Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Stair an Bhíobla III</title><author><name type="main">Uáitéar Ua Ceallaigh; eag. Máire Ní Mhuirgheasa</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L018</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1726</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L018</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Stair an Bhíobla III</title><author>Uáitéar Ua Ceallaigh; eag. Máire Ní Mhuirgheasa</author><imprint><publisher>B.Á.C.: Oifig an tSoláthair</publisher><date>1726</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>STAIR AN BHÍOBLA</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>CAIB. XXXXXVI</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>DO THEAMPALL MHÓR SHOLAIMH</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>A.M. 3000</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>Dobhí Solamh agus a ríghacht go hiomlán ar</span>
<lb n="10"/><span>feadh a aimsire sítheach saidhbhir sádhail, gach</span>
<lb n="11"/><span>duine dhíobh i seilbh shíthchánta a shinnsireacht</span>
<lb n="12"/><span>féin, agus an t-ór comh fairsing agus sin 'na measg nach</span>
<lb n="13"/><span>raibh meas acu air agus iad taircuisneach ar airgiod</span>
<lb n="14"/><span>mur na clocha, ionnus nach raibh isan méid</span>
<lb n="15"/><span>ríghthibh dobhí roimhe acht daoine bochta 'na fharraidh.</span></p>
<lb n="16"/>
<lb n="17"/><p><span>Ag so an biadh laetheamhuil do chaitheadh ann</span>
<lb n="18"/><span>a pháláis: .i. tríochad miosúr plúir, trí fithchid</span>
<lb n="19"/><span>miosúr do mhin choitchionn, .i. tuairim dá</span>
<lb n="20"/><span>bhairille agus fithche Saxanach, deich ndaimh biata agus</span>
<lb n="21"/><span>fithche damh eile don n-inbhear, céd molt farré</span>
<lb n="22"/><span>iol-iomad do charrfhiadhaibh agus do phocaibh fionna</span>
<lb n="23"/><span>agus d'fhiadhaibh ruadha agus d'éunlaithibh biata agus</span>
<lb n="24"/><span>fiadháin. Dobhí dhá fhithchiod míle each mainnséir</span>
<lb n="25"/><span>dá charbadaibh aige, agus dá mhíle dhécc each</span>
<lb n="26"/><span>comhlionga, agus iad do ghnáth arna mbeathughadh</span></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="27"/><p><span>agus arna bhfreasdal maille le cúram agus le dúthracht mhór.</span></p>
<lb n="28"/>
<lb n="29"/><p><span>Agus mur bhí síthcháin do ghnáth re linn</span>
<lb n="30"/><span>Sholaimh goirthí “an ríghh síthchánta son” dhe;</span>
<lb n="31"/><span>agus is re linn na síthchána sin do-rinne an teampall</span>
<lb n="32"/><span>mór do thionsgain Dábhídh do dhénamh i gcathair</span>
<lb n="33"/><span>Ierusalem.  (Mur dobhí a lámha fuilteach agus i</span>
<lb n="34"/><span>gcogadh do ghnáth níor fhéd nó níor fhuiling Dia</span>
<lb n="35"/><span>dhó a dhénamh, nó go dtáinic a mhac go síthchánta</span>
<lb n="36"/><span>agus go ndearnaidh é.)  Dothug an rígh óg so a</span>
<lb n="37"/><span>aire agus a dhúthracht go hiomlán leis an obair</span>
<lb n="38"/><span>chathréimigh so 'chríochnughadh.  Do chuir sé</span>
<lb n="39"/><span>trí mhíle agus sé chéd mhaor le faire agus freasdal ar an</span>
<lb n="40"/><span>lucht oibre, ceithre fithchid míle snoighdóir cloch</span>
<lb n="41"/><span>dobhí ag obair ar na sléibhtibh aige, seachtmhoghad</span>
<lb n="42"/><span>míle fear le hualaighibh d'íomchar ar a</span>
<lb n="43"/><span>nguallaibh; agus do chuir teachtuireacht go Hiram</span>
<lb n="44"/><span>rígh Tior le cead coille cédair d'fhagháil uadhe</span>
<lb n="45"/><span>ar shliabh Liobáin; agus do chuir teampall suas, lé</span>
<lb n="46"/><span>n-abraid aroile gur mhian le Dia féin a fhaicsin</span>
<lb n="47"/><span>le cumus na ndaoine do thaisbénadh don domhan</span>
<lb n="48"/><span>(óir más cumusach an crétúir ar mór-ghníomha</span>
<lb n="49"/><span>ró-iongantacha ró-oirdheirc do dhénamh, créd</span>
<lb n="50"/><span>dhénfas an Cruthaightheóir?).</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>Do thosaigh Solamh ar an teampall so an</span>
<lb n="53"/><span>ceathramhadh bliadhain dá fhlaithios, agus dobhí</span>
<lb n="54"/><span>críochnaigh aige isan mbliadhain 3000 d'aois an</span>
<lb n="55"/><span>domhain, 480 bliadhain ó fhágbháil na hÉgipte</span></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="56"/><p><span>dháibh.  Agus tar cheann nach raibh Solamh acht</span>
<lb n="57"/><span>timchiolll fithche bliadhain d'aois an tan do</span>
<lb n="58"/><span>thosaigh ris an mór-obair so, gidh eadh i mbeagán</span>
<lb n="59"/><span>do bhliadhnuibh dobhí d'onóir aige an cédtheampall</span>
<lb n="60"/><span>do dhénamh don Dia fíre forórdha</span>
<lb n="61"/><span>riamh, agus an obair ba caithréimigh dá ndearnadh</span>
<lb n="62"/><span>san domhan ariamh roimhe.</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>Dob aoibhinn dó, deir S. Ambrós, ar ndénamh</span>
<lb n="65"/><span>an teampuill so dhó, dá ndénamh an díthchioll</span>
<lb n="66"/><span>cédna le é féin d'uirísliúghadh i láthair an Tiaghearna;</span>
<lb n="67"/><span>óir, gídh go ndearnaidh an obair ró-mhór</span>
<lb n="68"/><span>so i n-aimsir a óige do chlochaibh agus do chrannaibh</span>
<lb n="69"/><span>maille le miotlaibh mór-luaighe eile, dobhí do</span>
<lb n="70"/><span>mhí-rath air teampall daor-luaigh a chuirp do</span>
<lb n="71"/><span>thruailliughadh lé teacht a aoise: mur sin nach</span>
<lb n="72"/><span>cóir do chách a muinghin do chur i ttabhartuis</span>
<lb n="73"/><span>dá mhéd, acht muna n-ullmhaighid iad féin le</span>
<lb n="74"/><span>tiodhlaice Dé do ghlacadh do réir mur is mian</span>
<lb n="75"/><span>leis a ttabhairt do gach aon le linn na ndeaghghníomhartha.</span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>Gé gur ní ro-ionghantach re haithris méid agus</span>
<lb n="78"/><span>áille an teampuill so ann féin, ní bheith sé fós</span>
<lb n="79"/><span>ionmholta muna mbeith gur chuir an prionnsa</span>
<lb n="80"/><span>mór, .i. Solamh (ba fighair dhílis ann a phearsainn</span>
<lb n="81"/><span>do Chríosd ar Slánaightheóir), gach ní i n-ordughadh</span>
<lb n="82"/><span>dá raibh oireamhnach chum iodhbartha do</span>
<lb n="83"/><span>dhénamh don fhíor-Dhia fhorórdha ann.  Agus</span>
<lb n="84"/><span>ameasg gach ní daor-luaigh dá raibh istigh déntaidh</span>
<lb n="85"/><span>d'ór, d'airgead, agus do phráis, dobhí ní ro-mhór</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="86"/><p><span>ró-iongantach ann ar a ttráchtann an Scriptúir</span>
<lb n="87"/><span>féin go ro-pharticulárdha, .i. soitheach ro-mhór</span>
<lb n="88"/><span>práis dá ngoirionn mare aeneum dobhí arna</span>
<lb n="89"/><span>dhénamh do phrás leaghta ann a raibh cúig</span>
<lb n="90"/><span>cúbaitt ar uirde, deich ccúbaitt ar leithiod ón</span>
<lb n="91"/><span>mbruach go a chéile, agus tríochad cúbatt 'na thimchioll,</span>
<lb n="92"/><span>do chuinneóchadh tuairim thrí ccéd bairille uisge,</span>
<lb n="93"/><span>agus dobhí 'na suidhe ar dhá dhamh dhécc brais,</span>
<lb n="94"/><span>a trí dhíobh ag féchuin budh thuaidh, a trí ag</span>
<lb n="95"/><span>féchin siar, a trí ag fechuin budh dheas, agus a trí</span>
<lb n="96"/><span>ag fechuin soir; dobhí sí fós lán d'obair ghrábhálta,</span>
<lb n="97"/><span>.i. cnapáin agus trasnáin thornáilte maille le</span>
<lb n="98"/><span>cherubínigh, daimh, leóghuin, agus iol-iomad bheathadhach</span>
<lb n="99"/><span>eile arna ngrábháil inte; agus do ordaigh</span>
<lb n="100"/><span>Sola an fharge sin do bheith isan teampall do</span>
<lb n="101"/><span>ghnáth, ionnus go mbeith ag na sagairt le hiad</span>
<lb n="102"/><span>féin do nighe inte ar mbeith ag dul a dénamh</span>
<lb n="103"/><span>iodhbhartha, agus d'ordaigh Dia féin do Mhaoise</span>
<lb n="104"/><span>báisín mór práis do bheith idir an tabernacle agus</span>
<lb n="105"/><span>an altóir re cosa a lámha sa sagart do nighe ré</span>
<lb n="106"/><span>ndul chum iodhbartha dháibh.  Agus tuigidh</span>
<lb n="107"/><span>mórán as so gur cos-lom dobhíodh na sagairt</span>
<lb n="108"/><span>ag ofráil na tuise, agus gur ordaigh Dia fó phéin bháis</span>
<lb n="109"/><span>dáibh a gcosa do nighe ré losgadh na túise dóibh</span>
<lb n="110"/><span>agus an reacht sin do chongbháil go síorruidhe.</span></p>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p><span>Tuig as so, a shagairt Chríosdamhuil, má budh</span>
<lb n="113"/><span>riachtanach na cosa, lé gcurtar i gcéill claontaibh</span></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="114"/><p><span>an chroidhe, agus na lámha, lé gciallaighthear ar</span>
<lb n="115"/><span>ngníomhartha, do ghlanadh ó gach gné shalachair an</span>
<lb n="116"/><span>uair sin, nach raibh acht fioghracha le hiodhbairt,</span>
<lb n="117"/><span>créd an cúram is cóir dhuit-se do ghlacadh le Dia</span>
<lb n="118"/><span>agus duine, .i. an fhírinne do chiallaigh fioghracha</span>
<lb n="119"/><span>an tsean-racht, d'iodhbairt ar altóir an reachta nuaidh.</span></p>
<lb n="120"/>
<lb n="121"/><p><span>CAIB. LVII</span></p>
<lb n="122"/>
<lb n="123"/><p><span>OFRÁIL AN TEAMPUILL DO DHÍA AGUS AN IODHBAIRT</span>
<lb n="124"/><span>DO-RINNE SOLAMH AR FEADH CHEITHRE LÁ DHÉCC ANN</span></p>
<lb n="125"/>
<lb n="126"/><p><span>An uair do chríochnaigh Solamh an teampall agus</span>
<lb n="127"/><span>gach ní eile dár bhain le seirbhís an Tiagharna,</span>
<lb n="128"/><span>do thionsgain sé an áirc do chur ann agus an áit</span>
<lb n="129"/><span>d'ainmniughadh don Tiaghearna.  Do ghluais</span>
<lb n="130"/><span>féin agus na sagairt chum na háite ar fhág Dábhídh</span>
<lb n="131"/><span>í, .i. i mbaile Shión.  Ag so síos gach áit ann a</span>
<lb n="132"/><span>raibh an áirc ón am ar chuir Maoise le hordughadh</span>
<lb n="133"/><span>Dé dhá dénamh ar an bhfásach í:</span></p>
<lb n="134"/>
<lb n="135"/><p><span>Ar mbeith don phobal i síthcháin tar éis buaidhe</span>
<lb n="136"/><span>d'fhagháil ar a namhaid do chuir Iosue 'na</span>
<lb n="137"/><span>comhnuidhe i Silo í: seacht mbliadhna sin tar éis</span>
<lb n="138"/><span>theacht go Talamh na Geallamhna dháibh.  (Baile</span>
<lb n="139"/><span>sin do threibh Ephraim, agus measaid cách gur don</span>
<lb n="140"/><span>áit chédna goirthí Sálem, áit i raibh Melchisedech,</span>
<lb n="141"/><span>agus gur i bhfogus don áit chédna dobhí Eóin ag</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="142"/><p><span>baisdeadh cháich.)  Dobhí an áirc annsin ar</span>
<lb n="143"/><span>feadh 328 bliadhan nó gur ghabh na Philistínigh</span>
<lb n="144"/><span>i gcampa an phobuil Israéil í.  Do chuiriodar</span>
<lb n="145"/><span>sin i gceann sheacht mí ar a hais í, agus cuireadh</span>
<lb n="146"/><span>iar sin i tteach Abinadab i gCariatiarim í, agus do</span>
<lb n="147"/><span>bhí annsin 'na comhnuidhe seacht mbliadhna,</span>
<lb n="148"/><span>agus as sin dotugadh go teach Obededom í, agus ní</span>
<lb n="149"/><span>raibh annsin acht trí mhí, agus as sin tug Dábhídh</span>
<lb n="150"/><span>go nuadh-bhaile Sión í, áit a raibh dhá fhithchid</span>
<lb n="151"/><span>bliadhain roimhe sin, go ttug Solamh leis í ar</span>
<lb n="152"/><span>ghuaillibh sagart, gur chuir isteach isan teampall</span>
<lb n="153"/><span>í mar leis an altóir phráis ar a ndéntaoi an</span>
<lb n="154"/><span>iodhhbairt uile-loisgeach; agus dobhí isan áit sin ar</span>
<lb n="155"/><span>feadh 424 bliadhna, nó go bhfuair an fháidh</span>
<lb n="156"/><span>Ieremias rogha ó Dhia isan am a ttáinicc Nabuchadonosar</span>
<lb n="157"/><span>a' losgadh agus ag creachadh an teampuill</span>
<lb n="158"/><span>agus a' gabháil cathrach Ierusalem; agus arna ttógbháil</span>
<lb n="159"/><span>leis as an teampall don fháidh aimsir ghearr</span>
<lb n="160"/><span>roimh an ruathar sin do réir mur d'ordaigh Dia</span>
<lb n="161"/><span>dhó, do fholaigh iad i bhforghas nó i n-uaimh</span>
<lb n="162"/><span>shléibhe Phasga (áit as ar thaisbéin Dia Talamh</span>
<lb n="163"/><span>na Geallamhna do Mhaoise), agus do-rinne an fháidh</span>
<lb n="164"/><span>chédna fáisdine ar an aít sin, .i. nach bhfuigheadh</span>
<lb n="165"/><span>neoch ar bith eólus ar an áit sin nó go mbeith</span>
<lb n="166"/><span>Dia síthchánta ris an bpobal Iudaigheach, agus go</span>
<lb n="167"/><span>ttugadh ar a n-ais as broid na Babilóine iad, agus</span>
<lb n="168"/><span>annsin go ttaisbénfadh an áit sin ann ar folaigheadh</span>
<lb n="169"/><span>í.  Agus as so is iontuighthe gur cuireadh an</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="170"/><p><span>áirc agus an altóir sin isan dara teampall do tosaigheadh</span>
<lb n="171"/><span>le Cyrus agus do críochnaigheadh le Darius.</span>
<lb n="172"/><span>Imeasg gach imirce dá bhfuair an áirc iriamh ní</span>
<lb n="173"/><span>haithristior ar aon acu ba samhail le méd</span>
<lb n="174"/><span>sollamhain na himirce so ar a ttráchtar annso.</span></p>
<lb n="175"/>
<lb n="176"/><p><span>Óir, iar gcruinniughadh lucht na críche do</span>
<lb n="177"/><span>Sholamh do-chuaidh féin roimpe amach agus í dá</span>
<lb n="178"/><span>hiomchar ar guaillibh sagart, agus do-rinne iodhbartha</span>
<lb n="179"/><span>il-iomdha ar an tslgihe, agus ar tteacht dochum an</span>
<lb n="180"/><span>teampuill dóibh do chuiriodar 'na suidhe isan</span>
<lb n="181"/><span>áit ba foide isteach isan sanctuarium í.  Agus ar</span>
<lb n="182"/><span>ndul as sin amach dhóibh táinicc néull isan</span>
<lb n="183"/><span>teampall do líon go hiomlán é ar mhodh nárbh</span>
<lb n="184"/><span>fhéidir leó seasamh ann, agus fós nárbh fhéidir leis</span>
<lb n="185"/><span>na sagairt féin a ndualgus do dhénamh.  Do</span>
<lb n="186"/><span>ghlac gairdiochus mór an rígh fó an ní sin, do</span>
<lb n="187"/><span>bhrígh gur chomhartha é go raibh taithneamh</span>
<lb n="188"/><span>mór ag Dia ar na neithibh sin agus ar an suidheachan</span>
<lb n="189"/><span>do chuiridar air isan teampoll.</span></p>
<lb n="190"/>
<lb n="191"/><p><span>Is annsin do thóg Solamh a dhá láimh suas</span>
<lb n="192"/><span>agus do ghuidh Dia go díochra dúthrachtach agus é ar</span>
<lb n="193"/><span>a ghlúinibh i bhfiadhnise na haltóra, ag rádh:</span></p>
<lb n="194"/>
<lb n="195"/><p><span>“A Thiaghearna,” ar sé, “an dearbhtha gur</span>
<lb n="196"/><span>toil leat comhnuidhe do dhénamh i n-árus talmhaidhe,</span>
<lb n="197"/><span>agus nach bhfuil na flaithis féin diongbhála</span>
<lb n="198"/><span>le do chongbháil ar mhéd do chumhachta, do</span>
<lb n="199"/><span>ghlóire agus do mhórdhacht?  Acht más toil le do</span>
<lb n="200"/><span>mhórdhacht an t-árus so 'ghlacadh uainn agus</span>
<lb n="201"/><span>comhnuidh ann, beannuidh dhuit féin é, agus dóirt</span></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="202"/><p><span>do ghrása agus do bheannachtaibh ar an bpobal</span>
<lb n="203"/><span>so fós, agus éisd le hurnaighthe gacha buidhne</span>
<lb n="204"/><span>thiocfas dod ghuidhe agus ag iarraidh trócaire isan</span>
<lb n="205"/><span>ionad so ort, agus maitheamhnus do gach aon thiucfios</span>
<lb n="206"/><span>le húmhlacht agus le haithrighe ag admháil a gcortha</span>
<lb n="207"/><span>dod láthair annso.”</span></p>
<lb n="208"/>
<lb n="209"/><p><span>Do ghuidh fós go dúthrachtach é, ag iarraidh</span>
<lb n="210"/><span>air a lámh chabhrach do chur i ttimchioll a phobuil</span>
<lb n="211"/><span>gacha mhionca do bheithdís tréna bpeacaidhe i</span>
<lb n="212"/><span>n-éigion námhad nó gorta, nó an tan do dhruidfeadh</span>
<lb n="213"/><span>nó do iadhfadh na flaithis i gcruas práis le</span>
<lb n="214"/><span>tiormacht, gan drúcht ná feathrainn do theacht</span>
<lb n="215"/><span>anuas asda, agus do bheith an talamh cruaidh mur</span>
<lb n="216"/><span>iarann, as a ttiocfadh écc ceathra agus gorta ar</span>
<lb n="217"/><span>dhaoine, dá ttigeadh an pobal i n-am na n-éiccion</span>
<lb n="218"/><span>sin go haithríghach don teampall sin dá ghuidhe,</span>
<lb n="219"/><span>éisdiocht riú go trócuirach agus tártháil thobann do</span>
<lb n="220"/><span>thabhairt dáibh.  Agus iar mbeith cúicc lá dhécc</span>
<lb n="221"/><span>ag dénamh iodhbhartha dháibh, .i. ocht lá do</span>
<lb n="222"/><span>bhádar le sollomhain ofrála an teampuill, agus seacht</span>
<lb n="223"/><span>lá eile i n-onóir shollamhuin fhéusda na ttaburnacil</span>
<lb n="224"/><span>dotháinicc isan am chédna sin don bhlaidhain,</span>
<lb n="225"/><span>do cheileabhradar gach dream don phobal re</span>
<lb n="226"/><span>'roile ag dul gach aon acu dá áit agus dá árus féin,</span>
<lb n="227"/><span>iar n-iodhbairt dhá mhíle agus fithche damh maille</span>
<lb n="228"/><span>le sé fithchid míle molt dáibh.</span></p>
<lb n="229"/>
<lb n="230"/><p><span>Deir na haithriocha naomhtha linn gur nár</span>
<lb n="231"/><span>dona Críosdaighibh aniu laghad na humhlachta agus</span></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="232"/><p><span>na honóra do thaisbénaidh dona teampuill ro-naomhtha</span>
<lb n="233"/><span>ana n-iodhbarthar an fhírinne, dar</span>
<lb n="234"/><span>sgáile amháin na hiodhbartha do-níodh pobal Dé an uair sin.</span></p>
<lb n="235"/>
<lb n="236"/><p><span>CAIB. LVIII</span></p>
<lb n="237"/>
<lb n="238"/><p><span>BANRÍGHAIN NA SÁBA</span></p>
<lb n="239"/>
<lb n="240"/><p><span>A.M.3002</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>Iar ndénamh an teampuill do Sholamh do</span>
<lb n="243"/><span>thosaigh le palás do dhénamh; agus ba hé sin an</span>
<lb n="244"/><span>t-árus ba hiongantaigh, ba háille, agus ba daorluaighe</span>
<lb n="245"/><span>dá ndearnaidh aen-rígh iriamh roimhe,</span>
<lb n="246"/><span>óir ba sgáth siabhartha re súil amharc thaobha,</span>
<lb n="247"/><span>churra, agus cholamhna órdha mar aon le oibreacha</span>
<lb n="248"/><span>grábhálta an dúin nó an pháláis sin.  Agus is</span>
<lb n="249"/><span>uime sin dothigheadh cách 'na ndrongaibh agus 'na</span>
<lb n="250"/><span>mbuidhnibh móra as gach crích don domhan ag</span>
<lb n="251"/><span>amharc ar iongantais na hoibre sin; agus fós níos</span>
<lb n="252"/><span>fonnmhuire ná sin dothigeadh ríghthe agus banríoghna</span>
<lb n="253"/><span>an domhuin ag éisdeacht re heagna agus re hárdeólus</span>
<lb n="254"/><span>an rígh féin, óir do-chuaidh cliú a eagna ar</span>
<lb n="255"/><span>feadh an domhuin.  Agus do ghluais sin mian agus</span>
<lb n="256"/><span>cúirialtacht bhanríoghna na Sába as an gcuid</span>
<lb n="257"/><span>ba sia soir don domhan le teacht ag amharc ar</span></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="258"/><p><span>fhearus tighe Sholaimh agus ag éisteacht lena eagna,</span>
<lb n="259"/><span>agus fós dochum dearbha d'fhagháil a thuarusgbháil</span>
<lb n="260"/><span>a bheith do réir fírinne; agus ar tteacht i gcórughadh</span>
<lb n="261"/><span>agus i n-innioll ró-shaidhbhir ro-chosdusach dí thug</span>
<lb n="262"/><span>sí sé fithchid tallann óir do thabhartus dó, .i.</span>
<lb n="263"/><span>timchioll nó níos treise iná leath-mhilliúin do</span>
<lb n="264"/><span>phúntaighibh Saxanta, maille le mórán do</span>
<lb n="265"/><span>phérlaighibh agus do spíosaraighe daor-luaighe oile.</span>
<lb n="266"/><span>Agus ar bhfaicsin ordughadh árd-mhaisioch an</span>
<lb n="267"/><span>teaghlaigh ríoghdha sin dí, mar aon re glanordughadh</span>
<lb n="268"/><span>lucht freasdail an rígh, agus ar mbreathnughadh</span>
<lb n="269"/><span>a ghrinn-eagna féin dí, adubhairt gur</span>
<lb n="270"/><span>sháraigh go mór gach ní dhá bhfacaidh an tuarusgbháil</span>
<lb n="271"/><span>ro-adhbhal do-chualaidh orra.</span></p>
<lb n="272"/>
<lb n="273"/><p><span>“Agus anois chreidim,” ar sí, “gach cáil</span>
<lb n="274"/><span>iongantach dá gcualas ar mhéd do thuigse agus do</span>
<lb n="275"/><span>chríonnacht eagnaidhe féin, agus is ag fromhadh na</span>
<lb n="276"/><span>fírinne sin thángus isan turus so, agus anois adeirim</span>
<lb n="277"/><span>gurab aoibhinn dod lucht freasdail bhíos do ghnáth</span>
<lb n="278"/><span>ag éisdeacht réd heagna.”</span></p>
<lb n="279"/>
<lb n="280"/><p><span>Agus iar sin do cheileabhair Sába re Solamh</span>
<lb n="281"/><span>lán do gháirdeachas agus do lúthgháire um gach ní</span>
<lb n="282"/><span>dá gcualaidh agus dá bhfacaidh, agus tug Solamh tiodhluice</span>
<lb n="283"/><span>dhí ba mó agus ba daor-luaighe iná mur thug sí dhó.</span></p>
<lb n="284"/>
<lb n="285"/><p><span>Dob aoibhinn dona Críosdaighibh, do réir na</span>
<lb n="286"/><span>n-aithrioch naomhtha, dá ndénamh úsáid mhaith do</span>
<lb n="287"/><span>Dhia is maighistir dháibh (agus) do Chríosd is riaghail</span>
<lb n="288"/><span>eóluis agus eagna dháibh, agus an ghlóir shíorruidhe</span></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="289"/><p><span>mur thuarusdal le fagháil acu; gidh eadh, is truagh</span>
<lb n="290"/><span>an sgél agus is dólásach mur ghlacaid na daoine do</span>
<lb n="291"/><span>roghain tar Dhía, críonnacht shaoghalta tar eagna</span>
<lb n="292"/><span>an tSlánaightheóra, agus an saoghal tar an nglóir</span>
<lb n="293"/><span>shíorruidhe, agus dá bhrígh sin ní go sólásach lúthgháireach</span>
<lb n="294"/><span>bhérus banríghainn na Sába, .i. an Eagluis</span>
<lb n="295"/><span>naomhtha, breitheamhnus orra acht go dubhach dólásach.</span></p>
<lb n="296"/>
<lb n="297"/><p><span>Dobhí Solamh mur sin go sona sólásach i ttús</span>
<lb n="298"/><span>a fhlaithis, taithneamhach fós i láthair Dé do</span>
<lb n="299"/><span>bhrígh go raibh ag leanmhuin luirg a athar</span>
<lb n="300"/><span>Dhábhídh i slighthibh saor-ghlana na subháilceadh.</span>
<lb n="301"/><span>Ní cian dá éis go ttug le tuigsin don domhan</span>
<lb n="302"/><span>nach cóir d'aon-neach a mhuinghin do chur i</span>
<lb n="303"/><span>ttiodhlaicibh saoghalta ar bith, tar cheann gur ó</span>
<lb n="304"/><span>Dhía féin do-ghébhadh íad; óir nach bhfuil dá</span>
<lb n="305"/><span>mhéd cathréim dá bhfaghann neoch ar an tsaoghal</span>
<lb n="306"/><span>so nach mó ná sin an t-adhbhar uathbháis dó</span>
<lb n="307"/><span>tuitim le neart na n-ainmhian agus an uabhair fós</span>
<lb n="308"/><span>ghreamaighios do ghnáth do chathréim agus dona</span>
<lb n="309"/><span>cumhachta saoghalta.  Mur sin, ar mbeith</span>
<lb n="310"/><span>do Sholamh lán do shéun, do shonus, agus i gceannus</span>
<lb n="311"/><span>ro-mhór, lán do shógh agus do shaidhbhris, cách ag</span>
<lb n="312"/><span>adhradh na heagna agus na críonnacht dobhí aige,</span>
<lb n="313"/><span>do thruaillaigh agus do shalaigh na mná a chroidhe,</span>
<lb n="314"/><span>bhí 'na theampall agus 'na ionad comhnuidhe ag</span>
<lb n="315"/><span>Dia, le hanmhian drúise do tharruing chum adhaladhartha</span>
<lb n="316"/><span>é.  Óir, dobhádar seacht ccéd bean</span>
<lb n="317"/><span>dá ngoirthí banríghain do gach aon díobh, mar</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="318"/><p><span>aon le trí chéd eile banchéile nó méirdreacha ba</span>
<lb n="319"/><span>táire ná sin, dobhíodh 'na leannáin leaptha aige</span>
<lb n="320"/><span>a n-aghaidh dlighe Dé (óir tar cheann gur fhuiling</span>
<lb n="321"/><span>Dia dháibh an uair sin iomad ban do phósadh a</span>
<lb n="322"/><span>n-aoinfheacht, más eadh do thoirmisg sé orra</span>
<lb n="323"/><span>uimhir an-mhór do bheith ag aon díobh, agus go</span>
<lb n="324"/><span>háirighthe gan mná eachtair-chineólta do bheith</span>
<lb n="325"/><span>acu, óir níor mhaith leis coimeasg Geintíleach</span>
<lb n="326"/><span>do bheith ann a phobal féin).  Acht tá ní cheana,</span>
<lb n="327"/><span>is é olc tháinicc as sin tar éis teampuill do chur</span>
<lb n="328"/><span>suas do Sholamh don Dia fíre gur tharruing mailís</span>
<lb n="329"/><span>agus meabhail na mban nGeintíliocha dobhí aige é</span>
<lb n="330"/><span>dochum teampal, do dhénamh dá n-íodhal agus dá</span>
<lb n="331"/><span>ndéaibh mbréige sin dothugadar leó as an Égipt,</span>
<lb n="332"/><span>as an Sidónia, as tíortha na n-Amonítibh (agus) na</span>
<lb n="333"/><span>Moabítibh.  Do tharruing na peacaidhe gráineamhla</span>
<lb n="334"/><span>sin fraoch, fearg, agus mí-ghnaoi Dé ar</span>
<lb n="335"/><span>Sholamh, gur tréigeadh le Dia é agus nár labhair</span>
<lb n="336"/><span>leis ó sin amach, acht mur chomhartha chinnte</span>
<lb n="337"/><span>ar a fheirg do-rinne fáisdine dhó go ngearrfadh a</span>
<lb n="338"/><span>ríghacht agus go ttiubhradh ceannus dheich ttreabha</span>
<lb n="339"/><span>dhi do shearbhfoghanta Sholaimh féin.</span></p>
<lb n="340"/>
<lb n="341"/><p><span>“Gidh eadh, ar ghrádh h'athar,” ar sé, “ní</span>
<lb n="342"/><span>roinnfidhar an ríghacht as do lámha féin re do</span>
<lb n="343"/><span>linn, agus tar éis do bháis beidh aen treabh amháin</span>
<lb n="344"/><span>ag do mhac.”</span></p>
<lb n="345"/>
<lb n="346"/><p><span>Do thuig Solamh gurbh do Ieroboam, neoch</span>
<lb n="347"/><span>dobhí 'na fhochair ón am a raibh 'na leanbh,</span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="348"/><p><span>dobhí í ndán teacht 'na dhiaidh i n-oighriocht</span>
<lb n="349"/><span>na ríghachta, agus dá bhrígh sin do thionsgain a</span>
<lb n="350"/><span>bhásughadh, agus an uair do thuig Ieroboam sin do</span>
<lb n="351"/><span>theith go crích na hÉgipte.  Is uime do thig</span>
<lb n="352"/><span>Solamh gurbh é Ieroboam dobhí le teacht ann a</span>
<lb n="353"/><span>ionad féin, do bhrígh go gcualaidh go ttáinicc an</span>
<lb n="354"/><span>fháidh Ahias aimsir roimhe sin, agus iar tteacht i</span>
<lb n="355"/><span>mbealach Ierobaim dhó do ghearr sé a bhrat i</span>
<lb n="356"/><span>ndá chuid décc agus tug deich mír nó deich gcuid</span>
<lb n="357"/><span>de do Ieroboam.</span></p>
<lb n="358"/>
<lb n="359"/><p><span>Dobhí Solamh go síthchánta i seilbh na</span>
<lb n="360"/><span>ríghacht ar feadh dhá fhithchiod bliadhain, go</span>
<lb n="361"/><span>bhfuair bás i ttuairim thrí fithchid bliadhain</span>
<lb n="362"/><span>d'aois; agus do hadhlacadh i bhfochair a athar</span>
<lb n="363"/><span>Dábhídh é i gcathair Dhábhídh, .i. i Ierusalem.</span></p>
<lb n="364"/>
<lb n="365"/><p><span>Is iongantach le haithris méd na ttiodhlaiceibh</span>
<lb n="366"/><span>dofuair Solamh ó Dhia agus anois gan fios a staide</span>
<lb n="367"/><span>ag aon-neach!  Óir dobhí a pheacaidhibh follasach</span>
<lb n="368"/><span>mur bhí peacaidhe a athar, acht mo thruaighe</span>
<lb n="369"/><span>nach bhfuil a aithrighe comh fhollasach le aithrighe</span>
<lb n="370"/><span>a athar, tar cheann go n-abraid aroile gur ann</span>
<lb n="371"/><span>aithrighe ro sgríobh Leabhar Ecclesiast.  Dob</span>
<lb n="372"/><span>fearr dhó a bheith ar chárn aoilígh Ióib ná ann</span>
<lb n="373"/><span>a chathaoir ríoghdha ar feadh a shaoghail, óir is</span>
<lb n="374"/><span>ann súd chím coróin na naomh, .i. an umhlacht</span>
<lb n="375"/><span>ag breith buaidhe: annso do-chím péisd shalach</span>
<lb n="376"/><span>an uabhair ag breith buaidhe ar an eagna dhaonna</span>
<lb n="377"/><span>agus dá treasguirt go hIfrionn.</span>
<lb n="378"/></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="379"/><p><span>CAIB. LIX</span></p>
<lb n="380"/>
<lb n="381"/><p><span>COMHAIRLEACHA ROBOAIM MHIC SHOLAIMH</span></p>
<lb n="382"/>
<lb n="383"/><p><span>Tar éis báis Sholaimh agus an choróin ríoghdha</span>
<lb n="384"/><span>do chur ar a mhac Roboam, táinicc lucht na</span>
<lb n="385"/><span>ríghacht, agus Ieroboam 'na cheann feadhna leó, ag</span>
<lb n="386"/><span>iarraidh athchuinge ar an rígh sin, .i. na cíosa,</span>
<lb n="387"/><span>na cána, agus na dualguis dobhí agá athair Solamh</span>
<lb n="388"/><span>orra do laghdughadh, agus gan a chuig do léigion</span>
<lb n="389"/><span>comh trom orra agus dobhí le linn a athar.  d'iarrsan</span>
<lb n="390"/><span>cáirde thrí lá orra le freagra d'fhagháil uaidhe,</span>
<lb n="391"/><span>agus thugadar sin dó.  Iar sin do-rinne sé comhairle</span>
<lb n="392"/><span>le dream do dhaoinibh uaisle ársaigh eagnaighthe</span>
<lb n="393"/><span>dobhí 'na gcomhairleacha agá athair roimhe,</span>
<lb n="394"/><span>agus d'iarradar sin ir freagra aobhdha grádhach</span>
<lb n="395"/><span>ceannsaigh do thabhairt dáibh agus gan gruaim ná</span>
<lb n="396"/><span>mí-fhonn do chur orra, agus gur mur sin dob indénta</span>
<lb n="397"/><span>dhó lena ngrádh do tharruing air.  Gidh</span>
<lb n="398"/><span>eadh, nior thaithnigh an chomhuirle sin le</span>
<lb n="399"/><span>Roboam, agus dá bhrígh sin do thréig teagusg na</span>
<lb n="400"/><span>ndaoine ársaigh glioca sin; do-chuaidh d'ionnsaigh</span>
<lb n="401"/><span>a lucht comhaoise féin agus druinge do bhaothánacha</span>
<lb n="402"/><span>óga gan eagna, gan fhoirfeacht, gan eólus, agus is í</span>
<lb n="403"/><span>comhairle thugadar sin dó freagra garbh gáibhtheach</span></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="404"/><p><span>bograch do thabhairt don phobal, agus a</span>
<lb n="405"/><span>rádh riú go mbeith féin ní ba troime go mór orra</span>
<lb n="406"/><span>ná mur bhí a athair, agus i n-ionad an tsóláis shocamhuil</span>
<lb n="407"/><span>dob áill leó gur dólás agus docamhal do</span>
<lb n="408"/><span>chuirfeadh orra.</span></p>
<lb n="409"/>
<lb n="410"/><p><span>Deir an Scriptúir gurbhá toil le Dia an</span>
<lb n="411"/><span>dall-chiach so do theacht ar inntleacht Robaim</span>
<lb n="412"/><span>mur gur shaothraigh a athair fáisdine na fáidhe</span>
<lb n="413"/><span>Ahias do chomhlíonadh, agus is é an freagra sin tug</span>
<lb n="414"/><span>adhbhar an tan sin dá coimhlíonadh; óir, ní</span>
<lb n="415"/><span>luaithe do-chualaidh an pobal an borb-fhreagra</span>
<lb n="416"/><span>sin ná do chinneadar ar dhul i ttrétúiracht, agus</span>
<lb n="417"/><span>tugadar comhghealladh agus mionna dá chéile nach</span>
<lb n="418"/><span>ttiubhradís urraim ná géilleadh do Robaam ó</span>
<lb n="419"/><span>sin amach.  Arna chlos sin do Roboam do</span>
<lb n="420"/><span>chuir a phríomh-thaoiseach, .i. Aduram, dá n-ionnsaighe</span>
<lb n="421"/><span>ag iarraidh síthchána do dhénamh riú.  Ar</span>
<lb n="422"/><span>tteacht dá láthair dhó, do dhiúbhraiccsiod uile</span>
<lb n="423"/><span>le clochaibh é gur fhágsad leacht díobh ós a chionn,</span>
<lb n="424"/><span>agus is lé luas a chos dothug an rígh féin a anam</span>
<lb n="425"/><span>leis.  Agus annsin do thogh deich ttreabha</span>
<lb n="426"/><span>Israél Ieroboam mur rígh orra féin iar ttréigion Robaaim.</span></p>
<lb n="427"/>
<lb n="428"/><p><span>Is annsin do thionnsgain Roboam cogadh do</span>
<lb n="429"/><span>chur ora; agus iar gcruinniughadh céd agus ceithre</span>
<lb n="430"/><span>fithchid míle do threibh Iudáis amháin, ba toil le</span>
<lb n="431"/><span>Dia anmhuin 'na fhochair agus a bheith urramach i</span>
<lb n="432"/><span>n-éirc dheagh-ghníomh a shean-athar dhó, dobhí</span></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="433"/><p><span>féin ag gluasacht leó le cath do thabhairt do</span>
<lb n="434"/><span>Ieroboam agus dona deich ttreabha eile.  Táinicc an</span>
<lb n="435"/><span>fháidh Semeia rompa, agus adubhairt gur le teachtuireacht</span>
<lb n="436"/><span>ó Dhia dotháinicc, ag cur toirmisg orra</span>
<lb n="437"/><span>um chatha do thabhairt do Ieroboam, óir gurbh</span>
<lb n="438"/><span>é Dia féin thug an ceannus dobhí aige dhó do</span>
<lb n="439"/><span>réir na fáisdine do-rinne an fháidh Ahias roimhe</span>
<lb n="440"/><span>sin i n-aimsir Sholaimh.</span></p>
<lb n="441"/>
<lb n="442"/><p><span>Ag so mur thosaigh an pobal Israél le dhá rígh</span>
<lb n="443"/><span>do bheith acu, .i. rígh na Iudaightheach agus rígh</span>
<lb n="444"/><span>Israél, rígh dhíobh i Ierusalem agus rígh eile isan</span>
<lb n="445"/><span>Samaria, agus sin do theacht ó dhíth foruis agus céille</span>
<lb n="446"/><span>aen-phrionnsa amháin!</span></p>
<lb n="447"/>
<lb n="448"/><p><span>An uair dofuair Ieroboam é féin i gceannus na</span>
<lb n="449"/><span>hIsraél (óir is mur sin ainmnighthear an chuid</span>
<lb n="450"/><span>don chrích agus na deich ttreabha do ghabh leis)</span>
<lb n="451"/><span>go trén neartmhur, gan uamhan, gan eagla, chinn</span>
<lb n="452"/><span>(mur is gnáthach leis na droch-chreidmheacha) an</span>
<lb n="453"/><span>creideamh dofuair ó Dhia tré lámha Mhaoise do</span>
<lb n="454"/><span>thréigion agus déaibh bréige nó íodhail do chur suas</span>
<lb n="455"/><span>dá n-adhradh - óir dobhí eagla air dá mbeith a</span>
<lb n="456"/><span>mhuintir a' dul go Ierusalem le adhradh agus iodhbharthacha</span>
<lb n="457"/><span>do dhénamh i tteampall mhór Sholaimh,</span>
<lb n="458"/><span>mur fa dual, go ttiucfadh as sin fá dheóidh go</span>
<lb n="459"/><span>ttréigfadís é féin.  Dá bhrígh sin, do chuir sé dhá</span>
<lb n="460"/><span>laogh d'ór leaghta dhá ndénamh, agus do chuir aon</span>
<lb n="461"/><span>acu suas i mBethel, agus an laogh eile i gcathair</span>
<lb n="462"/><span>Dan, agus d'fhuagair dona críocha go hiomlán teacht</span>
<lb n="463"/><span>dá n-adhradh, óir gurbh iad sin na déa dothug</span></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="464"/><p><span>as broid na hÉgipte iad.  Agus do chóirigh altóracha</span>
<lb n="465"/><span>dháibh le hiomad cúraim, agus do chuir mórán do</span>
<lb n="466"/><span>sheóidibh daor-luaighe 'na ttimchioll, agus do-rinne</span>
<lb n="467"/><span>díthchioll le iodhbarthacha agus adhradh do dhénamh</span>
<lb n="468"/><span>dáibh, mur do-nídís don fhíor-Dhia uile-chumhachtach</span>
<lb n="469"/><span>i Ierusalem.  Acht ar mbeith do Iereboam</span>
<lb n="470"/><span>féin i láthair altórach dhíobh sin i mBetel do</span>
<lb n="471"/><span>chuir Dia fáidh chuige, agus do-rinne fáisdine 'na</span>
<lb n="472"/><span>fhiadhnuise go ttiucfadh mac do shliocht Dhábhídh</span>
<lb n="473"/><span>dá ngoirfidh Iosias, do ghearrfadh scórnacha na</span>
<lb n="474"/><span>sagart íodhal-adharthacha sin ar na haltóracha</span>
<lb n="475"/><span>sin, agus mur chomhartha ar fhírinne na fáistine sin</span>
<lb n="476"/><span>do scoilt an altóir tréna lár go talamh.  Agus do</span>
<lb n="477"/><span>coimhlíonadh an fháistine sin i gceann chéd go</span>
<lb n="478"/><span>leith bliadhain dá éis sin.</span></p>
<lb n="479"/>
<lb n="480"/><p><span>Níor fhéd Ieroboam an dánacht naomhtha lér</span>
<lb n="481"/><span>labhair an fháidh d'fhulang, agus fós ar bhfaicsin na</span>
<lb n="482"/><span>haltóra do-rinne sé féin scoiltigh dhó do shín a</span>
<lb n="483"/><span>lámh ag iarraidh ar na hoiffigídh dobhí 'na</span>
<lb n="484"/><span>fhochair a ghabháil, acht ní luaithe do-rinne sin</span>
<lb n="485"/><span>ná do thiormaidh an lámh go nárbh fhéidir leis</span>
<lb n="486"/><span>a tabhairt ar a hais.  An uair do-chonnairc</span>
<lb n="487"/><span>Ieroboam an díghaltus tobann sin arna theacht</span>
<lb n="488"/><span>air, d'umhlaigh don fháidh agus d'iarr leighios a</span>
<lb n="489"/><span>láimhe air, agus tug aisiog a láimhe dhó.  Iar sin</span>
<lb n="490"/><span>d'iarr ar an bhfáidh biadh do chaitheamh 'na</span>
<lb n="491"/><span>fhochair; do dhiúlt an fháidh sin, agus d'innis dó</span>
<lb n="492"/><span>gur chuir Dia d'aithne air gan biadh ná deoch</span>
<lb n="493"/><span>do ghlacadh san áit sin.</span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="494"/><p><span>Agus ar mbeith ag imtheacht dó, do lean saobhfháidh</span>
<lb n="495"/><span>dobhí 'na chomhnuidhe san mbaile chéadna</span>
<lb n="496"/><span>é, agus dobhí dá thóruigheacht 'na bhuinnighibh</span>
<lb n="497"/><span>reatha go ttáinicc chuige agus é 'na shuidhe a léigion a</span>
<lb n="498"/><span>sgíthe fó bhun crainn; agus ar tteacht a láthair</span>
<lb n="499"/><span>d'iarr air teacht tar ais agus proinn do chaitheamh</span>
<lb n="500"/><span>ann 'fhochair féin.  Do dhiúlt an fháidh sin do</span>
<lb n="501"/><span>dhénamh, óir gur chuir Dia toirmeasg air.  Do</span>
<lb n="502"/><span>fhreagair an saobh-fháidh, agus adubhairt:</span></p>
<lb n="503"/>
<lb n="504"/><p><span>“Fáidh mise mur thú féin,” ar sé, “agus is é aingiol</span>
<lb n="505"/><span>Dé do chuir san teachtaireacht so mé, agus</span>
<lb n="506"/><span>dubhairt liom rith 'do dhiaigh agus iarriadh ort</span>
<lb n="507"/><span>proinn do chaitheamh am fhochair féin aniugh.”</span></p>
<lb n="508"/>
<lb n="509"/><p><span>Agus do chuir do chluain air mur sin go</span>
<lb n="510"/><span>ndeachaidh leis; agus ar mbeith dóibh ar aon ag</span>
<lb n="511"/><span>caitheamh na proinne sin do labhair Dia i mbél na</span>
<lb n="512"/><span>saobh-fháidhe, agus adubhairt leis an bhfáidh fhíre:</span></p>
<lb n="513"/>
<lb n="514"/><p><span>“Do chuirios cluain ort, agus do chuirios d'fhiacha</span>
<lb n="515"/><span>ort tré cheilg aithne Dé do bhrisadh leis an mbia</span>
<lb n="516"/><span>so do chatih tú tar an aithne do chuir ort; dá</span>
<lb n="517"/><span>bhrígh sinn tiucfaidh do dhíoghaltus nach i bhfochair</span>
<lb n="518"/><span>do shinnsir cuirfidhior iar mbás thú.”</span></p>
<lb n="519"/>
<lb n="520"/><p><span>Agus ba fíor sin; óir ar mbeith dhó an lá</span>
<lb n="521"/><span>cédna ar muin asail ag dul ar ais, táinicc leómhan</span>
<lb n="522"/><span>dá ionnsaighe do stróic a chorp ó chéile, agus iarna</span>
<lb n="523"/><span>fhágbháil marbh d'imghidh gan dochar do dhénamh don asal.</span></p>
<lb n="524"/>
<lb n="525"/><p><span>Measaidh S. Greghóir nach dearna an fháidh</span>
<lb n="526"/><span>so a theachtaireacht go hiomlán do réir mur</span></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="527"/><p><span>d'órdaigh Dia dhó, agus gur uime sin d'fhuiling sé</span>
<lb n="528"/><span>don tsaobh-fháidh a mhealladh, as a ttáinicc an</span>
<lb n="529"/><span>díoghaltas úd ar a chorp léna anam do shábháil.</span></p>
<lb n="530"/>
<lb n="531"/><p><span>CAIB. LX</span></p>
<lb n="532"/>
<lb n="533"/><p><span>SAMBRI ARNA LOSGADH</span></p>
<lb n="534"/>
<lb n="535"/><p><span>Tar éis a ndearnaidh Ierobaam d'olc agus d'aindlighe</span>
<lb n="536"/><span>i n-aghaidh Dé, iar mbeith 'na rígh dá bhliadhain</span>
<lb n="537"/><span>agus fithche dhó dofuair bás.  Dobhí cogadh</span>
<lb n="538"/><span>gnáthach idir é agus Roboam ó thús a ríghe go críoch</span>
<lb n="539"/><span>a shaoghail.  Do ghlac a mhac Nadab an ríghe</span>
<lb n="540"/><span>dhá éis, agus níor mhair innte acht dá bhliadhain, óir,</span>
<lb n="541"/><span>ar gcur campa dó le cathair Gibeton, a n-aghaidh</span>
<lb n="542"/><span>agus i ttír na bhPhilistíneacha, do mharab Baasa do</span>
<lb n="543"/><span>threibh Isachair é, agus do ghabh féin an ríghe ann a ionad.</span></p>
<lb n="544"/>
<lb n="545"/><p><span>Is é an Baasa so do chothaigh cogadh gnáthach</span>
<lb n="546"/><span>a n-aghaidh Asa, rígh ró-fhírenta na Iuidaigheach,</span>
<lb n="547"/><span>mac d'Abias mhallaighthe mhac Roboaim.  Is é</span>
<lb n="548"/><span>an tÁsa beannaighthe so do sgrios íodhail agus íodhaladhradh</span>
<lb n="549"/><span>as a ríghacht, agus mur thuarusdal dá</span>
<lb n="550"/><span>dheagh-ghníomhartha dothug Dia buaidh ar a</span>
<lb n="551"/><span>namhaid, .i. ar Bhaaso, go minic dhó.  Óir dobhí</span>
<lb n="552"/><span>sé so chomh mallaighthe le Ieroboam agus lena mhac</span>
<lb n="553"/><span>sin Nadab, agus dá bhrígh sin táinicc an fháidh Iehu</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="554"/><p><span>i tteachtuiracht ón Tiaghearna chuige, agus d'innis</span>
<lb n="555"/><span>dó gach olc agus gach díth dhá raibh le teacht air</span>
<lb n="556"/><span>féin agus ar a shliocht 'na dhiaidh.</span></p>
<lb n="557"/>
<lb n="558"/><p><span>Ní cían 'na dhiaidh sin go bhfuair Baasa bás,</span>
<lb n="559"/><span>agus gur fhág an ríghacht agá mhac Éla; agus is é</span>
<lb n="560"/><span>céd-éucht do-rinne sin iar nglacadh na ríghe dhó</span>
<lb n="561"/><span>feall do dhénamh ar an bhfáidh Iehu i ndíoghail</span>
<lb n="562"/><span>na droch-fháistine do-rinne dhó féin agus do shliocht</span>
<lb n="563"/><span>a athar, .i. Baas.  Acht níor mhair a fhlaithios</span>
<lb n="564"/><span>ná é féin acht dá bhliadhain; óir, ar ndul do</span>
<lb n="565"/><span>Zambri, bhí 'na ghenearál ar leath a shlóigh, i</span>
<lb n="566"/><span>ttrétúracht 'na aghaidh, tháinicc i n-aimsir pruinne</span>
<lb n="567"/><span>dá ionnsaighe, agus do mharbh go fealltach ar an</span>
<lb n="568"/><span>gclár é, agus do ghabh féin an ríghe.  Agus ní cian</span>
<lb n="569"/><span>do mhair dhó, óir ar gclos an fheill-ghníomha</span>
<lb n="570"/><span>sin dá arm do thoghadar an genearál eile dobhí</span>
<lb n="571"/><span>ag Éla 'na rígh.  Ní luaithe do-rinneadar sin ná</span>
<lb n="572"/><span>do ghluaisiodar i ttóruighacht Shambri go ttánagattar</span>
<lb n="573"/><span>go cathair Thersa, áit i ndeachaidh ar a</span>
<lb n="574"/><span>dhaingion, mur do shíl.  An uair do-chonnairc an</span>
<lb n="575"/><span>trétúrach nach raibh dul as aige, do-chuaidh</span>
<lb n="576"/><span>isteach isan bpálás ríoghdha, agus do chuir</span>
<lb n="577"/><span>teine ann a cheithre corra gur loisg é féin ann.</span></p>
<lb n="578"/>
<lb n="579"/><p><span>Iar ndénadh móráin uilc agus trétúracht mur so,</span>
<lb n="580"/><span>is gnáthach le Dia díoghaltas do dhénamh ar na</span>
<lb n="581"/><span>tíaránaigh, óir an uair is sásda bhíd agus an (uair),</span>
<lb n="582"/><span>dar leó, is lugha a gonntabhairt, is annsin féin</span></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="583"/><p><span>leagas Dia a lámh dhíoghaltach orra, agus threasgras</span>
<lb n="584"/><span>go fíor-iachtar ifrinn iad.</span></p>
<lb n="585"/>
<lb n="586"/><p><span>Ar mbeith do Amri 'na rígh gan freasabhra ar</span>
<lb n="587"/><span>feadh dá bhliadhain décc, dofuair bás agus d'fhág</span>
<lb n="588"/><span>an ríghe agá mhac Achab, neoch thug barr uilc</span>
<lb n="589"/><span>agus aindlighe ar a ttáinicc do ríghthibh roimhe isan</span>
<lb n="590"/><span>Israél; agus do dhíoghail Dia a pheacaidhe le tiormach</span>
<lb n="591"/><span>do chur ar an gcrích go hiomlán go nár thuit</span>
<lb n="592"/><span>braon feathranna ná drúcht innte ar feadh thrí</span>
<lb n="593"/><span>mbliadhan (do réir mur d'ordaigh an Tiaghearna</span>
<lb n="594"/><span>don fháidh Elias a réimhinnsin d'Achab féin), go</span>
<lb n="595"/><span>ttáinicc gorta an-mhór isan gcrích.</span></p>
<lb n="596"/>
<lb n="597"/><p><span>Is annsin do thaisbéin Dia go míorbhuileach a</span>
<lb n="598"/><span>ghrádh agus a ghnaoi d'Elias, mur do bheathaigh go</span>
<lb n="599"/><span>míorbhuileach i n-aimsir na gorta sin é; óir,</span>
<lb n="600"/><span>adubhairt leis comhnuidhe do dhénamh ar bhruach</span>
<lb n="601"/><span>abhanna Charith ar aghaidh Iordáine, agus ar mbeith</span>
<lb n="602"/><span>annsin dó dothigeadh fiach dubh gach maidin</span>
<lb n="603"/><span>agus gach tráthnóna le arán agus feóil chuige; agus mur</span>
<lb n="604"/><span>thug méid agus buaine an tiormaigh ar an tsruth</span>
<lb n="605"/><span>sin dul i níosg, dubhairt leis an bhfáidh dul go</span>
<lb n="606"/><span>cathair Sarepta i gcrích na Sidonia, agus gur aithin</span>
<lb n="607"/><span>féin do bhantreabhaigh dobhí ann a fhreasdal</span>
<lb n="608"/><span>agus a chongbháil suas.  Agus ar tteacht go dorus</span>
<lb n="609"/><span>na cathrach dhó tarla bean dó ag cruinniughadh</span>
<lb n="610"/><span>cipínigh beaga chum teineadh do dhénamh, agus ar</span>
<lb n="611"/><span>tteacht d'Elias dá láthair d'iarr uirre deoch uisge</span>
<lb n="612"/><span>do thabhairt chuige.  Ar mbeith dise ag dul a</span>
<lb n="613"/><span>gcuinne an uisge mur d'iarr uirre, do ghuidh</span></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="614"/><p><span>sé í um ghreim aráin do thabhairt mar aon ris</span>
<lb n="615"/><span>an uisge dhó.  Do fhreagair sise agus do thóig sí</span>
<lb n="616"/><span>Dia mur fhiadhnuise nach raibh do bheatha ar</span>
<lb n="617"/><span>bith aice acht glac bheg mhine agus beagán beag</span>
<lb n="618"/><span>ola, agus gur uime tháinicc a' cruinniughadh na</span>
<lb n="619"/><span>gcipín mbeag sin le cáca beag a dhénamh dhí</span>
<lb n="620"/><span>féin agus dá mac, agus iarna ithe sin dáibh nach raibh</span>
<lb n="621"/><span>acu acht bás d'fhagháil.  Do chuir an duine</span>
<lb n="622"/><span>naomhtha so i gcéill gur mó thig teachtuirigh</span>
<lb n="623"/><span>dísle Dé go háit ar bith le maith do dhénamh</span>
<lb n="624"/><span>do chách ann ná le sólás d'fhagháil dáibh féin, agus</span>
<lb n="625"/><span>adubhairt ria dul ibhaile agus cáca beag do dhénamh</span>
<lb n="626"/><span>dhó féin don bheagán mine sin, agus nach laghdeóchadh</span>
<lb n="627"/><span>an mhin ná an ola bhí aice nó go</span>
<lb n="628"/><span>ndóirtfeadh Dia feathrainn ar an talamh.</span></p>
<lb n="629"/>
<lb n="630"/><p><span>Dothug an mhíorbhuile sin sólás mór don</span>
<lb n="631"/><span>bhaintreabhaidh Gheintíligh sin lér mhian tártháil</span>
<lb n="632"/><span>do thabhairt don fháidh, ní do dhiúlt do mhuintir</span>
<lb n="633"/><span>a thíre féin.  Do thaisbéin so roimh an am do</span>
<lb n="634"/><span>chách an ghairm dofuair na Geintíligh ó Chríosd</span>
<lb n="635"/><span>an tan do dhiúlt na Iudaighibh dhó.</span></p>
<lb n="636"/>
<lb n="637"/><p><span>Ní cian dá éis sin go bhfuair én-mhac na</span>
<lb n="638"/><span>bantreabhaigh sin bás, ní do ionntaigh a sólás i</span>
<lb n="639"/><span>ndólás agus i ndobrón.  Do ghlac truaighe mhór</span>
<lb n="640"/><span>Elias ag faicsin déra agus égcaoine na mná, agus do</span>
<lb n="641"/><span>chuir an leanbh faoi ar an urlár, agus do shín féin</span>
<lb n="642"/><span>ar 'uachtar agus dobhí ag guidhe Dé nó gur athbheódhaigh</span>
<lb n="643"/><span>an leanbh.  Mur sin do-rinne Críosd ar</span>
<lb n="644"/><span>Slánaightheóir ag athbheódhadh na ndaoine; is</span></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="645"/><p><span>amhlaigh budh chóir do phastúirigh na hEaguilse,</span>
<lb n="646"/><span>.i. a tteagasg do thoirbhirt do réir acfuinne an</span>
<lb n="647"/><span>phobail shimplídhe.</span></p>
<lb n="648"/>
<lb n="649"/><p><span>CAIB. LXI</span></p>
<lb n="650"/>
<lb n="651"/><p><span>IODHHBAIRT ELIAIS</span></p>
<lb n="652"/>
<lb n="653"/><p><span>A.M. 3096, Ante Christum 908</span></p>
<lb n="654"/>
<lb n="655"/><p><span>An feadh bhí Elias ar dhaingion i bhfochair na</span>
<lb n="656"/><span>bantreabhaigh Sareptánach dobhí dronga agus</span>
<lb n="657"/><span>buidhe ó Achab agus ó Iesabel ag cuartughadh na</span>
<lb n="658"/><span>críche dhá iarraidh chum báis do thabhairt dó;</span>
<lb n="659"/><span>agus ó nach bhfuaradar é do dhíoghailsiott a bhfearg</span>
<lb n="660"/><span>ar shagairt an Tiaghearna.  I gcionn na ttrí</span>
<lb n="661"/><span>mbliadhan, an uair dob áil le Dia tártháil do</span>
<lb n="662"/><span>thabhairt don tír agus feathrainn do chur chucu,</span>
<lb n="663"/><span>adubhairt le hElias é féin do thaisbénadh d'Achab.</span>
<lb n="664"/><span>Táinicc Elias mur a raibh Abdiah, .i. duine</span>
<lb n="665"/><span>cráibhtheach ar a raibh eagla Dé, agus adubhairt</span>
<lb n="666"/><span>leis innsin don rígh Achab go ttaisbénfadh é féin</span>
<lb n="667"/><span>dó an lá sin.  Adubhairt Abdiah gur chum a</span>
<lb n="668"/><span>bháis dothiucfadh an teachtuiracht sin.</span></p>
<lb n="669"/>
<lb n="670"/><p><span>“Óir má innsim sin don rígh,” ar sé, “tiucfaidh</span>
<lb n="671"/><span>dod ionnsaighe agus tiucfaidh spiorad Dé dod fhuadach-sa</span>
<lb n="672"/><span>leis, agus ní bhfuighe an rígh amharc ort,</span></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="673"/><p><span>agus annsin marbhthaigh sé meisi, ag rádh gur ag</span>
<lb n="674"/><span>fonómhad faoi robhádhus.”</span></p>
<lb n="675"/>
<lb n="676"/><p><span>Agus mur bhí fios ag Elias gurbh duine ceart</span>
<lb n="677"/><span>Abdiah, agus mur chruthughadh air sin gur chaomhain</span>
