Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Beatha San Froinsias</title><author><name type="main">eag. Pádraig Ó Súilleabháin</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L004</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1720</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L004</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Beatha San Froinsias</title><author>eag. Pádraig Ó Súilleabháin</author><imprint><publisher>Institiúid Ardléinn Bhaile Átha Cliath</publisher><date>1720</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>Aparuit gratia Dei, Salvatoris nostri, omnibus</span>
<lb n="2"/><span>hominibus ad Titum secundo .i. “dob fhollus grása Dé</span>
<lb n="3"/><span>do gach duine”, do réir Phóil absdal rena dheisgiobal féin, .i.</span>
<lb n="4"/><span>Titus, isin dara caibidil dia eipisdil chum Titus.  Agus go</span>
<lb n="5"/><span>háiridhe do fhoillsigh Dia é féin i ngrásaibh agus a ttrócaire</span>
<lb n="6"/><span>isin aimsir dhéighionaidh si ina shearbhóntaigh suthain féin, .i.</span>
<lb n="7"/><span>San Phroinnsias.  Agus do thaisbéin ar tTighearna na grása céanda</span>
<lb n="8"/><span>do gach aon lenab áil, ó easiomláir S. Phroinsias, na hainmhiana</span>
<lb n="9"/><span>saoghalta do thréigion agus a bheatha do thabhairt ass do réir</span>
<lb n="10"/><span>Chríosd agus triall dochum na beatha suthain maille le dúthracht</span>
<lb n="11"/><span>mór.  Uair as dearbh gur fhéuch Rígh na glóire ar an duine</span>
<lb n="12"/><span>n-íseal n-umhal sa, .i. San Phroinsias, ionnus nach é amháin</span>
<lb n="13"/><span>do thógaidh é ó dhorchadus an tshaoghail dochum solais na</span>
<lb n="14"/><span>ngrás acht go ndearna oirdheirc dhe ó fhoirfeacht na subháilceadh</span>
<lb n="15"/><span>agus gur uaisligh go hárd é leith re neithibh uaigneacha a pháisi</span>
<lb n="16"/><span>féin agus na croiche céusda d'fhoillsiughadh go humhal dó.</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>Asé San Phroinsias an tí dobhí cosmhuil le réultainn na</span>
<lb n="19"/><span>mainde a meodhón an neóill dhorcha, agus re héuscca 'na</span>
<lb n="20"/><span>ollchóigeadh déag, nó ré gréin ar gleanntán taitneamhach lán</span>
<lb n="21"/><span>do dhealradh na beatha naoimhe agus an teagaisg dhiadha, agus le</span>
<lb n="22"/><span>bláth ruitheanda róis a n-aimsir an earraigh, agus re lile glégheal,</span>
<lb n="23"/><span>a n-aimsiribh eile, ag siubhal an uisge, agus le túis dheaghbholaidh</span>
<lb n="24"/><span>a n-aimsir shamhraidhe.  Úair as leó so do threóraigh sé na</span>
<lb n="25"/><span>daoine dobhí 'na suidhe a sgáile an dorchaduis ina bpeacadhaibh</span>
<lb n="26"/><span>agus a sgáile an bháis go solus na ngrás agus go fírinne na beatha.</span>
<lb n="27"/><span>Asé San Phroinsias fós do chuir Dia mar aingiol na síothchána</span>
<lb n="28"/><span>dochum na ndaoine do sheanmóir na sláinte agus d'fhurfhógra a</span>
<lb n="29"/><span>charadruis féin dhóibh.  Agus dá dhearbhadh so fós tug</span>
<lb n="30"/><span>Críosd áladha a pháisi féin mar shéula ndéighionach mar</span>
<lb n="31"/><span>chomhartha chinnte dhó.  Accus ní oile fós: a thógbháil i</span>
<lb n="32"/><span>ccarbad tinntighe, mar Eilias fáidh.  Agus bíodh a fhios ag</span></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="33"/><p><span>cách go ttug Dia an méid sin do thiondlaicibh na ngrás do San</span>
