Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Stair an Bhíobla IV</title><author><name type="main">Uáitéar Ua Ceallaigh; eag. Máire Ní Mhuirgheasa</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L019</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1726</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L019</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Stair an Bhíobla IV</title><author>Uáitéar Ua Ceallaigh; eag. Máire Ní Mhuirgheasa</author><imprint><publisher>B.Á.C.: Oifig an tSoláthair</publisher><date>1726</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>(STAIR AN BHÍOBLA)</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>(AN TIOMNA NUA)</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>TRÁCHTA ATHGHEARR AR AN GCEATHRAR</span>
<lb n="6"/><span>SOIBHISGÉL ANNSO</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>AGUS I TTÚS AR MHATHA</span></p>
<lb n="9"/>
<lb n="10"/><p><span>Tháinicc Matha le gairm an tSlánaightheóra ó</span>
<lb n="11"/><span>bheith 'na phuiblicánach chum a bheith 'na apsdal.</span>
<lb n="12"/><span>Céd-duine fós é do thogh Dia chum soisgéil agus stair</span>
<lb n="13"/><span>fhírinnigh bheatha an tSlánaightheóra Íosa Críosd</span>
<lb n="14"/><span>do sgríobhadh do réir mur do eachtaigh agus mur do</span>
<lb n="15"/><span>ordaigh an Spiorad Naomh dhó; óir ní raibh acht</span>
<lb n="16"/><span>láimh-chléireach, orgán, nó instrumeint ann, lér</span>
<lb n="17"/><span>sgríobhadh go cinnte do réir mur fuair ón Spiorad</span>
<lb n="18"/><span>Naomh focal ar fhocal agus siolla ar shiolla; agus do</span>
<lb n="19"/><span>chuir gach rúndiamhair agus gach focal dá bhfuair</span>
<lb n="20"/><span>mur sin i bhfoirm agus i bhfoirchiodal mhilis-cheart,</span>
<lb n="21"/><span>mur is follus dá gach aon lér féidir a léughadh go</span>
<lb n="22"/><span>dúthrachtach maille le tuigse agus le deagh-intinn.</span>
<lb n="23"/><span>Óir ní fhoillsighionn Dia rúndiamhra a Sgriptúra</span>
<lb n="24"/><span>acht don dream a léighios nó éisdios le crábhadh</span>
<lb n="25"/><span>agus le caoin-dúthracht é.</span>
<lb n="26"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="27"/><p><span>Is í cédfaidh is coitchinne gur i n-Abhruis, nó i</span>
<lb n="28"/><span>gCaldaic, dá ngoirthear ar uairibh an teangaidh</span>
<lb n="29"/><span>Shíriácach, do sgríobh sé, agus deir Eusébius ann a</span>
<lb n="30"/><span>stair, agus mórán eile dona haithreacha naomhtha,</span>
<lb n="31"/><span>gur i n-Abhruis ro sgríobh; agus mur chruthughadh</span>
<lb n="32"/><span>air sin deir S. Ieróm go ndeachaidh Panténus a'</span>
<lb n="33"/><span>teagusg an tsoisgéil go hIndia, agus go bhfuair soisgéil</span>
<lb n="34"/><span>Mhatha i nEabhruis ann, agus tug leis an leabhar</span>
<lb n="35"/><span>cédna go hAlexandria, áit a raibh iar sin cian</span>
<lb n="36"/><span>d'aimsir dá chumhdach; agus deir an t-athair</span>
<lb n="37"/><span>naomhtha cédna so go raibh lena linn féin i gcisde</span>
<lb n="38"/><span>leabhar chathrach na Césaréé, acht do cailleadh</span>
<lb n="39"/><span>an leabhar cédna dá éis sin, agus níl 'na ionad acht</span>
<lb n="40"/><span>mac-leabhar Grégis nach feas dúinn cá hughdar</span>
<lb n="41"/><span>dó, acht go n-abair cuid dona haithreacha</span>
<lb n="42"/><span>naomhtha gurbh é Eóin suibhisgél, nó an t-apsdal</span>
<lb n="43"/><span>Sém, ro sgríobh é.</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>Ba hí mian Mhatha geinealach ríoghdha an</span>
<lb n="46"/><span>tSlánaightheóra do thaisbénadh dhúinn, agus faisnéis</span>
<lb n="47"/><span>fhírinneach a bheatha daonna do chraobhsgaoileadh</span>
<lb n="48"/><span>dhúinn, do réir mur d'iomchuir é féin</span>
<lb n="49"/><span>an feadh do mhair imeasg na ndaoine ar an</span>
<lb n="50"/><span>tsaoghal so.  Dá bhrígh sin níor thóig sé a stíl</span>
<lb n="51"/><span>comh árd le hEóin, D'éirigh i mbuaic na Tríonnóide</span>
<lb n="52"/><span>a' tabhairt teasduis ar dhiadhacht an tSlánaightheóra.</span>
<lb n="53"/><span>Measdar ar an adhbhar sin gurab é an</span>
<lb n="54"/><span>soisgél so Mhatha is tairbhígh don phobal</span>
<lb n="55"/><span>coitchionn, mur is é is fearr thig le lagar na</span></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="56"/><p><span>tuigse daonna, mur cheapas go simplídhe teaguisg</span>
<lb n="57"/><span>agus gníomhartha an tSlánaightheóra le lag-thuirse</span>
<lb n="58"/><span>na ndaoine.</span></p>
<lb n="59"/>
<lb n="60"/><p><span>Níl amhrus ná go raibh ádhbhair mhaithe ag</span>
<lb n="61"/><span>Íosa Críosd léna shoisgél do chur dhá sgríobhadh</span>
<lb n="62"/><span>leis an gceathrar soibhisgél, tar cheann gurbh í a</span>
<lb n="63"/><span>mhian phrionnsapálta a reachtaibh agus a dhlighthibh</span>
<lb n="64"/><span>do sgríobhadh i gcroidhthibh na gcreidmheach,</span>
<lb n="65"/><span>ionnus nach beith ann a ngníomharthaibh foirmiollacha</span>
<lb n="66"/><span>acht íomháigh fhírinnioch a gcathrannacht</span>
<lb n="67"/><span>agus a ngrásaibh inmheadhóncha - óir is mó bá</span>
<lb n="68"/><span>mian leis ar stiúradh le somplaighibh so-bhésa ná</span>
<lb n="69"/><span>le litir mhairbh nó le focail sgríobhtha a dhlighe,</span>
<lb n="70"/><span>agus teasdas a fhírinne agus a bheatha shubháilceach do</span>
<lb n="71"/><span>bheith ó láimh go láimh agus ó bhél go bél dá bhfriotal</span>
<lb n="72"/><span>agus dá bhfíor-ghnáthughadh le saoghal na saoghal,</span>
<lb n="73"/><span>óir ní leór do chách fios an dlighe do bheith acu,</span>
<lb n="74"/><span>acht is riachtanus dáibh a choimhlíonadh go hiomlán.</span></p>
<lb n="75"/>
<lb n="76"/><p><span>Níl fios cinnte aguinn créd an bhliadhain a</span>
<lb n="77"/><span>sgríobh Matha a shoisgél, acht go n-abair na</span>
<lb n="78"/><span>húghdair go coitchionn gurab isan mbliadhain</span>
<lb n="79"/><span>d'aois an Tiagharna Íosa Críosd 39.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>AN SOIBHISGÉL MARCUS ANNSO.</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>Tar cheann go measann S. Ieróm gurb é an</span>
<lb n="84"/><span>Marcus ar a ttráchtar go minic i nGníomhartha</span>
<lb n="85"/><span>na nApsdal do sgríobh an soisgél tá arna</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="86"/><p><span>ainmniughadh as, gidh eadh is í cédfaidh choitchionn</span>
<lb n="87"/><span>na n-úghdar agus na n-aithreach naomhtha</span>
<lb n="88"/><span>eile nach é, acht Marcus eile dá ngoirionn Peadar</span>
<lb n="89"/><span>“mac” i ndeireadh a chéd-épistile.  Is é an Marcus</span>
<lb n="90"/><span>cédna so do chéd-chumhdaigh an dara príomh-eagluis</span>
<lb n="91"/><span>dobhí isan domhan anallód, .i. Alexandria</span>
<lb n="92"/><span>isan Égipt.  Adeir fós na húghdair is barántamhla</span>
<lb n="93"/><span>re seanchus eaguilse gur ar ghuidhe na</span>
<lb n="94"/><span>gcreidmheach agus na bhfírén Rómhánach ro sgríobh</span>
<lb n="95"/><span>an soisgél so, agus imeasg cháich adeir Euséibius, ar</span>
<lb n="96"/><span>mbeith do Pheadar apsdal le buaidh mhóir ag</span>
<lb n="97"/><span>teagusg an tsoisgéil isan Róimh, go ttug cách</span>
<lb n="98"/><span>dhíobh an uiriod gnaoidhe agus gráidh dona neithe</span>
<lb n="99"/><span>adeireadh riú, go ndubhradar d'athiosg aoin-fhir</span>
<lb n="100"/><span>nár leór leó a gclos acht gur mhian leó a mbeith</span>
<lb n="101"/><span>sgríobhthaigh acu, agus is uime sin do ghuidhiodar</span>
<lb n="102"/><span>Marcus, .i. diosciobal Pheadair um an tsoisgéil</span>
<lb n="103"/><span>sin do sgríobhadh dháibh, ionus go mbeith 'na</span>
<lb n="104"/><span>bhuan-leachta acu féin agus agá sliocht 'na ndiaidh</span>
<lb n="105"/><span>leis an teagusg cédna do chongbháil ann a</span>
<lb n="106"/><span>gcuimhne go bráth.  Do dheónaigh Marcus an ní</span>
<lb n="107"/><span>sin mur is follus anois.</span></p>
<lb n="108"/>
<lb n="109"/><p><span>Cuiridh S. Ieróm céisd créd fár mhian le Críosd</span>
<lb n="110"/><span>a fhulang do neoch ar bith a shoisgél do sgríobhadh</span>
<lb n="111"/><span>acht dona hapsdail.  Freagraidh féin ag rádh nach</span>
<lb n="112"/><span>ag iarraidh glóire ná moladh daonna dobhí an</span>
<lb n="113"/><span>dream ró-naomhtha sin, agus uime sin nach dearnadar</span></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="114"/><p><span>ní ar bith acht mur do ghluaisiodh an Spiorad</span>
<lb n="115"/><span>Naomh iad chum tairbhe na hEaguilse.  Adeir</span>
<lb n="116"/><span>S. Ieróm, S. Augustín, agus an chuid is mó dona</span>
<lb n="117"/><span>haithreacha naomhtha eile, gur i nGréigis do</span>
<lb n="118"/><span>sgríobh Marcus mur do-rinne Lúcás agus Eóin.  Is é</span>
<lb n="119"/><span>lorg Mhatha is mó do lean Marcus, óir i n-áitibh</span>
<lb n="120"/><span>bíd siolla ar shiolla d'aon-fhocal, agus dar leat, i</span>
<lb n="121"/><span>n-áitibh oile nach bhfuil acht cuimre do shoisgél</span>
<lb n="122"/><span>Mhatha ann; acht i n-áitibh eile do-ní craobhsgaoileadh</span>
<lb n="123"/><span>ar mhórán do neithibh níos forleithiodaigh</span>
<lb n="124"/><span>ná mur do-ní Matha.  Sgríobhaidh Marcus</span>
<lb n="125"/><span>do réir mur do-chualaidh ag Peadar, mur do</span>
<lb n="126"/><span>sgríobh Lúcás do réir mur do-chualaidh ag Pól,</span>
<lb n="127"/><span>dofuair teagusg isna flaithis.  Óir is follus dá</span>
<lb n="128"/><span>mhéd dochair dár ghlac Críosd ann a bheatha ar</span>
<lb n="129"/><span>an tsaoghal so ag teagusg a apsdal, agus tar cheann</span>
<lb n="130"/><span>gurbh fhiadhnuis iad ar a ghníomhartha agus ar</span>
<lb n="131"/><span>gach teaguisg puiblidh agus príobháideach dá ndearnaidh,</span>
<lb n="132"/><span>ní thugadar teasdus ar aen-chuid díobh nó</span>
<lb n="133"/><span>gur thuirling an Spiorad Naomh orra agus go</span>
<lb n="134"/><span>ndearnadh daoine diadha dhíobh, agus 'na lucht</span>
<lb n="135"/><span>ionaid, mur deir S. Criosostom, ag Críosd ar an</span>
<lb n="136"/><span>talamh, ní fhoillsighios dúinn nach cóir aon-ní do</span>
<lb n="137"/><span>rádh ná do sgríobhadh ar Chríosd acht mur do-níd</span>
<lb n="138"/><span>an dream bhíos arna líonadh leis an Spiorad Naomh.</span></p>
<lb n="139"/>
<lb n="140"/><p><span>Do sgríobh Marcus a shoisgél isan treas bliadhain</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="141"/><p><span>do fhlaithios an Impir Claudius, agus isan 43 bliadhain</span>
<lb n="142"/><span>d'aois an Tiagharna Íosa Críosd.</span></p>
<lb n="143"/>
<lb n="144"/><p><span>AN SOIBHIOSGÉL LÚCÁS ANNSO</span></p>
<lb n="145"/>
<lb n="146"/><p><span>Do sgríobh Lúcás a shoisgél cúig bhliadhna</span>
<lb n="147"/><span>fithchiod roimh a bhás, agus isan mbliadhain 46 d'aois</span>
<lb n="148"/><span>an Tiaghearna.  Do bá Síriánach as Antiochia,</span>
<lb n="149"/><span>.i. ceann-chathair na Síria, é.  Ní do réir mur</span>
<lb n="150"/><span>do-chonnairc ro sgríobh acht do réir mur chualaidh,</span>
<lb n="151"/><span>mur deir féin i ttús a shoisgéil, do bhrígh nach</span>
<lb n="152"/><span>apsdal don dá apsdal dhécc é acht aon eile mur</span>
<lb n="153"/><span>Mharcus.  Agus is uime d'órdaigh Dia dháibh so</span>
<lb n="154"/><span>a shoisgél do sgríobhadh seach dias apsdal, ionnus</span>
<lb n="155"/><span>go ttuigfeadh cách go coitchionn nach do réir</span>
<lb n="156"/><span>theasduis nó amhuirc súl is cóir airtiogail an</span>
<lb n="157"/><span>chreidigh do ghlacadh, acht do réir mur cluintear</span>
<lb n="158"/><span>(fides ex auditu) le teisd fhírinnigh na n-apsdal agus</span>
<lb n="159"/><span>na hEaguilse, le nach féidir a dhul ar seachrán,</span>
<lb n="160"/><span>agus má creidtear go coitcheann na starthacha daonna</span>
<lb n="161"/><span>geibhthear ar lorg seanchuis agus suadh barántamhla,</span>
<lb n="162"/><span>is mó ná sin go mór is córa na neithe (sin do)</span>
<lb n="163"/><span>(chreideadh) dothug an Spiorad Naomh focal</span>
<lb n="164"/><span>ar fhocal agus siolla ar shiolla síos dona sgríobhneóirigh</span>
<lb n="165"/><span>naomhtha ro sgríobh an Scriptúir.</span></p>
<lb n="166"/>
<lb n="167"/><p><span>Adeir S. Pól go raibh Lúcás 'na liaigh.  Mur</span>
<lb n="168"/><span>bhí Marcus 'na dhiosciobal ag Peadar dobhí Lúcás</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="169"/><p><span>ag Pól.  Is uime sin deir Tertulian go ngoirthear</span>
<lb n="170"/><span>soisgél Phóil dá shoisgél go minicc, agus do-bheir</span>
<lb n="171"/><span>S. Pól teisd ro-oirdheirc ar Lúcás, ag rádh go</span>
<lb n="172"/><span>bhfuil a shoisgél so-mholta isan Eagluis.  “Aire</span>
<lb n="173"/><span>sin,” adeir S. Ambrós, “créd nach molfad an tí</span>
<lb n="174"/><span>ar a ttugann doctúir mur Phól teasdus mur so?”</span></p>
<lb n="175"/>
<lb n="176"/><p><span>Innsidh Lúcás féin i ttús a shoisgéil an t-ádhbhar</span>
<lb n="177"/><span>fár sgríobh sé féin, áit a n-abair gur ghlac mórán</span>
<lb n="178"/><span>do shaobh-sgríbhneóiribh orra féin an stair</span>
<lb n="179"/><span>dhiadha so do sgríobhadh go haimhghlic, agus ar an</span>
<lb n="180"/><span>adhbhar sin gur riachtanus dó féin, do bhrígh go</span>
<lb n="181"/><span>bhfuair faisnéis chinnte ar an bhfírinne, an soisgél</span>
<lb n="182"/><span>do sgríobhadh dá réir, ionnus nach bhfuigheadh</span>
<lb n="183"/><span>sgélta fábhaill, ná coimiosg ar bith brég, áit i</span>
<lb n="184"/><span>soisgél na fírinne.</span></p>
<lb n="185"/>
<lb n="186"/><p><span>Adeir S. Ieróm gur gloine agus gur milse an stíl</span>
<lb n="187"/><span>ann ar sgríobh Lúcás an soisgél iná Eóin agus ná</span>
<lb n="188"/><span>Marcus, do bhrígh go raibh acfuing agus líonmhuiracht</span>
<lb n="189"/><span>na Gréigis aige (do réir mur deir S. Ieróm) níos</span>
<lb n="190"/><span>fearr ná bhí acu sin, agus is dá réir sin do stiúr Dia</span>
<lb n="191"/><span>a phionn, dá chur a gcéill gur taithneamhach leis</span>
<lb n="192"/><span>an dream do dhénamh díthchill leis an bhfoghluim</span>
<lb n="193"/><span>do bheith acu.</span></p>
<lb n="194"/>
<lb n="195"/><p><span>Bíodh 'fhios agad, a léughthóir, go n-abair cuid</span>
<lb n="196"/><span>mhór dona húghdair gur isan mbliadhain 56 d'aois</span>
<lb n="197"/><span>an Tiaghearna, .i. 25 tar éis deasghabhála, ro</span>
<lb n="198"/><span>sgríobh Lúcás a shoisgél.</span></p>
<lb n="199"/>
<lb n="200"/><p><span>Níl dearbha ag na hughdair gur fhuilaing Lúcás</span></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="201"/><p><span>mairtíracht, acht is dearbhtha gur mhian leis a</span>
<lb n="202"/><span>fulang, agus fós nach raibh ann a bheatha ón am ar</span>
<lb n="203"/><span>ghlac chreideadh Chríosd acht mairtíracht ghnáthach,</span>
<lb n="204"/><span>óir dob í an chroich a ualach is gach am.</span></p>
<lb n="205"/>
<lb n="206"/><p><span>Is é ro sgríobh an stair ro-naomhtha dá ngoirthear</span>
<lb n="207"/><span>Gníomhartha na nApstal.</span></p>
<lb n="208"/>
<lb n="209"/><p><span>DON APSTAL AGUS DON TSOIBHISGÉL EÓIN ANNSO</span></p>
<lb n="210"/>
<lb n="211"/><p><span>Ba Iudaigheach Eóin, agus is i mbaile Bhethsaida</span>
<lb n="212"/><span>dorugadh agus do hoileadh é, agus dobhí sé óg agus 'na</span>
<lb n="213"/><span>óigh an tan do ghoir an Slánaightheóir chum na</span>
<lb n="214"/><span>hapsdalacht air, agus an feadh do mhair do chongbhaidh</span>
<lb n="215"/><span>a óghacht nó a mhaighdionus, agus is uime</span>
<lb n="216"/><span>sin, do réir mur deir S. Ieróm, dobhí grádh</span>
<lb n="217"/><span>ro-mhór ag Íosa air, agus is air ucht an Tiaghearna</span>
<lb n="218"/><span>do leag sé a cheann ag an tsuipér ndéighionach,</span>
<lb n="219"/><span>agus isan uair a raibh Críosd i gcrann na Páise do-rinne</span>
<lb n="220"/><span>sé én-mhuintir mur dhearbhráthair aen-bhruinne</span>
<lb n="221"/><span>dhe, ag cur cúraim a mháthar air agus ag cur a</span>
<lb n="222"/><span>chúraim-sion ar a mháthair: Mater, ecce filius</span>
<lb n="223"/><span>tuus.  Is uime sin deir an t-athair naomhtha</span>
<lb n="224"/><span>cédna: Virgo virgini virginem commendavit.</span></p>
<lb n="225"/>
<lb n="226"/><p><span>Tar éis an Spioraid Naoimh do thuirling ar na</span>
<lb n="227"/><span>hapsdail do-chuaidh sé don Asia, áit ar chomhdaigh</span>
<lb n="228"/><span>mórán eaguilsibh, agus dobhí 'na easbocc i gcathair</span>
<lb n="229"/><span>na hEphéise.  Do chuir an tíaránach, .i. Domitianus</span>
<lb n="230"/><span>an t-impear, d'fhiachaibh isan Róimh a theilgion</span></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="231"/><p><span>i gcoire ola bhí ar fiuchadh, agus an tan tháinicc gan</span>
<lb n="232"/><span>díth gan díghbháil as sin, mur deir Tertúlian,</span>
<lb n="233"/><span>níos iomláine ná mur bhí roimhe, do cuireadh ar</span>
<lb n="234"/><span>díbirt go hoiléan Pathmos é, áit ar sgríobh</span>
<lb n="235"/><span>Leabhar an tTaisbéntaigh dá ngoirthear “Apocalips.”</span></p>
<lb n="236"/>
<lb n="237"/><p><span>Tar éis báis Domithiáin do-chuaidh sé ar a ais</span>
<lb n="238"/><span>go hEphes, áit ann ar sgríobh a shoisgél timchioll</span>
<lb n="239"/><span>na bliadhna 96 d'aois an Tiaghearna, tuairim agus 65</span>
<lb n="240"/><span>bhliadhain tar éis báis an tSlánaightheóra.  Cuiridh</span>
<lb n="241"/><span>S. Ieróm síos an t-ádhbhar mór do ghluais chum</span>
<lb n="242"/><span>an tsoisgéil do sgríobhadh é: .i. ar mbeith do</span>
<lb n="243"/><span>Cherintus agus do Ébion ag síoladh a n-eiritigeacht, ag</span>
<lb n="244"/><span>séunadh diadhacht an tSlánaightheóra Íosa Críosd,</span>
<lb n="245"/><span>agus ag rádh nach raibh acht duine ann agus nach raibh</span>
<lb n="246"/><span>ar aen-chor ann roimh Mhuire, d'iarr urmhór</span>
<lb n="247"/><span>easbocc na hÁsia, mar aon le mórán do theachtuirigh</span>
<lb n="248"/><span>ó eaguilsibh eile, air labhairt go hárd agus go</span>
<lb n="249"/><span>caithréimeach ar dhiadhacht an tSlánaightheóra.</span>
<lb n="250"/><span>Do fhreagair-san iad ag rádh gurbha deóin leis</span>
<lb n="251"/><span>féin sin, dá madh toil leó-san Dia do ghuidhe go</span>
<lb n="252"/><span>dúthrachtach um a eagna do dhórtadh air lena</span>
<lb n="253"/><span>stiúradh leis an ní sin do thabhairt chum críche.</span>
<lb n="254"/><span>Agus iar ndénamh tréighionus, trosgadh agus</span>
<lb n="255"/><span>urnaighthe go puiblídh do lucht na críche sin, do</span>
<lb n="256"/><span>chruthaigh sé diadhacht mhic Dé leis an gcéd-fhocal</span>
<lb n="257"/><span>dá shoisgél.</span></p>
<lb n="258"/>
<lb n="259"/><p><span>Adeir S. Augustín gurab é Eóin do thogh Dia</span>
<lb n="260"/><span>go prionnsapálta chum diadhacht Íosa Críosd do</span></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="261"/><p><span>chruthaghadh, óir nach dearna an triúr eile acht</span>
<lb n="262"/><span>trácht ar dhaonnacht na beatha so-mharbhtha</span>
<lb n="263"/><span>mur do thaisbéin é féin ar an talamh: gidh eadh,</span>
<lb n="264"/><span>ní mur sin do-rinne Eóin, acht d'éirigh mur iolair</span>
<lb n="265"/><span>ós cionn néull an lagair dhaonna, gur thaisbéin</span>
<lb n="266"/><span>an Mac do theacht ó ucht an Athar Shíorruidhe,</span>
<lb n="267"/><span>gur chuartaigh aigén gan fhorus na diadhacht, gur</span>
<lb n="268"/><span>thaisbéin ionannacht nó aondacht na nádúire</span>
<lb n="269"/><span>diadha, comhchumhacht, comhghlóir agus comhshíorraighacht</span>
<lb n="270"/><span>na ttrí bpearsann atá isan Trínóid.</span></p>
<lb n="271"/>
<lb n="272"/><p><span>Is é is mó agus is forleithiodaigh thráchtas dona</span>
<lb n="273"/><span>suibhisgéil ar na teaguisg dothug Críosd uaidhe,</span>
<lb n="274"/><span>go speisialta ar na neithe árda ro-spioradálta</span>
<lb n="275"/><span>chuirios an bheatha shíorruidhe i gcéill agus i gcuimhne</span>
<lb n="276"/><span>dhúinn.  Do chomhnuidh na suibhisgéil eile ar</span>
<lb n="277"/><span>theagasg agus ar bheatha Chríosd, an mhéid gur</span>
<lb n="278"/><span>riachtanus dúinn ar mbeatha ar an tsaoghal so</span>
<lb n="279"/><span>do stiúradh dá réir, agus tar cheann gur éirigh Eóin</span>
<lb n="280"/><span>níos uirde ná sin níl aon acu is mó chuirios grádh</span>
<lb n="281"/><span>na comharsann i gcéill ná é, ag taisbénadh</span>
<lb n="282"/><span>úmhlacht agus uirísleacht an tSlánaightheóra dhúinn</span>
<lb n="283"/><span>ag nighe cos a dhiosciobal.  Agus cuiridh sin i</span>
<lb n="284"/><span>gcéill dúinn nach bhfuil dá mhéd bhés neoch ós</span>
<lb n="285"/><span>cionn cáich eile i n-eagna, i bhfios, ná i bhfoghluim,</span>
<lb n="286"/><span>nach móide is cóir dá umhlacht agus dá uirísleacht</span>
<lb n="287"/><span>Chríosdeamhuil fás: Quanto doctior, tanto te geras submissius.</span>
<lb n="288"/></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="289"/><p><span>FAISNÉIS ATHGHEARR AR GHEINEAMHUIN</span>
<lb n="290"/><span>AIMSIORDHA, AR CHOIMPREADH AGUS</span>
<lb n="291"/><span>AR GHNÍOMHARTHA AN TSLÁNAIGHTHEÓRA ÍOSA CRÍOSD</span>
<lb n="292"/><span>DO RÉIR MUR CHUIRIOS AN CEATHRAR SÁR-NAOMHTHA</span>
<lb n="293"/><span>SUIBHISGÉL SÍOS.</span></p>
<lb n="294"/>
<lb n="295"/><p><span>AR TTÚS TEISD LÚCÁIS ISAN CCÉD-CHAIBIDIL DÁ SHOISGÉL</span></p>
<lb n="296"/>
<lb n="297"/><p><span>TEACHTAIREACHT AN AINGIL</span></p>
<lb n="298"/>
<lb n="299"/><p><span>Ar mbeith do gach tarrngoire agus do gach fáisdine</span>
<lb n="300"/><span>dár chuir Dia ann gach aimsir i mbél na bhfádh</span>
<lb n="301"/><span>arna gcoimhlíonadh, agus ar mbeith do láthair an</span>
<lb n="302"/><span>aimsir ann ar cheap sé ó thús a ghrásaibh do</span>
<lb n="303"/><span>dhórtadh agus do roinn go fairsing ar an gcineadh</span>
<lb n="304"/><span>daonna leis an Slánaightheóir do chur dá bhfuasgladh</span>
<lb n="305"/><span>ó dhaoirse agus ó ghér-sglábhaighacht an</span>
<lb n="306"/><span>aidhbhirseóra, iar mbeith dháibh isan daoirse sin</span>
<lb n="307"/><span>ar feadh cheithre mhíle bliadhain do réir an</span>
<lb n="308"/><span>áirimh choitchinn, is annsin do chuir Dia an</span>
<lb n="309"/><span>t-aingeal Gabriel i tteachtairacht d'ionnsaighe</span>
<lb n="310"/><span>Shachariais isan am a raibh, do réir a sheala, ag</span>
<lb n="311"/><span>losgadh túise agus ag dénamh iodhbartha do láthair</span>
<lb n="312"/><span>altóra an Tiagharna isan teampoll, dá innsin dó</span>
<lb n="313"/><span>go mbéuradh Elizabeth mac dhó, ar a mbeith Eóin</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="314"/><p><span>mur ainm, do chuirfeadh gáirdiochus agus lúthgháire</span>
<lb n="315"/><span>adhbhal-mhór ar Israél go hiomlán.</span></p>
<lb n="316"/>
<lb n="317"/><p><span>I gcionn shé mí dá éis sin do chuir Dia an</span>
<lb n="318"/><span>t-aingeal cédna le teachtaireacht dochum na</span>
<lb n="319"/><span>hóighe Muire go cathair Nasareth, áit a raibh a</span>
<lb n="320"/><span>gnáth-chomhnuidhe; agus dobhí sí an tan sin pósda</span>
<lb n="321"/><span>ag óigh naomhtha fós dárbh ainm Ióseph.  Agus</span>
<lb n="322"/><span>is uime ba toil le Dia an dá naomh-óigh sin do</span>
<lb n="323"/><span>phósadh ré-roile, ionnus ar ttús go mbeith Ióseph</span>
<lb n="324"/><span>'na fhear faire le feasdal, le fritheóladh agus le sólás</span>
<lb n="325"/><span>do thabhairt i ttír agus i gcoigcrích, i gcomhnuidhe agus</span>
<lb n="326"/><span>i ndeóradhacht do Mhuire, an óigh fhíor-ghlan.</span>
<lb n="327"/><span>Adeir S. Augustín gur cheangail an lánamhain</span>
<lb n="328"/><span>naomhtha sin connradh agus coinghioll eatorra féin</span>
<lb n="329"/><span>gan a n-óghacht do thruailliughadh, agus tar cheann</span>
<lb n="330"/><span>nach raibh siompla rompa air sin, do choimhlíonadar</span>
<lb n="331"/><span>an connradh sin do ghnáth.  Gidh eadh,</span>
<lb n="332"/><span>do chuir Dia rath ar an bpósadh cédna sin leis an</span>
<lb n="333"/><span>ngein ba naomhtha darbh fhéidir a theacht ar an</span>
<lb n="334"/><span>talamh, agus is uime sin dotháinicc an t-aingeal</span>
<lb n="335"/><span>d'ionnsaighe Mhuire ar mbeith 'na haonar dhí, agus</span>
<lb n="336"/><span>do bheannaigh sé dhí ag rádh:</span></p>
<lb n="337"/>
<lb n="338"/><p><span>“Dia do bheatha, a Mhuire, tá lán dona grásaibh.”</span></p>
<lb n="339"/>
<lb n="340"/><p><span>Agus gé gurbh fhíor aithiosg an aingil, do bhrígh</span>
<lb n="341"/><span>go raibh Muire ó aimsir a geineamhna lán dona</span>
<lb n="342"/><span>grásaibh agus go raibh siad fós ag fás rena haois, do</span>
<lb n="343"/><span>chuir adhmholadh an aingil buaidhreadh ar an</span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="344"/><p><span>láthair uirre, d'eagla gurbh é aingiol an dorchadais</span>
<lb n="345"/><span>do bheith i riocht aingil na soillse do labhair.</span>
<lb n="346"/><span>Agus leis sin d'éisd sí ar feadh sealaid gan freagra</span>
<lb n="347"/><span>do thabhairt uaithe, dá chur i gcéill nach cóir</span>
<lb n="348"/><span>dona fíréin a bheith tobann, acht gach ní do</span>
<lb n="349"/><span>dhénamh le stuidér agus le breatheamhnus.  Annsin</span>
<lb n="350"/><span>dothug an t-aingeal sólás dí ag rádh:</span></p>
<lb n="351"/>
<lb n="352"/><p><span>“Ná bíodh buaidhreadh ort, a Mhuire,” ar sé,</span>
<lb n="353"/><span>“óir dothug Dia taithneamh dhuit.”</span></p>
<lb n="354"/>
<lb n="355"/><p><span>Agus annsin d'innis a theachtaireacht dí.</span></p>
<lb n="356"/>
<lb n="357"/><p><span>D'éisd sise go suaimhneach ris, agus ar gclos dí go</span>
<lb n="358"/><span>mbeith mac aice dá ngoirfídh Íosa, do bheith 'na</span>
<lb n="359"/><span>dhuine oirdheirc, do shuidhfeadh i gcathaoir</span>
<lb n="360"/><span>ríoghdha Dhábhídh, agus nach beith críoch ar a</span>
<lb n="361"/><span>fhlaithios, d'fhiafraidh sí don aingiol créd an modh</span>
<lb n="362"/><span>arbh fhéidir sin do choimhlíonadh do bhrígh nachar</span>
<lb n="363"/><span>choimisg sí re fear ariamh.</span></p>
<lb n="364"/>
<lb n="365"/><p><span>Adubhairt an t-aingiol nach le congnamh ná le</span>
<lb n="366"/><span>comhoibriughadh fir ar bith do geinfídh an mac</span>
<lb n="367"/><span>ro-oirdheirc do gheall dí, acht le hoibriughadh an</span>
<lb n="368"/><span>Spioraid Naoimh, gan caill a hóghachta roimhe ná</span>
<lb n="369"/><span>'na dhiaidh.  Agus d'innis an t-aingiol cédna dhí,</span>
<lb n="370"/><span>le hoibriughadh uile-chumhachtach Dé, go raibh a</span>
<lb n="371"/><span>siúr Elizabeth, dobhí aosda an tan sin agus fós do</span>
<lb n="372"/><span>bhí aimrit, le sé mhí roimhe sin torrach ar ghein</span>
<lb n="373"/><span>amhra dá ngoirfidh Eóin, do bheith 'na ádhbhar</span>
<lb n="374"/><span>lúthghára ag Israél.</span></p>
<lb n="375"/>
<lb n="376"/><p><span>An uair do-chualaidh Muire na briathra sin agus</span>
<lb n="377"/><span>fuair dearbhadh ar na mór-thiodhlaice dothug</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="378"/><p><span>Dia go míorbhuileach dhí, do thaisbéin a húmhlacht</span>
<lb n="379"/><span>ar an láthair, ag rádh: Ecce ancilla Domini, fiat</span>
<lb n="380"/><span>voluntas tua, “mise h'innilt féin, a Thiaghearna,</span>
<lb n="381"/><span>déntar do thoil.”</span></p>
<lb n="382"/>
<lb n="383"/><p><span>Leis sin do-chuaidh an t-aingeal ar a ais, agus</span>
<lb n="384"/><span>d'fhág Muire lán do gach subháilce, agus dobhí a</span>
<lb n="385"/><span>humhlacht comh foirfe agus sin nár árdaigh méd na</span>
<lb n="386"/><span>ttiodhlaice sin uaill ná árd-aigne innte, agus gidh gur</span>
<lb n="387"/><span>geineadh i n-alt na huaire sin mac Dé ann a broinn,</span>
<lb n="388"/><span>níor iarr agus ní bhfuair barr saidhbhris shaoghalta</span>
<lb n="389"/><span>lena linn.</span></p>
<lb n="390"/>
<lb n="391"/><p><span>Ní hiongnadh meabhair na haimsire so ann a</span>
<lb n="392"/><span>ttáinicc an Slánaightheóir a' fuasgladh an chinne</span>
<lb n="393"/><span>daonna bheith dhá ónóradh i n-Eaglais Chríosd go bráth.</span></p>
<lb n="394"/>
<lb n="395"/><p><span>Arna thuigsin don Mhaighdin ghlóirmhuir nach</span>
<lb n="396"/><span>bhfuil dream dár córa a bheith uirísiol umhal do</span>
<lb n="397"/><span>láthair Dé agus daoine ná don druing is mó agus is</span>
<lb n="398"/><span>líonmhuire ar a ndóirtionn Dia a thiodhlaice móra</span>
<lb n="399"/><span>agus a ghrásaibh, ní luaithe do geineadh a mac</span>
<lb n="400"/><span>glórmhur le hoibriughadh an Spioraid Naoimh ann</span>
<lb n="401"/><span>a broinn ná do chinn ar ghníomh uirísiol umhal</span>
<lb n="402"/><span>do dhénamh.  Óir tar ceann go bhfuair mur onóir</span>
<lb n="403"/><span>agus mur chathréim ós mnáibh an domhuin a bheith</span>
<lb n="404"/><span>'na máthair ag aen-mhac Dé, níor chomhnuidh sí</span>
<lb n="405"/><span>go ndeachaidh ar eachtra dhoiligh dhoghraingidh</span>
<lb n="406"/><span>tré mhullaighibh na n-árd-shliabh dobhí ann a</span>
<lb n="407"/><span>bealach, nó go ndeachaidh ar cuairt chum a seathra</span>
<lb n="408"/><span>gaoil .i. Elizabeth, bean phósda Sachariais, le</span></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="409"/><p><span>comhgháirdiochas agus comhlúthgháire do dhénamh</span>
<lb n="410"/><span>ria um an toirrchis mhíorbhúiligh dobhí aice iar</span>
<lb n="411"/><span>mbeith aimrit críon-aosda dhí, ní chuirios i gcéill</span>
<lb n="412"/><span>dúinn gurab í an umhlacht, ag coimhlíonadh na</span>
<lb n="413"/><span>bhfáistineadh do thrácht air féin ó thús na</span>
<lb n="414"/><span>n-aimsior, céd-léighionn do theaguisg tug Críosd</span>
<lb n="415"/><span>dá mháthair.</span></p>
<lb n="416"/>
<lb n="417"/><p><span>Agus an tan nár fhuiling a humhlacht agus a</span>
<lb n="418"/><span>huirísliocht dí an onóir mhór dofuair sí féin ó</span>
<lb n="419"/><span>Dhia do chur i gcéill, agus an tan nach raibh ar a</span>
<lb n="420"/><span>haire acht í féin d'umhlughadh agus d'urísliughadh,</span>
<lb n="421"/><span>d'oibrigh Íosa Críosd dobhí ann a broinn comh</span>
<lb n="422"/><span>neartmhur agus sin ar tteacht do láthair Elizabeth</span>
<lb n="423"/><span>dí, gur chuir Eóin Baiste dobhí ann a broinn i</span>
<lb n="424"/><span>gcéill gur chóir onóir agus adhradh do thabhairt dó,</span>
<lb n="425"/><span>óir ar tteacht i láthair don mhaighdin dothug</span>
<lb n="426"/><span>léim lúthghára agus tug comhartha umhlachta i</span>
<lb n="427"/><span>mbroinn a mháthar dó, lér thuig sí go raibh an</span>
<lb n="428"/><span>tairngeartach do láthair aice, agus leis sin do hoirneadh</span>
<lb n="429"/><span>'na réimh-theachtuire é.</span></p>
<lb n="430"/>
<lb n="431"/><p><span>Is annsin do thionnsgain Elizabeth méd na</span>
<lb n="432"/><span>ttiodhlaice dofuair sí féin ó Dhia do mhaoidheadh</span>
<lb n="433"/><span>agus do mhór-altughadh, .i. máthair an tSlánaightheóra</span>
<lb n="434"/><span>do thabhairt a mic ann a broinn ar cuairt</span>
<lb n="435"/><span>chuigthe.  Níor mhúsgail an méid sin uaill ar</span>
<lb n="436"/><span>bith isin maighdin, óir do thuig nach uaithe féin</span>
<lb n="437"/><span>dotháinicc na tiodhlaicibh móra dofuair, acht ó</span>
<lb n="438"/><span>Dhia, agus gur tré shruth na húmhlachta dotháinicc</span></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="439"/><p><span>chuigthe.  Níorbh áil léidh sgaradh risan tsubháilce</span>
<lb n="440"/><span>dhaor-luaidh sin, acht a beith ag fás do shíor</span>
<lb n="441"/><span>innte, agus do chan ar an láthair sin an chaintic is</span>
<lb n="442"/><span>ádhbhar sóláis do gach umhal agus is adhbhar</span>
<lb n="443"/><span>uathbháis do gach uaibhreach: Magnificát, etc.</span></p>
<lb n="444"/>
<lb n="445"/><p><span>Iar mbeith don Mhaighdin mur sin 'na máthair</span>
<lb n="446"/><span>ag Eóin Baiste, dar leat, nísa mhó ná mur do</span>
<lb n="447"/><span>bhí sí 'na dhiaidh sin ag Eóin suibhisgél (óir do</span>
<lb n="448"/><span>bheannaigh a mac agus í féin i mbroinn a mháthar é,</span>
<lb n="449"/><span>agus do geineadh leó go spioradálta ann é), do</span>
<lb n="450"/><span>chomhnuidh sí trí mhí ann a fhochair i gcaidreadh</span>
<lb n="451"/><span>Elizabeth, ionnus go mbeith Íosa ag síor-dhórtadh</span>
<lb n="452"/><span>a ghrás ar an mac sin, ní do thaisbéin naomhthacht</span>
<lb n="453"/><span>a bheatha 'na dhiaidh sin ar an bhfásach, áit ann</span>
<lb n="454"/><span>a ttug adhradh agus onóir go puiblidhe d' Íosa Críost,</span>
<lb n="455"/><span>ní lér thosaigh go príbháideach i mbroinn a mháthar.</span></p>
<lb n="456"/>
<lb n="457"/><p><span>Tar éis na ttrí mí sin do chaitheamh, agus ar mbeith</span>
<lb n="458"/><span>d'aimsir coimpeirte a mic ag Elizabeth do láthair,</span>
<lb n="459"/><span>do cheileabhair Muire dhí, agus do bhrígh nár fhan leis</span>
<lb n="460"/><span>an sólás mór dobhí ag triall do láthair, cuiridh i</span>
<lb n="461"/><span>gcéill nach dearnaidh sí ní ar bith ann a beatha</span>
<lb n="462"/><span>acht do réir mur ghluaiseadh an Spiorad Naomh</span>
<lb n="463"/><span>í, agus cuiridh fós i gcéill dúinne nach cóir dhúinn</span>
<lb n="464"/><span>moladh saoghalta d'iarraidh ná glóir dhíomhaoin</span>
<lb n="465"/><span>do dhénamh dár ngníomhartha carthannacha, dá</span>
<lb n="466"/><span>mhéd subháilce dá mbeith ionnta, acht teitheadh</span>
<lb n="467"/><span>roimh mholadh díomhaoin an tsaoghail.</span>
<lb n="468"/></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="469"/><p><span>AN SLÁNAIGHTHEOIR ÍOSA CRÍOSD ARNA CHOIMPREADH</span></p>
<lb n="470"/>
<lb n="471"/><p><span>Iar tteacht ar a hais don Mhaighdin Muire as</span>
<lb n="472"/><span>tigh a seathra Elizabéth chum a tighe fein, ní</span>
<lb n="473"/><span>fada bhí socair an uair dofuair dearbhadh nách</span>
<lb n="474"/><span>gnáthach aoibhnios gan anshógh, ná sólás gan</span>
<lb n="475"/><span>dólás do theacht go grod 'na ndiaidh; óir ar</span>
<lb n="476"/><span>mbeith dhá toirrcheas ag árdughadh, tar cheann</span>
<lb n="477"/><span>go raibh meas mór ag Ióseph ar a cneasdacht agus ar</span>
<lb n="478"/><span>a hionnracus, do chinn ar a dhul a n-amhrus nach</span>
<lb n="479"/><span>go cneasda dofuair sí an toirrchios sin dofuair sí</span>
<lb n="480"/><span>ón Spiorad Naomh.  Gidh eadh, níor chuir sin ar</span>
<lb n="481"/><span>an Maighdin gan rún do chongbháil ar gach rúndiamhair</span>
<lb n="482"/><span>dár nocht an t-aingeal dí, óir do thuig</span>
<lb n="483"/><span>gur thaithneamhach le Dia an rún sin do chongbháil</span>
<lb n="484"/><span>dí, agus dá bhrígh sin dob fhearr léidh meas</span>
<lb n="485"/><span>adhaltrannais do bheith agá fear uirre ná gan</span>
<lb n="486"/><span>toil Dé do choimhlíonadh.</span></p>
<lb n="487"/>
<lb n="488"/><p><span>Gidh eadh, mur dobhí Ióseph 'na dhuine cheart</span>
<lb n="489"/><span>fhírénta, níorbh áil leis an choir sin do chur ós</span>
<lb n="490"/><span>áird uirre, siompla maith chuirios i gcéill nach</span>
<lb n="491"/><span>coír dhúinn lochtaigh na druinge ar ar cóir dhúinn</span>
<lb n="492"/><span>meas agus grádh do bheith aguinn do chraobhsgaoileadh.</span>
<lb n="493"/><span>Do thionsgain imtheacht go folaightheach</span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="494"/><p><span>uaithe ionnus go gcuirfeadh i gcéill go</span>
<lb n="495"/><span>háirighthe go raibh fuath ar an gcoir aige, agus gur</span>
<lb n="496"/><span>mór do ghoill air neoch ar a raibh a ghrádh go</span>
<lb n="497"/><span>hiomlán a bheith corthach i bpeacadh ghráineamhuil,</span>
<lb n="498"/><span>mur do shíl.  Acht ar mbeith ullmhaigh chum</span>
<lb n="499"/><span>imtheachta dhó, do choisg Dia é, agus do chuir aingiol</span>
<lb n="500"/><span>isan oidhche chédna chuige do nocht secréid an</span>
<lb n="501"/><span>toirchis dhiadha sin dó, agus dubhairt leis bheith</span>
<lb n="502"/><span>cúramach ann a mhnaoi agus anmhain 'na fochair,</span>
<lb n="503"/><span>agus an uair dothiucfadh an mac diadha dobhí ann</span>
<lb n="504"/><span>a broinn gheanmnaigh ar an tsaoghal Íosa do</span>
<lb n="505"/><span>thabhairt mur ainm air.</span></p>
<lb n="506"/>
<lb n="507"/><p><span>Dothug na briathra sin misneach mhór do</span>
<lb n="508"/><span>Ióseph, agus do chuiriodar fós i gcéill dó nach cóir</span>
<lb n="509"/><span>choidhche breitheamhnus tobann mí-fhábhrach do</span>
<lb n="510"/><span>thabhairt ar phearsainn chráibhthigh iriosioch 'na</span>
<lb n="511"/><span>dhiaidh go bráth.  Agus do bhrígh gur chreid</span>
<lb n="512"/><span>Ióseph go luath gach a ndubhairt an t-aingeal</span>
<lb n="513"/><span>leis, do thuill athair Íosa do ghairm dhe, mur do</span>
<lb n="514"/><span>thuill Muire lena mór-chreidiomh bheith 'na</span>
<lb n="515"/><span>máthair aige.</span></p>
<lb n="516"/>
<lb n="517"/><p><span>Ar mbeith i láthair d'aimsir coimpeartha na</span>
<lb n="518"/><span>Maighdiona, ionnus go rachadh óna háit féin, .i. ó</span>
<lb n="519"/><span>Nazareth, gusan áit ar tharrngoir na fáidhibh Íosa</span>
<lb n="520"/><span>do bhreith, .i. Bethleim Iúdais, d'fhulaing Dia</span>
<lb n="521"/><span>forfhógra do theacht ón impear César (dothigeadh</span>
<lb n="522"/><span>gacha bliadhain an uair sin) le cinn gacha</span>
<lb n="523"/><span>muintire d'áiriomh is gach ceann-chathair dá</span></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="524"/><p><span>raibh isna críochaibh dobhí fóna smacht, agus chum</span>
<lb n="525"/><span>cíosa do dhíol leis do réir acfuinge gach aoin acu</span>
<lb n="526"/><span>(lé sásaigheadh a uabhar agus a shaint i n-aoinfheacht,</span>
<lb n="527"/><span>agus lé gcuireadh an domhan, dar leat, ar gluasacht</span>
<lb n="528"/><span>i n-aoinfheacht, ag tuar do réir thola Dé an ghein</span>
<lb n="529"/><span>mhór bhí le teacht), lér gluaiseadh Ióseph agus Muire</span>
<lb n="530"/><span>chum dul go hIerusalem ba ceann-bhaile dúchuis dáibh.</span></p>
<lb n="531"/>
<lb n="532"/><p><span>Agus gidh go raibh Muire i ndeireadh a haimsire,</span>
<lb n="533"/><span>go raibh an aimsir cruaidh, agus an bealach fada,</span>
<lb n="534"/><span>níor ghabh leisge í gan forfhógra an impir thalmhuidhe</span>
<lb n="535"/><span>do fhreagra, do bhrígh gurbh fheas dí gur</span>
<lb n="536"/><span>thoil le Dia umhlacht do thaisbénadh do gach</span>
<lb n="537"/><span>uachtarán, acht do ghluais sí mar aon le Ióseph;</span>
<lb n="538"/><span>agus ar tteacht go cathair Bhethleim dáibh, agus iad</span>
<lb n="539"/><span>gan amhrus tuirseach, ní bhfuaradar aoidhacht</span>
<lb n="540"/><span>ná lóisdín i n-aon-teach aoidhe ann le méd na</span>
<lb n="541"/><span>trom-dháimhe dobhí rompa is gach teach, gurbh</span>
<lb n="542"/><span>éigion dháibh comhnuidhe na hoidhche sin do</span>
<lb n="543"/><span>dhénamh i stábla.  Mur búdh mian le Críosd</span>
<lb n="544"/><span>siompla úmhlacht agus uirísleacht do thaisbénadh</span>
<lb n="545"/><span>leis an gcéd-amharc dothug sé do chách ar an</span>
<lb n="546"/><span>tsaoghal air féin, agus mur do tharcuisnigh sé sógh agus</span>
<lb n="547"/><span>an mhórdháil shaoghalta, do thogh an áit tharcuisneach</span>
<lb n="548"/><span>sin lena choimpreadh.</span></p>
<lb n="549"/>
<lb n="550"/><p><span>Do thuig Muire ann a hinntinn gurab uime</span>
<lb n="551"/><span>d'fhuiling Dia dhí gach diúltadh agus gach tarcuisne dá</span>
<lb n="552"/><span>bhfuair sí i mBeithleim, agus a mac do thabhairt</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="553"/><p><span>chum an tsaoghail isan stábla, chum go gceilfeadh</span>
<lb n="554"/><span>ar dhaoine agus ar dheamhain coimpreadh na geine</span>
<lb n="555"/><span>diadha sin.</span></p>
<lb n="556"/>
<lb n="557"/><p><span>Adeir na haithreacha naomhtha gur mó do</span>
<lb n="558"/><span>thuill mac Dé grádh, úmhlacht agus adhradh uainn</span>
<lb n="559"/><span>trésan tarcuisne d'fhulaing annso ar ar son ná</span>
<lb n="560"/><span>tré chruthughadh iongantach an domhuin.</span></p>
<lb n="561"/>
<lb n="562"/><p><span>Ar mbeith don domhan arna bheannughadh le</span>
<lb n="563"/><span>teacht an tSlánaightheóra ann, do chuir i gcéill</span>
<lb n="564"/><span>leis andream dá ttug an céd-thaisbénadh air féin</span>
<lb n="565"/><span>gur mhian leis an rúndiamhair mhór so d'fholach</span>
<lb n="566"/><span>ar lucht caithréime, ceannuis, cumhachta, agus aos</span>
<lb n="567"/><span>foghlamtha na haimsire sin.  Óir isan oidhche</span>
<lb n="568"/><span>chédna dobhí aodhairaigh a' cumhdach a ttréuda</span>
<lb n="569"/><span>ar na cnuic i bhfogus don áit (amhuil mur deir</span>
<lb n="570"/><span>S. Grighóir búdh cóir do phastúirigh na n-anmann</span>
<lb n="571"/><span>bheith a' faire d'oidhche agus do ló), agus táinicc aingeal</span>
<lb n="572"/><span>Dé maille le soillse mhór go tobann 'na thimchioll,</span>
<lb n="573"/><span>do chuir an solus mór dotháinicc ar an tsaoghal</span>
<lb n="574"/><span>an tan sin i gcéill.  d'innis dáibh go ttáinicc re</span>
<lb n="575"/><span>sgéla chugthu do chuirfeadh lúthgháire ar an</span>
<lb n="576"/><span>domhan, .i. an tairngeartach, mac Dhé, dhobhí dá</span>
<lb n="577"/><span>ghealladh leis na fáidhibh ó thús na n-aimsior, do</span>
<lb n="578"/><span>bheith an uair sin arna thuismeadh; agus mur</span>
<lb n="579"/><span>dhearbhadh air sin adubhairt riú dul gan mhaill</span>
<lb n="580"/><span>go Bethelem isan áit ar gheall Dia i mbél na</span>
<lb n="581"/><span>bhfádh a choimpreadh, agus go bhfaiceadhdís naoighean</span>
<lb n="582"/><span>ceangailtigh i mbréidibh beaga ann, agus gurbh</span>
<lb n="583"/><span>é an Meisias lé raibh súil agus dóchus Israél go</span></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="584"/><p><span>huilidh é.  Leis sin do-chuaidh aingiol na teachtuiracht</span>
<lb n="585"/><span>imeasg shluaigh mhóir d'ainglibh eile, agus</span>
<lb n="586"/><span>do chanadar caintain mholta agus lúthghára, ag rádh:</span>
<lb n="587"/><span>Gloria in excelsis Deo, etc.</span></p>
<lb n="588"/>
<lb n="589"/><p><span>An uair do chuir na haodhairigh a n-uathbhás</span>
<lb n="590"/><span>díobh (óir do ghlacadar uathbhás ar ttús le glór</span>
<lb n="591"/><span>an aingil), do ghluaisiodar go Bethléim chum na</span>
<lb n="592"/><span>n-iongantuis sin d'fhaicsin, agus do-rinneadar deithnios,</span>
<lb n="593"/><span>dá chur i gcéill nach go spadánta budh chóir</span>
<lb n="594"/><span>do chách Críosd d'iarraidh.  Dofuaradar Muire agus</span>
<lb n="595"/><span>Ióseph ann, agus an leanbh, do réir mur dubhairt an</span>
<lb n="596"/><span>t-aingeal riú, isan mainnsér, agus ní thug an glés</span>
<lb n="597"/><span>uirísiol sin orra gan iongantus mór do ghlacadh,</span>
<lb n="598"/><span>agus do líonadar fós le hiongantus an mhéid dár</span>
<lb n="599"/><span>innsiodar é.  d'éisd an Mhaighdion ghlórmhur leis</span>
<lb n="600"/><span>na haodhairigh go fonnmhur, agus tar cheann nach</span>
<lb n="601"/><span>raibh ionnta acht daoine simplidhe neamhfhoghlamtha,</span>
<lb n="602"/><span>ní thug uaill uirre gan gach ní dhá</span>
<lb n="603"/><span>ndubhradar do thaisge ann a hinntinn.</span></p>
<lb n="604"/>
<lb n="605"/><p><span>Ní mur sin do dhaoine uaibhreach an-bharúmhlach</span>
<lb n="606"/><span>na haimsire so, lé nach áill teagusg</span>
<lb n="607"/><span>do ghlacadh ó aodhairigh foghlamtha a n-anmann;</span>
<lb n="608"/><span>agus do budh chóir do mhaighdiona an domhain</span>
<lb n="609"/><span>aithris do dhénamh ar Mhuire, mur do tharcuisnigh</span>
<lb n="610"/><span>sí an saoghal agus a phoimp, agus mur do-rinne áirc</span>
<lb n="611"/><span>thaisge dhá croidhe agus dá hinntinn le ionnmhus</span>
<lb n="612"/><span>mór do bhriathraibh do chumhdach do ghnáth ionnta.</span>
<lb n="613"/></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="614"/><p><span>TIOMCHIOLL-GHEARRADH AN TSLÁNAIGHTHEÓRA</span>
<lb n="615"/><span>mur tá ag Lúcás isan dara caibidil.</span></p>
<lb n="616"/>
<lb n="617"/><p><span>I gceann ocht lá iar gcoimpreadh Íosa do chinn</span>
<lb n="618"/><span>Ióseph agus Muire timchioll-ghearradh do réir an</span>
<lb n="619"/><span>dlighe do dhénamh air, ní chuirios an tsimplídhacht</span>
<lb n="620"/><span>naomhtha Chríosdeamhuil i gcuimhne dhúinn,</span>
<lb n="621"/><span>bhrosdaighios na fíréin chum dlighe Dé do</span>
<lb n="622"/><span>choimhlíonadh gan dócamhal ar bith; óir tar</span>
<lb n="623"/><span>cheann go raibh sár-fhios acu nach raibh coir ar</span>
<lb n="624"/><span>bith shinnsir ar an leanbh so dar leighios an</span>
<lb n="625"/><span>timchioll-ghearradh, níor fhuirigh siad le aithne</span>
<lb n="626"/><span>nua d'fhaghail ó Dhia, acht d'umhlaighdar don</span>
<lb n="627"/><span>dlighe dothug Dia dona Iudaighibh go coitcheann,</span>
<lb n="628"/><span>agus dobhí ar úsáid mur sin acú: ní chuirios i gcéill</span>
<lb n="629"/><span>dúinne nach cóir dhúinn a bheith ag iarraidh</span>
<lb n="630"/><span>leithsgéil, acht an dlighe do choimhlíonadh do réir</span>
<lb n="631"/><span>mur gheibhmíd romhainn.  Agus gé go raibh an</span>
<lb n="632"/><span>timchioll-ghearradh neimhneach goimheamhuil agus</span>
<lb n="633"/><span>go bhfaghadh cuid dona leinbh bás dá ghoimh, ba</span>
<lb n="634"/><span>thoil le Críosd a fhulang, ionnus, iar ngabháil colann</span>
<lb n="635"/><span>daonna dhó, go nglacadh fós comhartha an</span>
<lb n="636"/><span>pheacaidh darbha leighios é, óir ba toil leis an</span>
<lb n="637"/><span>neamh-chiontach é féin mur chiontach do thaisbénadh,</span>
<lb n="638"/><span>do bhrígh gur ghlac peacaidhe an domhuin</span>
<lb n="639"/><span>air féin, agus fós ionnus go ttiobhra siompla dona</span>
<lb n="640"/><span>fírén gan a bheith ag iarraidh a bhfíréntacht do</span>
<lb n="641"/><span>thaisbénadh acht a folach; go háirighthe ní cóir</span>
<lb n="642"/><span>do pheacach a bheith a' cur a neamh-chionta i</span></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="643"/><p><span>gcéill.  Acht ní raibh Críosd ar feadh a bheatha ar</span>
<lb n="644"/><span>an tsaoghal so acht ag iarraidh slighthe le é féin</span>
<lb n="645"/><span>d'uirísliughadh do láthair Dé agus daoine, ag fulang</span>
<lb n="646"/><span>masla agus mí-mhodh go lúthgháireach.</span></p>
<lb n="647"/>
<lb n="648"/><p><span>Agus is annso do thosaigh Dia leis an ní do</span>
<lb n="649"/><span>ghnáthaigh Críosd ar feadh a bheatha a thabhairt</span>
<lb n="650"/><span>i ttír, .i. coimeasg pian agus sóláis, coimeasg sóláis agus</span>
<lb n="651"/><span>dóláis, agus tar éis é féin d'uirísliughadh agus péine an</span>
<lb n="652"/><span>timchill-ghearradh d'fhulang dothug an t-Athair</span>
<lb n="653"/><span>Síorruidhe mur shólás dó Íosa do thabhairt mur</span>
<lb n="654"/><span>ainm dhó - ainm adhrus agus dá bhfeacann áitigheóraigh</span>
<lb n="655"/><span>nimhe, na talmhan, agus ifrinn féin, a nglúine,</span>
<lb n="656"/><span>agus gach teangaidh ionnta agus eatorra sin ag adbháil</span>
<lb n="657"/><span>gurab é Íosa an Tiaghearna.  Tá an t-ainm so dhá</span>
<lb n="658"/><span>adhradh agus dá adhmholadh isan Eaglais ón am ar</span>
<lb n="659"/><span>thosaigh sí, agus na haithre ón nglún go a chéile a'</span>
<lb n="660"/><span>múnadh dhá gcloinn a ndóchus do chur ann, agus ag</span>
<lb n="661"/><span>innsin dáibh gibé ghuidhfios é le creideamh láidir,</span>
<lb n="662"/><span>le dóchus, agus le grádh, go sláineóchar é; agus is móide</span>
<lb n="663"/><span>is córaide dhúinn an t-ainm diadha so d'ónórughadh,</span>
<lb n="664"/><span>do bhrígh nach le foiréigion d'iarr ná fuair</span>
<lb n="665"/><span>sé dhó féin é - non rapinam arbitratus est, etc. -</span>
<lb n="666"/><span>acht gurab ainm agus onóir dothug a Athair go</span>
<lb n="667"/><span>fonnmhur dhó.  Uime sin adhramaoid é agus taisbénamaoid</span>
<lb n="668"/><span>ar gcneadha dhó, do bhrígh gur slánaightheóir</span>
<lb n="669"/><span>é, agus gur shaothraigh sé go cruaidh lena</span>
<lb n="670"/><span>bheatha agus lena bhás a bheith mur sin.</span>
<lb n="671"/></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="672"/><p><span>NA RÍGHTHE ÓN ÁIRD THOIR AR TTEACHT AG</span>
<lb n="673"/><span>ADHRADH CHRÍOSD AGUS LE TOBHARTUIS CHUIGE.</span></p>
<lb n="674"/>
<lb n="675"/><p><span>Iar mbeith do Chríosd arna thuismeadh i gcrích</span>
<lb n="676"/><span>na Iudaigheach do chuir i gcéill go grod nach do</span>
<lb n="677"/><span>mhuintir na tíre sin amháin dorugadh é acht, do</span>
<lb n="678"/><span>réir mur gheall na fáidhibh, gur dhóirt a ghrása</span>
<lb n="679"/><span>go fairsing ar na Geintíligh féin, dobhí go n-uige</span>
<lb n="680"/><span>sin ag adhradh íodhal, deamhan, agus déa bréige;</span>
<lb n="681"/><span>óir ar tteacht ar an tsaoghal dó do chuir sé raelta</span>
<lb n="682"/><span>lonnrach le teachtaireacht chum trí ríghthe don</span>
<lb n="683"/><span>áird thoir, dothug taisbénadh dháibh, leis an</span>
<lb n="684"/><span>lonnradh dobhí go foirimiollach ann, ar na</span>
<lb n="685"/><span>grásaibh dobhí go hinmheadhónach le fághail acu</span>
<lb n="686"/><span>le teacht an tairngeartaigh.</span></p>
<lb n="687"/>
<lb n="688"/><p><span>An uair chonnairc na ríghthe an raelta sin isan</span>
<lb n="689"/><span>áird thoir don domhan d'aithnighdar gurab é rígh</span>
<lb n="690"/><span>na Iudaigheach dobhí arna choimpreadh.  Do</span>
<lb n="691"/><span>ghluaiseadar maille le tabhartais go crích na Iudea</span>
<lb n="692"/><span>dochum adhradh agus onóra do thabhairt dó.</span></p>
<lb n="693"/>
<lb n="694"/><p><span>Arna chlos sin d'Íruaidh, dofuair ríghe agus ceannus</span>
<lb n="695"/><span>na críche sin go héigiontach égcneasda égórach</span>
<lb n="696"/><span>roimhe sin, dobhí imnídh agus buaidhreadh mór air;</span>
<lb n="697"/><span>agus gídh go mbíodh na Iudaighibh do ghnáth roimhe</span>
<lb n="698"/><span>sin ag síor-iarraidh an Mheisias, adeir an téx gur</span>
<lb n="699"/><span>chuir an sgél sin buaidhreadh ar mhuintir</span></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="700"/><p><span>Ierusalem féin.  Do chuir Iruaidh iar sin cruinniughadh</span>
<lb n="701"/><span>ar shagairt agus ar sheanóirigh críonna</span>
<lb n="702"/><span>cian-fhoghlamtha na cathrach sin Ierusalem, agus</span>
<lb n="703"/><span>d'fhiafraigh dhíobh créd an áit ar chóir do Íosa,</span>
<lb n="704"/><span>do réir na bhfádh, a thuismeadh; agus gidh gurab</span>
<lb n="705"/><span>olc an úasáid do-rinneadar don eólus dobhí acu,</span>
<lb n="706"/><span>d'innsiodar dhó gur i mBeithléim dobérthaidh</span>
<lb n="707"/><span>chum an tsaoghil é (et tu, Bethleem, terra Iuda, etc.),</span>
<lb n="708"/><span>agus do cheiliodair air isan am cédna an t-ádhbhar</span>
<lb n="709"/><span>fá ttiucfadh.  (Agus dá n-innseadhdís sin do</span>
<lb n="710"/><span>thuicfeadh Iruaidh, do réir an uile chosmhalacht,</span>
<lb n="711"/><span>gurbha Dia é, agus is cosmhuil go gcuirfeadh sin</span>
<lb n="712"/><span>toirmeasg air an tóraighacht dhíoghaltach do</span>
<lb n="713"/><span>chuir air 'na dhiaidh sin lena bhásughadh.)</span></p>
<lb n="714"/>
<lb n="715"/><p><span>An uair do-chualaidh Íruaidh sin, do-chuaidh</span>
<lb n="716"/><span>d'ionnsaighe na ríghthe oirthearach, agus d'fhiafraigh</span>
<lb n="717"/><span>faisnéis an raelta dhíobh; agus mur nárbh fheas</span>
<lb n="718"/><span>dáibh-sion go raibh conntabhairt báis orra féin</span>
<lb n="719"/><span>imeasg na ndaoine mailísioch sin lér mhian an</span>
<lb n="720"/><span>Slánaightheóir do reic le Íruaidh, agus fós go raibh</span>
