go ngiallfa an smacht,</span>
<lb n="6171"/><span>'san rian nár hoireadh re a ucht</span>
<lb n="6172"/><span>i ngurt gliadh dob oiremh Art.</span></p>
<lb n="6173"/>
<lb n="6174"/><p><span>37.  Da gheis gan chongmháil a chruidh;</span>
<lb n="6175"/><span>do bheir don tromdháimh a dtail;</span>
<lb n="6176"/><span>gan bronnadh ní bhí 'na thigh</span>
<lb n="6177"/><span>acht ní nach sir ollamh air.</span></p>
<lb n="6178"/>
<lb n="6179"/><p><span>41.  Na cethra na bleidhe bhúaidh</span>
<lb n="6180"/><span>do gheibhthior 's a n-eachra ót fhéin;</span>
<lb n="6181"/><span>gibi heile dháile dhóibh</span>
<lb n="6182"/><span>fáinne óir ní cheile ar chléir.</span></p>
<lb n="6183"/>
<lb n="6184"/><p><span>45.  Macruidh Line ad chenn i gcúan</span>
<lb n="6185"/><span>dream leis nach sirthear an síodh;</span>
<lb n="6186"/><span>ar dtabhairt cána a gort gliadh</span>
<lb n="6187"/><span>t'fhían go dána ort um fhíon.</span>
<lb n="6188"/></p>
</div>
<pb n="233"/>
<div><lb n="6189"/><p><span>49.  Géill uaisle beroir go Bóinn,</span>
<lb n="6190"/><span>a ndechaidh do chuairte i gcéin;</span>
<lb n="6191"/><span>go dtáinic sibh go fiadh bhFáil</span>
<lb n="6192"/><span>giall i láimh gach fhir dot fhéin.</span></p>
<lb n="6193"/>
<lb n="6194"/><p><span>53.  Léige leision sín i seól</span>
<lb n="6195"/><span>in gach tír go dtéighi i dtrágh -</span>
<lb n="6196"/><span>géill an fhuinn Ulltoigh ná hiarr -</span>
<lb n="6197"/><span>giall id luing luchtmhuir sa lán.</span></p>
<lb n="6198"/>
<lb n="6199"/><p><span>57.  Fiú luadhail bhur bhfaghla féin</span>
<lb n="6200"/><span>th'uamhan go dtarla ar gach tír;</span>
<lb n="6201"/><span>go brath adhbhadh oile róibh</span>
<lb n="6202"/><span>nír chóir adhnadh Toighe an Trír.</span></p>
<lb n="6203"/>
<lb n="6204"/><p><span>61.  A thochta at aghaidh ar áth</span>
<lb n="6205"/><span>comha do thabhaigh ar thriath;</span>
<lb n="6206"/><span>'na leith féin do cuireadh críoch</span>
<lb n="6207"/><span>go bhfríoth let fhéin fuighiol fíach.</span></p>
<lb n="6208"/>
<lb n="6209"/><p><span>65.  Ní le cách na leaptha i luigh,</span>
<lb n="6210"/><span>a gclechtadh do ghnáth do gheibh;</span>
<lb n="6211"/><span>tar éis lighe ní lór libh</span>
<lb n="6212"/><span>ar ibh slógh Line do fhleidh.</span></p>
<lb n="6213"/>
<lb n="6214"/><p><span>69.  A mheic Áine ód techta i dtír</span>
<lb n="6215"/><span>da dtáille dob eaglach úaibh;</span>
<lb n="6216"/><span>dot omhan nír dhúinte dháibh</span>
<lb n="6217"/><span>cúirte cáigh ar chomhar gcúain.</span></p>
<lb n="6218"/>
<lb n="6219"/><p><span>73.  Gá beag dod ghairm san réim ríogh?</span>
<lb n="6220"/><span>do chéim tar a n-ainm ná hiarr;</span>
<lb n="6221"/><span>bheith it Ort Aoinfher dob ál</span>
<lb n="6222"/><span>ar lár Gaoidheal fa ghort gliadh.</span>
<lb n="6223"/></p>
</div>
<pb n="234"/>
<div><lb n="6224"/><p><span>77.  Ní fhuil do dhiomdha 'na dhiaidh</span>
<lb n="6225"/><span>nach dtiobhra fa thoil do mhaoir;</span>
<lb n="6226"/><span>fillidh bráighe 'na brugh féin</span>
<lb n="6227"/><span>ar ndul fa réir dháimhe dhaoibh.</span></p>
<lb n="6228"/>
<lb n="6229"/><p><span>81.  Seachnaidh fer dot omhan iad</span>
<lb n="6230"/><span>tairthe na bhfeadh leat do lúb;</span>
<lb n="6231"/><span>ceann sluaigh ót omhain nír fhég</span>
<lb n="6232"/><span>an séd ar chonair fuair fúd.</span></p>
<lb n="6233"/>
<lb n="6234"/><p><span>85.  Ioth i dtalmhuin, tes i sín,</span>
<lb n="6235"/><span>an mhallmhuir gan techt i dtráigh;</span>
<lb n="6236"/><span>do ghoid na sgoth ón Trian túaidh</span>
<lb n="6237"/><span>moch do chúaidh grian ina gáibh.</span></p>
<lb n="6238"/>
<lb n="6239"/><p><span>89.  Réd shilleadh gnáth sleuchtuid síad,</span>
<lb n="6240"/><span>na géga fa bhláth go mbíod;</span>
<lb n="6241"/><span>má tharla crann folamh fúd,</span>
<lb n="6242"/><span>do lúb call do thoradh thríod.</span></p>
<lb n="6243"/>
<lb n="6244"/><p><span>93.  Ní mó torrchairthe sreabh seng</span>
<lb n="6245"/><span>tromthairthe feadh cenn i gcionn;</span>
<lb n="6246"/><span>congmhoidh grian an mhuir go mall</span>
<lb n="6247"/><span>gur chuir barr le Fiadh na bhFionn.</span></p>
<lb n="6248"/>
<lb n="6249"/><p><span>97.  An chnú chumhdaigh, an idh óir,</span>
<lb n="6250"/><span>do bhir as na tulchoibh thúaidh;</span>
<lb n="6251"/><span>ar bhfaicsin lerg Locha Laoigh</span>
<lb n="6252"/><span>nír mhaoín le cerd clocha cuaigh.</span></p>
<lb n="6253"/>
<lb n="6254"/><p><span>101.  Ní badh amhra leis gach laoi</span>
<lb n="6255"/><span>a bheith mur tharla ar a tí;</span>
<lb n="6256"/><span>más é as fer do thealaigh Té</span>
<lb n="6257"/><span>ní bhen sé acht i ndeabhaidh dhí.</span></p>
<lb n="6258"/>
<lb n="6259"/><p><span>105.  Sgaoilid fáidhe fios a rúin</span>
<lb n="6260"/><span>mur shlios gacha tráighe thúaidh:</span>
<lb n="6261"/><span>gibé ionadh i mbí Bóinn</span>
<lb n="6262"/><span>sí dha chóir ar siobhal slúaigh.</span>
<lb n="6263"/></p>
</div>
<pb n="235"/>
<div><lb n="6264"/><p><span>109.  Gur dhearbhsan iad in gach eing</span>
<lb n="6265"/><span>tíad i ndeabhthadh druim ar druim,</span>
<lb n="6266"/><span>tug rogha don té do thoill,</span>
<lb n="6267"/><span>sé ag roinn na comha ar íbh gCuinn.</span></p>
<lb n="6268"/>
<lb n="6269"/><p><span>113.  Dob uamhon dénamh 'na ndiaidh</span>
<lb n="6270"/><span>mur fheuchoid i n-uathadh slóigh;</span>
<lb n="6271"/><span>ag cur anma ar fhine Néill</span>
<lb n="6272"/><span>a fhile féin tarla ar thóir.</span></p>
<lb n="6273"/>
<lb n="6274"/><p><span>117.  Tig loinnreadh 'na leacain ghil,</span>
<lb n="6275"/><span>d'eatal do foighreadh na fail,</span>
<lb n="6276"/><span>beg díol a ghruaidhe do ghoil,</span>
<lb n="6277"/><span>ní loigh síon da fhuaire air.</span></p>
<lb n="6278"/>
<lb n="6279"/><p><span>121.  Trían Conghoil mur thiltior túaidh</span>
<lb n="6280"/><span>congmhaidh gan tileadh gach tír;</span>
<lb n="6281"/><span>a bheith roimhe san ráith mhóir</span>
<lb n="6282"/><span>nír dhóigh le fáith Toighe an Trír.</span></p>
<lb n="6283"/>
<lb n="6284"/><p><span>125.  Sirthe cródha cloinne Néill</span>
<lb n="6285"/><span>i gcoinne tóra ar gach taoibh,</span>
<lb n="6286"/><span>líon catha ón chonair do chuaidh</span>
<lb n="6287"/><span>re homhoin sluaigh Lacha Laoigh.</span></p>
<lb n="6288"/>
<lb n="6289"/><p><span>129.  Lámh le sgaoiltior seoid na sen,</span>
<lb n="6290"/><span>gach aoinfher 'na ndeoidh ag dul;</span>
<lb n="6291"/><span>muna ní le cléir a chrodh</span>
<lb n="6292"/><span>ar a dtol féin do bhí a bhrugh.</span></p>
<lb n="6293"/>
<lb n="6294"/><p><span>133.  Gan ghuais gcréachta ortha uaidh</span>
<lb n="6295"/><span>comhtha ní gheubha ré nglíaidh;</span>
<lb n="6296"/><span>mór an tslighe dleaghair dhóibh</span>
<lb n="6297"/><span>fóir Line i ndeabhaidh na dhíaidh.</span>
<lb n="6298"/></p>
</div>
<pb n="236"/>
<div><lb n="6299"/><p><span>137.  A ndáilfe as deigheolus dí,</span>
<lb n="6300"/><span>do cheimneochadh Gráinne gnaoi</span>
<lb n="6301"/><span>riar tola ar a breith dá mbé,</span>
<lb n="6302"/><span>sé re Leith Mogha don mhnaoi.</span></p>
<lb n="6303"/>
<lb n="6304"/><p><span>141.  Ní cheil iolmhaoine da n-úair,</span>
<lb n="6305"/><span>ní hionmhaoíte a mbeith gan bhéim,</span>
<lb n="6306"/><span>da dreich dhuinn, do bhrígh a báigh</span>
<lb n="6307"/><span>le mnáibh síl gCuinn agus gCéin.</span></p>
<lb n="6308"/>
<lb n="6309"/><p><span>145.  Maicne Colla fa a cruth sliom,</span>
<lb n="6310"/><span>aicme in gach rolla rug barr;</span>
<lb n="6311"/><span>rún feadhmfhosaidh fa bhfuil conn,</span>
<lb n="6312"/><span>tonn don fhuil Eadhrasoin ann.</span></p>
<lb n="6313"/>
<lb n="6314"/><p><span>149.  Do riaghladh modha na mná</span>
<lb n="6315"/><span>ní hiarrtha moladh as mó,</span>
<lb n="6316"/><span>gar eithne dha chéile is cnú</span>
<lb n="6317"/><span>clú a fréimhe reimpe dá ró.</span>
<lb n="6318"/></p>
</div>
<pb n="237"/>
<div><lb n="6319"/><p><span>Bzzzzz1649fl 17L</span>
<lb n="6320"/><span>Uzzzzz0067</span>
<lb n="6321"/><span>NÍ D'AINBHFIOS MEALLTAR MAC SEAÁIN.</span></p>
<lb n="6322"/>
<lb n="6323"/><p><span>Somhairle Mac an Bhaird cc.</span></p>
<lb n="6324"/>
<lb n="6325"/><p><span>1.  Ní d'ainbhfios mealltar mac Seaáin;</span>
<lb n="6326"/><span>na seoid dháilios as dó tíad;</span>
<lb n="6327"/><span>maoine an eóin a healtoin Tuama</span>
<lb n="6328"/><span>dá dheóin mealltoir uadha íad.</span></p>
<lb n="6329"/>
<lb n="6330"/><p><span>5.  Tabhach urruma i n-aois tsóisir</span>
<lb n="6331"/><span>do shíol Néill ní nuaidhe an stair;</span>
<lb n="6332"/><span>ráth na ríogh dha thoil go dtiobhradh</span>
<lb n="6333"/><span>ná bíodh soin 'na iongnadh air.</span></p>
<lb n="6334"/>
<lb n="6335"/><p><span>9.  Leabhair Chaisil is chláir Macha</span>
<lb n="6336"/><span>nír mheiste dhóibh dol 'na leith;</span>
<lb n="6337"/><span>má fríoth cairt nach léir do léghadh</span>
<lb n="6338"/><span>le fréimh Airt do bhéradh breith.</span></p>
<lb n="6339"/>
<lb n="6340"/><p><span>13.  Gluaisid leis i laithibh teannta</span>
<lb n="6341"/><span>táin mhíleadh don mhacraidh shídh;</span>
<lb n="6342"/><span>do an ó hEunna 'na armaibh</span>
<lb n="6343"/><span>go car seula ar adhbhaidh nÍr.</span></p>
<lb n="6344"/>
<lb n="6345"/><p><span>17.  Ferann cloidhimh cairt a shinnser,</span>
<lb n="6346"/><span>do shíol Néill do ba nós gnáth;</span>
<lb n="6347"/><span>caidhe an tríath lerb áil a éra</span>
<lb n="6348"/><span>sgíath ar láimh í Éunna ar áth?</span>
<lb n="6349"/></p>
</div>
<pb n="238"/>
<div><lb n="6350"/><p><span>21.  Ní hé amháin an mhedh le dtoimhseann</span>
<lb n="6351"/><span>Trian Conghoil do chuir fa a smacht,</span>
<lb n="6352"/><span>go breith 'na láimh ar fiadh bhFuinidh</span>
<lb n="6353"/><span>an ghrian áigh do fhuirigh Art.</span></p>
<lb n="6354"/>
<lb n="6355"/><p><span>25.  Do ghabh an Céidniall cúig braighde</span>
<lb n="6356"/><span>do bhreith an chluiche ar chlár Té,</span>
<lb n="6357"/><span>dá dtogradh naoi ngéill do ghabháil</span>
<lb n="6358"/><span>le mnaoi Néill dob anáir é.</span></p>
<lb n="6359"/>
<lb n="6360"/><p><span>29.  Buidhne amach ó mhacraidh Line,</span>
<lb n="6361"/><span>an líon tíad i dtighibh óil,</span>
<lb n="6362"/><span>ní thoillid fuil Earca i n-éntoigh</span>
<lb n="6363"/><span>leabtha amuigh go ndéntoir dhóibh.</span></p>
<lb n="6364"/>
<lb n="6365"/><p><span>33.  Críoch a thuruis i dtoigh bannáil</span>
<lb n="6366"/><span>bronnadh séd, 's ní seoid do ghabh;</span>
<lb n="6367"/><span>nírbh fhiú a thol da seuduibh suirghe</span>
<lb n="6368"/><span>a dhol d'fhéagain bruighne ban.</span></p>
<lb n="6369"/>
<lb n="6370"/><p><span>37.  Cána troma an tráth nach n-uigheadh</span>
<lb n="6371"/><span>d'uillibh sgiath do sgaoilfeadh cailc;</span>
<lb n="6372"/><span>taosga do chuaidh sé 'ná séna</span>
<lb n="6373"/><span>gibé do smuain éra Airt.</span></p>
<lb n="6374"/>
<lb n="6375"/><p><span>41.  Eagna a bhfuil re foghluim gnáthaidh</span>
<lb n="6376"/><span>glioca a bhriathar gibé adeir;</span>
<lb n="6377"/><span>do ghabh an chlíar leisge labhra</span>
<lb n="6378"/><span>fian Feirste má tharla asteigh.</span></p>
<lb n="6379"/>
<lb n="6380"/><p><span>45.  Do thoirbhir do thionól éiges</span>
<lb n="6381"/><span>d'eudáil biodhbhadh bruta sróil;</span>