<lb n="678"/><span>agus gur bheathaigh sé i n-uamhaibh talamhan cuid</span>
<lb n="679"/><span>dona fáidhibh dá gcaomhain ar Iesabel, do dhearbh</span>
<lb n="680"/><span>sé dhó go bhfanfadh nó go bhfaicfadh agus nó go</span>
<lb n="681"/><span>labhradh an rígh ris.</span></p>
<lb n="682"/>
<lb n="683"/><p><span>Leis sin do-chuaidh Abdia ag innsin don rígh</span>
<lb n="684"/><span>go ttáinicc Elias dá agmhalladh; leis sin tháinicc</span>
<lb n="685"/><span>Achab mur a raibh Elias, agus do labhair go fraochdha</span>
<lb n="686"/><span>feargach leis, agus d'fhiafraidh dhe:</span></p>
<lb n="687"/>
<lb n="688"/><p><span>“An tusa,” ar sé, “an té atá ag buaidhreadh Israél?”</span></p>
<lb n="689"/>
<lb n="690"/><p><span>Do fhreagair Elias é maille le teas agus le dánacht</span>
<lb n="691"/><span>naomhtha, ag rádh:</span></p>
<lb n="692"/>
<lb n="693"/><p><span>“Ní mise do bhuairigh Israél, acht tusa féin</span>
<lb n="694"/><span>do lean peacaidh h'athar agus do mhuintire féin, do</span>
<lb n="695"/><span>thréig Dia ag iodhbairt agus ag adhradh do Bhaal;</span>
<lb n="696"/><span>gidh eadh, tabhair ar aon-áit an pobal Israél agus</span>
<lb n="697"/><span>sagairt an bhréig-dhia sin.”</span></p>
<lb n="698"/>
<lb n="699"/><p><span>Agus do-rinne an rígh mur d'iarr air.  Is ann</span>
<lb n="700"/><span>sin do labhair Elias riú, ag rádh:</span></p>
<lb n="701"/>
<lb n="702"/><p><span>“Créd an claonadh bacach so chím ar gach taobh</span>
<lb n="703"/><span>agaibh?  Más é mo Dhia-sa an fíor-dhia leanaigh</span>
<lb n="704"/><span>dé, nó más é Baal an fír-dhia leanaigh é; agus</span>
<lb n="705"/><span>cruthaighmíd agus féchmaoid anois cia hacu an fíor-dhia,</span>
<lb n="706"/><span>agus chum go ndénfadhmís sin ar an láthair</span></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="707"/><p><span>so tógaidís sagairt Bhaail bulóg, gearradís i mionchodchaibh</span>
<lb n="708"/><span>í, agus cuireadhdís ar cunnadh í gan</span>
<lb n="709"/><span>teine ar bith fúithe, agus dénfad-sa an ní cédna le</span>
<lb n="710"/><span>bulóig eile; goireadh an ceithre chéd sagart</span>
<lb n="711"/><span>bheanas re Baal ar a ndéé le teine uile-loisgach</span>
<lb n="712"/><span>do chur ara mbulóig féin, agus goirfiod-sa um aonar</span>
<lb n="713"/><span>ar mo Dhia, agus gíbé fhreagóras díobh re teine</span>
<lb n="714"/><span>bíodh 'na Dhia aguinn uile.”</span></p>
<lb n="715"/>
<lb n="716"/><p><span>Do mhol an pobal go hiomlán an connradh</span>
<lb n="717"/><span>sin, agus do-rinneadh mur dubhairt.  Agus do</span>
<lb n="718"/><span>thosaigh sagairt Bhaal; agus ar gcur a mbulóige</span>
<lb n="719"/><span>'na mion-spóllaighe ar an altóir dhóibh, dobhí na</span>
<lb n="720"/><span>gártha guidhe agus garma acu ar Baal ó mhoch na</span>
<lb n="721"/><span>maidne go meadhón laoi gan freagra ar bith</span>
<lb n="722"/><span>d'fhagháil. Is annsin do-rinne an fháidh fhíre</span>
<lb n="723"/><span>fonámhad agus naomh-mhagadh fútha, ag rádh riú</span>
<lb n="724"/><span>labhairt go hárd, “Óir dob fhéidir,” ar sé, “gur 'na</span>
<lb n="725"/><span>chodladh tá bhur nDia nó gur a' caitheamh proinne</span>
<lb n="726"/><span>ar chlár atá sé.”  Annsin do sgreadadar go hárd</span>
<lb n="727"/><span>agus do ghearradar a gcroicne féin agus a gcuid feóla,</span>
<lb n="728"/><span>agus ba dímhaoin dóibh, do chuir treinnse dá</span>
<lb n="729"/><span>ghearradh ar gach taobh don altóir, agus d'fhadoigh</span>
<lb n="730"/><span>an cunnadh, agus do chuir an bhulóg 'na codchaibh</span>
<lb n="731"/><span>ós a cionn, agus iar ngairm an phobuil adubhairt</span>
<lb n="732"/><span>riú ceithre soithidh móra líonta le huisge do</span>
<lb n="733"/><span>thabhairt chuige, agus adubhairt riú a ndórtadh ar</span></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="734"/><p><span>an bhfeóil agus ar an gcunnadh; agus do-rinneadh sin</span>
<lb n="735"/><span>fó thrí nó gur líonadh an treinnse ar gach taobh</span>
<lb n="736"/><span>don altóir leis an uisge do shil don altóir.  Is</span>
<lb n="737"/><span>annsin do ghuidh Elias an Dia fíre, agus ní luaithe</span>
<lb n="738"/><span>do-rinne sin ná tháinicc an teine as an bhflaithios</span>
<lb n="739"/><span>do loisg agus do-rinne luathreadh don fheóil, don</span>
<lb n="740"/><span>chunnadh, dona clochaibh agus don uisge féin.  Leis</span>
<lb n="741"/><span>sin do bhuail an pobal go hiomlán a n-aighthibh</span>
<lb n="742"/><span>ré lár, agus do admhaidhsiod do ghuth aein-fhir</span>
<lb n="743"/><span>gurbh é sinn ar Dia fíre.</span></p>
<lb n="744"/>
<lb n="745"/><p><span>Arna fhaicsin sin d'Elias adubhairt riú na</span>
<lb n="746"/><span>saobh-shagairt sin Bhaal agus na fáidhe fallsa do</span>
<lb n="747"/><span>bhí ann do bhreith amach as lár an phobuil agus a</span>
<lb n="748"/><span>marbhadh go hiomlán, agus gan aon acu do léigion</span>
<lb n="749"/><span>beó as an áit.  Iar sin do gheall Elias feathrainn</span>
<lb n="750"/><span>d'Achab, agus do thuit sí nísa luaithe ná d'éirigh</span>
<lb n="751"/><span>ris dul dá thigh.</span></p>
<lb n="752"/>
<lb n="753"/><p><span>Cuirigh an siompla so i gcéill dúinn nach beag</span>
<lb n="754"/><span>neart na fírinne le lucht a chothaighthe do neartughadh</span>
<lb n="755"/><span>agus do threisiughadh a n-aghaidh naimhde</span>
<lb n="756"/><span>dhá thréine iad.</span></p>
<lb n="757"/>
<lb n="758"/><p><span>Arna chlos don bhanríghain mhailligh, .i. do</span>
<lb n="759"/><span>Iesabel, gur chuir Elias d'fhiachaibh na sagairt</span>
<lb n="760"/><span>agus na fáidhibh fallsa do chur chum báis, chuir sí</span>
<lb n="761"/><span>teachtuire chuige go tiubhradh féin d'fhiachaibh</span>
<lb n="762"/><span>air-sion an bás cédna fón am sin arna mhárach d'fhulang.</span></p>
<lb n="763"/>
<lb n="764"/><p><span>Arna chlos sin d'Elias do ghlac eagla agus uathbhás</span>
<lb n="765"/><span>mór é, gur theith gan mhaill as an áit.  Cuiridh</span></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="766"/><p><span>so i gcéill dúinn, mur deir S. Grighóir, neamhbuaine</span>
<lb n="767"/><span>an duine ar aén-staid, óir féch a luaithe</span>
<lb n="768"/><span>do ghlac crith-eagla áit na cródhacht ann Elias.</span>
<lb n="769"/><span>Do ghluais roimhe go ndeachaidh ar an bhfásach;</span>
<lb n="770"/><span>agus ar mbeith lán do mhí-fhonn agus do thuirse dhó</span>
<lb n="771"/><span>d'iarr ar Dhia bás do thabhairt dó.  Do léig é</span>
<lb n="772"/><span>féin síos annsin, agus dotháinicc codladh air.  Tháinicc</span>
<lb n="773"/><span>aingiol chuige, agus dubhairt leis, “Éirghidh,” ar</span>
<lb n="774"/><span>sé, “agus caith biadh.”  Agus dofuair arán agus uisge</span>
<lb n="775"/><span>'na fhochair, agus an uair d'ith cuid don arán do</span>
<lb n="776"/><span>thuit a chodhladh an dara feacht air.  Táinicc</span>
<lb n="777"/><span>an t-aingiol arís, agus dubhairt leis an t-arán d'ithe</span>
<lb n="778"/><span>agus an t-uisge d'ol, óir go raibh bealach fada roimhe;</span>
<lb n="779"/><span>agus mur do-rinne sin do ghluais sé agus dobhí ceathrachadh</span>
<lb n="780"/><span>lá agus ceathrachad oidhche ar siubhal go</span>
<lb n="781"/><span>ráinicc go sliabh Óreb.</span></p>
<lb n="782"/>
<lb n="783"/><p><span>Is annsin do thaisbéin Dia é féin dó, agus dubhairt</span>
<lb n="784"/><span>ris dul go Damascus agus Hasaeel d'ungadh mur</span>
<lb n="785"/><span>rígh ar an Syria, agus fós Iehu d'ongadh mur rígh</span>
<lb n="786"/><span>Israél.  Leis sin do ghluais Elias don tsliabh le</span>
<lb n="787"/><span>hordúghadh an Tiaghearna.  Agus tárla Eliseus</span>
<lb n="788"/><span>ann a bhealach dhó agus é ag treabha, agus dhá chonglán</span>
<lb n="789"/><span>décc damh roimhe agus cuingir díobh aige féin dá</span>
<lb n="790"/><span>ttiomáin; agus ar mbeith ag imtheacht rena ais dó</span>
<lb n="791"/><span>do chuir a chlóca air, agus ní luaithe do-rinne sin ná</span>
<lb n="792"/><span>mhothaigh Eliseus mian gluasachta ann féin, agus do</span>
<lb n="793"/><span>theilg an obair as a láimh, agus do rith sé i ttóruighacht</span>
<lb n="794"/><span>Eliais, agus níor iarr d'athchuinge air acht cead do</span>
<lb n="795"/><span>thabhairt dó le beannacht a athar agus a mháthar</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="796"/><p><span>d'fhagháil agus ceileabhra dhóibh.  Agus tug an</span>
<lb n="797"/><span>cead sin dó, agus iar n-iodhbairt na ndamh dobhí</span>
<lb n="798"/><span>ag obair aige dhó do chuir fios ar a chomharsannaibh,</span>
<lb n="799"/><span>agus iar ttabhairt fésda dháibh do lean sé</span>
<lb n="800"/><span>Elias, agus do chinn ar a bheith 'na fhochair do shíor.</span></p>
<lb n="801"/>
<lb n="802"/><p><span>Is maith an roghain dorug an tan do thréig</span>
<lb n="803"/><span>a athair talmhuidhe agus do lean athair diadha</span>
<lb n="804"/><span>spioradálta do líon le tiodhlaicibh é an feadh</span>
<lb n="805"/><span>bhí ná fhochair, agus ar mbeith ag sgaradh ris</span>
<lb n="806"/><span>dorinne oighre ar a mhíorbhúilibh agus ar a mhórghníomha</span>
<lb n="807"/><span>dhe mur chífiom dá éis so.  Tabhair</span>
<lb n="808"/><span>dod aire fós gurab í an umhlacht hárdaighthear do ghrés.</span></p>
<lb n="809"/>
<lb n="810"/><p><span>CAIB. LXII</span></p>
<lb n="811"/>
<lb n="812"/><p><span>NAOMHTHACHT IOSAPHAIT</span></p>
<lb n="813"/>
<lb n="814"/><p><span>A.M. 3105</span></p>
<lb n="815"/>
<lb n="816"/><p><span>Isan am a raibh Achab rígh Israél agus a bhean</span>
<lb n="817"/><span>Iesabel ar aon-fhocal agus ar aon aigne le gach olc,</span>
<lb n="818"/><span>le gach tiarántacht agus le gach uile ghné drochghníomh</span>
<lb n="819"/><span>do dhénamh, dobhí Asa 'na rígh ar</span>
<lb n="820"/><span>Ierusalem do-rinne mórán deagh-ghníomh ar feadh</span>
<lb n="821"/><span>a bheatha, tar ceann gurbh í holc an chríoch do</span></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="822"/><p><span>chuir uirre.  Óir do-rinne sé síth agus cáirdios le</span>
<lb n="823"/><span>rígh na Siria dochum a threisiughadh a n-aghaidh</span>
<lb n="824"/><span>rígh Israél.  Do chuir Dia fáidh le himdheargadh</span>
<lb n="825"/><span>chuige, agus ní go maith do ghlac sin acht do ghlac</span>
<lb n="826"/><span>fearg mhór é, agus do chuir d'fhiachaibh ar a mhuintir</span>
<lb n="827"/><span>an fháidh do chur i bpríosún dhiabhair dhorcha,</span>
<lb n="828"/><span>agus 'na dhiaidh sin thug aghaidh ar thiarántacht</span>
<lb n="829"/><span>d'imirt ar a mhuintir gur chuir mórán dá n-uaislibh</span>
<lb n="830"/><span>dochum báis.  Bheir an Scriptúir milleán air fós</span>
<lb n="831"/><span>do bhrígh ann a thinnios gur mhó an mhuinghin</span>
<lb n="832"/><span>dobhí aige as na leagha ná dobhi as Dia féin</span>
<lb n="833"/><span>aige.  Acht, tar éis cuid mhór dá bheatha bheith</span>
<lb n="834"/><span>so-mholta, do chríochnaigh sé í le mórán do dhrochghníomhartha</span>
<lb n="835"/><span>dobhí aindlightheach graíneamhuil</span>
<lb n="836"/><span>do láthair Dé agus daoine.</span></p>
<lb n="837"/>
<lb n="838"/><p><span>Tar éis a bháis do ghlac Iosaphat an ríghe, agus</span>
<lb n="839"/><span>ba hé sin mac Asa, agus ba prionnsa ionmholta é do</span>
<lb n="840"/><span>tharruing grádh Dé agus na ndaoine air, óir do lean</span>
<lb n="841"/><span>sé lorg Dábhídh, dobhí do réir tola Dé féin, agus</span>
<lb n="842"/><span>dobhí do bhuidheachus ag Dia air féin agus ar a</span>
<lb n="843"/><span>shluaghaibh go bhfuair buaidh do ghnáth a</span>
<lb n="844"/><span>n-aghaidh rígh Israél, agus d'árdaigh a mhisneach agus</span>
<lb n="845"/><span>a chródhacht ós cionn na ríghthe dotháinicc</span>
<lb n="846"/><span>roimhe.  Óir níor leór leis altóracha na n-íodhal</span>
<lb n="847"/><span>do rébadh agus do mhion-bhriseadh, acht do ghearr</span>
<lb n="848"/><span>agus do loisg na garraín dobhíodh mur sgáth ar</span>
<lb n="849"/><span>shodomacht agus ar pheacaidhibh graosda gráineamhla</span>
<lb n="850"/><span>i bhfogus don haltórachaibh sin acu;</span>
<lb n="851"/><span>do chuir fós sagairt a' dénamh seanmóra agus</span></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="852"/><p><span>proceapta ar feadh na ríghachta a n-aghaidh</span>
<lb n="853"/><span>íodhal-adhartha agus gach gné pheacaidh agus mhí-bhésa</span>
<lb n="854"/><span>eile dá raibh i ngnás eatorra 'mun am sin.  Acht</span>
<lb n="855"/><span>dobhí do mhéid a chrábhaidh agus a chaoin-dúthracht</span>
<lb n="856"/><span>do Dhía nach raibh ní ar bith ar 'aire acht glóir</span>
<lb n="857"/><span>agus ainm ann Dé fhíre d'onórughadh agus do mholadh,</span>
<lb n="858"/><span>agus dá bhrígh sin dofuair ón Dia cédna sin mur</span>
<lb n="859"/><span>thuarusdal go raibh criothnadh, uamhan, agus uathbhás</span>
<lb n="860"/><span>ag rígh agus deich ttreabha Israél do ghnáth</span>
<lb n="861"/><span>roimhe féin agus an dá threibh amháin dobhí umhal</span>
<lb n="862"/><span>dó.  Agus is mur sin neartaighios Dia a bheagmhuintir</span>
<lb n="863"/><span>a n-aghaidh mór-shluaigh a námhad:</span>
<lb n="864"/><span>Deposuit potentes de sede et exaltavit humiles.</span></p>
<lb n="865"/>
<lb n="866"/><p><span>CAIB. LXIII</span></p>
<lb n="867"/>
<lb n="868"/><p><span>BÁS ACHAIB</span></p>
<lb n="869"/>
<lb n="870"/><p><span>A.M.3017</span></p>
<lb n="871"/>
<lb n="872"/><p><span>Do mhéudaigh uimhir pheacaidhibh Achaib agus a</span>
<lb n="873"/><span>mhná Iesabel go nárbh éidir a n-áireamh, agus is</span>
<lb n="874"/><span>annsin do leag Dia i lár an uabhair iad.  Óir,</span>
<lb n="875"/><span>iar mbásughadh Naboth, agus iar mbuain a fhíneamhna</span>
<lb n="876"/><span>dhe d'fhág a shinnsir aige (agus mur nárbh áil leis</span>
<lb n="877"/><span>a tabhairt d'Achab ná dhá mhnaoi Iesabel do</span>
<lb n="878"/><span>chuiriodar chum báis é, mur is follus 3 Reg. cap. 21),</span></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="879"/><p><span>iar sin do-chuaidh Achab ag amharc ar an</span>
<lb n="880"/><span>bhfíneamhuin, áit a ttárla an fháidh Elias dó</span>
<lb n="881"/><span>agus do labhair leis mur so: “Do mharbhais Nabot,”</span>
<lb n="882"/><span>ar sé, “dochum a fhíneamhna d'fhagháil duit</span>
<lb n="883"/><span>féin; ar an ádhbhar sin lighfidh na madraigh do</span>
<lb n="884"/><span>chuid fola isan ionad cédna ann ar lígheadar</span>
<lb n="885"/><span>fuil Naboith, agus íosfaidh fós feóil Iesabel.”  Agus</span>
<lb n="886"/><span>ní cian dá éis sin go ttáinicc fírinne na fáisdine</span>
<lb n="887"/><span>isteach mur so:</span></p>
<lb n="888"/>
<lb n="889"/><p><span>Do chuir Áchab cogadh ar rígh na Siria, agus d'iarr</span>
<lb n="890"/><span>air Iosaphat rígh na Iudaigheach teacht dá</span>
<lb n="891"/><span>threisiughadh, agus do fhaomh Iosaphat sin.  Agus</span>
<lb n="892"/><span>ar bith dháibh i gceann a slóigh ag triall a</span>
<lb n="893"/><span>n-aghaidh a námhad do shuidh an dá rígh sin</span>
<lb n="894"/><span>i ndorus na cathrach sin Samaria i dhá gcathaoir</span>
<lb n="895"/><span>órdha, agus táinicc ceithre chéd saobh-fháidh do</span>
<lb n="896"/><span>mhuintir Achaib le fáisdine do dhénamh dháibh,</span>
<lb n="897"/><span>do réir mur d'iarr féin orra;  agus tugadar sin deaghmhisneach</span>
<lb n="898"/><span>dháibh.  Is annsin d'fhaifraidh</span>
<lb n="899"/><span>Iosaphat ann raibh fáidh ar bith do mhuintir an</span>
<lb n="900"/><span>fhír-Dhia le fagháil.  Adubhairt Achab go raibh</span>
<lb n="901"/><span>agus nár mhian leis féin a chlos ná a fhaicsin, óir</span>
<lb n="902"/><span>nach dearnaidh deagh-fháistine ariamh dhó.  Acht</span>
<lb n="903"/><span>do bhrígh go raibh mian mór ar Iosaphat a fhaicsin</span>
<lb n="904"/><span>do-chuaidh teachta 'na chuinne, agus is é fáidh do</span>
<lb n="905"/><span>bhí ann, .i. Micheas; agus ar tteacht do láthair dhó</span>
<lb n="906"/><span>d'innis go dána d'Achab go muirfidh san</span>
<lb n="907"/><span>gath gan amhrus é.  Arna chlos sin d'Achab</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="908"/><p><span>d'ordaigh a chur i bpríosún agus go gcuirfeadh chum</span>
<lb n="909"/><span>báis é an tan dothiocfadh ar ais ón gcogadh.</span>
<lb n="910"/><span>Ba toil le Micheas sin óir dobhí 'fhios aige nach</span>
<lb n="911"/><span>ttiucfadh ar ais go bráth i mbeatha.</span></p>
<lb n="912"/>
<lb n="913"/><p><span>Agus as sin do ghluaisiodar, agus ní haithristear a</span>
<lb n="914"/><span>n-eachtra go rángattar ionad an chatha; agus ar</span>
<lb n="915"/><span>mbeith ag dul san chatha do rígh na Syria tug</span>
<lb n="916"/><span>fógra dá oifigidhibh gan comhnuidhe do dhénamh</span>
<lb n="917"/><span>nó go marbhadhdís an rígh Achab.  Agus dob</span>
<lb n="918"/><span>ádhbhar an t-ordúghadh sin le Iosaphat do bheith</span>
<lb n="919"/><span>i gcontabhairt mhóir, óir ar mbeith dhó-san</span>
<lb n="920"/><span>amháin i gcruth agus i gcórughadh ríoghdha agus Achab</span>
<lb n="921"/><span>i gcruth anaithnigh táinicc neart slóigh na Syria</span>
<lb n="922"/><span>'na thimchioll, agus muna mbeith a luaithe do chuir</span>
<lb n="923"/><span>é féin i gcéill dáibh do stróicfidís a bhallaibh ó a</span>
<lb n="924"/><span>chéile agus do chuirfídh i gcéill dó nár chóir do</span>
<lb n="925"/><span>rígh fhírénta ceangal ná cáirdios do dhénamh le</span>
<lb n="926"/><span>tiaránach aindlightheach mur Achab.</span></p>
<lb n="927"/>
<lb n="928"/><p><span>Acht ní cian gur caitheadh urchur do shleigh,</span>
<lb n="929"/><span>agus do buaileadh go teagmhuiseach ar Achab ann a</span>
<lb n="930"/><span>charbad í, go bhfuair bás an lá cédna; agus ar mbeith</span>
<lb n="931"/><span>don charbatt lán dá fhuil thug an cóisteóir leis</span>
<lb n="932"/><span>go lochán Shamaria é, agus do nigh annsin é, agus tháinicc</span>
<lb n="933"/><span>madraighe a' lighe na fola do thuit as ar an</span>
<lb n="934"/><span>talamh.  Agus is mur sin tháinicc cruthughadh</span>
<lb n="935"/><span>ar fírinne na fáisdine do chuir an fíor-Dhia i mbél</span>
<lb n="936"/><span>na fáidhe Micheas.</span></p>
<lb n="937"/>
<lb n="938"/><p><span>Tar éis báis Achaib do ghabh a mhac Ochosias</span>
<lb n="939"/><span>an ríghe, agus do lean sé lorg a athar ann gach olc,</span></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="940"/><p><span>ann gach aindlighe, agus ann gach mí-bhésa darbh</span>
<lb n="941"/><span>fhéidir leis feadh na haimsire bige do mhair i</span>
<lb n="942"/><span>bhflaithios na hÍsraél.  Agus níor chian sin, óir</span>
<lb n="943"/><span>ar mbeith dhá bhliadhain 'na rígh dhó do thuit</span>
<lb n="944"/><span>sé d'fhuinneóig fó thalamh (as a ttáinicc a bhás),</span>
<lb n="945"/><span>agus an uair do aithin an chonntabhairt ann a raibh</span>
<lb n="946"/><span>do chuir teachta ag iarraidh teaguisg agus feasa ar</span>
<lb n="947"/><span>Bhelsebub, .i. íodhal nó dia bréige Accaron.  Do</span>
<lb n="948"/><span>chuir sin fearg ar an Dia fíre, mur nárbh oirchios</span>
<lb n="949"/><span>do rígh Israél fios d'iarraidh ar dheamhan nó ar</span>
<lb n="950"/><span>dhia bréige, agus dá bhrígh sin adubhairt ris an</span>
<lb n="951"/><span>bhfáidh Elias dul isan gconair i ndáil na tteachtaibh</span>
<lb n="952"/><span>sin, agus a rádh riú a dhul ar a n-ais agus fiafraidh don</span>
<lb n="953"/><span>rígh an raibh Dia i nÍsraél le fios do thabhairt dó</span>
<lb n="954"/><span>ar a chinneamhain, agus gan dul d'ionnsaighe Bhelsebub,</span>
<lb n="955"/><span>agus innsin dó fós nach n-éireóchadh as an</span>
<lb n="956"/><span>leabaidh ann a raibh go bhfaghadh bás.</span></p>
<lb n="957"/>
<lb n="958"/><p><span>An uair do-chualaidh Ochosias na briathra sin,</span>
<lb n="959"/><span>d'fhiafraigh dona teachtaibh:</span></p>
<lb n="960"/>
<lb n="961"/><p><span>“Créd samhail an tí do labhair libh?” ar sé.</span>
<lb n="962"/><span>Do innsiodar sin dó, agus d'aithin gurbh é Elias</span>
<lb n="963"/><span>tarla dóibh.  Leis sin do ghoir chuige caiptín dá</span>
<lb n="964"/><span>mhuintir, agus dubhairt leis caogad fear armtha do</span>
<lb n="965"/><span>ghairm chuige, agus dul i ttóruighacht Eliais, agus a</span>
<lb n="966"/><span>thabhairt gabhthaigh chuige.</span></p>
<lb n="967"/>
<lb n="968"/><p><span>Do ghluais an caiptín gona chaogad laoch, agus ar</span>
<lb n="969"/><span>tteacht dáibh go bun an chnuic ar a raibh Elias</span>
<lb n="970"/><span>'na sheasamh d'iarradar air teacht anuas chucu.</span>
<lb n="971"/><span>Leis sin d'iarr Elias teine do theacht as na flaithis</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="972"/><p><span>orra, agus dofuair sin ó Dhia ar an láthair, go</span>
<lb n="973"/><span>ndearnadh luaith agus gual gan fhuireach dhíobh.</span>
<lb n="974"/><span>An uair do-chualaidh Ochosias sin do chuir caiptín</span>
<lb n="975"/><span>eile cona chuideachta isan turus cédna; agus do</span>
<lb n="976"/><span>loisg Elias iad gan aon acu do choigill mur do-rinne</span>
<lb n="977"/><span>ris an gcéd-droing.</span></p>
<lb n="978"/>
<lb n="979"/><p><span>Is annsin do ghlac eagla mhór agus uathbhás an</span>
<lb n="980"/><span>treas caiptín, gur labhair go tais fáiligh le hElias,</span>
<lb n="981"/><span>gur umhlaigh a dhul do láthair an rígh, agus gur</span>
<lb n="982"/><span>innis dó go raibh bás do láthair aige; agus dofuair</span>
<lb n="983"/><span>an bás mur adubhairt gan mhaill.  Is í so an</span>
<lb n="984"/><span>mhíorbhuile dhéighionach do-rinne Dia ar impidh</span>
<lb n="985"/><span>Eliais nó gur fhuadaigh ón talamh chuige féin é.</span></p>
<lb n="986"/>
<lb n="987"/><p><span>Dofuair Eliseus fios an lae ar mhian le Dia</span>
<lb n="988"/><span>Elias do thógbháil leis, agus tar cheann gur mhian</span>
<lb n="989"/><span>le Elias féin faill d'fhagháil, agus gur iarr fó thrí air</span>
<lb n="990"/><span>fulang dó dhul i tteachtuiracht 'na aonar, níorbh</span>
<lb n="991"/><span>áil leis ar én-chor sgaradh ris go bhfaicfeadh ag</span>
<lb n="992"/><span>imtheacht é.  Acht fá dheóidh, an uair do-chonnairc</span>
<lb n="993"/><span>a dhísleacht, adubhairt ris go ttiubhradh</span>
<lb n="994"/><span>dhó gibé ar bith athchuinge d'iarrfadh air.  Agus</span>
<lb n="995"/><span>annsinn d'iarr Eliseus air a spiorad dúbalta</span>
<lb n="996"/><span>d'fhágbháil aige; gidh gur dhoiligh le hElias an</span>
<lb n="997"/><span>ní d'iarr do thabhairt dó 'thabhairt dhó, dubhairt</span>
<lb n="998"/><span>leis go bhfuigheadh sin uaidhe dá bhfaiceadh ag</span>
<lb n="999"/><span>imtheacht é.</span></p>
<lb n="1000"/>
<lb n="1001"/><p><span>Agus tángadar ar bhruach aibhne Iordáine, agus</span>
<lb n="1002"/><span>ar mbeith don abhainn líonta agus í ro-dhomhain</span>
<lb n="1003"/><span>do sgar Elias a fhalluing uirre, agus do-chuadar ar</span></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="1004"/><p><span>aon gan fhliuchadh tairsi; agus ar mbeith don taobh</span>
<lb n="1005"/><span>araill dáibh dotháinicc carbatt tinntidh do</span>
<lb n="1006"/><span>láthair, agus leis sin táinicc soighnén i ttimchioll</span>
<lb n="1007"/><span>Eliais do fhuadaigh suas isan gcarbatt é; agus ar</span>
<lb n="1008"/><span>mbeith ag imtheacht dó suas isna flaithis do</span>
<lb n="1009"/><span>sgread Eliseus ag rádh: “Ó a athar, Ó 'athair,</span>
<lb n="1010"/><span>carbatt Israél agus a eire.”  Agus leis sin do thuit</span>
<lb n="1011"/><span>falluing Eliais ar an talamh, agus do thóig Eliseus í.</span>
<lb n="1012"/><span>Agus ar mbeith ag dul ar ais dó, do bhuail an</span>
<lb n="1013"/><span>brat cédna ar uisge Orthannáin, agus do-rinne bealach</span>
<lb n="1014"/><span>tirim dhó.  Arna fhaicsin sin do chloinn na bhfádh</span>
<lb n="1015"/><span>dobhí i Ierico adubharadar gur fhág Eliais a</span>
<lb n="1016"/><span>spiorad dúbalta mur oighreacht ag Eliseus, agus fós</span>
<lb n="1017"/><span>an fhalluing dobhí 'na lúirigh throda a n-aghaidh</span>
<lb n="1018"/><span>an diabhail air go meinic gur fhág ag Eliseus í</span>
<lb n="1019"/><span>leis an úsáid chédna do dhénamh dhi.</span></p>
<lb n="1020"/>
<lb n="1021"/><p><span>Agus cuiridh tarcuisne agus beag-luach na faillinge</span>
<lb n="1022"/><span>bige sin i gcéill dúinn nach bhfuil lúireach ná arm</span>
<lb n="1023"/><span>cosanta fós is bríomhurie a n-aghaidh chathaighthe</span>
<lb n="1024"/><span>an diabhail ná an umhlacht, an uirísleacht, agus an</span>
<lb n="1025"/><span>bhochtaineacht thoileamhail inmheadhónach.</span>
<lb n="1026"/></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="1027"/><p><span>CAIB.LXIV</span></p>
<lb n="1028"/>
<lb n="1029"/><p><span>ANNA TTRÁCHTAR AR CHUID DO GHNÍOMHARTHAIBH ELISEUIS</span></p>
<lb n="1030"/>
<lb n="1031"/><p><span>A.M. 3108</span></p>
<lb n="1032"/>
<lb n="1033"/><p><span>An uair do-chonnairc Eliseus nár umhlaigh an</span>
<lb n="1034"/><span>t-uisge dhó leis an gcéd-bhuille don fhalluing do</span>
<lb n="1035"/><span>bhuail orra, d'fhiafraigh go dóthchusach cáit a</span>
<lb n="1036"/><span>raibh spiorad Eliais; agus leis sin, ar mbualadh an</span>
<lb n="1037"/><span>dara buille dhó, do roinn na huisgeadha iad féin</span>
<lb n="1038"/><span>ar gach taobh agus do-rinneadar bealach tirim dhó;</span>
<lb n="1039"/><span>agus ar ndul don taobh araill dó do-chuaidh go</span>
<lb n="1040"/><span>Iericho.  Táinicc lucht na cathrach sin cuige, agus</span>
<lb n="1041"/><span>dubhradar go casaoideach gearánach leis, tar cheann</span>
<lb n="1042"/><span>go raibh an chathair sin áluinn do réir a hinnill,</span>
<lb n="1043"/><span>a dénamh, agus a hionad suidhe, go raibh a huisgeadha</span>
<lb n="1044"/><span>searbh mí-fholláin agus go raibh an talamh dá bhíthin</span>
<lb n="1045"/><span>sin mí-thorthach.  Ó do-chualaidh Eliseus a</span>
<lb n="1046"/><span>gcasaoid, d'iarr orra crúiscín nuadh do thabhairt</span>
<lb n="1047"/><span>chuige agus a líonadh le salann, agus ar ndul go hionad</span>
<lb n="1048"/><span>ngeineamhna na n-uisgeadha dhó do theilg an</span>
<lb n="1049"/><span>crúiscín agus an salann ann, agus adubhairt:  “Is mur</span>
<lb n="1050"/><span>so do leighis an Tiaghearna goimh na n-uisgeadh</span>
<lb n="1051"/><span>so.”  Agus do dhearbh dáibh go mbeith an talamh</span>
<lb n="1052"/><span>torthach uaidhe sin amach.  Agus dobhí mur</span></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="1053"/><p><span>Samhaltar an cúiscín cria so le Críosd ar</span>
<lb n="1054"/><span>Slánaightheóir do dhóirt é féin agus a shalann, .i. a</span>
<lb n="1055"/><span>apsdail, ní i n-én-chathair amháin, acht ar feadh</span>
<lb n="1056"/><span>an domhuin, d'athraigh nádúir na n-uisgeadha,</span>
<lb n="1057"/><span>.i. na n-ainmhian, gur ling tuile uisgeadha millse</span>
<lb n="1058"/><span>na haithrighe ann a n-ionad, gur líon do thoradh</span>
<lb n="1059"/><span>na subháilceadh cách go coitchionn.</span></p>
<lb n="1060"/>
<lb n="1061"/><p><span>Go grod dá éis sin do-rinne Eliseus míorbhuile</span>
<lb n="1062"/><span>mhór eile lér chruthaigh go raibh líontaigh do</span>
<lb n="1063"/><span>spiorad Eliais; óir, ar mbeith dhó ag dul go</span>
<lb n="1064"/><span>cathair Bethel, do thárla drong do leanbha an</span>
<lb n="1065"/><span>bhaile dhó, agus ar bhfaicsin na fáidhe dóibh do-rinneadar</span>
<lb n="1066"/><span>magadh agus fonómhad fair, ag rádh ris,</span>
<lb n="1067"/><span>“Tar anuas, a mhaoilín (nó a chinn mhaoil),</span>
<lb n="1068"/><span>tarr anuas.”  An tan do-chualaidh Eliseus sin</span>
<lb n="1069"/><span>do mhallaigh iad, agus ní luaithe do-rinne sin ná</span>
<lb n="1070"/><span>tháinicc dhá mhathghamhain amach as an gcoill</span>
<lb n="1071"/><span>do chosgair agus do chréucht-mharbh dias agus dá</span>
<lb n="1072"/><span>fhithchiod leanbh ar an láthair.</span></p>
<lb n="1073"/>
<lb n="1074"/><p><span>Deir S. Aug. go gcuirionn so go fáidh-chiallach</span>
<lb n="1075"/><span>i gcéill dúinn an pionús atá i gcuinne cloinne na</span>
<lb n="1076"/><span>hEaguilse bheir masladh agus imdheargadh don</span>
<lb n="1077"/><span>tSlánaightheóir Íosa Críosd, cuid de briathra, agus</span>
<lb n="1078"/><span>cuid lena ndroch-ghníomhartha agus lena mí-bhéusaibh</span>
<lb n="1079"/><span>scannalacha; agus dob fhearr dháibh</span>
<lb n="1080"/><span>nach beith do phionús 'na gcionn sacht mathghamhna</span>
<lb n="1081"/><span>dhá ttreasguirt ar an láthair, do bhrígh</span>
<lb n="1082"/><span>gur piantaibh síorruidhe tá i ndán dóibh.</span></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1083"/><p><span>Tar éis báis Achaib agus a chéd-mhic Ochosias,</span>
<lb n="1084"/><span>mur dubhras cheana, do hoirneadh Ioram, an</span>
<lb n="1085"/><span>dara mac, 'na rígh.  Agus ní mór nach raibh sin</span>
<lb n="1086"/><span>comh olc agus comh mí-bhésach le Achab féin agus lena</span>
<lb n="1087"/><span>mháthair mhallaighthe, .i. Iesabel, acht amháin</span>
<lb n="1088"/><span>nach dearnaidh uiriod droch-gníomh leó.  Dobhí</span>
<lb n="1089"/><span>Iosaphat i gcomhaimsir leis 'na rígh ar na</span>
<lb n="1090"/><span>Iudaighibh, agus dobhí cairdios mór agus comhcheangal</span>
<lb n="1091"/><span>eidir an dá rígh sin.</span></p>
<lb n="1092"/>
<lb n="1093"/><p><span>I ttús fhlaithis Ioram do dhiúlt na Moabítibh</span>
<lb n="1094"/><span>umhlcht do thabhairt dó, ná fós an cíos do</span>
<lb n="1095"/><span>bheireadhdís gach bliadhuin dá athair do dhíol;</span>
<lb n="1096"/><span>agus ar na hadhbhraibh sin d'fhuagair cogadh orra;</span>
<lb n="1097"/><span>agus táinicc Iosaphat i bpearsainn mar aon re sluagh</span>
<lb n="1098"/><span>líonmhur dá threisiughadh.  Agus ar mbeith a'</span>
<lb n="1099"/><span>gluasacht d'ionnsaighe a namhad dáibh, do thárla</span>
<lb n="1100"/><span>dháibh a bheith ar feadh sheacht laithe a' siubhal</span>
<lb n="1101"/><span>tré fhásaighibh uaigneacha tiorma gan uisge ná</span>
<lb n="1102"/><span>drúcht do theagbháil dhóibh, agus ar mbeith ag</span>
<lb n="1103"/><span>seargadh le tart dona sluaghaibh d'fhaifraidh</span>
<lb n="1104"/><span>Iosaphat do chách dhíobh an raibh aon-neoch</span>
<lb n="1105"/><span>d'fháidhibh an Tiaghearna le fagháil 'na measg</span>
<lb n="1106"/><span>do-bhéuradh sgél ón Tiaghearna dháibh.  Leis</span>
<lb n="1107"/><span>sin do cuireadh teachta i gcuinne Eliseus, agus ar</span>
<lb n="1108"/><span>tteacht do láthair dhó adubhairt nach ar ghrádh</span>
<lb n="1109"/><span>Ioram do fhreagóradh acht ar ghrádh Iosaphait</span>
<lb n="1110"/><span>amháin; agus do gheall dáibh go ttiubhradh Dia</span>
<lb n="1111"/><span>uisge go leór dáibh agus buaidh a n-aghaidh a námhad.</span></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1112"/><p><span>Agus go moch arna mhárach do-chonncadar na</span>
<lb n="1113"/><span>srothaibh uisge a' teacht ar gach taobh dhíobh,</span>
<lb n="1114"/><span>lér líonadh na luig agus tug a lór-dhaoithin dighe</span>
<lb n="1115"/><span>dhá ndaoine agus dá gceathra.  Agus mur dothug</span>
<lb n="1116"/><span>an t-uisge sin sláinte agus sólás don tsluagh Eabhraigheach,</span>
<lb n="1117"/><span>ba damhna báis agus beag-shaoghail dona</span>
<lb n="1118"/><span>Moabítibh é; óir, ar bhfaicsin na n-uisgeadha</span>
<lb n="1119"/><span>dáibh le héirghidh na gréine ar maidin, do shíliodar</span>
<lb n="1120"/><span>gur fuil dobhí ann, agus dá bhrígh sin do chreidiodar</span>
<lb n="1121"/><span>gur cath dothug an namhuid a n-aghaidh a</span>
<lb n="1122"/><span>chéile agus gur thuitiodar bonn ar bhonn ré-roile,</span>
<lb n="1123"/><span>agus mur chreidiodar go tobann an tsaobh-bharamhail</span>
<lb n="1124"/><span>sin do lingiodar go dásachtach a n-aghaidh</span>
<lb n="1125"/><span>an dá rígh sin gona sluaghaibh dobhí i n-innioll</span>
<lb n="1126"/><span>catha ullmhaigh rompa; agus ar tteacht do láthair</span>
<lb n="1127"/><span>dáibh do bhuailiodar go dásachtach agá ttreasguirt,</span>
<lb n="1128"/><span>agá ttuargain, agas agá ttrén-ghearradh, nó</span>
<lb n="1129"/><span>gurbh éigion dáibh a gcúl do thabhairt dháibh agus</span>
<lb n="1130"/><span>léigion le luas a gcos.</span></p>
<lb n="1131"/>
<lb n="1132"/><p><span>Is annsin tug an sluagh Eabhraighach trénthóruigheacht</span>
<lb n="1133"/><span>dáibh, agus iad ar feadh an bhealaigh</span>
<lb n="1134"/><span>dá gcúl-ghearradh go ndeachaidh an mhéid do</span>
<lb n="1135"/><span>mhair isteacht isan gcinn-chathair dobhí acú i</span>
<lb n="1136"/><span>gcrích Moab.  Agus iar ndul innte is é céd-ní</span>
<lb n="1137"/><span>do-rinne rígh na Moabíteach a phríomh-ghein</span>
<lb n="1138"/><span>mic le hédóchus d'iodhbairt agus do threasguirt</span>
<lb n="1139"/><span>ar bhalla na cathrach.  Do ghlac na Iudaighibh</span>
<lb n="1140"/><span>an uiriod sin grána agus uathbháis um an</span></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1141"/><p><span>gníomh ngráineamhuil sin gur thuilliodar ar a n-ais.</span></p>
<lb n="1142"/>
<lb n="1143"/><p><span>Go grod dá éis sin táinicc bantreabhach bhocht</span>
<lb n="1144"/><span>ag guidhe Eliseus ag iarraidh furtachta fair, agus</span>
<lb n="1145"/><span>d'innis dó iar mbáis a fir go ttáinic fear fiacha</span>
<lb n="1146"/><span>chuigthe, agus ó nach bhfuair geall ná díoluighacht</span>
<lb n="1147"/><span>uaithe, agus go bhfacaidh nach raibh ceachtar díobh</span>
<lb n="1148"/><span>ar a cumus, gur thóigh a días mac uaithe lena</span>
<lb n="1149"/><span>ndíol i sclábhaighacht.  Do ghlac truaighe Eliseus,</span>
<lb n="1150"/><span>agus d'fhiafraidh dhí créd dobhí ann a hárus aice.</span>
<lb n="1151"/><span>Adubhairt sise nach raibh do mhaoin ná do</span>
<lb n="1152"/><span>bheatha aice acht fíor-bheagán mine agus beagán</span>
<lb n="1153"/><span>beag ola.  Adubhairt Eliseus ria an mhéid soithidh</span>
<lb n="1154"/><span>folamha dob fhéidir dhí d'fhagháil ó na comharsannaibh</span>
<lb n="1155"/><span>ar iasacht a ttabhairt léidh dá tigh, agus</span>
<lb n="1156"/><span>iar sin í féin do iadhadh istigh agus a bheith ag</span>
<lb n="1157"/><span>dórtadh an bheagáin ola sin isna soithidhibh sin</span>
<lb n="1158"/><span>dí nó go líonadh go hiomlán iad.  Agus ar ndénadh</span>
<lb n="1159"/><span>gach ní dhíobh sin dí níor choisg an beagán ola</span>
<lb n="1160"/><span>sin ó dhortadh as an mbeag-shoitheach 'na raibh</span>
<lb n="1161"/><span>nó gur líon an méid soithigh dobhí aice, ionnus</span>
<lb n="1162"/><span>go raibh aice le díol uiriod agus do shaor a clann agus í</span>
<lb n="1163"/><span>féin ó fhiachaibh, agus a lór-dhaoithin féin dá éis sin.</span></p>
<lb n="1164"/>
<lb n="1165"/><p><span>Adeir S. Grighóir go gciallaighionn an ola so</span>
<lb n="1166"/><span>líonmhuiracht ghrása an Spioraid Naomh isan</span>
<lb n="1167"/><span>Eagluis, agus adeir S. Bernard gur chóir dhúinn an</span>
<lb n="1168"/><span>ola mhíorbhuileach so d'iarraidh agus ar gcroidhtheacha</span>
<lb n="1169"/><span>do bheith ó dhubháilcibh folamh do</span></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1170"/><p><span>ghnáth 'na cuinne, óir ní féidir leis an diabhal, leis</span>
<lb n="1171"/><span>an saoghal, agus le hanmhianaibh na colla bheith mar</span>
<lb n="1172"/><span>aon leis an Spiorad Naomh i n-aon-tsoitheach.</span></p>
<lb n="1173"/>
<lb n="1174"/><p><span>CAIB. LXV</span></p>
<lb n="1175"/>
<lb n="1176"/><p><span>CUID EILE DO MHÍORBHUILIBH ELISEI</span></p>
<lb n="1177"/>
<lb n="1178"/><p><span>Dobhí mian mór ag Eliseus comaoin maithiosa</span>
<lb n="1179"/><span>do chur ar mhnaoi dobhí cúrumach ar feadh</span>
<lb n="1180"/><span>aimsire uime-sion; agus mur dobhí sí aimrit nó</span>
<lb n="1181"/><span>neamh-thorthach, do ghuidh sé Dia go dúthrachtach</span>
<lb n="1182"/><span>um ghein chloinne do thabhairt dí.  Agus</span>
<lb n="1183"/><span>dofuair an athchuinge sin ó Dhia; gidh eadh,</span>
<lb n="1184"/><span>ní cian do mhair, óir dofuair sé bás ann a aois</span>
<lb n="1185"/><span>leanmhbaidh.</span></p>
<lb n="1186"/>
<lb n="1187"/><p><span>Leis sin táinicc an mháthair go dérach dólásach</span>
<lb n="1188"/><span>le sgéla báis an leinbh go hairm i raibh Eliseus;</span>
<lb n="1189"/><span>agus dobhí truaighe aige dhí, agus dubhairt sé lena</span>
<lb n="1190"/><span>óglách, .i. Giesi, a lorga féin nó a bhata do bhreith</span>
<lb n="1191"/><span>leis agus a leagan ar an leanbh lena athbheódhadh.</span>
<lb n="1192"/><span>Gidh eadh, ba díomhaoin dó nó go ttáinicc féin;</span>
<lb n="1193"/><span>agus iar tteacht dó do luidh anuas ar an leanbh bél</span>
<lb n="1194"/><span>ar bhél, srón ar shróin, agus iar ndénamh urnaighthe</span>
<lb n="1195"/><span>dhó mur sin, d'éirigh an leanbh 'na bheatha arís.</span>
<lb n="1196"/><span>Agus tug dá mháthair é, gur móradh agus gur moladh</span>
<lb n="1197"/><span>ainm Dé dhe sin.</span></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1198"/><p><span>Feacht eile, dobhí gorta i ttír Israél.  Dobhí</span>
<lb n="1199"/><span>Eliseus agus dream do chlannaibh na bhfádh i</span>
<lb n="1200"/><span>bhfochair a chéile.  d'ordaigh sé praiseach do</span>
<lb n="1201"/><span>dhénamh dáibh, agus pota mór do chur síos; agus do-chuaidh</span>
<lb n="1202"/><span>cuid díobh a' cnuasach luibhionn, agus tárla</span>
<lb n="1203"/><span>go ttugadar luibhionnaigh urchóideacha searbha</span>
<lb n="1204"/><span>leó, agus gur cuireadh san bpota iad; agus ar mbeith</span>
<lb n="1205"/><span>ag caitheamh na praisge dhóibh dofuaradar go</span>
<lb n="1206"/><span>raibh searbh droch-bhlasda, agus do sgread cách</span>
<lb n="1207"/><span>dhíobh ag rádh go raibh an bás isan bpota, .i. go</span>
<lb n="1208"/><span>raibh ní marbhthach éigin ann.  An uair do-chualaidh</span>
<lb n="1209"/><span>Eliseus sin d'iarr glac bheag mhine do</span>
<lb n="1210"/><span>thabhairt cuige; agus arna crotha isan bpota do bhain</span>
<lb n="1211"/><span>an ghoimh asan bpraisigh, agus dothug deagh-bhlas uirre.</span></p>
<lb n="1212"/>
<lb n="1213"/><p><span>Gidh eadh, feart dona feartaibh is mó do-rinne</span>
<lb n="1214"/><span>Eliseus, óir tráchtaigh Críosd féin isan tsoisgél</span>
<lb n="1215"/><span>uirre, .i. Naaman an Siriánach, ard-mharascál</span>
<lb n="1216"/><span>sluaigh rígh na Siria, do leighios ó lubhra:</span></p>
<lb n="1217"/>
<lb n="1218"/><p><span>Tárla 'mun am sin go ttárla do dhream éigion</span>
<lb n="1219"/><span>do mhuintir na Siria, dobhí ag dénamh ruathar</span>
<lb n="1220"/><span>as an tír amuich, go ttarla cailín Iudaigheach</span>
<lb n="1221"/><span>leó.  Dothugadar leó i mbraighdionus dá ttír</span>
<lb n="1222"/><span>féin í; do cheannaigh bean Naamain í go raibh</span>
<lb n="1223"/><span>'na hinnilt aice.  Feacht dá bhfacaidh an inilt a</span>
<lb n="1224"/><span>maighistreás go raibh fáidh i gcrích na hIsraél do</span>
<lb n="1225"/><span>leighiosadh é.  Arna chlos sin don mhnaoi d'innis</span></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="1226"/><p><span>dá fear é, agus d'innis sin don rígh an ní céadna.</span></p>
<lb n="1227"/>
<lb n="1228"/><p><span>“Maith ámh,” ar an rígh, “sgríobhad-sa leat</span>
<lb n="1229"/><span>go rígh Israél le leighios do dhénamh dhuit.”</span></p>
<lb n="1230"/>
<lb n="1231"/><p><span>Agus do sgríobh rígh na Síria chum Ioram, agus</span>
<lb n="1232"/><span>do chuir tabhartuis mhóra cuige ag iarraidh air</span>
<lb n="1233"/><span>Naaman do leighios.  Iar léughadh na litreach</span>
<lb n="1234"/><span>sin do Ioram do ghlac fraoch agus fearg dhásachtch</span>
<lb n="1235"/><span>é, agus d'fhiafraigh ar mheas rígh na Siria gur dhia</span>
<lb n="1236"/><span>é féin, agus do shíl gur le magadh do sgríobh an ní</span>
<lb n="1237"/><span>sin chuige.</span></p>
<lb n="1238"/>
<lb n="1239"/><p><span>Is annsin do chuir Eliseus teachtaire chum an</span>
<lb n="1240"/><span>rígh Ioram ag iarraidh Naaman do chur chuige</span>
<lb n="1241"/><span>féin, agus go gcrutheóchadh go raibh fáidh i nIsraél.</span>
<lb n="1242"/><span>Agus táinicc Naaman go dorus an áruis i raibh</span>
<lb n="1243"/><span>Eliseus; agus níor labhair Eliseus leis, agus gé gur</span>
<lb n="1244"/><span>líonmhur a lucht freasdail ní dheachaidh dhá</span>
<lb n="1245"/><span>láthair, acht sgéla do chur le giolla chuige, gur</span>
<lb n="1246"/><span>iarr air é féin d'innladh i sruth Orthannáin fó</span>
<lb n="1247"/><span>sheacht, agus go mbeith slim slán-chraicneach dá bhíthin.</span></p>
<lb n="1248"/>
<lb n="1249"/><p><span>Do ghlac fearg mhór Naaman, óir do shíl gur</span>
<lb n="1250"/><span>do tharcuisne air nár labhair leis; agus dothug</span>
<lb n="1251"/><span>aghaidh ar a dhul tar ais dá thír féin; agus ar mbeith</span>
<lb n="1252"/><span>ag imtheacht dó do labhair a mhuintir ris ag rádh:</span></p>
<lb n="1253"/>
<lb n="1254"/><p><span>“A athair,” ar siad, “dén-sa comhairle an</span>
<lb n="1255"/><span>fháidh, óir dá n-iarradh neithe móra do dhénamh</span>
<lb n="1256"/><span>do dhénfá, agus ó nár iarr ort acht ní so-dhénta féch</span>
<lb n="1257"/><span>cionnus rachus duit.”</span>
<lb n="1258"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="1259"/><p><span>Agus leis sin do-chuaidh chum srothra Orthannáin,</span>
<lb n="1260"/><span>agus do thom sé é féin seacht n-uaire ann, agus ar</span>
<lb n="1261"/><span>tteacht aníos dó dofuair é féin slán ón lubhra,</span>
<lb n="1262"/><span>agus a fheóil comh glan agus comh áluinn le feóil leinbh</span>
<lb n="1263"/><span>big.  Is annsin do-chuaidh ar 'ais a' tabhairt</span>
<lb n="1264"/><span>buidheachuis do Eliseus, agus do thairg tiodhlaicibh</span>
<lb n="1265"/><span>ro-mhóra dhó, agus níor ghlac-san aen-ní uaidhe.</span></p>
<lb n="1266"/>
<lb n="1267"/><p><span>Arna fhaicsin do ghiolla Eliseuis, .i. do Ghiesi,</span>
<lb n="1268"/><span>dobhí sanntacht go nádúrtha, do rith i ndiaidh</span>
<lb n="1269"/><span>Naámain, agus d'iarr as ucht a mhaighistir dhá</span>
<lb n="1270"/><span>thalluinn airgid agus dá chulaidh éudaigh air, agus tug</span>
<lb n="1271"/><span>Naaman go fonnmhur sin dó.  Dofuair Eliseus</span>
<lb n="1272"/><span>faisnéis na sainnte sin Ghiesi ó Spiorad Dé, agus do</span>
<lb n="1273"/><span>ghoill go mór air; agus ar tteacht dá láthair don</span>
<lb n="1274"/><span>ghiolla adubhairt leis, i ndíoghaltas a shainte agus na</span>
<lb n="1275"/><span>mbrécc do-rinne, go ttiucfadh lubhra Naamain</span>
<lb n="1276"/><span>ar an láthair air, agus nach sgarfadh ris nó rena</span>
<lb n="1277"/><span>shliocht go bráth; agus leis sin táinicc an lubhra air.</span></p>
<lb n="1278"/>
<lb n="1279"/><p><span>Mur do leighis uisge Orthannáin Naaman ón</span>
<lb n="1280"/><span>lubhra chorpordha, is mur sin ghlanas an baisdeadh</span>
<lb n="1281"/><span>cách ó lubhra ró-ghráineamhuil an pheacaidh.</span>
<lb n="1282"/></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="1283"/><p><span>CAIB. LXVI</span></p>
<lb n="1284"/>
<lb n="1285"/><p><span>SAMARIA ARNA TIMCHILLADH LE CAMPA BINADAB RÍGH NA SIRIA.</span></p>
<lb n="1286"/>
<lb n="1287"/><p><span>A.M. 3116</span></p>
<lb n="1288"/>
<lb n="1289"/><p><span>Isan am so d'fhuagair Benadab rígh na Siria</span>
<lb n="1290"/><span>cogadh ar Ioram rígh Israél; agus iar gcur sluaigh</span>
<lb n="1291"/><span>amach go minicc dhó le breith go cealgach air</span>
<lb n="1292"/><span>níor fhéd a mhian d'fhagháil air, óir do-bheireadh</span>
<lb n="1293"/><span>Eliseus rogha dhó.  An tan do-chonnairc an rígh</span>
<lb n="1294"/><span>Siriánach gur dhímhaoin a thoisg gacha mhionca</span>
<lb n="1295"/><span>do thionnsgain luidheacháin do chur roimh Ioram,</span>
<lb n="1296"/><span>do ghlac fearg mhór é, agus ar ngairm a chomhuirleacha</span>
<lb n="1297"/><span>chuige adubhairt riú nárbh fhéidir gan</span>
<lb n="1298"/><span>neoch éigin do bheith 'na measg dobhí 'na bhrathadóir</span>
<lb n="1299"/><span>ag rígh Israél.</span></p>
<lb n="1300"/>
<lb n="1301"/><p><span>“Ní mur sin atá, a rígh,” ar aon díobh, “acht</span>
<lb n="1302"/><span>an fháidh Eliseus do-bheir rogha dhó, óir do-bheir</span>
<lb n="1303"/><span>a Dhia sgéla dhó ar gach secréid dá mbíonn ar</span>
<lb n="1304"/><span>measg-inne.”</span></p>
<lb n="1305"/>
<lb n="1306"/><p><span>“Más mur sin atá,” ar an rígh, “déntar brath</span>
<lb n="1307"/><span>dhamh-sa ar a ionad comhnuidhe.”</span></p>
<lb n="1308"/>
<lb n="1309"/><p><span>“Is feas damh-sa,” ar aon díobh, “gur i gcathair</span>
<lb n="1310"/><span>Dhotain atá a chomhnuidhe.”</span></p>
<lb n="1311"/>
<lb n="1312"/><p><span>Leis sin do chuir sluagh mór, marc-shluagh</span>
<lb n="1313"/><span>troitheach, agus iomad charbad mar aon riú, agus do-chuadar</span>
<lb n="1314"/><span>go Dotain.</span></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="1315"/><p><span>D'éirigh searbhfoghantaigh na fáidhe amach</span>
<lb n="1316"/><span>as an gcathraigh go moch, agus do-chonnairc na</span>
<lb n="1317"/><span>mór-shluaightibh sin ag ionnsaighe na cathrach;</span>
<lb n="1318"/><span>agus ar nglacadh uathbháis tháinicc le sgéla, agus do</span>
<lb n="1319"/><span>mheas nach raibh dul as agá mhaighistir ná</span>
<lb n="1320"/><span>aige féin.  Bhí an fháidh a' tabhairt misnigh dhó,</span>
<lb n="1321"/><span>agus ó nár ghlac sin uaidhe d'iarr ar Dhia a shúile</span>
<lb n="1322"/><span>d'fhosgladh, agus leis sin d'fhéch uaidhe.  Do-chonnairc</span>
<lb n="1323"/><span>uimhir ba mó ná sin go mór d'ainglibh</span>
<lb n="1324"/><span>i ttimchioll Eliseuis lena chosaint ar a námhuid.</span></p>
<lb n="1325"/>
<lb n="1326"/><p><span>Agus isan am cédna do ghuidh Dia an sluagh</span>
<lb n="1327"/><span>Siriánach do dhalladh.  Agus leis sin do-chuaidh</span>
<lb n="1328"/><span>féin rompa isan mbealach, agus adubhairt riú gur</span>
<lb n="1329"/><span>dá ttreórúghadh dotháinicc, do bhrígh go</span>
<lb n="1330"/><span>bhfacaidh ar seachrán iad; agus níor chomhnuidh</span>
<lb n="1331"/><span>leó, agus iad dá leanmhuin, go ttug isteach go</span>
<lb n="1332"/><span>lár chathrach na Samaria iad.  Agus annsin do</span>
<lb n="1333"/><span>ghuidh sé Dia um amharc do thabhairt dáibh,</span>
<lb n="1334"/><span>ionnus go bhfaicfidhdís féin méd na conntabhairte</span>
<lb n="1335"/><span>ann a rabhdar.  Adubhart an rígh Ioram ann</span>
<lb n="1336"/><span>sin gur chóir a ttreasgairt agus a marbhadh go</span>
<lb n="1337"/><span>hiomlán; agus adubhairt an fháidh leis gan sin do</span>
<lb n="1338"/><span>dhénamh, acht bia agus deoch do thabhairt dáibh agus</span>
<lb n="1339"/><span>a gcur uaidhe go síthchánta.</span></p>
<lb n="1340"/>
<lb n="1341"/><p><span>Gidh eadh, níor choisg sin fraoch ná fearg</span>
<lb n="1342"/><span>Binadab a n-aghaidh na fáidhe agus an rígh Ioram.</span>
<lb n="1343"/><span>Acht do chruinnigh armáil ro-líonmhur agus do-chuaidh</span>
<lb n="1344"/><span>féin mar aon riú, gur chuir campa ró-láidir</span>
<lb n="1345"/><span>le Samaria; agus níor fhág an áit sin nó gur</span></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="1346"/><p><span>chéus an chathair sin le gorta, ar modh go reachtaidh</span>
<lb n="1347"/><span>ceann asail ar fhithchid scillinn Shaxanach,</span>
<lb n="1348"/><span>agus sproguille choilim ar chúig séceil.</span></p>
<lb n="1349"/>
<lb n="1350"/><p><span>Is annsinn tarla don rígh Ioram a bheith ag</span>
<lb n="1351"/><span>siubhal ar ballaighe na cathrach, go ttárla bean</span>
<lb n="1352"/><span>dó do sgread go cráitigh ag iarraidh cabhrach air.</span></p>
<lb n="1353"/>
<lb n="1354"/><p><span>“Créd is féidir dhamh-sa “dhénamh dhuit?” ar sé.</span></p>
<lb n="1355"/>
<lb n="1356"/><p><span>“Ceart a dhénamh dhamh,” ar sí.  “Óir do-rinne</span>
<lb n="1357"/><span>mé agus bean oile connradh,” ar sí, “le leanbh</span>
<lb n="1358"/><span>dobhí agum-sa agus le leanbh eile dobhí aice-se</span>
<lb n="1359"/><span>d'ithe.  Do mharbh mise mo leanbh féin ar ttús</span>
<lb n="1360"/><span>agus d'ithiomar é, agus anois an tan budh cóir dhisi a</span>
<lb n="1361"/><span>leanbh féin do mharbhadh agus a thabhairt lena ithe</span>
<lb n="1362"/><span>dhúinn, do réir mmur gheall sí, ní mur sin do-rinne</span>
<lb n="1363"/><span>acht do chuir sí i bhfolach é.”</span></p>
<lb n="1364"/>
<lb n="1365"/><p><span>An uair do-chualaidh an rígh an sgél iongantach</span>
<lb n="1366"/><span>gráineamhuil mí-nádúrtha sin do ghlac gráin agus</span>