<lb n="721"/><span>Dia, do ghluais óna ttír féin iad, dá gcaomhna,</span>
<lb n="722"/><span>d'innsiodar an fhírinne go hiomlán dó.  Annsin,</span>
<lb n="723"/><span>ar gcur folaigh ar an inntinn mhailísigh dobhí</span>
<lb n="724"/><span>aige lena marbhadh, d'iarr sé orra go saobh-chráibhtheach</span>
<lb n="725"/><span>imtheacht ar a lorg nó go bhfaghdís</span>
<lb n="726"/><span>amach é, agus annsin teacht le sgéla chuige féin,</span>
<lb n="727"/><span>agus go rachadh le hadhradh agus le honóir dá láthair.</span></p>
<lb n="728"/>
<lb n="729"/><p><span>Do ghluaisiodar iar sin, agus ar bhfágbháil na</span>
<lb n="730"/><span>cathrach dháibh dotháinicc an raelta cédna</span></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="731"/><p><span>rompa, agus do threóraigh iad, go ttug chum an</span>
<lb n="732"/><span>lóisdín bhoicht i raibh Íosa iad; agus gídh gur bhocht</span>
<lb n="733"/><span>tarcuisneach an chóir dobhí air ann, ní luaithe</span>
<lb n="734"/><span>do-chonncadar é ná do léigiodar iad féin síos le</span>
<lb n="735"/><span>lár agus d'adhradar mur Dhia é, agus tugadar tobhartuis</span>
<lb n="736"/><span>agus seóide rúndiamhracha dhó, .i. ór, mirrhe, agus túis.</span></p>
<lb n="737"/>
<lb n="738"/><p><span>Iar sin dofuaradar rogha i n-aisliong ó Dhia</span>
<lb n="739"/><span>bealach eile do ghlacadh le dul dá ttír féin agus gan</span>
<lb n="740"/><span>dul ar a n-ais go Ierusalem, óir nach raibh fios</span>
<lb n="741"/><span>mailíse Íruaidhe acu an uair do ghealladar dhó</span>
<lb n="742"/><span>go rachadh ar a n-ais le sgéla cinnte chuige.  Agus,</span>
<lb n="743"/><span>ar nglacadh bealaigh eile dháibh do réir na</span>
<lb n="744"/><span>haithne sin, do mhealladar an tiaránach brégach</span>
<lb n="745"/><span>mailíseach agus an millteóir meabhlach Iruaidh.</span></p>
<lb n="746"/>
<lb n="747"/><p><span>Adeir S. Aug. go gcuirionn an sólás grásamhuil</span>
<lb n="748"/><span>so fuair na Geintíligh i gcéill an dorchadus damanta</span>
<lb n="749"/><span>ann a raibh na Iudaighibh, óir go ttáinicc na</span>
<lb n="750"/><span>ríghthe Geintíleacha sin as críochaibh imchíana ag</span>
<lb n="751"/><span>adhradh Chríosd an tráth dobhí na Iudaighibh, a</span>
<lb n="752"/><span>mhuintir féin, ar a lorg léna bhásughadh, ionnus</span>
<lb n="753"/><span>gurbh éigion dó é féin d'fholach orra; agus is eagail</span>
<lb n="754"/><span>liom anois go bhfuil sé dá fholach féin orruinne agus é</span>
<lb n="755"/><span>dhá thaisbénadh féin do lucht críoch imchian eile.</span></p>
<lb n="756"/>
<lb n="757"/><p><span>Adeir an t-athair naomhtha céadna gur imghidh</span>
<lb n="758"/><span>an raelta úd iar ttaisbénadh an tSlánaightheóra,</span>
<lb n="759"/><span>agus go ttáinicc solus an tsoigéil ann a ionad, agus</span>
<lb n="760"/><span>gibé leanus é go dúthrachtach deagh-iriseach go</span>
<lb n="761"/><span>ttiubhradh do láthair an tSlánaightheóra é isna</span></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="762"/><p><span>tíortha nach aithnighann é, agus iarna adhradh</span>
<lb n="763"/><span>do-ghéubhaidh na grása, mur fuair na ríghthe</span>
<lb n="764"/><span>réimhráite, bhérus sólás agus chaoimheónus ar namhuid</span>
<lb n="765"/><span>é nó go ttéidh saor slán dá thír féin, .i. go neamh.</span></p>
<lb n="766"/>
<lb n="767"/><p><span>GLANADH NÓ ANNAICTHE MHUIRE IAR CCOIMPREADH A MIC</span></p>
<lb n="768"/>
<lb n="769"/><p><span>Do réir Lúcáis isan gcaib. chédna.</span></p>
<lb n="770"/>
<lb n="771"/><p><span>I gceann cheathrachad lá tar éis coimpreadh a</span>
<lb n="772"/><span>mic do Mhuire, tar ceann nach raibh riachtanus</span>
<lb n="773"/><span>glanta uirre ar mbreith fhear glanta an domhuin</span>
<lb n="774"/><span>dí, do chinn sí ar an dlighe do choimhlíonadh do</span>
<lb n="775"/><span>réir mur atá Levit. cap. 12., óir níor iarr sí</span>
<lb n="776"/><span>phriuiléid tar mhnáibh eile na críche, óir ba hé a</span>
<lb n="777"/><span>mian do ghnáth í féin d'uirísliughadh.  Agus do</span>
<lb n="778"/><span>ghluais mar aon lena mac chum an teampaill, óir</span>
<lb n="779"/><span>ba dlighe imeasg na Iudaigheach an chéd-ghein</span>
<lb n="780"/><span>d'ofráil do Dhia agus a fhuasgladh iar sin le</span>
<lb n="781"/><span>beathaidhigh éigin ghlana d'fhoráil ar a shon.</span>
<lb n="782"/><span>Agus an feadh dobhí Muire ag ofráil a mic do</span>
<lb n="783"/><span>bhí seision dá ofráil féin dá Athair, agus níor dheónaigh</span>
<lb n="784"/><span>Dia an ofráil dhaor-luaidh sin do bheith arna</span>
<lb n="785"/><span>dénamh go folaightheach, agus gan craobhsgaoile do</span>
<lb n="786"/><span>dhénamh uirre ar an modh so síos:</span></p>
<lb n="787"/>
<lb n="788"/><p><span>Dobhí an tan sin seanóir naomhtha i Ierusalem</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="789"/><p><span>darbh ainm Simeon dobhí 'na dhuine naomhtha, agus é,</span>
<lb n="790"/><span>mur deir an soisgél, líonta don Spiorad Naomh, do</span>
<lb n="791"/><span>bhíodh do ghnáth ag síor-ghuidhe Dé le gan an</span>
<lb n="792"/><span>saoghal d'fhágbháil nó go bhfaiceadh le aon-amharc</span>
<lb n="793"/><span>amháin sólásach Israél, .i. Íosa Chríosd; agus ar</span>
<lb n="794"/><span>mbeith dhó arna ghluasacht le hoibriughadh an</span>
<lb n="795"/><span>Spioraid Naoimh dotháinicc isan am cédna sin</span>
<lb n="796"/><span>isteach isan teampall, agus ní luaithe do-chonnairc an</span>
<lb n="797"/><span>leanbh Íosa ná d'aithin gurab é an Slánaightheóir</span>
<lb n="798"/><span>dobhí ann, do réir mur do chuir an Spiorad</span>
<lb n="799"/><span>Naomh i gcéill dó; agus an uair do chreid gurab é an</span>
<lb n="800"/><span>Dia mór dobhí i bhfolach fó bhréidibh beaga</span>
<lb n="801"/><span>naoigheine, do ling sé chuige, agus iarna thógbháil</span>
<lb n="802"/><span>suas idir a lámhaibh do-rinne gairdeachus mór agus</span>
<lb n="803"/><span>lúthgháire uime, agus do chan cainticc oirdheirc ag</span>
<lb n="804"/><span>tabhairt buídheachuis do Dhia go bhfuair féin</span>
<lb n="805"/><span>toradh a ghnáth-ghuidhe, do réir mur gheall Dia</span>
<lb n="806"/><span>dhó, agus dubhairt go mbeith a bhás síthchánta ó</span>
<lb n="807"/><span>fuair aon-amharc amháin ar Slánaightheóir an domhuin.</span></p>
<lb n="808"/>
<lb n="809"/><p><span>Agus ar mbeith do Mhuire agus do Ióseph ag</span>
<lb n="810"/><span>dénamh iongantuis mhóir do bhriathra an tseanóir</span>
<lb n="811"/><span>naomhtha sin, agus é ag réimhinnsin dáibh gach</span>
<lb n="812"/><span>ní dá ttiucfadh leis an aimsir ar mhac Dé, agus an</span>
<lb n="813"/><span>dólás do bheith ar a mháthair, táinicc baintreabhach</span>
<lb n="814"/><span>naomhtha ar an láthair chugtha do chuir</span>
<lb n="815"/><span>chomaoin molta mar aon le Simeon ar an</span>
<lb n="816"/><span>tSlánaightheóir.  Agus tug fíréntacht a beatha sin</span>
<lb n="817"/><span>ughdarrás dá briathraibh, óir iar mbeith seacht</span></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="818"/><p><span>mbliadhna pósdaigh dhí, do chaith sí an chuid eile,</span>
<lb n="819"/><span>go ráinig 84 bhliadhain, dá saoghal le trosgadh agus</span>
<lb n="820"/><span>le hurnaighthe, gan dul amach as an teampall ar</span>
<lb n="821"/><span>feadh na haimsire sin dí.  Agus muna mbeith sí</span>
<lb n="822"/><span>ro-naomhtha, ba doiligh dhí, imeasg daoine comh</span>
<lb n="823"/><span>mallaighthe agus comh mí-bhésach leis na Iudaighibh</span>
<lb n="824"/><span>an tan sin, í féin d'iomchar i staid naomhtha.</span></p>
<lb n="825"/>
<lb n="826"/><p><span>Cuiridh an ofráil so do-rinne Muire i gcéill gur</span>
<lb n="827"/><span>cóir do gach athair agus do gach máthair a gclann</span>
<lb n="828"/><span>d'ofráil go ro-mhinicc, agus go speisialta an chuid</span>
<lb n="829"/><span>díobh is mó ar a mbíonn a ngrádh, óir níl grádh</span>
<lb n="830"/><span>ceart ann acht so amháin.</span></p>
<lb n="831"/>
<lb n="832"/><p><span>TEITHEADH CHRÍOSD GO HÉGIPT</span></p>
<lb n="833"/>
<lb n="834"/><p><span>An uair do-chonnairc Irruaidh nach ttáinicc na</span>
<lb n="835"/><span>ríghthe oirthearach do réir a ngeallamhna ar a</span>
<lb n="836"/><span>n-ais le sgéla chuige, do mheas gur le tarcuisne</span>
<lb n="837"/><span>air féin do-rinneadar an ní sin d'ordaigh Dia</span>
<lb n="838"/><span>dháibh.  Do ghlac fearg adhbhal-mhór é, agus an</span>
<lb n="839"/><span>uair do-chualaidh míorbhuile an leinbh Íosa agus na</span>
<lb n="840"/><span>neithe iongantach do thárla isan teampall ar mbeith</span>
<lb n="841"/><span>arna ofráil dhó, do nocht sé go follusach gur</span>
<lb n="842"/><span>mhian leis a bhásughadh, óir d'fholaigh sé a</span>
<lb n="843"/><span>dhroch-inntinn go n-uige sin.</span>
<lb n="844"/></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="845"/><p><span>Is annsin do thionnsgain an rígh Iruaidh Íosa</span>
<lb n="846"/><span>do bhásughadh, agus mur dob fhearr le Dia a thoisg</span>
<lb n="847"/><span>tar éis a dhíthchill do dhénamh a beith díomhaoin,</span>
<lb n="848"/><span>níor chuir toirmeasg ar an láthair air acht dothug</span>
<lb n="849"/><span>fógra ann aisling do Ióseph an leanbh agus a mháthair</span>
<lb n="850"/><span>do bhreith leis gan mhaill ar teitheadh don Égipt,</span>
<lb n="851"/><span>óir go raibh Iruaidh ar tí a mharbhtha.  Ní</span>
<lb n="852"/><span>luaithe dofuair Ióseph an rogha sin ná d'éirigh i</span>
<lb n="853"/><span>lár na hoidhche agus do thóig an leanbh, agus tar cheann</span>
<lb n="854"/><span>go raibh an t-am sin antráthach, an tslighe fada</span>
<lb n="855"/><span>cadránta agus go tír coimhigh, níor ghlac an</span>
<lb n="856"/><span>Mhaighdion leisge acht do ghluais leis go fonnmhar,</span>
<lb n="857"/><span>óir ní raibh ní ar bith ar a n-aire acht an leanbh</span>
<lb n="858"/><span>do chaomhna ar an gconntabhairt mhóir ann a</span>
<lb n="859"/><span>raibh, agus do chinn sí ar ghluasacht sul dotháinicc</span>
<lb n="860"/><span>an t-aingeal risan teachtuireacht chédna cuighthe.</span></p>
<lb n="861"/>
<lb n="862"/><p><span>d'fhuiling Dia dháibh imtheacht 'na ndíbhearthacha</span>
<lb n="863"/><span>ar an eachtra anróiteach sin go tír coimhigh</span>
<lb n="864"/><span>ionus go mbeith 'na léighionn ag fíréin an</span>
<lb n="865"/><span>domhuin gach inghreim agus doghruing dá ttiocfadh</span>
<lb n="866"/><span>orra d'fhulang go foighideach lúthgháireach ar son</span>
<lb n="867"/><span>an tSlánaightheóra.  Cuiridh i gcéill fós gur féidir</span>
<lb n="868"/><span>dona fíréin iad féin do chaomhna agus d'fholach i ttír</span>
<lb n="869"/><span>imchéin ar fhraoch agus ar dhíbhfeirg na ttiaránach</span>
<lb n="870"/><span>ainchreidmheach.</span></p>
<lb n="871"/>
<lb n="872"/><p><span>Ar mbeith do Chríosd ar a dhaingean isan</span>
<lb n="873"/><span>Égipt mar aon le Muire agus le Ióseph, níor</span>
<lb n="874"/><span>thoirmiosg Dia Iruaidh, acht d'fhuiling dhó a</span></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="875"/><p><span>mhailís ghráineamhuil agus a thiarántacht do chur i</span>
<lb n="876"/><span>ngníomh, go ndearnaidh sé an gníomh is fuathmhuire</span>
<lb n="877"/><span>agus is tiaránta dá ndearnaigh duine ar bith</span>
<lb n="878"/><span>iriamh.  Óir níor fhág leanabh fearrdha gan</span>
<lb n="879"/><span>mharbhadh, ó aois a dhá mbliadhan síos go haois</span>
<lb n="880"/><span>aen-lae amháin, dár fríth i mBeithleim, ná i</span>
<lb n="881"/><span>n-aon-áit 'na ghar ar gach taobh don chathair sin,</span>
<lb n="882"/><span>ionnus go marbhthadh sé an leanbh ar nach raibh</span>
<lb n="883"/><span>aithne ná eólus aige.</span></p>
<lb n="884"/>
<lb n="885"/><p><span>Sin mur do-chuaidh críonnacht agus gliocas díthchéillidh</span>
<lb n="886"/><span>Íruaidh, do measadh ann a aimsir do</span>
<lb n="887"/><span>bheith ar na prionnsaidhe ba críonna agus ba glioca dhá</span>
<lb n="888"/><span>raibh ar dhruim thalmhan.  Féch an eagla agus an</span>
<lb n="889"/><span>t-uathbhás do chuir aen-leanabán bocht amháin</span>
<lb n="890"/><span>air, gur chuir a neart agus a chumhachta uile i</span>
<lb n="891"/><span>ngníomh lena chur do dhruim na slighe, gidh nár</span>
<lb n="892"/><span>éirigh leis, ar eagla go mbainfeadh dhe an ríghacht</span>
<lb n="893"/><span>dobhí go hégceart aige.  Féch mur dhallus an</span>
<lb n="894"/><span>saoghal daoine glioca críonna féin.  Óir cá raibh</span>
<lb n="895"/><span>díth chéille ba mó do chrétúir ná 'mheas go</span>
<lb n="896"/><span>mb'éidir leis buaidh do bhreith ar a chruthaightheóir,</span>
<lb n="897"/><span>agus go measfadh fós gur ag iarraidh ríghacht</span>
<lb n="898"/><span>talmhuidhe do bhuain amach re héigion dó féin</span>
<lb n="899"/><span>dothiucfadh Áird-rígh an domhan do-bheir</span>
<lb n="900"/><span>ríghacht fhlaithis Dé do chách eile?  Non eripuit</span>
<lb n="901"/><span>mortalia qui regna dat coelestia.</span></p>
<lb n="902"/>
<lb n="903"/><p><span>Is cosmhuil an dia-mharbhthach so leis an dream</span>
<lb n="904"/><span>a scriosas Íosa Críosd agus a chreideamh as a</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="905"/><p><span>gcroidhthibh dochum measa agus onóra saoghalta do</span>
<lb n="906"/><span>chongbháil dáibh féin imeasg na ndaoine.  Gidh</span>
<lb n="907"/><span>eadh, tugadís dá n-aire go ttiocfaidh díoghaltus</span>
<lb n="908"/><span>go grod orra, agus go scriosfaidh Dia gan chogill iad,</span>
<lb n="909"/><span>agus go mbéidh san am cédna ag fonómhad orra:</span>
<lb n="910"/><span>Ego ridebo eos in interitu eorum.</span></p>
<lb n="911"/>
<lb n="912"/><p><span>Cuiridh so fós i gcéill dúinn nach féidir le</span>
<lb n="913"/><span>anchumhacht ná le mailís an domhuin, ná ifrinn</span>
<lb n="914"/><span>féin, dochar do dhénamh i n-aghaidh tola Dé, agus</span>
<lb n="915"/><span>go gcaomheónaigh gach aon is mian leis 'na</span>
<lb n="916"/><span>aghaidh uile, agus gibé haon agá mbeith fios tola Dé</span>
<lb n="917"/><span>aige dob fhéidir dhó a leanmhuin, agus dá ndénamh</span>
<lb n="918"/><span>an namhuid urchóid dó is ar maith dorachadh</span>
<lb n="919"/><span>dhó, mur do-chuaidh dona leinbh neamh-chiontach</span>
<lb n="920"/><span>do mharbh Iruaidh, dofuair a nglórughadh go</span>
<lb n="921"/><span>síorruidhe i bhflaitheamhnus.</span></p>
<lb n="922"/>
<lb n="923"/><p><span>ÍOSA IMEASG NA NDOCTÚIRIGH</span></p>
<lb n="924"/>
<lb n="925"/><p><span>Ní hiomlán dobhí Íosa bliadhain isan Égipt an</span>
<lb n="926"/><span>uair do chuir Dia aingiol d'ionnsaighe Ióseph go</span>
<lb n="927"/><span>hÉgipt ar iarraidh air teacht ar ais go crích na</span>
<lb n="928"/><span>Iudea, agus go bhfuair Íruaidh bás.  Do fhreagair</span>
<lb n="929"/><span>Ióseph an teachtuireacht sin comh fonnmhur agus do</span>
<lb n="930"/><span>choimhlíon an chéd-aithne lé ndeachaidh don</span></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="931"/><p><span>Égipt, agus thug sé Muire agus a mac leis go Nazareth,</span>
<lb n="932"/><span>óir dothug eagla anmhiain Archelauis mhic</span>
<lb n="933"/><span>Iruaidh air gan dul go Iudea.  Agus do coimhlíonadh</span>
<lb n="934"/><span>leis sin briathra na fáidhe do réimhinnis</span>
<lb n="935"/><span>go ngoirfidh Nazarénach dhe.  Ní thráchtann an</span>
<lb n="936"/><span>soisgéul ar dhála ná ar ghníomhartha Chríosd ón</span>
<lb n="937"/><span>am sin gusan aimsir ar bhaisd Eóin é, acht ar</span>
<lb n="938"/><span>aen-ní amháin do-rinne sé i n-aois a dhá bhliadhan</span>
<lb n="939"/><span>décc curthar síos annso.</span></p>
<lb n="940"/>
<lb n="941"/><p><span>Mur do choimhlíonadh Muire go cinnte gach</span>
<lb n="942"/><span>ponc don dlighe agus don chrábhadh dobhí i n-úsáid</span>
<lb n="943"/><span>go coitcheann ann a haimsir, bá gnás dí uair san</span>
<lb n="944"/><span>mbliadhain, mar aon le hÍosa agus le Ióseph, dul a'</span>
<lb n="945"/><span>dénamh na Cásga Iudaigheach go Ierusalem, do</span>
<lb n="946"/><span>réir mur do órdaigh dlighe Mhaoise.  Ar mbeith</span>
<lb n="947"/><span>d'Íosa i n-aois dhá bhliadhan décc, iar gcríochnughadh</span>
<lb n="948"/><span>ocht lá na sollamhan, do ghluais Ióseph</span>
<lb n="949"/><span>agus Muire ar a n-ais go Nazareth, agus d'fhan Íosa gan</span>
<lb n="950"/><span>fhios dáibh 'na ndiaidh i Ierusalem; agus iar</span>
<lb n="951"/><span>n-imtheacht ar feadh lae dháibh ní bhfuaradar</span>
<lb n="952"/><span>Íosa 'na bhfochair.  Do chuartaighdar gach áit</span>
<lb n="953"/><span>'na ttimchioll; d'fhiafraighdar dá gcáirde, dá</span>
<lb n="954"/><span>ngaolta agus dá lucht aen-bhealaigh an bhfacadar</span>
<lb n="955"/><span>é; agus ní bhfuaradar aon-fhocal dá fhaisnéis; agus ar</span>
<lb n="956"/><span>mbeith i ndólás mhór dháibh do thuilliodar ar a</span>
<lb n="957"/><span>n-ais go hIerusalem dá iarraidh ann.  Agus ar</span>
<lb n="958"/><span>ndul isan teampall dáibh fuaradar Íosa 'na shuidhe</span>
<lb n="959"/><span>i lár idir dhoctúiribh an dlighe ag cur agus ag</span>
<lb n="960"/><span>fuasgladh cruaidh-cheast agus dá míniughadh níos</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="961"/><p><span>foghlomtha ná aon-neach dhíobh, ionnus go raibh</span>
<lb n="962"/><span>iongnadh mór acu ann.  Dobhí iongnadh mór ag</span>
<lb n="963"/><span>Muire ann a fhaicsin mur sin, agus dobhí lúthgháire</span>
<lb n="964"/><span>mhór uirre mur thárla dhí é; agus an uair dobhídar</span>
<lb n="965"/><span>dá éis sin i bhfochair a chéile do-rinne sí casaoid</span>
<lb n="966"/><span>shéimhigh ar an imnígh agus ar an mbuaireadh do</span>
<lb n="967"/><span>chuir a anmhain 'na ndiaidh uirre féin agus ar Ióseph,</span>
<lb n="968"/><span>agus go rabhdar go dólásach dá iarraidh i mórán</span>
<lb n="969"/><span>d'áitibh ar an tslighe.  Do fhreagair Íosa agus</span>
<lb n="970"/><span>adubhairt:</span></p>
<lb n="971"/>
<lb n="972"/><p><span>“Créd fá raibh sibh dom iarraidh-se,” ar sé,</span>
<lb n="973"/><span>“nach bhfuil 'fhios agaibh gurab éigion damh</span>
<lb n="974"/><span>seirbhís m'Athar do fhreasdal is gach ionad ann</span>
<lb n="975"/><span>a ngoirfidh orum?”</span></p>
<lb n="976"/>
<lb n="977"/><p><span>Is maith chuirios an léighionn so i gcéill nár</span>
<lb n="978"/><span>chóir don aos óg an creideadh ceart, ná slighe na</span>
<lb n="979"/><span>subháilceadh, do thréigion ar chomhuirle athar,</span>
<lb n="980"/><span>máthar, ná ar an domhan go hiomlán.</span></p>
<lb n="981"/>
<lb n="982"/><p><span>Deir an soisgél go ndeachaidh sé leó gan mhaill</span>
<lb n="983"/><span>go Nazareth, agus go raibh sé umhal is gach am</span>
<lb n="984"/><span>dháibh.  Is maith an siompla so do gach clann le</span>
<lb n="985"/><span>bheith umhal dá n-aithreacha agus dá máithreacha,</span>
<lb n="986"/><span>óir féch Críosd, dár umhlaigh na haingil agus an</span>
<lb n="987"/><span>domhun go hiomlán, go raibh féin umhal dá athair</span>
<lb n="988"/><span>agus dá mháthair.  Múinigh dhúinn fós gíbé ar a</span>
<lb n="989"/><span>mbeith do mhí-rath Críosd do chailleamhain, nó é</span>
<lb n="990"/><span>do dhul ar seachrán uaidhe ar an tsaoghal so, nár</span>
<lb n="991"/><span>chóir dhó comhnuidhe do dhénamh ná dul chum</span></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="992"/><p><span>suain ná socraidhacht, acht a bheith le duaigh agus</span>
<lb n="993"/><span>le déra aithrighe dá iarraidh nó go bhfághadh</span>
<lb n="994"/><span>aisiog air.</span></p>
<lb n="995"/>
<lb n="996"/><p><span>CRÍOSD ARNA BHAISDEADH</span></p>
<lb n="997"/>
<lb n="998"/><p><span>MATH. 3</span></p>
<lb n="999"/>
<lb n="1000"/><p><span>Anno Christi 30</span></p>
<lb n="1001"/>
<lb n="1002"/><p><span>Ar mbeith do Chríosd tríochad bliadhain d'aois,</span>
<lb n="1003"/><span>nó do réir dhruinge eile tríochad agus dá bhliadhain,</span>
<lb n="1004"/><span>ba toil le Dia a thógbháil as an staid fholaightheach</span>
<lb n="1005"/><span>ann a raibh go n-uige sin, agus Eóin Baisde do</span>
<lb n="1006"/><span>tharruing as an bhfásach le teisd phuiblidh do</span>
<lb n="1007"/><span>thabhairt air, do bhrígh gurab é do thogh Dia</span>
<lb n="1008"/><span>chum bheith 'na réimh-theachtuire ag Íosa, gur</span>
<lb n="1009"/><span>ling go tobann as an bhfásach, áit i raibh comh</span>
<lb n="1010"/><span>naomhtha re haingiol, óir bá samhuil i naomhthacht,</span>
<lb n="1011"/><span>i neamh-chionta agus i ngloine re haingiol é.</span></p>
<lb n="1012"/>
<lb n="1013"/><p><span>Dotháinicc go bruach srotha Órthannáin.  Agus</span>
<lb n="1014"/><span>ar mbeith dhó ag teagasg aithrighe agus ag baisdeadh</span>
<lb n="1015"/><span>cháich ann do-chuaidh a cháil gan fhuireach ar</span>
<lb n="1016"/><span>feadh na críche go hiomlán; agus dobhí an uiriod</span>
<lb n="1017"/><span>sin do mheas ag cách ar naomhthacht a bheatha</span>
<lb n="1018"/><span>nár riachtanus dó míorbhuile do dhénamh chum</span>
<lb n="1019"/><span>go gcreidfidh é; agus do mheas cách go coitcheann</span>
<lb n="1020"/><span>gur ní éigin ba mó go mór ná duine dobhí ann,</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="1021"/><p><span>agus cuid acu dhá rádh gurab é an Mesias dobhí ann;</span>
<lb n="1022"/><span>agus dá bhrígh sin do mheasadar gur mhó go mór é</span>
<lb n="1023"/><span>ná aon-fháidh dhá ttáinicc roimhe riamh; agus ar</span>
<lb n="1024"/><span>an ádhbhar sin dothigeadh lucht na críche go</span>
<lb n="1025"/><span>huile as gach áird 'na ndronga agus na mbuidhne</span>
<lb n="1026"/><span>gach am chuige; agus dobhíodh-san gan sgíth dá</span>
<lb n="1027"/><span>mbaisdeadh le huisge agus dá tteagasg, ag iarraidh</span>
<lb n="1028"/><span>orra slighe an tSlánaightheóra do réiteach, óir go</span>
<lb n="1029"/><span>raibh sé do láthair.</span></p>
<lb n="1030"/>
<lb n="1031"/><p><span>Agus do-chuaidh Íosa i n-aoinfheacht le druing</span>
<lb n="1032"/><span>mhóir as Ierusalem dá ionnsaighe; agus is ádhbhar</span>
<lb n="1033"/><span>náire dhúinne méd na humhlacht do thaisbéin</span>
<lb n="1034"/><span>ann, óir a n-ionad é féin do thaisbénadh le</span>
<lb n="1035"/><span>húghdarrás agus go sollamanta, mur dob fhéidir dhó,</span>
<lb n="1036"/><span>do láthair a shearbhfoghantaigh féin agus a chrétúirigh</span>
<lb n="1037"/><span>eile dobhí i láthair, ní dhearnaigh sin, acht</span>
<lb n="1038"/><span>d'fholaigh é féin imeasg an choimhthionóil mhóir</span>
<lb n="1039"/><span>dobhí ann: níor chosmhuil linne, na bochtáin laga,</span>
<lb n="1040"/><span>é, bhíos ag iarraidh meadhónacha glioca le sinn</span>
<lb n="1041"/><span>féin do chur i gcéill agus d'ardúghadh ós cionn cháich</span>
<lb n="1042"/><span>eile; gidh eadh, ní mur sin do-rinne Críosd acht</span>
<lb n="1043"/><span>é féin d'ísliughadh.  Acht d'árdaigh Dia é ar mhodh</span>
<lb n="1044"/><span>go ttug onóir dhó do láthair an chomhthionóil</span>
<lb n="1045"/><span>líonmhuir sin; óir an uair do-chonnairc Eóin é</span>
<lb n="1046"/><span>d'umhlaigh sé, agus an tan d'iarr sé air a bhaisdeadh</span>
<lb n="1047"/><span>adubhairt Eóin nárbh fhiú é féin sin do dhénamh.</span></p>
<lb n="1048"/>
<lb n="1049"/><p><span>“Óir is duit-se,” ar sé, “budh cóir mise do bhaisdeadh.”</span></p>
<lb n="1050"/>
<lb n="1051"/><p><span>Agus gídh gur chuir úathbhás ar gach aon dá</span></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="1052"/><p><span>ttigidh chuige, agus do dhiúltadh doctúirigh oirdheirc'</span>
<lb n="1053"/><span>an dlighe do bhaisdeagh, d'umhlaigh sé ann a</span>
<lb n="1054"/><span>láthair do Chríosd, agus do admhaidh sé a chumhacht</span>
<lb n="1055"/><span>ós a chionn, ag rádh nárbh fhiú é féin an baisdeadh</span>
<lb n="1056"/><span>d'iarr air a dhénamh.  Acht adubhairt Críosd leis</span>
<lb n="1057"/><span>gur riachtanus dó é féin d'umhlughadh agus an dlighe</span>
<lb n="1058"/><span>agus gach nós ceart do choimhlíonadh.  Agus ní</span>
<lb n="1059"/><span>luaithe do baisdeadh é ná d'fhosgail na flaithis, agus</span>
<lb n="1060"/><span>leis sin do thurling an Spiorad Naomh i bhfighair</span>
<lb n="1061"/><span>choluim ar a cheann, agus cualus guth as neamh ag</span>
<lb n="1062"/><span>rádh: “Ag so mo mhac ro-ghrádhach ann a</span>
<lb n="1063"/><span>bhfuil mo shólás.”</span></p>
<lb n="1064"/>
<lb n="1065"/><p><span>Iar sin d'imghidh Críosd as an láthair agus</span>
<lb n="1066"/><span>d'fholaigh é féin.  Gidh eadh, níor sguir Eóin gan</span>
<lb n="1067"/><span>a bheith a' trácht air i n-éisdeacht na sluagh do</span>
<lb n="1068"/><span>bhí i láthair.  Óir ní raibh ní ar bith ar a aire</span>
<lb n="1069"/><span>ba mó agus ba fonnmhuire do-níodh ná a bheith ag</span>
<lb n="1070"/><span>síor-chur i gcéill gurab é Íosa an Mesias, nó an</span>
<lb n="1071"/><span>tairngeartach, dobhí na fáidhibh a ghealladh ó</span>
<lb n="1072"/><span>thús, agus nach raibh ann féin acht neimh-ní dár</span>
<lb n="1073"/><span>chóir a dhul ar gcúl an tan do bheith buaidh agus</span>
<lb n="1074"/><span>biseach a' teacht gach am ar Íosa Críosd.</span></p>
<lb n="1075"/>
<lb n="1076"/><p><span>Féch mur nach raibh aon iriamh, agus nach béidh,</span>
<lb n="1077"/><span>comh mór ná comh cumhachtach le Íosa Críosd,</span>
<lb n="1078"/><span>nach ttáinicc duine riamh is mó d'umhlaigh agus</span>
<lb n="1079"/><span>d'uirísligh é féin ná é.  Do ghlac sé baisdeadh ba</span>
<lb n="1080"/><span>comhartha peacaidh, dá chur i gcéill nachar cóir</span>
<lb n="1081"/><span>dhúinne (tá dháríribh mur sin) bheith a' cur ar</span></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1082"/><p><span>neamhchionta agus ar bhfíréntacht i gcéill do chách</span>
<lb n="1083"/><span>eile, acht ar gcneadha do thaisbénadh dochum</span>
<lb n="1084"/><span>leighis d'fhagháil.</span></p>
<lb n="1085"/>
<lb n="1086"/><p><span>ÍOSA AR AN BHFÁSACH</span></p>
<lb n="1087"/>
<lb n="1088"/><p><span>Múinigh Críosd ar Slánaightheóir dúinn annso</span>
<lb n="1089"/><span>cionnus budh cóir do Chríosdaighe iarna bhaisdeadh</span>
<lb n="1090"/><span>é féin d'iomchar, agus é féin do chur i n-innioll</span>
<lb n="1091"/><span>cogaidh i n-aghaidh na gathaighe.  Óir, go grod</span>
<lb n="1092"/><span>i ndiaidh Críosd do bheith arna bhaisdeadh, do</span>
<lb n="1093"/><span>ghlac airm iomchosanta a n-aghaidh chathaighe</span>
<lb n="1094"/><span>an diabhail, .i. trosgadh agus urnaighthe, óir do-chuaidh</span>
<lb n="1095"/><span>ar an bhfásach i n-uaignios, agus do throisg</span>
<lb n="1096"/><span>dá fhithchiod lá ann.  Agus dotháinicc an</span>
<lb n="1097"/><span>t-aidhbhirseóir annsin ag cur caithighe air, do</span>
<lb n="1098"/><span>bhrígh gur shíl an spiorad uaibhreach sin nach</span>
<lb n="1099"/><span>deónfadh Dia bheith i bhfolach fó lúirigh peacaidh;</span>
<lb n="1100"/><span>agus iar ndénamh a dhíthchill le cathaighe folaigheacha</span>
<lb n="1101"/><span>go díomhaoin 'na aghaidh, do chinn sé fá dheóidh</span>
<lb n="1102"/><span>theacht go so-fhaicsiona chum an chomhluinn, agus</span>
<lb n="1103"/><span>tug ionnsaighe le gliocus mór, dar leis, ar an</span>
<lb n="1104"/><span>Slánaightheóir, amhuil mur dhénfadh duine simplídhe,</span>
<lb n="1105"/><span>ag rádh:</span>
<lb n="1106"/></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1107"/><p><span>“Más tú mac Dé, abair leis na clocha sin a</span>
<lb n="1108"/><span>bheith 'na n-arán.”</span></p>
<lb n="1109"/>
<lb n="1110"/><p><span>Dob áill le Críosd, ar gclos na mbriathar sin, a</span>
<lb n="1111"/><span>dhiadhacht d'fholach, mur dobhí an diabhal dá</span>
<lb n="1112"/><span>fholach féin.  Ní thug imdheargadh dhó, acht ní</span>
<lb n="1113"/><span>do thabhairt as an Scriptúir 'na aghaidh, .i. nach</span>
<lb n="1114"/><span>é an t-arán amháin bheathaighios an duine acht</span>
<lb n="1115"/><span>gach focal dá ttig as bél Dé.  Agus dothug léighionn</span>
<lb n="1116"/><span>leis so dona Críosdaighibh nach cóir dháibh eagla</span>
<lb n="1117"/><span>tarta ná ocruis do bheith orra an feadh bhéid dá</span>
<lb n="1118"/><span>mbeathughadh le briathra Dé, agus muna mbeathaighid</span>
<lb n="1119"/><span>iad féin leó sin go bhfuilid i gconntabhairt bháis.</span></p>
<lb n="1120"/>
<lb n="1121"/><p><span>Níor choisg an t-áidhbhirseóir leis sin; agus mur</span>
<lb n="1122"/><span>do-chonnairc nach i n-uaignios an fhásaigh do</span>
<lb n="1123"/><span>bhí buaidh le fagháil aige, do-rinne ní bheith</span>
<lb n="1124"/><span>do-chreidthe muna mbeith gurab é an Scriptúir</span>
<lb n="1125"/><span>chuirios síos é, .i. a thabhairt suas ar mhullach</span>
<lb n="1126"/><span>an teampuill, agus adubhairt leis:</span></p>
<lb n="1127"/>
<lb n="1128"/><p><span>“Más tú mac Dé, teilg thú féin síos le fána,</span>
<lb n="1129"/><span>óir,” ar sé (a' dénamh droch-úsáide do bhriathraibh</span>
<lb n="1130"/><span>an Scriptúir mur is gnáthach leis na heiritigidh</span>
<lb n="1131"/><span>'dhénamh), “d'órdaigh Dia dhá ainglibh cúram</span>
<lb n="1132"/><span>do bheith acu ionnad agus do ghabháil ann a</span>
<lb n="1133"/><span>lámhaibh, ionnus nach goirteóchaidh do chos a</span>
<lb n="1134"/><span>n-aghaidh cloiche.”</span></p>
<lb n="1135"/>
<lb n="1136"/><p><span>Do chosain an Slánaightheóir é féin ar an dara</span>
<lb n="1137"/><span>saighiod sin le áit don Scriptúir: non tentabis</span></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1138"/><p><span>Dominum Deum teum, .i. “ná teastaigh do Thiaghearna Dia.”</span></p>
<lb n="1139"/>
<lb n="1140"/><p><span>Do ghread an freagra eagnaighthe so uabhar</span>
<lb n="1141"/><span>an anspiorad, agus do ghríosaidh sé fós a fhearg, agus</span>
<lb n="1142"/><span>d'fhéch sé slighe eile leis an treas saighiod do</span>
<lb n="1143"/><span>chaitheamh leis, óir ar ttréigion a bheith go</span>
<lb n="1144"/><span>hurrumach leis mur bhí roimhe, ag gairm mic Dé</span>
<lb n="1145"/><span>dhe, dob áil leis adhradh d'fhagháil uaidhe mur</span>
<lb n="1146"/><span>bhéuradh do Dhia, agus do thairg ríghachta an</span>
<lb n="1147"/><span>domhuin dó mur chomhaidh, iar ttaisbénadh a</span>
<lb n="1148"/><span>bpoimp agus a nglóir dhó.</span></p>
<lb n="1149"/>
<lb n="1150"/><p><span>Níor thaisbéin an diabhal ariamh ón am ar</span>
<lb n="1151"/><span>pheacaidh Lucífer a dhánacht ná a dhalabacht</span>
<lb n="1152"/><span>mur do-rinne sé annso a n-aghaidh mhic Dé, óir</span>
<lb n="1153"/><span>tar cheann go ndearnaidh sé urchóid agus olc do</span>
<lb n="1154"/><span>mhórán dona naoimh mur do-rinne do Iób, ní</span>
<lb n="1155"/><span>fhaicmíd go bhfuair do dhánacht ann féin iarraidh</span>
<lb n="1156"/><span>ar aen-nduine acu riamh adhradh diadha do</span>
<lb n="1157"/><span>thabhairt dó.  Acht dothug an Slánaightheóir</span>
<lb n="1158"/><span>freagra dána calma air, agus adubhairt ris:</span></p>
<lb n="1159"/>
<lb n="1160"/><p><span>“Imghidh, a aidhbhirseóir, óir atá sé sgríobhtha</span>
<lb n="1161"/><span>gur don Dia fhíre is cóir seirbhís agus adhradh do</span>
<lb n="1162"/><span>dhénamh.”</span></p>
<lb n="1163"/>
<lb n="1164"/><p><span>Leis an bhfreagra sin do theith an diabhal, agus</span>
<lb n="1165"/><span>táinicc aingil nimhe ag tabhairt sóláis d'Íosa.</span></p>
<lb n="1166"/>
<lb n="1167"/><p><span>Dob ádhbhar mór sóláis dona naoimh anallód</span></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1168"/><p><span>an cathughadh so d'fhuiling an Slánaightheóir, óir</span>
<lb n="1169"/><span>adeiridís gur chóir an trosgadh agus an t-uaignios do</span>
<lb n="1170"/><span>ghrádhughadh ar aithris an tSlánaightheóra.</span></p>
<lb n="1171"/>
<lb n="1172"/><p><span>PÓSADH NA CÁNA</span></p>
<lb n="1173"/>
<lb n="1174"/><p><span>Iar mbreith buaidhe don tSlánaightheóir a</span>
<lb n="1175"/><span>n-aghaidh an aidhbhirseóra, do ghluais sé as an</span>
<lb n="1176"/><span>bhfásach, do bhrígh go ttáinicc an t-am le é féin</span>
<lb n="1177"/><span>d'fhoillsiughadh imeasg na ndaoine.  Do-chuaidh</span>
<lb n="1178"/><span>sé gan mhaill go bruach srotha Órthannáin, isan</span>
<lb n="1179"/><span>áit i raibh Eóin Baiste.  Arna fhaicsin d'Eóin,</span>
<lb n="1180"/><span>d'fhuagair do hárd dá dhiosciobail gurbh é sin</span>
<lb n="1181"/><span>uan Dé do thóig peacaidhe an domhuin.  Dobhí</span>
<lb n="1182"/><span>dias do dhiosciobail Eóin, iar gclos na teisde</span>
<lb n="1183"/><span>dothug Eóin ar Íosa, Andrias duine dhíobh, do-chuadar</span>
<lb n="1184"/><span>d'ionnsaighe Íosa, agus d'fhiafraighdar dhe</span>
<lb n="1185"/><span>cá háit a raibh a chomhnuidhe.  d'iarr seision</span>
<lb n="1186"/><span>orra teacht isteach isan árus a raibh.  Agus ar</span>
<lb n="1187"/><span>ndul amach as sin d'Andrias do thárla a dhearbhbhráthair</span>
<lb n="1188"/><span>Símón dó, agus d'innis go lúthgháireach</span>
<lb n="1189"/><span>dhó go ttárla an Meisias leis, agus dothug go láthair</span>
<lb n="1190"/><span>Íosa é.  Agus arna fhaicsin don tSlánaightheóir</span>
<lb n="1191"/><span>do réimhinnis dó go ngoirfidh Peadar dhe.</span></p>
<lb n="1192"/>
<lb n="1193"/><p><span>Uaidhe sin amach dobhí uimhir na druinge</span></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1194"/><p><span>dothigeadh ag éisdeacht leis an tSlánaightheóir</span>
<lb n="1195"/><span>gach lá a' méudughadh, agus tar cheann nach</span>
<lb n="1196"/><span>dearnaidh míorbhuile follusacha ar bith isan am</span>
<lb n="1197"/><span>sin, do-chuaidh a chlú go fada agus go gearr.  Acht</span>
<lb n="1198"/><span>ní cian go bhfuair sé uain le míorbhuile do</span>
<lb n="1199"/><span>dhénamh, mur so:</span></p>
<lb n="1200"/>
<lb n="1201"/><p><span>Dobhí pósadh le dénamh ag Cána na Gaililea,</span>
<lb n="1202"/><span>áit i raibh Muire, agus dofuair Críosd cona dhisciobail</span>
<lb n="1203"/><span>cuire chum na bainnse.  Agus ar mbeith seal ann</span>
<lb n="1204"/><span>sin dáibh do theasda fíon uatha.  Do ghlac</span>
<lb n="1205"/><span>truaighe Muire do mhuintir an tighe, agus mur bhí</span>
<lb n="1206"/><span>fios cumhacht an tSlánaightheóra aice, do mheas</span>
<lb n="1207"/><span>sí gur leór dhí a innsin go raibh an easbhaidh ann</span>
<lb n="1208"/><span>agus go ttiubhradh cabhair uaidhe, do bhrígh go raibh</span>
<lb n="1209"/><span>sé lán do charthannus.  Agus níor mealladh an</span>
<lb n="1210"/><span>dóchus dobhí aice, óir gidh go ttug Críosd, dar</span>
<lb n="1211"/><span>leat, freagra cruaidh dhí, do-rinne sé an ní d'iarr</span>
<lb n="1212"/><span>sí air.</span></p>
<lb n="1213"/>
<lb n="1214"/><p><span>d'iarr sé soichidh móra dobhí ann do líonadh</span>
<lb n="1215"/><span>le huisge, agus iar ndénamh fíona don uisge go</span>
<lb n="1216"/><span>míorbhuileach dhí, d'iarr a tharruing agus a thabhairt</span>
<lb n="1217"/><span>don fhear feadhma le blas.  An uair dofuair sé</span>
<lb n="1218"/><span>sin an fíon míorbhuileach a bheith go ro-mhaith</span>
<lb n="1219"/><span>agus níosa fearr go mór ná an fíon dobhí ó thús acu,</span>
<lb n="1220"/><span>do ghoir chuige an céile nua-phósda, agus adubhairt</span>
<lb n="1221"/><span>leis go ndearnaidh sé ní contrárdha don ghnás</span>
<lb n="1222"/><span>coitcheann, .i. an fíon ba measa agus ba táire do</span>
<lb n="1223"/><span>thabhairt uaidhe ar ttús, agus an fíon ba daor-luaidhe</span>
<lb n="1224"/><span>agus dob fhearr a thabhairt fá dheireadh uaidhe.  Is</span></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="1225"/><p><span>mur sin do thaisbéin Críosd a ghlóir agus a uile-chumhacht</span>
<lb n="1226"/><span>ar ttús, agus is ann do thionnsgain</span>
<lb n="1227"/><span>creideamh láidir na ndisciobal i nÍosa Críosd.</span></p>
<lb n="1228"/>
<lb n="1229"/><p><span>Do ba mian le Críosd lena chéd-mhíorbhuile agus</span>
<lb n="1230"/><span>i ttús a theaguisg phuiblidhe a chur i gcéill gur</span>
<lb n="1231"/><span>le himpidh Mhuire do-bhéuradh na grása, ciallaighthear</span>
<lb n="1232"/><span>leis an bhfíon réimhráite, ar feadh réime</span>
<lb n="1233"/><span>na hEaguilse.  Is mur sin, ré mbás i gcrann na</span>
<lb n="1234"/><span>croiche, dothug Eóin an t-apsdal dí, ní chuirios i</span>
<lb n="1235"/><span>gcéill dúinn gurab í máthair na gcreidmheach go</span>
<lb n="1236"/><span>hiomlán í.</span></p>
<lb n="1237"/>
<lb n="1238"/><p><span>Ciallaigh an dá ghné fíona úd fíon an tsaoghail</span>
<lb n="1239"/><span>do-bheir an diabhal uaidhe, ar a bhfaghann na</span>
<lb n="1240"/><span>peacachuibh blas milis ar ttús, chuirios ar dhíth</span>
<lb n="1241"/><span>chéille le meisge iad, agus chuirios orra 'na dhiaidh</span>
<lb n="1242"/><span>sin codladh i suan mhillteach na bpeacadh, agus ní</span>
<lb n="1243"/><span>fhaghaid fios a sheirbhe ná a dhroch-bhlais acht an</span>
<lb n="1244"/><span>chuid díobh gheibh go trócuireach blas an dara</span>
<lb n="1245"/><span>fíona, lé ttuigthear grása an tSlánaightheóra, agus is</span>
<lb n="1246"/><span>annsin le spiorad na haithrighe theilgid amach</span>
<lb n="1247"/><span>deasga an droch-fhíona, .i. na dubháilcidh, agus fós</span>
<lb n="1248"/><span>éirghid as an suan marbhthach ann a rabhdar</span>
<lb n="1249"/><span>chum beatha na ngrás.</span></p>
<lb n="1250"/>
<lb n="1251"/><p><span>COMHRÁDH NICODÉMUIS LE CRÍOSD</span></p>
<lb n="1252"/>
<lb n="1253"/><p><span>Dobhí an chéd-mhíorbhuile sin do-rinne Críosd</span>
<lb n="1254"/><span>i gCána arna leanmhuin le mórán eile dá samhuil;</span></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="1255"/><p><span>agus dá bhrígh sin do-chuaidh a chlú go fada; agus,</span>
<lb n="1256"/><span>imeasg cháich, do-chualaidh aon don dream ba</span>
<lb n="1257"/><span>hoirdheirce imeasg na Iudaighibh sin.  Nicodémus</span>
<lb n="1258"/><span>ba hainm dhó.  Ar mbeith dhó lán d'iongantus</span>
<lb n="1259"/><span>um gach ní dá gcualaidh ar Chríosd, do chinn ar</span>
<lb n="1260"/><span>a dhul i bpearsainn ag iarraidh dearbha ar na</span>
<lb n="1261"/><span>neithe do-chualaidh, óir níor leór leis a chlos ó</span>
<lb n="1262"/><span>chách eile, acht ba mian leis dul dá ionnsaighe</span>
<lb n="1263"/><span>féin agus labhairt.  Acht do thuig ann a mheanmuin</span>
<lb n="1264"/><span>go raibh mórán náimhde aige, mur ba gnáth leis</span>
<lb n="1265"/><span>na fáidhibh naimhde díoghaltacha do bheith acu,</span>
<lb n="1266"/><span>agus uime sin do mheas gur le huaignios na hoidhche</span>
<lb n="1267"/><span>búdh cóir dhó dhul dá ionnsaighe.</span></p>
<lb n="1268"/>
<lb n="1269"/><p><span>Agus ar ndul dá láthair dhó, adubhairt leis gur</span>
<lb n="1270"/><span>chreid sé go cinnte gurbha maighistir mór é do</span>
<lb n="1271"/><span>chuir Dia i tteachtuireacht uaidhe, agus nach raibh</span>
<lb n="1272"/><span>conntabhairt ar bith aige ar an bhfírinne sin tar</span>
<lb n="1273"/><span>éis a ndearnaidh sé do mhíorbhuilibh.  Níor</span>
<lb n="1274"/><span>athraigh na hadhmholta sin an Slánaightheóir, agus</span>
<lb n="1275"/><span>tar cheann gurbha doctúir mór dlighe Nicodémus,</span>
<lb n="1276"/><span>níor ardaigh Críosd a stíl labhartha leis, acht tug</span>
<lb n="1277"/><span>freagra saor simplidhe ar gach ceisd dár chuir air.</span></p>
<lb n="1278"/>
<lb n="1279"/><p><span>Agus imeasg gach ní dhá ndubhairt leis, d'innis</span>
<lb n="1280"/><span>sé go dearbhtha dhó gibé haon nach dénfaídh</span>
<lb n="1281"/><span>'athbhreith nach beith cuid dá ríghacht aige.</span>
<lb n="1282"/><span>Níorbh fhéidir leis an bprionnsa Iudaigheach an</span>
<lb n="1283"/><span>ní sin do thuigsin, agus uime sin d'fhiafraigh sé do</span>
<lb n="1284"/><span>Chríosd cionnus dob fhéidir dho neoch dul i</span>
<lb n="1285"/><span>mbroinn a mháthar an dara feacht.  Adubhairt</span></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="1286"/><p><span>Críosd gurbh iongantach eision dobhí 'na dhoctúir</span>
<lb n="1287"/><span>mhór i nIsraél a bheith i n-ainbhfios na neithe sin.</span></p>
<lb n="1288"/>
<lb n="1289"/><p><span>Agus do chuir an t-ainbhfios sin i gcéill do</span>
<lb n="1290"/><span>chách nach raibh eóluis aige, mur deir S. Aug.,</span>
<lb n="1291"/><span>acht ar leitir mhairbh an dlighe.  Acht do labhair</span>
<lb n="1292"/><span>Críosd leis ar éifeachta iongantacha an Spioraid</span>
<lb n="1293"/><span>Naoimh, óir tar cheann nach feas don neach cia</span>
<lb n="1294"/><span>as a ttig nó cá ttéid, go séidionn sé a ghrása is</span>
<lb n="1295"/><span>gach ionad.</span></p>
<lb n="1296"/>
<lb n="1297"/><p><span>Do labhair sé mórán do neithe diamhra dá</span>
<lb n="1298"/><span>samhuil sin leis do chuir i gcéill don phrionnsa</span>
<lb n="1299"/><span>sin, leis an docamhal dobhí aige ann a thuigsin</span>
<lb n="1300"/><span>agus an chreideamhuin, gur riachtanus do gach</span>
<lb n="1301"/><span>aon lér mian a bheith 'na dhisciobal ag Críosd</span>
<lb n="1302"/><span>go scriosfadh Dia ainbhfios agus díchéill an résúin</span>
<lb n="1303"/><span>daonna uaidhe, óir níl acht ainbhfios ann má</span>
<lb n="1304"/><span>síntar leis an gcreidiomh é.</span></p>
<lb n="1305"/>
<lb n="1306"/><p><span>'Na dhiaidh sin do chuir i gcéill dó méd an</span>
<lb n="1307"/><span>ghráidh dobhí ag Dia dona daoine, mur chuir a</span>
<lb n="1308"/><span>aen-Mhac dá bhfuasgladh, agus d'innis dó fós nach</span>
<lb n="1309"/><span>raibh ádhbhar mí-ratha ag na daoine ba mó ná</span>
<lb n="1310"/><span>mur dobhídar ag diúltadh don fhírinne, do bhrígh</span>
<lb n="1311"/><span>go raibh sí contrárdha dhá ndroch-chlaonta agus dá</span>
<lb n="1312"/><span>ndroch-bhésa, agus gur chosmhuil dáibh a bheith i</span>
<lb n="1313"/><span>ngrádh lena n-ainbhfios agus lena n-ainmhiana féin</span>
<lb n="1314"/><span>nó go ttugaidh Dia súile nuadh dáibh lena</span>
<lb n="1315"/><span>ndorchadus agus lena n-ainmhian gráineamhuil</span>
<lb n="1316"/><span>d'fhaicsin le fuath agus gráin do bheith orra.</span>
<lb n="1317"/></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="1318"/><p><span>Iar sin do cheileabhair Nicodémus d'Íosa, agus gidh</span>
<lb n="1319"/><span>go raibh sé crith-eaglach ar ttús agus nár mhaith leis</span>
<lb n="1320"/><span>go bhfaicídh i bhfochair Chríosd é, dofuair sé</span>
<lb n="1321"/><span>do thairbhe an turuis sin gur ghlac dánacht</span>
<lb n="1322"/><span>naomhtha 'na dhiaidh, lé raibh sé ag cosaint</span>
<lb n="1323"/><span>Chríosd i láthair na comhuirle.  d'admhuidh fós</span>
<lb n="1324"/><span>go puiblidhe gur aindlightheach égceart an</span>
<lb n="1325"/><span>breitheamhnus báis dotugadh ar dhuine comh</span>
<lb n="1326"/><span>ceart leis, agus adubhairt nach raibh agus nach beith</span>
<lb n="1327"/><span>lámh ar bith aige féin ann.  Do cheannaigh sé</span>
<lb n="1328"/><span>fós olaidhe deagh-bholaidh le corp Críosd d'ongadh</span>
<lb n="1329"/><span>iar mbás.</span></p>
<lb n="1330"/>
<lb n="1331"/><p><span>Cuiridh so i gcéill dúinn nach cóir droch-mheas</span>
<lb n="1332"/><span>do shíor a bheith ar dhaoine crith-eaglacha, óir</span>
<lb n="1333"/><span>iar mbeith dháibh arna tteagusg go ttigid chum</span>
<lb n="1334"/><span>misnigh agus cródhacht naomhtha go minic.</span></p>
<lb n="1335"/>
<lb n="1336"/><p><span>AR AN MNAOI SHAMARITÁNAIGH</span></p>
<lb n="1337"/>
<lb n="1338"/><p><span>Do tharruing na míorbhuile minioca do-níodh</span>
<lb n="1339"/><span>Críosd, agus an teisd oirdheirc dothug Eóin Baisde</span>
<lb n="1340"/><span>dhó, nísa mhó diosciobal air ná bhí ag Eóin féin.</span></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="1341"/><p><span>Iar sin do chuir príosúntacht thobann Eóin</span>
<lb n="1342"/><span>d'fhiachaibh imtheacht ar Críosd i gcéin.  Thárla</span>
<lb n="1343"/><span>príosúntacht Eóin mur so:</span></p>
<lb n="1344"/>
<lb n="1345"/><p><span>Mur nach raibh seirbhís le dénamh ar an</span>
<lb n="1346"/><span>tsaoghal aige go prionnsapálta acht Críosd do</span>
<lb n="1347"/><span>thaisbénadh agus teisd do thabhairt air, iarna dhénamh</span>
<lb n="1348"/><span>sin dó ní cian gur ghoir an t-Athair Síorruidhe ón</span>
<lb n="1349"/><span>bhfásach air, agus gur órdaigh dhó dul go cúirt an</span>
<lb n="1350"/><span>rígh Iruaidh.  Agus ar tteacht annsin dó dobhí</span>
<lb n="1351"/><span>lúthgháire ag an rígh uime, óir dobhí meas mór</span>
<lb n="1352"/><span>aige air, do bhrígh go gcualaidh cáil mhór ar a</span>
<lb n="1353"/><span>naomhthacht.  Do chreid gur fáidh mhór dobhí</span>
<lb n="1354"/><span>ann, agus ar mbeith seal isan gcúirt dó níor</span>
<lb n="1355"/><span>laghduigh a ghrádh air trésan dánacht naomhtha</span>
<lb n="1356"/><span>lé ttug imdheargtha go minic dhó tréna adhaltrannus</span>
<lb n="1357"/><span>colamhail le mnaoi a dhearbhbhráthar</span>
<lb n="1358"/><span>Philip, dobhí beó an tráth sin.</span></p>
<lb n="1359"/>
<lb n="1360"/><p><span>Gidh eadh, níor fhéd an t-aidhbhirseóir na</span>
<lb n="1361"/><span>subháilcidh agus na deagh-bhésa dob fhéidir don</span>
<lb n="1362"/><span>réimh-theachtuire so an tSlánaightheóra d'oibriughadh</span>
<lb n="1363"/><span>isan gcúirt mhallaighthe so (d'fhulang).  Do</span>
<lb n="1364"/><span>mhúsgail mailís na méirdrígh mallaighthe, .i. Herodiades,</span>
<lb n="1365"/><span>an bhean chrosda dobhí ag Íruaidh, mur</span>
<lb n="1366"/><span>dubhrus cheana, 'na aghaidh, do chuir gan mhoill</span>
<lb n="1367"/><span>i bpríosún é, áit i raibh dá ullmhughadh chum</span>
<lb n="1368"/><span>mairtíracht ghlórmhuir d'fhulang.</span></p>
<lb n="1369"/>
<lb n="1370"/><p><span>Do chinn Críosd isan am cédna teitheadh roimh</span>
<lb n="1371"/><span>na Pharisíneacha, dothug comhairle do Iruaidh</span></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="1372"/><p><span>Eóin do chur i bpríosún; agus do ghluais as an</span>
<lb n="1373"/><span>Iudea; agus ar mbeith ag dul go Samaria dhó tárla</span>
<lb n="1374"/><span>bean Shamaritánach dhó, dothug sé chum</span>
<lb n="1375"/><span>creidigh, ní chuirios i gcéill gur minicc do-níthar</span>
<lb n="1376"/><span>seirbhís leis an dream bhíos ag teitheadh ó mhailís</span>
<lb n="1377"/><span>na ndaoine, agus gur le inghreim agus le persecution</span>
<lb n="1378"/><span>fhásas an Eagluis.</span></p>
<lb n="1379"/>
<lb n="1380"/><p><span>Ar mbeith don mhnaoi Shamaritánaigh so, mur</span>
<lb n="1381"/><span>ba gnáth léidh, ag tarruing uisge dochum tobair,</span>
<lb n="1382"/><span>agus ar tteacht do láthair dhí, dofuair sí Críosd 'na</span>
<lb n="1383"/><span>shuidhe ag bruach an tobair; agus ar ttarruing</span>
<lb n="1384"/><span>an uisge dhí, d'iarr sé deoch uirre leis an tart do</span>
<lb n="1385"/><span>bhí air ó mhéd a thuirse.  (Adeir cuid dona</span>
<lb n="1386"/><span>haithreacha gur mó bhí an tart so fáth-chiallach</span>
<lb n="1387"/><span>ná nádúrtha.)  Do fhreagair an bhean é ag rádh</span>
<lb n="1388"/><span>gurbh iongnadh léidh Iudaigheach bheith ag</span>
<lb n="1389"/><span>iarraidh dighe ar mhnaoi as Samaria, do bhrígh</span>
<lb n="1390"/><span>go raibh an tír sin agus a daoine go hiomlán</span>
<lb n="1391"/><span>fuathmhur acu.  Do fhreagair Críosd:</span></p>
<lb n="1392"/>
<lb n="1393"/><p><span>“Dá mbeith fios thiodhlaice Dé agad, agus fios</span>
<lb n="1394"/><span>créd é atá ag iarraidh dighe ort,” ar sé, “d'iarrthá-sa</span>
<lb n="1395"/><span>deoch air agus do-bheireadh deoch dhuit d'uisge</span>
<lb n="1396"/><span>bheó nár shamhuil d'uisge na talmhan, nach</span>
<lb n="1397"/><span>ttoirmiosgann gan tart a bheith arís ar an dream</span>
<lb n="1398"/><span>eólus é; acht an t-uisge bheirim-se uaim,” ar sé,</span>
<lb n="1399"/><span>“bí 'na thobar uisge beó, bheir an té ghlacus é</span>
<lb n="1400"/><span>don bheatha shíorruidhe.”</span></p>
<lb n="1401"/>
<lb n="1402"/><p><span>Dobhí an bhean ag tabhairt na mbriathar sin</span></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="1403"/><p><span>dá haire, agus an uair d'innis sé dhí na neithe thárla</span>
<lb n="1404"/><span>dhí ann a beatha, do chreid sí gur fáidh dobhí</span>
<lb n="1405"/><span>ann, agus do chomhnuidh sí i gcomhrádh ris, agus do</span>
<lb n="1406"/><span>nocht sé secréid an nuadh-reachta go hiomlán, agus</span>
<lb n="1407"/><span>gur ó chroidhe, ó inntin, agus go fírinneach do bheith</span>
<lb n="1408"/><span>Dia dá adhradh ann gach áit.  Arna chlos sin don</span>
<lb n="1409"/><span>mhnaoi adubhairt sí go ttiucfadh an Mesias.  Do</span>
<lb n="1410"/><span>fhreagair Críosd agus adubhairt:</span></p>
<lb n="1411"/>
<lb n="1412"/><p><span>“Mise féin atá ann,” ar sé.</span></p>
<lb n="1413"/>
<lb n="1414"/><p><span>Iar sin do-chuaidh an bhean isteach isan</span>
<lb n="1415"/><span>gcathraigh, agus d'innis sí gach ní dhá gcualaidh.</span>
<lb n="1416"/><span>Leis sin do ghlac mian mór lucht na cathrach</span>
<lb n="1417"/><span>Críosd d'fhaicsin, agus tángadar 'na chuinne; agus do-chuaidh</span>
<lb n="1418"/><span>leó don bhaile, agus do chomhnuidh ar feadh</span>
<lb n="1419"/><span>dhá lá ann.</span></p>
<lb n="1420"/>
<lb n="1421"/><p><span>Is iongantach leis na haithreacha naomhtha a</span>
<lb n="1422"/><span>luaithe do nocht Críosd secréid agus fáth-rúin an</span>
<lb n="1423"/><span>dlighe nuaidh don mhnaoi sin.  Adubhairt nárbh</span>
<lb n="1424"/><span>é teampall Ierusalem ná sliabh Garisim, dá</span>
<lb n="1425"/><span>ngoireadh na Samaritánaigh an Sliabh Naomhtha,</span>
<lb n="1426"/><span>áitibh an chrábhaigh fhírinnigh, óir do chuir i</span>
<lb n="1427"/><span>gcéill dí nach i tteampall dénta do chlocha ná do</span>
<lb n="1428"/><span>chrainn dobheith árus nó áit chomhnuidhe phrinnsapálta</span>
<lb n="1429"/><span>Dé ann a Eagluis dhílis féin, acht gur i</span>
<lb n="1430"/><span>gcroidhthibh na bhfírén dobheith a phálás</span>
<lb n="1431"/><span>ríoghdha do ghnáth.  As sin is iontuigthe nach</span>
<lb n="1432"/><span>leór dhúinn adhradh foirmiollach do thabhairt do</span>
<lb n="1433"/><span>Dhia isna teampaill chorpordha, ná fós an corp</span>
<lb n="1434"/><span>naomhtha do ghlacadh ionnta, acht gur riachtanus</span></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="1435"/><p><span>dúinn a ghrása d'fhágháil le hadhradh fírinneach</span>
<lb n="1436"/><span>fíor-dhúthrachtach do thabhairt ann ar gcroidhthibh dhó.</span></p>
<lb n="1437"/>
<lb n="1438"/><p><span>CLAOCHLÓDH NA STOIRME</span></p>
<lb n="1439"/>
<lb n="1440"/><p><span>Math. 8</span></p>
<lb n="1441"/>
<lb n="1442"/><p><span>Anno Christi 30</span></p>
<lb n="1443"/>
<lb n="1444"/><p><span>Iar ngluasacht as Iudea do Chríosd, do bhrígh</span>
<lb n="1445"/><span>gur cuireadh Eóin Baisde i ngéibhionn innte,</span>
<lb n="1446"/><span>do-chuaidh sé go Galilea.  Is annsin do thosaigh</span>
<lb n="1447"/><span>sé a bheith ag teagusg agus ag foillsiughadh an</span>
<lb n="1448"/><span>tsoisgéil go puiblidhe, agus a bheith ag iarraidh</span>
<lb n="1449"/><span>ar chách aithríghe do dhénamh do bhrígh go</span>
<lb n="1450"/><span>raibh ríghacht Dé i láthair acu.  Do-chuaidh sé</span>
<lb n="1451"/><span>go Capharnaum a' tabhairt soillse do lucht an</span>
<lb n="1452"/><span>bhaile sin, dobhí báitigh i ndoirche ainbhfis; acht</span>
<lb n="1453"/><span>dobhí do mhéud a ngráidh ar na do-bhésaibh agus</span>
<lb n="1454"/><span>ar an do-cheannsacht nach sochar do-rinne</span>
<lb n="1455"/><span>dháibh acht gur mheasa iad 'na dhiaigh sin ná</span>
<lb n="1456"/><span>roimhe, tar cheann nárbh fhéidir leó gan tabhairt</span>
<lb n="1457"/><span>fó deara go raibh tromdhacht agus ughdarrás agá</span>