<lb n="6382"/><span>do bheir mac Áine don fhilidh</span>
<lb n="6383"/><span>ar ghlac bráighe d'idhibh óir.</span>
<lb n="6384"/></p>
</div>
<pb n="239"/>
<div><lb n="6385"/><p><span>49.  Ualach catha ar chinél Eoghain</span>
<lb n="6386"/><span>aighthe féinneadh feirrde a dtlacht;</span>
<lb n="6387"/><span>téid do thes ón ágh 'na éideadh,</span>
<lb n="6388"/><span>snámh ar ess gurbh éigen d'Art.</span></p>
<lb n="6389"/>
<lb n="6390"/><p><span>53.  D'fhuil Bhriain Bhallaigh biaidh san choigill</span>
<lb n="6391"/><span>crithir aoibhle ó n-adhnann grís;</span>
<lb n="6392"/><span>má thug Temhair léim tar líne</span>
<lb n="6393"/><span>lenaidh don fhréimh fhíre arís.</span></p>
<lb n="6394"/>
<lb n="6395"/><p><span>57.  Fogus trághadh da dtuinn mhenmun</span>
<lb n="6396"/><span>na meic ríogh dá rugois búaidh;</span>
<lb n="6397"/><span>créd as nár len triath dod thréidhibh</span>
<lb n="6398"/><span>do gheabh le hiath Éibhir d'uaim?</span></p>
<lb n="6399"/>
<lb n="6400"/><p><span>61.  Síad id longphort mur lucht frestoil,</span>
<lb n="6401"/><span>forgla an teghlaigh go dtáir fíon,</span>
<lb n="6402"/><span>fian Line cáit ina gcuire</span>
<lb n="6403"/><span>file i n-áit an duine dhíobh?</span></p>
<lb n="6404"/>
<lb n="6405"/><p><span>65.  Do líon glíadh ní gheubhaidh seachad</span>
<lb n="6406"/><span>go sníomh dornchar, go dáil crann;</span>
<lb n="6407"/><span>meinic t'fhían ag tocht da threabhadh</span>
<lb n="6408"/><span>do ghort ghliadh gur beanadh barr.</span></p>
<lb n="6409"/>
<lb n="6410"/><p><span>69.  Tabhach cána críche heachtrann</span>
<lb n="6411"/><span>an fheilm órdha aseadh do sgailt;</span>
<lb n="6412"/><span>cró fogha ar do thaobh don tachar,</span>
<lb n="6413"/><span>maor do chomha ar achadh Airt.</span></p>
<lb n="6414"/>
<lb n="6415"/><p><span>73.  Lá don chraoisigh 'na crann lúbtha</span>
<lb n="6416"/><span>ag léim brogha bíoth nár fheac,</span>
<lb n="6417"/><span>caol an dá chrann fúibh nár filleadh</span>
<lb n="6418"/><span>do bharr dhúin gur lingedh let.</span></p>
<lb n="6419"/>
<lb n="6420"/><p><span>77.  Rugais amach, a mhéin Seaáin,</span>
<lb n="6421"/><span>seula dúithche mur dhíol fiach;</span>
<lb n="6422"/><span>do gheibh síoth ót fhéin da oighribh</span>
<lb n="6423"/><span>críoch Néill ó do thoirbhir tríath.</span>
<lb n="6424"/></p>
</div>
<pb n="240"/>
<div><lb n="6425"/><p><span>81.  Tógbháil airm nár iomchuir féinnidh,</span>
<lb n="6426"/><span>as feidhm laoich nár léigis thort;</span>
<lb n="6427"/><span>ní léig le fer í as a hiomdhuigh</span>
<lb n="6428"/><span>slegh do bhí go hiorghoil ort.</span></p>
<lb n="6429"/>
<lb n="6430"/><p><span>85.  Do bhreatha maordha, a mheic Áine,</span>
<lb n="6431"/><span>éigcert d'fhógra asedh do níad;</span>
<lb n="6432"/><span>súil re lenmhuin na mbreath bheire</span>
<lb n="6433"/><span>do mheabhruigh neach eile íad.</span></p>
<lb n="6434"/>
<lb n="6435"/><p><span>89.  Dol i gcoimes do cherd bhféinnedh</span>
<lb n="6436"/><span>an bhfidir cách cia do lamh?</span>
<lb n="6437"/><span>gan bheith libh ní béim dod bhuidhin,</span>
<lb n="6438"/><span>sibh ag léim i mbruighin bhan.</span></p>
<lb n="6439"/>
<lb n="6440"/><p><span>93.  Droiched curadh do cherd gaisgidh</span>
<lb n="6441"/><span>'s do ghaoi dhonna dhoirtes crú;</span>
<lb n="6442"/><span>foghnuidh slegh re haghaidh h'iomchuir;</span>
<lb n="6443"/><span>sreabh chalaidh ní thiomchuil tú.</span></p>
<lb n="6444"/>
<lb n="6445"/><p><span>97.  Do locadh leanmhuin an adhbhuir,</span>
<lb n="6446"/><span>ní fhuil biodhbha bhrises cuing,</span>
<lb n="6447"/><span>ben gan omhan ag techt tríthe,</span>
<lb n="6448"/><span>nír bloghadh reacht críche Cuinn.</span></p>
<lb n="6449"/>
<lb n="6450"/><p><span>101.  Barr a comhthaibh críche Temhra,</span>
<lb n="6451"/><span>tairthe dhaoibh ag dol i méid;</span>
<lb n="6452"/><span>gibé call do bhaoi gan bhlaghadh</span>
<lb n="6453"/><span>a bharr faoi go talamh téid.</span></p>
<lb n="6454"/>
<lb n="6455"/><p><span>105.  Fuaim gach srotha re slios gcalaidh,</span>
<lb n="6456"/><span>ceol nach binne ó bharraibh mér;</span>
<lb n="6457"/><span>nimh a chnedh i gcuan nír chuimhnigh</span>
<lb n="6458"/><span>fer 'na shúan ó fhuighlibh én.</span></p>
<lb n="6459"/>
<lb n="6460"/><p><span>109.  Oiremh céachta ar chiomhsuibh bóchna</span>
<lb n="6461"/><span>beg nár thuit 'na thoirrchim súain;</span>
<lb n="6462"/><span>gairid le fer an lá leabhar</span>
<lb n="6463"/><span>an fedh atá ag treabhadh túair.</span>
<lb n="6464"/></p>
</div>
<pb n="241"/>
<div><lb n="6465"/><p><span>113.  Téighid síona srotha balbha;</span>
<lb n="6466"/><span>ar bhruach linne ní luigh sioc;</span>
<lb n="6467"/><span>do chúaidh fúibh san mhuir do mhíne</span>
<lb n="6468"/><span>go bhfuil súil na ríghe riot.</span></p>
<lb n="6469"/>
<lb n="6470"/><p><span>117.  Síad ag tnúth mur theguid d'fhoraois</span>
<lb n="6471"/><span>agha torrcha ó dtuismhid laoigh;</span>
<lb n="6472"/><span>dá rann énuigh ag cur chatha</span>
<lb n="6473"/><span>fa dhul d'fhéghuin Lacha Laoigh.</span></p>
<lb n="6474"/>
<lb n="6475"/><p><span>121.  Éigse Fódla feadh a ndíola</span>
<lb n="6476"/><span>dáilimh ionnmhuis fhine Néill;</span>
<lb n="6477"/><span>do bhac soin an dol tar dligheadh</span>
<lb n="6478"/><span>crodh ar thoil na bhfileadh féin.</span></p>
<lb n="6479"/>
<lb n="6480"/><p><span>125.  Re gráin sleighe is sí gan teilgen</span>
<lb n="6481"/><span>triath ar ais ag éirghe ó chách;</span>
<lb n="6482"/><span>téid tré fher 's gan í ina fhaicsin</span>
<lb n="6483"/><span>ód chí slegh Airtsin ar áth.</span></p>
<lb n="6484"/>
<lb n="6485"/><p><span>129.  Roinn do chennus críche hÉibhir</span>
<lb n="6486"/><span>d'ua na mBrían do bhéra chairt;</span>
<lb n="6487"/><span>saoir da gcur ar obair Emhna</span>
<lb n="6488"/><span>ar sgur chogaidh fhedhma Airt.</span></p>
<lb n="6489"/>
<lb n="6490"/><p><span>133.  Mó sa chách a gclechtadh foghla,</span>
<lb n="6491"/><span>fian Túama ní thréigfe a nós,</span>
<lb n="6492"/><span>mur fúair sgéula ó íath nár adhain,</span>
<lb n="6493"/><span>truaill í Éanna ar faghail fós.</span></p>
<lb n="6494"/>
<lb n="6495"/><p><span>137.  Síol Eoghain ós aicme Ghaoidheal,</span>
<lb n="6496"/><span>an gnás riamh ní racha thart;</span>
<lb n="6497"/><span>acht cáin do bhí 'ga fhréimh reimhe</span>
<lb n="6498"/><span>ní réidh ar ní eile Art.</span>
<lb n="6499"/></p>
</div>
<pb n="242"/>
<div><lb n="6500"/><p><span>141.  Gaisgeadh tóra tráth an fhedhma</span>
<lb n="6501"/><span>d'Art Ó Néill ní nochtfa sí;</span>
<lb n="6502"/><span>an chaor shlóigh, do fhég gach énfhonn,</span>
<lb n="6503"/><span>tóir da méd ní fhéghann í.</span></p>
<lb n="6504"/>
<lb n="6505"/><p><span>145.  A seoid oirdherca an uair bhronnus</span>
<lb n="6506"/><span>do bheir d'éigsibh earradh sróil,</span>
<lb n="6507"/><span>Gráinne ní iarr ar a haindribh</span>
<lb n="6508"/><span>ríar na dáimhe d'fhailghibh óir.</span></p>
<lb n="6509"/>
<lb n="6510"/><p><span>149.  Inghen í Eadhra isí dhúisges</span>
<lb n="6511"/><span>drithle féile abhfad ó ghrís;</span>
<lb n="6512"/><span>cinnidh Gráinne ar an ngairm reimhe</span>
<lb n="6513"/><span>nach táire an t-ainm eile arís.</span></p>
<lb n="6514"/>
<lb n="6515"/><p><span>153.  Ní gnáth lé lenmhoin an bhandáil,</span>
<lb n="6516"/><span>i mbruighin ríogh rug a mbúaidh;</span>
<lb n="6517"/><span>aithreach do mhnáibh béin re bronnadh,</span>
<lb n="6518"/><span>an réir dob áil d'ollamh fhúair.</span></p>
<lb n="6519"/>
<lb n="6520"/><p><span>157.  Maith na tréidhe da dtug annsacht;</span>
<lb n="6521"/><span>re haithne Dé diallaidh sí;</span>
<lb n="6522"/><span>rún nach claon i gcoinne cionadh;</span>
<lb n="6523"/><span>do choille chaor n-iodhan í.</span>
<lb n="6524"/></p>
</div>
<pb n="243"/>
<div><lb n="6525"/><p><span>Bzzzzz1638c 17L</span>
<lb n="6526"/><span>Uzzzzz0068</span>
<lb n="6527"/><span>BUIME NA HÉIGSI ART ÓG.</span></p>
<lb n="6528"/>
<lb n="6529"/><p><span>Lughaidh, mac Ruaidhrí Dhuibh Í Eachaidhéin cc.</span></p>
<lb n="6530"/>
<lb n="6531"/><p><span>1.  Buime na héigsi Art Óg;</span>
<lb n="6532"/><span>baoghlach liom é don Artód,</span>
<lb n="6533"/><span>leaca ghlantrom is gruaidh the,</span>
<lb n="6534"/><span>a bhfuair d'altrom na héigse.</span></p>
<lb n="6535"/>
<lb n="6536"/><p><span>5.  Mac meic Briain nach brisedh mionn</span>
<lb n="6537"/><span>buime éigios fhóid Éirionn;</span>
<lb n="6538"/><span>gidh maith an forainm fuair Art,</span>
<lb n="6539"/><span>roshnaidhm do chuaidh ós cumhacht.</span></p>
<lb n="6540"/>
<lb n="6541"/><p><span>9.  An ceudlá do canadh ris</span>
<lb n="6542"/><span>gurbhé buime an uird éigis,</span>
<lb n="6543"/><span>fúigfe an lása é 'na Art</span>
<lb n="6544"/><span>acht grása Dé 's a dhaonnacht.</span></p>
<lb n="6545"/>
<lb n="6546"/><p><span>13.  Ní cluiche sugartha sin,</span>
<lb n="6547"/><span>buime éiges guirt Ghaoidhil;</span>
<lb n="6548"/><span>mó as cruaidh thrá ina thaidhbhsi</span>
<lb n="6549"/><span>an lá fúair an forainmsi.</span></p>
<lb n="6550"/>
<lb n="6551"/><p><span>17.  Dámadh leis ó mhuir go muir</span>
<lb n="6552"/><span>da gach taobh do Thrian Conghoil,</span>
<lb n="6553"/><span>mó congháir na héigsi dh'Art</span>
<lb n="6554"/><span>'ná an mhéidsi d'fhoghbháil d'umhlacht.</span>
<lb n="6555"/></p>
</div>
<pb n="244"/>
<div><lb n="6556"/><p><span>21.  Tuitfidh leo nó léigfidh dhe;</span>
<lb n="6557"/><span>cúis bháis altrom na héigse;</span>
<lb n="6558"/><span>cur re a ndocroibh, dáil doghra,</span>
<lb n="6559"/><span>táin go bhfocluibh foghlomdha.</span></p>
<lb n="6560"/>
<lb n="6561"/><p><span>25.  Maith chreidim nach gcualaidh Art</span>
<lb n="6562"/><span>tromdháimh Guaire i gcrích Connacht,</span>
<lb n="6563"/><span>fán aithchléir nárbh egal lais</span>
<lb n="6564"/><span>nó caithréim dreagan Durlais.</span></p>
<lb n="6565"/>
<lb n="6566"/><p><span>29.  Tromdháimh Éirionn leath ar leath</span>
<lb n="6567"/><span>gluaister leo a los a n-ainbhreth</span>
<lb n="6568"/><span>go teach Ghuaire, acht gér ghníomh tenn,</span>
<lb n="6569"/><span>da ndíol uaidhe gan fhoirchenn.</span></p>
<lb n="6570"/>
<lb n="6571"/><p><span>33.  Faoilidh rompa gnúis Guaire</span>
<lb n="6572"/><span>feadh a ré mur fher éanúaire;</span>
<lb n="6573"/><span>re dreich ndualoigh fá serg sriobh</span>
<lb n="6574"/><span>gérbh uamhain ferg na bhfiledh.</span></p>
<lb n="6575"/>
<lb n="6576"/><p><span>37.  Dob í freagra gach fir dhíobh</span>
<lb n="6577"/><span>re faicsin aighthe an áirdríogh,</span>
<lb n="6578"/><span>bíodh nár dhaighriaghail don dáimh,</span>
<lb n="6579"/><span>a ndíol d'ainmhianaibh d'fhagháil.</span></p>
<lb n="6580"/>
<lb n="6581"/><p><span>41.  Nír shirsiod dáil da dhocra</span>
<lb n="6582"/><span>nach fríoth go fiú a chomhochta,</span>
<lb n="6583"/><span>acht gér dhoiligh í d'fhagháil,</span>
<lb n="6584"/><span>ar tí a oinigh d'iongabháil.</span></p>
<lb n="6585"/>
<lb n="6586"/><p><span>45.  Each cnesghorm fa cúilfhionn barr</span>
<lb n="6587"/><span>'s cosa fionna aga fulang</span>
<lb n="6588"/><span>do mhíanaibh mná Seancháin sin,</span>
<lb n="6589"/><span>acht gér nemhcháir thrá an toilsin.</span>
<lb n="6590"/></p>
</div>
<pb n="245"/>
