Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main">0201</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L048</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1780-82ls 18D</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2017</date><idno>L048</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title/><author>0201</author><imprint><publisher/><date>1780-82ls 18D</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>Betha Chiaráin tSaighre.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Beatisimus episcopus Ciaranus sanctorum Hibernie primogenitus</span>
<lb n="4"/><span>.i. is é an tesbog Ciarán saighre cédnaomh do geinedh i nEirinn</span>
<lb n="5"/><span>agus do'n rann tsiar do chúigedh Laighen é re a nabarthar</span>
<lb n="6"/><span>Osraighe.  agus do bhádar Eirennaigh ina nainchríostaidthib</span>
<lb n="7"/><span>agus ina ngeintlib uile san aimsir sin.  agus Laighne do b'ainm</span>
<lb n="8"/><span>dá athair agus ba d'uaislib na nosraighech é.  agus Liadain ainm</span>
<lb n="9"/><span>a mháthar agus do'n rann tes do'n Mhumain í do chorca Laigde</span>
<lb n="10"/><span>iar gcinél.  agus atchonnairc a mháthair aisling sul ar ghab sí</span>
<lb n="11"/><span>Ciarán ina broinn .i. mar do thuitfedh rélt ina bél.  agus d'innis</span>
<lb n="12"/><span>an aisling do dhraoithib agus do lucht iuil na haimsire sin agus</span>
<lb n="13"/><span>adubradar ria: bérair mac mírbhuilech agus bud mhór a chlú</span>
<lb n="14"/><span>agus a shubhailceda go deiredh an domain.  ina dhiaid sin</span>
<lb n="15"/><span>do geinedh an mac naomtha sin .i. Ciarán agus is ann rugadh agus</span>
<lb n="16"/><span>do hoiledh é i gcorca Laigde san inis re a nabartar Cléire.  agus</span>
<lb n="17"/><span>go fírinnech do thoghaib dia i mbroinn a mháthar é.  ar gclos a</span>
<lb n="18"/><span>anma d'Eirinn an tan sin do thionnscain intinn an chrábaidh</span>
<lb n="19"/><span>chrístaidhe i gCiarán.  do b'ingantach go mór a thúismigtheoiredha</span>
<lb n="20"/><span>agus gach nech eile atchonnairc é ar a mhéid do ba shubailcech</span>
<lb n="21"/><span>a ghníoma.  ba mhín ó nádúir é agus do ba mhilis comrádh agus</span>
<lb n="22"/><span>ba chonách tréithe agus ba fhoirchedal a chomairle.  agus mar</span>
<lb n="23"/><span>sin do gach ní eile do bhain le duine naomtha.</span></p>
<lb n="24"/>
<lb n="25"/><p><span>Lá éigin dá raib sé san inis adubramar .i. i gCléire is ann</span>
<lb n="26"/><span>dorigne sé tosach a mhírbuiledh agus ba lenbh óg an tan sin é.</span>
<lb n="27"/><span>táinic priochaigh ós a chionn san aedhar agus do thúirling ina</span>
<lb n="28"/><span>fhiadnaise agus do thógaib én beg do bhí ina luighe ar a neid i</span>
<lb n="29"/><span>bfiadnaise Chiaráin agus rug leis gur chréchtnaig é.  do ghab</span>
<lb n="30"/><span>trócaire Ciarán do'n én bheg agus do b'olc leis a bheith isan riocht</span>
<lb n="31"/><span>ina raibhe.  d'iompaidh an priochaigh agus d'fágaib an tén i</span>
<lb n="32"/><span>bfiadnaise Chiaráin agus é lethmarb créchtnaighte agus do ráidh</span></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="33"/><p><span>Ciarán ris éirghidh agus beith slán.  do éirig an tén agus</span>
<lb n="34"/><span>do chuaid slán ar a neid le grásaib dé.</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>Deich mbliadna fiched imorro do chaith Ciarán i nEirinn i</span>
<lb n="37"/><span>naomthacht agus i nimláine chuirp agus anma sul do baistedh é</span>
<lb n="38"/><span>óir do bhádar Eirennaig ina ngeintlib mar adubramar.  Gidedh ar</span>
<lb n="39"/><span>náitrebh do'n spired naomh ina sherbhóntaidhe féin i gCiarán do</span>
<lb n="40"/><span>mhair sé i gcrábhad agus i mbésaib foirbthe an chomfhaid sin.</span></p>
<lb n="41"/>
<lb n="42"/><p><span>Atchuala sé an tan sin tuarasgabáil an chrábaidh chrístaide do</span>
<lb n="43"/><span>bheith san Róim agus do fhágaib Eire agus do chuaid do'n Róim.</span>
<lb n="44"/><span>do baistedh é san Róim is do múinedh san chreidiomh chatoilice.</span>
<lb n="45"/><span>do bhí ann sin fiche bliadan ag léighedh an scriptiuir dhiada agus</span>
<lb n="46"/><span>ag tiomargan a lebhar agus ag foghlaim riaghlach na hegailse.</span>
<lb n="47"/><span>agus mar atchonnairc an pobal rómhánach egna agus glicas crá-</span>
<lb n="48"/><span>badh agus creidemh an tí Chiaráin do hóirdnedh isan eglais é.</span>
<lb n="49"/><span>do riacht i nEirinn as a aithle sin agus tarla dho ar shlighe na</span>
<lb n="50"/><span>hIdáille Pátraic áirdesbog na hEirenn agus ar bfaicsin a chéile</span>
<lb n="51"/><span>dhóib.i. do mhuintir dé dorignedar gáirdechas is subachas mór.</span>
<lb n="52"/><span>agus ní raibe Pátraic ina esbog an tan sin gidedh do bhí ina</span>
<lb n="53"/><span>dhiaid.</span></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>Celestinus dorigne espoc de agus do chuir ann sin é do shen-</span>
<lb n="56"/><span>móir do na hEirennchaib.  óir gidh do bhádar naoim eile roim</span>
<lb n="57"/><span>Pátraic i nEirinn do choiméd dia a maigistrecht agus a háird-</span>
<lb n="58"/><span>espocóidecht dosan nó go dtáinic sé.  agus nír chreidedar a rígthe</span>
<lb n="59"/><span>ná a dtigernadha tré nech eile go techt do.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Adubairt Pátraic re Ciarán: éirig romham i nEirinn is do </span>
<lb n="62"/><span>ghébair tobar i gcóigcrích an rainn tuaidh agus an rainn tes di</span>
<lb n="63"/><span>ina medhón agus cumhdaig máinistir duit ag an dtobar sin.  agus</span>
<lb n="64"/><span>is edh as ainm do uarán.  is ann bhias t'onóir agus t'eiséirgidh go</span>
<lb n="65"/><span>bráth.  do fhregair Ciarán agus adubairt: aithin damsa an tinad</span>
<lb n="66"/><span>a bfuil an tobar sin.  adubairt Pátraic ris: biaidh an tigerna</span>
<lb n="67"/><span>maille riot agus gluais romhat go dírech agus gabh mo chluigínse</span>
<lb n="68"/><span>chugat agus biaidh gan labairt go roichir an tobar adubramar.</span>
<lb n="69"/><span>agus mar roichir é laibheoraidh an cluigín do ghuth sholusbhinn</span>
<lb n="70"/><span>agus aichneochair mar sin an tobar.  agus i gcionn naoi mbliadan</span>
<lb n="71"/><span>fiched lenfadsa thu gusan ninad sin.</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>Do bhennaigedar agus do phógadar a chéile agus táinic Ciarán</span>
<lb n="74"/><span>ina shlighe féin dochum Eirenn is do an Pátraic isan Iodáil.  do </span>
<lb n="75"/><span>bhí clog Chiaráin gan labairt nó go dtáinic sé chum an ionaid</span>
<lb n="76"/><span>a raibe an tobar adubairt Pátraic .i. uarán.  óir ar dtecht do</span></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="77"/><p><span>Chiarán i nEirinn do dhírig dia é chum an tobair sin.  agus arna</span>
<lb n="78"/><span>rochtain do do labair an cluigín go luath do ghuth sholusghlan.</span>
<lb n="79"/><span>barcán Chiaráin adeirther ris.  atá sé anois mar chomartha i</span>
<lb n="80"/><span>bparóiste agus i gcathraig Chiaráin agus beirter é ar fud na</span>
<lb n="81"/><span>dtíorthadh ina timchioll chum a thabartha mar luighe idir ríghaib</span>
<lb n="82"/><span>i bpéin a bfírinne do choiméd.  beirter fós d'faghbáil a riachtanais</span>
<lb n="83"/><span>a leas do chomarbaib mainistrech Chiaráin chum na bpoiblech</span>
<lb n="84"/><span>i gcoitchinne.  agus is ann dorignedh é ag Germanus espoc ag</span>
<lb n="85"/><span>maighistir Phátraic agus is é tug do Phátraic é.</span></p>
<lb n="86"/>
<lb n="87"/><p><span>An tobar sin adubramar is ann atá sé i gcóigcrích dhá rann</span>
<lb n="88"/><span>Eirenn .i. Mumha rann teas agus .... rann tuaidh.  gidedh isan</span>
<lb n="89"/><span>Mumain atá an talam re a nabarthar Eile.  do thionnscain Ciarán</span>
<lb n="90"/><span>áitrebhadh mar dhíthrebach isan ionad so.  óir do bhí sé ar</span>
<lb n="91"/><span>dtimchelladh do choilltib móra an tan sin.  agus do thinnscain</span>
<lb n="92"/><span>ar dtús sella beg do dhénam d'obair dheireoil.  Ann sin do thinn-</span>
<lb n="93"/><span>scain sé mainistir agus cathair fá dheoid maille grásaib dé darab</span>
<lb n="94"/><span>ainm saighir Chiaráin ag cách i gcoitchinne.  an tan táinic Ciarán</span>
<lb n="95"/><span>ar dtús ann sin do shuidh ar scáth chroinn agus d'éirig ó'n dtaobh</span>
<lb n="96"/><span>eile do'n chrann torc allta róchuthaig.  mar atchonnairc sí Ciarán</span>
<lb n="97"/><span>do theich sí agus d'iompaidh arís ina serbhóntaidhe chennsa</span>
<lb n="98"/><span>dochum Ciaráin arna dénamh mín ó dhia.  do b'é an torc cédna</span>
<lb n="99"/><span>sin céddeisciopal agus cédmhanach do bhí ag Ciarán isan ionad</span>
<lb n="100"/><span>sin.  do chuaid imorro do'n choill agus do bhuain slat agus tuighe</span>
<lb n="101"/><span>idir a fiaclaib mar chongnam chum an tsella.  ní raibe tra duine</span>
<lb n="102"/><span>i bfochair Chiaráin an tan sin óir is ina aonar óna dheiscioplaib</span>
<lb n="103"/><span>táinic sé chum na dítrebhachta sin.  tángadar iar sin ainmidthe</span>
<lb n="104"/><span>éigciallda chum Chiaráin as gach áird a rabadar do'n fhásach .i.</span>
<lb n="105"/><span>sionnach agus broc mactíre agus eilit.  agus do bhádar cennsa</span>
<lb n="106"/><span>do Chiarán agus d'umhlaigedar dá thegasc mar mhanchaib agus</span>
<lb n="107"/><span>doghnídís gach ní adeiredh riu.</span></p>
<lb n="108"/>
<lb n="109"/><p><span>Lá dá dtáinic an sinnach do bhí ainmhianach celgach mailísech</span>
<lb n="110"/><span>chum bróg Ciaráin: agus do ghoid iad agus do shechain an</span>
<lb n="111"/><span>coimthionól agus do chuaid sé roime dá uamhaidh féin agus do</span>
<lb n="112"/><span>shanntaig na bróga d'ithe ann sin.  arna fhoillsiugad sin do</span>
<lb n="113"/><span>Chiarán do chuir manach eile do mhanchaib a mhuintire .i. an</span>
<lb n="114"/><span>broc ar chionn an tsinnaig dá thabairt gusan ionad gcédna.</span>
<lb n="115"/><span>táinic an broc go huaimh an tsinnaig agus do fuair ag ithe na</span>
<lb n="116"/><span>mbróg é óir d'uaidh sé a gcluasa agus a nialla.  do choiméignig</span>
<lb n="117"/><span>an broc é im thecht leis chum na mainistrech agus tángadar im</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="118"/><p><span>thráthnóna go Ciarán agus na bróga leo.  do ráidh Ciarán risan</span>
<lb n="119"/><span>sinnach: a bhráthair créd im a ndernais an ghadaighecht úd nár</span>
<lb n="120"/><span>dhegmhaisech do mhanach do dhénamh.  agus ní rángais a leas</span>
<lb n="121"/><span>súd do dhénam óir atá uisge nemmhailísech againn isan gcoit-</span>
<lb n="122"/><span>chinne agus atá biadh mar an gcédna.  dá dtugadh imorro do</span>
<lb n="123"/><span>nádúir ort gomadh fherrde let feoil do chaithem doghénfadh dia</span>
<lb n="124"/><span>dhuit do chroicennaib na gcrann so ad thimchioll í.  d'iarr an</span>
<lb n="125"/><span>sinnach ann sin ar Chiarán loghadh a phecadh agus breithemnas</span>
<lb n="126"/><span>aithrige do chengal air.  dorignedh amlaid agus nír ith an sinnach</span>
<lb n="127"/><span>biadh nó go bfuair cead ó Chiarán agus do bhí fírénta ó shin</span>
<lb n="128"/><span>amach mar chách.</span></p>
<lb n="129"/>
<lb n="130"/><p><span>Is ina dhiaid sin tángadar a dheiscipail féin dochum Ciaráin</span>
<lb n="131"/><span>maille re mórán eile.  is do thinnscain ann sin manistir dhellraig-</span>
<lb n="132"/><span>thech do dhénam agus do bhádar na hainmhinte sin ina stáid</span>
<lb n="133"/><span>féin ó shoin amach i bfochair Chiaráin oir do b'ait leis iad.  do</span>
<lb n="134"/><span>fhás iar sin an creidem crístaide i nEirinn.  do bhádar triar espoc</span>
<lb n="135"/><span>rónaomtha i nErinn ar dtecht do Phátraic innte .i. Ailbhe imlig</span>
<lb n="136"/><span>iubhair agus Braus espoc agus Declán ina thír agus ina dhúthaig</span>
<lb n="137"/><span>féin isna déisib Muman.  agus do iompaig an tí naom Ciarán</span>
<lb n="138"/><span>daoine iomdha dá dhúthaig do Osraighib chum an chreidim</span>
<lb n="139"/><span>chatoilice.</span></p>
<lb n="140"/>
<lb n="141"/><p><span>Is ina dhiaidh sin táinic an táirdespoc glórmhar Pátraic ó</span>
<lb n="142"/><span>Celestinus pápa i nEirinn.  ba lán Eire uile do'n chreidemh</span>
<lb n="143"/><span>agus do'n bhaistedh chrístaide uaidhe.  táinic iarum ainder chum</span>
<lb n="144"/><span>Ciaráin agus dorigne crístaide dhi agus serbóntaidhe fírinnech</span>
<lb n="145"/><span>do dhia.  agus do chumdaig Ciarán di sella beg onóirech i gcom-</span>
<lb n="146"/><span>fhogus do'n mhainistir.  agus do chruinnig ógha naomhta eile</span>
<lb n="147"/><span>ina timchioll agus ba dhíobsan an ógh róscothamail dar b'ainm</span>
<lb n="148"/><span>Bruinnech agus ba hingen tigerna uasail do'n Mhumain í.  fa</span>
<lb n="149"/><span>hinmhain go dil is go díochra le máthair Chiaráin í agus ba</span>
<lb n="150"/><span>dhalta do Liadain í agus do ba shochrach ó bhésaib í.  an uair</span>
<lb n="151"/><span>atchuala imorro taoisech ua bFiachrach tuarascbáil deilbe na</span>
<lb n="152"/><span>hingine adubramar táinic maille ceithirnib móra agus rug leis</span>
<lb n="153"/><span>ar éigin í.  is edh do b'ainm do Díoma.  agus do bhí sí aige ina</span>
<lb n="154"/><span>chaislén re haimsir fhada agus do chodail ina fochair agus do</span>
<lb n="155"/><span>b'inmhain leis í go mór.  táinic Ciarán go Díoma d'iarraidh na</span>
<lb n="156"/><span>hingine air is nír aomh Díoma a léigen uadha.  adubairt fós</span>
<lb n="157"/><span>nach léigfedh uaidh ar aonchor í munab guth corrghlaise do</span>
<lb n="158"/><span>dhúiseochadh as a chodla arna mhárach é.  agus do b'aimsir</span></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="159"/><p><span>geimhrid an tan sin agus d'fer snechta mór ann agus in tinad a</span>
<lb n="160"/><span>raibhe Ciarán gona dheiscioblaib nír fher aonréd do'n tsnechta</span>
<lb n="161"/><span>ann.  isan maidin arna mhárach gidh do bhí sin i naghaidh</span>
<lb n="162"/><span>nádúra do labair corrghlas ar mhullach gach aointighe dá raibhe</span>
<lb n="163"/><span>san dúnadh.  mar atchuala Díoma sin táinic go luath mar a raib</span>
<lb n="164"/><span>Ciarán.  do luig ar a ghlúinib ina fhiadnaisi agus do léig an ingen</span>
<lb n="165"/><span>uadha.  ba thorrach an tan sin í agus nír mhaith le Ciarán é.  do</span>
<lb n="166"/><span>chuir fíoghair na croiche césta ar medhón na hingine agus do chuaid</span>
<lb n="167"/><span>an toirrches ar nemhní agus rug leis í dá sella féin re a</span>
<lb n="168"/><span>nabartar ceall Liadain.</span></p>
<lb n="169"/>
<lb n="170"/><p><span>Gidedh do bhí Díoma arna chengal i ngrádh na hingine go</span>
<lb n="171"/><span>mór agus do b'aithrech leis a léigen uadha agus táinic arís dá</span>
<lb n="172"/><span>breith leis.  Gidedh dorigne dia do réir thola thriair .i. Ciaráin</span>
<lb n="173"/><span>agus a mháthar naomtha agus na hingine féin ag techt do'n</span>
<lb n="174"/><span>bhaile dhosan go bfuair Bruinnech bás.  agus ba holc le Díoma</span>
<lb n="175"/><span>sin agus adubairt re Ciarán: créd fár mharbais mo bhen phósta</span>
<lb n="176"/><span>ar sé.  óir nír bh'aichnidh dhi fer romham agus do chenglas dam</span>
<lb n="177"/><span>í mar mhnaoi phósta.  agus ar an adbhar sin ní bhiaidh th'áitrebh</span>
<lb n="178"/><span>isan inad so óir cuirfedsa as tu.  adubairt Ciarán: ní uait féin fuilid</span>
<lb n="179"/><span>na comhachta sin óna ndiongantá sin ná ní eile.  acht dia ar</span>
<lb n="180"/><span>dtabairt comachta dhuit mar scáile thalmaidhe an fedh bhus áil</span>
<lb n="181"/><span>leis.  tríd sin tra ní fhúigfedsa m'inad duit acht biad ann gidh</span>
<lb n="182"/><span>(maith) olc letsa é.  ótchuala Díoma sin d'imthig maille re feirg</span>
<lb n="183"/><span>mhóir agus dorigne bagar ar Chiarán.  agus táinic anfhochain ó</span>
<lb n="184"/><span>dhia ar Dhíoma i ndíogail a aindlighidh.  óir an tan táinic chum</span>
<lb n="185"/><span>a chaisléin fuair tré theinidh é agus a raibe ina thimchioll do</span>
<lb n="186"/><span>thigthib.  agus do bhí mac muirnech aige agus do dhermaid isan</span>
<lb n="187"/><span>tig é agus é ina chodladh i lebaidh Dhíoma.  agus adubairt a</span>
<lb n="188"/><span>bhuime do ghuth árd arna fhaicsin di nach raibe ar chumus do</span>
<lb n="189"/><span>dhuine a fhurtacht ó na teintib: bronnaim thu a mhic ghrádhaig</span>
<lb n="190"/><span>do Chiarán tsaighre agus cuirim ar a chomairce thu.  cid tra</span>
<lb n="191"/><span>acht ar dtuitim do na teintib agus ar bfuaradh do na háitib do </span>
<lb n="192"/><span>fríth an lenbh ina imshláine mar budh ina chodladh do bhiadh.</span>
<lb n="193"/><span>amhail atchonnairc Díoma sin do chuaidh mar a raibe Ciarán</span>
<lb n="194"/><span>agus an tespoc dar b'ainm Edus leis.  agus do ghab bruth aithrige</span>
<lb n="195"/><span>chuige ó Chiarán agus tug a dhias mac do .i. Donnchad an mac</span>
<lb n="196"/><span>úd do shaor féin ó na teintib agus mac eile gona síol agus gona</span>
<lb n="197"/><span>sliocht ina ndiaidh idir mhainistir is chíos agus adhlacan.  agus</span>
<lb n="198"/><span>d'iompaig Díoma dá inad féin maille re gáirdechus agus re</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="199"/><p><span>bennachtain Chiaráin.  Ciarán imorro do b'olc leis a dhalta do</span>
<lb n="200"/><span>dhul a chomluath sin do'n tsaogal.  agus do bhí a fhios aige</span>
<lb n="201"/><span>nach diongnadh Díoma éigen air ó shoin suas agus do chuaid</span>
<lb n="202"/><span>mar a raibe corp na hingine agus dorigne úrnaigthe chum dia</span>
<lb n="203"/><span>ar a son gur éirig sí ó bhás go raibhe aimsir fhada ina bethaidh</span>
<lb n="204"/><span>iar sin.</span></p>
<lb n="205"/>
<lb n="206"/><p><span>Lá eile táinic chum Ciaráin an fedhmanach do bhí aige re</span>
<lb n="207"/><span>haghaid oibre na mainistrech agus adubhairt: atáid muca d'uires-</span>
<lb n="208"/><span>baidh orainn ar sé.  adubairt Ciarán: amhail dobheir dia gach</span>
<lb n="209"/><span>ní eile dhúinn dobhérfaidh muca.  táinic imorro arna mhárach</span>
<lb n="210"/><span>cráin rómhór agus dhá mhuic dhég léi dochum na saor go</span>
<lb n="211"/><span>dtángadar muca iomdha uatha iar sin.</span></p>
<lb n="212"/>
<lb n="213"/><p><span>Lá eile d'iarr an fer cédna caoirig ar Chiarán.  adubairt Ciarán:</span>
<lb n="214"/><span>an té tug muca dhúinn bhérfaidh caoirig.  agus ar ndul do'n</span>
<lb n="215"/><span>fhedmanach amach atchonnairc sé ocht gcaoirig fiched gela ar</span>
<lb n="216"/><span>an bfaithche ag ithe feoir, agus tug leis iad agus tángadar caoirig</span>
<lb n="217"/><span>iomdha uatha.</span></p>
<lb n="218"/>
<lb n="219"/><p><span>Do bhí fer comhachtach dar bh'ainm Fionntan isan talamh</span>
<lb n="220"/><span>sin agus tug leis a mhac marb dochum Ciaráin dá aithbeochan.</span>
<lb n="221"/><span>Laogaire ainm an mhic.  agus ar ndénamh úrnaigthedh do</span>
<lb n="222"/><span>Chiarán chum a thigerna d'éirig an mac ó bhás agus do mhair</span>
<lb n="223"/><span>go fada iar sin.  tug an fer sin do Chiarán ina chumaoin sin an</span>
<lb n="224"/><span>ferann dar bh'ainm ráth feráin agus dá chomhorba go bráth.</span></p>
<lb n="225"/>
<lb n="226"/><p><span>Iar sin tra táinic Pátraic senmóraidhe na nEirennach go ríg</span>
<lb n="227"/><span>Muman go hAonghus mac Nadfraoich.  agus do chreid do dhia</span>
<lb n="228"/><span>agus do Phátraic is do bhaist Pátraic é.</span></p>
<lb n="229"/>
<lb n="230"/><p><span>Agus táinic an tan sin nech do shíol Duach do dhúthaig</span>
<lb n="231"/><span>Osraighe agus do mharb sé ech Pátraic dá dheoin féin.  agus do</span>
<lb n="232"/><span>gabadh le muintir an ríg agus do cuiredh i gcuibrech gan fuirech</span>
<lb n="233"/><span>rena chur chum báis.  agus do ghuidhedar a charaid Ciarán ar a</span>
<lb n="234"/><span>shon agus táinic chum an ríg agus tug saidhbres óir agus airgid do</span>
<lb n="235"/><span>dá chionn agus do léigedh saor dá dhúthaig é agus ar nimthecht</span>
<lb n="236"/><span>do do chuaid an tionmhas ar nemhní.  agus do ghab ferg an ríg</span>
<lb n="237"/><span>tríd sin agus do ghairm Ciarán chuige agus d'fiarfaig dhe créd</span>
<lb n="238"/><span>fá dtug faonmhaithes do .i. neithe bréige ar son an chiontaig do </span>
<lb n="239"/><span>bhí aige.  adubairt Ciarán: gach uile maithes is ó nemhní tángadar</span>
<lb n="240"/><span>agus is i nemhní rachaid.  agus do ghab ferg an ríg agus dorigne</span>
<lb n="241"/><span>bagar ar Chiarán.  táinic imorro díghaltas ó dhia dochum an ríg</span>
<lb n="242"/><span>óir do bainedh a radharc de fó chédóir is do thuit chum talman i</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="243"/><p><span>bfiadnaisi cháich.  do bhí ar an láthair an tan sin Carthach dalta</span>
<lb n="244"/><span>do Chiarán agus do bhí gaol aige risan ríg agus do ghuidh sé</span>
<lb n="245"/><span>Ciarán ar a shon.  agus táinic do ghuidhe Charthaig agus mhóráin</span>
<lb n="246"/><span>eile gur shoillsig Ciarán a shúile do'n rig agus gur éirig slán.</span>
<lb n="247"/><span>agus is amhlaid do conncas (ms. do connarcas) do mhórán do</span>
<lb n="248"/><span>dhaoinib go raibe an rí marb agus gur b'é a aithbeochan ó bhás</span>
<lb n="249"/><span>dorigne Ciarán.  ar néirgidh do'n ríg tug almsana iomda do</span>
<lb n="250"/><span>Chiarán agus tug grása do dhia.</span></p>
<lb n="251"/>
<lb n="252"/><p><span>Do bhádar crutairedha maithe ag Aonghus an tan sin agus fa</span>
<lb n="253"/><span>cheolmar iad ag gabáil dána agus ag seinm a gcrot.  agus do </span>
<lb n="254"/><span>bhíodar ag siubal lá tré Mhúscraighe tíre i gcóigedh Muman agus</span>
<lb n="255"/><span>do marbadh ann iad ó esgcáirdib dhóib.  agus do foilghedh a gcuirp</span>
<lb n="256"/><span>i loch láim risan maigh inar marbadh iad agus do cuiredh a gcrota</span>
<lb n="257"/><span>i gcrann ar bhruach an locha.  agus ba holc le hAongus sin agus</span>
<lb n="258"/><span>do b'olc leis nach raibh a fhios aige cia tharla riu.  agus do bhí a</span>
<lb n="259"/><span>fhios aige Ciarán do bheith lán do rath an spioraid naoim agus</span>
<lb n="260"/><span>táinic d'faghbáil a fhesa uaidh cia tharla risna crutairedhaib.  óir</span>
<lb n="261"/><span>nír bh'áil leis a fhiarfaighidh dá dhraoi ar son gur ghab sé creidemh</span>
<lb n="262"/><span>Críst chuige.  is é ro ráid Ciarán ris: do marbadh do chrutairedha</span>
<lb n="263"/><span>go folaigthech ar sé agus do foilghedh a gcuirp i loch láim risan</span>
<lb n="264"/><span>inad ar marbadh iad agus do crochadh a gcruite (sic) i gcrann</span>
<lb n="265"/><span>bhruach an locha.  do ghuid an rí Ciarán im dhul leis dochum</span>
<lb n="266"/><span>in locha innus go bfuighbhedh a gcuirp rena dtógbáil.  do chuadar</span>
<lb n="267"/><span>chum an locha agus dorigne Ciarán trédhenas innas gomadh</span>
<lb n="268"/><span>fhéidir na cuirp do thógbáil.  agus ar gcríochnugadh an trédhenasa</span>
<lb n="269"/><span>do thercaig uisge an locha an mhéid sin nach raibe folach ar</span>
<lb n="270"/><span>domhan orra.  do tógbadh iad agus rugadh i bfiadnaisi Chiaráin</span>
<lb n="271"/><span>iad agus dorigne úrnaighte chum dia gur éirgedar na mairb i</span>
<lb n="272"/><span>bfiadnaisi cháich uile amail is ina gcodla do bheidís.  agus is é</span>
<lb n="273"/><span>nuimhir do bhádar ochtar agus is é faid do bhádar isan loch mí</span>
<lb n="274"/><span>imlán.  do ghabadar chuca a gcruite as an gcrann amhail do</span>
<lb n="275"/><span>thegasc Ciarán dóib agus dorinset ceol toltanach i bfiadnaisi in</span>
<lb n="276"/><span>ríg agus Chiaráin agus cháich i gcoitchinne.  agus do bhí an</span>
<lb n="277"/><span>oired sin do chaenbharraighe isan gceol sin gur chodail sochraid</span>
<lb n="278"/><span>do na sluagaib leis agus tugadh glóire agus moladh do dhia agus</span>
<lb n="279"/><span>do Chiarán.  agus an loch inar báidhedh iad nír fhás uisge ó</span>
<lb n="280"/><span>shoin suas ann acht amháin go nabartar mar chuimniugad na</span>
<lb n="281"/><span>mírbhuile sin loch na gcrutairedh ris.  agus ar ngabáil bennachtan</span>
<lb n="282"/><span>an ríg agus na gcrutairedh do iompaig Ciarán dá chathraig féin.</span>
<lb n="283"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="284"/><p><span>Lá eile do bhí maor an ríg .i. Aonghus ag siubal tríd an</span>
<lb n="285"/><span>dtalamh dá nabartar Múscraighe tíre táinic tréad muc do agus</span>
<lb n="286"/><span>adubairt rena mhuintir muc díobh do mharbad.  do mharbadar</span>
<lb n="287"/><span>agus rucsat leo í fó'n gcoill ba neasa dhóib dá caithem.  tarla</span>
<lb n="288"/><span>dhóib a nesgcaraid is do mharbsat an maor agus fiche fer dá</span>
<lb n="289"/><span>mhuintir ar bhruach na habhann re a nabartar an Bhrosnach.</span>
<lb n="290"/><span>arna fhios sin do Chiarán do guidedh é óna dhalta ó'n Carthach</span>
<lb n="291"/><span>adubart shuas fa bhráthair do'n ríg d'Aongus nó gomadh mhac</span>
<lb n="292"/><span>meic do é agus ó dhaoinib eile go ndechadaois ar chionn chorp</span>
<lb n="293"/><span>na droinge úd dá nadhlacan ar nach ithedaois bethadaig allta</span>
<lb n="294"/><span>iad.  atchonnairc Ciarán ar rochtain na gcorp dóib nár leor a raibh</span>
<lb n="295"/><span>do shochraid chum iomchair na gcorp gusan eglais agus adubairt</span>
<lb n="296"/><span>do ghuth mhór: i nainm ár dtigherna Iosa Críst éirgidh a</span>
<lb n="297"/><span>dhaoine truagha agus tigidh leamsa.  d'éirgedar i gcédóir agus</span>
<lb n="298"/><span>an torc leo agus do iompaig chum a thigherna féin .i. nech</span>
<lb n="299"/><span>naomtha dar bh'ainm Eochaid agus do dhúthaig an tíre sin féin</span>
<lb n="300"/><span>(é).  agus do bhí an drong sin do haithbeodhadh ina manchaib</span>
<lb n="301"/><span>cráibthecha ag Ciarán ó shoin suas.</span></p>
<lb n="302"/>
<lb n="303"/><p><span>Lá eile do Chiarán ag siubhal agus tarla muine dho ar a raib</span>
<lb n="304"/><span>mórán do sméraib.  agus do thuig ó na fháidhemlacht féin go</span>
<lb n="305"/><span>mbiadh riachtanas leisna sméraib agus do chuir cumhdach ina</span>
<lb n="306"/><span>dtimchioll (innus) nach bainfedh fuacht an gheimridh riu.  agus</span>
<lb n="307"/><span>do b'intinn do dá mbiadaois go cenn bliadna ann sin nach budh</span>
<lb n="308"/><span>mheisde iad munbudh fherrde.  iar sin tra do hollmaigedh fledh</span>
<lb n="309"/><span>ag taoisech dá mhuintir do ríg Mhuman .i. d'Aongus.  Concraidh</span>
<lb n="310"/><span>rí Osraighe ba hé in taoisech.  tangadar do chaithem na fleidhe</span>
<lb n="311"/><span>an rí agus a ríghan agus sluag iomda leo agus do b'í aimsir (ann)</span>
<lb n="312"/><span>sin i ndiaidh chásca.  tug an ríghan grádh do Choncraid ag in</span>
<lb n="313"/><span>bfleidh sin agus do ghuidh é im luighe léi óir ba dhegdhelbda go</span>
<lb n="314"/><span>mór é.  agus do dhiult Concraid an ní sin.  iar sin do léig an</span>
<lb n="315"/><span>ríghan galar fallsa dá hinsaighidh innus go nanadh</span>
<lb n="316"/><span>tar éis an ríg san mbaile i bfochair Choncraidh agus adubairt go</span>
<lb n="317"/><span>mbiadh slán dá bfuighbedh sí sméra re a nithedh.  óir nír dhóig</span>
<lb n="318"/><span>léi gomadh éidir sméra d'faghbáil san inbhuidh sin.  ba hegal</span>
<lb n="319"/><span>imorro le Concraidh a beithse san mbaile ar son an ríg agus do chuaid</span>
<lb n="320"/><span>mar a raibh a phátrún féin .i. Ciarán agus do fhoillsig do</span>
<lb n="321"/><span>gach ní dá ndubramair.  óir is do pharráiste Chiaráin gach aon</span>
<lb n="322"/><span>mhagh a nOsraighib.  agus mar chuala Ciarán sin adubairt: do </span>
<lb n="323"/><span>ghébhaidh sí sméra ar sé.  agus do chuaid chum an mhuine ar</span></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="324"/><p><span>ar fhágaib na sméra i gcumdach isan bfoghmar roime sin agus</span>
<lb n="325"/><span>tug lán soithig leis díob agus do chuir iad chum na righaine le</span>