<lb n="1458"/><span>bhriathraibh nach bhfacadar ag aen-dhoctúir eile</span>
<lb n="1459"/><span>don dlighe iriamh roimhe.</span>
<lb n="1460"/></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="1461"/><p><span>Dobhíodh fós na míorbhúilibh do-níodh go</span>
<lb n="1462"/><span>laetheamhuil ag cruthughadh fírinne a sheanmóra</span>
<lb n="1463"/><span>agus a theaguisg.  Óir do leighis sé le bréithir ar an</span>
<lb n="1464"/><span>láthair mac prionnsa i gCána dobhí a' fagháil</span>
<lb n="1465"/><span>bháis an uair sin; i gCapharnaum féin do dhíbir</span>
<lb n="1466"/><span>sé deamhan as óglaoch dobhí arna shealbughadh</span>
<lb n="1467"/><span>aige; agus iar ndénamh na míorbhuile sin isan</span>
<lb n="1468"/><span>tSinagóig dhó, do-chuaidh sé go tigh Pheadair</span>
<lb n="1469"/><span>naomhtha, dá ngoirthígh Símón, agus do leighis sé</span>
<lb n="1470"/><span>ar an láthair máthair mhná Pheadair ó fhiabhrus</span>
<lb n="1471"/><span>ro-mhór ann a raibh.  Do bhrosdaigh an mhíorbhuile so,</span>
<lb n="1472"/><span>agus an ghairm dofuair ón iasgairacht,</span>
<lb n="1473"/><span>an prionnsa so na n-apsdal le Críosd do leanmhuin;</span>
<lb n="1474"/><span>agus dotháinicc as a umhlacht gur ghlac eagla agus</span>
<lb n="1475"/><span>uathbhás comh mór agus sin é, gur iarr air Íosa</span>
<lb n="1476"/><span>imtheacht uaidhe, iarna léigin féin síos ar a</span>
<lb n="1477"/><span>ghlúinibh dá láthair.</span></p>
<lb n="1478"/>
<lb n="1479"/><p><span>Dob ádhbhar na míorbhúilibh sin le haos</span>
<lb n="1480"/><span>égcruaidh agus galair do theacht 'na ndrongaibh agus</span>
<lb n="1481"/><span>'na mbuidhnibh as gach áird dá ionnsaighe go</span>
<lb n="1482"/><span>laethamhuil; agus dothigeadh fós do gach dream</span>
<lb n="1483"/><span>sochuidhe ro-líonmhur go fonnmhur ag éisdeacht</span>
<lb n="1484"/><span>lena theagusg, agus ag amharc go lúthgháireach ar</span>
<lb n="1485"/><span>na míorbhuile móra do-níodh 'na láthair.  Agus</span>
<lb n="1486"/><span>chum go gcuirfeadh i gcéill i ndiaidh a chéile dá</span>
<lb n="1487"/><span>dhisciobail, nach bhfuair acht aoibhnios 'na</span>
<lb n="1488"/><span>fhochair go n-uige sin, nach sólás síorruidhe</span>
<lb n="1489"/><span>saoghalta dobhí sé 'shaothrúghadh dháibh, mur</span></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="1490"/><p><span>is mian leis na daoine talmhuidhe saoghalta, uime</span>
<lb n="1491"/><span>sin do thosaigh sé annsin fighair bheag nó scáile</span>
<lb n="1492"/><span>na gcruas agus na n-éigion dobhí le fulang 'na</span>
<lb n="1493"/><span>dhiaidh sin acu do thaisbénadh dháibh mur so:</span></p>
<lb n="1494"/>
<lb n="1495"/><p><span>Adubhairt leó dul i mbárc bheag ar chaolfhairge,</span>
<lb n="1496"/><span>agus ar mbeith annsin dáibh agus ar mbeith i</span>
<lb n="1497"/><span>suan dó-san, d'fhulaing sé stoirm mhór do theacht</span>
<lb n="1498"/><span>orra, agus an uair d'árdaigh an ghaoith agus dobhí na</span>
<lb n="1499"/><span>tonnaibh a' teacht go huathbhásach orra do</span>
<lb n="1500"/><span>éimhghiodar go hárd, agus arna bhfaicsin féin i</span>
<lb n="1501"/><span>gconntabhairt a mbáitigh do mhúsgladar an</span>
<lb n="1502"/><span>Slánaightheóir ag iarraidh tárthála air.  Dothug-san</span>
<lb n="1503"/><span>imdheargadh dháibh tréna n-édochas, agus</span>
<lb n="1504"/><span>adubhairt riú nár chóir dháibh eagla do bheith</span>
<lb n="1505"/><span>orra an feadh do bheith féin 'na bhfochair, agus leis</span>
<lb n="1506"/><span>sin d'éiridh 'na sheasamh, agus do chuir smacht ar</span>
<lb n="1507"/><span>na gaotha agus ar na tonna, agus do shocraidh an fhairge</span>
<lb n="1508"/><span>gan mhaill, agus i n-ionad an uathbháis mhóir do</span>
<lb n="1509"/><span>bhí ar na hapsdail do líon iongantus mór íad ar</span>
<lb n="1510"/><span>bhfaicsin na ndúile neamh-mothaigheacha ag</span>
<lb n="1511"/><span>umlúghadh do bhréithir an tSlánaightheóra.</span></p>
<lb n="1512"/>
<lb n="1513"/><p><span>Ciallaighidh an bárc so an Eagluis, mur deir</span>
<lb n="1514"/><span>S. Augustinus, bhíos dá bocadh ó thuinn go tuinn</span>
<lb n="1515"/><span>ar an tsaoghal so, áit a bhfuil Críosd féin do</span>
<lb n="1516"/><span>ghnáth dá stiúradh agus dá tabhairt chum cuain,</span>
<lb n="1517"/><span>d'aimhdheóin gach anfaidh agus gach stoirme dár</span>
<lb n="1518"/><span>thóig agus dá ttóigfídh mailís agus mí-rún págánach agus</span>
<lb n="1519"/><span>eiritigach le cumhachtaibh ifrinn 'na haghaidh.</span>
<lb n="1520"/><span>Agus is uime fhuilingios sé dháibh a bheith ag</span></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="1521"/><p><span>imirt anchumhacht agus anfhorluinn uirre, ionnus nach</span>
<lb n="1522"/><span>ttiubhradh iomad sóigh ar na fírén é féin do</span>
<lb n="1523"/><span>léigion i ndearmad, le gan cuimhne ghnáthach do</span>
<lb n="1524"/><span>bheith acu gurab aige féin atá an tártháil le</span>
<lb n="1525"/><span>tabhairt ann gach éigion dáibh, agus sin le silleadh</span>
<lb n="1526"/><span>na súl, an uair is mó an t-éigion, an uair chuirid</span>
<lb n="1527"/><span>a ndóchus go hiomlán ann.</span></p>
<lb n="1528"/>
<lb n="1529"/><p><span>Ní cian tar éis na gcumhacht dobhí ag Críosd</span>
<lb n="1530"/><span>ós na dúilibh do chur i gcéill dona hapsdail, gur</span>
<lb n="1531"/><span>chuir sé i gcéill dáibh fós (Math.9) na cumhachtaibh</span>
<lb n="1532"/><span>dobhí aige ós na deamhuin lena ndíbirt as a seilbh.</span></p>
<lb n="1533"/>
<lb n="1534"/><p><span>Don mhéid deamhan do dhíbir Críosd as</span>
<lb n="1535"/><span>corpaibh daonna níl díobh sgél is forléithiodaigh</span>
<lb n="1536"/><span>chuirios an soisgél síos ná an mhíorbhuile do-rinne</span>
<lb n="1537"/><span>sé annso, lena chur i gcéill nach leór leis an</span>
<lb n="1538"/><span>diabhal an té ar a bhfaghann sealbh do chéusadh</span>
<lb n="1539"/><span>lena thiarántacht go hinmheadhónach, acht go</span>
<lb n="1540"/><span>stróicionn an corp féin go foirmiollach, agus fós le</span>
<lb n="1541"/><span>méd na huimhre deamhun bhíos i gcorp aen-pheacaidh</span>
<lb n="1542"/><span>amháin do thaisbhénadh.</span></p>
<lb n="1543"/>
<lb n="1544"/><p><span>Dobhí duine an uair sin arna shealbhúghadh</span>
<lb n="1545"/><span>le deamhuin nár chomhnuidh le haimsir imchéin</span>
<lb n="1546"/><span>fó dhíon tighe ar bith, acht i ttombaidh nó i</span>
<lb n="1547"/><span>n-uamhaibh talmhan, agus é nocht, óir ní fhuilingeadh</span>
<lb n="1548"/><span>éudach ar bith air, agus dobhí i mire mhóir, agus é</span>
<lb n="1549"/><span>láidir, óir ní luaithe dobhíodh arna cheangal ná</span>
<lb n="1550"/><span>bhriseadh gach cuibhreach dá mbíodh air.  Acht</span>
<lb n="1551"/><span>níorbh fhéidir a cheannsughadh, agus dobhíodh ag</span>
<lb n="1552"/><span>síor-screadaigh go huathbhásach as na huamhaibh</span></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="1553"/><p><span>agus as na diamhraibh i mbíodh, i sléibhte agus i bhfásaighibh;</span>
<lb n="1554"/><span>dobhí a chorp gearrthaigh brúitigh ó</span>
<lb n="1555"/><span>chlochaibh agus ó chairrgiocha fó mbíodh dá shíorbhualadh</span>
<lb n="1556"/><span>féin.  Acht, ní lamhadh fá dheóidh neach</span>
<lb n="1557"/><span>ar bith a dhul i ngar na háite do thaithigheadh sé.</span>
<lb n="1558"/><span>Gidh eadh, ar mbeith do Chríosd ag teacht</span>
<lb n="1559"/><span>d'ionnsaighe na háite sin, arna fhaicsin don</span>
<lb n="1560"/><span>deamhnaigheach do rith chuige, agus ar ndearmad a</span>
<lb n="1561"/><span>chuthaidh bhrúideamhuil dó, do shléucht sé ann a</span>
<lb n="1562"/><span>fhiadhnuis agus adubhairt do ghuth árd leis: “A</span>
<lb n="1563"/><span>Íosa, a Mhic an Dé ró-áird, créd fá ttáinicc tú</span>
<lb n="1564"/><span>dom chéusadh roimh an am cheart?  Cuirim do</span>
<lb n="1565"/><span>gheasaibh ort gan buaidhreadh a chur orum.”</span></p>
<lb n="1566"/>
<lb n="1567"/><p><span>D'iafraidh Críosd ann san de créd an t-ainm</span>
<lb n="1568"/><span>dobhí air, ní do bhrígh go raibh i n-ainbhfios air</span>
<lb n="1569"/><span>sin, mur deir na haithreacha naomhtha, acht le</span>
<lb n="1570"/><span>huathbhás do chur ar gach aon do-chluinfeadh</span>
<lb n="1571"/><span>nó do-chífeadh méd na huimhre deamhan dobhí</span>
<lb n="1572"/><span>i gcorp aon-duine amháin; óir, do fhreagair an</span>
<lb n="1573"/><span>deamhan é gur Légiún ba hainm dhó, dá chur i</span>
<lb n="1574"/><span>gcéill go raibh uimhir ro-mhór dhíobh ann, agus d'iarr</span>
<lb n="1575"/><span>air dá ndíbreadh sé as sin iad cead a thabhairt</span>
<lb n="1576"/><span>dáibh dul i ttréd mór muc dobhí ar an machaire</span>
<lb n="1577"/><span>ós a gcomhair; agus dothug an cead sin dáibh.  Agus</span>
<lb n="1578"/><span>ní luaithe do-chuadar isna muca ná do ghluaisiodar</span>
<lb n="1579"/><span>iad mur bhí na diabhail dá ttiomáin, gur theilgiodar</span>
<lb n="1580"/><span>iad féin síos le haill mhara isan bhfairge, agus leis sin</span>
<lb n="1581"/><span>do slánaigheadh an duine.  Agus tar cheann nach</span>
<lb n="1582"/><span>labhrann an dias soibhisgél, .i. Marcus agus Lucás,</span></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="1583"/><p><span>acht ar an aon-duine so do bhrígh gur bhá duine</span>
<lb n="1584"/><span>ainmneamhuil é, dobhí dias ann díobh.</span></p>
<lb n="1585"/>
<lb n="1586"/><p><span>Annsin dotháinicc lucht an bhaile fa coimhneasa</span>
<lb n="1587"/><span>dháibh ag amharc ar an míorbhuile mhóir sin, agus</span>
<lb n="1588"/><span>d'iarradar ar Íosa an tír sin d'fhágbháil, do bhrígh</span>
<lb n="1589"/><span>nár mheasadar gurbh fhiú iad féin a shamhuil do</span>
<lb n="1590"/><span>chomhnuidh 'na measg.  d'iarr an té do saoradh</span>
<lb n="1591"/><span>ó na deamhain iar sin air cead do thabhairt dó féin</span>
<lb n="1592"/><span>a leanmhuin; agus níor dheónaigh Críosd sin, acht</span>
<lb n="1593"/><span>adubhairt leis dul dá thigh féin, ionnus go</span>
<lb n="1594"/><span>n-inneósadh ós áird na grása do-rinneadh air.</span></p>
<lb n="1595"/>
<lb n="1596"/><p><span>Adeir na haithreacha naomhtha go gcuirionn an</span>
<lb n="1597"/><span>duine deamhnaigh so staid an chine dhaonna</span>
<lb n="1598"/><span>roimh an Slánaightheóir do theacht i gcéill dúinn.</span>
<lb n="1599"/><span>Óir dobhí siad ag éimhghe agus ag uaillfeartaigh fó</span>
<lb n="1600"/><span>chuing thiaránta na ndeamhan; dobhídar nocht</span>
<lb n="1601"/><span>gan éudach, mur do chailliodar brat na ngrás agus</span>
<lb n="1602"/><span>na neamhchionta; ní choimhníghdís i ttighthibh,</span>
<lb n="1603"/><span>mur nach smuaindís ar an droch-staid ann a</span>
<lb n="1604"/><span>rabhdar, agus fós nach raibh suaimhnios inntinne acu,</span>
<lb n="1605"/><span>do bhrígh go rabhdar dóirtigh do gach ghné pheacaigh;</span>
<lb n="1606"/><span>do chomhnaighdís i ttombaighibh, .i. isna</span>
<lb n="1607"/><span>hoibreacha marbha; do bhriseadhdís a ngéibhinn agus</span>
<lb n="1608"/><span>a gcuibhreach, .i. an dlighe agus na haithionta, óir níor</span>
<lb n="1609"/><span>choimhlíonadar dlighe Dé ná na nádúire.  Ciallaigh</span>
<lb n="1610"/><span>na muca ann a ndeachaidh na diabhail na daoine</span>
<lb n="1611"/><span>bhíos dá n-onfairt i láib shalaigh na bpeacadh agus</span>
<lb n="1612"/><span>na n-ainmhian saoghalta, ruaigios na diabhail le</span>
<lb n="1613"/><span>haill ifrinn, agus is ionnta fós théid a' glacadh</span></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="1614"/><p><span>árais, do bhrígh nach bhfaghaidh comhnuidhe ag</span>
<lb n="1615"/><span>na fíréin anois, tar éis gur ruaig Críosd as a</span>
<lb n="1616"/><span>ríghacht féin iad.</span></p>
<lb n="1617"/>
<lb n="1618"/><p><span>MATHA ARNA GHAIRM CHUM APSDALDACHT AGUS</span>
<lb n="1619"/><span>PALRAISACH ARNA LEIGHIOS</span></p>
<lb n="1620"/>
<lb n="1621"/><p><span>Math.9</span></p>
<lb n="1622"/>
<lb n="1623"/><p><span>Ar mbeith do Chríosd lena theagasg agus lena</span>
<lb n="1624"/><span>mhíorbhuile ag tarruing apsdal agus gach dream</span>
<lb n="1625"/><span>dhaonna eile 'na dhiaigh, do ling Matha ó bheith</span>
<lb n="1626"/><span>'na phuiblicánach chum apsdaldacht, agus do lean</span>
<lb n="1627"/><span>sé Íosa Críosd an uair do-chonnairc; agus don</span>
<lb n="1628"/><span>uimhir daoine dobhí i gCapharnaum níor thogh</span>
<lb n="1629"/><span>sé chum na hapsdaldacht acht Matha amháin, iar</span>
<lb n="1630"/><span>bhfágbhail na coda eile dhíobh i ndorchadus agus i</span>
<lb n="1631"/><span>ndíchreideamh agus níos measa, mur adeir féin, ná</span>
<lb n="1632"/><span>lucht na Sodoime agus na Gomortha; agus do mhúch sé</span>
<lb n="1633"/><span>isan disciobal naomhtha so an t-saint shaoghalta,</span>
<lb n="1634"/><span>ní nach gnáthach a dhénamh gan míorbhuile isan</span>
<lb n="1635"/><span>dream bhíos ag láimhsiughadh an chíosa phuiblidhe,</span>
<lb n="1636"/><span>mur bhí Matha go n-uige sin; agus dothug mur</span>
<lb n="1637"/><span>thiodhlaice ar an láthair dhó gur lean sé go lúthgháireach</span>
<lb n="1638"/><span>duine bocht dobhí arna dhíbirt agus arna</span>
<lb n="1639"/><span>tharcuisniughadh ag na prionnsaidhe saoghalta.</span></p>
<lb n="1640"/>
<lb n="1641"/><p><span>Ní raibh aon dona hapsdail is mó thaisbéin</span>
<lb n="1642"/><span>lúthgháire tréna ghairm ná é, le fleadh mór do-rinne</span></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="1643"/><p><span>sé don tSlánaightheóir, chuirios i gcéill nach</span>
<lb n="1644"/><span>bhfuil adhbhar lúthgháire ar bith is mó ná teacht</span>
<lb n="1645"/><span>ó dhroch-staid le haithrigh cheart go staid na</span>
<lb n="1646"/><span>ngrás.  Dothug sé mórán puiblicánach eile chum</span>
<lb n="1647"/><span>an fhéusda sin, amhuil agus budh (áil) leis an grása</span>
<lb n="1648"/><span>dofuair sé féin do roinn leis na compánaigh do</span>
<lb n="1649"/><span>bhí i ndroch-stait aige.  Adubhairt na Phairisínigh</span>
<lb n="1650"/><span>bél-chráibhtheach eatorra féin gurbhá scannalach</span>
<lb n="1651"/><span>an ní do Íosa bheith ag ithe bídh i bhfochair na</span>
<lb n="1652"/><span>bpeacach dobhí fuathmhur gráineamhuil ag na</span>
<lb n="1653"/><span>Iudaighibh.  Gidh eadh, do thacht Críosd sin a</span>
<lb n="1654"/><span>mbrághaid, ag rádh gurbhá liaigh é féin dotháinicc</span>
<lb n="1655"/><span>chum lucht galair, .i. an dream do admhaigh a</span>
<lb n="1656"/><span>ngalair, do leighios, agus nach chum na dreime do</span>
<lb n="1657"/><span>chuireadh i gcéill go rabhdar féin saor ó ghalair</span>
<lb n="1658"/><span>dotháinicc.</span></p>
<lb n="1659"/>
<lb n="1660"/><p><span>Is i gCapharnaum fós do-rinne sé an leighios</span>
<lb n="1661"/><span>ainmneamhuil so: .i. ar mbeith don lóisdín ann a</span>
<lb n="1662"/><span>raibh sé comh líonta sin le daoine nárbh fhéidir</span>
<lb n="1663"/><span>d'aon-neach dá raibh amuich teacht isteach</span>
<lb n="1664"/><span>tríthfa, is uime sin do-chuaidh dream d'iomchair</span>
<lb n="1665"/><span>palraiseach, tháinicc ag iarraidh leighis ar an</span>
<lb n="1666"/><span>Slánaightheóir, ar mhullach an tighe, agus, iar nochtadh</span>
<lb n="1667"/><span>dháibh ós a chionn, léigidar an palraiseach síos ar</span>
<lb n="1668"/><span>an urlár ann a fhiadhnuis.  Do thaithnigh a</span>
<lb n="1669"/><span>gcreidiomh go mór le hÍosa, agus adubhairt leis an</span>
<lb n="1670"/><span>othar dóchus maith do bheith aige agus go bhfuair</span>
<lb n="1671"/><span>sé maitheamhnus a pheacadh.  Arna chlos sin</span></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="1672"/><p><span>dona Scríobaigh agus dona Phairisínigh, do mheasadar</span>
<lb n="1673"/><span>gurbha dia-aithis do-rinne sé, ag rádh ann a</span>
<lb n="1674"/><span>n-inntinn nach raibh ann acht an t-aon-Dia amháin</span>
<lb n="1675"/><span>lérbh fhéidir peacaidh do mhaitheamh.  Gidh eadh,</span>
<lb n="1676"/><span>do chruthaigh Íosa fírinne an leighis innmheadhónaigh</span>
<lb n="1677"/><span>sin na bpeacaidhibh, agus fós gurbhá Dia é,</span>
<lb n="1678"/><span>leis an leighios foirmiollach corpardha do-rinne</span>
<lb n="1679"/><span>ann a láthair ar an bpalraiseach.</span></p>
<lb n="1680"/>
<lb n="1681"/><p><span>Dobhí iongnadh mhór ag cách isan dá éifeacht</span>
<lb n="1682"/><span>mhóra sin dotháinicc ó chumhacht an tSlánaightheóra,</span>
<lb n="1683"/><span>agus tugadar buidheachus do Dhia tré mur</span>
<lb n="1684"/><span>dothug na cumhachta móra sin dona daoine.</span></p>
<lb n="1685"/>
<lb n="1686"/><p><span>Ní mó, dar liom, an t-ádhbhar buidheachuis do</span>
<lb n="1687"/><span>bhí acu sin ná tá anois ag na Críosdaighibh go</span>
<lb n="1688"/><span>coitcheann, má dhearcann siad go grinn ar na</span>
<lb n="1689"/><span>cumhachtaibh lé sgaoileann an Eagluis cuibhreachaibh</span>
<lb n="1690"/><span>na bpeacadh; óir, mur fuair Críosd</span>
<lb n="1691"/><span>cumhacht ón Athair Síorruidhe a bheith 'na</span>
<lb n="1692"/><span>bhreitheamh ar an domhan, is mur sin dothug</span>
<lb n="1693"/><span>seision an cumhacht cédna do dhaoine do thogh</span>
<lb n="1694"/><span>sé le bheith 'na mbreitheamhain le sgaoile agus le</span>
<lb n="1695"/><span>ceangal ar an talamh, dá ttug cathaoir bhreitheamhnuis</span>
<lb n="1696"/><span>i bhflaithios isan am cédna a mbíd ar</span>
<lb n="1697"/><span>an talamh ag mionastrálacht na gcumhacht nach</span>
<lb n="1698"/><span>ttug sé iriamh dona haingil féin.  Óir, mur tá</span>
<lb n="1699"/><span>Críosd 'na liaigh ar na hanamaibh daonna agus 'na</span>
<lb n="1700"/><span>bhreitheamh, is mur sin atá na sagairt ar an</span>
<lb n="1701"/><span>talamh; agus dá bhrígh sin, mur deir na haithreacha</span></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="1702"/><p><span>naomhtha, is cóir dháibh úsáid do dhénamh dona</span>
<lb n="1703"/><span>cumhachtaibh móra sin do réir mur ordaighios</span>
<lb n="1704"/><span>Críosd ar Slánaightheóir dháibh, ós uaidhe fuaradar</span>
<lb n="1705"/><span>iad: sicut misit me Pater et ego mitto vos; uime</span>
<lb n="1706"/><span>sin, mur do leighis Críosd go fírinneach an</span>
<lb n="1707"/><span>palraiseach so, is cóir don athair faoisidin an</span>
<lb n="1708"/><span>t-aithrigheach do leighios go fírinneach, óir ní ag</span>
<lb n="1709"/><span>folach na gcneadh is cóir dhó bheith, acht dá</span>
<lb n="1710"/><span>nglanadh; agus an uair chífios fosgailtigh iad agus arna</span>
<lb n="1711"/><span>nighe le uisge na haithrigh, is annsin is cóir dhó</span>
<lb n="1712"/><span>an leighios do dhénamh agus an tsíthcháin d'fhógradh</span>
<lb n="1713"/><span>don othar spioradálta.  Adeir S. Cyprian gibé</span>
<lb n="1714"/><span>haon dona sagairt fhuagras síthcháin fhallsa, ag</span>
<lb n="1715"/><span>tabhairt absolóide don pheacach gan an t-ullmhughadh</span>
<lb n="1716"/><span>ceart do bheith (déanta aige), go ttugann</span>
<lb n="1717"/><span>dánacht an-ndóchusach mhillteach do-ní dochar</span>
<lb n="1718"/><span>mór don té bheir uaidhe í, nó go háirighthe gur</span>
<lb n="1719"/><span>síthcháin bhréige bhíos contabhairteach don té</span>
<lb n="1720"/><span>sin í, agus mí-tharbhach ag an té gheibh í.</span></p>
<lb n="1721"/>
<lb n="1722"/><p><span>SEANMÓIR ÍOSA AR AN TSLIABH</span></p>
<lb n="1723"/>
<lb n="1724"/><p><span>Anno Christi 31</span></p>
<lb n="1725"/>
<lb n="1726"/><p><span>Ni bheith uimhir na ndisciobal do lean Críosd</span>
<lb n="1727"/><span>comh líonmhur agus dobhí, muna mbeith an cúram</span>
<lb n="1728"/><span>mór dobhí aige isan Eagluis dobhí re teacht, lér</span>
<lb n="1729"/><span>thogh sé dhá fhear dhécc as an uimhir do lean</span></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="1730"/><p><span>an uair sin é, dá ndearnaidh fuindeméid agus</span>
<lb n="1731"/><span>colamhain iomchair don eagluis.  Agus uime sin</span>
<lb n="1732"/><span>tug mur onóir tar chách eile dháibh gur ghoir</span>
<lb n="1733"/><span>apsdail díobh, do bhrígh gur thionnsgain sé a gcur</span>
<lb n="1734"/><span>i tteachtaireacht ar feadh an domhuin a' teagasg</span>
<lb n="1735"/><span>an toisgéil.  Agus iarna ttogha dhó ar ttús as an</span>
<lb n="1736"/><span>bpobal choitcheann do thogh sé an dara feacht</span>
<lb n="1737"/><span>iad as na disciobal eile, dá chur i gcéill do réir</span>
<lb n="1738"/><span>an dá thogha sin do-rinne orra gur chóir mír</span>
<lb n="1739"/><span>dhúbálta shubháilceadh do bheith ós cionn cháich</span>
<lb n="1740"/><span>eile acu, do bhrígh go rabhdar i gcathréim ós na</span>
<lb n="1741"/><span>disciobail dobhí ós cionn an phobuil choitchinn</span>
<lb n="1742"/><span>Iudeaigheach.  Dobhí fós do thairbhe acu tar</span>
<lb n="1743"/><span>na disciobail eile go rabhdar 'na muintir thighe</span>
<lb n="1744"/><span>ag an tSlánaightheóir agus gur 'na fhochair dobhídís</span>
<lb n="1745"/><span>do ghnáth, mur is follus i sollamhain na Cásga</span>
<lb n="1746"/><span>gurab iad amháin dobhí 'na muintir 'na fhochair</span>
<lb n="1747"/><span>ag ithe an uain Chásga; agus ní headh amháin go</span>
<lb n="1748"/><span>mbídís 'na fhochair ag éisdeacht lena theaguisg agus</span>
<lb n="1749"/><span>lena sheanmórachaibh puiblidhe agus ag amharc ar a</span>
<lb n="1750"/><span>ghníomhartha agus ar a mhíorbhuilibh imeasg cháich</span>
<lb n="1751"/><span>eile, acht dobhídís fós 'na bhfiadhnuis ar a</span>
<lb n="1752"/><span>theaguisg agus ar a ghníomhartha secréideacha gach</span>
<lb n="1753"/><span>tan, óir an uair do-níodh teaguisg do chách le</span>
<lb n="1754"/><span>briathra fáth-sgélacha fáth-rúnda, do mhínigheadh</span>
<lb n="1755"/><span>na neithe cédna dona hapsdail i n-uaignios.</span></p>
<lb n="1756"/>
<lb n="1757"/><p><span>Sul do-rinne Críosd an togha so ar an dá apsdal</span>
<lb n="1758"/><span>décc, do-rinne sé a chomhuirle ris an Athair</span>
<lb n="1759"/><span>Síorruidhe le mórán urnaighthe, ann a gcomhnuidheadh</span></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="1760"/><p><span>sé ar feadh móráin d'oidhchibh.  Agus</span>
<lb n="1761"/><span>chum go gcuirfeadh i gcéill do phréláidibh na</span>
<lb n="1762"/><span>hEaguilse créd an t-ullmhughadh bu chóir a</span>
<lb n="1763"/><span>dhénamh go deireadh an domhuin ar an dream</span>
<lb n="1764"/><span>do bheith arna ttogha nó arna n-oirneadh chum</span>
<lb n="1765"/><span>na sacrameintibh do mhinistrálacht isan Eagluis,</span>
<lb n="1766"/><span>dothug gan mhaill ar an tsliabh iad, áit ar lean</span>
<lb n="1767"/><span>sochuidhe mhóra eile é, agus do-rinne annsin an</span>
<lb n="1768"/><span>tseanmóir chliúteach dá ngoirthear seanmóir Íosa</span>
<lb n="1769"/><span>ar an tsliabh, ann a bhfuil suim an tsoisgéil agus</span>
<lb n="1770"/><span>riaghlacha diadha na beatha Chríosdamhuil idir</span>
<lb n="1771"/><span>Eagluis agus thuaith.</span></p>
<lb n="1772"/>
<lb n="1773"/><p><span>Iar ttarcuisniughadh an résúin nádúrtha dhaonna</span>
<lb n="1774"/><span>dhó, lé measann cách an drong bhíos mí-rathmhur</span>
<lb n="1775"/><span>a bheith rathmhur, do chuir sé i gcéill dáibh</span>
<lb n="1776"/><span>laghad na tábhacht dobhí i gcoimhlíonadh an</span>
<lb n="1777"/><span>dlighe Iudaigheach i bhfarradh na neithe móra do</span>
<lb n="1778"/><span>bhí le coimhlíonadh ag an druing do leanfadh é</span>
<lb n="1779"/><span>féin, ag rádh go follusach gur riachtanus dáibh</span>
<lb n="1780"/><span>a bheith nísa naomhtha agus nísa shubháilcidh go</span>
<lb n="1781"/><span>mór ná na Scríobaigh agus na Pharisínigh, agus</span>
<lb n="1782"/><span>adubhairt, muna mbeith amhlaidh sin, nach</span>
<lb n="1783"/><span>rachadís choidhche go ríghacht nimhe.</span></p>
<lb n="1784"/>
<lb n="1785"/><p><span>Cuiridh sin i gcéill dúinn nach leór do</span>
<lb n="1786"/><span>Chríosdaigh dath na subháilceadh do bheith go</span>
<lb n="1787"/><span>foirmeallach ar a ghníomhartha le cáil naomhthacht</span>
<lb n="1788"/><span>imeasg na ndaoine do shaothrughadh mur na</span>
<lb n="1789"/><span>Phairisínigh, acht gur riachtanus a tteacht ó</span></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="1790"/><p><span>dheigh-inntinn agus ó chaoin-dúthracht dhiadha, dá</span>
<lb n="1791"/><span>ngoirthear an charthanacht, óir go raibh na</span>
<lb n="1792"/><span>gníomhartha úd eile lochtach i láthair Dé.</span></p>
<lb n="1793"/>
<lb n="1794"/><p><span>Uime sin, i ndeireadh na seanmóra, iarraidh</span>
<lb n="1795"/><span>oruinn ar n-ionnmhuis do chruinniughadh romhuin</span>
<lb n="1796"/><span>ar neamh, ionnus go mbeith ar gcroidhthibh</span>
<lb n="1797"/><span>'na bhfochair ann.  Iarraidh oruinn fós súile ar</span>
<lb n="1798"/><span>n-inntinne, .i. ar gconsiais, do bheith glan simplidh,</span>
<lb n="1799"/><span>.i. go neamh-chealgach, ionnus go mbeith ar</span>
<lb n="1800"/><span>ngníomhartha mur sin naomhtha.  Adeir linn gan</span>
<lb n="1801"/><span>dá mhaighistir do bheith aguinn. .i. gan roinn ar</span>
<lb n="1802"/><span>bith dár n-urraim ná dhár n-umhlacht do thabhairt</span>
<lb n="1803"/><span>don tsaoghal mhealltach so.</span></p>
<lb n="1804"/>
<lb n="1805"/><p><span>Is iontuigthe as so gur cóir don inntinn agus dona</span>
<lb n="1806"/><span>gníomhartha teacht lé chéile i seirbhís an tSlánaightheóra.</span></p>
<lb n="1807"/>
<lb n="1808"/><p><span>GAN A BHEITH LUATHBHREATHACH</span></p>
<lb n="1809"/>
<lb n="1810"/><p><span>Iar ttabhairt na riaghlacha ngeinearálta sin</span>
<lb n="1811"/><span>uaidhe do Chríosd, do thurling sé ar riaghlachaibh</span>
<lb n="1812"/><span>na mbés particulárdha.  Agus adeir lena dhisciobail,</span>
<lb n="1813"/><span>chum an bharr fíréntacht d'iarr orra a bheith</span>
<lb n="1814"/><span>ós ciónn na Scríobaibh agus na Phairisíneacha acu,</span></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="1815"/><p><span>nár leór dháibh na deich n-aithionta do choimhlíonadh,</span>
<lb n="1816"/><span>chuirios toirmeasg ar na trom-pheacaidh</span>
<lb n="1817"/><span>móra, acht gur riachtanus dáibh céd-fhrémh gach</span>
<lb n="1818"/><span>peacaidh do scrios; agus cuiridh i gcéill gur ar</span>
<lb n="1819"/><span>lochtaibh na hinntinne is mó bhí aire aige, ionnus</span>
<lb n="1820"/><span>go mbeith an peacadh inntinne nó innmheadhónach</span>
<lb n="1821"/><span>is lugha comh fuathmhur leis na mór-pheacaidh aguinne féin.</span></p>
<lb n="1822"/>
<lb n="1823"/><p><span>Uime sin, tar éis toirmisg do chur ar mhion-ghluasacht</span>
<lb n="1824"/><span>na feirge bhíos isan chroidhe dhó,</span>
<lb n="1825"/><span>toirmisgidh ar gach aon gan focal aithiosach dá</span>
<lb n="1826"/><span>laghad a rádh le haon-neoch, do bhrígh nach</span>
<lb n="1827"/><span>bhfuil ní ar bith is mó chuirios an fhíréntacht</span>
<lb n="1828"/><span>Chríosdamhuil i gcéill ná ceannsaighacht mhilis</span>
<lb n="1829"/><span>an chroidhe agus coimhéd gnáthach na teangadh.</span>
<lb n="1830"/><span>Ní bhíodh ar aire na Iudaigheach acht a bheith</span>
<lb n="1831"/><span>taithneamhach do láthair na ndaoine; gidh eadh,</span>
<lb n="1832"/><span>ní foláir do Chríosdaighe bheith taithneamhach do</span>
<lb n="1833"/><span>láthair Dé do réir a ngníomhartha inmheadhónacha.</span>
<lb n="1834"/><span>Dá bhrígh sin is dona haithionta dá ngoirthear</span>
<lb n="1835"/><span>an Decalóg ghoirios Críosd annso na deich</span>
<lb n="1836"/><span>n-aithionta beaga, agus aithionta móra do cheannsaigheacht</span>
<lb n="1837"/><span>mhilis an chroidhe agus do choimhéd</span>
<lb n="1838"/><span>chinnte na teanga, óir is iad a mhúchus céd-ghluasacht</span>
<lb n="1839"/><span>inntinne na feirge choisgios gach glór</span>
<lb n="1840"/><span>athisioch, agus cuiridh Críosd leis an toirmiosg do</span></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="1841"/><p><span>chuir ar an dá mhion-ní so mórdhacht an tsoisgéil</span>
<lb n="1842"/><span>go hiomlán i gcéill dúinn.</span></p>
<lb n="1843"/>
<lb n="1844"/><p><span>Dar leat nach gcuirionn sé suim mhór i</span>
<lb n="1845"/><span>gcoimhlíonadh na haithne so, .i. na dén marbhadh,</span>
<lb n="1846"/><span>do bhrígh gur féidir do dhuine neamh-shubháilceach</span>
<lb n="1847"/><span>féin a coimhlíonadh, óir go bhfuil an nádúir féin,</span>
<lb n="1848"/><span>gan congnamh na subháilceadh ndiadha, dá</span>
<lb n="1849"/><span>toirmeasg; acht is é ní is mó i gcuirionn suim</span>
<lb n="1850"/><span>gan monúr croidhe nó inntinne do dhénamh a</span>
<lb n="1851"/><span>n-aghaidh na comharsann nó do dhearbhbhráthar,</span>
<lb n="1852"/><span>do bhrígh nach gcoimhlíontar an aithne so gan</span>
<lb n="1853"/><span>subháilce mhór; agus leanaidh as sin (mur is as na</span>
<lb n="1854"/><span>fréumha beaga so fhasás na peacaidhibh móra),</span>
<lb n="1855"/><span>gibé ar a mbeith eagla fó aithis bhig do thabhairt</span>
<lb n="1856"/><span>le bréithir uaidhe, ní féidir leis tuitim i bpeacadh</span>
<lb n="1857"/><span>mhór an dúnmharbhtha.  Uime sin aithnidh do</span>
<lb n="1858"/><span>chách grádh do bheith ar a namhaid acu, agus leis sin</span>
<lb n="1859"/><span>go madh cosmhuil leis an Athair Síorruidhe iad,</span>
<lb n="1860"/><span>chuirios ar a ghréin éirghidh go lonnrach ar an</span>
<lb n="1861"/><span>maith agus ar an olc, agus do-bheir tiodhlaice móra do</span>
<lb n="1862"/><span>lucht an dobhuidheachuis féin.</span></p>
<lb n="1863"/>
<lb n="1864"/><p><span>Acht níl aithne is mó ar a ttráchtann, agus is mó</span>
<lb n="1865"/><span>ghreamaighios sé do chách, isan tseanmóir ro-iongantaidh</span>
<lb n="1866"/><span>so, iná gan luath-bhreath do thabhairt</span>
<lb n="1867"/><span>ar an gcomharsainn, mur do-chonnairc go bhfuil</span>
<lb n="1868"/><span>an nádúir dhaonna claon chum an luath-bhreitheamhnuis</span>
<lb n="1869"/><span>mhí-charthannaigh; agus cuiridh</span>
<lb n="1870"/><span>lucht a dénta i gcosmhulacht le neoch agá mbeith</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="1871"/><p><span>sail mhór ar a shúil lér mhian cáinthín do-chífeadh</span>
<lb n="1872"/><span>i súil dhuine eile do tharruing eisde.  Adeir go</span>
<lb n="1873"/><span>bhfuil an domhan lán don pheacadh so.</span></p>
<lb n="1874"/>
<lb n="1875"/><p><span>Adeirid na haithreacha naomhtha nach bhfuil</span>
<lb n="1876"/><span>leighios ar bith is fearr ar an bpeacadh so ná an</span>
<lb n="1877"/><span>umhlacht, óir is í chuirios toirmiosg ar tharcuisne</span>
<lb n="1878"/><span>cháich ar a chéile; agus mur gcoisgidh an charthanacht</span>
<lb n="1879"/><span>nó an umhlacht an peacadh so, coisgeadh</span>
<lb n="1880"/><span>eagla agus uathbháis an bhreitheamhnuis ndéighionaigh</span>
<lb n="1881"/><span>é, an uair bhés lochtaígh ar ngníomhartha dá</span>
<lb n="1882"/><span>spíonadh agus dá nochtadh do láthair an domhuin,</span>
<lb n="1883"/><span>agus gibé smuainfios ar an mbreitheamhnus so ní air</span>
<lb n="1884"/><span>ghníomhartha cháich eile bhés a aire acht air féin.</span>
<lb n="1885"/><span>Cuiridh an charthanacht d'fhiachaibh ar neoch</span>
<lb n="1886"/><span>gach uile ní do ghlacadh isan gcéill is fearr: mur</span>
<lb n="1887"/><span>deir easbacc naomhtha, dá mbeith céd aighe ar</span>
<lb n="1888"/><span>aen-ghníomh amháin, nár chóir féchuin choidhche</span>
<lb n="1889"/><span>acht ar an édan dob áille dhíobh.</span></p>
<lb n="1890"/>
<lb n="1891"/><p><span>LOBHAR AGUS ÓGLAOCH AN TAOISIGH CHÉD ARNA</span>
<lb n="1892"/><span>LEIGHIOS AGUS MAC BANTREABHAIGH NAIM</span>
<lb n="1893"/><span>ARNA ATHBHEÓDHADH.</span></p>
<lb n="1894"/>
<lb n="1895"/><p><span>Iar ndénamh na seanmóra ar an tsliabh o</span>
<lb n="1896"/><span>Chríosd, lér thoirbhir riaghlacha béus na beatha</span></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="1897"/><p><span>Críosdamhla dhúinn, do thuirling sé anuas de, agus</span>
<lb n="1898"/><span>do-rinne sé dhá mhíorbhuile mhóra chuirios an</span>
<lb n="1899"/><span>soisgél síos mur so:</span></p>
<lb n="1900"/>
<lb n="1901"/><p><span>Ar ttús tárla lobhar dó, do-bheir solas maith</span>
<lb n="1902"/><span>dhúinn ar an modh ar ar cóir dhúinn an urnaighthe</span>
<lb n="1903"/><span>do dhénamh; óir ní luaithe do-chonnairc sé Íosa</span>
<lb n="1904"/><span>ná do admhuidh gurbh é a Thiaghearna agus a</span>
<lb n="1905"/><span>Shlánaightheóir é, agus adubhairt leis, dá léigion féin</span>
<lb n="1906"/><span>síos re lár, ag taisbénadh an chreidigh fhoirfe, an</span>
<lb n="1907"/><span>dóchuis láidir agus na humhlacht inmheadónaigh do</span>
<lb n="1908"/><span>bhí aige: “A Thiaghearna, is féidir, más toil leat,</span>
<lb n="1909"/><span>mo shlánughadh ón lubhra so.”</span></p>
<lb n="1910"/>
<lb n="1911"/><p><span>d'fhéch Críosd go trócaireach gan mhaill air,</span>
<lb n="1912"/><span>agus do shín a lámh chuige ag rádh: “Is toil liom</span>
<lb n="1913"/><span>do leighios: bí slán.”</span></p>
<lb n="1914"/>
<lb n="1915"/><p><span>Tuigthear as so gurab í toil an Tiaghearna, .i.</span>
<lb n="1916"/><span>an tobair ionnmhuis gan fhorus as a ttig gach</span>
<lb n="1917"/><span>tiodhlaice chugainn, creideadh, umhlacht, dóchus</span>
<lb n="1918"/><span>agus grádh cháich do fhromhadh; agus taisbénaidh méd</span>
<lb n="1919"/><span>a thrócuire, lé ndóirteann na tiodhlaice sin go</span>
<lb n="1920"/><span>fairsing, ní air na fíréin amháin, acht ar an dream</span>
<lb n="1921"/><span>bhíos lán do lubhra ghráineamhuil na bpeacaidhe.</span></p>
<lb n="1922"/>
<lb n="1923"/><p><span>Iar ndénamh an leighis sin dó adubhairt ris an</span>
<lb n="1924"/><span>lobhar gan 'innsin d'aon-duine, dá chur i gcéill</span>
<lb n="1925"/><span>nach cóir moladh daonna d'iarraidh ar son na</span>
<lb n="1926"/><span>ttiodhlaice do-bheir Dia uaidhe.</span></p>
<lb n="1927"/>
<lb n="1928"/><p><span>Ar ndul iar sin go Capharnaum dó, táinicc</span>
<lb n="1929"/><span>taoisioch céd, dá ngoirthear i Laidin centurio, dá</span>
<lb n="1930"/><span>láthair ar a raibh broid mhór intinne agus dólás tréna</span></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="1931"/><p><span>shearbhfoghantaidh dobhí an tan sin a' dul d'ég.</span>
<lb n="1932"/><span>Adeir soibhisgél eile gur le cuid dona Iudaighibh</span>
<lb n="1933"/><span>do labhair sé, ag iarraidh orra impídh do chur ar</span>
<lb n="1934"/><span>an Tiaghearna lena óglaoch do leighios.  Agus is</span>
<lb n="1935"/><span>fírinneach gur mur sin tárla, óir do mholadar an</span>
<lb n="1936"/><span>taoisioch agus d'innsiodar don Tiaghearna gur chuir</span>
<lb n="1937"/><span>sé sinagóg suas dáibh.  Do dheónaigh Críosd sin;</span>
<lb n="1938"/><span>agus ar mbeith ag ionnsaighe an tighe dhó dotháinicc</span>
<lb n="1939"/><span>an taoiseach féin roimhe le humhlacht mhóir agus le</span>
<lb n="1940"/><span>creideamh ba láidire ná creideamh na Iudaigheacha</span>
<lb n="1941"/><span>féin, agus adubhairt leis: “A Tiaghearna, ní fiú</span>
<lb n="1942"/><span>mise thú dhul isteach ann mo thigh, acht abair</span>
<lb n="1943"/><span>an bhriathar agus béidh mo bhuachuill slán.”</span></p>
<lb n="1944"/>
<lb n="1945"/><p><span>Do-rinne Críosd iongnadh mór do chreideamh</span>
<lb n="1946"/><span>láidir an taoisigh sin.  Tá na briathra cédna i</span>
<lb n="1947"/><span>n-onóir agus i n-úsáid ag pastúirigh agus ag naomhchlann</span>
<lb n="1948"/><span>na hEagluise bhíos d'an-athfhriotal gach</span>
<lb n="1949"/><span>uair dá mbíd ag glacadh an Tiaghearna chédna i</span>
<lb n="1950"/><span>Sacrameint naomhtha na haltóra.</span></p>
<lb n="1951"/>
<lb n="1952"/><p><span>Búdh chóir dhúinne, ar aithris an taoisigh úd,</span>
<lb n="1953"/><span>teacht le croidhe umhal uirísiol do láthair an</span>
<lb n="1954"/><span>Tiaghearna, agus a mheas nach fiú sinn athchuinge</span>
<lb n="1955"/><span>ar bith d'fhágháil, agus dá bhrígh sin Muire an</span>
<lb n="1956"/><span>Mhaighdion, na haingil, naoimh nimhe agus talmhan</span>
<lb n="1957"/><span>do ghuidhe chum go ndénfadís a ghuidhe ar ar</span>
<lb n="1958"/><span>son, mur do chuir an taoiseach céd a cháirde</span>
<lb n="1959"/><span>Iudaigheach dhá ghuidhe, do bhrígh gur mheas</span>
<lb n="1960"/><span>sé go rabhdar ní ba taithneamhaigh aige ná é féin.</span></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="1961"/><p><span>Is cóir dhúinn fós mur deir na haithreacha</span>
<lb n="1962"/><span>naomhtha a fhios do bheith aguinn gur féidir le</span>
<lb n="1963"/><span>Críosd uiriod tiodhlaice do thabhairt lena bhréithir</span>
<lb n="1964"/><span>dhúinn agus do-bheir lena chorp naomhtha, mur do</span>
<lb n="1965"/><span>leighis sé buachuill an taoisigh, tar cheann nach</span>
<lb n="1966"/><span>deachaidh isteach mur a raibh sé, óir gidh nach</span>
<lb n="1967"/><span>deachaidh sé go corpardha isteach, do-chuaidh sé</span>
<lb n="1968"/><span>go spioradálta, do réir ghrásaibh d'oibrigh na</span>
<lb n="1969"/><span>héifeachta cédna ann.  Adeirid na haithreacha</span>
<lb n="1970"/><span>naomhtha fós gur cóir do gach aon a bheith</span>
<lb n="1971"/><span>ro-chúramach le gan easbhaidh do léigion, go</span>
<lb n="1972"/><span>háirighthe i n-aimsir a ttinnis, ar na searbhfoghantaigh</span>
<lb n="1973"/><span>bhíos ag seirbhís dáibh, óir gur cóir</span>
<lb n="1974"/><span>dháibh a thuigsin nach bhfuil leath-ghrádh ag Dia</span>
<lb n="1975"/><span>ar an tsaidhbhir tar an mbocht, ná don uasal tar</span>
<lb n="1976"/><span>an ísiol, agus gibé lér mian trócaire d'fhagháil bíodh</span>
<lb n="1977"/><span>féin trócuireach.</span></p>
<lb n="1978"/>
<lb n="1979"/><p><span>Go grod i ndiaidh na ngalair mbáis sin do</span>
<lb n="1980"/><span>leighios go míorbhuileach dhó, do-rinne neithe ba</span>
<lb n="1981"/><span>hiongantaidh ná sin, .i. mairbh d'athbheódhadh.</span>
<lb n="1982"/><span>Inghean do phrionnsa na Synagóige, darbh ainm</span>
<lb n="1983"/><span>Iairus, dofuair bás i n-aois a dá bliadhan décc,</span>
<lb n="1984"/><span>d'athbheóaidh.  Ní tráchtar mórán ar an míorbhuile</span>
<lb n="1985"/><span>so, óir ní raibh creideamh an phrionnsa so</span>
<lb n="1986"/><span>comh láidir le creideamh an taoisigh céd, óir</span>
<lb n="1987"/><span>d'iarr sé Críosd do theacht dá thigh.  Ní léighthear</span>
<lb n="1988"/><span>fós aén-ní ag moladh creideamh na hinghine, ná</span>
<lb n="1989"/><span>ar an dream dobhí i láthair; acht i n-ionad Dé</span></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="1990"/><p><span>do mholadh agus d'onórúghadh trésan míorbhuile</span>
<lb n="1991"/><span>mhóir sin dobhídar ag fonómhad faoi, ag rádh</span>
<lb n="1992"/><span>nach bhfuair sí bás, do bhrígh go ndubhairt Críosd</span>
<lb n="1993"/><span>gur 'na codladh dobhí sí.</span></p>
<lb n="1994"/>
<lb n="1995"/><p><span>Gidh eadh, tráchtaidh an soisgél ar an dara</span>
<lb n="1996"/><span>marbh d'athbheóaidh sé níos forleithiodaigh ná</span>
<lb n="1997"/><span>sin.  Ag so mur deir:</span></p>
<lb n="1998"/>
<lb n="1999"/><p><span>Ar mbeith do Chríosd gona dhisciobail, maille</span>
<lb n="2000"/><span>le buidhne móra eile, ag dul go cathair Naim,</span>
<lb n="2001"/><span>tárla ag dorus an bhaile sochraide dháibh dobhí</span>
<lb n="2002"/><span>ag iomchar mic bantreabhaidh chum cille; agus</span>
<lb n="2003"/><span>do-chonnairc Íosa an bheantreabhach i n-eirr na</span>
<lb n="2004"/><span>sochraide agus í dólásach ag caoi; agus do ghlac Críosd</span>
<lb n="2005"/><span>truaighe mhór dhí; agus gídh nár chuir sí impidh</span>
<lb n="2006"/><span>ar bith air, bá leór na deóra dóláis dobhí go</span>
<lb n="2007"/><span>tiugh ag tuitim uaithe óna rosgaibh go talamh</span>
<lb n="2008"/><span>lena thrócuire do ghluasacht, agus do dhruid léith</span>
<lb n="2009"/><span>agus adubhairt léidh cosg dá gul.  Agus leis sin</span>
<lb n="2010"/><span>dubhairt le lucht iomchair an chuirp seasadh; agus</span>
<lb n="2011"/><span>do chuir lámh ar an gcróchar ann a raibh an</span>
<lb n="2012"/><span>marbhán, agus do ghuth uile-chumhachtach adubhairt</span>
<lb n="2013"/><span>leis: “Cuirim d'aithne ort, a mhairbh, éirghe,”</span>
<lb n="2014"/><span>ar sé.  Agus d'éirghidh an t-ógánach bhí marbh</span>
<lb n="2015"/><span>gan mhaill; agus do sheachaid dá mháthair é.</span></p>
<lb n="2016"/>
<lb n="2017"/><p><span>Adeir na haithreacha naomhtha linn annso</span>
<lb n="2018"/><span>nach ttuitionn ní ar bith amach ar an tsaoghal</span>
<lb n="2019"/><span>so go teagmhaiseach gan críoch éigin do bheith</span>
<lb n="2020"/><span>ag Dia ann; óir, gidh go measfadh neoch gur go</span>
<lb n="2021"/><span>teagmhuisioch do thárla do Chríosd teagbháil don</span></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="2022"/><p><span>adhlacan so, ní mur sin dobhí, óir is dochum</span>
<lb n="2023"/><span>an mhairbh d'athbheóadh dotháinicc sé an uair sin.</span></p>
<lb n="2024"/>
<lb n="2025"/><p><span>Do-chímíd annso méud an ghráidh atá ag an</span>
<lb n="2026"/><span>Eagluis ar a clainn: óir atá sí comh cúramach</span>
<lb n="2027"/><span>ann gach aon fó leith dhíobha agus do bheith máthair</span>
<lb n="2028"/><span>chinéalta ann a haen-mhac; níl sólás ar an</span>
<lb n="2029"/><span>tsaoghal so aice ó d'imghidh a Céile go deis a</span>
<lb n="2030"/><span>Athar acht a ghrádh féin, agus grádh a chloinne,</span>
<lb n="2031"/><span>bheir sí go laetheamhuil lena deora agus lena</span>
<lb n="2032"/><span>hurnaighthe dhó.  Ciallaidh fós an lucht iomchair</span>
<lb n="2033"/><span>úd na diabhail bhíos ag fuadach anma an pheacaigh</span>
<lb n="2034"/><span>go hifrionn is tomba déighionach dhó: óir is</span>
<lb n="2035"/><span>samhuil do chorp mharbh anam an pheacaigh</span>
<lb n="2036"/><span>bhíos ar easbhaidh na ngrás is bheatha don anam;</span>
<lb n="2037"/><span>agus an uair bhíos anam ar urláimh na ndeamhan</span>
<lb n="2038"/><span>le hiomad na bpeacadh ní féidir a thabhairt go</span>
<lb n="2039"/><span>beatha na ngrás leis an aithrighe, nó go gceanglann</span>
<lb n="2040"/><span>Críosd na deamhain bhíos dá iomchar, mur do</span>
<lb n="2041"/><span>choisg sé lucht iomchair an chuirp ar a ttráchtar annso.</span></p>
<lb n="2042"/>
<lb n="2043"/><p><span>An uair d'athbheódhaidh Críosd mac na</span>
<lb n="2044"/><span>bantreabhaidh do sheachaid sé dá mháthair é, do</span>
<lb n="2045"/><span>bhrígh gurab í dorug é agus gur lena deóra do</span>
<lb n="2046"/><span>athbheóaidh é, mur do-ní le hanam an pheacaigh</span>
<lb n="2047"/><span>iarna athbheóadh ó bhás na coire: do-bheir sé dá</span>
<lb n="2048"/><span>mháthair, .i. don Eagluis, é, ar mbeith i ndólás</span>
<lb n="2049"/><span>dí ar a shon.  Agus is uime sin is cóir don</span>
<lb n="2050"/><span>pheacach bheith i gculaidh dhóláis, mar aon leis</span></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="2051"/><p><span>an máthair dhílis, ag iarraidh ar ar n-Athair, .i. ar</span>
<lb n="2052"/><span>Chéile gráidh na hEagluise is máthair dúinn, na</span>
<lb n="2053"/><span>hanma bochta atá marbh isan mbruid chédna</span>
<lb n="2054"/><span>ag na deamhain d'athbheóadh, agus aisiog d'fhágháil</span>
<lb n="2055"/><span>orra, óir is iad ar ndearbhráithribh do fuadaigheadh</span>
<lb n="2056"/><span>uainn iad.</span></p>
<lb n="2057"/>
<lb n="2058"/><p><span>TEACHTUIREACHT GO CRÍOSD Ó EÓIN BAISDE AGUS</span>
<lb n="2059"/><span>TEACHT MHAGDALÉIN CHUM AITHRIGHE</span></p>
<lb n="2060"/>
<lb n="2061"/><p><span>An uair do-chuaidh cáil na míorbhuilibh móra</span>
<lb n="2062"/><span>do-rinne Críosd ar feadh na gcríoch, dobhí san</span>
<lb n="2063"/><span>am sin Eóin Baisde i bpríosún, agus é ag dénamh a</span>
<lb n="2064"/><span>dhíthchill annsin féin ag iarraidh a chur a gcéill</span>
<lb n="2065"/><span>do gach aon gurbh é Críosd an Mesias.  Agus do</span>
<lb n="2066"/><span>bhrígh go bhfacaidh sé nár chreid a dhisciobail</span>
<lb n="2067"/><span>féin dobhí isan bpríosún ag freasdal, ag</span>
<lb n="2068"/><span>fritheóladh agus ag tabhairt sóláis an tan sin dó</span>
<lb n="2069"/><span>gurbh é Íosa an tairngeartach, do chuir sé días</span>
<lb n="2070"/><span>díobh d'ionnsaighe Íosa, ionnus go ttiubhradh féin</span>
<lb n="2071"/><span>dearbha dháibh le hadbháil a bhéil féin; agus adubhairt</span></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="2072"/><p><span>riú 'fhiafraigh ann é an Meisias é dobhí dá ghealladh</span>
<lb n="2073"/><span>ó thús an domhuin i mbél na bhfádh, nó an raibh</span>
<lb n="2074"/><span>sé le teacht go fóill.</span></p>
<lb n="2075"/>
<lb n="2076"/><p><span>Mur bhí fios ag Íosa Críosd go rabhdar sin</span>
<lb n="2077"/><span>éudmhar nó iomthúthach an tan sin leis, níorbh</span>
<lb n="2078"/><span>áil leis é féin do mholadh 'na láthair, acht do-rinne</span>
<lb n="2079"/><span>sé mórán do mhíorbhúilibh ann a láthair, agus</span>
<lb n="2080"/><span>adubhairt riú gach ní dá bhfacadar d'innis d'Eóin.</span>
<lb n="2081"/><span>Agus iar n-imtheacht dáibh dobhí Críosd ag</span>
<lb n="2082"/><span>moladh Eóin go mór, ag rádh nár chosmhail le</span>
<lb n="2083"/><span>giolcóig é ag claonadh ar gach taobh do réir na</span>
<lb n="2084"/><span>gaoithe, gurbha mó é fós go mór ná fáidh; agus do</span>
<lb n="2085"/><span>bhrígh gur ag dénamh aithríghe do chaith an</span>
<lb n="2086"/><span>duine naomhtha sin a bheatha, do labhair Críosd</span>
<lb n="2087"/><span>ar an riachtanus dobhí ag gach aon lena dénamh,</span>
<lb n="2088"/><span>óir nach raibh slánúghadh le fagháil gan í; agus</span>
<lb n="2089"/><span>adubhairt fós dá neartughadh sin go bhfuilingionn</span>
<lb n="2090"/><span>ríghacht nimhe foiréigion, agus gurab iad an dream</span>
<lb n="2091"/><span>do dhénfadh an foiréigion naomhtha sin do-ghéubhadh</span>
<lb n="2092"/><span>í.  Agus iarna rádha sin dó, do</span>
<lb n="2093"/><span>mhallaigh sé bailte áirighthe ann a ndearnaidh</span>
<lb n="2094"/><span>sé mórán míorbhuile agus teaguisg, d'éisdiodar agus</span>
<lb n="2095"/><span>do-choncadar go lúthgháireach, nach dearnaidh gidh</span>
<lb n="2096"/><span>eadh aithrighe, agus adubhairt go bpianfaidh lucht</span>
<lb n="2097"/><span>na gcathrach sin nísa mhó ná muintir na Sodoime</span>
<lb n="2098"/><span>agus na Gomortha.</span></p>
<lb n="2099"/>
<lb n="2100"/><p><span>Ar bhfaicsin do Chríosd go raibh na daoine</span>
<lb n="2101"/><span>dalaba dúr-chroidheach, agus nár leór briathra lena</span>
<lb n="2102"/><span>ttarruing chum aithrighe, do thionnsgain a</span></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="2103"/><p><span>ttarruing leis an siompla ro-chliúteach so Mhuire Magdaléna.</span></p>
<lb n="2104"/>
<lb n="2105"/><p><span>Óir, ar mbeith don pheacach naomhtha so arna</span>
<lb n="2106"/><span>spreagadh go hinmheadhónach le grása an Spioraid</span>
<lb n="2107"/><span>Naoimh, lér thuig gurab é Críosd amháin do</span>
<lb n="2108"/><span>leigheósadh cneadha marbhthacha a coinnsiais, do</span>
<lb n="2109"/><span>bhí dá chrinn an tan do-chualaidh sí é, uime sin</span>
<lb n="2110"/><span>ar gclos dí go ndeachaidh Críosd a' caitheamh</span>
<lb n="2111"/><span>proinne go tigh Shimeóin Phairisíneach, do ling sí</span>
<lb n="2112"/><span>le mí-náire naomhtha, gan cuireadh, gan iarraidh,</span>
<lb n="2113"/><span>'na dhiaidh, acht an cuireadh mór dobhí ón</span>
<lb n="2114"/><span>Athair Shíorruidhe aice do ghluais go díthchiollach</span>
<lb n="2115"/><span>dúthrachtach í: nemo venit ad me nisi Pater meus</span>
<lb n="2116"/><span>traxerit eum.  Agus gídh go raibh mórán daoine</span>
<lb n="2117"/><span>do láthair níor ghlac sgáth ná náire, acht ar tteacht</span>
<lb n="2118"/><span>isteach dhí do theilg í féin fó chosaibh an</span>
<lb n="2119"/><span>tSlánaightheóra, agus dobhí dhá bpógadh, dá</span>
<lb n="2120"/><span>n-ionnladh lena deóra, agus dá ttiormughadh lena</span>
<lb n="2121"/><span>folt fíor-áluinn, agus do chomail sí olaidhe deagh-bholaidh</span>
<lb n="2122"/><span>dhíobh.</span></p>
<lb n="2123"/>
<lb n="2124"/><p><span>An uair do-chonnairc Símón an Phairisíneach</span>
<lb n="2125"/><span>gur fhuiling Críosd an bhean mhí-bhésach mhí-chneasda</span>
<lb n="2126"/><span>sin 'na fhochair, agus go raibh an baile</span>
<lb n="2127"/><span>líonta lena droch-cháil, dobhí sé ann a mheanmuin</span>
<lb n="2128"/><span>féin ag dénamh amhruis nacharbh fháidh é; óir</span>
<lb n="2129"/><span>do mheas sé, dá mbeith 'fhios aige créd í, go</span>
<lb n="2130"/><span>ndíbeóradh uaidhe ar an láthair í.  Gidh eadh, ní</span>
<lb n="2131"/><span>fada bhí Críosd a' treasguirt na harráide sin, ag</span>
<lb n="2132"/><span>rádh gur sháraigh carthannus agus grádh diadha na</span></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="2133"/><p><span>mná sin fuar-chrábhadh na dreime nach dearnaidh</span>
<lb n="2134"/><span>leath-uiriod peacuidhe mur do-rinne sí.  “Agus</span>
<lb n="2135"/><span>dá bhrígh sin,” ar sé, “dofuair sí maitheamhnus</span>
<lb n="2136"/><span>i mórán peacaidh do réir an ghráidh mhóir atá</span>
<lb n="2137"/><span>aice.”  Agus do chuir uaidhe annsin i síthcháin í.</span></p>
<lb n="2138"/>
<lb n="2139"/><p><span>Do thaisbéin an peacach beannaighthe so</span>
<lb n="2140"/><span>íomháigh fhírinneach na haithrighe leath amuich</span>
<lb n="2141"/><span>do bhriathra, nach bhfuil acht 'na gcomhartha</span>
<lb n="2142"/><span>mar dhuille an chrainn; óir níl ní ar bith dhá</span>
<lb n="2143"/><span>raibh dá gríosadh chum an pheacaidh nachar</span>
<lb n="2144"/><span>iodhbair sí do Dhia leis an aithrighe.</span></p>
<lb n="2145"/>
<lb n="2146"/><p><span>Cuiridh so i gcéill nach cóir édóchus do dhénamh</span>
<lb n="2147"/><span>ar thrócuire Dé, do bhrígh nach bhfuil coir dá</span>
<lb n="2148"/><span>mhéd nach glanann an aithrighe, agus fós nach cóir</span>
<lb n="2149"/><span>d'aon neoch uabhar ná an-ndóchus do dhénamh</span>
<lb n="2150"/><span>as a shubháilcidh féin, do bhrígh gur ó Dhia</span>
<lb n="2151"/><span>geibhthear iad.  Quid habes quod non accepisti;</span>
<lb n="2152"/><span>et si accepisti quid gloriaris?</span></p>
<lb n="2153"/>
<lb n="2154"/><p><span>SGÉL FÁTHACH AN TSÍOLADÓIR</span></p>
<lb n="2155"/>
<lb n="2156"/><p><span>Matha 13</span></p>
<lb n="2157"/>
<lb n="2158"/><p><span>A.C. 31</span></p>
<lb n="2159"/>
<lb n="2160"/><p><span>Aon do laithibh dobhí Críosd arna thimchilleadh</span>
<lb n="2161"/><span>le comhthinól ro-mhór daoine; agus do-chuaidh i</span>
<lb n="2162"/><span>mbárc beag dobhí i bhfogus dó; agus iarna</span></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="2163"/><p><span>sheóladh amach ón mbruach do shuidh ann, agus do</span>
<lb n="2164"/><span>bhí ag teagasg na druinge dobhí ar bruach, ag rádh:</span></p>
<lb n="2165"/>
<lb n="2166"/><p><span>“Do-chuaidh síoladóir ag síoladh arbha,” ar sé,</span>
<lb n="2167"/><span>“agus do thuit cuid de ar an mbóthar, agus do brúidheadh</span>
<lb n="2168"/><span>fó chosaibh cháich é, agus d'ith an énlaith aidhérdha cuid de.”</span></p>
<lb n="2169"/>
<lb n="2170"/><p><span>Agus an uair d'fhiafraigh na hapstail i n-uaignios</span>
<lb n="2171"/><span>de créd dob iontuigthe as sin, adubhairt go gciallaighionn</span>
<lb n="2172"/><span>an bealach mór sin dream dothig ag</span>
<lb n="2173"/><span>éisdeacht le briathra Dé, agus go ttig an diabhal dá</span>
<lb n="2174"/><span>fhuadach uatha, ar eagla go bhfásadh ann a</span>