<lb n="34"/><span>Phroinsias nach urus do neach saoghalta a ttuarusgbháil do</span>
<lb n="35"/><span>thabhairt os aird, muna ttíosadh aingiol Dé dá n-innisin, do</span>
<lb n="36"/><span>réir mar adeir Bonauentúra ag gabháil a leisgéil, .i. an doctúir</span>
<lb n="37"/><span>naomhtha agus an bráthair mionúr agus cairdionál na Rómha, im</span>
<lb n="38"/><span>sgéulaibh an athar naomhtha, .i. S. Froinsias.  Gá mhéid as</span>
<lb n="39"/><span>cóir dhamhsa, an duine bocht neamheagnaidhe míofhoirfe si,</span>
<lb n="40"/><span>mo leisccéul do ghabháil uman chás chéanda sin?  Gabhuim, agus</span>
<lb n="41"/><span>admhuighim nach diongmhála mé dochum na beathadh s</span>
<lb n="42"/><span>do chur a nGaoidheilg agus nach ttinsgeónainn an gníomh sin</span>
<lb n="43"/><span>do dhéanamh mun ttugadh úmhla na n-uachtarán agus grádh</span>
<lb n="44"/><span>na mbráthar agus comhairleacha na ccarad agus an aois ealadhna</span>
<lb n="45"/><span>atá dúthrachtach do na bráithribh agus do S. Froinsias chuige</span>
<lb n="46"/><span>sin mé.  Ní gheallaim fós gach ní dá bhfuil san mbeathaidh</span>
<lb n="47"/><span>do leanmhuin do réir na litreach, óir do bú mór sin re a dhéanamh,</span>
<lb n="48"/><span>gidheadh, tairgfiod maille le grásaibh Dé agus le guidhe San</span>
<lb n="49"/><span>Froinsias beagán do bhuain a mhórán agus méid éigin do</span>
<lb n="50"/><span>thuarusgbháil na beathadh do chur a ccuimhne do chách do</span>
<lb n="51"/><span>réir Bhonauentúra agus na ndoctúireadh, agus fós cuirfiod a ccéill</span>
<lb n="52"/><span>annso sgeóil bhiodhgamhla nach bhfuilid isin mbeathaidh agus</span>
<lb n="53"/><span>atáid a leabhraibh oile do réir na bpápadh agus na ndoctúireadh</span>
<lb n="54"/><span>ar a bhfuil fiaghnuisi na ccompánach dobhí mar aon re S.</span>
<lb n="55"/><span>Froinsias.</span></p>
<lb n="56"/>
<lb n="57"/><p><span>An doctúir naomhtha, .i. Bonauentúra, gidh do ghabh sé a</span>
<lb n="58"/><span>leisgéul nár dhiongmhála é féin do thabhairt tuarusgbhála</span>
<lb n="59"/><span>air sgéulaibh an athar naemhtha, do thionnsgain ar tús agus</span>
<lb n="60"/><span>dobhí ar biseach agus do chríochnaigh fá dheóicch beatha San</span>
<lb n="61"/><span>Phroinsias a ccúig caibidiolacha déag diaigh a ndiaigh.</span></p>
<lb n="62"/>
<lb n="63"/><p><span>LAIBHEÓRAM ANOIS SAN CHÉAD CHAIBIDIL AR</span>
<lb n="64"/><span>SGÉULAIBH SAN PHROINNSIAS I N-AIBÍD SHAOGHALTA.</span></p>
<lb n="65"/>
<lb n="66"/><p><span>Vir erat in civitate Asisi Franciscus nomine, .i. dobhí duine i</span>
<lb n="67"/><span>ccathraigh Asisi ar a bhfuil cuimhne bheannaighthe san eaglais,</span>
<lb n="68"/><span>óir do-chuaidh Dia roimhe agus tucc airrcis ghrádhach air, gur</span>
<lb n="69"/><span>dháil deoch mhilis na mbeannacht dhó, dá shaeradh ar ghuasacht</span></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="70"/><p><span>na beatha talmhon go trócaireach do líonadh do thiodhlaicibh</span>
<lb n="71"/><span>grása na beathadh neamhdha go hiomshlán é.  Eóin, imorro,</span>
<lb n="72"/><span>tug a mháthair air tús air, agus Froinsias tug a athair air; agus fa</span>
<lb n="73"/><span>hé ainm an athar do lean de, gé do choimhéid sé ciall</span>
<lb n="74"/><span>fhírinneach anma na máthar aige, óir as ionann re a rádha agus</span>
<lb n="75"/><span>neach a bhfuilid grása Dé, amhuil mar dobhí a bPróinsias.</span>