<lb n="326"/><span>Conchraid agus do chaith iad agus do bhí slán.  óir ní raib spéis</span>
<lb n="327"/><span>aice ann do láthair.  agus fa blas meala do bhí ar na sméraib sin</span>
<lb n="328"/><span>ag an mbainrígain agus ag gach nech dar chaith iad.  do thuig sí</span>
<lb n="329"/><span>gur mírbhuile dorignedh uirre ó Chiarán.  agus táinic sí chuige</span>
<lb n="330"/><span>agus do umhlaig do agus do admhaig a pecadha agus d'iarr</span>
<lb n="331"/><span>maithmechas.  tug Ciarán díolgadh dhi agus tug a bhennacht fós</span>
<lb n="332"/><span>agus adubairt Ciarán: ní fhédaimse do shaoradh ar an mbás do</span>
<lb n="333"/><span>gelladh duit.  óir do ghébair féin agus Aongus bás i naon ló i</span>
<lb n="334"/><span>gcath agus doghéna dia trócaire orraib.  Eithne uathach is í</span>
<lb n="335"/><span>inghen Chrimthainn mheic Enna chinnselaig.  do thairrngir Pátraic</span>
<lb n="336"/><span>sin dóib agus dorighne Ciarán mar an gcédna an tan sin agus ba</span>
<lb n="337"/><span>fhíor sin.  óir do thuit Aongus agus an righan sin i gcath chille</span>
<lb n="338"/><span>hosnadh ar muigh Fea i núibh Fháilge (sic) le Muirchertach mac</span>
<lb n="339"/><span>Erca agus le hIollann mac Dúnlaing ríg Laighen agus le leith</span>
<lb n="340"/><span>Chuinn.  is é lá tugadh an cath sin an tochtmadh hidus do mhí</span>
<lb n="341"/><span>October aois an tigerna an tan sin trí bliadna dég ar cheithre</span>
<lb n="342"/><span>fichid agus cheithre céd bliadan.  bás Patraic an bhliadain chétna.</span></p>
<lb n="343"/>
<lb n="344"/><p><span>Lá eile táinic Pátraic agus Aongus mac Nadfraoich maille re</span>
<lb n="345"/><span>sluag mór go Saighir mar a raib Ciarán agus do marbadh ocht</span>
<lb n="346"/><span>ndaimh dóib maille re biad eile.  adubairt nech eile re Ciarán:</span>
<lb n="347"/><span>gá tarbha a bfuil do bhiad ann so do'n imad daoinedh úd.  adubairt</span>
<lb n="348"/><span>Ciarán: an té do shásaimh mórán do mhíltib isin bfásach le begán</span>
<lb n="349"/><span>aráin agus éisc doghéna sé go maith gomadh shásam do na</span>
<lb n="350"/><span>sluagaibh úd an begán bídh so.  do bhennaig sé a thobar féin</span>
<lb n="351"/><span>agus do chlaochlaig i bfíon é.  agus táinic ó ghrásaib dé agus</span>
<lb n="352"/><span>Chiaráin an gcéin do b'áil dá raib do shluagaib ann sin go bfuar-</span>
<lb n="353"/><span>adar a ndóithin bídh agus fíona.</span></p>
<lb n="354"/>
<lb n="355"/><p><span>Aimsir eile táinic rí Temrach maille re nert sluaig do ghabáil</span>
<lb n="356"/><span>ghiall bfer Muman agus nír bh'áil le hOilioll ríg Chaisil umladh</span>
<lb n="357"/><span>do thabairt do.  dorighne móirthinól ina naghaid agus tángadar i</span>
<lb n="358"/><span>gcoinne a chéile láim re cathair Chiaráin agus do b'áil le Ciarán</span>
<lb n="359"/><span>síthcháin do dhénam etorra agus nír aomsat sin uaidh.  agus do </span>
<lb n="360"/><span>fuair seisean ó dhia an ní nach fuair ó na daoinib diomsacha.  óir</span>
<lb n="361"/><span>d'éirig coill mhór re hagaidh na Muimhnech ag dul dóib chum</span>
<lb n="362"/><span>an chatha.  agus d'éirig sruth na Brosnaighe tar a bruachaib re</span>
<lb n="363"/><span>hucht leithe Chuinn innus nár láimh nech a gabháil.  agus mar</span>
<lb n="364"/><span>atchonnarcatar na mírbhuiledha sin do ghabh egla iad. agus</span></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="365"/><p><span>d'iompaig an rí ó'n tsruth sin agus do imthig dá thír ódchonnairc</span>
<lb n="366"/><span>an sruth do bhí sodhola dá shluagaib roime sin d'éirgidh rompa.</span>
<lb n="367"/><span>do anadar Muimnig an oidhche sin i gcomharsanacht chathrach</span>
<lb n="368"/><span>Chiaráin agus do chuir Ciarán mart agus muc arna hollmughad</span>
<lb n="369"/><span>chum an ríg.  do sásadh an sluag uile ó'n mbiad sin agus do</span>
<lb n="370"/><span>fhágsat fuighlech agus do móradh ainm dé agus Ciaráin tríd sin</span>
<lb n="371"/><span>ó na mirbhuilib égsamhla sin.</span></p>
<lb n="372"/>
<lb n="373"/><p><span>Aimsir eile tángadar ceitheirne móra do shladaidhthib do thírib</span>
<lb n="374"/><span>eile i gcóigcrích Muman do shladaighecht agus do mharbadh</span>
<lb n="375"/><span>dhaoinedh.  rug duine maith do'n Mhumain orra dar bh'ainm</span>
<lb n="376"/><span>Lonán agus do ghabadar na díbfergaig teichedh.  ótchonncadar</span>
<lb n="377"/><span>nár bh'féidir dóib dol as ar aon chor do ghuidhedar Ciarán im a</span>
<lb n="378"/><span>saoradh ar an éigen sin.  agus an tan ba áil le Lonán agus lena</span>
<lb n="379"/><span>mhuintir a ngabáil sin agus a marbadh do thuit caor theintidhe</span>
<lb n="380"/><span>etorra agus na sladaidhthe.  do ghab egla mhór Lonán agus a</span>
<lb n="381"/><span>mhuintir agus nír lensat tairis sin iat agus d'iompaigedar chum a</span>
<lb n="382"/><span>nárais fein.  d'aichnigedar na sladaidhthe gurab iad mírbhuiledha</span>
<lb n="383"/><span>Chiaráin do shaor iad.  tángadar chuige agus d'innsedar a sgéla</span>
<lb n="384"/><span>dho.  agus is í comairle ar ar cinnedh leo aibídedha crábaidh do</span>
<lb n="385"/><span>chur iompa agus foghnamh do dhia agus do Chiarán ó shoin</span>
<lb n="386"/><span>amach.  do críochnaigedh an chomairle sin leo agus do bhádar</span>
<lb n="387"/><span>fó láim Chiaráin i ndeghoibrighthib agus i gcrábhad nó go bfuar-</span>
<lb n="388"/><span>adar bás.</span></p>
<lb n="389"/>
<lb n="390"/><p><span>Lá eile táinic gadaidhe do chóigedh Laighen agus do ghoid bó</span>
<lb n="391"/><span>rómhaith do bhí ag manchaib Chiaráin.  agus is edh do b'ainm</span>
<lb n="392"/><span>do Cairbre.  agus ag dul chum sléibhe Bladhma dho do fher ceo</span>
<lb n="393"/><span>agus dorchadas do innus nár léir do an tslighe agus do thuit sé i</span>
<lb n="394"/><span>nabhainn agus do báidhedh é.  d'iompaig an bhó tar ais chum</span>
<lb n="395"/><span>Ciaráin agus chum na manach arís.</span></p>
<lb n="396"/>
<lb n="397"/><p><span>Lá eile do chuir Ciarán seisrech damh chum a bhuime .i.</span>
<lb n="398"/><span>Coinche gan nech leo do threabhadh dhi.  ó rángadar na daimh</span>
<lb n="399"/><span>chum Coinche d'aichin gur bh'é Ciarán do chuir chuice iad chum</span>
<lb n="400"/><span>treabtha agus do ba fhada an tslighe idir Chiarán agus mhainistir</span>
<lb n="401"/><span>Choinche .i. ros bennchuir.  óir is i gcomarsanacht na mara san</span>
<lb n="402"/><span>rann oirtherach d'Eirinn atá.  do threabadar na daim sin uatha</span>
<lb n="403"/><span>féin agus ar gcríochnugadh aimsire an treabtha do iompaigedar</span>
<lb n="404"/><span>chum Ciaráin gan nech leo.  do ghnáthaigedh Ciarán gach aon</span>
<lb n="405"/><span>oidche nodlaice iar dtabairt chomaoinech dá mhuintir féin i</span>
<lb n="406"/><span>Saighir dá láim féin dol go mainistir a bhuime go ros mbennchuir</span></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="407"/><p><span>innus go dtugadh sé comaoin chuirp Chríost dá láim féin di.  agus</span>
<lb n="408"/><span>do iompaigedh dá mhainistir féin an oidhche chédna.  is amlaid</span>
<lb n="409"/><span>tra thuigmíd gur b'é dia doghníodh sin amail doghníodh re</span>
<lb n="410"/><span>hAbacus a thabairt ó'n Innia .i. óna thír féin go Caldea agus tar</span>
<lb n="411"/><span>ais arís do'n Innia re tamall gerr do ló.  do bhí cloch mhór (ag)</span>
<lb n="412"/><span>sancta Coinche ar a ngnáthaigedh sí beith ag guidhe agus ag</span>
<lb n="413"/><span>urnaighthe chum a tigerna tamall ó'n mainistir i dtráig an</span>
<lb n="414"/><span>mhara agus is é a hainm anois carraig Choinche.  Do tigdís tonna</span>
<lb n="415"/><span>an mhara ina timchioll go minic.  Do chuaid Ciarán lá ar an</span>
<lb n="416"/><span>gcloich sin agus do shnáimh ar muir agus d'iompaig arís chum a</span>
<lb n="417"/><span>hionaid féin an tan ba thoil le Ciarán é.  agus ní hiongnadh sin</span>
<lb n="418"/><span>óir atá scríobhta: mirabilis Deus in sanctis suis (Ps.135) edhon</span>
<lb n="419"/><span>is mírbuilech dia ina naomhaibh.</span></p>
<lb n="420"/>
<lb n="421"/><p><span>An dalta adubramar beith ag Ciarán .i. Carthach tug sé féin</span>
<lb n="422"/><span>agus ógh do mhuintir Liadain grádh dochoimsech dá chéile.  agus</span>
<lb n="423"/><span>do bhí intinn truaillighte an phecaidh aco agus dorónsat inad</span>
<lb n="424"/><span>coinne re chéile do choimlíonadh a dtoile.  agus ar ndul dóib san</span>
<lb n="425"/><span>ionad choinne an tan do b'áil leo luighe do chríochnugadh a</span>
<lb n="426"/><span>dtoile do thuit caor theinedh etorra agus is ar éigin do chuadar</span>
<lb n="427"/><span>as gan losgadh.  Do ghab egla mhór iad agus nír labradar aon-</span>
<lb n="428"/><span>fhocal ar mhéid a negla.  do iompaigedar tar ais agus do dalladh</span>
<lb n="429"/><span>an ógh sin agus do bhí dall co haimsir a báis.  óir nír bh'ain-</span>
<lb n="430"/><span>dligthech an breithemhnas an bhen do dhall a hintinn féin chum</span>
<lb n="431"/><span>an phecaidh a súile do dhalladh ó sholus chorpordha.  do ghab</span>
<lb n="432"/><span>Carthach breith aithrighe chuige agus do chuaid dá oilithre</span>
<lb n="433"/><span>iarum agus is follus naomthacht Chiaráin de sin.  óir nír bh'áil le</span>
<lb n="434"/><span>dia go bpecóchadaois an dhá ógh sin do bhí ar a choiméd.  óir</span>
<lb n="435"/><span>do bhísean deghoidech go mór ag coiméd a thréda.</span></p>
<lb n="436"/>
<lb n="437"/><p><span>Tángadar dís bhráthar dá chéile chum Ciaráin dá chomair-</span>
<lb n="438"/><span>liugadh dol dá noilithre i ninadaib imchiana.  Odhrán agus</span>
<lb n="439"/><span>Medhrán a nanmanna.  do Mhúscraighe thíre dhóib ó'n mbaile</span>
<lb n="440"/><span>re a nabarthar Letrach.  ar dtecht dóib go Saighir do shanntaig</span>
<lb n="441"/><span>an dara fer díob anmain i bfochair Chiaráin agus do b'é sin</span>
<lb n="442"/><span>Medhrán.  adubairt Odhrán: ní mar sin do ghellais a bhráthair.</span>
<lb n="443"/><span>agus adubairt re Ciarán gan a bhráthair do chongbáil uaidh.</span>
<lb n="444"/><span>adubairt Ciarán: breithneochaidh dia edrainn cia againn aga</span>
<lb n="445"/><span>mbiaidh sé.  gabhadh sé an lócharnn so ina láimh agus cuiredh</span>
<lb n="446"/><span>sé a anál fúithe agus dá lasaidh an lócharnn anadh agamsa agus</span>
<lb n="447"/><span>muna lasaidh éirgedh letsa.  tugadh do an lócharnn ina láimh</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="448"/><p><span>agus do shéid a anál fúithe agus do las i gcédóir agus do an</span>
<lb n="449"/><span>Medhrán ag Ciarán go haimsir a bháis i naomthacht mhóir agus</span>
<lb n="450"/><span>i ndeghoibrechaibh.  agus adubairt Ciarán re hOdhrán: adeirim</span>
<lb n="451"/><span>riot a Odhráin dá gcuardaighidh tu an domhan gurab ad bhaile</span>
<lb n="452"/><span>féin i Letrach do ghébair bás.  ar an adhbar sin iompaig agus</span>
<lb n="453"/><span>caith t'aimsir ann óir is uait ainmneochar é go bráth.  d'iompaig</span>
<lb n="454"/><span>Odhrán dá bhaile féin tré bhriathraib Chiaráin agus dorigne main-</span>
<lb n="455"/><span>istir onóireach ann agus fa mhór a shubailcedha agus a naom-</span>
<lb n="456"/><span>thacht.  agus ar ndénam mírbuiledh niomda dho mar léghtar ina</span>
<lb n="457"/><span>bhethaid féin do chuaid dochum nime agus do fíoradh briathra</span>
<lb n="458"/><span>Chiaráin.  óir is é as ainm do'n ionad sin .i. letrach Odhráin.</span></p>
<lb n="459"/>
<lb n="460"/><p><span>Do bhí ben dar bh'ainm Eitill ag siubhal lá agus tarla leagadh</span>
<lb n="461"/><span>dhi gur brisedh a cnámh go bfuair teas.  d'aithbeoaig Ciarán i</span>
<lb n="462"/><span>gcionn trí la í.  tug sise do Chiarán an ferann (ar) ar legadh í.</span>
<lb n="463"/><span>is é a ainm léim Eitille.  agus tug grása do dhia agus do Chiarán.</span></p>
<lb n="464"/>
<lb n="465"/><p><span>Fedhmanach do mhuintir an ríg dar bh'ainm Cennfhaoladh: do</span>
<lb n="466"/><span>mharb sé Cronán .i. cara do Chiarán.  do aithbheoaigh Ciarán é</span>
<lb n="467"/><span>agus i gcionn an seachtmadh lá dorigne Ciarán sin i nainm</span>
<lb n="468"/><span>Chríost.  ar mbeith slán do i bfiadnaise cháich adubairt Ciarán:</span>
<lb n="469"/><span>an té do mharb thu go haindligthech .i. Cennfhaoladh is túsga</span>
<lb n="470"/><span>muirbfither é féin agus loiscfither a chorp isan chaislén re a</span>
<lb n="471"/><span>nabarthar ráth muighe ó éilech (sic).</span></p>
<lb n="472"/>
<lb n="473"/><p><span>Lá eile do labair rí Muman .i. Oilioll re Ciarán do bhriathraibh</span>
<lb n="474"/><span>gruama agus do chuaid go bfeirg mhóir uaidh.  agus nír chian</span>
<lb n="475"/><span>iar sin go ndernadh an ríg balb go raibh ocht lá gan labhra.</span>
<lb n="476"/><span>táinic go Ciarán agus do leag é féin ina fhiadnaise.  do chionntaig</span>
<lb n="477"/><span>é féin ina aindligthib agus do iarr maithmechas.  agus arna</span>
<lb n="478"/><span>thuigsin do Chiarán go raib aithrighe fhírinnech aige do bhennaig</span>
<lb n="479"/><span>a thenga gur labair go hobann do ghuth sholusghlan.  agus ar</span>
<lb n="480"/><span>ngabáil bhennachtan Chiaráin chuige do imthig slán dá thig agus</span>
<lb n="481"/><span>do mhédaig ainm dé agus Chiaráin.</span></p>
<lb n="482"/>
<lb n="483"/><p><span>Araile d'oidche do chuaid Ciarán agus oilithrech dar bh'ainm</span>
<lb n="484"/><span>Germán do bhí ina fhochair i sruth uisge fhuair agus ar mbeith</span>
<lb n="485"/><span>go fada dhóib ann adubairt Germán: ní héidir liomsa a Chiaráin</span>
<lb n="486"/><span>fulang nís sia isan uisge.  do chuir Ciarán sighin na croiche césta</span>
<lb n="487"/><span>ar an uisge agus do chlaochlaig mesarda é mar theas fothraicthe</span>
<lb n="488"/><span>agus do bhádar ag moladh dé .</span></p>
<lb n="489"/>
<lb n="490"/><p><span>Adubairt Ciarán: a Ghermáin ar sé ticfaidh aoighe grádhach</span>
<lb n="491"/><span>chugainn amáirech .i. Carthach mac ríg Mhuman mo dhalta féin</span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="492"/><p><span>do chuires dá oilithre ar son phecaidh do shantaig sé do dhénam</span>
<lb n="493"/><span>muna dtoirmioscadh dia agus mise é óir nír b'áil liom a chrábadh</span>
<lb n="494"/><span>agus a shaothar do mhilledh dho.  agus atá anois ag impódh iar</span>
<lb n="495"/><span>bfaghbáil logha ina phecadhaib agus arna ghlanadh ó choir.</span>
<lb n="496"/><span>gabsa an tiasc sin ad thimchioll go mbiaidh ar chenn mo mheic</span>
<lb n="497"/><span>ghrádhaigse.  do ghab Germán iasc mór mar adubairt Ciáran ris</span>
<lb n="498"/><span>agus arna mhárach táinic Carthach mar adubairt Ciarán.</span></p>
<lb n="499"/>
<lb n="500"/><p><span>Aimsir eile do gabhadh Ciarán cluana mheic Nóis leisan rígh</span>
<lb n="501"/><span>dar bh'ainm Furbaidhe agus do cuiredh i gcuibrech é.  do b'é a</span>
<lb n="502"/><span>adbar sin maithes an ríg do bhí ar choiméd Chiaráin agus tug</span>
<lb n="503"/><span>Ciarán mórán de do bhochtaib dé ar mbeith (dho) lán do</span>
<lb n="504"/><span>thrócaire.  lá éigin táinic an rí mar a raibe Ciarán agus adubairt</span>
<lb n="505"/><span>ris tré adhbacht: dá bfuighbinn cheithre bá maola cuirpdherga</span>
<lb n="506"/><span>agus cinn gheala orra do léigfinn amach thu.  adubairt Ciarán:</span>
<lb n="507"/><span>is tualang dia ris sin agus léigse mise amach dá niarraidh sin</span>
<lb n="508"/><span>agus muna bfuighbed iad tiocfad féin arís fád bhreith.  do scaoiledh</span>
<lb n="509"/><span>do Chiarán ann sin agus táinic go Saighir mar a raibe (an) Ciarán</span>
<lb n="510"/><span>eile agus d'innis an ní sin do agus do bhádar an tan sin i bfochair</span>
<lb n="511"/><span>Chiaráin an dhá Bhrénainn.  ba fhorbfaoiltech leo Ciarán cluana</span>
<lb n="512"/><span>do thecht agus adubairt rena fhedhmanach: créd do ghébaid na</span>
<lb n="513"/><span>naoim sin anocht re caithiomh.  adubairt an fedhmanach nach</span>
<lb n="514"/><span>raibe biadh aige acht feoil.  adubairt Ciarán: ullmaig go luath</span>
<lb n="515"/><span>an ní atá agat ar mbeith beirbhte do'n fheoil do bhennaig</span>
<lb n="516"/><span>Ciarán í agus do chlaochlaig i bfiadnaise cháich i nola agus i</span>
<lb n="517"/><span>niasc i bpraisig agus i mbiadaib égsamla do réir a thoile féin.</span>
<lb n="518"/><span>agus táinic ó ghrásaib dé gur líonadh soithighe an tighe uile</span>
<lb n="519"/><span>d'fíon uasal chum coda na naom adubramar.  do bhí manach</span>
<lb n="520"/><span>astig leis nár bh'áil biadh do chaithemh i bfochair na naomh</span>
<lb n="521"/><span>.i. mac Congair agus adubairt nach caithfedh na biadha dorignedh</span>
<lb n="522"/><span>do'n fheoil.  adubairt Ciarán: caithfir feoil isan charghais agus</span>
<lb n="523"/><span>muirbfid do námhaid thu an lá chaithfios tu í.  bainfer do chenn</span>
<lb n="524"/><span>díot is ní sheilbheochair flaithes dé.  is nemchonáig tra chaithfios</span>
<lb n="525"/><span>tu do bhetha óir cuirfir th'aibíd mhanaig díot.  do fióradh imorro</span>
<lb n="526"/><span>briathra Chiaráin óir do marbadh eisean i ngar do shaighir</span>
<lb n="527"/><span>Chiaráin.</span></p>
<lb n="528"/>
<lb n="529"/><p><span>Is ann sin dorignedar an cethrar naom sin .i. an dhá Chiarán</span>
<lb n="530"/><span>agus an dhá Bhrénainn cumann etorra féin agus idir a gcomh-</span>
<lb n="531"/><span>arbaib dá néis.  agus ar ngabáil ceada agus bennachtan na</span>
<lb n="532"/><span>naom sin do Chiarán chluana d'imthig chum na slighe agus ní</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="533"/><p><span>raibe a fhios aige cá rabhadar na ba do gheall sé do'n ríg.  do chuaid</span>
<lb n="534"/><span>Ciarán saighre leis tamall do'n tslighe dá sheoladh agus</span>
<lb n="535"/><span>tugsat bennacht dá chéile.  adubairt Ciarán cluana: bíodh do</span>
<lb n="536"/><span>thoradh mo bhennachtan saidhbres agus imad inmhasa agus</span>
<lb n="537"/><span>spréidhe ad bhaile go bráth.  adubairt Ciarán saighre: bíodh</span>
<lb n="538"/><span>saidhbres egna agus crábaidh do bhrígh mo bhennachtan at</span>
<lb n="539"/><span>inadsa choidche.  agus do fíoradh na briathra sin do gach leith.</span>
<lb n="540"/><span>ar dtecht dóib chum an átha re a nabarthar áth salach fuaradar</span>
<lb n="541"/><span>ar bhruach na habhann cheithre ba maola cennfhionna.  adubairt</span>
<lb n="542"/><span>Ciarán cluana: an bfaicir mar (tug) dia dhúinne na ba d'iarr an</span>
<lb n="543"/><span>rí orrainn.  agus do dhelaigedar ann sin re chéile ar dtabairt</span>
<lb n="544"/><span>ghrása agus mholta do dhia agus ar ngabáil bhennachtan agus</span>
<lb n="545"/><span>phóg a chéile mar chomartha shíthe agus ghrása.  do iompaig</span>
<lb n="546"/><span>senChiarán go saighir agus do chuaid (an) Ciarán eile go cluain.</span>
<lb n="547"/><span>do chuir na ba chum in ríg agus do b'ingnad leisan ríg cinnus do </span>
<lb n="548"/><span>b'féidir a leithéidedha sin do bhuaib d'faghbáil.  agus ar mbeith</span>
<lb n="549"/><span>do Chiarán saor óna gheallamhain do chuadar na ba ar neimhní</span>
<lb n="550"/><span>go nár fríth a dtuarasgabáil ó shoin a lé.  do thuig an rí ann sin</span>
<lb n="551"/><span>gur b'égcóir a nderna re Ciarán.</span></p>
<lb n="552"/>
<lb n="553"/><p><span>Do bhí i mainistir chluana mhic Nóis leanbh dar bh'ainm</span>
<lb n="554"/><span>Crithid.  fa amadánta isna deghoibrigthib é agus fa urchóidech</span>
<lb n="555"/><span>isna hoibrighthib mailísecha.  táinic sé go saighir Ciaráin agus</span>
<lb n="556"/><span>do bhí ann seal re senChiarán.  do aichin Ciarán gan teine</span>
<lb n="557"/><span>choisrectha do bhennaig sé an cháisc roime sin do mhúchadh go</span>
<lb n="558"/><span>cenn bliadna isan mainistir acht a bethugad agus a coiméd innte.</span>
<lb n="559"/><span>táinic an lenbh adubramar ar furáilemh an diabhail agus do</span>
<lb n="560"/><span>mhúch dá dheoin an teine.  adubairt Ciarán: an bfuil a fhios</span>
<lb n="561"/><span>agaib gur mhúch an lenbh mallaighte re a nabarthar Crithid</span>
<lb n="562"/><span>cluana an teine choisrectha do bhí againn.  tiocfaidh díghaltas</span>
<lb n="563"/><span>air ann óir do ghébaidh sé bás amáirech.  ba fhíor sin.  do</span>
<lb n="564"/><span>mharbsat na meictíre arna mháirech ar an bferann amuich (é)</span>
<lb n="565"/><span>agus do fágbadh ann é.  adubairt Ciarán: ní bhiaidh teine isan</span>
<lb n="566"/><span>eglais so go cáisc muna gcuiridh dia ann í.  do chuala Ciarán</span>
<lb n="567"/><span>cluana go bfuair an lenbh bás mar sin agus táinic go luath go</span>
<lb n="568"/><span>Saighir agus do gabadh maille re honóir mhóir ann é.  do bhí</span>
<lb n="569"/><span>teine d'uiresbaidh ar an mainistir óir ba as an teinidh choisrectha</span>
<lb n="570"/><span>úd do hadaigthí teine gach noidche innte agus do ghell Ciarán</span>
<lb n="571"/><span>nach biadh teine go cáisc innte muna gcuiredh dia do neimh í</span>
<lb n="572"/><span>tángadar an lá sin do'n bhaile aoigheda .i. Ciarán cluana agus</span></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="573"/><p><span>a chuidechta agus do bhí fuacht mór orra óir do b'aimsir</span>
<lb n="574"/><span>shnechtamail ann.  do chuaid senChiarán amach agus do shín a</span>
<lb n="575"/><span>lámh chum dia maille re húrnaigthib diochra.  do thuit caor</span>
<lb n="576"/><span>theintidhe ina ucht agus do iaidh benn a bhruit uimpe agus rug</span>
<lb n="577"/><span>leis (í) do'n tig a rabadar na haoighedha.  arna ngoradh dhóib</span>
<lb n="578"/><span>do hullmaigedh suipéir agus ar suidhe dóib dá chaithemh adubairt</span>
<lb n="579"/><span>Ciarán cluana nach caithfedh biad nó (go) bfuighbhedh aisec</span>
<lb n="580"/><span>an leinb.  adubairt senChiarán: atá a fhios againn gur bh'í sin</span>
<lb n="581"/><span>do thoisc.  doghéna dia dhúinne go dtiocfadh sé ina bhethaidh</span>
<lb n="582"/><span>chugatsa agus caith do chuid óir atá an lenb sin chugainn.  táinic</span>
<lb n="583"/><span>an lenb fá bhréithir Chiaráin agus arna fhaicsin dóib tugsat</span>
<lb n="584"/><span>grása do dhia agus dá naomthacht.  do chaithset a gcuid agus</span>
<lb n="585"/><span>d'imthig Ciarán cluana agus a lenb leis go Cluain ar ngabáil</span>
<lb n="586"/><span>bhennachtan tsenChiaráin.</span></p>
<lb n="587"/>
<lb n="588"/><p><span>Lá eile táinic bráthair do bhráithrib Chiaráin dar bh'ainm</span>
<lb n="589"/><span>Báithín agus do mhúch an teine arís go heisinnill dá aimdeoin.</span>
<lb n="590"/><span>dorigne aithrighe agus do ghab absolóid.  táinic an lá sin Ruadhán</span>
<lb n="591"/><span>lothra ar cuairt do'n bhaile chum Ciaráin.  ni raibe teine re linn</span>
<lb n="592"/><span>na naoighedh isan mainistir.  do chuaid Ciarán chum cloiche do </span>
<lb n="593"/><span>bhí láim ris agus do bhennaig i sic.  do las an chloch i gcédóir agus</span>
<lb n="594"/><span>do ghab Ciarán an chloch chuige idir a dhá lámhaib agus rug</span>
<lb n="595"/><span>leis í mar sin gusan tig a rabadar na haoigheda.  mar atchonnairc</span>
<lb n="596"/><span>Ruadhán sin gona dheiscioblaib tucsat glóir agus moladh do dhia</span>
<lb n="597"/><span>agus do Chiarán.</span></p>
<lb n="598"/>
<lb n="599"/><p><span>An bráthair adubramar .i. Báithin: do dhoirt sé soithech</span>
<lb n="600"/><span>bainne do bhí dá iomchar aige agus do chuir Ciarán comartha</span>
<lb n="601"/><span>na croise césta ar an soithech agus do bhí lán.  do ghab egla an</span>
<lb n="602"/><span>bráthair do dhoirt an bainne agus drong eile do na bráithrib roim</span>
<lb n="603"/><span>a maighistir roim Chiarán.  agus do daingnigedh isan gcreidiomh</span>
<lb n="604"/><span>agus isna deghoibrigthib dá éisi.</span></p>
<lb n="605"/>
<lb n="606"/><p><span>Do bhí Ciarán lá ag dénamh úrnaigthe chum a thigerna agus</span>
<lb n="607"/><span>táinic an taingel agus d'foillsig do go raib aimsir a bháis leth</span>
<lb n="608"/><span>astig do láthair ghirr (ms. gerr).  do iarrsan trí hathchuinge ar</span>
<lb n="609"/><span>dhia i bfiadnaise an aingil agus do fuair sé mar do iarr ó'n</span>
<lb n="610"/><span>aingeal arna ngealladh dho ó dhia: an chéd athchuinge dhíob</span>
<lb n="611"/><span>gach nduine do hadhnaicfidhe ina chathair agus ina reilig féin</span>
<lb n="612"/><span>gan dóirse ifrinn d'iadhadh orra d'éis laithi an bhrátha.  an dara</span>
<lb n="613"/><span>hathchuinge gidbé dobhéradh onóir dá ló féin gan uiresbaidh</span>
<lb n="614"/><span>saidbhresa an tsaoghail do bheith air agus neamh thall do.  an</span></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="615"/><p><span>treas athchuinge an cine dá raibe sé féin .i. an cine osraighech</span>
<lb n="616"/><span>agus d'ar phátrún é gan chlaoidhe i gcath go bráth ó chine</span>
<lb n="617"/><span>echtrannach dá dtiocfadh go haindligthech do ghabáil a ndúithche</span>
<lb n="618"/><span>féin orra.  agus gan iadsan do dhul do dhénamh ghabáltais égcóir</span>
<lb n="619"/><span>i dtalam eile.</span></p>
<lb n="620"/>
<lb n="621"/><p><span>An nech naomtha so d'ar labramar.i. Ciarán saighre ba mhór</span>
<lb n="622"/><span>(a) umhladh in gach inad agus do b'inmain leis an scriptúir</span>
<lb n="623"/><span>diadha d'éistecht agus do léghadh agus d'foghlaim go haimsir a</span>
<lb n="624"/><span>bháis.  agus aithrister go raibh sé maille re naomhaib Eirenn ina</span>
<lb n="625"/><span>aimsir féin ag Findén chluana heraird agus go ndeachaidh i naois</span>
<lb n="626"/><span>fhoirbthe agus i ndiadhacht mhóir isan sgoil sin.  agus go nabar-</span>
<lb n="627"/><span>thaoi dalta Finnéin ris mar ráidhtí le naomaib eile Eirenn.  agus</span>
<lb n="628"/><span>ar mbeith dho isan aois ársa ocus i negna mhóir agus arna</span>
<lb n="629"/><span>mhúnadh go foirbthe mar adubramar agus ina esbog onóirech</span>
<lb n="630"/><span>do ba dhingbhála leis bheith ag foghlaim agus daoine eile aga</span>
<lb n="631"/><span>dtegasg uadha do ghradh na humhla agus na hegna.  Ciarán</span>
<lb n="632"/><span>imorro óna aois óig go haimsir a bháis nír ibh sé deoch óna mbiadh</span>
<lb n="633"/><span>sé ar meisge agus nír ghab édach clúmhach ná bog uime agus nír</span>
<lb n="634"/><span>chaith fledh agus nír chodail a sháith agus nír choimling i ninad</span>
<lb n="635"/><span>ar bith tré ól na daoinechta.  agus do iompaig sé a chine féin .i.</span>
<lb n="636"/><span>an cine osraighech chum creidimh agus a lán do dhaoinib eile.  do</span>
<lb n="637"/><span>fiosraigedh é go minic ó na hainglib agus do óirdnestar nuimhir</span>
<lb n="638"/><span>mhór do espocaib agus do shagartaib agus do ghrádhaib eile</span>
<lb n="639"/><span>na heglaise.  do thegaisc an taingel tobar onóireach dho agus</span>
<lb n="640"/><span>slánaigther mórán do ghalraib agus d'esláintib ó'n tobar sin.  is</span>
<lb n="641"/><span>é (a) ainm tobar Ciaráin.</span></p>
<lb n="642"/>
<lb n="643"/><p><span>Tríocha bliadan do chaith Ciarán ag seirbhís do dhia go</span>
<lb n="644"/><span>dúthrachtach roim a bhaistedh.  agus ar mbeith dho arna eslánu-</span>
<lb n="645"/><span>gadh ó'n tsenndacht agus ó'n teinnios do chomfhoicsedar laithe</span>
<lb n="646"/><span>a bháis do.  agus do thogairm chuige a phobal agus a pharráistighe</span>
<lb n="647"/><span>as gach áird a rabhadar agus do bhennaig iad.  do aichin dóib</span>
<lb n="648"/><span>aichenta dé do choiméd agus do ghab sácraimeint na heglaise</span>
<lb n="649"/><span>chuige ann sin idir choraib naom an tres nonas do mhí mhárta</span>
<lb n="650"/><span>maille re síthcháin Chríost agus do léig as a phobal uadha.  agus</span>
<lb n="651"/><span>do bhádar deich nespoic fhiched do óirdnestar féin do chead dé</span>
<lb n="652"/><span>ar ndul i naon oidche ris dochum flaithis dé.</span></p>
<lb n="653"/>
<lb n="654"/><p><span>Críoch do bhethaidh Chiaráin.  iarna sgríobhadh le Muiris</span>
<lb n="655"/><span>O Conchubhair saor loinge a gCorcach (sic).</span>
<lb n="656"/></p>
</div>
<pb n="257"/>
<div><lb n="657"/><p><span>Bzzzzz1765ls 18L</span></p>