<lb n="1367"/><span>dásacht dhíbhfeirgeach é, gur stróic a éudach</span>
<lb n="1368"/><span>(agus leis sin do-chonnairc an pobal sac-éudach taobh</span>
<lb n="1369"/><span>istigh ar a chorp), agus tug mionna móra nach</span>
<lb n="1370"/><span>dénfadh comhnuidhe nó go gcuiradh a cheann dá</span>
<lb n="1371"/><span>bhuain d'Eliseus mhacc Saphait, do bhrígh go</span>
<lb n="1372"/><span>raibh ar a chumus tártháil do thabhairt don</span>
<lb n="1373"/><span>chathraigh, agus nár dheón sin a dhénamh.  Agus</span>
<lb n="1374"/><span>ar an láthair do chuir duine dá mharbhadh.</span></p>
<lb n="1375"/>
<lb n="1376"/><p><span>Tug spiorad Dé rogha don fháidh; agus an uair</span>
<lb n="1377"/><span>do-chonnairc an t-óglaoch ag ionnsuighe an tighe</span></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="1378"/><p><span>ann a raibh, do dhruid agus do dhaingnidh an dorus</span>
<lb n="1379"/><span>'na aghaidh, óir dobhí 'fhios aige go nglacfadh</span>
<lb n="1380"/><span>aithmhéla an rígh, agus go gcuirfadh gairm ar ais ar</span>
<lb n="1381"/><span>an ordughadh dothug uaidhe.  Agus cuiridh so i</span>
<lb n="1382"/><span>gcéill gur mairg don té ní do-ghníomh go tobann</span>
<lb n="1383"/><span>an tan ghríosas fearg é.</span></p>
<lb n="1384"/>
<lb n="1385"/><p><span>Tabhair dod aire nach raibh tairbhe ar bith</span>
<lb n="1386"/><span>isan tsac-éudach úd dobhí ar an rígh.  Óir ní</span>
<lb n="1387"/><span>raibh umhlacht ná aithrigh cheart 'na aice aige</span>
<lb n="1388"/><span>acht uabhar mór agus édóchus maille le mí-fhoighid;</span>
<lb n="1389"/><span>agus is uime sin do thionnsgaion naomh-fháidh an</span>
<lb n="1390"/><span>fhír-Dhia do bhásughadh.</span></p>
<lb n="1391"/>
<lb n="1392"/><p><span>Isan am a raibh teachtaire an rígh a' teacht</span>
<lb n="1393"/><span>chum Eliseus do mharbhadh, dobhí sé 'na shuidhe</span>
<lb n="1394"/><span>i ndorus a thighe féin ag innsin dáibh go raibh</span>
<lb n="1395"/><span>cabhair ó Dhia a' teacht do láthair chugthu; óir</span>
<lb n="1396"/><span>go reacfaoi fón am sin arna mhárach ag dorus</span>
<lb n="1397"/><span>cathrach Shamaria miosúr plúir fhíneálta ar phíosa</span>
<lb n="1398"/><span>beag airgid, .i. secel nó statera (mur scillinn</span>
<lb n="1399"/><span>Shaxanaigh), agus dá mhiosúr eórna ar na fiacha</span>
<lb n="1400"/><span>cédna.  Gidh eadh, níor chreid cuid acu</span>
<lb n="1401"/><span>sin, agus go háirighthe, do-rinne tiaghearna do</span>
<lb n="1402"/><span>mhuintir ochta an rígh édearbh ar an láthair</span>
<lb n="1403"/><span>air, agus adubhairt dá bhfoisgeóladh Dia doirse na</span>
<lb n="1404"/><span>bhflaithios nárbh fhéidir sin do bheith mur dubhairt.</span></p>
<lb n="1405"/>
<lb n="1406"/><p><span>Do fhreagair Eliseus, agus dubhairt leis:  “chífirse</span>
<lb n="1407"/><span>le do shúilibh é,” ar sé, “acht ní íosa tú én-ní dhe.”</span></p>
<lb n="1408"/>
<lb n="1409"/><p><span>Agus ba fíor gach focal don fháistine sin.  Óir,</span></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="1410"/><p><span>thárla an oidhche chédna go raibh ceathrar lobhar,</span>
<lb n="1411"/><span>dobhí 'na gcomhnuidhe ag dorus na cathrach,</span>
<lb n="1412"/><span>ag ceileabhar ré-roile agus ag casaoid a n-anacair</span>
<lb n="1413"/><span>agus a n-easbhadha eatorra féin, gur chinneadar,</span>
<lb n="1414"/><span>ó nach raibh cabhair acu le fagháil isan gcathraigh,</span>
<lb n="1415"/><span>a dhul d'ionnsaighe na námhad.</span></p>
<lb n="1416"/>
<lb n="1417"/><p><span>Agus iar nglacadh mhisnighe dháibh do-chuadar</span>
<lb n="1418"/><span>go campa na námhad.  Agus ar ndul isteach i</span>
<lb n="1419"/><span>bpáilliún annsin dóibh ní bhfuaradar aon-neoch</span>
<lb n="1420"/><span>ann, acht dofuaradar a ndaoithin bídh agus dighe;</span>
<lb n="1421"/><span>agus iar gcaitheamh an bhíodh go cíocrach dáibh</span>
<lb n="1422"/><span>d'fhéchadar ar gach taobh an campa, agus ní</span>
<lb n="1423"/><span>bhfuaradar aen-nduine ann.</span></p>
<lb n="1424"/>
<lb n="1425"/><p><span>Óir do chuir Dia an oidhche chédhna sin eagla</span>
<lb n="1426"/><span>agus uathbhás comh mór agus sin orra (óir, dar leó, go</span>
<lb n="1427"/><span>gcualadar torann agus tuaim armála, trom-pléusg</span>
<lb n="1428"/><span>arma agus eachradh dá n-ionnsaighe) gur shíladar gur</span>
<lb n="1429"/><span>sluaghaibh táinicc a' congnamh as tíortha eile</span>
<lb n="1430"/><span>go hIsraél dotháinicc dá ttreasguirt féin.  Leis</span>
<lb n="1431"/><span>an uathbhás sin do ghluaisiodar le luas a gcos, agus</span>
<lb n="1432"/><span>níor fhanadar le ní ar bith do bhreith leó; agus iar</span>
<lb n="1433"/><span>bhfágbháil gach éudáil óir, airgid, agus éudaighe,</span>
<lb n="1434"/><span>maille le gach lón eile dá raibh acu, isan gcampa, do</span>
<lb n="1435"/><span>theithiodar gan féchuin 'na dhiaidh go ndeachadar</span>
<lb n="1436"/><span>tar abhainn Orthannáin, óir dofuair an marc-shluagh</span>
<lb n="1437"/><span>do chuir Ioram d'fhios an imtheacht dáríribh</span>
<lb n="1438"/><span>do-rinneadar morán earruidh agus éudaighthe do theilgiodar</span>
<lb n="1439"/><span>uatha le neart uathbháis isna bealaighibh.</span></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="1440"/><p><span>Leis sin do bhrúcht lucht na cathrach amach,</span>
<lb n="1441"/><span>agus iar n-argain an champa dhóibh dobhí an miosúr</span>
<lb n="1442"/><span>plúir agus an dá mhiosúr eórna dá ndíol i ndorus na</span>
<lb n="1443"/><span>cathrach mur dubhairt an fháidh Eliseus an lá</span>
<lb n="1444"/><span>roimhe.  Agus táinicc an chuid eile dhá réimhrádh</span>
<lb n="1445"/><span>isteach: óir, ar mbeith do shluagh na cathrach</span>
<lb n="1446"/><span>ag rith amach agus isteach 'na ndrongaibh agus 'na</span>
<lb n="1447"/><span>mbuidhne, gan ordugh, gan riaghail, do chuir</span>
<lb n="1448"/><span>an rígh cúram an gheata ar an tiaghearna ro</span>
<lb n="1449"/><span>éilidh fírinne na fáisdine do-rinne Eliseus an lá</span>
<lb n="1450"/><span>roimhe ar an gcabhair dobhí le teacht go Samaria,</span>
<lb n="1451"/><span>agus ar mbeith ag cur smachta ar chách annsin dó,</span>
<lb n="1452"/><span>do bhrúchtadar ann a mhullach, gur shaltradar agus</span>
<lb n="1453"/><span>gur bhrúidheadar chum báis é, conár ith aenghrim</span>
<lb n="1454"/><span>don fhurtacht beatha tháinicc ar chách eile.</span></p>
<lb n="1455"/>
<lb n="1456"/><p><span>Is mór na míorbbhuile iad so: .i. gach ní dár</span>
<lb n="1457"/><span>réimhinnis an fháidh bheith arna gcoimhlíonadh</span>
<lb n="1458"/><span>gan fhuireach; Dia fós do throid ar son na</span>
<lb n="1459"/><span>Samaria agus a saoradh ó ghorta agus ó anbhruid gan</span>
<lb n="1460"/><span>fhios dí féin; agus tar cheann gur leighis an fháidh</span>
<lb n="1461"/><span>le cumhachta Dé an lobhar Siriánach, gur fhuiling</span>
<lb n="1462"/><span>ceathrar lobhar a bheith gan leighios i ndorus</span>
<lb n="1463"/><span>cathrach na Samaria le deagh-sgél a saortha do</span>
<lb n="1464"/><span>thabhairt gan bhaill do lucht na cathrach; agus</span>
<lb n="1465"/><span>i meadhón a meadhrach agus a lúthgháire gur</span>
<lb n="1466"/><span>marbhadh agus nachar cailleadh acht an t-aonduine</span>
<lb n="1467"/><span>dothug tarcuisne agus tár ar réimhrádh</span></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="1468"/><p><span>diadha na fáidhe ro-naomhtha: nolite confidere</span>
<lb n="1469"/><span>in princípibus in quibus non est salus.</span></p>
<lb n="1470"/>
<lb n="1471"/><p><span>CAIB. LXVII</span></p>
<lb n="1472"/>
<lb n="1473"/><p><span>SLIOCHT ACHAB ARNA SGRIOS GO HIOMLÁN AGUS IESABEL ARNA</span>
<lb n="1474"/><span>HITHE LE MADRAIGH.</span></p>
<lb n="1475"/>
<lb n="1476"/><p><span>A.M. 1020</span></p>
<lb n="1477"/>
<lb n="1478"/><p><span>Ar ndul iar sin d'Eliseus go Damascus, tárla</span>
<lb n="1479"/><span>do Bhinadab rígh na Siria bheith i ngalar chonntabhairteach;</span>
<lb n="1480"/><span>agus ar gclos dó go raibh Eliseus i</span>
<lb n="1481"/><span>gcathair Dhamasc, do chuir caiptín dá mhuintir,</span>
<lb n="1482"/><span>darbh ainm Hasael, le tiodhlaice móra chuige agus</span>
<lb n="1483"/><span>ag fiafraidh dhe an ttiocfadh féin slán ón ngalar</span>
<lb n="1484"/><span>sin.  Agus ar gcur na ceasda sin do Hasael do</span>
<lb n="1485"/><span>fhreagair an fháidh, agus adubhairt go mb'fhéidir</span>
<lb n="1486"/><span>dhó teacht, acht, tar a cheann sin, go bhfuigheadh</span>
<lb n="1487"/><span>bás gan amhrus; agus iar rádh na mbriathar sin</span>
<lb n="1488"/><span>dó do chriothnaigh sé, agus do thuit srotha dér óna</span>
<lb n="1489"/><span>rosgaibh.  d'fhiafraidh Hasael de créd adhbhar a ghuil.</span></p>
<lb n="1490"/>
<lb n="1491"/><p><span>“Tá,” ar Eliseus, “go bhfaicim le réimhamharc,</span>
<lb n="1492"/><span>mar thaisbénus Dia dhamh, na huilc agus</span>
<lb n="1493"/><span>na háir do dhénfus tusa ar Israél an uair bhés tú</span>
<lb n="1494"/><span>'do rígh ar an Siria.”</span></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="1495"/><p><span>Iar sin do-chuaidh Hasael ar a ais mur a raibh</span>
<lb n="1496"/><span>a rígh; agus d'innis dó go mbeith slán ón ngalar sin.</span>
<lb n="1497"/><span>Gidh eadh, arna mhárach do mharbh sé féin é,</span>
<lb n="1498"/><span>agus dobhí 'na rígh 'na ionad.  Is le linn Ioram,</span>
<lb n="1499"/><span>dara mac Achab, bheith 'na rígh ar Israél agus Iosaphat</span>
<lb n="1500"/><span>bheith 'na rígh ar Iuda do thárla an ní so.</span></p>
<lb n="1501"/>
<lb n="1502"/><p><span>Agus ar mbeith 'mun am sin do Iosaphat ársaigh</span>
<lb n="1503"/><span>cian-iasta tug an ríghe dá mhac Ioram, ionnus</span>
<lb n="1504"/><span>go raibh rígh Iuda agus rígh Israél d'én-ainm an tráth</span>
<lb n="1505"/><span>sin.  Agus gidh gur ghlac Ioram oighriocht a</span>
<lb n="1506"/><span>athar ar an ríghe, níor ghlac puinn ar oighreacht</span>
<lb n="1507"/><span>a shubháilceadh ná dhá fhíréntacht.  Óir ba duine</span>
<lb n="1508"/><span>écceart aindlightheach é i gcosmhulacht ríghthe</span>
<lb n="1509"/><span>na hIsraél, agus do phós sé inghean Achaib.</span></p>
<lb n="1510"/>
<lb n="1511"/><p><span>Acht ní cian do mhair, agus go ttáinicc a mhac</span>
<lb n="1512"/><span>Ochosias i seilbh na ríghe ann a ionad.  Agus</span>
<lb n="1513"/><span>do-chuaidh a' congnamh le Ioram rígh Israél a</span>
<lb n="1514"/><span>n-aghaidh Hasael rígh na Siria do chuir cogadh</span>
<lb n="1515"/><span>fón am sin air.  Agus ar ttabhairt catha dá chéile</span>
<lb n="1516"/><span>ag Rámat Galad dáibh do loiteadh Ioram, agus do</span>
<lb n="1517"/><span>ordaigh dá mhuintir a iomchar go Iesrael, áit i</span>
<lb n="1518"/><span>ndeachaidh Ochosias ar chuairt chuige.  Gidh</span>
<lb n="1519"/><span>eadh, tar ceann go raibh i ccontabhairt báis,</span>
<lb n="1520"/><span>níor fhan Iehu leis sin gan an ríghacht do ghabháil</span>
<lb n="1521"/><span>dó féin.</span></p>
<lb n="1522"/>
<lb n="1523"/><p><span>Óir isan am cédna dotháinicc, le hordughadh</span>
<lb n="1524"/><span>Dé agus Eliseuis, óg-fháidh dá ionnsaighe; agus arna</span>
<lb n="1525"/><span>ghairm cuige i n-áit uaignigh dhó, thug boxa</span>
<lb n="1526"/><span>ola amach agus do ung 'na rígh é; agus adubhairt leis</span></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="1527"/><p><span>gurbh í toil an Tiaghearna agus gurbh í a aithne fair</span>
<lb n="1528"/><span>gan aon, go suiche an té ba táire, dá ttáinicc ar</span>
<lb n="1529"/><span>shliocht Achaib d'fhágbháol beó gan mharbhadh.</span></p>
<lb n="1530"/>
<lb n="1531"/><p><span>Agus leis sin do ghluais maille le buidhin mhór</span>
<lb n="1532"/><span>oiffigach agus aos armtha; agus do ghluais go Iesrael,</span>
<lb n="1533"/><span>áit a raibh Ioram 'na luighe le hothar a chneadh.</span>
<lb n="1534"/><span>Agus ar mbeith i n-amharc an bhaile dháibh</span>
<lb n="1535"/><span>táinicc fear faire mur i raibh an rígh Ioram, agus</span>
<lb n="1536"/><span>d'innis dó go raibh buidhin mhór armtha ag</span>
<lb n="1537"/><span>ionnsaighe an bhaile.  Do chuir Ioram teachta</span>
<lb n="1538"/><span>d'fhios créd iad; agus mur thigeadh gach aon fó leith</span>
<lb n="1539"/><span>díobh do láthair Iehu do chuiradh d'ualach orra</span>
<lb n="1540"/><span>anmhuin 'na fharraidh féin, agus ní leigeadh d'aon</span>
<lb n="1541"/><span>acu dul ar ais le sgéla.</span></p>
<lb n="1542"/>
<lb n="1543"/><p><span>An tan do-chonnairc Ioram sin, tar cheann go</span>
<lb n="1544"/><span>raibh tinn meirbh, dobhí ann a charbatt, agus</span>
<lb n="1545"/><span>Ochósias ann a charbatt féin, agus do-chuadar rompa</span>
<lb n="1546"/><span>go ttarla dhá chéile ag magh nó ag fearann Naboit</span>
<lb n="1547"/><span>iad.  Annsin d'fhiafraidh Ioram do Iehu an go</span>
<lb n="1548"/><span>síthchánta tháinicc, agus leis sin tug Iehu urchar</span>
<lb n="1549"/><span>do shleigh d'ionnsaighe Ioraim gur chuir tréna</span>
<lb n="1550"/><span>chroidhe í, gur mharbh ar an láthair é.  Agus</span>
<lb n="1551"/><span>tug ordúgh dá mhuintir a chorp do theilgion chum</span>
<lb n="1552"/><span>na madraighe ar an magh cédna, ionnus gur</span>
<lb n="1553"/><span>coimhlíonadh fáistine Eliais neoch do-rinne do</span>
<lb n="1554"/><span>shliocht Achaib.  Leis sin do theith Ochosias;</span>
<lb n="1555"/><span>gidh eadh ba díomhaoin dó, óir do lean Iehu é,</span>
<lb n="1556"/><span>agus do mharbh é mur an gcédna; agus tugadh a chorp</span></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="1557"/><p><span>go hIerusalem gur hadhnacadh i bhfochair a shinnsir é.</span></p>
<lb n="1558"/>
<lb n="1559"/><p><span>Iar sin táinicc Iehu co cathair Iesrael isteach.</span>
<lb n="1560"/><span>Agus an uair do-chualaidh an mhéirdreach mhalaigh</span>
<lb n="1561"/><span>sin, .i. Iesabel, do bhealbh sí a haghaidh,</span>
<lb n="1562"/><span>do chóirigh agus do dheagh-mhaisigh a ceann, agus</span>
<lb n="1563"/><span>d'fhéch sí amach i bhfuinneóig le hí féin do thaisbénadh,</span>
<lb n="1564"/><span>óir do shíl go ttiubhradh Iehu grádh dhí.</span></p>
<lb n="1565"/>
<lb n="1566"/><p><span>Gidh eadh, ní mur sin tárla, acht an uair do-chonnairc</span>
<lb n="1567"/><span>Iehu í d'fhiafraidh go hárd cia bhí ann</span>
<lb n="1568"/><span>sin dá taobh féin.  Leis sin do thaisbéin días nó</span>
<lb n="1569"/><span>triúr don lucht suirghe dobhí 'na fochair a gcinn</span>
<lb n="1570"/><span>ar an bhfuinneóig; agus ní luaithe do-chonnairc iad</span>
<lb n="1571"/><span>ná dubhairt a teilgion chuige amach ar an</span>
<lb n="1572"/><span>bhfuinneóig; agus do-rinneadar sin ar an láthair.</span>
<lb n="1573"/><span>Agus ar tteacht chum talmhan dí do shiubhail na</span>
<lb n="1574"/><span>heich agus na carbaitt ar a conablaigh.</span></p>
<lb n="1575"/>
<lb n="1576"/><p><span>Agus go grod dá éis sin do smuain Iehu go raibh</span>
<lb n="1577"/><span>sí 'na banríghain agus 'na hinghin ag rígh, agus dá bhrígh</span>
<lb n="1578"/><span>sin nárbh fhoirchios a fágbháil ar an tsráid marbh.</span>
<lb n="1579"/><span>An uair do chuir daoine amach lena hadhlacadh</span>
<lb n="1580"/><span>ní bhfuaradar ar a háit acht barradh a lámh agus</span>
<lb n="1581"/><span>troithacha a cos gan ithe ag na madraighibh,</span>
<lb n="1582"/><span>acht amháin go raibh a cloigionn lom ann, do</span>
<lb n="1583"/><span>réir fháistine Eliseus.</span></p>
<lb n="1584"/>
<lb n="1585"/><p><span>Ag so mur tháinicc díoghaltas Dé ar an mnaoi</span>
<lb n="1586"/><span>mallaighthe so; óir mur thug uabhar, saint agus</span>
<lb n="1587"/><span>glóir dhíomhaoin an tsaoghail uirre beith 'na</span></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="1588"/><p><span>námhaid bhunaidh do shíor ag an bhfíreinne agus</span>
<lb n="1589"/><span>Dia na fírinne, ag an gcreideamh, agus ag na fáidhibh</span>
<lb n="1590"/><span>fíre dobhí dá shíoladh, gonár fhág dá deóin lorg</span>
<lb n="1591"/><span>creididh isan ríghacht: mur sin do dheónaidh ise</span>
<lb n="1592"/><span>agus a lorg do sgrios do dhruim na talmhan go hiomlán.</span></p>
<lb n="1593"/>
<lb n="1594"/><p><span>An tan do thuig Iehu gur mhian le Dia sliocht</span>
<lb n="1595"/><span>Achaib agus Iesabel do sgrios, agus go bhfuair</span>
<lb n="1596"/><span>furfhógra gan fear múin le balla d'fhágbháil beó</span>
<lb n="1597"/><span>dhíobh, do chuir sgéla go Samaria ag iarraidh i</span>
<lb n="1598"/><span>bpéin bháis orra an méid do shliocht Achaib do</span>
<lb n="1599"/><span>bhí eatorra do mharbhadh gan mhaill, agus níor</span>
<lb n="1600"/><span>lamh lucht na cathrach sin gan sin do dhénamh</span>
<lb n="1601"/><span>ar a chomhairle, d'eagla a naimhdionuis do tharruing</span>
<lb n="1602"/><span>orra.  Agus do marbhadh deichneabhar agus</span>
<lb n="1603"/><span>trí fithchid ann díobh.</span></p>
<lb n="1604"/>
<lb n="1605"/><p><span>Agus dochum go bhfédfadh sagairt Bhaal do</span>
<lb n="1606"/><span>threasgairt ar aon-láthair, do chuir forfhógra ar</span>
<lb n="1607"/><span>feadh na ríghachta i tteacht chuige chum iodhbarrtha</span>
<lb n="1608"/><span>do dhénamh ar aon-láthair, agus gan duine</span>
<lb n="1609"/><span>dhíobh do bheith dá n-easbhaidh.  Agus ar</span>
<lb n="1610"/><span>mbeith dáibh uile isan teampall do chuir sé dá</span>
<lb n="1611"/><span>marbhadh go hiomlán ar an láthair sin iad;</span>
<lb n="1612"/><span>agus do-rinne mion-bhlodha beaga don íodhal féin;</span>
<lb n="1613"/><span>agus do bhrisiodar an teampall, agus do-rinne</span>
<lb n="1614"/><span>camra ar an áit a raibh.  Agas do mhol Dia caoindúthracht</span>
<lb n="1615"/><span>Iehu um an ngníomh sin.</span></p>
<lb n="1616"/>
<lb n="1617"/><p><span>Gidh eadh, ní cian do mhair an caoin-dúthracht</span>
<lb n="1618"/><span>do Iehu. Óir, do-rinne aithris ann a mí-ghníomha</span></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="1619"/><p><span>agus ann a mí-bhéusa ar na ríghthe dotháinicc</span>
<lb n="1620"/><span>roimhe, gur tharraing fearg agus díoghaltas Dé</span>
<lb n="1621"/><span>air féin agus air Israél go hiomlán, go bhfuair bás</span>
<lb n="1622"/><span>iar bhfágbháil na ríghachta agá mhac Ioachas.</span></p>
<lb n="1623"/>
<lb n="1624"/><p><span>Dála chríche Iudah: iar marbhadh Ochosias rígh</span>
<lb n="1625"/><span>Iudah do Iehu, mur dubhrus cheana, do ghlac a</span>
<lb n="1626"/><span>mháthair, .i. Athalia inghena Achaib, áilghios agus</span>
<lb n="1627"/><span>anmhian le hí féin 'na haonar do bheith ag stiúradh</span>
<lb n="1628"/><span>ríghachta Iudah.  Dá bhrígh sin do bhásaigh clann</span>
<lb n="1629"/><span>an rígh go hiomlán, acht aon leanbh amháin díobh</span>
<lb n="1630"/><span>do chaomhain agus d'fholaigh deirbhshiúr an rígh</span>
<lb n="1631"/><span>Ochosias, agus do chuir dá oileamhuin i n-áit uaignigh</span>
<lb n="1632"/><span>é.  Ar mbeith d'Athila seacht mbliadhna mur</span>
<lb n="1633"/><span>sin i gceannus críche Iudah, do mheas an t-árdshagart</span>
<lb n="1634"/><span>Ioaida gur mhithidh dhó 'fhuagra don</span>
<lb n="1635"/><span>ríoghacht go raibh rígh dlistionach beó acu, .i. Ioas</span>
<lb n="1636"/><span>mac Ochosias, do chaomhain deirbhshiúr a athar</span>
<lb n="1637"/><span>an uair do bhásaigh Athalia an chuid eile do</span>
<lb n="1638"/><span>chloinn a athar.  Agus leis sin dothug an leanbh</span>
<lb n="1639"/><span>isteach isan teampall, áit ar admhaigh gurbh é</span>
<lb n="1640"/><span>an prionnsa dlisdionach é; agus do-rinneadar ulgháirdios</span>
<lb n="1641"/><span>mór 'na thimchioll.</span></p>
<lb n="1642"/>
<lb n="1643"/><p><span>An uair do-chualaidh Athalia an gháir agus an</span>
<lb n="1644"/><span>lúthgháire mhór sin do-chuaidh 'na buinnidhe ratha</span>
<lb n="1645"/><span>chum an teampall.  Agus ar bhfaiscin na coróna</span>
<lb n="1646"/><span>ar cheann Ioais dí do chinn ar dhíoghaltas do</span>
<lb n="1647"/><span>dhénamh; acht ní luaithe tháinic ar an láthair</span>
<lb n="1648"/><span>ná do mharbh gárdaighe an óig-rígh í.  Agus do</span></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="1649"/><p><span>bhí Ioas 'na rígh uaidhe sin amach gan imreasan,</span>
<lb n="1650"/><span>gan fhreasabhra, tar cheann nach raibh acht i n-aois</span>
<lb n="1651"/><span>a sheacht mbliadhan an uair do cuireadh an</span>
<lb n="1652"/><span>choróin ríoghdha air.</span></p>
<lb n="1653"/>
<lb n="1654"/><p><span>San aimsir chédna sin dofuair Eliseus bás.</span>
<lb n="1655"/><span>Agus ar mbeith i ngalar a éuga dhó táinic rígh</span>
<lb n="1656"/><span>Israél darbh ainm fós Ioas chuige, agus ba mac do</span>
<lb n="1657"/><span>Ioachas mac Iehu é; agus ar gcur a dhóláis fó thinnios</span>
<lb n="1658"/><span>Eliseuis i gcéill dhó, do chúitigh an fháidh a dheighnádúir</span>
<lb n="1659"/><span>go maith: óir do gheall dó iar gcaitheadh</span>
<lb n="1660"/><span>a shaighid fó thrí tré fhuinneóig na háirde soir,</span>
<lb n="1661"/><span>do réir mur d'iarr air, go mbeith buaidh fó thrí</span>
<lb n="1662"/><span>ar na Siriánachaibh (dobhí ro-thrén an uair sin</span>
<lb n="1663"/><span>air) aige; gidh eadh dob olc leis mur choisg sé</span>
<lb n="1664"/><span>comh luath sin ó chaitheamh na saighiod, óir</span>
<lb n="1665"/><span>dá gcaitheadh fó shé nó fó sheacht iad adubhairt</span>
<lb n="1666"/><span>go scriosfadh go lár iad.  Agus leis sin dofuair</span>
<lb n="1667"/><span>an fháidh mhíorbhuileach mhór-éuchtach sin bás.</span></p>
<lb n="1668"/>
<lb n="1669"/><p><span>Agus tárla tar éis a adhnacadh, ar mbeith do</span>
<lb n="1670"/><span>dhreim éigin bheith ag adhlacan mairbh, ar tteacht</span>
<lb n="1671"/><span>dáibh isan ionad i raibh tómba Eliseuis go bhfacadar</span>
<lb n="1672"/><span>buidhin don hAmínítibh dobhí ag argain</span>
<lb n="1673"/><span>na háite sin; agus arna bhfaicsin do lucht iomchair</span>
<lb n="1674"/><span>an mharbháin do theilgiodar an corp ar thomba</span>
<lb n="1675"/><span>Eliseuis; agus ní luaithe do bhean sé le cnámha an</span>
<lb n="1676"/><span>naoimh ná d'éiridh suas 'na sheasamh iarna athbheódhadh.</span></p>
<lb n="1677"/>
<lb n="1678"/><p><span>Is maith an cruthughadh so go mbíonn brígh</span>
<lb n="1679"/><span>mhór i ttaise na naomh.</span>
<lb n="1680"/></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="1681"/><p><span>CAIB. LXVIII</span></p>
<lb n="1682"/>
<lb n="1683"/><p><span>SACHARIAS ARNA CHLOCHADH</span></p>
<lb n="1684"/>
<lb n="1685"/><p><span>A.M. 3126 secundum Vulgatum</span></p>
<lb n="1686"/>
<lb n="1687"/><p><span>Ar mbeith do Ioas 'na rígh ar an Iudah dobhí</span>
<lb n="1688"/><span>buidheachas agus uirruim aige don árd-shagart Ioaidas</span>
<lb n="1689"/><span>do chuir coróin air.  Agus tug sin air féin a bheith</span>
<lb n="1690"/><span>subháilceach so-ghníomhach an feadh do mhair</span>
<lb n="1691"/><span>an chara mhaith agus an deagh-chomhairleach sin</span>
<lb n="1692"/><span>aige; agus do ghoill go mór air an masla dothug</span>
<lb n="1693"/><span>an mhéirdreach mhallaighthe dhúnmharbhthach</span>
<lb n="1694"/><span>ar an teampall, óir do aisdrigh sí na seóide agus na</span>
<lb n="1695"/><span>soithigh daor-luaighe dobhí ann, agus do oirn sí teampall</span>
<lb n="1696"/><span>an íodhail Báal riú.</span></p>
<lb n="1697"/>
<lb n="1698"/><p><span>Agus do thionnsgain-san a leasughadh.  Gidh</span>
<lb n="1699"/><span>eadh, mur do thuig go raibh sin ro-chosdusach</span>
<lb n="1700"/><span>aige, do labhair leis an bpobal, agus d'iarr ar gach</span>
<lb n="1701"/><span>aon acu a chomaoin do réir a chumhacht do chur</span>
<lb n="1702"/><span>ar an obair bheannaighthe sin.  Agus mur</span>
<lb n="1703"/><span>nach ttugadh na sagairt conndus cinnte san airgiod</span>
<lb n="1704"/><span>do ghlacadhdís don teampall dó, do chuir Ioaidas</span>
<lb n="1705"/><span>cófra dá dhénamh agus poll ann a chlár bhéil le hofráil</span>
<lb n="1706"/><span>gach aoin do ghlacadh, agus do chuir 'na shuidhe i</span>
<lb n="1707"/><span>bhfogus don altóir é; agus do-gheibhdís airgid gach</span>
<lb n="1708"/><span>lá ann le díoluighacht do thabhairt dona saoir agus</span>
<lb n="1709"/><span>don lucht oibre.  Agus leasaigheadh an teampall mur sin.</span></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="1710"/><p><span>Go grod dá éis sin, mur dhamhna mí-ratha don</span>
<lb n="1711"/><span>rígh, fuair Ioaidas bás a n-aois céd agus tríochad</span>
<lb n="1712"/><span>bliadhain.  Dobhí do mhéid an ghráidh agus na</span>
<lb n="1713"/><span>honóra dobhí ag an rígh tar éis a bháis dó gur</span>
<lb n="1714"/><span>mhian leis a adhlacadhh i bhfochair na ríghthe i Ierusalem.</span></p>
<lb n="1715"/>
<lb n="1716"/><p><span>Gidh eadh, ní cian do mhair a dheagh-iomchar</span>
<lb n="1717"/><span>ná a fhíréntacht tar éis báis an chomhairligh</span>
<lb n="1718"/><span>naomhtha sin, do chosnadh do ghnáth ar lucht</span>
<lb n="1719"/><span>brég agus blaidir é, go ttángadar sin dá adhradh agus</span>
<lb n="1720"/><span>dá adhmholadh, agus gur tharraingiodar a mhian agus</span>
<lb n="1721"/><span>a annsacht orra; agus fá dheóidh gur thréig sé Dia</span>
<lb n="1722"/><span>agus go raibh ag adhradh íodhal; agus do-rinne uilc</span>
<lb n="1723"/><span>agus mórán do pheacaidh gráineamhla do</span>
<lb n="1724"/><span>tharraing fearg agus díoghaltas Dé air féin agus ar a ríghacht.</span></p>
<lb n="1725"/>
<lb n="1726"/><p><span>Arna fhaicsin sin don árd-shagart Sacharias,</span>
<lb n="1727"/><span>.i. mac Ioaidais, dotháinicc do dánacht agus le misnigh</span>
<lb n="1728"/><span>do láthair an rígh, agus tug iomardadh agus imdheargadh</span>
<lb n="1729"/><span>dhó féin agus dá choimhairleachaibh tré mur dobhí</span>
<lb n="1730"/><span>ag adhradh na n-íodhal agus na mbrécc-dhia sin.  Ní</span>
<lb n="1731"/><span>go maith do ghalc Ioas an teagusg sin acht do</span>
<lb n="1732"/><span>ghlac fearg adhbhal-mhór, ionnus iar ndearmad</span>
<lb n="1733"/><span>na gcomaoineacha móra do chuir an t-athair air</span>
<lb n="1734"/><span>gur chuir sé an mac, .i. Zacharias, dá chlochadh,</span>
<lb n="1735"/><span>nó dá mharbhadh le clocha, i bpórsa an teampuill.</span>
<lb n="1736"/><span>Agus ní dhubhairt an duine naomtha so, ar mbeith</span>
<lb n="1737"/><span>dá mharbhadh mar sin dona céusdúnaigh, acht</span>
<lb n="1738"/><span>na briathra so:</span>
<lb n="1739"/></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="1740"/><p><span>“A Dhia, féch na neithe fhuilingim agus dén ceart damh.”</span></p>
<lb n="1741"/>
<lb n="1742"/><p><span>Agus dofuair sin, óir is mí-rathmhur do chríochnuigh</span>
<lb n="1743"/><span>an rígh so a bheatha.  Óir do mhúsgail</span>
<lb n="1744"/><span>Dia na Siriánaigh 'na aghaidh, go rug buaidh le</span>
<lb n="1745"/><span>beagán buidhne air féin agus ar a shluaghaibh; agus do-rinneadar</span>
<lb n="1746"/><span>neithe gráineamhla ann a phearsainn air,</span>
<lb n="1747"/><span>ionnus iar n-imtheacht lán do ghalair agus d'easláinte</span>
<lb n="1748"/><span>as a lámhaibh ní bás suaimhneach dofuair</span>
<lb n="1749"/><span>acht do mharbh a shearbhfoghantaighibh féin</span>
<lb n="1750"/><span>é ann a leabaidh; agus iar mbás ní bhfuair</span>
<lb n="1751"/><span>d'ónóir a chur i ttomba ríghthibh Iudah ba</span>
<lb n="1752"/><span>sinnsir dhó.</span></p>
<lb n="1753"/>
<lb n="1754"/><p><span>Cuiradh so na huachtaráin ar a gcoimhéd gan</span>
<lb n="1755"/><span>anáil ghoimheamhail urchóidigh luchta an bhladair</span>
<lb n="1756"/><span>do léigin dá ngar.</span></p>
<lb n="1757"/>
<lb n="1758"/><p><span>Do ghabh Amasias mac Ioais ríghe Iudah a</span>
<lb n="1759"/><span>n-ionad a athar.  Agus dobhí cogadh aige a</span>
<lb n="1760"/><span>n-aghaidh Ioais rígh Israél; acht fá dheóidh</span>
<lb n="1761"/><span>do-rinneadh príosúnach dhe.  Agus táinicc Ioas</span>
<lb n="1762"/><span>iar sin go Ierusalem, agus iar mbriseadh a ballaigh</span>
<lb n="1763"/><span>le lár dhó dothug argain an bhaile agus an teampaill;</span>
<lb n="1764"/><span>agus dothug an méid óir agus airgid agus gach édáil dá</span>
<lb n="1765"/><span>bhfuair innte go Samaria leis.  Agus 'na dhiaidh</span>
<lb n="1766"/><span>sin dobhí Amasias síthchánta go leór ann a</span>
<lb n="1767"/><span>fhlaithios, nó gur chogair a mhuintir eatorra féin</span>
<lb n="1768"/><span>a mharbhadh.  An uair do mhothaidh-san an</span>
<lb n="1769"/><span>fheall a bheith dá hullmhughadh dhó do theith</span>
<lb n="1770"/><span>sé go Lachis, áit ar marbhadh é.</span>
<lb n="1771"/></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="1772"/><p><span>A.M. 3167</span></p>
<lb n="1773"/>
<lb n="1774"/><p><span>Do ghlac a mhac Ozias (dá ngoirthear i n-áitibh</span>
<lb n="1775"/><span>don Scriptúir Azarias) an ríghe i n-ionad a athar.</span>
<lb n="1776"/><span>Dobhí sé fírénta, agus do-níodh comhairle ris na</span>
<lb n="1777"/><span>fáidhibh do ghnáth le fios tola Dé d'fhagháil uatha.</span>
<lb n="1778"/><span>Dobhíodh buaidh i gcathaibh do shíor aige, agus do</span>
<lb n="1779"/><span>leasaigh sé gach bris agus gach easbhaidh dhá raibh</span>
<lb n="1780"/><span>ar an teampall.</span></p>
<lb n="1781"/>
<lb n="1782"/><p><span>Gidh eadh, mur nach bíonn an duine buansheasmach,</span>
<lb n="1783"/><span>an uair do bhreathnaigh é féin a bheith</span>
<lb n="1784"/><span>buadhach cathréimeach do líon a chroidhe d'uaill</span>
<lb n="1785"/><span>agus d'uabhar, gur léig failligh i seirbhís Dé; agus ar</span>
<lb n="1786"/><span>mbeith cian-aosta dhó tug uabhair ar a dhul don</span>
<lb n="1787"/><span>teampall agus iodhbairt do dhénamh lena lámhaibh féin.</span></p>
<lb n="1788"/>
<lb n="1789"/><p><span>Do chuir sin uathbhás ar an árd-shagart Azarias.</span>
<lb n="1790"/><span>Agus dotháinicc féin mar aon leis na sagairt dá</span>
<lb n="1791"/><span>thoirmeasg agus dá innsin dó nach raibh dlistionach</span>
<lb n="1792"/><span>aige ughdarrás sagairt do ghlacadh air féin, acht</span>
<lb n="1793"/><span>a chúram mór féin do fhreasdal.  Agus an uair dob</span>
<lb n="1794"/><span>áil leó an sionnsa dobhí 'na láimh, le túis do</span>
<lb n="1795"/><span>losgadh, do bhuain de, do bhogair go mbáiseóchadh</span>
<lb n="1796"/><span>iad; agus ar an láthair do bhuail Dia lubhra air do</span>
<lb n="1797"/><span>ghreamaidh dhe go bhfuair bás.  Do dhíbir na</span>
<lb n="1798"/><span>sagairt amach as an teampall annsin é.  Agus ar</span>
<lb n="1799"/><span>bhfaicsin an ghalair ghráineamhail dó féin do</span>
<lb n="1800"/><span>chuir Dia mur phionús air, dobhí deifir mhór air</span>
<lb n="1801"/><span>féin ag imtheacht.</span></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="1802"/><p><span>Agus, mur nár fhéud uaidhe sin amach é féin</span>
<lb n="1803"/><span>do thaisbénadh don phobal, ba héigion dó an</span>
<lb n="1804"/><span>ríghacht do thabhairt dá mhac Ioathan, neoch</span>
<lb n="1805"/><span>do-rinne aithris iomlán ar fhíréntacht a athar i</span>
<lb n="1806"/><span>ttús a fhlaithis.</span></p>
<lb n="1807"/>
<lb n="1808"/><p><span>Iar mbeith don phrionnsa fhírénta so 'na rígh</span>
<lb n="1809"/><span>sé bliadhna décc d'fhág an ríghe ag mac mallaighthe</span>
<lb n="1810"/><span>dobhí aige darbh ainm Achas, do athnuadhaigh</span>
<lb n="1811"/><span>gach gráineamhlacht agus gach adhaladhradh</span>
<lb n="1812"/><span>dhá raibh roimhe sin iriamh i gcrích</span>
<lb n="1813"/><span>Iudah.  Do dhíoghail Dia sin air, óir do chuir</span>
<lb n="1814"/><span>sé fó smacht agus fó neart rígh na Síria é, agus 'na</span>
<lb n="1815"/><span>dhiaidh sin fó smacht rígh Israél.</span></p>
<lb n="1816"/>
<lb n="1817"/><p><span>Óir d'éis báis Ioais rígh Israél, do ghabh a mhac</span>
<lb n="1818"/><span>Sacharias an ríghe.  Dotháinicc sí 'na dhiaidh sin</span>
<lb n="1819"/><span>chum Sellum; 'na dhiaidh sin dochum Manahe,</span>
<lb n="1820"/><span>d'fhág agá mhac Phaceias í.  D'éiridh Phacee mhac</span>
<lb n="1821"/><span>Romeli 'na aghaidh sin, agus do bhain an ríghe dhe.</span></p>
<lb n="1822"/>
<lb n="1823"/><p><span>Is é an Phacee so do chuir cogadh dásachtach</span>
<lb n="1824"/><span>díbhfeirgeach ar Achas mallaighthe .i. righ Iudah</span>
<lb n="1825"/><span>réimhráite; agus do mharbh i n-aon-lá sé fithchid</span>
<lb n="1826"/><span>míle fear dá mhuintir, do bhrígh (mur deir an</span>
<lb n="1827"/><span>Scriptúir) gur thréigiodar Dia.  Agus iar ndénadh</span>
<lb n="1828"/><span>ruathair agus argan na críche, agus iar marbhadh</span>
<lb n="1829"/><span>móráin eile dhó, do-chuaidh ar a ais go hulgháirdeach</span>
<lb n="1830"/><span>lúthgháireach go Samaria, áit a ttarla</span>
<lb n="1831"/><span>an fháidh Ozee dhó dothug imdheargadh dhó</span></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="1832"/><p><span>fó mhéd an uilc do-rinne ar Iudah, agus d'iarr air</span>
<lb n="1833"/><span>an céd míle bráighe dothug as do chur ar a n-ais.</span>
<lb n="1834"/><span>Agus do-rinne Phacee sin, agus do chuir cóir iomchair</span>
<lb n="1835"/><span>ar an dream dobhí tuirsioch lag nó étreórach díobh.</span></p>
<lb n="1836"/>
<lb n="1837"/><p><span>Gidh eadh, níor chuir aen-ní de sin smacht ar</span>
<lb n="1838"/><span>Achas, acht do chalcaigh ann a pheacaidh a</span>
<lb n="1839"/><span>n-aghaidh Dé; agus do chinn ar chabhair d'iarraidh</span>
<lb n="1840"/><span>ar Theghlat-Phalasar rígh na hAsiria agus a ríghacht</span>
<lb n="1841"/><span>do chur fó árd-chíos dó.  Acht ar tteacht don</span>
<lb n="1842"/><span>rígh sin dothug leis i mbroid nó i mbraighdionus</span>
<lb n="1843"/><span>an méid do chlainn Israél dobhí ar an taobh thall</span>
<lb n="1844"/><span>d'abhainn Orthannáin; agus ní tháinicc ar a n-ais</span>
<lb n="1845"/><span>ó shoin, ná fós an chuid eile dhíobh, ón aimsir a</span>
<lb n="1846"/><span>ttug a mhac, .i. Salmanasar, 'na dhiaidh sin i</span>
<lb n="1847"/><span>mbroid go hAsiria leis iad.  Acht, ní a ttairbhe</span>
<lb n="1848"/><span>do-chuaidh a chairdios le rígh na hAsiria do Achas.</span></p>
<lb n="1849"/>
<lb n="1850"/><p><span>Gidh eadh, ní raibh dhá mhéd agus dá mhionaca</span>
<lb n="1851"/><span>do chuireadh Dia pionús ar Achas nach mó sa</span>
<lb n="1852"/><span>chách dobhí a pheacaidh gráineamhla ag fás,</span>
<lb n="1853"/><span>gur dhúin fá dheóidh doirse teampuill an Dé</span>
<lb n="1854"/><span>fhíre, agus gur chuir altóracha íodhal is gach coirnél</span>
<lb n="1855"/><span>do shráidibh Ierusalem, nó gur chríochnaigh a</span>
<lb n="1856"/><span>aindlighe, a olc, agus a íodhal-adhradh rena bheatha;</span>
<lb n="1857"/><span>óir, gé gur mhór é dár leis féin ar an saoghal so,</span>
<lb n="1858"/><span>is gearr dobhí Dia dá leagadh.  Uch, ba truagh a</span>
<lb n="1859"/><span>thurus ar an tsaoghal!  Deposuit potentes de</span>
<lb n="1860"/><span>sede, etc.</span>
<lb n="1861"/></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="1862"/><p><span>CAIB. LXIX</span></p>
<lb n="1863"/>
<lb n="1864"/><p><span>EZECHIAS 'NA RÍGH</span></p>
<lb n="1865"/>
<lb n="1866"/><p><span>A.M. 3265</span></p>
<lb n="1867"/>
<lb n="1868"/><p><span>Mur dofuair Phacee ríghacht Israél le trétúracht,</span>
<lb n="1869"/><span>do chaill mur an gcédna í; óir d'éiridh aon dá</span>
<lb n="1870"/><span>mhuintir, darbh ainm Ozee, 'na aghaidh, do</span>
<lb n="1871"/><span>mharbh é, agus do ghabh an ríghe dá éis.</span></p>
<lb n="1872"/>
<lb n="1873"/><p><span>'Na dhiaidh sin go grod táinicc Salmanasar rígh</span>
<lb n="1874"/><span>na hAsiria, agus do chuir ríghacht Israél fó ard-chíos</span>
<lb n="1875"/><span>dó féin agus dá shliocht.  Acht ar ndul ar ais dó</span>
<lb n="1876"/><span>dob áil le Ozee an chuing sin do chrothadh dhe,</span>
<lb n="1877"/><span>agus chuige sin do dhénamh dofuair congnamh ó rígh</span>
<lb n="1878"/><span>na hÉgipte.  Arna chlos sin do Shalmanasar</span>
<lb n="1879"/><span>tháinicc ar 'ais go harmáil mhór 'na fhochair,</span>
<lb n="1880"/><span>gur chuir campa le Samaria.  Agus dobhí trí</span>
<lb n="1881"/><span>bliadhna ós a comhair; agus fá dheóidh gur ghabh</span>
<lb n="1882"/><span>an chathair; agus 'na dhiaidh sin go ttug deich</span>
<lb n="1883"/><span>ttreabha Israél i mbroid leis dá thír féin go hiomlán;</span>
<lb n="1884"/><span>agus ar ndul ar 'ais dhó sgar sé ó' chéile</span>
<lb n="1885"/><span>idir an Media agus Asiria íad.  Agus ní thángadar</span>
<lb n="1886"/><span>ar a n-ais ó shoin.  Agus is mur sin, tar éis a raibh</span>
<lb n="1887"/><span>do ríghthibh mallaighthe mí-bhésacha ar lorg a</span>
<lb n="1888"/><span>chéile inte ó aimsir Sholaimh gusan uair sin, do</span>
<lb n="1889"/><span>tháinicc lén-sgrios fá dheóidh ar ríghacht Israél</span>
<lb n="1890"/><span>.i. dá chéd agus caogad bliadhain do sheas sí.</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="1891"/><p><span>Isan am cédna sin dofuair ríghacht Iuda</span>
<lb n="1892"/><span>suaimhnios i ndiaidh gach uilc dár fhuiling le</span>
<lb n="1893"/><span>linn Achais.  Óir dotháinicc a mhac maith, .i.</span>
<lb n="1894"/><span>Ezechias, ann a ionad, do tharruing an ríghacht</span>
<lb n="1895"/><span>chum subháilceadh, so-ghníomh, so-bhéus, agus fíréntacht</span>
<lb n="1896"/><span>go hiomlán i n-ionad na ndroch-bhés agus na</span>
<lb n="1897"/><span>ndroch-ghníomh dobhí ar gnáthughadh innte le</span>
<lb n="1898"/><span>cian d'aimsir roimhe sin.</span></p>
<lb n="1899"/>
<lb n="1900"/><p><span>Do cheangail sé é féin do ghnáth le coimhlíonadh</span>
<lb n="1901"/><span>dhlighe Dé.  Do bhris sé na híodhail; do shocraidh</span>
<lb n="1902"/><span>na háitibh arda; agus do ghearr sé garráin na n-íodhal;</span>
<lb n="1903"/><span>d'fhosgail sé fós an teampall do iaidh a athair;</span>
<lb n="1904"/><span>agus do chuir d'fhiachaibh ar na sagairt a bheannughadh</span>
<lb n="1905"/><span>do bhrígh gur truailligheadh le linn a</span>
<lb n="1906"/><span>athar é; do-rinne fós mion-chodchaibh don</span>
<lb n="1907"/><span>nathar nimhe phráis do-rinne Maoise ar an</span>
<lb n="1908"/><span>bhfásach, do bhrígh go raibh 'na dhia bréige ag</span>
<lb n="1909"/><span>cuid don phobal agus go loisgeadhdís túis dá láthair.</span>
<lb n="1910"/><span>Dobhí sé fós ro-dhúthrachtach agus ro-choimhédach</span>
<lb n="1911"/><span>fós leis an deachmhaigh, agus leis na príomh-thortha</span>
<lb n="1912"/><span>do thabhairt go cinnte dona sagairt, ceart fós</span>
<lb n="1913"/><span>agus onóir do thabhairt dáibh.</span></p>
<lb n="1914"/>
<lb n="1915"/><p><span>Agus do chúitigh Dia na deagh-ghníomhartha</span>
<lb n="1916"/><span>sin leis; óir do mheasfadh neoch gurbhá taithneamhach</span>
<lb n="1917"/><span>leis rath do chur ar gach ní do ghlacadh</span>
<lb n="1918"/><span>rén' ais.  Do chroith sé a cheann as cuing agus as</span>
<lb n="1919"/><span>árd-chíos rígh na hAsiria; do chuir sé cogadh</span>
<lb n="1920"/><span>cruaidh ar na Philistínigh, agus dobhí dhá ttreasguirt,</span></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="1921"/><p><span>go chuir isteach go Gaza iad, agus do ghabh mórán</span>
<lb n="1922"/><span>dá mbailte neirt.</span></p>
<lb n="1923"/>
<lb n="1924"/><p><span>Is le linn an rígh fhírénta so do mhair an fháidh</span>
<lb n="1925"/><span>don fhuil ríoghdha .i. Isaias, agus dob aoibhinn dó</span>
<lb n="1926"/><span>an naomh-fháidh sin do bheith 'na fhochair, óir</span>
<lb n="1927"/><span>do-bheiradh comhairleacha folláine tairbheacha</span>
<lb n="1928"/><span>gach aimsir dhó, agus do-bheireadh meisneach i</span>
<lb n="1929"/><span>n-aimsir gach éigin dó.</span></p>
<lb n="1930"/>
<lb n="1931"/><p><span>Fón am sin, ar tteacht do Shenachereb maille</span>
<lb n="1932"/><span>harmáil mhóir a n-aghaidh an rígh Ezechias, do</span>
<lb n="1933"/><span>thuit i ngalar bháis; agus ar gcur teachta i gcuinne</span>
<lb n="1934"/><span>Isaiah, d'innis dó go ndubhairt an Tiaghearna go</span>
<lb n="1935"/><span>bhfuigheadh bás.  Do ghlac dólás mór Esechias</span>
<lb n="1936"/><span>de, agus do ghuil go gér ar an Tiaghearna, agus dofuair</span>
<lb n="1937"/><span>éisdeacht.  Óir ar mbeith don fháidh ag imtheacht</span>
<lb n="1938"/><span>do labhair an Tiaghearna leis, agus adubhairt:</span></p>
<lb n="1939"/>
<lb n="1940"/><p><span>“Éirghidh ar h'áis,” ar sé, “agus innis don rígh gur</span>
<lb n="1941"/><span>éisd mé a urnaighthe agus go bhfuighe saoghal chúicc</span>
<lb n="1942"/><span>mbliadhan décc go fóill, agus i gcionn trí lá go</span>
<lb n="1943"/><span>rachaidh ag iodhbairt don teampall,” agus fós go</span>
<lb n="1944"/><span>mbéuradh buaidh ar Shenecereb rígh na hAsiria,</span>
<lb n="1945"/><span>agus mur chomhartha air sin go rachadh a scáile deich</span>
<lb n="1946"/><span>gcéim ar ais isan stoighre dá ngoirionn S. Ieróm</span>
<lb n="1947"/><span>“dial Ezechiais”.</span></p>
<lb n="1948"/>
<lb n="1949"/><p><span>Ní cian dá éis go ndearna ní nach raibh</span>
<lb n="1950"/><span>indénta aige .i. iar tteacht ón ngalar báis sin dó</span>
<lb n="1951"/><span>tháinicc teachtairigh le leitreacha comhgháirdiochais</span>
<lb n="1952"/><span>fó aisiog a shláinte agus bronntanuis mhóra</span></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="1953"/><p><span>chuige ó Bhéredach Baladain mac Bhaladain, rígh</span>
<lb n="1954"/><span>na Babilóine.  Do ghlac Ezechias go honórach iad</span>
<lb n="1955"/><span>agus thug taisbénadh a thighe ionnmhuis agus taisgeadha</span>
<lb n="1956"/><span>dhóibh, .i.  an mhéid óir, airgid, na soithidh</span>
<lb n="1957"/><span>óir agus airgid, na seóide, na spíosarraidh, agus an</span>
<lb n="1958"/><span>méid airm dobhí i ttaisge aige dháibh, agus dob</span>
<lb n="1959"/><span>iongantach leó méd na saidhbhrios agus na seóda</span>
<lb n="1960"/><span>daor-luaighe do-chonncadar aige.</span></p>
<lb n="1961"/>
<lb n="1962"/><p><span>Agus iar n-imtheacht dáibh do chuir Dia Isaias</span>
<lb n="1963"/><span>an fháidh d'ionnsaighe an rígh, agus d'fhiafraigh dhe</span>
<lb n="1964"/><span>créd iad na daoine sin dotháinicc ar cuairt chuige</span>
<lb n="1965"/><span>nó créd adubhairt riú.  Adubhairt an rígh gur</span>
<lb n="1966"/><span>teachtuirigh ó rí na Babilóine tháinicc ann, agus</span>
<lb n="1967"/><span>gur thaisbéin féin an t-ionnmhus dáibh go hiomlán,</span>
<lb n="1968"/><span>agus nar cheil aen-ní dhe orra.</span></p>
<lb n="1969"/>
<lb n="1970"/><p><span>Adubhairt Isaias leis annsin:</span></p>
<lb n="1971"/>
<lb n="1972"/><p><span>“Ag so mur deir an Tiaghearna leat-sa, tiocfaidh</span>
<lb n="1973"/><span>an lá ann a ttiubhraidh rígh na Babilóine an méid</span>
<lb n="1974"/><span>ionnmhuis sin do thaisbéin tusa dóibh dhá chrích</span>
<lb n="1975"/><span>féin leis, agus go mbiaidh do shliocht-sa 'na gcaillteánacha</span>
<lb n="1976"/><span>a seirbhís i bpálás an rígh sin.</span></p>
<lb n="1977"/>
<lb n="1978"/><p><span>Agus do coimhlíonadh gach ní dhe sin le linn</span>
<lb n="1979"/><span>Nabuchadonosair: dotugadh a mhac féin, .i.</span>
<lb n="1980"/><span>Manasses, nach raibh acht i n-aois dhá bhliadhan</span>
<lb n="1981"/><span>décc an tan do thosaigh a fhlaithios, i mbroid go</span>
<lb n="1982"/><span>Babilón.  Agus mur sin do thuill ó Dhia, óir ní</span>
<lb n="1983"/><span>raibh aon-rígh roimhe riamh ba measa ná é, óir</span>
<lb n="1984"/><span>ba duine mallaighthe mí-chráibhtheach é do chuir</span></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="1985"/><p><span>suas arís go nua an méid teampall íodhal, gach</span>
<lb n="1986"/><span>árd-ionad, gach altóir, gach garrán íodhaladharthach</span>
<lb n="1987"/><span>dár scrios agus dár bhris nó dár loisg a</span>
<lb n="1988"/><span>athair; níor ghéill fós do naomhthacht, d'aois</span>
<lb n="1989"/><span>mhóir, ná d'uaisle fola na fáidhe Isaias gan a</span>
<lb n="1990"/><span>chur chum báis; acht, cidh thrá acht, do-rinne sé</span>
<lb n="1991"/><span>nísa mhó uilc ná do-rinne aen-rígh barbardha dá</span>
<lb n="1992"/><span>ttáinicc ariamh.  Dá bhrígh sin, do mhúsgail Dia</span>
<lb n="1993"/><span>rígh na hAsiria 'na aghaidh, go ttáinicc maille le</span>
<lb n="1994"/><span>mór-shluaigh anoir, gur ghabh Manasses, agus to ttug</span>
<lb n="1995"/><span>leis ceangailte i n-iarann go Babilón é.</span></p>
<lb n="1996"/>
<lb n="1997"/><p><span>Agus ba maith dhó sin, óir an tan tug dhá aire</span>
<lb n="1998"/><span>gurbh é díoghaltas Dé tháinicc air do smuain air</span>
<lb n="1999"/><span>féin agus do sgread ar Dhia go dúthrachtach; agus do</span>
<lb n="2000"/><span>bhí ag dénamh aithrigh agus ag síor-ghuidhe Dé</span>
<lb n="2001"/><span>go dérach aithmhélach nó go bhfuair éisdeacht;</span>
<lb n="2002"/><span>agus do léigeadh ar 'ais i gceannus a ríghacht arís é.</span>
<lb n="2003"/><span>Agus iar tteacht go Ierusalem dhó ní raibh ar 'aire</span>
<lb n="2004"/><span>uaidhe sin amach ar feadh a bheatha acht seirbhís</span>
<lb n="2005"/><span>Dé agus ag tabhairt buidheachuis dó um an trócaire</span>
<lb n="2006"/><span>do-rinnidh air.</span></p>
<lb n="2007"/>
<lb n="2008"/><p><span>Do chuir Dia i gcéill trí neithe móra go follusach</span>
<lb n="2009"/><span>anso, .i. a uile-chumhacht ar ttús, 'na dhiaidh</span>
<lb n="2010"/><span>sin a cheart, a thrócuire fá dheóidh.</span>
<lb n="2011"/></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="2012"/><p><span>CAIB. LXX</span></p>
<lb n="2013"/>
<lb n="2014"/><p><span>FÍRÉNTACHT AGUS FLAITHIOS AN RÍGH IOSIAS</span></p>
<lb n="2015"/>
<lb n="2016"/><p><span>A.M. 3361, ante Christum 643</span></p>
<lb n="2017"/>
<lb n="2018"/><p><span>Iar mbás do Mhanasses do ghabh a mhac mí-ámhar, .i.</span>
<lb n="2019"/><span>Amnon, an ríghe, neoch do lean lorg</span>
<lb n="2020"/><span>a athar isna dubháilcibh agus isna droch-ghníomhartha,</span>
<lb n="2021"/><span>gidh eadh nach dearnaidh aithris air isan</span>
<lb n="2022"/><span>aithrighe. Acht ní cian do mhair sé; óir do chum</span>
<lb n="2023"/><span>a shearbhfoghantaigh féin, .i. Amon, feall dó, go</span>
<lb n="2024"/><span>ndeachaidh mar aon le cuideachta eile dá thigh,</span>
<lb n="2025"/><span>agus gur mharbhdar ann é.</span></p>
<lb n="2026"/>
<lb n="2027"/><p><span>Iar gcur na ndúnmharbhthacha sin chum báis</span>
<lb n="2028"/><span>d'uaislibh na críche do chuiriodar an choróin</span>
<lb n="2029"/><span>ríoghdha ar mac an rígh Amnoin, .i. ar Iosias, do</span>
<lb n="2030"/><span>bhí an uair sin i n-aois a ocht mbliadhan.  Agus</span>
<lb n="2031"/><span>ba prionnsa cráibhtheach oirdheirc ionmholta é,</span>
<lb n="2032"/><span>agus ba treise go mór lena dheagh-cháilidheachta ná</span>
<lb n="2033"/><span>lena aois.  Do sgrios agus do raeb sé na híodhail sin</span>
<lb n="2034"/><span>Bháal; do-rinne pughdar dona híomháighibh agus do</span>
<lb n="2035"/><span>chosmhalachtaibh na mbrég-dhia dobhíodh dá</span>
<lb n="2036"/><span>n-adhradh acu; do loisg sé cnámha na saobhfhádh</span>
<lb n="2037"/><span>agus na saobh-shagart íodhal-adharthacha ar</span>
<lb n="2038"/><span>altóiribh na n-íodhal, do réir na fáistine do-rinneadh</span>
<lb n="2039"/><span>i n-aimsir Ierobaim trí chéd agus caogad</span></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="2040"/><p><span>bliadhuin roimhe sin. Mur sin do ghlan Ierusalem</span>
<lb n="2041"/><span>agus an Iuda go hiomlán ó thruailliughadh an íodhaladhartha;</span>
<lb n="2042"/><span>agus ní hiad sin amháin, acht do bhris,</span>
<lb n="2043"/><span>do sgrios, agus do loisg sé na híodhail, na haltóracha,</span>
<lb n="2044"/><span>agus na garráin choirbthe dobhí i ríghacht na hIsraél,</span>
<lb n="2045"/><span>go háirighthe an mhéid dofuair isna príomhchaithreacha</span>
<lb n="2046"/><span>dhíobh, .i. i mbailte Mhanasse,</span>
<lb n="2047"/><span>Efraim, Shimeóin, agus Nephtali.</span></p>
<lb n="2048"/>
<lb n="2049"/><p><span>Is ag dénamh na n-argan n-uasal so agas cartadh</span>
<lb n="2050"/><span>bréntuis an íodhalartha as teampall Dé, iar</span>
<lb n="2051"/><span>mbeith arna thruailliughadh dhó le holc agus le</span>
<lb n="2052"/><span>diablaigheacht a sheanathar Mhanasses, dobhí</span>
<lb n="2053"/><span>Iosias an uair dofríth leabhar an dlighe go</span>
<lb n="2054"/><span>míorbhuileach ann .i. leabhar na Deutronomi</span>
<lb n="2055"/><span>ró sgríobh Maoise.  Agus dothug na sagairt</span>
<lb n="2056"/><span>an leabhar do láthair an rígh, agus an uair</span>