<lb n="76"/><span>Dá réir so, gé do hoileadh é san aois óig farre daoinibh óga</span>
<lb n="77"/><span>díomhaoineacha an tshaoghail, gidh thug a aire dá cheird</span>
<lb n="78"/><span>dhúchais, .i. do cheannaigheacht shanntaigh an tshaoghail,</span>
<lb n="79"/><span>ar ccur eólais ar bheagán do litiordhacht dhó, dobhí coimhéud</span>
<lb n="80"/><span>daingion ag Dia fair, ionnus nár bhain le collaidheacht na ndaoine</span>
<lb n="81"/><span>n-óg, gé dobhí searc adhbhal os áird aige ar shólás an tsaoghail;</span>
<lb n="82"/><span>agus ní mó do chuir an fáidh naomhtha sa a dhóich a n-ionnmhus</span>
<lb n="83"/><span>ná a n-óirchisde, mar na ceannaighe oile.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Óir tug Dia sbiorad thrócaireach agus eineach nádúrtha dhó</span>
<lb n="86"/><span>amhuil dheisgiobal Dé; agus dobhádar sin araon ag fás leis ó</span>
<lb n="87"/><span>aois a leanbdhachta, ionnus gur líon déirc agus deaghoineach a</span>
<lb n="88"/><span>chroidhe, agus gur cheangail ina inntinn é féin agus gach ní dá mbeith</span>
<lb n="89"/><span>aige do thabhairt do gach aon do iarrfadh air é, agus go háiridhe,</span>
<lb n="90"/><span>do réir an tshoisgéula, an tráth do hiarrfaidh ní ar ghrádh Dé fair.</span></p>
<lb n="91"/>
<lb n="92"/><p><span>Feacht dia ttárla Froinsias ag tabhairt a aire do cheannaigheacht,</span>
<lb n="93"/><span>go ttáinic duine bocht d'iarraidh déirce fair; agus tig ó</span>
<lb n="94"/><span>bhuaidhreadh na ceannaigheachta gur léig an bocht folamh</span>
<lb n="95"/><span>uadha.  Conadh annsin rug an ceannaigh trócaireach air féin</span>
<lb n="96"/><span>go luath agus gluaisigh a ndiaigh an duine bhoicht agus tug déirc</span>
<lb n="97"/><span>go deithniosach dhó, agus ní hé amháin acht do gheall do Dhia</span>
<lb n="98"/><span>nach diúltfadh ria dhreich duine bhoicht do iarrfadh neithe</span>
<lb n="99"/><span>ar ghrádh Dé fair; agus do chomhaill, amhail do gheall, feadh a</span>
<lb n="100"/><span>bheathadh.  Conadh aire sin do bu chóir do gach aon nduine</span>
<lb n="101"/><span>breith air féin amhuil Froinsias.  Agus dobhí ar biseach a</span>
<lb n="102"/><span>saibhrios grás agus grádha Dé ó sin amach.  Agus, iar leanmhuin</span>
<lb n="103"/><span>Chríosd go foirfe dhó, adubhairt go minic nár fhéad sé, an tan</span>
<lb n="104"/><span>dobhí sé a n-aibíd shaoghalta, aon fhocal do chluinsin ar</span>
<lb n="105"/><span>fhoillsiughadh grádha Dé nach biodhgfadh a chroidhe leis.</span>
<lb n="106"/></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="107"/><p><span>Labhrom, trá, ar na coinghiollaibh uaisle oile dobhí ag</span>
<lb n="108"/><span>Froinsias, .i. míne agus ceannsa maille lé dealradh na ndeaghbhéus,</span>
<lb n="109"/><span>foighide agus fulang os cionn nádúire na ndaoineadh, déirc agus</span>
<lb n="110"/><span>deaghoineach os cionn a chonáicch.  Do chuireadar na neithe</span>
<lb n="111"/><span>si dealradh agus deaghmhaisi ar a óige an mhacaoimh si, agus do</span>
<lb n="112"/><span>bhádar 'na ccomharthaibh cinnte agus 'na ttinsgnamh shólásaicch,</span>
<lb n="113"/><span>dá dhearbhadh go ndoirtfeadh Dia saidhbhrios a ghrás féin</span>
<lb n="114"/><span>go hiomarcach agus go líonmhar air.  Do fhoillsigh Dia sin tré</span>
<lb n="115"/><span>sbioraid eagna agus fáisdine do dhuine naomhtha neamhurchóideach</span>