<lb n="2175"/><span>gcroidhthibh le tairbhe do bhuain as lena ttarruing</span>
<lb n="2176"/><span>chum slighe a slánaighthe.  Óir ní luaithe chuirios</span>
<lb n="2177"/><span>Críosd síol maith an tsoisgéil i gcroidhthibh na</span>
<lb n="2178"/><span>ndaoine ná thairgios an diabhal a chogal do</span>
<lb n="2179"/><span>dhórtadh thríd, nó an síol maith d'fhuadach nó</span>
<lb n="2180"/><span>'mhúchadh, lena mhailís féin, nó le mailís na</span>
<lb n="2181"/><span>ndaoine mallaighthe bhíos 'na gcaraid aige, ar</span>
<lb n="2182"/><span>eagla go ttiucfadh chum fáis nó bisigh.</span></p>
<lb n="2183"/>
<lb n="2184"/><p><span>An dara cuid don tsíol, do thuit ar charruig, agus</span>
<lb n="2185"/><span>mur nach bhfuair folach do chré 'na thimchioll do</span>
<lb n="2186"/><span>chríon sé le teas na gréine.  “Is iad sin,” ar Íosa,</span>
<lb n="2187"/><span>“an dream éisdios go fonnmhar lúthgháireach le</span>
<lb n="2188"/><span>briathra Dé, agus mur nach gcuirionn a bhfrémha</span>
<lb n="2189"/><span>fútha ann, ní luaithe thig buaidhreadh, cathughadh</span>
<lb n="2190"/><span>nó inghreim ar bith orra ná umhlaidh siad dáibh.”</span>
<lb n="2191"/><span>Is dearbhtha go mbíonn mórán do dhaoine mur</span>
<lb n="2192"/><span>sin, ghlacus teagusg ar an láthair go fonnmhar</span></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="2193"/><p><span>lúthgháireach, agus léigios i ndearmhad agus i neimhchion</span>
<lb n="2194"/><span>ar an láthair arís é, do bhrígh go mbíd</span>
<lb n="2195"/><span>dúr-chroidheach mur an gcarraig, agus uime sin go</span>
<lb n="2196"/><span>madh riachtanus a gcroidhthibh do mhaothughadh</span>
<lb n="2197"/><span>agus do bhogadh le deagh-oibrecha buan-sheasmhacha</span>
<lb n="2198"/><span>agus le haithrigh.</span></p>
<lb n="2199"/>
<lb n="2200"/><p><span>An treas cuid don tsíol, do thuit imeasg na</span>
<lb n="2201"/><span>ndosán, d'fhás ós a chionn agus do mhúch é.  “Ag sin</span>
<lb n="2202"/><span>an dream,” ar an Slánaightheóir, “ghlacus briathra</span>
<lb n="2203"/><span>Dé agus nach luaithe ghlacaid iad ná mhúcas imnidh,</span>
<lb n="2204"/><span>buaidhreadh, trioblóid agus iomad na ngnothidhibh</span>
<lb n="2205"/><span>saoghalta iad, mar aon leis an tsaint, le háilghios</span>
<lb n="2206"/><span>agus le hainmhian saidhbhris do chruinniughadh.”</span></p>
<lb n="2207"/>
<lb n="2208"/><p><span>Is mór an t-adhbhar uathbháis mur mhúcus</span>
<lb n="2209"/><span>iomarcaigh na n-imnigh agus na ngnothígh saoghalta</span>
<lb n="2210"/><span>an síol diadha do-gheibhmíd as briathra Dé isan</span>
<lb n="2211"/><span>Scriptúir agus ó lucht an teaguisg dhiadha, agus sin go</span>
<lb n="2212"/><span>minic tar éis a bheith ag fás dó.  Is truagh nach</span>
<lb n="2213"/><span>ttuigid cách méd na díghbhála thig as sin!  Óir</span>
<lb n="2214"/><span>ní féidir le pláigh, le gorta, ná le ruathar teine agus</span>
<lb n="2215"/><span>cloidheamh, bheith 'na n-adhbhar dóláis agus deór</span>
<lb n="2216"/><span>comh mór le heasbhaidh an tsíl dhiadha réimhráite.</span></p>
<lb n="2217"/>
<lb n="2218"/><p><span>An ceathramhadh cuid don tsíol, do thuit i</span>
<lb n="2219"/><span>ttalamh mhaith, d'fhás ann nó go ttáinicc chum</span>
<lb n="2220"/><span>toraidh mhaith, gidh nach ionann dotháinicc</span>
<lb n="2221"/><span>toradh ar gach cuid de, óir dotháinicc céd do</span>
<lb n="2222"/><span>bhisioch ar chuid de, seachtmhoghad ar chuid, agus</span>
<lb n="2223"/><span>tríochad ar cuide eile dhe.  Is iad san an dream</span></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="2224"/><p><span>agá mbíonn a gcroidhthibh ró-cheart; agus bíd sin</span>
<lb n="2225"/><span>féin i gconntabhairt mhóir do ghnáth: óir bídh</span>
<lb n="2226"/><span>cuid acu nach ttig chum móráin toraidh go minicc,</span>
<lb n="2227"/><span>agus cuid eile athraighios ó mhaith go holc; agus</span>
<lb n="2228"/><span>dá bhrígh sin is riachtanus dáibh a bheith dhá</span>
<lb n="2229"/><span>leasúghadh féin do ghnáth, a' cur na subháilceadh</span>
<lb n="2230"/><span>ar na subháilceadha agus na carthanacht ar an</span>
<lb n="2231"/><span>gcathrannacht le deaghghníomhartha, nó go ttig</span>
<lb n="2232"/><span>fá dheóidh lán-toradh ar an tsíol ndiadha sin, agus</span>
<lb n="2233"/><span>choidhche, choidhche gan sgaradh risan bhfoighid</span>
<lb n="2234"/><span>is frémh iomchair do gach subháilce dhiadha.</span></p>
<lb n="2235"/>
<lb n="2236"/><p><span>DÍTHCHEANNADH EÓIN BAISDE</span></p>
<lb n="2237"/>
<lb n="2238"/><p><span>Marc. 6</span></p>
<lb n="2239"/>
<lb n="2240"/><p><span>A.C. 31</span></p>
<lb n="2241"/>
<lb n="2242"/><p><span>Tar éis go ndeachaidh cliú agus cáil na mór-ghníomh</span>
<lb n="2243"/><span>míorbhuileacha do-rinne Críosd ar feadh na gcríoch</span>
<lb n="2244"/><span>ar gach taobh, ní raibh áit ba do-chreidmhigh agus</span>
<lb n="2245"/><span>ba chruaidh-mhuinélaigh isin gcrích Iudaigheach</span>
<lb n="2246"/><span>ná Nazareth, an áit chédna ann ar hoileadh agus ann</span>
<lb n="2247"/><span>ar chomhnuidh sé go haois 30 bhliadhain.  Óir</span>
<lb n="2248"/><span>níor chreidiodar go m'fhéidir do neoch dotháinicc</span>
<lb n="2249"/><span>ó lánamhuin, dar leó-san, dobhí comh tarcuisneach</span>
<lb n="2250"/><span>agus do mheasadar Ióseph agus Muire do bheith, an</span>
<lb n="2251"/><span>uiriod sin míorbhuile agus mór-ghníomh ionganthacha</span></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="2252"/><p><span>do dhénamh; agus i n-ionad géilleadh dhó dobhídar</span>
<lb n="2253"/><span>uile lán d'éd agus d'iomthnúth leis trésan meas mór</span>
<lb n="2254"/><span>dobhí ag cách eile go coitcheann air, agus uime</span>
<lb n="2255"/><span>sin dob áill leó a theilgion le fána an árd-chnuic</span>
<lb n="2256"/><span>ar a raibh an baile 'na shuidhe, agus a chnámha uile</span>
<lb n="2257"/><span>do raebadh.  Gidh eadh, mur nach ttáinicc an</span>
<lb n="2258"/><span>uair an tan sin, níorbh fhéidir leó sin do dhénamh,</span>
<lb n="2259"/><span>óir do ghluais tríd an gcoimhthineól mhallaighthe</span>
<lb n="2260"/><span>dobhí ar tí an uilc sin do dhénamh gan aon-neach</span>
<lb n="2261"/><span>dhíobh dá fhaicsin.</span></p>
<lb n="2262"/>
<lb n="2263"/><p><span>Agus mur do bhreathnaigh sé go raibh fuath</span>
<lb n="2264"/><span>mór mur sin acu air, do chinn sé a ttréigion le</span>
<lb n="2265"/><span>gan nísa mhó teaguisg do dhénamh an uair sin</span>
<lb n="2266"/><span>eatorra, acht a dhul go Capharnaum agus go háitibh</span>
<lb n="2267"/><span>eile.  Agus is le húmhlacht do-rinne sé sin, agus fós</span>
<lb n="2268"/><span>ionnus, ar mbeith ag dénamh míorbhuile agus mór-ghníomh</span>
<lb n="2269"/><span>seal i n-áitibh eile as a n-amharc dhó, gur</span>
<lb n="2270"/><span>móide do chreidfeadhdís irís dó mur chách eile, agus</span>
<lb n="2271"/><span>fós go ttiubhradís ar aithris cháich eile onóir isan</span>
<lb n="2272"/><span>aimsir dobhí le teacht dó i n-ionad gach athaise</span>
<lb n="2273"/><span>agus gach tarcuisne dhá ttugadar roimhe sin dó.</span>
<lb n="2274"/><span>Gidh eadh, mur do-chonnairc nárbh fhéidir a</span>
<lb n="2275"/><span>ndíchreideamh ná a ndalbacht mallaighthe do</span>
<lb n="2276"/><span>leighios, ba leór leis beagán do mhíorbhuilibh do</span>
<lb n="2277"/><span>dhénamh 'na measg le cur i gcéill dáibh nach</span>
<lb n="2278"/><span>ttiubhradh malairt tarcuisne dháibh, agus fós chum</span>
<lb n="2279"/><span>go ttiubhradh ádhbhar nísa mhó peacaidh dháibh.</span>
<lb n="2280"/></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="2281"/><p><span>Iar bhfágbháil Nasereth dó mur sin, dofuair sé</span>
<lb n="2282"/><span>sgéla báis Eóin Baisde, do thárla mur so:</span></p>
<lb n="2283"/>
<lb n="2284"/><p><span>Tar éis gur chuir an diabhal d'fhiacha ar Iruaidh</span>
<lb n="2285"/><span>Eóin Baisde do chur i bpríosún, do bhrígh go ttug</span>
<lb n="2286"/><span>imdheargadh dhó tréna choimiosg colamhuil le</span>
<lb n="2287"/><span>Heródias, bean a dhearbhbhráthar Philip dobhí</span>
<lb n="2288"/><span>beó an tan; agus do bhrígh gur feas don aidhbhirseóir</span>
<lb n="2289"/><span>gach uile shlighe lér féidir fírén do chosg ó</span>
<lb n="2290"/><span>thoirmiosg do chur ar a mháilís féin, níor leór leis</span>
<lb n="2291"/><span>príosúntacht Eóin, acht dob áill leis a bhásughadh,</span>
<lb n="2292"/><span>ní d'éirigh leis a thabhairt cum críche mur so:</span></p>
<lb n="2293"/>
<lb n="2294"/><p><span>Tháinicc cothrom lae thuismithe Iaruaidh, agus</span>
<lb n="2295"/><span>do-rinne sé féusda agus fleadh mór d'ard-thriathaibh</span>
<lb n="2296"/><span>agus d'uaisle a chúirte agus a chríche féin; agus ar mbeith</span>
<lb n="2297"/><span>i meadhair agus i mór-shubhchas i bhfochair a chéile</span>
<lb n="2298"/><span>dháibh, tháinicc inghean na mná crosda coiripe</span>
<lb n="2299"/><span>colamhla, Heródias, agus do-rinne sí dánnsa 'na</span>
<lb n="2300"/><span>láthair do shásaigh an rígh comh mór sin gur iarr</span>
<lb n="2301"/><span>uirre athchuinge d'iarraidh ar an láthair, agus go</span>
<lb n="2302"/><span>ttiubhradh dhí gibé ní ann a chumhacht ba mian</span>
<lb n="2303"/><span>léidh, más leath a ríghacht é.</span></p>
<lb n="2304"/>
<lb n="2305"/><p><span>Do-chuaidh an inghean a' dénamh comhuirle</span>
<lb n="2306"/><span>lena máthair créd an ní d'iarrfadh ar an rígh.</span>
<lb n="2307"/><span>Adubhairt an mháthair léidh gan ní ar bith</span>
<lb n="2308"/><span>d'iarraidh ná do ghlacadh acht ceann Eóin</span>
<lb n="2309"/><span>Baisde d'fhagháil ar méis.</span></p>
<lb n="2310"/>
<lb n="2311"/><p><span>Dobhí athmhéla agus buaidhreadh ar an rígh um</span>
<lb n="2312"/><span>an aisge sin, óir dobhí meas mór agus urraim aige</span>
<lb n="2313"/><span>d'Eóin.  Gidh eadh, ní fada bhí an diabhal ag</span></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="2314"/><p><span>múchadh an aigne sin ann, óir dobhí an uiriod</span>
<lb n="2315"/><span>sin do ghrádh agus d'urraim aige don mhéirdrigh</span>
<lb n="2316"/><span>mhallaigh, .i. do Heródias, agus dá hinghin, nárbh</span>
<lb n="2317"/><span>áill leis a ndiúltadh; agus fós níor chumus leis an</span>
<lb n="2318"/><span>diabhal a chur i gcéill dhó go raibh sé náireach</span>
<lb n="2319"/><span>scannalach aige gan an geallamh dothug go</span>
<lb n="2320"/><span>sollamanta i láthair uaisle a ríghacht a choimhlíonadh.</span>
<lb n="2321"/><span>Acht cidh thrácht, do chuir céstúnaigh</span>
<lb n="2322"/><span>ag buain a chinn d'Eóin isan bpríosún, agus tugadar</span>
<lb n="2323"/><span>ar méis don mhéirdrigh óig é, agus thug sí sin dá</span>
<lb n="2324"/><span>máthair é.</span></p>
<lb n="2325"/>
<lb n="2326"/><p><span>Ag sin mur do básaigheadh an t-aen-nduine ba</span>
<lb n="2327"/><span>mó dá ttáinicc do chloinn na mban.  Agus féch</span>
<lb n="2328"/><span>mur chríochnaighios an cumann daonna: óir tar</span>
<lb n="2329"/><span>éis Iruaidh a bheith dá adhradh agus dá ónórughadh</span>
<lb n="2330"/><span>gurab é bhí 'na phríomh-chéstúnach dá dhúnmharbhadh!</span></p>
<lb n="2331"/>
<lb n="2332"/><p><span>Adeir S. Grighóir gurab iongnadh fhuilingios</span>
<lb n="2333"/><span>Dia do lucht an éigceirt a n-ainmhian d'imirt ar</span>
<lb n="2334"/><span>na fíréin, acht amháin an luach saothair nó an</span>
<lb n="2335"/><span>tuarusdal bhíos le fagháil acu so gan mhaill.</span></p>
<lb n="2336"/>
<lb n="2337"/><p><span>ROINN AN ARÁIN AGUS PEADAR AG SIUBHAL AR AN UISGE</span></p>
<lb n="2338"/>
<lb n="2339"/><p><span>Math. 14</span></p>
<lb n="2340"/>
<lb n="2341"/><p><span>A.C. 32</span></p>
<lb n="2342"/>
<lb n="2343"/><p><span>Ar clos báis Eóin d'Íosa do-chuaidh gan mhaill</span>
<lb n="2344"/><span>ar an bhfásach, agus dothug sé a dhisciobail leis</span></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="2345"/><p><span>ann, ionnus go gcuirfeadh i gcéill dá Eagluis gur</span>
<lb n="2346"/><span>i n-uaignios búdh chóir Dia do ghuidhe i n-aimsir</span>
<lb n="2347"/><span>an éigín, agus fós gur tairbheach ar uairibh céd-stoirm</span>
<lb n="2348"/><span>an phersecúsin do sheachnadh an uair bhíos olc</span>
<lb n="2349"/><span>agus mailís na ttíaránach ar fiuchadh chum fola agus</span>
<lb n="2350"/><span>feill-ghníomha, muna mbeith d'ádbhar leis acht</span>
<lb n="2351"/><span>iad sin féin, do bhrígh gurab iad ar ndearbhbhráithreach'</span>
<lb n="2352"/><span>iad, do thoirmeasg ar pheacaidh do</span>
<lb n="2353"/><span>dhénamh nach beith, go háirighthe ar an tsaoghal</span>
<lb n="2354"/><span>so, ann a gcumus a leasúghadh.</span></p>
<lb n="2355"/>
<lb n="2356"/><p><span>Is móide bá riachtanus do Chríosd an turus sin</span>
<lb n="2357"/><span>do dhénamh ar an bhfásach an tan sin, do bhrígh</span>
<lb n="2358"/><span>go ndeachaidh tásg a mhór-ghníomh agus a mhíorbhuile</span>
<lb n="2359"/><span>ar feadh na críche go hiomlán agus go raibh</span>
<lb n="2360"/><span>trácht mór i gcúirt an rígh orra, agus fós go raibh</span>
<lb n="2361"/><span>Íruaidh féin, .i. an rígh, ag fiafraidh do gach aon</span>
<lb n="2362"/><span>créd é, agus go n-abradh ar uairibh gurbhá fáidh</span>
<lb n="2363"/><span>mhór é, nó gurbh é Eóin Baisde (do chuir féin</span>
<lb n="2364"/><span>chum báis), dobhí arna eiséirghe, do-rinne na</span>
<lb n="2365"/><span>mór-ghníomha agus na míorbhuile dobhí dá n-aithris air.</span></p>
<lb n="2366"/>
<lb n="2367"/><p><span>An feadh dobhí an rígh leamh sin ag dénamh</span>
<lb n="2368"/><span>an iongantuis mhóir sin do mhéud cumhacht</span>
<lb n="2369"/><span>ghníomh agus bhriathar an tSlánaightheóra, do-chuaidh</span>
<lb n="2370"/><span>sé féin ar an bhfásach mar aon lena</span>
<lb n="2371"/><span>dhisciobal, mur dubhrus cheana.  Agus gidh</span>
<lb n="2372"/><span>gurbh áit uaigneach an áit sin níorbh fhéidir leis</span></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="2373"/><p><span>toirmeasg do chur ar uimhir mór do dhaoine gan</span>
<lb n="2374"/><span>a leanmhuin, óir do lean cúig mhíle pearsa é do</span>
<lb n="2375"/><span>bhí go fíor-dhúthrachtach gach lá agus gach oidhche</span>
<lb n="2376"/><span>ag éisdeacht leis agus ag amharc ar a mhíorbhuilibh;</span>
<lb n="2377"/><span>agus dobhí a n-aire comh mór sin air gur dhearmadsiod</span>
<lb n="2378"/><span>a mbeatha nádúrtha ar mhodh nár</span>
<lb n="2379"/><span>mhothaidhsiod tart nó ocrus ar feadh thrí lá agus</span>
<lb n="2380"/><span>thrí n-oidhche.</span></p>
<lb n="2381"/>
<lb n="2382"/><p><span>Agus iar mbeith ar feadh na haimsire gan bhia</span>
<lb n="2383"/><span>gan digh 'na fhochair dháibh, do ghlac sé truaighe</span>
<lb n="2384"/><span>dháibh, agus d'fhiafraigh dá dhisciobail créd an modh</span>
<lb n="2385"/><span>ar a bhfédfadh cóir bhídh do chur orra (agus ní do</span>
<lb n="2386"/><span>bhrígh nach raibh 'fhios aige féin, acht chum go</span>
<lb n="2387"/><span>mbeith an mhíorbhuile dob áil leis a dhénamh</span>
<lb n="2388"/><span>follusach).  Do fhreagair na disciobail é, ag rádh</span>
<lb n="2389"/><span>go raibh an t-ionad ann a rabhdar i bhfad ó</span>
<lb n="2390"/><span>chomhghar baile ar bith, agus nach raibh do lón acu</span>
<lb n="2391"/><span>féin acht cúig aráin eórna agus mion-iasga gan tábhacht.</span></p>
<lb n="2392"/>
<lb n="2393"/><p><span>Annsin adubhairt Íosa riú na sochuidhe do</span>
<lb n="2394"/><span>chur i ndronga órdaighthe 'na suidhe.  Iar sin</span>
<lb n="2395"/><span>ar ttógbháil a shúil suas chum nimhe dhó, do</span>
<lb n="2396"/><span>bheannaigh na cúig aráin agus na héisg bheaga sin,</span>
<lb n="2397"/><span>agus tug dá dhisciobail le roinn iad; agus arna nglacadh</span>
<lb n="2398"/><span>dháibh do bhisighsiod ann a lámhaibh, ar modh</span>
<lb n="2399"/><span>gur shásaighsiod, maille le fuighioll mór, na cúig</span>
<lb n="2400"/><span>mhíle pearsa réimhráite.</span></p>
<lb n="2401"/>
<lb n="2402"/><p><span>Annsin adubhairt Íosa lena dhisciobail an</span>
<lb n="2403"/><span>fuigheall bídh bhristigh dobhí acu a chruinniughadh</span></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="2404"/><p><span>go cúramach; agus dobhí dá phanna dhécc</span>
<lb n="2405"/><span>d'fhuighioll 'na ndiaidh.</span></p>
<lb n="2406"/>
<lb n="2407"/><p><span>Adeir na haithreacha naomhtha gurab ion-tsamhuil</span>
<lb n="2408"/><span>don chúig mhíle pearsa so do lean Críosd</span>
<lb n="2409"/><span>an dream leanus Críosd go háirighthe ann a</span>
<lb n="2410"/><span>gcroidhe, thréigis an saoghal, agus théid ar fhásach</span>
<lb n="2411"/><span>na haithrighe, bhíos d'aen-aigne, d'aen-mhian agus</span>
<lb n="2412"/><span>d'aon-fhocal, gan imnidh ar bith do thaobh a</span>
<lb n="2413"/><span>gcuirp ná 'maoine, acht a bheith i ngnáth-sheirbhís</span>
<lb n="2414"/><span>Dé, i ttrosgadh, i ttréighionus agus i</span>
<lb n="2415"/><span>n-urnaighthe, fó chuing riaghalta.</span></p>
<lb n="2416"/>
<lb n="2417"/><p><span>Tar éis na míorbhuile sin do dhénamh do Chríosd</span>
<lb n="2418"/><span>dob áil leis an bpobal rígh do dhénamh dhe.</span>
<lb n="2419"/><span>Gidh eadh, níor aontaigh Críosd an ghairm</span>
<lb n="2420"/><span>shaoghalta sin do ghlacadh uatha, dá chur i gcéill</span>
<lb n="2421"/><span>dá dhisciobail gan gairm do ghlacadh ó na daoine</span>
<lb n="2422"/><span>acht an uair dothig ó Dhia; agus do theith sé uatha.</span></p>
<lb n="2423"/>
<lb n="2424"/><p><span>Agus iar tteacht na hoidhche do thárla a</span>
<lb n="2425"/><span>dhisciobail dó isan ionad cédna ann a ndearnaidh</span>
<lb n="2426"/><span>míorbhúile an aráin.  Agus d'eagla go mbeith na</span>
<lb n="2427"/><span>hapsdail i n-uaill meanman fón míorbhuile sin</span>
<lb n="2428"/><span>do-chonncadar, d'iarr sé orra dul i mbárc bheag</span>
<lb n="2429"/><span>tar ascuill fhairge dobhí i bhfogus dáibh, ionnus</span>
<lb n="2430"/><span>go gcuirfead i gcéill dáibh gan dóchus ar bith do</span>
<lb n="2431"/><span>bheith acu as a gcumhachtaibh féin, acht a ndóchus</span>
<lb n="2432"/><span>do chur go hiomlán i nÍosa Críosd, agus go mbeith</span>
<lb n="2433"/><span>fios a lagair nádúrtha féin acu, do bhrígh gurab í</span></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="2434"/><p><span>an tsubháilce so na humhlacht d'árdaigh iad le</span>
<lb n="2435"/><span>bheith 'na gcolamhuin iomchair agus 'na bhfúinneméid</span>
<lb n="2436"/><span>faoi Chríosd ag an Eagluis.</span></p>
<lb n="2437"/>
<lb n="2438"/><p><span>d'fhág sé dá bhrígh sin iad dá mbocadh ar</span>
<lb n="2439"/><span>feadh aimsire le hanfadh i llár na ttonn; agus iar</span>
<lb n="2440"/><span>mbeith dháibh gan cabhair d'fhagháil uaidhe ó</span>
<lb n="2441"/><span>thús go deireadh na hoidhche, agus le héirghe an</span>
<lb n="2442"/><span>lae do-chuaidh sé ar bharr na ttonn dá n-ionnsaighe;</span>
<lb n="2443"/><span>agus arna fhaicsin dáibh ag siubhal mur sin</span>
<lb n="2444"/><span>ar dhruim na fairge mur do bheith ar thalamh</span>
<lb n="2445"/><span>thirim, do shíliodar gur taidhbhse bhí ann, agus do</span>
<lb n="2446"/><span>ghlacadar eagla comh mór sin gur éimhghiodar go</span>
<lb n="2447"/><span>hárd.  Annsin do labhair Íosa a' tabhairt misnigh</span>
<lb n="2448"/><span>dháibh, ag rádh: “Ná bíodh eagla oraibh, óir is</span>
<lb n="2449"/><span>mise atá ann.”</span></p>
<lb n="2450"/>
<lb n="2451"/><p><span>Mur do mhothaigh Peadar ar ttús éifeacht na</span>
<lb n="2452"/><span>bréithre cumhachtaigh sin, agus ar mbeith lán do</span>
<lb n="2453"/><span>dhóchus dó go ttáinicc an tártháil do chuirfeadh</span>
<lb n="2454"/><span>as conntabhairt iad, adubhairt sé: “Más tú tá</span>
<lb n="2455"/><span>ann, a Thiaghearna, abair liom-sa siubhal chugad</span>
<lb n="2456"/><span>ar an uisge.”  Adubhairt Críosd leis teacht.</span></p>
<lb n="2457"/>
<lb n="2458"/><p><span>Annsin do theilg Peadar é féin amach ar an</span>
<lb n="2459"/><span>uisge, agus dobhí ag siubhal le dóchus fíor-iongantach</span>
<lb n="2460"/><span>ar an bhfairge, nó gur éirghidh anfa agus gaoith mhór</span>
<lb n="2461"/><span>do chuir eagla air lér chlaochlaidh a chreideamh,</span>
<lb n="2462"/><span>agus annsin dobhí ag dul i n-iachtar.  Leis sin do</span>
<lb n="2463"/><span>ghuidh sé an Slánaightheóir, ag rádh: “A</span>
<lb n="2464"/><span>Thiaghearna, tárthaigh mé.”  Leis sin do shín Íosa</span>
<lb n="2465"/><span>a lámh chuige, agus iarna thógbháil dó, tug</span></p>
</div>
<pb n="85"/>
<div><lb n="2466"/><p><span>imdheargadh dhó tré laghad a chreididh.  Agus</span>
<lb n="2467"/><span>ar ndul isan luing dháibh do choisg an ghaoith</span>
<lb n="2468"/><span>gan mhaill, agus dofuaradar iad féin i gcuan.</span></p>
<lb n="2469"/>
<lb n="2470"/><p><span>Fiafraidhid na haithreacha naomhtha créd fár</span>
<lb n="2471"/><span>fhuiling Críosd conntabhairt báitigh do theacht ar</span>
<lb n="2472"/><span>Pheadar tar éis go ndubhairt féin leis teacht ar</span>
<lb n="2473"/><span>an uisge dá ionnsaighe, agus adeirid gur uime d'fhuiling</span>
<lb n="2474"/><span>sin ionnus go mbeith fios cinnte ag an apsdal</span>
<lb n="2475"/><span>naomhtha so gurab ag Íosa amháin, agus nach ag</span>
<lb n="2476"/><span>cumhachta nádúrtha ar bith, tá cabhair do</span>
<lb n="2477"/><span>thabhairt is gach éigion.</span></p>
<lb n="2478"/>
<lb n="2479"/><p><span>Is tairbhioch an ní eagla mheasardha do bheith</span>
<lb n="2480"/><span>ar gach aon dá mbíonn i seirbhís Dé, do bhrígh</span>
<lb n="2481"/><span>go gcuirionn an lagar nádúrtha i gcéill agus i gcuimhne</span>
<lb n="2482"/><span>dhó.  Smuain, a léightheóir ionmhuin, nach bhfuil</span>
<lb n="2483"/><span>creidmheach i nEaglais Dé nár thárthaigh Críosd</span>
<lb n="2484"/><span>i gconntabhairt is mó ná so, agus nach bhfuil aon</span>
<lb n="2485"/><span>againn nár tharruing as aigén is duibhegánaigh</span>
<lb n="2486"/><span>ná an t-aigén úd ann a raibh Peadar dá shlugadh,</span>
<lb n="2487"/><span>do bhrígh gur tharruing as uaimh ifrinn sinn.</span></p>
<lb n="2488"/>
<lb n="2489"/><p><span>TRÁCHT AR SHACRAMEINT NA HALTÓRA AGUS 'NA</span>
<lb n="2490"/><span>DHIAIDH SIN AR CHREIDEAMH NA MNÁ CÁNÁNAIGH</span></p>
<lb n="2491"/>
<lb n="2492"/><p><span>Math. 15</span></p>
<lb n="2493"/>
<lb n="2494"/><p><span>A.C. 32</span></p>
<lb n="2495"/>
<lb n="2496"/><p><span>Ar ndul ar a ais d'Íosa isan áit ar bhiathaidh</span>
<lb n="2497"/><span>sé go míorbhuileach na cúig mhíle pearsa, dobhí</span></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="2498"/><p><span>imnidh mhór ar na dronga cédna arna mhárach</span>
<lb n="2499"/><span>tré gan fhios do bheith acu cá conair i ndeachaidh</span>
<lb n="2500"/><span>an Slánaightheóir.  Óir do-chonncadar nach raibh</span>
<lb n="2501"/><span>acht aen-bhárc beag amháin ar an gcuan, ann a</span>
<lb n="2502"/><span>ndeachaidh na disciobail, agus nach ndeachaidh-san</span>
<lb n="2503"/><span>innte leó; agus iar gcuartughadh an chuain dáibh</span>
<lb n="2504"/><span>gan eision d'fhagháil i n-aon-áit ann, do-chuadar</span>
<lb n="2505"/><span>tar an uisge go Capharnaum.</span></p>
<lb n="2506"/>
<lb n="2507"/><p><span>Agus an uair thárla dhóibh annsin é d'fhiafraighdior</span>
<lb n="2508"/><span>dhe créd an modh ar a ttáinicc ann.</span>
<lb n="2509"/><span>Níor fhreagair-san an cheisd chúirialta sin, agus do</span>
<lb n="2510"/><span>cheil orra mur do shiubhail sé go míorbhuileach</span>
<lb n="2511"/><span>ar uachtar na ttonn, acht ba leór leis innsin dáibh</span>
<lb n="2512"/><span>gur le mian chum tairbhe d'fhagháil dóibh féin do</span>
<lb n="2513"/><span>bhídar comh fonnmhur sin ar a lorg, .i. do bhrígh</span>
<lb n="2514"/><span>gur ithiodar a ndaoithin don arán mhíorbhuileach</span>
<lb n="2515"/><span>dothug ar an bhfásach dháibh.</span></p>
<lb n="2516"/>
<lb n="2517"/><p><span>Agus dothug sin slighe dhó lena iarraidh orra</span>
<lb n="2518"/><span>gné eile aráin d'iarraidh; agus as sin do thrácht sé</span>
<lb n="2519"/><span>go hárd-chéimeach ionganthach ar Sacrameint na</span>
<lb n="2520"/><span>hAltóra, ní as ar ghlac mórán díobh, mar aon le</span>
<lb n="2521"/><span>cuid dá dhisciobail, scannail mhór, an tan do-chualadar</span>
<lb n="2522"/><span>é ag rádh go ttiubhradh a chorp féin</span>
<lb n="2523"/><span>lena ithe do chách (mur adubhairt go soléir isan</span>
<lb n="2524"/><span>seiseadh caibidil ag Eóin); agus do bhrígh gur</span>
<lb n="2525"/><span>shíliodar-san gurab é a chorp do roinnfeadh 'na</span>
<lb n="2526"/><span>mhion-spóllaidhe dearga eatorra, d'imghiodar</span>
<lb n="2527"/><span>uaidhe an tan sin.</span>
<lb n="2528"/></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="2529"/><p><span>Is annsin d'fhiafraigh sé dá apsdail ar mhian</span>
<lb n="2530"/><span>leó-san imtheacht uaidhe mur an gcédna.  Do</span>
<lb n="2531"/><span>fhreagair Peadar lena dhísleacht ghnáthach ag</span>
<lb n="2532"/><span>rádh: “A Thiaghearna, cá rabhamís uait?  Óir</span>
<lb n="2533"/><span>is agad féin atá briathar na beatha síorruidhe.”</span>
<lb n="2534"/><span>Agus d'oillsigh Íosa dháibh nárbh iongnadh</span>
<lb n="2535"/><span>cuid dona disciobail d'imtheacht, óir go raibh duine</span>
<lb n="2536"/><span>don dá apsdal dhécc féin 'na dhiabhal.</span></p>
<lb n="2537"/>
<lb n="2538"/><p><span>Annsin do ghluais sé as an Iudea amach a'</span>
<lb n="2539"/><span>teitheadh ó mhailís a námhad, dobhí an tráth sin</span>
<lb n="2540"/><span>ag éirghidh go follusach 'na aghaidh; agus do-chuaidh</span>
<lb n="2541"/><span>sé ar chiumhsaibh na Tyre agus na Sidóine, áit i</span>
<lb n="2542"/><span>ndearnaidh nísa mhó ná do-rinne isan Iudea.</span>
<lb n="2543"/><span>Óir dotháinicc bean Chananéach amach as na</span>
<lb n="2544"/><span>háitibh sin d'ionnsaighe Chríosd (do bhrígh nárbh</span>
<lb n="2545"/><span>áill leis féin dul isteach innte d'eagla scannail nó</span>
<lb n="2546"/><span>adhbhar murmuir do thabhairt dona Iudaighibh),</span>
<lb n="2547"/><span>do chorraigh an Spiorad Naomh; agus ar tteacht dá</span>
<lb n="2548"/><span>láthair dí, do scread sí go cruaidh air, agus do ghuidh</span>
<lb n="2549"/><span>sí go dérach é, ag iarraidh air tártháil do thabhairt</span>
<lb n="2550"/><span>go trócuireach dá hinghin, dobhí dhá buaidhreadh</span>
<lb n="2551"/><span>agus dá píanadh ag deamhan.  Agus gidh go raibh</span>
<lb n="2552"/><span>Críosd claon go gnáthach chum trócuire do</span>
<lb n="2553"/><span>dhénamh ar lucht an leathtruim, gidh eadh, ionnus</span>
<lb n="2554"/><span>go gcuirfeadh brígh agus éifeacht na hurnaighthe i</span>
<lb n="2555"/><span>bpearsainn na mná so i gcéill don domhan, ní thug</span>
<lb n="2556"/><span>do thoradh ar a céd-ghuidhe acht imdheargadh</span>
<lb n="2557"/><span>do thabhairt dí.</span></p>
<lb n="2558"/>
<lb n="2559"/><p><span>An uair do-chonnairc an bhean umhal sin</span></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="2560"/><p><span>nacharbh áil le Críosd éisdeacht do thabhairt dí,</span>
<lb n="2561"/><span>do labhair sí ris na hapsdail ag iarraidh orra</span>
<lb n="2562"/><span>impidh do chur air.  Do fhreagair seision na</span>
<lb n="2563"/><span>hapsdail, ag rádh gur chum tárthála do thabhairt</span>
<lb n="2564"/><span>do chaoire seachráin threabha Israél dotháinicc</span>
<lb n="2565"/><span>sé féin, agus nach chum na nGeintílioch.  Agus ar</span>
<lb n="2566"/><span>mbeith dháibh (mur bhí an bhean mhaith dá</span>
<lb n="2567"/><span>síor-ghuidhe) ag greamughadh dhe, dob áil leis</span>
<lb n="2568"/><span>a creideadh do fhromhadh go maith.</span></p>
<lb n="2569"/>
<lb n="2570"/><p><span>Dotháinicc sí féin, agus do theilg sí í féin ar lár</span>
<lb n="2571"/><span>ann a fhiadhnuis, agus iarna adhradh dhí, adubhairt</span>
<lb n="2572"/><span>sí: “A Thiaghearna, tabhair cabhair dhamh.”</span>
<lb n="2573"/><span>Dothug diúltadh dhí annsin, agus tug imdheargadh</span>
<lb n="2574"/><span>agus tarcuisne dhí, agá samhlughadh le madadh, ag</span>
<lb n="2575"/><span>rádh nár cheart arán na leanbh do thabhairt do</span>
<lb n="2576"/><span>mhadraigh.</span></p>
<lb n="2577"/>
<lb n="2578"/><p><span>Dothug an freagra sin, do chuirfeadh fearg ar</span>
<lb n="2579"/><span>spiorad uaibhreach, barr dóchuis dise, óir do</span>
<lb n="2580"/><span>admhaidh gurbha mhadagh í, agus adubhairt sí go</span>
<lb n="2581"/><span>bhfaghann na madraigh beaga féin an sprughal</span>
<lb n="2582"/><span>thuitios do bhórd a maighistir, agus nach raibh sí</span>
<lb n="2583"/><span>féin ag iarraidh nísa mhó.</span></p>
<lb n="2584"/>
<lb n="2585"/><p><span>Féch mur chuir sí í féin i n-én-bhanda leis na</span>
<lb n="2586"/><span>madraigh, do bhrígh gur thuig sí nach raibh</span>
<lb n="2587"/><span>comórtas aice leis na Iudaighibh, dá ngoirthí clann Dé.</span></p>
<lb n="2588"/>
<lb n="2589"/><p><span>Is annsin do labhair Íosa do ghuth iongantais,</span>
<lb n="2590"/><span>ag rádh: “Ó, a bhean is mór do chreideamh.”</span></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="2591"/><p><span>Agus i n-ionad na n-imdheargeadha dothug roimhe</span>
<lb n="2592"/><span>sin dí, dobhí ag dénamh iongantuis don bhuan-sheasamh</span>
<lb n="2593"/><span>creidigh agus dóchuis lér ghuidh sí é, agus</span>
<lb n="2594"/><span>tug ar an láthair a hathchuinge dhí.</span></p>
<lb n="2595"/>
<lb n="2596"/><p><span>Cuiridh creideamh na mná págánta so uathbhás</span>
<lb n="2597"/><span>ar na haithreacha naomhtha; agus adeir S. Grighóir</span>
<lb n="2598"/><span>Mór, mur bhí creideamh mór na mná págánta so</span>
<lb n="2599"/><span>'na ádhbhar náire ag na Iudaighibh, go bhfaicior</span>
<lb n="2600"/><span>i nEagluis Críosd féin go minicc daoine saoghalta</span>
<lb n="2601"/><span>do-bheir barr creidigh agus fíréntacht ar mhórán don</span>
<lb n="2602"/><span>dream théid fó chuing riaghalta, dar chóir diúltadh</span>
<lb n="2603"/><span>don tsaoghal, an uair nach ttig a mbésa ná a</span>
<lb n="2604"/><span>mbeatha suas do réir na ngrás agus na staide</span>
<lb n="2605"/><span>caithréimigh ann a mbíd.</span></p>
<lb n="2606"/>
<lb n="2607"/><p><span>ATHDHEALBHADH AN TSLÁNAIGHTHEÓRA</span></p>
<lb n="2608"/>
<lb n="2609"/><p><span>Math.(16-)17</span></p>
<lb n="2610"/>
<lb n="2611"/><p><span>Eodem Anno</span></p>
<lb n="2612"/>
<lb n="2613"/><p><span>Ar mbeith do Chríosd gan buidhin ar bith eile</span>
<lb n="2614"/><span>'na fhochair acht a dhisciobail ag siubhal tré</span>
<lb n="2615"/><span>bhailtibh na Cesarea, d'fhiafraigh sé dá apsdail</span>
<lb n="2616"/><span>créd an bharamhail do-bheireadh na daoine dhó.</span>
<lb n="2617"/><span>Adubhradar-san dá fhreagradh gur chreid cuid</span>
<lb n="2618"/><span>acu gurbh é Eóin Baisde é, cuid eile gurbh é</span></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="2619"/><p><span>Ieremias nó neoch eigín dona sean-fháidhibh é.</span></p>
<lb n="2620"/>
<lb n="2621"/><p><span>“Créd adeir sibh-se féin liom?” ar Íosa.</span></p>
<lb n="2622"/>
<lb n="2623"/><p><span>Do fhreagair Peadair gan mhaill é, ag rádh:</span></p>
<lb n="2624"/>
<lb n="2625"/><p><span>“Is tú Íosa Críosd mac an Dé bheó.”</span></p>
<lb n="2626"/>
<lb n="2627"/><p><span>Adubhairt Íosa annsin:</span></p>
<lb n="2628"/>
<lb n="2629"/><p><span>“Is aoibhinn duit-se, a Shímóin mhic Eóin,</span>
<lb n="2630"/><span>óir is é an t-Athair Síorruidhe d'innis sin duit-se,</span>
<lb n="2631"/><span>agus dearbhaim-se dhuit,” ar sé, “gur tú an charraig</span>
<lb n="2632"/><span>ar a gcuirfiod-sa m'Eagluis, agus nach mbéuraidh</span>
<lb n="2633"/><span>geataidh (.i. cumhacht) ifrinn buaidh uirre go bráth.”</span></p>
<lb n="2634"/>
<lb n="2635"/><p><span>Is mór an ghlóir dofuair Peadar annso, mur</span>
<lb n="2636"/><span>do gheall Críosd dó go mbeith sé 'na cheann agus 'na</span>
<lb n="2637"/><span>uachtarán ar an Eagluis, 'na shuidhe i gceannchathair</span>
<lb n="2638"/><span>na cruinne domhanda, agus an gheallamhuin</span>
<lb n="2639"/><span>sin do bheith arna coimhlíonadh agus gan gairm</span>
<lb n="2640"/><span>ar ais do dhénamh uirre tréna shénadh fó thrí.</span>
<lb n="2641"/><span>Gidh eadh, níor chuir sin toirmeasg ar Íosa gan</span>
<lb n="2642"/><span>imdheargadh do thabhairt ar uairibh 'na dhiaidh</span>
<lb n="2643"/><span>sin dó, lena umhlughadh, óir do ghoir sé aidhbhirseóir</span>
<lb n="2644"/><span>dhe an uair dobhí sé ag cur toirmisg</span>
<lb n="2645"/><span>air gan bás d'fhulang.</span></p>
<lb n="2646"/>
<lb n="2647"/><p><span>Ní gnáthach le Críosd cathréim spioradálta ná</span>
<lb n="2648"/><span>aimsiordha do thabhairt dá naoimh gan a</span>
<lb n="2649"/><span>n-uirísliugh go dlúth 'na dhiaidh sin, ionnus nach</span>
<lb n="2650"/><span>ttiubhradh uaill orra iad féin d'árdughadh ar</span>
<lb n="2651"/><span>mhodh go mbeith a leagadh marbhthach.</span>
<lb n="2652"/></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="2653"/><p><span>I gceann ocht lá dá éis sin dothug Íosa triúr</span>
<lb n="2654"/><span>dona hapsdail, dár ghnáth leis a ghnaoi do</span>
<lb n="2655"/><span>thaisbénadh tar an gcuid eile, .i. Peadar, Sém agus</span>
<lb n="2656"/><span>Eóin, leis ar mhullach sléibhe móir i n-uaignios.</span>
<lb n="2657"/><span>Agus ar mbeith dhó ag urnaighthe annsin, do</span>
<lb n="2658"/><span>hathdhealbhadh go tobann é, ionnus go raibh a</span>
<lb n="2659"/><span>ghnúis comh lonnrach leis an ngréin agus a éudach</span>
<lb n="2660"/><span>geal mur an tsneachta.  Tháinicc Maoise agus Elias</span>
<lb n="2661"/><span>chuige, agus dobhídar ag trácht leis ar gach ní dá</span>
<lb n="2662"/><span>raibh le dénamh agus le fulang i Ierusalem aige.</span></p>
<lb n="2663"/>
<lb n="2664"/><p><span>Do mhúsgail an triúr disciobal, dobhí 'na</span>
<lb n="2665"/><span>gcodladh an tráth sin, agus dobhí iongnadh mhór</span>
<lb n="2666"/><span>acu isan nglóir agus isan gcomhluadar do-chonncadar</span>
<lb n="2667"/><span>i ttimchioll Chríosd.  Agus ar mbeith do Pheadar</span>
<lb n="2668"/><span>líonta le meadhair lúthghára adubhairt sé go tobann:</span></p>
<lb n="2669"/>
<lb n="2670"/><p><span>“A Thiaghearna, is maith an áit chomhnuidhe</span>
<lb n="2671"/><span>so; dénam trí scáláin ann, aon duit-se, aon do</span>
<lb n="2672"/><span>Mhaoise, agus aon d'Elias.”</span></p>
<lb n="2673"/>
<lb n="2674"/><p><span>Agus ar rádh na mbriathar sin dhó, dotháinicc</span>
<lb n="2675"/><span>néull lonnrach d'fholaigh iad, agus táinicc guth as</span>
<lb n="2676"/><span>amach ag rádh: “Ag so mo Mhac dil, nó grádhach:</span>
<lb n="2677"/><span>éisdigh é,” .i. creidígh dhó.</span></p>
<lb n="2678"/>
<lb n="2679"/><p><span>Leis sin do thuit na hapsdail ar lár le huathbhás.</span>
<lb n="2680"/><span>Dotháinicc Íosa cughthu, agus do thóig ar a gcosaibh</span>
<lb n="2681"/><span>iad; agus ar n-éirghidh dháibh ní fhacadar acht Íosa</span>
<lb n="2682"/><span>amháin.  Do chuir rún orra ar ndul síos don</span>
<lb n="2683"/><span>tsliabh dháibh gan labhairt le haon-neach ar an</span>
<lb n="2684"/><span>amharc dofuaradar.</span>
<lb n="2685"/></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="2686"/><p><span>Dothug Críosd an t-amharc sin dóibh ionnus</span>
<lb n="2687"/><span>go nearteóchadh ann a gcreidiomh iad, agus go</span>
<lb n="2688"/><span>mbeith fios deimhneach acu gurb é mac Dé do</span>
<lb n="2689"/><span>bhí 'na measg.  Dothug sé fós amharc beag ar</span>
<lb n="2690"/><span>an nglóir dobhí, mur thuarusdal i ndiaidh a</span>
<lb n="2691"/><span>saoithair ar an tsaoghal so, le fagháil acu.  Agus</span>
<lb n="2692"/><span>is tar éis an Spioraid Naoimh do thurling iar</span>
<lb n="2693"/><span>ndeasgabháil orra is mó dofuaradar toradh an</span>
<lb n="2694"/><span>amhairc so.</span></p>
<lb n="2695"/>
<lb n="2696"/><p><span>LEANBH 'NA SCÁTHÁN UMHLACHTA</span></p>
<lb n="2697"/>
<lb n="2698"/><p><span>Math.(17),18</span></p>
<lb n="2699"/>
<lb n="2700"/><p><span>Anno Eodem 32</span></p>
<lb n="2701"/>
<lb n="2702"/><p><span>Ar tteacht anuas do shliabh Tabor do Chríosd</span>
<lb n="2703"/><span>gona thriúr disciobail, dofuair sé an chuid eile dá</span>
<lb n="2704"/><span>dhisciobail agus iad i lár comhthionóil mhóir daoine,</span>
<lb n="2705"/><span>agus iad ar saothar ag iarraidh deamhuin do dhíbirt</span>
<lb n="2706"/><span>as corp mic óglaigh dotháinicc dá nguidhe isan</span>
<lb n="2707"/><span>am a raibh a maighistir ar an tsliabh.  Agus gidh</span>
<lb n="2708"/><span>go ttug Críosd cumhacht dáibh le deamhuin do</span>
<lb n="2709"/><span>dhíbirt, níor fhéudadar an deamhan so 'dhíbirt.</span></p>
<lb n="2710"/>
<lb n="2711"/><p><span>Acht, iarna dhíbirt do Chríosd agus iar seachadadh</span>
<lb n="2712"/><span>an mhic saor slán dá athair dhó, d'fhiafraidh na</span>
<lb n="2713"/><span>hapsdail go secréidioch dhe créd an t-ádhbhar nár</span>
<lb n="2714"/><span>fhéudadar an deamhan sin do dhíbirt.  Adubhairt-san</span></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="2715"/><p><span>nach raibh a gcreideamh láidir go leór chuige</span>
<lb n="2716"/><span>sin, agus dá mbeith sin acu go m'fhéidir leó na</span>
<lb n="2717"/><span>sléibhte do thógbháil as a n-áit agus a tteilgion isan</span>
<lb n="2718"/><span>bhfairge.  Agus adubhairt leó irís nach leighiosdar</span>
<lb n="2719"/><span>aon-nduine ón tsórt deamhan sin acht le trosgadh</span>
<lb n="2720"/><span>agus le hurnaighthe.</span></p>
<lb n="2721"/>
<lb n="2722"/><p><span>Agus do chuir sé i gcéill dáibh annsin nach le</span>
<lb n="2723"/><span>hanchumhacht díbhearthar deamhain.  Óir, más</span>
<lb n="2724"/><span>mian libh na deamhuin do scrios, is cóir daoibh</span>
<lb n="2725"/><span>sibh féin d'umhlughadh agus cromadh ar na meadhónacha</span>
<lb n="2726"/><span>d'fhágaidh Dia le sin do dhénamh, mur atá</span>
<lb n="2727"/><span>trosgadh agus urnaighthe.</span></p>
<lb n="2728"/>
<lb n="2729"/><p><span>Do-chuaidh Íosa iar sin go Capharnaum, áit</span>
<lb n="2730"/><span>ar fhiafraigh lucht cruinnighthe an chíosa choitchinn</span>
<lb n="2731"/><span>do Pheadar a ndíolfadh a mhaighisdir a</span>
<lb n="2732"/><span>chion féin don chiós sin.  Adubhairt go ndíolfadh.</span>
<lb n="2733"/><span>Agus ar ndul do Pheadar isteach isan lóisdín ní</span>
<lb n="2734"/><span>bhfuair uain labhartha le Críosd air sin an uair</span>
<lb n="2735"/><span>do fhiafraidh dhe: “Cia ar a n-iarrann prionnsaidhe</span>
<lb n="2736"/><span>na talmhan cíos, an ar a gcloinn féin nó</span>
<lb n="2737"/><span>ar chách eil?”</span></p>
<lb n="2738"/>
<lb n="2739"/><p><span>“Ar chách eile,” ar Peadar.</span></p>
<lb n="2740"/>
<lb n="2741"/><p><span>“Mur sin,” ar Íosa, “tá an chlann saor,” dá</span>
<lb n="2742"/><span>chur i gcéill go raibh sé féin agus a mhuintir saor ar</span>
<lb n="2743"/><span>an gcíos, do bhrígh gur mhac do Dhia do réir a</span></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="2744"/><p><span>dhiadhacht agus do Dháibhídh an rígh do réir</span>
<lb n="2745"/><span>dhaonnacht é.</span></p>
<lb n="2746"/>
<lb n="2747"/><p><span>Gidh eadh, ionnus nach ttiubhradh scannail do</span>
<lb n="2748"/><span>chách eile adubhairt sé le Peadar, geólmhach an</span>
<lb n="2749"/><span>chéd-éisg do theageóbhadh dhó ar ndul dó go</span>
<lb n="2750"/><span>bruach na fairge, go bhfuigheadh píosa airgid ann</span>
<lb n="2751"/><span>do dhíolfadh ar a son ar aon.</span></p>
<lb n="2752"/>
<lb n="2753"/><p><span>Cuiridh sin i gcéill dúinn gur cóir do gach</span>
<lb n="2754"/><span>Críosdaighe a bheith suaimhneach ceannsaigh, agus</span>
<lb n="2755"/><span>égcóir féin d'fhulang nísa luaithe ná do thóigfeadh</span>
<lb n="2756"/><span>buaidhreadh isan bpuiblidhacht, do bhrígh gur do</span>
<lb n="2757"/><span>réir ordaigh Dé is gnáthach dlighthe na bpuiblidhacht</span>
<lb n="2758"/><span>do bheith.</span></p>
<lb n="2759"/>
<lb n="2760"/><p><span>Agus ar mbeith do Chríosd iar sin 'na shuidhe</span>
<lb n="2761"/><span>isan lóisdín chédna, d'fhiafraidh dá dhisciobail créd</span>
<lb n="2762"/><span>ar a rabhdar a' trácht isan mbealach, óir dobhí</span>
<lb n="2763"/><span>fios aige gur iomarbháidh dobhí eatorra ag</span>
<lb n="2764"/><span>féchuin cia haca féin ba mó.  Agus chum go</span>
<lb n="2765"/><span>scriosfadh gan mhaill an t-uabhar agus an t-anmhian</span>
<lb n="2766"/><span>graduim sin as a gcroidhthibh agus as a n-inntinn,</span>
<lb n="2767"/><span>adubhairt riú, gibé lér mhian a bheith i gceannus</span>
<lb n="2768"/><span>ar an gcuid eile, gur riachtannus dó é féin</span>
<lb n="2769"/><span>d'uirísliughadh tar gach aon eile; agus chum go</span>
<lb n="2770"/><span>gcuirfid sin go maith i gcéill dáibh, dorug sé</span>
<lb n="2771"/><span>ar leanbh beag, agus iarna fhásgadh leis isteach dhó,</span>
<lb n="2772"/><span>do chuir sé 'na sheasamh ann a lár é, agus</span>
<lb n="2773"/><span>adubhairt riú, muna ndénadís díthchioll le hiad</span>
<lb n="2774"/><span>féin do chur i gcosmhulacht ris an leanbh sin, nach</span>
<lb n="2775"/><span>rachadís go ríghacht nimhe go bráth.</span>
<lb n="2776"/></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="2777"/><p><span>Is mór an t-uathbhás chuirios na briathra so</span>
<lb n="2778"/><span>ar na haithreacha naomhtha.  Agus adeirid nach</span>
<lb n="2779"/><span>bhfuil tártháil le fágháil aguinn acht grása an</span>
<lb n="2780"/><span>tSlánaightheóra lenar ttabhairt ar ar n-ais, ó gach</span>
<lb n="2781"/><span>ainmhian agus ó gach uabhar dá bhfuil greamaigh</span>
<lb n="2782"/><span>dhínn, go staid shimplidhe neamh-chiontaigh</span>
<lb n="2783"/><span>neamh-urchóidigh na leanbh.</span></p>
<lb n="2784"/>
<lb n="2785"/><p><span>DEICH LOBHAR ARNA LEIGHIOS</span></p>
<lb n="2786"/>
<lb n="2787"/><p><span>(EÓIN, 7), Lúc. 17</span></p>
<lb n="2788"/>
<lb n="2789"/><p><span>A.C. 32</span></p>
<lb n="2790"/>
<lb n="2791"/><p><span>Tar éis an léighin umhlachta agus uirísleacht sin</span>
<lb n="2792"/><span>do thabhairt do Chríosd dá apsdail, agus a chur i</span>
<lb n="2793"/><span>gcéill dáibh gur chonntabhairteach an ní scannail</span>
<lb n="2794"/><span>do thabhairt don aos óg agus don dream shimplidhe</span>
<lb n="2795"/><span>neamh-chiontach, d'fhág sé an Ghalilea.</span></p>
<lb n="2796"/>
<lb n="2797"/><p><span>Agus do bhrígh go raibh sollamhain na scálán,</span>
<lb n="2798"/><span>nó na ttabernacail, a' teacht chugthu san am sin,</span>
<lb n="2799"/><span>mur bhíodh gacha bliadhain fón tráth sin, d'iarr</span>
<lb n="2800"/><span>a ghaolta agus a dhearbhráithre air dul go Iudea,</span>
<lb n="2801"/><span>óir do thréig sé í tré bhás Eóin Baisde; agus</span>
<lb n="2802"/><span>adubhradar leis nach beith baoghal dochair air</span>
<lb n="2803"/><span>ann; agus amhuil mur do bheith saint nó mian aige</span>
<lb n="2804"/><span>a chlú do chur ós áird lena mhór-ghníomha míorbhuileacha,</span>
<lb n="2805"/><span>mur do mheasadar-san go harráideach,</span></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="2806"/><p><span>adubhradar leis nár chreid na Iudaighibh dhó.</span>
<lb n="2807"/><span>Ní bhfuair Críosd dochar lena n-arráid do chlaoi</span>
<lb n="2808"/><span>an tan sin, acht a rádh riú go raibh a n-aimsir-sion</span>
<lb n="2809"/><span>do láthair gach tan, gidh eadh nach ttáinicc a</span>
<lb n="2810"/><span>aimsir féin an uair sin, agus adubhairt riú: “Ní</span>
<lb n="2811"/><span>rachad-sa,” ar sé, “go Ierusalem go fóill.”</span></p>
<lb n="2812"/>
<lb n="2813"/><p><span>Do-chuaidh a ghaolta roimhe chum an fhésda.</span>
<lb n="2814"/><span>Agus iar mbeith dhó ar feadh beagáin do</span>
<lb n="2815"/><span>laethaibh 'na ndiaidh isan nGaililea, do-chuaidh</span>
<lb n="2816"/><span>sé go Iudea, ní go puiblidhe ná go sollamanta,</span>
<lb n="2817"/><span>mur ba gnáth leis, acht go folaightheach</span>
<lb n="2818"/><span>secréideach.</span></p>
<lb n="2819"/>
<lb n="2820"/><p><span>Agus ar mbeith ag imtheacht tré lár na Samaria</span>
<lb n="2821"/><span>dhó, do thárla deichneabhar lobhar i ndorus sráidbhaile</span>
<lb n="2822"/><span>don tír sin dó.  Agus dobhí do mhéd na</span>
<lb n="2823"/><span>hurruma dobhí acu dhó nach ttángadar 'na ghar,</span>
<lb n="2824"/><span>acht go rabhdar ag screadaigh go hárd ag iarraidh</span>
<lb n="2825"/><span>air trócaire do dhénamh orra.</span></p>
<lb n="2826"/>
<lb n="2827"/><p><span>d'fhéch Críosd orra, agus adubhairt leó iad féin do</span>
<lb n="2828"/><span>thaisbénadh dona sagairt, lér chuir sé i gcéill créd</span>
<lb n="2829"/><span>an urraim is cóir dona Críosdaighibh a thabhairt</span>
<lb n="2830"/><span>dona sagairt agus dona huachtaráin cille.</span></p>
<lb n="2831"/>
<lb n="2832"/><p><span>Agus ar mbeith don deichneabhar ag dul dá</span>
<lb n="2833"/><span>ttaisbénadh féin dona sagairt, dofuaradar iad</span>
<lb n="2834"/><span>féin glan ón lubhra ar an tslighe.  Arna fhaicsin</span></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="2835"/><p><span>sin d'aon acu, do thuill go grod ar a ais a'</span>
<lb n="2836"/><span>tabhairt gártha glóire agus molta do Dhia trésan</span>
<lb n="2837"/><span>leighios míorbhuileach do-rinne air; agus ar</span>
<lb n="2838"/><span>tteacht do láthair Íosa dhó, bhuail sé a aghaidh</span>
<lb n="2839"/><span>féin re lár ann a fhiadhnuise a' tabhairt molta agus</span>
<lb n="2840"/><span>buidheachuis dó trésan trócuire do-rinne air.</span></p>
<lb n="2841"/>
<lb n="2842"/><p><span>d'fhiafraidh Críosd nach raibh deichneabhar</span>
<lb n="2843"/><span>arna leighios agus cáit a ndeachadar an naonmhur</span>
<lb n="2844"/><span>eile, nó nach raibh aon acu dothiocfadh a' tabhairt</span>
<lb n="2845"/><span>buidheachuis do Dhia acht an deóraigh (óir ba</span>
<lb n="2846"/><span>Samáritánach an tí sin dotháinicc le buidheachus</span>
<lb n="2847"/><span>do thabhairt).  Agus adubhairt Críosd leis imtheacht</span>
<lb n="2848"/><span>i síthcháin agus gur shlánaigh a chreideamh</span>
<lb n="2849"/><span>é; agus do chuir sé i gcéill an mí-thaithneamh agus</span>
<lb n="2850"/><span>an mí-ghnaoi dobhí aige ar dhobhuidheachus an</span>
<lb n="2851"/><span>naonmhuir eile.</span></p>
<lb n="2852"/>
<lb n="2853"/><p><span>Agus is cosmhuil, mur thuill an lubhra chédna</span>
<lb n="2854"/><span>orra, gur líonadh le lubhra ghráineamhuil pheacaidh</span>
<lb n="2855"/><span>an dobhuidheachuis iad, is measa go mór ná an</span>
<lb n="2856"/><span>chéd-lubhra.</span></p>
<lb n="2857"/>
<lb n="2858"/><p><span>AN BHEAN ADHALTRANNACH</span></p>
<lb n="2859"/>
<lb n="2860"/><p><span>Ioan.(7,)8</span></p>
<lb n="2861"/>
<lb n="2862"/><p><span>A.Eod.</span></p>
<lb n="2863"/>
<lb n="2864"/><p><span>Iar ndénamh na míorbhuile sin ann a shlighe</span>
<lb n="2865"/><span>don tSlánaightheóir, do ghluais sé roimhe; agus ar</span></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="2866"/><p><span>ndul go Ierusalem dhó, dofuair sé lucht na Iudea</span>
<lb n="2867"/><span>uile lán do bhuaidhreadh tré nach bhfacadar</span>
<lb n="2868"/><span>eisionn ann.  Agus ní hionann an breitheamhnus</span>
<lb n="2869"/><span>dobhí ag gach cuid díobh air, óir adeireadh cuid</span>
<lb n="2870"/><span>acu go raibh sé ionmholta, agus adeireadh cuid eile</span>
<lb n="2871"/><span>nach raibh ann acht mealltóir.</span></p>
<lb n="2872"/>
<lb n="2873"/><p><span>Agus ar tteacht do laethaibh na sollamhan</span>
<lb n="2874"/><span>do-chuaidh Críosd isan teampall, agus dobhí ag</span>
<lb n="2875"/><span>teagasg le heagna ro-mhóir.  Agus ba hiongnadh</span>
<lb n="2876"/><span>leis an druing agá raibh eólus óna leanbuidheacht</span>
<lb n="2877"/><span>air méd na heagna agus na foghlama do-chualadar</span>
<lb n="2878"/><span>uaidhe, do bhrígh nach bhfacadar ar sgoil ariamh</span>
<lb n="2879"/><span>é a' foghlaim litiorrdhacht ná dlighe.  Ar mbeith</span>
<lb n="2880"/><span>ag teagasg mur sin go puiblidh le briathra saora</span>
<lb n="2881"/><span>neamh-eaglacha dhó, dob iongantach leis an dream</span>
<lb n="2882"/><span>dobhí ag éisdeacht mur d'imghidh a naimhde do</span>
<lb n="2883"/><span>bhí ar tí díghbhála do dhénamh dhó uaidhe, agus do</span>
<lb n="2884"/><span>mheasadar gurbh fhéidir dhóibh a chreideamhuin</span>
<lb n="2885"/><span>gurab é Íosa bhí ann.</span></p>
<lb n="2886"/>
<lb n="2887"/><p><span>Gidh eadh, ní fada 'na dhiaidh sin go ttugadar</span>
<lb n="2888"/><span>iarraidh dhíghbhálach ar a phearsainn, gé gur</span>
<lb n="2889"/><span>dhíomhaoin dáibh do bhrígh nach ttáinicc a aimsir</span>
<lb n="2890"/><span>an tan sin le fulang.  Óir, an uair do-chualaidh</span>
<lb n="2891"/><span>na Phairisínigh an pobal go coitchionn ag labhairt</span>
<lb n="2892"/><span>re hiongantus mór ar a mhíorbhuilibh agus air féin,</span>
<lb n="2893"/><span>ag rádh ós áird dá ttigadh Críosd féin nárbh</span>
<lb n="2894"/><span>fhéidir dó neithe ba mó ná sin do dhénamh, do</span>
<lb n="2895"/><span>bhíodh fearg mhór orra, agus do chuiriodar cuid dona</span></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="2896"/><p><span>mílidhibh Rómhánach dá ghabháil.  Gidh eadh,</span>
<lb n="2897"/><span>níor theith sé mur do-níodh roimhe sin, ionnus go</span>
<lb n="2898"/><span>gcuirfeadh i gcéill nach ar aen-mhodh amháin</span>
<lb n="2899"/><span>ghluaisios an Spiorad Naomh an dream fhuilingios</span>
<lb n="2900"/><span>inghreim ar son an cheirt; agus i n-alt na huaire, le</span>
<lb n="2901"/><span>hoibriughadh an Spioraid Naoimh, do choisg an</span>
<lb n="2902"/><span>lucht tóruighachta sin de, agus i n-ionad a ghabhála</span>
<lb n="2903"/><span>d'éisdiodar lena theagasg le hiongantus mór agus le</span>
<lb n="2904"/><span>hurraim.  Agus ar ndul ar a n-ais dáibh, agus ar</span>
<lb n="2905"/><span>mbeith dona Phairisínigh dhá n-imdheargadh tré</span>
<lb n="2906"/><span>gan a ghabháil, do fhreagradar, ag rádh nach</span>
<lb n="2907"/><span>ttáinicc iriamh aon-nduine ba heagnaidhthe caint ná é.</span></p>
<lb n="2908"/>
<lb n="2909"/><p><span>Do ghluais Íosa as sin; agus do-chuaidh an oidhche</span>
<lb n="2910"/><span>sin ag urnaighthe go sliabh Oliuéite.  Agus go</span>
<lb n="2911"/><span>moch arna mhárach do-chuaidh isan teampall irís,</span>
<lb n="2912"/><span>áit ar chruinnigh uimhir ro-mhór daoine 'na</span>
<lb n="2913"/><span>thimchioll.  Agus an uair dobhí cách ag éisteacht</span>
<lb n="2914"/><span>leis do thairg na Phairisínigh breith amuich air</span>
<lb n="2915"/><span>ann a bhriathra le mnaoi do thabhairt dá láthair</span>
<lb n="2916"/><span>do ghabhadar i ngníomh adhaltrannais, ionnus go</span>
<lb n="2917"/><span>ttiubhradh sé breitheamhnus báis uirre, agus dá</span>
<lb n="2918"/><span>ndénadh sin go gcuirfeadhdís cáil thíarántuis</span>
<lb n="2919"/><span>imeasg an phobuil air, agus muna ttugadh an</span>
<lb n="2920"/><span>breitheamhnus sin uirre go gcuirfeadhdís air</span>
<lb n="2921"/><span>imeasg an phobuil nach raibh acht fear bhrisde</span>
<lb n="2922"/><span>an dlighe ann.</span></p>
<lb n="2923"/>
<lb n="2924"/><p><span>Do chrom Críosd a cheann annsin, agus dobhí ag</span></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="2925"/><p><span>sgríobhadh ar an talamh lena mhéur.  Agus iar</span>
<lb n="2926"/><span>mbeith dháibh ag síor-iarraidh a bhreitheamhnuis,</span>
<lb n="2927"/><span>do thóig a cheann, agus adubhairt riú gibé haon 'na</span>
<lb n="2928"/><span>measg dobhí gan peacadh an chéd-chloch do</span>