<div><lb n="6591"/><p><span>49.  Mian eile fhuair mun amsin,</span>
<lb n="6592"/><span>sméra dubha i ndoaimsir,</span>
<lb n="6593"/><span>dob fhearr blas agus boladh;</span>
<lb n="6594"/><span>a teann as ag ardughadh.</span></p>
<lb n="6595"/>
<lb n="6596"/><p><span>53.  A ndíol do mhuic fhirinn fhinn</span>
<lb n="6597"/><span>nach bérthar bhós go dílinn</span>
<lb n="6598"/><span>do thorc nach rugadh roimhe,</span>
<lb n="6599"/><span>da pubal olc iudoighe.</span></p>
<lb n="6600"/>
<lb n="6601"/><p><span>57.  I ndóigh nach biadh thiar ná thoir</span>
<lb n="6602"/><span>semróga an mhaide mhullaigh,</span>
<lb n="6603"/><span>nír iarr acht neach gan náire,</span>
<lb n="6604"/><span>mian le teach na tromdháimhe.</span></p>
<lb n="6605"/>
<lb n="6606"/><p><span>61.  D'fhios a ghiolla i nGlionn an Sgáil</span>
<lb n="6607"/><span>gluaisios Guaire mac Colmáin,</span>
<lb n="6608"/><span>gairm nárbh adhnár da fhine,</span>
<lb n="6609"/><span>darbh ainm Marbhán muicidhe.</span></p>
<lb n="6610"/>
<lb n="6611"/><p><span>65.  Eugaoines ris lámh do láimh</span>
<lb n="6612"/><span>a mhíana troma ón tromdháimh,</span>
<lb n="6613"/><span>crú a aighthe 's a ghnaoi 'na ghioll,</span>
<lb n="6614"/><span>'s do bhaoi ga n-aithne ós ísioll.</span></p>
<lb n="6615"/>
<lb n="6616"/><p><span>69.  "Ná trághadh do thonn mheanma,"</span>
<lb n="6617"/><span>ar Marbhán, "thrá, a thigherna;</span>
<lb n="6618"/><span>tes t'fhuile do bhérsa a broid;</span>
<lb n="6619"/><span>do ghéubhsa uile a n-iarroid."</span></p>
<lb n="6620"/>
<lb n="6621"/><p><span>73.  Tógbhus Gúaire an ghnúis chorcra,</span>
<lb n="6622"/><span>go Dia um dhíon a hadhanta</span>
<lb n="6623"/><span>rug a bhuidhe, breath na ndruadh,</span>
<lb n="6624"/><span>a dhreach uile gur fhionnfhúar.</span></p>
<lb n="6625"/>
<lb n="6626"/><p><span>77.  Dá mbeith gleann mur Ghleann an Sgáil</span>
<lb n="6627"/><span>láimh re hArt Óg mac Seaáin,</span>
<lb n="6628"/><span>i measg fhian lannbhán Line,</span>
<lb n="6629"/><span>'na mbiadh Marbhán muicidhe!</span>
<lb n="6630"/></p>
</div>
<pb n="246"/>
<div><lb n="6631"/><p><span>81.  Ó nach fhuil, eaguil liomsa</span>
<lb n="6632"/><span>bheith d'Art Óg san éigionsa;</span>
<lb n="6633"/><span>trom sgoile a fódmhuigh na bhFionn</span>
<lb n="6634"/><span>dob oire ar ógbhaidh Éirionn.</span></p>
<lb n="6635"/>
<lb n="6636"/><p><span>85.  D'Art mac Seaáin do mhes mé</span>
<lb n="6637"/><span>gan ched gcreach gan chíos tíre -</span>
<lb n="6638"/><span>créd acht ró na bhfert bhféile -</span>
<lb n="6639"/><span>techt dó tar ar ndoimhéinne.</span></p>
<lb n="6640"/>
<lb n="6641"/><p><span>Níor chás liom dá léigthí lais</span>
<lb n="6642"/><span>páirt do chreich Cairrge Ferghais</span>
<lb n="6643"/><span>do chur thart um brúach Banna,</span>
<lb n="6644"/><span>go madh luath Art ettorra.</span></p>
<lb n="6645"/>
<lb n="6646"/><p><span>93.  Dá léigthí d'Art uair eile</span>
<lb n="6647"/><span>creach Dhúin, tar a dhaoineighe,</span>
<lb n="6648"/><span>do roinn 's gach taobh don Tulaigh</span>
<lb n="6649"/><span>ar dhroing do fhaomh ealadhain.</span></p>
<lb n="6650"/>
<lb n="6651"/><p><span>97.  Dá léigthí d'Art siar ná soir,</span>
<lb n="6652"/><span>do nós slechta Bríain Bhallaigh,</span>
<lb n="6653"/><span>ó bhun Banna go hIobhar,</span>
<lb n="6654"/><span>gan dul alla ó éignioghadh.</span></p>
<lb n="6655"/>
<lb n="6656"/><p><span>101.  Ó Iubhar na n-inbher nglan</span>
<lb n="6657"/><span>go doirrsibh Glinn Con Cadhan</span>
<lb n="6658"/><span>dá mbé cead imdhechta ag Art,</span>
<lb n="6659"/><span>inghealta ónár bheg beodhacht.</span></p>
<lb n="6660"/>
<lb n="6661"/><p><span>105.  Ó Shliabh gCallann don taobh thúaidh</span>
<lb n="6662"/><span>go hEas Craoibhe an fhóid fhionnfhuair,</span>
<lb n="6663"/><span>ó'r smacht mun budh suaimhneach sin,</span>
<lb n="6664"/><span>nírbh uaimhneach d'Art ó éigsibh.</span>
<lb n="6665"/></p>
</div>
<pb n="247"/>
<div><lb n="6666"/><p><span>109.  Dá dteagmhadh bhós ga bhais bháin</span>
<lb n="6667"/><span>cead cuartoighthe chlann gCatháin,</span>
<lb n="6668"/><span>'s gabháil thart re taobh gcalaidh,</span>
<lb n="6669"/><span>badh saor Art ó ánradhaibh.</span></p>
<lb n="6670"/>
<lb n="6671"/><p><span>113.  Ag Art Óg, mar a aithre,</span>
<lb n="6672"/><span>dá mbeith cead a gcuartaighthe</span>
<lb n="6673"/><span>Dún an Aonuigh, Uaimh an Deirg,</span>
<lb n="6674"/><span>saoraidh a ghruaidh mur ghlainleirg.</span></p>
<lb n="6675"/>
<lb n="6676"/><p><span>117.  Ó Uaimh an Deirg, mheic Dremhain,</span>
<lb n="6677"/><span>dá mbé ag Art go haithreamhail</span>
<lb n="6678"/><span>sirthe ar gach leith taobh le tráigh</span>
<lb n="6679"/><span>nír shaor do chreich an Chorráin.</span></p>
<lb n="6680"/>
<lb n="6681"/><p><span>121.  Ó nach bhfuil cíos ga chruth glan</span>
<lb n="6682"/><span>ón Oilén ó Ard Uladh,</span>
<lb n="6683"/><span>um Loch Cuain, um lionnloch Laoigh,</span>
<lb n="6684"/><span>a ghruaidh d'ionnlach dob anaoibh.</span></p>
<lb n="6685"/>
<lb n="6686"/><p><span>125.  Ó Loch Laoigh go Dún Droma</span>
<lb n="6687"/><span>na coillte do chíu ettorra</span>
<lb n="6688"/><span>dá mbé tol a n-airgthe ag Art</span>
<lb n="6689"/><span>nír thairgthe cor re a chomhacht.</span></p>
<lb n="6690"/>
<lb n="6691"/><p><span>129.  Caithfidh sé aigneadh aireach;</span>
<lb n="6692"/><span>an cháruid 'san comhaidheach</span>
<lb n="6693"/><span>legaid siar a uille ar Art;</span>
<lb n="6694"/><span>fial gach buime tar bhochtacht.</span></p>
<lb n="6695"/>
<lb n="6696"/><p><span>133.  Méd ainbhreath na héigsi ar Art,</span>
<lb n="6697"/><span>tréna ríomh dóibh fa dhánacht;</span>
<lb n="6698"/><span>tiocfaidh am bhus aithreach dhi</span>
<lb n="6699"/><span>clann nach maithfeach da mbuime.</span>
<lb n="6700"/></p>
</div>
<pb n="248"/>
<div><lb n="6701"/><p><span>137.  Cosmhuil d'inghin Í Eadhra</span>
<lb n="6702"/><span>géag nua d'fhiodh a hoileamhna</span>
<lb n="6703"/><span>cia don ghéigsi do bhen barr</span>
<lb n="6704"/><span>fa sheal don éigsi d'altrom?</span></p>
<lb n="6705"/>
<lb n="6706"/><p><span>141.  Gidh eadh, is guais do Ghráinne</span>
<lb n="6707"/><span>altrom trín na tromdháimhe</span>
<lb n="6708"/><span>mur chuid mná d'fhagháil ó Art,</span>
<lb n="6709"/><span>d'anáir gé tá 'na tochmharc.</span></p>
<lb n="6710"/>
<lb n="6711"/><p><span>145.  Iomchóraidh d'fhocluibh bega</span>
<lb n="6712"/><span>ruisg chiuine mur choirrleaga</span>
<lb n="6713"/><span>cnes saoírfhinngheal ón tearc toil</span>
<lb n="6714"/><span>ar chlecht caoimhinghean Cathoil.</span>
<lb n="6715"/></p>
</div>
<pb n="249"/>
<div><lb n="6716"/><p><span>Uzzzzz0064</span>
<lb n="6717"/><span>ÉUDMHUR MEISI FA MHAC SEAÁIN.</span></p>
<lb n="6718"/>
<lb n="6719"/><p><span>Domhnall Ó hEachuidhéin cc.</span></p>
<lb n="6720"/>
<lb n="6721"/><p><span>1.  Eudmhur meisi fa mhac Seaáin,</span>
<lb n="6722"/><span>seabhac sealga Sléibhe Mis;</span>
<lb n="6723"/><span>adhbhur diomdha cor mo chéile;</span>
<lb n="6724"/><span>iomdha ag dol i réidhe ris.</span></p>
<lb n="6725"/>
<lb n="6726"/><p><span>5.  Atáid romhuinn ar tí a thochmhairc;</span>
<lb n="6727"/><span>nach terc duine ag fadógh fúm,</span>
<lb n="6728"/><span>munab áil bheith i mbun ghrádha,</span>
<lb n="6729"/><span>dul 'na leith gur dána dhún.</span></p>
<lb n="6730"/>
<lb n="6731"/><p><span>9.  Iomdha file go bhfraoch n-egna,</span>
<lb n="6732"/><span>iomdha drécht ar dhioghluim ghloin</span>
<lb n="6733"/><span>da shníomh le mac súadh dar seisi,</span>
<lb n="6734"/><span>do ghlac uam ar dtreisi astoigh.</span></p>
<lb n="6735"/>
<lb n="6736"/><p><span>13.  Fer ó Mhumhain na múr bhfíonmhur,</span>
<lb n="6737"/><span>fer ó Laighnibh don leith tuaidh,</span>
<lb n="6738"/><span>agso an drem nár fhég dar n-aircne,</span>
<lb n="6739"/><span>tréd do mheall ar nAirtne uainn.</span></p>
<lb n="6740"/>
<lb n="6741"/><p><span>17.  Gach laoidh dhiamhair fhúair ó éigsibh</span>
<lb n="6742"/><span>tré Art Óg nírbh fheirrde mé;</span>
<lb n="6743"/><span>mo ghrés duaine dhó nach cumuim</span>
<lb n="6744"/><span>do só i bhfuaire umainn é.</span>
<lb n="6745"/></p>
</div>
<pb n="250"/>
<div><lb n="6746"/><p><span>21.  Ar mhac mheic Bríain ní bhí a n-ainbhfios;</span>
<lb n="6747"/><span>aithnid dó gach ní do níd;</span>
<lb n="6748"/><span>fa heolach é i n-áth na héigsi,</span>
<lb n="6749"/><span>isé an fáth rom-thréigsi thríd.</span></p>
<lb n="6750"/>
<lb n="6751"/><p><span>25.  Ní fhuilsion thrá um thuillemh buidhe,</span>
<lb n="6752"/><span>beithir Thuama thráchtus sdair;</span>
<lb n="6753"/><span>croidhe inar luigh a lán d'egna</span>
<lb n="6754"/><span>rem dhán ní fhuil egla air.</span></p>
<lb n="6755"/>
<lb n="6756"/><p><span>29.  Gidh éudmhur mé fa mhac Áine,</span>
<lb n="6757"/><span>is éd fa áth re hucht slúaigh,</span>
<lb n="6758"/><span>nó is glas ar chách um thrágh torchuir,</span>
<lb n="6759"/><span>dámh do ghnáth ní oghthuir uaidh.</span></p>
<lb n="6760"/>
<lb n="6761"/><p><span>33.  Clanna fileadh gan fiú an ghiolla,</span>
<lb n="6762"/><span>gníomh as mó do mhearuigh mé;</span>
<lb n="6763"/><span>náir lem a lighe ag gach éinfhior</span>
<lb n="6764"/><span>benn mhire arna dhéineamh dhé.</span></p>
<lb n="6765"/>
<lb n="6766"/><p><span>37.  Ní bhíu ag cogadh fa chenn maoineadh;</span>
<lb n="6767"/><span>maithimsi dhó a dhermod orm;</span>
<lb n="6768"/><span>bím do shíor 'na ainm 's 'na urláimh,</span>
<lb n="6769"/><span>'s bíodh dar ngairm i gcumhdháil cornn.</span></p>
<lb n="6770"/>
<lb n="6771"/><p><span>41.  Ní bhacum riar aoidheadh annamh</span>
<lb n="6772"/><span>d'ua na ríoghraidhe ó Ráith Truim,</span>
<lb n="6773"/><span>'s bíodh réidh, mur as dlecht ón dligheadh,</span>
<lb n="6774"/><span>fár gcert féin ar chineadh Cuinn.</span></p>
<lb n="6775"/>
<lb n="6776"/><p><span>45.  Ó gach fhuil dar fhás 'na thimchioll,</span>
<lb n="6777"/><span>má tá cion nó cuimhne ar chairt,</span>
<lb n="6778"/><span>ní cás dúinn go tenn a thagra:</span>
<lb n="6779"/><span>lem ó gach glúin agra Airt.</span>
<lb n="6780"/></p>
</div>
<pb n="251"/>
<div><lb n="6781"/><p><span>49.  Mac Seaáin is saormhac Áine</span>
<lb n="6782"/><span>ionann d'fhiachoibh orthaibh sinn;</span>
<lb n="6783"/><span>do lorg cinidh do bhun bháidhe</span>
<lb n="6784"/><span>dlighidh cur a láimhe linn.</span></p>
<lb n="6785"/>
<lb n="6786"/><p><span>53.  Léigmid dínn a ndeachaidh thoruinn</span>
<lb n="6787"/><span>tré thnúth an fhir stiúrus stéd;</span>
<lb n="6788"/><span>mór an nert aoinfhir a uille;</span>
<lb n="6789"/><span>ní tearc aoidhidh uime ag éd.</span></p>
<lb n="6790"/>
<lb n="6791"/><p><span>57.  Ionann bés d'inghin Í Eadhra</span>
<lb n="6792"/><span>is d'ua na mBrian bristi gleó;</span>
<lb n="6793"/><span>searc na cléire íad re aroile,</span>
<lb n="6794"/><span>'siad re chéile ag loighe leó.</span></p>
<lb n="6795"/>
<lb n="6796"/><p><span>61.  Dá mbeith i ndán diúltadh mh'annsa</span>
<lb n="6797"/><span>d'eó Line na linnteadh mbinn,</span>
<lb n="6798"/><span>cúis mo dhoilghe dearbhaidh Gráinne,</span>
<lb n="6799"/><span>cenglaidh d'oighre Áine inn.</span></p>
<lb n="6800"/>
<lb n="6801"/><p><span>65.  Bean do mhaicne Mhogha Nuadhad</span>
<lb n="6802"/><span>nós a fir ní locthar lé;</span>