<lb n="116"/><span>do lucht cathrach Asísi.</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>Aon do ló dia raibhi San Froinsias ag siubhal na cathrach</span>
<lb n="119"/><span>táinic an duine si ina choinne agus do sgaoil a éudach roimhe ar</span>
<lb n="120"/><span>an cconair choitchionn, agus adubhairt go follus gurbh fhiú</span>
<lb n="121"/><span>Froinsias gach úmhla dá mhéud do thabhairt dhó, agus gur</span>
<lb n="122"/><span>foillsigheadh dhó féin go ndéanamh San Froinsias neithe móra</span>
<lb n="123"/><span>dofhaisnéisi faoi bheagán aimsire, agus go ttiubhradh an eaglais</span>
<lb n="124"/><span>onóir dhó ar a shon sin.</span></p>
<lb n="125"/>
<lb n="126"/><p><span>Do fhoillsicch Dia, mar an ccéunna, do mháthair San Froinsias,</span>
<lb n="127"/><span>darbhó comhainm Píca - agus fa beannaighthe ó ghrásaibh Dé í, agus</span>
<lb n="128"/><span>tug Dia sbiorad eagna agus fáisdine dhi ar feabhus a béus agus ar</span>
<lb n="129"/><span>mhéud a subháilceadh, a ccosmhuilios le hEilisabét, máthair</span>
<lb n="130"/><span>Eóin Baisde, do réir mar atá sgríobhtha a seanléigint San</span>
<lb n="131"/><span>Phroinsias.</span></p>
<lb n="132"/>
<lb n="133"/><p><span>An tráth dobhí San Phroinsias a n-aibíd shaoghalta do</span>
<lb n="134"/><span>chuiriodar a n-iongantus uirísleacht a bhéus agus méud a mheanman</span>
<lb n="135"/><span>dochum déirc agus deaghoinicch do dhéanamh ar son Dé.  Adubhairt</span>
<lb n="136"/><span>máthair bhéusach San Froinsias, “Créud í bhar mbaramhuil</span>
<lb n="137"/><span>dom mhac-sa?  cionnus bhias sé?  Gidh táim dá fhiafraigh sin,</span>
<lb n="138"/><span>do foillsigheadh ó ghrásaibh Dé dhamh go mbiaidh sé cosmhuil</span>
<lb n="139"/><span>re Críosd féin ó chomhachtaibh an Athar neamhdha.”  Do</span>
<lb n="140"/><span>thaisbéin fós aingeal Dé é féin don mnaoi chéanda, do réir mar</span>
<lb n="141"/><span>adeir an tseanléigint adúbhramar romhainn, .i. an lá rugadh</span>
<lb n="142"/><span>San Froinsias táinic aingiol Dé go dorus an tighe ina raibhi</span>
<lb n="143"/><span>an naoidhe a n-éaccosg oilithrigh agus sirios go luath an leanbh</span>
<lb n="144"/><span>do thabhairt dó, dá fhéuchain; agus gabhus muime an leinbh a</span>
<lb n="145"/><span>leisgéul féin, .i. nár léig uamhan di a thabhairt dó.  Agus, mar</span>
<lb n="146"/><span>do-chualaidh máthair an naoidhin sin, adubhairt lé an leanbh</span>
<lb n="147"/><span>do chur chuige.  Do cuireadh iaramh, agus glacus an leanbh idir</span>
<lb n="148"/><span>a dhá láimh agus druidios ré a chroidhe é, a ccomhartha grádha, agus</span></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="149"/><p><span>do phóg go milis é agus beanus singin na croiche naoimhe ina</span>
<lb n="150"/><span>ghualaind deis agus id-beart fós: “Rugadh dias leanamh san</span>
<lb n="151"/><span>ccathraigh si aniodh, .i. Froinsias agus leanamh oile.  Biaidh</span>
<lb n="152"/><span>Froinsias ar na daoinibh as fearr tháinic agus thiocfa, agus</span>
<lb n="153"/><span>biaidh an leanamh oile ar dhrochdhaoinibh an tshaoghail.”  Agus</span>
<lb n="154"/><span>adubhairt fá dheóigh: “Déanaidh an leanamh d'oileamhuin agus</span>
<lb n="155"/><span>d'altrom go honórach agus coimhéudaidh go hinnill é, óir atáid</span>
<lb n="156"/><span>na drochspioraid dá bhuaidhreadh óna bhreith, ag ullmhughadh</span>
<lb n="157"/><span>cealg chuige agus dá bhásughadh.”  A haithle an chomhráidh sin</span>