<lb n="658"/>
<lb n="659"/><p><span>Tóraighecht in ghilla dhecair ocus a chapaill in so.</span></p>
<lb n="660"/>
<lb n="661"/><p><span>Rí uasal oirderc ro ghaib flaithes ocus forflaithemnas for Eirinn</span>
<lb n="662"/><span>fecht naill .i. Cormac mac Airt mac Chuinn chétchathaig.  ocus</span>
<lb n="663"/><span>do bí Eire co rathmar rialta ocus co sona síthchánta ocus co</span>
<lb n="664"/><span>saidbir somaoinech le linn in tréinríg sin.  ocus nír b'iongnad a</span>
<lb n="665"/><span>beith amlaid sin.  óir fa bhrugaid ar bhrugachas ocus fa fhile ar</span>
<lb n="666"/><span>fhilidecht ocus fa rí ar rígamlacht in Cormac sin.</span>
<lb n="667"/>
<pb n="258"/></p>
<lb n="668"/>
<lb n="669"/><p><span>Do bí Fionn mac Cumaill mhic Thrénmóir úi Bhaoiscne i</span>
<lb n="670"/><span>náirdchennas ar fhiannaib Eirenn le linn in tréinríg sin .i. Cor-</span>
<lb n="671"/><span>mac in táirdrí ocus ríg na gcúiced ocus in rígféinnid.  ocus do b'é</span>
<lb n="672"/><span>Fionn in sechtmad rí do háirimti in Eirinn in tan sin.</span></p>
<lb n="673"/>
<lb n="674"/><p><span>Ba mhór tuillme ocus tuarastal Fhinn ocus na féinne in tan sin</span>
<lb n="675"/><span>.i. baile in gach tuaith ocus cethrama in gach baile.  coilén con</span>
<lb n="676"/><span>nó gadhair ann in gach tech ó shamain co belltaine ocus mórán</span>
<lb n="677"/><span>sochar eile nach áirmither ann so.  Ocus gér mhór na sochair iad</span>
<lb n="678"/><span>sin fa mhó co mór na duaidh ocus na dochair do bí ar Fionn</span>
<lb n="679"/><span>ocus ar fiannaib Eirenn ina dhiaid.  mar atá cosc (ocus) díchur</span>
<lb n="680"/><span>danar ocus allmarach gada ocus díbfeirge ó Eirinn maille le gach</span>
<lb n="681"/><span>ole eile ar chena.  innus gur mhór d'olc ocus d'imshníom do </span>
<lb n="682"/><span>gheibdís in fhiann ac cosnamh Eirenn mar foillsigter ann so.</span></p>
<lb n="683"/>
<lb n="684"/><p><span>Laithe nann dá raibe Fionn ocus fianna Eirenn in Almain</span>
<lb n="685"/><span>lethanmhóir Laigen ac ól fleidhe meiscemhla medharchaoine</span>
<lb n="686"/><span>samhna.  ocus do bátar maithe ocus móruaisle féinne Eirenn</span>
<lb n="687"/><span>ina fharrad in tan sin.  ro fhiarfaig Fionn díob inar mithig dóib</span>
<lb n="688"/><span>dul do sheilg ocus do shírfiadach.  óir is é fa ghnáth le Fionn</span>
<lb n="689"/><span>ocus le fiannaib Eirenn in bhliadain do chaithem .i. ó bhelltaine</span>
<lb n="690"/><span>co samain le fiadach ocus le fianchoscar.  ocus ó shamain co</span>
<lb n="691"/><span>belltaine (le) coimét cinnte comchoitchenn ar fheraib Eirenn.</span></p>
<lb n="692"/>
<lb n="693"/><p><span>Cid tra acht do cinnedh as a haithle sin dul do chommórad na</span>
<lb n="694"/><span>seilge móire sin aco.  ocus is é inad fá ndechadar dá dénamh .i.</span>
<lb n="695"/><span>fá dhá chúiced mórdhálacha Muman.  do ghluaisedar iarum i</span>
<lb n="696"/><span>nathgairid gacha conaire ó Almain co ráncatar crích ó mBuilc.</span>
<lb n="697"/><span>co lár bfer gcell ocus co brosnaig Bladhma.  ocus co dá sliab déc</span>
<lb n="698"/><span>Eiblinne.  ocus co cnámchoill mic Raighne.  ocus co drom coll-</span>
<lb n="699"/><span>choille re a ráidter Aine cliach in tan so.</span></p>
<lb n="700"/>
<lb n="701"/><p><span>Do srethad ocus do sraonad in tselg le Fionn ocus le fiannaib</span>
<lb n="702"/><span>Eirenn fá imlib na foraoise risa ráidter (fir) muighe indiu.  ocus</span>
<lb n="703"/><span>fá dhiamraib dorcha ocus fá fherannaib aimréide ocus fá chrío-</span>
<lb n="704"/><span>chaib caoináille caoinréide ocus fá shléibtib urárda Desmuman</span>
<lb n="705"/><span>risa ráidter luachair Dhegaid indiu.  fá shliab chaomálainn chrot</span>
<lb n="706"/><span>ocus fá thulchaib mínáille sléibe muice.  ocus fá chríochaib oirer-</span>
<lb n="707"/><span>míne na Siuire srebhuaine.  ocus fá mhagaib féruaine fírghlasa</span>
<lb n="708"/><span>Feimen ocus fá Dhéisechaib urárda agarba aimréide Eithne.  ocus</span>
<lb n="709"/><span>as sin co belach ngormchoilltech nGabráin.</span></p>
<lb n="710"/>
<lb n="711"/><p><span>Cid tra acht ní raib fidh ná mag ná móirshliab in dá chúiced</span>
<lb n="712"/><span>Muman nach raibe taoisech naonbair ac fiadach ocus ac fian-</span></p>
</div>
<pb n="259"/>
<div><lb n="713"/><p><span>choscar ac srethad ocus ac sraonad na seilge amlaid sin, is ann</span>
<lb n="714"/><span>sin do shuid Fionn ina dhuma sheilge ocus d'fanadar drem do na</span>
<lb n="715"/><span>deglaochaib ina fhochair .i. Oisín mac Finn.  Oscar mac Oisín.</span>
<lb n="716"/><span>Goll mac Mórna.  Art mórbhuillech mac Mórna.  Sciath brec</span>
<lb n="717"/><span>mac Dathchaoin .i. fer iomchair scéithe Fhinn.  na tri Bailbh ó'n</span>
<lb n="718"/><span>mboirinn trí meic aoincherda Beirre.  Caoilte mac Rónáin.  Diar-</span>
<lb n="719"/><span>mait détsholus ó Duibne.  Liathán luath ó luachair Dhegaid.</span>
<lb n="720"/><span>Conán (maol) mac Mórna .i. fer aithise ocus mílábartha na</span>
<lb n="721"/><span>féinne.  ocus Fionn (bán) mac Bresail.  acht atá ní chena fa</span>
<lb n="722"/><span>bhinn le Fionn ocus le fiannaib Eirenn guth ocus glám na</span>
<lb n="723"/><span>ngadhar.  ocus glaodhach groidmher na ngasradh.  ocus tormán</span>
<lb n="724"/><span>na dtréinfher.  fedghail ocus fírgháir na féinne isna foraoisib ocus</span>
<lb n="725"/><span>isna fásaib ina dtimchioll.</span></p>
<lb n="726"/>
<lb n="727"/><p><span>Is ann sin ro fiarfaig Fionn do'n druing sin do bhí ina fhochair</span>
<lb n="728"/><span>cia do rachad d'faire ocus d'forchoimét na tulcha.  do frecair</span>
<lb n="729"/><span>Fionn bán mac Bresail úi Bhaoiscne do'n rígféinnid ocus adubairt</span>
<lb n="730"/><span>co rachad féin ann.  ann sin tuc Fionn bán lám tapaid deglaoich</span>
<lb n="731"/><span>tar a lethanarmaib ocus do ghluais roime co hárd na tulcha.</span>
<lb n="732"/><span>ocus ro ghaib ac féchain uada ar gach taobh de (mar atá) soir</span>
<lb n="733"/><span>siar ba dhes is ba thuaid.  ocus nír chian do in tan atchonnairc</span>
<lb n="734"/><span>sin náird anair gach ndírech dá innsaigid in fomór ferrda fír-</span>
<lb n="735"/><span>ghránda.  ocus in dúil diablaide dodelba.  ocus in mogh modarda</span>
<lb n="736"/><span>mísciamach.  ocus is amlaid ro bí ocus sciath drón dubh dath-</span>
<lb n="737"/><span>ghránda doilbir ar stuaigleirg a dhroma.  ocus cloidem claislethan</span>
<lb n="738"/><span>glainbhéimnech ar a chroisshliasaid chírdhuib chlí.  ocus dhá</span>
<lb n="739"/><span>shleig shénta shlinnlethna nár tógbad cian d'aimsir roime sin i</span>
<lb n="740"/><span>naimsir throda ná thegmála rena ghualainn amach.  brat briste</span>
<lb n="741"/><span>bogshnáithech ar uachtar a eirrid ocus a éidid.  ocus ba dhuibe</span>
<lb n="742"/><span>iná gual gobhann arna bhádad i nuisce fhuar oigreta cach aighe</span>
<lb n="743"/><span>de.  capall modarda mísciamach cretlom le caoildeired liath</span>
<lb n="744"/><span>lúdartha fannchosach ocus aghastar agarb iarnaide uirre ocus</span>
<lb n="745"/><span>é acá tarraing ina dhiaid.  ocus ba hingnad mór nach dtairrngedh</span>
<lb n="746"/><span>a cenn as a caomcholainn nó as a muinél le cach tarraing dá</span>
<lb n="747"/><span>dtugadh do'n aghastar agarb iarnaide ac iarraidh aistir ocus</span>
<lb n="748"/><span>imthechta do bhuain aiste.  ocus ba mhó iná sin in tingantus</span>
<lb n="749"/><span>nach tairrngedh sise na láma fada sithremra do bí ac in bfer mór</span>
<lb n="750"/><span>as chompar a chléib le cach stad ocus le cach fuirech dá ndénadh</span>
<lb n="751"/><span>uaid ac dul tar a hais.  ocus ba shamail re tormán tuinne trén-</span>
<lb n="752"/><span>móire cach buille bailcbhrígmar buanláidir dá mbuailedh in fer</span></p>
</div>
<pb n="260"/>
<div><lb n="753"/><p><span>mór do'n luirgfhersaid iarainn ar in gcapall ac iarraid aistir ocus</span>
<lb n="754"/><span>imthechta do bhuain aiste.  ocus arna fhaicsin sin d'Fionn bhán</span>
<lb n="755"/><span>mhac Bhresail do thuic aige féin nár chóir a leithéid sin d'ech-</span>
<lb n="756"/><span>trannach ná d'allmarach do léigen gan fhios ar Fhionn ocus ar</span>
<lb n="757"/><span>fhiannaib Eirenn.  ocus do ghluais roime ina chéimennaib trén-</span>
<lb n="758"/><span>luatha ocus ina ghaisib cosluatha nó go ráinic Fionn ocus fianna</span>
<lb n="759"/><span>Eirenn.  ocus adubairt in laoidh: -</span></p>
<lb n="760"/>
<lb n="761"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="762"/><span>Na dee dot bennachad a Finn</span>
<lb n="763"/><span>a fir in chomráid chnesda;</span>
<lb n="764"/><span>táncas féin dot ghrésachtsa</span>
<lb n="765"/><span>mar do bí oram egla.</span></p>
<lb n="766"/>
<lb n="767"/><p><span>Crét fár fágbais t'foraire</span>
<lb n="768"/><span>a Finn bháin an (re) droichscél;</span>
<lb n="769"/><span>crét as fáth dot chorrachad</span>
<lb n="770"/><span>fár léigis díot do choimét.</span></p>
<lb n="771"/>
<lb n="772"/><p><span>Dúil co ndroichdeilb ndiablaide</span>
<lb n="773"/><span>as mo gráin do'n druing daonda;</span>
<lb n="774"/><span>ac tiacht cusna fiannaibse</span>
<lb n="775"/><span>atá le siubal saothrach.</span></p>
<lb n="776"/>
<lb n="777"/><p><span>Ech modarda mísciamach</span>
<lb n="778"/><span>ina diaid cen chéim deithnis;</span>
<lb n="779"/><span>agastar agarb iarrainn</span>
<lb n="780"/><span>atá ar chenn in eich sin.</span></p>
<lb n="781"/>
<lb n="782"/><p><span>Dá shleig shéta shenlethna</span>
<lb n="783"/><span>atá aige dá nimchar;</span>
<lb n="784"/><span>is lorg d'iarrann aithleghta</span>
<lb n="785"/><span>a chloidem cruaid le ciorrbad.</span></p>
<lb n="786"/>
<lb n="787"/><p><span>ag so fáth mo dheithnisse</span>
<lb n="788"/><span>ní thiocfainn co tráthnóna.</span></p>
<lb n="789"/>
<lb n="790"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="791"/><span>A haithle na laoide sin atchonncadar in fer mór dá ninnsaigid</span>
<lb n="792"/><span>ocus gér gherr uatha é is fada do bí ac techt ar olcas a aistir ocus</span>
<lb n="793"/><span>a imthechta.  ocus do bhennaig d'Fionn in tráth tháinic dá láthair</span>
<lb n="794"/><span>ocus do chrom a chenn ocus do fhill a ghlún ocus tuc comartha</span>
<lb n="795"/><span>umla d'Fionn.  tócbus Fionn a lám ós a chionn ocus tuc ced</span>
<lb n="796"/><span>aithisc ocus uirghill do ocus fhiarfaigios Fionn scéla de.  cia</span>
<lb n="797"/><span>d'folaib uaisle nó anuaisle in domain mhóir thu ar Fionn.  adu-</span>
<lb n="798"/><span>bairt seisen nach raib a fhios sin aige cia dhíobsan é.  acht aonní</span>
<lb n="799"/><span>amháin gur bfomór é do bí ag siubal ar rígaib certbhrethacha na</span>
<lb n="800"/><span>crístaigechta ag iarraid tuillme ocus tuarastail i ngell air féin</span>
<lb n="801"/><span>ocus co gcuala nár eitig Fionn duine ar thuarastal ariam.  ní</span>
<lb n="802"/><span>dherna go deimin ar Fionn ocus ní mó eiteochaid sé thusa.  créd</span>
<lb n="803"/><span>dobeir gan ghilla thu a fhir mhóir ar Fionn.  is maith in tadhbar</span>
<lb n="804"/><span>ar in fer mór óir ní fhuil sin doman ní as decra liom iná gilla do</span>
<lb n="805"/><span>bheith agam.  óir is próinn trí céd fer do bhiad ocus do thomaltus</span>
<lb n="806"/><span>fhognus dam co cenn do ló.  ocus is beg liom sin dam féin ocus is</span>
<lb n="807"/><span>mór liom gilla ina thimchioll agam.  masadh créd é in tainm atá</span>
<lb n="808"/><span>ort ar Fionn.  atá orm in gilla decair ar sé.  créd fár tugad in</span>
<lb n="809"/><span>gilla decair ort ar Fionn.  is maith in tadbar ar in fer mór.  óir ní</span>
<lb n="810"/><span>fhuil isin doman ní as decra liom iná aonní do les mo thigerna</span>
<lb n="811"/><span>ná aonduine agá mbím do dénam.  a Chonáin mic Mórna ar in fer</span>
<lb n="812"/><span>mór cia as mó tuarastal marcaig sin bféinn nó tuarastal coiside.</span></p>
</div>
<pb n="261"/>
<div><lb n="813"/><p><span>is mó tuarastal marcaig ar Conán.  óir atá dá oired risin gcoiside</span>
<lb n="814"/><span>ag in marcach.  cuirim a fhiadnaise ortsa a Chonáin gurab mar-</span>
<lb n="815"/><span>cach mé ocus co bfuil ech agam ocus fós gurab ar marcaigecht do </span>
<lb n="816"/><span>bhíos ag techt i gcionn na féinne.  a Fhinn mhic Chumaill ar in fer</span>
<lb n="817"/><span>mór léigfed féin mo ech amach ar do chomairchese ocus ar chom-</span>
<lb n="818"/><span>airce na féinne i bfochair echrád na féinne.  léig ar Fionn.  tairrn-</span>
<lb n="819"/><span>gios in fer mór in tagastar agarb iarnaide do bí rena ech ocus do</span>
<lb n="820"/><span>ghluais sí roimpe ina céimennaib trénluatha retha nó go ráinic</span>
<lb n="821"/><span>echrad na féinne.  ocus do ghaib dá ledrad ocus dá luathmarbad.</span>
<lb n="822"/><span>ocus do bhained in tsúil do ghreim as ech ocus do bhained a</span>
<lb n="823"/><span>chluais do ghreim do'n dara capall ocus do bhrised cos eich eile.</span>
<lb n="824"/><span>tabair th'ech let a fhir mhóir ar Conán: ranna nime ocus talman</span>
<lb n="825"/><span>i gcoraigecht orm muna mbiadh mar do léigis amach ar chom-</span>
<lb n="826"/><span>airce Fhinn ocus na féinne í co léigfinn a hinchinn tré fhuinneog-</span>
<lb n="827"/><span>aib a cinn ocus a cennmhullaig amach.  ocus cid imda droch-</span>
<lb n="828"/><span>thurchartha do fuair Fionn i nEirinn ariam ní bfuair turchair ba</span>
<lb n="829"/><span>mhesa iná thusa.  ranna nime ocus talman i gcoraigecht ormsa</span>
<lb n="830"/><span>ar in fer mór má thugaimse liom í.  óir ní fuil gilla dogenadh</span>
<lb n="831"/><span>gillaigecht dam ocus ní hobair liom féin m'ech do beith im láim</span>
<lb n="832"/><span>agam.</span></p>
<lb n="833"/>
<lb n="834"/><p><span>Eirgios Conán mac Mórna in tan sin ocus ghlacus an tagastar</span>
<lb n="835"/><span>agarb iarnaide ocus chuirios re hech in fir móir é.  ocus tuc leis</span>
<lb n="836"/><span>mar a raib Fionn ocus fianna Eirenn í ocus do bí i bfad ina láim</span>
<lb n="837"/><span>aige.  a Chonáin mic Mórna ar Fionn ní ghéillfeá gillaigecht do</span>
<lb n="838"/><span>dénam do dhuine bud ferr iná in fer mór i bfiannaigecht.  ocus</span>
<lb n="839"/><span>dá ndéntá mo chomairlese is é ní dogentá dul ar ech in fir móir</span>
<lb n="840"/><span>ocus cnuic is cabháin ocus maga mínscothacha do chuartugad</span>
<lb n="841"/><span>léi nó co mbristeá a croide ina cliab tré ar mharb sí do echraid</span>
<lb n="842"/><span>na féinne.  eirgios Conán in tan sin ocus tuc echléim ar ech in fir</span>
<lb n="843"/><span>móir ocus bhuailios a dhá sháil co dian ocus co díchellach uirre</span>
<lb n="844"/><span>ocus nír chorraig ech in fir móir leis sin.  aithgnim in ní sin atá</span>
<lb n="845"/><span>uirre ar Fionn: nó co bfaghbaid sí comtrom a marcaig féin do</span>
<lb n="846"/><span>daoinib uirre ní bfoghabtar aister aiste.  do chuadar trí fir dég</span>
<lb n="847"/><span>d'fiannaib Eirenn ar chúla Chonáin ar ech in fir móir ocus luigios</span>
<lb n="848"/><span>fútha ocus éirgios arís.  mesaim gurab ag magad is ag fonomaid</span>
<lb n="849"/><span>atáthaoi faoi mo ech ocus ní saor mé féin uaib mar in gcédna.</span>
<lb n="850"/><span>ocus is mairg dam do chaithfedh in chuid eile dom bhliadain</span>
<lb n="851"/><span>agat a Fhinn do ráid in fer mór ocus in mhéid so do bar sgige</span>
<lb n="852"/><span>d'faicsin in chéd lá.  ocus aithgnim gur teist bhréige do chuaid</span></p>
</div>
<pb n="262"/>
<div><lb n="853"/><p><span>ort ocus biad ag imthecht uait.  ocus adubairt in laoid mar</span>
<lb n="854"/><span>lenus: -</span></p>
<lb n="855"/>
<lb n="856"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="857"/><span>Biadsa anois ac delachad</span>
<lb n="858"/><span>riot a Finn is ret fiannaib;</span>
<lb n="859"/><span>ní bfuil ann acht merachad</span>
<lb n="860"/><span>do laoch tuidecht dot iarraid.</span></p>
<lb n="861"/>
<lb n="862"/><p><span>Do muinter cid mórdálach</span>
<lb n="863"/><span>a Finn mic Chumaill chrechaig;</span>
<lb n="864"/><span>ní mérad it ócláchas</span>
<lb n="865"/><span>ní anfa in gilla decair.</span></p>
<lb n="866"/>
<lb n="867"/><p><span>Gid do chuaid do degtáscsa</span>
<lb n="868"/><span>a Finn ar fed na talman;</span>
<lb n="869"/><span>is edh ort nach gceilimse</span>
<lb n="870"/><span>do chlú éirgenn gan adbar.</span></p>
<lb n="871"/>
<lb n="872"/><p><span>Guth orainn ná tabairse</span>
<lb n="873"/><span>ná himthig uainn fá dólás;</span>
<lb n="874"/><span>luigim fá na harmaibse</span>
<lb n="875"/><span>nár chailles riam ar óclách.</span></p>
<lb n="876"/>
<lb n="877"/><p><span>Dá bfantása im farradsa</span>
<lb n="878"/><span>fedh bliadna a ghilla decair;</span>
<lb n="879"/><span>dobérainn cen charrachad</span>
<lb n="880"/><span>ar ghellas duit na degaid.</span></p>
<lb n="881"/>
<lb n="882"/><p><span>Dá mbud gan do'n bliadainse</span>
<lb n="883"/><span>a Finn acht aon lá beith ann;</span>
<lb n="884"/><span>ní anfainn it fiannaibse</span>
<lb n="885"/><span>tré a ndernsat orm do braflang.</span></p>
<lb n="886"/>
<lb n="887"/><p><span>Cuirim suas dot muinterdas</span>
<lb n="888"/><span>a Finn cid maith do fregradsa;</span>
<lb n="889"/><span>sin bféinn ó nár fuilngebar</span>
<lb n="890"/><span>ag imthecht uaibse biadsa.</span></p>
<lb n="891"/>
<lb n="892"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="893"/><span>Eirgios in fer mór a haithle na laoide sin co meta míthapaid</span>
<lb n="894"/><span>ocus co hanbfann atuirsech nó gur chuir tulach idir é féin ocus</span>
<lb n="895"/><span>fhianna Eirenn.  ocus ar ndul tar binn áird na tulcha do tógaib</span>
<lb n="896"/><span>ós mellaib a mhás co lánárd.  ocus do ghluais roime mar luas</span>
<lb n="897"/><span>áinle nó feirbe nó mar shíde gaoithe glóraige ag dul tar cenn</span>
<lb n="898"/><span>machaire nó móirshléibe i medón mísa márta.  ba hé sin trebar-</span>
<lb n="899"/><span>luas déine ocus dígaire in torainn tennretha do bí leisin bfior mór</span>
<lb n="900"/><span>ag fágbáil na tulcha.</span></p>
<lb n="901"/>
<lb n="902"/><p><span>Mar atchonnairc ech in fir móir a tigerna ag imthecht uaithe</span>
<lb n="903"/><span>nír fuilnged sin léithe.  gé gur mór a heire ocus a hualach do</span>
<lb n="904"/><span>ghluais roimpe ina buinne retha róghéir i ndiaid a tigerna.  ocus</span>
<lb n="905"/><span>mar atchonnairc Fionn ocus na fianna na trí fir dég sin ar chúla</span>
<lb n="906"/><span>Chonáin mhic Mhórna ar ech in fir móir ocus í ar siubal do</span>
<lb n="907"/><span>scredadar le gáir fonomaid faoi.  ocus mar atchonnairc Conán nach</span>
<lb n="908"/><span>raibhe ar a chumus túirling d'ech in fir móir do scred ocus do</span>
<lb n="909"/><span>scréch ar Fhionn ocus ar fhiannaib Eirenn fá gan é féin do léigen</span>
<lb n="910"/><span>leisin bfer mór fírghránda aduathmar nár bfes cá chlann ná cinél</span>
<lb n="911"/><span>do.  ocus do ghaib dá naithisiugad ocus dá nimdergad.  nél marb</span>
<lb n="912"/><span>ós uisce ort a Fhinn ar Conán: mac moghad nó ladrainn na fola</span>
<lb n="913"/><span>anuaisle bud mhesa iná thu féin do mhac athar is máthar do</span>
<lb n="914"/><span>bhuain do chinn is do choiméta bethad dhíot muna lenair sinn</span>
<lb n="915"/><span>ocus gidbé iath nó inse nó oilén i mbéraid in fer mór sinn ár</span>
<lb n="916"/><span>dtabairt let co hEirinn arís.  éirgios Fionn ocus fianna na hEirenn</span>
<lb n="917"/><span>in tráth sin.  ocus do lenadar in gilla decair tar maoilinn gacha</span>
<lb n="918"/><span>mórchnuic.  ocus co hísle gacha glenna.  ocus tar snám gacha</span></p>
</div>
<pb n="263"/>
<div><lb n="919"/><p><span>hinbir.  ocus co sliab lánaoibinn luachra.  ocus co tulaig na sen-</span>
<lb n="920"/><span>ghaoithe risa ráidter berna chabair.  ocus co crích corca Dhuibne.</span>
<lb n="921"/><span>ocus tuc in gilla decair a agaid roime gach ndírech dochum na</span>
<lb n="922"/><span>fairrge falcmaire fírdhoimne ocus tar sálmhuir srebuaine.  ocus</span>
<lb n="923"/><span>bheirios Liagán luaimnech ó luachair Degaid a dá láim i nerball</span>
<lb n="924"/><span>eich in ghilla dhecair ocus do mes a tarraing chuige i ndiaid a</span>
<lb n="925"/><span>fuilt ocus a sithfinnaid ocus in lucht sin do bí uirre do chongbáil.</span>
<lb n="926"/><span>tuc sise suinnedh láidir lánchalma do Liagán luaimnech ocus</span>
<lb n="927"/><span>thairrngios i mbél mara ocus mórfairrge amach é.  ocus ghrem-</span>
<lb n="928"/><span>aigios Liagán luaimnech d'erball eich in ghilla in uair sin.  ocus</span>
<lb n="929"/><span>do bí in fhairrge ina maoltonnaib móráibsecha ag éirghe ina</span>
<lb n="930"/><span>ndiaid ocus ina tráig ghainme rompa in gach áit ina ngébdaois.</span></p>
<lb n="931"/>
<lb n="932"/><p><span>Ba himshníomach le Fionn na cúig fir dég sin dá mhuintir do</span>
<lb n="933"/><span>bhreith uaid ocus é féin d'fágbáil fá ghesaib.  créd dogenam anois</span>
<lb n="934"/><span>ar Oisín re Fionn.  créd dogenmaois acht ár muintir do lenmain</span>
<lb n="935"/><span>ocus gidbé iath nó inse nó oilén i mbérfaid in fer mór iad a</span>
<lb n="936"/><span>dtabairt linn ar ais nó ar éigen co hEirinn arís.  créd dogénam</span>
<lb n="937"/><span>gan luing ar Oisín nó luathbarc againn.  atá ar Fionn gur fhág-</span>
<lb n="938"/><span>badar tuatha dé danann do bhuadaib ar chloinn Ghaodail ghlais</span>
<lb n="939"/><span>mic Niuil mic Fhéiniusa farsaid gidbé aca re a mbiadh gnóithe</span>
<lb n="940"/><span>le hEirinn d'fágbáil (acht) dul co beinn Edair ocus gidbé líon do </span>
<lb n="941"/><span>rachadh leis ann co bfuigdís a sáith do luing nó do luathbarc</span>
<lb n="942"/><span>ann.</span></p>
<lb n="943"/>
<lb n="944"/><p><span>Fhéchus Fionn do thaob na fairrge in tan sin ocus atchonnairc</span>
<lb n="945"/><span>dias gaisgedach sin chonair chuige ba mhó do mhíledaib ocus ba</span>
<lb n="946"/><span>láidre do laochaib ocus ba chalma do churaib.  ocus sciath</span>
<lb n="947"/><span>druimnech dathálainn ar stuaigleirg a dhroma ag in gcédfer díob</span>
<lb n="948"/><span>co ndeilb leoman ocus onchon ocus gríob ingantach arna mbuain</span>
<lb n="949"/><span>ocus arna mbechttarraing innte.  colg toirtemail trénbuillech cru-</span>
<lb n="950"/><span>adloinnerda lánáibsech ar shliasaid a choise clí.  ocus dá mhan-</span>
<lb n="951"/><span>aois móirremra rena ghualainn.  ocus brat buanchorcra uime ocus</span>
<lb n="952"/><span>delg óir sin mbrot ós a bhruinne.  flesc ingantach fhionndruine</span>
<lb n="953"/><span>ima chenn ocus ór fá gach cois de ocus a leithéid sin d'innioll ar</span>
<lb n="954"/><span>in dara fer.  ocus ní fada in comnaide dorignedar co dtáncatar do</span>
<lb n="955"/><span>láthair ocus do chromadar a gcinn ocus do fhilledar a nglúine</span>
<lb n="956"/><span>ocus tucatar comartha umla d'Fionn.  tócbus Fionn a lám ós a</span>
<lb n="957"/><span>gcionn ocus tuc ced aithisc ocus úirghill dóib.  fiarfaigios Fionn</span>
<lb n="958"/><span>scéla díob cia d'folaib uaisle nó anuaisle in domain dóib.  adu-</span>
<lb n="959"/><span>bradar gur chlann do ríg na hInnia iat ocus gurab é fáth a</span></p>
</div>
<pb n="264"/>
<div><lb n="960"/><p><span>dturais co hEirinn .i. ar thí beith bliadain ar thuillem ocus ar</span>
<lb n="961"/><span>thuarastal Fhinn in Eirinn.  ocus co gcualamar nach bfuil in</span>
<lb n="962"/><span>Eirinn duine bud ghlice iná é.  ocus breith do breith idir na cerda</span>
<lb n="963"/><span>do bí aca.  créd na cerda atá agaib ar Fionn.  atá agam do cheird</span>
<lb n="964"/><span>ar in chétfer acasan .i. tuag saoir ocus cranntabaill.  ocus dá</span>
<lb n="965"/><span>bfuighbinn deich gcéd fiched d'feraib Eirenn ar aon láthair dog-</span>
<lb n="966"/><span>enainn a sáith do luing nó do luathbarc dóib le trí builledaib</span>
<lb n="967"/><span>dom thuaig do bhualad isin gcranntabaill.  ocus ní iarrfainn do</span>
<lb n="968"/><span>chuidiugad orra acht a gcinn do chromad in fedh do bheinn ag</span>
<lb n="969"/><span>bualad na dtrí builled sin.  is maith in cherd sin ar Fionn.  créd</span>
<lb n="970"/><span>í in cherd atá ag in bfer eile úd ar Fionn.  atá agamsa do cheird</span>
<lb n="971"/><span>arsa in dara fer co mbérainn lorg na crannlachan naoi nimaireda</span>
<lb n="972"/><span>ocus naoi neitreda nó co mbérainn ina lebaid ocus ina hinad</span>
<lb n="973"/><span>uirre.  ocus is comthrorn dobeirim sin ar muir ocus ar tír.  maith</span>
<lb n="974"/><span>an cherd ar Fionn.  ocus bud mhór ár bfeidm orraib dá dtuct-</span>
<lb n="975"/><span>áidhse congnam lorgairechta dúinn.  créd dorucad uait ar fer</span>
<lb n="976"/><span>díobsan.  innsios Fionn scéla in ghilla dhecair dóib ó thús co</span>
<lb n="977"/><span>deired.  créd na hanmanna atá oraib ar Fionn.  atá orm Ferad-</span>
<lb n="978"/><span>ach fírchalma mac ríg na hInnia ar in cétfer díob.</span></p>
<lb n="979"/>
<lb n="980"/><p><span>Is ann sin do chromadar fianna Eirenn a gcinn.  ocus éirgios</span>
<lb n="981"/><span>Feradach fírchalma in tráth sin ocus bhuailios trí builleda do'n</span>
<lb n="982"/><span>tuaig do bí aige sin gcranntabaill co nderna ciumsa in chuain</span>
<lb n="983"/><span>ocus in chaladphuirt lán do longaib ocus do luathbarcaib.  créd</span>
<lb n="984"/><span>doghenam d'iomad na long úd ar Fionn.  dogenam a gcur ar</span>
<lb n="985"/><span>neimhní ar Feradach acht in méit ar a mbeidh feidm agatsa.</span></p>
<lb n="986"/>
<lb n="987"/><p><span>Eirgios Caoilte in tráth sin ocus do léig trí glaoda móra mór-</span>
<lb n="988"/><span>áibsecha as ocus atchualatar fianna Eirenn sin in gach áird</span>
<lb n="989"/><span>irrabatar.  ocus do shaoiledar gurab i nairc nó i néigen do bí</span>
<lb n="990"/><span>Fionn ocus in chuid eile d'fiannaib Eirenn ag echtrannaib nó ag</span>
<lb n="991"/><span>allmarchaib.  ocus do ghluaisetar rompa ina gconlánaib bega</span>
<lb n="992"/><span>bélscaoilte co ráncatar clochán cinn chait i niarthar chorca</span>
<lb n="993"/><span>Dhuibne.  ocus fiarfaigios fianna Eirenn scéla d'Fionn créd in</span>
<lb n="994"/><span>téigen nó in tuathbás doruc air in uair do tharraing as a láith-</span>
<lb n="995"/><span>rechaib léicthe ocus as a bforaoisib fiadaig ocus as a ninnellaib</span>
<lb n="996"/><span>selga iat.  innsios Fionn scéla in ghilla dhecair ó thús co deired</span>
<lb n="997"/><span>dóib.</span></p>
<lb n="998"/>
<lb n="999"/><p><span>Is ann sin do chuaid Fionn ocus Oisín i gcomairle etorra féin</span>
<lb n="1000"/><span>ocus is é atconncus dóib ó nach rucad acht cúig fir dég dá muin-</span>
<lb n="1001"/><span>tir ó Fhionn é féin ocus cúig fir dég eile do dhul dá lorgairecht</span></p>
</div>
<pb n="265"/>
<div><lb n="1002"/><p><span>ocus Oisín d'fácbáil i gcennas na féinne ag coimét na hEirenn.</span>
<lb n="1003"/><span>ocus do chum Oisín ocus Fionn in laoidh: -</span></p>
<lb n="1004"/>
<lb n="1005"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1006"/><span>Tusa ar écht ac imthecht</span>
<lb n="1007"/><span>a Fhinn a armruaid fhuilig;</span>
<lb n="1008"/><span>do thoidecht illuing lebair</span>
<lb n="1009"/><span>co hoirecht in fhuinn fhuinid.</span></p>
<lb n="1010"/>
<lb n="1011"/><p><span>Tusa uainn ag anamain</span>
<lb n="1012"/><span>i ndáil in tslóig cen ailbéim;</span>
<lb n="1013"/><span>a dhuis díona in degshlóig</span>
<lb n="1014"/><span>is a ruisc mhíonla mhaillréid.</span></p>
<lb n="1015"/>
<lb n="1016"/><p><span>Echt ort a Fhinn almaine</span>
<lb n="1017"/><span>écht as oirches ort d'fógra;</span>
<lb n="1018"/><span>iompádh isin chuan chétna</span>
<lb n="1019"/><span>co tí fionnchlár fuar Fódla.</span></p>
<lb n="1020"/>
<lb n="1021"/><p><span>Tusa uainn ac anamain</span>
<lb n="1022"/><span>ní bfuil céim nach bud usa;</span>
<lb n="1023"/><span>cé do chuaid do chlú chatha</span>
<lb n="1024"/><span>is derb co racha tusa.</span></p>
<lb n="1025"/>