<lb n="6803"/><span>ní bhacfa sí an ní do nísion;</span>
<lb n="6804"/><span>do chí sí nach ísiol é.</span>
<lb n="6805"/></p>
</div>
<pb n="252"/>
<div><lb n="6806"/><p><span>Bzzzzz1677 17D</span>
<lb n="6807"/><span>Uzzzzz0001</span>
<lb n="6808"/><span>AMHGAR BISIGH BÁS FLATHA.</span></p>
<lb n="6809"/>
<lb n="6810"/><p><span>1.  Amhgar bisigh bás flatha;</span>
<lb n="6811"/><span>leis cinntir crúas míoratha;</span>
<lb n="6812"/><span>mur as leis laghdaighther bail,</span>
<lb n="6813"/><span>leis ardaighthear gach easbhaidh.</span></p>
<lb n="6814"/>
<lb n="6815"/><p><span>5.  Mur dhearbhuid teadhma is tacha,</span>
<lb n="6816"/><span>olc bisigh bás ríoghfhlatha;</span>
<lb n="6817"/><span>mairg ler fromhadh frémh da nimh;</span>
<lb n="6818"/><span>lén 'na chomhar ní cluintir.</span></p>
<lb n="6819"/>
<lb n="6820"/><p><span>9.  Le bás flatha, foirfe an fios,</span>
<lb n="6821"/><span>tig gach lén bhus lór d'aimhlios,</span>
<lb n="6822"/><span>'na ghrinnfhios as gnáth sinne,</span>
<lb n="6823"/><span>mhillios cách i gcoitchinne.</span></p>
<lb n="6824"/>
<lb n="6825"/><p><span>13.  Da bhás tarthor tús gach leóin</span>
<lb n="6826"/><span>is gheines orchra is éidreóir;</span>
<lb n="6827"/><span>leis tar cert cinntior gach coir,</span>
<lb n="6828"/><span>'s mhilltior reacht agus riaghoil.</span></p>
<lb n="6829"/>
<lb n="6830"/><p><span>17.  D'imtheacht flatha do réim ríogh</span>
<lb n="6831"/><span>fásaidh gaoth gorta is gairbhshíon,</span>
<lb n="6832"/><span>fásaidh 's gidh féile i laige,</span>
<lb n="6833"/><span>'s fásaidh déine is dochraide.</span>
<lb n="6834"/></p>
</div>
<pb n="253"/>
<div><lb n="6835"/><p><span>21.  Tig do bhás flatha fíre</span>
<lb n="6836"/><span>meath cnúais dusgadh doirbhshíne;</span>
<lb n="6837"/><span>'s neart i bhfoghlaibh, gá dás de,</span>
<lb n="6838"/><span>tre bhás chodhnaigh gach críche.</span></p>
<lb n="6839"/>
<lb n="6840"/><p><span>25.  Fásoid fós adhbhoir osnadh,</span>
<lb n="6841"/><span>neamhghrádh cáigh 's a gcomhorsan,</span>
<lb n="6842"/><span>ní sgél núidhe um Bhanbha Bregh,</span>
<lb n="6843"/><span>'s dúile balbha do bhuaidhreadh.</span></p>
<lb n="6844"/>
<lb n="6845"/><p><span>29.  Airde i sreibh, ísle i n-eathoibh,</span>
<lb n="6846"/><span>annsa cháigh do chlaoínbhrethoibh;</span>
<lb n="6847"/><span>ró míoratha, i gcás ná cuir,</span>
<lb n="6848"/><span>ar bhás ríofhlatha ríomhthair.</span></p>
<lb n="6849"/>
<lb n="6850"/><p><span>33.  Rug oirne olc nárbh annamh,</span>
<lb n="6851"/><span>do dhearbhadh a ndubhramar,</span>
<lb n="6852"/><span>tásg flatha go nuaidhe anos,</span>
<lb n="6853"/><span>tacha bhus buaine bheuros.</span></p>
<lb n="6854"/>
<lb n="6855"/><p><span>37.  I sé an t-ardfhlaith Art Ó Néill,</span>
<lb n="6856"/><span>Mac Seaáin, maith gan mhímhéinn,</span>
<lb n="6857"/><span>ler dubladh tlás ar dtreisi,</span>
<lb n="6858"/><span>ughdur na gcás gcráitesi.</span></p>
<lb n="6859"/>
<lb n="6860"/><p><span>41.  Da bhás tairnic síos re seal</span>
<lb n="6861"/><span>torchur tonn tairthe coillteadh;</span>
<lb n="6862"/><span>ní fáth rúin nuaidhneimh na nél,</span>
<lb n="6863"/><span>nó ar bhuaidhreigh d'úir is d'aiér.</span></p>
<lb n="6864"/>
<lb n="6865"/><p><span>45.  Dhe táinic, truaighe an pudhar,</span>
<lb n="6866"/><span>grían is eusga i n-eundubhadh;</span>
<lb n="6867"/><span>an tuirrsi ca taobh nár ghabh,</span>
<lb n="6868"/><span>raon na soillsi gur siabhradh?</span>
<lb n="6869"/></p>
</div>
<pb n="254"/>
<div><lb n="6870"/><p><span>49.  Dhe thiocfus tásg nach usa;</span>
<lb n="6871"/><span>truagh foirchionn na foghlasa,</span>
<lb n="6872"/><span>gach aonrath ar gcúl do chur;</span>
<lb n="6873"/><span>saoghlach an tnúdh gar dturnamh.</span></p>
<lb n="6874"/>
<lb n="6875"/><p><span>53.  Dha dhíth tig, toisg dob annamh,</span>
<lb n="6876"/><span>gníomh, 'na chló nach gcualamur,</span>
<lb n="6877"/><span>le roinert trén gan taisi,</span>
<lb n="6878"/><span>lén oireacht is eaglaisi.</span></p>
<lb n="6879"/>
<lb n="6880"/><p><span>57.  Dha dhíoth fós tig is tiocfa</span>
<lb n="6881"/><span>múchadh aoibhe is aigionta,</span>
<lb n="6882"/><span>san fhoirmsi um chaoimhlios ó gCuinn</span>
<lb n="6883"/><span>an toirsi ar aoibhnios aguinn.</span></p>
<lb n="6884"/>
<lb n="6885"/><p><span>61.  Dhe thiocfas, mur tá ar dteacht,</span>
<lb n="6886"/><span>sgrios naomhord, díochur dillecht,</span>
<lb n="6887"/><span>d'ulc na sgél tubhadh treabhthach,</span>
<lb n="6888"/><span>lén brughadh is baintreabhthach.</span></p>
<lb n="6889"/>
<lb n="6890"/><p><span>65.  D'ég Airt ba ríoghdha riaghail,</span>
<lb n="6891"/><span>síol tuirrseach Néill naoighiallaigh,</span>
<lb n="6892"/><span>crú ríogh dob iontnúidh 'sgach echt,</span>
<lb n="6893"/><span>do iompúidh síon a soibhert.</span></p>
<lb n="6894"/>
<lb n="6895"/><p><span>69.  Cumha Airt Í Néill aniodh</span>
<lb n="6896"/><span>fada théid truaighe a haisdior,</span>
<lb n="6897"/><span>a mairgnimh dá seachna sinn,</span>
<lb n="6898"/><span>fa cheathra hairdibh Éirionn.</span></p>
<lb n="6899"/>
<lb n="6900"/><p><span>73.  Éire an amhgair gidh í ann,</span>
<lb n="6901"/><span>teasta a ciall, cóir nach marann;</span>
<lb n="6902"/><span>túar dubhaidh an airc rér an</span>
<lb n="6903"/><span>do chumhaidh Airt, 's ní hiongnadh.</span>
<lb n="6904"/></p>
</div>
<pb n="255"/>
<div><lb n="6905"/><p><span>77.  Dá chaogad rí do ríghibh</span>
<lb n="6906"/><span>is seisior i seinlínibh,</span>
<lb n="6907"/><span>ionann méin dóibh is disi,</span>
<lb n="6908"/><span>d'íbh Néill do fhóir uirrisi.</span></p>
<lb n="6909"/>
<lb n="6910"/><p><span>81.  Mur sin nach iongnadh d'Éirinn</span>
<lb n="6911"/><span>mur tá um ionnua Úirfheilim;</span>
<lb n="6912"/><span>maith 'na ndeoidh do dheughfadh dhi</span>
<lb n="6913"/><span>na treoin nach seunfadh sisi.</span></p>
<lb n="6914"/>
<lb n="6915"/><p><span>85.  Saorua Bríain charroigh chródha,</span>
<lb n="6916"/><span>aodhoire na honóra,</span>
<lb n="6917"/><span>'sé uainn i Sgire na sgath,</span>
<lb n="6918"/><span>budh húaill 'na croidhe a caomhthach.</span></p>
<lb n="6919"/>
<lb n="6920"/><p><span>89.  Tumba clach codhnaigh Line,</span>
<lb n="6921"/><span>do líonadh m'fháth oirbhire;</span>
<lb n="6922"/><span>lán d'fhéile d'uaisle agus d'iocht</span>
<lb n="6923"/><span>'s do réidhe an uaighsi is d'oirbhiort.</span></p>
<lb n="6924"/>
<lb n="6925"/><p><span>93.  An mhórdha an rath an riaghoil</span>
<lb n="6926"/><span>'s onóir shíl Néill Naoighialloigh,</span>
<lb n="6927"/><span>'síad fóm i n-aonuaigh is Art;</span>
<lb n="6928"/><span>glór nach daoruaill adubhart.</span></p>
<lb n="6929"/>
<lb n="6930"/><p><span>97.  An mhíonla an mhaisi an mheanma,</span>
<lb n="6931"/><span>an tromdha, an tlacht tighearna,</span>
<lb n="6932"/><span>an gart gan úaill gan obadh</span>
<lb n="6933"/><span>le hArt uainn do hionnlogadh.</span></p>
<lb n="6934"/>
<lb n="6935"/><p><span>101.  An diadha an egna an umhla</span>
<lb n="6936"/><span>an fhoghluim ard ughdardha,</span>
<lb n="6937"/><span>féch san uaighsi Airt Í Néill,</span>
<lb n="6938"/><span>'s cairt na huaisle 's a hairdréim.</span>
<lb n="6939"/></p>
</div>
<pb n="256"/>
<div><lb n="6940"/><p><span>105.  Do só an fhéile 's an rath ríogh,</span>
<lb n="6941"/><span>do só an mhaith mhór gan mhaoithghníomh</span>
<lb n="6942"/><span>síos le craoibh fhonnghloin Uisnigh</span>
<lb n="6943"/><span>san chomhroidh chaoil chumhoingsin.</span></p>
<lb n="6944"/>
<lb n="6945"/><p><span>109.  An cert an chaoimhe an chonnla,</span>
<lb n="6946"/><span>an mhórdháil an mhesardha,</span>
<lb n="6947"/><span>eite lúidh 's tlacht ar dtreisi</span>
<lb n="6948"/><span>le hArt fa úir mh'ainnisi.</span></p>
<lb n="6949"/>
<lb n="6950"/><p><span>113.  Fíonchrú airdríogh Innsi Breagh</span>
<lb n="6951"/><span>'s mórfhuil ríogh na gcóig gcóigedh,</span>
<lb n="6952"/><span>bláth saorshlat gan chiaigh sgach cáil</span>
<lb n="6953"/><span>i gcriaidh le saormhac Seaáin.</span></p>
<lb n="6954"/>
<lb n="6955"/><p><span>117.  Rún sáimh gan chroidhe gcorrach,</span>
<lb n="6956"/><span>dalta tuath is termonnach,</span>
<lb n="6957"/><span>sén rathbhuaidhe, riar (na gcean),</span>
<lb n="6958"/><span>Athghuaire cliar is coinnmheadh.</span></p>
<lb n="6959"/>
<lb n="6960"/><p><span>121.  Reulta fhileadh fhóid na bhFionn,</span>
<lb n="6961"/><span>mac meic Briain aithchreach Éirionn,</span>
<lb n="6962"/><span>sgáthán cléire chraoi Logha</span>
<lb n="6963"/><span>do chnaoi an fhéile i n-aontogha.</span></p>
<lb n="6964"/>
<lb n="6965"/><p><span>125.  Díoghruis einigh aicme Néill,</span>
<lb n="6966"/><span>an rug leis cuid da chaithréim?</span>
<lb n="6967"/><span>gidh fáth dér do dhortadh dhi,</span>
<lb n="6968"/><span>fochtar a sgél do Sgire.</span></p>
<lb n="6969"/>
<lb n="6970"/><p><span>129.  Focht arís a dheimhin di</span>
<lb n="6971"/><span>an bhfuair sí 's a fhios aici</span>
<lb n="6972"/><span>samhail an chuirpsi 'na cill?</span>
<lb n="6973"/><span>tuigsi amhuil a hintinn.</span></p>
<lb n="6974"/>
<lb n="6975"/><p><span>133.  Fionnua Briain mhóir meic Féidhlim,</span>
<lb n="6976"/><span>creach shuaithnidh do Sheinéirinn,</span>
<lb n="6977"/><span>cian bhus béd duine ós daoinibh,</span>
<lb n="6978"/><span>ég an ruire rathfhaoilidh.</span>
<lb n="6979"/></p>
</div>
<pb n="257"/>
<div><lb n="6980"/><p><span>137.  Creach ar chreich an t-égsin Airt</span>
<lb n="6981"/><span>lén ar lén, miste an mhalairt,</span>
<lb n="6982"/><span>díoth coitchionn go ndáil ndecra,</span>
<lb n="6983"/><span>foirchionn áir na huaislechta.</span></p>
<lb n="6984"/>
<lb n="6985"/><p><span>141.  Cúis mh'orchra, m'adhbhar tathoimh</span>
<lb n="6986"/><span>fuil ríoghdha Chuinn Cheudchathaigh,</span>
<lb n="6987"/><span>brat do thalmhuin más díon dí,</span>
<lb n="6988"/><span>gníomh do fhalmhaigh an éigsi.</span></p>
<lb n="6989"/>
<lb n="6990"/><p><span>145.  D'ég shaoirmheic Sheáain mheic Bríain,</span>
<lb n="6991"/><span>craobh chnuais do fhás a húirchriaidh,</span>
<lb n="6992"/><span>terc maoithbhreth le bronnadh bheas,</span>
<lb n="6993"/><span>aoinchreach ollamh is éigeas.</span></p>
<lb n="6994"/>
<lb n="6995"/><p><span>149.  Fiú ar thairsiod da chéibh gcaistigh</span>
<lb n="6996"/><span>prímhchlíar an fhuinn Ulaidhsin,</span>
<lb n="6997"/><span>techt 'na iodhnais nach dóigh dhí,</span>
<lb n="6998"/><span>a Róimh ionnmhais is inmhe.</span></p>
<lb n="6999"/>
<lb n="7000"/><p><span>153.  D'ionnmhus Airt airc na n-ollamh</span>
<lb n="7001"/><span>baoghlach fós go bhfuaramar,</span>
<lb n="7002"/><span>mó as dodhuing i gcill a chur,</span>
<lb n="7003"/><span>nar fhill oruinn 'na amhgar.</span></p>
<lb n="7004"/>
<lb n="7005"/><p><span>157.  Seacht mbliadhna is sechtmhoghad slán,</span>
<lb n="7006"/><span>'s míle is sé céd go comhlán,</span>
<lb n="7007"/><span>aois mhic Dé ré n-oidhidh d'Art,</span>
<lb n="7008"/><span>soighein bha ré san ríoghacht.</span></p>
<lb n="7009"/>
<lb n="7010"/><p><span>161.  Íosa Críost da chaomhna i rath,</span>
<lb n="7011"/><span>Aodh mac Briain, bráighe Ruarcach,</span>
<lb n="7012"/><span>aigniodh fial nár aontoigh olc,</span>
<lb n="7013"/><span>mo ríar m'aontoil is m'annsacht.</span>
<lb n="7014"/></p>
</div>
<pb n="258"/>