<lb n="2929"/><span>bhualadh uirre.  Agus annsin do chrom sé arís</span>
<lb n="2930"/><span>ag sgríbhneóiracht mur bhí cheana, agus leis sin</span>
<lb n="2931"/><span>d'imghidh na Phairisínigh i ndiaigh a chéile, ionnus</span>
<lb n="2932"/><span>nár fhan istigh i bhfochair Íosa acht an bhean.</span></p>
<lb n="2933"/>
<lb n="2934"/><p><span>Agus annsin adubhairt Íosa, ó nach raibh aon-nduine</span>
<lb n="2935"/><span>eile lena coiriughadh, nach gcoireóchadh sé</span>
<lb n="2936"/><span>féin í; agus dá bhrígh sin adubhairt léidh imtheacht</span>
<lb n="2937"/><span>i síthcháin agus gan peacughadh nísa mhó.</span></p>
<lb n="2938"/>
<lb n="2939"/><p><span>Do chuir Críosd i gcéill leis so gur chóra do gach</span>
<lb n="2940"/><span>aon breitheamhnus do thabhairt air fhein ná air</span>
<lb n="2941"/><span>chách eile, agus a bpeacaidhe féin do sgrúdadh i</span>
<lb n="2942"/><span>n-ionad a bheith a' breathnughadh cháich eile.</span>
<lb n="2943"/><span>Féch an truaighe bhí ag Críosd ann gach am dona</span>
<lb n="2944"/><span>peacachaibh móra le siompla do thabhairt dúinne.</span></p>
<lb n="2945"/>
<lb n="2946"/><p><span>AR AN DALL AS BROINN</span></p>
<lb n="2947"/>
<lb n="2948"/><p><span>Ioan.(8,) 9</span></p>
<lb n="2949"/>
<lb n="2950"/><p><span>A.C. 32</span></p>
<lb n="2951"/>
<lb n="2952"/><p><span>Iar saoradh na mná sin go trócaireach d'Íosa do</span>
<lb n="2953"/><span>chomhnuidh ar feadh aimsire ag teagasg an phopail</span>
<lb n="2954"/><span>isan teampall, agus ag imdheargadh na bhPhairisíneach</span>
<lb n="2955"/><span>trésan mailís dobhí acu dhó féin agus trésan</span></p>
</div>
<pb n="101"/>
<div><lb n="2956"/><p><span>droch-mhian dobhí acu lena bhásughadh; agus do</span>
<lb n="2957"/><span>chuir i gcéill dáibh leis sin gurbh iad feadhmonnaigh</span>
<lb n="2958"/><span>an diabhuil iad, dar mhian ó thús fuil neamh-chiontach</span>
<lb n="2959"/><span>do dhórtadh, óir gurab é do bhrosdaigh a sinnsir</span>
<lb n="2960"/><span>chum na bhfádh do mharbhadh; agus d'fhiafraidh go</span>
<lb n="2961"/><span>hárd cia dhíobh lérbh fhéidir peacadh do chur 'na</span>
<lb n="2962"/><span>leith, agus créd an fáth nár chreidiodar é.</span></p>
<lb n="2963"/>
<lb n="2964"/><p><span>d'éirigh na Iudaighibh go hégceart 'na aghaidh</span>
<lb n="2965"/><span>trésan imdheargadh ceart dothug dáibh, agus</span>
<lb n="2966"/><span>adubhradar gurbhá Samaritánach agus duine deamhnaigh é.</span>
<lb n="2967"/><span>Do fhreagair Críosd go ceannsaigh</span>
<lb n="2968"/><span>milis-bhriathrach na himdheargtha dia-aithiseacha</span>
<lb n="2969"/><span>sin.  Gidh eadh, an uair do-chonnairc go rabhadar</span>
<lb n="2970"/><span>ag tógbháil cloch lena mbualadh air, d'fholaigh sé</span>
<lb n="2971"/><span>é féin, agus d'imghidh as an teampall.</span></p>
<lb n="2972"/>
<lb n="2973"/><p><span>Agus iar n-imtheacht dó do-chonnairc duine</span>
<lb n="2974"/><span>dotháinicc dall as broinn a mháthar.  Agus d'fhiafraidh</span>
<lb n="2975"/><span>a dhisciobail d'Íosa an tréna pheacaidhe féin,</span>
<lb n="2976"/><span>nó pheacaidhe a athar nó a mháthar, do dalladh</span>
<lb n="2977"/><span>an fear sin a mbroinn a mháthar.  Do fhreagair</span>
<lb n="2978"/><span>Críosd ag rádh nach tré pheacaidhe cheachtair</span>
<lb n="2979"/><span>dhíobh do dalladh é, acht chum a ghlóire féin</span>
<lb n="2980"/><span>d'fhoillsiughadh.  Agus annsin do-rinne sé láib</span>
<lb n="2981"/><span>lena sheileadh, agus do chomail do shúilibh an daill</span>
<lb n="2982"/><span>í, agus adubhairt leis é féin do nighe i lochán Siloe.</span>
<lb n="2983"/><span>Agus arna dhénamh sin dó dofuair a radharc.</span>
<lb n="2984"/><span>Agus arna fhaicsin dá lucht eóluis dobhí iongnadh</span>
<lb n="2985"/><span>mór acu ann, agus d'fhiafraidhsiod de créd dothug a</span>
<lb n="2986"/><span>radharc dhó.  Adubhairt-sion gurbh é an té dá</span></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="2987"/><p><span>ngoirthí Íosa do leighis le láib é, agus d'innis an</span>
<lb n="2988"/><span>chuid eile dháibh.</span></p>
<lb n="2989"/>
<lb n="2990"/><p><span>Annsin dothugadar leó do láthair na</span>
<lb n="2991"/><span>bPairisíneach é.  d'fhiafraidhdar sin na ceasda</span>
<lb n="2992"/><span>cédna dhe, agus dothug-san an freagara cédna dhóibh.</span>
<lb n="2993"/><span>Annsin adubhairt aon dona Phairisínigh nach do</span>
<lb n="2994"/><span>mhuintir Dé an té do-rinne láib i ló na Sabbóide.</span>
<lb n="2995"/><span>Adubhairt cuid eile acu go haimhlisg iar meas</span>
<lb n="2996"/><span>méd na míorbhuile sin dáibh nárbh fhéidir le</span>
<lb n="2997"/><span>droch-dhuine duine tug daille as broinn leis do</span>
<lb n="2998"/><span>leighios.  Agus ar mbeith mur sin ann a gcédfaidh</span>
<lb n="2999"/><span>contrárdha dhá chéile, dubhradar leis an óglaoch</span>
<lb n="3000"/><span>an sgél d'aithris arís, agus annsin d'fhiafraidhsiod de</span>
<lb n="3001"/><span>créd an bharamhail dobhí aige don té leighis mur</span>
<lb n="3002"/><span>sin é.  Freagraidh-sion do ghuth árd ag rádh gur</span>
<lb n="3003"/><span>fáidh mhór é.</span></p>
<lb n="3004"/>
<lb n="3005"/><p><span>Agus ar nglacadh feirge móire leis an bhfreagra</span>
<lb n="3006"/><span>sin dáibh, adubhradar nár chreidsiod féin go raibh</span>
<lb n="3007"/><span>sé dall; agus iar gcur teachta i gcuinne a athar</span>
<lb n="3008"/><span>agus a mháthar do chuiriodar ceisd orra.  Do ghlac</span>
<lb n="3009"/><span>eagla iad sin ré dásach agus re díbhfeirg mailísigh</span>
<lb n="3010"/><span>na bPairisínigheach, agus dá bhrígh sin dothugadar</span>
<lb n="3011"/><span>freagra glic orra, ag rádh gurbh é sin a mac agus go</span>
<lb n="3012"/><span>raibh sé dall ó bhruinn a mháthar, nach raibh fios</span>
<lb n="3013"/><span>acu féin ar nísa mhó ná sin, agus go raibh aois go</span>
<lb n="3014"/><span>leór aige féin le freagra do thabhairt dáibh ar a</span>
<lb n="3015"/><span>shon féin.</span></p>
<lb n="3016"/>
<lb n="3017"/><p><span>Annsin adubhairt na Phairisínigh leis glóir agus</span>
<lb n="3018"/><span>buidheachus do thabhairt do Dhia, do bhrígh</span></p>
</div>
<pb n="103"/>
<div><lb n="3019"/><p><span>gurab É do-rinne an leighios, agus gurbhá droch-dhuine</span>
<lb n="3020"/><span>Íosa.</span></p>
<lb n="3021"/>
<lb n="3022"/><p><span>“Níl 'fhios agum,” ar an t-óglaoch, “acht is</span>
<lb n="3023"/><span>feas damh go rabhus féin dall agus go bhfuil radharc</span>
<lb n="3024"/><span>grinn anois agum.”</span></p>
<lb n="3025"/>
<lb n="3026"/><p><span>Do fhreagair na Iudaighibh ag rádh gurbha</span>
<lb n="3027"/><span>disciobail do Mhaoise iad féin, agus nárbh fheas dáibh</span>
<lb n="3028"/><span>créd é an fear sin.</span></p>
<lb n="3029"/>
<lb n="3030"/><p><span>“Is iongnadh leam,” ar an t-óglaoch, “nach</span>
<lb n="3031"/><span>bhfuil fios agaibh cia hé, agus gurb é dothug mo</span>
<lb n="3032"/><span>radharc dhamh-sa.”</span></p>
<lb n="3033"/>
<lb n="3034"/><p><span>Annsin do dhíbriodar amach as an Sinagóig é,</span>
<lb n="3035"/><span>agus do thárla Íosa dhó, agus d'fhiafraidh dhe ar chreid</span>
<lb n="3036"/><span>sé do mhac Dé, “Agus mise é atá a' caint leat,”</span>
<lb n="3037"/><span>ar sé.  Do bhuail an t-óglaoch a aghaidh re lár</span>
<lb n="3038"/><span>ann a fhiadhnuise annsin, agus dothug adhradh agus</span>
<lb n="3039"/><span>onóir dhó.</span></p>
<lb n="3040"/>
<lb n="3041"/><p><span>Dob aoibhinn don dall sin dofuair an solus</span>
<lb n="3042"/><span>ceart lé ndearnadh adharthach agus cosontóir Críosd</span>
<lb n="3043"/><span>a n-aghaidh dhoctúirigh an dlighe dhe.</span></p>
<lb n="3044"/>
<lb n="3045"/><p><span>AN SAMARITÁNACH</span></p>
<lb n="3046"/>
<lb n="3047"/><p><span>(Eóin 10;) Lúc.10</span></p>
<lb n="3048"/>
<lb n="3049"/><p><span>A.C. 32</span></p>
<lb n="3050"/>
<lb n="3051"/><p><span>Tar éis sgéil an leighis mhíorbhúiligh sin</span>
<lb n="3052"/><span>tráchtaigh an soisgél ar an teisd do-bheir Críosd</span></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="3053"/><p><span>ar an ngrádh carthannach is cóir don phastúir a</span>
<lb n="3054"/><span>bheith ar an tréd bhíos ar a chúram, agus aithris do</span>
<lb n="3055"/><span>dhénamh ar an ard-Phástúir úd ar n-anama</span>
<lb n="3056"/><span>d'fhuiling bás dá dheóin féin ar son a thréda le</span>
<lb n="3057"/><span>tártháil do thabhairt do gach aon fó leith dhíobh.</span>
<lb n="3058"/><span>Agus dothug isan mbeagán briathar do labhair</span>
<lb n="3059"/><span>sé annso uaidhe gach comhartha lé n-aithiontar</span>
<lb n="3060"/><span>na deagh-phastúirigh agá mbíonn an cúram ceart</span>
<lb n="3061"/><span>i ttréd Críosd acu, óir má bhíonn is gach am</span>
<lb n="3062"/><span>ullmhaigh, ní hé amháin chum caill a mhaoine, a</span>
<lb n="3063"/><span>shuaimhnis agus a árais, acht báis féin d'fhulang ar</span>
<lb n="3064"/><span>a son, go tobann nó le pianta fada.  Taisbénaidh</span>
<lb n="3065"/><span>sé fós annso méud an eidirdhealbha atá idir an</span>
<lb n="3066"/><span>bpastúir maith agus an tuarusdlach theithios an tan</span>
<lb n="3067"/><span>chí an madra alta ag teacht a' ciorrbhadh agus a'</span>
<lb n="3068"/><span>milleadh an tréda, .i. an té éisdios an uair búdh</span>
<lb n="3069"/><span>chóir dhó labhairt go dána agus troid chalma do</span>
<lb n="3070"/><span>dhénamh a n-aghaidh na muintire bhíos lé droch-shiompla,</span>
<lb n="3071"/><span>nó le teaguisg earráideacha, ag milleadh</span>
<lb n="3072"/><span>thréda an tSlánaightheóra.</span></p>
<lb n="3073"/>
<lb n="3074"/><p><span>Agus iar gcur dualguis na bpastúire i gcéill dó,</span>
<lb n="3075"/><span>do theagaisg iad ann a ndualgas carthannacht dá</span>
<lb n="3076"/><span>chéile.  Óir d'éirigh doctúir a' fiafraidhe dhe, le</span>
<lb n="3077"/><span>neart ládais agus dóchuis as a eagna féin, créd an</span>
<lb n="3078"/><span>aithne don dlighe dhiadha ba prionnsapálta.</span></p>
<lb n="3079"/>
<lb n="3080"/><p><span>Do fhreagair Críosd le dhá fhocal é, ag rádh leis:</span></p>
<lb n="3081"/>
<lb n="3082"/><p><span>“Grádh Dé ós cionn gach uile ní, agus grádh na</span>
<lb n="3083"/><span>comharsann mur thú féin.”</span>
<lb n="3084"/></p>
</div>
<pb n="105"/>
<div><lb n="3085"/><p><span>d'iafraigh an doctúir arís cia ba comhursa</span>
<lb n="3086"/><span>ann.  d'innis Críosd le fáthsgél sin dó:</span></p>
<lb n="3087"/>
<lb n="3088"/><p><span>“Dobhí duine ar eachtra,” ar sé, “agus tárla</span>
<lb n="3089"/><span>ladrainn dó, agus iar mbuain a mhaoine dhe do</span>
<lb n="3090"/><span>bhuailiodar comh mí-thrócuireach é gur loitiodar</span>
<lb n="3091"/><span>i mórán d'áitibh dá chorp é, gur fhágadar leath-mharbh</span>
<lb n="3092"/><span>ar an tslighe mhóir é.</span></p>
<lb n="3093"/>
<lb n="3094"/><p><span>Agus ar mbeith isan gcruth sin dó do thárla do</span>
<lb n="3095"/><span>shagart bheith ag gabháil rena ais, agus arna fhaicsin</span>
<lb n="3096"/><span>dó níor chuir fiafraidh air acht gabháil rén' ais ar</span>
<lb n="3097"/><span>a aghaidh isan tslighe.  Do-rinne leuiticceach an</span>
<lb n="3098"/><span>ní cédna (ní chuirios i gcéill, monuar, gur féidir</span>
<lb n="3099"/><span>le gairm mhóir a bheith ar uairibh gan subháilcidh</span>
<lb n="3100"/><span>a bheith 'na bhfochair ag na pearsannaibh cédna,</span>
<lb n="3101"/><span>agus go speisialta gan an charthannacht is anam dona</span>
<lb n="3102"/><span>subháilcibh eile).</span></p>
<lb n="3103"/>
<lb n="3104"/><p><span>Agus iar sin,” ar sé, ag leanmhuin don sgél,</span>
<lb n="3105"/><span>“táinicc Samaritánach (.i. págánach nó íodhaladharthach)</span>
<lb n="3106"/><span>dá ionnsuighe, agus arna fhaicsin isan</span>
<lb n="3107"/><span>gcruth sin dó do ghlac truaighe mhór é; agus iar</span>
<lb n="3108"/><span>tteacht chuige, do dhóirt sé fíon agus ola ann a</span>
<lb n="3109"/><span>chneadhaibh, agus do cheangail le bréidibh beaga iar</span>
<lb n="3110"/><span>sin iad, agus do chuir ar a each féin é, go ttug go</span>
<lb n="3111"/><span>tigh aoidhe é, agus do chuir a chúram go dúthrachtach</span>
<lb n="3112"/><span>ar fear an tighe, agus iar ttabhairt airgid dó, adubhairt</span>
<lb n="3113"/><span>leis gibé cosdus ós a chionn sin do dhénamh ar</span></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="3114"/><p><span>son an othair sin go ttiubhradh féin sásadh iomlán</span>
<lb n="3115"/><span>dó ann.”</span></p>
<lb n="3116"/>
<lb n="3117"/><p><span>Agus iar sin d'fhiafraidh Íosa don doctúir cia</span>
<lb n="3118"/><span>don triar sin ba comharsa don té sin do loit na ladrainn.</span></p>
<lb n="3119"/>
<lb n="3120"/><p><span>Do fhreagair an doctúir ag rádh gurbh é an té</span>
<lb n="3121"/><span>do-rinne truaighe dhó.</span></p>
<lb n="3122"/>
<lb n="3123"/><p><span>Annsin adubhairt Íosa: “Dén-sa, más eadh,</span>
<lb n="3124"/><span>an ní cédna.”</span></p>
<lb n="3125"/>
<lb n="3126"/><p><span>Cuiridh an fáth-sgél so an tSlánaightheóra i</span>
<lb n="3127"/><span>gcéill dúinn nach cóir do neoch é féin, a mhaoin,</span>
<lb n="3128"/><span>ná a shaothar, do choigill an tan is riachtanus</span>
<lb n="3129"/><span>tártháil do thabhairt do chomhursainn i n-éigion.</span></p>
<lb n="3130"/>
<lb n="3131"/><p><span>Adeir na haithreacha naomhtha gur cosmhuil do</span>
<lb n="3132"/><span>réir résúin go raibh truaighe acu don duine bhocht</span>
<lb n="3133"/><span>úd; gidh eadh, go raibh críonnacht agus gliocas</span>
<lb n="3134"/><span>an tsaoghail so anois acu, do thoirmisg an sagart</span>
<lb n="3135"/><span>agus an cléireach um chaint do dhénamh leis an</span>
<lb n="3136"/><span>othar; agus nachar smuain an Samaritánach air sin,</span>
<lb n="3137"/><span>acht gur chuir a thrócuire i ngníomh le simplidheacht</span>
<lb n="3138"/><span>naomhtha.</span></p>
<lb n="3139"/>
<lb n="3140"/><p><span>MARTA AGUS MÁIRE</span></p>
<lb n="3141"/>
<lb n="3142"/><p><span>Luc.10</span></p>
<lb n="3143"/>
<lb n="3144"/><p><span>Anno Christi Eodem</span></p>
<lb n="3145"/>
<lb n="3146"/><p><span>Níor leór le Íosa an dá apsdal décc do thogha,</span>
<lb n="3147"/><span>acht do thogh sé fós seachtmhoghad disciobal agus</span></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="3148"/><p><span>dias fós, do chuir sé 'na ndías agus 'na ndías roimhe</span>
<lb n="3149"/><span>is gach ionad ann a raibh a thriall féin.  Agus do</span>
<lb n="3150"/><span>bhídar sin sásda lena staid féin gan tnúth ar bith</span>
<lb n="3151"/><span>le honóir na hapsdaldacht, ní chuirios i gcéill gur</span>
<lb n="3152"/><span>chóir don dream bhíos 'na n-iachtaráin i nEagluis</span>
<lb n="3153"/><span>Chríosd gan tnúth ar bith do bheith le huachtaránacht</span>
<lb n="3154"/><span>acu, agus má thig gur toil le Críosd a</span>
<lb n="3155"/><span>ttógbháil chum uachtaránacht, mur do-rinne le</span>
<lb n="3156"/><span>Mathias, gur cóir dháibh gan sgaradh leis an</span>
<lb n="3157"/><span>umhlacht chédna dobhí ó thús acu.</span></p>
<lb n="3158"/>
<lb n="3159"/><p><span>Agus iarna gcur isan teachtuiracht sin d'Íosa</span>
<lb n="3160"/><span>maille le cumhachta le deamhuin do dhíbirt,</span>
<lb n="3161"/><span>thángadar air a n-ais go hÍosa ag innsin dó go</span>
<lb n="3162"/><span>lúthgháireach go raibh na deamhuin fó smacht</span>
<lb n="3163"/><span>acu le trácht ar ainm Íosa Críosd.  Adubhairt</span>
<lb n="3164"/><span>Íosa leó gan luathgháire do bheith orra ná uaill</span>
<lb n="3165"/><span>do dhénamh as an gcumhacht particulárdha sin,</span>
<lb n="3166"/><span>acht lúthgháire do bheith orra tréna n-anmanna</span>
<lb n="3167"/><span>do bheith sgríobhtha i leabhar na beatha síorruidhe,</span>
<lb n="3168"/><span>.i. ar neamh.  Agus annsin, le hoibriughadh an</span>
<lb n="3169"/><span>Spioraid Naoimh, dothug buidheachus dó tré mur</span>
<lb n="3170"/><span>do thogh sé na daoine deireóile simplidhe sin le</span>
<lb n="3171"/><span>fios na rún-diamhra do cheil sé ar an aos eagna</span>
<lb n="3172"/><span>shaoghalta do thabhairt dóibh; agus adubhairt riú</span>
<lb n="3173"/><span>gurbha haoibhinn dona súile do-chonnairc an</span>
<lb n="3174"/><span>t-amharc dofuaradar, do bhrígh gurbha hiomdha</span>
<lb n="3175"/><span>rígh agus fáidh lér mhian na neithe do-chonncadar-san</span>
<lb n="3176"/><span>d'fhaicsin agus na neithe do-chualadar a chlos, gídh</span>
<lb n="3177"/><span>nárbh fhéidir leó na sóláis sin d'fhagháil, dá chur</span></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="3178"/><p><span>i gcéill da gach dream dár ghlac teagasg na</span>
<lb n="3179"/><span>n-apsdal a bheith cúramach air, agus a bheith</span>
<lb n="3180"/><span>d'oidhche agus do ló dá stuidér.</span></p>
<lb n="3181"/>
<lb n="3182"/><p><span>Agus chum go gcuirfeadh Íosa i gcéill staid</span>
<lb n="3183"/><span>bheatha gacha Críosdaighe, do-chuaidh sé chum</span>
<lb n="3184"/><span>baile bhig, nó mur deir an soisgél chum caisléin,</span>
<lb n="3185"/><span>áit i raibh bean mhuintiordha dhó darbh ainm</span>
<lb n="3186"/><span>Marta.  Agus dobhí deirbhshiúr aice sin darbh</span>
<lb n="3187"/><span>ainm Máire, nó Muire, do shuidh go socair i</span>
<lb n="3188"/><span>bhfiadhnuis an tSlánaightheóra ag éisdeacht gan</span>
<lb n="3189"/><span>imnigh saoghalta leis, agus ag díleagha millseacht na</span>
<lb n="3190"/><span>mbriathar ndiadha dobhí a' teacht uaidhe, an</span>
<lb n="3191"/><span>feadh dobhí Martha go ro-dhíthchiollach ag</span>
<lb n="3192"/><span>ullmhughadh bídh.  Agus do chasaoid sí ré hÍosa</span>
<lb n="3193"/><span>nach raibh a deirbhshiúr ag congnamh léidh.</span>
<lb n="3194"/><span>Agus a n-ionad a rádh re Máire congnamh do</span>
<lb n="3195"/><span>thabhairt dí, adubhairt Íosa gurab í Máire do</span>
<lb n="3196"/><span>ghlac an rogha dob fhearr tar a bheith ro-ghnoitheach</span>
<lb n="3197"/><span>ro-imnígheach i ttimchioll na gnoithídh</span>
<lb n="3198"/><span>saoghalta mur dobhí Marta.  “Óir atá tusa, a</span>
<lb n="3199"/><span>Mharta,” ar sé, “imnigheach fó mhórán do neithe,</span>
<lb n="3200"/><span>gidh nach bhfuil acht aen-ní amháin riachtanach.”</span></p>
<lb n="3201"/>
<lb n="3202"/><p><span>Agus dobhíodh an focal so do ghnáth i mbél</span>
<lb n="3203"/><span>na naomh do dhóirtfeadh iad féin do mhídheamhoin</span>
<lb n="3204"/><span>agus do stuidér rún-ndiamhra ndiadha an chreidigh,</span>
<lb n="3205"/><span>agus do thréigeadh congháir na gcúram saoghalta,</span>
<lb n="3206"/><span>óir do thuigiodar gurab í sin stáid is taithneamhaigh</span>
<lb n="3207"/><span>le Dia.  Óir, tar cheann gurbha naomhtha an</span>
<lb n="3208"/><span>obair dobhí ar aire Mhartha, .i. ag gléus bídh</span></p>
</div>
<pb n="109"/>
<div><lb n="3209"/><p><span>do Chríosd, is mó do thaithnigh suaimhnios Mháire</span>
<lb n="3210"/><span>agus a haire ar chlos briathar Dé iná sin leis.</span></p>
<lb n="3211"/>
<lb n="3212"/><p><span>LEIMHE AN TSAIDHBHRIS SHAOGHALTA</span></p>
<lb n="3213"/>
<lb n="3214"/><p><span>Luc.12</span></p>
<lb n="3215"/>
<lb n="3216"/><p><span>A. Eod.</span></p>
<lb n="3217"/>
<lb n="3218"/><p><span>Do thaisbéin Críosd go dlúth 'na dhiaidh sin,</span>
<lb n="3219"/><span>leis an imdheargadh dothug dona Phairisínigh, go</span>
<lb n="3220"/><span>raibh ádhbhar maith aige le gníomhartha maithe</span>
<lb n="3221"/><span>na hintinne dobhí níos taithneamhaigh aige iná</span>
<lb n="3222"/><span>na gníomhartha foirmeallacha, óir, tar cheann</span>
<lb n="3223"/><span>go mbíd so ionmholta go minic i láthair na ndáoine,</span>
<lb n="3224"/><span>bíd ar uairibh lochtach gráineamhail i láthair Dé,</span>
<lb n="3225"/><span>do bhrígh nach ó inntinn mhaith thigid.</span></p>
<lb n="3226"/>
<lb n="3227"/><p><span>Adeirid na haithreacha naomhtha ar an ádhbhar</span>
<lb n="3228"/><span>sin nach bhfuil ní ar bith is taithneamhaidh leis</span>
<lb n="3229"/><span>an diabhal ná an té ar a mbíonn sealbh a anama</span>
<lb n="3230"/><span>aige do dhénamh móráin do dheagh-ghníomhartha</span>
<lb n="3231"/><span>le saobh-chrábhadh go foirmiollach ós comhair</span>
<lb n="3232"/><span>cháich.  Óir ní iarrann Dia acht an inntinn mhaith</span>
<lb n="3233"/><span>do bheith aige do ghnáth, agus uime sin is baoghlach</span>
<lb n="3234"/><span>an staid i mbíonn mórán do gach staid nach</span>
<lb n="3235"/><span>n-oibrígheann go ceart acht don taobh amuich dá</span>
<lb n="3236"/><span>ngníomhartha, agus is don dream bhíos ag ministrálacht</span>
<lb n="3237"/><span>na Sacrameinte agus briathara Dé is baoghlaigh go mór.</span></p>
<lb n="3238"/>
<lb n="3239"/><p><span>Óir dotháinicc días dearbhráthar bhí i n-imreasan</span></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="3240"/><p><span>fó mhaoin shaoghalta ag iarraidh air Críosd</span>
<lb n="3241"/><span>réiteach do dhénamh le breitheamhnus nó le</span>
<lb n="3242"/><span>roinn eatorra.  Agus iar ttabhairt imdheargtha</span>
<lb n="3243"/><span>dháibh do dhiúlt sin do dhénamh, agus adubhairt</span>
<lb n="3244"/><span>nach chum breitheamhnuis don tsamhuil sin a</span>
<lb n="3245"/><span>dhénamh a tháinicc sé chum an tsaoghail.</span></p>
<lb n="3246"/>
<lb n="3247"/><p><span>Do chuir sé i gcéill leis an bhfreagra so nárbh</span>
<lb n="3248"/><span>áil leis cúram ar bith do ghlacadh i ngnothídh</span>
<lb n="3249"/><span>saoghalta ar bith, agus gur chóir don dream do thogh</span>
<lb n="3250"/><span>an Slánaightheóir chum a Shacrameinte do mhinístrálacht,</span>
<lb n="3251"/><span>agus chum an tSoisgéil do theagasg, gnothídh</span>
<lb n="3252"/><span>agus trioblóid an tsaoghail do sheachna, do bhrígh</span>
<lb n="3253"/><span>gur mó go mór a gcúram féin ná cúram na ndaoine</span>
<lb n="3254"/><span>saoghalta, agus fós gur nár don té atá 'na stíobhard</span>
<lb n="3255"/><span>ag Dia féin a dhul a' dénamh stíobhardacht isan</span>
<lb n="3256"/><span>am chédna dá námhuid, .i. don tsaoghal; agus ná</span>
<lb n="3257"/><span>mealladhdís iad féin le leithsgél bhíos coitchionn</span>
<lb n="3258"/><span>ag cuid díobh, .i. gur le carthannus théid siad</span>
<lb n="3259"/><span>chum breitheamhnuis na gcásaibh saoghalta sin.</span></p>
<lb n="3260"/>
<lb n="3261"/><p><span>Mo thruaighe nach ttugann cuid dona daoine</span>
<lb n="3262"/><span>Eaguilse so fó deara, bhíos níos díthchiollaigh ag</span>
<lb n="3263"/><span>stíobhardacht do dhaoinibh ná do Dhia, do chuir</span>
<lb n="3264"/><span>a lán-ualach cúraim orra; acht buidh chóir dháibh</span>
<lb n="3265"/><span>do ghnáth cách do theagasg agus do thoirmeasg</span>
<lb n="3266"/><span>ar an tsaint do sheachnadh, óir is í chuirios orra</span>
<lb n="3267"/><span>égcóir do dhéanmah ar a gcomharsainn.  Agus is</span>
<lb n="3268"/><span>uabhar fós a bhrosdaighios cuid don Eagluis chum</span>
<lb n="3269"/><span>a bheith ag iarraidh ceannuis ar na prionnsaighe</span>
<lb n="3270"/><span>talmhuidhe isna neithe saoghalta, óir is mór an</span></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="3271"/><p><span>ceannus agus an mhaighiostracht spioradálta atá acu</span>
<lb n="3272"/><span>ós a ccionn, agus is leór dháibh do chúram sin amháin.</span></p>
<lb n="3273"/>
<lb n="3274"/><p><span>Agus chum na sainte do smachtughadh d'innis</span>
<lb n="3275"/><span>Críosd an sgél fáthach so, .i.:</span></p>
<lb n="3276"/>
<lb n="3277"/><p><span>Dobhí duine ro-shaidhbhir do chruinnigh</span>
<lb n="3278"/><span>foghmhar mór, agus dobhí isan am cédna buaidhreadh</span>
<lb n="3279"/><span>mór air tré mur dobhí a iothlainn ro-chumhang</span>
<lb n="3280"/><span>le toradh a shaothair talmhuidhacht</span>
<lb n="3281"/><span>do chongbháil, agus adubhairt gur riachtanas dó an</span>
<lb n="3282"/><span>iothlainn do mhéudughadh, agus iar sin adubhairt:</span></p>
<lb n="3283"/>
<lb n="3284"/><p><span>“An tan chruinneóchad,” ar sé, “an foghmhar</span>
<lb n="3285"/><span>mór so, is féidir liom a rádh lem anam a bheith</span>
<lb n="3286"/><span>suaimhneach, óir go bhfuil go leór agam le bheith</span>
<lb n="3287"/><span>ag ithe agus ag ól ar feadh móráin do bhliadhnaibh.</span></p>
<lb n="3288"/>
<lb n="3289"/><p><span>Agus ar mbeith ag dénamh an áithis mhóir sin</span>
<lb n="3290"/><span>dó, adubhairt Dia leis:</span></p>
<lb n="3291"/>
<lb n="3292"/><p><span>“A amadáin,” ar sé, “caillfidh tú h'anam</span>
<lb n="3293"/><span>anocht féin, agus créd dhénfus tú leis an méid saidhbhris</span>
<lb n="3294"/><span>do chruinnigh tú, nó cia agá mbiaidh do</span>
<lb n="3295"/><span>mhaoin amárach?”</span></p>
<lb n="3296"/>
<lb n="3297"/><p><span>Cuiridh so i gcéill nach saidhbhris saoghalta</span>
<lb n="3298"/><span>búdh mían le Críosd a bheith ar aire a chloinne</span>
<lb n="3299"/><span>féin, acht saidhbhris nach gcaillfeadhdís ris a</span>
<lb n="3300"/><span>mbás do bheith go síorruídhe acu.</span></p>
<lb n="3301"/>
<lb n="3302"/><p><span>AN MAC DIOMBALACH</span></p>
<lb n="3303"/>
<lb n="3304"/><p><span>Luc.15</span></p>
<lb n="3305"/>
<lb n="3306"/><p><span>A. C. 32</span></p>
<lb n="3307"/>
<lb n="3308"/><p><span>Iar mbeith do mhac Dé go minic ag teagasg na</span>
<lb n="3309"/><span>haithrighe dona daoine, dob áil léis annso a chur</span></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="3310"/><p><span>i gcéill le mórán do sgéltaibh fáth-chiallacha go</span>
<lb n="3311"/><span>raibh sí ro-thaithneamhach ag rígh nimhe.  Óir</span>
<lb n="3312"/><span>innsidh sgél an aodhaire do chaill caora dhá thréd,</span>
<lb n="3313"/><span>agus méud na lúthghára dobhí air an uair dofuair</span>
<lb n="3314"/><span>sé í; sgél eile fós na mná do chaill píosa airgid, agus</span>
<lb n="3315"/><span>irna fhagháil dhí an lúthgháire mhór dobhí</span>
<lb n="3316"/><span>uirre, lér ghoir a chomharsanna chugthe le comhgháirdiochas</span>
<lb n="3317"/><span>do dhénamh léidh; agus 'na dhiaidh</span>
<lb n="3318"/><span>sin d'innis sgél ro-mhothaigheach ar an mac</span>
<lb n="3319"/><span>diombalach, mur so:</span></p>
<lb n="3320"/>
<lb n="3321"/><p><span>“Dobhí duine ann,” ar sé, “agá raibh dias</span>
<lb n="3322"/><span>mac; agus d'iarr an sóisear díobh sin air a roinn féin</span>
<lb n="3323"/><span>dá oighreacht do thabhairt dó; agus iarna fhagháil</span>
<lb n="3324"/><span>sin dó, do-chuaidh go tír im-chéin, agus do scap sé a</span>
<lb n="3325"/><span>mhaoin annsin go diombalach dosgúdhach le</span>
<lb n="3326"/><span>mnáibh mí-chneasda.</span></p>
<lb n="3327"/>
<lb n="3328"/><p><span>Dotháinicc gorta go grod dá éis sin ar lucht</span>
<lb n="3329"/><span>na críche sin, agus mur nach raibh stór ná lón ar bith</span>
<lb n="3330"/><span>aige-san dob éigion dó seirbhís sclábhaighthe</span>
<lb n="3331"/><span>d'iarraidh le beatha d'fhagháil; agus do ghlac duine</span>
<lb n="3332"/><span>do mhuintir an bhaile ann a raibh sé é, agus do chuir</span>
<lb n="3333"/><span>go teagh tuaithe dobhí aige é, a' comhdach muc;</span>
<lb n="3334"/><span>agus ní bhfuair tártháil annsin ón ngorta, acht do</span>
<lb n="3335"/><span>bhí a dhíghbháil bídh comh mór agus gur mhian</span>
<lb n="3336"/><span>leis a bheith i gcomhroinn leis na muca.</span></p>
<lb n="3337"/>
<lb n="3338"/><p><span>Acht fá dheóidh, do smuain ar an staid dhíghbhálaígh</span>
<lb n="3339"/><span>ann a raibh, agus adubhairt leis féin: “Uch,”</span>
<lb n="3340"/><span>ar sé, “is iomdha do lucht tuarusdail atá a' fagháil</span></p>
</div>
<pb n="113"/>
<div><lb n="3341"/><p><span>bídh go fairsing i ttig m'athar-sa anois, agus mise ag</span>
<lb n="3342"/><span>dul chum báis le gorta.”</span></p>
<lb n="3343"/>
<lb n="3344"/><p><span>Agus leis sin do thréig sé an tír ghortach sin,</span>
<lb n="3345"/><span>agus do-chuaidh d'ionnsaigh a athar léna dhíth</span>
<lb n="3346"/><span>céille d'admháil dá láthair, le seirbhís mur sclábhaigh</span>
<lb n="3347"/><span>eile d'iarraigh air.  Agus ar mbeith ag teacht</span>
<lb n="3348"/><span>chun an tighe dhó, do-chonnairc a athair é; agus arna</span>
<lb n="3349"/><span>aithne dhó d'fháisg réna chroidhe é, agus níor nár leis</span>
<lb n="3350"/><span>a admháil a bheith 'na mhac dil aige; agus do mhúch</span>
<lb n="3351"/><span>an lúthgháire dobhí aige réna fhaicsin an diomdha</span>
<lb n="3352"/><span>dobhí aige air tré imtheacht le mí-rath roimhe</span>
<lb n="3353"/><span>sin uaidhe.</span></p>
<lb n="3354"/>
<lb n="3355"/><p><span>Do thuig an mac annsin níos fearr ná riamh</span>
<lb n="3356"/><span>roimhe méd an uilc agus an pheacaidh do-rinne a</span>
<lb n="3357"/><span>n-aghaidh athar comh maith agus comh cinéalta ris</span>
<lb n="3358"/><span>an athair dobhí aige, agus adubhairt annsin:</span>
<lb n="3359"/><span>“A athair ionmhuin,” ar sé, ag sléuchta ann a</span>
<lb n="3360"/><span>fhiadhnuise, “do pheacaigh misi i n-aghaidh Dé</span>
<lb n="3361"/><span>agus iod h'aighe féin, agus ní fiú mé do mhac a ghairm</span>
<lb n="3362"/><span>dhíom.”</span></p>
<lb n="3363"/>
<lb n="3364"/><p><span>An uair do-chualaidh an t-athair trócuireach</span>
<lb n="3365"/><span>carthannach an mac dá umhlúghadh féin mur sin</span>
<lb n="3366"/><span>ann a láthair, i n-ionad imdheargadh do thabhairt</span>
<lb n="3367"/><span>dó, adubhairt léna lucht feadhma an róba dob</span>
<lb n="3368"/><span>fhearr agus an t-éudach dobhí roimhe ar a mhac do</span>
<lb n="3369"/><span>chur air, agus annsin d'ordaigh laogh biata do</span>
<lb n="3370"/><span>mharbhadh agus sollamhain lúthghára do dhénamh</span>
<lb n="3371"/><span>dá mhac tháinicc chuige.</span></p>
<lb n="3372"/>
<lb n="3373"/><p><span>Arna fhaicsin sin don mhac bá sine do ghlac</span></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="3374"/><p><span>fearg mhór é, do bhrígh nach ttug a athair samhuil</span>
<lb n="3375"/><span>na honóra sin dó féin ariamh, tar cheann nach</span>
<lb n="3376"/><span>dearnaidh easumhlacht ar bith ariamh 'na aghaidh.</span>
<lb n="3377"/><span>Gidh eadh, do fhreagair an t-athair é, ag rádh nár</span>
<lb n="3378"/><span>nár dó féin comharthaigh lúthghára do thaisbénadh</span>
<lb n="3379"/><span>do bhrígh go raibh a mhac dobhí marbh arna</span>
<lb n="3380"/><span>athbheódhadh.</span></p>
<lb n="3381"/>
<lb n="3382"/><p><span>Ní riachtanus do réir na n-aithreach naomhtha</span>
<lb n="3383"/><span>gluais ná móráltacht do chur ar an gcaibidil so,</span>
<lb n="3384"/><span>óir léighthear innte féin go follusach méud thairbhe</span>
<lb n="3385"/><span>na haithrighe.</span></p>
<lb n="3386"/>
<lb n="3387"/><p><span>AN DROCH-SHAIDHBHIR</span></p>
<lb n="3388"/>
<lb n="3389"/><p><span>Luc.16</span></p>
<lb n="3390"/>
<lb n="3391"/><p><span>Níor leór le Críosd a fhuath ar an tsaidhbhrios</span>
<lb n="3392"/><span>do chur go minicc i gcéill, ná gach imdheargadh</span>
<lb n="3393"/><span>dá ttug dona saidhbhir, acht ba toil leis siompla</span>
<lb n="3394"/><span>cruaidh gér do thabhairt ar a staid annso uaidhe,</span>
<lb n="3395"/><span>is adhbhar uathbháis do dhuine ar bith agá</span>
<lb n="3396"/><span>mbeith creideamh.</span></p>
<lb n="3397"/>
<lb n="3398"/><p><span>“Dobhí duine saidhbhir ann,” ar sé, “éudaighthe</span>
<lb n="3399"/><span>le purpar agus le togha ar fheabhuis gach línéudaigh,</span>
<lb n="3400"/><span>agá mbíodh gach aon lá togha gach</span>
<lb n="3401"/><span>bídh agus rogha gacha dighe ar a chlár.  Acht do</span>
<lb n="3402"/><span>bhí duine bocht, darbh ainm Lazarus, dobhí lán</span>
<lb n="3403"/><span>do mhill agus do chneadhaibh gráineamhla, do luidheadh</span></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="3404"/><p><span>gach oidhche ós comhair dhoruis a pháláis, agus</span>
<lb n="3405"/><span>nach n-iarradh do bheatha dhó féin acht na</span>
<lb n="3406"/><span>sprúghail do thuiteadh do bhórd an tsaidhbhir</span>
<lb n="3407"/><span>sin, agus gan duine ar bith dá seachada dhó.  Agus</span>
<lb n="3408"/><span>mur mhéudughadh ar ádhbhar náire, agus mhéd</span>
<lb n="3409"/><span>suidhighthe ar a mhí-thrócuire, do thaisbéin a</span>
<lb n="3410"/><span>ghaidhir níosa mhó truaighe don othar bhocht</span>
<lb n="3411"/><span>so ná a maighistir, óir do líghdís a chneadha, dá</span>
<lb n="3412"/><span>chur i gcéill gurab iomdha slighe ghlacus Dia le</span>
<lb n="3413"/><span>sólás do thabhairt dá fhíréin bhochta féin.</span></p>
<lb n="3414"/>
<lb n="3415"/><p><span>Acht fá dheóidh, an uair dob áil le Dia coróin</span>
<lb n="3416"/><span>bhuidheachuis do chur ar fhoighid dhaor-luaidh</span>
<lb n="3417"/><span>an othair phianta sin, agus a thuarusdal do thabhairt</span>
<lb n="3418"/><span>dó ar son a bhuan-sheasamh i bhfoighid dhiadha</span>
<lb n="3419"/><span>gan murmur ná casaoid do dhénamh a n-aghaidh</span>
<lb n="3420"/><span>tola Dé, do ghoir as an saoghal air, agus do chuir</span>
<lb n="3421"/><span>a aingil i gcuinne a anma, gur fhágadar i n-ucht</span>
<lb n="3422"/><span>Ábrahaim é.</span></p>
<lb n="3423"/>
<lb n="3424"/><p><span>Dofuair an saidhbhir fós bás.  Gidh eadh, iar</span>
<lb n="3425"/><span>mbás dobhí a staid ar aon thall comh égcosmhuil</span>
<lb n="3426"/><span>agus dobhí ar an tsaoghal.  Óir ar an bponc ann ar</span>
<lb n="3427"/><span>sgar anm an tsaidhbhir lena chorp do damnaigheadh</span>
<lb n="3428"/><span>go hifrionn é; agus ar n-amharc as sin</span>
<lb n="3429"/><span>suas dó, do-chonnairc Ábraham i bhfad suas</span>
<lb n="3430"/><span>uaidhe agus Lazarus ann a ucht.  Do sgread sé go</span>
<lb n="3431"/><span>hárd chum Ábrahaim, agus é dhá losgadh agus dá</span>
<lb n="3432"/><span>phianadh go mór; d'iarr air truaighe do dhénamh</span>
<lb n="3433"/><span>air, agus a rádh le Lazarus a mhér do thomadh i</span>
<lb n="3434"/><span>n-uisge, agus braon do léigion de chuige ar a theangaidh,</span></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="3435"/><p><span>le fuaradh beag do thabhairt dí, óir go raibh</span>
<lb n="3436"/><span>sé dá losgadh le lasair uathbhásaigh thineadh.</span></p>
<lb n="3437"/>
<lb n="3438"/><p><span>Adubhairt Ábraham leis: “Nach cumhain leat,”</span>
<lb n="3439"/><span>ar sé, “méud na sólás dobhí ar an tsaoghal agad</span>
<lb n="3440"/><span>an feadh bhí Lazarus ag fulang piana móra agus gorta,</span>
<lb n="3441"/><span>agus anois atá-san i n-aoibhnios agus tusa dod chéusadh.”</span></p>
<lb n="3442"/>
<lb n="3443"/><p><span>Annsin d'iarr an saidhbhir ar Ábraham, ó nach</span>
<lb n="3444"/><span>raibh sólás le saoghal na saoghal aige féin re</span>
<lb n="3445"/><span>fagháil, Lazarus do chur i tteachtuireacht go tigh</span>
<lb n="3446"/><span>a athar le rogha do thabhairt dá chúigear dearbhbhráthar,</span>
<lb n="3447"/><span>dobhí ann, iad féin do choimhéd ar</span>
<lb n="3448"/><span>theacht go háit na bpian an raibh féin.  Do</span>
<lb n="3449"/><span>fhreagair Ábraham é ag rádh go raibh Maoise agus na</span>
<lb n="3450"/><span>fáidhibh acu, agus muna gcreidfeadhdís iad sin nach</span>
<lb n="3451"/><span>n-éisdfeadhdís le marbh arna athbheódhadh.</span></p>
<lb n="3452"/>
<lb n="3453"/><p><span>Iar gclos an sgéil fháthaigh so ann tSlánaíghtheóra</span>
<lb n="3454"/><span>ná bíodh tnúth ag na boicht fhírénta leis na</span>
<lb n="3455"/><span>saidhbhir, acht tugadh buidheachus mór do Dhia</span>
<lb n="3456"/><span>agus bíodh truaighe acu dona saidhbhir, óir gur</span>
<lb n="3457"/><span>dréimire maith le dhul go flaithios Dé an bhochtaineacht.</span></p>
<lb n="3458"/>
<lb n="3459"/><p><span>AN PhairisÍNEACH AGUS AN PUIBLICÁNACH</span></p>
<lb n="3460"/>
<lb n="3461"/><p><span>Lúc.18</span></p>
<lb n="3462"/>
<lb n="3463"/><p><span>A. eodem</span></p>
<lb n="3464"/>
<lb n="3465"/><p><span>Tar éis staid bhocht na saidhbhior do chur i</span>
<lb n="3466"/><span>gcéill le briathra ro-mhothaigheach don tSlánaightheóir,</span></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="3467"/><p><span>do chuir sé uathbhás ba mó ná sin</span>
<lb n="3468"/><span>go mór ar na hapsdail an uair d'fhaisnéis dáibh</span>
<lb n="3469"/><span>an t-uathbhás do bheith ar an domhan an tan do</span>
<lb n="3470"/><span>thiucfadh féin chum an bhreitheamhnuis ndéighionaigh,</span>
<lb n="3471"/><span>óir cuiridh an aimsir sin i gcosmhulacht</span>
<lb n="3472"/><span>leis an aimsir a ttáinicc an díle ar an talamh go hiomlán.</span></p>
<lb n="3473"/>
<lb n="3474"/><p><span>“Dobhí,” ar Íosa, “an tan sin na daoine ag</span>
<lb n="3475"/><span>ithe, ag ól, ag pósadh a n-iongheana, agus na fir ag</span>
<lb n="3476"/><span>pósadh ban, nó gur thuit an díle go tobann orra,</span>
<lb n="3477"/><span>do bháith go hiomlán iad.”</span></p>
<lb n="3478"/>
<lb n="3479"/><p><span>Agus ionnus go mbeith cách go coitcheann ar a</span>
<lb n="3480"/><span>gcoimhéd le teacht an uilc mhóir sin, adeir Críosd</span>
<lb n="3481"/><span>leó a bheith ag síor-ghuidhe Dé gan sgís, agus a</span>
<lb n="3482"/><span>nguidhe do bheith gér buan-sheasmhach, mur</span>
<lb n="3483"/><span>bheith bantreabhach ag guidhe breitheimh le</span>
<lb n="3484"/><span>ceart do dhénamh dhí, agus nach ttréigfeadh a bheith</span>
<lb n="3485"/><span>dá ghuidhe nó (go) gcuireadh éigíon air a hathchuinge</span>
<lb n="3486"/><span>do thabhairt dí.</span></p>
<lb n="3487"/>
<lb n="3488"/><p><span>Agus dotháinicc as an léighionn sin dothug</span>
<lb n="3489"/><span>uaidhe ar an urnaighthe go ttug sé siompla dúbálta</span>
<lb n="3490"/><span>ar an urnaighthe uaidhe, do réir na bpearann</span>
<lb n="3491"/><span>do bheith dá dénamh, mur atá an t-uaibhreach,</span>
<lb n="3492"/><span>bhíos fuathmhur ag Dia, agus an t-umhal, bhíos</span>
<lb n="3493"/><span>taitneamhach aige.</span></p>
<lb n="3494"/>
<lb n="3495"/><p><span>“Do-chuaidh dias,” ar sé, “ag urnaighthe chum</span>
<lb n="3496"/><span>an teampaill, duine díobh puiblicánach, agus Phairisíneach</span>
<lb n="3497"/><span>an fear eile (ionann sin agus duine ar a raibh</span></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="3498"/><p><span>meas crábhaidh, .i. an Phairisíneach, agus duine ar</span>
<lb n="3499"/><span>a raibh meas peacaigh phuiblidhe).  Agus ar ndul</span>
<lb n="3500"/><span>isteach isan teampall don Phairisíneach, do-chuaidh</span>
<lb n="3501"/><span>i láthair na haltóra, agus do sheas sé ós a</span>
<lb n="3502"/><span>comhair go handóchusach, agus adubhairt:</span></p>
<lb n="3503"/>
<lb n="3504"/><p><span>“Bheirim buidheachus duit, a Dhé,” ar sé, “do</span>
<lb n="3505"/><span>bhrígh nach ionann mé agus cách eile do bheith</span>
<lb n="3506"/><span>éigceart bradach, agus fós ní hionann mé agus an</span>
<lb n="3507"/><span>puiblicánach so do-chím annso, óir troisgim fá</span>
<lb n="3508"/><span>dhó gach seachtmhuin, bheirim deachmhaidh as</span>
<lb n="3509"/><span>mo mhaoin go hiomlán, etca.”</span></p>
<lb n="3510"/>
<lb n="3511"/><p><span>Ar mbeith don Fhairisíneach mur sin, i n-ionad</span>
<lb n="3512"/><span>urnaighthe, agá mholadh féin, gan ar 'aire (i n-ionad</span>
<lb n="3513"/><span>a chneadh do thaisbénadh do Dhia) acht bheith ag</span>
<lb n="3514"/><span>maoidheadh a dheagh-ghníomh, dobhí an puiblicánach</span>
<lb n="3515"/><span>go huirísiol i bhfad síos ón altóir ag</span>
<lb n="3516"/><span>admháil a chortha féin agus ag iarraidh trócuire ar</span>
<lb n="3517"/><span>Dhia, a shúile re lár ag bualadh a ochta, agus ag</span>
<lb n="3518"/><span>rádh:</span></p>
<lb n="3519"/>
<lb n="3520"/><p><span>“A Thiaghearna, dén truaighe dhamh, óir is</span>
<lb n="3521"/><span>peacach ró-mhór mé.”</span></p>
<lb n="3522"/>
<lb n="3523"/><p><span>Is maith chuirios an sgél fáthach so i gcéill an</span>
<lb n="3524"/><span>t-eidirdhealbhadh atá idir an mbreitheamhnus</span>
<lb n="3525"/><span>diadha agus an lag-bhreitheamhnus daonna.  Óir an</span>
<lb n="3526"/><span>tan do mheas na daoine an Phairisíneach a bheith</span>
<lb n="3527"/><span>naomhtha is ann d'fhuathaigh agus do ghránaigh</span>
<lb n="3528"/><span>Dia dhó, agus an puiblicánach, do shíliodar a</span>
<lb n="3529"/><span>bheith fuathmhur ag Día, dobhí sé taithneamhach</span></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="3530"/><p><span>aige, óir adeir Críosd gur shlánaigh a umhlacht</span>
<lb n="3531"/><span>ar an láthair sin é agus gur dhamnaigh a uabhar</span>
<lb n="3532"/><span>an Phairisíneach.  Adeir S. Augustinus nach</span>
<lb n="3533"/><span>trésan mbuidheachus dothug an Phairisíneach ar</span>
<lb n="3534"/><span>son na ttiodhlaice dofuair ó Dhia do damnaigheadh</span>
<lb n="3535"/><span>é, acht trésan tarcuisne dothug ar an dream, dár</span>
<lb n="3536"/><span>leis, nach bhfuair iad mur é féin.  Is baoghlach</span>
<lb n="3537"/><span>na subháilcidhibh foirmeallacha, acht leis an</span>
<lb n="3538"/><span>umhlacht do bheith dá smachtughadh do ghnáth.</span></p>
<lb n="3539"/>
<lb n="3540"/><p><span>DO LUCHT OIBRE NA FÍNEAMHNA</span></p>
<lb n="3541"/>
<lb n="3542"/><p><span>Math.20</span></p>
<lb n="3543"/>
<lb n="3544"/><p><span>A. 32</span></p>
<lb n="3545"/>
<lb n="3546"/><p><span>An uair ba mian le Críosd faisnéis do thabhairt</span>
<lb n="3547"/><span>uaidhe ar staid a Eaguilse féin, agus ar gach ní dhá</span>
<lb n="3548"/><span>raibh le teagbháil dí go deireadh an domhuin,</span>
<lb n="3549"/><span>d'innis sé dá dhisciobail an sgél fáthach so síos:</span></p>
<lb n="3550"/>
<lb n="3551"/><p><span>“Is cosmhuil ríghacht nimhe le athair muintire</span>
<lb n="3552"/><span>dorachadh i moch maidne ag cur lucht oibre ann</span>
<lb n="3553"/><span>a fhínneamhuin, iar ndénamh connartha leó ar</span>
<lb n="3554"/><span>a ttuarusdal.  Agus ar ndul amach arís dó tar</span>
<lb n="3555"/><span>éis an naoi do chlog, do-chonnairc daoine díomhaoineach'</span>
<lb n="3556"/><span>ar an tsráid, nó i n-áit oireachtais na</span>
<lb n="3557"/><span>cathrach, agus adubhairt riú dhul ag obair ann a</span>
<lb n="3558"/><span>fhíneamhuin.  “Agus do-bhéraidh mé,” ar sé,</span></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="3559"/><p><span>“bhur ttuarusdal daoibh.”  Agus do-rinne an ní</span>
<lb n="3560"/><span>cédna ar uair an mheadhóin laoi, agus irís ar uair</span>
<lb n="3561"/><span>an trí.  Agus irís ar ndul amach dó i ndeireadh</span>
<lb n="3562"/><span>an laoi, do-chonnairc sé daoine bhí dímhaoineach,</span>
<lb n="3563"/><span>agus d'fhiafraidh dhíobh créd fár chaithiodar an lá</span>
<lb n="3564"/><span>i ndíomhaoinius.  Do fhreagradar-san, ag rádh</span>
<lb n="3565"/><span>nár iarr aon-nduine chum oibre iad.  Adubhairt</span>
<lb n="3566"/><span>sé leó mur an gcéadna dul dá fhíneamhain, agus go</span>
<lb n="3567"/><span>ttiubhradh gibé tuarusdal budh cheart dáibh</span>
<lb n="3568"/><span>d'fhagháil ar son a saoithir.</span></p>
<lb n="3569"/>
<lb n="3570"/><p><span>Ar tteacht don tráthnóna iar sin, dubhairt an</span>
<lb n="3571"/><span>máighistir lena fheadhmannach an lucht oibre do</span>
<lb n="3572"/><span>ghairm chuige agus a ttuarusdal do thabhairt</span>
<lb n="3573"/><span>dáibh.  Agus ar ttosughadh dhó leis an dream</span>
<lb n="3574"/><span>dotháinicc go déighionach isan obair, dothug</span>
<lb n="3575"/><span>sé an tuarusdal cédna dháibh do cheap sé don</span>
<lb n="3576"/><span>chéd-druing, do thosaigh i moch na maidne; agus an</span>
<lb n="3577"/><span>uair do-chonncadar so iad ag fagháil an uiriod sin</span>
<lb n="3578"/><span>do shíliodar go bhfuigheadhdís féin a thrí uiriod,</span>
<lb n="3579"/><span>do réir na haimsire do chaithiodar isan obair,</span>
<lb n="3580"/><span>acht ní bhfuaradar acht an ní do gealladh dháibh</span>
<lb n="3581"/><span>ar maidin; agus thug sin orra dhul chum murmair,</span>
<lb n="3582"/><span>ag rádh nár cheart uiriod tuarusdail leó féin do</span>
<lb n="3583"/><span>thabhairt don dream nach raibh acht timchioll</span>
<lb n="3584"/><span>aon-uaire amháin isan obair, agus gur iomchair siad</span>
<lb n="3585"/><span>féin ualach an lae agus a theas.  Do fhreagair an</span>
<lb n="3586"/><span>t-athair d'aon díobh, ag rádh:</span></p>
<lb n="3587"/>
<lb n="3588"/><p><span>“A charaid,” ar sé, “ní dhearnus-a égcóir ort,</span>
<lb n="3589"/><span>óir dofuair tú an mhéid do gheallus dhuit do</span></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="3590"/><p><span>réir ar gconnartha ré chéile, agus uime sin beir</span>
<lb n="3591"/><span>leat do cheart agus bídh ag imtheacht.  Is toil liom-sa</span>
<lb n="3592"/><span>uiriod do thabhairt don fhear dhéighionach so agus do</span>
<lb n="3593"/><span>thug mé dhuit-se.  Nó an measann tú nach</span>
<lb n="3594"/><span>bhfuil sé dlisdionach agam an ní is toil liom a</span>
<lb n="3595"/><span>dhénamh re mo chuid féin, nó an ndénann mo</span>
<lb n="3596"/><span>mhaith-se olc dhuit-se?”</span></p>
<lb n="3597"/>
<lb n="3598"/><p><span>Agus is mur sin,” ar an Slánaightheóir, “bhías</span>
<lb n="3599"/><span>an dream atá ar deireadh i ttosach agus an dream</span>
<lb n="3600"/><span>atá i ttosach ar deireadh, óir atá mórán arna</span>
<lb n="3601"/><span>ngairm agus beagán arna ttogha.”</span></p>
<lb n="3602"/>
<lb n="3603"/><p><span>Is ádhbhar mór an fáth-sgél rúndiamhrach so</span>
<lb n="3604"/><span>don léighionn do-bheir na haithreacha naomhtha</span>
<lb n="3605"/><span>dona Críosdaighibh, lé n-iarrann orra an díomhaoinius</span>
<lb n="3606"/><span>do sheachnadh agus a bheith le dúthracht</span>
<lb n="3607"/><span>ag síor-obair i bhfíneamhuin an Tiaghearna.  Bídh</span>
<lb n="3608"/><span>gach aon ag obair isan bhfíneamhuin so, tar cheann</span>
<lb n="3609"/><span>nach aen-ghné oibre amháin bhíos ag gach aon,</span>
<lb n="3610"/><span>agus is leór do gach duine an ní iarrus maighistir na</span>
<lb n="3611"/><span>hoibre air a dhénamh gan nísa mhó, ná fós obair</span>
<lb n="3612"/><span>ar bith, do thogha dó féin, acht do réir ordaighthe.</span>
<lb n="3613"/><span>Ná dénadh fós aen-nduine uaill ná maoidheamh</span>
<lb n="3614"/><span>basdalach as a obair féin, óir níl taithneamhach</span>
<lb n="3615"/><span>innte acht an ní thig ón maighistir féin.  “A</span>
<lb n="3616"/><span>mhairg,” adeir S. Augustinus, “do bheatha an</span>
<lb n="3617"/><span>té is fearr iomchras é féin ar an saoghal so, má</span>
<lb n="3618"/><span>scrúdann Dia a bheatha do réir a cheirt ghérchúisigh.”</span>
<lb n="3619"/></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="3620"/><p><span>LAZARUS ARNA ATHBHEÓDHADH</span></p>
<lb n="3621"/>
<lb n="3622"/><p><span>Ioan.11</span></p>
<lb n="3623"/>
<lb n="3624"/><p><span>Adéuradh neoch gur luathaigh eiséirighe Lazaruis</span>
<lb n="3625"/><span>ar uair bháis an tSlánaightheóra, óir do bhrígh</span>
<lb n="3626"/><span>gurab í míorbhuile bá cliútaighe do-rinne Críosd</span>
<lb n="3627"/><span>í, is í is mó do tharruing ainmhian agus iomthnúth</span>
<lb n="3628"/><span>cáich air.</span></p>
<lb n="3629"/>
<lb n="3630"/><p><span>Ar mbeith do Lazarus tinn isan mBethania do</span>
<lb n="3631"/><span>chuir a dhearbhsheathreacha sgéla a thinnis chum</span>
<lb n="3632"/><span>Íosa.  Dobhí grádh mór ag Íosa ar Lazarus agus ar</span>
<lb n="3633"/><span>a dhias dearbhsheathar, agus an uair do-chualaidh</span>
<lb n="3634"/><span>an chonntabhairt bháis ann a raibh Lazarus</span>
<lb n="3635"/><span>adubhairt gur galar sin dotháinicc chum glóire</span>
<lb n="3636"/><span>Dé do mhéudughadh.  Agus uime sin, i n-ionad</span>
<lb n="3637"/><span>deithnis do dhénamh le dul dá ionnsaighe, do</span>
<lb n="3638"/><span>chomhnaidh sé dhá lá isan áit a raibh, le huain</span>
<lb n="3639"/><span>báis do thabhairt dó, agus lena chur i gcéill gur ó</span>
<lb n="3640"/><span>easbhaidh Íosa do bheith i láthair thig bás spioradálta</span>
<lb n="3641"/><span>ar n-anamann.</span></p>
<lb n="3642"/>
<lb n="3643"/><p><span>Iar ccaitheamh an dá lá sin d'Íosa adubhairt</span>
<lb n="3644"/><span>lena dhisciobail gur chóir a dhul go Iudea.  Gidh</span>
<lb n="3645"/><span>eadh, mur dobhí eagla ar na disciobail dá Maighistir,</span>
<lb n="3646"/><span>adubhairtsiod leis go raibh a naimhde</span>
<lb n="3647"/><span>ullmhaigh gach uair lé díghbháil do dhénamh</span>
<lb n="3648"/><span>dhó agus lena bhásughadh.  Dothug Íosa misnioch</span>
<lb n="3649"/><span>dháibh, agus adubhairt leó iar sin go bhfuair a gcaraid</span>
<lb n="3650"/><span>Lazarus bás, agus gur mhaith leis é, ionus go nearteóchadh,</span></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="3651"/><p><span>leis an míorbhuile do chinn sé a dhénamh</span>
<lb n="3652"/><span>air, iad-san agus mórán eile ann a gcreideamh.</span></p>
<lb n="3653"/>
<lb n="3654"/><p><span>Is annsin adubhairt an t-apsdal na briathra do</span>
<lb n="3655"/><span>bhí ar úsáid ag na fíréin anollód, .i. “Téighmíd</span>
<lb n="3656"/><span>leis agus fuilingimíd 'na fhochair.”</span></p>
<lb n="3657"/>
<lb n="3658"/><p><span>An uair do-chuaidh Íosa go Bethania dofuair sé</span>
<lb n="3659"/><span>Lazarus adhlaicidh, iar mbeith ceithre lá marbh</span>
<lb n="3660"/><span>dhó.  An uair do-chualaidh Martha Íosa do bheith</span>
<lb n="3661"/><span>ag teacht do-chuaidh sí gan mhaill 'na chuinne,</span>
<lb n="3662"/><span>agus d'fhág sí a deirbhshiúr Máire mar aon leis an</span>
<lb n="3663"/><span>dream dotháinicc as Ierusalem le cuairt chúgthu</span>
<lb n="3664"/><span>agus le sólás do thabhairt dáibh.  Do nocht Martha</span>
<lb n="3665"/><span>a dólás do Chríosd, tré gan a bheith i láthair dhó</span>
<lb n="3666"/><span>le linn galair báis a dearbhráthar, agus d'admhaidh</span>
<lb n="3667"/><span>sí fós le creideamh láidir gurbh é mac Dé é, agus dá</span>
<lb n="3668"/><span>bhrígh sin gur chreid sí go mb'fhéidir leis gach ní</span>
<lb n="3669"/><span>ba toil leis d'fhagháil ó Dhia dhó isan gcruth</span>
<lb n="3670"/><span>ann a raibh an uair sin féin.</span></p>
<lb n="3671"/>
<lb n="3672"/><p><span>Do-chuaidh Marta iar sin, agus d'innis go secréideach</span>
<lb n="3673"/><span>do Mháire go ttáinicc Íosa agus gur iarr uirre dul dá</span>
<lb n="3674"/><span>ionnsaighe.  Leis sin do ghluais sí gan mhaill</span>
<lb n="3675"/><span>chuige, agus do lean an comhluadar dobhí aice í, do</span>
<lb n="3676"/><span>bhrígh gur shíliodar gur ag caoi ar uaigh a dearbhbhráthar</span>
<lb n="3677"/><span>do-chuaidh sí.  An uair do-chonnairc</span>
<lb n="3678"/><span>Íosa Máire, mar aon leis na Iudaighibh do lean</span>
<lb n="3679"/><span>amach í, ag sileadh deór go tiugh, do chaoi sé</span>
<lb n="3680"/><span>féin, agus d'fhiafraidh cáit ar chuiriodar Lasarus.</span>
<lb n="3681"/><span>Agus do-chuadar leis chum na huamha.</span>
<lb n="3682"/></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="3683"/><p><span>Ar tteacht annsin dó, d'iarr an leac do thógbháil</span>
<lb n="3684"/><span>don uaidh, agus iar ndénadh urnaighthe chum an</span>
<lb n="3685"/><span>Athar Shíorruidhe dhó do labhair do ghuth árd,</span>
<lb n="3686"/><span>ag rádh:</span></p>
<lb n="3687"/>
<lb n="3688"/><p><span>“A Lasaruis, tar amach.”</span></p>
<lb n="3689"/>
<lb n="3690"/><p><span>Agus do éirghidh an marbh ar an láthair, agus do</span>
<lb n="3691"/><span>sheas i bhfiadhnuise cháich, agus isan am cédna</span>
<lb n="3692"/><span>dobhí a lámha agus a chosa ceangailtigh agus a éudan</span>
<lb n="3693"/><span>folaighthe le bréid lín do cuireadh iar mbás air.</span>
<lb n="3694"/><span>d'iarr Íosa iar sin a sgaoile agus cead siubhail do</span>
<lb n="3695"/><span>thabhairt dó.</span></p>