<lb n="1026"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1027"/><span>A haithle na laoide sin do desaiged long luchtmar lánáibsech</span>
<lb n="1028"/><span>d'Fionn ocus dá mhuintir.  ocus do cuired biad i ninad a chaithme</span>
<lb n="1029"/><span>ocus ór i ninad a bhronnta innte.  ocus do shuidetar na hóicfir</span>
<lb n="1030"/><span>arrachta sin ocus na curada caomchalma ar shlesaib ocus ar</span>
<lb n="1031"/><span>bhórdaib na luinge ina rabatar.  (ocus do ghabatar) na ráma fada</span>
<lb n="1032"/><span>slislethna sithrigne ina ndóidib détla dóidlethna doleointe.  ocus</span>
<lb n="1033"/><span>dorignetar imram tinnesnach trénláidir tar crioslachaib na fairrge</span>
<lb n="1034"/><span>falcmaire fírdhoimne.  ocus tar glenntaib na mara móraidbéile</span>
<lb n="1035"/><span>mellghruamda.  ocus tar glenntaib druimlethna drechduba dian-</span>
<lb n="1036"/><span>luatha in chuain chraoislebair chubarbháin.</span></p>
<lb n="1037"/>
<lb n="1038"/><p><span>Is ann sin d'éirig in fhairrge ina huathbás ingantach blaoisc-</span>
<lb n="1039"/><span>ghéimnech.  ocus ina bróintib borba brecuallacha baothtroma.</span>
<lb n="1040"/><span>ocus ina cnocaib corracha camthacha cennghruamda.  ocus ina</span>
<lb n="1041"/><span>bruachaib dorcha duba doscaoilte.  ocus ina tonnaib craoislethna</span>
<lb n="1042"/><span>cnisghela.  ocus ina maoilennaib mongruada mera míchéillide.</span>
<lb n="1043"/><span>ocus ina srothaib gáibthecha glaisimda.  ocus ina linntib lucht-</span>
<lb n="1044"/><span>mara lethangharba lí-uaine.  ba cheol codalta ocus ba mhoch-</span>
<lb n="1045"/><span>chorrugad maidne d'Fionn ocus dá mhuintir beith ac éistecht re</span>
<lb n="1046"/><span>coicetal na mara mongruaide mórfairsinge ac crónán ocus ac</span>
<lb n="1047"/><span>congháir ocus ac coimdecht le slesaib is le bórdaib na luinge</span>
<lb n="1048"/><span>irrabatar.</span></p>
<lb n="1049"/>
<lb n="1050"/><p><span>Trí lá ocus teora oidche d'Fionn ocus dá mhuintir nach bfac-</span>
<lb n="1051"/><span>atar taob críche innse ná oiléin.  i gcionn na ré sin éirgios fer do</span>
<lb n="1052"/><span>mhuintir Fhinn i gcorr tosaig na luinge ocus atchonnairc garbalt</span>
<lb n="1053"/><span>glasmhór uaidh.  ocus do sporadar in long d'innsaigid na haille</span>
<lb n="1054"/><span>sin.  ocus fuaratar carraic cerchaille comdhaingen ar bhruach na</span>
<lb n="1055"/><span>haille ocus ba shleimhne iná mong escuinne i niochtar aibhne a</span>
<lb n="1056"/><span>slesa.  ocus fuaratar lorg in ghilla dhecair ac dul d'innsaigid na</span>
<lb n="1057"/><span>cairrge ocus ní bfuaratar aonlorg acá fácbáil.  do labair Fergus</span>
<lb n="1058"/><span>finnbheoil ollam Fhinn in tráth sin ocus atbert: is meta ocus is</span></p>
</div>
<pb n="266"/>
<div><lb n="1059"/><p><span>míthreorach do theichis a Dhiarmaid úi Dhuibne ar sé.  óir is ac</span>
<lb n="1060"/><span>Manannán mórchomachtach mac Lir dorignis foglaim ocus oile-</span>
<lb n="1061"/><span>main i dtir thairrngire i gcríochaib na gcuan.  ocus ac Aongus óc</span>
<lb n="1062"/><span>mac in Daghda do bechtmhúined thu.  ocus is égcóir nach bfuil</span>
<lb n="1063"/><span>cuid dá ngoil ná dá ngaisced agat ocus Fionn is a mhuintir</span>
<lb n="1064"/><span>dobhreith i nagaid na buinne nó na cairrgesi.  dergtar fá ghnúis</span>
<lb n="1065"/><span>Dhiarmada a haithle na mbriathar sin ocus bheirios ar chrannaib</span>
<lb n="1066"/><span>buada Manannáin do bí aige.  ocus ar naithdergad do Dhiarmaid</span>
<lb n="1067"/><span>do éirig do léim ocus do chlesaib goile ós crannaib a chraoisech</span>
<lb n="1068"/><span>nó gur ghaib lán a dhá bonn do'n talam tromfhódach ar bhruach</span>
<lb n="1069"/><span>na fairrge.  fhéchus mac úi Dhuibne faoi síos ar Fhionn ocus ar a</span>
<lb n="1070"/><span>mhuintir ocus cémad mhian leis dul sios nír fhét Fionn ná a</span>
<lb n="1071"/><span>mhuintir do bhreith suas.  fhácbus mac úi Dhuibne in charraic</span>
<lb n="1072"/><span>ina dhiaid ocus ní fada do chuaid in uair atchonnairc in fiodh</span>
<lb n="1073"/><span>fásaig foithremail.  ocus na coillte díona dosmhóra duillebair</span>
<lb n="1074"/><span>as mó fuaim srotha foghar gaoithe glór én ocus dórd bech dar</span>
<lb n="1075"/><span>shiubal ariam.  do bhí mac úi Dhuibne ac siubal in mhaige anoir</span>
<lb n="1076"/><span>is aniar andes ocus adtuaid ocus féchain dá dtuc sé uaid atchonn-</span>
<lb n="1077"/><span>airc in bile flescach foithgégach ar in maig.  ocus carraic commór</span>
<lb n="1078"/><span>cloiche ac in mbile.  ocus benn bláithgér buabaill ar bheinn na</span>
<lb n="1079"/><span>cairrce.  ocus tiobraid álainn fíruisce fá bhun na cairrce.  ocus do </span>
<lb n="1080"/><span>bí tart ocus tiormlach ar mac úi Dhuibne i ndiaid shiubail na</span>
<lb n="1081"/><span>mara ocus do b'áil leis lán na beinne buabaill d'uisce na tiobrad</span>
<lb n="1082"/><span>d'ól ocus chromus uirre.  ocus atchualaid in torann ocus in trostán</span>
<lb n="1083"/><span>mór dá innsaigid.  tuicios mac úi Dhuibne gur do ghesaib na</span>
<lb n="1084"/><span>tiobraide gan aonbhraon dá huisce d'ól.  ocus (ar a aoi atbert)</span>
<lb n="1085"/><span>ólfad mo dhóithin de.</span></p>
<lb n="1086"/>
<lb n="1087"/><p><span>Ní fada ina dhiaid sin do mhac úi Dhuibne in tan atchonnairc</span>
<lb n="1088"/><span>in gruagach chuige ocus innell ocus agaid íorgaile air.  ocus ní</span>
<lb n="1089"/><span>bennugad dorigne do mhac úi Dhuibne in tráth táinic do láthair</span>
<lb n="1090"/><span>acht achmasán ainiarmartach do thabairt do.  ocus adubairt gur</span>
<lb n="1091"/><span>b'égcóir do beith ac siubal a fhoraoise ocus a fhásaig ocus ac ól</span>
<lb n="1092"/><span>a choda uisce.  tuc mac úi Dhuibne ocus in gruagach agaid ar a</span>
<lb n="1093"/><span>chéile co dásachtach ocus co nimnech míchéillide.  ocus co calma</span>
<lb n="1094"/><span>curata.  ocus co fraochmar foirniata.  co rabatar ac frestal ocus ac</span>
<lb n="1095"/><span>fritheolam a chéile do bhuilledaib gáibthecha gérluatha ocus do</span>
<lb n="1096"/><span>bhéimennaib borba nó co ruc nóin ocus deired lae orra.  ocus ba</span>
<lb n="1097"/><span>mhithid leisin ngruagach delugad re comrac mhic úi Dhuibne</span>
<lb n="1098"/><span>ocus tuc a thennléim i niochtar na tiobraide uaid.  ocus ba him-</span></p>
</div>
<pb n="267"/>
<div><lb n="1099"/><p><span>shníomach le mac úi Dhuibne a chéile comraic do dhelugad leis</span>
<lb n="1100"/><span>mar sin.  féchus mac úi Dhuibne na ceithre hárda ocus atchon-</span>
<lb n="1101"/><span>nairc elba fiad ac gabáil na foraoise.  ocus dhruidios ina gcoinne</span>
<lb n="1102"/><span>ocus tuc roth nurchair ar in naigh allaid ba choimnesa do gur léic</span>
<lb n="1103"/><span>a habach ocus a hinathar co lár.  ocus tuc leis í ocus bheirios ten-</span>
<lb n="1104"/><span>lach teined amach.  ocus dorigne mac úi Dhuibne teine thrén-</span>
<lb n="1105"/><span>mór ocus dorigne aigeda beca bélscaoilte d'feoil na haige ocus</span>
<lb n="1106"/><span>chuirios ar beraib fada fionnchuill iat.  ocus ithios a sháith d'feoil</span>
<lb n="1107"/><span>na haige in oidche sin ocus d'uisce na tiobraide le chéile.</span></p>
<lb n="1108"/>
<lb n="1109"/><p><span>Mhúsclus mac úi Dhuibne co moch arna mhárach ocus fuair</span>
<lb n="1110"/><span>in gruagach ac in tiobraid roime.  dar liom féin a mhic úi</span>
<lb n="1111"/><span>Dhuibne ar in gruagach nír leor let siubal mo fhoraoise ná mo</span>
<lb n="1112"/><span>fhásaig do bheith agat gan fiadach mo fhoraoise, acht chena</span>
<lb n="1113"/><span>tucatar goin sin ngoin ocus buille sin mbuille ocus sáthad sin</span>
<lb n="1114"/><span>tsáthad dá chéile nó co ruc nóin ocus deired lae orra.  trí lá ocus</span>
<lb n="1115"/><span>teora oidche do mhac úi Dhuibne ocus do'n ghruagach ac comrac</span>
<lb n="1116"/><span>re chéile ocus agh imdhíscir allta gacha hoidche ac mac úi</span>
<lb n="1117"/><span>Dhuibne.  ar in lá déidenach do'n chomrac tuc in gruagach a</span>
<lb n="1118"/><span>thennléim ó mhac úi Dhuibne d'innsaigid na tibraide.  dob áil le</span>
<lb n="1119"/><span>mac úi Dhuibne lám do chur fá brágaid in ghruagaig ocus do </span>
<lb n="1120"/><span>chuatar faoi in tibraid re chéile.  fácbus in gruagach mac úi</span>
<lb n="1121"/><span>Dhuibne ar ndul faoi in tibraid.  lenus mac úi Dhuibne in</span>
<lb n="1122"/><span>gruagach ar bfácbáil na tibraide ina dhiaid ocus fuair in mag</span>
<lb n="1123"/><span>mínscothach fairsing mórálainn roime.  ocus in chathair rígda</span>
<lb n="1124"/><span>rómhaisech ar lár in maige.  ocus tiug slóig ocus sochaide ar</span>
<lb n="1125"/><span>fhaitche in longphuirt.  ocus mar atchonncatar siubal ac mac úi</span>
<lb n="1126"/><span>Dhuibne ar in ngruagach do léicetar ród ríg ocus conair coitchenn</span>
<lb n="1127"/><span>do nó co ndechaid tar dorus in dúnaid istech.  ocus do dhruidetar</span>
<lb n="1128"/><span>dóirse na bruidne air ocus tucatar na slóig sin agaid ar mac úi</span>
<lb n="1129"/><span>Dhuibne.  ocus ní ar metacht ná ar mílaochas do chuaid sin do</span>
<lb n="1130"/><span>mhac úi Dhuibne.  óir do chuaid fútha ocus trítha ocus tarsa mar</span>
<lb n="1131"/><span>do gébadh sebac tré mhineltaib.  nó mar fhaolchoin tré thrét</span>
<lb n="1132"/><span>caorach.  nó mar thrénbuinne shrotha shaobháird ac dul tar faill</span>
<lb n="1133"/><span>mara nó mórfairrge acá sírledrad ac marbad ocus ac mórmú-</span>
<lb n="1134"/><span>chad na slóg sin.  co ndechatar fá fhedaib fásaig fírdaingne na</span>
<lb n="1135"/><span>críche ocus in chuid eile tar dorus in dúnaid istech aca ocus do</span>
<lb n="1136"/><span>dhruidetar dóirse na bruidne ocus na cathrach ina ndiaid.  ocus</span>
<lb n="1137"/><span>luigios mac úi Dhuibne ar in maig ocus do bí co cnedhach</span>
<lb n="1138"/><span>créchtach crólintech a haithle na troda trénmóire sin.</span>
<lb n="1139"/></p>
</div>
<pb n="268"/>
<div><lb n="1140"/><p><span>Táinic gruagach láidir lánchalma chuige ocus buailios do</span>
<lb n="1141"/><span>phreib do leith a dhroma é.  músclus mac úi Dhuibne ocus tuc a</span>
<lb n="1142"/><span>lám tapaid laoich tar a armaib.  fóill ort a mhic úi Dhuibne ar in</span>
<lb n="1143"/><span>gruagach: ní do dénam díthe ná dochair duit táncas chugat acht</span>
<lb n="1144"/><span>dá innsin duit gurab olc in tinad suain ocus sírchodalta i bfuilir</span>
<lb n="1145"/><span>ar faitche do bhiodbad ocus th'esgcarad.  ocus tar liomsa is do </span>
<lb n="1146"/><span>ghébair inadh suain ocus codalta as ferr iná sin duit.  lenus mac</span>
<lb n="1147"/><span>úi Dhuibne in gruagach ocus do chuatar i bfad ocus i gcéin as</span>
<lb n="1148"/><span>sin.  ocus fuaratar cathair cennárd ar a gcionn.  ocus trí caogaid</span>
<lb n="1149"/><span>laoch lánchalma sin gcathraig cona ndíol do mhnáib banamla</span>
<lb n="1150"/><span>maraon re hócmnaoi déitgil goirmdercaig glaicmínla malachduib</span>
<lb n="1151"/><span>ar slios na cathrach sin ocus brat sróil ina timchioll.  ocus inar</span>
<lb n="1152"/><span>engach órsnáithech impe.  calla bláithcert banrígna im a cionn.</span>
<lb n="1153"/><span>do ferad fírchaoin fáilte re mac úi Dhuibne ina ainm ocus ina</span>
<lb n="1154"/><span>shloinne féin.  do cuired mac úi Dhuibne i nadhbaid íocshláinte do </span>
<lb n="1155"/><span>bí sin chathraig.  ocus do cuired luibe uaisle ina chnedhaib ocus</span>
<lb n="1156"/><span>ina chréchtaib ocus ba slemain sláinchréchtach é.  ocus do suided</span>
<lb n="1157"/><span>búird ocus binnseda na cathrach.  ocus nír cuired ísel i ninad in</span>
<lb n="1158"/><span>uasail ná uasal i ninad in ísil acht gach aon ina inad imchubaid</span>
<lb n="1159"/><span>do réir a uaisle ocus a atharda ocus a eladan ar na bórdaib sin.</span>
<lb n="1160"/><span>tucad biada saora sochaithme chuca ocus deocha blasta bríg-</span>
<lb n="1161"/><span>mara.  ocus tucatar in chétshel do'n oidche re hól.  in dara sel re</span>
<lb n="1162"/><span>ceol ocus re haoibnes ocus urghairdiugad menman ocus aicenta.</span>
<lb n="1163"/><span>tucatar in tres shel re suan ocus re sírchotlad do dénam nó gur</span>
<lb n="1164"/><span>éirig in ghrian ina circhaill teintide ós cionn na talman trom-</span>
<lb n="1165"/><span>fódaige arna mhárach.</span></p>
<lb n="1166"/>
<lb n="1167"/><p><span>Trí lá ocus teora oidche do mhac úi Dhuibne sin gcathraig</span>
<lb n="1168"/><span>ocus in fled as ferr dá bfuair ariam acá tabairt do.  fiarfaigios</span>
<lb n="1169"/><span>mac úi Dhuibne i gcionn na haimsire sin cia hí in chathair nó cia</span>
<lb n="1170"/><span>in chríoch ina raib nó cia ba chenn uirre.  adubairt in gruagach</span>
<lb n="1171"/><span>gurab í sin tír fá thuinn.  ocus gurab é rí thíre fá thuinn in fer sin</span>
<lb n="1172"/><span>do bí ac comrac ris.  ocus gurab gruagach na tibraide ba fhorainm</span>
<lb n="1173"/><span>gaiscid do.  ocus gurab náma ocus esgcara láime deirge do féin é.</span>
<lb n="1174"/><span>innsios do mhac úi Dhuibne mar in gcétna gurab é féin gruagach</span>
<lb n="1175"/><span>in ghaiscid.  ocus co raib bliadain ar thuillem ocus ar thuarastal</span>
<lb n="1176"/><span>Finn mhic Chumaill in Eirinn ocus nár chuir tairis bliadain ba</span>
<lb n="1177"/><span>haite leis iná í.  fiarfaigios gruagach in ghaiscid scéla do mhac úi</span>
<lb n="1178"/><span>Dhuibne créd in siubal nó in timthecht do bí roime.  innsios mac</span>
<lb n="1179"/><span>úi Dhuibne scéla Finn ocus in ghilla dhecair do ó thús co deired.</span>
<lb n="1180"/></p>
</div>
<pb n="269"/>
<div><lb n="1181"/><p><span>Acht (atá ní) chena in uair ba fhada le Fionn ocus lena</span>
<lb n="1182"/><span>mhuintir mac úi Dhuibne do beith ina nécmais dorignedar</span>
<lb n="1183"/><span>dréimreda do thétaib na luinge i nagaid na beinne ocus na</span>
<lb n="1184"/><span>cairrge ar lorg mic úi Dhuibne.  do fuair Fionn ocus a mhuintir</span>
<lb n="1185"/><span>fuigell feola mhic úi Dhuibne ocus ní dhuaid fuigell feola dá</span>
<lb n="1186"/><span>raib aige ariam.  féchus Fionn do gach leith de ocus atchonn-</span>
<lb n="1187"/><span>airc marcach sin maig dá innsaigid ocus stéd dubdhonn dathál-</span>
<lb n="1188"/><span>ainn faoi shrian degmaisech dergóir ria.  bennaigios d'Fhionn in</span>
<lb n="1189"/><span>tráth tánaic do láthair.  ocus do chrom a chenn ocus tuc teora</span>
<lb n="1190"/><span>póc do ocus iarrus é leis dá árus.  do chuatar i bfad ocus i gcéin</span>
<lb n="1191"/><span>as sin ocus fuaratar longport lethanmór lánarmach rompa ocus</span>
<lb n="1192"/><span>tiug slóig ar faitche in dúna.  trí lá ocus teora oidche d'Fionn ocus</span>
<lb n="1193"/><span>dá mhuintir sin dún sin ocus in fhled as ferr dá bfuair ariam acá</span>
<lb n="1194"/><span>degthabairt dóib.  fiarfaigios Fionn i gcionn na haimsire sin cia</span>
<lb n="1195"/><span>hí in chathair nó in chríoch ina raibe.  adubairt gurab í sin críoch</span>
<lb n="1196"/><span>na Sorcha ocus gurab é féin rí na Sorcha.  ocus co raib bliadain</span>
<lb n="1197"/><span>ar thuillem ocus ar thuarastal Finn in Eirinn ocus nár chuir</span>
<lb n="1198"/><span>thairis bliadain ba haite leis iná í.</span></p>
<lb n="1199"/>
<lb n="1200"/><p><span>Do commórad lá aonaig ocus árdoirechtais le Fionn ocus le</span>
<lb n="1201"/><span>ríg na Sorcha in uair sin ocus atchonncatar bainechlach ag techt</span>
<lb n="1202"/><span>sin aonach dá ninnsaigid .i. bainghilla turais.  Fiarfaigios in rí</span>
<lb n="1203"/><span>scéla di.  adubairt sise co raib scéla aice .i. co rabatar ciumsa in</span>
<lb n="1204"/><span>chuain ocus in chaladpuirt lán do luathbarcaib.  slóig ar fad na</span>
<lb n="1205"/><span>tíre ocus (iat) ac dénam édála na críche.  aithgnimse sin ar rí na</span>
<lb n="1206"/><span>Sorcha.  áirdrí Gréc atá ann ar sé ac dénam ghabáltais ar fedh in</span>
<lb n="1207"/><span>domain.  ocus do b'áil leis in doman mór do chur fá smacht ocus</span>
<lb n="1208"/><span>fá chíos do féin ocus gabaidh in chríchse mar gach crích eile.</span>
<lb n="1209"/><span>féchus rí na Sorcha ar Fionn in uair sin ocus do thuic Fionn</span>
<lb n="1210"/><span>aige féin gurab ag iarraid chabartha ocus chuidigte air féin do bí</span>
<lb n="1211"/><span>in rí.  gaibimse cosnam ocus coimét na críchese orm ar Fionn nó</span>
<lb n="1212"/><span>co bfácbad í.</span></p>
<lb n="1213"/>
<lb n="1214"/><p><span>Eirgios Fionn ocus a mhuinter ocus rí na Sorcha ocus do</span>
<lb n="1215"/><span>lenadar in sluag sin.  ocus tucatar ár féinned ocus feróglách orra</span>
<lb n="1216"/><span>ocus dorignedar sceolanga scainnerda scélbhuaidertha díob.  ocus</span>
<lb n="1217"/><span>elta imeclach édtualaing.  ocus ní mó iná lucht scéil d'innsin</span>
<lb n="1218"/><span>do léicetar as díob.  do labair áirdrí Gréc in uair sin ocus is é</span>
<lb n="1219"/><span>adubairt: cia dorigne in dianmarbad út ar mo mhuintir.  adubairt-</span>
<lb n="1220"/><span>sen nach gcualaid énréd do ghoil ná do ghaisced fer nEirenn ar</span>
<lb n="1221"/><span>marthain nó ar mórchuimne ariam roime sin.  ocus co ndíbeorad</span></p>
</div>
<pb n="270"/>
<div><lb n="1222"/><p><span>sé sliocht nGaodail ghlais mhic Niuil mhic Fhéniusa farsaid as</span>
<lb n="1223"/><span>Eirinn co deod ocus co deired in domain.  is ann sin do thógaib</span>
<lb n="1224"/><span>Fionn ocus rí na Sorcha puball uaine ilchrothach ós comair</span>
<lb n="1225"/><span>choblaig áirdríg Ghréc.  is í in phuball irraibe Goll mac Mórna</span>
<lb n="1226"/><span>ocus Oscar mac Oisín puball fa choimnesa dólb do shlógaib na</span>
<lb n="1227"/><span>críche.</span></p>
<lb n="1228"/>
<lb n="1229"/><p><span>Do labair áirdrí Ghréc in tráth sin  ocus is é ro ráid: cia do </span>
<lb n="1230"/><span>ghébainn do dhígail maslaid ocus marbtha mo mhuintire ar Fionn</span>
<lb n="1231"/><span>ocus ar ríg na Sorcha.  do ghébair mise ar mac áirdríg Frangc.</span>
<lb n="1232"/><span>ghluaisios roime ac tinól a thromteglaig ocus tuc agaid ar in</span>
<lb n="1233"/><span>bpupaill irraibe Fionn ocus rí na Sorcha.  ocus mar atchonnairc</span>
<lb n="1234"/><span>Goll mac Mórna sin éirgios ina choinne ocus ina chomairchios.</span>
<lb n="1235"/><span>crét sin do b'áil let do dénam a Ghuill ar Oscar.  do b'áil liom</span>
<lb n="1236"/><span>comrac in lae andiu do dénam ar son Fhinn ar Goll.  ná dén ar</span>
<lb n="1237"/><span>Oscar.  óir is í do lám as mó do fionnad i gcathaib ocus i gcom-</span>
<lb n="1238"/><span>lannaib ocus léic damsa comrac in lae aniu do dénam ar son</span>
<lb n="1239"/><span>Fhinn.  tuc Goll ced in chomraic d'Oscar ocus tuc Oscar ocus</span>
<lb n="1240"/><span>mac áirdríg Franc agaid ar a chéile in tan sin mar dhá dhrecan</span>
<lb n="1241"/><span>ar dhásacht.  nó mar dhá ruadbuinne lasrach lethanmóire.  nó</span>
<lb n="1242"/><span>mar dhá thuinn robarta rógheire ac dul tar bennaib cairrce.  ba hí</span>
<lb n="1243"/><span>sin teist ocus tuarascbáil na déise deglaoch sin.</span></p>
<lb n="1244"/>
<lb n="1245"/><p><span>Do éirig Goll mac Mórna ar gcengal a chuirp ina chaithéided</span>
<lb n="1246"/><span>ocus tuc ruathar léidmech lánchalma faobrach fuiltech foirniata</span>
<lb n="1247"/><span>borb tréinbheoda coimnertmar nemheclach fá mhuintir ocus fá</span>
<lb n="1248"/><span>mhóirtheglach mic ríg Franc nó co nderna duille siabartha</span>
<lb n="1249"/><span>sechránach soghluaiste díob.  gur fágbad cinn gan cholna ocus</span>
<lb n="1250"/><span>cuirp gan anmanna ocus mná gan feraib ocus máithrecha gan</span>
<lb n="1251"/><span>mhacaib do'n mhórruathar sin.</span></p>
<lb n="1252"/>
<lb n="1253"/><p><span>Is ann sin do dhlúthaig Oscar armghlonnach áthasach ar</span>
<lb n="1254"/><span>díchennad ocus ar tabairt aididh ar mac ríg Franc.  ocus arna</span>
<lb n="1255"/><span>dhíchennad do fillios ar Gholl ocus chuidigios leis in méit nár</span>
<lb n="1256"/><span>marb do mhuintir ocus do theglach mhic ríg Franc do marbad.</span>
<lb n="1257"/><span>ocus do chroith cenn mic ríg Franc i bfiadnaise choblaig áirdríg</span>
<lb n="1258"/><span>Ghréc.  ocus do léicetar gáir coscair ocus commaoidte re Fionn</span>
<lb n="1259"/><span>ocus rena mhuintir ocus gáir dubachais ocus domenman re</span>
<lb n="1260"/><span>muintir coblaig áirdríg Ghréc.</span></p>
<lb n="1261"/>
<lb n="1262"/><p><span>Do labair rí Ghréc fá'n am sain ocus is é ro ráid: cia do géb-</span>
<lb n="1263"/><span>ainn do dígail mo mhaslaid ocus maslaid mo mhuintire ar Fíonn</span>
<lb n="1264"/><span>ocus ar ríg na Sorcha.  do gébair mise arsa in macám mór mac</span></p>
</div>
<pb n="271"/>
<div><lb n="1265"/><p><span>rig na hAfraice.  gluaisios roime collíon a shlóig cus<in bpupaill</span>
<lb n="1266"/><span>irraibe> rí na Sorcha; mar atchonncatar clann rig na hInnia sain</span>
<lb n="1267"/><span>do éirgetar ina choinne.  crét do b'áil lib do dénam ar Fionn.  do</span>
<lb n="1268"/><span>b'áil linn comrac in laoi andiu do dénam ar do shonsa ar Fera-</span>
<lb n="1269"/><span>dach fírchalma mac ríg na hInnia.  ní dénfair ar Fionn óir ní</span>
<lb n="1270"/><span>bfuiltí sel comraic ar mo thuarastal.  luighim fóm armaib goile</span>
<lb n="1271"/><span>ocus gaiscid nach biam ní bud fhaide ar do thuillem ná ar do</span>
<lb n="1272"/><span>thuarastal muna dtugair ced comraic dúinn ar iatsan.  is ann sin</span>
<lb n="1273"/><span>do éirgetar na huaithneda coimchliste catha.  ocus na honchoin</span>
<lb n="1274"/><span>oirbertacha.  ocus tucatar in gleo gáibthech gráinemail ocus in</span>
<lb n="1275"/><span>úirlech aduathmar ainiarmartach ocus in torann trénmór dá</span>
<lb n="1276"/><span>chéile.  gur bhrisetar craoisecha crannremra cinnderga crófhair-</span>
<lb n="1277"/><span>singa ocus gur scaoiled a gcathbairr chunna cherdamla re tuar-</span>
<lb n="1278"/><span>gain ocus re tinnios na dtrénlaoch sain.  imthúsa chloinne ríg na</span>
<lb n="1279"/><span>hInnia do díchennad in macám mór mac ríg na hAfraice leo i</span>
<lb n="1280"/><span>bfiadnaise na sluag sin.  ocus chraithios Feradach in cenn i</span>
<lb n="1281"/><span>bfiadnaise chatha áirdrig Gréc.  do léicetar gáir coscair ocus com-</span>
<lb n="1282"/><span>maoidme re Fionn ocus rena mhuintir ocus gáir dubachais ocus</span>
<lb n="1283"/><span>domenman re muintir áirdríg Gréc.</span></p>
<lb n="1284"/>
<lb n="1285"/><p><span>Do labair áirdrí Grec in uair sin ocus is é ro ráid: cia</span>
<lb n="1286"/><span>do gébainn do dígail maslaid mo mhuintire ar Fionn ocus ar ríg na</span>
<lb n="1287"/><span>Sorcha.  do gébair mise ar mac áirdrig Gréc féin.  óir dobérad</span>
<lb n="1288"/><span>cúig fir déc liom do chomrac risna cúig feraib déc atáit ac Fionn</span>
<lb n="1289"/><span>ocus dobérad féin cenn Finn chugat ocus dobéraid cach fer dom</span>
<lb n="1290"/><span>mhuintir cenn fir dá mhuintir leis.</span></p>
<lb n="1291"/>
<lb n="1292"/><p><span>Do bí ingen óc aontuma ac ríg Gréc .i. Taise thaoibghel a</span>
<lb n="1293"/><span>hainm.  ocus amail téit in mhuir ós na srothaib ocus in tSinann</span>
<lb n="1294"/><span>ós na haibnib ocus iolar ós in énlaith is amlaid do chuaid ar</span>
<lb n="1295"/><span>dheilb ar áilne ocus ar fhaicsin tar mnáib na cruinne.  ocus tuc</span>
<lb n="1296"/><span>grád écmaise d'Fionn ar méit a theiste ocus a thuarascbála ar</span>
<lb n="1297"/><span>fedh in domain.  ocus iarrus mar athcuingid ar in ríg í féin do</span>
<lb n="1298"/><span>léicen d'féchain in chomraic sin do bí itir Fhionn ocus a derb-</span>
<lb n="1299"/><span>bráthair.  tuc in rí in ced sin di ocus ruc a cumal coimdechta léi.</span></p>
<lb n="1300"/>
<lb n="1301"/><p><span>Is ann sin tuc mac áirdríg Ghréc agaid ar in bpupaill irraibe</span>
<lb n="1302"/><span>Fionn ocus rí na Sorcha.  aithgnim so ar Fionn: comrac énfir do</span>
<lb n="1303"/><span>b'áil le mac airdrig Grec d'faghbáil uaimse .i. é féin do chomrac</span>
<lb n="1304"/><span>liomsa ocus fer dom muintir do chomrac leisin bfior dá mhuintir-</span>
<lb n="1305"/><span>sen.  is ann sin tuc Fionn ocus mac áirdrig Ghréc agaid ar a</span>
<lb n="1306"/><span>chéile mar dá leoman lánchalma.  nó mar dá nathair nime ar</span></p>
</div>
<pb n="272"/>
<div><lb n="1307"/><p><span>naimdenus.  nó mar dá ghríb ingnecha ina ngaisib casluatha nó</span>
<lb n="1308"/><span>cor chrithnaig in talam tromfhódach fána gcosa ocus gur theil-</span>
<lb n="1309"/><span>getar a gcuilg comdírecha á ndóidib ocus á nglacaib re deithnios</span>
<lb n="1310"/><span>ocus le degbualad na déise deglaoch sin gur clos i naltaib ocus</span>
<lb n="1311"/><span>i nimchianalb iat.  is ann sin tuc Fionn béim toirtemail trénbu-</span>
<lb n="1312"/><span>illech do mhac ríg Gréc gur dhiubraic a chenn dá cholainn ocus</span>
<lb n="1313"/><span>dá chaolmuinél do'n bhéim sin.  do léiced gáir coscair ocus</span>
<lb n="1314"/><span>commaoidme le Fionn ocus lena mhuintir.  ocus gáir dubachais</span>
<lb n="1315"/><span>ocus domenman le muintir choblaig áirdríg Gréc.  is ann sin do</span>
<lb n="1316"/><span>tócbad a lia ós a lecht ocus do scríbad a nanmanna i nogaim ós</span>
<lb n="1317"/><span>cionn cach énfir díob.  ocus cé mór in grád tuc Taise thaoibgel</span>
<lb n="1318"/><span>d'Fionn roime sin tuc a shecht noiret do ghrád do le linn a</span>
<lb n="1319"/><span>derbbráthar do marbad.  ocus chuirios techtairecht ós ísel dochum</span>
<lb n="1320"/><span>Finn dá furáil féin air ocus ba luthgáirech láinintinnech re Fionn</span>
<lb n="1321"/><span>sin.</span></p>
<lb n="1322"/>
<lb n="1323"/><p><span>Elaigios Taise thaoibgel in oidche sin dochum Finn ocus</span>
<lb n="1324"/><span>músclus in rí arna mhárach ocus atrubrad leis Taise thaoibgel</span>
<lb n="1325"/><span>d'élódh dochum Finn.  nír chaoin sé díth a mhuintire acht Taise</span>
<lb n="1326"/><span>thaoibgel ocus adubairt gidbé dobéradh chuige ó Fionn í co</span>
<lb n="1327"/><span>dtiubradh seoid ocus maoine do.  do labair taóisech teglaig do</span>
<lb n="1328"/><span>mhuintir in ríg ocus is é adubairt: comaill damsa a ndubrais</span>
<lb n="1329"/><span>ocus dá gcomallair dobérad in ingen chugat ó Fionn.  óir atá</span>
<lb n="1330"/><span>craob derscnaigte álainn agam ocus dá bfuighbinn slóig in</span>
<lb n="1331"/><span>domain ar aonláthair do chuirfinn ina dtoirchim suain ocus</span>
<lb n="1332"/><span>sírchodalta iat re foghar mo chraoibe do chrothad ós a gcomair.</span>
<lb n="1333"/><span>gluaisios in taoisech teglaig ocus tuc agaid ar in bpupaill irraibe</span>
<lb n="1334"/><span>Fionn ocus rí na Sorcha.  ocus chroithios in chraob ós a gcomair</span>
<lb n="1335"/><span>ocus do chuir ina dtoirchim suain ocus sírchodalta iat ocus</span>
<lb n="1336"/><span>ghoidios Taise taoibghel in oidche sin.  ocus is é comairle dorig-</span>
<lb n="1337"/><span>ned le rig  Gréc ó rucad Taise taoibghel chuige arís gan ní bud</span>
<lb n="1338"/><span>mó dá mhuintir do marbad le Fionn.  ocus do chuaid roime co</span>
<lb n="1339"/><span>críochaib na Gréice.</span></p>
<lb n="1340"/>
<lb n="1341"/><p><span>Chrithnaigios Fionn arna mhárach Taise thaoibgel d'élódh</span>
<lb n="1342"/><span>ocus do bí co dubach domenmnach i ndiaid ingine in ríg.  a</span>
<lb n="1343"/><span>Fhinn ar rí na Sorcha ná bíodh dubachas ná domenma ort do</span>
<lb n="1344"/><span>chumaid na hingine.  óir rachadsa co dtiug slóig let co críochaib</span>
<lb n="1345"/><span>na Gréice ocus dobéram ingen ríg Gréc linn ar ais nó ar éicin.</span>
<lb n="1346"/><span>ocus adubairt in laoid: -</span>
<lb n="1347"/></p>
</div>
<pb n="273"/>
<div><lb n="1348"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1349"/><span>Buadach sin a mhic Chumaill</span>
<lb n="1350"/><span>fuaras doilges ó'n debhaid;</span>
<lb n="1351"/><span>ar mbreith buada do bidbad</span>
<lb n="1352"/><span>ingnad do bheith it bethaid.</span></p>