<div><lb n="7015"/><p><span>BEAG NÁR SÁRUIGHEADH SÍOL NÉILL.</span></p>
<lb n="7016"/>
<lb n="7017"/><p><span>1.  Beag nár sáruigheadh síol Néill;</span>
<lb n="7018"/><span>beag díobhsan nach úair oilbhéim;</span>
<lb n="7019"/><span>táinig an uairsi ar chlár Cuinn</span>
<lb n="7020"/><span>a n-uaisle fa lán lethtruim.</span></p>
<lb n="7021"/>
<lb n="7022"/><p><span>5.  Gan gháir fhleadh, gan choirche ciúil,</span>
<lb n="7023"/><span>gan gháir shealg ná téd dtaighiúir,</span>
<lb n="7024"/><span>gan laoidh fhúar rithlearg dha reic,</span>
<lb n="7025"/><span>gan luagh na n-ilcheard n-oirdhreic.</span></p>
<lb n="7026"/>
<lb n="7027"/><p><span>9.  Ní clos caismearta catha</span>
<lb n="7028"/><span>ga seinm ag sluagh Fionnmhacha;</span>
<lb n="7029"/><span>d'iomad ceas um chaoimhlios Bregh</span>
<lb n="7030"/><span>ní feas aoibhnios a n-aithreadh.</span></p>
<lb n="7031"/>
<lb n="7032"/><p><span>13.  Beg dhíobh nach deachaidh uile</span>
<lb n="7033"/><span>i mbeirt bhróin 's i n-eolchuire;</span>
<lb n="7034"/><span>cuid da gcneasghuin da luadh linn;</span>
<lb n="7035"/><span>budh buan a n-easbhaidh d'Éirinn.</span></p>
<lb n="7036"/>
<lb n="7037"/><p><span>17.  Fiú an tromlot tarraidh Éire;</span>
<lb n="7038"/><span>is tearc feasta a firchéile;</span>
<lb n="7039"/><span>re gach seal mur soin uile,</span>
<lb n="7040"/><span>ca bhfoil fear a furtaighe?</span>
<lb n="7041"/></p>
</div>
<pb n="259"/>
<div><lb n="7042"/><p><span>21.  Ní maith fós an fáth fa bhfuil</span>
<lb n="7043"/><span>lethtrom láimhe ar fhuil Eoghuin,</span>
<lb n="7044"/><span>gan file nó triath go teann</span>
<lb n="7045"/><span>da bhfine fa íath Éireann.</span></p>
<lb n="7046"/>
<lb n="7047"/><p><span>25.  D'éis gach uilc dar éirigh dhi</span>
<lb n="7048"/><span>Éire bhocht i gcás chráiti,</span>
<lb n="7049"/><span>'sí da crádh gun uile fher</span>
<lb n="7050"/><span>nár gan duine da dídean.</span></p>
<lb n="7051"/>
<lb n="7052"/><p><span>29.  Gan mheisnigh i macoibh ríogh</span>
<lb n="7053"/><span>acht iad uile fa imshníomh;</span>
<lb n="7054"/><span>do dhíth aoinfhir do chrú Chuinn</span>
<lb n="7055"/><span>Gaoidhil anú fa nemhshuim.</span></p>
<lb n="7056"/>
<lb n="7057"/><p><span>33.  Dona sas dona tharla,</span>
<lb n="7058"/><span>gan mheisnigh 'na lucht leanamhna;</span>
<lb n="7059"/><span>d'ua Bhriain ba búan na bearta,</span>
<lb n="7060"/><span>truagh 'na dhiaidh na dilleachta.</span></p>
<lb n="7061"/>
<lb n="7062"/><p><span>37.  Giorra saoghail cinidh Cuinn</span>
<lb n="7063"/><span>tug Éire fa lán lethtroim;</span>
<lb n="7064"/><span>an bhfuil cabhair i ndáil di</span>
<lb n="7065"/><span>is aghaidh gach áir uirre?</span></p>
<lb n="7066"/>
<lb n="7067"/><p><span>41.  An deireadh uilc d'aicme Néill?</span>
<lb n="7068"/><span>an tús nó an deireadh dhóibhséin?</span>
<lb n="7069"/><span>fán mBanbha más búan a mbroid,</span>
<lb n="7070"/><span>is truagh mur tharla a dtreabhloid.</span></p>
<lb n="7071"/>
<lb n="7072"/><p><span>45.  Síol Eoghain fa thuirrsi thruim</span>
<lb n="7073"/><span>dh'éis an leomhain ó Liathdruim;</span>
<lb n="7074"/><span>do len síad don cheo chumhadh,</span>
<lb n="7075"/><span>ní beo íad ón urdhubhadh.</span>
<lb n="7076"/></p>
</div>
<pb n="260"/>
<div><lb n="7077"/><p><span>49.  Do dubladh dioghbháil Gaoidheal,</span>
<lb n="7078"/><span>tré Art Óg da chomhaoidheadh,</span>
<lb n="7079"/><span>cridhe badh cathdhaingne um chion,</span>
<lb n="7080"/><span>bile flathraighne féinniodh.</span></p>
<lb n="7081"/>
<lb n="7082"/><p><span>53.  Is ciorrbhadh ball bás an fhir,</span>
<lb n="7083"/><span>breo cédfadh chloinne Mílidh,</span>
<lb n="7084"/><span>teasgadh cumpuir a gcridhe,</span>
<lb n="7085"/><span>easgur d'Ulltuibh dh'áiridhe.</span></p>
<lb n="7086"/>
<lb n="7087"/><p><span>57.  Mac Seaáin, an fial fosuidh,</span>
<lb n="7088"/><span>nár thuill diomdha a dhúthchusaigh,</span>
<lb n="7089"/><span>searc na suadh an mín meardha,</span>
<lb n="7090"/><span>truagh ar dtír fán dtigherna.</span></p>
<lb n="7091"/>
<lb n="7092"/><p><span>61.  Ní hé féin do hagradh air</span>
<lb n="7093"/><span>do thaoibh éigeirt nó uabhair;</span>
<lb n="7094"/><span>tug (a) ré ceinnbhile cáigh;</span>
<lb n="7095"/><span>sé da dheirbhfhine as dioghbháil.</span></p>
<lb n="7096"/>
<lb n="7097"/><p><span>65.  Do benadh dhínn druim ar druim</span>
<lb n="7098"/><span>na huaisle dob fherr aguinn;</span>
<lb n="7099"/><span>budh tenn fesda na fala,</span>
<lb n="7100"/><span>testa cenn ar gcosnamha.</span></p>
<lb n="7101"/>
<lb n="7102"/><p><span>69.  Iomad buidhne um cheann cuinnmhe</span>
<lb n="7103"/><span>do chlecht Art Óg rochuimhne,</span>
<lb n="7104"/><span>is caidreamh saoirfher fa seach,</span>
<lb n="7105"/><span>'s ag sgaoileadh aigneadh úaignech.</span></p>
<lb n="7106"/>
<lb n="7107"/><p><span>73.  Eó Beannchuir na mbárc dtana,</span>
<lb n="7108"/><span>eó Feirsde is fhuinn Aontruma,</span>
<lb n="7109"/><span>éo Line sreabhuaine sean,</span>
<lb n="7110"/><span>'s bile gealchúaine Gaoidheal.</span>
<lb n="7111"/></p>
</div>
<pb n="261"/>
<div><lb n="7112"/><p><span>77.  A mholadh ní docair dhamh</span>
<lb n="7113"/><span>má moltar duine ar domhan;</span>
<lb n="7114"/><span>cá mac ríogh dob airde d'fhuil</span>
<lb n="7115"/><span>do shíol Chairbre is Chobhthuigh?</span></p>
<lb n="7116"/>
<lb n="7117"/><p><span>81.  Ag sin i gcomhraidh go cruinn</span>
<lb n="7118"/><span>an t-aoínfhear dob fhearr foghluim</span>
<lb n="7119"/><span>d'fhuil Néill Naoighiallaigh mur soin,</span>
<lb n="7120"/><span>d'aoínriaghail 's cléir an chrábhoidh.</span></p>
<lb n="7121"/>
<lb n="7122"/><p><span>85.  Ní fhúair bás acht beatha bhuan,</span>
<lb n="7123"/><span>an tArt Ó Néill ní nemhthruagh,</span>
<lb n="7124"/><span>a chaoineadh le céill ní fhuil</span>
<lb n="7125"/><span>do fhréimh Gaoidheal 's do ghalluibh.</span></p>
<lb n="7126"/>
<lb n="7127"/><p><span>89.  Ní clú bréige do cuireadh air;</span>
<lb n="7128"/><span>ní raibh aguinn i nUlltaibh,</span>
<lb n="7129"/><span>samhuil ar nAirt tíar ná thoir,</span>
<lb n="7130"/><span>an chairt as cian ar cumhoin.</span></p>
<lb n="7131"/>
<lb n="7132"/><p><span>93.  Nír ghein ó Chormac ná ó Chonn</span>
<lb n="7133"/><span>fer dob fherr cert is comhthrom;</span>
<lb n="7134"/><span>lór a fhéile i n-úair fhedhma</span>
<lb n="7135"/><span>ó fúair tréidhe tigherna.</span></p>
<lb n="7136"/>
<lb n="7137"/><p><span>97.  Barr tuigsi 'na cheann do chuir;</span>
<lb n="7138"/><span>léightheóir gan locht a leabhruibh;</span>
<lb n="7139"/><span>barr dlighidh i gcenn í Chuinn;</span>
<lb n="7140"/><span>ca filidh ba ferr foghluim?</span></p>
<lb n="7141"/>
<lb n="7142"/><p><span>101.  Iomdha i n-íath Uladh le seal</span>
<lb n="7143"/><span>námha is cara dha chaoineadh;</span>
<lb n="7144"/><span>mná an uairsi ag caoineadh í Chuinn,</span>
<lb n="7145"/><span>Gaoidheal dob uaisle aguinn.</span>
<lb n="7146"/></p>
</div>
<pb n="262"/>
<div><lb n="7147"/><p><span>105.  Och ní raibhe riamh 'na bhrugh</span>
<lb n="7148"/><span>(an) tuirrsi ar dhuine (ar) domhan,</span>
<lb n="7149"/><span>bró chliar (is) rithlearg dha reic</span>
<lb n="7150"/><span>do mhían na n-ilcheard n-oirdhreic.</span></p>
<lb n="7151"/>
<lb n="7152"/><p><span>109.  Is terc aguinn codhnach cáigh</span>
<lb n="7153"/><span>ó nach mair saorchlann Seaáin;</span>
<lb n="7154"/><span>an dáimh feasda ní mór mes</span>
<lb n="7155"/><span>ó thesda a n-ól 's a n-aoibhneas.</span></p>
<lb n="7156"/>
<lb n="7157"/><p><span>113.  Mór an easbhaidh Art Ó Néill;</span>
<lb n="7158"/><span>fada bhus oireas eiséin;</span>
<lb n="7159"/><span>tre fhíorúa Briain sgaoileadh sgol,</span>
<lb n="7160"/><span>'s gach aoinfher fa chiaigh cumhadh.</span></p>
<lb n="7161"/>
<lb n="7162"/><p><span>117.  Deigh-ghníomh Aichil mhóir mic Péil</span>
<lb n="7163"/><span>ní raibh 'na ainbhfes airséin,</span>
<lb n="7164"/><span>an laoch ba cabhair catha</span>
<lb n="7165"/><span>i n-aghaidh gach anfhlatha.</span></p>
<lb n="7166"/>
<lb n="7167"/><p><span>121.  Measdar le cách, thrá, gur thuig</span>
<lb n="7168"/><span>ar chan Uirgil is Ovid,</span>
<lb n="7169"/><span>dlaoi rodhoilghe as díona dhó,</span>
<lb n="7170"/><span>'s comhoirle chríonna Cható.</span></p>
<lb n="7171"/>
<lb n="7172"/><p><span>125.  'Na chroidhe i dtaisgidh astigh</span>
<lb n="7173"/><span>do bhí teagusg Tuil Sicir,</span>
<lb n="7174"/><span>rúin díamhra agus ceart calma,</span>
<lb n="7175"/><span>reacht riaghla agus ro-anma.</span></p>
<lb n="7176"/>
<lb n="7177"/><p><span>129.  Do bhí ag tabhairt a thoradh</span>
<lb n="7178"/><span>briathra fádh is feallsamhan,</span>
<lb n="7179"/><span>a sgéith 'na thuinn tuigsi asteagh</span>
<lb n="7180"/><span>mur thuinn uisge tre íseal.</span>
<lb n="7181"/></p>
</div>
<pb n="263"/>
<div><lb n="7182"/><p><span>133.  Gan cheisd 'na chuimhe do chuir</span>
<lb n="7183"/><span>inntlecht Iuil 's Aris-totuil</span>
<lb n="7184"/><span>teagusg ríogh 'na thuile ag teacht,</span>
<lb n="7185"/><span>nó gur líon uile a inntlecht.</span></p>
<lb n="7186"/>
<lb n="7187"/><p><span>137.  Mur gach gníomh dar háirmheadh air</span>
<lb n="7188"/><span>nírbh fhearr inntleacht Bhriain Bhallaigh;</span>
<lb n="7189"/><span>mac Áine is neamhnár anois,</span>
<lb n="7190"/><span>nír sgáile i seandhán seanchois.</span></p>
<lb n="7191"/>
<lb n="7192"/><p><span>141.  Tré oidhidh Airt (Óig) Í Néill</span>
<lb n="7193"/><span>do dhorchaidh dreach an aiéir;</span>
<lb n="7194"/><span>tig d'fhearthain tiar agus toir</span>
<lb n="7195"/><span>gan mian treabhaidh i dtulchoibh.</span></p>
<lb n="7196"/>
<lb n="7197"/><p><span>145.  Barr cnúais ní fhuil ar fheadhoibh;</span>
<lb n="7198"/><span>fírtherc iasg ar inbheroibh;</span>
<lb n="7199"/><span>ní faicer mes na gcrann gcuir,</span>
<lb n="7200"/><span>nó teas i n-am an earruigh.</span></p>
<lb n="7201"/>
<lb n="7202"/><p><span>149.  Ní léir meas a crannaibh cuir</span>
<lb n="7203"/><span>tre bhás Airt Óig i nUlltuibh;</span>
<lb n="7204"/><span>barr dubhaidh san ghréin gan ghoil</span>
<lb n="7205"/><span>tre chumhaidh í Néill nároigh.</span></p>
<lb n="7206"/>
<lb n="7207"/><p><span>153.  Na trí tonna san taoibh thúaidh</span>
<lb n="7208"/><span>guilid fa Art i n-eunúair,</span>
<lb n="7209"/><span>ní maoidheamh maoith budh troma,</span>
<lb n="7210"/><span>ag caoineadh laoich Liathdroma.</span></p>
<lb n="7211"/>
<lb n="7212"/><p><span>157.  Bás iarsma Bríain Bhallaigh</span>
<lb n="7213"/><span>meathaidh mes ar úrchrannuibh;</span>
<lb n="7214"/><span>bheith folamh ní ceilte ar chrodh,</span>
<lb n="7215"/><span>'s teirce i dtoradh na talmhan.</span>
<lb n="7216"/></p>
</div>
<pb n="264"/>
<div><lb n="7217"/><p><span>161.  Ocht dég trí fichid go fíor</span>
<lb n="7218"/><span>míle sé chéd a choimhlíon,</span>
<lb n="7219"/><span>(sin) aois Meic Muire ar n-ég Airt;</span>
<lb n="7220"/><span>ní brég don duine adubhairt.</span>
<lb n="7221"/></p>
</div>
<pb n="265"/>
<div><lb n="7222"/><p><span>Bzzzzz1675c 17D</span>
<lb n="7223"/><span>SGÉUL NUA NACH CABHAIR D'AR GCRÁDH.</span></p>
<lb n="7224"/>
<lb n="7225"/><p><span>1.  Sgeul nua nach cabhair d'ar gcrádh</span>
<lb n="7226"/><span>do ghlúais tre ghlanfhuil na Niall,</span>
<lb n="7227"/><span>sgél annamh as domblas dúnn,</span>