<lb n="3696"/>
<lb n="3697"/><p><span>Druidigh Críosd le hanam an pheacaidh mur do</span>
<lb n="3698"/><span>dhruid le Lazarus, agus goiridh go hard ag iarraidh</span>
<lb n="3699"/><span>air éirghidh as uaidh thuath-bhréin an pheacaidh</span>
<lb n="3700"/><span>leis an gcumhacht sgaoilte agus ceanguil dothug don</span>
<lb n="3701"/><span>Eagluis.  Beantar na cuibhriocha dhe an tan do-ní</span>
<lb n="3702"/><span>an Spiorad a mhúsgladh as bás an pheacaidh.</span>
<lb n="3703"/><span>Cuiridh fós an chaoi do-rinne Críosd roimh Lazarus</span>
<lb n="3704"/><span>d'athbheódhadh i gcéill méud an docamhuil bhíos</span>
<lb n="3705"/><span>i músgladh an pheacaidh chalcaidhios ann a n-olc.</span>
<lb n="3706"/><span>Gidh eadh, dhá mhéd docamhal dá mbíonn leis</span>
<lb n="3707"/><span>an míorbhuile sin do dhénamh, an uair labhrus</span>
<lb n="3708"/><span>Críosd go hárd agus ghoirios air, freagraidh go prap</span>
<lb n="3709"/><span>leis an nguth uile-chumhachtach sin.</span></p>
<lb n="3710"/>
<lb n="3711"/><p><span>ZACHEUS ARNA GHAIRM LE CRÍOSD</span></p>
<lb n="3712"/>
<lb n="3713"/><p><span>Luc.19</span></p>
<lb n="3714"/>
<lb n="3715"/><p><span>An uair do-chualaidh na Phairisínigh gur athbheódhaigh</span></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="3716"/><p><span>Íosa Lazarus, agus ar bhfaicsin dáibh</span>
<lb n="3717"/><span>méd an chliú do-chuaidh ar an míorbhuile sin,</span>
<lb n="3718"/><span>do-chuadar i gcomhuirle ag féchuin créd budh</span>
<lb n="3719"/><span>cóir dháibh a dhénamh leis, agus dobhídar eatorra</span>
<lb n="3720"/><span>féin dá rádh, muna gcuireadhdís cosg air, go ttiucfadh</span>
<lb n="3721"/><span>na Rómhánaigh orra agus go mbeanfadh sealbh</span>
<lb n="3722"/><span>a mbailte agus an ríghacht díobh.</span></p>
<lb n="3723"/>
<lb n="3724"/><p><span>Is annsin do labhair aon díobh, agus do bhrígh</span>
<lb n="3725"/><span>gurbh é bá hard-shagart an bhliadhain sin do-rinne</span>
<lb n="3726"/><span>fáisdine, ag rádh gurbhá riachtanus aon éigin</span>
<lb n="3727"/><span>d'fhulang báis ar son an phobail.  Agus ón lá sin</span>
<lb n="3728"/><span>amach do chinniodar ar a bhásughadh.  Mur do</span>
<lb n="3729"/><span>bhí a fhios sin ag Íosa d'fholaigh sé é féin, agus níor</span>
<lb n="3730"/><span>chomhnuidh go puiblídh i ttír na Iudea.  Acht i</span>
<lb n="3731"/><span>gcionn beagáin aimsire, an tan dobhí aimsir a</span>
<lb n="3732"/><span>bháis do láthair, do chinn sé ar a dhul go Ierusalem;</span>
<lb n="3733"/><span>agus ar an tslighe do réimhinnis dá dhisciobail gach</span>
<lb n="3734"/><span>ní dhá raibh le teacht air.</span></p>
<lb n="3735"/>
<lb n="3736"/><p><span>Agus ar tteacht go Iericho dhó, ann a bhealach</span>
<lb n="3737"/><span>go hIerusalem, tárla don té ba ceann feadhna</span>
<lb n="3738"/><span>dona puiblicánaigh, .i. do Zachaeus, go gcualaidh</span>
<lb n="3739"/><span>Críosd do bheith ag teacht chum an bhaile, agus do-chuaidh</span>
<lb n="3740"/><span>ar an tslighe roimhe, do bhrígh gur mhian</span>
<lb n="3741"/><span>leis le haimsir fhada roimhe sin a fhaicsin; agus do</span>
<lb n="3742"/><span>bhrígh go raibh sé beag ísioll ann a phearsainn,</span>
<lb n="3743"/><span>d'eagla go mbeith an dream dotháinicc leis ann</span>
<lb n="3744"/><span>a radharc, le toirmeasg do chur um Chríosd</span>
<lb n="3745"/><span>d'fhaicsin do réir a mhiana, mur dobhídar níos</span></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="3746"/><p><span>uirde ná é, do rith sé rompa, agus do-chuaidh sé</span>
<lb n="3747"/><span>súas i gcrann árd siocumair dobhí ar an tslighe,</span>
<lb n="3748"/><span>ionnus go bhfuidheadh lán-amharc air Íosa.</span></p>
<lb n="3749"/>
<lb n="3750"/><p><span>Ar mbeith don tSlánaightheóir ag teacht do</span>
<lb n="3751"/><span>láthair na háite sin, d'fhéch suas air Zachias, agus</span>
<lb n="3752"/><span>adubhairt leis turling go tapaidh, óir gur mhian</span>
<lb n="3753"/><span>leis dul dá thigh agus comhnuidh do dhénamh an lá</span>
<lb n="3754"/><span>sin ann.  Tug Zachaeus siompla maith annso</span>
<lb n="3755"/><span>do gach aon le freagra fonnmhur prap do thabhairt</span>
<lb n="3756"/><span>uatha an tan do laibheóradh Dia riú (hodie si</span>
<lb n="3757"/><span>vocem eius audieritis nolite obdurare corda vestra),</span>
<lb n="3758"/><span>óir ní luaithe do-chualaidh é na do-chuaidh i</span>
<lb n="3759"/><span>gcuinne an tSlánaightheóra, agus do ghlac go lúthgháireach</span>
<lb n="3760"/><span>ann a thigh é.</span></p>
<lb n="3761"/>
<lb n="3762"/><p><span>Agus ar mbeith do chách ag ithiomrádh ar Íosa</span>
<lb n="3763"/><span>tré mur do thogh sé teach, mur do mheasadar,</span>
<lb n="3764"/><span>peacaigh phuiblidh chum coimhnuidh do dhénamh</span>
<lb n="3765"/><span>ann, gidh eadh, ar an láthair, le hoibriughadh an</span>
<lb n="3766"/><span>Spioraid Naoimh, do dhiúlt agus d'fhuathaidh Zachaeus</span>
<lb n="3767"/><span>don tsaint do char sé go suiche sin, agus, arna</span>
<lb n="3768"/><span>umhlughadh féin do láthair an tSlánaightheóra,</span>
<lb n="3769"/><span>adubhairt leis le dóchus mór agus le dánacht naomhtha</span>
<lb n="3770"/><span>dofuair ó Dhia go ttiubhradh gan mhaill leath a</span>
<lb n="3771"/><span>mhaoine dona boicht, agus go ttiubhradh leis an</span>
<lb n="3772"/><span>gcuid eile dhi aisiog fó cheathair do gach aon ar</span>
<lb n="3773"/><span>a ndearna éagcóir.</span></p>
<lb n="3774"/>
<lb n="3775"/><p><span>Ar gclos na mbriathar sin, dotháinicc óna</span>
<lb n="3776"/><span>ghrásaibh féin, do Chríosd, adubhairt go ttáinicc</span></p>
</div>
<pb n="127"/>
<div><lb n="3777"/><p><span>sláinte chum tighe Shacheuis an lá sin, agus tar</span>
<lb n="3778"/><span>cheann nach raibh Zacheus acht i ttarcuisne ag</span>
<lb n="3779"/><span>na Iudaighibh, adubhairt Críosd ós aird go raibh</span>
<lb n="3780"/><span>“na mhac ag Ábraham,” ní do réir gheineamhna</span>
<lb n="3781"/><span>acht do réir chosmhalacht; óir adeirid aroile</span>
<lb n="3782"/><span>úghdair gurbha Geintíleach é; gidh eadh, is mó</span>
<lb n="3783"/><span>is inchreidthe do réir Liránuis gurbhá Iudaigheach</span>
<lb n="3784"/><span>é, óir dá madh Geintíleach é do thóigfeadh na</span>
<lb n="3785"/><span>Iudaighibh go ró-olc ar Íosa a dhul dá thigh mur</span>
<lb n="3786"/><span>do thóigiodar air go holc dhul go tigh peacaidh.</span></p>
<lb n="3787"/>
<lb n="3788"/><p><span>Tuigthear as so nach bíonn maill ar an bpeacach</span>
<lb n="3789"/><span>teacht ar staid naomhthacht an uair a scriosas sé</span>
<lb n="3790"/><span>frémhachaibh na gcinn-pheacaidhibh, mur do-rinne</span>
<lb n="3791"/><span>Zacheus leis an tsaint dobhí greamaidh dhe go</span>
<lb n="3792"/><span>n-uige sin, a' tabhairt leath a mhaoine dona</span>
<lb n="3793"/><span>bochtaibh agus a' dénamh aisig leis an gcuid eile fó</span>
<lb n="3794"/><span>cheathair ar gach ní dá bhfuair iriamh go hégceart.</span></p>
<lb n="3795"/>
<lb n="3796"/><p><span>ÍOSA CRÍOSD AG TEACHT GO CATHREIMÉACH GO HIERUSALEM.</span></p>
<lb n="3797"/>
<lb n="3798"/><p><span>Tar éis Zacheuis do thabhairt ar dheigh-staid</span>
<lb n="3799"/><span>do Chríosd do ghluais sé as Iericho a' dul go</span>
<lb n="3800"/><span>Ierusalem.  Agus táinicc sé lá roimh an gCáisg</span>
<lb n="3801"/><span>go Bethánia, áit ar ghlac Máire deirbhshiúr</span></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="3802"/><p><span>Lazaruis, d'athbheódhaidh sé roimhe sin, go lúthgháireach</span>
<lb n="3803"/><span>é; agus do dhóirt sí soitheach d'ola deigh-bholaidh</span>
<lb n="3804"/><span>daor-luaidh fóna cheann anuas.  Do-rinne</span>
<lb n="3805"/><span>Iudás murmur a n-aghaidh an ghníomha</span>
<lb n="3806"/><span>sin; gidh eadh, do mhol Críosd é.</span></p>
<lb n="3807"/>
<lb n="3808"/><p><span>An uair do-chualaidh na comharsanna go raibh</span>
<lb n="3809"/><span>Críosd annsin dothángadar 'na ndrongaibh agus 'na</span>
<lb n="3810"/><span>mbuidhnibh, ní headh amháin chum eision</span>
<lb n="3811"/><span>d'fhaicsion acht chum go bhfaiceadís Lazarus do</span>
<lb n="3812"/><span>bhí arna athbheódhadh.  Agus do mhédaigh sin</span>
<lb n="3813"/><span>fearg agus anmhian na bhPhairisínigh comh mór sin,</span>
<lb n="3814"/><span>gur chinneadar ar Lazarus féin do mharbhadh,</span>
<lb n="3815"/><span>ionnus nach beith ag músgladh na míorbhuile</span>
<lb n="3816"/><span>móire do-rinne Críosd air i meabhair cháich agus ann</span>
<lb n="3817"/><span>a gcuimhne gacha mhionca do-chídís é, agus gurbhá</span>
<lb n="3818"/><span>hadhbhar mór sin le dronga dona Iudaighaibh do</span>
<lb n="3819"/><span>thabhairt chum creidigh agus géilleadh do thabhairt</span>
<lb n="3820"/><span>do Chríosd.</span></p>
<lb n="3821"/>
<lb n="3822"/><p><span>Agus ar mbeith arna mhárach do Chríosd ar</span>
<lb n="3823"/><span>shliabh Oiliuéite i bhfogus don chathair, do chuir</span>
<lb n="3824"/><span>sé dias dá dhisciobail go caisléan dobhí i bhfogus</span>
<lb n="3825"/><span>dáibh, agus adubhairt riú an t-asal agus a bromach do</span>
<lb n="3826"/><span>bhí ceangailte ann do thabhairt chuige lena</span>
<lb n="3827"/><span>iomchar go Ierusalem, agus dá gcuireadh aon-nduine</span>
<lb n="3828"/><span>toirmeasg air a ttabhairt chuige, a innsin dó go</span>
<lb n="3829"/><span>raibh feidhm ag an Tiaghearna leó.  Do-rinne na</span>
<lb n="3830"/><span>disciobail mur d'iarr orra.  Agus ar mbeith ag dul</span>
<lb n="3831"/><span>ar marcuighacht dó, chuiriodar a n-éudaighibh faoi</span>
<lb n="3832"/><span>ar dhruim an asail, agus do shuidh Íosa ar a n-uachtar.</span>
<lb n="3833"/></p>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="3834"/><p><span>Arna chlos dona dronga móra daoine dotháinicc</span>
<lb n="3835"/><span>an uair sin a' dénamh na Cásg go Ierusalem go</span>
<lb n="3836"/><span>raibh Íosa ag ionnsuighe an bhaile, do-chuadar</span>
<lb n="3837"/><span>le craobha pailime ann a lámha 'na chuinne go</span>
<lb n="3838"/><span>lúthgháireach, a' dénamh onóra dhó; agus dobhídar</span>
<lb n="3839"/><span>dá mholadh le gotha árda agus le gártha móra lúthghára;</span>
<lb n="3840"/><span>agus dobhí cuid acu ag teilgion a n-éudaighibh</span>
<lb n="3841"/><span>fó chosaibh asail an tSlánaightheóra, agus cuid ag</span>
<lb n="3842"/><span>crothadh chraobh nglasa roimhe, agus ag cur fáilte</span>
<lb n="3843"/><span>go lúthgháireach roimhe, ag rádh: “Sláinte agus</span>
<lb n="3844"/><span>glóir do mhac Dháibhídh; is beannaighthe an tí</span>
<lb n="3845"/><span>tánicc i n-ainm an Tiaghearna.”</span></p>
<lb n="3846"/>
<lb n="3847"/><p><span>Do mhédaigh an onóir mhór sin mí-rún agus mailís</span>
<lb n="3848"/><span>na naimhde dobhí ag Críosd, go n-abraddís go</span>
<lb n="3849"/><span>hiomthnúthach eatorra féin: “Féch, níl buaidh</span>
<lb n="3850"/><span>ar bith aguinn re fagháil ar an bhfear so: féch</span>
<lb n="3851"/><span>mur tá an domhan ag géilleadh dhó agus dá leanmhuin.”</span></p>
<lb n="3852"/>
<lb n="3853"/><p><span>Adeir na haithreacha naomhtha gur mian le</span>
<lb n="3854"/><span>Críosd an onóir agus an úmhlacht lúthgháireach so</span>
<lb n="3855"/><span>d'fhagháil roimh an suipér déighíonach agus roimh</span>
<lb n="3856"/><span>an mbás óna Iudaighibh, lena chur i gcéill don</span>
<lb n="3857"/><span>domhan go raibh ann a chumhacht an domhan</span>
<lb n="3858"/><span>d'iompódh mur ba toil leis, agus go m'fhéidir leis a</span>
<lb n="3859"/><span>chur d'fhiachaibh ar a námhaid, agus ar an dream ba</span>
<lb n="3860"/><span>námhuid agus agá raibh mailís dó, umhlacht agus onóir</span>
<lb n="3861"/><span>do thabhairt dó an uair ba toil leis, dá chur i</span>
<lb n="3862"/><span>gcéill go mbéidh sé éigiontach ag gach dream, agus</span>
<lb n="3863"/><span>dona deamhuin féin, a nglúinibh d'fheacadh a'</span>
<lb n="3864"/><span>dénamh umhlacht dó.</span>
<lb n="3865"/></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="3866"/><p><span>AN LUCHT DÍOLA AGUS CEANNAIGH ARNA NDÍBIRT AS AN TEAMPALL</span></p>
<lb n="3867"/>
<lb n="3868"/><p><span>Ar mbeith d'Íosa ag ionnsuigh Ierusalem níor</span>
<lb n="3869"/><span>chuir an onóir ná an gáirdeachus dobhí dá dhénamh</span>
<lb n="3870"/><span>dhó gan caoi agus eólchuire do dhénamh ag teacht</span>
<lb n="3871"/><span>ar amharc an bhaile dhó; óir dobhí do mhéd</span>
<lb n="3872"/><span>a charthannais do lucht na cathrach muintiordha</span>
<lb n="3873"/><span>sin gur ghoill go mór air an díoghaltas agus an dían-scrios</span>
<lb n="3874"/><span>dobhí le teacht trésan día-mharbhadh do</span>
<lb n="3875"/><span>bhídar a thionnsgnadh dhó féin.  Agus d'innis</span>
<lb n="3876"/><span>sé dháibh nach raibh d'ádhbhar ag na huilc sin</span>
<lb n="3877"/><span>acht do bhrígh nach ttugadar dá n-aire agus nachar</span>
<lb n="3878"/><span>ghlacadar go buidheach na tiodhlaice móra do</span>
<lb n="3879"/><span>thug Dia dháibh ann a phearsainn féin.  Agus</span>
<lb n="3880"/><span>leis sin dothug léighion dona Críosdaighibh</span>
<lb n="3881"/><span>gan grása Dé do chur i ndimbrígh, óir go ttig</span>
<lb n="3882"/><span>díoghaltas do-innse ó Dhia mur dhíoghaltus ar an</span>
<lb n="3883"/><span>tarcuisne sin.  Óir, gidh nach ttáinicc an díoghaltus</span>
<lb n="3884"/><span>ar an láthair sin ar Ierusalem, dotháinicc</span>
<lb n="3885"/><span>sé 'na dhiaidh sin go lán-chumhachtach orra.</span></p>
<lb n="3886"/>
<lb n="3887"/><p><span>Ar mbeith d'Íosa mur sin ag dénamh dóláis fón</span>
<lb n="3888"/><span>mí-rath agus fón dian-scrios dobhí le teacht ar</span>
<lb n="3889"/><span>cathraigh ro-áluinn Ierusalem, dobhí ag imtheacht</span>
<lb n="3890"/><span>isan tslighe, go ttáinicc fá dheóidh don bhaile isan</span>
<lb n="3891"/><span>am a rabhdar go gnoitheach ag fiafraidh dhá</span></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="3892"/><p><span>chéile créd é dothainicc go sollamanta mur sin</span>
<lb n="3893"/><span>don chathair.  Agus níor chomhnuidh-san go</span>
<lb n="3894"/><span>ndeachaidh don teampall; agus ar bhfaicsin dreime</span>
<lb n="3895"/><span>ag reic agus ag ceannach an do theilg sé go</span>
<lb n="3896"/><span>feargach a gcláir condais fó lár, agus do dhíbir le</span>
<lb n="3897"/><span>sgiúrsa do-rinne sé do chórdaighibh beaga, agus do</span>
<lb n="3898"/><span>theilg sé fós le lár na cathaoireacha ar ar shuidh</span>
<lb n="3899"/><span>lucht díolta colum agus feurán, agus adubhairt go</span>
<lb n="3900"/><span>dásachtach díbhfheirgach nár chóir uaimh ladrann</span>
<lb n="3901"/><span>do dhénamh do thigh urnaighthe Dé, .i. don</span>
<lb n="3902"/><span>teampall do hoirneadh chum Dé d'adhradh ann;</span>
<lb n="3903"/><span>agus do thaisbéin an uiriod sin onóra do theampall,</span>
<lb n="3904"/><span>nó do thigh, Dé nach bhfuilingeadh d'aon-neach</span>
<lb n="3905"/><span>soitheach lán ná folamh d'iomchar ann.</span></p>
<lb n="3906"/>
<lb n="3907"/><p><span>Do-bheir na haithreacha naomhtha dhá n-aire</span>
<lb n="3908"/><span>go mór nach luaithe do reimhinnis an Slánaightheóir</span>
<lb n="3909"/><span>na huilc dotháinicc ar cathraigh Ierusalém</span>
<lb n="3910"/><span>ná do-chuaidh isteach innte, agus do chuir i gcéill</span>
<lb n="3911"/><span>leis an smacht do chur ar cách isan teampall gur</span>
<lb n="3912"/><span>tré gach mí-ordughadh agus gach mí-bhésa dá mbíodh</span>
<lb n="3913"/><span>'na measg, agus go speisialta isan áit naomhtha féin,</span>
<lb n="3914"/><span>dobhí na huilc sin le teacht orra; agus ba leór mur</span>
<lb n="3915"/><span>imdheargadh dona sagairt féin an smachtughadh</span>
<lb n="3916"/><span>do-rinne ar an druing réimhráite i ttigh Dé, do</span>
<lb n="3917"/><span>bhrígh gur ó fhailligh na sagart tháinicc don</span>
<lb n="3918"/><span>druing sin a bheith ag reic agus ag ceannach ann.</span>
<lb n="3919"/><span>Mo thruaighe nach ttugann na Críosdaighibh dhá</span>
<lb n="3920"/><span>n-aire aniugh méd an mhasla do-bheirid do Dhia</span></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="3921"/><p><span>an uair bhíd ag bíodán i láthair altóra an tSlánaightheóra,</span>
<lb n="3922"/><span>agus is eagail liom gur dona hadhbhair</span>
<lb n="3923"/><span>an ní cédna so trésar leag Dia a lámh dhíoghaltach</span>
<lb n="3924"/><span>ar an bpobal Éireannach.  Dar leat, níor chóir</span>
<lb n="3925"/><span>a thoirmeasg do chách na neithe bhídh riachtanach</span>
<lb n="3926"/><span>chum na hiodhbartha do cheanach ag dorus</span>
<lb n="3927"/><span>nó i bpórsa an teampall, gidh eadh is léur ann</span>
<lb n="3928"/><span>so méd na feirge do chuir an mhargáil chédna</span>
<lb n="3929"/><span>sin ar mhac Dé, tar cheann nach ttáinicc iriamh,</span>
<lb n="3930"/><span>agus nach ttiucfaidh, duine comh foighidach ná comh</span>
<lb n="3931"/><span>ceannsaigh ris.</span></p>
<lb n="3932"/>
<lb n="3933"/><p><span>RÓBA INEAMHUIL AN PHÓSDA</span></p>
<lb n="3934"/>
<lb n="3935"/><p><span>Matha 22</span></p>
<lb n="3936"/>
<lb n="3937"/><p><span>Ón uair a ttáinicc Críosd go sollamanta go</span>
<lb n="3938"/><span>cathair Ierusalém ní raibh ní ar bith ar a aire,</span>
<lb n="3939"/><span>nó gur fhuiling bás croiche, acht a bheith gan</span>
<lb n="3940"/><span>sgís ag teagasg cáich go coitcheann, agus ag réimhinnsin</span>
<lb n="3941"/><span>dona Iudaighibh go ttiugfadh mur dhíoghaltas</span>
<lb n="3942"/><span>ar a neamh-dhísleacht agus ar a mí-chreideamh</span>
<lb n="3943"/><span>go mbeith na Geintíligh arna ttogha ann a n-ionadh</span>
<lb n="3944"/><span>leis an nglóir shíorruidhe do shealbhughadh i</span>
<lb n="3945"/><span>ríghacht nimhe.  Agus chum nach glacfadh na</span></p>
</div>
<pb n="133"/>
<div><lb n="3946"/><p><span>Geintíleacha féin uaill nó uabhar trés an togha</span>
<lb n="3947"/><span>sin do-rinneadh orra, d'innis sé fáth-sgél dáibh</span>
<lb n="3948"/><span>dar chóir a bheith 'na léighionn síorruidhe aguinn.</span>
<lb n="3949"/><span>Ag so an fáth-sgél sin:</span></p>
<lb n="3950"/>
<lb n="3951"/><p><span>“Is cosmhuil ríghacht nimhe,” ar sé, “le rígh</span>
<lb n="3952"/><span>do-rinne fleadh mór d'ullmhughadh le pósadh a</span>
<lb n="3953"/><span>mhic.  Do chuir a theachta le cuireadh do thabhairt</span>
<lb n="3954"/><span>don dream ba mian leis a theacht chum na bainnse.</span>
<lb n="3955"/><span>Agus ar ttabhairt tarcuisne dháibh sin don chéd-theachtuireacht</span>
<lb n="3956"/><span>do chuir chugthu, agus iar ndiúltadh</span>
<lb n="3957"/><span>an churtha, do chuir teachtairigh eile chugthu,</span>
<lb n="3958"/><span>d'innis dáibh go raibh an féusda ullmhaigh, na</span>
<lb n="3959"/><span>daimh agus an énfhlaith marbh.  Gidh eadh, do</span>
<lb n="3960"/><span>dhiúltadar an dara feacht dul dá ionnsaighe; agus</span>
<lb n="3961"/><span>do-chuaidh cuid díobh dá ttighthibh tuaithe, cuid</span>
<lb n="3962"/><span>eile le gnoithibh nach n-áirmhithear, agus cuid eile</span>
<lb n="3963"/><span>dhíobh, ba dobhuidhigh ná cách, do mhaslaigh na</span>
<lb n="3964"/><span>teachtuirigh sin, agus do mharbh cuid eile dhíobh.</span></p>
<lb n="3965"/>
<lb n="3966"/><p><span>Do ghlac fearg mhór an rígh trésan tarcuisne</span>
<lb n="3967"/><span>sin dofuair.  Do chuir gan mhaill a mhílídhibh</span>
<lb n="3968"/><span>a' dénamh díoghaltais orra, agus dá marbhadh, agus a'</span>
<lb n="3969"/><span>losgadh a mbailte.</span></p>
<lb n="3970"/>
<lb n="3971"/><p><span>Agus iarna dhénamh sin dó, dubhairt lena</span>
<lb n="3972"/><span>sheirbhísachaibh: “Do-chídh sibh go bhfuil an</span>
<lb n="3973"/><span>fleadh ullmhaigh agus gur dhiúlt an drong dofuair</span>
<lb n="3974"/><span>cuireadh le teacht dá caitheamh a gcuid de do</span>
<lb n="3975"/><span>ghlacadh.  Imghidh dá bhrígh sin ar an bealaighibh</span>
<lb n="3976"/><span>móra agus tugaidh libh isteach an méid gheibhthí</span>
<lb n="3977"/><span>ann do gach gné dhaonna.”</span></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="3978"/><p><span>d'umhlaigh na seirbhísigh dhá maighistir, agus do</span>
<lb n="3979"/><span>chruinnighdar gach a ttárla leó do mhaith agus d'olc,</span>
<lb n="3980"/><span>gur líonadar halla mór na bainnse.</span></p>
<lb n="3981"/>
<lb n="3982"/><p><span>Agus ar mbeith ag caitheamh na fleidhe dháibh</span>
<lb n="3983"/><span>tháinicc an rígh isteach ag amharc ar an dream</span>
<lb n="3984"/><span>dotháinicc isteach ann, agus ar bhfaicsin gan róba</span>
<lb n="3985"/><span>ineamhail bainnse an phósda aon díobh, adubhairt</span>
<lb n="3986"/><span>leis: “A chara,” ar sé, “créd as a ttáinicc an</span>
<lb n="3987"/><span>dánacht lér shuidh thú ar bhórd na bainnse?”</span></p>
<lb n="3988"/>
<lb n="3989"/><p><span>Agus ní bhfuair freagra uaidhe.  Annsin</span>
<lb n="3990"/><span>adubhairt an rígh lena shearbhfoghantibh a chosa</span>
<lb n="3991"/><span>agus a lámha do cheangal, agus a theilgion i ndorchadus</span>
<lb n="3992"/><span>foirmiollach.”</span></p>
<lb n="3993"/>
<lb n="3994"/><p><span>Agus do chríochnaigh Críosd an fáth-sgél leis na</span>
<lb n="3995"/><span>briathra uathbhásacha so, .i. “Tá mórán arna</span>
<lb n="3996"/><span>ngairm, agus beagán arna ttogha.”</span></p>
<lb n="3997"/>
<lb n="3998"/><p><span>Cuiridh an fáth-sgél so i gcéill dúinn gur coir</span>
<lb n="3999"/><span>do gach aon a bheith coimhédach air féin, d'eagla</span>
<lb n="4000"/><span>go gcaillfeadh róba neamh-chionta an bhaisdeadha</span>
<lb n="4001"/><span>agus brat na ngrás.  Óir gibé geibhthear</span>
<lb n="4002"/><span>nochtaidh gan na brait sin do bheith air i n-aimsir</span>
<lb n="4003"/><span>an fheadha shíorruidhe do chaitheamh, nó i n-am</span>
<lb n="4004"/><span>Chuirp an Tiaghearna do chaitheamh ag an altóir,</span>
<lb n="4005"/><span>teilgthear ceangailtidh go huaimh dhorcha ifrinn</span>
<lb n="4006"/><span>é.  Dá bhrígh sin deir sé linn gan sgaradh ris</span>
<lb n="4007"/><span>na brait sin, do bhrígh gur neamh-chinte uair an</span>
<lb n="4008"/><span>chundais, agus gur amhuil mur thig an bitheamhnach</span>
<lb n="4009"/><span>thiucfus sé.</span>
<lb n="4010"/></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="4011"/><p><span>FÁTH-SGÉL NA TTALANN</span></p>
<lb n="4012"/>
<lb n="4013"/><p><span>Sul do chríochnaigh Críosd a theagasg dob áil</span>
<lb n="4014"/><span>leis eagla do chur ar na daoine le íomháigh an</span>
<lb n="4015"/><span>bhreitheamhnais ndéighionaidh do thaisbénadh</span>
<lb n="4016"/><span>dháibh; agus is uime sin d'innis sé fáth-sgél na</span>
<lb n="4017"/><span>gcúig maighdion gcríonna agus na gcúig maighdion</span>
<lb n="4018"/><span>n-aimideach ndí-chéilligh, lér chuir i gcéill nach</span>
<lb n="4019"/><span>leór do neoch a staid do bheith naomhtha, .i. a</span>
<lb n="4020"/><span>bheith 'na sagart, 'na bhráthair, nó 'na mnaoi</span>
<lb n="4021"/><span>riaghalta más bean í, ná fós a lóchrann do bheith</span>
<lb n="4022"/><span>ar lasadh ar uairibh ann a láimh, .i. deagh-ghníomha</span>
<lb n="4023"/><span>ar uairibh do dhénamh, acht chum</span>
<lb n="4024"/><span>dul go tigh na bainnse, .i. go flaithios Dé, gur</span>
<lb n="4025"/><span>riachtanus dó a lampa do bheith líonta le lón mór</span>
<lb n="4026"/><span>don ola dhiadha so ar a ttráchtann Críosd annso,</span>
<lb n="4027"/><span>.i. dona grása agus dona subháilcibh diadha, mur</span>
<lb n="4028"/><span>atá, creideadh, dóchus agus grádh, mar aon le humhlacht</span>
<lb n="4029"/><span>agus re foighid bhuan-sheasmhach.</span></p>
<lb n="4030"/>
<lb n="4031"/><p><span>Agus is mór agus is folláin na léighinn do-bheir</span>
<lb n="4032"/><span>dhúinn 'na dhiaidh sin le fáth-sgél na ttallann do</span>
<lb n="4033"/><span>innis sé isan áit chédna mur so:</span></p>
<lb n="4034"/>
<lb n="4035"/><p><span>“Dobhí duine ag imtheacht ar eachtra imchéin,”</span>
<lb n="4036"/><span>ar sé, “do ghoir a shearbhfoghantaibh chuige, agus</span></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="4037"/><p><span>do roinn a mhaoin eatorra, óir dothug cúig</span>
<lb n="4038"/><span>thallanna d'aon acu, dá thallainn do dhuine eile, agus</span>
<lb n="4039"/><span>aon-tallainn amháin don treas duine díobh.  (.i.</span>
<lb n="4040"/><span>Dothug do gach aon do réir a acfuinge, .i. do réir</span>
<lb n="4041"/><span>na ngarm nó na staide i mbíonn gach aon, óir do-bheir</span>
<lb n="4042"/><span>don rígh grása do réir a gharma, don easbacc</span>
<lb n="4043"/><span>agus do gach aon uaidhe sin amach do réir a chúraim).</span></p>
<lb n="4044"/>
<lb n="4045"/><p><span>Agus do-rinne an té fuair na cúig thallanna</span>
<lb n="4046"/><span>úsáid comh maith sin díobh gur bhuadhaigh cúig</span>
<lb n="4047"/><span>thallanna eile orra; do-rine an té fuair an dá</span>
<lb n="4048"/><span>thallainn tairbhe dhúbalta mur an gcédna; acht</span>
<lb n="4049"/><span>an té nach bhfuair acht aon-tallann amháin ní</span>
<lb n="4050"/><span>dhearnaidh úsáid dhé acht a chur isan talamh i bhfolach.</span></p>
<lb n="4051"/>
<lb n="4052"/><p><span>Agus ar tteacht tar a ais don mhaighistir i</span>
<lb n="4053"/><span>n-aimsir imchéin dá éis sin, dothug sé an dream</span>
<lb n="4054"/><span>chédna chum conduis.  Agus ar tteacht do láthair</span>
<lb n="4055"/><span>don té fuair na cúig thallanna, thug sé chuige iad</span>
<lb n="4056"/><span>mar aon leis na cúig thallanna bisigh do-rinne</span>
<lb n="4057"/><span>dhíobh; dothug fós fear an dá thalluinn ceithre</span>
<lb n="4058"/><span>tallanna chuige, agus do mhol sé go mór dísleacht agus</span>
<lb n="4059"/><span>ionnracus dúthrachtach na deise sin, agus do gheall</span>
<lb n="4060"/><span>tuarusdal maith dháibh; gidh eadh, ar tteacht</span>
<lb n="4061"/><span>dá láthair d'fhear an aon-talluinn adubhairt: “Is</span>
<lb n="4062"/><span>feas damh-sa, a thiaghearna, gur duine cruaidh-dhálach</span>
<lb n="4063"/><span>thú, gur mian leat buain isan ionad nár</span>
<lb n="4064"/><span>chuiris síol, is uime sin nár chuirios do thalluinn</span>
<lb n="4065"/><span>i gconntabhairt le hédáil do dhénamh di, acht a</span></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="4066"/><p><span>cur i bhfolach i ttalamh, agus atá sí agam anois lena</span>
<lb n="4067"/><span>tabhairt ar a hais duit: glac í,” ar sé.</span></p>
<lb n="4068"/>
<lb n="4069"/><p><span>Do fhreagair an maighistir, ag rádh: “A dhroch-shearbhfoghaintaigh,”</span>
<lb n="4070"/><span>ar sé, “ó dob fheas duit</span>
<lb n="4071"/><span>gur dhuine dona cáilidheachta sin mé, créd nár</span>
<lb n="4072"/><span>chuiris an t-airgiod dofuair tú i n-úsáid lena</span>
<lb n="4073"/><span>thecht chum bisigh”?</span></p>
<lb n="4074"/>
<lb n="4075"/><p><span>Agus ar nglacadh feirge móire é, adubhairt an</span>
<lb n="4076"/><span>talainn chédna do bhuain de agus a tabhairt don</span>
<lb n="4077"/><span>té do-rinne úsáid mhaith dá chuid féin; agus d'ordaigh</span>
<lb n="4078"/><span>sé iar sin an droch-shearbhfoghaintaigh leisgeamhuil</span>
<lb n="4079"/><span>mí-dhúthrachtach do cheangal, agus iar sin</span>
<lb n="4080"/><span>a theilgion i ndorchadus foirmiollach (.i. as amharc</span>
<lb n="4081"/><span>na glóire go síorruidhe).”</span></p>
<lb n="4082"/>
<lb n="4083"/><p><span>Féch mur leanus as so nach leór do neoch gan</span>
<lb n="4084"/><span>peacaidhe a dhénamh, acht gur riachtanusach dhó</span>
<lb n="4085"/><span>i bpéin damanta deagh-ghníomha do dhénamh,</span>
<lb n="4086"/><span>do réir an chumais agus an chúraim bhíos air.</span></p>
<lb n="4087"/>
<lb n="4088"/><p><span>AN BREITHEAMNUS DÉIGHIONACH</span></p>
<lb n="4089"/>
<lb n="4090"/><p><span>Iar ttabhairt soluis do chách ar chruadhálaigh</span>
<lb n="4091"/><span>an bhreitheamhnuis ndéighionaigh do Chríosd le</span>
<lb n="4092"/><span>fáth-sgéil na maighdion agus na ttallann, dob áil</span></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="4093"/><p><span>leis an domhun uile do chur ar a gcoimhéd le</span>
<lb n="4094"/><span>tuarusgbháil geinearáilte do thabhairt ar uathbháis</span>
<lb n="4095"/><span>an bhreitheamhnuis ndéighionaigh.  Óir tar</span>
<lb n="4096"/><span>cheann go bhfuil Críosd a' tabhairt breitheamhnuis</span>
<lb n="4097"/><span>is gach am ar an domhan go do-fhaigsionach</span>
<lb n="4098"/><span>dona daoine ar an tsaoghal so, ba mian leis a</span>
<lb n="4099"/><span>chur i gcéill go ttiucfaidh lá ann a ttaisbénaidh</span>
<lb n="4100"/><span>sé a cheart don domhan go follusach, an tan</span>
<lb n="4101"/><span>thiucfus sé, le mórdhacht ríoghdha agus le cathréim</span>
<lb n="4102"/><span>dho-innste idir a ainglibh, go háit i mbéidh an</span>
<lb n="4103"/><span>domhan daonna uile ar aon-láthair ag amharc go</span>
<lb n="4104"/><span>crith-eaglach air ag dealughadh na n-uan bhfírénta</span>
<lb n="4105"/><span>ó na boic bhréna agus dá gcur ar thaobh a dheasláimhe,</span>
<lb n="4106"/><span>ar bhfágbháil na mbrén-bhoc mallaighthe</span>
<lb n="4107"/><span>ar thaobh (na) láimhe cléithe, agus iar sin ag éisdeacht</span>
<lb n="4108"/><span>leis ag rádh leis na fíréin:</span></p>
<lb n="4109"/>
<lb n="4110"/><p><span>“Tigidh, a dhrong do bheannaigh m'Athair,</span>
<lb n="4111"/><span>gabhaidh sealbh na ríghacht atá dá hullmhughadh</span>
<lb n="4112"/><span>ó thús an domhain, óir dobhí ocrus orum agus do</span>
<lb n="4113"/><span>thug sibh bia dham, dobhí tart orum, agus dothug</span>
<lb n="4114"/><span>sibh deoch dhamh, dobhí mé um dheóraigh agus</span>
<lb n="4115"/><span>thug sibh aoidhacht damh, dobhí mé tinn agus do</span>
<lb n="4116"/><span>thigeadh sibh ar cuairt chugam, dobhí mé nocht</span>
<lb n="4117"/><span>agus do éudaigh sibh mé, dobhí mé i bpríosún agus do</span>
<lb n="4118"/><span>thigeadh sibh ar cuairt cugam ann.”</span></p>
<lb n="4119"/>
<lb n="4120"/><p><span>Agus iar rádh na mbriathar sólásach sin do</span>
<lb n="4121"/><span>chuirfios gairdeachas mór agus lúthgháire dho-innste</span>
<lb n="4122"/><span>ar na fíréin, agus ann a mbiaidh iongnadh mór</span></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="4123"/><p><span>fós acu, acht go ttuigfid ar an láthair gur tré mur</span>
<lb n="4124"/><span>do-rinneadar gach gníomh trócuireach dá ndearnadar</span>
<lb n="4125"/><span>ar lucht leatruim ar an tsaoghal (do-rinneadar</span>
<lb n="4126"/><span>do Chríosd iad) - ní lugha ná sin chuirfios</span>
<lb n="4127"/><span>uathbhás ar dhruing mhallaighthe na láimhe cléithe</span>
<lb n="4128"/><span>an uair chluinfid ag tabhairt iomardaigh, aithise,</span>
<lb n="4129"/><span>agus imdheargtha, dháibh tréna mí-thrócuire é, óir</span>
<lb n="4130"/><span>nach ttugadar tártháil dó isna héigin ann a raibh</span>
<lb n="4131"/><span>go minicc mur an dream fhírénta thúas.  Fiafreóid</span>
<lb n="4132"/><span>de annsin cá hauri do-chonncadar isna héigin sin</span>
<lb n="4133"/><span>é.  Freageóraidh-san ag rádh, gach mí-thrócuire</span>
<lb n="4134"/><span>agus gan éagcóir dá ndearnsad ar a bhochtaibh gur</span>
<lb n="4135"/><span>air féin do-rinneadar.  Adéuraidh annsin go</span>
<lb n="4136"/><span>fraochdha feargach leó:</span></p>
<lb n="4137"/>
<lb n="4138"/><p><span>“Imghidh, a dhrong mhallaighthe mhí-thrócaireach,</span>
<lb n="4139"/><span>a' fulang pian síorruidhe i n-ifrionn.”</span></p>
<lb n="4140"/>
<lb n="4141"/><p><span>Ó, a Chríosdaigh, so an breitheamhnus uathbhásach</span>
<lb n="4142"/><span>ar nach béidh gairm ar ais le saoghal na</span>
<lb n="4143"/><span>saoghal.  Ná sgar le cuimhne an cheirt-bhreitheamhnuis</span>
<lb n="4144"/><span>so go bráth, óir níl ní ar bith is tairbhígh</span>
<lb n="4145"/><span>agus is folláine don chreidmheach ná smuaineadh</span>
<lb n="4146"/><span>gnáthach an bhreitheamhnuis uathbhásaigh so.</span>
<lb n="4147"/><span>Tabhair dod aire fós an dara feacht nach leór do</span>
<lb n="4148"/><span>chách gan peacadh do dhénamh, acht gur riachtanach</span>
<lb n="4149"/><span>dháibh na deagh-ghníomhartha do dhénamh,</span>
<lb n="4150"/><span>d'aimhdheóin a n-abair eiriticcidh na haimsire so.</span>
<lb n="4151"/></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="4152"/><p><span>AN SUIPÉR.</span></p>
<lb n="4153"/>
<lb n="4154"/><p><span>Ní raibh acht dá lá idir críche do chur ar an</span>
<lb n="4155"/><span>tseanmóir mhóir do Chríosd agus sollamhain na Cásga</span>
<lb n="4156"/><span>Iudaigheach, agus dá bhrígh sin d'órdaigh sé dá</span>
<lb n="4157"/><span>dhisciobail gach ní riachtanach d'ullmhughadh</span>
<lb n="4158"/><span>chum na sollamhan sin.  Agus an uair do-rinneadar</span>
<lb n="4159"/><span>sin, agus do cheangail Iudás connradh lena Mhaighistir</span>
<lb n="4160"/><span>do sheachadadh dhá namhaid iar nglacadh tuarusdail</span>
<lb n="4161"/><span>uatha, do-chuaidh an Slánaightheóir gona</span>
<lb n="4162"/><span>dhisciobail isteach i halla mhór dheagh-ordaighthe</span>
<lb n="4163"/><span>leis an tsuipér do chaitheamh i n-aoinfheacht ann.</span>
<lb n="4164"/><span>Agus adubhairt riú go raibh mian mór aige an</span>
<lb n="4165"/><span>suipér sin do chaitheamh mar aon riú.  Agus chum</span>
<lb n="4166"/><span>go ttiubhradh comharthaigh iomlána ar dhíoghrais</span>
<lb n="4167"/><span>a ghráidh dáibh, iar gcaitheamh an uain Chásga</span>
<lb n="4168"/><span>do réir rachta Mhaoise dháibh, agus roimh a shacrameint</span>
<lb n="4169"/><span>dhiadha do dhénamh d'Íosa, d'uirísligh sé</span>
<lb n="4170"/><span>é féin i bhfiadhnuis a dhisciobal.  Óir iar gceangal</span>
<lb n="4171"/><span>tubháille 'na thimchioll dothug sé báisín uisge</span>
<lb n="4172"/><span>chuige le cosaibh a apsdal d'ionnladh agus lena</span>
<lb n="4173"/><span>ttiormughadh leis an tubháille.  Agus do chríochnaigh</span>
<lb n="4174"/><span>sé an gníomh umhlachta so leis na briathra tairbheacha so:</span>
<lb n="4175"/></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="4176"/><p><span>“Dothugas-a siompla maith umhlachta dhíbh</span>
<lb n="4177"/><span>ionnus go ndénfadh sibh-se an ní cédna dá chéile.”</span></p>
<lb n="4178"/>
<lb n="4179"/><p><span>Iar sin do chuir a éudach uime, do chuir roimhe</span>
<lb n="4180"/><span>sin de an uair dob áil leis cosa na n-apsdal do</span>
<lb n="4181"/><span>nighe, agus do shuidh ag an gclár, agus do ghlac arán</span>
<lb n="4182"/><span>ann a láimh, agus do bheannaigh agus do bhris é, agus</span>
<lb n="4183"/><span>dothug dá dhisciobail é ag rádh: IS É SO MO CHORP.</span></p>
<lb n="4184"/>
<lb n="4185"/><p><span>Agus dothug sé é féin as a lámha féin dáibh;</span>
<lb n="4186"/><span>agus dothug sé an tseóid dhiadha ghrásamhuil sin</span>
<lb n="4187"/><span>do Iudás féin, tar cheann go raibh fios a mhiosgais</span>
<lb n="4188"/><span>aige, do bhrígh nárbh áil leis a chraobhsgaoileadh</span>
<lb n="4189"/><span>don chuid eile, agus fós ionnus go n-oibreóchadh a</span>
<lb n="4190"/><span>chaoineas agus a cheannsaigheacht ar a chruaidh-chroidhe</span>
<lb n="4191"/><span>salach.  Agus do chuir sé i gcéill dúinn</span>
<lb n="4192"/><span>fós, mur is sólás agus beatha dhiadha d'anmaibh na</span>
<lb n="4193"/><span>bhfírén an tsacrameint ró-dhiadha so, gur damaint</span>
<lb n="4194"/><span>shíorruidhe don druing a ghlacus go neamh-ghlan</span>
<lb n="4195"/><span>í, óir go ttéid an diabhal ann a n-anma an uair</span>
<lb n="4196"/><span>théid Íosa Críosd isteach ann a gcuirp, mur</span>
<lb n="4197"/><span>thárla do Iudás.</span></p>
<lb n="4198"/>
<lb n="4199"/><p><span>Agus is iongantach do chuir an disciobail mallaighthe</span>
<lb n="4200"/><span>so a dhánacht dhamanta agus a dhúr-chroidheacht</span>
<lb n="4201"/><span>i gcéill tar éis a bheith ciontach i</span>
<lb n="4202"/><span>nglacadh cuirp agus fola an tSlánaightheóra go</span>
<lb n="4203"/><span>neamh-ghlan dhó.  An uair d'fhiafraigh gach aon</span>
<lb n="4204"/><span>fó leith dona disciobail neamh-chiontacha le</span>
<lb n="4205"/><span>huathbhás mór do Chríosd ann iad féin dobhí 'na</span></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="4206"/><p><span>ttrétúracha, d'fhiafraigh seision le dánacht dhiabhlaigh</span>
<lb n="4207"/><span>an cheisd chédna dhé.  Agus leis sin féin</span>
<lb n="4208"/><span>do ghluais sé ag cur a thrétúracht i gníomh, do</span>
<lb n="4209"/><span>réir mur dobhí a shaint ghnáthach dá ghluasacht.</span></p>
<lb n="4210"/>
<lb n="4211"/><p><span>Is mór an t-iongantus do-ní na haithreacha</span>
<lb n="4212"/><span>naomhtha do mhaith agus do cheannsaighacht ro-mhilis</span>
<lb n="4213"/><span>an tSlánaigheóra, tré mur dothug a chorp</span>
<lb n="4214"/><span>agus a fhuil féin don trétúrach mallaighthe so.</span>
<lb n="4215"/><span>Agus is mór an dólás leis an Eaglais naomhtha</span>
<lb n="4216"/><span>a liacht masla don tsórt so beirthear go laethamhuil</span>
<lb n="4217"/><span>don tsacrameint ro-bheannaighthe so.</span></p>
<lb n="4218"/>
<lb n="4219"/><p><span>ÍOSA ISAN NGÁIRDÍN</span></p>
<lb n="4220"/>
<lb n="4221"/><p><span>Iar n-imtheacht do Iudás ó Íosa chum a inntinn</span>
<lb n="4222"/><span>thrétúrdha do chur i ngníomh, do-rinne Críosd</span>
<lb n="4223"/><span>teagasg ro-iongantach dá apsdail, agus do labhair go</span>
<lb n="4224"/><span>cathréimeach ar shacrameint a chuirp féin.</span></p>
<lb n="4225"/>
<lb n="4226"/><p><span>Adubhairt annsin le Peattar go raibh an diabhal</span>
<lb n="4227"/><span>ag iarraidh cathaigh do chur air, agus gur ghuidh sé</span>
<lb n="4228"/><span>féin an t-Athair ar a shon.  Agus i n-ionad uamhain</span>
<lb n="4229"/><span>nó uathbháis do ghlacadh do Pheadar agus buidheachuis</span>
<lb n="4230"/><span>do thabhairt don tSlánaightheóir, is</span>
<lb n="4231"/><span>dánacht an-dóchusach d'fhás ann; óir, an uair</span></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="4232"/><p><span>d'innis Críosd go follusach dó go sénfadh fó thrí</span>
<lb n="4233"/><span>an oidhche sin é féin sul ngoirfeadh an coileach</span>
<lb n="4234"/><span>fó thrí, adubhairt sé go han-dána nach sénfadh go</span>
<lb n="4235"/><span>bráth é, agus i bhfad óna shénadh go raibh sé</span>
<lb n="4236"/><span>ullmhaigh chum báis d'fhulang ar a shon, nó</span>
<lb n="4237"/><span>dhul i bpríosún mar aon ris.  Agus an uair nár</span>
<lb n="4238"/><span>umhlaigh an fháisdine sin do-rinne Críosd dó é,</span>
<lb n="4239"/><span>ní cian gur umhlaigh an leagadh féin é.</span></p>
<lb n="4240"/>
<lb n="4241"/><p><span>Agus iar gcríochnughadh na seanmóra déighionaigh</span>
<lb n="4242"/><span>so do Chríosd, adubhairt leis na hapsdail</span>
<lb n="4243"/><span>cloidhmhthe do bhreith leó; agus do ghluais tar</span>
<lb n="4244"/><span>sruth Cédroin le dhul, do réir mur ba gnáth leis,</span>
<lb n="4245"/><span>go sliabh Oliuéte.  Do lean a apsdail é; agus ar</span>
<lb n="4246"/><span>mbeith dó i n-áit dá ngoirthí Gethsemani adubhairt</span>
<lb n="4247"/><span>leó comhnuidh ann, ionus go rachadh féin ar</span>
<lb n="4248"/><span>uaignios ag urnaighthe i ngárdha dobhí i bhfogus</span>
<lb n="4249"/><span>dhó, mur do-rinne go ro-mhinic roimhe sin (agus ar</span>
<lb n="4250"/><span>an ádhbhar sin dobhí eólas maith ag Iudás ann);</span>
<lb n="4251"/><span>agus ní thug leis dona hapsdail ann acht Peadar,</span>
<lb n="4252"/><span>Eóin agus Sém, agus is iad sin ba hannsa leis, agus is annamh</span>
<lb n="4253"/><span>do sgaradís ris an Slánaightheóir.</span></p>
<lb n="4254"/>
<lb n="4255"/><p><span>Agus ar mbeith i bhfochair a chéile dháibh ann</span>
<lb n="4256"/><span>sin adubhairt Críosd go raibh dólás marbhthach</span>
<lb n="4257"/><span>air féin, agus adubhairt leó-san faire do dhénamh ar</span>
<lb n="4258"/><span>feadh do bheith féinn ag urnaighthe; agus do dhruid</span></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="4259"/><p><span>fad urchair mion-chloiche uatha; agus arna léigion</span>
<lb n="4260"/><span>ar a ghlúinibh dhó do ghuidh sé an t-Athair</span>
<lb n="4261"/><span>Síorruidhe, ag iarraidh ar cailís shearbh an bháis</span>
<lb n="4262"/><span>do chongbháil uaidhe, acht isan am cédna d'iarr</span>
<lb n="4263"/><span>sé gan a thoil féin acht toil an Athar do bheith</span>
<lb n="4264"/><span>arna dénamh.  Dotháinicc laige ar an tSlánaightheóir,</span>
<lb n="4265"/><span>agus ar n-iompódh a aighe chum na</span>
<lb n="4266"/><span>talmhan dó dotháinicc allas fola as gach ball dá</span>
<lb n="4267"/><span>chorp dobhí ag snighe go talamh ris.  Agus annsin</span>
<lb n="4268"/><span>táinicc aingeal Dé a' tabhairt sóláis dó.</span></p>
<lb n="4269"/>
<lb n="4270"/><p><span>Is annso budh chóir do gach Críosdaigh a</span>
<lb n="4271"/><span>theacht le foghluim do dhénamh ar an modh</span>
<lb n="4272"/><span>ar cóir an urnaigh do dhénamh, .i. le humhlacht,</span>
<lb n="4273"/><span>le dóchus agus le buan-sheasamh.</span></p>
<lb n="4274"/>
<lb n="4275"/><p><span>Iar mbeith d'Íosa i n-anbhfainne agus i ndólás mur</span>
<lb n="4276"/><span>sin do-chuaidh ag iarraidh sóláis dochum na</span>
<lb n="4277"/><span>n-apsdal.  Gidh eadh, ní bhfuair sin uatha, óir</span>
<lb n="4278"/><span>dorug codladh buaidh orra.  Agus do mhúsgail</span>
<lb n="4279"/><span>fó thrí iad ag rádh na mbriathar milis so:</span></p>
<lb n="4280"/>
<lb n="4281"/><p><span>“Dénaidh faire, dénaidh urnaighthe, óir atá an</span>
<lb n="4282"/><span>spiorad lúthmhur agus an fheóil lag.”</span></p>
<lb n="4283"/>
<lb n="4284"/><p><span>Acht iar rádh na mbriathar sin an treas feacht</span>
<lb n="4285"/><span>dó do-chonnairc Iudás, maille le druing mhóir</span>
<lb n="4286"/><span>armtha do chuir na Iudaighibh agus na Phairisínigh</span>
<lb n="4287"/><span>leis.  Agus dothug mur chomhartha ar Chríosd</span>
<lb n="4288"/><span>dáibh go ttiubhradh féin póg dhó, agus adubhairt</span></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="4289"/><p><span>leó an té sin dá ttiubhradh póg a ghabháil gan</span>
<lb n="4290"/><span>mhaill agus coimhéd maith do dhénamh d'eagla go</span>
<lb n="4291"/><span>n-imeóchadh as a lámha.  Agus annsin dotháinicc</span>
<lb n="4292"/><span>an trétúrach gan uamhan gan imeagla do láthair</span>
<lb n="4293"/><span>Shlánaigheóra an domhuin, agus dothug póg dhó.</span></p>
<lb n="4294"/>
<lb n="4295"/><p><span>d'fhulaing Críosd go foighideach ceannsaigh</span>
<lb n="4296"/><span>dhó, ionnus go gcuirfeadh i gcéill dúinne gur</span>
<lb n="4297"/><span>cóir dhúinn olc agus trétúracht ar gcarad féin agus ar</span>
<lb n="4298"/><span>seirbhíseacha d'iomchar go foighidach, mur do-rinne</span>
<lb n="4299"/><span>sé féin annso; acht dubhairt d'aen-fhocal leis:</span></p>
<lb n="4300"/>
<lb n="4301"/><p><span>“A charaid, créd do thoisg, nó an le póig sheachadus</span>
<lb n="4302"/><span>tú Mac an duine dhá námhuid?”</span></p>
<lb n="4303"/>
<lb n="4304"/><p><span>Gidh eadh, ní le himdheargadh do thabhairt do</span>
<lb n="4305"/><span>Iudás adubhairt sé na briathra, acht chum go</span>
<lb n="4306"/><span>smuaineóchadh air féin le haithrigh do dhénamh.</span></p>
<lb n="4307"/>
<lb n="4308"/><p><span>Iar nglacadh na póige sin ó Iudás do Chríosd</span>
<lb n="4309"/><span>(do theith roimhe sin ó chách an uair dob áill leó</span>
<lb n="4310"/><span>rígh do dhénamh dhe), do dhruid roimh an daorsgar-shluagh</span>
<lb n="4311"/><span>deamhnaidh sin, agus d'fhiafraidh dhíobh</span>
<lb n="4312"/><span>créd bhídar 'iarraidh, agus sin do ghuth láidir chumhachtach</span>
<lb n="4313"/><span>do theilg uile ar a gcúil le talamh iad,</span>
<lb n="4314"/><span>ní lér chuir i gcéill nach lé heasbhaidh cumhacht</span>
<lb n="4315"/><span>d'fhulaing sé bás, acht gur dá dheóin féin, chum</span>
<lb n="4316"/><span>an chine daonna do shaoradh, d'fhuiling é.  Agus</span>
<lb n="4317"/><span>annsin iar n-éirghe don daosgar-shluagh dheamhnaigh</span>
<lb n="4318"/><span>sin don talamh ar ar thuitiodar fó thrí le</span>
<lb n="4319"/><span>fuaim ghotha uile-chumhachtaigh an tSlánaightheóra,</span>
<lb n="4320"/><span>do sheachaid sé é féin dáibh, do bhrígh</span></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="4321"/><p><span>gur ghéill dona cumhachtaibh dothug a Athair</span>
<lb n="4322"/><span>dhóibh air.</span></p>
<lb n="4323"/>
<lb n="4324"/><p><span>Is annsin dob áill le Peadar a chosaint orra,</span>
<lb n="4325"/><span>agus iar ttarruing a chloidhmhe dhó do bhean a</span>
<lb n="4326"/><span>chluas do shearbhfhoghantaigh an árd-shagairt, agus</span>
<lb n="4327"/><span>Malchus ghoirios an soisgél don fhear sin.  Gidh</span>
<lb n="4328"/><span>eadh, i n-ionad díoghaltais do dhénamh do Chríosd</span>
<lb n="4329"/><span>do leighis sé an lot sin ar an láthair, agus dothug</span>
<lb n="4330"/><span>sé fós achmhusán do Pheadar trésan ngníomh</span>
<lb n="4331"/><span>tobann sin, agus adubhairt leis gur dhíomhaoin an</span>
<lb n="4332"/><span>cosnamh dob áill leis a dhénamh air, óir muna</span>
<lb n="4333"/><span>mbeith gur mhian leis féin toil a Athar do dhénamh</span>
<lb n="4334"/><span>leis an gcailís d'ullmhaigh dhó d'ól go ttiugfadh</span>
<lb n="4335"/><span>aingle nimhe dá chosnamh ar mhailís na ndaoine.</span></p>
<lb n="4336"/>
<lb n="4337"/><p><span>Agus ar an adhbhar sin d'fhulaing sé dháibh a</span>
<lb n="4338"/><span>cheangal, agus níor chuir 'na n-aghaidh, acht go</span>
<lb n="4339"/><span>ndubhairt leó go ttángadar dá ghabháil mur bheith</span>
<lb n="4340"/><span>gadaigh nó ladrann ann, agus go raibh sé go laethamhuil</span>
<lb n="4341"/><span>isan teampall a' teagasg agus nár chuiriodar</span>
<lb n="4342"/><span>lámh ann.  Agus ar mbeith ceanguiltigh dhó</span>
<lb n="4343"/><span>imeasg a námhad do theith a dhisciobail go hiomlán.</span></p>
<lb n="4344"/>
<lb n="4345"/><p><span>Annsin dothugadar Críosd leó go tigh Anna,</span>
<lb n="4346"/><span>athair mhná Caiphais, dobhí 'na árd-shagart an</span>
<lb n="4347"/><span>bhliadhain sin.  Do chuir Anna ceasda air do</span>
<lb n="4348"/><span>thaobh a dhisciobal agus dá thaobh féin fós agus do</span>
<lb n="4349"/><span>thaobh a theaguisg.  Do fhreagair Críosd ag</span></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="4350"/><p><span>rádh nachar chuir sé cuim ar a theagasg ariamh,</span>
<lb n="4351"/><span>agus gach a ndubhairt sé riamh gur go puiblidh do</span>
<lb n="4352"/><span>labhair imeasg an phobuil, agus dá bhrígh sin go</span>
<lb n="4353"/><span>m'fhéidir leis na dronga móra dobhíodh ag</span>
<lb n="4354"/><span>éisdeacht teisd do thabhairt ar a theagasg.</span></p>
<lb n="4355"/>
<lb n="4356"/><p><span>Do chuir an freagra neamh-chiontach sin fearg</span>
<lb n="4357"/><span>ar aon dona hoifigidh dobhí a' coimhéd nó i</span>
<lb n="4358"/><span>ngárda ar an Tiaghearna, gur bhuail tarruing a</span>
<lb n="4359"/><span>láimhe do dhoirn tarsna an ghéill air, ag rádh go</span>
<lb n="4360"/><span>faobhrach: “An mur sin fhreagrus tú an t-árd-shagart?”</span></p>
<lb n="4361"/>
<lb n="4362"/><p><span>(Is cosmhuil as so gur gach re bliadhain dobhí</span>
<lb n="4363"/><span>an árd-shagartacht idir Anna agus Caiphas an tan sin.)</span></p>
<lb n="4364"/>
<lb n="4365"/><p><span>D'fhuiling Íosa Críosd le foighid dhiadha an</span>
<lb n="4366"/><span>masla sin, gan aithis ná imdheargadh do thabhairt</span>
<lb n="4367"/><span>don duine mhallaighthe, acht a rádh:</span></p>
<lb n="4368"/>
<lb n="4369"/><p><span>“Má dubhrus ní arráideach ar bith innis dhamh</span>
<lb n="4370"/><span>é, agus mur ndubhrus acht ní maith níor cheart</span>
<lb n="4371"/><span>dhuit mo bhualadh.”</span></p>
<lb n="4372"/>
<lb n="4373"/><p><span>Is annsin do chuir Anna Íosa d'ionnsaighe</span>
<lb n="4374"/><span>Caiphais dobhí 'na árd-shagart an bhliadhain sin.</span>
<lb n="4375"/><span>Is annsin do chruinnigh prionnsaidhe na sagart</span>
<lb n="4376"/><span>chum fiadhnuise bhrégacha d'fhagháil le mionnughadh</span>
<lb n="4377"/><span>i n-aghaidh Críosd.  Gidh eadh, ní raibh</span>
<lb n="4378"/><span>tábhacht an ní ar bith dhá raibh acu le rádh 'na</span>
<lb n="4379"/><span>aghaidh, acht imeasg gach ní do mhionnaighdar</span>
<lb n="4380"/><span>go ndubhairt sé go scriosfadh nó go raepadh sé</span></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="4381"/><p><span>re lár teampall Dé, agus go gcuirfeadh i ttrí lá suas</span>
<lb n="4382"/><span>arís é.</span></p>
<lb n="4383"/>
<lb n="4384"/><p><span>d'éirigh an t-árd-shagart annsin go feargach</span>
<lb n="4385"/><span>'na sheasamh, agus d'fhiafraidh créd an fáth nach</span>
<lb n="4386"/><span>ttug sé freagra ar na corthacha sin dobhí dhá</span>
<lb n="4387"/><span>gcur 'na aghaidh.  Agus níor labhair Críosd aon-fhocal.</span>
<lb n="4388"/><span>Arna fhaicsin mur sin don árd-shagart</span>
<lb n="4389"/><span>d'iarr air as ucht an Dé bhí a innsin dó arbh é</span>
<lb n="4390"/><span>Críosd, nó an t-ongthach, é.</span></p>
<lb n="4391"/>
<lb n="4392"/><p><span>Do fhreagair Críosd annsin é, agus adubhairt:</span>
<lb n="4393"/><span>“IS MÉ, gidh eadh, ní chreidfidh tusa mé, agus</span>
<lb n="4394"/><span>ní mó léigfir dhamh imtheacht.  Gidh eadh, do-chífidh</span>
<lb n="4395"/><span>tú go luath Mac an duine 'na shuidhe ar</span>
<lb n="4396"/><span>dheis Dé ag teacht dá thaisbénadh féin isna néllaibh.”</span></p>
<lb n="4397"/>
<lb n="4398"/><p><span>Arna chlos sin don ard-shagart do stróic sé a</span>
<lb n="4399"/><span>éudach féin, agus adubhairt do ghuth árd fheargach:</span></p>
<lb n="4400"/>
<lb n="4401"/><p><span>“An gcluin sibh an dia-athais do-rinne sé?</span>
<lb n="4402"/><span>Créd an fheidhm atá aguinn le lucht fiadhnuise?</span>
<lb n="4403"/><span>Do-chualaidh sibh féin a dhia-athais.  Créd is</span>
<lb n="4404"/><span>cóir a dhénamh ris?”</span></p>
<lb n="4405"/>
<lb n="4406"/><p><span>Do fhreagadar uile é, ag rádh gur chóir a bhásúghadh</span>
<lb n="4407"/><span>do bhrígh gor labhair go día-athaiseach.</span>
<lb n="4408"/><span>(Acht is í an fhírinne do labhair, nach raibh</span>
<lb n="4409"/><span>iriamh 'na coir bháis.)</span></p>
<lb n="4410"/>
<lb n="4411"/><p><span>Annsin do bhuail na mílidhibh ar a bheith dá</span>
<lb n="4412"/><span>mhaslughadh, ag teilgion a gcruinntillidh ann a</span>
<lb n="4413"/><span>éudan.  Ar mbeith dháibh fós agá bhualadh, do</span></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="4414"/><p><span>chuiriodar bréid ar a shúilibh, ag rádh go sgigeamhail</span>
<lb n="4415"/><span>ris: “Innis dúinn go fáidheamhuil cia</span>
<lb n="4416"/><span>bhuailios anois thú.”</span></p>
<lb n="4417"/>
<lb n="4418"/><p><span>Agus dobhídar mur sin agus ar na cédta modh</span>
<lb n="4419"/><span>eile dá mhaslughadh ar feadh na hoidhche.</span>
<lb n="4420"/><span>Agus ar tteacht do sholas an lae dothugadar i</span>
<lb n="4421"/><span>láthair Phíláid é chum breitheamhnuis báis do</span>
<lb n="4422"/><span>thabhairt air.</span></p>
<lb n="4423"/>
<lb n="4424"/><p><span>Acht ní hindearmaid annso go ttug Peadar</span>
<lb n="4425"/><span>tóruighacht do Chríosd iarna ghabháil isan ngáirdín,</span>
<lb n="4426"/><span>agus go raibh i bhfad 'na dhiaidh, dá chongbháil</span>
<lb n="4427"/><span>ann a amharc, nó go háirighthe i n-éisdeacht</span>
<lb n="4428"/><span>callóide an dísgir-shluaigh mhallaighthe dobhí 'na</span>
<lb n="4429"/><span>thimchioll, nó go ttáinicc go tigh Chaiphais.</span>
<lb n="4430"/><span>Agus ar mbeith dhó imeasg na gcésdúnach sin</span>