<lb n="1353"/>
<lb n="1354"/><p><span>Slóig na Gréice co dtuille</span>
<lb n="1355"/><span>do bátar uile ar th'agaid;</span>
<lb n="1356"/><span>acht triar ocus trí cetrair</span>
<lb n="1357"/><span>nocha raib d'fedain agaib.</span></p>
<lb n="1358"/>
<lb n="1359"/><p><span>Letsa is led becán buidne</span>
<lb n="1360"/><span>a mhic Chumaill na mórslóg;</span>
<lb n="1361"/><span>duitse ba bec in pudar</span>
<lb n="1362"/><span>rí na gcurad do chlaochlód.</span></p>
<lb n="1363"/>
<lb n="1364"/><p><span>Aonmac áirdríg in domain</span>
<lb n="1365"/><span>do fuair aided ret armaib;</span>
<lb n="1366"/><span>le do muintir as a aithle</span>
<lb n="1367"/><span>do thuitset maithe in chablaig.</span></p>
<lb n="1368"/>
<lb n="1369"/><p><span>(Taise taoibgel do breith uait</span>
<lb n="1370"/><span>do'n áirdríg saidbir sluagach);</span>
<lb n="1371"/><span>fá'n gcás ná bí co dubach</span>
<lb n="1372"/><span>biaid do thuras co buadach.</span></p>
<lb n="1373"/>
<lb n="1374"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1375"/><span>A haithle na laoide sin do commóradh lá aonaig ocus árd-</span>
<lb n="1376"/><span>oirechtais le Fionn ocus le ríg na Sorcha.  ocus atchonncatar na</span>
<lb n="1377"/><span>bratacha bláithbreca  breclíomtha ocus na meirgeda maothsróil</span>
<lb n="1378"/><span>ocus na glaschloidhme comrigne catha re guailnib na gcurad</span>
<lb n="1379"/><span>ocus na gcathmíled.  doireda dlútha dianmóra do shlegaib séta</span>
<lb n="1380"/><span>sithrigne ós a gcennaib.  ocus Diarmait détsholais ó Duibne</span>
<lb n="1381"/><span>dtosach na fedhna fírmóire sin.  aithgnios Fionn é ocus chuirios</span>
<lb n="1382"/><span>Fergus finnbheoil chuige dá fhiarfaigid de cia in elada sin.  nó</span>
<lb n="1383"/><span>cia in chuidechta irraibe.  nó in bfuair scéla a mhuintire chuige.</span>
<lb n="1384"/><span>adubairt seisen gurab é sin gruagach in ghaiscid.  ocus gur</span>
<lb n="1385"/><span>fhoillsig do tréna eladain draoidechta gurab é Abartach mac</span>
<lb n="1386"/><span>Allchaid tuc na cúic fir déc sin ó Fhionn co tír tairrngire.  is í</span>
<lb n="1387"/><span>comairle dorigned le Fionn ó do ruc mac úi Dhuibne ar Gholl</span>
<lb n="1388"/><span>ocus ar Oscar a gcur co críochaib na Gréice ar chenn ingine in</span>
<lb n="1389"/><span>ríg ocus Fergus do chur do maoidem a néchta ocus a náthasa</span>
<lb n="1390"/><span>leo.  ocus é féin ocus in chuid eile dá mhuintir do dhul co tír</span>
<lb n="1391"/><span>tairrngire ocus gidbé aca bud luaithe ann fuirech leisin gcuid</span>
<lb n="1392"/><span>eile.</span></p>
<lb n="1393"/>
<lb n="1394"/><p><span>Is ann sin do desaiged long luchtmar lánáibsech d'Fionn ocus</span>
<lb n="1395"/><span>dá mhuintir ocus ní haithrister scélaigecht orra nó co rabatar í dtír</span>
<lb n="1396"/><span>tairrngire.  ocus atchonncatar in taonach ocus in tárdoirechtas</span>
<lb n="1397"/><span>irraibe Abartach mac Allchaid.  ocus chuirios Fionn techtairecht</span>
<lb n="1398"/><span>chuige d'iarraid a mhuintire air nó cath do thabairt do.  is é com-</span>
<lb n="1399"/><span>airle dorigned le hAbartach aisioc a mhuintire do thabairt d'Fionn</span>
<lb n="1400"/><span>ocus a bhreth féin do thabairt do ina mhasla ocus ina mhóirsiubal.</span>
<lb n="1401"/><span>ocus ruc Fionn abhaile dá longport féin ocus do bí in fhled as ferr</span>
<lb n="1402"/><span>dá bfuair Fionn ariam acá degtabairt do ann.  ocus fhanus Fionn i</span>
<lb n="1403"/><span>dtír tairrngire nó co mbérfaitís Goll ocus Oscar air.</span></p>
<lb n="1404"/>
<lb n="1405"/><p><span>Do desaiged long luchtmar lánáibsech bhennchorr bhláth-</span>
<lb n="1406"/><span>daingen do Gholl ocus d'Oscar.  ocus tucatar cúl le tír ocus</span></p>
</div>
<pb n="274"/>
<div><lb n="1407"/><p><span>agaid do mhuir ocus do chiumsaib na bóchna brecuaine is do</span>
<lb n="1408"/><span>bhennaib fergacha fiarghruamda fuairfhliucha na fairrge.  ocus</span>
<lb n="1409"/><span>do ghluaisetar rompa co láidir saothrach siubalghrod co rabatar</span>
<lb n="1410"/><span>ac éistecht re faoidh na muc mara ocus na murduchan ocus re</span>
<lb n="1411"/><span>piastalb ingantacha na haibéise gur ghabatar cuan ocus calad-</span>
<lb n="1412"/><span>phort i gcríochaib na Gréice glanáilne.  ocus do thairrngetar a</span>
<lb n="1413"/><span>long i dtír i ninad nár fhét tonn a tuarcain ná a minroinn ná</span>
<lb n="1414"/><span>carraic a combrised.  ocus atchonncatar uatha cathair na haithne</span>
<lb n="1415"/><span>isin nGréic.  ocus ar ndul ar tír dóib fuaratar aodhaireda na</span>
<lb n="1416"/><span>cúirte ocus cethra na críche.  d'fiarfaigetar scéla do na haod-</span>
<lb n="1417"/><span>airedaib cia hainm in chathair atchonncatar.  nó cia hí in chrí-</span>
<lb n="1418"/><span>och ina raibe.  nó cia ba chenn uirre.  d'fiarfaigetar na haod-</span>
<lb n="1419"/><span>airedha díobsan in i nglenntaib diamra doeolais rucad iat in</span>
<lb n="1420"/><span>uair nach raibh fios na cathrach sin ná a hainm aca.  ocus adu-</span>
<lb n="1421"/><span>bradar gurab i sin cathair na haithne isin nGréic.  ocus nach</span>
<lb n="1422"/><span>raibhe isin doman cathair ba lia lám láidir laoch ocus curad ocus</span>
<lb n="1423"/><span>dronga dianmóra le goil ocus gaisced iná í.  crét dogénam anois</span>
<lb n="1424"/><span>ar Oscar re Goll.  crét dogénmaois ar Goll acht dul isin gcath-</span>
<lb n="1425"/><span>raig ocus Taise taoibgel do tabairt linn ar ais nó ar éicen.  ní</span>
<lb n="1426"/><span>dénfam ar Fergus finnbeoil: tabraidse fighe cethardualach ar bar</span>
<lb n="1427"/><span>bfolt ocus innsid gurab fileda faobracha focailcherta sib atá ar</span>
<lb n="1428"/><span>siubal ar rígaib corónta certbrethacha na crístaidechta.  crét</span>
<lb n="1429"/><span>dogénam ar Goll dá niarrthar elada orrainn.  dogénadsa elada ar</span>
<lb n="1430"/><span>bar son ar Fergus finnbeoil.  dorignetar amlaid sin.  ocus do</span>
<lb n="1431"/><span>ghluaisetar rompa dochum in dúna ocus do bhuailetar béim</span>
<lb n="1432"/><span>fleisce fri fárdorus na cathrach.  ocus adubairt in dóirseoir nach</span>
<lb n="1433"/><span>raibhe in rí sin mbaile.  co ndechaid sé dochum seilge ocus nach</span>
<lb n="1434"/><span>raibhe istig acht Taise taoibgel ocus a cumal coimdechta.  ocus</span>
<lb n="1435"/><span>nach dticfad aonduine ina cionn nó co dticfad in rí abaile.</span></p>
<lb n="1436"/>
<lb n="1437"/><p><span>Táinic in rí ocus do commórad selg móráibsech leis.  ba chenn-</span>
<lb n="1438"/><span>derg coin ba láimderg laoich ocus ba chenntrom gillanrad</span>
<lb n="1439"/><span>ocus gairbteglach in ríg i ndiaid na seilge tromtorrthaige sin.</span>
<lb n="1440"/><span>bennaigit do'n ríg ocus fiarfaigios in rí scéla díob ocus ruc leis</span>
<lb n="1441"/><span>istech co cathraig na haithne iat.  ocus aithgnios Taise taoibgel</span>
<lb n="1442"/><span>iat ocus nír labair riu.  ocus in tráth táinic am codalta ocus suain</span>
<lb n="1443"/><span>chuca iarrus Taise taoibgel in taos eladan anaithnid sin do léicen</span>
<lb n="1444"/><span>léi féin dochum scélaigechta do dénam léi.  ocus do chuatar i</span>
<lb n="1445"/><span>néntseomra ocus do léicetar a naithgne dochum a chéile.  ocus</span>
<lb n="1446"/><span>fhiarfaigios Fergus di crét in tinnell i nélóchad si dochum Finn</span></p>
</div>
<pb n="275"/>
<div><lb n="1447"/><p><span>arís.  adubairt sisi co rachadh in rí dochum na seilge cétna arna</span>
<lb n="1448"/><span>mhárach ocus co nélóchad féin le Goll ocus le hOscar d'innsaigid</span>
<lb n="1449"/><span>na luinge ó a dtáncatar.  do chuaid in rí dochum na seilge ocus</span>
<lb n="1450"/><span>élaigios Taise thaoibgel le Goll ocus le hOscar co rabatar i dtír</span>
<lb n="1451"/><span>tairrngire.  ocus ótchonnairc Fionn in cúicer sin uada tuc bara-</span>
<lb n="1452"/><span>mail aithgne dóib ocus adubairt gur b'inmain leis na daoine re</span>
<lb n="1453"/><span>a saimeoladh iat .i. Goll ocus Oscar.  Fergus finnbeoil.  Taise</span>
<lb n="1454"/><span>taoibgel ocus a cumal coimdechta.</span></p>
<lb n="1455"/>
<lb n="1456"/><p><span>In uair rucatar a mhuinter uile ar Fionn adubairt Abartach</span>
<lb n="1457"/><span>mac Allchaid le Fionn a bhreth féin do bhreith ina mhasla ocus</span>
<lb n="1458"/><span>ina móirshiubal.  adubairt Fionn co léicfedh sé in tuarastal do</span>
<lb n="1459"/><span>ghell sé d'Abartach ocus in bhreth i nagaid a chéile.  ní fhuil</span>
<lb n="1460"/><span>maith damsa ann sin ar Abartach ocus fer aithise ocus míla-</span>
<lb n="1461"/><span>bartha na féinne mar atá Conán mac Mórna gan a bhreith féin</span>
<lb n="1462"/><span>do tabairt do.  renna nime i gcoraigecht ormsa ar Conán nach</span>
<lb n="1463"/><span>bud réid mise muna bfuigbed sin.  ghellus Abartach sin do</span>
<lb n="1464"/><span>Chonán.  ocus is í breth ruc Conán ar Abartach na ceithre mná</span>
<lb n="1465"/><span>déc do b'ferr i dtír tairrngire do tabairt leis re cois a mhná féin.</span>
<lb n="1466"/><span>ocus a bhen féin do chur i nerball eich in ghilla dhecair mar do </span>
<lb n="1467"/><span>bí Liagán luaimnech ó luachair dhegaid.  ocus na ceitre mná déc</span>
<lb n="1468"/><span>eile sin dá mhuntir (ac marcaigecht uirre) nó co mbiadh i niar-</span>
<lb n="1469"/><span>thar chorca Dhuibne.</span></p>
<lb n="1470"/>
<lb n="1471"/><p><span>Ocus bíodh a fhios agat nach ór ná airget tuc Conán do bhreith</span>
<lb n="1472"/><span>acht amail mar adubramar.i. na ceitre mná déc do b'ferr i dtír</span>
<lb n="1473"/><span>tairrngire do tabairt leis mar aon le mnaoi Abartaig.  ocus ben</span>
<lb n="1474"/><span>Abartaig do chur i nerball in eich mar do bí Liagán luaimnech.</span>
<lb n="1475"/><span>ocus na ceitre mná déc eile do chur ar marcaigecht mar do bí</span>
<lb n="1476"/><span>seisen ocus in chuid eile dá mhuintir nó co mbeidís i gclochán</span>
<lb n="1477"/><span>chinn chait i niarthar chorca Dhuibne.</span></p>
<lb n="1478"/>
<lb n="1479"/><p><span>Ag sin do mhuintir a Fhinn ar Abartach.  féchus Fionn do</span>
<lb n="1480"/><span>cach taob de ocus ní fhaca sé Abartach shíos ná shuas.  ocus ruc</span>
<lb n="1481"/><span>Fionn Taise taoibgel leis co hAlmain lethanmóir Laigen ocus</span>
<lb n="1482"/><span>dorigensat banais na déise sin.</span></p>
<lb n="1483"/>
<lb n="1484"/><p><span>Gurab í sin tóraigecht ocus echtra in ghilla dhecair ó thús co</span>
<lb n="1485"/><span>deired.</span></p>
<lb n="1486"/>
<lb n="1487"/><p><span>Finit.</span>
<lb n="1488"/></p>
</div>
<pb n="276"/>
<div><lb n="1489"/><p><span>Bzzzzz1800ls 19T</span>
<lb n="1490"/><span>Uzzzzz0401</span></p>
<lb n="1491"/>
<lb n="1492"/><p><span>(Echtra in chetharnaig chaoilriabaig nó chetharnaig úi</span>
<lb n="1493"/><span>Dhomnaill do réir dhruinge)</span></p>
<lb n="1494"/>
<lb n="1495"/><p><span>Lá dá raibh O Domnaill i mbél átha Senaig .i. Aodh dub mac</span>
<lb n="1496"/><span>Aodha ruaid mic Néill ghairb mic Thoirdelbaig in fhíona ag</span>
<lb n="1497"/><span>caithem fleide ocus fésta ocus maithe ocus móruaisle a thíre ocus</span>
<lb n="1498"/><span>a thalman maraon ris.  do fritheolad ocus do frestlad iat le nua</span>
<lb n="1499"/><span>gacha bíd ocus le sen gacha dige ar chena.  ocus in tráth fa subach</span>
<lb n="1500"/><span>sáthach somhenmnach cách uile i gcoitchinne is ann do labair</span>
<lb n="1501"/><span>gallóglách do mhuintir úi Dhomnaill ocus is edh ro ráid: dar</span>
<lb n="1502"/><span>slán dé ar sé ní fuil as so go múr tige ríg Grég tech as ferr iná</span>
<lb n="1503"/><span>in tech so.  ná dís ar fhichit as binne iná in dís ar fichit atá</span>
<lb n="1504"/><span>sin tech so.  mar atá Conán maolruad O Raithbertaig.  Diarmaid</span>
<lb n="1505"/><span>O Gillagáin.  Cormac O Ciaragáin.  Tadhg O Crugadáin.  ocus</span>
<lb n="1506"/><span>muinter eile nach náirmither sonn.</span></p>
<lb n="1507"/>
<lb n="1508"/><p><span>Ar in gcomrád sin dóib atchonncadar chuca in cetharnach</span>
<lb n="1509"/><span>caoilriabach ocus in tuisge ac plibarnaig ina bhrógaib.  ocus</span>
<lb n="1510"/><span>barr a dá cluas tréna shenfuan.  ocus leth a chloidim nochtaithe</span>
<lb n="1511"/><span>i dtaob shiar dá thóin.  ocus trí gaethe boga bunloiscthe chuilinn</span>
<lb n="1512"/><span>ina dhesláim aige.  go mbennaigid dia duit a úi Dhomnaill ar</span>
<lb n="1513"/><span>sé.  go mbennaigid dia duitse ar O Domnaill.  cá thaob as a</span>
<lb n="1514"/><span>dtángais a óglaoich anaithnid ar sé.  i ndún monaidh i mbaile</span>
<lb n="1515"/><span>ríg Alban do chodlas aréir ar in cetharnach: bím lá in Ile.  lá i</span>
<lb n="1516"/><span>gcionn tíre.  lá i Manainn.  lá i Rachlainn.  ocus lá eile ar fionn-</span>
<lb n="1517"/><span>charn na foraire i sliab Fuait.  ocus is duine siofóidech suairc</span>
<lb n="1518"/><span>siubail mé ocus agatsa atáim anois a úi Dhomnaill ar sé.  goirter</span>
<lb n="1519"/><span>chugam in dóirseoir ar O Domnaill.  tánic in dóirseoir do láthair:</span>
<lb n="1520"/><span>an tusa do léig in fer so istech ar O Domnaill.  ní mé ar in</span>
<lb n="1521"/><span>dóirseoir ocus ní fhacas ariam roime so é.  léig thort é a úi</span>
<lb n="1522"/><span>Dhomnaill ar in cetharnach.  óir ní usa linn techt istech iná dul</span>
<lb n="1523"/><span>immach in tan as áil linn féin.  suidh síos ar O Domnaill.  suid-</span>
<lb n="1524"/><span>fed nó ní shuidfed ar in cetharnach .  óir ní dhénaim ní ar bith</span>
<lb n="1525"/><span>acht mar as áil liom féin.  d'éist O Domnaill fris gan fregrad do</span>
<lb n="1526"/><span>óir b'ingnad leis cá cinél duine bhiadh ann do thicfadh istech</span>
<lb n="1527"/><span>isin dúnad gan dóirseoir ná nech eile dá fhaicsin ag in dorus nó</span></p>
</div>
<pb n="277"/>
<div><lb n="1528"/><p><span>go dtárla ar lár árais úi Dhomnaill.  ocus do bhádar in lucht</span>
<lb n="1529"/><span>eladan go gérshúilech ag féchain fair.</span></p>
<lb n="1530"/>
<lb n="1531"/><p><span>Seinn port ceoil dúinn a Chonáin mhaolruaid úi Raithbertaig</span>
<lb n="1532"/><span>ar in cetharnach.  do sheinn Conán maolruad port ceoil ar</span>
<lb n="1533"/><span>chomairle in chetharnaig.  seinn port dúinn a Dhiarmaid úi</span>
<lb n="1534"/><span>Ghillagáin ar in cetharnach.  sheinnios Diarmaid duan ocus</span>
<lb n="1535"/><span>degcheol do.  seinnidh ceol dúinn a Chormaic úi Chiaragáin ocus</span>
<lb n="1536"/><span>a Thaidg úi Chrugadáin ar in cetharnach.  ocus do sheinnedar</span>
<lb n="1537"/><span>na fir sin fraischeol do'n chetharnach.</span></p>
<lb n="1538"/>
<lb n="1539"/><p><span>Acht chena do sheinnedar na saoithe sin uile cuir ocus puirt</span>
<lb n="1540"/><span>ro sligtecha siublacha taigenta taitnemacha ocus cuislenna ceoil-</span>
<lb n="1541"/><span>bhinne cruite.  go gcuirfidís daoine ina gcodlad le fuaim in cheoil</span>
<lb n="1542"/><span>shírbinn shíde do sheinnset.  dar trí slánaib dé a úi Dhomnaill ar</span>
<lb n="1543"/><span>in cetharnach ó do chualas tuairisc na muintire bhí re seinnim</span>
<lb n="1544"/><span>gach uilc.  mar bhí lucht eladan Bhelsibub Abiron ocus na prinn-</span>
<lb n="1545"/><span>sada puiblidhe (sic) ag imirt na niarann ocus na nórd i bfíriochtar</span>
<lb n="1546"/><span>ifrinn.  ní chualas doicheol as mó iná do mhuintir ar sé.</span></p>
<lb n="1547"/>
<lb n="1548"/><p><span>Is ann sin do rug in cetharnach ar in gcláirsig ocus do sheinn</span>
<lb n="1549"/><span>sé cuir ocus puirt shligtecha siublacha taigerta taitnemacha ocus</span>
<lb n="1550"/><span>cuislenna ceoilbinne cruite.  go gcuirfide mná ré nidnaib.  ocus</span>
<lb n="1551"/><span>fir ghonta.  ocus laoich arna ledrad.  ocus curada arna gcrécht-</span>
<lb n="1552"/><span>nugad.  ocus aos galair ocus géresláinte in domain i dtoirchim</span>
<lb n="1553"/><span>suain ocus sírchodalta le foghar in cheoil fírbhinn síde do sheinn</span>
<lb n="1554"/><span>sé in tan sin.  dar slán dé ar O Domnail ó do chualas tuairisc na</span>
<lb n="1555"/><span>muintire bhíos re seinnim ceoil síde isna cnocaib ocus isin talam</span>
<lb n="1556"/><span>fúinn shíos.  mar bhí Fergus fionn mac Forgaide.  ocus Sennach</span>
<lb n="1557"/><span>O Doirge.  ocus Suanach mac Senaig.  ocus scológ chille cuilinn.</span>
<lb n="1558"/><span>ocus bacach beinne Boirche.  ós iat do chuired daoine chum</span>
<lb n="1559"/><span>codalta ocus daoine chum gola ocus drong eile chum gáire.  ní</span>
<lb n="1560"/><span>chualas ceol bud bhinne iná do cheol óir is duine róbhinn tu ar</span>
<lb n="1561"/><span>O Domnaill.  bím lá binn is lá serb ar in cetharnach.  éirig suas</span></p>
</div>
<pb n="278"/>
<div><lb n="1562"/><p><span>a chetharnaig ar in fer fritheolta ocus suid i gcumaid ocus i</span>
<lb n="1563"/><span>gcuimhrinn úi Dhomnaill.  óir atá sé ag tabairt cuire dhuit.  ní</span>
<lb n="1564"/><span>rachad ar in cetharnach.  óir ní bhiad acht mar chrochaire</span>
<lb n="1565"/><span>ghránda dhénfadh ealada do dhaoinib maithe.  ar in adbar sin</span>
<lb n="1566"/><span>ní rachad tairis so suas acht cuiridís a maith chugam anuas más</span>
<lb n="1567"/><span>mian leo.  ocus ann sin do chuiredar inar ocus atán ocus léine</span>
<lb n="1568"/><span>riabach ocus matal leisin bfer fritheolta dochum in chetharnaig.</span>
<lb n="1569"/><span>sin culaid do chuir O Domnaill chugat ar sé.  ní háil liom í ar in</span>
<lb n="1570"/><span>cetharnach.  óir ní beidh aonní le maoidem ag in duine maith</span>
<lb n="1571"/><span>orm go bráth.</span></p>
<lb n="1572"/>
<lb n="1573"/><p><span>Is ann sin do chuiredar fiche marcach arna gcengal i narm</span>
<lb n="1574"/><span>ocus i néided ar gach leith do'n dorus immuig.  ocus ós a chionn</span>
<lb n="1575"/><span>sin fiche gallóglách ar gach taob de dá choimét istig ocus immuig</span>
<lb n="1576"/><span>im dhóirsib in dúin.  óir do brethnaigedar nár ba dhuine saogalta</span>
<lb n="1577"/><span>é.  créd do áil lib riu sút ar in cetharnach.  dob áil linn tusa do</span>
<lb n="1578"/><span>choimét ar O Domnaill.  dar trí slána dé ar in cetharnach cé</span>
<lb n="1579"/><span>maith sibse is bar gcoimét ní hagaib do chaithfed mo phróinn</span>
<lb n="1580"/><span>amárach.  a dhé cá heile ar O Domnaill.  i gcnoc Aine ar in</span>
<lb n="1581"/><span>cetharnach: dá mhíle dég ó Luimnech amach áit i bfuil Seaan</span>
<lb n="1582"/><span>mac an iarla i nDesmumain.  dar slán dé ar gallóglách díob dá</span>
<lb n="1583"/><span>bfagainn thu ac cur aonchuir díot go maidin dogénfainn mell</span>
<lb n="1584"/><span>comchruinn ar lár le cúl tuaige díot.</span></p>
<lb n="1585"/>
<lb n="1586"/><p><span>Is ann sin tug in cetharnach lám fó'n gcláirsig ocus do sheinn</span>
<lb n="1587"/><span>cuir ocus puirt ocus cuislenna ciuil go gcuirfide fir ghonta ocus</span>
<lb n="1588"/><span>mná ré nidnaib ocus aos othair ocus géresláinte in domain ina</span>
<lb n="1589"/><span>gcodlad le fogar in cheoil chaoinbinn tsíde do sheinn sé.  cá</span>
<lb n="1590"/><span>bfuiltí a ghallóglácha ar in cetharnach: so chugaib immach mé</span>
<lb n="1591"/><span>ocus dénaidh gérchoimét nó biad ar siubal uaib.  mar do chuala</span>
<lb n="1592"/><span>in chétghallóglách na briathra sin ro éirig ina shesam ocus do</span>
<lb n="1593"/><span>thóg a thuag ocus do bhuail in fer fa nesa do gur thresgair go</span>
<lb n="1594"/><span>lár é.  ótchonnairc cách imroll urchair in fhir do thógbadar uile</span>
<lb n="1595"/><span>a dtuaga go fíochmar fírnimnech i nagaid in chetharnaig le</span>
<lb n="1596"/><span>béimennaib bríogmara ar amus a chinn.  gidedh is ar fer aca</span>
<lb n="1597"/><span>féin do tharla gach buille díob sin.  is amlaid do chuir in ceth-</span>
<lb n="1598"/><span>arnach na gallógláig ag gabáil do chúlaib tuag ar a chéile idir</span>
<lb n="1599"/><span>mharcach ocus ghallóglách co rabadar uile ina gcosair chró.</span>
<lb n="1600"/><span>táinic in cetharnach gan fuiliugad gan foirdergad fair d'innsaigid</span>
<lb n="1601"/><span>in dóirseora ocus adubairt fris fiche bó ocus cethrama d'ferann</span>
<lb n="1602"/><span>tsaor d'faghbáil ó O Dhomnaill do chionn a mhuintire d'aithbeo-</span></p>
</div>
<pb n="279"/>
<div><lb n="1603"/><p><span>ugad: ocus cuimil in luibsi ar sé do charbaid uachtaraig gach</span>
<lb n="1604"/><span>fir díob ocus éireochaid slán aris.  dorigne in dóirseoir amail</span>
<lb n="1605"/><span>thegasg in cetharnach do.  ocus fuair in fiche bó ocus in cheth-</span>
<lb n="1606"/><span>rama ferainn ó O nDomnaill ar son a mhuintire d'aithbeougad.</span></p>
<lb n="1607"/>
<lb n="1608"/><p><span>Tárla Seaan mac in iarla .i. iarla Desmuman in tráth sin i</span>
<lb n="1609"/><span>naonach ocus i nárdoirechtus ar faitche a dhúna ocus a dheg-</span>
<lb n="1610"/><span>baile féin.  féchain dá dtug tairis atchonnairc sé in cetharnach</span>
<lb n="1611"/><span>caoilriabach chuige ocus leth a chloidim nochtaithe i dtaob</span>
<lb n="1612"/><span>shiar de.  ocus a shenbróga lán d'uisge ag fedalaig uime.  ocus</span>
<lb n="1613"/><span>barr a dá cluas tréna shenfuan.  ocus bonnsach bogloiscthe ina</span>
<lb n="1614"/><span>láim aige.  go mbennaigid dia duit ar in cetharnach.  go mben-</span>
<lb n="1615"/><span>naigid dia duitse ar Seaan mac in iarla.  cánas a dtángais a</span>
<lb n="1616"/><span>óglaoich ar sé.  i dtig úi Dhomnaill i mbél átha senaig do chod-</span>
<lb n="1617"/><span>las aréir ar in cetharnach.  i ndún monaid i mbaile ríg Alban do</span>
<lb n="1618"/><span>chodlas in oidche roime sin.  ocus ann so agat anocht a mhic in</span>
<lb n="1619"/><span>iarla ar sé.  cá hainm atá ort ar mac in iarla.  Dubhartán O</span>
<lb n="1620"/><span>Dubhartáin m'ainm is mo shloinned ar in cetharnach.  cá slige</span>
<lb n="1621"/><span>ar ghabais chugainn a Dhubartáin ar Seaan.  d'es ruaid mhic</span>
<lb n="1622"/><span>Modhairn frisa ráidter Sligech ocus go céis caomálainn Corainn.</span>
<lb n="1623"/><span>ó'n gCorann go coirrshliab na seghsa ocus go máig luirg in</span>
<lb n="1624"/><span>Dagda.  ocus do leth taoib Chruachna maige hAoi.  ocus do</span>
<lb n="1625"/><span>mhaig mhucraime.  do chríochaib ua gConaill ghabra ocus go</span>
<lb n="1626"/><span>soiche thusa anois a Sheaain mhic in iarla ar sé.  tugad Dubartán</span>
<lb n="1627"/><span>istech ocus d'ól deoch ocus ro niamghlan a chosa.  ocus do bí</span>
<lb n="1628"/><span>ina chodlad go tráth éirge do'n ghréin arna mhárach.</span></p>
<lb n="1629"/>
<lb n="1630"/><p><span>Táinic Seaan mac in iarla ar cuairt chuige fó'n am sin.  ocus</span>
<lb n="1631"/><span>do labair sé leis go mín muinterda ocus issedh adubairt: dar</span>
<lb n="1632"/><span>liom is fada do chodlad.  ocus ní hingnad duit é óir do b'fada do</span>
<lb n="1633"/><span>shiubal andé.  acht do chualas go rabais tréigthech ar lebraib</span>
<lb n="1634"/><span>ocus ar chláirsig ocus bud maith liom do chloisdin ar maidin ar</span>
<lb n="1635"/><span>Seaan.  atáimse róthréigthech isna heladnaib sin go deimin ar in</span>
<lb n="1636"/><span>cetharnach.  tugad lebar chuige ocus nír léig aonfhocal.  tugad</span>
<lb n="1637"/><span>cláirsech dá innsaigid ocus nír sheinn aonphort.  is cosmail go</span>
<lb n="1638"/><span>ndechaid do cheol is do léigenn uait ar Seaan mac in iarla.  ocus</span>
<lb n="1639"/><span>ar in adbar sin dorignes rann duit: -</span>
<lb n="1640"/></p>
</div>
<pb n="280"/>
<div><lb n="1641"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1642"/><span>Uch a dhia is mór in clú</span>
<lb n="1643"/><span>nach léighenn líne lebair;</span>
<lb n="1644"/><span>Dubartán O Dubartáin</span>
<lb n="1645"/><span>'s gan aonfhocal do mhebair.</span></p>
<lb n="1646"/>
<lb n="1647"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1648"/><span>Mar do chuala Dubartán é féin dá cháined ocus dá imdergad</span>
<lb n="1649"/><span>dorug sé ar shenlebar shenchais Sheaain mic in iarla ocus do léig</span>
<lb n="1650"/><span>sé síos go stuama stuidértha blasta binnbriathrach é.  dorug ar</span>
<lb n="1651"/><span>in gcláirsig iarum ocus do sheinn sé fraischeol caoinbhinn cuis-</span>
<lb n="1652"/><span>lennach co gcuirfedh aos galair ocus géresláinte in domain</span>
<lb n="1653"/><span>dochum suain ocus sírchodalta re fogar in chaoincheoil téit-</span>
<lb n="1654"/><span>bhinn tsíde do sheinn sé.  is fírbhinn in fer eladan tu a Dhub-</span>
<lb n="1655"/><span>artáin ar Seaan mac in iarla.  bím lá binn is lá serb ar Dubartán.</span></p>
<lb n="1656"/>
<lb n="1657"/><p><span>D'éis medóin lae d'éirig Seaan mac in iarla immach ar chnoc</span>
<lb n="1658"/><span>Aine ocus Dubartán maraon ris.  an rabais ar in gcnoc so riam</span>
<lb n="1659"/><span>roime so a Dhubartáin ar Seaan.  do bhádas ar Dubartán maraon</span>
<lb n="1660"/><span>re duine maith ar a ndechaid clú selga ocus fiadaig ocus fian-</span>
<lb n="1661"/><span>choscair inallód.  mar do bí Fionn mac Cumaill mic Thrénmóir</span>
<lb n="1662"/><span>mic Bhaoiscne mic Fhiacha saidbir mic Bric mic Dhairne duinn</span>
<lb n="1663"/><span>mic Dhegaid.  Do bádar na móirféinneda ann .i. Oisín mac Finn</span>
<lb n="1664"/><span>ocus Raigne mac Finn.  ocus Oscar mac Oisín.  ocus Glúndubh</span>
<lb n="1665"/><span>ocus in Dubchosach beinne gulbain.  ocus in Dubthuath.  ocus</span>
<lb n="1666"/><span>Art mac Mórna.  ocus Goll.  ocus Conán.  ocus Beith barrghlas</span>
<lb n="1667"/><span>mac Mórna maille ris.  do suided in tselg fá'n gcnoc so ocus do</span>
<lb n="1668"/><span>cuiredh míl muige re mullaigib.  ocus sinnaig ar sechrán.  ocus</span>
<lb n="1669"/><span>bruic a broclasaib.  ocus eoin ar eitiollaig.  ocus laoig arna lua-</span>
<lb n="1670"/><span>ghail linn.  ocus do ghabamar ag éistecht re mongáir na míled</span>
<lb n="1671"/><span>ocus re sníom na slabrad.  ocus re gothaib na ngadar.  ocus re</span>
<lb n="1672"/><span>grésacht na ngillanrad.  co ndechaid fiad ballach báinderg</span>
<lb n="1673"/><span>ann so siar reomainn ocus do bí ilar datha ann.  do léig Fionn a</span>
<lb n="1674"/><span>iallchoin dá innsaigid .i. Bran ceoilbhinn in chú ghel ocus in</span></p>
</div>
<pb n="281"/>
<div><lb n="1675"/><p><span>chú chrón Enán.  ocus mac in truim ar léimnech luath tar</span>
<lb n="1676"/><span>(sliab) luachra siar.  fhéchus Seaan mac in iarla thairis ó thaob</span>
<lb n="1677"/><span>dhes co tuaidh ocus ni fheca sé in cetharnach.  ocus nír bfis do</span>
<lb n="1678"/><span>cá háird do áirdib in domain ar ghab sé uaidh.</span></p>
<lb n="1679"/>
<lb n="1680"/><p><span>Tárla fá'n am sin duine maith do laignechaib .i. Mac Eochaid</span>
<lb n="1681"/><span>ollam re dán ocus a chos briste le ré ocht sechtmained dég ag</span>
<lb n="1682"/><span>siled a choda smera ocus fola co féig fírfuiltech.  nár bféidir táth</span>
<lb n="1683"/><span>ná leiges d'fagbáil di ocus dá fer dég do laignib ocus do tháith-</span>
<lb n="1684"/><span>legaib do b'ferr i laignechaib aige ar fed na ré sin.  atchonnairc</span>
<lb n="1685"/><span>Mac Eochaid in tóglach caoilriabach dá innsaigid ocus fuan-</span>
<lb n="1686"/><span>bratán uime ocus lebar ina láim ocus dórdán abráin dá ghabáil</span>
<lb n="1687"/><span>aige.  go mbennaigid dia duit a Mhic Eochaid ar in cetharnach.</span>
<lb n="1688"/><span>go mbennaigid dia duitse ar Mac Eochaid.  cá háit as a dtángais</span>
<lb n="1689"/><span>a óglaoich ar sé.  i dtig Sheaain mic iarla Desmuman do chodlas</span>
<lb n="1690"/><span>aréir ar sé.  i dtig úi Dhomnaill i mbél átha senaig do chodlas in</span>
<lb n="1691"/><span>oidche roime sin.  i nOilech na ríg do rugad mé.  bím lá in Ile.  lá</span>
<lb n="1692"/><span>i gcionn tíre.  lá i Manann.  lá i Rachlainn ocus lá eile ar fionn-</span>
<lb n="1693"/><span>charn na foraire i sliab Fuait.  óir is duine siublach suarach saob-</span>