<lb n="2057"/><span>do-chualaidh briathra bogracha an leabhair</span>
<lb n="2058"/><span>do stróic sé a éudach féin; agus mur dothug</span>
<lb n="2059"/><span>dhá aire na díoghaltais do shaothraigh na</span>
<lb n="2060"/><span>haithreacha tháinicc roimhe 'theacht ar an gcrích</span>
<lb n="2061"/><span>go hiomlán, le hiomad a n-uilc agus a bpeacaidhibh,</span>
<lb n="2062"/><span>do chuir sé dream dona sagairt ag fiafraighe do</span>
<lb n="2063"/><span>bhan-fháidh darbh ainm Olda créd thiocfadh as</span>
<lb n="2064"/><span>na huilc sin do-rinne na ríghthibh tháinicc roimhe</span>
<lb n="2065"/><span>ag tréigion aithneadh agus dlighe Dé, nó an raibh an</span>
<lb n="2066"/><span>cháin gan díol go soiche sin.</span></p>
<lb n="2067"/>
<lb n="2068"/><p><span>Do dhearbh an bhan-fháidh go ttiucfadh gach</span>
<lb n="2069"/><span>díoghaltas dár gheall Dia isan leabhar sin ar an</span></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="2070"/><p><span>ríghacht, acht do bhrígh go raibh-sion fírénta</span>
<lb n="2071"/><span>go mbeith a fhlaithios féin uirre síthchánta, óir</span>
<lb n="2072"/><span>gur éisd Dia lena ghuidhe agus lena dhéra ar son</span>
<lb n="2073"/><span>chortha cháich.</span></p>
<lb n="2074"/>
<lb n="2075"/><p><span>An tan fuair Iosias an freagra sin do chuir gairm</span>
<lb n="2076"/><span>chruinnighthe ar phuibleacha na Iudah go hiomlán.</span>
<lb n="2077"/><span>Agus ar tteacht go Ierusalem dáibh, do-chuaidh</span>
<lb n="2078"/><span>sé mar aon leis na sagairt agus leis na fáidhibh</span>
<lb n="2079"/><span>isteach don teampall.  Do léig féinn go hárd i</span>
<lb n="2080"/><span>n-éisteacht gach aoin díobh an leabhar sin; agus</span>
<lb n="2081"/><span>iar ttabhairt a gheallamhna go sollamanta dhó</span>
<lb n="2082"/><span>go gcoimhleónadh féin gach ní dá raibh ann, do</span>
<lb n="2083"/><span>ghramaigh-sion an ní cédna don ríghacht go</span>
<lb n="2084"/><span>hiomlán.  Agus thug a dheagh-shompla féin agus an</span>
<lb n="2085"/><span>cúram dobhí aige ann gur choimhlín féin agus cách</span>
<lb n="2086"/><span>oile an dlighe ró-naomhtha sin an feadh do mhair</span>
<lb n="2087"/><span>sé, agus gur marbhadh é, nó go bhfuair bás, do dhruim</span>
<lb n="2088"/><span>loit do tharla dhó i gcath i n-aghaidh Nechao</span>
<lb n="2089"/><span>rígh Égipt.</span></p>
<lb n="2090"/>
<lb n="2091"/><p><span>Dar liom, is maith an léighionn so lena chur i</span>
<lb n="2092"/><span>gcéill do ríghthibh, do phrionnsaighibh agus d'uachtaránaibh</span>
<lb n="2093"/><span>eile na talmhan so gur ar choimlíonadh</span>
<lb n="2094"/><span>dlighe Dé budh cóir dháibh a n-aire bheith do</span>
<lb n="2095"/><span>shíor: quaerite primum regnum Dei ... et haec</span>
<lb n="2096"/><span>omnia adjicientur vobis.</span>
<lb n="2097"/></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="2098"/><p><span>CAIB. LXXI</span></p>
<lb n="2099"/>
<lb n="2100"/><p><span>CAMPA NABUCHADONOSAR LE IERUSALEM</span></p>
<lb n="2101"/>
<lb n="2102"/><p><span>A.M. 3416, roimh Chríosd 588</span></p>
<lb n="2103"/>
<lb n="2104"/><p><span>Iar mbreith i ndólás mhór do ríghacht Iudah</span>
<lb n="2105"/><span>fó bhás an rígh Iosias, do thogh an ríghacht an</span>
<lb n="2106"/><span>mac ba hóige dobhí aige, .i. Sellum dá ngoirthí</span>
<lb n="2107"/><span>Ioachas, 'na rígh.  Gidh eadh, ar tteacht ar a ais</span>
<lb n="2108"/><span>do Nechao rígh na hÉgipte ón gcogadh ann a</span>
<lb n="2109"/><span>raibh a n-aghaidh rígh na hAsiria, dotháinicc</span>
<lb n="2110"/><span>isteach go hIerusalem, agus iar mbuain na ríghe do</span>
<lb n="2111"/><span>Ioachas dothug ceangailte i gcuibhreach iarnuidhe</span>
<lb n="2112"/><span>don Égipt é, agus do oirn a dhearbhbhráthair, darbh</span>
<lb n="2113"/><span>ainm Ioakim, 'na rígh 'na ionad - Eliakim dob</span>
<lb n="2114"/><span>ainm dhó ar tús - agus do chuir an ríghacht fó árdchíos</span>
<lb n="2115"/><span>dó féin.</span></p>
<lb n="2116"/>
<lb n="2117"/><p><span>Dobhí an rígh so i bhflaithios na críche dá</span>
<lb n="2118"/><span>bhliadhain décc, agus gidh go raibh uimhir dona</span>
<lb n="2119"/><span>fáidhaibh isan ríghacht rena linn níorbh fheirde</span>
<lb n="2120"/><span>dhá iomchar, óir ba droch-dhuine mí-bhéusach</span>
<lb n="2121"/><span>mallaighthe é.  An uair do taibénadh leabhar</span>
<lb n="2122"/><span>fáisdime Ieremiais dó do ghearr le sgín phinn é agus</span>
<lb n="2123"/><span>do loisg ar an tteine é, agus do ordaigh iar sin an</span>
<lb n="2124"/><span>leabhar cédna do athsgríobhadh agus mórán eile do chur ann.</span></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="2125"/><p><span>Isan gceathramhadh bliadhain do fhlaithios an</span>
<lb n="2126"/><span>rígh so tháinicc Nabuchadonosar go Ierusalem,</span>
<lb n="2127"/><span>gur ghabh an rígh mí-rathmhur cédna, agus go ttug</span>
<lb n="2128"/><span>leis i gcuibhreach iaruinn i mbroid go Babilón é</span>
<lb n="2129"/><span>(isan mbliadhain d'aois an domhain do réir an</span>
<lb n="2130"/><span>áirimh choitchinn 3398, agus roimh Chríosd 606</span>
<lb n="2131"/><span>bliadhna, agus is annso is gnáthach an 70 bliain</span>
<lb n="2132"/><span>broide na Babilóine do thosughadh).  Acht do</span>
<lb n="2133"/><span>léig ar a ais é 'na dhiaidh sin iar gcur cánach agus</span>
<lb n="2134"/><span>aird-chíosa mhóir air.</span></p>
<lb n="2135"/>
<lb n="2136"/><p><span>I gcionn thrí mbliadhan dá éis do-chuaidh i</span>
<lb n="2137"/><span>n-easumhlacht ar Nabuchadonosar; agus dotháinicc</span>
<lb n="2138"/><span>sluaightibh móra as an gCaldea; do-rinne díoghailtais</span>
<lb n="2139"/><span>mhóra; do mharbh é; gus ní bhfuair adhlacan,</span>
<lb n="2140"/><span>acht a fhágbháil 'na bhia bádhbh agus braineón.</span></p>
<lb n="2141"/>
<lb n="2142"/><p><span>Do ghabh Ioachim a mhac, dá ngoirthí Iechonias,</span>
<lb n="2143"/><span>an ríghe dhá bhliadhain.  Agus ar mbeith dhó</span>
<lb n="2144"/><span>sin ar aithris a athar go holc aindlightheach,</span>
<lb n="2145"/><span>tháinicc Nabuchadonosar arís agus tug leis i mbroid</span>
<lb n="2146"/><span>go Babilón é, mar aon lena mháthair, lena mhnaoi,</span>
<lb n="2147"/><span>agus lena chloinn, mar aon fós re huaisle agus le hard-chinn</span>
<lb n="2148"/><span>na críche; thug deich míle bráighe as Ierusalem</span>
<lb n="2149"/><span>leis.  Is annsin dothug argain an teampaill, óir dothug</span>
<lb n="2150"/><span>leis an méid airgid, óir, agus an méid soithigh</span>
<lb n="2151"/><span>airgid agus óir do chuir Solamh ann, go Babilón.  Agus</span>
<lb n="2152"/><span>i n-ionad Ioachim do-rinne rígh fó árd-chíos do</span>
<lb n="2153"/><span>dhearbhbhráthair a athar .i. do Shedecias.</span></p>
<lb n="2154"/>
<lb n="2155"/><p><span>Agus ba measa sin ná cách, óir ar ttabhairt</span>
<lb n="2156"/><span>tarcuisne do chomhairle Ieremias agus dá phearsainn,</span></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="2157"/><p><span>mar aon re gach fáidh oile dá raibh san gcrích, do</span>
<lb n="2158"/><span>bhíodh ag fonómhad agus a' magadh ar bhriathraibh</span>
<lb n="2159"/><span>an Scriptúra féin, ionnus nach raibh íodhaladhradh</span>
<lb n="2160"/><span>ná olc dá mhéd a n-aghaidh an Tiaghearna</span>
<lb n="2161"/><span>nach dearna féin agus nach ttug a dhroch-shiompla</span>
<lb n="2162"/><span>d'fhiachaibh ar chách eile do dhénamh; ionnus</span>
<lb n="2163"/><span>iar n-adhnadh feirge an Tiaghearna 'na aghaidh</span>
<lb n="2164"/><span>isan naoieadh bliadhain dá fhlaithios, A.M. 3416,</span>
<lb n="2165"/><span>do ghríosaidh Dia Nabuchadonosar, dá ndearnaidh</span>
<lb n="2166"/><span>instrumeint lena fheirg do dhíoghailt ar rígh agus</span>
<lb n="2167"/><span>ríghacht Iuda, gur chuir campa re Ierusalem do</span>
<lb n="2168"/><span>chuir gorta mhór orra.</span></p>
<lb n="2169"/>
<lb n="2170"/><p><span>Agus ar mbeith dhá bhliadhain ós a comhair</span>
<lb n="2171"/><span>gan cead ag aon dul amach ná ag aon-neach a dhul</span>
<lb n="2172"/><span>asteach inte ar feadh na haimsire sin, do lingiodar</span>
<lb n="2173"/><span>fá dheóidh go curata dásachtach ar an gcathraigh,</span>
<lb n="2174"/><span>agus gur bhrisiodar a balla, go ndearnadar bealach</span>
<lb n="2175"/><span>fairsing isteach air.</span></p>
<lb n="2176"/>
<lb n="2177"/><p><span>Is annsin do ghlac uathbhás ádhbhal-mhór lucht</span>
<lb n="2178"/><span>na cathrach gur élaidh gach aon acu agá raibh</span>
<lb n="2179"/><span>neart nó misneach ann le dorchadus na hoidhche,</span>
<lb n="2180"/><span>agus do theith an rígh féin.  Gidh eadh, do chuir</span>
<lb n="2181"/><span>Nabucadonosar tóruigheacht 'na dhiaidh dorug</span>
<lb n="2182"/><span>air i bhfogus do Iericho, agus ar tteacht dhá láthair</span>
<lb n="2183"/><span>do chuir sé a dhias cloinne dá marbhadh ós a</span>
<lb n="2184"/><span>chomhair, agus 'na dhiaidh sin do bhain sé an dá</span>
<lb n="2185"/><span>shúil as a cheann amach.  Chuir slabhraidheadh</span>
<lb n="2186"/><span>iaruinn dá gcur air, agus tug leis i mbroid go Babilón é.</span></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="2187"/><p><span>Iar sin do chuir Nabuchadonosar caiptín dá</span>
<lb n="2188"/><span>ghárdaighibh darbh ainm Nabusardan maille le</span>
<lb n="2189"/><span>sluagh mór 'na fhochair dochum ballaidhe na</span>
<lb n="2190"/><span>cathrach sin Ierusalem do leagadh le lár, agus chum</span>
<lb n="2191"/><span>na ttighthe móra agus na bpálás dobhí inte do losga</span>
<lb n="2192"/><span>mar aon re pálás an rígh agus an teampall.  Agus</span>
<lb n="2193"/><span>iar mbreith gach ní dá bhfuaradar daor-luaigh</span>
<lb n="2194"/><span>leó, mur bhí, an prás dobhi i bpiléir an teampaill</span>
<lb n="2195"/><span>agus an fhairge phráis do-rinne Solamh, do loisgiodar</span>
<lb n="2196"/><span>an teampall agus na páláis, do bhrisiodar ballaighe</span>
<lb n="2197"/><span>na cathrach timchioll, agus thugadar an méid</span>
<lb n="2198"/><span>Iudaigheach dofuaradar i mbroid leó, acht beagán</span>
<lb n="2199"/><span>d'fhágadar leis an talamh do leasughadh agus</span>
<lb n="2200"/><span>leis na fíoneamhnacha do chongbháil i n-ordughadh.</span>
<lb n="2201"/><span>Agus chuadar ar a n-ais leó go Babilón.</span></p>
<lb n="2202"/>
<lb n="2203"/><p><span>Agus sin mur dhíoghail Dia a bpeacaidhibh ar</span>
<lb n="2204"/><span>ríghthibhh agus ar phobal na Iudaigheach, gur chuir</span>
<lb n="2205"/><span>i mbroid agus i sclábhaighacht an mhéid nár marbhadh</span>
<lb n="2206"/><span>le cloidhmhe a namhad díobh, agus is é so do chaoin</span>
<lb n="2207"/><span>Ieremias i Leabhar na hEólchuire isan gcéill litiordha.</span></p>
<lb n="2208"/>
<lb n="2209"/><p><span>Ar mbeith san mBabilóin agus isan gCaldea mur</span>
<lb n="2210"/><span>sin dona Iudaighibh dobhídar i mbroid ar feadh</span>
<lb n="2211"/><span>dheich mbliadhan agus trí fithchid, do réir mur</span>
<lb n="2212"/><span>tharrnguir na fáidhe cian roimhe sin.  Óir, mur</span>
<lb n="2213"/><span>is mó chlaonus Dia chum trócuire ná chum a</span>
<lb n="2214"/><span>cheirt do chur i ngníomh, is fada dobhí ag éisdeacht</span>
<lb n="2215"/><span>riú chum go leaseóchadhdís iad féin, acht fá</span></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="2216"/><p><span>dheóidh, ó nach dearnadar sin, tháinicc an díoghaltas orra.</span></p>
<lb n="2217"/>
<lb n="2218"/><p><span>Agus gé gur shearbh le hárd-chinn na</span>
<lb n="2219"/><span>Iudaigheach na bogair dhíoghaltacha do-níodh</span>
<lb n="2220"/><span>Ieremias, níor choisg sin é gan a bheith do shíor</span>
<lb n="2221"/><span>ag teagusg an phobail, agus ag tabhairt teagaisg don</span>
<lb n="2222"/><span>dream dobhí i mbroid dhíobhh gan an Dia fíre</span>
<lb n="2223"/><span>do thréigion ná an creidiomh d'fhág a n-aithreacha</span>
<lb n="2224"/><span>acu, gan mí-bhéusa fós na nGeintíleacha do</span>
<lb n="2225"/><span>leanmhuin, agus go ttiubhradh Dia saoirse agus</span>
<lb n="2226"/><span>tártháil dóibh mur do gheall.  Agus dothug an</span>
<lb n="2227"/><span>t-ard-taoiseach sluaigh sin Nabuchadonosoir, .i.</span>
<lb n="2228"/><span>Nabusardan, gean agus gnaoi comh mór sin do Ieremias</span>
<lb n="2229"/><span>go ttug ordúghadh speisialta dá mhuintir gan</span>
<lb n="2230"/><span>dochar do dhénamh dhó, agus dothug a roghain</span>
<lb n="2231"/><span>dhó a dhul leis féin go Babilón agus a bheith ar a</span>
<lb n="2232"/><span>bhreith féin ann nó anmhuin isan Iudea.  Agus</span>
<lb n="2233"/><span>thug-san do roghuin comhnuidhe isan tír le sólás</span>
<lb n="2234"/><span>do thabhairt don bhuidhin bheag Iudaigheach do</span>
<lb n="2235"/><span>fágadh innte.</span></p>
<lb n="2236"/>
<lb n="2237"/><p><span>Dothug sé comhuirleacha maithe do Ghodolias,</span>
<lb n="2238"/><span>neoch d'fhág nabuchadonosar i gceannus na críche</span>
<lb n="2239"/><span>sin; acht mur nár chuir Godolias suim annsin,</span>
<lb n="2240"/><span>agus fós nár chreid an trétúrach Masphat do bheith</span>
<lb n="2241"/><span>ar tí feille do dhénamh air, dothug díol ann, óir</span>
<lb n="2242"/><span>do-rinnidh Masphat, agus dream do ghabh leis, an</span>
<lb n="2243"/><span>fheall, mur dubhradh le Godolias go minicc.</span></p>
<lb n="2244"/>
<lb n="2245"/><p><span>Do ghlac eagla agus uathbhás mór an chuid eile</span>
<lb n="2246"/><span>dona Iudaighibh fón ngníomh ngráineamhuil sin,</span></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="2247"/><p><span>óir do mheasadar go ttiocfadh rígh na Babilóine</span>
<lb n="2248"/><span>a' dénamh díoghaltais fó bhás Ghodolias agus go</span>
<lb n="2249"/><span>sgriosfadh do dhruim talmhan iad, agus dá</span>
<lb n="2250"/><span>bhrígh sin do-chinniodar ar theitheadh don Égipt.</span>
<lb n="2251"/><span>D'iarr Ieremias orra gan sin do dhénamh acht</span>
<lb n="2252"/><span>anmhuin ann a ttír agus nach raibh baoghal orra,</span>
<lb n="2253"/><span>agus dá ttéighdís don Égipt go gcaillfidh uile iad.</span>
<lb n="2254"/><span>Acht, cidh thrácht, níor chreidiodar é.  An uair</span>
<lb n="2255"/><span>do-chonnairc féin agus a dhisciobal Baruch nárbh</span>
<lb n="2256"/><span>fhéidir a ttoirmeasg do chinniodar féin ar a dhul</span>
<lb n="2257"/><span>leó; agus ar ndul don tír sin dáibh do-rinneadar</span>
<lb n="2258"/><span>fáistine fhírinneach, .i. go sgriosfadh rígh na</span>
<lb n="2259"/><span>Babilóine an Égipt mur do-rinne le ríghacht Iuda.</span></p>
<lb n="2260"/>
<lb n="2261"/><p><span>Is mur sin dobhí an pobal sin, dobhí roimhe sin</span>
<lb n="2262"/><span>dílis toghthaigh ag Dia, ag fulang cruadh-dhála</span>
<lb n="2263"/><span>ann gach ríghacht do thrí ríghachtaibh i n-éinfheacht;</span>
<lb n="2264"/><span>acht fón am cédna dofuaradar, tar</span>
<lb n="2265"/><span>cheann gan súil do bheith acu leis, sólás beag i</span>
<lb n="2266"/><span>gceart-mheadhóin a ndóláis, óir dofuair an</span>
<lb n="2267"/><span>sgiúrsa do-rinne Dia le díoghaltas do dhénamh ar</span>
<lb n="2268"/><span>chách oile bás isan mbliadhain (secundum Vulgatum)</span>
<lb n="2269"/><span>d'aois an domhuin 3442, agus roimh Chríosd 562.</span></p>
<lb n="2270"/>
<lb n="2271"/><p><span>Agus do ghabh a mhac, .i. Euil-Merodach, an</span>
<lb n="2272"/><span>ríghe.  Agus ní luaithe do fuagradh 'na rígh é ná</span>
<lb n="2273"/><span>tharruing Ioachim rígh na Iudaigheach as an</span>
<lb n="2274"/><span>bpríosún, ann a chuir Nabuchadonosar é roimh</span>
<lb n="2275"/><span>an rígh déighionach, .i. Sedecias, as ar bhean na</span>
<lb n="2276"/><span>súile 'á thabhairt i ngéibhionn leis.  Agus mur</span></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="2277"/><p><span>sin tar éis tríochad bliadhain do phríosúntacht</span>
<lb n="2278"/><span>dofuair fuasgladh agus onóir ón rígh gceannsaigh</span>
<lb n="2279"/><span>deagh-inntineach so, .i. Euil-Merodach, go ndearnaidh</span>
<lb n="2280"/><span>cuibhrionnach agus comhluadar ar a bhórd féin</span>
<lb n="2281"/><span>de ó sin amach.  Mur sin ar lár a dhóláis agus a</span>
<lb n="2282"/><span>dhereóile dofuair sólás agus onóir, lerbh fhéidir dhó</span>
<lb n="2283"/><span>cumhachta agus ceart-bhreitheamhnus Dé do thuigsin:</span>
<lb n="2284"/><span>deposuit potentes de sede et exaltavit humiles;</span>
<lb n="2285"/><span>esurientes implevit bonis, etc.</span></p>
<lb n="2286"/>
<lb n="2287"/><p><span>(Ag sin mur chríochnaighios leabhra staire</span>
<lb n="2288"/><span>Ríghthe na Iudaigheach; agus lenaidh Leabhar Esdras.)</span></p>
<lb n="2289"/>
<lb n="2290"/><p><span>CAIB. LXXII</span></p>
<lb n="2291"/>
<lb n="2292"/><p><span>ANN A TTRÁCHTAR AR AN RÍGH CYRUS AGUS AR ESDRAS</span></p>
<lb n="2293"/>
<lb n="2294"/><p><span>A.M. 3468</span></p>
<lb n="2295"/>
<lb n="2296"/><p><span>Má leíghionn tú, a léughthóir, an choimre ro</span>
<lb n="2297"/><span>sgríobhas ar stair na gcúig bhflaithios do thosaigh</span>
<lb n="2298"/><span>i ndiaidh Nimroid, .i. flaithios na hAsiria, na Media,</span>
<lb n="2299"/><span>na Persia, na Gréige, agus fá dheóidh na Rómha, do-ghébhhair</span>
<lb n="2300"/><span>faisnéis ar an modh i ttáinicc Cyrus i</span>
<lb n="2301"/><span>bhflaithios na Baibilóine.</span></p>
<lb n="2302"/>
<lb n="2303"/><p><span>Tar éis gach díoghaltais dá ndearnaidh Dia ar</span>
<lb n="2304"/><span>na Iudaighibh ann gach ní dhár fhuilingiodar i</span></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="2305"/><p><span>mbroid na Babilóine ar feadh lxx bliadhain do</span>
<lb n="2306"/><span>bá toil leis iar sin fuasgladh dhóibh, agus chum sin</span>
<lb n="2307"/><span>do dhénamh dothug ard-cheannus an domhuin</span>
<lb n="2308"/><span>do Cyrus an Médach.  Agus ní luaithe dofuair</span>
<lb n="2309"/><span>sé an ceannus sin isan áird thoir, agus ar na críochaibh</span>
<lb n="2310"/><span>oirthearach' eile dobhí fó smacht Nabuchadonosar,</span>
<lb n="2311"/><span>ná dothug cead agus misnioch dona Iudaighibh uile</span>
<lb n="2312"/><span>dofuair roimhe i mbroid na Babilóine dul ar a</span>
<lb n="2313"/><span>n-ais dochum teampuill Dé do chur suas irís i</span>
<lb n="2314"/><span>gcathair Ierusalem.  Agus dothug na soithidh</span>
<lb n="2315"/><span>óir agus airgid dothug Nabuchadonosar as an teampall</span>
<lb n="2316"/><span>sin go Babilón leis as an óir-chisde nó as teagh</span>
<lb n="2317"/><span>taisge ríghthe na Babílóine amach, agus thug</span>
<lb n="2318"/><span>dona Iudaighibh lena gcur isan teampall nuadh</span>
<lb n="2319"/><span>iarna chríochnughadh.</span></p>
<lb n="2320"/>
<lb n="2321"/><p><span>Agus annsin do ghluais dá mhíle agus dá fhithchiod</span>
<lb n="2322"/><span>dona Iudaighibh mar aon lena mnáibh, lena gcloinn,</span>
<lb n="2323"/><span>agus lena searbhfhoghantibh sin go huimhir sheacht</span>
<lb n="2324"/><span>míle fó cheannus agus fó stiúradh Shorobabel; agus ar</span>
<lb n="2325"/><span>an seachtmhadh mí iar ngluasacht for séd dáibh</span>
<lb n="2326"/><span>do chruinnighdar ar aen-láthair i Ierusalem.</span>
<lb n="2327"/><span>Agus annsin do-rinneadar iodhbarthacha uile-loisgeacha</span>
<lb n="2328"/><span>agus gach iodhbairt eile dárbh fhéidir leó</span>
<lb n="2329"/><span>ar altóracha do-rinneadar don fhír-Dhia fhorórdha.</span>
<lb n="2330"/><span>Agus an bhliadhain dá éis sin do chuiriodar bonnchlocha</span>
<lb n="2331"/><span>an teampuill suas, agus iarna fhaicsin sin</span>
<lb n="2332"/><span>don phobal do leigiodar gáir adhbhal-mhór 'na</span>
<lb n="2333"/><span>thimchioll asda, cuid acu le lúthgháire agus cuid eile</span></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="2334"/><p><span>le dólás ag smuaineadh ar an teampall ro-ordheirc</span>
<lb n="2335"/><span>dobhí roimhe ann.</span></p>
<lb n="2336"/>
<lb n="2337"/><p><span>Dob fherr le muintir na Samaria a mbás ná</span>
<lb n="2338"/><span>an damhna lúthghára sin do bheith ag na</span>
<lb n="2339"/><span>Iudaighibh; agus dá bhrígh sin do agradar na</span>
<lb n="2340"/><span>críochaibh fa coimhneasa dhóibh um chongnamh</span>
<lb n="2341"/><span>do thabhairt dáibh le toirmeasg do chur ar an</span>
<lb n="2342"/><span>obair sin; agus do chuiriodar an toirmeasg sin orra</span>
<lb n="2343"/><span>go teacht don dara bliadhain décc do fhlaithios</span>
<lb n="2344"/><span>Dháriuis Histaspes.</span></p>
<lb n="2345"/>
<lb n="2346"/><p><span>Is annsin d'iarr Aggeus agus Zacharias, .i. dá</span>
<lb n="2347"/><span>fháidh an Tiagharna, orra an obiar do thionnsgnadh</span>
<lb n="2348"/><span>arís; agus iar nglacadh meisnigh dháibh do-rinneadar</span>
<lb n="2349"/><span>na Iudaighibh gan uamhan gan imeagla</span>
<lb n="2350"/><span>mur d'iarr na fáidhibh orra.  d'iarr fós Darius</span>
<lb n="2351"/><span>orra an teampall do chur suas; agus dothug féin</span>
<lb n="2352"/><span>gach costus agus gach ní bá riachtanasach dochum</span>
<lb n="2353"/><span>na hoibre sin do chríochnughadh, ionnus go raibh</span>
<lb n="2354"/><span>arna chríochnúghadh i gceann cheithre mbliadhan</span>
<lb n="2355"/><span>dá éis sin.</span></p>
<lb n="2356"/>
<lb n="2357"/><p><span>Agus gídh go raibh an rígh Darius 'na íodhaladharthach</span>
<lb n="2358"/><span>do chuir sé Esdras go hIerusalem do</span>
<lb n="2359"/><span>chum dlighe an Dé fhíre do mhúnadh dona</span>
<lb n="2360"/><span>Iudaighibh.  Agus iar tteacht don tír dhó do</span>
<lb n="2361"/><span>ghlac dólás mór é mur do-chonnairc go ndearnaidh</span>
<lb n="2362"/><span>urmhór na dreime fuair roimhe isan tír cleamhnuis</span>
<lb n="2363"/><span>agus coimiosg le mnáibh íodhal-adharthacha; agus do</span>
<lb n="2364"/><span>chuir i gcéill dáibh gur dona neithibh do thoirmisg</span></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="2365"/><p><span>Dia go minic ar an bpobal na cleamhnuis sin;</span>
<lb n="2366"/><span>agus do labhair ar an ní sin le héifeacht comh mór</span>
<lb n="2367"/><span>sin gur chinneadar ar an méid dona mnáibh sin</span>
<lb n="2368"/><span>dobhí acu do chur ar a n-ais uatha, agus gan nísa</span>
<lb n="2369"/><span>mhó coimisg ná caidrimh do dhénamh leis na</span>
<lb n="2370"/><span>híodhaladharthachaibh.</span></p>
<lb n="2371"/>
<lb n="2372"/><p><span>Deir so linne na Críosdaighaibh gach caidreamh</span>
<lb n="2373"/><span>agus gach cleamhnus coileamhail leis an diabhal, leis</span>
<lb n="2374"/><span>an saoghal agus an golainn, agus fós claonta colacha</span>
<lb n="2375"/><span>agus anmhiana do thréigion, agus greamughadh do Dhia</span>
<lb n="2376"/><span>agus don chleamhnus sholamanta do-rinneamar le</span>
<lb n="2377"/><span>Críost ar Slánaightheóir ann ar mbaisdeadh.</span></p>
<lb n="2378"/>
<lb n="2379"/><p><span>CAIB. LXXIII</span></p>
<lb n="2380"/>
<lb n="2381"/><p><span>CATHAIR IERUSALEM ARNA HATHDHÉNAMH</span></p>
<lb n="2382"/>
<lb n="2383"/><p><span>Iar gcríochnughadh an teampuill do Zerobabel</span>
<lb n="2384"/><span>agus do Esdras doi thionsgnadar an chathair agus a</span>
<lb n="2385"/><span>ballaighe do chur i bhfoirm lena ndénamh suas, agus</span>
<lb n="2386"/><span>iar ndiúltadh dona cleamhnuis cholamhuil, mur</span>
<lb n="2387"/><span>dubhras cheana, dona Iudaighibh dobhí Dia agus</span>
<lb n="2388"/><span>daoine cráibhtheacha iriseacha ag congnamh leó.</span></p>
<lb n="2389"/>
<lb n="2390"/><p><span>Dobhí fón n-am sin duine oirdheirc dona</span>
<lb n="2391"/><span>Iudaighibh i gcion agus i meas mhóir i gcúirt Artaxerxes</span>
<lb n="2392"/><span>(dobhí an uair sin 'na rígh i n-ionad Dhariuis)</span></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="2393"/><p><span>(Histaspis) darbh ainm Nehemias.  Agus mur bhí</span>
<lb n="2394"/><span>imnígh mór ar an duine chráibhtheach so um</span>
<lb n="2395"/><span>staid a thíre féin, do ghlac dólás mór é an uair</span>
<lb n="2396"/><span>do-chualaidh gach olc agus gan ainmhian dá raibh</span>
<lb n="2397"/><span>lucht na Samaria 'dhénamh agus na toirmisg do</span>
<lb n="2398"/><span>chuiriodar ar theampoll agus ar chathraigh Ierusalem</span>
<lb n="2399"/><span>do chur suas, ionnus nárbh fhéidir dhó méud a</span>
<lb n="2400"/><span>bhróin d'fholach gan a bheith arna thaisbénadh</span>
<lb n="2401"/><span>ann a ghnúis.  Agus ar mbeith aon do laithibh ag</span>
<lb n="2402"/><span>freasdal dighe ar an rígh dhó (óir is 'na fhear freasdal</span>
<lb n="2403"/><span>cuirn ag an rígh dobhí sé) d'fhiafraidh an rígh</span>
<lb n="2404"/><span>damhna a dhóláis de; agus d'innis Nehemias dó go</span>
<lb n="2405"/><span>fírinneach, agus do ghuidh go dúthrachtach é um</span>
<lb n="2406"/><span>chead do thabhairt dó aen-chuairt amháin do</span>
<lb n="2407"/><span>thabhairt ar a athardhacht agus ar ionad adhlacain</span>
<lb n="2408"/><span>a shinnsir, agus cead do thabhairt dó le ballaighe</span>
<lb n="2409"/><span>chathrach a shinnsior do thógbháil.</span></p>
<lb n="2410"/>
<lb n="2411"/><p><span>Dothug an rígh an athchuinge sin dó, agus iar</span>
<lb n="2412"/><span>gcur coinghill air um dhul ar ais i n-aimsir áirighthe</span>
<lb n="2413"/><span>dothug ordughadh ríoghdha uaidhe ballaighe na</span>
<lb n="2414"/><span>cathracha, a tighthe agus a tuir neirt do thógbháil.</span>
<lb n="2415"/><span>(Agus ba hí sin an bhliadhain 20 dá fhlaithios,</span>
<lb n="2416"/><span>A.M. 3550, roimh Chríosd fós ceitrhe chéd caogad</span>
<lb n="2417"/><span>agus ceithre bliadhna, agus is annso go gnáthach</span>
<lb n="2418"/><span>tosaighthear leis an 70 hebdomades nó seachtmhain</span>
<lb n="2419"/><span>do tharrnguir na fáidhibh do theacht Chríosd a ccoluinn.)</span></p>
<lb n="2420"/>
<lb n="2421"/><p><span>Iar tteacht do Nehemias go Ierusalem níor innis</span>
<lb n="2422"/><span>a thoisg do neoch nó go ndeachaidh féin maille le</span></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="2423"/><p><span>beagán buidhne ag breathnughadh bhaillighe na</span>
<lb n="2424"/><span>cathrach isan oidhche, gan fhios do chách eile.</span>
<lb n="2425"/><span>Agus arna mhárach, iar gcruinniughadh i n-aon-áit</span>
<lb n="2426"/><span>d'uaislibh agus do áird-chinn na cathrach, d'innis</span>
<lb n="2427"/><span>dáibh gach ní ba mian leis a dhénamh, agus do thaisbéin</span>
<lb n="2428"/><span>dóibh fós ordughadh an rígh le gach ní dá</span>
<lb n="2429"/><span>ndubhairt a dhénamh.  Is annsin do thosaighdar</span>
<lb n="2430"/><span>leis an obair do chur suas gan mhaill agus gan fháilligh.</span></p>
<lb n="2431"/>
<lb n="2432"/><p><span>An uair do-chualaidh a naimhdhe sin, agus go</span>
<lb n="2433"/><span>háirighthe Sanabalat, do thóg na Samaritánaigh</span>
<lb n="2434"/><span>agus an mhéid eile do ghabh leis chum toirmisg</span>
<lb n="2435"/><span>nó cosg do chur ar an obair.  Agus gé gur chrádh</span>
<lb n="2436"/><span>croidhe le Nehemias sin níor chaill sé a mhisneach,</span>
<lb n="2437"/><span>acht do sheas go cródha 'na aghaidh ag cosaint</span>
<lb n="2438"/><span>na hoibre - Is í so céd-uair do-connacus an lighán</span>
<lb n="2439"/><span>a láimh an tsaoir ag cur na hoibre suas, agus cloidhmhe</span>
<lb n="2440"/><span>isan láimh eile dhá chosuint ar an námhaid lérbh áil</span>
<lb n="2441"/><span>a leagadh.  Acht fá dheóidh, do chríochnaigheadh</span>
<lb n="2442"/><span>an obair, agus do tógbhadh suas go hárrachtach</span>
<lb n="2443"/><span>ballaigh na cathrach.</span></p>
<lb n="2444"/>
<lb n="2445"/><p><span>Mur sin budh chóir dona Críosdaighibh seirbhís</span>
<lb n="2446"/><span>Dé do dhénamh; mur so dobhí S. Pól an tan</span>
<lb n="2447"/><span>adeir féin go raibh naimhde an chreidigh ag troid</span>
<lb n="2448"/><span>an taobh amuich don eagluis 'na aghaidh agus na</span>
<lb n="2449"/><span>saobh-fháidhibh an taobh istigh: militia est vita</span>
<lb n="2450"/><span>hominis super terram.</span></p>
<lb n="2451"/>
<lb n="2452"/><p><span>(Do Leabhar Thobiais)</span>
<lb n="2453"/></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="2454"/><p><span>CAIBD. LXXIV</span></p>
<lb n="2455"/>
<lb n="2456"/><p><span>TOBIAS ARNA DHALLADH</span></p>
<lb n="2457"/>
<lb n="2458"/><p><span>A.M. 3286</span></p>
<lb n="2459"/>
<lb n="2460"/><p><span>Dobhí Israelíteach naomhtha do threibh Nephtali</span>
<lb n="2461"/><span>darbh ainm Tobias do choimhlíon dlígh Dé</span>
<lb n="2462"/><span>ó aois a leanbuidheacht go haimsir a bháis; óir</span>
<lb n="2463"/><span>ann a aois leanbuidhe féin dobhí sé foirfe i gcéill</span>
<lb n="2464"/><span>agus i gcreidiomh, agus i n-aimsir ar bith dhá shaoghal</span>
<lb n="2465"/><span>níor fhill a ghlún agus níor ghéill do dhia bréige ná</span>
<lb n="2466"/><span>do íodhal ariamh, acht ba gnáthach leis dul go</span>
<lb n="2467"/><span>hIerusalem le hadhradh agus le hiodhbairt do dhénamh</span>
<lb n="2468"/><span>don Dia fhíre.  Agus an uair dothug Dia mac</span>
<lb n="2469"/><span>dhó tug suas go cúramach i ngrádh agus i n-eagla</span>
<lb n="2470"/><span>Dé é, agus ba hé sin a stuidér prionnsapálta.  Gidh</span>
<lb n="2471"/><span>eadh, níor thoirmisg méud a shubháilceadh a</span>
<lb n="2472"/><span>thabhairt i mbroid le Salmanasar rígh na hAsiria</span>
<lb n="2473"/><span>go Ninue, mar aon rena mhnaoi agus rena mhac beag</span>
<lb n="2474"/><span>óg, darbh ainm fós Tobias.</span></p>
<lb n="2475"/>
<lb n="2476"/><p><span>Gidh eadh, ní thug broid ná éigion dá mhéd air</span>
<lb n="2477"/><span>gan dlíghe Dé do choimhlíonadh mur fa gnáth</span>
<lb n="2478"/><span>leis, óir ba hí a obair ghnáthach a bheith ag</span>
<lb n="2479"/><span>freasdal, ag fóirithin agus ag tabhairt sóláis dona</span></p>
</div>
<pb n="85"/>
<div><lb n="2480"/><p><span>comhbhraighdibh dotháinicc as aen-tír leis.  Óir,</span>
<lb n="2481"/><span>do réir thola Dé, dothug Salmanasar gnaoi agus</span>
<lb n="2482"/><span>gean dó tar chách eile, ar mhodh go ttug cead</span>
<lb n="2483"/><span>dó dhul is gach ionad ar feadh a ríghacht bá toil</span>
<lb n="2484"/><span>leis; agus is chum sóláis do thabhairt dá choimhthíorthachaibh</span>
<lb n="2485"/><span>d'iarr sé an cead sin ar an rígh.</span>
<lb n="2486"/><span>Agus ar mbeith dhó ag imtheacht ón aít go a</span>
<lb n="2487"/><span>chéile ar cuairt chum na mbraighdibh mbochta</span>
<lb n="2488"/><span>sin, do-chuaidh go Ragé, áit a ttárla duine dá</span>
<lb n="2489"/><span>threibh féin leis darbh ainm Gabelus, agus é ró-bhocht.</span>
<lb n="2490"/><span>Arna fhaicsin dó isan gcruth sin dothug</span>
<lb n="2491"/><span>deich ttallanna airgid dofuair sé féin ón rígh</span>
<lb n="2492"/><span>Salmanasar ar áirleagadh dhó.</span></p>
<lb n="2493"/>
<lb n="2494"/><p><span>Go grod dá éis sin dofuair Salmanasar bás,</span>
<lb n="2495"/><span>agus dobhí na Iudaighibh fuathmhur ag an rígh</span>
<lb n="2496"/><span>tháinicc ann a ionad .i. Sennacherib.  Agus do</span>
<lb n="2497"/><span>mhéudaigh sin cúram carthannach Thobiais le a</span>
<lb n="2498"/><span>bheith ag tabhairt sóláis dá chomhthíorthachaibh,</span>
<lb n="2499"/><span>dobhí dhá gcéusadh le linn an rígh sin nísa mhó</span>
<lb n="2500"/><span>ná riamh roimhe; agus ní sgaradh an duine beannaighthe</span>
<lb n="2501"/><span>leis an dream dobhíodh dá gcéusadh</span>
<lb n="2502"/><span>le linn a mbeó, ná le linn a mbáis, nó go n-adhnacadh</span>
<lb n="2503"/><span>iad, ní do adhnaidh fearg an rígh go ró-mhór 'na</span>
<lb n="2504"/><span>aghaidh agus dothug fó déara air droing do chur</span>
<lb n="2505"/><span>a' marbadh Thobias agus a mhaoin do thógbháil suas</span>
<lb n="2506"/><span>don righ (dá ngoirthear anois confiscation).  Acht</span>
<lb n="2507"/><span>do sheachuin Tobias an cháin, óir do fholaigh é</span>
<lb n="2508"/><span>féin - ní dob urusa dhó, óir ba líonmhur a cháirde - ;</span>
<lb n="2509"/><span>agus dofuair fuasgladh iomlán gan adhbhar uamhain</span></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="2510"/><p><span>ar bith go grod dá éis sin, óir dofuair Sennacherib</span>
<lb n="2511"/><span>bás i gceann shé seachtmhuine dá éis sin.</span></p>
<lb n="2512"/>
<lb n="2513"/><p><span>Dá éis sin tháinicc aimsir sholamanta ann a</span>
<lb n="2514"/><span>ndearnaidh Tobias féusda nó fleadh measardha,</span>
<lb n="2515"/><span>agus do chuir cuireadh ar dhream dob aithne dhó</span>
<lb n="2516"/><span>bheith grádhach air Dhia agus eaglach roimhe.  Isan</span>
<lb n="2517"/><span>am cédna do hinnseadh do Thobias go raibh</span>
<lb n="2518"/><span>Iudaigheach arna mharbhadh ar an tsráid.  Leis</span>
<lb n="2519"/><span>sin d'éirigh Tobias ón gclár, agus do chuir an corp</span>
<lb n="2520"/><span>marbh i bhfolach, nó gur adhnaic san oidhche é.</span>
<lb n="2521"/><span>Dobhí a chairde dá imdheargadh uime sin, ag</span>
<lb n="2522"/><span>rádh ris nach luaithe d'fhág sé conntabhairt ná</span>
<lb n="2523"/><span>dob áil leis tuitim isan gcédna.  Gidh eadh,</span>
<lb n="2524"/><span>mur bhí eagla Dé ar Thobias nísa mhó ná eagla</span>
<lb n="2525"/><span>an rígh, ní fhaghadh marbh dona Iúdaighibh nach</span>
<lb n="2526"/><span>n-adhnacadh, nó go ttárla dhó aon do laithibh</span>
<lb n="2527"/><span>a bheith tuirsioch ón obair sin gur shín ar leabaidh</span>
<lb n="2528"/><span>i n-aice balla, agus iar ttuitim 'na chodla dhó thárla</span>
<lb n="2529"/><span>gur thuit cuid d'aoileach eóin as nead bruachalláin</span>
<lb n="2530"/><span>ann a rosgaibh, gur chaill amharc a dhá shúl ar</span>
<lb n="2531"/><span>an láthair sin.</span></p>
<lb n="2532"/>
<lb n="2533"/><p><span>Agus tar cheann gach iomardaigh agus gach</span>
<lb n="2534"/><span>iomdheargaidh dhá bhfuair óna cháirdibh, óna</span>
<lb n="2535"/><span>ghaolta, agus óna mhnaoi féin, níor thréig grádh ná</span>
<lb n="2536"/><span>eagla Dé i sógh ná i n-anshógh, i sláinte, i</span>
<lb n="2537"/><span>n-easláinte, i saidhbhrios ná i naidhbhrios dár</span>
<lb n="2538"/><span>thoil le Dia a chur air ariamh.  Óir ní cian 'na</span>
<lb n="2539"/><span>dhiaidh sin gur mhothaigh meannán do bheith</span></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="2540"/><p><span>istigh dofuair a bhean ar a luach ceirde (óir ba</span>
<lb n="2541"/><span>bain-fhigheach í).  Adubhairt re a mhuintir a</span>
<lb n="2542"/><span>thabhairt dá n-aire nach le gadaighacht dofríth é.</span>
<lb n="2543"/><span>Do ghlac a bhean fearg mhór dhe sin, go ndubhairt</span>
<lb n="2544"/><span>leis gur bheag an tairbhe dobhí ann a leamhnaomhthacht</span>
<lb n="2545"/><span>ná annsa méid oibreacha trócuireacha</span>
<lb n="2546"/><span>do-rinne, agus gur bheag an cúram dobhí ag Dia ann.</span>
<lb n="2547"/><span>Níor athraigh sin aigne an duine naomhtha so,</span>
<lb n="2548"/><span>acht dothug buidheachas do Dhia; agus ann gach</span>
<lb n="2549"/><span>ní dár fhulaing ar son Dé do thaisbéin é féin a</span>
<lb n="2550"/><span>bheith 'na phátarrún fírénta foighde amhuil</span>
<lb n="2551"/><span>naomh-Iób.</span></p>
<lb n="2552"/>
<lb n="2553"/><p><span>CAIB. LXXV</span></p>
<lb n="2554"/>
<lb n="2555"/><p><span>AN T-AINNGIOL AG COIMHDEACHT THOBIAIS ÓIG</span></p>
<lb n="2556"/>
<lb n="2557"/><p><span>A.M.3320</span></p>
<lb n="2558"/>
<lb n="2559"/><p><span>Mur sin do chruthaidh Dia buan-sheasamh</span>
<lb n="2560"/><span>Thóbiais isna subháilcibh, i ngrádh fós, agus i n-eagla</span>
<lb n="2561"/><span>Dé, óir, ar mbeith dall dó, ní níodh comhnuidhe</span>
<lb n="2562"/><span>acht ag moladh agus ag tabhairt buidheachuis do</span>
<lb n="2563"/><span>Dhia fóna cheart do chur i ngníomh ann a</span>
<lb n="2564"/><span>phearsainn féin.  Agus mur thug dá aire nach</span>
<lb n="2565"/><span>raibh isan tsaoghal acht buaidhreadh agus dólás, do</span>
<lb n="2566"/><span>ba mian leis, do réir thola Dé, imirce do dhénamh</span>
<lb n="2567"/><span>as.  Agus an uair do shíl an bás do bheith i ngar</span></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="2568"/><p><span>dhó, do ghoir a mhac chuige, dobhí 'mun am sin</span>
<lb n="2569"/><span>tuairim ar fhithchid bliadhain d'aois, agus iar ttabhairt</span>
<lb n="2570"/><span>comhairleacha naomhtha folláine dhó (.i. onóir</span>
<lb n="2571"/><span>agus uirrim do thabhairt dá mháthair do ghnáth, tar</span>
<lb n="2572"/><span>cheann go raibh sí bocht; grádh agus eagla Dé bheith</span>
<lb n="2573"/><span>ann a chroidhe do ghrés; bheith trócuireach</span>
<lb n="2574"/><span>déirceach do réir a acmhuinge le bochtaibh Dé;</span>
<lb n="2575"/><span>gan peacadh do dhénamh go bráth; gan uabhar</span>
<lb n="2576"/><span>do dhenamh ná anmheas do bheith aige air féin;</span>
<lb n="2577"/><span>duine foirfe ársaigh éigin do bheith 'na chomhuirleach</span>
<lb n="2578"/><span>aige, agus gan aen-ní do dhénamh tar a</span>
<lb n="2579"/><span>chomhuirle, go háirighthe más duine bhias lánfhoirfe</span>
<lb n="2580"/><span>i gcrábhadh, i n-eagna, agus i n-eólus é; agus</span>
<lb n="2581"/><span>fós, gan faillidhe do dhénamh don urnaighthe go</span>
<lb n="2582"/><span>bráth), d'innis dó iar sin go raibh fiacha dheich</span>
<lb n="2583"/><span>ttalluinn airgid aige ar Ghabelus, dothug air</span>
<lb n="2584"/><span>áirleagadh dhó cian d'aimsir roimhe sin.</span></p>
<lb n="2585"/>
<lb n="2586"/><p><span>Agus tar cheann go raibh an duine naomhtha</span>
<lb n="2587"/><span>so ró-bhocht, níor iarr a fhiacha go foiréigneach,</span>
<lb n="2588"/><span>agus fós nior innis dá mhac é nó gur mheas go cinnte</span>
<lb n="2589"/><span>go raibh an bás 'na ghar, agus gur thuig nár chóir</span>
<lb n="2590"/><span>dhó an méid sin dá oighreacht do cheilt air.  Gidh</span>
<lb n="2591"/><span>eadh, do-bheir na haithreacha naomhtha dhá</span>
<lb n="2592"/><span>n-aire nach ndubhairt leis gaimbín d'iarraidh ar</span>
<lb n="2593"/><span>son úsáid fhada an airgid sin, gídh gur mhór an</span>
<lb n="2594"/><span>tsuim airgid dobhí ann.</span></p>
<lb n="2595"/>
<lb n="2596"/><p><span>d'éisd Tobias óg go dúthrachtach le briathra a</span>
<lb n="2597"/><span>athar naomhtha (nach raibh dall acht go corpardha,</span>
<lb n="2598"/><span>óir dobhí sé grinn-radharcach ann a anam,)</span></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="2599"/><p><span>agus gidh nach raibh 'fhios aige cia hé Gabelus</span>
<lb n="2600"/><span>ná cá raibh fós Ragé, .i. a ionad comhnuidhe, do</span>
<lb n="2601"/><span>chinn ar thriall dá lorgaireacht.  d'iarr 'athair</span>
<lb n="2602"/><span>air treóruighe éigin d'fhagháil le heólus na slighe</span>
<lb n="2603"/><span>do thabhairt dó; agus ní luaithe do-chuaidh amach</span>
<lb n="2604"/><span>agus do chinn ar ghluasacht ná thárla ógán óg áluinn</span>
<lb n="2605"/><span>dó agus innioll le dul ar eachtra air.  Agus mur nach</span>
<lb n="2606"/><span>raibh 'fhios ag Tobias óg gurab aingiol do chuir</span>
<lb n="2607"/><span>Dia dá threórughadh dobhí ann, d'fhiafraigh dhe</span>
<lb n="2608"/><span>créd é, nó cá háit a raibh a thriall.  Agus an uair</span>
<lb n="2609"/><span>d'innis dó go raibh a thriall go Ragé agus go raibh</span>
<lb n="2610"/><span>eólus ar Ghabélus aige, dothug Tobias óg d'ionnsaighe</span>
<lb n="2611"/><span>a athar é; agus do gheall sin luach saothair</span>
<lb n="2612"/><span>maith dhó ar son a mhic do thréorughadh.  Óir</span>
<lb n="2613"/><span>ní riabh 'fhios ag ceachtar dhíobh gurbh é an</span>
<lb n="2614"/><span>t-aingiol Raphael dobhí ann, arna chur ar an toisg</span>
<lb n="2615"/><span>sin le Dia.</span></p>
<lb n="2616"/>
<lb n="2617"/><p><span>Leis sin do ghluais Tobias agus an t-aingeal mar aon</span>
<lb n="2618"/><span>ris; agus dobhí dhá threórúghadh go ro-chúramach,</span>
<lb n="2619"/><span>mur bhíos aingeal coimhdeacht gach aoin aguinn</span>
<lb n="2620"/><span>dár ttreórughadh go do-fhaicsiona nó fíor-phástúirigh</span>
<lb n="2621"/><span>na hEaguilse ag treórughadh anmanna</span>
<lb n="2622"/><span>cháich go so-fhaicsiona do ghnáth.  Agus ar an</span>
<lb n="2623"/><span>dara lá dá n-eachtra do-chuaidh Tobias dá nighe</span>
<lb n="2624"/><span>féin go bruach shrotha na Tígris; agus ní cían do</span>
<lb n="2625"/><span>bhí ann an uair do-chonnairc iasg mór dá ionnsaighe</span>
<lb n="2626"/><span>agus a chraos fosgailte lena shlugadh ann a</span>
<lb n="2627"/><span>bhrághaid.  Do sgread Tobias go hard annsin,</span>
<lb n="2628"/><span>agus dubhairt an t-aingeal leis breith ar gheólmhac</span></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="2629"/><p><span>air agus a thabhairt iníos ar an tráigh, áit ar éug</span>
<lb n="2630"/><span>sé gan mhaill.  Adubhairt an t-aingiol leis iar sin</span>
<lb n="2631"/><span>a chroidhe do bhuain as, agus fós na héidhe agus a dhomblas</span>
<lb n="2632"/><span>do chur ar leith, agus an t-iasg féin do bhearbhadh,</span>
<lb n="2633"/><span>agus go mbeith 'na lón feadh an bhealaigh acu.</span></p>
<lb n="2634"/>
<lb n="2635"/><p><span>I gcionn aimsire dá éis sin iar tteacht i n-amharc</span>
<lb n="2636"/><span>Ragé (.i. cathair don Mhéud) dáibh, adubhairt an</span>
<lb n="2637"/><span>t-aingiol le Tobias a lóisdín do ghlacadh i ttigh a</span>
<lb n="2638"/><span>bhráthar gaoil, darbh ainm Raguel, agus go raibh</span>
<lb n="2639"/><span>aoin-inghean aige budh chóir dhó a phósadh.  An</span>
<lb n="2640"/><span>uair do-chualaidh Tobias sin do ghlac uathbhás</span>
<lb n="2641"/><span>mór é, óir dobhí fios aige gur pósadh mórsheisior</span>
<lb n="2642"/><span>fear roimhe sin i ndiaidh a chéile leis an óigmhnaoi</span>
<lb n="2643"/><span>sin, agus gur mharbh deamhan gach aon acu</span>
<lb n="2644"/><span>fó leith oidhche chédna a bpósda, agus do smuain,</span>
<lb n="2645"/><span>mur ba hé féion aon-mhac aon-gheine a athar, dá</span>
<lb n="2646"/><span>n-éirgheadh an ní cédna dhó féin go bhfuigheadh</span>
<lb n="2647"/><span>a athair bás re dólás.  Dubhairt an t-aingiol leis</span>
<lb n="2648"/><span>gan eagla bheith air agus nachar bhaoghal dó an</span>
<lb n="2649"/><span>deamhan, óir gur uime fuair sé cumhachta ar</span>
<lb n="2650"/><span>na fir sin do bhrígh gur le hintinn agus le húsáid</span>
<lb n="2651"/><span>bhrúideamhuil do dhénamh don phósadh do</span>
<lb n="2652"/><span>thángadar.  “Gidh eadh, ná dén-sa sin,” ar sé,</span>
<lb n="2653"/><span>“agus níl contabhairt ar bith i ndán duit.”  Agus tug</span>
<lb n="2654"/><span>comhairle dhó úsáid naomhtha do dhénamh don</span>
<lb n="2655"/><span>phósadh, agus tug comhairleacha beannaighthe dhó</span>
<lb n="2656"/><span>do búdh chóir do gach aon lér mian pósadh do leanmhuin.</span></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="2657"/><p><span>Iar sin tángadar ar aon go tigh Raguel, agus do</span>
<lb n="2658"/><span>ghlac sin go lúthgháireach iad.  Gidh eadh, ní</span>
<lb n="2659"/><span>raibh aithne aige orra; acht an uair do hinnseadh</span>
<lb n="2660"/><span>dhó gurbh é mac Thobias dobhí ann do ghuil sé</span>
<lb n="2661"/><span>do láthair an mhic ag cuimhniughadh ar an</span>
<lb n="2662"/><span>athair, agus do chuir fleadh agus fésda mór dá ullmhughadh</span>
<lb n="2663"/><span>dhóibh.  Agus ar mbeith dháibh ag dul chum</span>
<lb n="2664"/><span>bídh dothug Tobias móid nach íosfadh féin grim</span>
<lb n="2665"/><span>nó go bhfaghadh Sara inghean Raguel le pósadh.</span>
<lb n="2666"/><span>Agus gé gur mhian le Raguel sin, gidh eadh do</span>
<lb n="2667"/><span>ghlac uathbhás mór é arna chlos, d'eagla go raibh</span>
<lb n="2668"/><span>cinneamhuin na bhfear eile do pósadh léidh i</span>
<lb n="2669"/><span>ndán do mhac Thobiais.  Annsin do dhearbh</span>
<lb n="2670"/><span>an t-aingiol dó gur do Thobias do chinn Dia í, agus</span>
<lb n="2671"/><span>gurab uime do mharbh an deamhan na fir eile</span>
<lb n="2672"/><span>do bhrígh nacharbh fhiú aon-neoch dhíobh a</span>
<lb n="2673"/><span>fagháil mur mhnaoi phósta.</span></p>
<lb n="2674"/>
<lb n="2675"/><p><span>Annsin tugadh Sara do láthair, dobhí le cian</span>
<lb n="2676"/><span>roimhe sin ag síor-ghuidhe Dé i n-uaignios lena</span>
<lb n="2677"/><span>deagh-chlú d'aisiog, óir ní raibh do bhíodán buird</span>
<lb n="2678"/><span>ná do chosbóir ithiomráidh ag an tír, ná fós agá</span>
<lb n="2679"/><span>searbhfhoghantaighibh féin, an tan sin acht í amháin.</span></p>
<lb n="2680"/>
<lb n="2681"/><p><span>Acht, cidh thrá acht, do pósadh ar an láthair sin</span>
<lb n="2682"/><span>iad; agus iar gcaitheamh an fhéusda dháibh da-chuaidh</span>
<lb n="2683"/><span>an lánamhain óg dá seomra, agus is annsin</span>
<lb n="2684"/><span>do loisg Tobias éidhe an éisg, lér dhíbir an deamhan</span>
<lb n="2685"/><span>mur dubhairt an t-aingeal leis; agus 'na dhiaidh</span></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="2686"/><p><span>sin dobhí féin agus a bhean Sara ag guidhe Dé go</span>
<lb n="2687"/><span>maidin, agus mur sin dáibh gan luighe i leabaidh a</span>
<lb n="2688"/><span>bpósda ar feadh thrí n-oidhche ag síor-ghuidhe Dé.</span>
<lb n="2689"/><span>Ba lúthgháireach Raguel ar maidin an uair do</span>
<lb n="2690"/><span>fuair dearbha go raibh an lánamhain beó slán; agus</span>
<lb n="2691"/><span>mur ba cinnte aige go mbeith Tobias marbh ar</span>
<lb n="2692"/><span>maidin do chuir uaimh dá tochailt dó, agus an uair</span>
<lb n="2693"/><span>do-chonnairc slán é do dhruid sé í.</span></p>
<lb n="2694"/>
<lb n="2695"/><p><span>Gidh gur mhór áinios agus aoibhnios Thobias isan</span>
<lb n="2696"/><span>árus sin, dobhí sé go himnighach fó aithne a athar</span>
<lb n="2697"/><span>do choimhlíonadh.  Dá bhrígh sin d'fhág an</span>
<lb n="2698"/><span>t-aingiol i bhfochair a mhná é, agus do-chuaidh féin</span>
<lb n="2699"/><span>go hairm i raibh Gabélus, agus tug na deich ttallainn</span>
<lb n="2700"/><span>airgid chum Tobias sul do críochnaigheadh sollamhain</span>
<lb n="2701"/><span>bhainnse an phósda sin.  Dobhí Tobias iar</span>
<lb n="2702"/><span>sin feadh aimsire ag guidhe Raguel um chead do</span>
<lb n="2703"/><span>thabhairt dóibh dul ar a n-ais mur a raibh a athair.</span>
<lb n="2704"/><span>Fá dheóidh dothug a chead dáibh, agus tug dáibh fós</span>
<lb n="2705"/><span>leath gach maoine, gach édála agus gach saidhbhris dá</span>
<lb n="2706"/><span>raibh aige.  Agus ar mbeith ag ceileabhra dháibh</span>
<lb n="2707"/><span>do chuir Raguel mur aithne speisialta ar a inghin</span>
<lb n="2708"/><span>urraim agus onóir mhór do thabhairt d'athair agus do</span>
<lb n="2709"/><span>mháthair a fir do ghnáth, grádh gnáthach dá fear</span>
<lb n="2710"/><span>phósta, í féin d'iomchar mur budh cubhaidh do</span>
<lb n="2711"/><span>shearbhfoghaintaigh, beith dílis ionraic do Dhia,</span>
<lb n="2712"/><span>agus a muintir do thabhairt suas i ngrádh agus i n-eagla Dé.</span></p>
<lb n="2713"/>
<lb n="2714"/><p><span>Dála mháthar Thobiais, dobhí sí lán d'imnígh</span></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="2715"/><p><span>agus do bhuaidhreadh lén' fhad dobhí a mac uaithe,</span>
<lb n="2716"/><span>agus dobhíodh gach lá ag féchuin uaithe ar na</span>
<lb n="2717"/><span>bealaighe do shúil go bhfaiceadh ag teacht é.</span>
<lb n="2718"/><span>Feacht n-aon dár fhéch sí uaithe mur sin do-chonnairc</span>
<lb n="2719"/><span>sí ag teacht ann a hamharc é, agus do-chuaidh</span>
<lb n="2720"/><span>isteach le deifir mhóir dá innsin do</span>
<lb n="2721"/><span>Thobias.  An uair dotháinicc Tobias óg isteach do</span>
<lb n="2722"/><span>thug glóir agus moladh mór do Dhia, do réir mur</span>
<lb n="2723"/><span>dubhairt an t-aingeal leis; agus do-chuaidh annsin</span>
<lb n="2724"/><span>mur a raibh a athair, agus iar mbeannughadh dhó do</span>
<lb n="2725"/><span>chumail sé domblas an éisg dá shúilibh, agus dofuair</span>
<lb n="2726"/><span>aisiog a radhairc ar an láthair; agus annsin d'innis</span>
<lb n="2727"/><span>dó a dhála ó thús go' dheireadh.  Iar sin do</span>
<lb n="2728"/><span>chinneadar comhairle ar thuarusdal do thabhairt</span>
<lb n="2729"/><span>don treóraigh ro-dhúthrachtach sin, agus as sin do</span>
<lb n="2730"/><span>chinniodar ar leath gach maoine dá ttug ó Raguel</span>
<lb n="2731"/><span>do thabhairt dó.</span></p>
<lb n="2732"/>
<lb n="2733"/><p><span>Is annsin d'fhoillsigh an t-aingeal dáibh gurab é</span>
<lb n="2734"/><span>féin Raphael dobhídh i bhfiadhnuise Dé do</span>
<lb n="2735"/><span>ghnáth; agus ar mbeith leis sin lán d'uathbhás</span>