<lb n="7228"/><span>dalladh súl gcorrghlas na gcliar.</span></p>
<lb n="7229"/>
<lb n="7230"/><p><span>5.  Dearbhthar, le sgaoileadh an sgeóil,</span>
<lb n="7231"/><span>deghmhac do saoileadh go sáimh</span>
<lb n="7232"/><span>dubh tar an mbán lais nach léir,</span>
<lb n="7233"/><span>fa crádh d'íbh Néill re hais n-áigh.</span></p>
<lb n="7234"/>
<lb n="7235"/><p><span>9.  Lámh ar nár cheisd an cheisd chrúaidh,</span>
<lb n="7236"/><span>beg ler bhádh a bheith gan tsúil;</span>
<lb n="7237"/><span>brat ar amharc Airt Í Néill,</span>
<lb n="7238"/><span>céim d'ar n-airc radharc ar rúin.</span></p>
<lb n="7239"/>
<lb n="7240"/><p><span>13.  Súil an rígheóin ó threibh Té</span>
<lb n="7241"/><span>tig da sírcheó súd ar gcnaoí;</span>
<lb n="7242"/><span>ní do bhlogh an croidhe im chlí</span>
<lb n="7243"/><span>a gloine is í ar ndol fa dhlaoí.</span></p>
<lb n="7244"/>
<lb n="7245"/><p><span>17.  Nír ghnáth d'ulc 'na silleadh súd</span>
<lb n="7246"/><span>an rusg do mhilleadh re a méd;</span>
<lb n="7247"/><span>nír thuill a radharc d'Art Óg,</span>
<lb n="7248"/><span>gart as ród d'amharc nír fhéd.</span>
<lb n="7249"/></p>
</div>
<pb n="266"/>
<div><lb n="7250"/><p><span>21.  Tig tré olc ar amharc air</span>
<lb n="7251"/><span>an rosg glasghlan arna ghoin,</span>
<lb n="7252"/><span>an bhas úr dob fhéile um fhleidh,</span>
<lb n="7253"/><span>do neimh an bhéime súl soin.</span></p>
<lb n="7254"/>
<lb n="7255"/><p><span>25.  Súil mhillte, ar ar dhleightheach dlaoi,</span>
<lb n="7256"/><span>más ar dheighfher lingther lé,</span>
<lb n="7257"/><span>cruth sliomghlan gan chlaon 'na chlí,</span>
<lb n="7258"/><span>dá dtí saor dob iongnadh é.</span></p>
<lb n="7259"/>
<lb n="7260"/><p><span>29.  Fear a thuigsi i slighthibh súadh</span>
<lb n="7261"/><span>misde na sruithe nach slán,</span>
<lb n="7262"/><span>fa breitheamh toghtha i gcúis,</span>
<lb n="7263"/><span>gnúis fhial ar nar dhorcha dán.</span></p>
<lb n="7264"/>
<lb n="7265"/><p><span>33.  Mur do folchadh slighe a suilt</span>
<lb n="7266"/><span>cridhe na sgolmhac do sgailt,</span>
<lb n="7267"/><span>cneasghoin na ndaoine a dhá dheirc,</span>
<lb n="7268"/><span>laoidhe ar ceilt tré easbhaidh Airt.</span></p>
<lb n="7269"/>
<lb n="7270"/><p><span>37.  Iongnadh soineann acht síon fhúar</span>
<lb n="7271"/><span>do thoighecht i dtíor tré a chrádh,</span>
<lb n="7272"/><span>'s dá mbeith gomadh cnuaisterc craobh</span>
<lb n="7273"/><span>ón caol go tuaisgert i dtám.</span></p>
<lb n="7274"/>
<lb n="7275"/><p><span>41.  Ní hiongnadh gan toirthe i dtrácht,</span>
<lb n="7276"/><span>'s gan tiormmagh 'na conair chécht,</span>
<lb n="7277"/><span>tar bharr sguir nár sgaoil an drúcht,</span>
<lb n="7278"/><span>gur bhrúcht muir sgach taoibh 's nár thécht.</span></p>
<lb n="7279"/>
<lb n="7280"/><p><span>45.  Nírbh iongnadh cairrge ag caoi a shúl,</span>
<lb n="7281"/><span>is an ghaoth go ngairge i nglór;</span>
<lb n="7282"/><span>cúis iongnaidh, tre ua na mBrían,</span>
<lb n="7283"/><span>niamh nua ar a bhiodhbhaidh da bhrón.</span>
<lb n="7284"/></p>
</div>
<pb n="267"/>
<div><lb n="7285"/><p><span>49.  Cia an biodhbha darbh aithnidh é,</span>
<lb n="7286"/><span>dar thaistil tiormmagh Da Thí</span>
<lb n="7287"/><span>nó an chara darab searc saoi,</span>
<lb n="7288"/><span>nach caoi a dherc abhal ambí?</span></p>
<lb n="7289"/>
<lb n="7290"/><p><span>53.  Mur tá an tArtsa i n-easbhaidh súl</span>
<lb n="7291"/><span>an tansa is teasgadh d'ar sén,</span>
<lb n="7292"/><span>iarsma ar saoirfhear, dóigh ar ndruadh,</span>
<lb n="7293"/><span>fa tuar bróin sgaoileadh na sgél.</span>
<lb n="7294"/></p>
</div>
<pb n="268"/>
<div><lb n="7295"/><p><span>Bzzzzz1680c 17D</span>
<lb n="7296"/><span>AN BEÓ DH'ÉINNEOCH DON FHUIL RÍOGH.</span></p>
<lb n="7297"/>
<lb n="7298"/><p><span>1.  An beó dh'éinneoch don fhuil ríogh</span>
<lb n="7299"/><span>dh'éis ar bhean d'ulc is d'fhairbríogh</span>
<lb n="7300"/><span>don chreachthóir go gcuing n-irsi</span>
<lb n="7301"/><span>seachnóin an fhuinn Fheidhlimsi?</span></p>
<lb n="7302"/>
<lb n="7303"/><p><span>5.  Don fhuil ríogh bhós 'na beathoidh</span>
<lb n="7304"/><span>an bhfuil, dh'éis gach inneachoidh,</span>
<lb n="7305"/><span>suas, don ghasraidh i bhfód Fáil,</span>
<lb n="7306"/><span>óg ná arsaidh ar admháil?</span></p>
<lb n="7307"/>
<lb n="7308"/><p><span>9.  Nó, an bhfuighthí fós le a ríomh</span>
<lb n="7309"/><span>glóir dhaonna d'fhuil na n-airdríogh</span>
<lb n="7310"/><span>tar éis áir na bhfial bhfosoidh</span>
<lb n="7311"/><span>amháin fán fhiadh Eamhnasoin?</span></p>
<lb n="7312"/>
<lb n="7313"/><p><span>13.  Don fhuil ríogh ar ré soillsi</span>
<lb n="7314"/><span>dh'éis tuitim ga tabhaighsi</span>
<lb n="7315"/><span>an smúaintir duine don druing</span>
<lb n="7316"/><span>do shuidhe ós cnuaistreibh Chriomhthuinn?</span></p>
<lb n="7317"/>
<lb n="7318"/><p><span>17.  An bhfríoth ag fáidh nó ag fisidh</span>
<lb n="7319"/><span>mur iongnadh ga innisin</span>
<lb n="7320"/><span>neach dhíobh do thoidheacht i dteann,</span>
<lb n="7321"/><span>roishliocht na ríogh do ráidhseam?</span>
<lb n="7322"/></p>
</div>
<pb n="269"/>
<div><lb n="7323"/><p><span>21.  "An drong chéadna ar gcnú chroidhe</span>
<lb n="7324"/><span>an gcuala, a fhir m'ionmhuine,</span>
<lb n="7325"/><span>neach d'íbh Néill, eachd dob usa,</span>
<lb n="7326"/><span>do theachd i gcéim chádhusa?</span></p>
<lb n="7327"/>
<lb n="7328"/><p><span>25.  Neach don druingsi adeirim ribh</span>
<lb n="7329"/><span>an bhfuair tú i laoi nó i litir,</span>
<lb n="7330"/><span>'s cách i gcróilidhibh 'na gheall,</span>
<lb n="7331"/><span>ré mbráth d'fhóiridhin Éireann?</span></p>
<lb n="7332"/>
<lb n="7333"/><p><span>29.  Nochtoidh dhamhsa ar Dhia a dhuine,</span>
<lb n="7334"/><span>id mhéin má tá trócuire,</span>
<lb n="7335"/><span>fuighleach áir um lios Lughaidh</span>
<lb n="7336"/><span>íar sgrios cháigh an gcualabhuir?</span></p>
<lb n="7337"/>
<lb n="7338"/><p><span>33.  Nó an saoíle a theacht nó a thoidheacht</span>
<lb n="7339"/><span>laoch mhúchfus ar moghsoineacht?</span>
<lb n="7340"/><span>a fhir chumtha reacoidh rinn,</span>
<lb n="7341"/><span>deacoir ar n-urchra d'aichill.</span></p>
<lb n="7342"/>
<lb n="7343"/><p><span>37.  Dealroidh grian i ndiaidh dubhaidh;</span>
<lb n="7344"/><span>tig saoírsi i ndiaidh docamhuil;</span>
<lb n="7345"/><span>sgaoil uaibh ar aba th'einigh,</span>
<lb n="7346"/><span>úainn ga fada fóireidhin?</span></p>
<lb n="7347"/>
<lb n="7348"/><p><span>41.  Laoch d'íbh Néill do theacht i dteann,</span>
<lb n="7349"/><span>gnáth turadh i ndeoidh díleann,</span>
<lb n="7350"/><span>nocht fa rún aimsir t'fhissi,</span>
<lb n="7351"/><span>faillsigh dhúnn a dhuinesi."</span></p>
<lb n="7352"/>
<lb n="7353"/><p><span>45.  Silltear orm lem fhear comhráidh;</span>
<lb n="7354"/><span>labhraidh go féigh foculnáir</span>
<lb n="7355"/><span>dar liom go fíorfhraochdha a bhfrioch</span>
<lb n="7356"/><span>riom gur mhíolaochdha ar meisnioch.</span>
<lb n="7357"/></p>
</div>
<pb n="270"/>
<div><lb n="7358"/><p><span>49.  "An saoíltí, d'aibhle an uabhair,</span>
<lb n="7359"/><span>nár fhéch Críost don chathshlúaghfhuil,</span>
<lb n="7360"/><span>dream shlúaghabaidh chaithmhe cruidh,</span>
<lb n="7361"/><span>d'aithle a n-uaradair d'urbhuidh?</span></p>
<lb n="7362"/>
<lb n="7363"/><p><span>53.  Do bhen tusa, truagh do dhíol,</span>
<lb n="7364"/><span>do shúil d'fhiortuibh an airdríogh;</span>
<lb n="7365"/><span>tré fhad d'íbh Cuinn gan chabhair</span>
<lb n="7366"/><span>lag an chuing do chlechtabhoir.</span></p>
<lb n="7367"/>
<lb n="7368"/><p><span>57.  Do ní Dia gach dáil 'na ham,</span>
<lb n="7369"/><span>do ní beó marbh nach marann</span>
<lb n="7370"/><span>do fhéch ar threibh Néill náraidh,</span>
<lb n="7371"/><span>beir ar céill, a chompánaigh.</span></p>
<lb n="7372"/>
<lb n="7373"/><p><span>61.  Do chuir chuca go nua anoss</span>
<lb n="7374"/><span>eunluibh íce as fherr fhoghnos,</span>
<lb n="7375"/><span>le ar chuir sé leighes a lot,</span>
<lb n="7376"/><span>gibé cheiles 'na Chormac.</span></p>
<lb n="7377"/>
<lb n="7378"/><p><span>65.  Nach bhfaicthí - slán gach samhail -</span>
<lb n="7379"/><span>Cormac mac Airt ánradhaigh,</span>
<lb n="7380"/><span>gnúis chathurlamh go gclú ngill,</span>
<lb n="7381"/><span>anú ag athfhoghnamh d'Éirinn?</span></p>
<lb n="7382"/>
<lb n="7383"/><p><span>69.  Gein bhisigh go mbúaidh gcomhruic</span>
<lb n="7384"/><span>leanfus lorg an Chédchormuic,</span>
<lb n="7385"/><span>cneas gnéishlim gheubhos re a guth,</span>
<lb n="7386"/><span>bheurus Éirinn a héagruth.</span></p>
<lb n="7387"/>
<lb n="7388"/><p><span>73.  Béuruidh anum san fhuil ríogh,</span>
<lb n="7389"/><span>ní ba cás a n-uair d'fhairbríogh;</span>
<lb n="7390"/><span>ar mórthuir re maidhm deacra</span>
<lb n="7391"/><span>órfuidh ainm na húaisleachta.</span></p>
<lb n="7392"/>
<lb n="7393"/><p><span>77.  Béuraidh arís 'na riocht féin</span>
<lb n="7394"/><span>beusa sena síol Saoirnéill,</span>
<lb n="7395"/><span>dóigh asluigh cléire 's cille,</span>
<lb n="7396"/><span>'s lasfuidh féile is fírinne.</span>
<lb n="7397"/></p>
</div>
<pb n="271"/>
<div><lb n="7398"/><p><span>81.  Meudóbhaidh sén is sonus</span>
<lb n="7399"/><span>fuaigeóraidh an faltanus</span>
<lb n="7400"/><span>biaidh gnaoi tré bheithir Bhanna</span>
<lb n="7401"/><span>ar caoi fheithimh eatorra.</span></p>
<lb n="7402"/>
<lb n="7403"/><p><span>85.  Tuatha is eagluis is oirecht</span>
<lb n="7404"/><span>deileóbhuidh re a ndeóroidhecht;</span>
<lb n="7405"/><span>cosg daoirsi do dháimh deóradh;</span>
<lb n="7406"/><span>a saoirsi cáigh cúiteóbhar.</span></p>
<lb n="7407"/>
<lb n="7408"/><p><span>89.  Beurthur bhós le ar mbrághuid ghill,</span>
<lb n="7409"/><span>ua breathghlan Briain mic Feidhlim,</span>
<lb n="7410"/><span>maith 'na tráth cabhoir 'na gcion,</span>
<lb n="7411"/><span>cách a samhoil nach saoiltior.</span></p>
<lb n="7412"/>
<lb n="7413"/><p><span>93.  Maighre léidmheach Locha Laoigh,</span>
<lb n="7414"/><span>troigh re teann, ucht re hanaoibh,</span>
<lb n="7415"/><span>éigne ó bhuinshreibh Bóinne Breagh,</span>
<lb n="7416"/><span>tuillmhidh glóire na nGaoídheal.</span></p>
<lb n="7417"/>
<lb n="7418"/><p><span>97.  Cormac Ó Néill, nert gan fhíoch,</span>
<lb n="7419"/><span>cladh tórann re teann gcoigcríoch,</span>
<lb n="7420"/><span>fer deighbheart sgach gníomh le a ngeabh,</span>
<lb n="7421"/><span>díol ar eighreacht a aithreadh.</span></p>
<lb n="7422"/>
<lb n="7423"/><p><span>101.  Ar shén 'sgach dáil mur dherbhus,</span>
<lb n="7424"/><span>maith tuilles a thighernus,</span>
<lb n="7425"/><span>ar chosg duaidh is doirbhniort cen,</span>
<lb n="7426"/><span>ar bhuaidh oirbhiort is airrdhean."</span>
<lb n="7427"/></p>
</div>
<pb n="272"/>
<div><lb n="7428"/><p><span>Bzzzzz1680fl 17D</span>
<lb n="7429"/><span>Uzzzzz0069</span>
<lb n="7430"/><span>DÍOL TOILE CAOINMHEAS CORMAIC.</span></p>
<lb n="7431"/>
<lb n="7432"/><p><span>Peadair Ó Maolchonaire, mac Fir Feasa, cc.</span></p>
<lb n="7433"/>
<lb n="7434"/><p><span>1.  Díol toile caoinmheas Cormaic,</span>
<lb n="7435"/><span>laoch oirbhertach ághordhruic,</span>
<lb n="7436"/><span>croidhe fial is flaith ro clos,</span>