<lb n="1694"/><span>nósach mé.  cá helada duit ar Mac Eochaid.  adbar legha mé ar</span>
<lb n="1695"/><span>in cetharnach.  cá hainm atá ort ar Mac Eochaid.  Cathal O Céin</span>
<lb n="1696"/><span>m'ainm is mo shloinned.  ocus dá léigfeása in doichell ocus in</span>
<lb n="1697"/><span>ghorta ocus in droichbés atá innat díot do leigesfainn do chos</span>
<lb n="1698"/><span>atá sin innam gan amrus ar Mac Eochaid nó go nibim trí deocha</span>
<lb n="1699"/><span>ocus is cuma liom crét dogní cách ó shoin immach.  an léigfir</span>
<lb n="1700"/><span>in doichell is in ghorta díot ar mo chomairle ar Cathal O Céin.</span>
<lb n="1701"/><span>léigfed chena ar Mac Eochaidh.  tug Cathal O Céin luib íce im-</span>
<lb n="1702"/><span>mach is do chuimil do chois Mhic Eochaid í: éirig suas a Mhic</span>
<lb n="1703"/><span>Eochaid go bfaicem an bfuil ruith agat.  d'éirig Mac Eochaid</span>
<lb n="1704"/><span>ina shesam ocus tug sginned immach fá imell in mhachaire ocus</span>
<lb n="1705"/><span>cách ina dhiaid le huathbás.  gur fhágaib sé in dá liaig dég do</span>
<lb n="1706"/><span>thorad a retha.</span></p>
<lb n="1707"/>
<lb n="1708"/><p><span>Dorignes do leiges a Mhic Eochaid ar in cetharnach.  ocus</span>
<lb n="1709"/><span>má gní tu doichell ná gortad as so suas ticfad chugat ocus brisfed</span>
<lb n="1710"/><span>in chos sin do leigised liom.  ocus ní hé sin amáin acht in chos</span></p>
</div>
<pb n="282"/>
<div><lb n="1711"/><p><span>eile.  ocus ní leigisfid lega na bfiann tu as sin suas.  ní dhén ar</span>
<lb n="1712"/><span>Mac Eochaid.  ocus atá ingen álainn agamsa ocus dobérfad</span>
<lb n="1713"/><span>duitse í ocus trí cét bó is trí cét capall is trí cét caora is trí cét</span>
<lb n="1714"/><span>muc léithe.  ocus biad féin am chliamain mhaith agat.  maith sin</span>
<lb n="1715"/><span>ar Cathal O Céin: má atá sí glan nó má atá sí gránda beidh sí</span>
<lb n="1716"/><span>agam.</span></p>
<lb n="1717"/>
<lb n="1718"/><p><span>Do chuir mac Eochaid fled mhór dá hollmugad is dá comm-</span>
<lb n="1719"/><span>órad do Chathal O Chéin.  ocus in tan fa hollam in fhled is ba</span>
<lb n="1720"/><span>hinchaithme in chuirm thógbus Cathal O Céin air is nír luaithe</span>
<lb n="1721"/><span>míol mongruad lá márta iná Cathal ag dul tar maoilinn in chnuic</span>
<lb n="1722"/><span>bí ar agaid in bhaile.  táinic in fer fritheolta chum Mic Eochaid</span>
<lb n="1723"/><span>ocus issé adubairt: in liaig út bí agat ó hUlltaib dá ngoirter</span>
<lb n="1724"/><span>Cathal O Céin.  ní luaithe in míol mongruad dá ngoirter in gerr-</span>
<lb n="1725"/><span>fhiad iná eisen ag dul tar maoilinn in chnuic út thall.  is ann sin</span>
<lb n="1726"/><span>dorigne Mac Eochaid in rann mar lenus: -</span></p>
<lb n="1727"/>
<lb n="1728"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1729"/><span>In liaig a hUlltaib inmain</span>
<lb n="1730"/><span>mar is inmain Ulltaig féin;</span>
<lb n="1731"/><span>mac in athar ó'n áird tuaid</span>
<lb n="1732"/><span>ní mairg fuair Cathal O Céin</span></p>
<lb n="1733"/>
<lb n="1734"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1735"/><span>Ghluaisios Cathal O Céin ocus ní derna fos ná frithairisem nó</span>
<lb n="1736"/><span>go raib i Sligech.  ocus is í sin tráth ocus uair fá a raibe O Con-</span>
<lb n="1737"/><span>chobair ag dul do dígail chléibín na caillige connachtaige forsin</span>
<lb n="1738"/><span>gcaillig muimnig.  ocus ar mbeith do ag imthecht atchonnairc</span>
<lb n="1739"/><span>in cetharnach caoilriabach chuige.  go mbennaigid dia duit a</span>
<lb n="1740"/><span>úi Choncobair ar in cetharnach.  go mbennaigid dia duitse ar O</span>
<lb n="1741"/><span>Conchobair.  ocus cá háit arrabais anois ar sé.  do bíos aréir i</span>
<lb n="1742"/><span>lagan Laigen i dtig Mhic Eochaid.  ocus do bíos in oidche roime</span>
<lb n="1743"/><span>sin dá míle déc ó Luimnech i gcnoc Aine i dtig Sheaain mhic</span>
<lb n="1744"/><span>iarla Desmuman.  do bíos in oidche roime sin i dtig úi Dhom-</span>
<lb n="1745"/><span>naill i mbél átha senaig.  ocus i ndún monaid i mbaile ríg Alban</span>
<lb n="1746"/><span>in oidche roime sin.  i nOilech na ríg do rugad mé.  bím lá in Ile</span>
<lb n="1747"/><span>ocus lá i gcionn tíre.  lá i Manann ocus lá i Rachlainn ocus lá</span>
<lb n="1748"/><span>eile ar fionncharn na foraire i sliab Fuait.  óir is duine suarach</span>
<lb n="1749"/><span>siublach saobnósach mé.  cá hainm atá ort ar O Conchobair.</span>
<lb n="1750"/><span>Gilla dé as ainm damsa ar sé.  créd ghluaisios sib as bhaile ar</span></p>
</div>
<pb n="283"/>
<div><lb n="1751"/><p><span>Gilla dé.  dochum catha i nagaid na muimnech do thiagaim ar</span>
<lb n="1752"/><span>O Conchobair.  dá bfoisteochad sib mise do rachainn lib ar Gilla </span>
<lb n="1753"/><span>dé.  dar mo bhréithir ar cetharnach do mhuintir úi Chonchobair</span>
<lb n="1754"/><span>ní hé amáin nach bfoisteochamaois thu acht ní ghébmaois cenn-</span>
<lb n="1755"/><span>ach ná cumha is do leithéid do beith linn.  ní libse do rachainn</span>
<lb n="1756"/><span>ar Gilla dé acht le hO Conchobair.  ocus do bféidir  nach misde</span>
<lb n="1757"/><span>d'O Chonchobair mise beith leis.  crét as cennach duit a Ghilla dé</span>
<lb n="1758"/><span>ar O Conchobair.  ní iarraim acht gan lethchuma do dénam orm</span>
<lb n="1759"/><span>ar sé in fedh bím friut.  doghébair sin ar O Conchobair.</span></p>
<lb n="1760"/>
<lb n="1761"/><p><span>Do ghluaisetar rompa tar Sinainn siar ocus fir Chonnacht uile</span>
<lb n="1762"/><span>i naonréim go dtugadar sgeimell trí lá i ndiaid a chéile i mesg</span>
<lb n="1763"/><span>muimnech agá slad ocus ag breith leo gach ní ba hinaistir.  ocus</span>
<lb n="1764"/><span>ag cruinnechad a mbó is a gcapall is a dtréd co haoninad.  fua-</span>
<lb n="1765"/><span>radar trí ba breca ocus tarb maol na caillige muimnige ocus tug O</span>
<lb n="1766"/><span>Conchobair iat sin do'n chaillig chonnachtaig i ndígail a cléibín.</span>
<lb n="1767"/><span>nír bfada dóib ag timáin na creiche co bfacadar gasrad dá</span>
<lb n="1768"/><span>cúiged Muman ac tóraigecht i ndiaid a dtána.  is ann sin táinic</span>
<lb n="1769"/><span>in Gilla dé do láthair úi Chonchobair ocus tuc a rogha do in</span>
<lb n="1770"/><span>chrech do thimáin nó in tóir do chosg.  adubairt O Conchobair</span>
<lb n="1771"/><span>gur b'ferr leis in tóir do chosg.  fillios in Gilla dé ar in tóir ocus</span>
<lb n="1772"/><span>boga ocus ceithre saigde fichet leis.  ocus nír léig aonurchar nár</span>
<lb n="1773"/><span>thuit naoi naonbair do mhuimnechaib leis innus nár fhan aon-</span>
<lb n="1774"/><span>duine fó fhad ghona urchair shaigde do.  ocus dá ndechadaois</span>
<lb n="1775"/><span>fir Chonnacht uile i dtimchioll aonfhichet bó díob ní bhérfadaois</span>
<lb n="1776"/><span>fad urchair shaigde leo iat.</span></p>
<lb n="1777"/>
<lb n="1778"/><p><span>Ann sin do chuir O Conchobair iarraid ar Ghilla dé ocus adub-</span>
<lb n="1779"/><span>airt fris in chrech do thimáin.  fhregrus in Gilla dé sin co hobann</span>
<lb n="1780"/><span>is do chuaid i dtimchioll na creiche mar luas áinle.  corro thinóil</span>
<lb n="1781"/><span>ocus cor thimáin iat uile do dhruim degretha co mbátar i bfad as</span>
<lb n="1782"/><span>amarc fer Muman.  mar atchonncatar na muimnig in Gilla dé ac</span>
<lb n="1783"/><span>tabairt a chúil dóib do deifrigetar i ndiaid fher gConnacht co</span>
<lb n="1784"/><span>mbátar agá marbad gan choigilt.  innus gurab éigen do'n Ghilla </span>
<lb n="1785"/><span>dé filled ar in tóir arís.</span></p>
<lb n="1786"/>
<lb n="1787"/><p><span>Mar sin do ina rith itir in tóir ocus in chreich nó co ráncatar</span>
<lb n="1788"/><span>tar Sinainn aniar.  ocus ó shoin co Sligech ocus co dúnad úi</span>
<lb n="1789"/><span>Chonchobair.  téid O Conchobair istech roim chách.  tugad deoch</span>
<lb n="1790"/><span>ina láim ocus nír chuimnig ar in ngilla dé nó gur ibh í.  tic in</span>
<lb n="1791"/><span>gilla dé do láthair úi Chonchobair ocus adubairt co raibe ac</span>
<lb n="1792"/><span>gabáil a cheda aige.  ocus nír maith le hO Conchobair sin ocus</span>
<lb n="1793"/></p>
</div>
<pb n="284"/>
<div><lb n="1794"/><p><span>adubairt co dtiobrad a bhreith féin do ar son in lethóil dá nderna</span>
<lb n="1795"/><span>sé fair im in dig sin.  adubairt in gilla dé nach ngébadh sin uada</span>
<lb n="1796"/><span>ocus nach bfuireochad ní bud sia.  ocus adubairt co nderna</span>
<lb n="1797"/><span>rann im in adbar sin: -</span></p>
<lb n="1798"/>
<lb n="1799"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1800"/><span>Lethchuma ar Ghilla dé</span>
<lb n="1801"/><span>ní cuibe do'n té dogní;</span>
<lb n="1802"/><span>issedh innsimse do'n fhlaith</span>
<lb n="1803"/><span>ní maith in breth ruc in rí.</span></p>
<lb n="1804"/>
<lb n="1805"/><p><span>Ní mise nach ndechaid leo</span>
<lb n="1806"/><span>ar cenn na mbó co tráig Lí;</span>
<lb n="1807"/><span>in té do choiscfedh in tóir</span>
<lb n="1808"/><span>ní breth chóir a bheith cen ní.</span></p>
<lb n="1809"/>
<lb n="1810"/><p><span>Dá mbiainnse is Murchad mac Briain</span>
<lb n="1811"/><span>ac gabáil giall bó is crech;</span>
<lb n="1812"/><span>tobach císa in domain móir</span>
<lb n="1813"/><span>ní thiubrainn do acht a leth.</span></p>
<lb n="1814"/>
<lb n="1815"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1816"/><span>Féchain dá dtuc O Conchobar tairis nír bfios do cá háird do</span>
<lb n="1817"/><span>áirdib in domain ar ghab in gilla dé uada.</span></p>
<lb n="1818"/>
<lb n="1819"/><p><span>Tárla fá'n am sin Tadg O Cellaig i naonach lánoirechtais a</span>
<lb n="1820"/><span>dúin ocus a degbaile féin.  atchonnairc in cetharnach caoilriab-</span>
<lb n="1821"/><span>ach dá innsaigid ocus leth a chloidim nocht do'n taob shiar de</span>
<lb n="1822"/><span>ocus barr a dá cluas tréna shenfuan ocus senbróga lán d'uisge ac</span>
<lb n="1823"/><span>fedalaig uime.  go mbennaigid dia díb ar in cetharnach.  do</span>
<lb n="1824"/><span>frecradh é mar in gcétna.  cá háit irrabais anois ar Tadg O</span>
<lb n="1825"/><span>Cellaig.  i dtig úi Choncobair shligig do chodlas aréir ar in</span>
<lb n="1826"/><span>cetharnach.  ocus i dtig Mhic Eochaid i lagan Laigen in oidche</span>
<lb n="1827"/><span>roime sin.  ocus i dtig Sheaain mhic in iarla in oidche roime sin.</span>
<lb n="1828"/><span>i dtig úi Dhomnaill i mbél átha Senaig roime sin ocus i mbaile</span>
<lb n="1829"/><span>ríg Alban roime sin.  i nOilech na ríg do rugad mé.  bím lá in</span>
<lb n="1830"/><span>Ile is lá i gcionn tíre.  lá i Manann ocus lá i Rachlainn.  ocus lá</span>
<lb n="1831"/><span>ar fionncharn na foraire i sliab Fuait.  ocus is duine siublach</span>
<lb n="1832"/><span>suarach seafóidech mé.  crét as elada duit ar Tadg O Cellaig.</span>
<lb n="1833"/><span>clesaide maith mé ar in cetharnach.  ocus dá dtucthása cúig</span>
<lb n="1834"/><span>marga dam dogénainn cles duit.  dobérsa ar Tadg.  chuirios in</span></p>
</div>
<pb n="285"/>
<div><lb n="1835"/><p><span>cetharnach trí simne ar a bhois ocus adubairt co gcuirfedh in</span>
<lb n="1836"/><span>tsimin medóin as le séideoig ocus co bfúicfedh in dá shimin</span>
<lb n="1837"/><span>foirimellacha ann.  déntar sin let ar O Cellaig.  chuirios in ceth-</span>
<lb n="1838"/><span>arnach barr a dhá meor ar in dá shimin do b'foide ó a chéile</span>
<lb n="1839"/><span>díob ocus do shéid in tsimin medóin dá bhois.  ag sút cles agat</span>
<lb n="1840"/><span>a Thaidg úi Chellaig ar in cetharnach.  dar mo chubais ní holc in</span>
<lb n="1841"/><span>cles ar O Cellaig.  nár raib maith ó dhia ac fer a dhénta arsa</span>
<lb n="1842"/><span>cetharnach do mhuintir úi Chellaig.  ocus dá dtucthása leth na</span>
<lb n="1843"/><span>gcúig marg út damsa dogénainn in cles út.  dén in cles út sin nós</span>
<lb n="1844"/><span>chétna ar in cetharnach caoilriabach ocus dobérad leith na gcúig</span>
<lb n="1845"/><span>marg út duit.  do chuir in tóglách trí simne ar lár a dhernann</span>
<lb n="1846"/><span>ocus do chuir barr a dhá meor ar in dá shimin leithimellacha</span>
<lb n="1847"/><span>ocus tuc séided do'n tsimin láir co ndechaid barr a dha meor</span>
<lb n="1848"/><span>tré chlár a dhernann immach ar chúl a láime.  ob ob a dhuine ar</span>
<lb n="1849"/><span>an clesaide caoilriabach: is mistuama in cles sin dorignis ocus</span>
<lb n="1850"/><span>ní mar sin dorignes féin.  acht chena ó chaillis in tairget dogénsa</span>
<lb n="1851"/><span>do leiges.  chuimlios in clesaide luib íce do'n láim corbo slán i</span>
<lb n="1852"/><span>gcétóir í.</span></p>
<lb n="1853"/>
<lb n="1854"/><p><span>A Thaidg úi Chellaig ar in clesaide dá dtucthá cúig marga</span>
<lb n="1855"/><span>eile dam dogénainn cles eile duit.  cia in cles sain ar Tadhg.</span>
<lb n="1856"/><span>do bhogfainn mo letchluas ar mo letchionn ocus do bhiadh in</span>
<lb n="1857"/><span>letchluas eile ina comnaide ar in clesaide.  dén sin dúinn ar O</span>
<lb n="1858"/><span>Cellaig.  chuirios in clesaide a lám suas is do ruc ar a letchluais</span>
<lb n="1859"/><span>ocus do bhog ar a lethcionn í.  dar go deimin is maith in cles ar</span>
<lb n="1860"/><span>Tadhg O Cellaig.  nár raib maith agatsa ar cetharnach úi Chell-</span>
<lb n="1861"/><span>aig.  ocus munab é in donas orm dogénainn féin in cles út.</span>
<lb n="1862"/><span>ó sháraig in cles eile thu arsa in cetharnach caoilriabach dén</span>
<lb n="1863"/><span>in cles út anois.  do chuir in tóclách a lám suas ocus do bhog a</span>
<lb n="1864"/><span>chluais ar a lethcionn co dtáinic in chluas ó'n letchionn leis.  is</span>
<lb n="1865"/><span>míthapaid in cetharnach so agat a Thaidg ar in clesaide.  dóig ní</span>
<lb n="1866"/><span>mar sút dognímse in cles.  acht chena dogénad a leiges ocus dá</span>
<lb n="1867"/><span>dtucthá cúig marga eile dham dogénainn cles eile duit.  dobérad</span>
<lb n="1868"/><span>ar Tadhg.</span></p>
<lb n="1869"/>
<lb n="1870"/><p><span>Tuc in clesaide ceirtle sída immach as a mhála chlesaidechta</span>
<lb n="1871"/><span>ocus tuc urchar ináirde de co ndechaid i nél in aieoir.  ocus tuc</span>
<lb n="1872"/><span>gerrfiad immach as in mála chétna ocus d'imthig in gerrfiad ina</span>
<lb n="1873"/><span>rith suas ar in tsnáithe.  ocus tuc cú bhec ocus do léig i ndiaid in</span>
<lb n="1874"/><span>gerrfiaid í ocus do bí sí ac tafann co binn ar a lorg.  tuc gilla bec</span>
<lb n="1875"/><span>immach as in mála chétna ocus adubairt leis dul suas ar in</span></p>
</div>
<pb n="286"/>
<div><lb n="1876"/><p><span>tsnáithe indiaid na con ocus in gerrfiaid.  tuc óigben álainn inn-</span>
<lb n="1877"/><span>ellta immach as mhála eile do bhí aige ocus adubairt léithe in</span>
<lb n="1878"/><span>gilla ocus in chú do lenmain ocus in gerrfiad do chaomnad gan</span>
<lb n="1879"/><span>maslad ó'n gcoin.  do rith in óigben ina dhiaid co luath ocus do</span>
<lb n="1880"/><span>b'aoibinn le Tadg O Chellaig beith ac amarc ina ndiaid ocus ac</span>
<lb n="1881"/><span>éistecht re sestán na selga co ndechatar suas sin nél as aithne co</span>
<lb n="1882"/><span>léir.</span></p>
<lb n="1883"/>
<lb n="1884"/><p><span>Do bátar sel fata ina dtost iar sin co ndubairt in clesaide: is</span>
<lb n="1885"/><span>ecal lim ar sé co bfuil drochchor gá dhénam ann sút tuas.  ocus má</span>
<lb n="1886"/><span>atá ní rachaid cen dígail.  crét sin ar Tadg O Cellaig atá ar in</span>
<lb n="1887"/><span>clesaide co mbiadh in chú ac ithe in gerrfiaid ocus in gilla ac dul</span>
<lb n="1888"/><span>chum na mná.  bud dual sin féin ar Tadg.  tairrngios in tsnáithe</span>
<lb n="1889"/><span>iarsin ocus fuair in gilla itir dá chois na mná ocus in chú ac</span>
<lb n="1890"/><span>creim chnám in gerrfiaid.  línus ferg mór in clesaide cor tharraing</span>
<lb n="1891"/><span>a chloidem ocus tuc buille ina mhuinél do'n ghilla cor theilg a</span>
<lb n="1892"/><span>chenn dá cholainn.  adubairt Tadg O Cellaig nár maith leis</span>
<lb n="1893"/><span>gním chom míchubaisech sin cá dhénam ina fhiadnaise féin.  má</span>
<lb n="1894"/><span>ghoillenn sé ortsa mar sin ar in clesaide is furus limsa a lesugud</span>
<lb n="1895"/><span>is do ruc ar in gcenn ocus tuc urchar de ar in gcolainn ocus</span>
<lb n="1896"/><span>d'éirig in gilla ina shesam ocus do leith a dhroma do bí a agaid.</span>
<lb n="1897"/><span>do b'ferr do beith gan anam iná beo mar sin ar Tadg O Cell-</span>
<lb n="1898"/><span>aig.  arna chlos sin do'n chlesaide do ruc ar in ngilla ocus d'imp-</span>
<lb n="1899"/><span>aig in cenn ar in gcaoi chóir air ocus d'fág slán é mar do bí</span>
<lb n="1900"/><span>roime.  ocus dorigne in rann: -</span>
<lb n="1901"/></p>
</div>
<pb n="287"/>
<div><lb n="1902"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1903"/><span>Dobeir begán dobeir mórán</span>
<lb n="1904"/><span>is dobeir in fichid marg;</span>
<lb n="1905"/><span>dobeir beo fer gan anmain</span>
<lb n="1906"/><span>mian gach ríg ar talmain Tadg.</span></p>
<lb n="1907"/>
<lb n="1908"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1909"/><span>Féchain dá dtuc Tadg O Cellaig dá leth taoib nír b'fios do</span>
<lb n="1910"/><span>cá háird do áirdib in domain do gab in clesaide.</span></p>
<lb n="1911"/>
<lb n="1912"/><p><span>Fled do commórad i dtig ríg Laigen fó'n am sain ocus</span>
<lb n="1913"/><span>atchonncatar in cetharnach caoilriabach chuca ocus in tuisge ac</span>
<lb n="1914"/><span>fedalaig ina senbrógaib ocus barr a chloidim nochtaithe do'n</span>
<lb n="1915"/><span>taob tiar de.  co mbennaigid dia díb ar in cetharnach.  co mbenn-</span>
<lb n="1916"/><span>aigid dia duitse ar rí Laigen ocus cánas a dtáncais chucainn arsa</span>
<lb n="1917"/><span>in rí.  ó thig Taidg úi Chellaig tháncas anois.  i dtig úi Chonchob-</span>
<lb n="1918"/><span>air i Sligech in oidche roime sin.  in Oilech na ríg do rucad mé.</span>
<lb n="1919"/><span>bím lá in Ile is lá i cionn tíre.  lá i Manann lá i Rachlainn is lá</span>
<lb n="1920"/><span>eile ar fionncharn na foraire i sliab Fuait.  duine siublach suar-</span>
<lb n="1921"/><span>ach siofóidech mé ar in cetharnach.  cá hainm atá ort ar rí</span>
<lb n="1922"/><span>Laigen.  gilla decair as ainm dam ar sé.</span></p>
<lb n="1923"/>
<lb n="1924"/><p><span>Do bátar sé fir déc re seinm tét i dtig ríg Laigen in tráth sain.</span>
<lb n="1925"/><span>dobeirim mo briathar ar in gilla decair ó chualas féin torann na</span>
<lb n="1926"/><span>nórd i niochtar ifrinn ní chuala comolcas bar ceoil ar sé.  a</span>
<lb n="1927"/><span>chladaire smertha arsa in fer fa harrachta do'n aos tét is olc as</span>
<lb n="1928"/><span>fiu thusa sin do rád linn.  co deimin adeirim letsa ar in gilla</span>
<lb n="1929"/><span>decair cé doilig dul tarsna cúig feraib déc sin eile le docheol is</span>
<lb n="1930"/><span>tusa féin bheir barr seirbe orra uile.  do thóg in fer tét a chloi-</span>
<lb n="1931"/><span>dem is do bhuail in gilla decair i mullach a bathaise ocus dar</span>
<lb n="1932"/><span>leis féin dorigne dá leith certa dá chionn.  ocus is amlaid tarla do</span>
<lb n="1933"/><span>ionad ar bhain in buille dhe féin ina chenn co nderna dá leith</span>
<lb n="1934"/><span>de.  ocus in méit do roiched do'n aos tét chuice do bhuailed gach</span>
<lb n="1935"/><span>aon díob lán a láime fair ocus ar cach aon díob féin do bí in</span>
<lb n="1936"/><span>buille fá deoid.</span></p>
<lb n="1937"/>
<lb n="1938"/><p><span>Is ann sin d'fógair rí Laigen de chuid dá derbchomdaltadaib</span>
<lb n="1939"/><span>féin in drochduine sin do breith leo ocus a chrochad.  do rucadar</span>
<lb n="1940"/><span>air ocus do chrochadar é dar leo féin.  ocus ar filled dóib do láthair</span>
<lb n="1941"/><span>in ríg fuaratar in gilla decair rompa istig.  nach tu d'fágbamar</span>
<lb n="1942"/><span>crochta sin chroich ar siat.  féch sin ar in cetharnach.  d'féchatar</span>
<lb n="1943"/><span>sin ocus fríth in derbchomdalta fa hannsa le rí Laigen crochta</span></p>
</div>
<pb n="288"/>
<div><lb n="1944"/><p><span>i náit in ghilla decair.  dorignedh in cles sin fó trí leisin ngilla</span>
<lb n="1945"/><span>decair cor crochad triur do derbchomdaltadaib in ríg ina áitsen</span>
<lb n="1946"/><span>ocus cor marbad urmór a aosa eladan.</span></p>
<lb n="1947"/>
<lb n="1948"/><p><span>D'fan in cetharnach i tig ríg Laigen can buidechas co tráth</span>
<lb n="1949"/><span>éirge gréine arna márach.  do chuaid do láthair in ríg ar maidin</span>
<lb n="1950"/><span>ocus adubairt: a rí Laigen ar sé do chuires cuid dot mhuintir</span>
<lb n="1951"/><span>chum báis aréir ocus fúicfed slán agat féin arís iat.  is maith</span>
<lb n="1952"/><span>liom sin ar in rí.  d'fácaib in gilla decair muintir in ríg slán ocus</span>
<lb n="1953"/><span>ruc ar chláirsig ocus do sheinn cuir ocus puirt shiublacha binne</span>
<lb n="1954"/><span>sídhe co gcuirfedh aos galair ocus géresláinte in domain i dtoirr-</span>
<lb n="1955"/><span>chim suain ocus sírchodalta re fuaim in cheoil fhírbinn shiabartha</span>
<lb n="1956"/><span>do sheinn sé in tan sain.  amharc dá dtuc in rí tairis ar a lucht</span>
<lb n="1957"/><span>chiuil féin nír bfios do cá ndechaid in gilla decair uaidh.  ocus ní</span>
<lb n="1958"/><span>comnaide ná fosad dorigne corráinic co (cill) scíre co tig Sheaain</span></p>
</div>
<pb n="289"/>
<div><lb n="1959"/><p><span>úi Dhomnalláin.  ocus tucatar medar bainne remair ocus mias</span>
<lb n="1960"/><span>do ablaib fiadaine chuice ocus do chaith a leordóithin díob.  ocus</span>
<lb n="1961"/><span>do ghluais as a bfiadnaise can fios dóib cá háird ar ghab sé</span>
<lb n="1962"/><span>uatha.  ocus ní chuala a bhec do scélalb in chetharnaig chaoil-</span>
<lb n="1963"/><span>riabaig ó shoin a leith.</span></p>
<lb n="1964"/>
<lb n="1965"/><p><span>Finit.</span></p>
<lb n="1966"/>
<lb n="1967"/><p><span>Bzzzzz1815lsc 19T</span></p>
<lb n="1968"/>
<lb n="1969"/><p><span>Ag so turus Caoil an iarainn meic ríg na Tesáille go</span>
<lb n="1970"/><span>hEirinn agus chom mífhortúnach is d'éirig</span>
<lb n="1971"/><span>a shiubal leis.</span></p>
<lb n="1972"/>
<lb n="1973"/><p><span>Lá aonaig ocus árdoirechtais do commóradh le Fionn mac</span>
<lb n="1974"/><span>Cumaill mhic Airt mic Thrénmóir úi Bhaoiscne le secht gcath-</span>
<lb n="1975"/><span>aib na féinne ocus le secht gcathaib na gnáithféinne ac beinn</span>
<lb n="1976"/><span>Edair mhic Edgaoithe.  súil dá dtugadar tar muir ocus tar</span>
<lb n="1977"/><span>mórfhairrge co bfacadar in long luchtmar lánáidbsech fána láin-</span>
<lb n="1978"/><span>réim seoil sin bfairrge anoir co láindírech dá nionnsaigid.  innell</span>
<lb n="1979"/><span>cogaid ocus cointinne uirre.  ocus nír chian dóib in tan atchonn-</span>
<lb n="1980"/><span>arcadar in taonóglách mór míleta merchalma ac éirghe d'urlann-</span>
<lb n="1981"/><span>aib a shleg ocus do chrannaib a chraoisech nó gur ghab leithed a</span>
<lb n="1982"/><span>dhá bonn do'n tráig ghelghainmide.  lúirech líomtha lánmhaisech</span>
<lb n="1983"/><span>air.  éidedh daingen dobhriste uime.  sciath donnálainn ós áird a</span>
<lb n="1984"/><span>ghualann.  clogad cruaidiarainn fána chenn.  cloidem claislethan</span>
<lb n="1985"/><span>cuilgdhírech ar a thaob chlí.  a dhá shleig chrainnremra chróna</span>
<lb n="1986"/><span>ghéra ina dhá dhorn.  brat sciamach scáirléide fána ghuailnib</span>
<lb n="1987"/><span>ocus delg óir loiscthe ina lethanbrollach.</span></p>
<lb n="1988"/>
<lb n="1989"/><p><span>Táinic i láthair Fhinn ocus na féinne ar in innell ocus ar in</span>
<lb n="1990"/><span>órdugad sin.  ocus do labair Fionn ocus is edh adubairt: cia thu</span>
<lb n="1991"/><span>a ghaiscedaig d'folaib uaisle nó anuaisle in domain.  nó cia háird</span>
<lb n="1992"/><span>do na ceithre hárdaib inar ghabais chucainn.  Caol an iarainn as</span></p>
</div>
<pb n="290"/>
<div><lb n="1993"/><p><span>ainm damsa.  mac ríg na Tesáille.  ocus in mhéit do shiublas</span>
<lb n="1994"/><span>do'n chruinne ó d'fágbas mo thír féin conice so nír fhágbas</span>
<lb n="1995"/><span>ionnta innse ná oilén gan chur fá áirdchíos mo chloidim ocus</span>
<lb n="1996"/><span>fám láim féin.  ocus is é as mian liom áirdchíos ocus cennas na</span>
<lb n="1997"/><span>hEirenn do breith liom do'n dulsa.  ní chualamar ariam laoch</span>
<lb n="1998"/><span>ocus ní fhacamar gaiscedach nach bfuightide fer dá chlaochlód</span>
<lb n="1999"/><span>in Eirinn ar Conán.  ní fuil acht glór óinmide ocus amadáin acam</span>
<lb n="2000"/><span>ad ghlórsa a Chonáin ar Caol.  óir dá raibe a bfuair bás le secht</span>
<lb n="2001"/><span>mbliadnaib do na fiannaib i gcionn a mairenn díob dobérainnse</span>
<lb n="2002"/><span>braon báis ocus begshaogail orra uile i naonló amáin.  acht chena</span>
<lb n="2003"/><span>dogénad ní as réide iná sin lib.  má gheibtidh iomorro in bar</span>
<lb n="2004"/><span>mesc aonlaoch amáin bérus barr ormsa do rith ná do chomrac ná</span>
<lb n="2005"/><span>do chorraigecht ní dhénad ní as mó buaidertha ná trioblóide do</span>
<lb n="2006"/><span>chur oraibse ná ar nech eile acht filledh tar m'ais dom chrích féin</span>
<lb n="2007"/><span>arís.  maisedh in gilla turuis atá againne ar Fionn.  mar atá</span>
<lb n="2008"/><span>Caoilte mac Rónáin.  ní fuil sé sin mbaile in tan so ocus dá</span>
<lb n="2009"/><span>mbiadh do chaithfed sé rith letsa.  ocus más duine thu a ghais-</span>
<lb n="2010"/><span>cedaig ar sé fhanfus i bfarrad na féinne nó dogénus caradrad</span>
<lb n="2011"/><span>ocus comall leo co dtéighedsa ar chenn Chaoilte co Temair na ríg</span>
<lb n="2012"/><span>muna bfaghbad ann sin é dogébad go derbtha i gcéis Chorainn</span>
<lb n="2013"/><span>na bfiann é.  déntar amlaid ar Caol.</span></p>
<lb n="2014"/>
<lb n="2015"/><p><span>Is ann sin do ghluais Fionn sin mbelach ocus ní cian do chuaid</span>
<lb n="2016"/><span>in tan tarla ar choill aimréid dorcha ocus bóthar fírdomh-</span>
<lb n="2017"/><span>ain méise ag gabáil tré chertlár na mórchoille sin.  ní cian do chuaid</span>
<lb n="2018"/><span>innte in tan tecmaic ar in ndúil diablaide droichdeilbe</span>
<lb n="2019"/><span>ocus in narrachtach éigciallach ocus in fiadfathach cretbuide</span>
<lb n="2020"/><span>cnáimremar ocus cóta fada lachtna co colpa a dhá cos síos air.</span>
<lb n="2021"/><span>ba shamalta re crann seoil luinge lánmóire gach cos faoi ag</span>
<lb n="2022"/><span>iomchur chuirp aimriagalta in fhir móir.  ocus ba shamalta re</span>
<lb n="2023"/><span>taob báid bronnfhairsing gach bróg do'n dá bhróig do bí fá</span>
<lb n="2024"/><span>chrúba crotacha caimingnecha in fathaig.  ocus leithed méise</span>
<lb n="2025"/><span>pétair d'íochtar dhóibe buide ar in gcóta lachtna do bí ar in bfer</span>
<lb n="2026"/><span>mór.  ocus gach coiscéim dá siublad do bhuailedh in tíochtar</span>
<lb n="2027"/><span>dóibe buide sin colpada a dhá cos innus go mbainedh fuaim asta</span>
<lb n="2028"/><span>dochloisfide láinmhíle ferainn uada.  ocus gach uair dá dtógbadh</span>
<lb n="2029"/><span>a chos do scárdadh lán bairille do'n ghrellaig suas fána mhásaib</span>
<lb n="2030"/><span>ocus fána chorp cretbuide air.  do ghab Fionn ag féchain ar in</span>
<lb n="2031"/><span>bfer mór ar fedh tamaill fhada óir ní fhacaid a shamailsen riam</span>
<lb n="2032"/><span>roime.  ocus do bí ac siubal roime sin tslige nó gur labair in fer</span></p>
</div>
<pb n="291"/>
<div><lb n="2033"/><p><span>is co ndubairt: crét é in raon siubail ná sechráin so do bain duit</span>
<lb n="2034"/><span>a Fhinn mic Chumaill ar sé at aonar ocus at aonracht gan duine</span>
<lb n="2035"/><span>d'fiannaib Eirenn at fochair.  atá ar Fionn do mhéit mo bhuaid-</span>