<lb n="2736"/><span>dáibh, do sginn as a radharc.  Agus dobhídar</span>
<lb n="2737"/><span>annsin ar feadh thrí n-uair ag guidhe Dé.  Agus</span>
<lb n="2738"/><span>do-rinne Tobias cantic iongantach buidheachuis</span>
<lb n="2739"/><span>do Dhia agus fáistine ar na neithe móra dobhí le</span>
<lb n="2740"/><span>coimhlíonadh san Eagluis.</span></p>
<lb n="2741"/>
<lb n="2742"/><p><span>(Deo gratias.  Finit Tobias)</span>
<lb n="2743"/></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="2744"/><p><span>(Leabhar Iudith)</span></p>
<lb n="2745"/>
<lb n="2746"/><p><span>CAIB. LXXVI</span>
<lb n="2747"/><span>STAIR IUDITH AGUS HOLOFERNÉS</span></p>
<lb n="2748"/>
<lb n="2749"/><p><span>A.M. 3348</span></p>
<lb n="2750"/>
<lb n="2751"/><p><span>Dobhí rígh ar an Asyria darbh ainm Nabuchadonosar</span>
<lb n="2752"/><span>(agus níorbh é sin an Nabuchadonosar mór</span>
<lb n="2753"/><span>úd do ghabh agus d'argain Ierusalem acht fear eile</span>
<lb n="2754"/><span>don ainm chédna) do chinn ar an domhan do chur</span>
<lb n="2755"/><span>fóna smacht féin.  Do-rinne sé árd-thaoisioch, nó</span>
<lb n="2756"/><span>árd-ghenearál, ar a shluaghaibh uile do Holofernes,</span>
<lb n="2757"/><span>duine lán d'uabhar agus d'aindlighe agá raibh an</span>
<lb n="2758"/><span>uiriod sin dóchuis as cumhachtaibh a rígh aige</span>
<lb n="2759"/><span>gur mheas nach raibh ní ar bith docamhlach ná</span>
<lb n="2760"/><span>do-dhénta aige, agus do mheas fós gur cheart do</span>
<lb n="2761"/><span>gach druing dhaonna teacht as gach crích do</span>
<lb n="2762"/><span>chríochaibh an domhuin ag iarraidh síthe agus cumairce</span>
<lb n="2763"/><span>sul bhfromhadís a neart agus cumhachta a</span>
<lb n="2764"/><span>shlóigh.  Agus thug sé ruaig mur shoighnén</span>
<lb n="2765"/><span>tinntighe trésna críocha fa coimhneasa dhó ar</span>
<lb n="2766"/><span>ttús, a' dénamh áir, argain agus ruathair ionnta, agus go</span>
<lb n="2767"/><span>bhfolaigheadh an talamh tré líonmhuiracht a</span>
<lb n="2768"/><span>shlóigh ann gach tír ann a ttigeadh; agus gíbé tír nó</span>
<lb n="2769"/><span>áit nach n-umhlaigheadh ar an láthair dhó do</span>
<lb n="2770"/><span>threasgreadh agus do chiorrbhadh go mí-thrócaireach</span></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="2771"/><p><span>na hóig agus na seana innte, ionnus go raibh gach</span>
<lb n="2772"/><span>críoch agus rígh lán dá uamhan agus dá uathbhás.  Agus</span>
<lb n="2773"/><span>dá bhrígh sin dobhíodh teachta as gach tír go</span>
<lb n="2774"/><span>laethamhuil ag iarraidh cádhais agus síthchána fair,</span>
<lb n="2775"/><span>agus ba ro-bhuidheah cách an tan do ghealladh</span>
<lb n="2776"/><span>dháibh nach marbhthadh iad.  Agus ní dá mhéd</span>
<lb n="2777"/><span>umhlacht ná onóir do thaisbénadh cách dó, nach</span>
<lb n="2778"/><span>mó sa chách do mhédaigheadh a dhordhacht, a</span>
<lb n="2779"/><span>dhroch-mhéin agus a ainmhian anuaibhreach aindíoghaltach.</span></p>
<lb n="2780"/>
<lb n="2781"/><p><span>An uair do-chualaidh na Iudaighibh cáil an</span>
<lb n="2782"/><span>fhir andiúid sin, agus cáil na mór-shluagh dobhí 'na</span>
<lb n="2783"/><span>fhochair, do ghlac eagla agus uathbhás adhbhal-mhór</span>
<lb n="2784"/><span>iad, óir níor mheasadar go raibh slighe chosanta</span>
<lb n="2785"/><span>acu le dénamh a n-aghaidh neirt comh mór sin</span>
<lb n="2786"/><span>acht a n-aghaidh do thabhairt ar urnaighthe</span>
<lb n="2787"/><span>dhúthrachtach do dhénamh chum an Choimhdhe</span>
<lb n="2788"/><span>le fóirithin orra.</span></p>
<lb n="2789"/>
<lb n="2790"/><p><span>An uair do-chualaidh Holofernes nacharbh áil leis</span>
<lb n="2791"/><span>na Iudaighibh umhlacht ná áird-chíos do thabhairt</span>
<lb n="2792"/><span>dó, do líon dásacht agus díbhfeirge é; agus ro fhiafraigh</span>
<lb n="2793"/><span>le guth tircuisneach créd iad na Iudaighibh, nó</span>
<lb n="2794"/><span>créd fá bhfuaradar do mhisnigh ionta féin cur 'na</span>
<lb n="2795"/><span>aghaidh le hiad féin a chosnamh.  Do fhreagair</span>
<lb n="2796"/><span>Achior (árd-thaoiseach slóigh na nAmonítibh</span>
<lb n="2797"/><span>tháinicc an tráth sin le humhlacht chuige), agus</span>
<lb n="2798"/><span>adubhairt go raibh Dia ro-thrén ro-chumhachtach</span>
<lb n="2799"/><span>ag na Iudaighibh, agus an feadh do bheithdís taithneamhach</span>
<lb n="2800"/><span>dá láthair nárbh fhéidir buaidh do</span></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="2801"/><p><span>bhreith orra, agus d'innis sé dhó mórán dona míorbhuilibh</span>
<lb n="2802"/><span>iongantacha do-rinne an Dia sin ann</span>
<lb n="2803"/><span>gach aimsir ó thús na saoghal ag cosaint agus ag</span>
<lb n="2804"/><span>treisiughadh an phobail Iudaigheach.  Do mheas</span>
<lb n="2805"/><span>Holofernes gur mór an aithis agus an masladh dothug</span>
<lb n="2806"/><span>Achior dhó féin, do bhrígh go bhfuair do</span>
<lb n="2807"/><span>dhánacht ann féin dia ná duine do chur i gcomórtus</span>
<lb n="2808"/><span>neirt le Nabuchadonosar, agus dá bhrígh sin do</span>
<lb n="2809"/><span>chuir i gcuibhreach ceannguilte isteach go cathair</span>
<lb n="2810"/><span>na Betulia é, ionnus tar éis na cathrach sin do</span>
<lb n="2811"/><span>ghabháil go ttiubhradh aen-phionús amháin dó</span>
<lb n="2812"/><span>féin agus dona Iudaighibh, as a raibh an dóchus mór</span>
<lb n="2813"/><span>sin aige (agus a nDia do árdaigh ós cionn déaibh</span>
<lb n="2814"/><span>na hAsíria).</span></p>
<lb n="2815"/>
<lb n="2816"/><p><span>Ar tteacht d'Achior go cathraigh na Betulia,</span>
<lb n="2817"/><span>adubhairt riú misnioch do ghlacadh, agus go raibh</span>
<lb n="2818"/><span>dóchus aige féin ann a nDia go treasgóradh Holofernés</span>
<lb n="2819"/><span>agus a shluagh.  Ní raibh leath uathbháis ar</span>
<lb n="2820"/><span>lucht cathrach na Betulia fá gach ní uathbhásach</span>
<lb n="2821"/><span>dár innis Achior dáibh nó go bhfacadar féin Holofernes</span>
<lb n="2822"/><span>a' teacht dá n-ionnsaighe, agus sé fithchid míle</span>
<lb n="2823"/><span>coisighe maille le dhá mhíle agus fithche marcach 'na</span>
<lb n="2824"/><span>fhochair.  Do bhuailiodar iad féin annsin re</span>
<lb n="2825"/><span>lár, óir do thuigiodar nach raibh tárthúil acu acht</span>
<lb n="2826"/><span>muna ttigeadh ó Dhia chucu.</span></p>
<lb n="2827"/>
<lb n="2828"/><p><span>Ar tteacht do láthair na cathrach do Holofernes</span>
<lb n="2829"/><span>do bhreathnuigh ar gach taobh dona ballaighe</span>
<lb n="2830"/><span>ar an taobh amuigh, agus do-chonnairc nach raibh</span>
<lb n="2831"/><span>braon uisge le fagháil ag an gcathraigh acht an</span></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="2832"/><p><span>méid dobhí 'teacht chucu tré aen-chuisle amháin,</span>
<lb n="2833"/><span>dá ngoirthear aqueduc; agus do chuir sin dá ghearradh,</span>
<lb n="2834"/><span>agus níor léig braon uisge isteach don chathraigh.</span>
<lb n="2835"/><span>An uair do-chonnairc lucht na cathrach iad</span>
<lb n="2836"/><span>féin ar easbaidh uisge agus iad ag fagháil báis le tart,</span>
<lb n="2837"/><span>do chinniodar a bpian do chróchnughadh le</span>
<lb n="2838"/><span>hiad féin agus a gcathair do thabhairt suas do Holofernes.</span></p>
<lb n="2839"/>
<lb n="2840"/><p><span>Arna chlos sin do Iudith, .i. bantreabhach ro-bheannaighthe</span>
<lb n="2841"/><span>ro-naomhtha dobhí san mbaile,</span>
<lb n="2842"/><span>dotháinicc sí chucu, agus dothug misnioch dháibh.</span>
<lb n="2843"/><span>Óir, ar mbeith dhí le haimsir imchian ann a teaghlach</span>
<lb n="2844"/><span>féin ag dénamh tréighionuis le trosgadh agus le</span>
<lb n="2845"/><span>hurnaighthe i n-uaignios, do chuir Dia ann a</span>
<lb n="2846"/><span>hinntinn smuaineadh as a ttáinicc dhí lucht na</span>
<lb n="2847"/><span>cathrach agus lucht na críche go hiomlán do shaoradh</span>
<lb n="2848"/><span>ar anchumhachta Holofernes.  Agus do ghoir sí</span>
<lb n="2849"/><span>chuice na sagairt, agus tug sí imdheargadh dháibh</span>
<lb n="2850"/><span>um laghad a ndóchuis; agus iar sin d'innis dáibh</span>
<lb n="2851"/><span>go bhfacus dí féin slighe tárthála acht nach</span>
<lb n="2852"/><span>n-inneósadh ar an láthair aen-ní, acht gur iarr</span>
<lb n="2853"/><span>orra guidhe dhúthrachtgach do dhénamh chum</span>
<lb n="2854"/><span>Dé léna deagh-inntin do chur i ngníomh mar ba</span>
<lb n="2855"/><span>mian léidh.  Agus iar n-imtheacht uaithe dona</span>
<lb n="2856"/><span>sagairt, do-chuaidh sí dá hionad urnaighthe, agus</span>
<lb n="2857"/><span>do-rinne urnaighthe dhúthrachtach chum an</span>
<lb n="2858"/><span>Choimhdhe; agus iarna críochnughadh dhí d'éirigh</span>
<lb n="2859"/><span>sí suas, agus do chuir sí uirre na héudaighe dob fhearr</span>
<lb n="2860"/><span>agus do ba daor-luaighe dobhí aice, agus do chuidigh sin</span>
<lb n="2861"/></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="2862"/><p><span>go mór le lonnradh na scéimhe nádúrtha dobhí</span>
<lb n="2863"/><span>innte do thaisbénadh go foirmiollach, agus do</span>
<lb n="2864"/><span>chuidigh Dia féin ris sin do réir na deagh-intinne</span>
<lb n="2865"/><span>dobhí aice.</span></p>
<lb n="2866"/>
<lb n="2867"/><p><span>Agus do ghluais isan innioll sin a n-amharc</span>
<lb n="2868"/><span>cháich as an mbaile amach; agus níor lamh aonduine</span>
<lb n="2869"/><span>ceisd do chur uirre.  Agus ar mbeith don</span>
<lb n="2870"/><span>taobh amuigh do bhallaighe an bhaile dhí, d'fhéuch</span>
<lb n="2871"/><span>cuid do mhílidhibh Holofernes, agus an uair do-chonncadar</span>
<lb n="2872"/><span>comh-áluinn sin do mhnaoi thugadar</span>
<lb n="2873"/><span>go hairm a raibh Holofernes í.  An uair do dhearc</span>
<lb n="2874"/><span>sé uirre dob iongantach leis méd na sgéimhe do-chonnairc</span>
<lb n="2875"/><span>innte.  Agus isan am a raibh dhá</span>
<lb n="2876"/><span>líonadh dá grádh do mheall sí le gliocas a briathar</span>
<lb n="2877"/><span>é, óir adubhairt sí gur theith sí as an mbaile do</span>
<lb n="2878"/><span>bhrígh go raibh fios aice féin gur thréig Dia a</span>
<lb n="2879"/><span>phobal tréna bpeacaidhibh, agus go ttiubhradh ar</span>
<lb n="2880"/><span>láimh a namhad iad.  Ar mbeith do Holofernes</span>
<lb n="2881"/><span>líonta dhá grádh do chreid gach aen-fhocal dá</span>
<lb n="2882"/><span>ndubhairt ris, agus tug ordughadh dá lucht freasdail</span>
<lb n="2883"/><span>úsáid mhaith do thabhairt dí, rogha bídh agus dighe do</span>
<lb n="2884"/><span>thabhairt dí; gidh eadh, dubhairt sise (mur nach</span>
<lb n="2885"/><span>blasfadh don bhiadh toirmeasgach dobhí ar an</span>
<lb n="2886"/><span>gcampa) go ttug sí féin lón léithe as an mbaile.</span>
<lb n="2887"/><span>Agus mur sin do chuinnigh a trosga agus do choimhlín</span>
<lb n="2888"/><span>dlighe Dé imeasg na págánacha agus na n-íodhaladharthacha</span>
<lb n="2889"/><span>mallaighthe sin.</span>
<lb n="2890"/></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="2891"/><p><span>CAIB. LXXVII</span></p>
<lb n="2892"/>
<lb n="2893"/><p><span>CRÓDHACHT IUDITH AGUS BÁS HOLOFERNES</span></p>
<lb n="2894"/>
<lb n="2895"/><p><span>Eodem Anno</span></p>
<lb n="2896"/>
<lb n="2897"/><p><span>Ar mbeith don ghrádh dothug Holofernes do</span>
<lb n="2898"/><span>Iudith ag fás go laethamhuil, do chinn fá dheóidh</span>
<lb n="2899"/><span>san gceathramhadh oidhche a mhian d'fhagháil</span>
<lb n="2900"/><span>uirre; agus iar mmbeith ag caitheamh fleadha ann a</span>
<lb n="2901"/><span>phailliún i bhfochair a oifigiocha agus a aos gráidh</span>
<lb n="2902"/><span>dhó, do ordaigh Iudith do thabhairt um thráthnóna</span>
<lb n="2903"/><span>chuige, agus adubhairt le gach aon dá raibh 'na</span>
<lb n="2904"/><span>fhochair iar gcaitheamh proinne dháibh imtheacht</span>
<lb n="2905"/><span>gach aon acu dá n-áruis féin, ionnus go mbeith</span>
<lb n="2906"/><span>uaignios aige ar Iudith.  An uair dotháinicc na</span>
<lb n="2907"/><span>teachtuirigh a gcuinne Iudith, mur bhí dóchus</span>
<lb n="2908"/><span>mór aice as trócuire agus as uile-chumhachta Dé, do</span>
<lb n="2909"/><span>tháinicc sí go humhal dá láthair.  Agus dobhí i</span>
<lb n="2910"/><span>bhfochair cháich, gan bia ná deoch do chaitheamh</span>
<lb n="2911"/><span>riú, acht ag síor-ghuidhe Dé ann a hinntinn, nó gur</span>
<lb n="2912"/><span>mhór an onóir dhise é dhá dhénamh sin 'na fiadhnuise.</span>
<lb n="2913"/><span>Agus iar sin do fágadh 'na n-aonar iad.</span></p>
<lb n="2914"/>
<lb n="2915"/><p><span>Is annsin do chinn Iudith ar an ní umá ttáinicc</span>
<lb n="2916"/><span>do thabhairt chum críche.  Agus ar mbeith 'na</span>
<lb n="2917"/><span>seasamh ag guidhe Dé dhí do shín Holofernes ar</span></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="2918"/><p><span>a leabaidh; agus ní luaidhthe do-rinne ná tháinicc</span>
<lb n="2919"/><span>trom-chodladh air.  An uair do-chonnairc an</span>
<lb n="2920"/><span>bhean naomhtha sin do thóig a súile suas ar an</span>
<lb n="2921"/><span>bhflaithios ag rádh:</span></p>
<lb n="2922"/>
<lb n="2923"/><p><span>“A Dhé uile-chumhachtaigh dothug deaghinntinn</span>
<lb n="2924"/><span>damh le do phobal do shaoradh ó an-chumhachta</span>
<lb n="2925"/><span>agus ó thiarántacht na n-íodhal-adharthacha</span>
<lb n="2926"/><span>mallaighthe so, cuir féin misnioch ann mo</span>
<lb n="2927"/><span>chroidhe agus neart ann mo lámha leis an ngníomh</span>
<lb n="2928"/><span>mór-éuchtach so do dhénamh anos.”</span></p>
<lb n="2929"/>
<lb n="2930"/><p><span>Agus leis sin dorug sí ar chloidheamh Holofeirn</span>
<lb n="2931"/><span>féin dobhí ós cionn na leaptha; agus iarna</span>
<lb n="2932"/><span>tharraing as a scabard dí do chuir lámh ann a</span>
<lb n="2933"/><span>fholt, agus ar nochtadh a mhuinéil dí do bhuail</span>
<lb n="2934"/><span>buille don chloidheamh ann, agus leis an dara béim</span>
<lb n="2935"/><span>do scaith an ceann do choluinn; agus do tharruing</span>
<lb n="2936"/><span>brat dobhí ós cionn a leaptha chuigthe, dobhí</span>
<lb n="2937"/><span>buailtigh le clocha daor-luaighe diamóin, agus do</span>
<lb n="2938"/><span>chuir an ceann isteach ann, agus tug dá hinnilt dobhí</span>
<lb n="2939"/><span>ag faire i ndorus an phailliúin é.</span></p>
<lb n="2940"/>
<lb n="2941"/><p><span>Agus do ghluaisiodar iar sin gan toirmeasg trésna</span>
<lb n="2942"/><span>gárdaighe go rángattar go dorus na cathrach.</span>
<lb n="2943"/><span>Do ghoiriodar annsin ar an lucht faire, do léig</span>
<lb n="2944"/><span>isteach iad.  Annsin dotugadh lóchruinn agus</span>
<lb n="2945"/><span>soillse 'na cuinne.  Agus ar tteacht do lucht na</span>
<lb n="2946"/><span>cathrach go hiomlán 'na timchioll, d'fhuagair sí</span>
<lb n="2947"/><span>tocht orra, agus annsin adubhairt riú buidheachus do</span>
<lb n="2948"/><span>thabhairt do Dhia, agus leis sin do thaisbéin an ceann</span></p>
</div>
<pb n="101"/>
<div><lb n="2949"/><p><span>dáibh.  Agus ar an gcéd-amharc dothugadar air</span>
<lb n="2950"/><span>do ghlac iongnadh agus criothnadh iad, agus leis sin</span>
<lb n="2951"/><span>chuiriodar gáir lúthghára os áird asda, agus dothugadar</span>
<lb n="2952"/><span>glóir agus moladh don Tiaghearna fón mbuaidh</span>
<lb n="2953"/><span>agus fón tártháil thapaidh dothug dháibh, agus do</span>
<lb n="2954"/><span>mholadar an bhean naomhtha do chuir í féin i</span>
<lb n="2955"/><span>gconntabhairt ro-mhóir le tártháil do thabhairt dóibh.</span></p>
<lb n="2956"/>
<lb n="2957"/><p><span>Annsin d'iarr Iudith Achior do thabhairt</span>
<lb n="2958"/><span>chuice.  Agus iar bhfaicsin an chinn dobhí ar</span>
<lb n="2959"/><span>an tí do thionnsgain é féin do mhilleadh dhó,</span>
<lb n="2960"/><span>do thuit ar lár i n-anmhuine; acht an uair</span>
<lb n="2961"/><span>dotháinicc ar a ais do bhuail a aghaidh re lár i</span>
<lb n="2962"/><span>bhfiadhnuise Iudith, agus do admhaigh agus do adhair</span>
<lb n="2963"/><span>an Dia fíre dar ghéill sí, agus do ghlac leis an timchiollghearradh</span>
<lb n="2964"/><span>agus le creideadh na Iudaigheach ó sin amach.</span></p>
<lb n="2965"/>
<lb n="2966"/><p><span>Ar n-éirghaidh don lá arna mhárach, an uair do</span>
<lb n="2967"/><span>fuair na hAsiriánacha colann a ngeineráil gan</span>
<lb n="2968"/><span>cheann, agus ar bhfaicsin a chinn crochtaigh ar bhalla</span>
<lb n="2969"/><span>na cathrach dháibh, do ghlac uamhan agus anuathbhás</span>
<lb n="2970"/><span>mór íad go ttugadar aghaidh ar theitheadh.</span>
<lb n="2971"/><span>Leis sin do ling lucht na cathrach amach, agus iar</span>
<lb n="2972"/><span>ttabhairt tóruighacht ghéir dhásachtaigh dháibh</span>
<lb n="2973"/><span>do-rinneadar ár mór orra; agus do roinniodar a</span>
<lb n="2974"/><span>maoine agus a n-édála, agus tugadar leó isan gcathraigh</span>
<lb n="2975"/><span>a bhfuaradar isan gcampa; agus rinneadar sollamhuin</span>
<lb n="2976"/><span>iolgháirdis an feadh thrí mí.  Tháinicc lucht</span>
<lb n="2977"/><span>cathrach Ierusalem a' tabhairt molta agus buidheachuis</span></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="2978"/><p><span>do Iudith, agus dobhí sí ó sin amach i n-onóir</span>
<lb n="2979"/><span>mhóir i Israél.  Gidh eadh, iar ndénadh iodhbartha</span>
<lb n="2980"/><span>buidheachuis do Dhia dhíse, do-chuaidh sí</span>
<lb n="2981"/><span>dhá hárus féin, agus dobhí ag guidhe Dé i n-uaignios</span>
<lb n="2982"/><span>uaidhe sin amach, agus ní thaisbénadh í féin acht i</span>
<lb n="2983"/><span>n-aimsir iodhbartha sollamanta uaidhe sin amach.</span></p>
<lb n="2984"/>
<lb n="2985"/><p><span>Féch ar an stair so, agus tuig mur nach ttréigionn</span>
<lb n="2986"/><span>Dia go bráth an té chuirios a dhóchus an; dén</span>
<lb n="2987"/><span>fós an umhlacht d'fhoghluim ó Iudith, do-rinne</span>
<lb n="2988"/><span>dimbrígh do gach onóir shaoghalta dá raibh le</span>
<lb n="2989"/><span>fagháil aice agus do ghlac mur roghain a bheith a</span>
<lb n="2990"/><span>moladh Dé i n-uaignios ar feadh a beatha tar</span>
<lb n="2991"/><span>phoimp agus tar onóir dhímhaoin neamhmbuan an tsaoghail.</span></p>
<lb n="2992"/>
<lb n="2993"/><p><span>CAIB. LXXVIII</span></p>
<lb n="2994"/>
<lb n="2995"/><p><span>ANN A TTRÁCHTAR AR ESTAR</span></p>
<lb n="2996"/>
<lb n="2997"/><p><span>A.M. 3495</span></p>
<lb n="2998"/>
<lb n="2999"/><p><span>Dothug Assuerus rígh na Persia grádh agus taithneamh</span>
<lb n="3000"/><span>d'aon dá mhuintir féin, dárbh ainm Amon,</span>
<lb n="3001"/><span>ar mhodh nár leór leis an Phersia agus na ríghachtaibh</span>
<lb n="3002"/><span>eile dobhí fóna smacht féin do thabhairt</span>
<lb n="3003"/><span>umhlacht dó ós cionn gach duine faoi féin, acht</span>
<lb n="3004"/><span>do chuir forfhógra ar (feadh) na gcríoch sin go</span></p>
</div>
<pb n="103"/>
<div><lb n="3005"/><p><span>hiomlán sléuchta agus adhradh do dhénamh dhó,</span>
<lb n="3006"/><span>ionnus nach lamhadh aen-duine trén ná tár dona</span>
<lb n="3007"/><span>críochaibh sin teagbháil dó gan adhradh agus sléuchtain dó.</span></p>
<lb n="3008"/>
<lb n="3009"/><p><span>Dobhí i gcúirt an rígh fón am sin aon don lucht</span>
<lb n="3010"/><span>dothug Nabuchadonosar tuairim nóchaid bliadhain</span>
<lb n="3011"/><span>roimhe sin i mbroid go Babilón as críoch na</span>
<lb n="3012"/><span>Iudaigheach leis, darbh ainm Mardocheus.  Agus</span>
<lb n="3013"/><span>níor mheas sin gur chóir na comharthaigh cinnte</span>
<lb n="3014"/><span>adhartha agus umhlachta, ar nach raibh ceart ag aonneoch</span>
<lb n="3015"/><span>acht ag Dia amháin, do thabhairt do</span>
<lb n="3016"/><span>dhuine ar bith, agus dá bhrígh sin níorbh áil leis</span>
<lb n="3017"/><span>sléuchtadh ná adhra do dhénamh do Amon.  Agus</span>
<lb n="3018"/><span>gídh nach le huabhar acht le dúthracht agus le crábhadh</span>
<lb n="3019"/><span>a dheagh-chreidigh do dhiúlt Mardocheus don</span>
<lb n="3020"/><span>ní sin, dob ádhbhar é le hinghreim agus le hanfhorlann</span>
<lb n="3021"/><span>do theacht ar na Iudaighibh go hiomlán, agus</span>
<lb n="3022"/><span>go speisialta air féin, óir níor leór le hAmon</span>
<lb n="3023"/><span>díoghaltas do dhénamh air ann a phearsainn féin</span>
<lb n="3024"/><span>acht a choimhthíothachaibh go hiomlán do chéusadh;</span>
<lb n="3025"/><span>agus dochum a dhroch-intinne do chur i</span>
<lb n="3026"/><span>ngníomh do chuir sé i gcéill don rígh nach beith</span>
<lb n="3027"/><span>síthcháin, suaimhnios, ná fós dísleacht ná deaghiocht</span>
<lb n="3028"/><span>dó féin ann a ríghacht an feadh do mhairfeadh na</span>
<lb n="3029"/><span>Iudaighibh, óir nach raibh acht drong</span>
<lb n="3030"/><span>mhiosgusach mhailísioch mhí-rúnach ionnta, agus go</span>
<lb n="3031"/><span>raibh creideamh ar leith acu lérbh fhéidir iad féin</span>
<lb n="3032"/><span>agus cách eile do tharruing chum trétúracht a n-aghaidh</span></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="3033"/><p><span>an ughdarráis ríoghdha ró-cheart bhí ós</span>
<lb n="3034"/><span>a ccionn.</span></p>
<lb n="3035"/>
<lb n="3036"/><p><span>Do chreid an rígh gach ní dhé sin; agus dá bhrígh</span>
<lb n="3037"/><span>sin do-thug ordughadh do Amon fógra do chur ar</span>
<lb n="3038"/><span>feadh na gcríochaibh go hiomlán gan óg ná ársaigh,</span>
<lb n="3039"/><span>bean ná leanbh dona Iudaighibh d'fhágbháil beó,</span>
<lb n="3040"/><span>acht a gcosgairt gan choigill ann gach áit dá rabhdar.</span></p>
<lb n="3041"/>
<lb n="3042"/><p><span>Do thárla fón am sin, do réir tola Dé, go</span>
<lb n="3043"/><span>raibh inghean dearbhbhráthar do Mhardocheus</span>
<lb n="3044"/><span>'na banríghain pósdaigh ag an rígh Assuerus, i</span>
<lb n="3045"/><span>n-ionad Vasthi do dhíbir sé óna leabaidh roimhe</span>
<lb n="3046"/><span>sin.  Agus ar gclos an fhurfhógra sin dí do ghlac</span>
<lb n="3047"/><span>buaidhreadh agus dólás mór í, agus ní ar a son féin (óir</span>
<lb n="3048"/><span>ní raibh baoghal uirre) acht ar son a coimhthíorthacha</span>
<lb n="3049"/><span>go hiomlán.  Agus dob usaide dhí labhairt</span>
<lb n="3050"/><span>ar a son do bhrígh nár fhulaing Mardocheus dí a</span>
<lb n="3051"/><span>adbháil gurbha Iudaigheach í go n-uige sin.  Ar</span>
<lb n="3052"/><span>mbeith do Mhardocheus ann a intinn féin lán</span>
<lb n="3053"/><span>d'imnígh agus do bhuaidhreadh ag smuaineadh créd</span>
<lb n="3054"/><span>an modh ar a bhfédfadh tártháil do thabhairt</span>
<lb n="3055"/><span>dona Iudaighibh bochta ón mbás do cinneadh</span>
<lb n="3056"/><span>dháibh, do-chuaidh d'agallmhadh na banríoghan</span>
<lb n="3057"/><span>Hestar; agus adubhairt léidh dul d'ionnsaighe an</span>
<lb n="3058"/><span>rígh, agus a chur a gcéill dó méd égceirt agus égcóra an</span>
<lb n="3059"/><span>fhurfhógra sin do chuir fóna ríghachtaibh leis na</span>
<lb n="3060"/><span>Iudaighibh do bhásughadh.</span></p>
<lb n="3061"/>
<lb n="3062"/><p><span>“Cionnus is féidir damh-sa sin do dhénamh?”</span>
<lb n="3063"/><span>ar Esthar, “óir is coir bháis do neoch ar bith dul</span>
<lb n="3064"/><span>do láthair an rígh acht lena réimh-chead féin.”</span></p>
</div>
<pb n="105"/>
<div><lb n="3065"/><p><span>Adubhairt Mardocheus go raibh an t-adhbhar agus</span>
<lb n="3066"/><span>an t-éigion comh mór sin nár chóir dhí gan dul</span>
<lb n="3067"/><span>i gconntabhairt ar a son féin agus ar son muintire a</span>
<lb n="3068"/><span>tíre go hiomlán.</span></p>
<lb n="3069"/>
<lb n="3070"/><p><span>“Óir má marbhthar na Iudaighibh go hiomlán,”</span>
<lb n="3071"/><span>ar sé, “ní cosmhuil duit-se féin atá i gcúirt an</span>
<lb n="3072"/><span>rígh teacht saor, agus mur ndéna tú so dob fhéidir go</span>
<lb n="3073"/><span>ndénfadh Dia slighe eile le tártháil do thabhairt dá</span>
<lb n="3074"/><span>mhuintir, iar mbeith dhuit-se agus do theaghlach</span>
<lb n="3075"/><span>h'athar ar fágbháil agus ar dearmad, agus níl fios agad,”</span>
<lb n="3076"/><span>ar sé,  “nach uime bá toil le Dia coróin ríghdha do</span>
<lb n="3077"/><span>chur ort dochum slighe agus ughdarráis do thabhairt</span>
<lb n="3078"/><span>duit lena phobal do shaoradh ón gcontabhairt</span>
<lb n="3079"/><span>bháis ana bhfuilid.”</span></p>
<lb n="3080"/>
<lb n="3081"/><p><span>Iar bhfagháil na comhairle sin dona mhnaoi</span>
<lb n="3082"/><span>naomhtha do chinn ar a leanmhuin, agus le deóra,</span>
<lb n="3083"/><span>le trosgadh, agus le hurnaighthe do ullmhaigh í féin.</span>
<lb n="3084"/><span>Iar sin do chuir i n-innioll áluinn dheagh-mhaisioch</span>
<lb n="3085"/><span>í féin, agus do-chuaidh isteach go seomra an</span>
<lb n="3086"/><span>rígh.  Agus ar an gcéd-amharc do-chonnairc an</span>
<lb n="3087"/><span>rígh ann a chathaoir ríoghdha; agus ar bhfaicsin</span>
<lb n="3088"/><span>mórdhacht an innill ann a bhfacaidh é, an tsoillse</span>
<lb n="3089"/><span>dobhí i ttimchioll an rígh-shuidhe, lonnradh na</span>
<lb n="3090"/><span>mbuadh-chloch ndaor-luaidh dobhí ann a bhrat -</span>
<lb n="3091"/><span>agus níis mó ná sin do chuir uathbhás uirre, dar</span>
<lb n="3092"/><span>léidh gur fhéuch an rígh go huathbhásach uirre - ,</span>
<lb n="3093"/><span>do thuit sí i mbáthadh.</span></p>
<lb n="3094"/>
<lb n="3095"/><p><span>Leis sin do mhaoth an Tiaghearna a chroidhe ar</span>
<lb n="3096"/><span>an láthair, go ndeachaidh féin dá tógbháil.  Agus</span></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="3097"/><p><span>ar ttabhairt misnígh agus dearbha dhí nár bhaoghal dí,</span>
<lb n="3098"/><span>adubhairt sí ris an rígh gur shíl sí gurbh aingiol é</span>
<lb n="3099"/><span>an uair d'amhairc sí air, “Agus do ghlac eagla</span>
<lb n="3100"/><span>agus uathbhás mé, agus leis sin do thuit mé,” ar sí.</span>
<lb n="3101"/><span>Agus ní luaithe dubhairt sin ná thuit sí arís mur</span>
<lb n="3102"/><span>bheith marbh.  Do chuir sin buaidhreadh agus dólás</span>
<lb n="3103"/><span>mór ar an rígh, agus an uair táinicc a caint d'fhiafraigh</span>
<lb n="3104"/><span>dhi créd dob áil léidh iarraidh air, agus dubhairt</span>
<lb n="3105"/><span>gibé athhchuinge dob áil léidh, dá madh leat a</span>
<lb n="3106"/><span>ríghacht d'iarrfadh, go bhfuigheadh gan fhuireach.</span>
<lb n="3107"/><span>“Máseadh” ar an ríghain, “'sí aisge iarruim ort</span>
<lb n="3108"/><span>teacht amárach chugam a' caitheamh proinne, agus</span>
<lb n="3109"/><span>Amon do thabhairt leat.”  Do gheall an rígh sin dí.</span></p>
<lb n="3110"/>
<lb n="3111"/><p><span>Tárla an oidhche dá éis sin nár fhéd an rígh</span>
<lb n="3112"/><span>codladh do dhénamh ar tteacht neamh-chodhlaidh</span>
<lb n="3113"/><span>air, agus do iarr leabhar análacha na ríghacht do</span>
<lb n="3114"/><span>thabhairt cuige.  Agus tar éis gur léughadh dhó</span>
<lb n="3115"/><span>ann ar fheill dobhí días dá mhuintir féin a n-aimsir</span>
<lb n="3116"/><span>imchéin roimhe dá cumadh dhó - agus do</span>
<lb n="3117"/><span>fuair ann fós agus do chuir i gcuimhne dhó gurab é</span>
<lb n="3118"/><span>Mardocheus do chraobhsgaoil an plot sin dó agus do</span>
<lb n="3119"/><span>thárthaigh ar an bhfeall-bhás sin é - d'fhiafraigh</span>
<lb n="3120"/><span>an rígh annsin don léughthóir créd an tuarusdal</span>
<lb n="3121"/><span>dofuair Mardocheus ar son na deagh-sheirbhíse</span>
<lb n="3122"/><span>sin.  Adubhairt an léughthóir nach bhfuair</span>
<lb n="3123"/><span>aen-ní.  Agus d'fhiafraigh an rígh leis sin an</span>
<lb n="3124"/><span>raibh aen-duine isan tseomra dobhí an taobh</span>
<lb n="3125"/><span>amuich dhe.  Do hinnseadh dhó go raibh Amon</span></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="3126"/><p><span>ann.  Agus leis sin tháinicc Amon féin isteach</span>
<lb n="3127"/><span>do láthair an rígh, agus d'iarr cead do thabhairt dó</span>
<lb n="3128"/><span>Mardocheus do chrochadh as croich do-rinne dhó</span>
<lb n="3129"/><span>ann a raibh cúig cúbaitt décc ar uirde.  d'fhiafraigh</span>
<lb n="3130"/><span>an rígh annsin d'Amon créd an onóir ba</span>
<lb n="3131"/><span>cóir a thabhairt don tí budh mian leis an rígh</span>
<lb n="3132"/><span>d'onórughadh.  Do fhreagair Amon (óir do shíl</span>
<lb n="3133"/><span>gurab dó féin dobhí an onóir sin dá hullmhughadh),</span>
<lb n="3134"/><span>agus adubhairt gur chóir a chur a' marcaigheach</span>
<lb n="3135"/><span>ar eacht ar each an rígh féin, éudach purpuir do chur</span>
<lb n="3136"/><span>uime, an choróin ríghdha do chur ar a cheann,</span>
<lb n="3137"/><span>uaisle, oifigidh agus árd-thaoisigh an rígh do ghabháil</span>
<lb n="3138"/><span>'na thimchioll, aradha a shriain do ghlacadh ann</span>
<lb n="3139"/><span>a lámha, agus siubhal leis mur sin tré shráidibh agus</span>
<lb n="3140"/><span>tré ionaid oireachtais na rígh-chathrach, agus a</span>
<lb n="3141"/><span>fhuagradh is gach ionad díobh sin gur mur sin</span>
<lb n="3142"/><span>bheir an rígh onóir don tí is mian leis d'onorúghadh.</span>
<lb n="3143"/><span>Do fhreagair an rígh agus adubhairt le Amon,</span>
<lb n="3144"/><span>“Déna-sa le Mardocheus gach ní dá ndubhrais,”</span>
<lb n="3145"/><span>agus gan ponc dá laghad do dhearmad don mhéid adubhairt.</span></p>
<lb n="3146"/>
<lb n="3147"/><p><span>Mur sin le halt na haen-uaire d'árdaigh Dia an</span>
<lb n="3148"/><span>umhlacht i gcathréim agus do leag an t-uabhar le</span>
<lb n="3149"/><span>lár i gcathair Susa; mur dob égin do Amon</span>
<lb n="3150"/><span>umhughadh agus fuagairt fós don ríghacht úmhlacht</span>
<lb n="3151"/><span>agus onóir do thabhairt don té is mó ar a raibh a</span>
<lb n="3152"/><span>ghráin agus is mo ar a raibh tarcuisne aige d'fhearaibh</span>
<lb n="3153"/><span>an domhuin.</span></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="3154"/><p><span>Do-chuaidh Amon iar sin dá thigh féin, do shín</span>
<lb n="3155"/><span>ar leabaidh, agus dobhí ag casaoid rena cháirdibh</span>
<lb n="3156"/><span>agus ag dénamh dóláis fón masla dofuair agus mur do</span>
<lb n="3157"/><span>bhí mur bharr mí-shéin air gur do Iudaigheach</span>
<lb n="3158"/><span>dob éigion dó an umhlacht sin do dhénamh; agus</span>
<lb n="3159"/><span>do thuig i n-antráth gur thús donuis agus mí-shéin dó</span>
<lb n="3160"/><span>é; agus gach olc dár thuar dó féin do láthair a mhná agus a</span>
<lb n="3161"/><span>chairde dotháinicc chuige, mur bhus follas dá éis so.</span></p>
<lb n="3162"/>
<lb n="3163"/><p><span>CAIB. LXXIX</span></p>
<lb n="3164"/>
<lb n="3165"/><p><span>BÁS AMOIN ANNSO</span></p>
<lb n="3166"/>
<lb n="3167"/><p><span>Eodem ut supra anno</span></p>
<lb n="3168"/>
<lb n="3169"/><p><span>Ar ndul don rígh Assuerus ag caitheamh an</span>
<lb n="3170"/><span>fhéusda d'ullmhaigh Estar ann a hárus féin dó, agus</span>
<lb n="3171"/><span>Amon 'na fhochiar, do ghuidh Estar um innsin dó</span>
<lb n="3172"/><span>créd an aisge ba mian léithe d'iarraidh.</span></p>
<lb n="3173"/>
<lb n="3174"/><p><span>Do fhreagair sise le guth dérach dólásach ag</span>
<lb n="3175"/><span>rádh:  “A rígh ro-chumhachtaigh,” ar sí, “nílim</span>
<lb n="3176"/><span>ag iarraidh ar do mhaith agus ar do mhórdhacht, acht</span>
<lb n="3177"/><span>mé féin agus muintir mo thíre do shaoradh ar bhás.”</span>
<lb n="3178"/><span>Agus annsin do chuir sí i gcéill dó méd mailíse</span>
<lb n="3179"/><span>Amoin, agus mur do mhaslaigh sé a ainm agus a úghdarrás</span>
<lb n="3180"/><span>ríoghdha, mur do iompoigh lena mhioscus</span>
<lb n="3181"/><span>agus lena bhréga croidhe an rígh ba trócuirigh, ba</span></p>
</div>
<pb n="109"/>
<div><lb n="3182"/><p><span>deagh-inntinnigh agus ba deagh-mhéineamhla do</span>
<lb n="3183"/><span>ríghthibh an domhuin chum éigceirt, chum</span>
<lb n="3184"/><span>tiarántacht, agus chum dúnmharbhtha agus dícheannadh</span>
<lb n="3185"/><span>do dhénamh ar dhruing fhírénta neamh-chiontach,</span>
<lb n="3186"/><span>.i. na Iudaighibh.</span></p>
<lb n="3187"/>
<lb n="3188"/><p><span>An uair do-chualaidh an rígh na hathiosga sin,</span>
<lb n="3189"/><span>agus thug dá aire méd na sóghantacht thug air féin</span>
<lb n="3190"/><span>comhairle comh mí-thrócuireach sin do ghlacadh</span>
<lb n="3191"/><span>ó Amon, d'fhás fearg mhór air, agus níor fhéd comhnuidhe</span>
<lb n="3192"/><span>do dhénamh istigh nó go ndeachaidh imach</span>
<lb n="3193"/><span>agus gur shuidh 'na aonar i ngarrán coille dobhí</span>
<lb n="3194"/><span>i bhfogus don árus ann a raibh Estar.</span></p>
<lb n="3195"/>
<lb n="3196"/><p><span>An uair do-chonnairc Amon méd na conntabhairte</span>
<lb n="3197"/><span>ann a raibh do ghuidh go dérach an bhanríghain</span>
<lb n="3198"/><span>um chongnamh tárthála do thabhairt dó;</span>
<lb n="3199"/><span>agus ar mbeith dá guidhe mur sin do shín sé é féin</span>
<lb n="3200"/><span>ar leabaidh na banríghan.  Tháinicc an rígh</span>
<lb n="3201"/><span>isteach, agus ar bhfaicsin Amoin ar an leabaidh do</span>
<lb n="3202"/><span>ghlac fraoch agus fearg mhór-adhbhal é, mur do</span>
<lb n="3203"/><span>bheith ar tí a leaptha do thruailliughadh, agus dubhairt</span>
<lb n="3204"/><span>lena lucht freasdail a bhásughadh gan mhaill.</span></p>
<lb n="3205"/>
<lb n="3206"/><p><span>Leis sin dubhairt aon dona hoiffigidh leis go</span>
<lb n="3207"/><span>raibh croich do chuir Amon féin dá cur 'na seasamh</span>
<lb n="3208"/><span>le Mardocheus do chrochadh, agus go raibh cúig</span>
<lb n="3209"/><span>cúbaitt décc ar uirde innte, i bhfogus dáibh.</span></p>
<lb n="3210"/>
<lb n="3211"/><p><span>“Máseadh,” ar an rígh, “crochtar é féin gan</span>
<lb n="3212"/><span>mhaill innte.”</span></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="3213"/><p><span>Agus dorinneadar gan mhaill do réir tola</span>
<lb n="3214"/><span>an rígh; agus mur sin dothug luach a dhrochchomhuirle</span>
<lb n="3215"/><span>do Amon, agus do-rinne gairm ar ais ar</span>
<lb n="3216"/><span>an fhurfhógra barbardha tiaránta do-rinne sé</span>
<lb n="3217"/><span>ar chomhuirle an mheirligh mhioscusaigh mhailísigh sin.</span></p>
<lb n="3218"/>
<lb n="3219"/><p><span>Monuar nach bíonn Estar i bhfochair gach</span>
<lb n="3220"/><span>prionnsa chum gach droch-comhuirle dá bhfuighdís</span>
<lb n="3221"/><span>do spíonadh ann a láthair.</span></p>
<lb n="3222"/>
<lb n="3223"/><p><span>(Mur so finit Estar)</span></p>
<lb n="3224"/>
<lb n="3225"/><p><span>CAIB. LXXX</span></p>
<lb n="3226"/>
<lb n="3227"/><p><span>ANN A TTRÁCHTAR AR SCÁTHÁN NA FOIGHDE .I. IÓB</span></p>
<lb n="3228"/>
<lb n="3229"/><p><span>Dhá ní bhíos do-chumhdaigh a bhfochair a</span>
<lb n="3230"/><span>chéile dobhí i seilbh an naoimh Iób ar feadh a</span>
<lb n="3231"/><span>bheatha .i. subháilceadha móra agus saidhbhrios.</span>
<lb n="3232"/><span>Adeir an Scriptúir go raibh sé 'na dhuine cheart</span>
<lb n="3233"/><span>lán do naomh-shimplíghacht agus d'eagla Dé do</span>
<lb n="3234"/><span>ghnáth.  Níor leór leis é féin do chongbháil ó olc agus</span>
<lb n="3235"/><span>ó mhí-bhésa, acht mur ba hathair maith cloinne é</span>
<lb n="3236"/><span>do mhúin an ní cédna dá chloinn, agus dobhí dá</span>
<lb n="3237"/><span>ttabhairt suas do ghnáth i ngrádh agus i n-eagla Dé, agus</span>
<lb n="3238"/><span>do-níodh iodhbharthacha go laetheamhuil ar a</span>
<lb n="3239"/><span>son, d'eagla pheacaidh bhig ná mhóir do dhénamh dháibh.</span></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="3240"/><p><span>Níorbh fhéidir leis an diabhal, gan iomthnúth</span>
<lb n="3241"/><span>mór, a shamhuil do dhuine shubháilceach d'fhulang,</span>
<lb n="3242"/><span>agus dá bhrígh sin do chuir cogadh air; agus dobhí do</span>
<lb n="3243"/><span>dhánacht ann gurbh áil leis corthacha do chur i</span>
<lb n="3244"/><span>láthair an Tiaghearna air; agus ó nach bhfuair</span>
<lb n="3245"/><span>droch-ní ann a bheatha nó ann a ghníomharthaigh</span>
<lb n="3246"/><span>le cur 'na leith dobhí dá choiriughadh do thaobh</span>
<lb n="3247"/><span>a inntinne, agus adubhairt le Dia gur do ghrádh ar</span>
<lb n="3248"/><span>na sochair shaoghalta dobhí le fagháil aige do</span>
<lb n="3249"/><span>chaomhain sé é féin ar uilc agus ar aindlighe go</span>
<lb n="3250"/><span>n-uige sin.</span></p>
<lb n="3251"/>
<lb n="3252"/><p><span>Ionnus go bhfoillseóchadh Dia mailís, iomthnúth,</span>
<lb n="3253"/><span>agus bréga an droch-spioraid go follasach,</span>
<lb n="3254"/><span>adubhairt ris gan a mhaoin do choigill.  Do</span>
<lb n="3255"/><span>rinne an droch-spiorad úsáid iomlán don chumhachta</span>
<lb n="3256"/><span>dofuair ar mhaoin agus ar shaidhbhris Iób.</span>
<lb n="3257"/><span>Agus chum a argain i n-éinfheacht dotháinicc</span>
<lb n="3258"/><span>ladrainn dorug an mhéid molt dobhí aige i</span>
<lb n="3259"/><span>n-aoinfheacht riú, agus isan am céadna tháinicc</span>
<lb n="3260"/><span>caora teineadh as na flaithis do mharbh a thrédaibhh</span>
<lb n="3261"/><span>go hiomlán, tháinicc an námhuid d'fhuadaigh</span>
<lb n="3262"/><span>a chámhuill agus an chuid éile dá cheathra leó, agus ar</span>
<lb n="3263"/><span>mbeith dá chloinn uile i n-aon-tigh ag caitheamh</span>
<lb n="3264"/><span>fleidhe i bhfochair a chéile go súgach meanmnach,</span>
<lb n="3265"/><span>do thuit an teagh orra gónár fágadh aon gan mharbhadh</span>
<lb n="3266"/><span>dhíobh.</span></p>
<lb n="3267"/>
<lb n="3268"/><p><span>Dotháinicc na droch-sgélta sin uile chum Iób i</span>
<lb n="3269"/><span>n-alt aon-uaire, agus gidh gur dhólásach iad níor chaill</span></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="3270"/><p><span>seision puinn dá fhoighid, dá chreidiomh, ná dhá</span>
<lb n="3271"/><span>dhóchus díadha, acht gur neartaidhsiod a shubháilceadh</span>
<lb n="3272"/><span>ann.  Do bheannaigh ainm Dé, agus tug</span>
<lb n="3273"/><span>buidheachas dó, agus adubhairt: “Mur thug Dia</span>
<lb n="3274"/><span>dhúinn, do thóig uainn, do réir a thola:”  Deus dedit;</span>
<lb n="3275"/><span>Deus abstulit; sit nomen Domini benedictum.</span></p>
<lb n="3276"/>
<lb n="3277"/><p><span>An uair do-chonnarc an droch-spiorad buansheasamh</span>
<lb n="3278"/><span>Ióib isna subháilceadh, tar éis gach</span>
<lb n="3279"/><span>fromhadh díghbhálach dá ndearnaidh air, do</span>
<lb n="3280"/><span>ghlac bárr dásachta agus díbhfeirge é; agus mur nárbh</span>
<lb n="3281"/><span>fhéidir leis dochar ar bith do dhénamh dhó a</span>
<lb n="3282"/><span>n-aghaidh tola Dé, do labhair re Dia irís agus adubhairt,</span>
<lb n="3283"/><span>dá ttugadh cead dó galar gráineamhail do</span>
<lb n="3284"/><span>bhualadh ar a fheóil, go rachadh i n-édóchus.</span>
<lb n="3285"/><span>Dothug Dia an cead sin dó, agus ní ar mhaith dhó</span>
<lb n="3286"/><span>acht chum tuille gránach dhó, óir dobhí fios</span>
<lb n="3287"/><span>deagh-choinghill Ióib aige.</span></p>
<lb n="3288"/>
<lb n="3289"/><p><span>Agus leis sin tháinicc an deamhan agus do líon sé</span>
<lb n="3290"/><span>Iób le créchta, le cneadhacha, agus le gearba ó bhonn</span>
<lb n="3291"/><span>go bathais, ionnus gurbh éigion dó suidhe ar</span>
<lb n="3292"/><span>cárn aoiligh agus brághaid crúiscín bhriste bheith</span>
<lb n="3293"/><span>ann a láimh a' scríobadh na ngearb dobhíodh 'na</span>
<lb n="3294"/><span>sesamh ar a chroicionn agus ag cartadh an tseilidh</span>
<lb n="3295"/><span>agus na bpiasd dobhíodh ag snighe as na meill aincisioch</span>
<lb n="3296"/><span>dobhí air.</span></p>
<lb n="3297"/>
<lb n="3298"/><p><span>Annsin ní raibh aige don mhéid dobhí ann a</span>
<lb n="3299"/><span>sheilbh ariamh acht a bhean, agus ní dochum sóláis</span>
<lb n="3300"/><span>do thabhairt dó fágadh í sin féin acht dochum</span></p>
</div>
<pb n="113"/>
<div><lb n="3301"/><p><span>barr cathaighe agus mí-fhoighidne do mhúsgladh</span>
<lb n="3302"/><span>ann.  Óir, ar bhfaicsin dí méd na n-olc d'fhuiling</span>
<lb n="3303"/><span>sé, do mheas nach raibh ann 'fhíréntacht acht</span>
<lb n="3304"/><span>dímhaoinus (agus) dobhíodh ag cur caithighe air le</span>
<lb n="3305"/><span>dia-athais do dhénamh: benedic Deo et morere .i.</span>
<lb n="3306"/><span>“mallaigh Dia agus fagh bás.”  Ní thug Iób do fhreagra</span>
<lb n="3307"/><span>uirre acht a rádh gurbh cosmhuil re mnaoi gan</span>
<lb n="3308"/><span>chéill í, óir gibé fuair mórán tiodhlaice ó Dhia</span>
<lb n="3309"/><span>créd nach dénfadh fulang anshóigh an tan budh</span>
<lb n="3310"/><span>toil leis?</span></p>
<lb n="3311"/>
<lb n="3312"/><p><span>Adeir S. Augustinus nár ghéill Iób dá mhnaoi le</span>
<lb n="3313"/><span>peacadh do dhénamh mur do ghéill Ádhamh dá</span>
<lb n="3314"/><span>mhnaoi, agus ar an adbhar sin gurbha haoibhinne</span>
<lb n="3315"/><span>do Iób ar a chárn aoiligh ná do Ádhamh i bPárthus.</span></p>
<lb n="3316"/>
<lb n="3317"/><p><span>Ar mbeith do Iób mur sin i gceart-mheadhón a</span>
<lb n="3318"/><span>dhóláis (óir, mur mbeith d'ádhbhar dóláis aige</span>
<lb n="3319"/><span>acht na pianta d'fhuiling a chorp, ba leór é le</span>
<lb n="3320"/><span>duine neamh-fhoirfe do chur i n-édóchus), is ann</span>
<lb n="3321"/><span>sin táinicc triúr dá cháirdibh, dá ngoirionn an</span>
<lb n="3322"/><span>Scriptúir “ríghthe,” ar cuairt chuige; agus i n-ionad</span>
<lb n="3323"/><span>sóláis do thabhairt dó, dob éigion dó é féin do chur</span>
<lb n="3324"/><span>i n-inioll cosanta a n-aghaidh na saobh-résún</span>
<lb n="3325"/><span>ainbhfiosach agus na gcédfadh éigceart do thaisbénadar</span>
<lb n="3326"/><span>dhó.  Acht ní raibh do shólás ag an duine</span>
<lb n="3327"/><span>naomhtha so 'na measg acht a neamh-chiontacht</span>
<lb n="3328"/><span>ann a aimsir agus fíréntacht a bheatha ar feadh na</span>
<lb n="3329"/><span>haimsire do chaith ar an tsaoghal, ní nár chreid</span></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="3330"/><p><span>na daoine ainbhfiosacha sin; óir do mheasadar</span>
<lb n="3331"/><span>nacharbh fhéidir an méid pionúis sin do theacht</span>
<lb n="3332"/><span>air acht le peacaidh móra folaightheacha eigín do</span>
<lb n="3333"/><span>dhénamh ann a bheatha, agus an méid do labhradís go</span>
<lb n="3334"/><span>tábhachtach is chum a n-ithiomráidh do neartúghadh</span>
<lb n="3335"/><span>do labhradís é.  Agus do chuir sin nísa mhó</span>
<lb n="3336"/><span>dóláis ar an duine naomhtha so ná an méid piantaibh</span>
<lb n="3337"/><span>eile d'fhuiling sé.  Agus do chuiriodar i gcéill</span>
<lb n="3338"/><span>do gach aon gur conntabhairteach an ní do</span>
<lb n="3339"/><span>neoch droch-bharamhail do thabhairt dona fíréin,</span>
<lb n="3340"/><span>óir, mur chreidiodar so do réir na cédfadha ainbhfiosach</span>
<lb n="3341"/><span>dobhí acu nárbh fhéidir le Dia pionús do</span>
<lb n="3342"/><span>thabhairt do neoch gan coir, do shíladar go raibh</span>
<lb n="3343"/><span>cionta Ióib mór do réir na bpionúis do cuireadh air.</span></p>
<lb n="3344"/>
<lb n="3345"/><p><span>Gidh eadh, do shaor Dia fá dheóidh a shearbhfoghantaigh</span>
<lb n="3346"/><span>dílis ón mí-chliú sin, agus do ghlac fearg</span>
<lb n="3347"/><span>mhór é leis na saobh-cháirde éigcearta sin Iób, agus</span>
<lb n="3348"/><span>dubhairt nach raibh acht amadánacht ann a</span>
<lb n="3349"/><span>résúin agus nach ttiubhradh maitheamhnus dáibh</span>
<lb n="3350"/><span>acht le hurnaighthe Ióib do mheasadar a bheith</span>
<lb n="3351"/><span>corthach.  Agus thug Dia go follasach luach a</span>
<lb n="3352"/><span>fhíréntacht agus a fhoighde do Iób, óir dothug nísa</span>
<lb n="3353"/><span>mhó saidhbhris dó ná dothug an diabhal uaidhe, agus</span>
<lb n="3354"/><span>fós sliocht agus clann go léor i n-ionad na cloinne do</span>
<lb n="3355"/><span>chaill sé.</span></p>
<lb n="3356"/>
<lb n="3357"/><p><span>(Tráchtam feasda ar na fáidhibh.  Finit Iób</span>
<lb n="3358"/><span>anno Domini 1726.)</span>
<lb n="3359"/></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="3360"/><p><span>CAIB. LXXXI</span></p>
<lb n="3361"/>
<lb n="3362"/><p><span>TRÁCHT ATHGHEARR AR AN FHÁIDH ISAIAS ANNSO SÍOS</span></p>
<lb n="3363"/>
<lb n="3364"/><p><span>Agus ar ttús laibheórainn go hathchumair ar</span>
<lb n="3365"/><span>an bprionnsa do réir fhola agus dúthchais, do réir</span>
<lb n="3366"/><span>áille, acfuinge, agus líonmhuiracht labhartha, agus do</span>
<lb n="3367"/><span>réir fós méd agus iomadamhlacht na ndiamhair-rúin</span>
<lb n="3368"/><span>ndiadha do chraobhsgaoil sé.  Óir is mó is</span>
<lb n="3369"/><span>iontsamhail do fhíor-startheór na haimsire agus na</span>
<lb n="3370"/><span>bpearsann do-chuaidh roimhe ná le fáidh nó le</span>
<lb n="3371"/><span>fear réimhfhheasa nó reímhfhaisnéisi na neithibh</span>
<lb n="3372"/><span>dobhí gach teacht ann a aimsir é; óir is samhuil do</span>
<lb n="3373"/><span>shoibhiosgél é ag faisnéis ioncholnadh Mhic Dé, .i. a</span>
<lb n="3374"/><span>gheineamhain, a thuismeadh, a dhála agus a mhórghníomhartha</span>
<lb n="3375"/><span>imeasg na ndaoine, a pháis, a</span>
<lb n="3376"/><span>bhás agus a eiséirghe, agus sin tuairim ar naoi gcéd</span>
<lb n="3377"/><span>bliadhain an chuid fa lugha dhe ré tteacht an</span>
<lb n="3378"/><span>Tairngeartaigh chéna sin.  Dothug faisnéis</span>
<lb n="3379"/><span>shoiléir fós ar Eaglais Chríosd ón am ar thosaigh sí</span>
<lb n="3380"/><span>i bpearsainn Chríost (is ceann agus is chéile dhí) agus i</span>
<lb n="3381"/><span>bpearsannaibh na nApsdal, gach éucht oirdheirc</span>
<lb n="3382"/><span>dá ndearnaidh, gach inghreim nó persecution</span>
<lb n="3383"/><span>dár fhuiling gus aniugh, agus fós ní dhá bhfuil re</span>
<lb n="3384"/><span>dénamh agus re fulang aice go deireadh an domhuin.</span>
<lb n="3385"/></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="3386"/><p><span>CAIB. LXXXI</span></p>
<lb n="3387"/>
<lb n="3388"/><p><span>AN A TTRÁCHTAR AR CHUID DO NA TAISBÉNTAIBH</span>
<lb n="3389"/><span>DOFUAIR ISAIAS</span></p>
<lb n="3390"/>
<lb n="3391"/><p><span>A.M. 3219, Ante Christum 789 do réir áirimh choitchinn.</span></p>
<lb n="3392"/>
<lb n="3393"/><p><span>Imeasg gach taibénadh dá bhfuair Isaias, do-chonnairc</span>
<lb n="3394"/><span>Dia ann a ghlóir agus ann a mhórdhacht i</span>
<lb n="3395"/><span>gcathaoir nó i n-ionad suidhe ríghdha, agus é arna</span>
<lb n="3396"/><span>thimchilleadh le sluagh mór dona haingil, dá</span>
<lb n="3397"/><span>ngoirthear na Cherubínigh, ag rádh na cantice</span>
<lb n="3398"/><span>molta ós aird chanas an Eaglais i n-iodhbairt ro-bheannaighthe</span>
<lb n="3399"/><span>an aifrinn, ag rádh Sanctus, Sanctus,</span>
<lb n="3400"/><span>et cetera, .i. “is beannaighthe, beanaighthe,</span>
<lb n="3401"/><span>beanaighthe rígh na slógh; tá an talamh uile</span>
<lb n="3402"/><span>líonta dhá ghlóir.”</span></p>
<lb n="3403"/>
<lb n="3404"/><p><span>An uair do-chonnairc Isaias an t-amharc diadha</span>
<lb n="3405"/><span>sin do ghlac uathbhás mór é, agus adubhairt:  “Mairg</span>
<lb n="3406"/><span>damh-sa,” ar sé, “óir is bél neamh-ghlan atá</span>
<lb n="3407"/><span>agam.”  Agus ar mbeith mur sin ag casaoid air</span>
<lb n="3408"/><span>féin dó, do eitil aon dona Cherubínigh dobhí</span>
<lb n="3409"/><span>ag adhmholadh Dé i bhfiadhnuise a shuidhiugh</span>
<lb n="3410"/><span>ríoghdha, do ghlac an iolgaibh ann a láimh, agus</span>
<lb n="3411"/><span>do thóig sméuróid nó athinne don teinidh do</span>
<lb n="3412"/><span>bhí ar an altóir, agus do chuir ar phuisínibh na fáidhe</span>
<lb n="3413"/><span>é, agus adubhairt leis gur ghlan ó gach aindlíghe é.</span>
<lb n="3414"/><span>An uair dofuair Isaias an dearbhadh sin ar é féin</span></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="3415"/><p><span>do bheith glan-bhélach d'fhuráil é féin go héusgaidh</span>
<lb n="3416"/><span>le dul a' teagasg an phobail do réir gach ordaigh</span>
<lb n="3417"/><span>dhá ttiubhradh an Rígh dhó.</span></p>
<lb n="3418"/>
<lb n="3419"/><p><span>Múinigh an fháidh ro-naomhtha so dhúinn gur</span>
<lb n="3420"/><span>chóir do lucht teagaisg an tsoisgéil Dia do ghuidhe</span>
<lb n="3421"/><span>go dúthrachtach lena mbéil agus lena gcroidhtheacha</span>