<lb n="4431"/><span>dá ghoradh féin ag an tinidh, do chaill sé, uch,</span>
<lb n="4432"/><span>an díoghrais agus cuid mhór do theas an ghráidh do</span>
<lb n="4433"/><span>bhí roimhe sin aige dá Mhaighistir, agus d'iompaidh</span>
<lb n="4434"/><span>an mhisneach mhór dobhí aige i meatacht.  Óir</span>
<lb n="4435"/><span>an tan d'fhiafraigh seirbhíseach an raibh sé i</span>
<lb n="4436"/><span>bhfochair Íosa, nó ar dhisciobal dó é, adubhairt</span>
<lb n="4437"/><span>narbh eadh.  Agus go grod 'na dhiaidh sin do</span>
<lb n="4438"/><span>cuireadh an cheisd sin an dara feacht air.  Do</span>
<lb n="4439"/><span>shén mur an gcédna é.  Agus i gcionn tuairim</span>
<lb n="4440"/><span>uaire dá éis sin do shén an treas feacht é, agus mur</span>
<lb n="4441"/><span>dhearbha air sin do mhionnaigh nach raibh eólus</span>
<lb n="4442"/><span>ar bith aige air, a n-aghaidh Mhalcuis dobhí ag</span></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="4443"/><p><span>dearbhadh 'na aghaidh go bhfacaidh 'na fhochair</span>
<lb n="4444"/><span>isan ngáirdín é (agus is dearbhtha go bhfacaidh óir</span>
<lb n="4445"/><span>is de do bhean sé an chluas le buille chloidhmhe).</span>
<lb n="4446"/><span>Agus annsin do ghoir an coileach, agus d'fhéch</span>
<lb n="4447"/><span>Críosd ar Pheadar, agus leis an amharc sin do chuimhnidh</span>
<lb n="4448"/><span>air féin, agus do-chuaidh amach a' dénamh</span>
<lb n="4449"/><span>aithrighe, agus do chaoi go dérmhar dólásach trésna</span>
<lb n="4450"/><span>peacaidhe móra do-rinne sé i n-aghaidh an tSlánaightheóra.</span></p>
<lb n="4451"/>
<lb n="4452"/><p><span>Ó, a Thiagharna, is leis an bhféchuin thrócuireach</span>
<lb n="4453"/><span>sin, agus leis na grása dhóirtios tú go folaightheach</span>
<lb n="4454"/><span>i gcroidhthibh cháich, thigid anois féin chum</span>
<lb n="4455"/><span>aithrighe, mur dotháinicc Peadar an tráth sin.</span></p>
<lb n="4456"/>
<lb n="4457"/><p><span>SRAOILEADH NÓ SGIÚRSÁIL ÍOSA</span></p>
<lb n="4458"/>
<lb n="4459"/><p><span>Íar mbeith do Chríosd arna thabhairt i láthair</span>
<lb n="4460"/><span>Phíláide d'fhiafraidh sé dona Iudaighibh créd an</span>
<lb n="4461"/><span>choir ba mó dobhí acu le cur air an bhfear sin</span>
<lb n="4462"/><span>(óir is mur sin do labhair sé).</span></p>
<lb n="4463"/>
<lb n="4464"/><p><span>Do fhreagradar-san le briathra neamh-chinnte,</span>
<lb n="4465"/><span>ag rádh muna mbeith 'na chiontach agus 'na dhroch-dhuine</span>
<lb n="4466"/><span>nach ttiubhradís dá láthair-sion é.  Mur</span></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="4467"/><p><span>nach raibh cleachtach ag Pílát breitheamhnus báis</span>
<lb n="4468"/><span>do thabhairt gan fiadhain dhearbhtha, agus gan an</span>
<lb n="4469"/><span>choir do bheith go cinnte arna cruthúghadh,</span>
<lb n="4470"/><span>adubhairt riú a bhreith leó agus breitheamhnus do</span>
<lb n="4471"/><span>thabhairt air do réir a ndlighe féin.  Annsin,</span>
<lb n="4472"/><span>chum sásadh do thabhairt do Phíláid, níor</span>
<lb n="4473"/><span>labhradar ní ba mó ar corthacha a n-aghaidh</span>
<lb n="4474"/><span>creidigh, acht dothugadar fiadhnuis bhréige dá</span>
<lb n="4475"/><span>láthair do mhionnaigh gur thrétúrach críoncháineach</span>
<lb n="4476"/><span>é dobhí ag cur toirmisg ar chách fón gcíos</span>
<lb n="4477"/><span>Césardha do dhíol, agus go raibh sé ag tógbháil</span>
<lb n="4478"/><span>cháich chum meirliochais a n-aghaidh Chésair, agus</span>
<lb n="4479"/><span>go raibh sé dá chur i gcéill go díthchiollach gurbha</span>
<lb n="4480"/><span>rígh é féin.</span></p>
<lb n="4481"/>
<lb n="4482"/><p><span>Annsin do labhair Píláid le Íosa ar na neithe</span>
<lb n="4483"/><span>cédna sin.  Agus do fhreagair-san dó, agus</span>
<lb n="4484"/><span>adubhairt go dána leis gion gurbhá rígh é nach</span>
<lb n="4485"/><span>ar an talamh so dobhí a ríghacht, agus gurab uime</span>
<lb n="4486"/><span>dotháinicc sé ar an talamh chum go ttiubhradh</span>
<lb n="4487"/><span>teisd ar an bhfírinne.</span></p>
<lb n="4488"/>
<lb n="4489"/><p><span>Do bhrígh nach raibh Píláid comh mailísioch</span>
<lb n="4490"/><span>leis na Iudaighibh do labhair sé iar sin riú, ag</span>
<lb n="4491"/><span>rádh nach bhfacus dó féin go raibh coir ar bith</span>
<lb n="4492"/><span>air Íosa.  Arna rádh sin dó do gháiriodar ar gach</span>
<lb n="4493"/><span>taobh dhe, ag rádh go raibh sé corthach; agus dá</span>
<lb n="4494"/><span>bhrígh sin dob éigion dó a thabhairt chum ceasda</span>
<lb n="4495"/><span>an dara feacht, agus adubhairt leis:</span></p>
<lb n="4496"/>
<lb n="4497"/><p><span>“Nach gcluin tú féin,” ar sé, “na corthacha</span>
<lb n="4498"/><span>móra tá dhá gcur do leith?”</span>
<lb n="4499"/></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="4500"/><p><span>Gidh eadh, ní thug Críosd aon-fhocal freagartha</span>
<lb n="4501"/><span>air, agus do chuir sin iongnadh mór air Phíláid.</span>
<lb n="4502"/><span>Acht an uair do-chualaidh sé gurbha Gailileach</span>
<lb n="4503"/><span>é, chum nach beith cuid aige féin de, do chuir sé</span>
<lb n="4504"/><span>d'ionnsaighe Íruaidh Agrippa é, dobhí an tráth</span>
<lb n="4505"/><span>sin isan mbaile.</span></p>
<lb n="4506"/>
<lb n="4507"/><p><span>Dobhí lúthgháire mhór ar Íruaidh ar an</span>
<lb n="4508"/><span>láthair tréna fhaicsin, do bhrígh go gcualaidh</span>
<lb n="4509"/><span>cáil mhór roimhe sin air, agus do shíl sé go ndénfadh</span>
<lb n="4510"/><span>sé míorbhuile mhór 'na láthair.  Agus ar gcur</span>
<lb n="4511"/><span>móráin do cheasdaibh cúirialta air, ní thug</span>
<lb n="4512"/><span>freagra ar bith dhó.  Do ghlac an rígh fearg</span>
<lb n="4513"/><span>trésan tarcuisne dothug Íosa, dar leis féin, air;</span>
<lb n="4514"/><span>agus iar ttabhairt masla le briathra borba dhó ag</span>
<lb n="4515"/><span>gairm amadáin dé, d'ordaigh dhá mhuintir róba</span>
<lb n="4516"/><span>bán do chur uime, agus a chur d'ionnsaighe Phíláide</span>
<lb n="4517"/><span>ar ais.  Agus tánig sé féin agus Píláid chum réitigh</span>
<lb n="4518"/><span>agus cáirdis leis an ngníomh sin, tar éis a bheith</span>
<lb n="4519"/><span>aimhréidh cian d'aimsir roimhe sin dáibh.</span></p>
<lb n="4520"/>
<lb n="4521"/><p><span>Ar tteacht d'Íosa do láthar Phíláide an dara</span>
<lb n="4522"/><span>feacht, do-chuaidh sé amach arís mur a raibh na</span>
<lb n="4523"/><span>Iudaighibh (óir ní thigeadhdís isteach i halla</span>
<lb n="4524"/><span>breitheamhnuis na nGeintíleach d'eagla a ttruaillighthe</span>
<lb n="4525"/><span>i lá solamanta do Cháisg: in die paraschéves paschae),</span>
<lb n="4526"/><span>ag innsin dáibh nach bhfuair</span>
<lb n="4527"/><span>féin ná Íruaidh an rígh coir ar bith ar Íosa, agus dá</span>
<lb n="4528"/><span>bhrígh sin gur cheart cead imtheachta do thabhairt dó.</span>
<lb n="4529"/></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="4530"/><p><span>Leis sin do chuir na Iudaighibh gáir mhí-shásdacht</span>
<lb n="4531"/><span>ós aird asda.  Leis sin d'órdaigh an</span>
<lb n="4532"/><span>breitheamh égceart sin le tiarántacht ghráineamhail</span>
<lb n="4533"/><span>Íosa do shraoileadh, .i. a bhualadh go mí-thrócuireach</span>
<lb n="4534"/><span>le sgiúrsaidhibh, ionnus iarna fhaicsin</span>
<lb n="4535"/><span>piantaidh maslaighthe mur sin dá naimhdibh go</span>
<lb n="4536"/><span>ndénfadís truaighe dhó, agus nach n-iarrfadís a</span>
<lb n="4537"/><span>bhásughadh.</span></p>
<lb n="4538"/>
<lb n="4539"/><p><span>Ar bhfaicsin Íosa ag fulang na mór-phian sin</span>
<lb n="4540"/><span>do Iudás, do ghlac aithriochas agus édóchus é, go</span>
<lb n="4541"/><span>ndeachaidh d'ionnsaighe na Iudaigheach, agus gur</span>
<lb n="4542"/><span>theilg na ttríochad bpíosa beaga airgid dofuair</span>
<lb n="4543"/><span>uatha ar son Íosa do bhrath ann a bhfiadhnuis</span>
<lb n="4544"/><span>isan teampall, agus adubhairt leó gur pheacaidh sé</span>
<lb n="4545"/><span>go mór ag seachadadh na fola fírénta neamhchiontaigh</span>
<lb n="4546"/><span>dháibh.  Agus leis sin d'imghidh as a</span>
<lb n="4547"/><span>láthair, agus do chroch é féin.</span></p>
<lb n="4548"/>
<lb n="4549"/><p><span>Is mór an siompla an disciobal so do gach aon,</span>
<lb n="4550"/><span>lena gcur ar a gcoimhéd ar ghliocus agus ar anneart</span>
<lb n="4551"/><span>chathaigh an diabhail, agus fós leis an tsaint d'fhuathughadh</span>
<lb n="4552"/><span>do shíor; óir is iomdha éudan thaisbénas</span>
<lb n="4553"/><span>an spiorad mallaighthe sin ar an bpeacadh: óir</span>
<lb n="4554"/><span>do-bheir aghaidh thaithneamhach shólásach ar</span>
<lb n="4555"/><span>ttús dó; 'na dhiaidh sin do-bheir aghaidh adhfhuathmhur</span>
<lb n="4556"/><span>ghráineamhuil uathbhásach dhó leis</span>
<lb n="4557"/><span>an bpeacach do tharruing chum édóchuis mur do</span>
<lb n="4558"/><span>thárla do Iudás annso.</span></p>
<lb n="4559"/>
<lb n="4560"/><p><span>Iar mbeith do Chríosd arna shraoileadh go mí-thrócaireach</span></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="4561"/><p><span>le mílidhibh Phíláide, agus iar mbeith</span>
<lb n="4562"/><span>da gach puinn dá chroicionn agus dá fheóil arna</span>
<lb n="4563"/><span>ngearradh le sgiúrsaidhibh iarnaidhe, droighin,</span>
<lb n="4564"/><span>fhéthachach tarbh agus damh, a fhuil as gach ionad</span>
<lb n="4565"/><span>ó a bhathais go a bhonnaibh ag snighe go talamh</span>
<lb n="4566"/><span>ris, do-conncas dáibh mur bharr pionúis iolach</span>
<lb n="4567"/><span>magaidh do dhénamh dhe: óir do bhuailiodar</span>
<lb n="4568"/><span>coróin spíona, .i. coróin do tháirnighibh, le farcha</span>
<lb n="4569"/><span>anuas ar a chean; do chuiriodar giolcach ann</span>
<lb n="4570"/><span>a láimh agus sean-róba purpair uime; agus bhídar go</span>
<lb n="4571"/><span>fonómhadach ag sléchtain ann a fhiadhnuis agá</span>
<lb n="4572"/><span>bhualadh le dorna agus le basaibh, agus isan am cédhna</span>
<lb n="4573"/><span>ag rádh: “Fáilte dhuit, a rígh na Iudaigheach.”</span></p>
<lb n="4574"/>
<lb n="4575"/><p><span>Acht fá dheóidh, dobhídar mur sin dá phianadh</span>
<lb n="4576"/><span>nó gur chuiriodar i gcruth é gur mheas Píláid</span>
<lb n="4577"/><span>nárbh fhéidir dona Iudaighibh arna fhaicsin gan</span>
<lb n="4578"/><span>truaighe do dhénamh dhó agus lena n-ainmhian dúnmharbhthach</span>
<lb n="4579"/><span>do chlaochló.  Gidh eadh, do</span>
<lb n="4580"/><span>mealladh go mór é, óir ní luaithe do thaisbéin é</span>
<lb n="4581"/><span>ag rádh: “Féchaidh ar an duine,” ná do thóig na</span>
<lb n="4582"/><span>Iudaighibh a nguth ar gach taobh dhe ós áird</span>
<lb n="4583"/><span>ag rádh: “Crochtar é, crochtar é, etc.”</span></p>
<lb n="4584"/>
<lb n="4585"/><p><span>Dobhí an uair sin do phriuiléid ag na Iudaighibh</span>
<lb n="4586"/><span>go bhfághadís ó na breitheamuin Rómhánach</span>
<lb n="4587"/><span>ciontach do shaoradh gach Cáisg ó bhás, agus uime</span>
<lb n="4588"/><span>sin d'fhuráil Píláid dáibh Íosa do shaoradh agus</span>
<lb n="4589"/><span>Barabas bhí ciontach i ttrétúracht agus i ndúnmharbhadh</span>
<lb n="4590"/><span>do bhásughadh.  Gidh eadh, do dhiúltadar</span></p>
</div>
<pb n="155"/>
<div><lb n="4591"/><p><span>do ghuth aon-fhir an ní sin.  Do chuir sin uathbhás</span>
<lb n="4592"/><span>mór ar Phíláid, óir, mar aon go raibh fios a neamhchionta</span>
<lb n="4593"/><span>aige féin, do chuir a bhean féin ar maidin</span>
<lb n="4594"/><span>an lae sin teachta chum Píláid ag iarraidh air</span>
<lb n="4595"/><span>gan dochar do dhénamh don duine neamhchiontach</span>
<lb n="4596"/><span>sin, .i. do Íosa, do bhrígh gur fhuiling</span>
<lb n="4597"/><span>sí féin mórán isan oidhche roimhe sin ar a shon.</span>
<lb n="4598"/><span>Is uime sin nár mhian leis lámh do bheith ann a</span>
<lb n="4599"/><span>bhás aige.  Agus arna rádh sin dó do thóig na</span>
<lb n="4600"/><span>Iudaighibh a ngotha ós áird ag rádh: “Bíodh a</span>
<lb n="4601"/><span>fhuil oruinne agus ar ar gcloinn fós,” ar siad.</span></p>
<lb n="4602"/>
<lb n="4603"/><p><span>An uair do-chonnairc Píláid nárbh áil leó gan</span>
<lb n="4604"/><span>Íosa do bhásughadh, agus fós gur chuiriodar air go</span>
<lb n="4605"/><span>raibh sé 'na námhaid ag César, d'iarr sé uisge do</span>
<lb n="4606"/><span>thabhairt chuige, óir do mheas go díthchéillidh</span>
<lb n="4607"/><span>go m'fhéidir leis cionta an bhreitheamhnuis dhúnmharbhthaigh</span>
<lb n="4608"/><span>dob áil leis a thabhairt ar Chríosd</span>
<lb n="4609"/><span>do ghlanadh re huisge; agus ar mbeith ag nighe a</span>
<lb n="4610"/><span>lámh dhó adubhairt:</span></p>
<lb n="4611"/>
<lb n="4612"/><p><span>“Is neamh-chiontach glan mise ar fuil an duine fhírénta so.”</span></p>
<lb n="4613"/>
<lb n="4614"/><p><span>Agus annsin dothug bhreitheamhnus báis ar</span>
<lb n="4615"/><span>an tSlánaightheóir.</span></p>
<lb n="4616"/>
<lb n="4617"/><p><span>Féch an mheatacht mhallaighthe do dhall an</span>
<lb n="4618"/><span>claon-bhreitheamh so le breitheamhnus dúnmharbhthach</span>
<lb n="4619"/><span>do thabhairt a n-aghaidh gach cheirt ar</span>
<lb n="4620"/><span>an tSlánaightheóir, ar eagla mí-ghnaoi Chésair do</span>
<lb n="4621"/><span>bheith air.  Is iomdha líon a sgarus an diabhal</span>
<lb n="4622"/><span>le cách do ghabháil.</span>
<lb n="4623"/></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="4624"/><p><span>An uair dofuair na Iudaighibh le docamhal</span>
<lb n="4625"/><span>mór an breitheamhnus báis sin i n-aghaidh Íosa,</span>
<lb n="4626"/><span>dobhí do mhéd a n-uilc agus a mailíse dhó nár</span>
<lb n="4627"/><span>fhédadar gan a chur i ngníomh gan mhaill.  Dá</span>
<lb n="4628"/><span>bhrígh sin do chuiriodar a chroich ar an láthair</span>
<lb n="4629"/><span>ar a mhuin, agus do thiománadar isan innioll sin</span>
<lb n="4630"/><span>rompa amach as cathair Ierusaleim é go cnoc</span>
<lb n="4631"/><span>Caluaria, áit dobhí acu leis na ciontaigh do</span>
<lb n="4632"/><span>bhásughadh.</span></p>
<lb n="4633"/>
<lb n="4634"/><p><span>Agus arna fhaicsin dáibh, iar ttréigion a fhola</span>
<lb n="4635"/><span>d'Íosa, go raibh an t-ualach sin ro-throm aige,</span>
<lb n="4636"/><span>do chuiriodar fear iomchair eile, dárbh ainm Símón,</span>
<lb n="4637"/><span>a' conngnamh leis an chroich d'iomchar; agus mur</span>
<lb n="4638"/><span>sin, imeasg na gcésdúnach mallaighthe dobhí a'</span>
<lb n="4639"/><span>maslughadh an tSlánaightheóra ar feadh na slighe,</span>
<lb n="4640"/><span>do ghluais sé go cnoc Chaluaria.</span></p>
<lb n="4641"/>
<lb n="4642"/><p><span>Is mur sin do mhúin sé dhúinne fulang go buansheasmhach</span>
<lb n="4643"/><span>go bás ar son an cheirt.  Dobhí</span>
<lb n="4644"/><span>Símón ag congnamh le hÍosa a chroich d'iomchar,</span>
<lb n="4645"/><span>dá chur i gcéill gur cóir dona Críosdaighibh an</span>
<lb n="4646"/><span>chroich chédna d'iomchar do ghnáth, agus do-bheir</span>
<lb n="4647"/><span>sé féin sólás do gach aon iomchras 'na fhochair í.</span></p>
<lb n="4648"/>
<lb n="4649"/><p><span>Acht, ar mbeith isan tslighe dhó ag dul go</span>
<lb n="4650"/><span>Caluér dhó, do-chualaidh drong ban ag caoi agus ag</span>
<lb n="4651"/><span>dénamh truaighe dhó; agus leis sin adubhairt riú:</span></p>
<lb n="4652"/>
<lb n="4653"/><p><span>“A ingheana Ierusalem,” ar sé, “ná caoinidh</span>
<lb n="4654"/><span>ar mo shon-sa, acht caoinidh ar bhur son féin agus ar</span>
<lb n="4655"/><span>son bhur gcloinne.”</span>
<lb n="4656"/></p>
</div>
<pb n="157"/>
<div><lb n="4657"/><p><span>CÉUSADH AN TSLÁNAIGHTHEÓRA</span></p>
<lb n="4658"/>
<lb n="4659"/><p><span>Ar tteacht fá dheóidh do Chríosd go hionad na</span>
<lb n="4660"/><span>hiodhbhartha móire, dobhí arna réimhinnsin i</span>
<lb n="4661"/><span>mbéil na bpríomh-athar agus na bhfádh ó thús an</span>
<lb n="4662"/><span>domhuin, an iodhbhairt, adeirim, lér fuasgladh an</span>
<lb n="4663"/><span>domhan ó chuibhreachaibh an diabhuil, iodhbairt</span>
<lb n="4664"/><span>a bheir beatha dona fíréin go bruinne an bhrátha</span>
<lb n="4665"/><span>ar an talamh, agus bhés acu 'na glóir shíorruidhe i</span>
<lb n="4666"/><span>bhflaithios Dé, dotugadh mirtha agus domblas</span>
<lb n="4667"/><span>coimiosgaidh lén' ól mur dhigh neirt dó, agus an</span>
<lb n="4668"/><span>uair do bhlais di níor eól sé í.</span></p>
<lb n="4669"/>
<lb n="4670"/><p><span>Annsin do beanadh a éudach dhe, agus do cheangladar</span>
<lb n="4671"/><span>don chroich é, agus do thóigiodar inte suas</span>
<lb n="4672"/><span>é idir dhias bitheamhnach dothugadar dá</span>
<lb n="4673"/><span>gcrochadh i n-aoinfheacht leis, ionnus ná beith</span>
<lb n="4674"/><span>idirdhealbhadh idir é agus bitheamhnaigh nó ladrainn.</span></p>
<lb n="4675"/>
<lb n="4676"/><p><span>D'fhuiling an Slánaightheóir mur uan neamhurchóideach;</span>
<lb n="4677"/><span>ní dhearnaidh casaoid, osna, ná</span>
<lb n="4678"/><span>égcaoin, an feadh dobhí sé ag fulang na mór-phian</span>
<lb n="4679"/><span>sin, acht go raibh ag síor-ghuidhe an Athar ar</span>
<lb n="4680"/><span>son a lucht inghreime agus na gcésdúnach do</span>
<lb n="4681"/><span>bhí dá mhaslúghadh agus dá bhásughadh i n-aoinfheacht,</span>
<lb n="4682"/><span>do bhrígh, mur dubhairt sé, nárbh fheas</span>
<lb n="4683"/><span>dáibh créd dobhídar a dhénamh.  Agus isan am</span></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="4684"/><p><span>cédna ní raibh comhnuidhe orra-san acht dá</span>
<lb n="4685"/><span>mhaslughadh le briathra dia-athisiocha, ag crothadh</span>
<lb n="4686"/><span>a gcinn, agus ag rádh: “Thusa do leagfadh</span>
<lb n="4687"/><span>teampall Dé re lár agus do thóigfeadh i ttrí lá é,</span>
<lb n="4688"/><span>tárthaigh thú féin anois: más tú mac Dé tuirling</span>
<lb n="4689"/><span>anuas don chroich.”  Agus dobhí an comhthineól</span>
<lb n="4690"/><span>uile ag fochmhuide fair.  Dobhí prionnsaigh na</span>
<lb n="4691"/><span>sagart fós nísa mhó ná sin dá aithisiughadh agus</span>
<lb n="4692"/><span>dá imdheargadh, ag cur ineirt agus easbhaidh cumhacht</span>
<lb n="4693"/><span>'na leith, ag rádh gidh go ttárthaigheadh</span>
<lb n="4694"/><span>cách eile nach raibh ar a chumus é féin do</span>
<lb n="4695"/><span>thártháil.  Dobhí na mílidhibh mur an gcédna</span>
<lb n="4696"/><span>a' tabhairt aithise dhó, agus níor leór leó sin acht</span>
<lb n="4697"/><span>do chuir fear dhíobh uínéigre chuige len' ól.</span></p>
<lb n="4698"/>
<lb n="4699"/><p><span>Acht ní raibh aon saor ó mhasla agus ó mhí-mhodh</span>
<lb n="4700"/><span>do thabhairt dó go haon dona bitheamhnaigh</span>
<lb n="4701"/><span>dobhí i gcroich do thaobh na láimhe cléithe dhe,</span>
<lb n="4702"/><span>adubhairt leis: “Más tú mac Dé tárthaigh thú</span>
<lb n="4703"/><span>féin agus sinne.”  Gidh eadh, ar mbeith don bhitheamhnach</span>
<lb n="4704"/><span>eile ar nglacadh lonnradh agus sóláis na</span>
<lb n="4705"/><span>ngrás, lér slánaigheadh go míorbhuileach agus go</span>
<lb n="4706"/><span>trócuireach ar an láthair sin é, do fhreagair é ag</span>
<lb n="4707"/><span>rádh gurbhá díthchéilligh na fuighle do labhair</span>
<lb n="4708"/><span>sé, “Óir ní fhághmaoid-ne acht do réir mur do</span>
<lb n="4709"/><span>thuilleamar.  Ní hamhuil sin don tí neamh-chiontach</span>
<lb n="4710"/><span>so.” Agus leis sin do labhair le hÍosa</span>
<lb n="4711"/><span>go caoin-dúthrachtach cráibhtheach; agus arna</span>
<lb n="4712"/><span>admháil le creideamh maith gurbha rígh é, adubhairt</span>
<lb n="4713"/><span>leis cuimhniughadh air féin an tan dorachadh</span></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="4714"/><p><span>sé dá ríghacht féin.  Do gheall Críosd go rachadh</span>
<lb n="4715"/><span>go flaithios nimhe an lá cédna, ar bhfágbháil an</span>
<lb n="4716"/><span>bhitheamhnaigh eile ann a neamh-aithrigh i staid</span>
<lb n="4717"/><span>dhamanta.</span></p>
<lb n="4718"/>
<lb n="4719"/><p><span>Féch mur do-rinne sé cathaoir ríoghdha don</span>
<lb n="4720"/><span>chroich a' dénamh breitheamhnuis innte.</span></p>
<lb n="4721"/>
<lb n="4722"/><p><span>Ar bhfaicsin a mháthar iar sin d'Íosa ag bonn</span>
<lb n="4723"/><span>na croiche, mar aon le hEóin, adubhairt léidh:</span></p>
<lb n="4724"/>
<lb n="4725"/><p><span>“A bhean, ag sin do mhac.”</span></p>
<lb n="4726"/>
<lb n="4727"/><p><span>Agus adubhairt re hEóin:</span></p>
<lb n="4728"/>
<lb n="4729"/><p><span>“Ag sin do mháthair.”</span></p>
<lb n="4730"/>
<lb n="4731"/><p><span>'Na dhiaidh sin do-rinne sé osnadh árd ag rádh:</span></p>
<lb n="4732"/>
<lb n="4733"/><p><span>“A Thiaghearna, créd fár thréig tú mé.”</span></p>
<lb n="4734"/>
<lb n="4735"/><p><span>Agus an uair do-chonnairc gur choimhlíon sé</span>
<lb n="4736"/><span>gach ní dár tharrngair na fáidhe air, adubhairt</span>
<lb n="4737"/><span>sé go raibh tart air, agus iar nglacadh braoin bhig</span>
<lb n="4738"/><span>uínéigre dhó, do chlaon a cheann, agus do-chuaidh</span>
<lb n="4739"/><span>a anam as ...</span></p>
<lb n="4740"/>
<lb n="4741"/><p><span>Adeir na haithreacha naomhtha nach bhfuil</span>
<lb n="4742"/><span>acht na fíréin amháin lér féidir rúndiamhair na</span>
<lb n="4743"/><span>páise do thuigsin, óir gur dona naoimh is oirchios</span>
<lb n="4744"/><span>neithe naomhtha do ghlacadh, agus gur ag Críosd</span>
<lb n="4745"/><span>féin atá an brat do thógbháil do shúilibh cháich</span>
<lb n="4746"/><span>le amharc iomlán na páise do thabhairt dáibh</span>
<lb n="4747"/><span>an tan dhóirtios an Spiorad Naomh ann a gcroidhthibh,</span>
<lb n="4748"/><span>do réir na mbriathar milis do deir S. Bernárd:</span>
<lb n="4749"/><span>“d'fhuiling Críosd bás croiche chum go ngrádheóghadh</span></p>
</div>
<pb n="160"/>
<div><lb n="4750"/><p><span>cách é: “agus do-bheir an Spiorad Naomh</span>
<lb n="4751"/><span>mur ghrása chuige sin dáibh, óir muna raibh an</span>
<lb n="4752"/><span>Spiorad Naomh ag neoch chífidh Críosd dá chéusadh</span>
<lb n="4753"/><span>agus ní thiubhraidh grádh dhó, óir ní fhaicfidh acht</span>
<lb n="4754"/><span>le súile dobhuidheacha é, agus ní mó ghluaisfios chum</span>
<lb n="4755"/><span>aithrighe é.”</span></p>
<lb n="4756"/>
<lb n="4757"/><p><span>ÍOSA ARNA CHUR I TTOMBA</span></p>
<lb n="4758"/>
<lb n="4759"/><p><span>An uair do chríochnaigh Íosa an iodhbhairt</span>
<lb n="4760"/><span>mhór-thairbheach sin, agus iar mbeith umhal go hécc</span>
<lb n="4761"/><span>dhó, do thárla mórán do neithe iongantacha, do</span>
<lb n="4762"/><span>chuir i gcéill gurab é mac Dé dobhí ann, agus do</span>
<lb n="4763"/><span>chuir an dia-mharbhadh sin i gcuimhne dona</span>
<lb n="4764"/><span>Iudaighibh dobhí ciontach ann.  Óir dobhí na</span>
<lb n="4765"/><span>flaithis arna bhfolach le dorchadus mór ar feadh</span>
<lb n="4766"/><span>thrí n-uair, agus do sgoilt folach an teampaill óna</span>
<lb n="4767"/><span>uachtar go a iachtar; d'fhosgail an talamh, agus do</span>
<lb n="4768"/><span>sgoilteadh na cargeacha; d'fhosgail na tombaidhe,</span>
<lb n="4769"/><span>agus d'éirigh na mairbh amach, agus do-chuadar isteach</span>
<lb n="4770"/><span>go cathair Ierusalem, agus do thaisbénadar iad féin</span>
<lb n="4771"/><span>do mhórán.</span></p>
<lb n="4772"/>
<lb n="4773"/><p><span>Agus ar bhfaicsin na n-iongantais mór sin do</span>
<lb n="4774"/><span>thaoisioch céd dona Rómháinaigh, adubhairt</span>
<lb n="4775"/><span>gurbh é mac Dé gan amhrus do crochadh.  Adubhairt</span></p>
</div>
<pb n="161"/>
<div><lb n="4776"/><p><span>gach aon eile don lucht faire an ní cédna le</span>
<lb n="4777"/><span>huathbhás mór, agus na drong móra agus na</span>
<lb n="4778"/><span>buidhne do-chuaidh ag amharc ar na hiongantaigh</span>
<lb n="4779"/><span>sin, i n-ionad a bheith ag tabhairt aithise do</span>
<lb n="4780"/><span>Chríosd mur bhídar cheana, dobhídar go critheaglach</span>
<lb n="4781"/><span>ag bualadh a n-uchtaibh.</span></p>
<lb n="4782"/>
<lb n="4783"/><p><span>Acht, mur dobhí na Iudaighibh scrupalta i</span>
<lb n="4784"/><span>mion-neithibh isan am a sluigidís na peacaidhe</span>
<lb n="4785"/><span>móra gan déisdion, níor mheasadar go raibh sé</span>
<lb n="4786"/><span>dlisdionach acu corp an tSlánaightheóra do bheith</span>
<lb n="4787"/><span>i lá na Cásga i gcroich.  Do ghuidhiodar Píláid</span>
<lb n="4788"/><span>um ordúghadh do thabhairt lena láirgibh do</span>
<lb n="4789"/><span>bhriseadh agus a leagadh anuas don chroich.  Do</span>
<lb n="4790"/><span>thug Píláid an athchuinge sin dáibh.</span></p>
<lb n="4791"/>
<lb n="4792"/><p><span>Ar ndul dona mílidhibh isan toisg sin, do</span>
<lb n="4793"/><span>fuaradar an dias bitheamhnach beó, agus dá bhrígh</span>
<lb n="4794"/><span>sin do bhrisiodar a láirgibh.  Acht, ar bhfagháil</span>
<lb n="4795"/><span>Chríosd marbh dháibh, níor bhrisiodar aon-chnáimh</span>
<lb n="4796"/><span>dá chnámhaibh, acht do sháith aon</span>
<lb n="4797"/><span>díobh a shleigh ann a thaobh, agus táinicc fuil agus uisge</span>
<lb n="4798"/><span>amach as.</span></p>
<lb n="4799"/>
<lb n="4800"/><p><span>Ar tteacht don tráthnóna, dotháinicc aon dona</span>
<lb n="4801"/><span>disciobail folaightheach dobhí ag Críosd go dána</span>
<lb n="4802"/><span>d'ionnsaighe Phíláide, Ióseph ó bhaile Arimathea</span>
<lb n="4803"/><span>a ainm, agus d'iarr corp an tSlánaightheóra air, agus</span>
<lb n="4804"/><span>dothug Píláid sin dó.  Agus tháinicc Ióseph iar sin</span>
<lb n="4805"/><span>mar aon le Nicodemus; agus iar n-ongadh chuirp</span>
<lb n="4806"/><span>an Tiaghearna le mórán d'olaíghibh daor-luaidhe</span></p>
</div>
<pb n="162"/>
<div><lb n="4807"/><p><span>deagh-bholaidh, agus iar gur lín-éudaigh glégil</span>
<lb n="4808"/><span>fhíneálta 'na thimchioll, do chuiriodar i ttomba</span>
<lb n="4809"/><span>nuadh é nár hosgladh ariamh roimhe sin.</span></p>
<lb n="4810"/>
<lb n="4811"/><p><span>Deir S. Chrisostom gur mhaith crábhadh agus</span>
<lb n="4812"/><span>coinghioll na deise disciobal so dobhí dá bhfolach</span>
<lb n="4813"/><span>féin go n-uige sin.</span></p>
<lb n="4814"/>
<lb n="4815"/><p><span>EISÉIRGHE AN TSLÁNAIGHTHEÓRA</span></p>
<lb n="4816"/>
<lb n="4817"/><p><span>Dia Domhnaigh an cúigeadh lá d'Abraon</span></p>
<lb n="4818"/>
<lb n="4819"/><p><span>Níor leór leis na Iudaighibh Críosd do bheith</span>
<lb n="4820"/><span>iataigh fó leic mhóir i ttomba, acht d'eagla go</span>
<lb n="4821"/><span>n-aibeóradh a dhisciobail go ndénfadh eiséirghe,</span>
<lb n="4822"/><span>do-chuadar mur a raibh Píláid, agus d'innsiodar dhó</span>
<lb n="4823"/><span>go ndubhairt lucht brég roimh bhás Íosa go</span>
<lb n="4824"/><span>ndénfadh eiséirghe, agus fós go ndubhairt sé féin an</span>
<lb n="4825"/><span>ní cédna, agus dá bhrígh sin d'iarradar air faire do</span>
<lb n="4826"/><span>chur ar an tiomba, ionnus nach bheith uain agá</span>
<lb n="4827"/><span>dhisciobail a ghoid, d'eagla go gcuirfeadhdís go</span>
<lb n="4828"/><span>mailíseach i gcéill don phobal choitchionn gur eiséirghidh</span>
<lb n="4829"/><span>sé.</span></p>
<lb n="4830"/>
<lb n="4831"/><p><span>Iad féin lena n-eagna mheallta do dhall iad</span>
<lb n="4832"/><span>féin ag iarraidh eiséirghe an tSlánaightheóra do</span>
<lb n="4833"/><span>chur i ndimbrígh roimh an am, agus leis sin do</span>
<lb n="4834"/><span>neartaidh siad an creideamh dá n-aimhdheóin le</span>
<lb n="4835"/><span>cruthaighthe do-shénta.</span>
<lb n="4836"/></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="4837"/><p><span>Ar mbeith dháibh mur sin ag faire an tiomba,</span>
<lb n="4838"/><span>agus ar gcur séla dháibh ar an leic dobhí ós a chionn,</span>
<lb n="4839"/><span>dotháinicc comhsgudhadh talmhan go tobann, agus</span>
<lb n="4840"/><span>dotháinicc aingiol Dé do nimh, agus do thóig sé</span>
<lb n="4841"/><span>leac an tomba, agus do shuidh sé ar a huachtar, agus</span>
<lb n="4842"/><span>dobhí a shúile comh lonnrach le caor theineadh, agus</span>
<lb n="4843"/><span>dobhí a éudach geal mur an tsneachta.</span></p>
<lb n="4844"/>
<lb n="4845"/><p><span>Arna fhaicsin do lucht na faire, do ghlac uathbhás</span>
<lb n="4846"/><span>mór íad do chuir i gcruth mhairbh iad; agus do-chuadar</span>
<lb n="4847"/><span>isteach go hIerusalem; agus d'innsiodar</span>
<lb n="4848"/><span>dona sagairt na huathbháis mhóra do-chonncadar.</span>
<lb n="4849"/><span>Leis sin do chruinnighdar na sagairt go haon-láthair</span>
<lb n="4850"/><span>d'fhios créd dob indénta; agus ní facus dáibh</span>
<lb n="4851"/><span>ní dob fhearr leis na comharthaigh follusacha sin</span>
<lb n="4852"/><span>do mhúchadh ná suim mhór airgid do thabhairt</span>
<lb n="4853"/><span>don lucht faire ar cheann go gceilfedís gach ní dá</span>
<lb n="4854"/><span>bhfacadar, agus go n-aibeóradís, ar mbeith 'na gcodladh</span>
<lb n="4855"/><span>dháibh, gur ghoid a dhisciobail corp an tSlánaightheóra</span>
<lb n="4856"/><span>uatha.</span></p>
<lb n="4857"/>
<lb n="4858"/><p><span>Isan am cédna táinicc Muire Mhagdaléna agus</span>
<lb n="4859"/><span>mnáibh naomhtha eile, ar a raibh a ngrádh ar</span>
<lb n="4860"/><span>Chríosd lena mharbh mur bhí lena bheó acu,</span>
<lb n="4861"/><span>gusan tomba; agus tugadar olaidh daor-luaidhe</span>
<lb n="4862"/><span>deagh-bhalaidh leó chum cuirp an tSlánaightheóra</span>
<lb n="4863"/><span>d'ongadh.  Agus ar tteacht go moch na maidne</span>
<lb n="4864"/><span>ann dáibh, dobhídar ag fiafraidh dhá chéile cia</span></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="4865"/><p><span>do thóigfeadh an leac mhór don tomba; gidh</span>
<lb n="4866"/><span>eadh, ar tteacht do láthair dháibh dob iongnadh</span>
<lb n="4867"/><span>leó mur do-chonncadar an tomba arna fhosgladh,</span>
<lb n="4868"/><span>agus ba mó ná sin a n-iongnadh ar ndul isteach ann</span>
<lb n="4869"/><span>dáibh nach bhfuaradar corp an tSlánaigheóra ann.</span>
<lb n="4870"/><span>Do-chuaidh Muire Mhagdaléna gan mhaill leis an</span>
<lb n="4871"/><span>sgél chum na n-apsdal.</span></p>
<lb n="4872"/>
<lb n="4873"/><p><span>Agus ar tteacht go luath do Pheadar, mar aon</span>
<lb n="4874"/><span>re hEóin, do-chuaidh isteach isan tomba, agus do-chonnairc</span>
<lb n="4875"/><span>an brat lín dobhí i ttimchioll chuirp</span>
<lb n="4876"/><span>an Tiaghearna, agus ar tteacht ar a ais do Pheadar</span>
<lb n="4877"/><span>dobhí ag dénamh iongantuis mhóir.  Acht do</span>
<lb n="4878"/><span>chomhnuidh Magdaléna ag caoi i ndorus an tomba;</span>
<lb n="4879"/><span>agus ní fada bhí sí ann an uair dotháinicc dias</span>
<lb n="4880"/><span>i n-édaighibh geala; agus do shuidh aingiol díobh</span>
<lb n="4881"/><span>ag ionad cinn, agus aingiol eile ag ionad na háite i</span>
<lb n="4882"/><span>raibh cosa an tSlánaightheóra; agus d'fhiafraighsiod</span>
<lb n="4883"/><span>adhbhar a dóláis nó créd fá raibh ag caoi.</span></p>
<lb n="4884"/>
<lb n="4885"/><p><span>Do fhreagair sise, ag rádh tré mur tugadh a</span>
<lb n="4886"/><span>Maighistir as sin, agus nárbh fheas dí cá háit ann ar</span>
<lb n="4887"/><span>cuireadh é.</span></p>
<lb n="4888"/>
<lb n="4889"/><p><span>Agus ar bhféchain tar a hais dí, do-chonnairc</span>
<lb n="4890"/><span>sí Íosa do thaobh a cúil i bhfoirm gárdhadóra, agus</span>
<lb n="4891"/><span>d'fhiafraidh dhi mur an gcédna créd fá raibh ag</span>
<lb n="4892"/><span>caoi.  Do fhreagair sise, ag rádh:</span></p>
<lb n="4893"/>
<lb n="4894"/><p><span>“Is tusa do thóig mo Mhaighistir,” ar sí, “agus</span>
<lb n="4895"/><span>más tú, innis damh-sa cáit ar chuir tú é.”</span></p>
<lb n="4896"/>
<lb n="4897"/><p><span>Ní thug Íosa do fhreagra annsin uirre acht</span>
<lb n="4898"/><span>gairm ann a hainm uirre, ag rádh: “A Mhuire.”</span>
<lb n="4899"/></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="4900"/><p><span>Agus leis sin d'éirigh sí go lúthgháireach, agus dob</span>
<lb n="4901"/><span>áil léidh a chosa do phógadh; agus níor fhuiling an</span>
<lb n="4902"/><span>Slánaightheóir sin dí, acht adubhairt léidh dul</span>
<lb n="4903"/><span>gan mhaill agus innsin do Pheadar agus dona hapsdail</span>
<lb n="4904"/><span>eile go bhfacaidh sí é.  Agus ba hé sin an céd-thaisbénadh</span>
<lb n="4905"/><span>iar n-eiséirghe dothug Críosd air féin.</span></p>
<lb n="4906"/>
<lb n="4907"/><p><span>Féch an tuarusdal mór dofuair an t-aithrighach</span>
<lb n="4908"/><span>mná so, dobhí anallód 'na peacach mhór, trésan</span>
<lb n="4909"/><span>mbuan-sheasamh urnaighthe agus crábhaidh lér</span>
<lb n="4910"/><span>chomhnuidh sí ag tomba an tSlánaightheóra.</span>
<lb n="4911"/><span>Agus is uime sin adeir na haithreacha naomhtha</span>
<lb n="4912"/><span>gur fearr agus gur tairbhígh go mór na rúndiamhra</span>
<lb n="4913"/><span>diadha d'adhradh ná a bheith le cúirialtacht dá</span>
<lb n="4914"/><span>scrúdadh.</span></p>
<lb n="4915"/>
<lb n="4916"/><p><span>AN DÁ DHISCIOBAL EMAUIS</span></p>
<lb n="4917"/>
<lb n="4918"/><p><span>Tar éis gur thaisbéin Íosa é féin do Mhagdaléin,</span>
<lb n="4919"/><span>do-chuaidh dream eile do mhnáibh naomhtha do</span>
<lb n="4920"/><span>chum an tiomba; agus tárla aingil dóibh ann d'innis</span>
<lb n="4921"/><span>dáibh gur eiséirghidh sé, agus adubhairt leó gan a</span>
<lb n="4922"/><span>bheith ní sía dá lorg imeasg na marbh, óir go</span></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="4923"/><p><span>raibh sé beó.  Agus ar mbeith dháibh ag imtheacht</span>
<lb n="4924"/><span>leis na sgéla sin go hairm a raibh na hapsdail tárla</span>
<lb n="4925"/><span>Íosa féin ar an tslighe dháibh, agus iarna adhradh</span>
<lb n="4926"/><span>dháibh adubhairt riú imtheacht gan mhaill le</span>
<lb n="4927"/><span>sgéla dochum na n-apsdal le dearbha do thabhairt</span>
<lb n="4928"/><span>ar fhírinne a eiséirghe.  Gidh eadh, níor chreid na</span>
<lb n="4929"/><span>hapsdail iad, óir do shíliodar nach raibh acht fís</span>
<lb n="4930"/><span>nó aisling ann a ndubhradar leó.  Agus bá hé sin</span>
<lb n="4931"/><span>an dara taisbénadh.</span></p>
<lb n="4932"/>
<lb n="4933"/><p><span>Thug sé an treas taisbénadh air féin do dhias</span>
<lb n="4934"/><span>dá dhisciobail dobhí ar an tslighe idir Ierusalem</span>
<lb n="4935"/><span>agus Emaus ag trácht air agus ag dénamh iongantais do</span>
<lb n="4936"/><span>gach ní dá gcualadar d'éis a bháis air.  Leis sin</span>
<lb n="4937"/><span>táinicc Íosa i gcruth deóraigh, agus dobhí ag siubhal</span>
<lb n="4938"/><span>leó, agus d'fhiafraidh dhíobh créd ar a rabhdar a'</span>
<lb n="4939"/><span>trácht agus créd dob adhbhar dóláis dáibh.</span></p>
<lb n="4940"/>
<lb n="4941"/><p><span>Do fhreagair aon díobh é, agus adubhairt leis</span>
<lb n="4942"/><span>gur chosmhuil dó-san a bheith neamh-eólach isan</span>
<lb n="4943"/><span>tír muna raibh 'fhios aige créd thárla go déighionach</span>
<lb n="4944"/><span>d'Íosa Nazareith i gcathair Ierusalem, óir gurbha</span>
<lb n="4945"/><span>fáidh mhór é dobhí ro-chumhachtach i mbréithir</span>
<lb n="4946"/><span>agus i ngníomh, agus gur chuir sagairt dlighe Maoise</span>
<lb n="4947"/><span>chum báis é, “isan am cédna ar shíliomar go</span>
<lb n="4948"/><span>ttiubhradh sé tártháil agus saoirse d'Ísraél,” ar</span>
<lb n="4949"/><span>sé; “gidh eadh is é so an treas lá ó básaigheadh</span>
<lb n="4950"/><span>é; acht is mór an t-ádhbhar iongantuis dothug</span>
<lb n="4951"/><span>cuid dár mnáibh dhúinn, óir d'innsiodar, ar ndul</span>
<lb n="4952"/><span>chum an tiomba ann a raibh sé dhóibh, nach</span></p>
</div>
<pb n="167"/>
<div><lb n="4953"/><p><span>bhfuaradar ann é, go ttárla aingiol dáibh ann do</span>
<lb n="4954"/><span>dhearbh gur eiséiridh sé; agus ar ndul do chuid dá</span>
<lb n="4955"/><span>dhisciobail don áit chédna dofuaradar dearbha</span>
<lb n="4956"/><span>go raibh sgél na mban fírinneach, agus ní bhfuaradar</span>
<lb n="4957"/><span>an corp isan tiomba.”</span></p>
<lb n="4958"/>
<lb n="4959"/><p><span>Dob ionganntach le hÍosa nár chreid na disciobail</span>
<lb n="4960"/><span>na neithe dobhí comh follusach sin 'na bhfírinne,</span>
<lb n="4961"/><span>agus uime sin d'árdaigh a ghuth ag rádh:</span></p>
<lb n="4962"/>
<lb n="4963"/><p><span>Ó, a dhaoine ainbhfiosacha ainchreidmheacha</span>
<lb n="4964"/><span>ar ráitibh na bhfádh,” ar sé, “nach raibh sé</span>
<lb n="4965"/><span>éigiontach ag Críosd do réir na bhfáisdine gach ní</span>
<lb n="4966"/><span>acu sin d'fhulang, agus dul 'na dhiaidh sin i nglóir.”</span></p>
<lb n="4967"/>
<lb n="4968"/><p><span>Agus ar ttosúghadh dhó le Maoise, do chraobhsgaoil</span>
<lb n="4969"/><span>sé dháibh gach tarngoire dá ndearnaidh</span>
<lb n="4970"/><span>sin, agus fáidhibh eile uaidhe a leith, dobhí ag gealladh</span>
<lb n="4971"/><span>gach ní dhár labhradar ar an tslighe, agus dobhí sé</span>
<lb n="4972"/><span>dá míniughadh sin dáibh, nó go rángadar i ndorus Emauis.</span></p>
<lb n="4973"/>
<lb n="4974"/><p><span>Do thairg Críosd imtheacht uatha annsin.</span>
<lb n="4975"/><span>Gidh eadh, níor fhuilingiodar sin dó do bhrígh</span>
<lb n="4976"/><span>go raibh an lá déighionach an uair sin.  Do</span>
<lb n="4977"/><span>dheónaigh Críosd fuireach farrú; agus do-chuaidh</span>
<lb n="4978"/><span>isteach leó; agus ar mbeith ag caitheamh proinne</span>
<lb n="4979"/><span>dháibh i bhfochair a chéile, do ghlac Críosd arán</span>
<lb n="4980"/><span>ann a láimh, do bheannaigh, agus dothug don dias</span>
<lb n="4981"/><span>disciobal sin é; agus leis sin d'fhosgail a súile agus</span>
<lb n="4982"/><span>d'aithnighdar an Tiaghearna.  Do ling ar an</span>
<lb n="4983"/><span>láthair as a n-amharc, agus d'fhág sé lán d'uathbhás</span></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="4984"/><p><span>agus d'iongantas iad, ag rádh go raibh a gcroidhthibh</span>
<lb n="4985"/><span>ar lasamh an feadh dobhí ag labhairt riú ag</span>
<lb n="4986"/><span>míniughadh na Scriptúr dáibh.</span></p>
<lb n="4987"/>
<lb n="4988"/><p><span>Agus d'imghídar annsin gan mhaill go Ierusalem,</span>
<lb n="4989"/><span>agus d'innis dona hapsdail an taisbénadh tiodhlaiceach</span>
<lb n="4990"/><span>dofuaradar féin ar Íosa iarna eiséirghe, agus gur le</span>
<lb n="4991"/><span>briseadh an aráin d'aithnighdar é.</span></p>
<lb n="4992"/>
<lb n="4993"/><p><span>Cuiridh so i gcéill dúinn nach bhfuil uair ar</span>
<lb n="4994"/><span>bith is córa dhúinn dóchus láidir do bheith aguinn</span>
<lb n="4995"/><span>ná an uair is mó ar n-éigion, do bhrígh go ttugann</span>
<lb n="4996"/><span>Dia cabhair contrárdha do gach cosmhulacht</span>
<lb n="4997"/><span>dá fhíréin.  Cuiridh an lasair dobhí i gcroidhibh</span>
<lb n="4998"/><span>na ndisciobal so i gcéill dúinn gur cóir da gach</span>
<lb n="4999"/><span>aon lér mian corp an Tiaghearna do ghlacadh an</span>
<lb n="5000"/><span>lasair chédna ghráidh do bheith ann a chroidhe</span>
<lb n="5001"/><span>don tSlánaightheóir.</span></p>
<lb n="5002"/>
<lb n="5003"/><p><span>Annso chríochnaighios sdair an tsoisgéil.  Agus</span>
<lb n="5004"/><span>is uime nach leantar caibidleacha aoin ar bith</span>
<lb n="5005"/><span>dona suibhisgéil diaidh i ndiaidh innte, do réir</span>
<lb n="5006"/><span>mur cuirthear síos isan Scriptúir iad, chum réim</span>
<lb n="5007"/><span>na staire do chur síos do réir na n-aimsior ann a</span>
<lb n="5008"/><span>ttárla gach ní dá ttráchtar innte.</span>
<lb n="5009"/></p>
</div>
<pb n="169"/>
<div><lb n="5010"/><p><span>GNÍOMHARTHA NA N-APSDAL.</span></p>
<lb n="5011"/>
<lb n="5012"/><p><span>Tar éis gach taisbénadh príbháideach dá ttug</span>
<lb n="5013"/><span>ar Slánaightheóir air féin iar n-eiséirghe do thaisbéin</span>
<lb n="5014"/><span>sé é féin fá dheóigh dá aon apsdal décc.</span>
<lb n="5015"/><span>Óir ar mbeith dháibh ag clár i n-aon-tseomra,</span>
<lb n="5016"/><span>do ling sé isteach 'na measg gan glas ná dorus</span>
<lb n="5017"/><span>d'fhosgladh; agus iar mbeannughadh dháibh thug</span>
<lb n="5018"/><span>imdheargadh agus iomardadh dháibh tré nár chreidiodar</span>
<lb n="5019"/><span>an dream d'innis go minic dáibh go bhfacadar</span>
<lb n="5020"/><span>iar n-eiséirghe é.  Dobhí uathbhás orra ar ttús</span>
<lb n="5021"/><span>leis an gcéd-amharc dofuaradar air, óir do shíladar</span>
<lb n="5022"/><span>gur taidhbhse do-chonncadar.  Gidh eadh, do</span>
<lb n="5023"/><span>chuir seision i gcéill dháibh nach mur sin dobhí,</span>
<lb n="5024"/><span>ag rádh riú:</span></p>
<lb n="5025"/>
<lb n="5026"/><p><span>“Láimhsigh mé,” ar sé, “óir ní bhíonn</span>
<lb n="5027"/><span>cnáimh ná feóil i spiorad.”</span></p>
<lb n="5028"/>
<lb n="5029"/><p><span>Agus chum nach béithdís i n-amhrus ar bith</span>
<lb n="5030"/><span>air, do thaisbéin sé lorg na sleighe ann a thaobh</span>
<lb n="5031"/><span>dáibh, agus lorg na ttairngidh ann a chosa agus ann a</span>
<lb n="5032"/><span>lámha.  Agus ar mbeith lán do mheadhair lúthghára</span>
<lb n="5033"/><span>dháibh tréna fhaicsin, d'fhiafraigh sé dhíobh</span>
<lb n="5034"/><span>an raibh bia acu do-bhéradís lena ithe dhó; agus</span>
<lb n="5035"/><span>d'ith sé grim éisg agus beagán meala ann a láthair.</span>
<lb n="5036"/></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="5037"/><p><span>Ní raibh an t-apsdal Tómás 'na bhfochair an</span>
<lb n="5038"/><span>tráth sin; agus ar tteacht dó d'innis an chuid eile</span>
<lb n="5039"/><span>dona hapsdail dó go bhfacadar an Slánaightheóir.</span>
<lb n="5040"/><span>Adubhairt Tomás riú nach gcréidfeadh féin sin go</span>
<lb n="5041"/><span>bráth nó go bhfaicfeadh féin lorg na sleighe agus na</span>
<lb n="5042"/><span>ttairngidh ann, agus nó go gcuireadh a mhér ar a</span>
<lb n="5043"/><span>n-áit; agus ar mbeith go buan-sheasmheach isan</span>
<lb n="5044"/><span>do-chreideamh sin dó (do tharla bheith tairbheach)</span>
<lb n="5045"/><span>(aguinne ó shin a leith, do bhrígh gur chuir)</span>
<lb n="5046"/><span>(toirmeasg ar conntabhairt ar bith dá m'fhéidir)</span>
<lb n="5047"/><span>(dhúinn a bheith aguinn ar fhírinne an airtiogail)</span>
<lb n="5048"/><span>(mhór chreidigh so) do thaisbéin Íosa é féin i</span>
<lb n="5049"/><span>gceann ocht lá dá éis dona hapsdail, ar mbeith</span>
<lb n="5050"/><span>do Thomás 'na bhfochair, agus do ling ana</span>
<lb n="5051"/><span>bhfiadhnuis gan mhothughadh, mur do-rinne</span>
<lb n="5052"/><span>roimhe sin.  Agus iar mbeannughadh dáibh do chuir</span>
<lb n="5053"/><span>sé i gcéill gur chum díchreidigh Thomáis a leighios</span>
<lb n="5054"/><span>dotháinicc sé, óir do thaisbéin lorg cneadh a</span>
<lb n="5055"/><span>lámh agus a chos, agus do nocht a thaobh, ag rádh</span>
<lb n="5056"/><span>re Tomás a mhér do chur ar gach cneidh dhíobh,</span>
<lb n="5057"/><span>agus adubhairt leis gan a bheith do-chreidmheach acht</span>
<lb n="5058"/><span>a bheith 'na chreidmheach dhílis.  Leis sin do</span>
<lb n="5059"/><span>chreid Tomás ann a chroidhe níosa mhó ná do-chonnairc,</span>
<lb n="5060"/><span>agus do sgread go hárd, ag rádh:</span></p>
<lb n="5061"/>
<lb n="5062"/><p><span>“Ó mo Thiaghearna, Ó mo Dhia.”</span></p>
<lb n="5063"/>
<lb n="5064"/><p><span>Acht adubhairt Íosa ris gurab uime chreid sé</span>
<lb n="5065"/><span>do bhrígh go bhfacaidh, agus gur bheannaighthe an</span>
<lb n="5066"/><span>drong do chreidfeadh na neithe nach bhfaicfeadh.</span>
<lb n="5067"/></p>
</div>
<pb n="171"/>
<div><lb n="5068"/><p><span>Tar éis gur thaisbéin Íosa é féin go minicc do</span>
<lb n="5069"/><span>chuid dá apsdalaibh agus dá dhisciobail, ar leith ar</span>
<lb n="5070"/><span>uairibh, agus ar uairibh eile i gceann a chéile, ar</span>
<lb n="5071"/><span>feadh dhá fhithchid lá, an uair dobhí aimsir</span>
<lb n="5072"/><span>a dheasghabhála a láthair, agus ar mbeith i lár a</span>
<lb n="5073"/><span>dhisciobail dó, d'innis dáibh go bhfuair ón Athair</span>
<lb n="5074"/><span>an uilechumhacht ar neamh agus ar talamh, agus</span>
<lb n="5075"/><span>adubhairt riú-san a dhul a' teagasg an tsoisgéil agus</span>
<lb n="5076"/><span>a' baisdeadh cháich ar feadh chríochaibh agus</span>
<lb n="5077"/><span>cineadhachaibh an domhuin, agus a rádh riú gach</span>
<lb n="5078"/><span>ní dár iarr féin orra do choimhlíonadh, agus go mbeith</span>
<lb n="5079"/><span>féin go bruinne an bhrátha 'na bhfochair.</span></p>
<lb n="5080"/>
<lb n="5081"/><p><span>Agus iar ttabhairt na n-aithionta sin dáibh,</span>
<lb n="5082"/><span>do tógadh ann a n-amharc go flaithios nimhe é;</span>
<lb n="5083"/><span>agus ar mbeith ag imtheacht as a n-amharc dhó do</span>
<lb n="5084"/><span>thóig a lámh ós a gcionn, agus do bheannaigh iad; agus</span>
<lb n="5085"/><span>annsin dotháinicc néull eatorra d'fholaigh é.</span>
<lb n="5086"/><span>Agus ar mbeith dona disciobail ag grinn-amharc</span>
<lb n="5087"/><span>'na dhiaidh do sheas dias i n-éudaighibh geala 'na</span>
<lb n="5088"/><span>measg d'fhiafraidh dhíobh créd fá rabhdar ag</span>
<lb n="5089"/><span>amharc comh grinn sin ar na flaithis, “Óir an</span>
<lb n="5090"/><span>t-Íosa cédna,” ar siad, “do-chonnairc sibh a'</span>
<lb n="5091"/><span>dul suas ar neamh, tiucfaidh sé arís a' tabhairt</span>
<lb n="5092"/><span>breitheamhnuis ar bheóaibh agus ar mharbhaibh.”</span></p>
<lb n="5093"/>
<lb n="5094"/><p><span>Mo thruaighe nach bíd creidmheach' an domhain</span>
<lb n="5095"/><span>ag síor-amharc suas ar neamh mur sin, nó go</span>
<lb n="5096"/><span>bhfaghdís freagra sólásach as an árus sin ar a</span>
<lb n="5097"/><span>bhfuil ar ttriall, agus ann a bhfuil ar tTiaghearna agus</span>
<lb n="5098"/><span>gach seóid dhaor-luaidh eile do-dhénfadh maith</span>
<lb n="5099"/><span>dhúinn.</span>
<lb n="5100"/></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="5101"/><p><span>AN SPIORAD NAOMH AR TTUIRLING AR NA HAPSDAIL</span></p>
<lb n="5102"/>
<lb n="5103"/><p><span>Ar mbeith do Chríosd ag dul ar deis a Athar</span>
<lb n="5104"/><span>adubhairt sé rena apsdail comhnuidhe do dhénamh</span>
<lb n="5105"/><span>i bhfochair a chéile i Ierusalem go foighideach nó go</span>
<lb n="5106"/><span>ttigeadh an Spiorad Naomh dá neartughadh mur</span>
<lb n="5107"/><span>do gheall go minic dhóibh.  Agus ar ndul ar a n-ais</span>
<lb n="5108"/><span>go Ierusalem ó shliabh Oliuéite dháibh, áit ann a</span>
<lb n="5109"/><span>rabhdar an tan do-chuaidh Críosd ar deis a</span>
<lb n="5110"/><span>Athar, do-chuadar i tteach uaigneach, áit i rabhdar</span>
<lb n="5111"/><span>ag guidhe Dé go dúthrachtach ag iarraidh an</span>
<lb n="5112"/><span>Spioraid Naoimh do theacht do réir mur gealladh</span>
<lb n="5113"/><span>go minic roimhe sin dóibh.</span></p>
<lb n="5114"/>
<lb n="5115"/><p><span>Agus ar mbeith feadh laeithe mur sin dáibh, do</span>
<lb n="5116"/><span>labhair Peattar, le hoibriughadh an Spioraid</span>
<lb n="5117"/><span>Naoimh, ag rádh leis an gcuid eile dona hapsdail</span>
<lb n="5118"/><span>gurbh oirchios dóibh aon eile do thoghadh i</span>
<lb n="5119"/><span>n-ionad Iudáis an trétúraigh, ionnus go mbeith</span>
<lb n="5120"/><span>uimhir an dá fhear dhécc apsdal iomlán, do réir</span>
<lb n="5121"/><span>mur thionnsgain Críosd ar ttús a bheith dháibh,</span>
<lb n="5122"/><span>agus adubhairt gur neoch éigin don dream dobhí i</span>
<lb n="5123"/><span>bhfochair Chríosd ón am ar bhaisd Eóin é búdh</span>
<lb n="5124"/><span>cóir a thoghadh; agus dá bhrígh sin do thoghadar</span>
<lb n="5125"/><span>dias disciobal as an gcuid eile dhíobh, .i. Ióseph</span>
<lb n="5126"/><span>dá ngoirthí an duine ceart, agus Mathias; agus ar</span></p>
</div>
<pb n="173"/>
<div><lb n="5127"/><p><span>tteacht ann a bhfiadhnuis dháibh sin do ghuidh</span>
<lb n="5128"/><span>na hapsdail Dia um a gcrannchur do dhíriughadh</span>
<lb n="5129"/><span>do réir a naomh-thola féin, agus a chur i gcéill dóibh</span>
<lb n="5130"/><span>créd don dias budh mian leis a thogha; agus do</span>
<lb n="5131"/><span>thuit an crannchar ar Mhathias.</span></p>
<lb n="5132"/>
<lb n="5133"/><p><span>Agus ar tteacht do Dhomhnach Cingcíse, .i.</span>
<lb n="5134"/><span>caogad lá iar gCáisg, agus deich lá iar ndeasgabháil,</span>
<lb n="5135"/><span>táinicc torann nó trom-plésg uathbhásach go</span>
<lb n="5136"/><span>tobann i ttimchioll na háite i raibh na hapsdail i</span>
<lb n="5137"/><span>bhfochair a chéile, do líon an teach ann a rabhdar</span>
<lb n="5138"/><span>go hiomlán.  Agus leis sin do thuirling teangtha</span>
<lb n="5139"/><span>teintighe 'na measg, agus do luidh teanga dhíobh</span>
<lb n="5140"/><span>ar gach aon fó leith dhíobh, agus do líonadh don</span>
<lb n="5141"/><span>Spiorad Naomh iad, agus do labhradar mórán do</span>
<lb n="5142"/><span>theangthaibh do réir mur do ordaigh an Spiorad</span>
<lb n="5143"/><span>Naomh dháibh.</span></p>
<lb n="5144"/>
<lb n="5145"/><p><span>Ar mbeith do chathair Ierusalém líonta an</span>
<lb n="5146"/><span>tráth sin do dhaoinibh dotháinig as gach áird</span>
<lb n="5147"/><span>ann, dob iongnadh leó na daoine sin as Gaililea</span>
<lb n="5148"/><span>bheith go líomhtha ag labhairt na n-il-iomad</span>
<lb n="5149"/><span>teangtha sin, agus dobhídar ag fiafraigh dhá chéile</span>
<lb n="5150"/><span>créd dob ádhbhar dona mór-mhíorbhuilibh sin, agus</span>
<lb n="5151"/><span>adubhairt cuid díobh gur meisge dobhí orra.</span></p>
<lb n="5152"/>
<lb n="5153"/><p><span>Is annsin d'árdaigh Peadar a ghuth ós áird a</span>
<lb n="5154"/><span>n-aghaidh an lucht aimhlis sin, agus do chruthaigh</span>
<lb n="5155"/><span>dháibh nach mur sin dobhí, acht nach raibh isan</span>
<lb n="5156"/><span>méid sin do-chonncadar acht neithe do thárla le</span>
<lb n="5157"/><span>hoibriughadh an Spioraid Naoimh, le tarngoiridh</span></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="5158"/><p><span>na bhfádh do choimhlíonadh, agus obair mhíorbhuileach</span>
<lb n="5159"/><span>Íosa Críosd, do chéusadar-san i gcrann</span>
<lb n="5160"/><span>na croiche, dobhídar d'fhoillsiughadh, do réir na</span>
<lb n="5161"/><span>gcumhacht dothug sé dháibh.  Agus do labhair</span>
<lb n="5162"/><span>comh neartmhur agus comh eagnaidh agus sin gur</span>
<lb n="5163"/><span>chreid trí mhíle don chomhthionól dobhí ag</span>
<lb n="5164"/><span>éisdeacht i gCríosd, agus gur ghlacadar baisdeadh ar</span>
<lb n="5165"/><span>an láthair sin.</span></p>
<lb n="5166"/>
<lb n="5167"/><p><span>Tuigthear as so fírinne na mbriathar adeir</span>
<lb n="5168"/><span>Eóin i Leabhar na tTaisbéntaidh, mur a n-abair</span>
<lb n="5169"/><span>gur as flaithios dotháinig an Eaglais; agus chumhdaigh</span>
<lb n="5170"/><span>an t-árd-shagart síorruidh, .i. Íosa Críosd, teampall</span>
<lb n="5171"/><span>glórmhur isan ló so le honóir do thabhairt dá Athair.</span></p>
<lb n="5172"/>
<lb n="5173"/><p><span>CLÁIRÍNEACH ARNA LEIGHIOS GO MÍORBHÚILEACH</span></p>
<lb n="5174"/>
<lb n="5175"/><p><span>Do bheannaigh Dia an céd-árus sin na gCríosdaighthibh,</span>
<lb n="5176"/><span>gur líon do spiorad crábhaidh agus</span>
<lb n="5177"/><span>caoin-dúthracht iad, gur fhuathaidhsiod gach ní</span>
<lb n="5178"/><span>saoghalta do chuirfeadh toirmiosg ar bith ar a</span>
<lb n="5179"/><span>ngnáth-urnaighthe nó ar a bheith ag síor-éisdeacht</span>