<lb n="2036"/><span>ertha ocus mo thrioblóide nach bfuil faill acam ar sin d'innsin</span>
<lb n="2037"/><span>duit.  ocus dá mbiadh gan maith acam ann.  muna ninnsi dam é</span>
<lb n="2038"/><span>ar in fer mór beir fána dholaid ocus fána dhígbáil co bráth.</span></p>
<lb n="2039"/>
<lb n="2040"/><p><span>maisedh ar Fionn más éicen dam sin d'innsin duit bíodh a fhios</span>
<lb n="2041"/><span>acat gurab é Caol an iarainn mac ríg na Tesáille tháinic istech</span>
<lb n="2042"/><span>co beinn Edair mic Edgaoithe sin medón lae indiu ac gabáil</span>
<lb n="2043"/><span>áirdchíosa is áirdchennais Eirenn acht muna bfagbadh aonlaoch</span>
<lb n="2044"/><span>amáin bérus buaid air do rith do chomrac nó do chorraigecht.</span>
<lb n="2045"/><span>cad as mian daoib do dhénam ar in fer mór.  óir is aichnid</span>
<lb n="2046"/><span>damsa go maith é ocus ní fuil énní dá ndubairt in laoch sin nach</span>
<lb n="2047"/><span>dtic leis a choimlíonad.  ocus dogénad ár bfer ocus bferóclách do</span>
<lb n="2048"/><span>thabairt ar in bféinn go huilide.  is mian liom ar Fionn dol ar</span>
<lb n="2049"/><span>chenn Chaoilte co Temair na ríg.  ocus muna bfagbad ann sin é</span>
<lb n="2050"/><span>dogébad go derbhta i gcéis Chorainn na bfiann é innus co</span>
<lb n="2051"/><span>mbenfadh gell retha do'n laoch út.  maisedh ar in fer mór is</span>
<lb n="2052"/><span>duine gan rígacht tu más é Caoilte mac Rónáin do chrann bag-</span>
<lb n="2053"/><span>air.  ní fhedarsa tra cad dogénad ar Fionn.  atá a fhios sain</span>
<lb n="2054"/><span>agamsa ar in fer mór: dá nglacfá liomsa dar mo mhionna do</span>
<lb n="2055"/><span>bhainfinn gell retha do'n laoch út.  mesaimse ar Fionn co bfuil</span>
<lb n="2056"/><span>do dhíchell le dénam acat do chóta is do bhróga móra d'iomchur</span>
<lb n="2057"/><span>aoinleithmíle amáin d'ferann sin ló ocus gan dul i ngell retha</span>
<lb n="2058"/><span>risin laoch út.  dar go deimin muna mbainedsa dhe é ní bainfidh</span>
<lb n="2059"/><span>fer d'feraib Eirenn ar in fer mór.  déntar amlaid ar Fionn.  acht</span>
<lb n="2060"/><span>crét as ainm duit.  bodach in chóta lachtna as ainm dam ar sé.</span></p>
<lb n="2061"/>
<lb n="2062"/><p><span>Ann sin fillios Fionn ocus bodach in chóta lachtna tar a nais</span>
<lb n="2063"/><span>ocus ní haithrister a naister ná a nimthecht nó co ráncatar co</span>
<lb n="2064"/><span>beinn Edair mic Edgaoithe.</span></p>
<lb n="2065"/>
<lb n="2066"/><p><span>Is ann sin do chruinnigedar fianna Eirenn uile i dtimchioll in</span>
<lb n="2067"/><span>fhir móir uair ní fhacatar a shamail riam roime.  táinic Caol in</span>
<lb n="2068"/><span>iarainn do láthair ocus d'fiarfaig an tuc Fionn leis in fer do</span>
<lb n="2069"/><span>rithfedh ris féin.  ocus adubairt Fionn co dtuc ocus do thesbáin</span>
<lb n="2070"/><span>do é.  ar bfaicsin in bhodaig do Chaol adubairt nach rithfedh</span>
<lb n="2071"/><span>rena leithéid do bhodach smertha choidche.  arna chloistin sin</span>
<lb n="2072"/><span>do'n bhodach dorigne glámrad garb gáire ocus adubairt: is</span>
<lb n="2073"/><span>mellta ataoi dom thaobsa a ghaiscedaig ar sé.  ocus tabair dam</span>
<lb n="2074"/><span>fios na scríbe rithfios tu ocus muna rithedsa sin riotsa ocus</span></p>
</div>
<pb n="292"/>
<div><lb n="2075"/><p><span>tuilled más é do thoil é is letsa breith in ghill.  ní háil dam ní</span>
<lb n="2076"/><span>bud lugha iná trí fichid míle do scríb retha do beith reomam ar</span>
<lb n="2077"/><span>Caol.  is maith mar tharla ar in fer mór: trí fichid míle go cinnte</span>
<lb n="2078"/><span>ó beinn Edair mic Edgaoithe co sliab luachra na Muman.  ocus</span>
<lb n="2079"/><span>muna rithedsa sin riotsa ocus tuilled más é do thoil é is letsa</span>
<lb n="2080"/><span>breith in ghill.  déntar amlaid ar Caol.  maisedh ar bodach in</span>
<lb n="2081"/><span>chóta lachtna is é ní as cóir dúinn do dhénam gluasacht siar co</span>
<lb n="2082"/><span>sliab luachra na Muman ocus comnaide na hoidche inocht do</span>
<lb n="2083"/><span>dhénam ann innus co mbiam réid do chum ár naistir ocus ár</span>
<lb n="2084"/><span>nimthechta ar a márach.</span></p>
<lb n="2085"/>
<lb n="2086"/><p><span>Is ann sin do ghluais in dias deglaoch sin.  mar atá Caol an</span>
<lb n="2087"/><span>iarainn mac ríg na Tesáille ocus bodach in chóta lachtna.  ocus</span>
<lb n="2088"/><span>ní haithrister a nimthús co ráncatar sliab luachra na Muman ac</span>
<lb n="2089"/><span>dul faoi do'n ghréin.  is ann sin do labair in bodach ocus is é</span>
<lb n="2090"/><span>adubairt: a Chaoil in iarainn ar sé is cóir dúinn árus toige nó</span>
<lb n="2091"/><span>botháin do dhénam bhias ós ár gcionn inocht.  dar go derbta ní</span>
<lb n="2092"/><span>rachad do dhénam toige ar shliab luachra na Muman mar ghell</span>
<lb n="2093"/><span>ar chomnaide aonoidche is gan súil agam re techt tar m'ais lem</span>
<lb n="2094"/><span>ló arís.  déntar amlaid ar in bodach.  acht má thic liomsa árus</span>
<lb n="2095"/><span>toige nó boithe do dhénam is fada uada immach bhias cach aon</span>
<lb n="2096"/><span>nach dtiubradh a chongnam dochum a dhénta.</span></p>
<lb n="2097"/>
<lb n="2098"/><p><span>Is ann sin do ghluais in bodach fá'n gcoill aimréid dorcha ba</span>
<lb n="2099"/><span>choimnesa do.  ocus ní stad ná mórchomnaide dorigne nó gur</span>
<lb n="2100"/><span>shnaidm sé ceithre cúpla fiched do móradhmad ocus co dtuc leis</span>
<lb n="2101"/><span>iat fóna ndíol taobán gcoille ocus d'úrluachair in tsléibe do'n</span>
<lb n="2102"/><span>ualach sin.  ocus gur chuir tech fada fairsing ina shesam fó</span>
<lb n="2103"/><span>dhíon ocus fó thegar.  ina diaid sin do chuir mórthorc móradbal</span>
<lb n="2104"/><span>móirtheined d'úrach ocus do chríonach na coille ar úrlár in lóistin</span>
<lb n="2105"/><span>sin ocus do labair in dara huair le Caol: más duine thu thiocfus</span>
<lb n="2106"/><span>liomsa d'fiadach ar bith fó na coilltib so.  ní fios damsa é ar</span>
<lb n="2107"/><span>Caol.  ocus dá mb'edh ní led leithéidse do rachainn d'emhnad.</span></p>
<lb n="2108"/>
<lb n="2109"/><p><span>Is ann sin do ghluais in bodach fó'n choill aimréid dorcha ba</span>
<lb n="2110"/><span>choimnesa do.  ocus ní cian do chuaid innte in tan do mhúscail</span>
<lb n="2111"/><span>sé scaoth muc bfiadhain.  ocus do ghab i naghaid na scaoithe</span>
<lb n="2112"/><span>ocus in torc ba threise atchonnairc sé do scar risin scaoith ocus</span>
<lb n="2113"/><span>do len i réim gacha conaire ocus gacha diamrach é gur sháraig</span>
<lb n="2114"/><span>le tréine retha ocus saothair é.  do thrascair co lár ocus co lánta-</span>
<lb n="2115"/><span>lam é.  do chóirig co glan degthapaid é.  ocus do chuir i gcionn</span>
<lb n="2116"/><span>na teinedh lánmóire sin dá róstadh é ocus glés iompóidh ar na</span></p>
</div>
<pb n="293"/>
<div><lb n="2117"/><p><span>beraib sin uathaib féin.  is ann sin do ghluais in bodach ocus ní</span>
<lb n="2118"/><span>stad ná mórchomnaide dorigne co toigh mbarúin innse úi Chuinn</span>
<lb n="2119"/><span>do bí deich míle fichet ó shliab luachra.  ocus tuc leis dá bairille</span>
<lb n="2120"/><span>fíona dá meis pétair ocus arraibe d'arán ollmaighte sin tech.</span>
<lb n="2121"/><span>bórd ocus cathaoir.  ocus tuc leis do'n ualach sin iat corráinic co</span>
<lb n="2122"/><span>sliab luachra na Muman tar a ais.  ocus do fuair a chuid feola</span>
<lb n="2123"/><span>rósta roime.  do chuir leth an tuirc leth an aráin ocus bairille</span>
<lb n="2124"/><span>fíona i noirchill na maitne.  ocus do chuir leth aile ar bórd faoi</span>
<lb n="2125"/><span>féin.  do suid síos co sadhail sochma.  d'uaid a leordóithin bídh</span>
<lb n="2126"/><span>ocus d'ól bairille fíona ina chorp síos ina dhiaid.  do chroith lán-</span>
<lb n="2127"/><span>bhrat luachra ar úrlár in lóistin sin.  ocus do bí ina thoirrchim</span>
<lb n="2128"/><span>shuain ocus shírchodalta nó gur éirig grian lántsoillsech arna</span>
<lb n="2129"/><span>márach ocus co dtáinic chuige Caol an iarainn do bí in oidche</span>
<lb n="2130"/><span>sin ar taob in tsléibe gan biad gan dig ocus gur mhúscail as a</span>
<lb n="2131"/><span>chodlad é.  ocus adubairt: éirig a bhodaig ar sé is mithig dúinn</span>
<lb n="2132"/><span>dol dochum ár naistir ocus ár nimthechta festa.  Is ann sin do</span>
<lb n="2133"/><span>múscail in bodach ocus do chuimil bos dá shúilib ocus adubairt:</span>
<lb n="2134"/><span>atá uair dom chodlad gan dénam agam go fóill.  acht ós deifir</span>
<lb n="2135"/><span>atá ortsa dobeirim mo thoil duit beith ac imthecht ocus biadsa</span>
<lb n="2136"/><span>ad dhiaid gan amrus.</span></p>
<lb n="2137"/>
<lb n="2138"/><p><span>Is ann sin do ghluais Caol roime sin tslige ocus ní raibe gan</span>
<lb n="2139"/><span>móiregla air fó'n nemshuim atchonnairc ac in mbodach acá</span>
<lb n="2140"/><span>dénam de.  acht in tan do chodail in bodach a leordóithin d'éirig</span>
<lb n="2141"/><span>ina shuide.  d'ionnail a agaid ocus a láma.  do chuir biad ar bórd</span>
<lb n="2142"/><span>faoi.  do suid síos go sadhail sochma ocus d'uaid leth in tuirc</span>
<lb n="2143"/><span>leth in aráin ocus d'ól bairille fíona ina chorp síos ina dhiaid.</span></p>
<lb n="2144"/>
<lb n="2145"/><p><span>Is ann sin d'éirig in bodach ocus do chuir cnáma na muice co</span>
<lb n="2146"/><span>bailech i mbeinn a chóta lachtna.  do ghluais roime mar luas</span>
<lb n="2147"/><span>áinle nó ferbóige nó mar ghal ghaoithe ruaide mhárta ac gabáil</span>
<lb n="2148"/><span>fó mhaoilinn chnuic nó chairrge cennghairbe nó co ruc Caol in</span>
<lb n="2149"/><span>iarainn istech.  ocus do theilg cnáma na muice tarrsna sin tslige</span>
<lb n="2150"/><span>roime ocus adubairt: a Chaoil in iarainn ar sé féch in bfuigtheá</span>
<lb n="2151"/><span>creinnt ar bith ar na cnámaib sin.  óir is derb co bfuilir lán d'ocrus</span>
<lb n="2152"/><span>ar mbeith ar sléib luachra na Muman aréir ad throscad.  do</span>
<lb n="2153"/><span>chrochad dogébthá a bhodaig ar Caol sul rachainnse ag iarraid</span>
<lb n="2154"/><span>bhíd ar na cnámaib do bís ac creinnt led chraoisfhiaclaib.  maised</span>
<lb n="2155"/><span>ar in bodach ní mór duit cor siubail do chur ort bhus ferr iná</span>
<lb n="2156"/><span>chuiris co fóill.</span></p>
<lb n="2157"/>
<lb n="2158"/><p><span>Is ann sin do ghluais in bodach ina réim siubail amail</span></p>
</div>
<pb n="294"/>
<div><lb n="2159"/><p><span>do rachadh i bfírgheilt ghlinne nó co ndechaid deich míle fiched dá</span>
<lb n="2160"/><span>shlige do'n scríb sin.  is ann sin do ghab in bodach ac ithe smér</span>
<lb n="2161"/><span>do na driseogaib do bí ar dá thaob in bhelaig nó in bhóthair co</span>
<lb n="2162"/><span>dtáinic chuige ann sin Caol in iarainn co ndubairt: a bhodaig ar</span>
<lb n="2163"/><span>sé atáit trí míle fichet as so siar in áit i bfaca beinn dod chóta</span>
<lb n="2164"/><span>lachtna casta fó bhrágaid tuim ocus benn aile fá bhrágaid tuim</span>
<lb n="2165"/><span>deich míle uadh sin siar.  in iat benna mo chótasa ar in bodach</span>
<lb n="2166"/><span>ac féchain síos air féin.  is iad co deimin ar Caol.  maisedh ar in</span>
<lb n="2167"/><span>bodach is é as cóir duitse do dhénam fuirech ann so ac ithe smér</span>
<lb n="2168"/><span>co bfilledsa ocus benna mo chóta do thabairt liom.  is derb nach</span>
<lb n="2169"/><span>ndénfad ar Caol.  déntar amlaid ar in bodach.</span></p>
<lb n="2170"/>
<lb n="2171"/><p><span>Is ann sin do ghluais Caol roime ocus fillios in bodach co</span>
<lb n="2172"/><span>bfuair benna a chóta mar adubairt Caol.  do suid ocus do tharr-</span>
<lb n="2173"/><span>aing immach a shnáthaid is a shnáithe gur fhuaig ina náit féin</span>
<lb n="2174"/><span>iat arís.  is ann sin fillios in bodach tar a ais.  ní fada do chuaid</span>
<lb n="2175"/><span>Caol in tan ruc air ocus adubairt leis a Chaoil ar sé is cóir duit</span>
<lb n="2176"/><span>cor siubail do chur ort bhus ferr iná mar do chuiris fós más mian</span>
<lb n="2177"/><span>let áirdchíos na hEirenn do breith let mar adubrais chena.  óir ní</span>
<lb n="2178"/><span>biadsa ac filledh tar m'ais festa.</span></p>
<lb n="2179"/>
<lb n="2180"/><p><span>Is ann sin do ghluais in bodach mar luas áinle nó ferbóige nó</span>
<lb n="2181"/><span>mar ghal ghaoithe ruaide mhárta ac gabáil fo mhaoilinn chnuic</span>
<lb n="2182"/><span>no chairrge cennghairbe amail is go rachad i bfírgheilt ghlinne.</span>
<lb n="2183"/><span>corop é sin tréinréim ruathair shiubail do bí fá'n mbodach co</span>
<lb n="2184"/><span>ndechaid fó mhaoilinn chnuic do bí fó chúig míle do bheinn</span>
<lb n="2185"/><span>Edair mic Edgaoithe.  is ann sin do chrom an bodach ac ithe</span>
<lb n="2186"/><span>smér do na driseogaib co nderna sac sughlíonta de féin.  cid tra</span>
<lb n="2187"/><span>acht chuirios an bodach a chóta lachtna de.  ocus do tharraing</span>
<lb n="2188"/><span>immach a shnáthaid ocus d'fuaig a chóta co nderna mála fada</span>
<lb n="2189"/><span>fairsing firdhomain de.  líonus in bodach a chóta co bél do na</span>
<lb n="2190"/><span>sméraib ocus do chuimil a lán díob dá chroicionn co raibe chom</span>
<lb n="2191"/><span>dub re gual gobann.  do thógaib in bodach in tualach smér sin ar</span>
<lb n="2192"/><span>a ghualainn ocus do ghluais roime co talcanta traigésga ac</span>
<lb n="2193"/><span>innsaigid bheinne Edair.</span></p>
<lb n="2194"/>
<lb n="2195"/><p><span>Is amlaid do bí Fionn ocus in fhiann co coitchenn lán do</span>
<lb n="2196"/><span>mhóiregla gurab é Caol in iarainn do bí i dtosach.  óir do chuir-</span>
<lb n="2197"/><span>etar uile a muinigin i mbodach in chóta lachtna is gan fhios ar</span>
<lb n="2198"/><span>bith aca cia ar bh'é.  do bí techtaire áirithe ag Fionn immuich ar</span>
<lb n="2199"/><span>mullach na tulcha d'féchain cia aca do'n lucht retha do bí i dtús.</span>
<lb n="2200"/><span>ar bfaicsin in bhodaig do do chuaid istech ocus d'innis  Fionn co</span></p>
</div>
<pb n="295"/>
<div><lb n="2201"/><p><span>raibe Caol ac techt i mbél in róid ocus in bodach marb ar a</span>
<lb n="2202"/><span>ghualainn.  culaidh airm ocus éididh ar Fionn do'n té dobérus</span>
<lb n="2203"/><span>chucainn scéla as ferr iná súd.  do chuaid in dara techtaire im-</span>
<lb n="2204"/><span>mach ocus d'aithin gurab é in bodach do bí ann.  do chruinn-</span>
<lb n="2205"/><span>igetar fianna Eirenn uile co ró luthgáirech i dtimchioll in bhodaig</span>
<lb n="2206"/><span>ocus d'fiarfaigetar scéla de.  atáit scéla maithe acam dúib ar sé.</span>
<lb n="2207"/><span>acht atá do mhéit m'ocrais nach bfédaim a gcraobscaoiled nó go</span>
<lb n="2208"/><span>nithed mo dhóithin mine loiscréin ocus sméra le chéile .  tucas</span>
<lb n="2209"/><span>féin (na sméra liom ocus tabraidse) mo dhóithin mine loiscréin</span>
<lb n="2210"/><span>dam is ann sin do scarad brat mór ar in mbeinn fá'n mbodach</span>
<lb n="2211"/><span>ocus carn mine loiscréin ina chertlár.  ocus do dhoirt in bodach a</span>
<lb n="2212"/><span>tsac smér ar fud na mine ocus do chrom ac ithe fó thenn.</span></p>
<lb n="2213"/>
<lb n="2214"/><p><span>Ní cian dóib in tan atchonnarcatar Caol i mbél in róid ocus a</span>
<lb n="2215"/><span>lám i ndornchur a chloidim ocus a dhá shúil ar derglasad ina</span>
<lb n="2216"/><span>chenn ocus é réid le dul fá'n bféinn dá gcoscairt ocus dá</span>
<lb n="2217"/><span>gcnáimgherrad.  ar bfaicsin Chaoil ar an órdugad sin do'n bho-</span>
<lb n="2218"/><span>dach thócbus lán a chráige do'n mhin ocus do na sméraib ocus</span>
<lb n="2219"/><span>thucus urchur nertmar ar Chaol díob gur chuir a chenn fedh</span>
<lb n="2220"/><span>maith ferainn óna chorp.  rithios in bodach mar a raib in cenn</span>
<lb n="2221"/><span>ocus tucus in dara urchur de d'innsaigid na colna gur dhaingnig</span>
<lb n="2222"/><span>é chom daingen is do bí riam.  acht is amlaid do bí a agaid ar a</span>
<lb n="2223"/><span>dhruim ocus a chúl ar a bhrollach.  do rith in bodach mar a raib</span>
<lb n="2224"/><span>Caol ocus do bhuail compar a chléib ocus a chuirp go hathlam</span>
<lb n="2225"/><span>sin talam ocus do chengail co cruaid docrach doscaoilte é ocus</span>
<lb n="2226"/><span>adubairt: a Chaoil ar sé nár dhrochbaramlach duit a rádh co</span>
<lb n="2227"/><span>mbiadh áirdchíos ocus áirdchennas na hEirenn let do'n dul so.</span>
<lb n="2228"/><span>acht ní biaidh lena rádh re fiannaib Eirenn co dtiubradaois braon</span>
<lb n="2229"/><span>mbáis nó mbegshaogail d'aonlaoch amáin is gan nech aige acht é</span>
<lb n="2230"/><span>féin dá chosaint.  ocus más duine thu bhérfus grian ocus ésca i</span>
<lb n="2231"/><span>dtacaidecht le cíos na Tesáille gacha bliadna red ló do chur fó</span>
<lb n="2232"/><span>dhéin Fhinn ocus fhiann Eirenn biaid t'anam let ar in dóig i</span>
<lb n="2233"/><span>bfuilir anois.  tuc Caol grian ocus ésca i dtacaidecht rissin do</span>
<lb n="2234"/><span>choimlíonad gacha bliadna rena ló.  ann sin beirios in bodach ar</span>
<lb n="2235"/><span>barr láime ar Chaol ocus treoraigios dochum a luinge é ocus</span>
<lb n="2236"/><span>chuirios ina shuide innte é.  ina dhiaid sin bhuailios in bodach</span>
<lb n="2237"/><span>preb i ndeired na luinge ocus chuirios secht léige ar fairrge</span>
<lb n="2238"/><span>immach do'n phreib sin í.</span></p>
<lb n="2239"/>
<lb n="2240"/><p><span>Ag sin mar d'éirig a thurus le Caol in iarainn mac ríg na</span>
<lb n="2241"/><span>Tesáille.  a léigen a bhaile ar ghlés óinmide ocus amadáin ocus</span></p>
</div>
<pb n="296"/>
<div><lb n="2242"/><p><span>gan do nert aige buille do bhualad i gcath ná i gcruadchomrac</span>
<lb n="2243"/><span>rena ló arís.  fillios in bodach tar a ais mar a raibh Fionn ocus</span>
<lb n="2244"/><span>fianna Eirenn ocus d'innis dóib gurab é síogaidhe rátha Chruachan</span>
<lb n="2245"/><span>tháinic dá bfuascailt as in ngéibionn irrabatar.  is ann sin dorigne</span>
<lb n="2246"/><span>Fionn fleid ocus fésta lae ocus bliadna do'n tsíogaide.</span></p>
<lb n="2247"/>
<lb n="2248"/><p><span>Gurab é sin echtra Chaoil in iarainn mic ríg na Tesáille ocus</span>
<lb n="2249"/><span>bhodaig in chóta lachtna conice sin.</span></p>
<lb n="2250"/>
<lb n="2251"/><p><span>Finit.</span>
<lb n="2252"/></p>
</div>
<pb n="306"/>
<div><lb n="2253"/><p><span>Bzzzzz1800ls 19T</span></p>
<lb n="2254"/>
<lb n="2255"/><p><span>(Bruidhen chéise in Chorainn mar leanus)</span></p>
<lb n="2256"/>
<lb n="2257"/><p><span>Selg fiadach ocus fianchoscairt do commórad le Fionn mac</span>
<lb n="2258"/><span>Cumaill mic Airt mic Thrénmóir úi Bhaeiscne le fiannaib glan-</span>
<lb n="2259"/><span>áilne gaedhal fó chríochaib caemáilne in Chorainn.  ocus fá</span>
<lb n="2260"/><span>thuathaib lánmhaisecha Luighne.  ocus fó chríochaib Bréifne.</span>
<lb n="2261"/><span>ocus fó ghlenntaib daingne doeolais Dalláin.  ocus fó chriochaib</span>
<lb n="2262"/><span>cnuastorthacha Chairbre.  ocus fó choilltib comdhaingne Chon-</span>
<lb n="2263"/><span>chobair.  ocus fó magaib réide rófhairsinge Chonaille.</span></p>
<lb n="2264"/>
<lb n="2265"/><p><span>Is ann sin do suidh Fionn mac Cumaill ina dhuma shelga i</span>
<lb n="2266"/><span>mullach chéise áirde in Chorainn.  ocus níor fhan i bfochair</span>
<lb n="2267"/><span>Fhinn in tan sin acht a dhá choin .i. Bran ocus Sceolaing ocus</span>
<lb n="2268"/><span>Conán mael mac Mórna.  ocus ba binn le Fionn in sel sin beith</span>
<lb n="2269"/><span>ac feithem is ac éistecht gotha na ngadhar ocus glaedh nglan</span>
<lb n="2270"/><span>ngrennmar na ngasradh.  luadhaile na laechradh lánlúthmar</span>
<lb n="2271"/><span>ocus tormáin na dtréinfher ocus fedgaire na féinne fá fhoraoisib</span>
<lb n="2272"/><span>fiadha fásaig na críche.  gur ba chlos do na cóigcríochaib ba</span>
<lb n="2273"/><span>choimnesa dóib na gártha selga do léicetar.  innus gur cuired</span>
<lb n="2274"/><span>fiada as fhásaigib.  ocus míolta ar mullaigib.  ocus sionnaig ar</span>
<lb n="2275"/><span>sechrán.  ocus bruic as bhroclasaib.  ocus éin ar eitiollaig.  ocus</span>
<lb n="2276"/><span>do léicedh gach cú fhergach fhírneimnech dá héill fá'n tulaig</span>
<lb n="2277"/><span>fá'n am sin.</span></p>
<lb n="2278"/>
<lb n="2279"/><p><span>Cid tra acht is é triath do bí ar chéis in Chorainn in tan sin .i.</span>
<lb n="2280"/><span>Conarán mac Imideil taeisech do thuaith dé danann.  ocus mar</span>
<lb n="2281"/><span>do chualaid sestán sechránach ar na conaib adubairt rena thrí</span>
<lb n="2282"/><span>ingenaib gránda (is iat) lán do dhraeidecht dul do dhígail in</span>
<lb n="2283"/><span>fhiadaig ar Fhionn in rígfhéinnid.  do chuatar na hingena co</span>
<lb n="2284"/><span>dorus na huama do bí ar in tulaig ocus do shuidetar i bfochair a</span>
<lb n="2285"/><span>chéile.  ocus do chuiretar trí hiarnadha geinntlide gesrógacha ar</span>
<lb n="2286"/><span>trí cuaillib fiarchama chuillinn ocus do bádar acá dtochardad</span>
<lb n="2287"/><span>ar tuathal i ndorus na huamha.  ní cian dóib amlaid sin in tan</span>
<lb n="2288"/><span>táinic Fionn ocus Conán ar ur na huama co bfacatar na trí caill-</span>
<lb n="2289"/><span>echa róghránda ina suide ac in obair sin i ndorus na huama.  a</span>
<lb n="2290"/><span>dtrí fuilt fhíorgarba forscaeilte forru.  a sé súile siltecha caeir-</span>
<lb n="2291"/><span>dherga leo.  a dtrí beoil duba drochchuma.  ocus fiacla fírghéra</span></p>
</div>
<pb n="307"/>
<div><lb n="2292"/><p><span>fírneimnecha fóchama i gcarbaid gach drochmná díob.  ocus a</span>
<lb n="2293"/><span>dtrí muinéil chnámaltacha ac congbáil a gcenn ar na laech-</span>
<lb n="2294"/><span>chaillechaib sin.  a sé láma lánfhada leo.  ocus ba shamail re had-</span>
<lb n="2295"/><span>airc buinremair barrchaeil buabail cach ionga fhíorgránda fher-</span>
<lb n="2296"/><span>chonta bhí ar cach mér díob.  ocus sé cosa fóchama foltchlúm-</span>
<lb n="2297"/><span>acha caeilméracha fútha.  ocus trí coigéla cruaidghéra ina lámaib</span>
<lb n="2298"/><span>leo.</span></p>
<lb n="2299"/>
<lb n="2300"/><p><span>Do chuaid Fionn ocus Conán triasna hiarnada d'féchain na</span>
<lb n="2301"/><span>gcaillech.  ocus táinic crith in bháis forru cor chaillset a nert i</span>
<lb n="2302"/><span>gcétóir ocus cor cenglad co daingen doscaeilte iat leisna caille-</span>
<lb n="2303"/><span>chaib calma sin.  táinic dias eile do'n fhéinn ocus clann Nemh-</span>
<lb n="2304"/><span>nainn maraen riu.  ocus tiagait triasna hiarnada mar a raibe</span>
<lb n="2305"/><span>Fionn ocus Conán ocus do chaillset a mbríg ocus do cenglad i</span>
<lb n="2306"/><span>gcuibrech chruaid leisna caillechaib cétna iat.  ocus d'iomchratar</span>
<lb n="2307"/><span>na curada leo isin uamaidh istech as a aithle.</span></p>
<lb n="2308"/>
<lb n="2309"/><p><span>Nír chian dóib in tan sin co dtáinic Oscar ocus mac Lugach</span>
<lb n="2310"/><span>do láthair ocus maithe ocus móruaisle chlann mBaeiscne leo.</span>
<lb n="2311"/><span>táncatar clanna Mórna fós do láthair.  ocus ar bfaicsin na niarnad</span>
<lb n="2312"/><span>nír fhan nert mná seolta i naen díob.  táncatar clanna Chorcráin</span>
<lb n="2313"/><span>do láthair.  ocus ótchonncatar na hiarnada do chuaid a ngoil ocus</span>
<lb n="2314"/><span>a ngaisced ar gcúl mar in gcétna.  acht chena do cenglad clanna</span>
<lb n="2315"/><span>Smóil ocus in fhiann uile itir ísel is uasal.  co rucatar na caillecha</span>
<lb n="2316"/><span>leo iat ina gcimedaib crepailte cruadchuibrighte i bpollaib duib-</span>
<lb n="2317"/><span>dhiamra ocus i ndroibhelaib dorcha doeolais.</span></p>
<lb n="2318"/>
<lb n="2319"/><p><span>Cid tra acht do b'iomda glám chon i ndorus na huama ac</span>
<lb n="2320"/><span>iarraid a dtriath is a dtigernad tar éis a nimthechta ocus a naistir.</span>
<lb n="2321"/><span>ocus do b'imda fiadh créchtach cnáimgerrtha ocus muc allta</span>
<lb n="2322"/><span>arna mbuanmharbad.  ocus bruic beoraebtha ocus míolta mon-</span>
<lb n="2323"/><span>gruada muige arna móirbhreogad ar thaeb na tulcha ar gcengal</span>
<lb n="2324"/><span>na druinge do bí acá niomchar conice sin.</span></p>
<lb n="2325"/>
<lb n="2326"/><p><span>Is ann sin táncatar na mná móra míleta merchalma sin do-</span>
<lb n="2327"/><span>chum na háite irrabatar in fhiann cengailte ocus trí cloidhme</span>
<lb n="2328"/><span>cruada claislethna ina lámaib leo.  ocus d'féchatar uatha ar cach</span>
<lb n="2329"/><span>taeb d'fios a bfaicfidis aenfer ná taistelach slige d'fiannaib Eirenn</span>
<lb n="2330"/><span>co dtiubrataeis bás ocus buanoidhed dóib.  ocus ó nach bfuaratar</span>
<lb n="2331"/><span>sin do b'áil leo dul istech sin mbruidin do choscairt ocus do</span>
<lb n="2332"/><span>chnáimgherrad na féinne can choigilt.</span></p>
<lb n="2333"/>
<lb n="2334"/><p><span>Nír chian dóib amlaid sin co bfacatar in taenóclaech mór</span>
<lb n="2335"/><span>míleta merchalma déitghel degcherdach chucu.  ocus do b'é sin</span></p>
</div>
<pb n="308"/>
<div><lb n="2336"/><p><span>in leoman lúthmar láinfergach ocus in confadh catha ocus in</span>
<lb n="2337"/><span>lóchrann loinnerdha lá na híorghaile .i. Goll móirmhenmnach</span>
<lb n="2338"/><span>mac Mórna mic Chormaic mic Maghtain mic Gharaid ghlúnduib</span>
<lb n="2339"/><span>mic Aeda dhuanaig mic Aeda chinn chlaire mic Chonaill mic</span>
<lb n="2340"/><span>Shaidbe (sic) mic Cheit mic Mágach mic Chairbre ríg Chonnacht.</span>
<lb n="2341"/><span>ocus arna fhaicsin do na trí mnáib duba duaibsecha droichdel-</span>
<lb n="2342"/><span>bacha sin táncatar co prap ina choinne ocus do fheratar gleo</span>
<lb n="2343"/><span>gáibthech gér gráinemail re aroile.  cid tra acht do fergadh in</span>
<lb n="2344"/><span>curad co fíoradbal ocus do gab do builledaib buanbásacha ocus</span>
<lb n="2345"/><span>do béimennaib borba for na fiadmhnáib fíochmara fíorghránda</span>
<lb n="2346"/><span>sin.  gur thógaib a chloidem claislethan cuilgdhírech ocus dobeir</span>
<lb n="2347"/><span>béim bithnertmar do na harrachtaib bhí ar a agaid .i. Caemóg</span>
<lb n="2348"/><span>chruadchomlannach ocus Cuillenn chennruad.  co nderna sé</span>
<lb n="2349"/><span>oirdnecha certchomtroma commóra díob do'n aeinbhéim sin.</span>
<lb n="2350"/><span>ocus ba hé sin in tres bhuille as mó tucad in Eirinn ariam .i.</span>
<lb n="2351"/><span>buille tuc Fergus mac Rosa (ruaid) i gcath mórthána bó Cuail-</span>
<lb n="2352"/><span>gne inar gherr sé na teora maela Mide d'aeinbéim.  ocus buille</span>
<lb n="2353"/><span>Chonaill chernaig do Chet mac Mágach.  ocus in buille so</span>
<lb n="2354"/><span>Ghuill mic Mhórna d'ar marb sé Caemóg ocus Cuillenn cenn-</span>
<lb n="2355"/><span>ruad dá ingin Chonaráin mic Imideil.</span></p>
<lb n="2356"/>
<lb n="2357"/><p><span>Is ann sin d'iad sinnser chloinne Chonaráin a lám i dtimchioll</span>
<lb n="2358"/><span>Ghuill do leith a dhroma .i. Iaran ní Chonaráin an fedh do bí sé</span>
<lb n="2359"/><span>ac díchennad na déise eile.  iompaigios Goll fria dá haimdheoin</span>
<lb n="2360"/><span>ocus iadus a dhá láim lebhra lánfhada ina timchiollsa.  co dtuc-</span>
<lb n="2361"/><span>atar coraigecht cróda glacláidir boirbnertmar dá chéile re hedh</span>
<lb n="2362"/><span>na huaire sin.  co dtuc Goll aenchor curata calma do'n chaillig</span>
<lb n="2363"/><span>cor thrascair co lár ocus co lántalam í.  ocus chenglus co daingen</span>
<lb n="2364"/><span>doscaeilte do iallach scéithe í.  ocus nochtus a chloidem iarum do</span>
<lb n="2365"/><span>choscairt ocus do chnáimgherrad na caillige co ndubairt sí: a</span>
<lb n="2366"/><span>laeich nár leonad ocus a thréinfir nár thim ariam i gcath ná i</span>
<lb n="2367"/><span>gcomlann cuirim mo chorp ocus m'anam ar chomairce do ghoile</span>
<lb n="2368"/><span>ocus do ghaiscid.  ocus bud ferr Fionn ocus in fhiann duit ar in</span>