<lb n="158"/><span>ní fhacus é isin chathraigh ó sin amach.</span></p>
<lb n="159"/>
<lb n="160"/><p><span>Ní raibh ag an tairrngiortaidh naoimh sin a fhios, .i. S.</span>
<lb n="161"/><span>Froinsias, an tráth dobhí sé 'na cheannaighe ócc, créud é rún agus</span>
<lb n="162"/><span>comhairle Dé 'na thimchioll, óir ní rucc sé eólus ar radharc do</span>
<lb n="163"/><span>bhreith ar neithibh sbioradálta iná ar bhlas do bhreith ar an</span>
<lb n="164"/><span>Athair neamhdha an tan sin.  Conadh aire sin do leag Dia a</span>
<lb n="165"/><span>lámh air leith re heasláinte righinn do chur ar a chorp do leighios</span>
<lb n="166"/><span>a anma; óir asé an gortughadh agus an buaidhreadh corporrdha do-bheir</span>
<lb n="167"/><span>tuigsi agus solus don éisdeacht sbioradálta, agus ar togha an</span>
<lb n="168"/><span>Athar naemhtha sin do Chríosd chuige féin.  Tug sláinte</span>
<lb n="169"/><span>iar sin dó; conadh annsin do fhuráil Proinsias éudach núa</span>
<lb n="170"/><span>neamhdheireóil do dhéanamh dhó féin, mar do chleacht roimhe</span>
<lb n="171"/><span>sin.  Agus aimsir aithghearr 'na dhiaigh sin tárla dhó ar an</span>
<lb n="172"/><span>chonar ridire uasal agus é daidhbhir drochéidigh, gur ghabh</span>
<lb n="173"/><span>compáis agus truaighe chroidhe é im bhochtaine an duine uasail,</span>
<lb n="174"/><span>gur nocht Froinsias é féin gan fhuireach agus cuirios a éudach</span>
<lb n="175"/><span>iman ridire mbocht.</span></p>
<lb n="176"/>
<lb n="177"/><p><span>Tabhradh gach aen dá aire go ndearna San Froinsias dhá</span>
<lb n="178"/><span>neithe thrócaireacha san aon ghné sin, .i. náire an duine úasail</span>
<lb n="179"/><span>d'anacal agus bochtacht an duine bhoicht d'fhurtacht.  Agus</span>
<lb n="180"/><span>an oidhche 'na dhiaigh sin do thaisbéin trócaire Dé pálás mór agus</span>
<lb n="181"/><span>grianán gloinidhe dhó, maille le harmaibh gaisgidhe agus comhartha</span>
<lb n="182"/><span>na croiche mar shéla ar gach aon arm aca, agus adubhairt an</span>
<lb n="183"/><span>guth neamhdha gurab leis féin agus lena mhuintir gach ní ad-chonnairc</span>
<lb n="184"/><span>annsin, dá dhearbhadh gur chúitigh Críosd ris go</span>
<lb n="185"/><span>roshaidhbhir an trócaire do-rinne ar an duine bhocht ar son Dé.</span>
<lb n="186"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="187"/><p><span>Agus, ar músgladh sa maidin arna mhárach dhó, cuimhnighios</span>
<lb n="188"/><span>a aisling agus cuiridhsion ciall shaoghalta thalmhuidhe in gach</span>
<lb n="189"/><span>ní ad-chonnairc, .i. go mbiadh sé féin 'na phrionnsa mhór agus</span>
<lb n="190"/><span>mórán ridireadh ag gabháil leis, óir níor fhoghluim sé an uair</span>
<lb n="191"/><span>sin na neithe corporrdha do sgrúdughadh agus a ttarraing go</span>
<lb n="192"/><span>céill sbioradálta.  Conadh aire sin do chuir sé ina mheanmuin</span>
<lb n="193"/><span>do go hiarla cumhachtach dobhí isin nApuli, a ndóich</span>
<lb n="194"/><span>gurab aige do cuirfidhe críoch ar a aisling.  Iar ngluasacht</span>
<lb n="195"/><span>dó , do-chuaidh isin chathraigh dob fhaicsi dhó, go</span>
<lb n="196"/><span>ccualaidh san oidhche guth an Sbiorad Naoimh ag labhairt</span>
<lb n="197"/><span>fris gann sino miochair muinntiorrdha, agus aseadh adubhairt, “A</span>
<lb n="198"/><span>Froinsiais, cia as mó fhéadus do thabhairt dhuit, an tighearna</span>