<lb n="5180"/><span>le millseacht an tsoisgéil dá theagasg, ionnus go</span></p>
</div>
<pb n="175"/>
<div><lb n="5181"/><p><span>ttugadís a maoin ar aon-láthair, agus go mbíodh gach</span>
<lb n="5182"/><span>ní dhá raibh acu go comhchoitcheann eatorra.</span></p>
<lb n="5183"/>
<lb n="5184"/><p><span>Dobhíodh na hapsdail 'na maoir ag gnáth-theagasg</span>
<lb n="5185"/><span>agus ag gnáth-fhaire leis an t-árus cédna</span>
<lb n="5186"/><span>sin do líonadh, agus ag dénadh míorbhuile i gcathair</span>
<lb n="5187"/><span>Ierusalem do chuir iongantus mór ar lucht na</span>
<lb n="5188"/><span>cathrach, agus do chuir uathbhás orra, agus do mhéudaigh</span>
<lb n="5189"/><span>uimhir na gcreidmheach, go háirighthe an mhíorbhuile</span>
<lb n="5190"/><span>mhór do-rinne Peadar.</span></p>
<lb n="5191"/>
<lb n="5192"/><p><span>Óir ar mbeith ag dul a' dénamh urnaighthe don</span>
<lb n="5193"/><span>teampall dó um uair nóin, agus Eóin 'na fhochair,</span>
<lb n="5194"/><span>do thárla cláiríneach dhóibh ag an dorus, d'iarr</span>
<lb n="5195"/><span>déirce orra; agus an uair do-chonnairc sé go rabhdar</span>
<lb n="5196"/><span>ag dearcadh go grinn air d'fhéch seision mur an</span>
<lb n="5197"/><span>gcédna orra-san, óir do shíl gur déirc airgid dob</span>
<lb n="5198"/><span>áil leó a thabhairt dó.  Adubhairt Peadar leis</span>
<lb n="5199"/><span>nach raibh ór ná airgiod aige féin, acht go ttiubhradh</span>
<lb n="5200"/><span>dhó an ní dobhí aige.  Agus leis sin d'iarr</span>
<lb n="5201"/><span>air i n-ainm Íosa éirghidh 'na sheasamh ar an</span>
<lb n="5202"/><span>láthair agus siubhal do dhénamh; agus dorug ar láimh</span>
<lb n="5203"/><span>air.  Agus ar n-éirghidh suas dó, do dhírigh a</span>
<lb n="5204"/><span>chosa, agus do chinn go dána orra, agus go ghluais sé</span>
<lb n="5205"/><span>go díreach deagh-thapaidh asan áit, agus dobhí</span>
<lb n="5206"/><span>sé ag léimnigh le lúthgháire, agus do-chuaidh</span>
<lb n="5207"/><span>isteach isan teampall, i n-aoinfheacht le Peadar, a'</span>
<lb n="5208"/><span>tabhairt glóire agus buidheachuis do Dhia trésna</span>
<lb n="5209"/><span>grásaibh móra do-rinne air.</span></p>
<lb n="5210"/>
<lb n="5211"/><p><span>Arna fhaicsin don chomhthionól mhór dobhí</span>
<lb n="5212"/><span>isan teampall an tráth sin, do ghlac iongnadh</span></p>
</div>
<pb n="176"/>
<div><lb n="5213"/><p><span>mór iad, do bhrígh go raibh eólas le haimsir</span>
<lb n="5214"/><span>imchéin acu ar an óglaoch cédna sin; agus ar mbeith</span>
<lb n="5215"/><span>dháibh ag dearcadh go grinn air, agus iad ag dénamh</span>
<lb n="5216"/><span>iongantais mhóir dhe, 'na dhiaidh sin dobhídar</span>
<lb n="5217"/><span>ag amharc ar an dá apsdal, mur do mheasadar</span>
<lb n="5218"/><span>gurab iad do-rinne an mhíorbhuile mhór sin.</span></p>
<lb n="5219"/>
<lb n="5220"/><p><span>d'fhiafraigh Peadar agus Eóin díobh ansin créd</span>
<lb n="5221"/><span>fá rabhdar ag dearcadh go hiongantach orra féin,</span>
<lb n="5222"/><span>amhuil agus mur bha hughdair don mhíorbhuile mhór</span>
<lb n="5223"/><span>sin iad; agus adubhairt Peadar gur i n-ainm Íosa</span>
<lb n="5224"/><span>do-rinneadh leighios don fhear sin, agus annsin</span>
<lb n="5225"/><span>dothug imdheargadh dháibh tré mur chésadar</span>
<lb n="5226"/><span>an tí cumhachtach sin.  Gidh eadh, do mhaolaidh</span>
<lb n="5227"/><span>sé rinn fhraochdha a bhriathar, ag rádh gur le</span>
<lb n="5228"/><span>hainbhfios do-rinneadar an gníomh gráineamhuil</span>
<lb n="5229"/><span>sin.  Agus annsin do ghuidh sé iad um aithrigh</span>
<lb n="5230"/><span>do dhénamh, agus chum go nearteóchadh a ndóchus</span>
<lb n="5231"/><span>le sin do dhénamh, adubhairt riú gur chum</span>
<lb n="5232"/><span>tárthála do thabhairt dáibh dotháinicc sé, do</span>
<lb n="5233"/><span>bhrígh gurbh iad féin clann dhílis na bhfádh.</span>
<lb n="5234"/><span>Agus ba tairbheach an teagasg é sin, óir do ghlac</span>
<lb n="5235"/><span>cúig mhíle duine cuing agus creideadh Chríosd ar an</span>
<lb n="5236"/><span>láthair sin.</span></p>
<lb n="5237"/>
<lb n="5238"/><p><span>Iar sin tháinicc prionnsaidh na sagart, agus ar</span>
<lb n="5239"/><span>gclos na n-apsdal ag teagasg eiséirghe Chríosd don</span>
<lb n="5240"/><span>phobal dáibh, dobhí do mhéid a bhfeirge agus a</span>
<lb n="5241"/><span>ndóláis tré naomh-dhánacht na n-apsdal sin, gur</span>
<lb n="5242"/><span>chuiriodar i bpríosún iad le huain comhairle do</span>
<lb n="5243"/><span>thabhairt dáibh féin arna mhárach.</span>
<lb n="5244"/></p>
</div>
<pb n="177"/>
<div><lb n="5245"/><p><span>Agus ar mbeith cruinn i bhfochair a chéile</span>
<lb n="5246"/><span>arna mhárach dháibh, d'iarradar Peadar do</span>
<lb n="5247"/><span>thabhairt dá láthair, agus ar tteacht annsin dó</span>
<lb n="5248"/><span>d'fhiafraighdar dhe créd na cumhachta lé ndearnaidh</span>
<lb n="5249"/><span>sé an mhíorbhuile sin ar an gcláiríneach.</span></p>
<lb n="5250"/>
<lb n="5251"/><p><span>Do fhreagair go naomh-dhána, agus adubhairt gur</span>
<lb n="5252"/><span>le cumhacht agus le hainm Íosa do-rinne í, ”.i. an</span>
<lb n="5253"/><span>tí cédna do chéusabhair,” ar sé.</span></p>
<lb n="5254"/>
<lb n="5255"/><p><span>An uair do bhreathnaigh na sagairt méd na</span>
<lb n="5256"/><span>heagna agus na críonnacht lér labhair an fear so,</span>
<lb n="5257"/><span>dob fheasach dháibh féin a bheith gan fhoghluim</span>
<lb n="5258"/><span>ar bith shaoghalta, d'ordaighdar a thabhairt seal</span>
<lb n="5259"/><span>beag as a láthair, ionnus go mbeith uain comhuirle</span>
<lb n="5260"/><span>acu le cinneadh ar an ní budh cóir a dhénamh</span>
<lb n="5261"/><span>leis.  Agus is é ní ar ar chinneadar, do bhrígh go</span>
<lb n="5262"/><span>raibh an mhíorbhuile sin puiblidh, an dá apsdal</span>
<lb n="5263"/><span>sin do ghairm cucu arís, agus a aithne orra i bpéin</span>
<lb n="5264"/><span>bháis gan aon-fhocal ó sin amach do labhairt i</span>
<lb n="5265"/><span>n-ainm Íosa.  d'fhiafraigh Peadar agus Eóin go</span>
<lb n="5266"/><span>naomh-dhána dhíobh-san créd don dá aithne ba</span>
<lb n="5267"/><span>córa a coimhlíonadh, .i. aithne Dé nó a n-aithne-sion.</span>
<lb n="5268"/><span>Ní thug an chomhuirle freagra ar an gceisd</span>
<lb n="5269"/><span>sin acht bogar mór do dhénamh orra, agus cead</span>
<lb n="5270"/><span>imtheachta do thabhairt dháibh.</span></p>
<lb n="5271"/>
<lb n="5272"/><p><span>Do chuir an dá apsdal so an freagra ann ar</span>
<lb n="5273"/><span>mbél is cóir a thabhairt is gach am ar naimhde</span>
<lb n="5274"/><span>an chreidigh.  Óir is ní damanta do chreidmheach</span>
<lb n="5275"/><span>aen-phonc do dhlighe Dé do thréigion, dá madh</span></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="5276"/><p><span>éigion dó bás, broid, príosúntacht, ruathar nó</span>
<lb n="5277"/><span>creachadh namhad d'fhulang, mur deir S. Pól, ad</span>
<lb n="5278"/><span>Rom.8, v.35: Quis ergo nos separabit a charitate</span>
<lb n="5279"/><span>Christi? tribulatio? an angustia? an fames? an</span>
<lb n="5280"/><span>nuditas? an periculum? an persecutio? Etc.</span></p>
<lb n="5281"/>
<lb n="5282"/><p><span>BÁS TOBANN ANANIAIS AGUS SHAPHIRA</span></p>
<lb n="5283"/>
<lb n="5284"/><p><span>Iar n-imtheacht do Pheadar agus d'Eóin ó láthair</span>
<lb n="5285"/><span>na comhuirle Iudaigheach, do-chuadar mur a raibh</span>
<lb n="5286"/><span>na hapsdail eile, agus d'ínsiodar dáibh mur do</span>
<lb n="5287"/><span>fhreagradar an chomhairle sin agus an bogar do-rinneadh</span>
<lb n="5288"/><span>orra dá ttráchtadís i tteagasg ná i</span>
<lb n="5289"/><span>seanmóir ar ainm Críosd uaidhe sin amach.</span></p>
<lb n="5290"/>
<lb n="5291"/><p><span>Arna chlos sin dona disciobail uile do thóigiodar</span>
<lb n="5292"/><span>a ngotha ós aird chum Dé ag iarraidh air neart agus</span>
<lb n="5293"/><span>misneach dhiadha do thabhairt dáibh, ar son a</span>
<lb n="5294"/><span>mhic ro-dhílis féin, leis an soisgél do theagasg go</span>
<lb n="5295"/><span>dóchusach dána a n-aghaidh aithne agus mhailíse</span>
<lb n="5296"/><span>namhad Críosd.  Agus ar gcríochnughadh na</span>
<lb n="5297"/><span>hurnaighthe sin dáibh dotháinicc torann mór agus</span>
<lb n="5298"/><span>cumhsgadh talmhan 'na ttimchioll, agus do líonadh</span>
<lb n="5299"/><span>don Spiorad Naomh iad; agus dobhídar ag teagasg</span>
<lb n="5300"/><span>an tsoisgéil le dánacht agus le dóchus diadha gan huireach.</span>
<lb n="5301"/></p>
</div>
<pb n="179"/>
<div><lb n="5302"/><p><span>Ní raibh iar sin ag na dronga do ghlac an</span>
<lb n="5303"/><span>creideamh acht aon-aigneadh agus aon-inntinn</span>
<lb n="5304"/><span>amháin; níor shealbhaidh aon acu aen-ní air</span>
<lb n="5305"/><span>leith, acht dobhí gach uile ní eatorra, agus dá bhrígh</span>
<lb n="5306"/><span>sin ní raibh aon-nduine bocht 'na measg, óir gibé</span>
<lb n="5307"/><span>hacu agá raibh fearann nó maoin do dhíoladís é,</span>
<lb n="5308"/><span>agus do-bheireadhdís a luach i láthair na n-apsdal,</span>
<lb n="5309"/><span>agus do roinnedís sin imeasg na gcreidmheach eile</span>
<lb n="5310"/><span>é do réir mur bhíodh riachtanus acu leis.</span></p>
<lb n="5311"/>
<lb n="5312"/><p><span>Dobhí meas agus urraim mhór ag lucht na cathrach</span>
<lb n="5313"/><span>dona Críosdaighibh nuadh sin, agus an uair dobhídís</span>
<lb n="5314"/><span>isan teampall ní lamhadh aon-nduine acu teacht</span>
<lb n="5315"/><span>'na measg; acht dobhí Peadar le míorbhuilibh</span>
<lb n="5316"/><span>iomdha agus lena theagusg ag médughadh</span>
<lb n="5317"/><span>uimhre na gcreidmheach, óir do leighiosadh a</span>
<lb n="5318"/><span>sgáile gach galar, agus dá bhrígh sin dobhíodh</span>
<lb n="5319"/><span>lucht na cathrach agus na mbailte 'na timchioll ag</span>
<lb n="5320"/><span>cur a n-aos galair roimhe isna sráidibh chum go</span>
<lb n="5321"/><span>leigheósadh a sgáile iad.  Agus ar mbeith dona</span>
<lb n="5322"/><span>creidmheacha Críosdeamhla mur sin lán do shólás</span>
<lb n="5323"/><span>do thárla adhbhar mór dóláis dáibh.</span></p>
<lb n="5324"/>
<lb n="5325"/><p><span>Óir dobhí aon acu darbh ainm Ananias do dhíol</span>
<lb n="5326"/><span>a fhearann; agus ar mbeith dhó ag tabhairt a luach</span>
<lb n="5327"/><span>i bhfiadhnuis na n-apsdal mur chách eile, do chinn</span>
<lb n="5328"/><span>sé féin agus a bhean Saphiras cuid don airgiod a</span>
<lb n="5329"/><span>cheilt agus a chongbháil dáibh féin.  Agus an</span></p>
</div>
<pb n="180"/>
<div><lb n="5330"/><p><span>uair d'fhuráilsiod cuid don airgiod i láthair</span>
<lb n="5331"/><span>Pheadair do ghlac buaidhreadh mór trésan tsaint</span>
<lb n="5332"/><span>sin, ó ttáinicc brég agus calaois Ananiais do láthair</span>
<lb n="5333"/><span>Dé agus na ndaoine, é.  Is annsin d'fhiafraigh sé</span>
<lb n="5334"/><span>do Ananias créd fá bhfuair an diabhal buaidh air</span>
<lb n="5335"/><span>lé ndearnaidh brég leis an Spiorad Naomh, ag</span>
<lb n="5336"/><span>ceilt coda do luach an fhearainn do dhíol sé.</span></p>
<lb n="5337"/>
<lb n="5338"/><p><span>“Nárbh fhéidir leat,” ar sé, “fearann, nó a</span>
<lb n="5339"/><span>luach tar éis a dhíolta, do chongbháil go hiomlán</span>
<lb n="5340"/><span>agad féin?  Óir ní hiad na daoine amháin do</span>
<lb n="5341"/><span>thairg tú 'mhealladh acht an Spiorad Naomh féin.”</span></p>
<lb n="5342"/>
<lb n="5343"/><p><span>Agus iar rádh na mbriathar sin do Pheadar</span>
<lb n="5344"/><span>do thuit Ananias marbh síos ar an láthair amhuil</span>
<lb n="5345"/><span>agus mur buailfidh le caor thinte é.</span></p>
<lb n="5346"/>
<lb n="5347"/><p><span>I gceann trí n-uair dá éis sin tháinicc a bhean</span>
<lb n="5348"/><span>Saphiras do láthair Pheadair (óir ní raibh 'fhios</span>
<lb n="5349"/><span>gur mharbh a fear aice), agus d'fhiafraidh sé dhi</span>
<lb n="5350"/><span>arbh fhíor gur dhíol a fear a dhúthaigh ar na</span>
<lb n="5351"/><span>fiacha do thaisbéin sé. Adubhairt sise gurbh</span>
<lb n="5352"/><span>fhíor.  Dothug Peadar an t-imdheargadh cédna</span>
<lb n="5353"/><span>dothug d'Ananias dí, agus dubhairt léidh fós go</span>
<lb n="5354"/><span>raibh cosa na muintire d'iomchair corp marbh a</span>
<lb n="5355"/><span>fir chum na cille ag an tarsaigh, agus go n-iomchóradhdís</span>
<lb n="5356"/><span>í féin mur an gcédna.  Agus leis sin do</span>
<lb n="5357"/><span>thuit sí síos marbh ar an láthair, mur do thuit a</span>
<lb n="5358"/><span>fear roimpe, agus táinicc na daoine cédna d'iomchair</span>
<lb n="5359"/><span>agus d'adhlaic a bhfochair a fir í.</span>
<lb n="5360"/></p>
</div>
<pb n="181"/>
<div><lb n="5361"/><p><span>Do chuir bás tobann na deisi sin uathbhás</span>
<lb n="5362"/><span>mór ar na creidmheacha an tan sin, agus cuiridh i</span>
<lb n="5363"/><span>gcéill gach am méd an fhuatha tá ag Dia ar an</span>
<lb n="5364"/><span>tsaint; agus tar ceann nach ttugann bás tobann don</span>
<lb n="5365"/><span>tsamhuil sin anois do lucht na sainte, óir ní beag</span>
<lb n="5366"/><span>leis aon-tsiompla amháin do thabhairt go follusach</span>
<lb n="5367"/><span>uaidhe, atá an bás síorruidhe go cinte ar a son.</span></p>
<lb n="5368"/>
<lb n="5369"/><p><span>STEPHÁN ARNA CHLOCHADH</span></p>
<lb n="5370"/>
<lb n="5371"/><p><span>Ar mbeith don Eagluis go laethamhuil i n-uimhir</span>
<lb n="5372"/><span>agus i naomhthacht ag fás ní raibh dream ar bith</span>
<lb n="5373"/><span>imeasg na Iudaighibh ba mó mailís agus iomthnúth</span>
<lb n="5374"/><span>dhi ná na Saducínigh, .i. an dream nár chreid</span>
<lb n="5375"/><span>eiséirghe na gcorp.  Óir do ghabhdar na hapsdail,</span>
<lb n="5376"/><span>agus do chuiriodar i bpríosún iad.  Agus dotháinicc</span>
<lb n="5377"/><span>aingiol Dé dá saoradh as a ngéibhionnaibh, agus</span>
<lb n="5378"/><span>adubhairt sé riú an soisgél do theagasg arna</span>
<lb n="5379"/><span>mhárach gan eagla ar bith don phobal.</span></p>
<lb n="5380"/>
<lb n="5381"/><p><span>Agus ar gcruinniughadh i gcomhuirle i bhfochair</span>
<lb n="5382"/><span>a chéile dona sagairt Iudaigheach d'iarradar na</span>
<lb n="5383"/><span>hapsdail do thabhairt dá láthair; agus dob iongnadh</span>
<lb n="5384"/><span>leó an uair do hinnseadh dháibh gur imghidar as</span></p>
</div>
<pb n="182"/>
<div><lb n="5385"/><p><span>an bpríosún dúnta gan dorus d'fhosgladh air; agus</span>
<lb n="5386"/><span>leis sin dotháinicc dream eile ag innsin dáibh</span>
<lb n="5387"/><span>go raibh na príosúnaigh, .i. na hapsdail, ag teagasg</span>
<lb n="5388"/><span>go puiblidh imeasg an phobail.  Tugadar ordughadh</span>
<lb n="5389"/><span>annsin ar an láthair a ngabháil agus a ttabhairt i</span>
<lb n="5390"/><span>láthair na comhairle.</span></p>
<lb n="5391"/>
<lb n="5392"/><p><span>Agus ar tteacht dáibh i bhfiadhnuis na comhuirle</span>
<lb n="5393"/><span>d'fhiafraigh an t-árd-shagart díobh créd fá bhfuaradar</span>
<lb n="5394"/><span>do dhánacht ionnta féin a bheith ag teagasg</span>
<lb n="5395"/><span>i n-ainm Íosa.</span></p>
<lb n="5396"/>
<lb n="5397"/><p><span>Do fhreagair Peadar mur do-rinne cheana, ag</span>
<lb n="5398"/><span>rádh gur chóra géilleadh do Dhia ná dona daoine,</span>
<lb n="5399"/><span>agus gurb í a aithne búdh chóir a choimhlíonadh.</span></p>
<lb n="5400"/>
<lb n="5401"/><p><span>Arna chlos sin dona sagairt do ghlac fearg</span>
<lb n="5402"/><span>mhór íad, agus do chomhairlighdar eatorra féin a</span>
<lb n="5403"/><span>mbásughadh.  Gidh eadh, adubhairt duine don</span>
<lb n="5404"/><span>dream ba prionnsapálta 'na measg gur chóir</span>
<lb n="5405"/><span>dháibh a bheith ro-choimhédach ar an ní sin; agus</span>
<lb n="5406"/><span>d'innis sé sgél dáibh mur shiompla lena gcur</span>
<lb n="5407"/><span>ar a gcoimhéd, óir más ón daonnacht amháin do</span>
<lb n="5408"/><span>ghluais nuadh-theagasg na n-apsdal go rachadh i</span>
<lb n="5409"/><span>ndimbrígh uaidhe féin, gidh eadh, más ó Dhia do</span>
<lb n="5410"/><span>tháinicc gur dhíomhaoin do chumhacht daonna</span>
<lb n="5411"/><span>ar bith toirmeasg do chur air.</span></p>
<lb n="5412"/>
<lb n="5413"/><p><span>Arna rádh sin do Ghamaliel do chlaochlaidh</span>
<lb n="5414"/><span>díbhfeirg na sagart, agus i n-ionad na n-apsdal do</span>
<lb n="5415"/><span>bhásughadh d'ordaighdar a sraoileadh le sgiúrsaidhibh.</span></p>
</div>
<pb n="183"/>
<div><lb n="5416"/><p><span>Agus ar mbeith dona hapsdal ag</span>
<lb n="5417"/><span>imtheacht do láthair na comhuirle dobhí lúthgháire</span>
<lb n="5418"/><span>mhór orra tré mur d'fhuilingadar masla ar</span>
<lb n="5419"/><span>son Íosa.</span></p>
<lb n="5420"/>
<lb n="5421"/><p><span>Ní cian 'na dhiaidh sin go ttárla murmur agus</span>
<lb n="5422"/><span>mí-shásdacht imeasg na gcreidmheach.  Óir do</span>
<lb n="5423"/><span>mheas na Grégaigh dobhí 'na measg go raibh na</span>
<lb n="5424"/><span>bantreabhaigh dobhí 'na measg féin dá ttarcuisniughadh</span>
<lb n="5425"/><span>ag na Iudaighibh, agus nach bhfaghadís</span>
<lb n="5426"/><span>modh ná onóir imeasg na gcreidmheach mur do-gheibheadh</span>
<lb n="5427"/><span>na bantreabhaigh Iudaigheach; agus do-rinneadar</span>
<lb n="5428"/><span>casaoid ar an leath-chuma sin leis na</span>
<lb n="5429"/><span>hapsdail.  Agus d'iarr na hapsdail orra mórsheisior</span>
<lb n="5430"/><span>do dhaoine foirfe, líonta do spiorad Dé,</span>
<lb n="5431"/><span>d'eagna, agus d'ionnracus, do bheith ag freasdal go</span>
<lb n="5432"/><span>cúramach ar na creidmhiochaibh go hiomlán, gan</span>
<lb n="5433"/><span>leath-ghrádh ná leath-chuma do léigion ar aon</span>
<lb n="5434"/><span>seach a chéile dhíobh.</span></p>
<lb n="5435"/>
<lb n="5436"/><p><span>Agus imeasg an mhóirsheisir sin, dá ngoirthigh</span>
<lb n="5437"/><span>deaccánaigh, dobhí duine trén i naomhtheacht agus i</span>
<lb n="5438"/><span>n-iomad mhíorbhuilibh dárbh ainm Stephán.</span>
<lb n="5439"/><span>Agus mur is gnáthach le lucht iomthnúith bheith</span>
<lb n="5440"/><span>go námhadach a n-aghaidh na naomh ar an</span>
<lb n="5441"/><span>talamh so, d'éirigh iomad díobh i n-aghaidh</span>
<lb n="5442"/><span>Stepháin.  Gidh eadh, níorbh fhéidir leó buaidh</span>
<lb n="5443"/><span>do bhreith ar an Spiorad Naomh dobhí ag</span>
<lb n="5444"/><span>oibriughadh go cumhachtach ann agus ag labhairt</span>
<lb n="5445"/><span>ann a bhél; agus an uair do sháraigh orra buaidh</span>
<lb n="5446"/><span>do bhreith air do thógadar mórán do lucht fiadhnuise</span></p>
</div>
<pb n="184"/>
<div><lb n="5447"/><p><span>bréige 'na aghaidh, do mhionnaigh air go</span>
<lb n="5448"/><span>mbíodh do ghnáth ag dénamh dia-aithise a</span>
<lb n="5449"/><span>n-aghaidh Dé agus naomh-athaise a n-aghaidh an</span>
<lb n="5450"/><span>teampuill agus an dlighe Mhaoisiocdha.</span></p>
<lb n="5451"/>
<lb n="5452"/><p><span>Dotugadh i láthair na comhuirle móire é, áit</span>
<lb n="5453"/><span>ar chosain é féin le briathra naomhtha lán d'eagna</span>
<lb n="5454"/><span>agus do naomh-dhánacht, agus tug sé imdheargadh</span>
<lb n="5455"/><span>(dhóibh) tréna ndí-chreideamh agus tréna ndúrchroidhacht,</span>
<lb n="5456"/><span>agus trésan dánacht dhamanta lé rabhdar</span>
<lb n="5457"/><span>do shíor ag cur a n-aghaidh an Spioraid Naoimh agus</span>
<lb n="5458"/><span>ag ciorrbhadh na bhfádh dobhíodh ag réimhinnsin</span>
<lb n="5459"/><span>teacht an tSlánaightheóra, do chuiriodar lena mí-thrócuire</span>
<lb n="5460"/><span>go déighionach chum báis.</span></p>
<lb n="5461"/>
<lb n="5462"/><p><span>Ar gclos na mbriathar sin don chomhairle, do</span>
<lb n="5463"/><span>labhair Stephán le gnúis ainglidh, agus iarna rádh</span>
<lb n="5464"/><span>dhó go bhfacaidh flaithios Dé osgailtigh agus Íosa</span>
<lb n="5465"/><span>'na shuidhe ar deis a Athar, do lingiodar na</span>
<lb n="5466"/><span>Iudaighibh go fraochdha feargach díoghaltach 'na</span>
<lb n="5467"/><span>aghaidh; agus iarna thabhairt amach as an mbaile</span>
<lb n="5468"/><span>dhóibh, agus ar mbeith dháibh dá bhualadh le dornógaidh</span>
<lb n="5469"/><span>agus le clocha láin doirn do léig sé é féin síos</span>
<lb n="5470"/><span>ar a ghlúinibh, agus d'árdaigh sé a ghuth ag guidhe</span>
<lb n="5471"/><span>Dé ag iarraidh air maitheamhnuis a thabhairt do</span>
<lb n="5472"/><span>lucht a inghreime agus a dhúnmharbhtha; agus d'éucc</span>
<lb n="5473"/><span>sé ag dénamh na hurnaighthe sin.</span></p>
<lb n="5474"/>
<lb n="5475"/><p><span>Ní bhfuair an Eaglais naomhtha i ttús a haimsire</span>
<lb n="5476"/><span>seóid ba daor-luaidhe ná an príomh-mhairtíreach</span>
<lb n="5477"/><span>so, agus is glan do thaisbéin sé leis an nguidhe</span></p>
</div>
<pb n="185"/>
<div><lb n="5478"/><p><span>ndéighionach so do-rinne sé gurbha fíor-dhisciobal</span>
<lb n="5479"/><span>d'Íosa é, agus fós nach le hainmhian ná le holc dá</span>
<lb n="5480"/><span>námhuid dothug sé imdheargadh dháibh acht</span>
<lb n="5481"/><span>le neart gráidh agus carthannais dhiadha.</span></p>
<lb n="5482"/>
<lb n="5483"/><p><span>AN CAILTEÁNACH .I. PRÍOMH-THAOISIOCH NA BANRÍOGHNA</span>
<lb n="5484"/><span>CANDACE ARNA BHAISDE.</span></p>
<lb n="5485"/>
<lb n="5486"/><p><span>Ní aen-tairbhe amháin dofuair Eaglais Chríosd</span>
<lb n="5487"/><span>as mairtíreacht Stepháin, óir níor chríochnaigh a</span>
<lb n="5488"/><span>teagasg caoin-dúthrachtach leis an inghreim nó</span>
<lb n="5489"/><span>leis an bpersecution dotháinic go dlúth 'na</span>
<lb n="5490"/><span>dhiaidh sin ar na Críosdaighibh; dob ádhbhar</span>
<lb n="5491"/><span>fós an bás sin le aithrigh Phóil, ar nglacadh creidigh</span>
<lb n="5492"/><span>Chríosd dó, óir is é duine is éifeachtaigh dofuair</span>
<lb n="5493"/><span>toradh na hurnaighthe do-rinne Stephán ré mbás</span>
<lb n="5494"/><span>ar son a namhad é.</span></p>
<lb n="5495"/>
<lb n="5496"/><p><span>Óir, isan am nach raibh air aire Phóil acht</span>
<lb n="5497"/><span>dúnmharbhadh, dian-scrios agus gach gné dhochair</span>
<lb n="5498"/><span>dá bhfédfadh a dhénamh a n-aghaidh na gCríosdaighibh,</span>
<lb n="5499"/><span>agus fós tar éis cumhachta sgríobhtha</span>
<lb n="5500"/><span>d'fhagháil le dul go cathair na Damasca le gach</span>
<lb n="5501"/><span>Críosdaighe dá bhfuigheadh ann do thabhairt i</span>
<lb n="5502"/><span>gcuibhreacha leis go Ierusalem, ar mbeith ag</span>
<lb n="5503"/><span>ionnsaighe na cathrach sin dó, dotháinicc solus</span></p>
</div>
<pb n="186"/>
<div><lb n="5504"/><p><span>lonnrach go tobann 'na thimchioll do bhuail le</span>
<lb n="5505"/><span>talamh é, agus leis sin do-chualaidh isan am cédna</span>
<lb n="5506"/><span>guth, adubhairt leis:</span></p>
<lb n="5507"/>
<lb n="5508"/><p><span>“A Shauil, a Shauil, créd fá bhfuil tú dom</span>
<lb n="5509"/><span>inghreim, nó dom chéusadh?”</span></p>
<lb n="5510"/>
<lb n="5511"/><p><span>“Cia thú, a Thiaghearna?” ar Pól.</span></p>
<lb n="5512"/>
<lb n="5513"/><p><span>“Mise Íosa,” ar Críosd, “atá tú a thóruighacht</span>
<lb n="5514"/><span>le dochar do dhénamh dhamh.”</span></p>
<lb n="5515"/>
<lb n="5516"/><p><span>Ar mbeith do Phól arna chriothnughadh le</span>
<lb n="5517"/><span>huathbhás na mbriathar sin, adubhairt sé:</span></p>
<lb n="5518"/>
<lb n="5519"/><p><span>“A Thiaghearna, créd is mian leat a dhénamh dhamh?”</span></p>
<lb n="5520"/>
<lb n="5521"/><p><span>d'iarr Íosa air éirghidh 'na sheasamh agus dul</span>
<lb n="5522"/><span>isteach don chathair, agus go bhfuidheadh sgéla ar</span>
<lb n="5523"/><span>gach ní dobhí riachtanach aige le dénamh.</span></p>
<lb n="5524"/>
<lb n="5525"/><p><span>Dob iongnadh leis an dream dobhí i bhfochair</span>
<lb n="5526"/><span>Phóil gach ní dá ttarla dhó, óir do-chualadar an</span>
<lb n="5527"/><span>chaint agus ní fhacadar aon-nduine acht Pól féin.</span></p>
<lb n="5528"/>
<lb n="5529"/><p><span>Iar n-éirghidh do Phól 'na sheasamh d'fhéch</span>
<lb n="5530"/><span>sé 'na thimchioll, agus níor léur dhó ní ar bith, agus dá</span>
<lb n="5531"/><span>bhrígh sin dob éigion dáibh breith ar láimh air,</span>
<lb n="5532"/><span>nó gur threóraighdar isteach isan mbaile é, áit i</span>
<lb n="5533"/><span>raibh sé trí hoidhche agus trí lá 'na dhall gan radharc</span>
<lb n="5534"/><span>ar bith, gan bia ná deoch do chaitheamh.</span></p>
<lb n="5535"/>
<lb n="5536"/><p><span>Dobhí aon do dhisciobail Chríosd isan gcathair</span>
<lb n="5537"/><span>an tráth sin dárbh ainm Ananias, lé ndubhairt</span>
<lb n="5538"/><span>dul go sráid áirighthe don bhaile, agus Saul, aon do</span>
<lb n="5539"/><span>lucht cathrach Tarsis, do lorg i ttigh aoin dárbh</span></p>
</div>
<pb n="187"/>
<div><lb n="5540"/><p><span>ainm Iudás.  Dob áil le Ananias docamhal do</span>
<lb n="5541"/><span>dhénamh don teachtairacht sin, do bhrígh go</span>
<lb n="5542"/><span>gcualaidh droch-cháil ar an bhfear sin, agus go</span>
<lb n="5543"/><span>ndearnaidh sé mórán uilc agus díbhfeirge i n-aghaidh</span>
<lb n="5544"/><span>na gCríosdaighibh i gcathair Ierusalem, agus gur</span>
<lb n="5545"/><span>chum díghbhála agus dochair do dhénamh dháibh</span>
<lb n="5546"/><span>dotháinicc sé go cathair Dhamascuis.  Gidh eadh</span>
<lb n="5547"/><span>adubhairt Dia leis arís an ní cédna do dhénamh,</span>
<lb n="5548"/><span>do bhrígh go ndearnaidh sé soitheach toghtha</span>
<lb n="5549"/><span>dhe léna ainm d'iomchar imeasg ríghthe agus dhaoine</span>
<lb n="5550"/><span>an domhuin.</span></p>
<lb n="5551"/>
<lb n="5552"/><p><span>Is annsin do-chuaidh Ananias dá ionnsaighe,</span>
<lb n="5553"/><span>agus do chuir lámh ós a chionn, agus adubhairt leis:</span></p>
<lb n="5554"/>
<lb n="5555"/><p><span>“A dhearbhráthair Saul,” ar sé, “do chuir an</span>
<lb n="5556"/><span>Tiaghearna Íosa, do thárla ar an tslighe leat, mise</span>
<lb n="5557"/><span>chugad le aisiog do raidhirc a thabhairt duit, agus</span>
<lb n="5558"/><span>le do líonadh don Spiorad Naomh.”</span></p>
<lb n="5559"/>
<lb n="5560"/><p><span>Agus leis sin do thuit scamal dá shúilibh, agus</span>
<lb n="5561"/><span>dotháinicc a radharc chuige, agus annsin do baisdeadh é.</span></p>
<lb n="5562"/>
<lb n="5563"/><p><span>Agus iar nglacadh oileamhna dó dotháinicc a</span>
<lb n="5564"/><span>neart; agus do chomhnuidh sé ar feadh beagáin do</span>
<lb n="5565"/><span>laethaibh i bhfochair na gCríosdaighthe isan</span>
<lb n="5566"/><span>gcathair sin Dhamascais; agus dobhí ag teagasg i</span>
<lb n="5567"/><span>Sinagógaibh na Iudaigheach, ag dearbhadh do</span>
<lb n="5568"/><span>gach duine gurbh é Íosa mac dílis Dé.  Do bá</span>
<lb n="5569"/><span>mór an t-iongnadh le gach duine dá bhfacaidh agus</span>
<lb n="5570"/><span>dá gcualaidh é an namhaid is mó dobhí ag na</span>
<lb n="5571"/><span>Críosdaighibh bheith comh dúthrachtach agus comh</span>
<lb n="5572"/><span>dásachtach agus do-chonncadar é, ag mórughadh agus</span></p>
</div>
<pb n="188"/>
<div><lb n="5573"/><p><span>ag onórúghadh anma Íosa go puiblidh, agus ag</span>
<lb n="5574"/><span>teagasg an tsoisgéil gan sgís.</span></p>
<lb n="5575"/>
<lb n="5576"/><p><span>Arna fhaicsin do Iudaighibh na cathrach sin</span>
<lb n="5577"/><span>a' cruthughadh fírinne an tsoisgéil, agus nárbh fhéidir</span>
<lb n="5578"/><span>leó buaidh eagna do bhreith air, do chinniodar</span>
<lb n="5579"/><span>go minicc ar a mharbhadh; agus do dhúiniodar</span>
<lb n="5580"/><span>doirse na cathrach oidhche áirighthe chum nach</span>
<lb n="5581"/><span>bhfédfadh élódh uatha, nó go mbereadhdís air lena</span>
<lb n="5582"/><span>mharbhadh.</span></p>
<lb n="5583"/>
<lb n="5584"/><p><span>Arna chlos sin dona disciobail do chuiriodar i</span>
<lb n="5585"/><span>gcliabh é, agus do léigiodar le córda síos le fánadh</span>
<lb n="5586"/><span>bhalla na cathrach é.  Agus iarna chaomhna féin</span>
<lb n="5587"/><span>mur sin ar mhailís a namhad do-chuaidh sé ar a</span>
<lb n="5588"/><span>ais go hIerusalem, agus an uair ba mian leis dul i</span>
<lb n="5589"/><span>bhfochair na ndisciobal eile dobhí roimhe ann</span>
<lb n="5590"/><span>sin, níorbh áil leó glacadh leis, óir dobhí eagla</span>
<lb n="5591"/><span>orra do bhrígh na droch-chála do-chuaidh air</span>
<lb n="5592"/><span>roimhe sin, agus nach raibh 'fhios acu fós gur iompaidh</span>
<lb n="5593"/><span>sé ón droch-staid ann a raibh sé.</span></p>
<lb n="5594"/>
<lb n="5595"/><p><span>Is annsin tháinicc Barnabas, agus iar ttabhairt</span>
<lb n="5596"/><span>Phóil i láthair na n-apsdal d'innis dáibh gach ní</span>
<lb n="5597"/><span>dá ttárla ar an tslighe ag dul go Damascus dó,</span>
<lb n="5598"/><span>agus a dhála go hiomlán isan gcathar chédna.</span>
<lb n="5599"/><span>Agus annsin do ghlacadar mur dhisciobal do Chríosd é.</span></p>
<lb n="5600"/>
<lb n="5601"/><p><span>Níor chian dó i gcathair Ierusalem, ar mbeith</span>
<lb n="5602"/><span>le dúthracht agus le dásacht mhór ag teagasg shoisgéil</span>
<lb n="5603"/><span>Chríosd dó, gur éirigh il-iomad do naimhde Chríosd</span>
<lb n="5604"/><span>'na aghaidh, mur do thárla i gcathair Dhamascais</span></p>
</div>
<pb n="189"/>
<div><lb n="5605"/><p><span>dó, gurbh éigion dó imtheacht go folaightheach agus</span>
<lb n="5606"/><span>a dhul go Tarsis.</span></p>
<lb n="5607"/>
<lb n="5608"/><p><span>Níor chóir do pheacach ar bith dul i n-édochus</span>
<lb n="5609"/><span>i ndiaidh an apsdail mhóir so, dá ndearnaidh Dia</span>
<lb n="5610"/><span>soitheach toghtha dá ainm féin, tar éis a bheith</span>
<lb n="5611"/><span>'na chéusdúnach dúnmharbhthach ar Stephán</span>
<lb n="5612"/><span>naomhtha dhó.</span></p>
<lb n="5613"/>
<lb n="5614"/><p><span>Acht dob óbair damh iompódh an chailteánaigh</span>
<lb n="5615"/><span>nó an taoighsigh ar a ttráchtar i ttús na caibidle</span>
<lb n="5616"/><span>so do dhearmad.</span></p>
<lb n="5617"/>
<lb n="5618"/><p><span>Ar mbeith dona Críosdaighibh arna sgaradh agus</span>
<lb n="5619"/><span>arna spíonadh ar feadh na ttíortha ar gach taobh</span>
<lb n="5620"/><span>do Ierusalem tar éis báis Stepháin, do-chuaidh</span>
<lb n="5621"/><span>Pilip naomhtha go Samaria, áit ann ar bhaisd</span>
<lb n="5622"/><span>mórán do ghlac creideamh Chríosd; agus imeasg</span>
<lb n="5623"/><span>gach aoin dá ttáinicc i glacadh baisde Chríosd</span>
<lb n="5624"/><span>uaidhe, dotháinicc neoch dárbh óbair an tSamaria</span>
<lb n="5625"/><span>uile do mhilleadh agus do mhealladh lena easarlaighacht</span>
<lb n="5626"/><span>roimhe sin, darbh ainm Símón Mágus, agus</span>
<lb n="5627"/><span>iar n-admháil chreidigh Chríosd dó, do bhaisd</span>
<lb n="5628"/><span>Philip é.</span></p>
<lb n="5629"/>
<lb n="5630"/><p><span>An uair do-chualaidh na hapsdail, dobhí dhá</span>
<lb n="5631"/><span>gcaomhna féin i Ierusalem ar feadh aimsire an</span>
<lb n="5632"/><span>inghreime nó an phersecusin dobhí ar na Críosdaighibh,</span>
<lb n="5633"/><span>gur ghlac Samaria creideadh, do chuiriodar</span>
<lb n="5634"/><span>Peadar agus Eóin chugthu lena gcur fó lámha</span></p>
</div>
<pb n="190"/>
<div><lb n="5635"/><p><span>easpaig, óir ní raibh i gcumhacht S. Philip an</span>
<lb n="5636"/><span>tsacrameint sin do mhionastráil dáibh (óir ní)</span>
<lb n="5637"/><span>(raibh sé 'na easbacc ná 'na shagart an uair sin,)</span>
<lb n="5638"/><span>(acht 'na dheaccánach).</span></p>
<lb n="5639"/>
<lb n="5640"/><p><span>An uair do-chonnairc Símón Magus go ttuirlingadh</span>
<lb n="5641"/><span>an Spiorad Naomh ar gach aon ar a</span>
<lb n="5642"/><span>gcuireadh na hapsdail sin a lámha dotháinicc sé</span>
<lb n="5643"/><span>dá n-ionsaighe, agus do thairg sé airgiod dáibh ar an</span>
<lb n="5644"/><span>gcumhachta cédna do thabhairt dó féin.  Arna</span>
<lb n="5645"/><span>chlos do Pheadar do ghlac fraoch fíor-neimhneach</span>
<lb n="5646"/><span>naomh-fheirge é, gur iarr díthughadh do theacht</span>
<lb n="5647"/><span>air féin agus ar a chuid airgid tré mur do shíl sé</span>
<lb n="5648"/><span>tiodhlaice an Spioraid Naoimh do cheannach, agus do</span>
<lb n="5649"/><span>mhallaigh sé mur sin i bpearsainn an tSímóin</span>
<lb n="5650"/><span>mhallaighthe sin gach duine 'na dhiaidh i n-eagluis</span>
<lb n="5651"/><span>Chríosd go bráth do dhénfadh aithris air.</span></p>
<lb n="5652"/>
<lb n="5653"/><p><span>Iar gcoimhlíonadh a tteachtuireacht do Pheadar</span>
<lb n="5654"/><span>agus d'Eóin i Samaria do-chuadar ar a n-ais go Ierusalem.</span></p>
<lb n="5655"/>
<lb n="5656"/><p><span>Is annsin tháinicc aingiol Dé go Pilip, ag</span>
<lb n="5657"/><span>rádh ris dul ar an tslighe idir Ierusalem agus Gáza.</span>
<lb n="5658"/><span>Agus ar ndul annsin do-chonnairc taoisioch</span>
<lb n="5659"/><span>banríoghna na hEtiopia, dobhí 'na dhuine</span>
<lb n="5660"/><span>chumhachtach isan ríghacht sin, ag dul tar ais</span>
<lb n="5661"/><span>dá thír, iar mbeith ag adhradh Dé i Ierusalem</span>
<lb n="5662"/><span>dó, agus é ann a charbatt (dá ngoirthear anois cóisde)</span>
<lb n="5663"/><span>ag léughadh leabhair na fáidhe Isaias.  Adubhairt</span>
<lb n="5664"/><span>an Spiorad Naomh le Philip druidim isteach leis</span></p>
</div>
<pb n="191"/>
<div><lb n="5665"/><p><span>an gcarbad; agus arna dhénadh sin dó, do-chualaidh</span>
<lb n="5666"/><span>sé briathra Isaias dá léughadh ag an taoisioch, agus</span>
<lb n="5667"/><span>d'fhiafraidh dhe ar thig sé an ní sin do léigh.</span>
<lb n="5668"/><span>Ní thug uabhar ar an duine chumhachtach sin</span>
<lb n="5669"/><span>gan freagra umhal do thabhairt ar Philip, ag</span>
<lb n="5670"/><span>rádh nárbh fhéidir leis a thuigsin muna ttugadh</span>
<lb n="5671"/><span>neoch éigin solas dó air, agus d'iarr ar Philip suidhe</span>
<lb n="5672"/><span>'na fhochair isan gcarbatt.  Ag so na briathra do</span>
<lb n="5673"/><span>bhí sé 'léughadh an tan sin:</span></p>
<lb n="5674"/>
<lb n="5675"/><p><span>“Dotugadh mur chaoire go tigh an mharbhtha</span>
<lb n="5676"/><span>é, agus níor fhosguil a bhél, agus níor labhair, acht mur</span>
<lb n="5677"/><span>bheith sé 'na bhalbhán.”</span></p>
<lb n="5678"/>
<lb n="5679"/><p><span>Agus d'iarr sé ar Philip a innsin dó cia ar ar</span>
<lb n="5680"/><span>labhair an fháidh annsin.</span></p>
<lb n="5681"/>
<lb n="5682"/><p><span>Annsin do labhair Philip ar Chríosd, agus do</span>
<lb n="5683"/><span>chreid an taoisioch gach ní dhá ndubhairt.  Agus</span>
<lb n="5684"/><span>ar mbeith don charbat ar bhruach uisge adubhairt</span>
<lb n="5685"/><span>an taoisioch leis an gcarbadóir comhnuidh do</span>
<lb n="5686"/><span>dhénamh, agus d'fhiafraidh do Philip an raibh toirmeasg</span>
<lb n="5687"/><span>air é féin do bhaisdeadh.  Adubhairt</span>
<lb n="5688"/><span>Philip nach raibh má chreid sé óna chroidhe go</span>
<lb n="5689"/><span>hiomlán.  Do dhearbh an taoisioch dhó gur</span>
<lb n="5690"/><span>chreid, agus annsin do-chuadar araon chum an</span>
<lb n="5691"/><span>uisge, agus do bhaisd Philip annsin é, amhuil chédghein</span>
<lb n="5692"/><span>na nGeintíleach.</span></p>
<lb n="5693"/>
<lb n="5694"/><p><span>Agus ar tteacht as an uisge dháibh d'fhuadaigh</span>
<lb n="5695"/><span>spiorad an Tiaghearna Philip as amharc an</span>
<lb n="5696"/><span>chailteánaigh, go nach bhfacaidh uaidhe sin amach</span></p>
</div>
<pb n="192"/>
<div><lb n="5697"/><p><span>é.  Agus ar mbeith ag imtheacht isan tslighe</span>
<lb n="5698"/><span>dhó, dobhí sé go lúthgháireach ag moladh Dé</span>
<lb n="5699"/><span>trésna tiodhlaice trócuireacha dofuair féin uaidhe.</span></p>
<lb n="5700"/>
<lb n="5701"/><p><span>BAISDEADH CHORNELIUS</span></p>
<lb n="5702"/>
<lb n="5703"/><p><span>Ar mbeith do Naomh Pól líonta don Spiorad</span>
<lb n="5704"/><span>Naomh ag teagasg an tsoisgéil go caoin-dúthrachtach</span>
<lb n="5705"/><span>gan sgís, agus ag líonadh áruis an Tiaghearna</span>
<lb n="5706"/><span>le nuadh-chreidmheacha is gach ionad dá ngabhadh</span>
<lb n="5707"/><span>sé, dobhí Peadar ag obair go mór ag dénamh an</span>
<lb n="5708"/><span>fhoghmhuir chédna agus ag dénamh míorbhuile ro-mhóra</span>
<lb n="5709"/><span>gach am.  Óir do leighis sé palraiseach</span>
<lb n="5710"/><span>ainmneamhuil darbh ainm Eneas, agus d'athbheódhaigh</span>
<lb n="5711"/><span>sé bantreabhach dhéirceach dheagh-thrócuireach</span>
<lb n="5712"/><span>le hurnaighthe a dhisciobal, darbh ainm</span>
<lb n="5713"/><span>Thabite, agus dobhí fós do dheigh-bhuaidh aige</span>
<lb n="5714"/><span>gurab é do thoirbhir ar ttús an soisgél dona</span>
<lb n="5715"/><span>Geintílachaibh, darbh apsdal Pól go dlúth 'na</span>
<lb n="5716"/><span>dhiaidh sin.</span></p>
<lb n="5717"/>
<lb n="5718"/><p><span>Ag so mur tárla an t-éucht mór dobhí do-dhénta</span>
<lb n="5719"/><span>an tráth sin, do bhrígh go raibh na</span>
<lb n="5720"/><span>Iudaighibh iomthnúthach:</span></p>
<lb n="5721"/>
<lb n="5722"/><p><span>Dobhí duine subháilceach trócuireach déirceach</span>
<lb n="5723"/><span>dona boicht i gcathair na Césaréé darbh ainm</span>
<lb n="5724"/><span>Cornelius, agus ba taoisioch céd Rómhánach é.  Do-chonnairc</span></p>
</div>
<pb n="193"/>
<div><lb n="5725"/><p><span>aisling ar uair nóine don ló, .i. aingiol</span>
<lb n="5726"/><span>dotháinicc cuige agus d'innis dó gur éisd Dia lena</span>
<lb n="5727"/><span>urnaighthe agus gur amhairc sé go trócuireach ar a</span>
<lb n="5728"/><span>dhéirc mhinic dona boicht, agus dá bhrígh sin</span>
<lb n="5729"/><span>d'iarr air teachta a chur go Ioppé i gcuinne duine</span>
<lb n="5730"/><span>dobhí ann darbh ainm Peadar, agus go n-inneósadh</span>
<lb n="5731"/><span>dhó gach ní bá mian le Dia a dhénamh dhó.</span>
<lb n="5732"/><span>Agus d'imghidh an t-aingeal leis sin uaidhe, agus ní</span>
<lb n="5733"/><span>thug teagasg ar bith eile dhó, do bhrígh gur mian</span>
<lb n="5734"/><span>le Dia na daoine d'fhagháil teagaisg óna chéile</span>
<lb n="5735"/><span>go deireadh an domhuin.</span></p>
<lb n="5736"/>
<lb n="5737"/><p><span>Do chuir Cornelius teachta uaidhe gan mhoill</span>
<lb n="5738"/><span>go Ioppe, agus d'innis dáibh an taisbénadh dofuair</span>
<lb n="5739"/><span>sé.  Agus ar mbeith dháibh ag ionnsaighe baile</span>
<lb n="5740"/><span>Ioppé dobhí Peadar an tráth sin, .i. ar uair an</span>
<lb n="5741"/><span>mheadhóin laoi, a' mídheamhain; agus do-chonnairc,</span>
<lb n="5742"/><span>agus é mur sin ann a sheomra, an flaithios ag fosgladh,</span>
<lb n="5743"/><span>agus do-chonnairc fós brat mór lín crochtaigh as a</span>
<lb n="5744"/><span>cheithre cearna agus é líonta do gach ghné bheathadhach</span>
<lb n="5745"/><span>ceathair-chosach, d'athra nimhe agus d'énlaith,</span>
<lb n="5746"/><span>agus do-chualaidh guth ag rádh: “A Pheadair,</span>
<lb n="5747"/><span>marbh agus ith.”</span></p>
<lb n="5748"/>
<lb n="5749"/><p><span>Do fhreagair Peadar an guth ag rádh: “A</span>
<lb n="5750"/><span>bhfad uaim-se ní neamh-ghlan ar bith d'ithe, óir níor</span>
<lb n="5751"/><span>ithios ariamh a samhuil,” ar sé.</span></p>
<lb n="5752"/>
<lb n="5753"/><p><span>Gidh eadh do freagradh é ag rádh nár neamh-ghlan</span>
<lb n="5754"/><span>na neithe do ghlan Dia.  Agus iar bhfagháil</span>
<lb n="5755"/><span>an taisbénadh chédna fó thrí ar an láthair som</span>
<lb n="5756"/><span>do Pheadar dobhí sé ag smuaineadh ann a</span></p>
</div>
<pb n="194"/>
<div><lb n="5757"/><p><span>mheanmain créd ba ciall dó, agus leis sin dotháinicc</span>
<lb n="5758"/><span>teachtuirigh Chornelius chuige ag innsin dó gur</span>
<lb n="5759"/><span>iarr a maighistir d'athchuinge air dul dá ionnsaighe.</span>
<lb n="5760"/><span>Dothug Peadar aoidheacht na hoidhche sin</span>
<lb n="5761"/><span>dáibh.  Agus ar ttabhairt aroile dona Iudaighibh</span>
<lb n="5762"/><span>ann a chuideachta leis do ghluais leó arna mhárach.</span>
<lb n="5763"/><span>Agus ar ndul go Césarée dhó dotháinicc Cornelius</span>
<lb n="5764"/><span>mar aon lena ghaoltaibh agus lena cháirdibh, agus</span>
<lb n="5765"/><span>d'úmhlaighdar go talamh dhó.  Do thóig Peadar</span>
<lb n="5766"/><span>Cornelius don talamh, agus adubhirt nach raibh</span>
<lb n="5767"/><span>acht duine ann féin mur chách.</span></p>
<lb n="5768"/>
<lb n="5769"/><p><span>Iar sin, ar ndul don teagh dháibh, d'innis Peadar</span>
<lb n="5770"/><span>do Chornelius gurbha fuathmhar leis na Iudaighibh</span>
<lb n="5771"/><span>a bheith i bhfochair na nGeintíleacha, agus d'fhiafraigh</span>
<lb n="5772"/><span>dhe créd an t-adhbhar fár chuir fios air féin.</span>
<lb n="5773"/><span>Annsin d'innis Cornélius dó an aisling do-chonnairc.</span></p>
<lb n="5774"/>
<lb n="5775"/><p><span>Arna chlos sin do Pheadar do theagaisg sé</span>
<lb n="5776"/><span>Íosa Críosd dó, agus ar mbeith dhó ag labhairt go</span>
<lb n="5777"/><span>cathréimeach air do thuirling an Spiorad Naomh</span>
<lb n="5778"/><span>ar a raibh i láthair, agus do bhaisd Peadar gan mhaill</span>
<lb n="5779"/><span>iad.  Do chomhnuidh Peadar i bhfochair Chornelius</span>
<lb n="5780"/><span>ar feadh beagáin do laethaibh.</span></p>
<lb n="5781"/>
<lb n="5782"/><p><span>Agus ar ndul ar a ais dó dobhí na Iudaighibh</span>
<lb n="5783"/><span>ag tabhairt achmhusáin agus imdheargtha dhó trésan</span>
<lb n="5784"/><span>ní sin do-rinne.  Gidh eadh, ní himdheargadh 'na</span>
<lb n="5785"/><span>aghaidh sin thug an t-árd-apsdal ró-umhal dháibh</span>
<lb n="5786"/><span>trésan iomardagh égcórach dothugadar dhó, acht</span>
<lb n="5787"/><span>d'innis a aisling féin agus aisling Chorneliuis</span></p>
</div>
<pb n="195"/>
<div><lb n="5788"/><p><span>dáibh.  Thug fós mur chomhartha go raibh an</span>
<lb n="5789"/><span>ní sin taithneamhach ag Dia gur thuirling an</span>
<lb n="5790"/><span>Spiorad Naomh ar an druing sin, agus go raibh</span>
<lb n="5791"/><span>seisior Iudaigheach 'na bhfiadhnuis ar gach ní</span>
<lb n="5792"/><span>dár innis dáibh, agus dá bhrígh sin nárbh fhéidir</span>
<lb n="5793"/><span>leis féin cur a n-aghaidh an Spioraid Naoimh.</span></p>
<lb n="5794"/>
<lb n="5795"/><p><span>PEADAR ARNA THABHAIRT AS PRÍOSÚN</span></p>
<lb n="5796"/>
<lb n="5797"/><p><span>Ar mbeith dona Críosdaighibh arna scapadh</span>
<lb n="5798"/><span>ar feadh na gcríoch ar gach taobh, dobhídar ag</span>
<lb n="5799"/><span>teagasg an tsoisgéil is gach áit i ndeachadar agus a'</span>
<lb n="5800"/><span>tabhairt il-iomaid chum creide Chríosd, agus imeasg</span>
<lb n="5801"/><span>gach áite eile do ghlac urmhór chathrach na</span>
<lb n="5802"/><span>hAntiochia creideadh.  Agus an uair do-chualaidh</span>
<lb n="5803"/><span>na hapsdail dobhí i Ierusalem an sgél maith sin</span>
<lb n="5804"/><span>do chuiriodar Barnabas go hAntiochia; agus an uair</span>
<lb n="5805"/><span>do-chonnairc sé méd na ngrás do-rinne Dia ar</span>
<lb n="5806"/><span>lucht na cathrach sin dobhí lúthgháire mhór air,</span>
<lb n="5807"/><span>agus mur dobhí sé lán don Spiorad Naomh dobhí</span>
<lb n="5808"/><span>sé seal dá tteagasg agus dá nguidhe um a bheith</span>
<lb n="5809"/><span>buan-sheasmhach isan deagh-staid ann a rabhdar.</span>
<lb n="5810"/></p>
</div>
<pb n="196"/>
<div><lb n="5811"/><p><span>Do-chuaidh sé as sin go cathair Tarsis, áit i</span>
<lb n="5812"/><span>raibh S. Pól, agus tug leis go hAntioch é.  Agus</span>
<lb n="5813"/><span>do chomhnuighdar ar aon ar feadh bliadhna ann,</span>
<lb n="5814"/><span>agus dobhí a tteagasg comh tairbheach sin go</span>
<lb n="5815"/><span>ndearnadar an uiriod creidmheach ann gurab ann</span>
<lb n="5816"/><span>do goirthí Críosdaighthe dhíobh ar ttús.</span></p>
<lb n="5817"/>
<lb n="5818"/><p><span>Is fón am sin do-rinne fáidh darb ainm Agab</span>
<lb n="5819"/><span>fáisdine go ttiucfadh gorta mhór go luath ar an</span>
<lb n="5820"/><span>domhan; agus uime sin do chinn Críosdaighthe</span>
<lb n="5821"/><span>na hAntiochia an méid déirce dob fhéidir leó</span>
<lb n="5822"/><span>do chur go hIerusalem le Barnabas agus le Pól, do</span>
<lb n="5823"/><span>bhí ag dul ann an tráth sin.</span></p>
<lb n="5824"/>
<lb n="5825"/><p><span>Is fón am sin, iar ndícheannadh an apsdail</span>
<lb n="5826"/><span>Sém i Ierusalem don rígh Íruaidh, do chuir sé</span>
<lb n="5827"/><span>persecution mór ar an Eagluis; agus do bhrígh gur</span>
<lb n="5828"/><span>thaithneamhach (leis) (na) Iudaighibh sin, dob áil</span>
<lb n="5829"/><span>leis Peadar fós do bhásughadh, agus uime sin do</span>
<lb n="5830"/><span>(chuir) (i) príosún é lena chur chum báis i</span>
<lb n="5831"/><span>ndiaidh sollamhan ocht lá na Cásga do chaitheamh,</span>
<lb n="5832"/><span>agus sin do dhénamh go puiblidh.</span></p>
<lb n="5833"/>
<lb n="5834"/><p><span>Dobhí baill na hEaguilse uile an tráth sin i</span>
<lb n="5835"/><span>mbuaidhreadh mhór tréna gceann do bheith isan</span>
<lb n="5836"/><span>gconntabhairt sin, agus iad ag guidhe Dé gan sgís ar</span>
<lb n="5837"/><span>a shon.  Agus dothug éisdeacht dáibh, óir an</span>
<lb n="5838"/><span>oidhche roimh an lá ar shíl Heród Peadar do</span>
<lb n="5839"/><span>chur chum báis táinicc aingeal go tobann isteach</span>
<lb n="5840"/><span>isan bpríosún ann a raibh, do líon le solas lonnrach</span>
<lb n="5841"/><span>é; agus ar mbeith don apsdal 'na chodladh idir dias</span>
<lb n="5842"/><span>míleadh dobhí dhá fhaire, tháinicc an t-aingeal</span></p>
</div>
<pb n="197"/>
<div><lb n="5843"/><p><span>chuige, agus iarna mhúsgladh dhó adubhairt leis</span>
<lb n="5844"/><span>éirghidh go tapaidh, agus leis sin do thuit na slabhraidibh</span>
<lb n="5845"/><span>dhá lámha; agus iar gcur a éudaigh uime</span>
<lb n="5846"/><span>do lean an t-aingeal, agus isan am cédna níorbh fheas</span>
<lb n="5847"/><span>dó créd an fáth, óir do shíl sé nach raibh acht</span>
<lb n="5848"/><span>fís ann a bhfacaidh.  Acht ar ndul dáibh tar dhá</span>
<lb n="5849"/><span>lucht dobhí ag faire an phríosúin, do-chuadar</span>
<lb n="5850"/><span>gusan dorus iarainn dobhí ag dul isan bhaile as</span>
<lb n="5851"/><span>an bpríosún, agus d'fhosguil dáibh uaidhe féin; agus ar</span>
<lb n="5852"/><span>ndul isan bhaile dháibh, do-chuadar trésan tsráid;</span>
<lb n="5853"/><span>agus ar mbeith dháibh ag an gceann eile dhi, do scinn</span>
<lb n="5854"/><span>an t-aingiol as amharc Pheadair.</span></p>
<lb n="5855"/>
<lb n="5856"/><p><span>Is annsin d'aithin gurab é aingeal Dé dobhí</span>
<lb n="5857"/><span>ann.  Agus do-chuaidh sé gan mhaill go tigh</span>
<lb n="5858"/><span>máthar Mharcuis, áit i raibh comhthionól mór</span>
<lb n="5859"/><span>creidmheach.  Agus ar mbualadh an doruis dobhí</span>
<lb n="5860"/><span>cailín istigh dárbh ainm Rhodé, d'aithin a ghuth,</span>
<lb n="5861"/><span>agus i n-ionad an doruis d'fhosgladh do-chuaidh sí</span>
<lb n="5862"/><span>go lúthgháireach ag innsin don druing dobhí</span>
<lb n="5863"/><span>istigh go raibh Peadar ag an dorus.  Agus níor</span>
<lb n="5864"/><span>chreidiodar í, óir adubhairt cuid díobh léithe gur</span>
<lb n="5865"/><span>ar mire dobhí sí, agus cuid eile adubhairt gurab é</span>
<lb n="5866"/><span>aingeal Pheadair dobhí ann.</span></p>
<lb n="5867"/>
<lb n="5868"/><p><span>Gidh eadh, ar mbeith do Pheadar ag síor-bhualadh</span>
<lb n="5869"/><span>an doruis, ar bhfosgladh an doruis</span>
<lb n="5870"/><span>dáibh dob iongantach leó an uair do-chonncadar</span>
<lb n="5871"/><span>gurab é Peadar féin dobhí ann, agus é ag dénamh</span>
<lb n="5872"/><span>comhartha dháibh gan aen-fhocal do labhairt air.</span>
<lb n="5873"/><span>Agus ar tteacht isteach dhó d'innis sé dháibh</span></p>
</div>
<pb n="198"/>
<div><lb n="5874"/><p><span>mur dothug an t-aingeal as an bpríosún é; agus</span>
<lb n="5875"/><span>iarna rádh riú sgéla do thabhairt do Shém agus</span>
<lb n="5876"/><span>dona hapsdail eile gur shaor an t-aingeal é, o</span>
<lb n="5877"/><span>ghluais sé gan mhaill as Ierusalem, agus do-chuaidh</span>
<lb n="5878"/><span>sé go háit eile dá chaomhna ann sin.</span></p>
<lb n="5879"/>
<lb n="5880"/><p><span>Do-ní an Eagluis aniugh féin onóir mhór</span>
<lb n="5881"/><span>shollamanta go bliadhantamhuil don mhíorbhuile</span>
<lb n="5882"/><span>mhóir so do-rinne an t-aingeal ar Pheadar, chuirios</span>
<lb n="5883"/><span>i gcéill dúinn nach bhfuil acht díomhaoinios ann</span>
<lb n="5884"/><span>gach tionsgnadh daonna an tan bhío (i gcoinnibh?)</span>
<lb n="5885"/><span>tola agus miana Dé.</span></p>
<lb n="5886"/>
<lb n="5887"/><p><span>CLÁIRÍNEACH ARNA LEIGHIOS</span></p>
<lb n="5888"/>
<lb n="5889"/><p><span>Ní mór go labhrann Leabhar Ghníomhartha</span>
<lb n="5890"/><span>na n-Apsdal ar Pheadar ón am (do shaor) an</span>
<lb n="5891"/><span>t-aingeal é, acht atá an chuid eile dhe ag trácht</span>
<lb n="5892"/><span>go mór ar ghníomhartha Naoimh Póil.</span></p>
<lb n="5893"/>
<lb n="5894"/><p><span>Óir, iar ttabhairt na déirce do cruinnigheadh i</span>
<lb n="5895"/><span>gcathair Antioch go Ierusalem do Phól agus do</span>
<lb n="5896"/><span>Bharnabas, do réir mur ghlacadar an cúram sin</span>
<lb n="5897"/><span>orra le tártháil do thabhairt dona creidmheacha</span>
<lb n="5898"/><span>dobhí i Ierusalem, do toghadh an t-apsdal Pól</span></p>
</div>
<pb n="199"/>
<div><lb n="5899"/><p><span>leis an gcreideadh do shíoladh isan Asia agus isan</span>
<lb n="5900"/><span>nGréig agus i bPaphos.  Do thaisbéin sé a</span>
<lb n="5901"/><span>dhúthracht naomhtha a n-aghaidh na saobhfháidhe</span>
<lb n="5902"/><span>dobhí ag cur 'na aghaidh agus ag cur</span>
<lb n="5903"/><span>toirmisg ar creideamh an phrochonsuil Sergius</span>
<lb n="5904"/><span>Paulus, óir ar ndearcadh do Phól ar an easarlaigh</span>
<lb n="5905"/><span>sin go grinn adubhairt leis le naomh-dhánacht</span>
<lb n="5906"/><span>apsdalta, mur bhí fós líonta don Spiorad Naomh:</span></p>
<lb n="5907"/>
<lb n="5908"/><p><span>“A dhuine atá lán do chalaois agus do mhíchreideamh,”</span>
<lb n="5909"/><span>ar sé, “agus a mhic dhílis, fós, an</span>
<lb n="5910"/><span>diabhail, agus a námhaid bunaidh gach ceirt, créd</span>
<lb n="5911"/><span>fá bhfuil tú ag cur toirmiosg ar chách slighe</span>
<lb n="5912"/><span>dhíreach an Tiaghearna Dia do leanmhuin?  Tá</span>
<lb n="5913"/><span>lámh dhíoghaltach Dé ós do chionn, agus béidh anois</span>
<lb n="5914"/><span>ar do dhalladh.”</span></p>
<lb n="5915"/>
<lb n="5916"/><p><span>Agus ní luaithe adubhairt naomh-apsdal na</span>
<lb n="5917"/><span>gcineadhach an focal déighionach dona briathra</span>
<lb n="5918"/><span>sin ná do dalladh Elimas (óir ba hé sin ainm an</span>
<lb n="5919"/><span>easarlaigh mhallaigh sin), agus dobhí sé ag cur a</span>
<lb n="5920"/><span>lámh ar gach taobh dhe ag iarraidh duine lena</span>
<lb n="5921"/><span>threórughadh as an láthair.  Agus is maith do</span>
<lb n="5922"/><span>chuir sé díchéill cháich i gcéill bhíos ag iarraidh</span>
<lb n="5923"/><span>tárthála ar na daoine an uhóil, gur chlochadar</span></p>
<lb n="5924"/>
<lb n="5925"/><p><span>(Deire leathanaigh annso, agus an chuid eile don</span>
<lb n="5926"/><span>láimhsgríbhinn caillte).</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Stair an Bhíobla IV

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Stair an Bhíobla IV

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