<lb n="2369"/><span>chaillech co himlán gan fuiliugad gan foirdhergad ar aennech</span>
<lb n="2370"/><span>díob.  ocus luigim fá na déib dá nadhraim co gcoimlíonfad duit</span>
<lb n="2371"/><span>anabraim.</span></p>
<lb n="2372"/>
<lb n="2373"/><p><span>Is ann sin scaeilios in rígmhílid do'n chaillig ocus téit rompu</span>
<lb n="2374"/><span>as a aithle cusin gcnoc irrabatar in fiann cengailte cruadchuib-</span>
<lb n="2375"/><span>rigte ocus Fionn maraen riu.  co ndubairt Goll: scaeilter d'Fer-</span>
<lb n="2376"/><span>gus fhinnbeoil ocus do aes eladan na féinne ar dtús.  ocus</span></p>
</div>
<pb n="309"/>
<div><lb n="2377"/><p><span>scaeilter d'Fionn ocus d'Oisín ocus do naei macaib fichet Mórna</span>
<lb n="2378"/><span>ocus do'n fhéinn co coitchenn ó shoin immach.  do scaeil in</span>
<lb n="2379"/><span>chaillech díob amlaid sin.  d'éirgetar in fhiann co hobann imm-</span>
<lb n="2380"/><span>ach as in uaim iar sin ocus do shuidetar re taeb na tulcha.  do</span>
<lb n="2381"/><span>fhéch Fergus finnbheoil file na bfiann ar Gholl ocus do gab dá</span>
<lb n="2382"/><span>admolad fó'n ngníom dorigne.</span></p>
<lb n="2383"/>
<lb n="2384"/><p><span>Nír chian dóib mar sin co bfacatar chucu in dúil duaibsech</span>
<lb n="2385"/><span>doidelbach ocus in tarrachtach éigciallaide .i. senchaillech chnap-</span>
<lb n="2386"/><span>ach chuislennchruaid rengach ocus co nanfadh mionabhall nó</span>
<lb n="2387"/><span>móráirne ar cach ruibe do na mailghib garba glaisliatha do bí uirri.</span>
<lb n="2388"/><span>súile siltecha ar lasad ina cenn.  srón mór ghorm ghlais-</span>
<lb n="2389"/><span>lethan ós ur a sreingbheoil duib duaibsig dhroichdelbaig.  ocus</span>
<lb n="2390"/><span>gairbegar gránda d'fiaclaib coganta ina craeisbhél.  láma caela</span>
<lb n="2391"/><span>cruadchuislennacha ocus iongain fada ferchonta fírneimnecha</span>
<lb n="2392"/><span>fuirre.  éidedh daingen doibhriste uimpi.  cloidem claislethan</span>
<lb n="2393"/><span>coilgdírech rena sliasait.  ocus sciath mór míleta ós áird a</span>
<lb n="2394"/><span>droma.</span></p>
<lb n="2395"/>
<lb n="2396"/><p><span>Táinic sí i bfiadnaise Fhinn fó'n gcuma sin ocus do chuir fó</span>
<lb n="2397"/><span>ghesaib é fána sáith do chomrac aeinfir do thabairt di.  adubairt</span>
<lb n="2398"/><span>Fionn re hOisín: éirig a mic ar sé ocus cosc dúinn in tarracht</span>
<lb n="2399"/><span>caillige úd.  ní fétaim ar Oisín tar éis a bfuaras d'olc ocus do</span>
<lb n="2400"/><span>maslugad ó na caillechaib chena.  ocus is í so Iarnan ní Chonar-</span>
<lb n="2401"/><span>áin ac tiacht do díogail a sethrach.  ocus is amlaid do diult Oisín</span>
<lb n="2402"/><span>ocus Oscar.  ocus Conán.  ocus mac Lugach.  ocus Diarmait ó</span>
<lb n="2403"/><span>Duibne.  ocus Caeilte mac Rónáin.  ocus Cairell.  ocus maithe na</span>
<lb n="2404"/><span>féinne (olchena) comrac na caillige do dénum.  co ndubairt</span>
<lb n="2405"/><span>Fionn co rachadh féin do chomrac ria.  is ann sin adubairt Goll</span>
<lb n="2406"/><span>mac Morna: a Fhinn ar sé ní cubaid duit comrac caillige.  ocus</span>
<lb n="2407"/><span>rachadsa do chomrac ria óir is ann derbtar in cara in uair as</span>
<lb n="2408"/><span>mó in téicen.</span></p>
<lb n="2409"/>
<lb n="2410"/><p><span>Is ann sin d'éirig Goll co grodúrlam i gcomdáil na caillige.</span>
<lb n="2411"/><span>ocus dorigne comrac mer menmnach míleta mórdálach ocus gleo</span>
<lb n="2412"/><span>díscir dásachtach can fios time ná tláis ac cechtar díob ar a</span>
<lb n="2413"/><span>chéile.  cid tra acht chuirios Goll a lám i gcuibrech a scéithe ocus</span>
<lb n="2414"/><span>tuc a cholg neimnech immach.  co dtuc rot nurchair di gan</span>
<lb n="2415"/><span>chaime gan chlaenad gur chuir tré (chobrad a) scéithe ocus</span>
<lb n="2416"/><span>tré chroide na caillige do'n taeb thall é.  is amlaid torchair an</span>
<lb n="2417"/><span>chaillech ar in láthair sin.</span></p>
<lb n="2418"/>
<lb n="2419"/><p><span>Do chuaid Goll iar sin co céis in Chorainn iar marbad thrír</span></p>
</div>
<pb n="310"/>
<div><lb n="2420"/><p><span>ingen gConaráin mic Imideil.  ocus dorigne doighir doinnderg</span>
<lb n="2421"/><span>lasrach do'n bhruidin ocus tuc na huile mhaithesa fuair innti</span>
<lb n="2422"/><span>d'fiannaib Eirenn.  tuc Fionn iar sin a ingen féin do Gholl .i.</span>
<lb n="2423"/><span>Caem chneisghel.  ocus is í ruc in mac oirderc do .i. Fed mac</span>
<lb n="2424"/><span>Guill mic Mórna.  ocus do marbad leisin bféinn é i gcionn a</span>
<lb n="2425"/><span>shecht mbliadan ndéc ar in ráith chétna.</span></p>
<lb n="2426"/>
<lb n="2427"/><p><span>Conid í sin bruiden chéise Chorainn (conice sin).</span>
<lb n="2428"/><span>Finit.</span>
<lb n="2429"/></p>
</div>
<pb n="336"/>
<div><lb n="2430"/><p><span>Bruiden bheg na hAlmaine.</span></p>
<lb n="2431"/>
<lb n="2432"/><p><span>Fledh mhedarchaein mhóradbal do commórad le Fionn mac</span>
<lb n="2433"/><span>Cumaill mic Thrénmóir úi Bhaeiscne in Almhain lethanmóir</span>
<lb n="2434"/><span>Laigen.  ocus in tan ba hollamh ionchaithme in fhled táncatar</span>
<lb n="2435"/><span>maithe ocus móruaisle na féinne dá caithem.  ocus is iat do</span>
<lb n="2436"/><span>b'uaisle ocus do b'onóraige díob i nagaid Fhinn .i. Goll grenn-</span>
<lb n="2437"/><span>mar gníméchtach mac Mórna.  Oisín fírghlic fírnimhnech mac</span>
<lb n="2438"/><span>Finn.  Oscar anghlonnach mac Oisín.  mac láimechtach Lugach.</span>
<lb n="2439"/><span>Diarmait drechsolus ua Duibne ocus Caeilte mac Rónáin.  ocus</span>
<lb n="2440"/><span>clanna gusmara Duibdhíorma.  ocus clanna Smóil.  ocus aicme</span>
<lb n="2441"/><span>Duib dá boirenn.  ocus Goll gulban.  in Corr cosluath ocus a</span>
<lb n="2442"/><span>chlann .i. Conn.  Donn.  Aedh.  ocus Anacán.  Iobhar áirdéch-</span>
<lb n="2443"/><span>tach mac Criomthainn chróda choscartaig ocus dias mhac do ríg</span>
<lb n="2444"/><span>Laigen.  ocus fa daltada d'Fionn iat araen.  ocus Coirell coscar-</span>
<lb n="2445"/><span>tach ua Conbroin.  táncatar dochum na fleide dias mhac do ríg</span>
<lb n="2446"/><span>Alban ocus dronga diandásachtacha do macaib ríg ocus rouais-</span>
<lb n="2447"/><span>ledh in domain maille friu.</span></p>
<lb n="2448"/>
<lb n="2449"/><p><span>Acht atá ní chena táncatar fianna Eirenn uile ann ocus do</span>
<lb n="2450"/><span>shuid Fionn isin fhochla féinneda (ar lár) na bruidne.  ocus do</span>
<lb n="2451"/><span>suidh Goll grennmar mac Mórna isin fochla féinneda eile.  ocus</span>
<lb n="2452"/><span>maithe a muintire féin fó gach aen acu.  ocus do suid gach aen</span>
<lb n="2453"/><span>acu ó shoin amach do réir a nuaisle ocus a natharda ina ionad</span>
<lb n="2454"/><span>chinnte comadhais féin amail fa ghnáth in cach áit ocus cach</span>
<lb n="2455"/><span>aimsir roime sin dóib.</span></p>
<lb n="2456"/>
<lb n="2457"/><p><span>Is ann sin d'éirgetar fedhmanaig go fíoraichbéil re frestal ocus</span>
<lb n="2458"/><span>re friothólam na bruidne.  ocus do ghlacatar cuirn chlochbua-</span>
<lb n="2459"/><span>dacha co nemannaib glanáilne gloine ocus co gcerdacht chruith-</span>
<lb n="2460"/><span>niamda for cach escar loinnerda láinghrésach lánálainn díob.  ocus</span>
<lb n="2461"/><span>do dáiled deocha garga gabáiltecha do lenntaib réide rómhilse do</span></p>
</div>
<pb n="337"/>
<div><lb n="2462"/><p><span>na deglaochaib sin.  ocus d'éirig grenn ina ngiollanraid.  mire</span>
<lb n="2463"/><span>ocus menma ina míledaib.  míne ocus macántas ina mnáib.  fios</span>
<lb n="2464"/><span>ocus fáistine ina bfiledaib.</span></p>
<lb n="2465"/>
<lb n="2466"/><p><span>Is ann sin ro éirig bollscaire co cert comathlam ocus do chroith</span>
<lb n="2467"/><span>slabrad acarb iarnaide do chosc mogad ocus ladronn.  ocus do</span>
<lb n="2468"/><span>chroith slabrad sínte senaircit do chosc maithed ocus móruasal</span>
<lb n="2469"/><span>na féinne ocus aeis dána ar chena.  ocus d'éistetar cách co taei</span>
<lb n="2470"/><span>tostadach.  ocus do éirig Fergus finnbeoil .i. file Finn ocus na</span>
<lb n="2471"/><span>féinne ocus do gab duana ocus dréchta ocus degdhána a shen</span>
<lb n="2472"/><span>ocus a shinser i bfiadnaise Fhinn mic Chumaill.  ocus do dhíol</span>
<lb n="2473"/><span>Fionn ocus Oisín.  Oscar ocus mac Lugach.  in file co fíoraichbéil</span>
<lb n="2474"/><span>do uaisle cacha maeine ocus cacha maithesa.  ocus do chuaid iar</span>
<lb n="2475"/><span>sin i bfiadnaise Ghuill mic Mhórna.  ocus adubairt bruidne ocus</span>
<lb n="2476"/><span>toghla.  tána ocus tochmarca a shen ocus a shinser do.  innus</span>
<lb n="2477"/><span>cor ba subach soimenmnach meic Mórna ó na heladnaib sin.</span></p>
<lb n="2478"/>
<lb n="2479"/><p><span>Is ann sin adubairt Goll: cá hionad i bfuil m'echlach féin ar</span>
<lb n="2480"/><span>sé.  atáim sunn a rígfhéinnid ar sí.  ar thucais mo chíos láime ó</span>
<lb n="2481"/><span>Lochlannchaib chucum ar sé.  tucas co derbta ar sí.  ocus arna</span>
<lb n="2482"/><span>rádh sin di ro éirig co prap príméscaid ocus do léic mar thort</span>
<lb n="2483"/><span>mhuice móraichbéile nó mar eire laeich láidir mherchalma do ór</span>
<lb n="2484"/><span>álainn aithlegtha ar lár na bruidne i bfiadnaise Ghuill.  ocus do</span>
<lb n="2485"/><span>scaeil in cumdach do bí ac imdíten in chíosa sin ocus do léic na</span>
<lb n="2486"/><span>seoit saera somaisecha ar lár i bfiadnaise na bruidne sin.  ocus do</span>
<lb n="2487"/><span>díol Goll Fergus mar ba gnáth leis.  ocus ní raibe file fiosach foc-</span>
<lb n="2488"/><span>ailghér.  ná degfher duasmhór dána.  ná cruitire ceoilbhinn.  ná</span>
<lb n="2489"/><span>senchaide seolta snuadhfoclach.  ná aenduine re heladain do</span>
<lb n="2490"/><span>Eirennchaib ná d'Albanchaib dá raibe i mbruidin na hAlmaine</span>
<lb n="2491"/><span>in oidche sin nach dtuc Goll comaein óir nó aircit nó iolmaeine</span>
<lb n="2492"/><span>do cach aen díob.</span></p>
<lb n="2493"/>
<lb n="2494"/><p><span>Is ann sin do labair Fionn ocus adubairt: a Ghuill ar sé cá</span>
<lb n="2495"/><span>fada atá in cíos út acutsa ar Lochlannchaib ocus mo chíos féin</span>
<lb n="2496"/><span>orra.  ocus co bfuil laech ac coimét mo chíosa is mo chána.  mo</span>
<lb n="2497"/><span>fiadaig ocus mo fhianchoscair innte.  ocus is é in laech sin .i.</span>
<lb n="2498"/><span>Ciarán mac Lathairne.  ocus is curad cruadchomlannach in</span>
<lb n="2499"/><span>tréinfher sin ocus atáit deich gcét laech lánchalma ar a theglach</span>
<lb n="2500"/><span>féin.</span></p>
<lb n="2501"/>
<lb n="2502"/><p><span>Is ann sin do labair Goll le mac Cumaill.  óir do thuic sé co</span>
<lb n="2503"/><span>raib ferg ocus format ac Fionn fris.  ocus adubairt: a Fhinn ar sé</span>
<lb n="2504"/><span>is fada atá in cíos sin acumsa ar Lochlannchaib ó'n uair do chuir</span></p>
</div>
<pb n="338"/>
<div><lb n="2505"/><p><span>th'athairse cocad ocus cuinnscleo orm.  ocus do chuaid rí Eirenn</span>
<lb n="2506"/><span>cona chóicedachaib im agaidse le Cumall ocus do b'éicen dam</span>
<lb n="2507"/><span>Eire d'fácbáil dóib.  ocus do ghluaises romam co Bretain.  ocus</span>
<lb n="2508"/><span>do gabad in chríoch sin liom ocus do marbas in ríg féin ocus do</span>
<lb n="2509"/><span>chuires ár ar a mhuintir.  ocus do chuir Cumall as sin mé.  tiagaim</span>
<lb n="2510"/><span>as sin co Fionnlochlanncha ocus do thuit rí fionnlochlainn liom</span>
<lb n="2511"/><span>maille rena theglach.  ocus do chuir Cumall as sin mé.  ocus</span>
<lb n="2512"/><span>táncas as sin co hAlbain ocus do thuit rí Alban liom.  ocus do</span>
<lb n="2513"/><span>chuir Cumall as sin mé.  táncas as sin co Saxain ocus do thuit rí</span>
<lb n="2514"/><span>Saxan liom maille rena teglach.  ocus do chuir Cumall as sin mé.</span>
<lb n="2515"/><span>ocus táncas co cath Cnuca ocus do thuit t'athair liom ann.  ocus</span>
<lb n="2516"/><span>is í sin uair i fuarassa in cíos út ó Lochlannchaib ar Goll.  ocus</span>
<lb n="2517"/><span>tucas thusa féin liom ar ndul co dúnad ríg Lochlainn ocus do</span>
<lb n="2518"/><span>chúic fir déc maraen riot.  ocus ben ríg Lochlainn iar dtabairt</span>
<lb n="2519"/><span>grádha duit ocus do beith ar láim i gcarcair thalman ar fedh</span>
<lb n="2520"/><span>bliadna.  ocus lá cinnte acu dochum báis d'imirt ort féin ocus ar</span>
<lb n="2521"/><span>do mhuintir.  ocus dar do láimse a Fhinn do chuadassa co dúnad</span>
<lb n="2522"/><span>ríg Lochlainn ocus do marbas in ríg féin .i. Eogan mór.  ocus do</span>
<lb n="2523"/><span>chuires ár a mhuintire ocus do bhenas a nór ocus a naircet</span>
<lb n="2524"/><span>díob.  ocus d'fácbas ríg ar Lochlannchaib .i. Tine tréinnertmar</span>
<lb n="2525"/><span>mac Trioscaill ocus do naisces cíos dam féin ar Lochlannchaib.</span>
<lb n="2526"/><span>ocus ac sút é ar Goll.  ocus a Fhinn ar sé ní cíos láime atá acutsa</span>
<lb n="2527"/><span>orra acht rígféinnidecht ocus maerchoiméta atá acut innte.  ocus</span>
<lb n="2528"/><span>ní mhillfedsa sin iomat.  ocus a Fhinn ar sé ná bíse ac tnúth</span>
<lb n="2529"/><span>liomsa fá'n gcíos út.  óir dá bfaghbainn ní bud mhó iná sin is</span>
<lb n="2530"/><span>duitse ocus d'feraib Eirenn dobérainn é.</span></p>
<lb n="2531"/>
<lb n="2532"/><p><span>Is ann sin do fregair Fionn co fergach fírniata ocus adubairt:</span>
<lb n="2533"/><span>a Ghuill ar sé ro admais as in scél sin co dtáncais ó chathair na</span>
<lb n="2534"/><span>Beirbe co Cnucha ocus cor marbais m'athairse ann sin.  ocus is</span>
<lb n="2535"/><span>dána duit sin d'insin damsa ar Fionn.  dar do láimse ar Goll dá</span>
<lb n="2536"/><span>dtucthása esonóir dam mar thuc t'athair is é in díol cétna dobér-</span>
<lb n="2537"/><span>ainn ort mar thucas ar Chumall.  a Ghuill ar Fionn do bud maith</span>
<lb n="2538"/><span>m'acfainnse ar gan sin do léicen let.  óir cét féinned fíorchalma</span>
<lb n="2539"/><span>atá ar mo theglach i nagaid cach aein dá bfuil ar do theglachsa.</span>
<lb n="2540"/><span>mar sin do bí t'athair ar Goll ocus do dhíoglassa m'esonóir fair.</span>
<lb n="2541"/><span>ocus dogénainn mar in gcétna fortsa dá dtuillteá uaim é.</span></p>
<lb n="2542"/>
<lb n="2543"/><p><span>Do labair Cairell cneisghel ua Baeiscne ocus adubairt: a Ghuill</span>
<lb n="2544"/><span>ar sé is iomda fer do choiscis i dteglach Fhinn mic Chumaill.  do</span>
<lb n="2545"/><span>labair Conán mael mallachtach mac Morna ac rád: luigim fám</span></p>
</div>
<pb n="339"/>
<div><lb n="2546"/><p><span>armgaiscid ar sé nach raibe Goll ariam dá laghad muinter do </span>
<lb n="2547"/><span>biadh aige nach mbiadh fer ocus cét ar a theglach ocus co</span>
<lb n="2548"/><span>gcoiscfedh gach aen acu thusa.  in díobsan tusa a Chonáin</span>
<lb n="2549"/><span>chlaenchaintig chennluim ar Cairell.  is díob a Chairill chiaraig</span>
<lb n="2550"/><span>chréchtingnig chnesbhrogaig bhecnertaig ar Conán.  ocus do </span>
<lb n="2551"/><span>rachainn dá shuidem ortsa co raib in égcóir ac Fionn.</span></p>
<lb n="2552"/>
<lb n="2553"/><p><span>Is ann sin d'éirig Cairell ocus do buail dorn dána dásachtach</span>
<lb n="2554"/><span>ar Chonán.  ocus ní hurramach do frecrad sin ac Conán.  óir do</span>
<lb n="2555"/><span>buail in dara dorn ar Chairell i gcertlár a étain ocus a fhiacal.</span>
<lb n="2556"/><span>acht atá ní chena tucatar sáidhte seingmhera sárluatha firnim-</span>
<lb n="2557"/><span>necha i gcorpaib ocus i gcnesaib a chéile.  cor ba buanraebtha</span>
<lb n="2558"/><span>bruinne ocus brollaige na ndeglaech sin ó'n móirghleo sin.</span></p>
<lb n="2559"/>
<lb n="2560"/><p><span>Is ann sin ro éirig dá mac Oscair mic Oisín .i. Echtach ocus</span>
<lb n="2561"/><span>Iollann.  ocus dorignetar léibenna dlútha doscaeilte dá sciathaib</span>
<lb n="2562"/><span>ina dtimchioll ocus tucatar sáidte doimhne doleighis ar Chonán</span>
<lb n="2563"/><span>isin chomlann.  arna fhaicsin sin do dhá mac Ghuill mic Mórna</span>
<lb n="2564"/><span>.i. Conán do bheith isin éicin sin.  ro éirgetar ocus do ghoinset</span>
<lb n="2565"/><span>clann Oscair isin íorghail.</span></p>
<lb n="2566"/>
<lb n="2567"/><p><span>Is ann sin do éirig in leoman láidir lánchalma ocus in drecan</span>
<lb n="2568"/><span>dian dásachtach doedranda .i. Oscar anghlonnach mac Oisín.</span>
<lb n="2569"/><span>ocus do chuir a chulaid álainn óir fána chaemchorp .i. scaball</span>
<lb n="2570"/><span>cuanda cerdamail fána mhuinél.  ocus a sciath mór míleta ar a</span>
<lb n="2571"/><span>láim chlí.  ocus a chloidem cruaid cuilgdírech isin láim aroile do</span>
<lb n="2572"/><span>ocus do chuaid co rachtmar róaicentach d'furtacht a chloinne</span>
<lb n="2573"/><span>ocus Chairill a bráthar.  cidedh níor nocht a chloidem.  acht do</span>
<lb n="2574"/><span>ghab dá órdúrladhaib .i. órd in cach láim do isin ghroidghleo</span>
<lb n="2575"/><span>sin.  adubairt Conán re hOscar: dobeirim a bhuide risna déib do</span>
<lb n="2576"/><span>thecmáil i gcóir chomlainn friom a Oscair ar sé.  óir snígfed</span>
<lb n="2577"/><span>snáithe do shaegail.</span></p>
<lb n="2578"/>
<lb n="2579"/><p><span>Is ann sin do chomraic Oscar ocus Conán re chéile.  ocus do</span>
<lb n="2580"/><span>b'é críoch a ndála gur claeidhed Conán ocus gur bhain Oscar</span>
<lb n="2581"/><span>osnad égcomlainn as.  d'féch Conán ar Art óc mac Mórna.  ocus</span>
<lb n="2582"/><span>d'éirig in mílid mórárrachtach Art óc ocus do goinedh Oscar</span>
<lb n="2583"/><span>leis.  níor fuilngedh sin le hOisín fíorláidir mac Finn ocus do</span>
<lb n="2584"/><span>goined Art óc leis.  ro éirig Garbfoltach mac Mórna ocus do</span>
<lb n="2585"/><span>goined Oisín leis.  ro éirig mac Lugach calma ocus do chuir a</span>
<lb n="2586"/><span>chulaid catha ocus cruadchomraic uime ocus do goined Garb-</span>
<lb n="2587"/><span>foltach leis.  ro éirig Garadh uchtlethan mac Mórna ocus do</span>
<lb n="2588"/><span>goined mac Lugach leis.</span>
<lb n="2589"/></p>
</div>
<pb n="340"/>
<div><lb n="2590"/><p><span>Is ann sin ro éirig Faelán mac Finn cona thrí cet bráthar</span>
<lb n="2591"/><span>maraen fris ocus do chuaid co láidir lánchalma isin chomrac</span>
<lb n="2592"/><span>ocus do cuired meic Mórna dá náitib uile leis.</span></p>
<lb n="2593"/>
<lb n="2594"/><p><span>Is ann sin do éirig in leoman lánchalma.  ocus in mílid</span>
<lb n="2595"/><span>mórdhálach móirmenmnach.  ocus in drecan dian dásachtach.</span>
<lb n="2596"/><span>ocus in bheithir bharramail.  ocus in barann buaintiodlaicech.</span>
<lb n="2597"/><span>ocus in ursa íorghaile.  ocus in colamhan cruadchomlannach</span>
<lb n="2598"/><span>cocaid .i. Goll grennmar gníméchtach gruadchorcra glainmen-</span>
<lb n="2599"/><span>mnach mac Mórna.  ocus do ghab a chulaid catha ocus comlainn</span>
<lb n="2600"/><span>uime .i. scaball sciamda scoithbregh im a mhuinél.  ocus a chotún</span>
<lb n="2601"/><span>caemchadásach ciumaisghel im a chaeimchneis.  ocus a chloidem</span>
<lb n="2602"/><span>rinnghér ródhaingen sobhuailte ina dhorn doinningnech.  ocus a</span>
<lb n="2603"/><span>sciath mór míleta bocóitech ar a láim chlí.  ocus do chuaid co</span>
<lb n="2604"/><span>dána dásachtach dochoiscthe fó'n mbruidin.  ocus níor fhác</span>
<lb n="2605"/><span>tápar tromlasrach ná lóchrann loinnerda lántsólus isin mór-</span>
<lb n="2606"/><span>bhruidin can múchad.  ná bórd can blogha beca bélscaeilte do</span>
<lb n="2607"/><span>dénam díob.</span></p>
<lb n="2608"/>
<lb n="2609"/><p><span>Is ann sin do ghoir Fionn a chaismirt catha .i. a scál coille co</span>
<lb n="2610"/><span>congáirech.  ocus adubairt re fiannaib Eirenn meic Mórna do</span>
<lb n="2611"/><span>múchad ocus do marbad can choigilt.</span></p>
<lb n="2612"/>
<lb n="2613"/><p><span>Is ann sin dorignetar fianna Eirenn léibenna dlútha daingne</span>
<lb n="2614"/><span>doscaeilte dá sciathaib ina dtimchioll.  ocus do chuaid Fionn i</span>
<lb n="2615"/><span>dtosach na dtréinfer sin ocus do ghabatar ac cnáimgherrad a</span>
<lb n="2616"/><span>chéile can choigilt.  is ann sin do ghab fiuchad feirge Goll.  ocus</span>
<lb n="2617"/><span>dorigne sciath daingen doibhriste de féin ar scáth a mhuintire.</span>
<lb n="2618"/><span>is ann sin fá fíochmar na trénbuidne ocus na sárflatha.  ocus fa</span>
<lb n="2619"/><span>mer na mílid.  ocus fa líonmar na laechrada.  ocus fa chréchtach</span>
<lb n="2620"/><span>na caithmílid ó'n gcath nertmar nemcharthannach nimnech tuc-</span>
<lb n="2621"/><span>sat na fíorlaeich sin dá chéile.  do b'iomda ann sin fuil ac siled</span>
<lb n="2622"/><span>ina srothaib re slesaib na saerchlann.  ocus cnedha doimne do-</span>
<lb n="2623"/><span>leighis forsin ndruing díobhálaig doedranda sin.  do b'olc in áit</span>
<lb n="2624"/><span>do dhuine anbfann eslán.  nó do mhnaoi mhíonla mhéirlebair.</span>
<lb n="2625"/><span>nó do shenóir aesda chianarrsa beith i mbruidin bic na hAlmaine</span>
<lb n="2626"/><span>in oidche sin ac éistecht re hosnada óg ocus sen.  ísel ocus uasal.</span>
<lb n="2627"/><span>co hesbadach anbfann égcruaid dá núirled ocus dá nathchumad.</span>
<lb n="2628"/><span>ocus do bátar ar in aiste sin ó thosach oidche co héirge gréine</span>
<lb n="2629"/><span>arna márach can choigil dá chéile.</span></p>
<lb n="2630"/>
<lb n="2631"/><p><span>Is ann sin ro éirig in file fáthach focailghér ocus in degfer</span>
<lb n="2632"/><span>duasmhór dána .i. Fergus finnbheoil.  ocus aes eladna na féinne</span></p>
</div>
<pb n="341"/>
<div><lb n="2633"/><p><span>maraen fris.  ocus do ghabatar a nduana ocus a ndegdánta ocus</span>
<lb n="2634"/><span>a ndréchta degmholta do na laechradaib sin dochum a gcoiscthe</span>
<lb n="2635"/><span>ocus a gcennsaigthe.</span></p>
<lb n="2636"/>
<lb n="2637"/><p><span>Iar sin do scuiretar dá núirliugad ocus dá nathchumad re ceol</span>
<lb n="2638"/><span>na bfiled.  ocus do léicetar a narma re lár ocus ro thócbatar na</span>
<lb n="2639"/><span>filid na harma ocus do ghabatar gréim réidtig etorra.  ocus adu-</span>
<lb n="2640"/><span>bairt Fionn nach ndénfadh síth re clannaib Mórna co bfuigbedh</span>
<lb n="2641"/><span>breith ríg Eirenn.  ocus Aillbhe ingine Chormaic mic Airt mic</span>
<lb n="2642"/><span>Chuinn chétchathaig.  ocus Chairbre lifechair .i. rígdamhna Eir-</span>
<lb n="2643"/><span>enn.  ocus breith Fithail ocus Flaithrí.  ocus barr na breithe do</span>
<lb n="2644"/><span>beith ac Fionntan mac Bóchna.  ocus adubairt Goll co dtiubradh</span>
<lb n="2645"/><span>sin do.  ocus do chuiretar coraigecht na bfiled orra araen fó</span>
<lb n="2646"/><span>anmain i mbun na síthe sin.  ocus do dhaingnigetar lá áirithe .i.</span>
<lb n="2647"/><span>caeicdigis ó'n ló sin ar faidche na Temrach.</span></p>
<lb n="2648"/>
<lb n="2649"/><p><span>Do féchad uiresbada na féinne in tan sin ocus is é do b'esbadh</span>
<lb n="2650"/><span>do mhuintir Fhinn .i. aenchét déc d'feraib is do mhnáib.  ocus do</span>
<lb n="2651"/><span>b'iomda rígain rathmar róuasal.  ocus ainder álainn ilchrothach.</span>
<lb n="2652"/><span>ocus maigden mhíonla mhilisbriathrach.  ocus laech lánchalma</span>
<lb n="2653"/><span>léidmech ar dtuitim ann sin.  ocus do b'iomda srón arna crécht-</span>
<lb n="2654"/><span>nugad.  ocus súil arna hathchumad.  cluas arna ciorrbugad ocus</span>
<lb n="2655"/><span>cos arna cnáimgherrad.  ocus lám ar ledrad.  ocus corp arna</span>
<lb n="2656"/><span>ciorrbad.  ocus taeb arna tollad ac in ndruing do bí beo do</span>
<lb n="2657"/><span>mhuintir Fhinn mic Chumaill in tan sin.</span></p>
<lb n="2658"/>
<lb n="2659"/><p><span>Imthúsa Ghuill ocus a dhegmuinntire .i. clanna Mórna níor</span>
<lb n="2660"/><span>thestaig uatha acht aenfer déc d'feraib ocus caeca ban.  ocus ní</span>
<lb n="2661"/><span>hé marbad na mban dorigned acht éc dóib re huaman ocus re</span>
<lb n="2662"/><span>hecla.  ocus do cuired dá leighios gach aen do ba inleighis díob.</span>
<lb n="2663"/><span>ocus dorigned ferta fiordhoimne fótfairsinge do'n méit do mar-</span>
<lb n="2664"/><span>badh díob ar gach leith.</span></p>
<lb n="2665"/>
<lb n="2666"/><p><span>Iar sin do glanadh in móirthech sin na hAlmaine ocus do suid</span>
<lb n="2667"/><span>cach aen acu do réir a uaisle ocus a atharda.  ceithre lá déc dóib</span>
<lb n="2668"/><span>ar in órdugad sin.  ocus i gcionn na ré ocus na haimsire sin téidit</span>
<lb n="2669"/><span>co Temair.  ocus do suid Cormac ocus Cairbre.  Aillbe ocus</span>
<lb n="2670"/><span>Fithal.  Flaithrí ocus Fionntan mac Bóchna i nionad bhreithem-</span>
<lb n="2671"/><span>nais.  ocus do chuaid Fionn i gcionn a scél d'innsin ar dtús.  ocus</span>
<lb n="2672"/><span>a dubairt Goll: a Fhinn ar sé ní duit dobérmaeis innsin na scél</span>
<lb n="2673"/><span>do biadh etrainn.  óir dogéntása fírinne do'n bhréic ocus bréc</span>
<lb n="2674"/><span>do'n fhírinne im agaidse.  ocus tabram araen innsin ár scél</span>
<lb n="2675"/><span>d'Fergus.  ocus luiged fóna dhéib fírinne do dhénam etrainn.</span>
<lb n="2676"/></p>
</div>
<pb n="342"/>
<div><lb n="2677"/><p><span>Do aentaig Fionn sin ocus tuc Fergus daingniugad fó'n bfír-</span>
<lb n="2678"/><span>inne do dénam.  ocus ro innis gurab é Cairell do bhuail dorn ar</span>
<lb n="2679"/><span>Chonán ó thús.  ocus co dtáncatar dias mac Guill do chobair</span>
<lb n="2680"/><span>Chonáin ocus co dtáinic Oscar d'furtacht a mhuintire féin.  ocus</span>
<lb n="2681"/><span>leissin gur éirgetar fianna Eirenn ocus clanna Mórna i nagaid a</span>
<lb n="2682"/><span>chéile.  ocus gur ghabatar ac cnáimgherrad a chéile can choigil ó</span>
<lb n="2683"/><span>thús na hoidche co héirge gréine arna márach.  ocus gurab iat</span>
<lb n="2684"/><span>esbada muintire Finn mic Chumaill risin ré sin .i. aenchét déc</span>
<lb n="2685"/><span>d'feraib ocus do mhnáib.  ocus aenfer déc d'feraib is caeca ban</span>
<lb n="2686"/><span>esbada cloinne Mórna.  ocus fós co raibe in iomad esbadach díob</span>
<lb n="2687"/><span>ó'n ruathar sin leith ar leith.</span></p>
<lb n="2688"/>
<lb n="2689"/><p><span>Is iongnad liom laghad díthe chloinne Mórna ar Cormac.</span>
<lb n="2690"/><span>ocus in méit do bí ina nagaid.  adubairt Fergus gurab é Goll do chuaid</span>
<lb n="2691"/><span>ar scáth a scéithe ar a mhuintir féin.  ocus is iat sin scéla</span>
<lb n="2692"/><span>na bruidne sin a rí Eirenn ar Fergus.  adubairt Flaithrí: einech-</span>
<lb n="2693"/><span>lann do chlannaib Mórna ar sé ós orra do tosaiged in tadbar.  ní</span>
<lb n="2694"/><span>breith mhic ollaman sin ar Cormac.  óir dleghaid cach óclaech</span>
<lb n="2695"/><span>urraim dá thigerna.  is fíor sin isin mbánbhualad ar Flaithrí.  ocus</span>
<lb n="2696"/><span>ní hedh i ndortad na fola.  adubairt Fithal: saermaid clanna</span>
<lb n="2697"/><span>Mórna can einechlann do thabairt uatha ós orra do tosaiged in</span>
<lb n="2698"/><span>tadbar.  ocus fós saermaid Fionn ar méit a esbadh can einechlann</span>
<lb n="2699"/><span>do thabairt uada.  adubairt Fionntan mac Bóchna: is breith</span>
<lb n="2700"/><span>mic ollaman sin ar sé.  ocus do mhol Cormac ocus Cairbre in</span>
<lb n="2701"/><span>bhreith sin.</span></p>
<lb n="2702"/>
<lb n="2703"/><p><span>Iar sin do goiredh in fhiann do láthair ocus ro hinnsedh in</span>
<lb n="2704"/><span>bhreith dóib.  ocus dorigned síth etorra amlaid sin.  conadh í sin</span>
<lb n="2705"/><span>bruiden bec na hAlmaine conice sin.</span></p>
<lb n="2706"/>
<lb n="2707"/><p><span>Finit.</span></p>
<lb n="2708"/>
<lb n="2709"/><p/>
<lb n="2710"/>
<lb n="2711"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Silva Gadelica I

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Silva Gadelica I

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