<lb n="199"/><span>nó an searbhóntaigh, an neach saidhbhir nó an duine bocht?”</span>
<lb n="200"/><span>Freagrus Froinsias agus aseadh adubhairt gurab mó do fhéadfadh</span>
<lb n="201"/><span>an tighearna agus an duine saidhbhir do thabhairt dhó.</span>
<lb n="202"/><span>“Máseadh,” ar an Sbiorad, “cídh uma bhfágbhann tusa an</span>
<lb n="203"/><span>Tighearna dochum an tshearbhóntaigh agus an Dia saidhbhir</span>
<lb n="204"/><span>dochum an duine bhoicht?”</span></p>
<lb n="205"/>
<lb n="206"/><p><span>Adubhairt Phroinsias, “A Thighearna, créud dob áil leat do</span>
<lb n="207"/><span>dhéunamh dhamh?”  Do fhreagair an t-aingeal agus aseadh</span>
<lb n="208"/><span>adubhairt fris: “Eirghe tar th'ais dochum do thíre féin do-ridhisi,</span>
<lb n="209"/><span>óir as ciall sbioradálta atá san radharc do-chonnaircis,</span>
<lb n="210"/><span>agus ní le seóladh daonna do-dhéantar a ccoimhlíonadh acht ó</span>
<lb n="211"/><span>inntinn fhoirfe agus ó inntleacht an Athar neamhdha.”  Ar maidin</span>
<lb n="212"/><span>arna mhárach iompaidhios Phroinsias dochum cathrach Assísi</span>
<lb n="213"/><span>maille le deithnios mór agus re lúthgháire mhór meanman, agus do-rinne</span>
<lb n="214"/><span>comhnuidhe ag feitheamh le toil an Tighearna.</span></p>
<lb n="215"/>
<lb n="216"/><p><span>Iomthús San Froinsias, do sgar sé ó sin amach re míochiúnus</span>
<lb n="217"/><span>na ceannaigheachta agus do ghabh ag guidhe Dé go díochra</span>
<lb n="218"/><span>dúthrachtach ima fhoillsiughadh dhó gach ní bú cóir dhó do</span>
<lb n="219"/><span>dhéanamh, go ndeachaidh sin a ttarbha dhó, uair do fhadó</span>
<lb n="220"/><span>gnáthughadh minic na hurnaighthe tine ghrádha Dé ina chroidhe</span>
<lb n="221"/><span>agus lasair an mhiana thinntighe dochum an tsaoghail do thréigion</span>
<lb n="222"/><span>ar ghrádh an fhlaithis neamhdha, ionnus gur bhreathnaigh go</span>
<lb n="223"/><span>bhfuair féin óirchisde a bhfolach, .i. grása an Sbiorad Naomh.</span>
<lb n="224"/><span>Agus do smuain, mar cheannaigh ghlic, gach éin ní do reic agus</span>
<lb n="225"/><span>an liag lóghmhar do taisbéanadh dhó do cheandach, .i. an</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="226"/><p><span>flaithios fírinneach agus teaghdhais na trócaire.  Gidheadh, ní</span>
<lb n="227"/><span>raibhi fhios aige cionnus do-dhéanadh sin, acht amháin gur</span>
<lb n="228"/><span>chuir Dia ina inntinn gurab ó tharcuisne do thabhairt ar an</span>
<lb n="229"/><span>saoghal tionnsgantur an cheannaigheacht sbioradálta, agus</span>
<lb n="230"/><span>gurab é as tús do ridireacht Chríosd, .i. an duine do bhreith</span>
<lb n="231"/><span>buadh fair féin, amhuil do-rinne San Froinsias, mar as follus</span>
<lb n="232"/><span>isin sgeól so síos.</span></p>
<lb n="233"/>
<lb n="234"/><p><span>Laithe n-aoin robhaoi San Froinsias ag marcaigheacht ar</span>
<lb n="235"/><span>magh réidh láimh re cathraigh Aissisi, go ttarla lobhar gránna</span>
<lb n="236"/><span>dhó, agus gabhus adhuth agus eagla mhór Froinsias roimhe ar tús.</span>
<lb n="237"/><span>Conadh aire sin do chuimhnigh go luath ar an triall fhoirfe</span>
<lb n="238"/><span>dobhí roimhe agus ina inntinn, .i. gomadh éigion dó buaidh do</span>
<lb n="239"/><span>bhreith air féin ar tús dámadh áil leis a bheith 'na ridire</span>