<lb n="3422"/><span>do ghlanadh ar ttús le caortha móra do theinidh</span>
<lb n="3423"/><span>na carthannacht; agus is í an chomhairle chédna do-bheir</span>
<lb n="3424"/><span>an t-easbal Pól do gach aon díobh, 1 ad Cor.</span>
<lb n="3425"/><span>9, v.27:  Castigo corpus meum et in servitutem</span>
<lb n="3426"/><span>redigo, ne forte, cum aliis praedicaverim, ipse reporbus</span>
<lb n="3427"/><span>efficiar.</span></p>
<lb n="3428"/>
<lb n="3429"/><p><span>Do réir buan-choimhéid agus béiloidis d'fhulaing an</span>
<lb n="3430"/><span>fháidh ro-naomhtha so bás ag cosaint na fírinne</span>
<lb n="3431"/><span>do chuir Dia ann a bhél, óir do órdaigh an rígh</span>
<lb n="3432"/><span>mallaighthe Manasses a ghearradh agus a theasgadh</span>
<lb n="3433"/><span>le sáa maide, le bárr pionúis do thabhairt dó.</span>
<lb n="3434"/><span>Tráchtaigh an t-apsdal Pól ar an mbás so, dobhí</span>
<lb n="3435"/><span>daor-luaigh do láthair Dé, ann a eipisdil dochum</span>
<lb n="3436"/><span>na nEabhraighach, cap.11, v.37: Lapidati sunt,</span>
<lb n="3437"/><span>secti sunt, tentati sunt, in occisione gladii mortui</span>
<lb n="3438"/><span>sunt, etc., .i. do clochadh, do gearradh, agus do marbhadh</span>
<lb n="3439"/><span>le faobhar cloidhimh iad, etcetera.  Moltar</span>
<lb n="3440"/><span>go mór an fháidh so fós le hughdar Leabhair</span>
<lb n="3441"/><span>Ecclesiast. roimh Phól Apsdal; agus níorbh iongnadh</span>
<lb n="3442"/><span>sin, óir is iomdha míorbhuile móra do-rinne sé</span>
<lb n="3443"/><span>ann 'aimsir, mur is follus do gach aon léighfios an</span>
<lb n="3444"/><span>ceathramhadh leabhar do Leabhraibh na Ríogh.</span>
<lb n="3445"/></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="3446"/><p><span>CAIB. LXXXII</span></p>
<lb n="3447"/>
<lb n="3448"/><p><span>TRÁCHTA ATHGHEARR AR AN FHÁIDH IEREMIAS ANNSO</span></p>
<lb n="3449"/>
<lb n="3450"/><p><span>A.M. 3375, Ante Christum 629, agus 40 bliadhain</span>
<lb n="3451"/><span>dobhí ag fáistine.</span></p>
<lb n="3452"/>
<lb n="3453"/><p><span>Ba duine ro-naomhtha an fháidh Ieremias, óir</span>
<lb n="3454"/><span>do naomhadh é ar tteacht as bruinn a mháthar</span>
<lb n="3455"/><span>dhó.  Do thoisaigh ar a bheith a' teagasg i n-aois</span>
<lb n="3456"/><span>a chúig mbliadhan décc.  Dothug Dia réimhfhios</span>
<lb n="3457"/><span>iomlán dó ar na huilc dobhí re teacht ar na</span>
<lb n="3458"/><span>Iudaighibh; agus ní raibh aon dona fáidhibh is</span>
<lb n="3459"/><span>follusaigh agus is neartmhuira d'innis agus do theagaisg</span>
<lb n="3460"/><span>do chách ná é, do réir mur is follus as an Leabhar</span>
<lb n="3461"/><span>Eólchuire ro sgríobh sé.</span></p>
<lb n="3462"/>
<lb n="3463"/><p><span>Óir, mur bhí féin lán do mhaoith chroidhe agus do</span>
<lb n="3464"/><span>dhólás fón lén-sgrios dobhí re teacht ar a thír</span>
<lb n="3465"/><span>dhúthchais, bá gnáthach leis trácht ar chorthaibh</span>
<lb n="3466"/><span>agus pheacaidhibh cháich, agus go speisialta ar</span>
<lb n="3467"/><span>pheacaighibh na n-uasal agus na n-árd-cheann, dob</span>
<lb n="3468"/><span>ádhbhar dona huilc dobhí ag teacht orra; agus do</span>
<lb n="3469"/><span>bhíodh do ghnáth dhá dteagasg le briathra borba</span>
<lb n="3470"/><span>bogracha do tharraing fuath, falltanus, agus mí-ghnaoi</span>
<lb n="3471"/><span>na méirleach mí-bhésacha sin air; agus do</span>
<lb n="3472"/><span>bhí a miosgas agus a mí-mhéin comh mór sin nach</span></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="3473"/><p><span>léigidís sgís ná comhnuidhe dhó gan einghreim nó</span>
<lb n="3474"/><span>persecution do bheith air.  Gidh eadh, dobhí-san</span>
<lb n="3475"/><span>comh cródha agus sin ag seirbhís don fhír-Dhia</span>
<lb n="3476"/><span>nacharbh fhéidir le hanneart a mailíse cosg ná</span>
<lb n="3477"/><span>toirmeasg do chur air gan a bheith do shíor agá</span>
<lb n="3478"/><span>n-imdheargadh tréna bpeacaidhibh a n-aghaidh an</span>
<lb n="3479"/><span>Tiagharna, ionnus gur fhuiling é féin a bheith dhá</span>
<lb n="3480"/><span>chéusadh agus dá phianadh ar son an Tiaghearna dar</span>
<lb n="3481"/><span>shearbhfhoghantaigh dílis é; agus ní raibh uair ba</span>
<lb n="3482"/><span>tréine do labhradh 'na n-aghaidh ná an uair is mó</span>
<lb n="3483"/><span>do mhothaidheadh iad ar tí uilc agus urchóide do</span>
<lb n="3484"/><span>dhénamh dhó.</span></p>
<lb n="3485"/>
<lb n="3486"/><p><span>Fá dheóidh do chogair na prionnsaighe agus árduaisle</span>
<lb n="3487"/><span>an phobuil Iudaigheach eatorra féin a</span>
<lb n="3488"/><span>dhíthughadh; agus do-chuadar mur a raibh an rígh</span>
<lb n="3489"/><span>Sédecias, agus d'iarradar cead air Ieremias do theilgion</span>
<lb n="3490"/><span>i bpoll dhomhuin lábáin gan uisge; agus níor</span>
<lb n="3491"/><span>lamh an rígh beag-bhríghach sin a ndiúltadh; agus</span>
<lb n="3492"/><span>do thelgiodar isan bpoll sin é, áit ann a bhfuigheadh</span>
<lb n="3493"/><span>bás go luath muna mbeith go ttáinicc oifigeach do</span>
<lb n="3494"/><span>láthair an rígh, agus go ttug iomardagh imdheargthach</span>
<lb n="3495"/><span>dhó um an fheall ghráineamhuil sin do</span>
<lb n="3496"/><span>dhénamh ar naomh-fháidh an Tiaghearna.  Agus</span>
<lb n="3497"/><span>arna chlos don rígh adubhairt leis a tharraing as</span>
<lb n="3498"/><span>an bpoll; agus tug caomhna 'na fhochair féin</span>
<lb n="3499"/><span>dó ó sin amach d'aimhdheóin a lucht aimhleasa.</span></p>
<lb n="3500"/>
<lb n="3501"/><p><span>Adeir S. Ieróm gurab iongnadh an chródhacht agus</span>
<lb n="3502"/><span>an naomh-dhánacht lér sheas Ieremias a n-aghaidh</span>
<lb n="3503"/><span>mhailíse agus anchumhachta áird-chinn na</span></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="3504"/><p><span>críche go hiomlán 'na uatha agus 'na aonar; gidh</span>
<lb n="3505"/><span>eadh, adeir arís nach neart daonna do threisigh é,</span>
<lb n="3506"/><span>acht neart agus uile-chumhacht Dé do ghabh</span>
<lb n="3507"/><span>cúram ann, do gheall dó (mur léighthear i ttús a</span>
<lb n="3508"/><span>leabhair) go mbeith 'na cholamhuin iarnaidhe agus 'na</span>
<lb n="3509"/><span>bhall práis dá chaomhnadh do ghrés.  Agus</span>
<lb n="3510"/><span>adeir S. Cyprian, gidh gur féidir an tí agá mbí</span>
<lb n="3511"/><span>grádh agus eagla Dé go mharbhadh, nach féidir,</span>
<lb n="3512"/><span>gidh eadh, a chlaoi go bráth.</span></p>
<lb n="3513"/>
<lb n="3514"/><p><span>CAIB. LXXXIII</span></p>
<lb n="3515"/>
<lb n="3516"/><p><span>AN FHÁIDH BARUCH</span></p>
<lb n="3517"/>
<lb n="3518"/><p><span>Gé gur mhór oirdheirc an tí Baruch do réir</span>
<lb n="3519"/><span>gheineamhna, ba mó go mór agus ba hoirdheirce do</span>
<lb n="3520"/><span>réir na subháilceadh é.  Óir, iar ttréigin poimpe</span>
<lb n="3521"/><span>agus mórdhacht dímhaoin an tsaoghail dó, níor iarr</span>
<lb n="3522"/><span>do chathréim acht a bheith 'na dhiosciobal ag</span>
<lb n="3523"/><span>Ieremias an fháidh, óir is é dobhí 'na sgríbhneóir</span>
<lb n="3524"/><span>agus 'na fhear secréide aige; agus an uair dobhí a</span>
<lb n="3525"/><span>mhaighistir Ieremias i bpríosún, dobhíodh do</span>
<lb n="3526"/><span>ghnáth ag athfhriotal a bhriathra bogracha i</span>
<lb n="3527"/><span>láthair phrionnsaidhe agus ard-uaisle na Iudaightheach</span>
<lb n="3528"/><span>maille le naomh-dhánacht, gan uamhan gan</span>
<lb n="3529"/><span>imeagla, mur do dhénfadh Ieremias féin.  Níl</span></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="3530"/><p><span>sochair ná seirbhís dár fhéd nach dearnaidh dhó</span>
<lb n="3531"/><span>is gach am, agus go háirighthe an tan dobhíodh dá</span>
<lb n="3532"/><span>fholach féin agus dá chaomhna ar einghrim agus ar</span>
<lb n="3533"/><span>mhailís a námhad, dobhí ro-líonmhur.  Ar mbeith</span>
<lb n="3534"/><span>dhó seal fada mur sin fó bhuaidhreadh agus fó</span>
<lb n="3535"/><span>dhólás, dobhí dhá shárughadh, ionnus gurbh óbair</span>
<lb n="3536"/><span>dó tuitim i n-édóchus, go ndubhairt:</span></p>
<lb n="3537"/>
<lb n="3538"/><p><span>“Mairg dhamh;” ar sé,” créd, a Dhé, fá gcuirir</span>
<lb n="3539"/><span>buaidhreadh ar buaidhreadh agus dólás ar dólás</span>
<lb n="3540"/><span>gan sgís orum?”</span></p>
<lb n="3541"/>
<lb n="3542"/><p><span>Gidh eadh, ní cían go ttug Dia le teagasg Ieremias</span>
<lb n="3543"/><span>sólás agus mísneach dhó, ag rádh ris nár cheart</span>
<lb n="3544"/><span>dó sólás d'iarraidh dhó féin an tan dobhí a</span>
<lb n="3545"/><span>choimhthíorthachaibh uile i mbuaidhreadh agus i</span>
<lb n="3546"/><span>ndólás, lán d'aindeise agus d'ainaoibhnios.  “Agus</span>
<lb n="3547"/><span>nach measann tú,” ar sé, “gur mór an sólás duit</span>
<lb n="3548"/><span>Dia bheith id fhochair is gach aon-ionad i mbír</span>
<lb n="3549"/><span>do ghnáth?”</span></p>
<lb n="3550"/>
<lb n="3551"/><p><span>Iar sin níor sgar le Ieremias an feadh mhair;</span>
<lb n="3552"/><span>agus tar eis a bháis fós dobhíodh do ghnáth ag teagasg</span>
<lb n="3553"/><span>an phobail agus ag tabhairt misnigh dáibh i n-aghaidh</span>
<lb n="3554"/><span>na gcathaighibh dobhí orra, agus le humhlacht</span>
<lb n="3555"/><span>mhóir ag guidhe Dé ar a son, nó gur chríochnaigh</span>
<lb n="3556"/><span>fá dheóidh a bheatha.  Dobhí ó thús go</span>
<lb n="3557"/><span>deireadh buadha buan-sheasmhach isna subháilceadha</span>
<lb n="3558"/><span>go bhfuil anois a' fagháil a thuarusdail</span>
<lb n="3559"/><span>i bhflaithios.</span>
<lb n="3560"/></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="3561"/><p><span>CAIB. LXXXIV</span></p>
<lb n="3562"/>
<lb n="3563"/><p><span>DON FHÁIDH EZECHIEL</span></p>
<lb n="3564"/>
<lb n="3565"/><p><span>Dobhí an fháidh Ezechiel dá bhliadhain</span>
<lb n="3566"/><span>agus dá fhithchiod ag dénamh fáistine nó ag fáidhedóracht,</span>
<lb n="3567"/><span>agus dobhí sé aen-bhliadhain décc dhíobh</span>
<lb n="3568"/><span>sin i gcomhaimsir le Ieremias dobhí don tsliocht</span>
<lb n="3569"/><span>chédna.  Dotugadh Ezechiel mar aon ris an rígh</span>
<lb n="3570"/><span>Iechonias i mbroid go Babilón (agus ba hé sin cédbhroid</span>
<lb n="3571"/><span>Babilónda na Iudaigheach); agus dobhíodh</span>
<lb n="3572"/><span>ag teagasg na Iudaigheach do ghnáth isan tír</span>
<lb n="3573"/><span>eachtair-chineólta sin.</span></p>
<lb n="3574"/>
<lb n="3575"/><p><span>Dofuair sé o Dhia mórán do thaisbéntaigh</span>
<lb n="3576"/><span>diamhair-rúnda dobhíodh dorcha dothuigse.</span>
<lb n="3577"/><span>ionnus go raibh toirmeasg ar gach aon dona</span>
<lb n="3578"/><span>Iudaighibh anallód gan tús ná deireadh leabhair</span>
<lb n="3579"/><span>Exechiel do léugadh nó go sáraigheadh tríochadh</span>
<lb n="3580"/><span>bliadhain d'aois.  Deir na haithreacha naomhtha</span>
<lb n="3581"/><span>gur uime d'ordaigh Dia cruas agus fordhorchacht na</span>
<lb n="3582"/><span>bhfáisdine so Ezechiel do bhrígh gur i mbroid agus</span>
<lb n="3583"/><span>i measg pagánacha dobhí isan am ar sgríobh iad,</span>
<lb n="3584"/><span>agus nár thoil le Dia go ttuigfeadhdís na neithe</span>
<lb n="3585"/><span>diamhra do thaisbéin féin fá fháidh 'na measg,</span>
<lb n="3586"/><span>ionnus go ttuigfeadhdís gur riachtanach grása</span>
<lb n="3587"/><span>speisialta chum a ttuigsin.</span></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="3588"/><p><span>Tá an céd-thaisbénadh dofuair an fháidh so</span>
<lb n="3589"/><span>líonta do rúnndiamhraibh, mur bheir Grighóir</span>
<lb n="3590"/><span>naomhtha dhá aire; agus dá bhrígh sin ní laibheórad ann</span>
<lb n="3591"/><span>so acht ar aen-ní amháin a tuigthear aiste, .i. go</span>
<lb n="3592"/><span>gciallaigheann iomadamhlacht na mbeitheadhach</span>
<lb n="3593"/><span>agus na gcoimeasg cosmhulachta do-chonnairc baill</span>
<lb n="3594"/><span>il-iomdha na hEagailse nach dénann acht aon-chorp</span>
<lb n="3595"/><span>amháin, agus a n-aondacht na slabhraidhibh creidigh</span>
<lb n="3596"/><span>agus carthannuis idir na baill il-iomdha égcosmhula</span>
<lb n="3597"/><span>sin, cuid acu do réir eagna agus tuigse ós cionn na</span>
<lb n="3598"/><span>coda eile mur tá an duine ós cionn na mbeathadhach,</span>
<lb n="3599"/><span>cuid eile cródha calma neartmhar mur</span>
<lb n="3600"/><span>leóghan le fulang ar son Chríost, cuid eile dhíobh</span>
<lb n="3601"/><span>do-ní le trosga, le tréighionus agus lé hurnaighthe</span>
<lb n="3602"/><span>iodhbairt díobh féinn dá n-ofráil do Dhia (agus is í</span>
<lb n="3603"/><span>an ofráil sin ciallaighthear leis an ndamh dobhí</span>
<lb n="3604"/><span>imeasg na mbeathadhach réimhráite), cuid eile</span>
<lb n="3605"/><span>dhíobh dothéid ar eitiol ós áird mur an iolair le</span>
<lb n="3606"/><span>mídhemhnacha agus stuidér grinn-eólach na</span>
<lb n="3607"/><span>ndiamhair-rún neamhdha, cuid chreidios agus</span>
<lb n="3608"/><span>oibrighios i n-umhlacht agus i simplighacht naomhtha</span>
<lb n="3609"/><span>chiallaighios an rotha nó an roithleán dobhíodh</span>
<lb n="3610"/><span>ag casadh ann a chéile, do éirghiodh suas agus do</span>
<lb n="3611"/><span>thigeadh anuas do réir thola na bpástúirigh do</span>
<lb n="3612"/><span>chuir Dia ós a gcionn.</span>
<lb n="3613"/></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="3614"/><p><span>CAIB. lXXXV</span></p>
<lb n="3615"/>
<lb n="3616"/><p><span>AN DARA TAISBÉNADH FUAIR EZECHIEL</span></p>
<lb n="3617"/>
<lb n="3618"/><p><span>A.M. 3420</span></p>
<lb n="3619"/>
<lb n="3620"/><p><span>“Dothug an Tiaghearna mé,”  ar Ezechiel (isan</span>
<lb n="3621"/><span>ccaib.37), “ar mhachaire mhór dobhí lom-lán do</span>
<lb n="3622"/><span>chnámhaibh do thiormaigh nó dobhí ag críonadh</span>
<lb n="3623"/><span>ar an machaire chédna sin, agus adubhairt liom dul</span>
<lb n="3624"/><span>fágcuairt i ttimchioll an mhachaire sin (agus do-rinnios</span>
<lb n="3625"/><span>mur dubhairt leam), iar sin a rádh ris na cnámhaibh</span>
<lb n="3626"/><span>sin dul i gceann a chéile, .i. gach cnáimh ann a</span>
<lb n="3627"/><span>ionad dílis féin.  Agus ní luaithe adubhairt mé</span>
<lb n="3628"/><span>sin as ucht Dé ná do-rinneadh amhlaidh, óir i</span>
<lb n="3629"/><span>n-alt na huaire sin, ar ndénamh torainn nó</span>
<lb n="3630"/><span>trom-phlésg mór ann a ngluasacht dáibh, do-chuaidh</span>
<lb n="3631"/><span>gach cnáimh dhíobh ann a ionad dílis féin, agus do</span>
<lb n="3632"/><span>cheangladar le féitheacha, le cuisleana agus le scannáin</span>
<lb n="3633"/><span>dá chéile, gach cnáimh dhíobh ann a alt féin, agus</span>
<lb n="3634"/><span>iar sin táinicc feóil agus croicinn orra, ionnus go</span>
<lb n="3635"/><span>ndearnadh cuirp iomlána dhíobh gan ní ar bith</span>
<lb n="3636"/><span>d'easbhaidh orra acht spioraid bheatha.”  Iar sin</span>
<lb n="3637"/><span>le hordúghadh nuadh ó Dhia do-rinne an fháidh</span>
<lb n="3638"/><span>toghairm ar ghaothaibh na gceithre n-árd, agus leis</span>
<lb n="3639"/><span>sin dotháinicc an spiorad do bheóaidh an céd-duine</span></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="3640"/><p><span>isna cuirp mharbha sin, agus d'éirghidar beó</span>
<lb n="3641"/><span>uile ar a gcosaibh.</span></p>
<lb n="3642"/>
<lb n="3643"/><p><span>Agus sin solas nó réimh-thaisbénadh dothug Dia</span>
<lb n="3644"/><span>don fháidh so ar eiséirghe an lae bhrátha.  Agus</span>
<lb n="3645"/><span>an ní so do-chonnairc an fhaídh go rúndiamhrach,</span>
<lb n="3646"/><span>chífidh gach aon dá ttáinic beó ar an tsaoghal dá</span>
<lb n="3647"/><span>choimhlíonadh go foirmiollach follasach i lá an</span>
<lb n="3648"/><span>bhreitheamhnuis ndéighionaigh é, óir níl truaill</span>
<lb n="3649"/><span>cholna dár chuir Dia spiorad bheatha daonna</span>
<lb n="3650"/><span>ann nach éireóchaidh ar aon-láthair an lá úd.</span>
<lb n="3651"/><span>Cuiridh fós an aisling so i gcéill dúinn nach bhfuil</span>
<lb n="3652"/><span>peacach ar an tsaoghal-sa, dá fhad nó dhá mhéd</span>
<lb n="3653"/><span>dá seargann nó dhá gcríonann i mbás na coire,</span>
<lb n="3654"/><span>nach féidir le Dia an uair is mian leis</span>
<lb n="3655"/><span>d'athbheódhadh go beatha na ngrás agus a tharraing</span>
<lb n="3656"/><span>as neimhní na bpeacadh.</span></p>
<lb n="3657"/>
<lb n="3658"/><p><span>CAIB. LXXXVI</span></p>
<lb n="3659"/>
<lb n="3660"/><p><span>TRÁCHTA ATHGHEARR AR AN FHÁIDH DANIEL</span></p>
<lb n="3661"/>
<lb n="3662"/><p><span>A.M. 3398, ante Christum 606</span></p>
<lb n="3663"/>
<lb n="3664"/><p><span>Dobhí an fháidh Daniel ro-uasal, ní headh</span>
<lb n="3665"/><span>amháin do réir na ngníomh mór agus na míorbhuilibh</span>
<lb n="3666"/><span>do-rinne sé, acht dobhí amhlaidh do réir</span></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="3667"/><p><span>geineamhna, óir is do shliocht na bprionnsaidhibh</span>
<lb n="3668"/><span>Iudaigheach dobhí sé.  Agus tug Nabuchadonosar</span>
<lb n="3669"/><span>go hóg i mbroid na Babilóine leis é, an chéd-uair</span>
<lb n="3670"/><span>tháinicc sé go Ierusalem, .i. isan gceathramhadh</span>
<lb n="3671"/><span>bliadhain dá fhlaithios, an uair thug an rígh</span>
<lb n="3672"/><span>Ioachim i mbroid leis, agus is ón am sin háirmhithear</span>
<lb n="3673"/><span>an 70 bliadhain dobhí na Iudaighibh i mbroid na</span>
<lb n="3674"/><span>Babilóine, mur do réimhinnis Daniel dóibh.</span></p>
<lb n="3675"/>
<lb n="3676"/><p><span>Dobhí Daniel ar feadh aimsire a bhroide ag</span>
<lb n="3677"/><span>congbháil dlighe Dé go caoin-dúthrachtach, agus tar</span>
<lb n="3678"/><span>cheann nach raibh acht óg ar ndul don Bhabilóin</span>
<lb n="3679"/><span>ar ttús dó, níorbh áil leis ní ar bith do dhénamh</span>
<lb n="3680"/><span>acht do reír an dhlighe dhiadha, óir níor aontaigh</span>
<lb n="3681"/><span>blas don bhiadh thoirmiosgaigh do ordaigheadh an</span>
<lb n="3682"/><span>rígh do thabhairt dó gach tráth óna bhórd.  Agus</span>
<lb n="3683"/><span>dobhí triúr eile don uasal-chloinn Iudaigheach i</span>
<lb n="3684"/><span>bhfochair Dhániel, .i. Sidrach, Misach agus</span>
<lb n="3685"/><span>Abdenago, darbho hanmanna ar ttús Ananias,</span>
<lb n="3686"/><span>Misael agus Asarias.  Agus dobhí maor freasdail</span>
<lb n="3687"/><span>ós a gcionn sin ag Nabachodonosor darbh ainm</span>
<lb n="3688"/><span>Malazar, agus d'iarr Daniel air sin an bia ríoghdha</span>
<lb n="3689"/><span>do chongbháil dó féin, agus biadh troisge, .i. glasracha</span>
<lb n="3690"/><span>gáirdín agus a samhail sin, do thabhairt dáibh féin.</span></p>
<lb n="3691"/>
<lb n="3692"/><p><span>“Dá ndénainn-si sin,” ar Malasar, “dob eagail</span>
<lb n="3693"/><span>damh bás d'imirt orum dá bhfaiceadh an rígh</span>
<lb n="3694"/><span>sibh-se i n-anchruth le heasbaidh na hoileamhna</span>
<lb n="3695"/><span>agus na beatha maithe ordaighios féin óna bhórd gach</span>
<lb n="3696"/><span>tráth dhíbh.”</span></p>
</div>
<pb n="127"/>
<div><lb n="3697"/><p><span>“Máseadh,” ar Daniel, “iarruim d'athchuinge</span>
<lb n="3698"/><span>ort, fromhaigh agus dearbh do sheirbhísiochaibh.”</span></p>
<lb n="3699"/>
<lb n="3700"/><p><span>Agus iarna dhénamh sin ar feadh dheich</span>
<lb n="3701"/><span>laithibh dhó do-chonnairc go raibh a n-aighthe agus</span>
<lb n="3702"/><span>gnúis gach aoin acu níos áille, níos bláithe agus níosa</span>
<lb n="3703"/><span>bhreághdha ná mur bhí ag dream eile dobhíodh</span>
<lb n="3704"/><span>do ghnáth gan déisdion ag ithe do bhia an rígh féin.</span></p>
<lb n="3705"/>
<lb n="3706"/><p><span>Leis sin do chuir Dia i gcéill mur thaithnighas</span>
<lb n="3707"/><span>an tréighionas ris, agus nach é an bia amháin a</span>
<lb n="3708"/><span>bhheathaidhios cách acht an rath agus an bheannacht</span>
<lb n="3709"/><span>chuirios Dia air.</span></p>
<lb n="3710"/>
<lb n="3711"/><p><span>Is grod dá éis sin gur thionnsgain Dia cliú</span>
<lb n="3712"/><span>oirdheirc na fáidhe so do chur ós aird, mur do-rinne</span>
<lb n="3713"/><span>roimhe sin aimsir imchian le Ióseph isan</span>
<lb n="3714"/><span>Égipt .i. le míniughadh aislinge an rígh; agus do-rinne</span>
<lb n="3715"/><span>Daniel annso ní ba mó go mór ná do-rinne</span>
<lb n="3716"/><span>Ióseph, óir ní headh amháin gur fhoillsigh ciall na</span>
<lb n="3717"/><span>haislinge, acht d'innis an aisling féin do rígh agus dá</span>
<lb n="3718"/><span>theaghlach.  Ag so mur do-rinne:</span></p>
<lb n="3719"/>
<lb n="3720"/><p><span>Do chuir Nabuchadonosar cruinniughadh, gidh</span>
<lb n="3721"/><span>gur dhíomhaoin dó, ar dhraoithe, ar lucht feasa, ar</span>
<lb n="3722"/><span>nélladóiraigh nó ar astralógaidh agus ar aos eagna a</span>
<lb n="3723"/><span>ríghachta go hiomlán, le fios aisling do chuir</span>
<lb n="3724"/><span>imnígh agus buaidhreadh mór air d'fhagháil uatha,</span>
<lb n="3725"/><span>agus níor leór leis ciall na haislinge d'fhagháil acht</span>
<lb n="3726"/><span>muna n-innseadh dhó créd an aisling do-chonnairc.</span>
<lb n="3727"/><span>Agus is é freagra d'aithiosg aein-fhir thugadar dhó</span></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="3728"/><p><span>nárbh fhéidir d'aon-neoch fán domhan an fios</span>
<lb n="3729"/><span>sin d'fhagháil.  Is annsin dothug an rígh</span>
<lb n="3730"/><span>breitheamhnas báis orra uile.</span></p>
<lb n="3731"/>
<lb n="3732"/><p><span>An uair do-chualaidh Daniel an breitheamhnus</span>
<lb n="3733"/><span>tiaránta sin tugadh ar an aos eagna, agus go raibh</span>
<lb n="3734"/><span>a cháirdibh agus a aos gráidh arna n-áireamh ar an</span>
<lb n="3735"/><span>dream sin, d'iarr cáirde gan a chur a ngníomh nó</span>
<lb n="3736"/><span>go nguidheadh féin, agus na hóg-fhir eile Eabhraigheach</span>
<lb n="3737"/><span>d'ainmnighios cheana, an Dia fíre forórdha;</span>
<lb n="3738"/><span>agus iar nguidhe Dé go dúthrachtach ar feadh aimsire</span>
<lb n="3739"/><span>áirighthe dháibh, tháinicc Dániel i láthair an rígh</span>
<lb n="3740"/><span>ag innsin a aislinge agus a céille dhó, agus adubhairt leis:</span></p>
<lb n="3741"/>
<lb n="3742"/><p><span>“Do-chonnairc tú, a rígh,” ar sé, “íomháigh</span>
<lb n="3743"/><span>adhbhal-mhór go gceann óir uirre, a hucht agus a</span>
<lb n="3744"/><span>lámha d'airgiod, a bruinne agus a leasracha do phrás,</span>
<lb n="3745"/><span>a cosa d'iarann, a troighthe cuid d'iarann agus cuid</span>
<lb n="3746"/><span>do chriaidh; agus féch, do teilgeadh cloch, gan</span>
<lb n="3747"/><span>lámha duine dhá diúbhraic, do bhinn sléibhe, do</span>
<lb n="3748"/><span>buaileadh ar chosaibh na híomháighe, do bhris agus</span>
<lb n="3749"/><span>do-rinne luaithreadh dhi.”</span></p>
<lb n="3750"/>
<lb n="3751"/><p><span>Agus adubhairt ris iar sin gur chiallaigh an</span>
<lb n="3752"/><span>ceann óir dobhí uirre a fhlaithios-san féin, agus go</span>
<lb n="3753"/><span>ttiucfadh flaithios budh táire ná sin 'na dhiaidh do</span>
<lb n="3754"/><span>chiallaigh an t-airgiod, agus go ttiucfadh flaithios</span>
<lb n="3755"/><span>eile an treas feacht 'na dhiaidh budh táire ná sin</span>
<lb n="3756"/><span>fós arna chur i gcéill ris an bprás, agus 'na dhiaidh</span>
<lb n="3757"/><span>sin go ttiucfadh flaithios, ciallighthear leis an</span></p>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="3758"/><p><span>iarann agus leis an gcriaidh, do bhrisfadh gach ní</span>
<lb n="3759"/><span>roimhe agus dobhéradh buaidh ar an domhan.</span></p>
<lb n="3760"/>
<lb n="3761"/><p><span>An uair do-chualaidh Nabuchadonosar na fuighle</span>
<lb n="3762"/><span>sin do ghlac iongantus mór, agus dob áill leis adhradh</span>
<lb n="3763"/><span>agus túis do losgadh do Dhainiel agus fós iodhbarthacha</span>
<lb n="3764"/><span>do dhénamh dhó.  Gidh eadh, do dhiúlt</span>
<lb n="3765"/><span>Dániel sin do ghlacadh, ag rádh nach aige féin</span>
<lb n="3766"/><span>dobhí ceart air sin acht ag an áird-Dhia fíre do</span>
<lb n="3767"/><span>thug an fios dó.  Agus leis sin do admhaidh</span>
<lb n="3768"/><span>Nabuchadonosor gurbh é Dia Dhániel an t-árd-Dhia</span>
<lb n="3769"/><span>ós an uile dhéaibh.  Annsin tug eireamhnacht</span>
<lb n="3770"/><span>agus árd-cheannus faoi féin ar an mBabilóin</span>
<lb n="3771"/><span>do Dhaniel, agus tug maighistreacht ós cionn aos</span>
<lb n="3772"/><span>eagna na ccríoch go hiomlán dó.  Dothug Daniel</span>
<lb n="3773"/><span>buidheachus dó, agus d'iarr cead do thabhairt dó</span>
<lb n="3774"/><span>bheith 'na fhochair féin; agus dofuair mur athchuinge</span>
<lb n="3775"/><span>uaidhe fós maith agus onóir do thabhairt d'Ananias,</span>
<lb n="3776"/><span>d'Azarias agus do Mhíseail do chuidigh an Dia fíre</span>
<lb n="3777"/><span>do ghuidhe leis an bhfios sin d'fhagháil lér</span>
<lb n="3778"/><span>tárthaigheadh iad féin agus aos eagna na críche go</span>
<lb n="3779"/><span>hiomlán ar bhás.</span></p>
<lb n="3780"/>
<lb n="3781"/><p><span>Dá éis sin (A.M. 3117), do chuir Nabuchadonosar</span>
<lb n="3782"/><span>íomháigh adhbhal-mhór óir dá dénamh dhó féin,</span>
<lb n="3783"/><span>trí fithchid cúbatt ar uirde agus sé cúbaitt ar leithead</span>
<lb n="3784"/><span>innte; agus tug ordughadh do chách uile, agus fós do</span>
<lb n="3785"/><span>gach aon i bpéin bháis, a hadhradh mur Dhia.</span>
<lb n="3786"/><span>Iar sin táinicc lucht mailíse agus aos aimhlis ag innsin</span>
<lb n="3787"/><span>don rígh gur tharcuisnigh na hóig-fhir Eabhraigheach,</span></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="3788"/><p><span>dá ttug féin ceannus agus urraim ós cionn lucht</span>
<lb n="3789"/><span>na Babilóine, a aithne, agus gur dhiúltsiod foghnamh</span>
<lb n="3790"/><span>dá dhéeibh, agus nár dheónaighsiod an íomháigh</span>
<lb n="3791"/><span>órdha do chuir sé suad d'adhradh.  Do chuir sin</span>
<lb n="3792"/><span>fearg mhór ar an rígh.  Gidh eadh, níor chuir sin</span>
<lb n="3793"/><span>uathbhás ar bith ar na hóig-fhir naomhtha sin, do</span>
<lb n="3794"/><span>thaínicc go humhal dá láthair; agus adubhradar do</span>
<lb n="3795"/><span>ghuth stuidéreach cheannsaigh leis gurbh fhéidir leis</span>
<lb n="3796"/><span>an Dia fíre dá ngéilleadhdís agus dá ttugadís onóir agus</span>
<lb n="3797"/><span>adhradh a ttártháil agus a saoradh ar gach pionús agus</span>
<lb n="3798"/><span>air gach díoghaltas dár mhian leision d'imirt orra,</span>
<lb n="3799"/><span>dá madh toil leis: “Agus má ní sin, nó mur toil</span>
<lb n="3800"/><span>leis, ní thiubhram adhradh ná onóir don íomháigh</span>
<lb n="3801"/><span>úd ná dona déaibh eile adhrus sibh-se.”</span></p>
<lb n="3802"/>
<lb n="3803"/><p><span>Arna chlos sin don rígh d'fhás fraoch agus cuthach</span>
<lb n="3804"/><span>feirge air, gur athraigh a ghnúis agus a dhath; agus tug</span>
<lb n="3805"/><span>ordúghadh ar an láthair a tteilgion ceanguiltigh</span>
<lb n="3806"/><span>i bhfoirnéis lasardha loisgneacha dobhí dá hadhnadh</span>
<lb n="3807"/><span>le fada roimhe sin, agus dobhí comh loisgnioch agus sin</span>
<lb n="3808"/><span>gur loisg na caortha teineadh d'éirigh aisde an</span>
<lb n="3809"/><span>dream do theilg na hóig-fhir naomhtha inte, gur</span>
<lb n="3810"/><span>mharbh ar an láthair iad.</span></p>
<lb n="3811"/>
<lb n="3812"/><p><span>Is annsin do fíoradh an ní deir an rígh-fháidh,</span>
<lb n="3813"/><span>ag rádh go mbíonn Dia do shíor i bhfochair na</span>
<lb n="3814"/><span>druinge fhuilingios ar a shon; óir do thaisbéin</span>
<lb n="3815"/><span>aingiol do nimh go foirmiollach é féin dá ttártháil</span>
<lb n="3816"/><span>ar theas ró-loisgneach na teineadh, gonár fhuiling</span>
<lb n="3817"/><span>dí a sliocht ná a lorg do chur ná d'fhágbháil ar</span></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="3818"/><p><span>a n-éudach féin, agus nár loisg ní ar bith dhíobh acht</span>
<lb n="3819"/><span>na cuibhrigh do cuireadh orra, óir isan am cédna</span>
<lb n="3820"/><span>do mhothaighiodar drúcht sáimh-mhilis na ngrás</span>
<lb n="3821"/><span>i bhfochair lasrach theineadh ghráidh Dé do</span>
<lb n="3822"/><span>bhí arna hadhnadh ann a gcroidhibh, agus do ghoiriodar</span>
<lb n="3823"/><span>ar gach crétúir ag iarraidh orra ainm Dé</span>
<lb n="3824"/><span>do naomhadh agus d'onórughadh mar aon riú,</span>
<lb n="3825"/><span>ag rádh na caintice ro-bheannaighthe .i. Benedicite</span>
<lb n="3826"/><span>omnia opera Domini Dominum, etc.</span></p>
<lb n="3827"/>
<lb n="3828"/><p><span>Ar bhfaicsin na míorbhuile móire sin don rígh</span>
<lb n="3829"/><span>do ghlac uathbhás é agus dob iongantach leis an ní</span>
<lb n="3830"/><span>do-chonnairc.  Do ghoir orra chuige; agus tángattar</span>
<lb n="3831"/><span>aníos as an bhfoirnéis gan comhartha teineadh</span>
<lb n="3832"/><span>orra féin ná ar a n-éudach; agus leis sin do chuir</span>
<lb n="3833"/><span>forfhógra ar feadh na ríghacht agus bollsaire ag fógradh</span>
<lb n="3834"/><span>do gach aon innte adhradh agus onóir do thabhairt</span>
<lb n="3835"/><span>do Dhia na n-óg-fhear n-uasal naomhtha sin, óir</span>
<lb n="3836"/><span>gurbh é sin an t-árd-Dhia ós na déaibh do-rinne míorbhuilibh</span>
<lb n="3837"/><span>móra ann a ríghacht, agus dá bhrígh sin gur</span>
<lb n="3838"/><span>mhian leis a n-aithris ós áird, óir go rabhadar</span>
<lb n="3839"/><span>éuchtach ro-iongantach, agus go rabhdar fós follasach</span>
<lb n="3840"/><span>fírinneach.</span></p>
<lb n="3841"/>
<lb n="3842"/><p><span>“Dá réir sin,” ar sé, “is inchreidthe do gach aon</span>
<lb n="3843"/><span>go bhfuil an Dia ód uile-chumhachtach, agus go</span>
<lb n="3844"/><span>bhfuil a ríghacht nó a fhlaithios gan chrích gan</span>
<lb n="3845"/><span>fhoirchionn.”</span></p>
<lb n="3846"/>
<lb n="3847"/><p><span>Is mur so nach déntar dochar dona mairtírigh</span>
<lb n="3848"/><span>fhuilingios ar son Chríost, acht go loisgear agus go</span>
<lb n="3849"/><span>ttreasgartar na ceangail, .i. gach lagar nó</span>
<lb n="3850"/><span>ainmhian, dá mbíodh greamaidh dhíobh.</span>
<lb n="3851"/></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="3852"/><p><span>CAIB. LXXXVII</span></p>
<lb n="3853"/>
<lb n="3854"/><p><span>NABUCHADONOSAR 'NA BHEATHADHACH BHRÚIDEAMHUIL</span></p>
<lb n="3855"/>
<lb n="3856"/><p><span>A.M. 3434</span></p>
<lb n="3857"/>
<lb n="3858"/><p><span>Ar mbeith do Nabuchadonosor ann a shógh agus</span>
<lb n="3859"/><span>i gcathréim mhóir tar éis buaidh do bhreith ar</span>
<lb n="3860"/><span>an Éigipt agus ar mhórán do chríochaibh eachtarchineólta</span>
<lb n="3861"/><span>eile dhó, ní buidheachas dothug don</span>
<lb n="3862"/><span>Dia fíre dothug na cumhachtaibh sin dó acht</span>
<lb n="3863"/><span>do líon a lán d'uabhair agus d'égcrábhadh ann, lér</span>
<lb n="3864"/><span>tharruing fearg na bhflaithios air féin, agus go ndearnaidh</span>
<lb n="3865"/><span>Dia díoghaltas air do budh leór mur shompla</span>
<lb n="3866"/><span>do gach rígh agus do gach ard-phrionnsa 'na dhiaigh</span>
<lb n="3867"/><span>go bráth.  Do thaisbéin Dia i n-aisling dhó na</span>
<lb n="3868"/><span>pionúis do thionnsgain dó; agus iar n-innsin na</span>
<lb n="3869"/><span>haislinge sin do Dhaniel dó, fuair a craobhsgaoileadh</span>
<lb n="3870"/><span>uaidhe mur so:</span></p>
<lb n="3871"/>
<lb n="3872"/><p><span>“Do-chonnairc tú, a rígh,” ar sé, “crann do</span>
<lb n="3873"/><span>bhí, dar leat, comh árd agus go raibh a bhárr ag</span>
<lb n="3874"/><span>bualadh an fhlaithis, agus gur sgar a ghéga go foircheann</span>
<lb n="3875"/><span>na talmhan, ionnus go raibh fasgadh ag</span>
<lb n="3876"/><span>beathadhaigh an mhachaire faoi agus gur áitrighsiod</span>
<lb n="3877"/><span>eóin an aidheóir ann a mhór-ghéugaibh dobhí ag</span>
<lb n="3878"/><span>umhlúghadh agus ag claonadh chum talmhan le</span>
<lb n="3879"/><span>truime agus le hiomadamhlacht na ttortha agus na</span></p>
</div>
<pb n="133"/>
<div><lb n="3880"/><p><span>nduille n-áluinn d'fhás orra.  Tusa féin an crann,”</span>
<lb n="3881"/><span>ar Dániel, “agus ciallaigh uirde agus leithiod an chrainn</span>
<lb n="3882"/><span>chédna fad agus leithiod na gcumhacht dofuarais</span>
<lb n="3883"/><span>ós críochaibh na talmhan.  An spiorad faire agus</span>
<lb n="3884"/><span>coimhéda do-chonnairc tú ag turling as an</span>
<lb n="3885"/><span>bhflaithios adubhairt:  “gearthar an crann,</span>
<lb n="3886"/><span>acht fágthar a fhrémh slán, agus cengailtgar le hiarann</span>
<lb n="3887"/><span>í nó go bhfliuchtar le drúcht nimhe í, agus bíodh</span>
<lb n="3888"/><span>arna beathughadh mar aon re beathadhaigh an</span>
<lb n="3889"/><span>mhachaire, agus bíodh mur sin ar feadh seacht</span>
<lb n="3890"/><span>mbliadhan,” ag sin an breitheamhnus tug an</span>
<lb n="3891"/><span>t-áird-Rígh ar mo rígh,” ar sé, “agus is mur so chuirfios</span>
<lb n="3892"/><span>i ngníomh é: díbeóraigh Dia thusa as comhluadar</span>
<lb n="3893"/><span>na ndaoine, agus béidh tú seacht n-aimsiora, .i.</span>
<lb n="3894"/><span>seach mbliadhna, i bhfochair na mbeathadhach</span>
<lb n="3895"/><span>mbrúideamhuil amhuil damh ag ithe féir, agus</span>
<lb n="3896"/><span>beidh tú ar do fhliuchadh le drúcht nimhe, nó go</span>
<lb n="3897"/><span>ttuigidh tú gurab é Rígh nimhe stiúras agus riaghlus</span>
<lb n="3898"/><span>ríghthe agus críocha na talmhan, agus gurab aige atá árdughadh</span>
<lb n="3899"/><span>nó ísliughadh gach aoin do réir a thola féin.”</span></p>
<lb n="3900"/>
<lb n="3901"/><p><span>I gcionn bliadhna dá éis sin dobhí Nabuchadonosor</span>
<lb n="3902"/><span>an rígh ag breathnughadh cinn-chathair</span>
<lb n="3903"/><span>na gcríoch dobhí an uair sin fóna smacht, .i.</span>
<lb n="3904"/><span>Babílon; dobhí ag dénamh iongantais agus uabhair</span>
<lb n="3905"/><span>ann a inntinn le méd a saidhbhris (agus) a háille, le</span>
<lb n="3906"/><span>gach cóir neirt agus comaoin dár chuir féin uirre;</span>
<lb n="3907"/><span>dobhí fós ag áireamh agus ag comhmhaoidheamh</span>
<lb n="3908"/><span>a mhór-éucht féin: leis sin i n-alt na huaire do</span></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="3909"/><p><span>tháinicc lámh dhíoghaltach Dé go trom air, lér</span>
<lb n="3910"/><span>coimhlíonadh gach ní dár réimhinnis Dániel do</span>
<lb n="3911"/><span>réir na haislinge réimhráite; agus dobhí i bhfochair</span>
<lb n="3912"/><span>na mbeatheadhach mbrúideamhuil ag ithe féir, nó</span>
<lb n="3913"/><span>gur fhás a ghruag agus a fholt amhuil cheilteach iolair</span>
<lb n="3914"/><span>agus a ingne mur chrobhuibh na n-éun gcosgrach</span>
<lb n="3915"/><span>gcíocrach .i. mur chrúbaibh seabhaic nó iolair</span>
<lb n="3916"/><span>nó a samhuil sin.</span></p>
<lb n="3917"/>
<lb n="3918"/><p><span>Is annsin do thuig Nabuchadonosar a lagar</span>
<lb n="3919"/><span>féin agus uile-chumhachta Dé.  Iar gcaitheamh</span>
<lb n="3920"/><span>sheacht mbliadhna isan gcruaidh-dháil sin, do</span>
<lb n="3921"/><span>umhlaigh é féin i láthair Dé, agus iarna ghuidhe go</span>
<lb n="3922"/><span>dúthrachtach dhó dofuair aisiog ar a chruth</span>
<lb n="3923"/><span>daonna agus fós ar a ríghacht.</span></p>
<lb n="3924"/>
<lb n="3925"/><p><span>Is féidir gach ní dhe so a chur i gcosmhulacht</span>
<lb n="3926"/><span>leis an bpeacach thréigios cruth álainn na ngrás</span>
<lb n="3927"/><span>agus curthar i gcruth na ndeamhan, agus 'na dhiaigh</span>
<lb n="3928"/><span>sin lér féidir teacht le haithríghe dochum a</span>
<lb n="3929"/><span>chrotha féin arís.</span></p>
<lb n="3930"/>
<lb n="3931"/><p><span>CAIB. LXXXVIII</span></p>
<lb n="3932"/>
<lb n="3933"/><p><span>DANIEL ARNA THEILGION I N-UAIMH LEÓGHAN</span></p>
<lb n="3934"/>
<lb n="3935"/><p><span>A.M.3466</span></p>
<lb n="3936"/>
<lb n="3937"/><p><span>Tar éis báis Nabuchadonosar do ghabh a mhac</span>
<lb n="3938"/><span>Euil-Meredach an ríghe, agus mur nach ttráchtar</span>
<lb n="3939"/><span>ar a dhálaibh sin laibheóraim beagán ar a mhac</span></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="3940"/><p><span>Baltasar, mur dotháinicc críoch a bheatha agus a</span>
<lb n="3941"/><span>ríghacht i n-éinfheacht.</span></p>
<lb n="3942"/>
<lb n="3943"/><p><span>Feacht n-aon, ar mbeith don rígh so lán d'uabhar</span>
<lb n="3944"/><span>agus d'anchumhachta, do-rinne sé fleadh nó féusda</span>
<lb n="3945"/><span>mór; agus do chuir toghairm agus tineól ar uaislibh</span>
<lb n="3946"/><span>agus ar árd-fhaithibh a ríghacht dochum na fleidhe</span>
<lb n="3947"/><span>sin; agus ar mbeith ann a meadhair dháibh níor</span>
<lb n="3948"/><span>leór le Baltasar gan naomh-aithis do dhénamh,</span>
<lb n="3949"/><span>óir do chuir d'ualach ar a mhuintir na soithidh</span>
<lb n="3950"/><span>beannaighthe dothug Nabacadonosar as Ierusalem</span>
<lb n="3951"/><span>leis do thabhairt chuige le cuirm agus fíon d'ól asda;</span>
<lb n="3952"/><span>agus dobhídar mur sin dá líonadh agus ag ól ón láimh</span>
<lb n="3953"/><span>go a chéile as na soithidh beannaighthe nó go raibh</span>
<lb n="3954"/><span>cách dhíobh ar meisge eidir fhear agus mhnaoi.</span></p>
<lb n="3955"/>
<lb n="3956"/><p><span>Do chuir an masla agus an mí-mhodh sin do</span>
<lb n="3957"/><span>thugadar don fhír-Dhia fearg air, gur chinn ar</span>
<lb n="3958"/><span>dhíoghaltus do dhénamh ar an láthair sin orra;</span>
<lb n="3959"/><span>agus ní cian go bhfacadar lámh ag sgríobhadh na</span>
<lb n="3960"/><span>ttrí bhfocal so ar an mballa ós a gcomhair, .i.</span>
<lb n="3961"/><span>Mane, Thecel, Phares; agus níor fhéidir leó uile</span>
<lb n="3962"/><span>ná le haon-neach fó leith don choimhthinól mhór</span>
<lb n="3963"/><span>sin na focail sin do léughadh ná do thuigsin,</span>
<lb n="3964"/><span>nó fós le haon do lucht feasa ná eagna na ríghachta</span>
<lb n="3965"/><span>a gciall do thuiccsin.</span></p>
<lb n="3966"/>
<lb n="3967"/><p><span>Is annsin do chuimhnigh an bhanríghain ar</span>
<lb n="3968"/><span>ann fháidh, agus d'innis sí don rígh gach fios iongantach</span>
<lb n="3969"/><span>dá ttug uaidhe roimhe sin; agus do chuir an rígh</span>
<lb n="3970"/><span>teachta gan mhoill chuige; agus táinicc chugthu</span></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="3971"/><p><span>gan fhuireach.  Do dhiúlt an fháidh naomhtha</span>
<lb n="3972"/><span>so agus do tharcuisnigh sé na tuarusdail mhóra</span>
<lb n="3973"/><span>do thairg an rígh dhó ar son diamhair-chiall na</span>
<lb n="3974"/><span>bhfocal sin do chraobhsgaoile dhó, agus dubhairt</span>
<lb n="3975"/><span>ris, maille re dánacht naomhtha:</span></p>
<lb n="3976"/>
<lb n="3977"/><p><span>“A rígh,” ar sé, “ó nár ghlac tusa ceannsughadh</span>
<lb n="3978"/><span>ná múnadh as an tsompla do-chonnairc tú leis</span>
<lb n="3979"/><span>an díoghaltas do chuir Dia ar anuabhar do sheanathar</span>
<lb n="3980"/><span>Nabuchadonosar, tá do bhreitheamhnus</span>
<lb n="3981"/><span>féin arna thabhairt leis an áird-Rígh iod h'aghaidh</span>
<lb n="3982"/><span>isna trí focail úd, óir ciallaigh an céd-fhocal, .i.</span>
<lb n="3983"/><span>Mane, gur áirimh Dia laethaibh do fhlaithis agus</span>
<lb n="3984"/><span>go ttáinicc a gcríoch anois; Thecel, do toimhseadh</span>
<lb n="3985"/><span>thú is an meidh agus dofríth easbhadhach</span>
<lb n="3986"/><span>thú; Phares, do roinneadh do rígheacht agus tugadh</span>
<lb n="3987"/><span>dona Mediánchaibh agus dona Persiánchaibh í.”</span></p>
<lb n="3988"/>
<lb n="3989"/><p><span>Gidh gurbha holc an fháisdine sin, d'fhuagair</span>
<lb n="3990"/><span>an rígh onóir mhór do thabhairt do Dhániel, gus</span>
<lb n="3991"/><span>ar gcur róba purpair air agus slabhra óir umá</span>
<lb n="3992"/><span>bhrághaid d'iarr ar bhollsaire a fhógra ós áird</span>
<lb n="3993"/><span>gurbh é Daniel an treas duine ba mó uachtaránacht</span>
<lb n="3994"/><span>isan ríghacht.</span></p>
<lb n="3995"/>
<lb n="3996"/><p><span>Gidh eadh, ní cian gur coimhlíonadh ciall na</span>
<lb n="3997"/><span>mbriathar réimhráite do réir mur do reímhinnis</span>
<lb n="3998"/><span>Dániel.  Óir, ar tteacht do Cyrus gona shluagh</span>
<lb n="3999"/><span>Mediánach ar aghaidh na Babilóine, dobhí</span>
<lb n="4000"/><span>misneach mhór ag lucht na cathrach as neart na</span>
<lb n="4001"/><span>mballaighe gonach rabhdar coimhédach mar budh</span>
<lb n="4002"/><span>cóir, nó go ttáinicc Cyrus agus dias dá chaiptínigh</span></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="4003"/><p><span>'na fhochair go ndeachadar gan fhios don lucht</span>
<lb n="4004"/><span>faire trésan gcathraigh, nó go ndeachadar isteach</span>
<lb n="4005"/><span>go pálás an rígh agus gur dhícheannadar é an oidhche</span>
<lb n="4006"/><span>chédna do réimhinnis Daniel dó.</span></p>
<lb n="4007"/>
<lb n="4008"/><p><span>Ag sin sompla do chách go coitchionn le rabha</span>
<lb n="4009"/><span>do thabhairt dáibh gan masla do thabhairt dona</span>
<lb n="4010"/><span>neithe naomhtha bheanas re Dia.</span></p>
<lb n="4011"/>
<lb n="4012"/><p><span>Do ghabh Darius, .i. dearbhbhráthair athar do</span>
<lb n="4013"/><span>Chyrus, ríghe na Babilóine iar sin.  Agus dothug</span>
<lb n="4014"/><span>onóir mhór don fháidh Daniel, óir dob fheas dó</span>
<lb n="4015"/><span>gach fáisdine dá ndearnaidh do Nabuchadonosar</span>
<lb n="4016"/><span>agus do Bhaltazar, agus do bhrígh gur mheas sé go raibh</span>
<lb n="4017"/><span>Dániel líonta do spiorad Dé do chinn sé ar árd-cheannus</span>
<lb n="4018"/><span>a ríghacht faoi féin do thabhairt dó.</span></p>
<lb n="4019"/>
<lb n="4020"/><p><span>Do tharraing sin mioscus, mí-rún agus iomthnúth</span>
<lb n="4021"/><span>na n-árd-phrionnsaighe eile dobhí i bhfochair an</span>
<lb n="4022"/><span>rígh air, agus mur nárbh fhéidir leó coir ar bith</span>
<lb n="4023"/><span>do chur air do bhrígh gurbhá ro-naomhtha a</span>
<lb n="4024"/><span>bheatha, d'iarradar ar an rígh furfhógra do chur</span>
<lb n="4025"/><span>ar feadh a ríghacht ar gach aon-neoch dá ríghacht,</span>
<lb n="4026"/><span>i bpéin bháis ar an láthair, gan dia ar bith do</span>
<lb n="4027"/><span>ghuidhe ar feadh thríochad lá acht é féin amháin.</span>
<lb n="4028"/><span>Do dheónaigh an rígh sin, gidh gur mhallaighthe</span>
<lb n="4029"/><span>an dlighe le denamh ná le coimhlíonadh é.  Agus</span>
<lb n="4030"/><span>ní raibh d'ádhbhar acu lena iarraidh acht le</span>
<lb n="4031"/><span>hádhbhar báis d'ullmhughadh do Dhániel, óir do</span>
<lb n="4032"/><span>bhí fhios acu nach ttréigfadh an fíor-Dhia le é</span>
<lb n="4033"/><span>féin do shaoradh ar bhás corpardha.  Agus ní</span>
<lb n="4034"/><span>raibh aon don ríghacht nár ghéill don dlighe</span></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="4035"/><p><span>aindlightheach acht é amháin; agus dobhídar</span>
<lb n="4036"/><span>a naimhde ag furfhaire fair, nó go bhfacadar go</span>
<lb n="4037"/><span>bhfosgladh fó thrí go laetheamhuil an fhuinneóg</span>
<lb n="4038"/><span>dobhí ar a sheomra ar an taobh sin agus go ttugadh</span>
<lb n="4039"/><span>aghaidh ar Ierusalem ag adhradh an fhír-Dhia.</span></p>
<lb n="4040"/>
<lb n="4041"/><p><span>Leis sin tángadar d'ionnsaighe an rígh, agus</span>
<lb n="4042"/><span>d'innsiodar go casaoideach dhó nárbh áil le Daniel</span>
<lb n="4043"/><span>géilleadh dhá dhlighe, agus dá bhrígh sin gur trétúrach</span>
<lb n="4044"/><span>é.  An uair do-chualaidh an rígh sin dobhí</span>
<lb n="4045"/><span>fearg mhór air ris féin, agus mur dobhí grádh agus</span>
<lb n="4046"/><span>meas mór aige ar Dhaniel dobhí ag dénamh</span>
<lb n="4047"/><span>díthchill ag iarraidh a shaoradh.  Gídh eadh,</span>
<lb n="4048"/><span>níorbh áil lena naimhde sin acht a theilgion,</span>
<lb n="4049"/><span>do réir chánach an dlighe, i n-uaimh na leóghan.</span></p>
<lb n="4050"/>
<lb n="4051"/><p><span>Mur ba treise le laige agus le neamh-fhoirfeacht</span>
<lb n="4052"/><span>an rígh sin ná leis an mian dobhí aige le Daniel</span>
<lb n="4053"/><span>do shaoradh ar bhás, do dheónaigh fá dheóidh</span>
<lb n="4054"/><span>an naomh-fháidh do theilgion i n-uaimh na leóghan.</span>
<lb n="4055"/><span>Acht ní luaithe do teilgeadh síos é ná do chuir</span>
<lb n="4056"/><span>sé féin séla ar an gcloich dhúnta dobhí ar an uaimh,</span>
<lb n="4057"/><span>d'eagla go ttiucfadh do mhailís a naimhde go</span>
<lb n="4058"/><span>muirfidís é dá mbeith gan treasguirt ó na leóghain.</span>
<lb n="4059"/><span>Agus ní luaithe d'éirigh an lá arna mhárach ná</span>
<lb n="4060"/><span>do-chuaidh ar bhruach na huamha, agus dofuair</span>
<lb n="4061"/><span>Daniel beó gan díth, gan díghbháil.</span></p>
<lb n="4062"/>
<lb n="4063"/><p><span>Do ghalc an uiriod iongantais um na míorbhuile</span>
<lb n="4064"/><span>sin é, iar ttabhairt Dhaniel iníos dó, gur aithnidh</span>
<lb n="4065"/><span>a naimhde nó an lucht aimhlis dobhí ar a thí</span></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="4066"/><p><span>do theilgion isan uaimh chédna; agus níorbh ionann</span>
<lb n="4067"/><span>dáil dáibh agus do Dhaniel, óir nísa luaithe ná</span>
<lb n="4068"/><span>rángadar dul go talamh níor fhág na leóghain</span>
<lb n="4069"/><span>ball dá mballaibh re chéile gan bhlodhadh gan</span>
<lb n="4070"/><span>mhion-ghearradh.  Annsin dothug Daniel glóir</span>
<lb n="4071"/><span>agus moladh do Dhia mur do dhruid craois na leóghann</span>
<lb n="4072"/><span>agus nár léig dhóibh díghbháil do dhénamh dhó.</span></p>
<lb n="4073"/>
<lb n="4074"/><p><span>CAIB. LXXXIX</span></p>
<lb n="4075"/>
<lb n="4076"/><p><span>AISLING DHÁNIEL</span></p>
<lb n="4077"/>
<lb n="4078"/><p><span>A.M. 3449, ante Christum 555</span></p>
<lb n="4079"/>
<lb n="4080"/><p><span>Dothug Daniel reímhfhios uaidhe ar rúndiamhraibh</span>
<lb n="4081"/><span>an chreididh leis na neithe móra do</span>
<lb n="4082"/><span>bhí re teacht do shíneadh agus do cheapadh comh</span>
<lb n="4083"/><span>cinnte sin ris an aimsir a rabhdar le teacht, agus</span>
<lb n="4084"/><span>do chuir gach fíreinne dhíobh comh soléir agus sin</span>
<lb n="4085"/><span>i gcéill, gur mó is iontsamhla re startheóir ar</span>
<lb n="4086"/><span>dhálaibh na haimsire do-chuaidh roimhe ná re fáidh é.</span></p>
<lb n="4087"/>
<lb n="4088"/><p><span>Ar mbeith don fháidh so ar a leabaidh do-chonnairc</span>
<lb n="4089"/><span>ceithre beathadhaigh a' teacht aníos</span>
<lb n="4090"/><span>as an aigén dobhí arna bhuaidhreadh agus arna</span>
<lb n="4091"/><span>choimeasg ris na ceithre gaothaibh, agus ba héagsamhail</span>
<lb n="4092"/><span>dá chéile na ceithre beathadhaigh sin.</span></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="4093"/><p><span>Óir bá samhuil do leóghan an céd-bheathadhach</span>
<lb n="4094"/><span>dhíobh, agus sgíatháin iolair air; ba samhuil do</span>
<lb n="4095"/><span>bheithir an dara beithadhach, agus trí dhéd fiacal</span>
<lb n="4096"/><span>ann a chraos; an treas beathadhach ar chumadh</span>
<lb n="4097"/><span>liopaird, ceithre cinn agus ceithre sgiatháin eóin air.</span>
<lb n="4098"/><span>Dob uathbhásaigh an ceathramhadh beathadhach</span>
<lb n="4099"/><span>ná iad sin uile, óir dobhí sé ro-neartmhur; do</span>
<lb n="4100"/><span>bhí fiacla móra iarnaidhe aige; do threasgair sé</span>
<lb n="4101"/><span>lena chosaibh, agus do bhris i mblodhaibh beaga, agus</span>
<lb n="4102"/><span>do shluig an chuid eile; agus dobhádar deich</span>
<lb n="4103"/><span>n-adharca air, agus tháinicc adharc amach as a lár</span>
<lb n="4104"/><span>sin agá raibh súile daonna agus bél do labhair mórán</span>
<lb n="4105"/><span>do neithe móra.</span></p>
<lb n="4106"/>
<lb n="4107"/><p><span>Iar bhfaicsin na haislinge sin do fháidh do</span>
<lb n="4108"/><span>ghlac uamhan mór agus uathbhás é.  Acht féch,</span>
<lb n="4109"/><span>ní cian dá éis sin go bhfacaidh Dia ann a ghlóir</span>
<lb n="4110"/><span>go n-uimhir dhó-áirmhidh do spioradaibh naomhtha</span>
<lb n="4111"/><span>'na fhochair, agus d'fhiafraigh d'aon díobh créd</span>
<lb n="4112"/><span>do chiallaigh na beathadhaigh sin.  Agus do</span>
<lb n="4113"/><span>fhreagair an spiorad é, agus adubhairt gurbh iad sin</span>