<lb n="7437"/><span>maith a dhiall ris an dúthchas.</span></p>
<lb n="7438"/>
<lb n="7439"/><p><span>5.  A dhúthchas maith as molta,</span>
<lb n="7440"/><span>seasaidh sé go leóghonta,</span>
<lb n="7441"/><span>san úairsi an cúlchas gan choir</span>
<lb n="7442"/><span>dúthchas na húaisle leanaidh.</span></p>
<lb n="7443"/>
<lb n="7444"/><p><span>9.  Planda compair Néill neartmhair,</span>
<lb n="7445"/><span>inneóin an iuil inntleachtaigh,</span>
<lb n="7446"/><span>a ghuaisbhearta i ngleó as lonn,</span>
<lb n="7447"/><span>breó na húaisleachta d'altrom.</span></p>
<lb n="7448"/>
<lb n="7449"/><p><span>13.  Connmhaidh seision súas mar so,</span>
<lb n="7450"/><span>mac Airt Óig, ar gcrann cumhro,</span>
<lb n="7451"/><span>an sgaith as béilbhinn 'sgach ball,</span>
<lb n="7452"/><span>a mhaith d'Éirinn 'sgach anam.</span></p>
<lb n="7453"/>
<lb n="7454"/><p><span>17.  Ionann bhíd gach tan 'na thigh</span>
<lb n="7455"/><span>laoich Connacht áirsigh Oiligh,</span>
<lb n="7456"/><span>sgach formshlat gan saobh mur so,</span>
<lb n="7457"/><span>'s is gaoth Cormac da gcaomhno.</span>
<lb n="7458"/></p>
</div>
<pb n="273"/>
<div><lb n="7459"/><p><span>21.  Sásaighthior gach aon aca</span>
<lb n="7460"/><span>da mhaith, mór na míadhmholta,</span>
<lb n="7461"/><span>gan tlás ros-tilidh an ghég,</span>
<lb n="7462"/><span>sás a chinidh do choimhéd.</span></p>
<lb n="7463"/>
<lb n="7464"/><p><span>25.  Deaghmhac Airt, uasal an drag,</span>
<lb n="7465"/><span>crann dídin daoineadh fannlag,</span>
<lb n="7466"/><span>grádh clíar as caomhfuile Cuinn,</span>
<lb n="7467"/><span>(an) caomhchroidhe fíal fulaing.</span></p>
<lb n="7468"/>
<lb n="7469"/><p><span>29.  Bradán Banna do bhunadh,</span>
<lb n="7470"/><span>eó Éirionn do chothughadh,</span>
<lb n="7471"/><span>sínidh a theasda 's a thoil</span>
<lb n="7472"/><span>mílidh measda 'sna modhoibh.</span></p>
<lb n="7473"/>
<lb n="7474"/><p><span>33.  Maith a cheart ar cheart a shean,</span>
<lb n="7475"/><span>mur as ceart ceart na sinnsear;</span>
<lb n="7476"/><span>gach am gan chríne gan chol,</span>
<lb n="7477"/><span>sann a thíre do tháthadh.</span></p>
<lb n="7478"/>
<lb n="7479"/><p><span>37.  Cuirfiod cumaoín chaomh gan tral</span>
<lb n="7480"/><span>ar iarmhúa Bríain, beach bríoghmhar,</span>
<lb n="7481"/><span>cur neamhchas toirbheirt 'sgach teagh</span>
<lb n="7482"/><span>don tsenchas oirdheirc airsean.</span></p>
<lb n="7483"/>
<lb n="7484"/><p><span>41.  Cuimeobh i ndán nach dorcha</span>
<lb n="7485"/><span>seanchas fisigh foghlomtha</span>
<lb n="7486"/><span>do sgaithfhios na slúagh fa seach</span>
<lb n="7487"/><span>mhairfios go búan ar biseach.</span></p>
<lb n="7488"/>
<lb n="7489"/><p><span>45.  Ó Chormac as caomh míanach</span>
<lb n="7490"/><span>go Niall nósmhur Naoighíallach,</span>
<lb n="7491"/><span>a ráidhiobh as réil an rún,</span>
<lb n="7492"/><span>do ghén áiriomh a fhíorghlún.</span>
<lb n="7493"/></p>
</div>
<pb n="274"/>
<div><lb n="7494"/><p><span>49.  Mairfidh 'na dhíaidh gan dolaidh</span>
<lb n="7495"/><span>seanchas a ghlún geiniolaigh;</span>
<lb n="7496"/><span>re a fhéghoin budh búan a bhladh</span>
<lb n="7497"/><span>i mbéloibh súadh is seanchadh.</span></p>
<lb n="7498"/>
<lb n="7499"/><p><span>53.  Do bhér tosach díoghrais dó</span>
<lb n="7500"/><span>Cormac dil dragun Fearsta;</span>
<lb n="7501"/><span>in gach raon suason mur sin</span>
<lb n="7502"/><span>craobh as uasal an t-áisidh.</span></p>
<lb n="7503"/>
<lb n="7504"/><p><span>57.  Cormac mhac Airt Óig gan oil</span>
<lb n="7505"/><span>mhic Seaáin mhic Bríain bhronntoigh,</span>
<lb n="7506"/><span>a luadh do leathadh 'sgach leath,</span>
<lb n="7507"/><span>ceathrar dar dhúal an t-eineach.</span></p>
<lb n="7508"/>
<lb n="7509"/><p><span>61.  Mhic Féilim Bacaigh go mbladh</span>
<lb n="7510"/><span>mheic Néill mheic Cuinn an caomhchur;</span>
<lb n="7511"/><span>dá bhleidhioch do sgaith na sgol,</span>
<lb n="7512"/><span>dá fhlaith d'eineach is d'eangnomh.</span></p>
<lb n="7513"/>
<lb n="7514"/><p><span>65.  Mic Aodha Buidhe ordhuirc fhéil,</span>
<lb n="7515"/><span>meic Briain Bhallaigh go mbúaidhmhéin,</span>
<lb n="7516"/><span>ba triúin nár chrannda fa chrodh,</span>
<lb n="7517"/><span>dá phlanda iúil na n-uasol.</span></p>
<lb n="7518"/>
<lb n="7519"/><p><span>69.  Mic Muirchertaigh nár chlaon cíall,</span>
<lb n="7520"/><span>mheic Énrí nár ob airmghliadh,</span>
<lb n="7521"/><span>dhá lígghil ba suim go seadh,</span>
<lb n="7522"/><span>dhá chuim dídin na ndaoineadh.</span></p>
<lb n="7523"/>
<lb n="7524"/><p><span>73.  Mic Bríain mheic Aodha na n-each,</span>
<lb n="7525"/><span>mheic Domhnaill óig, laoch léidmheach,</span>
<lb n="7526"/><span>mheic Aodha Méith do bhiathadh brain,</span>
<lb n="7527"/><span>cliathchur nár thréith ar thóraibh.</span>
<lb n="7528"/></p>
</div>
<pb n="275"/>
<div><lb n="7529"/><p><span>77.  Mic Aodha áirmhim 'na measg</span>
<lb n="7530"/><span>an Macámh tréidheach tóinleasg,</span>
<lb n="7531"/><span>crann taraidh, cridhe gan chailg,</span>
<lb n="7532"/><span>cabhair a fhine ar iommairg.</span></p>
<lb n="7533"/>
<lb n="7534"/><p><span>81.  Mic Muirchertaigh Moighe Line,</span>
<lb n="7535"/><span>mic Taidhg na n-each n-oirdnidhe,</span>
<lb n="7536"/><span>mheic Conchabhair caomh an ghein,</span>
<lb n="7537"/><span>tromchabhair gach aoin 'na aimsir.</span></p>
<lb n="7538"/>
<lb n="7539"/><p><span>85.  Mic Flaithbheartaigh fa caomh cruth,</span>
<lb n="7540"/><span>mheic Domhnaill na ndamh ndíomsuch,</span>
<lb n="7541"/><span>an chlann nár dhúaithnidh do dhul,</span>
<lb n="7542"/><span>dá chrann súaithnidh na seanchadh.</span></p>
<lb n="7543"/>
<lb n="7544"/><p><span>89.  Mic Aodha Athlamhan an t-óg,</span>
<lb n="7545"/><span>mheic Flaithbheartaigh na bhfíorród,</span>
<lb n="7546"/><span>'sgach gleóghal suasan go séigh,</span>
<lb n="7547"/><span>dá leómhan uasal iaidséin.</span></p>
<lb n="7548"/>
<lb n="7549"/><p><span>93.  Mic Muirchertaigh mhóir donó,</span>
<lb n="7550"/><span>mheic Domhnaill dar dhual Macha,</span>
<lb n="7551"/><span>a chalggoin as léir do leath,</span>
<lb n="7552"/><span>séigh do ardoigh an t-eineach.</span></p>
<lb n="7553"/>
<lb n="7554"/><p><span>97.  Mic Muircheartaigh, nár chlaon ceall,</span>
<lb n="7555"/><span>na gcochall gcrúadhchaol gcroiceann,</span>
<lb n="7556"/><span>'na am nír dhoimheallta a dhréim</span>
<lb n="7557"/><span>an crann soineanta soiléir.</span></p>
<lb n="7558"/>
<lb n="7559"/><p><span>101.  Mic Néill Ghlúnduibh rí mar rail,</span>
<lb n="7560"/><span>mheic Aodha Finnléith feasoigh,</span>
<lb n="7561"/><span>an triún fa tréine 'sgach glonn</span>
<lb n="7562"/><span>do stiúr Éire gan adom.</span>
<lb n="7563"/></p>
</div>
<pb n="276"/>
<div><lb n="7564"/><p><span>105.  Mic Néill Chaille gan choir,</span>
<lb n="7565"/><span>mheic Aodha Oirdnidhe iodhoin,</span>
<lb n="7566"/><span>meic Néill Fhrasaigh, rí na reabh</span>
<lb n="7567"/><span>do leasoigh lí na ndaoineadh.</span></p>
<lb n="7568"/>
<lb n="7569"/><p><span>109.  Mic Fearghail, mheic Maoile Dúin,</span>
<lb n="7570"/><span>mheic Maoíle Fithrigh foltúir,</span>
<lb n="7571"/><span>na meic fa tréine gan tlus,</span>
<lb n="7572"/><span>meic i bhféile ba follus.</span></p>
<lb n="7573"/>
<lb n="7574"/><p><span>113.  Meic Aodha Uairiodhnaigh fhearbaigh,</span>
<lb n="7575"/><span>mheic Domhnaill fhéil Ilchealgaigh,</span>
<lb n="7576"/><span>mheic Moircheartaigh ba séigh seang</span>
<lb n="7577"/><span>ag féin oirbheartoigh Éireann.</span></p>
<lb n="7578"/>
<lb n="7579"/><p><span>117.  Meic Muireadhaigh na sleagh sean,</span>
<lb n="7580"/><span>mheic Eoghuin ceann na gcineadh,</span>
<lb n="7581"/><span>an clothfhoithne fa maith méin,</span>
<lb n="7582"/><span>sgaith chothaighthe gach ceinéil.</span></p>
<lb n="7583"/>
<lb n="7584"/><p><span>121.  Meic Néill Naoighiallaigh fheasaigh,</span>
<lb n="7585"/><span>rí Éirionn gan uireasbhaidh;</span>
<lb n="7586"/><span>a shamhuil ní léir gur luigh,</span>
<lb n="7587"/><span>séigh ba cabhair do chlíaroibh.</span></p>
<lb n="7588"/>
<lb n="7589"/><p><span>125.  Niall Naoighiallach nár char croidh</span>
<lb n="7590"/><span>ceann bhur gcinidh, a chodhnaigh,</span>
<lb n="7591"/><span>órcholl 'sgach ardbhladh fa teann,</span>
<lb n="7592"/><span>lóchrann Alban is Éireann.</span></p>
<lb n="7593"/>
<lb n="7594"/><p><span>129.  Ó Níall suasoin, seól gan chol,</span>
<lb n="7595"/><span>uras leanmhain na leóghan</span>
<lb n="7596"/><span>in gach ród raghlan gan rinn</span>
<lb n="7597"/><span>go hAdhamh an t-óg foirtill.</span>
<lb n="7598"/></p>
</div>
<pb n="277"/>
<div><lb n="7599"/><p><span>133.  Ag sin bhur seanchas gan saobh,</span>
<lb n="7600"/><span>a mheic Airt, a iúl macaomh,</span>
<lb n="7601"/><span>a rathuir go nglíadh gan ghomh,</span>
<lb n="7602"/><span>ó'r nathair go Níall neartmhar.</span></p>
<lb n="7603"/>
<lb n="7604"/><p><span>137.  Séd suirghe dar seanchas ghlic</span>
<lb n="7605"/><span>do dhealbh mé, molta an chroinic,</span>
<lb n="7606"/><span>do mhuin ghráidh dod ghrúaidh 'sgach alt,</span>
<lb n="7607"/><span>'s a bhuaidh gan cháigh do Chormac.</span></p>
<lb n="7608"/>
<lb n="7609"/><p><span>141.  Gabhaim oram mur iúl ghlan</span>
<lb n="7610"/><span>senchus bhur sean do dhearbhadh,</span>
<lb n="7611"/><span>dar searcbhrath séd mo sheisi</span>
<lb n="7612"/><span>san séd shearcach shuirgheisi.</span></p>
<lb n="7613"/>
<lb n="7614"/><p><span>145.  Cormac Ó Néill, rádh rolla,</span>
<lb n="7615"/><span>míleadh leasa Líathdroma,</span>
<lb n="7616"/><span>frémh neamhchas an chrú ór chin</span>
<lb n="7617"/><span>a sheanchas, 'ga dú, is deimhin.</span></p>
<lb n="7618"/>
<lb n="7619"/><p><span>149.  Cú fíadhuigh as foirbhthe bladh,</span>
<lb n="7620"/><span>leomhan oirbheartach iodhan,</span>
<lb n="7621"/><span>do gach tréd as seasda so,</span>
<lb n="7622"/><span>gég as measda 's as mórdho.</span></p>
<lb n="7623"/>
<lb n="7624"/><p><span>153.  Síol gCárthaigh, síol gCéin, síol gCuirc,</span>
<lb n="7625"/><span>síol gCearbhaill san óg orrdhuirc,</span>
<lb n="7626"/><span>'s go mór gcrú n-uasal n-oile</span>
<lb n="7627"/><span>dan dú dúasa dréachtsgoile.</span></p>
<lb n="7628"/>
<lb n="7629"/><p><span>157.  Díol a ghrádhuighthe a mhéin mhaith,</span>
<lb n="7630"/><span>Cormac daoineach an deaghraith,</span>
<lb n="7631"/><span>gég fhíal is flaithfhear an áigh</span>
<lb n="7632"/><span>ler mían caithiomh a chonáigh.</span>
<lb n="7633"/></p>
</div>
<pb n="278"/>
<div><lb n="7634"/><p><span>161.  Comhrair coimhéda clú a shean,</span>
<lb n="7635"/><span>croidhe nach cumhang aigneadh,</span>
<lb n="7636"/><span>drithle re losgadh leicne,</span>
<lb n="7637"/><span>mosgladh crithre coigeilte.</span></p>
<lb n="7638"/>
<lb n="7639"/><p><span>165.  Go mba saoghlach síor go bráth</span>
<lb n="7640"/><span>Cormac i gcéill 's i gconách,</span>
<lb n="7641"/><span>an t-earr as buaine go mbríogh,</span>
<lb n="7642"/><span>ceann a chúaine do roidhíol.</span>
<lb n="7643"/></p>
</div>
<pb n="279"/>
<div><lb n="7644"/><p><span>Uzzzzz0070</span>
<lb n="7645"/><span>TUGAS TUILE TROMGHRÁIDH DHUIT.</span></p>
<lb n="7646"/>
<lb n="7647"/><p><span>1.  Tugas tuile tromghráidh dhuit</span>