<lb n="240"/><span>charthannach ag Críosd.  Tuirlingios leis an smuaineadh</span>
<lb n="241"/><span>naomhtha sin agus tug pócc agus déirc don duine bhocht, agus téid ar</span>
<lb n="242"/><span> each ann séin agus féuchus fó chéadóir gacha haird dhe agus ní</span>
<lb n="243"/><span>fhaca an duine bocht a n-aon áit, gurab inchreidthe go follus</span>
<lb n="244"/><span>gurab é Críosd táinic chuige a bpearsainn an duine easláin do</span>
<lb n="245"/><span>dhearbhadh a inntinne agus do choimhlíonadh a ghrás.</span></p>
<lb n="246"/>
<lb n="247"/><p><span>Dobhí San Froinsias iar sin lán d'iongnamh agus do lúthgháir</span>
<lb n="248"/><span>agus do mhol Dia go dúthrachtach agus do cheangail ina mheanmoin</span>
<lb n="249"/><span>as sin amach neithe móra do dhéanamh.  Agus do-chuaidh</span>
<lb n="250"/><span>as a haithle sin a n-ionadhaibh uaigneacha a bhfad ó chonair agus</span>
<lb n="251"/><span>ó chongháir na ndaoine, go ttug aire do thuirsi agus d'osnamhaigh</span>
<lb n="252"/><span>dhó-áirmhe.  Agus do éisd Dia ris re feabhus a</span>
<lb n="253"/><span>urnaighthe.</span></p>
<lb n="254"/>
<lb n="255"/><p><span>Feacht eile as a haithle sin dobhí San Froinsias ag guidhe</span>
<lb n="256"/><span>Dé go díochra, ionnus go raibhe an méide sin do lasadh agus do</span>
<lb n="257"/><span>theasghrádh ina urnaighthe gur fhoillsigh Críosd é féin a</span>
<lb n="258"/><span>ffioghair na páisi dhó, amhuil dobhí san chrann chéusda, gur</span>
<lb n="259"/><span>leacch an t-amharc truagh sin San Froinsias, agus do chuir</span>
<lb n="260"/><span>cuimhne pháisi Críosd ceangailte ina inntinn, ionnus, gach</span>
<lb n="261"/><span>uair do smuaineadh ar pháis an Tighearna, nach bhféudfadh</span>
<lb n="262"/><span>cosg do chur air féin gan a dhéara do dháil, amhuil mar do</span>
<lb n="263"/><span>fhoillsigh sé féin dá chompánach a ccrích a bheathadh.</span>
<lb n="264"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="265"/><p><span>Do thuicc searbhfoghontaidh Dé as sin an focal úd an</span>
<lb n="266"/><span>tsoisccéula, .i. “Gidhbé lenab áil misi do leanmhuin, diúltadh</span>
<lb n="267"/><span>sé é féin agus iomchradh sé  chroch agus leanadh sé misi óna</span>
<lb n="268"/><span>mhíbhéusaibh.”  Do ghabh Froinsias uime ó sin amach mar</span>
<lb n="269"/><span>éudach sbioradálta sbiorad na húmhla, subháilce na bochtaine,</span>
<lb n="270"/><span>agus grása na trócaire.  Dá dhearbhadh sin: An tí si aga raibh</span>
<lb n="271"/><span>fuath mór ar na lobhraibh ar tús - agus dobhí méad a eagla</span>
<lb n="272"/><span>reampa nach bhfuilngeadh a bhfaicsin a bhfad uadha - go</span>
<lb n="273"/><span>ttucc sé é féin do dhéanamh seirbhísi dhóibh go humhal</span>
<lb n="274"/><span>trócaireach ar son Chríosd, dobhí cosmhuil re fear na heasláinte</span>
<lb n="275"/><span>sin a n-aimsir a pháisi, do réir Isachias fáidh.</span></p>
<lb n="276"/>
<lb n="277"/><p><span>Fa gnáth leis fós dol ar cuairt mhinic go luchd na heasláinte</span>
<lb n="278"/><span>sin, agus do phógadh a mbeóil agus a lámha maille re compáis mhóir.</span>
<lb n="279"/><span>Do-bheireadh fós é féin agus gach ní dá raibh aige a ccoitchinne</span>
<lb n="280"/><span>do na bochtaibh, agus, an tráth nach bíodh neithe eile aige dhóibh,</span>
<lb n="281"/><span>do chuireadh a éudach dhe féin, dá thabhairt dhóibh.  Do</span>
<lb n="282"/><span>ghnáthaigheadh fós furtacht ar na sagartaibh bochta maille</span>