<lb n="4114"/><span>na ceithre flaithis thalmhuidhe.  Agus d'fhiafraidh</span>
<lb n="4115"/><span>dhe arís go speisialta créd do chiallaigh an ceathramhadh</span>
<lb n="4116"/><span>beathadhach, do bhrígh go raibh ní ba</span>
<lb n="4117"/><span>huathbhásaigh go mór ná an chuid eile.  Do</span>
<lb n="4118"/><span>fhreagair an spiorad arís, agus adubhairt:</span></p>
<lb n="4119"/>
<lb n="4120"/><p><span>“Sin an ceathramhadh flaithios,” ar sé, “bhias</span>
<lb n="4121"/><span>níos chumhachtaibh ná aen-fhlaithios dá ttáinicc</span>
<lb n="4122"/><span>roimhe iriamh, bhéuraidh buaidh ar ríghachtaibh</span>
<lb n="4123"/><span>na talmhan uile, trasgóraidh agus brisfidh fóna</span></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="4124"/><p><span>chosaibh uile iad.  Tiucfaidh rígh eile 'na dhiaidh</span>
<lb n="4125"/><span>sin bhés níos cumhachtaigh agus níos treise ná sin,</span>
<lb n="4126"/><span>laibheórus mórán do bhriathraibh borba a</span>
<lb n="4127"/><span>n-aghaidh an tí is ro-áirde; treasgóraiodh fíréin an</span>
<lb n="4128"/><span>Tiagharna fóna chosaibh; measfaidh sé an dlighe</span>
<lb n="4129"/><span>diadha d'athrughadh go hiomlán; béidh buaidh</span>
<lb n="4130"/><span>agus neart aige ar na fíréin aimsir, aimsioraibh, agus</span>
<lb n="4131"/><span>leath aimsire, .i. ar feadh trí mbliadhan go leith.</span>
<lb n="4132"/><span>(Tá na briathra cédna so ag Eóin suibhisgél i</span>
<lb n="4133"/><span>Leabhar na tTaisbéntaibh.)</span></p>
<lb n="4134"/>
<lb n="4135"/><p><span>CAIB. XC</span></p>
<lb n="4136"/>
<lb n="4137"/><p><span>GEANMNAIGHACHT SHUSANNA</span></p>
<lb n="4138"/>
<lb n="4139"/><p><span>Adeir Seuerus Sulpitius agus Ignatius nach raibh</span>
<lb n="4140"/><span>Daniel acht i n-aois a dhá bhliadhan décc an uair</span>
<lb n="4141"/><span>do shaor Susana ar bhás aindlightheach, mur</span>
<lb n="4142"/><span>aithristear annso.  Dá bhrígh sin ba luaithe leis</span>
<lb n="4143"/><span>an stair so ná leis an gcuid eile d'fheartaibh</span>
<lb n="4144"/><span>Dhániel ar ar thráchtamar roimhe so.</span></p>
<lb n="4145"/>
<lb n="4146"/><p><span>Ba hinghean do Elcias Susanna, agus dobhí sí</span>
<lb n="4147"/><span>pósda ag Ioachim.  Dofuair sí as a hóige múnadh</span>
<lb n="4148"/><span>maith agus deagh-bhésadh do theagasg dí, agus do</span>
<lb n="4149"/><span>shealbhaigh go foirfe iad.  Ar mbeith dhí do</span>
<lb n="4150"/><span>bhithin a geanmnaigheachta fó chion agus fó chlú</span>
<lb n="4151"/><span>mhór, dobhí dias seanóirigh dar chóir a cosaint</span></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="4152"/><p><span>ag brat ar a truailliughadh.  Dothigeadh an</span>
<lb n="4153"/><span>dias sin dá breathnughadh go minicc dochum a</span>
<lb n="4154"/><span>tighe; agus fá dheóidh do lasadar go hinmheadhónach</span>
<lb n="4155"/><span>le grís ghráidh mhí-gheanmnaigh don óg-mhnaoi</span>
<lb n="4156"/><span>shubháilcigh sin, acht dothug náire orra an grádh</span>
<lb n="4157"/><span>nó an mianghus brúideamhuil sin do cheilt ar</span>
<lb n="4158"/><span>feadh aimsire éigin, agus dobhí ar ttús sgáth orra um</span>
<lb n="4159"/><span>a rúin d'aithris dá chéile; acht fá dheóidh, do</span>
<lb n="4160"/><span>nochtadar a rún agus a mí-rún dá chéile, agus do chomhairlighdar</span>
<lb n="4161"/><span>le chéile a héigniughadh isan am a mbeith</span>
<lb n="4162"/><span>sí dá fothragadh agus dá nighe féin ann a gáirdín.</span></p>
<lb n="4163"/>
<lb n="4164"/><p><span>Agus ar mbeith dhóibh i bhfolach isan ghárdha</span>
<lb n="4165"/><span>thaínicc Susanna gona hinniltaibh gusan tiobraid</span>
<lb n="4166"/><span>dobhí ann.  Agus ar gcur na n-innilt uaithe i</span>
<lb n="4167"/><span>tteachtuireacht dí, do mheas na seanóirigh</span>
<lb n="4168"/><span>maillighthe sin nárbh fhéidir dhóibh choidhche</span>
<lb n="4169"/><span>uain dob fhearr ná sin d'fhagháil uirre, agus rithiodar</span>
<lb n="4170"/><span>dá hionnsaighe mur bheith an diabhal dá ttiomáin;</span>
<lb n="4171"/><span>agus do labhradar léidh, agus do nochtadar a n-anmhian</span>
<lb n="4172"/><span>salach dhí, agus dubhradar go bograch borb-bhriathrach</span>
<lb n="4173"/><span>léidh acht muna n-umhlaigheadh sí dá</span>
<lb n="4174"/><span>n-ainmhian do chur i ngníomh go ttiubhradís</span>
<lb n="4175"/><span>a mionna go puiblídhe go bhfuaradar ag dénamh</span>
<lb n="4176"/><span>adhaltrannais re hóig-fhear annsan ait sin í.</span></p>
<lb n="4177"/>
<lb n="4178"/><p><span>Acht, mur bhí Dia i gcroidhe Shúsanna, adubhairt</span>
<lb n="4179"/><span>riú go dólásach dérach nach dénfadh gníomh</span>
<lb n="4180"/><span>comh graíneamhuil sin, agus go madh fearr léidh go</span>
<lb n="4181"/><span>mór bás corpardha d'fhulang i mí-chliú shaoghalta</span></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="4182"/><p><span>ná a hanam do thruailliughadh agus fearg do chur</span>
<lb n="4183"/><span>ar Dhia.</span></p>
<lb n="4184"/>
<lb n="4185"/><p><span>Leis sin d'fhosgail na seanóirigh dorus an</span>
<lb n="4186"/><span>gháirdín, agus d'fhuagradar os áird do gach aon go</span>
<lb n="4187"/><span>rugadar ar Shusanna ag dénamh adhaltrannais le</span>
<lb n="4188"/><span>hóig-fhear, agus iarna ghabháil dáibh gur scinn go</span>
<lb n="4189"/><span>foiréigneach as a lámhaibh, do bhrígh gur luaithe</span>
<lb n="4190"/><span>agus gur láidire é iná iad féin, agus d'iarradar Susanna do</span>
<lb n="4191"/><span>thabhairt arna mhárach dá láthair féin go ndénamh</span>
<lb n="4192"/><span>breitheamhnus uirre.</span></p>
<lb n="4193"/>
<lb n="4194"/><p><span>Dobhí gáir ghola agus chaointe i tteaghlach</span>
<lb n="4195"/><span>Shusanna arna chlos ann go raibh sí dhá ciontughadh</span>
<lb n="4196"/><span>i gcoir comh gráineamhuil sin.  Do</span>
<lb n="4197"/><span>tugadh an neamh-chiontach naomhtha dochum</span>
<lb n="4198"/><span>breitheamhnuis i láthair na seanór gcéadna; agus ar</span>
<lb n="4199"/><span>tteacht do láthair dí d'iarradar uirre an bréid</span>
<lb n="4200"/><span>dobhí ag folach a héudain do thógbháil suas,</span>
<lb n="4201"/><span>ionnus go sáiseódís a súilibh mailísiocha le hamharc</span>
<lb n="4202"/><span>a sgéimhe.  Is annsin do thóig Susanna suas a</span>
<lb n="4203"/><span>súile chum na bhflaithios ag iarraidh cabhrach ar</span>
<lb n="4204"/><span>Dhia, agus d'iarr go hárd air a neamh-chionta d'fhoillsiughadh</span>
<lb n="4205"/><span>agus mailís a lucht aimhleasa do chraobhsgaoileadh,</span>
<lb n="4206"/><span>agus adubhairt go bhfoileónadh bás nísa</span>
<lb n="4207"/><span>luaithe ná dodhénfadh an choir ghráineamhuil</span>
<lb n="4208"/><span>dobhí dhá cur 'na leith.  Acht tar a cheann sin</span>
<lb n="4209"/><span>níor stad na seanóirigh salacha sin go ttugadar</span>
<lb n="4210"/><span>breith báis uirre.</span></p>
<lb n="4211"/>
<lb n="4212"/><p><span>Agus ar mbeith ag dul go hionad a céusda re</span></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="4213"/><p><span>clocha dhí, do labhair Dia i mbél Dhaniel nach</span>
<lb n="4214"/><span>raibh an uair sin acht a n-aois dhá bhliadhan</span>
<lb n="4215"/><span>décc, agus do sgread go hárd i lár an chruinnighthe</span>
<lb n="4216"/><span>mhóir dobhí a láthair, ag rádh:</span></p>
<lb n="4217"/>
<lb n="4218"/><p><span>“Is ionnraic mé ar an fhuil neamh-chiontaigh</span>
<lb n="4219"/><span>atá sibh ar tí dhórtadh go haindlightheach.”</span></p>
<lb n="4220"/>
<lb n="4221"/><p><span>Agus gé go raibh 'na aonar imeasg an chomhthinóil</span>
<lb n="4222"/><span>mhór sin dobhí uile arna ttarruing le</span>
<lb n="4223"/><span>húghdarrás na seanór mailíseach mí-rúnach sin,</span>
<lb n="4224"/><span>níor ghlac sgáth ná eagla é umá gcoir do chraobhsgaoileadh,</span>
<lb n="4225"/><span>óir dob fhearr leis, mur deir S. Bernard,</span>
<lb n="4226"/><span>meas díchéille agus mí-thábhacht do bheith ag na</span>
<lb n="4227"/><span>daoinibh air ná fearg do chur ar Dhia le ceilt</span>
<lb n="4228"/><span>na fírinne.  Agus mur thug Dia an dánacht</span>
<lb n="4229"/><span>naomhtha sin dó, dothug buaidh mur an gcéadna</span>
<lb n="4230"/><span>a n-aghaidh na n-andlightheacha sin dó; óir do</span>
<lb n="4231"/><span>labhair comh eagnaithe, comh dána agus comh</span>
<lb n="4232"/><span>dásachtach agus sin gur thuilliodar ar a n-ais, gus gur</span>
<lb n="4233"/><span>chuiriodar fó athbhreatheamhnus an cime nó an</span>
<lb n="4234"/><span>bhráighe arís, agus dofríth ise neamh-chiontach, agus do</span>
<lb n="4235"/><span>crutghaigheadh go follasach mailís, miosgas agus</span>
<lb n="4236"/><span>brúideamhlcht dhrúisi na mbreatheamhan gor</span>
<lb n="4237"/><span>tugadh an breitheamhnus cédna 'na n-aghaidh,</span>
<lb n="4238"/><span>.i.  a gclochadh chum báis mur thionsgainsiod</span>
<lb n="4239"/><span>féin do Shusanna.</span></p>
<lb n="4240"/>
<lb n="4241"/><p><span>Annsin tug Susanna buidheachus agus altughadh</span>
<lb n="4242"/><span>do Dhia, ní fána saoradh ó bhás, mur deir S.</span>
<lb n="4243"/><span>Ieróm, acht ar son an neirt dofuair le seasadh a</span></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="4244"/><p><span>n-aghaidh a gcathaighthe, agus mur do-rinne an</span>
<lb n="4245"/><span>mhíorbhuile mhór sin ag conamh a fíréntacht agus</span>
<lb n="4246"/><span>a neamh-chionta.  Scáthán subháilce don chinél</span>
<lb n="4247"/><span>bhanda an bhean so, agus adhbhar náire agus cumasg</span>
<lb n="4248"/><span>meanman don chinel fearrdha na fir so.  Tugadh</span>
<lb n="4249"/><span>an dream bhíos i n-uachtaránacht le ceart do</span>
<lb n="4250"/><span>mhionastrálacht do chách oile dá n-aire mur ní</span>
<lb n="4251"/><span>Dia a n-égceart agus a n-aindlighe do dhíoghail orra,</span>
<lb n="4252"/><span>agus mur ndénaidh é ar an tsaoghal so go ndénfaidh</span>
<lb n="4253"/><span>le pionúis shíorruidhe isan tsaoghal eile é.</span></p>
<lb n="4254"/>
<lb n="4255"/><p><span>CAIB. XCI</span></p>
<lb n="4256"/>
<lb n="4257"/><p><span>DÁLA DHANIEL LE HÍODHAL BÉIL AGUS LEIS AN DRAGÚN</span></p>
<lb n="4258"/>
<lb n="4259"/><p><span>Dofríth an stair síos i mír ar leith imeasg</span>
<lb n="4260"/><span>sgríbhneóiracht Dhániel, agus ní hé Cyrus an rígh</span>
<lb n="4261"/><span>ar a ttráchtar innte, óir níor adhair dragún agus</span>
<lb n="4262"/><span>ní raibh comh leamh ná comh díthchéilligh ris an</span>
<lb n="4263"/><span>rígh so, .i. Euil-Merodach dobhí ann A.M. 3442,</span>
<lb n="4264"/><span>agus dobhí Daniel timchioll 56 bhliadhain d'aois.</span></p>
<lb n="4265"/>
<lb n="4266"/><p><span>Dob é Belus bhí 'na íodhal-dhia ag na</span>
<lb n="4267"/><span>Babilóinigh, agus dobhí teampall aige ann.  Do-nídís</span>
<lb n="4268"/><span>ofrálacha móra go laoitheamhuil dó, .i.</span>
<lb n="4269"/><span>móráin plúir, dhá fhithchiod molt ramhar agus</span></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="4270"/><p><span>mórán fíona.  Dothigeadh sagairt an íodhail</span>
<lb n="4271"/><span>gach oidhche tré dhoras téltaigh dobhí faoi</span>
<lb n="4272"/><span>thalamh acu, agus iar ngoid an bhídh dháibh do</span>
<lb n="4273"/><span>chuireadhdís i gcéill do chách gurbh é an dia</span>
<lb n="4274"/><span>Bél ro itheadh é.  Tug díth céille ar chách go</span>
<lb n="4275"/><span>coitchionn gur chreidiodar an bhrécc sin gidh</span>
<lb n="4276"/><span>gurbh égcosmhuil re fírinne í, agus fear mur chách</span>
<lb n="4277"/><span>do chreid an rígh féin í.</span></p>
<lb n="4278"/>
<lb n="4279"/><p><span>Isan am cédna d'iarr an rígh ar Daniel foghnamh</span>
<lb n="4280"/><span>agus adhradh do dhénamh do Bhél.  Adubhairt</span>
<lb n="4281"/><span>Daniel nach dénfadh féin sin acht don Dia bheó.</span>
<lb n="4282"/><span>Dob iongnadh mór leis an rígh nár chreid Daniel</span>
<lb n="4283"/><span>go raibh Bélus beó, óir go n-itheadh il-iomad bídh</span>
<lb n="4284"/><span>agus go n-ibheadh mórán fíona gach aon-lá.  Annsin</span>
<lb n="4285"/><span>do chinn Dániel ar an bhfírinne do nochtadh, agus</span>
<lb n="4286"/><span>dubhairt:</span></p>
<lb n="4287"/>
<lb n="4288"/><p><span>“Dén-sa mo chomhuirle a rígh,” ar sé, “agus</span>
<lb n="4289"/><span>rachad-sa leat um thráthnóna isan teampall isan</span>
<lb n="4290"/><span>am a bhfágfaid cách an bia.”</span></p>
<lb n="4291"/>
<lb n="4292"/><p><span>Agus ar ndul annsin dóibh do chroith Daniel</span>
<lb n="4293"/><span>luaithreadh nó gaineamh mín ar an urlár i bhfiadhnuisi</span>
<lb n="4294"/><span>an rígh, agus do chuiriodar glas agus séla ar an</span>
<lb n="4295"/><span>ndorus.  Agus iar tteacht dáibh arna mhárach</span>
<lb n="4296"/><span>ní bhfuaradar an bia ar an altóir.  Annsin</span>
<lb n="4297"/><span>adubhairt an rígh go dásachtach re Dániel:</span></p>
<lb n="4298"/>
<lb n="4299"/><p><span>“Féch gur dia beó Bél,” ar sé, “óir gur ith</span>
<lb n="4300"/><span>an bia agus gur ibh an fíon.”</span></p>
<lb n="4301"/>
<lb n="4302"/><p><span>“Foighid, a rígh,” ar Daniel, “agus féch ar an urlár.”</span></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="4303"/><p><span>Agus do thaisbéin lorg na bhfear, na mban agus</span>
<lb n="4304"/><span>na ngárlach do ghoid an bia dhó, agus do threóraigh</span>
<lb n="4305"/><span>na luirg sin iad gusan dorus tré ngoididís na</span>
<lb n="4306"/><span>sagairt agus muintir an bia leó.  An uair do-chonnairc</span>
<lb n="4307"/><span>an rígh mailís na saobh-shagart sin</span>
<lb n="4308"/><span>do chuir dá marbhadh uile iad, do bhlodhaidh</span>
<lb n="4309"/><span>fós an t-íodhal, agus do bhris a theampall.</span></p>
<lb n="4310"/>
<lb n="4311"/><p><span>A haithle sin do tharla do dhragún mhór a</span>
<lb n="4312"/><span>bheith ag tathaigh i ttimchiol na cathrach cédna</span>
<lb n="4313"/><span>sin; agus do ghlacadar 'na dhía leis; agus dob áil leis</span>
<lb n="4314"/><span>an rígh go nglacfadh Daniel amhuil cháich eile</span>
<lb n="4315"/><span>leis do bhrígh go raibh sé beó.  Adubhairt Daniel</span>
<lb n="4316"/><span>dá ttugadh a thoil dó go ttiubhradh féin bás don</span>
<lb n="4317"/><span>bhrég-dhia sin.  Ro aontaigh an rígh dhó.  Ann</span>
<lb n="4318"/><span>sin do-rinne Daniel meall taois; do choimisg</span>
<lb n="4319"/><span>gréis agus gruag nó fionna ann; agus tug don dragún</span>
<lb n="4320"/><span>rena ithe é.  Agus ní luaithe do shluig ná do thuit</span>
<lb n="4321"/><span>marbh ar an láthair.</span></p>
<lb n="4322"/>
<lb n="4323"/><p><span>Do tharraing sin fuath agus miosgas cháich go</span>
<lb n="4324"/><span>hiomlán air, go ttáinicc lucht na cathrach do</span>
<lb n="4325"/><span>láthair an rígh ag casaoid agus ag cur chortha air,</span>
<lb n="4326"/><span>ag rádh gurbh námhaid bhunaidh dhá ndéaibh</span>
<lb n="4327"/><span>é; agus am uair do thuigiodar nár mhian ris an rígh</span>
<lb n="4328"/><span>Daniel do bhásughadh do-rinneadar bogar borb</span>
<lb n="4329"/><span>air, agus dubhradar gurbha Iudaigheach é féin, agus</span>
<lb n="4330"/><span>muna mbeith amhlaidh nach beith báidh comh</span>
<lb n="4331"/><span>mór sin aige re námhaid a ndéaibh féin.  Leis</span>
<lb n="4332"/><span>sin, iar nglacadh meatacht don mhaoth-rígh sin,</span></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="4333"/><p><span>do aontaigh dháibh Daniel do theilgion i n-uaimh</span>
<lb n="4334"/><span>na leóghan.  Agus iarna dhénamh sin dáibh do</span>
<lb n="4335"/><span>thoirmisgiodar bia ar bith do thabhart dona</span>
<lb n="4336"/><span>leóghain ar feadh sheacht lá ionnus go ttiubhradh</span>
<lb n="4337"/><span>gorta orra a chosgairt gan amhrus.</span></p>
<lb n="4338"/>
<lb n="4339"/><p><span>Gidh eadh, níor thréig Dia eision; óir do chuir</span>
<lb n="4340"/><span>aingiol do nimh dá thártháil ar chraos na leómhan</span>
<lb n="4341"/><span>gcíocrach sin.  Níor leór leis an Dia ttrócuireach</span>
<lb n="4342"/><span>sin, acht do chuir bia chuige.  Dobhí san am sin</span>
<lb n="4343"/><span>duine naomhtha san Iudea dobhí 'na fháidh</span>
<lb n="4344"/><span>ag an Tiaghearna; agus ar mbeith dhó sin ag dul</span>
<lb n="4345"/><span>re bía dochum meithle dobhí ag gearradh guirt</span>
<lb n="4346"/><span>aige, adubhairt Dia leis an bia sin do thabhairt</span>
<lb n="4347"/><span>go Babilón d'ionnsaighe Dhaniel dobhí i n-uaimh</span>
<lb n="4348"/><span>na leóghan ann.  Do fhreagair Abacuc agus adubhairt</span>
<lb n="4349"/><span>nach raibh eólus aige go Babilón agus nach raibh</span>
<lb n="4350"/><span>fios aige cáit a raibh sí.  Annsin dorug aingiol</span>
<lb n="4351"/><span>grim ar fholt air, agus d'fhuadaigh i n-aon-mhómeint</span>
<lb n="4352"/><span>leis é go bruach na huamha leóghanda i raibh</span>
<lb n="4353"/><span>Daniel.  Agus tug an bía do Dhániel.  Tug Daniel</span>
<lb n="4354"/><span>buidheachais mór do Dhia um an míorbhuile sin.</span></p>
<lb n="4355"/>
<lb n="4356"/><p><span>I gceann na seacht lá dotháinicc an rígh a'</span>
<lb n="4357"/><span>dénamh dólás fó Dhániel go bruach na huamha;</span>
<lb n="4358"/><span>agus an uair do shíl go raibh le fada roimhe sin arna</span>
<lb n="4359"/><span>chosgairt ag na leóghain dofuair slán beódha</span>
<lb n="4360"/><span>é; agus do ghlac lúthghaíre mór uime sin é; agus</span>
<lb n="4361"/><span>iarna tharruing aníos dó, do ordaigh an lucht</span>
<lb n="4362"/><span>aimhlis bá ciontach lena chur innte do theilgion</span></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="4363"/><p><span>ann a ionad.  Agus ba luaithe leis na leóghain</span>
<lb n="4364"/><span>dá strócadh 'na mblodhaibh as a chéile ná leósan</span>
<lb n="4365"/><span>ag dul chum talmhan.</span></p>
<lb n="4366"/>
<lb n="4367"/><p><span>Adeir na haithreacha naomhtha dá ttugthaigh</span>
<lb n="4368"/><span>an breitheamhnus céadna so ar lucht na mbrécc</span>
<lb n="4369"/><span>agus an aimhlis go mbeith an domhan glan uatha.</span></p>
<lb n="4370"/>
<lb n="4371"/><p><span>CAIB. XCII</span></p>
<lb n="4372"/>
<lb n="4373"/><p><span>DONA FÁIDHIBH BEAGA GO HATHGHEARR ANNSO SÍOS</span></p>
<lb n="4374"/>
<lb n="4375"/><p><span>Mar aon leis na ceithre fáidhibh mór ar ar</span>
<lb n="4376"/><span>labhramur thuas (agus le Baruch tá arna ghreamughadh</span>
<lb n="4377"/><span>do Ieremías), tug Dia dá Eagluis dhá</span>
<lb n="4378"/><span>fháidh dhécc eile dá ngoirthear na fáidhibh</span>
<lb n="4379"/><span>beaga; agus is uime goirthear fáidhibh beaga dhíobh,</span>
<lb n="4380"/><span>do bhrígh gur lugha geibhthear do sgríbhneóireacht</span>
<lb n="4381"/><span>ar a sliocht ná ar shliocht an cheathrair eile,</span>
<lb n="4382"/><span>.i. Isaias, Ieremias, Ezechiel, Daniel.  Ceithre</span>
<lb n="4383"/><span>chéd bliadhain dobhádar ann, agus dobhíodh cuid</span>
<lb n="4384"/><span>díobh ar feadh aimsire faide, .i. ar feadh saoghail,</span>
<lb n="4385"/><span>ag teagasg cháich gan sgís.  Agus so a n-anmanna,</span>
<lb n="4386"/><span>ní do réir uird na haimsire nó do réir a n-aoise</span>
<lb n="4387"/><span>acht do réir mur curthear síos isin mBíobla iad:</span></p>
<lb n="4388"/>
<lb n="4389"/><p><span>Dobhí Ozeas ag déanamh fáisdine i n-aimsir an</span>
<lb n="4390"/><span>dara Ieroboam rígh Israél.  Ní mór nach raibh</span>
<lb n="4391"/><span>ag teagasg ar feadh chéd bliadhain, ar ttosughadh</span>
<lb n="4392"/><span>dhó 825 bhliadhain roimh Chríosd.</span></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="4393"/><p><span>Ní curthar síos aimsir Ioel acht is inmheasda</span>
<lb n="4394"/><span>gurbh fhear comhaimsir d'Ozée, .i. timchioll 800</span>
<lb n="4395"/><span>bliadhan roimh Chríosd.</span></p>
<lb n="4396"/>
<lb n="4397"/><p><span>Dobhí Amos ag fáidhedeóiracht i n-aimsir</span>
<lb n="4398"/><span>Iosia rí Iuda, timchioll 780 mbliadhna roimh Chríosd.</span></p>
<lb n="4399"/>
<lb n="4400"/><p><span>Measaid lucht an naomhsheanchuis gur go</span>
<lb n="4401"/><span>dlúth a ndiaidh an trír réimhráite, .i. timchioll</span>
<lb n="4402"/><span>780 bliadhain roimh Chríosd, dobhí Abdias ag</span>
<lb n="4403"/><span>teagusg agus ag tarrnguiracht.</span></p>
<lb n="4404"/>
<lb n="4405"/><p><span>Do thosaigh Iónas go ro-óg le teagasg agus le</span>
<lb n="4406"/><span>tarrnguiracht an tan dobhí Israél dá céusadh</span>
<lb n="4407"/><span>go mór le hanneart na Síriánacha i n-aimsir an</span>
<lb n="4408"/><span>rígh Ioas, agus do tharrnguir an uair sin go saorfadh</span>
<lb n="4409"/><span>mac Ioais, .i. an dar Ieroboam, ón daoirse sin</span>
<lb n="4410"/><span>iad, .i. timchioll 825 bliadhain roimh Chríosd,</span>
<lb n="4411"/><span>acht dobhí a theachtairacht go cathair Ninue</span>
<lb n="4412"/><span>ní ba déighionaigh ná sin, mur bhus follus ar</span>
<lb n="4413"/><span>ndiaidh, i n-aimsir Ioathan timchioll 788 bliadhain</span>
<lb n="4414"/><span>roimh Chríosd.  Agus ní raibh dona fáidhibh aon is</span>
<lb n="4415"/><span>glaine agus is follusaigh do tharrngir teacht an</span>
<lb n="4416"/><span>tSlánaightheóra ná é.</span></p>
<lb n="4417"/>
<lb n="4418"/><p><span>I n-aimsir Ieremias agus Dhániel dobhí Habacuc</span>
<lb n="4419"/><span>ann, .i. timchioll 600 bliadhain roimh Chríosd.</span></p>
<lb n="4420"/>
<lb n="4421"/><p><span>Aggias 520 bliadhain roimh Chríosd.  Is é go</span>
<lb n="4422"/><span>sunnradhach thug misneach leis an teampall do</span>
<lb n="4423"/><span>athchumhdach i Ierusalem.  Agus is annsan am</span>
<lb n="4424"/><span>cédna dobhí an fháidh Zacharias ann do tharrngair</span></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="4425"/><p><span>go follusach teacht an tSlánaightheóra Íosa</span>
<lb n="4426"/><span>Críost.  Malachias an fháidh dhéidhionach dhíobh,</span>
<lb n="4427"/><span>do tharrngair fós go follasach teacht an tSlánaightheóra,</span>
<lb n="4428"/><span>agus ní léighmíd ar aon-fháidh 'na dhiaidh nó</span>
<lb n="4429"/><span>go ttáinicc Eóin Baiste.</span></p>
<lb n="4430"/>
<lb n="4431"/><p><span>Cuiridh na saothair d'fhág na naoimh sin uile</span>
<lb n="4432"/><span>aguinn i gcéill dúinn gurbh é an spiorad cédna do</span>
<lb n="4433"/><span>ghluais iad, óir dobhídar ar aon-fhocal agus ar aon-inntinn</span>
<lb n="4434"/><span>ag cur toirmisg ar na peacaidhibh agus ag</span>
<lb n="4435"/><span>fáisdine gheineamhna agus chompeirthe an tSlánaightheóra</span>
<lb n="4436"/><span>Iosa Críost, ní chruthaighios a dhiadhacht,</span>
<lb n="4437"/><span>óir dotháinicc sé do réir mur do chuir sí i mbél</span>
<lb n="4438"/><span>na bhfáidhibh lena fhoillsiughadh, do bhrígh gur</span>
<lb n="4439"/><span>do réir a thola féin dotháinicc chugainn, agus níl ní</span>
<lb n="4440"/><span>ar bith is fearr lé gruthaighthear an diadhacht</span>
<lb n="4441"/><span>ná le réimhinnsin na neithe saora neamh-éigiontach</span>
<lb n="4442"/><span>bhíos re teacht.  Mur adubhairt aon dona</span>
<lb n="4443"/><span>fáidhibh ag tabhairt aithise do íodhal:</span></p>
<lb n="4444"/>
<lb n="4445"/><p><span>“Tabhair fios dúinn ar na neithibh atá re</span>
<lb n="4446"/><span>teacht, agus géillfiom dhuit.”</span></p>
<lb n="4447"/>
<lb n="4448"/><p><span>CAIB. XCIII</span></p>
<lb n="4449"/>
<lb n="4450"/><p><span>IÓNUS ARNA SHLUGADH RE MÍOL MÓR</span></p>
<lb n="4451"/>
<lb n="4452"/><p><span>An tan do-chonnairc Dia go raibh lucht cathrach</span>
<lb n="4453"/><span>Ninue líonta do mhí-bhésaibh agus do pheacaidhibh</span>
<lb n="4454"/><span>gráineamhla, do chuir aithne ar an fháidh Iónas dul</span></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="4455"/><p><span>dá n-ionnsaighe agus a innsin go sgriosfadh féin an</span>
<lb n="4456"/><span>chathair sin cona háitigheóiraigh gan mhaill; agus i</span>
<lb n="4457"/><span>n-ionad sin do dhénamh don fháidh do-chuaidh i</span>
<lb n="4458"/><span>loing le teitheadh go Tharse.  Gidh eadh, do chuir</span>
<lb n="4459"/><span>Dia i gcéill dó nach raibh tearmann ag aon re</span>
<lb n="4460"/><span>teitheadh óna amharc ná óna chumhacht féin.  Do</span>
<lb n="4461"/><span>thóig sé stoirm ar an bhfairge, lérbh éigion dona</span>
<lb n="4462"/><span>mairnélaigh na hearraidhibh dobhí san luing do</span>
<lb n="4463"/><span>theilgion amach isan bhfairge.  Is annsin d'aithin</span>
<lb n="4464"/><span>Iónas a choir féin, agus do-chuaidh síos go hiachtar</span>
<lb n="4465"/><span>na luinge, áit ar thuit 'na dhodladh; agus is dólás</span>
<lb n="4466"/><span>dob ádhbhar don chodladh sin i lár na contabhairte</span>
<lb n="4467"/><span>ann a raibh.  Íar sin do mhúsgail lucht na luinge</span>
<lb n="4468"/><span>é; agus do chuiriodar crannchuir ar an bhfoirinn go</span>
<lb n="4469"/><span>hiomlán, óir do mheasadar go raibh neoch coirpe</span>
<lb n="4470"/><span>eigín isan luing do tharraing fear na bhflaithios</span>
<lb n="4471"/><span>orra; agus do thuit an crannchur ar Iónas.</span></p>
<lb n="4472"/>
<lb n="4473"/><p><span>Annsin adubhairt Iónas gurab air féin dotháinicc</span>
<lb n="4474"/><span>an díoghaltas, agus gurab é do thuill ó Dhia</span>
<lb n="4475"/><span>an t-olc sin do theacht orra, agus dá bhrígh sin d'iarr</span>
<lb n="4476"/><span>orra é féin do theilgion go luath gan déisdion isan</span>
<lb n="4477"/><span>bhfairge, mur bhí an chonntabhairt comh mór sin</span>
<lb n="4478"/><span>agus gur iarr féin orra gan eagla bheith orra fóna</span>
<lb n="4479"/><span>theilgion amach.  Do-rinneadar mur d'iarr; agus leis</span>
<lb n="4480"/><span>sin do choisg an stoirm; do shocraidh fós agus do</span>
<lb n="4481"/><span>shuaimhnigh an fhairge.</span></p>
<lb n="4482"/>
<lb n="4483"/><p><span>Iar sin do chuir Dia míoll mór roimh Iónas, do</span>
<lb n="4484"/><span>shluig síos ann a chorp é; agus annsin do chan Iónas</span></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="4485"/><p><span>cainticc mholta agus bhuidheachuis do Dhia mur do</span>
<lb n="4486"/><span>thárthaigh é.  Agus dobhí trí hoidhche agus trí lá i</span>
<lb n="4487"/><span>gcorp an mhíl mhóir; agus iar sin do aisig as a chraos</span>
<lb n="4488"/><span>ar talamh thirim é.  Agus ba fighair fhírinneach</span>
<lb n="4489"/><span>sin ar eiséirghe an tSlánaightheóra ar an treas lá</span>
<lb n="4490"/><span>as broinn na talmhan i gceann ocht gcéd bliadhain</span>
<lb n="4491"/><span>dá éis sin.</span></p>
<lb n="4492"/>
<lb n="4493"/><p><span>Iar sin do chuir Dia aithne an dara feacht ar</span>
<lb n="4494"/><span>Iónas dul go Ninue leis an teachtuireacht chéadna;</span>
<lb n="4495"/><span>agus mur do bhlais díoghaltas Dé fóna easumhlacht</span>
<lb n="4496"/><span>roimhe, níor lamh gan imtheacht go humhal agus ní</span>
<lb n="4497"/><span>do dhénamh nachar ghnáthach leis na fáidhibh</span>
<lb n="4498"/><span>eile, .i. teagasg do dhénamh dona Geintíligh.</span>
<lb n="4499"/><span>Dobhí cathair Ninue comh mór agus sin an tan do-chuaidh</span>
<lb n="4500"/><span>Iónas innte gur mhaith an teasg thrí lá</span>
<lb n="4501"/><span>a siubhal.  Agus ar mbeith don Iónas ann a lár, do</span>
<lb n="4502"/><span>éimh go hard agus d'fhuagair dáibh i ndíoghail a</span>
<lb n="4503"/><span>bpeacaidhibh go sgriosfadh Dia i gceann ceathreachad</span>
<lb n="4504"/><span>lá í.  Agus so réimh-fhighair eile go ndénfadh</span>
<lb n="4505"/><span>Críosd an soisgél do theagasg dona Geintíligh.</span></p>
<lb n="4506"/>
<lb n="4507"/><p><span>Arna chlos sin do lucht na cathrach chreidiodar</span>
<lb n="4508"/><span>(mur nach dénann lucht an égcrábhaiodh aniu) do</span>
<lb n="4509"/><span>bhriathraibh na fáidhe, agus gur ó Dhia dotháinicc</span>
<lb n="4510"/><span>leis an rogha sin chucu, agus d'umhlaigh an rígh féin</span>
<lb n="4511"/><span>dó.  Agus do fógradh ar feadh na cathrach do</span>
<lb n="4512"/><span>gach óg agus da gach sean dá raibh innte aithríghe</span>
<lb n="4513"/><span>do dhénamh le trosgadh, le tréighionas, le saicédaigh</span>
<lb n="4514"/><span>agus le luaithreadh do chur orra, iad féin do</span></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="4515"/><p><span>bhualadh re lár ar luathreadh, agus gan</span>
<lb n="4516"/><span>bia ná deoch do thabhairt do dhuine ná do</span>
<lb n="4517"/><span>bheithadhach, agus a bheith mur sin gach sgís gan</span>
<lb n="4518"/><span>chomhnuidhe ag guidhe Dé nó go ndénadh trócuire</span>
<lb n="4519"/><span>orra.  Agus ní dheachaidh sin i n-asgaidh, óir ar</span>
<lb n="4520"/><span>bhfaicsin luicht na cathrach móire sin do Dhia ag</span>
<lb n="4521"/><span>dénamh aithrighe comh díoghruisioch 'na fhiadhnuise,</span>
<lb n="4522"/><span>do-rinne trócuire orra, agus do shaor ó dhíoghaltas</span>
<lb n="4523"/><span>an uair sin iad.</span></p>
<lb n="4524"/>
<lb n="4525"/><p><span>Mo thruaighe-sa na Críosdaidhthe nach glacann</span>
<lb n="4526"/><span>rogha mur so le hiad féin do shaoradh ar na</span>
<lb n="4527"/><span>piantaibh síorruidhe!</span></p>
<lb n="4528"/>
<lb n="4529"/><p><span>An uair do thuig Iónas go ndearnaidh Dia gairm</span>
<lb n="4530"/><span>ar ais ar an mbreitheamhnus díbhfeirgach do</span>
<lb n="4531"/><span>thionnsgain dona Ninuítibh, do ghlac uathbhás</span>
<lb n="4532"/><span>mór é d'eagla go measfadh lucht na críche sin</span>
<lb n="4533"/><span>gurbhá saobh-fháidh é féin, agus d'imghidh sé as an</span>
<lb n="4534"/><span>gcathraigh amach; agus do-rinne both bheag dó féin</span>
<lb n="4535"/><span>ar an taobh shoir don chathraigh, ionnus go</span>
<lb n="4536"/><span>bhfaicfeadh créd an chríoch dothiucfadh ar an</span>
<lb n="4537"/><span>gcathraigh.  Agus do ghléus Dia pailm scáth nó</span>
<lb n="4538"/><span>crann eidhinn d'fhás isan oidhche sin, agus dobhí 'na</span>
<lb n="4539"/><span>fholach nó 'na scáth ar a cheann, agus dobhí luthgháire</span>
<lb n="4540"/><span>ar Iónas mur do chuir Dia an sgáth sin air.</span></p>
<lb n="4541"/>
<lb n="4542"/><p><span>Gidh eadh, ní fada mhair dhó, óir iar n-éirghe</span>
<lb n="4543"/><span>gréine arna mhárach do chrinn peisd a fhrémh,</span>
<lb n="4544"/><span>gur thuit 'na chipín chríon ar lár, gur fhág Iónas</span>
<lb n="4545"/><span>fó theas na gréine mur bhí ó thús.  Agus do chuir</span></p>
</div>
<pb n="155"/>
<div><lb n="4546"/><p><span>sin dólás mór air, gur iarr Dhia bás do thabhairt</span>
<lb n="4547"/><span>dó.  Annsin dothug Dia sólás dó, ag rádh ris gur</span>
<lb n="4548"/><span>mhór an t-adhbhar bróin an chathair mhór sin do</span>
<lb n="4549"/><span>sgrios, óir gur mhór an t-éigion lé sgriosfadh í, agus</span>
<lb n="4550"/><span>go madh mór an díth a samhuil.</span></p>
<lb n="4551"/>
<lb n="4552"/><p><span>“Is mór an dólás atá ort-sa fá mur do chríon an</span>
<lb n="4553"/><span>chraobh sgáith d'fhás gan congnamh ná saothar ar</span>
<lb n="4554"/><span>bith uait féin, agus mur d'fhás a n-aon-lá do chríon</span>
<lb n="4555"/><span>mur an gcédna.  Agus créd nach goillfeadh cathair</span>
<lb n="4556"/><span>Ninue orum-sa, áit i bhfuil sé fithchid míle pearsa</span>
<lb n="4557"/><span>nach ttaínicc go fóill i n-aois le heidirdhealbhadh</span>
<lb n="4558"/><span>idir mhaith agus olc do dhénamh?”</span>
<lb n="4559"/><span>(Críoch ar na Fáidhibh annso)</span>
<lb n="4560"/><span>(Leanaidh na Macabéibh)</span></p>
<lb n="4561"/>
<lb n="4562"/><p><span>CAIB. XCIV</span></p>
<lb n="4563"/>
<lb n="4564"/><p><span>DÁLA NA MACABÉIBH NÓ NA N-ASAMÓINIGH</span></p>
<lb n="4565"/>
<lb n="4566"/><p><span>A.M. 3828</span></p>
<lb n="4567"/>
<lb n="4568"/><p><span>Do-ghébhaidh gach duine lér mian an chuimre</span>
<lb n="4569"/><span>ro sgríobhas ar fhlaithiosaibh na hAsia do léughadh</span>
<lb n="4570"/><span>faisnéis athchumair ar gach rígh dár ghabh ceannus</span>
<lb n="4571"/><span>innte ó aimsir Nimroid go haimsir Alexandair</span>
<lb n="4572"/><span>mhóir mhic Philip an Grégach ón Macedóin, do</span>
<lb n="4573"/><span>rug buaidh go hiomlán uirre.  Agus tar éis a bháis</span>
<lb n="4574"/><span>sin, do thárla tuairim 324 bliadhna roimh Chríosd,</span></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="4575"/><p><span>do roinn na hárd-thaoisigh dobhí faoi sin an</span>
<lb n="4576"/><span>flaithios mór-ádhbhal sin do ghabh sé eatorra, gur</span>
<lb n="4577"/><span>thuit an Asia chum Seleucus; agus lena linn agus re linn</span>
<lb n="4578"/><span>a shleachta go haimsir Sheleucus Philopater, an</span>
<lb n="4579"/><span>ceathramhadh rígh don ainm sin, dobhí críoch</span>
<lb n="4580"/><span>na Iudaighibh go socair suaimhneach.  Ba mac</span>
<lb n="4581"/><span>d'Antiochus mhór an Seleuchus so ar a ttráchtann</span>
<lb n="4582"/><span>an Scriptúir.</span></p>
<lb n="4583"/>
<lb n="4584"/><p><span>Gidh gurbh íodhal-adharthach an rígh sin, do</span>
<lb n="4585"/><span>bhí meas mór aige ar Onias an t-árd-shagart, agus ba</span>
<lb n="4586"/><span>gnáth leis airgiod do thabhairt dó dochum na</span>
<lb n="4587"/><span>hiodhbartha laethamhla do dhénamh isan teampall</span>
<lb n="4588"/><span>i Ierusalem.  Dobhí san am sin neoch</span>
<lb n="4589"/><span>mailísach ameasg an ministéirigh dobhíodh ag</span>
<lb n="4590"/><span>freasdal isan teampall sin dárbh ainm Símón, do</span>
<lb n="4591"/><span>thionnsgain agus do tharruing congnamh mhóráin</span>
<lb n="4592"/><span>eile air le ní aindlightheach eigín do dhénamh; agus</span>
<lb n="4593"/><span>do bhrígh gur thoirmisg Onias an droch-rún do</span>
<lb n="4594"/><span>chur i gcrích ní dhearnaidh sé comhnuidhe nó go</span>
<lb n="4595"/><span>ndeachuidh d'ionnsuighe Apolonius, .i. taoiseach</span>
<lb n="4596"/><span>sluaigh do mhuintir Sheleucuis, agus gur innis dó</span>
<lb n="4597"/><span>go raibh an teampall líonta d'ionnmhuis agus do</span>
<lb n="4598"/><span>shaidhbhris, gan trácht ar ionnmhus an teampuill</span>
<lb n="4599"/><span>féin, agus gurbh fhéidir don rígh gan duaigh ar bith</span>
<lb n="4600"/><span>a shealbhughadh.</span></p>
<lb n="4601"/>
<lb n="4602"/><p><span>An uair do-chualaidh Seleucus sin do chuir</span>
<lb n="4603"/><span>Heliodorus go Ierusalem agus adubhairt ris na</span>
<lb n="4604"/><span>hionnmhuis sin do thabhairt chuige gan mhaill.</span></p>
</div>
<pb n="157"/>
<div><lb n="4605"/><p><span>Agus iar tteacht isan gcathraigh dhó, do innis a</span>
<lb n="4606"/><span>theachtaireacht don árd-shagart.  Do ghlac</span>
<lb n="4607"/><span>uamhan agus uathbhás mór Onias iarna chlos dó, agus</span>
<lb n="4608"/><span>adubhairt nach aige féin dobhí ceart air na neithe</span>
<lb n="4609"/><span>beag-luaigh sin do bhrí nach raibh acht 'na fhear</span>
<lb n="4610"/><span>comhdaigh dona boicht, dona dílleachtaigh, dona</span>
<lb n="4611"/><span>bantreabhaigh agus do gach lucht leatroim ó sin</span>
<lb n="4612"/><span>amach, agus gurab acu sin dobhí ceart ar bheag-ionnmhus</span>
<lb n="4613"/><span>an teampaill.  Adubhairt Heliódorus</span>
<lb n="4614"/><span>nárbh fhéidir gan toil an rígh do dhénamh.  Arna</span>
<lb n="4615"/><span>chlos sin do árd-shagart agus do lucht na cathrach</span>
<lb n="4616"/><span>go hiomlán, do ghlac criothnadh agus uathbhás mór</span>
<lb n="4617"/><span>iad, agus do ghuidheadar Dia go dúthrachtach dérach</span>
<lb n="4618"/><span>aithrighioch, agus do mhuidhiodar go gér air gach cách</span>
<lb n="4619"/><span>do léigion a mhealladh do shíl gur thearmann</span>
<lb n="4620"/><span>dáibh féin agus dá maoin a theampall ro-bheannaighthe féin.</span></p>
<lb n="4621"/>
<lb n="4622"/><p><span>Agus dofuaradar éisdeacht.  Óir, ar ndul isan</span>
<lb n="4623"/><span>teampall do Heliodór agus dá mhuintir le hordughadh</span>
<lb n="4624"/><span>an rígh do chur i ngníomh, dotháinicc le míorbhuile</span>
<lb n="4625"/><span>Dé eagla agus uathbhás air féin, ar a mhílidhibh agus ar</span>
<lb n="4626"/><span>gach aon dá mhuintir go hiomlán, gonár fhan</span>
<lb n="4627"/><span>misnioch ná neart ionnta.  Agus leis sin do-chonnairc</span>
<lb n="4628"/><span>Heliodór marcach álainn cródha ar a</span>
<lb n="4629"/><span>each isan teampall do threasgair fó chosaibh a</span>
<lb n="4630"/><span>eich é, agus ar an láthair dotháinicc dias óig-fhear</span>
<lb n="4631"/><span>álainn 'na thimchioll dobhí dhá shraighleadh agus</span>
<lb n="4632"/><span>dá theasgadh le sgiúrsaidhibh cruaidhe géra ó</span></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="4633"/><p><span>bhonn go bathais nó gur fhágadar i gcruth mhairbh</span>
<lb n="4634"/><span>é, agus gur teilgeadh é féin agus a mhuintir amach as</span>
<lb n="4635"/><span>an teampall.</span></p>
<lb n="4636"/>
<lb n="4637"/><p><span>Is annsin do ghuidhiodar cách an t-árd-shagart</span>
<lb n="4638"/><span>naomhtha Onias um urnaighthe do dhénamh</span>
<lb n="4639"/><span>chum Dé ar son Heliodóir, agus mur dobhí eagla ar</span>
<lb n="4640"/><span>Onias go gcreidfeadh an rígh gur ó thrétúracht na</span>
<lb n="4641"/><span>Iudaigheach dothiucfadh bás Heliodóir, agus go</span>
<lb n="4642"/><span>ndénfadh díoghaltas orra, do ghuidh sé Dia go</span>
<lb n="4643"/><span>dúthrachtach agus go bhfuair uaidhe Heliodór do</span>
<lb n="4644"/><span>thabhairt as an gconntabhairt bháis ann a raibh.</span>
<lb n="4645"/><span>Agus do thaisbéin an dias ógán sin iad féin do</span>
<lb n="4646"/><span>Heliodór, agus adubhradar leis buidheachus do</span>
<lb n="4647"/><span>thabhairt d'Onias do shaor lena urnaighthe ar bhás</span>
<lb n="4648"/><span>é, agus innisin fós ós áird don domhan méud cumhachta</span>
<lb n="4649"/><span>an Dé fhíre.</span></p>
<lb n="4650"/>
<lb n="4651"/><p><span>An uair do-chuaidh Heliodór ar ais d'ionnsaighe</span>
<lb n="4652"/><span>an rígh níor cheil sé aon-fhocal amháin don sgél</span>
<lb n="4653"/><span>so air.  Gidh eadh, dobhí saint agus áilghios chomh</span>
<lb n="4654"/><span>mór sin air an rígh leis an ionnmhus d'fhagháil</span>
<lb n="4655"/><span>gur chinn ar theachtuire eile do chur 'na choinne.</span>
<lb n="4656"/><span>Adubhairt Heliodór leis má bhí námhuid ar bith</span>
<lb n="4657"/><span>aige, nó neoch budh mian leis a bhásughadh, a</span>
<lb n="4658"/><span>chur isan teachtuireacht sin agus gur chinnte dhó</span>
<lb n="4659"/><span>gan teacht ar a ais go bráth, óir go ndénfadh Dia</span>
<lb n="4660"/><span>uile-chumhachtach an teampaill sin díoghaltas air.</span></p>
<lb n="4661"/>
<lb n="4662"/><p><span>Mur nach saorann a naomhthacht ná a</span>
<lb n="4663"/><span>bhfíréntacht cách gan naimhde do bheith ar an</span></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="4664"/><p><span>tsaoghal so acu dobhí mórán do dhroch-naimhde</span>
<lb n="4665"/><span>ann a thír féin agus an árd-shagart naomhtha Onias;</span>
<lb n="4666"/><span>agus 'na measg sin uile níor fríth drong ba mailísigh</span>
<lb n="4667"/><span>dhíobh ná a dhearbhbhráthribh féin, do chuir</span>
<lb n="4668"/><span>sgéla chum an rígh gur chiontach Onias le gach</span>
<lb n="4669"/><span>droch-dhíol dár tugadh ar Heliodór, agus nach raibh</span>
<lb n="4670"/><span>acht millteóir mailíseach ann dobhí ag sgrios agus ag</span>
<lb n="4671"/><span>milleadh na críche.  An uair do-chualaidh Onias</span>
<lb n="4672"/><span>sin do-chuaidh féin d'ionnsaighe an rígh chum</span>
<lb n="4673"/><span>go saorfadh é féin dá láthair air gach mí-sgél</span>
<lb n="4674"/><span>mailísioch dár hinnseadh air.</span></p>
<lb n="4675"/>
<lb n="4676"/><p><span>Acht ní cian go bhfuair Seleucus bás, agus gur</span>
<lb n="4677"/><span>fhág an ríghe ag Antiochus Epiphanes, .i. duine</span>
<lb n="4678"/><span>cliúteach le holc, agus ba námhuid bhunaidh é sin</span>
<lb n="4679"/><span>dona Iudaighibh agus dá gcreideadh.  Adeir cuid</span>
<lb n="4680"/><span>dona seanchaidhibh gurbha dearbhbhráthair do</span>
<lb n="4681"/><span>Sheleucus an t-Antiochus so, agus cuid eile adeir</span>
<lb n="4682"/><span>gurbha mac dhó é.  Acht gibionnus, is dona cédneithibh</span>
<lb n="4683"/><span>do-rinne i ttús a fhlaithis an ard-shagartacht</span>
<lb n="4684"/><span>do bhuain d'Onias agus a tabhairt dá</span>
<lb n="4685"/><span>dherbhbhráthair Iason, do cheannaigh ar thrí</span>
<lb n="4686"/><span>chéd talluinn airgid uaidhe í, nó mur deirthear go</span>
<lb n="4687"/><span>fírinneach, gur gheall tuairim mhilliúin óir do</span>
<lb n="4688"/><span>thabhairt dó.  'Na dhiaidh sin fuair dearbhbhráthair</span>
<lb n="4689"/><span>eile do Iason í iair ngealladh nísa mhó</span>
<lb n="4690"/><span>ná sin d'airgiod d'Antiochus.  'Na dhiaidh sin do</span>
<lb n="4691"/><span>cuireadh Menelaus (óir ba hé sin ainm an</span>
<lb n="4692"/><span>dearbhráthar so) amach, agus tugadh an árd-shagartacht</span>
<lb n="4693"/><span>do dhearbhráthair eile dháibh</span></p>
</div>
<pb n="160"/>
<div><lb n="4694"/><p><span>darbh ainm Lisiamacus.  Gidh eadh, ní fada do</span>
<lb n="4695"/><span>bhí mur sin an uair do chuir Menelaus le neart</span>
<lb n="4696"/><span>airgid amach é, agus gur ghabh féin a ionad.</span></p>
<lb n="4697"/>
<lb n="4698"/><p><span>Ní cian dá éis sin gur argain sé an teampall agus go</span>
<lb n="4699"/><span>ttug cuid dona soithigh beannaighthe leis, gur</span>
<lb n="4700"/><span>dhíol cuid díobh agus go ttug cuid eile dhíobh do</span>
<lb n="4701"/><span>Andronicus, .i. fear secréide do mhuintir an rígh;</span>
<lb n="4702"/><span>agus an uair do-chualaidh gur ghoill sin ar Onias, do</span>
<lb n="4703"/><span>bhí isan am sin dá chaomhain isan Antioch, d'iarr</span>
<lb n="4704"/><span>ar Andronicus a mharbhadh; agus do-rinne sé an</span>
<lb n="4705"/><span>feill-ghníomh mur do hiarradh air.  Dobhí cliú</span>
<lb n="4706"/><span>agus tásg naomhthacht Onias go forleithiodach ar</span>
<lb n="4707"/><span>feadh na gcríoch go coitchionn, ar mhodh go raibh</span>
<lb n="4708"/><span>onóir agus urraim mhór 'na chuinne is gach áit agus gur</span>
<lb n="4709"/><span>ghoill a bhás, ní headh amháin ar Iudaighibh, acht</span>
<lb n="4710"/><span>ar gach aon dá gcualaidh tásg nó cáil a naomhthacht;</span>
<lb n="4711"/><span>agus dothug sin ar an rígh féin gur chuir</span>
<lb n="4712"/><span>Andronicus dá mharbhadh is an ionad chédna</span>
<lb n="4713"/><span>ann ar dhóirt se fuil an árd-shagairt sin go fealltach.</span></p>
<lb n="4714"/>
<lb n="4715"/><p><span>Dobhí Ierusalem isan am sin líonta do lucht</span>
<lb n="4716"/><span>uabhair agus ainbhés lér mhian gach aon acu fó</span>
<lb n="4717"/><span>leith a bheith i n-árd-cheannus agus an árd-shagartacht</span>
<lb n="4718"/><span>do bhuain amach dó féin, agus do adhnaidh sin</span>
<lb n="4719"/><span>teinidh dhíoghaltach 'na measg nár múchadh nó</span>
<lb n="4720"/><span>go ttáinicc lén-sgrios ar an gcathair agus ar an tír</span>
<lb n="4721"/><span>go hiomlán.  Agus ba toil le Dia réimh-chomharthaidh</span>
<lb n="4722"/><span>na n-olc sin do thaisbénadh dhóibh.</span>
<lb n="4723"/><span>Óir do-chonncadar na Iudaighibh uimhir mhór</span></p>
</div>
<pb n="161"/>
<div><lb n="4724"/><p><span>do mharc-shluaghaibh armtha go gcloidhmhthibh</span>
<lb n="4725"/><span>lonnordha, go lúiriocha n-órdha - torann a n-airm</span>
<lb n="4726"/><span>agus a n-eachraibh - ag ionnsaighe, ag leadradh agus</span>
<lb n="4727"/><span>ag diúbhraic a chéile go dásachtach isan aidheóir</span>
<lb n="4728"/><span>ar feadh cheathrachad lá.  Mur sin dobhí na</span>
<lb n="4729"/><span>dúile balbha ag dénamh fáisdine don druing</span>
<lb n="4730"/><span>chruaidh-mhuinélach sin, nach gcreideadh briathra</span>
<lb n="4731"/><span>Dé as bél na bhfádh mbeó do chuireadh Dia re</span>
<lb n="4732"/><span>teachtuireacht chugthu.  Do chuir na taisbéntaibh</span>
<lb n="4733"/><span>sin a lán uathbháis orra, agus dobhí</span>
<lb n="4734"/><span>drong dhíobh ag síor-ghuidhe Dé ag iarraidh</span>
<lb n="4735"/><span>na huilc sin do dhíbirt uatha.</span></p>
<lb n="4736"/>
<lb n="4737"/><p><span>Gidh eadh, níor choisg sin Iason, óir do chinn</span>
<lb n="4738"/><span>ar an gcathraigh do chur fóna smacht féin, agus</span>
<lb n="4739"/><span>níorbh fhéidir do námhuid ar bith nó sa mhó</span>
<lb n="4740"/><span>díoghaltais ná díbhfheirge do dhénamh ná do-rinne</span>
<lb n="4741"/><span>sé ar lucht a thíre agus a chathrach féin, gidh eadh,</span>
<lb n="4742"/><span>ní raibh acht tús na n-olc ann.  Óir, ar mbeith</span>
<lb n="4743"/><span>d'Antiochus an uair sin tar éis na hÉigipte</span>
<lb n="4744"/><span>d'arguin agus a cur fóna smacht, do hinnseadh dhó</span>
<lb n="4745"/><span>iar bhfaghail sgéla brégach a bháis do Iason go</span>
<lb n="4746"/><span>ndeachaidh go hIerusalem, agus iar mmbuain na hardshagartacht</span>
<lb n="4747"/><span>amach dhó gur threasgair agus gur</span>
<lb n="4748"/><span>dhícheann sé lucht na cathrach.  Arna chlos sin</span>
<lb n="4749"/><span>d'Antiochus ní dhearnaidh stad ná comhnuidhe</span>
<lb n="4750"/><span>go ttáinicc ar aghaidh Ierusalem, agus ní fada bhí</span>
<lb n="4751"/><span>annsin an uair dothug drong do mhuintir an</span>
<lb n="4752"/><span>bhaile isteach isan gcathraigh é.  Annsin níor</span>
<lb n="4753"/><span>fhéch do ní ar bith acht do-rinne ár mór inte,</span></p>
</div>
<pb n="162"/>
<div><lb n="4754"/><p><span>agus ar mbeith dá hargain dó níor ghéill dona</span>
<lb n="4755"/><span>neithibh ba naomhtha dobhí isan teampall, acht</span>
<lb n="4756"/><span>dobhí dá nglacadh ann a lámha éilnighthe nó</span>
<lb n="4757"/><span>salacha, agus mur bhí sé lán d'uabhar le gach buaidh</span>
<lb n="4758"/><span>chosgair dár éirghidh leis, dobhí ag imdheargadh</span>
<lb n="4759"/><span>agus ag iomcháineadh an Dé fhíre fhorórdha.</span></p>
<lb n="4760"/>
<lb n="4761"/><p><span>Gidh eadh, mur dothug peacaidhe agus aindlighe</span>
<lb n="4762"/><span>an phobail mhí-ghrásamhuil ar Dhia cúl do</span>
<lb n="4763"/><span>thabhairt dáibh, do thréig sé an chathair, a</span>
<lb n="4764"/><span>theampall féin agus a dhaoine, ionnus gur chuir i</span>
<lb n="4765"/><span>gcéill nach áit bheannaighthe shaorus na daoine</span>
<lb n="4766"/><span>acht na daoine beannaighthe shaorus iad féin agus</span>
<lb n="4767"/><span>an áit ar díoghaltas Dé.</span></p>
<lb n="4768"/>
<lb n="4769"/><p><span>CAIB. XCV</span></p>
<lb n="4770"/>
<lb n="4771"/><p><span>BÁS ELEAZAIR</span></p>
<lb n="4772"/>
<lb n="4773"/><p><span>A.M.3837, ante Christum 167</span></p>
<lb n="4774"/>
<lb n="4775"/><p><span>Ar gcur Ierusalem fóna smacht mur sin</span>
<lb n="4776"/><span>d'Antiochus níl tiarántacht ná gráineamhlacht dár</span>
<lb n="4777"/><span>smaoin ann a chroidhe nach dearnaidh innte; agus</span>
<lb n="4778"/><span>níor leór leis gach olc agus gach aindlighe dá ndearnaidh</span>
<lb n="4779"/><span>ar chách do thaobh a gcuirp agus a maoine,</span>
<lb n="4780"/><span>acht dob áil leis a n-anmaibh agus a gconsiais</span>
<lb n="4781"/><span>do mhilleadh le héigion do chur ar na Iudaighibh</span></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="4782"/><p><span>uile an Dia fíre 'thréigion, mar aon leis na dlighibh</span>
<lb n="4783"/><span>dothug dhóibh, agus déaibh bréige d'adhradh; agus</span>
<lb n="4784"/><span>dobhí sé ag cur an reachta sin i ngníomh le</span>
<lb n="4785"/><span>dúthracht, le dásacht agus le díbhfeirg comh mór</span>
<lb n="4786"/><span>sin gur órdaigh na leinbh do cheangal ar dhruim</span>
<lb n="4787"/><span>deise do mháithreacha fírénta do chuir na leinbh</span>
<lb n="4788"/><span>sin dá ttimchioll-ghearradh, do theilgion le fánach</span>
<lb n="4789"/><span>na háite ba huirde balla na cathrach, gur briseadh</span>
<lb n="4790"/><span>agus blodhadh a gcnámha ag na máithreach' agus ag na</span>
<lb n="4791"/><span>leinbh i n-éinfheacht.  Dobhí an teampall féin</span>
<lb n="4792"/><span>líonta do gach gné uilc agus adhal-adhartha, agus an</span>
<lb n="4793"/><span>altóir mhór féin arna truailliughadh mur gach</span>
<lb n="4794"/><span>áit eile.  Ní lamhadh fós aon a admháil gurbhá</span>
<lb n="4795"/><span>Iudaigheach é le méad an uathbháis dobhí orra.</span></p>
<lb n="4796"/>
<lb n="4797"/><p><span>Gidh eadh, i lár na n-uathbhás sin dothug</span>
<lb n="4798"/><span>Dia i bpearsainn Eleazair, .i. seanóir ro-uasal</span>
<lb n="4799"/><span>ro-naomhtha do mhuintir Ierusalem, siompla</span>
<lb n="4800"/><span>cródhacht ro-naomhtha agus buan-sheasamh i gcreideadh</span>
<lb n="4801"/><span>Dé.  Do hiarradh air an tseanóir iriseach so</span>
<lb n="4802"/><span>muic-fheóil d'ithe a n-aghaidh aithne Dé.  Do</span>
<lb n="4803"/><span>thug-san do roghhain bás glórmhar d'fhulang thar</span>