<lb n="7648"/><span>a mheic Airt Óig a Chormuic,</span>
<lb n="7649"/><span>mór mo mhíchúis óm chridhe,</span>
<lb n="7650"/><span>dod ríghnúis ógh ainglidhe.</span></p>
<lb n="7651"/>
<lb n="7652"/><p><span>5.  Mo ghrádh dhuitsi aomhaim uaim</span>
<lb n="7653"/><span>go crích an bheatha bhiothbhúain,</span>
<lb n="7654"/><span>ní doiligh an chairt do chluine,</span>
<lb n="7655"/><span>a oighir Airt is Úgaine.</span></p>
<lb n="7656"/>
<lb n="7657"/><p><span>9.  Atá agad re hathaidh,</span>
<lb n="7658"/><span>a Chormuic uí Chuinn Cheudchathaigh,</span>
<lb n="7659"/><span>mo ghrádh mo mhian mo mheanma,</span>
<lb n="7660"/><span>a bhláth fial na fíneamhna.</span></p>
<lb n="7661"/>
<lb n="7662"/><p><span>13.  Mar do líonus lán d'annsa,</span>
<lb n="7663"/><span>do bhí amhras agamsa</span>
<lb n="7664"/><span>an bile súairc do shoich ann</span>
<lb n="7665"/><span>gur d'fhine Thúaith Dé Danand.</span></p>
<lb n="7666"/>
<lb n="7667"/><p><span>17.  Tárfas damh, a chraobh chara,</span>
<lb n="7668"/><span>gur tú Lúghaidh Lámhfhada</span>
<lb n="7669"/><span>táinig re brégaibh binne</span>
<lb n="7670"/><span>ó bháintigh thrédaigh Thairngire.</span>
<lb n="7671"/></p>
</div>
<pb n="280"/>
<div><lb n="7672"/><p><span>21.  Tárfas damhsa uair oile</span>
<lb n="7673"/><span>gur tú Sanbh an síodhoidhe,</span>
<lb n="7674"/><span>nó Fionnbharr na dtreabh dtais,</span>
<lb n="7675"/><span>nó Síodhmall na sleagh solais.</span></p>
<lb n="7676"/>
<lb n="7677"/><p><span>25.  Ar an treas fecht do smuaín sinn,</span>
<lb n="7678"/><span>a dheaghfhlaith uasail inghill,</span>
<lb n="7679"/><span>ar Aonghus dhéudhla dhána</span>
<lb n="7680"/><span>go gcaomhlus breugtha bandála.</span></p>
<lb n="7681"/>
<lb n="7682"/><p><span>29.  Do thornn fós mh'aigneadh athaidh</span>
<lb n="7683"/><span>ar Adhbhartach mhac Ioldhathain,</span>
<lb n="7684"/><span>gurbé do bhrég uaim mh'annsa</span>
<lb n="7685"/><span>sé tré chlúain do chonchlannsa.</span></p>
<lb n="7686"/>
<lb n="7687"/><p><span>33.  Más deimhin nach díobh thusa -</span>
<lb n="7688"/><span>na Tuatha Dé adubhrusa -</span>
<lb n="7689"/><span>do dháil síad a ndíchealtair dhuit,</span>
<lb n="7690"/><span>a Fhíreachtair chláir Chormuic.</span></p>
<lb n="7691"/>
<lb n="7692"/><p><span>37.  Sgoith dána, diamhair cleasa,</span>
<lb n="7693"/><span>briocht seirce, iúl áineasa,</span>
<lb n="7694"/><span>do mhúin siadsoin dot dhreich dhil,</span>
<lb n="7695"/><span>a mheic fhialbhuig úir Airt Aoinfhir.</span></p>
<lb n="7696"/>
<lb n="7697"/><p><span>41.  A oighre dilios Néill náraigh,</span>
<lb n="7698"/><span>a ghein oirdheirc ioldhánaigh,</span>
<lb n="7699"/><span>géill Banbha ó dhligheadh dhuit,</span>
<lb n="7700"/><span>(a) uí Néill chalma, a Chormuic.</span></p>
<lb n="7701"/>
<lb n="7702"/><p><span>45.  A ua Seain, a shéig sealga,</span>
<lb n="7703"/><span>a leomhuin rátha Ríghchearmna,</span>
<lb n="7704"/><span>a thairbh tána, a threathan tuile,</span>
<lb n="7705"/><span>a chailg námha neartmhuire.</span>
<lb n="7706"/></p>
</div>
<pb n="281"/>
<div><lb n="7707"/><p><span>49.  A onchoin Chlanna Aodha Buidhe,</span>
<lb n="7708"/><span>duitse is dual a n-ionghuire;</span>
<lb n="7709"/><span>tréd Banbha fód dhíon ag dol,</span>
<lb n="7710"/><span>a ghríobh chalma gan chogal.</span></p>
<lb n="7711"/>
<lb n="7712"/><p><span>53.  A iarúa Briain ó bhrúagh Banna,</span>
<lb n="7713"/><span>leat is suirghioch saorchlanna;</span>
<lb n="7714"/><span>mionn na naoimhchlíar dha rádh ribh</span>
<lb n="7715"/><span>aoinmhían na bhfádh 's na bhfilidh.</span></p>
<lb n="7716"/>
<lb n="7717"/><p><span>57.  Cuirim, a leannáin leasa Luirc,</span>
<lb n="7718"/><span>mo bheannacht chugaibh, a Chormuic,</span>
<lb n="7719"/><span>is gabh a lé i n-uair airce;</span>
<lb n="7720"/><span>uaim mé ar char comairce.</span></p>
<lb n="7721"/>
<lb n="7722"/><p><span>- Tadhg Ó Rodaighe.</span>
<lb n="7723"/></p>
</div>
<pb n="285"/>
<div><lb n="7724"/><p><span>Bzzzzz1680c-1827ls 17D</span>
<lb n="7725"/><span>Uzzzzz0001</span>
<lb n="7726"/><span>CÉIDRÍ ROGHABH ÉIRINN UILL.</span></p>
<lb n="7727"/>
<lb n="7728"/><p><span>1.  Céidrí roghabh Éirinn uill</span>
<lb n="7729"/><span>do shíol Eoghain a hEachdhruim</span>
<lb n="7730"/><span>an nathair thuilcheapach thoir,</span>
<lb n="7731"/><span>Muircheartach mac Muireadhaigh.</span></p>
<lb n="7732"/>
<lb n="7733"/><p><span>5.  Domhnall ina dhiaidh nír dhoim;</span>
<lb n="7734"/><span>Fergus i ndeaghaidh Domhnoill;</span>
<lb n="7735"/><span>Baedán iar bhFerghus na bhfál,</span>
<lb n="7736"/><span>agus Eochaidh iar mBaedán.</span></p>
<lb n="7737"/>
<lb n="7738"/><p><span>9.  Colmán iar nEochaidh na n-ágh;</span>
<lb n="7739"/><span>Aodh Uairiodhnach iar gColmán;</span>
<lb n="7740"/><span>Suibhne iar nAedh, dedhla dhe,</span>
<lb n="7741"/><span>agus Fearghal iar Suibhne.</span></p>
<lb n="7742"/>
<lb n="7743"/><p><span>13.  Aodh Allan d'aithle Fhearghoil</span>
<lb n="7744"/><span>asé roghabh for Teamhraigh;</span>
<lb n="7745"/><span>Niall Frosach iar nAodh na ngiall;</span>
<lb n="7746"/><span>Aodh Oirdnidhe iar nAirdniall.</span></p>
<lb n="7747"/>
<lb n="7748"/><p><span>17.  Niall Caille iar nAodh alle;</span>
<lb n="7749"/><span>Aodh Finnliath iar Niall Caille;</span>
<lb n="7750"/><span>Niall Glúndubh iar nAodh bhfionn bhfial,</span>
<lb n="7751"/><span>agus Domhnall iar nDeighniall.</span>
<lb n="7752"/></p>
</div>
<pb n="286"/>
<div><lb n="7753"/><p><span>21.  Itiad so sloinnim do neach</span>
<lb n="7754"/><span>flaithe Éirionn a hOileach:</span>
<lb n="7755"/><span>dhá fher dhég is ceathrar cain,</span>
<lb n="7756"/><span>ro budh clethchur go gcédaibh.</span></p>
<lb n="7757"/>
<lb n="7758"/><p><span>25.  Oidhidh Muirchertaigh na modh</span>
<lb n="7759"/><span>guin is báthadh is losgadh;</span>
<lb n="7760"/><span>ég adbathadur abhus</span>
<lb n="7761"/><span>a mheic Domhnall is Fergus.</span></p>
<lb n="7762"/>
<lb n="7763"/><p><span>29.  Baedán mac Muirchertaigh mhoill</span>
<lb n="7764"/><span>agus Eochaidh mac Domhnoill</span>
<lb n="7765"/><span>atrochradar a Temhraigh</span>
<lb n="7766"/><span>la Crónán mac Tighernaigh.</span></p>
<lb n="7767"/>
<lb n="7768"/><p><span>33.  Adrochair Colmán Rímhidh</span>
<lb n="7769"/><span>le Lochán díolmhain dínimh;</span>
<lb n="7770"/><span>ég adbath 'na thoigh threalmhach</span>
<lb n="7771"/><span>mo chara Aodh Uairiodhnach.</span></p>
<lb n="7772"/>
<lb n="7773"/><p><span>37.  Suibhne mac Fiachna fuair goil</span>
<lb n="7774"/><span>do mharbh Conghal mac Scannail;</span>
<lb n="7775"/><span>do thuit Fearghal, flaith Doire,</span>
<lb n="7776"/><span>i gcath adhbhal Almhoine.</span></p>
<lb n="7777"/>
<lb n="7778"/><p><span>41.  Marbhthur Aodh Allan na bhfleadh</span>
<lb n="7779"/><span>i gcath mall mhuighe Seireadh;</span>
<lb n="7780"/><span>marbh Niall Frosach na fleidhe</span>
<lb n="7781"/><span>for lár Í 'gha oilithre.</span></p>
<lb n="7782"/>
<lb n="7783"/><p><span>45.  Fuair a oidhidh i Sliabh Fuaid</span>
<lb n="7784"/><span>Aodh Oirdnidhe nár anshuairc;</span>
<lb n="7785"/><span>roba bainne go gcéill gcaim</span>
<lb n="7786"/><span>báthadh Néill Caille i gCallainn.</span>
<lb n="7787"/></p>
</div>
<pb n="287"/>
<div><lb n="7788"/><p><span>49.  Ag Druim Einesclainn na n-each</span>
<lb n="7789"/><span>Adbath Aodh Finnliath fichteach;</span>
<lb n="7790"/><span>i gcath Átha Cliath for cludh</span>
<lb n="7791"/><span>adrochair Niall glan Glúndubh.</span></p>
<lb n="7792"/>
<lb n="7793"/><p><span>53.  Adbath thra Domhnall O Néill</span>
<lb n="7794"/><span>ar lár Ard Macha moighréidh</span>
<lb n="7795"/><span>ba fearr inás, ag Bóinn bhí,</span>
<lb n="7796"/><span>an bás do chóidh an céidrí.</span>
<lb n="7797"/></p>
</div>
<pb n="288"/>
<div><lb n="7798"/><p><span>Bzzzzz1765ls 18L</span>
<lb n="7799"/><span>Uzzzzz0201</span>
<lb n="7800"/><span>A BHEAN DO-NÍ AN TRUAIGHPHECADH.</span></p>
<lb n="7801"/>
<lb n="7802"/><p><span>1.  A bhean do-ní an truaighphecadh,</span>
<lb n="7803"/><span>dob fhearr duit déunamh lánchraois;</span>
<lb n="7804"/><span>adeuradh fear tuaithliosa</span>
<lb n="7805"/><span>nach mór gur bhrisis cátaoir.</span></p>
<lb n="7806"/>
<lb n="7807"/><p><span>5.  Ar choir nach bíadh éifeachtach</span>
<lb n="7808"/><span>níor chromtha dod chúl bhachlach</span>
<lb n="7809"/><span>ceannach ifrinn d'éinphecadh</span>
<lb n="7810"/><span>níor mhór liom d'inghin t'athar.</span></p>
<lb n="7811"/>
<lb n="7812"/><p><span>9.  Dámadh méith do phecadhsa</span>
<lb n="7813"/><span>faríor ní bhfuightheá sgannail;</span>
<lb n="7814"/><span>truagh liom gan do theannfhocal</span>
<lb n="7815"/><span>re a rádh i n-ifrionn agaibh.</span></p>
<lb n="7816"/>
<lb n="7817"/><p><span>13.  Sealg ísiol con minéchta</span>
<lb n="7818"/><span>ortsa dob adhbhar masáin;</span>
<lb n="7819"/><span>mairg do bhíadh ag beigéracht</span>
<lb n="7820"/><span>ar urball bheinnse Satáin.</span></p>
<lb n="7821"/>
<lb n="7822"/><p><span>17.  Níorbh fhiú do mhnaoi shimplidhe</span>
<lb n="7823"/><span>an ní fá a bhfuarais aithis;</span>
<lb n="7824"/><span>níor chéim do mhnaoi th'inneise</span>
<lb n="7825"/><span>ifrionn d'iarraidh i n-aisgidh.</span></p>
<lb n="7826"/>
<lb n="7827"/><p><span>21.  Más é díoth a aithearraigh</span>
<lb n="7828"/><span>tug ortsa luighe ar mhíbheirt</span>
<lb n="7829"/><span>gabhaidh Día gun anacair,</span>
<lb n="7830"/><span>ní bhía tusa gan dínid.</span></p>
<lb n="7831"/>
<lb n="7832"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="7833"/><span>25.  Ní hé dhuit budh céile dá gceaduigheadh Día</span>
<lb n="7834"/><span>an té sin as taesga ler pecuigheadh riamh</span>
<lb n="7835"/><span>na faelchoin, a dhéidgheal na ndearc righin liath</span>
<lb n="7836"/><span>ar chaennach le héigion do beathuighior íad.</span>
<lb n="7837"/></p>
</div>
<pb n="289"/>
<div><lb n="7838"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="7839"/><span>AOIBHINN DUIT A DHUINE BHOICHT.</span></p>
<lb n="7840"/>
<lb n="7841"/><p><span>1.  Aoibhinn duit, a dhuine bhoicht,</span>
<lb n="7842"/><span>is ré dhoirche dhoit an lá;</span>
<lb n="7843"/><span>ní thug tusa a luach do Dhia,</span>
<lb n="7844"/><span>roimhéd do phían ón ghrádh.</span></p>
<lb n="7845"/>
<lb n="7846"/><p><span>5.  Do nemhghlóir ar ghlóir fán ghréin</span>
<lb n="7847"/><span>ní thiobhradh sibh, níor bhéim ort;</span>
<lb n="7848"/><span>dod dhíomas, a dhuine leimh,</span>
<lb n="7849"/><span>nach iongnadh libh a bheith bocht.</span></p>
<lb n="7850"/>
<lb n="7851"/><p><span>9.  Do thaobh re sealad go sámh</span>
<lb n="7852"/><span>lomnán do ghlóir, lán do phéin;</span>
<lb n="7853"/><span>is duine dona gan treóir</span>
<lb n="7854"/><span>nach bíadh id dheóidh ar an déirc.</span></p>
<lb n="7855"/>
<lb n="7856"/><p><span>13.  Ní heagal leatsa acht béim súl;</span>
<lb n="7857"/><span>faide mhairios tú iná an ceó;</span>
<lb n="7858"/><span>aidhbhseach (le) cách méd do neirt;</span>
<lb n="7859"/><span>ní hionann sin 'sa bheith beó.</span></p>
<lb n="7860"/>
<lb n="7861"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Leabhar Cloinne Aodha Buidhe

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Leabhar Cloinne Aodha Buidhe

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