<lb n="4804"/><span>bheatha scannalaigh iar mbriseadh aithne Dé.</span>
<lb n="4805"/><span>Do-chuaidh dá dheóin féin go hionad an chéusda</span>
<lb n="4806"/><span>dobhí dá ullmhughadh dhó.  Do ghlac truaighe</span>
<lb n="4807"/><span>cuid don dream dobhí i láthair, mur dobhí</span>
<lb n="4808"/><span>grádh nádúrtha acu air; agus dubhradar leis go</span>
<lb n="4809"/><span>ttiubhradís feóil neamh-thoirmisgidh chuige agus go</span></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="4810"/><p><span>gcuirfeadhdís i gcéill gur muic-fheóil do bheith</span>
<lb n="4811"/><span>aige, agus go saorfadh ar bhás mur sin é.  Do fhreagair</span>
<lb n="4812"/><span>Eleazar go naomh-chalma iad, agus adubhairt:</span></p>
<lb n="4813"/>
<lb n="4814"/><p><span>“Ní dhénfad-sa an chalaois sin,” ar sé, “óir</span>
<lb n="4815"/><span>ní cubhaidh d'fhear m'aoise claonadh scannalach</span>
<lb n="4816"/><span>do dhénamh nó bheith 'na dhroch-shompla ag</span>
<lb n="4817"/><span>cách eile, agus go speisialta ag an aos óg.  Níl an</span>
<lb n="4818"/><span>cúram mór sin agum isan mbeagán do laethibh</span>
<lb n="4819"/><span>atá ar an tsaoghal so agum go ttiubhrainn easonóir</span>
<lb n="4820"/><span>mhí-chliúteach dom sheanórdhacht lé go sílfeadh</span>
<lb n="4821"/><span>duine ar bith go n-umhaleóinn chum gníomh</span>
<lb n="4822"/><span>págánta do dhénamh, agus dá saorainn mé féin</span>
<lb n="4823"/><span>leis an ngníomh scannalach ar dhíbhfeirg na</span>
<lb n="4824"/><span>ndaoine ní sheachónainn fearg agus díoghaltas Dé.”</span></p>
<lb n="4825"/>
<lb n="4826"/><p><span>An uair do-chualaidh na céstúnaigh gur tharcuisnigh</span>
<lb n="4827"/><span>Eleazar a gcomhuirle, do shíliodar a</span>
<lb n="4828"/><span>bheith trócuireach tairbheach aige, do ghlac</span>
<lb n="4829"/><span>dáscht agus díbhfeirg iad, gur chlochadar chum</span>
<lb n="4830"/><span>báis gan fhuireach é.</span></p>
<lb n="4831"/>
<lb n="4832"/><p><span>Is maith do lean na mairtírigh siompla an</span>
<lb n="4833"/><span>tseanóra naomhtha so.  Dob fhear liom fós go</span>
<lb n="4834"/><span>mbeith aithreacha agus máithreacha an domhain</span>
<lb n="4835"/><span>comh coimhédach leis fó gan droch-shiompla</span>
<lb n="4836"/><span>mór-mhionn ná mí-bhés eile do thabhairt dá gcloinn.</span>
<lb n="4837"/></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="4838"/><p><span>CAIB. XCVI.</span></p>
<lb n="4839"/>
<lb n="4840"/><p><span>MAIRTÍREACHT NA MACABÉIBH</span></p>
<lb n="4841"/>
<lb n="4842"/><p><span>Ní cian tar éis Eleazair gur lean drong bheannaighthe</span>
<lb n="4843"/><span>don aos óg a lorg le seasamh go bás ar</span>
<lb n="4844"/><span>son creidigh agus dlighe an Choimhdhe, agus is iad sin</span>
<lb n="4845"/><span>an móirsheisior dearbhráthar dílios dá ngoirthear</span>
<lb n="4846"/><span>go coitcheann na Macabéibh d'fhuiling go mór</span>
<lb n="4847"/><span>nísa mhó pionúis ré mbás ná Eleazar.</span></p>
<lb n="4848"/>
<lb n="4849"/><p><span>Óir, ar mbeith lán d'fheirg d'Antiochus fó mur</span>
<lb n="4850"/><span>do-chonnairc aos óg comh buan-sheasmhach ann</span>
<lb n="4851"/><span>a gcreidiomh, do mheas go ttiucfadís ar a n-ais</span>
<lb n="4852"/><span>le hiomad na bpianta agus na bpeannad do ordaigh</span>
<lb n="4853"/><span>dháibh, óir dobhí gach aonn acu fó leith dá chéusadh</span>
<lb n="4854"/><span>agus dá phianadh i bhfiadhnuise a máthar.  Do</span>
<lb n="4855"/><span>gearradh a tteangthaibh ar tús; 'na dhiaidh sin do</span>
<lb n="4856"/><span>gearradh barraibh na gcrobh dhíobh; dá éis sin</span>
<lb n="4857"/><span>barraibh na gcos; 'na dhiaidh sin do feannadh</span>
<lb n="4858"/><span>na croicinn dá gceannaibh; agus da éis sin, iar mbeith</span>
<lb n="4859"/><span>ar an gcumadh sin dáibh gan mórán do chosmhulacht</span>
<lb n="4860"/><span>daonna ó gach droch-chórughadh dá ttug na</span>
<lb n="4861"/><span>césdúnaigh le hórdughadh an rígh ró-mhallaighthe</span>
<lb n="4862"/><span>sin orra, do róstadh i gcoire dá éis sin</span>
<lb n="4863"/><span>iad, áit ar chríochnaighsiod an mhéid do mhair</span>
<lb n="4864"/><span>don bheatha ionta.  Do labhradar go dána ris an</span>
<lb n="4865"/><span>rígh, ag rádh ris go ttiucfadh an uair ann a</span></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="4866"/><p><span>ndénfadh Dia díoghaltas ann a mhí-thrócuire agus</span>
<lb n="4867"/><span>ann a thíarántacht air.  Agus an uair do sháraigh</span>
<lb n="4868"/><span>ar an rígh a ttabhairt ar a n-ais leis na pianta,</span>
<lb n="4869"/><span>dobhí le fáilígheacht dá mbrégadh; agus an uair</span>
<lb n="4870"/><span>nach dearna sin tairbhe dhó dothug dá máthair</span>
<lb n="4871"/><span>iad, ionnus go ttiubhradh sí comhairle dhóibh</span>
<lb n="4872"/><span>géilleadh don rígh.  Gidh eadh, is comhairle</span>
<lb n="4873"/><span>chonntrárdha dothug an mháthair bheannaighthe</span>
<lb n="4874"/><span>sin dóibh, óir adubhairt leó fulang fhoighidneach</span>
<lb n="4875"/><span>do dhénamh ar son a gcreidigh, agus nach raibh acht</span>
<lb n="4876"/><span>díomhaoinius i ndálaibh an tsaoghail, agus go raibh</span>
<lb n="4877"/><span>tuarusdal síorruidhe le fagháil acu.  An uair</span>
<lb n="4878"/><span>do-chonnairc an rígh nárbh áil leó umhlughadh</span>
<lb n="4879"/><span>dá dhéaibh, tug órdugh na buillidhe déighionacha</span>
<lb n="4880"/><span>báis do bhualadh orra.  Agus iarna dhénamh sin</span>
<lb n="4881"/><span>dona césdúnaigh do mharbhdar an mháthair dá</span>
<lb n="4882"/><span>éis sin, go bhfuilid go glórmhur aniu i láthair an</span>
<lb n="4883"/><span>Rígh dár gheílliodar.</span></p>
<lb n="4884"/>
<lb n="4885"/><p><span>Ar mbeith do bhailtibh na Iudea agus na gcríoch</span>
<lb n="4886"/><span>fá coimhneasa dáibh ar maoth le fuil na bhfírén</span>
<lb n="4887"/><span>do dhóirt Antiochus go haindlightheach, do</span>
<lb n="4888"/><span>theith Matathias, duine naomhtha do threibh na</span>
<lb n="4889"/><span>sagart, gona mhuintir go cathair Mhodin, agus do</span>
<lb n="4890"/><span>bhí annsin ag dénamh dóláis mhóir.  Ar bhfaicsin</span>
<lb n="4891"/><span>na n-olc dotháinicc ar a thír (.i. cathair Ierusalem</span>
<lb n="4892"/><span>agus a teampall beannaighthe dobhí arna n-argain</span>
<lb n="4893"/><span>le sluaghaibh namhad; soithidh, seóda, agus ionnmhuis</span>
<lb n="4894"/><span>an teampaill agus na cathrach i lámhaibh na n-íodhaladharthacha</span>
<lb n="4895"/><span>dá ttabhairt leó dá ttír féin), do chuir</span></p>
</div>
<pb n="167"/>
<div><lb n="4896"/><p><span>an duine naomhtha so i n-innioll urnaighthe agus</span>
<lb n="4897"/><span>aithrighe é féin agus a mhuintir, agus ar gcur saic-édaigh</span>
<lb n="4898"/><span>agus luaithrigh orra, do ghuidhiodar le deóra díochra agus</span>
<lb n="4899"/><span>le hurnaighthe gan sgís an Tiaghearna um thártháil</span>
<lb n="4900"/><span>do thabhairt dáibh.</span></p>
<lb n="4901"/>
<lb n="4902"/><p><span>Agus ní cían dobhádar annsin an uair do chuir</span>
<lb n="4903"/><span>Antiochus oifigeach dá mhuintir go Módin dá</span>
<lb n="4904"/><span>fhógra dháibh i bpéin bháis na híodhail d'adhradh</span>
<lb n="4905"/><span>ar fhurfhógra an rígh, agus a nDia athardha do</span>
<lb n="4906"/><span>thréigion.  Is annsin do léig Matathias aradha</span>
<lb n="4907"/><span>shaor lena dhóláis.  Do stróic sé a éudach, do</span>
<lb n="4908"/><span>chuir luaithreadh agus sac-édach air, agus do-chuaidh</span>
<lb n="4909"/><span>chum aithrighe, agus dobhí deóra ag snighe ré a</span>
<lb n="4910"/><span>ghruaidhe mur an dílinn, agus adubhairt ós áird gur</span>
<lb n="4911"/><span>roghain leis bás d'fhulang nísa luaithe ná do</span>
<lb n="4912"/><span>thréigfeadh an Dia fíre agus ná do bhriseadh fós</span>
<lb n="4913"/><span>aon-aithne dá dhlighe.  Agus gé go raibh gan</span>
<lb n="4914"/><span>sgís ag forcheadal an teagaisg chédna do chách</span>
<lb n="4915"/><span>eile, níor thoirmisg sin gan mórán díobh do theacht</span>
<lb n="4916"/><span>le úmhlacht do dhénamh don rígh i láthair an</span>
<lb n="4917"/><span>oifigidh réimhráite.</span></p>
<lb n="4918"/>
<lb n="4919"/><p><span>Annsin d'iarr na hoifigidh ríoghdha ar</span>
<lb n="4920"/><span>Mhatathias umhlughadh don rígh mur do-rinne</span>
<lb n="4921"/><span>mórán eile ar an láthair sin, agus do ghealladar</span>
<lb n="4922"/><span>tabhartais agus tiodhlaicthibh móra dhó dá chionn</span>
<lb n="4923"/><span>sin.  Adubhairt Mathathias riú maille re dánacht</span>
<lb n="4924"/><span>ro-naomhtha nach ttréigfeadh féin ná aon-nduine</span>
<lb n="4925"/><span>dá chloinn an Dia fíre ar fhlaithios ná ar</span>
<lb n="4926"/><span>ionnmhais an domhuin go hiomlán, agus dá ndénadh</span></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="4927"/><p><span>an domhan é nach dénfadh féin ná a chlann</span>
<lb n="4928"/><span>gníomh comh mallaighthe sin.  Agus ag rádh</span>
<lb n="4929"/><span>na mbriathar sin dó, do-chonnairc Iudaightheach</span>
<lb n="4930"/><span>ós a gcomhair a' dul a' dénamh iodhbartha</span>
<lb n="4931"/><span>dona déaibh bréige.  Arna fhaicsin don fhírén do</span>
<lb n="4932"/><span>ghlac dásacht agus dólás i n-éinfheacht é, gur éirigh</span>
<lb n="4933"/><span>go hédrom athlamh, gur mharbh ar an láthair</span>
<lb n="4934"/><span>é, agus do mharbh mur an gcéadna oifigeach an rígh</span>
<lb n="4935"/><span>dobhí ag dénamh éigin orra um an adhal-adhhradh</span>
<lb n="4936"/><span>do dhénamh.  Agus leis sin do ling amach as</span>
<lb n="4937"/><span>an mbaile, agus d'iarr go hárd-ghothach ar gach</span>
<lb n="4938"/><span>aon dá raibh fírénta nó bhí caoin-dúthrachtach le</span>
<lb n="4939"/><span>dlighe an áird-Rígh do choimhlíonadh nó do</span>
<lb n="4940"/><span>chosaint dul leis féin ar an bhfásach.</span></p>
<lb n="4941"/>
<lb n="4942"/><p><span>Agus iar sin do-chuaidh féin agus chúigear mac,</span>
<lb n="4943"/><span>.i. Ioannes, Símón, Iudás, Eleazar agus Ionathas,</span>
<lb n="4944"/><span>agus do lean uimhir mhór d'aos gráidh Dé iad, go</span>
<lb n="4945"/><span>ndearnadar corp armála suas do threasguir agus do</span>
<lb n="4946"/><span>dhíbir na hadhal-adharthach.  Do bhrisiodar</span>
<lb n="4947"/><span>agus do bhlodhadar altóracha na n-íodhal; do thimchill-ghearradar</span>
<lb n="4948"/><span>a t-aos óg.  Agus do chuir Dia</span>
<lb n="4949"/><span>rath ar a ttionnsgnadh agus neart ann a láimh,</span>
<lb n="4950"/><span>ionnus go mbíodh buaidh leó as gach ionad.</span></p>
<lb n="4951"/>
<lb n="4952"/><p><span>Ní cian da éis sin go ttáinicc galar a bháis ar</span>
<lb n="4953"/><span>Matathias; agus an uair do aithin sé go raibh an</span>
<lb n="4954"/><span>bás i ngar dhó do ghoir a chlann chuig, agus</span>
<lb n="4955"/><span>adubhairt riú:</span></p>
<lb n="4956"/>
<lb n="4957"/><p><span>“Ag so aimsir fhlaithis luchta an uabhair,”</span></p>
</div>
<pb n="169"/>
<div><lb n="4958"/><p><span>ar sé, “agus an aimsir fheirge an Tiagharna do</span>
<lb n="4959"/><span>dhíoghail ar a phobal féin.  Dá bhrígh sin, a</span>
<lb n="4960"/><span>chlann ionnmhuin,” ar sé, “gabhaidh misnioch agus</span>
<lb n="4961"/><span>mór-mheanma lér n-ais, armaigh sibh féin, seasaigh</span>
<lb n="4962"/><span>agus troidaigh go cródha calma ar son ar gcreidigh,</span>
<lb n="4963"/><span>agus ná tréigidh dlighe an Choimhdhe go bás; cuimhnighidh</span>
<lb n="4964"/><span>árd-éuchta agus mór-ghníomhartha na n-aithrioch</span>
<lb n="4965"/><span>ó ttángamar, agus béidh ar gclú dá cheileabhradh</span>
<lb n="4966"/><span>imeasg na bhfírén go deireadh an domhuin;</span>
<lb n="4967"/><span>féchaidh mur do fromhadh dísle agu deagh-rún</span>
<lb n="4968"/><span>Ábrahaim do Dhia; féchaidh, dáimhdheóin</span>
<lb n="4969"/><span>miosgais agus mí-rúin a dhearbhráthar, mur do-rinneadh</span>
<lb n="4970"/><span>árd-mhaighistir ar an Égipt do Ióseph;</span>
<lb n="4971"/><span>féchaidh mur do saoradh Dáibhídh ó inghreim agus ó</span>
<lb n="4972"/><span>mhailís Shauil, mur do saoradh Ananias, Asarias</span>
<lb n="4973"/><span>agus Mísael ó ghoimh agus ó dhochar na foirnéise tinntighe,</span>
<lb n="4974"/><span>agus Daniel fós ó dhásacht na leómhan gcíocrach,</span>
<lb n="4975"/><span>agus dá bhrígh sin bíodh a fhios agaibh nár</span>
<lb n="4976"/><span>thréig Dia iriamh agus nach ttréigf go bráth</span>
<lb n="4977"/><span>aon-nduine dá gcuirfidh a dhóchus ann; uime sin</span>
<lb n="4978"/><span>ná tugadh eagla ná uamhan na ndaoine n-aindlightheach</span>
<lb n="4979"/><span>oraibh gan a bheith buan-sheasmhach i</span>
<lb n="4980"/><span>seirbhís an Dé fhíre nach ttréigfidh i n-éigion</span>
<lb n="4981"/><span>ná i n-anforlann sibh.”  Iar bhfriotal na</span>
<lb n="4982"/><span>mbriathar sin, maille re mórán eile dá samhuil</span>
<lb n="4983"/><span>do theagasg ro-naomhtha, dofuair an fírén so</span>
<lb n="4984"/><span>bás, ar bhfágbháil a chloinne 'na n-oighríghibh dílse</span>
<lb n="4985"/><span>ar a shubháilcibh agus ar a chaoin-dúthracht do Dhia.</span>
<lb n="4986"/></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="4987"/><p><span>CAIB. XCVII</span></p>
<lb n="4988"/>
<lb n="4989"/><p><span>IUDAS MACHABEUS</span></p>
<lb n="4990"/>
<lb n="4991"/><p><span>A.M.3838</span></p>
<lb n="4992"/>
<lb n="4993"/><p><span>Tar éis báis Mhatathiais do ghabh a mhac</span>
<lb n="4994"/><span>Iudás ceannas an bheag-shlóigh sin do réir mur</span>
<lb n="4995"/><span>do ordaigh a athair;  agus níorbh fhaillighach an</span>
<lb n="4996"/><span>genearál, óir ba samhail do leóghan chíocrach i</span>
<lb n="4997"/><span>ndiaidh fuadáin é ag tuargain agus ag treasguirt</span>
<lb n="4998"/><span>naimhde Dé agus a thíre ann gach ionad i tteagmhadh</span>
<lb n="4999"/><span>dhó.  Do ghoir sé chuige an méid do lucht</span>
<lb n="5000"/><span>inghreime agus leatroim lérbh fhéidir teacht chuige,</span>
<lb n="5001"/><span>ionnus go raibh sé mhíle fear cródha calma i</span>
<lb n="5002"/><span>n-arm aige; agus iarna gcruinniughadh ar aon-áit dó</span>
<lb n="5003"/><span>do-rinne teagasg agus forchiodal dáibh ag iarraidh</span>
<lb n="5004"/><span>orra bheith misneamhuil calma agus a ndóchus do</span>
<lb n="5005"/><span>chur i ttrrócuire agus i n-uile-chumhachta Dé, óir</span>
<lb n="5006"/><span>gurab aige féin dobhí rath do chur ar an ttionnsgnamh</span>
<lb n="5007"/><span>ro-naomhtha ar ar chinniodar, óir gurab é</span>
<lb n="5008"/><span>féin Dia na slógh, agus dá ndénadh sin nach beith</span>
<lb n="5009"/><span>baoghal orra dá líonmhuire naimhde 'na n-aghaidh,</span>
<lb n="5010"/><span>agus go raibh ádhbhar maith misnígh acu do bhrígh</span>
<lb n="5011"/><span>go raibh fachuin cheart chogaidh acu i n-aghaidh</span>
<lb n="5012"/><span>naimhde ann Dé fhíre dár ghéilliodar féin.  Iar</span>
<lb n="5013"/><span>sin adubhairt ós áird le gach aon acu ar a raibh</span>
<lb n="5014"/><span>meatacht nó eagla báis air, nó lér mhian bean</span></p>
</div>
<pb n="171"/>
<div><lb n="5015"/><p><span>do phósadh, nó lér mhian cur nó treabhairacht</span>
<lb n="5016"/><span>do leanmhuin, imtheacht ar a n-ais, ionnus nár</span>
<lb n="5017"/><span>fhan aige acht daoine toghtha lán do mhisnigh</span>
<lb n="5018"/><span>agus do chalmacht dofuair fonnmhur chum troda</span>
<lb n="5019"/><span>gach am a n-aighe a namhad.</span></p>
<lb n="5020"/>
<lb n="5021"/><p><span>An uair dofuair Iudás é féin agus a shluagh ullmhaigh</span>
<lb n="5022"/><span>chum troda, do ghluais a n-aghaidh Apolonius,</span>
<lb n="5023"/><span>agus tug cath curata cruaidh-neimhneach dhó, go</span>
<lb n="5024"/><span>ndearnaidh ár a mhuintire agus gur dhícheann sé</span>
<lb n="5025"/><span>Apolonius lena lámha féin.  'Na dhiaidh sin</span>
<lb n="5026"/><span>táinicc Seron, generál slóigh na Siria 'na aghaidh,</span>
<lb n="5027"/><span>agus dobhí clú cródhacht agus gaisge an gheneráil sin</span>
<lb n="5028"/><span>ar feadh na cruinne an tan sin.  Gidh eadh, níor</span>
<lb n="5029"/><span>mhachtnaigh meanma Iudáis acht d'ionnsaigh</span>
<lb n="5030"/><span>go dásachtach é, go ttug ár agus ruathar a mhórshluaigh,</span>
<lb n="5031"/><span>agus go bhfuair buaidh gan díghbháil mhóir orra.</span></p>
<lb n="5032"/>
<lb n="5033"/><p><span>An uair do ráinicc sgéla na mbuadh sin go</span>
<lb n="5034"/><span>hAntiochus do ghlac fearg mhór-adhbhal é,  gur</span>
<lb n="5035"/><span>chinn a ionnmhus agus a óir-chisde do sgaoileadh,</span>
<lb n="5036"/><span>urmhór aos cogaidh a chríche go hiomlán do</span>
<lb n="5037"/><span>chruinniughadh, agus sluaightibh líonmhura do-chlaoitigh</span>
<lb n="5038"/><span>do chur a n-aghaidh na Macabéibh do</span>
<lb n="5039"/><span>chum a ttreasgradh i n-aoinfheacht i n-alt aon-uaire</span>
<lb n="5040"/><span>gan choiglll.  Agus iar gcur na mór-shluagh</span>
<lb n="5041"/><span>sin i n-innioll cogaidh do Lisias agus do Philip do</span>
<lb n="5042"/><span>réir mur do órdaigh Antiochus dáibh, do chuiriodar</span>
<lb n="5043"/><span>na generáil ba toghtha agus ba tásgamhla isan ríghacht</span></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="5044"/><p><span>leó go tír na Iudea, .i. Ptolemeus, Nicanor agus</span>
<lb n="5045"/><span>Gorgías.  Do chuir amharc na mór-shluagh sin</span>
<lb n="5046"/><span>uathbhás mór ar an mbeag-shluagh dobhí i</span>
<lb n="5047"/><span>bhfochair Iudáis, nár sháraigh trí mhíle fear, agus</span>
<lb n="5048"/><span>dobhí dá fhithchiod míle coisigh agus seacht míle</span>
<lb n="5049"/><span>marcach ag an námhaid; agus dobhí do líonmhuiracht</span>
<lb n="5050"/><span>na sluagh sin nach raibh amhrus ag aon-neoch</span>
<lb n="5051"/><span>dá bhfacaidh iad an bhuaidh do bheith gan</span>
<lb n="5052"/><span>imreasan acu; agus dotháinicc daoine as gach áit</span>
<lb n="5053"/><span>ag ceannach na Iudaigheach do shíliodar a bheith</span>
<lb n="5054"/><span>gan moill i mbroid sclábhaighachta.</span></p>
<lb n="5055"/>
<lb n="5056"/><p><span>Is annsin do chuir Iudás agus a mhuintir saic-édach</span>
<lb n="5057"/><span>agus luaith orra féin ag dénamh tréighionais agus urnaighthe.</span>
<lb n="5058"/><span>Iar sin adubhairt Iudás riú misnioch agus</span>
<lb n="5059"/><span>calmacht do ghlacadh.  “Óir dobheith glórmhur</span>
<lb n="5060"/><span>againn,” ar sé, “bás d'fhulang nísa luaithe ná do</span>
<lb n="5061"/><span>chífeadhmís ar tteampall, ar gcathair agus ar ttír</span>
<lb n="5062"/><span>dá n-argain le sluagh íodhal-adharthach do</span>
<lb n="5063"/><span>chuirfeadh sinn féin agus ar gclann i mbroid agus a</span>
<lb n="5064"/><span>sclábhaighacht.”</span></p>
<lb n="5065"/>
<lb n="5066"/><p><span>Leis sin do dhruid an dá namhaid ré-roile; agus</span>
<lb n="5067"/><span>iar séideadh na stoc do thosaigh an cath; agus ar</span>
<lb n="5068"/><span>mbeith seal dáibh ag tuargainn agus ag trén-bhuilliughadh</span>
<lb n="5069"/><span>a chéile, do bhris na Iudaighibh ar a</span>
<lb n="5070"/><span>namhuid; agus iar ndénamh áir mhóir orra, do</span>
<lb n="5071"/><span>fuaradar buaidh an chatha.  Annsin dothugadar</span>
<lb n="5072"/><span>buidheachus do Dhia, ag rádh cantice molta dhó.</span></p>
</div>
<pb n="173"/>
<div><lb n="5073"/><p><span>An uair do-chualaidh Lisias gur briseadh an</span>
<lb n="5074"/><span>sluagh do chuir go tír Iudea do chinn féin an</span>
<lb n="5075"/><span>bhliadhain dá éis a dhul i bpearsainn le díoghaltas</span>
<lb n="5076"/><span>do dhénamh.  Agus an feadh dobhí dá</span>
<lb n="5077"/><span>ullmhughadh féin chum gluasacht, dofuair</span>
<lb n="5078"/><span>Iudás uain ar cathraigh Ierusalem agus ar an teampall</span>
<lb n="5079"/><span>do leasughadh, altóir agus soithidh na n-íodhal do</span>
<lb n="5080"/><span>bhriseadh, clár nuadh, coinnleoirigh agus soithidh</span>
<lb n="5081"/><span>nuadha do chur ann le foghnamh don Tiagharna,</span>
<lb n="5082"/><span>agus do-rinne ofráil orra dhó le sollamhuin mhór,</span>
<lb n="5083"/><span>agus do thogh sagairt fhírénta chráibhtheacha le</span>
<lb n="5084"/><span>seirbhís ghnáthach do dhénamh ann.  Iarna</span>
<lb n="5085"/><span>dhénah sin, do ghluais i gcoinne na námhad;</span>
<lb n="5086"/><span>dothug catha mionca dhóibh, gur threasgair agus</span>
<lb n="5087"/><span>gur dhíthláirigh fá dheóidh iad, óir dobhí Dia is</span>
<lb n="5088"/><span>gach ionad ag congnamh ris.  Ann aroile dona</span>
<lb n="5089"/><span>cathaibh sin do-conncas cúigear marcach míleata</span>
<lb n="5090"/><span>mear-chalma go ngnúisibh uathbhásacha acu, a</span>
<lb n="5091"/><span>dó dhíobh ag cumhdach agus ag cosnamh Iudáis</span>
<lb n="5092"/><span>agus an triúr eile ag torcharadh agus ag treasgairt na</span>
<lb n="5093"/><span>namhad, agá ndalladh agus agá gcriothnughadh le</span>
<lb n="5094"/><span>huathbhás:  Quis potestati Dei potest resistere?</span></p>
<lb n="5095"/>
<lb n="5096"/><p><span>Iar bhfagháil na mbuadh sin do Iudás diaidh</span>
<lb n="5097"/><span>i ndiaidh ar cheithre genearáil Antiochuis, do</span>
<lb n="5098"/><span>bhí sé féin isan bPersia; agus ar mbeith dhó arna</span>
<lb n="5099"/><span>bhualadh ar aghaidh chathrach Elimáis, do</span>
<lb n="5100"/><span>ráinicc na sgéla sin i gceann na ndólás eile chuige.</span>
<lb n="5101"/><span>Annsin do ghlac cuthach feirge agus dásacht díbhfeirge</span>
<lb n="5102"/><span>é, go ttug móide dá dhéaibh agus gur mhionnaigh</span></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="5103"/><p><span>nach dénfadh coimhnuidhe nó go ndénfadh</span>
<lb n="5104"/><span>carn cloch guaill agus uaimh adhlaice dona Iudaighibh</span>
<lb n="5105"/><span>uile do chathair Ierusalem; agus ar mbeith ag</span>
<lb n="5106"/><span>imtheacht ar an turus sin go deithniosach dásachtach</span>
<lb n="5107"/><span>anna charbad dó, fuair leagadh uathbhásach</span>
<lb n="5108"/><span>lér brúidheadh agus lér breóadh a chnámha go hiomlán.</span></p>
<lb n="5109"/>
<lb n="5110"/><p><span>Féch an rígh ro-uaibhreach so, do mheas, mar</span>
<lb n="5111"/><span>aon le críochaibh na talmhan, go raibh na tonna</span>
<lb n="5112"/><span>mara féin fóna smacht, nach luaithe do shíl a</span>
<lb n="5113"/><span>a cheann do bheith ós na flaithis ná do bualadh</span>
<lb n="5114"/><span>fó thalamh é agus gur chuireadh i gcéill dó nach</span>
<lb n="5115"/><span>raibh acht díomhaoinius isan méid glóire saoghalta</span>
<lb n="5116"/><span>dobhí aige riamh.  Dobhí a fheóil 'na blodhaibh</span>
<lb n="5117"/><span>bréna ag tuitim as a chéile, iol-iomad piast ag</span>
<lb n="5118"/><span>snámh tréna chorp, boladh ag éirghidh as do</span>
<lb n="5119"/><span>bhí ag múchadh a mhuintire go hiomlán agus a</span>
<lb n="5120"/><span>shluaigh le bréntas.  An uair do mhothaigh féin</span>
<lb n="5121"/><span>na pianta iomdha, na piasta dhá chrinn agus an</span>
<lb n="5122"/><span>bréntas dobhí ann, do thuig gurbh é sin ceartbhreitheamhnus</span>
<lb n="5123"/><span>Dé dotháinicc air i n-ionad na</span>
<lb n="5124"/><span>n-il-phianta do ordaigh féin an uair dobhí ag</span>
<lb n="5125"/><span>marbhadh agus ag martradh na nIúdaigheach</span>
<lb n="5126"/><span>go mí-thrócuireach, tréna gcreideadh agus tréna</span>
<lb n="5127"/><span>ngrádh don fhír-Dhia agus dá naomh-dhlighthibh.</span>
<lb n="5128"/><span>Dobhí annsin agá umhlughadh féin do Dhia,</span>
<lb n="5129"/><span>agus ag dénamh aithriochas um gach égcóir dá</span>
<lb n="5130"/><span>ndearnaidh ar an fíréin do bhásaigh sé i gcrích</span></p>
</div>
<pb n="175"/>
<div><lb n="5131"/><p><span>na Iudaigheach; dobhí ag geallamhuin do Dhia</span>
<lb n="5132"/><span>dá ttugadh aisiog a shláinte dhó go gcuirfeadh</span>
<lb n="5133"/><span>teampall agus cathair Ierusalem suas, agus go ttiubhradh</span>
<lb n="5134"/><span>airgiod le hiodhbartacha do dhénamh don</span>
<lb n="5135"/><span>fhír-Dhia dá ngéilleadh na Iudaighibh, agus do</span>
<lb n="5136"/><span>gcoimhleónadh a ndlighe go hiomlán ó sin</span>
<lb n="5137"/><span>amach; agus do sgríobh sé leiter dochum na Iudaighibh</span>
<lb n="5138"/><span>ag iarraidh cádhais orra.</span></p>
<lb n="5139"/>
<lb n="5140"/><p><span>Ní mheasaid na haithreacha naomhtha gur</span>
<lb n="5141"/><span>aithrighe cheart do-rinne Antiochus annso agus</span>
<lb n="5142"/><span>gur uime sin nach bhfuair éisdeacht ná toradh</span>
<lb n="5143"/><span>na haithrighe cédna ó Dhia nó go bhfuair bás</span>
<lb n="5144"/><span>do réir a bheatha.  Óir ní hí an aithrighe mhall</span>
<lb n="5145"/><span>is fearr.</span></p>
<lb n="5146"/>
<lb n="5147"/><p><span>CAIB. XCVIII</span></p>
<lb n="5148"/>
<lb n="5149"/><p><span>CRÓDHACHT ELEAZAIR</span></p>
<lb n="5150"/>
<lb n="5151"/><p><span>Níor críochnaigheadh uilc ná anfhorlann na</span>
<lb n="5152"/><span>Iudaigheach le bás Antiochus Epiphanés, óir</span>
<lb n="5153"/><span>dobhí a mhac agus a oighre sin, .i. Antiochus Euphator,</span>
<lb n="5154"/><span>níor fuathmhuire ná bhí a athair orra: agus</span>
<lb n="5155"/><span>ní luaithe do ghabh ríghe na hAsia ná do chuir</span>
<lb n="5156"/><span>cogadh orra, óir níor thoirmeisg an bás gráineamhuil</span></p>
</div>
<pb n="176"/>
<div><lb n="5157"/><p><span>dofuair a athair é, iná na briathra do</span>
<lb n="5158"/><span>labhair i n-aimsir a bháis.  Ag so adhbhar nó</span>
<lb n="5159"/><span>an damhna cogaidh dobhí aige:</span></p>
<lb n="5160"/>
<lb n="5161"/><p><span>Dobhí aroile Iudaigheach lán do mhiosgas, do</span>
<lb n="5162"/><span>mhí-rún agus d'iomthnúth a n-aghaidh Iudáis</span>
<lb n="5163"/><span>Machabeus fó mur do sháraigh é féin agus cách eile</span>
<lb n="5164"/><span>i gceannus, i gcrábhadh agus i gcródhacht.  Do-chuaidh</span>
<lb n="5165"/><span>an duine mí-rúnach so go Babilón, airm</span>
<lb n="5166"/><span>nó áit a raibh an rígh nuadh, .i. Antiochus Eupater,</span>
<lb n="5167"/><span>agus do chasaoid ris go gearánach go raibh Iudás</span>
<lb n="5168"/><span>ag milleadh agus ag sgrios na tíre, gur threasgair agus</span>
<lb n="5169"/><span>gur dhíbir an ghárda do chuir Antiochus Epiphanes</span>
<lb n="5170"/><span>a' cumhdach agus a' cosaint Ierúsalem, agus go raibh</span>
<lb n="5171"/><span>iar sin ag neartughadh agus ag daingniughadh na</span>
<lb n="5172"/><span>cathrach sin ar mhodh muna gcoisgfidh gan</span>
<lb n="5173"/><span>mhaill é nárbh fhéidir a chlaoi an feadh mhairfeadh,</span>
<lb n="5174"/><span>agus do dhearbh sé fós go raibh muintir na críche</span>
<lb n="5175"/><span>uile ag iarraidh a ttártháil ón sclábhaighacht agus</span>
<lb n="5176"/><span>ón modhsainacht ann a rabhdar aige.</span></p>
<lb n="5177"/>
<lb n="5178"/><p><span>An uair do-chualaidh an rígh an chasaoid sin</span>
<lb n="5179"/><span>d'éirigh fearg agus dásacht mhór air, gur chuir</span>
<lb n="5180"/><span>cruinniughadh ar a shluaghibh, agus ghluais</span>
<lb n="5181"/><span>féin leó a n-aghaidh Iudáis, maille le céd míle</span>
<lb n="5182"/><span>troightheach nó coisígh agus fíthche míle marcach</span>
<lb n="5183"/><span>'na fhochair, farré dhá elephant ar thríochad</span>
<lb n="5184"/><span>go gcarbait chogaidh ar a muin, ar dhénamh</span>
<lb n="5185"/><span>tuir láidir ann a raibh tríochad fear armtha</span>
<lb n="5186"/><span>istigh ann gach aon díobh, agus gan aon dona</span></p>
</div>
<pb n="177"/>
<div><lb n="5187"/><p><span>helephantaibh nó dona beathadhaigh uathbhásacha</span>
<lb n="5188"/><span>sin nach raibh tur don tsamhuil</span>
<lb n="5189"/><span>sin ar a mhuin, agus iad seólta go maith i gceird chogaidh.</span></p>
<lb n="5190"/>
<lb n="5191"/><p><span>Gidh gurbh uathbhásach an armáil agus an</span>
<lb n="5192"/><span>t-innioll gluasachta dobhí orra níor chuir</span>
<lb n="5193"/><span>eagla ná uathbhás ar Iudás, acht do-chuaidh</span>
<lb n="5194"/><span>mur leóghan chonfadhach dá n-ionnsaighe, agus</span>
<lb n="5195"/><span>do threasgair mórán díobh ar an láthair.  Agus</span>
<lb n="5196"/><span>ar mbeith don dhá shluagh ag tuargain agus ag</span>
<lb n="5197"/><span>trombualadh a chéile isan gcath sin, do-chonnairc</span>
<lb n="5198"/><span>dearbhbhráthair Iudáis, .i. Eleazar, elephant ar</span>
<lb n="5199"/><span>a raibh comharthaidh ríoghdha i ttimchioll an</span>
<lb n="5200"/><span>charbaitt dobhí ar a mhuin, agus do mheas go raibh</span>
<lb n="5201"/><span>an rígh ann.  Leis sin do ling sé imeasg a namhad</span>
<lb n="5202"/><span>dobhí agá leadradh agus agá lán-chosgairt ar gach</span>
<lb n="5203"/><span>taobh dhe, gur ghlan a bhealach tré léigiún díobh,</span>
<lb n="5204"/><span>go ráinicc an t-ionad ann a raibh an beathadhach</span>
<lb n="5205"/><span>mór sin; agus ó nár fhéd an carbatt do threasgradh</span>
<lb n="5206"/><span>do ling eidir chosaibh an elephaint, agus do sháith</span>
<lb n="5207"/><span>a chloidheamh suas tréna bholg, gur thuit marbh</span>
<lb n="5208"/><span>ann a mhullach-san, gur bhrúidh agus gur bhlodhaidh</span>
<lb n="5209"/><span>a chnámha, gur fríth marbh fón ualach sin é.</span></p>
<lb n="5210"/>
<lb n="5211"/><p><span>Ag so fighair pháise an tSlánaightheóra do</span>
<lb n="5212"/><span>thoirbhir é féin dá dheóin chum báis chum go</span>
<lb n="5213"/><span>saorfadh an cine daonna.</span>
<lb n="5214"/></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="5215"/><p><span>CAIB. XCIX</span></p>
<lb n="5216"/>
<lb n="5217"/><p><span>BÁS IUDÁIS MACHABEI</span></p>
<lb n="5218"/>
<lb n="5219"/><p><span>Bíodh 'fhios agad, a léughthóir, i n-aimsir</span>
<lb n="5220"/><span>Antiochuis dá ngoirthí Magnus nó mór, .i. athair</span>
<lb n="5221"/><span>Sheleucuis, athair Antiochuis Epiphanes, athair</span>
<lb n="5222"/><span>Antiochuis Eupatóir, go ttárla go raibh cogadh</span>
<lb n="5223"/><span>eidir é agus na Rómháinaigh go bhfuaradar buaidh</span>
<lb n="5224"/><span>chatha 'na aghaidh, gurbh éigion dó a mhac óg,</span>
<lb n="5225"/><span>.i. Antiochus, do thoirbhirt mur bhráighe chomhaill</span>
<lb n="5226"/><span>dona Rómhánaigh; agus mur ba gnáthach na</span>
<lb n="5227"/><span>báighibh comhaill sin do mhalairt i gcionn</span>
<lb n="5228"/><span>gach treas bliadhain, an uair do chríochnaigh</span>
<lb n="5229"/><span>Antiochus a thrí bliadhna do cuireadh Demétrius,</span>
<lb n="5230"/><span>dá ngorithí 'na dhiaidh sin Soter, .i. mac Sheleucus,</span>
<lb n="5231"/><span>ann a ionad, agus do-chuaidh Antiochus dá thír féin.</span>
<lb n="5232"/><span>Agus ar tteacht dó fúair a dhearbhráthair Seleucus</span>
<lb n="5233"/><span>marbh le nimh dothug Heliodórus dó, agus do ghabh</span>
<lb n="5234"/><span>féin an ríghe do bhrígh nach raibh Demetrius,</span>
<lb n="5235"/><span>mac a dhearbhráthar, isan tír.</span></p>
<lb n="5236"/>
<lb n="5237"/><p><span>An uair do-chualaidh Demetrius sin, agus go</span>
<lb n="5238"/><span>bhfacaidh nár cuireadh aen-nduine ann a ionad</span>
<lb n="5239"/><span>don Róimh, dofuair féin uain imtheachta, agus níor</span>
<lb n="5240"/><span>chomhnuidh go ttáinicc go himlibh na Tripoli, agus</span>
<lb n="5241"/><span>go ndearnaidh armáil dó féin; agus do ghabh sé</span>
<lb n="5242"/><span>Antioch, áit ann ar mharbh sé a bhráthair</span></p>
</div>
<pb n="179"/>
<div><lb n="5243"/><p><span>Eupater agus Lisias, dobhí an tan sin arna tteacht</span>
<lb n="5244"/><span>don chathraigh sin iar ndénamh síthchána leis</span>
<lb n="5245"/><span>na Iudaighibh.</span></p>
<lb n="5246"/>
<lb n="5247"/><p><span>An uair do-chualaidh naimhde agus lucht aimhlis</span>
<lb n="5248"/><span>Iudáis go bhfuair Demétrius an ríghe, do-chuadar</span>
<lb n="5249"/><span>dá láthair a' cur aimhlis air.  Agus do chuir an</span>
<lb n="5250"/><span>rígh Baccides agus Alcimus, agus sluagh armtha leó, i</span>
<lb n="5251"/><span>n-aghaidh Iudáis; agus ar tteacht go Iudea dháibh,</span>
<lb n="5252"/><span>dorug Iudás lena ghliocas agus lena chródhacht</span>
<lb n="5253"/><span>buaidh orra.</span></p>
<lb n="5254"/>
<lb n="5255"/><p><span>An uair do-chualaidh Demetrius gur buaileadh</span>
<lb n="5256"/><span>an dá thaoiseach sin, do chuir Nicanor ann a</span>
<lb n="5257"/><span>n-ionadh.  Do thosaigh sin le gliocus agus le ceilg</span>
<lb n="5258"/><span>agus le briathra bladraha, chum go meallfadh</span>
<lb n="5259"/><span>Iudás lena mhilleadh agus lena mharbhadh gan</span>
<lb n="5260"/><span>díghbháil dó féin; agus an uair do-chonnairc nár</span>
<lb n="5261"/><span>éirghidh sin leis do nocht sé ós áird an fuath</span>
<lb n="5262"/><span>folaightheach dobhí aige dhó.  Agus ar ndul go</span>
<lb n="5263"/><span>Ierusalem dhó, áit i raibh na sagairt ag dénamh</span>
<lb n="5264"/><span>umhlacht agus onóra dhó, dothug taircuisne agus mí-mheas</span>
<lb n="5265"/><span>ar na hiodhbarthacha do-nídís go laetheamhuil</span>
<lb n="5266"/><span>le sláinte Dhemétrius, agus do luidh fóna</span>
<lb n="5267"/><span>dhéibh muna ttoirbhreadhdís Iudás ann a lámha</span>
<lb n="5268"/><span>dhó go ndénfadh sgrios agus argain a gcathrach agus a</span>
<lb n="5269"/><span>tteampaill.  Do ghluais iar sin gona shluagh</span>
<lb n="5270"/><span>a n-aghaidh Iudáis.</span></p>
<lb n="5271"/>
<lb n="5272"/><p><span>Annsin do-chonnairc Iudás aisling dothug</span>
<lb n="5273"/><span>misneach mhór dhó, .i. do-chonnairc an sagart</span></p>
</div>
<pb n="180"/>
<div><lb n="5274"/><p><span>beannaighthe Onias, do thaisbéin an fháidh</span>
<lb n="5275"/><span>Ieremias dó ag dénamh iodhbartha agus urnaighthe</span>
<lb n="5276"/><span>chum Dé do shíor ar son na cathrach naomhtha</span>
<lb n="5277"/><span>agus a muintire.  Leis sin d'ionnsaigh a námhuid</span>
<lb n="5278"/><span>go cródha calma; agus ar mbeith ag tuargain a</span>
<lb n="5279"/><span>chéile dóibh, do thárla do Nicanor gurbh é céd-duine</span>
<lb n="5280"/><span>don tsluagh do marbadh é.  Leis sin do</span>
<lb n="5281"/><span>ghabh a shluagh maidhm agus briseadh, agus do-rinneadh</span>
<lb n="5282"/><span>ár mór orra.  Dorug na Iudaighibh iar sin corp</span>
<lb n="5283"/><span>Nicanoir leó, agus do theasgadar a lámh dheas de</span>
<lb n="5284"/><span>do thóig go haindlightheach a n-aghaidh teampuill</span>
<lb n="5285"/><span>an Tiaghearna, agus do chrochadar ar an mballadh</span>
<lb n="5286"/><span>í, agus rinneadar bia bádhbh agus brainén dá chorp.</span></p>
<lb n="5287"/>
<lb n="5288"/><p><span>Acht gé gur onóraigh na Iudaighibh an bhuaidh</span>
<lb n="5289"/><span>mhór-éuchtach sin go sollamanta, ba hí buidh</span>
<lb n="5290"/><span>dhéighionach Iudáis ar an tsaoghal so í.  An</span>
<lb n="5291"/><span>uair do-chualaidh Demetrius bás Nicánoir dobhí</span>
<lb n="5292"/><span>fearg mhór air; agus an bhliadhain dá éis sin do</span>
<lb n="5293"/><span>choir Baccides agus Alcimus go sluaghaibh ro-líonmhura</span>
<lb n="5294"/><span>leó le díoghaltas do dhénamh.  Ar</span>
<lb n="5295"/><span>tteacht dáibh sin go Iudea, do ghlac uamhan agus</span>
<lb n="5296"/><span>uathbhás mór an bheag-bhuidhin dobhí i bhfochair</span>
<lb n="5297"/><span>Iudáis, agus d'iarr an chuid ba tromdha dhíobh air</span>
<lb n="5298"/><span>gan dul i gconntabhairt troda lena bheag-bhuidhin</span>
<lb n="5299"/><span>i n-aghaidh na sluagh ro-líonmhur sin</span>
<lb n="5300"/><span>acht imtheacht ar a n-ais.</span></p>
<lb n="5301"/>
<lb n="5302"/><p><span>“I bhfad uainn an mheatacht sin,” ar Iudás,</span>
<lb n="5303"/><span>“agus nár léigidh Dia go tteithfeadhmís ré ar namhuid,</span></p>
</div>
<pb n="181"/>
<div><lb n="5304"/><p><span>acht, má tháinic an uair, fághmaoid bás cliúteach</span>
<lb n="5305"/><span>glórmhar ag cosnamh ar gcreidigh agus ar gcríche.”</span></p>
<lb n="5306"/>
<lb n="5307"/><p><span>A haithle sin d'ionnsaighdar agus do sheasadar (agus</span>
<lb n="5308"/><span>gan acu acht ocht gcéd a n-aghaidh na sluagh</span>
<lb n="5309"/><span>ro-líonmhar dobhí 'na n-aghaidh dá gcosgairt,</span>
<lb n="5310"/><span>dá leadradh agus dá lán-bhualadh) ó mhaidin go</span>
<lb n="5311"/><span>nóin, gan sgís, gan fhosadh.  Agus fá dheóidh,</span>
<lb n="5312"/><span>iar mbriseadh dháibh trésan taobh chlí do chath</span>
<lb n="5313"/><span>na námhad, agus ar mbeith do Iudás dá ruagadh</span>
<lb n="5314"/><span>roimhe go dásachtach, do thimchill a namhuid</span>
<lb n="5315"/><span>é, agus do marbhadh ansin é, agus ba mór an t-éucht</span>
<lb n="5316"/><span>sin. Agus ní dhearnaidh an bás sin acht críoch</span>
<lb n="5317"/><span>do chur ar a bhuaidhreadh.</span></p>
<lb n="5318"/>
<lb n="5319"/><p><span>CAIB. C</span></p>
<lb n="5320"/>
<lb n="5321"/><p><span>IONATHAS 'NA ÁRD-SHAGART</span></p>
<lb n="5322"/>
<lb n="5323"/><p><span>A.M.3843</span></p>
<lb n="5324"/>
<lb n="5325"/><p><span>Tar éis báis Iúdáis do thogh na Iudaighibh,</span>
<lb n="5326"/><span>go háirighthe cáirde Iudáis, Ionathas ann a</span>
<lb n="5327"/><span>ionad, agus tar cheann gurbh é Símón dearbhbhráthair</span>
<lb n="5328"/><span>fa sine, dothug a cheart féin go fonnmhar do</span>
<lb n="5329"/><span>Ionathas.  An uair do-chualaidh Baccides gur</span>
<lb n="5330"/><span>hoirneadh Ionathas do chinn a dhíthchioll do</span>
<lb n="5331"/><span>dhénamh le faill d'fhagháil air lena mharbhadh.</span></p>
</div>
<pb n="182"/>
<div><lb n="5332"/><p><span>Do-chuaidh Ionathas go diamhair fhásaigh.  An</span>
<lb n="5333"/><span>uair do mheas Baccides gur ar dhaingion do-chuaidh</span>
<lb n="5334"/><span>sé do lean sé gona shluaghaibh i gcionn</span>
<lb n="5335"/><span>dá bhliadhain é.  Dotháinicc Ionathas roimhe,</span>
<lb n="5336"/><span>agus do bhris ar a mhuintir, agus is dearbhtha go</span>
<lb n="5337"/><span>ndearnaigh ár mór orra.  An uair do-chonnairc</span>
<lb n="5338"/><span>Baccides sin do fhoráil síth dhó, óir do mheas go</span>
<lb n="5339"/><span>raibh Ionathas comh glic agus comh cródha le Iudás.</span></p>
<lb n="5340"/>
<lb n="5341"/><p><span>Agus iar ndénamh síthchána dhóibh, dobhí</span>
<lb n="5342"/><span>naimhde brollaigh ag Ionathas ba baoghlaighe</span>
<lb n="5343"/><span>dhó go mór ná an namhaid, .i. cuid do mhuintir</span>
<lb n="5344"/><span>a thíre dobhíodh ag iarraidh faille do ghnáth</span>
<lb n="5345"/><span>chum díghbhála do dhénamh dhó. Gidh eadh, níor</span>
<lb n="5346"/><span>chian gur chuir sé é féin ar innioll cosanta a</span>
<lb n="5347"/><span>n-aghaidh lucht an iomthnúith sin, agus fós a n-aghaidh</span>
<lb n="5348"/><span>gach naimhde dá raibh 'na aghaidh, ionnus</span>
<lb n="5349"/><span>go gcualuis go luath tásg a mhór-ghníomh agus a</span>
<lb n="5350"/><span>chródhacht isna críochaibh fa ciana agus fa coimhneasa</span>
<lb n="5351"/><span>dhó, ionnus go raibh na ríghthe fa comhneasa</span>
<lb n="5352"/><span>dhó ag iarraidh a chonganta agus a cháirdis, agus go</span>
<lb n="5353"/><span>háirighthe Alexander Balas agus Demétrius Soter</span>
<lb n="5354"/><span>dobhí i gcogadh ré-roile.  Agus dobhí gach</span>
<lb n="5355"/><span>aon fó leith acu ag iarraidh cáirdis Ionathais do</span>
<lb n="5356"/><span>bhrígh gur mheasadar gor mhaith a chongnamh</span>
<lb n="5357"/><span>gibé taobh ré nglacadh sé.  Dothug Ionathas</span>
<lb n="5358"/><span>deagh-bhriathra do gach aon díobh; agus gídh gur</span>
<lb n="5359"/><span>gheall Demetrius a bhreith féin dó, ní raibh</span>
<lb n="5360"/><span>muinghín mhaith aige as, acht ba mó go mór a</span></p>
</div>
<pb n="183"/>
<div><lb n="5361"/><p><span>ghnaoi ar Alexander.  Agus dobhí-san isan</span>
<lb n="5362"/><span>gcomaoin chédna dhí, agus dothug a thoil le bheith</span>
<lb n="5363"/><span>'na ard-shagart dó.</span></p>
<lb n="5364"/>
<lb n="5365"/><p><span>Agus iar bhfagháil buaidhe móire ar Dhemétrius</span>
<lb n="5366"/><span>dó i gcath, ann ar mharbh é, ba mian leis Ionathas</span>
<lb n="5367"/><span>d'fhaicsin, agus d'iarr mur athchuinge air teacht</span>
<lb n="5368"/><span>chuige go Ptolomaid, áit a ttáinicc sé chum</span>
<lb n="5369"/><span>Cleopátra inghean rígh na hÉgipte do phósadh.</span>
<lb n="5370"/><span>Do-chuaidh Ionathas dá ionnsaighe, áit ar chuir</span>
<lb n="5371"/><span>a mhórdhacht féile agus onóra i gcéill don dá rígh</span>
<lb n="5372"/><span>sin, óir dothug tiodhlaice agus bronntanais dáibh.</span>
<lb n="5373"/><span>Do ghrádhaigh Alexander a ghnúis go mór, agus</span>
<lb n="5374"/><span>níor dhéoin leis aen-ní d'éisdeacht 'na aghaidh.</span>
<lb n="5375"/><span>Do-rinne fós onóir mhór dhó, agus do chuir éudach</span>
<lb n="5376"/><span>purpair air mur chomhartha cinnte ar mhéd an</span>
<lb n="5377"/><span>mheasa mhóir dobhí aige air, agus níor lamh aon</span>
<lb n="5378"/><span>dá lucht iomthnúith focal do rádh 'na aghaidh.</span></p>
<lb n="5379"/>
<lb n="5380"/><p><span>Tar éis Ionathas do theacht ar a ais dá thír</span>
<lb n="5381"/><span>féin, do ghlac fearg mhór Demetrius, .i. mac</span>
<lb n="5382"/><span>oighracht Demetrius Soter do marbhadh isan</span>
<lb n="5383"/><span>gcath i n-aghaidh Alexandair, tré mur do thréig</span>
<lb n="5384"/><span>Ionathas a cháirdios féin ar bháidh Alexandair.</span>
<lb n="5385"/><span>Do chuir sluagh mór le Apolonius chum díoghaltais</span>
<lb n="5386"/><span>do dhénamh air.  An uair do-chonnairc Ionathas</span>
<lb n="5387"/><span>an sluagh mór sin ag teacht dá ionnsaighe do-chuaidh</span>
<lb n="5388"/><span>rompa go dána díbhfeirgach, agus dothug</span>
<lb n="5389"/><span>cath go cródha calma dháibh, go ttug ruathar</span>
<lb n="5390"/><span>tríotha, agus gur bhris orra agus gur mharbh iol-iomad</span>
<lb n="5391"/><span>díobh.  Agus dobhíodh buaidh ar a naimhde</span></p>
</div>
<pb n="184"/>
<div><lb n="5392"/><p><span>leis ar feadh móráin do bhliadhnaibh, óir do</span>
<lb n="5393"/><span>bhíodh Dia dá threisiughadh do ghnáth.  Ba</span>
<lb n="5394"/><span>maith fós an congnamh do-bheireadh a dhearbhbhráthair</span>
<lb n="5395"/><span>Símón dó.  Acht fá dheóidh, an</span>
<lb n="5396"/><span>bhuaidh nár fríth a gcath air dofuair trétúracht</span>
<lb n="5397"/><span>í mur so:</span></p>
<lb n="5398"/>
<lb n="5399"/><p><span>Dobhí taoisioch slóigh ag Alexander, darbh</span>
<lb n="5400"/><span>ainm Triphon, do thionnsgain an ríghe do bhuain</span>
<lb n="5401"/><span>amach dó féin do mhac Alexandair, leanbh beag</span>
<lb n="5402"/><span>dárbh ainm Antiochus, agus do thuig an trétúrach</span>
<lb n="5403"/><span>so, darbh ainm an uair sin Diodotus, nach raibh</span>
<lb n="5404"/><span>aon-nduine amháin dob fhearr dhó bheith do</span>
<lb n="5405"/><span>dhruim a shighe i n-am a thrétúracht do chur</span>
<lb n="5406"/><span>i ngniomh ná Ionathas.  Dá bhrígh sin do</span>
<lb n="5407"/><span>thionnsgain feall do dhénamh air; agus chum go</span>
<lb n="5408"/><span>ttugadh sin chum críche do chuir teachta agus</span>
<lb n="5409"/><span>leitreacha bréccacha bladracha milis bhriathracha</span>
<lb n="5410"/><span>chuige, ag iarraidh air teach chuige go Ptolomáid;</span>
<lb n="5411"/><span>agus ar tteagbháil dá chéile annsin dáibh, d'iarr ar</span>
<lb n="5412"/><span>Ionathas a mhuintir do chur uaidhe; agus ar ndul</span>
<lb n="5413"/><span>don chathraigh dhóibh, do iaidh Diodotus ann</span>
<lb n="5414"/><span>sin doirse na cathrach, do chuibhrigh é féin, agus</span>
<lb n="5415"/><span>do mharbh an méid dá aos gráidh bhí 'na fhochair.</span>
<lb n="5416"/></p>
</div>
<pb n="185"/>
<div><lb n="5417"/><p><span>CAIB.CI.</span></p>
<lb n="5418"/>
<lb n="5419"/><p><span>SÍMÓN 'NA ARD-SHAGART</span></p>
<lb n="5420"/>
<lb n="5421"/><p><span>Ar mbeith do Shímón annsin 'na aonar tar</span>
<lb n="5422"/><span>éis a cheathrar dearbhbhráthar, do mheas ó nach</span>
<lb n="5423"/><span>raibh aon-nduine eile oireamhnach leis an tír agus</span>
<lb n="5424"/><span>le dlighe Dé do chosnamh acht é amháin gurbh</span>
<lb n="5425"/><span>fhoirchios dó misneach do ghlacadh agus cródhacht</span>
<lb n="5426"/><span>do dhénamh; agus iar gcruinniughadh an phobail ar</span>
<lb n="5427"/><span>aon-láthair dhó, adubhairt riú nach ttiubhradh</span>
<lb n="5428"/><span>caill a dhearbhbhráthar ná neart namhad air</span>
<lb n="5429"/><span>féin gan dul rompa ann gach treas agus ann gach</span>
<lb n="5430"/><span>troid dá ttiucfadh ar a thír, “Óir mur do thuit</span>
<lb n="5431"/><span>mo dhearbhbhráithreacha uile ag cosnamh a</span>
<lb n="5432"/><span>gcríche agus a gcreidigh is amhlaidh is mian liom-sa</span>
<lb n="5433"/><span>féin tuitim, agus nár léigidh Dia go ttiubhradh grádh</span>
<lb n="5434"/><span>fad-shaoghail oram gan seasamh go cródha ar</span>
<lb n="5435"/><span>son dlighe Dé agus ar son mo thíre ar feadh mhairfiod,</span>
<lb n="5436"/><span>óir ní fearr mise ná mo dhearbhráithreacha do</span>
<lb n="5437"/><span>thuit fón ádhbhar cédna.”  Do mhol cách na</span>
<lb n="5438"/><span>haithisg sin.</span></p>
<lb n="5439"/>
<lb n="5440"/><p><span>Do chéd-neithe, do thinnsgain sé a dhearbhbhráthair</span>
<lb n="5441"/><span>Ionathas d'fhuasgladh as lámha</span>
<lb n="5442"/><span>Thriphóin; agus gion go raibh fios aige nach le</span>
<lb n="5443"/><span>cneasdacht ná le fírinne d'iarr an trétúrach éiric</span>
<lb n="5444"/><span>fhuasgailte do chur chuige, agus dias mac Ionathais,</span></p>
</div>
<pb n="186"/>
<div><lb n="5445"/><p><span>agus go léigfeadh Ionathas féin saor uaidhe, óir do</span>
<lb n="5446"/><span>bhí 'fhios aige nach léigfeadh aon díobh beó ar</span>
<lb n="5447"/><span>a n-ais agus go gcuinneóchadh fós an céd talland,</span>
<lb n="5448"/><span>gidh eadh, do chuir chuige, d'eagla go measfadh</span>
<lb n="5449"/><span>aon-nduine nach dénfadh a uile-dhíthchioll rena</span>
<lb n="5450"/><span>dhearbhráthair d'fhuasgladh as an ngéibhionn</span>
<lb n="5451"/><span>ann a raibh.  Agus ba maith an aithne dobhí</span>
<lb n="5452"/><span>ag Símón, óir ní luaithe do ghlac Triphon an</span>
<lb n="5453"/><span>t-airgiod agus dotugadh días cloinne Ionathais dá</span>
<lb n="5454"/><span>láthair ná do chur dhá marbhadh iad mar</span>
<lb n="5455"/><span>aon rena n-athair.</span></p>
<lb n="5456"/>
<lb n="5457"/><p><span>An uair nár fhéd Símón a bhfagháil beó d'iarr</span>
<lb n="5458"/><span>a gcur chuige marbh.  Agus do chruinnigh cnámha</span>
<lb n="5459"/><span>na ndearbhráthar eile mar aon re Ionathas, agus</span>
<lb n="5460"/><span>do chuir i ttomba ro-oirdheirc iad do chuir féin</span>
<lb n="5461"/><span>dá dhénamh.  Agus ní huaill dothug air sin do</span>
<lb n="5462"/><span>dhénamh, acht do bhrígh lena mbeó gur thuilliodar</span>
<lb n="5463"/><span>óna gcoimhthíorthacha onóir adhlaice do thabhairt dáibh.</span></p>
<lb n="5464"/>
<lb n="5465"/><p><span>Tar éis tús a shaoghail do chaithiomh i nduaigh</span>
<lb n="5466"/><span>agus i ndochar, agus deireadh a shaoghail do chaitheamh</span>
<lb n="5467"/><span>ar feadh sealaid go síthchánta don ard-shagart</span>
<lb n="5468"/><span>beannaighthe, do mharbh fear a inghine féin</span>
<lb n="5469"/><span>go fealltach é, dochum go bhfuigheadh féin an</span>
<lb n="5470"/><span>árd-shagartacht agus ceannus an phobail ar-cheana.</span>
<lb n="5471"/><span>Do cuireadh isan tomba do chuir féin suas é.</span></p>
<lb n="5472"/>
<lb n="5473"/><p><span>Do ghabh a mhac Ioannes, dá ngoirthí Hircanus</span>
<lb n="5474"/><span>ón mbuaidh dofuair an mhuintir sin, an árd-shagartacht</span>
<lb n="5475"/><span>agus ceannus na críche; agus do mhair a</span></p>
</div>
<pb n="187"/>
<div><lb n="5476"/><p><span>shliocht beó go haimsir nó go deireadh saoghail</span>
<lb n="5477"/><span>Mhariamne, dobhí pósdaigh ag Herod an rígh, agus</span>
<lb n="5478"/><span>Aristobuluis do báitheadh le hordughadh an</span>
<lb n="5479"/><span>Iruaidh chédna sin, i ndóigh nach sgarfadh an</span>
<lb n="5480"/><span>ríghe ris féin ná rena chloinn.</span></p>
<lb n="5481"/>
<lb n="5482"/><p><span>Is mur sin chríochnuighios Stair na Macabéibh</span>
<lb n="5483"/><span>nó na n-Asamóinigh.</span></p>
<lb n="5484"/>
<lb n="5485"/><p><span>Finit Stair an tSean-tiomna an 17 lá Decem.</span>
<lb n="5486"/><span>MDCCXXVI.  Guidh, a léughtheóir, le</span>
<lb n="5487"/><span>grásaibh d'fhagháil do Uáitéar (Ua) Cheallaigh.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Stair an Bhíobla III

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Stair an Bhíobla III

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