<lb n="283"/><span>le trócaire agus re húmhla mhóir, agus go háiridhe maille le héudghadh</span>
<lb n="284"/><span>do chur ar na haltóraibh, ionnus go mbeith a chuid do ghuidhe agus</span>
<lb n="285"/><span>do sheirbhís na sagart aige dá threórughadh gusan mbeathaidh</span>
<lb n="286"/><span>shuthain.</span></p>
<lb n="287"/>
<lb n="288"/><p><span>Feacht dia ndeachaidh San Froinsias dochum na Rómha</span>
<lb n="289"/><span>maille le dúthracht crádhbhaidh, go bhfacaidh daoine bochta</span>
<lb n="290"/><span>go hiomarcach a ndorus eaglaisi áiridhe.  Beanus San Froinsias</span>
<lb n="291"/><span>a éudach dhe agus dáilios don tí fa boichte dhíbh sin é, agus cuirios</span>
<lb n="292"/><span>éudach an duine bhoicht uime féin, do mhian na trócaire agus do</span>
<lb n="293"/><span>ghrádh na bochtaine, agus ní headh amháin acht fuirghios maille</span>
<lb n="294"/><span>riú an lá sin, mar gach mbocht eile, lán do shólás inntinne,</span>
<lb n="295"/><span>ionnus go ndiongnadh sé foghluim tarcuisne do thabhairt don</span>
<lb n="296"/><span>tshaoghal agus go n-éirgheadh súas go foirfeacht an tshoisgéula</span>
<lb n="297"/><span>ó chéim go céim.  Tug sé fós a aire go díthchiollach dá chorp</span>
<lb n="298"/><span>féin do ghortughadh, ionnus go n-iomchradh sé croch Chríosd</span>
<lb n="299"/><span>ar a chorp don taobh amuigh, amhuil dobhí dá hiomchar don</span>
<lb n="300"/><span>taoibh astuigh.</span></p>
<lb n="301"/>
<lb n="302"/><p><span>Conadh do mhaithghníomhradh San Froinsias a n-aibíd</span>
<lb n="303"/><span>shaoghalta agus don tionsgan thoghaidhe do chuir roimhe go</span>
<lb n="304"/><span>nuige sin.</span>
<lb n="305"/></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="306"/><p><span>LABHRUM DON DARA CAIBIDIL AR AN IOMPÓDH</span>
<lb n="307"/><span>FHOIRFE DO-RINNE SAN PHROINSIAS ÓN TSAOGHAL</span>
<lb n="308"/><span>DOCHUM CRÍOSD.</span></p>
<lb n="309"/>
<lb n="310"/><p><span>Searbhfoghontaidh umhal an Airdrígh, .i. San Froinsias, ó</span>
<lb n="311"/><span>nach raibhi maighistir oile aige dochum gach ní dá ndúbhramar</span>
<lb n="312"/><span>acht Críosd féin, do-rinne cuairt ghrádhach aige maille re millse</span>
<lb n="313"/><span>na ngrás.  Dá dhearbhadh sin: Lá dá ndeachaidh sé do</span>
<lb n="314"/><span>smuainteadhadh ar Dhia láimh re heaglais Daimianus; agus as</span>
<lb n="315"/><span>amhlaidh dobhí an eaglais ar ttuitiom re hársaigheacht.  Téid</span>
<lb n="316"/><span>Froinsias san eaglais ag urnaighthe maille re sbioraid dhúthrachtaicch,</span>
<lb n="317"/><span>gur léicc ar a ghlúinibh é a bhfiaghnuisi íomháighe</span>
<lb n="318"/><span>Chríosd, agus fuair sólás romhór ó Dhia ag déanamh na hurnaighthe,</span>
<lb n="319"/><span>gur fhéuch maille le súilibh déuracha ar fhioghair an chrainn</span>
<lb n="320"/><span>chéusda agus go ccualaidh ó chluasaibh corporrdha an íomháigh</span>
<lb n="321"/><span>dá rádh ris diaigh a ndiaigh, “A Froinsiais, imidh agus leasaigh mo</span>
<lb n="322"/><span>theach féin, atá dá sgrios, amhuil do-chí tú.”  Biodhgus Froinsias</span>
<lb n="323"/><span>ag cluisdion an uirghill sin, óir dob iongnamh leis é, agus gabhus</span>
<lb n="324"/><span>criothnadh agus eagla mhór é, mar dobhí 'na aonar san eaglais.</span>
<lb n="325"/><span>Gidheadh, do thuigsin comhráidh Chríosd go foirfe os cionn na</span>
<lb n="326"/><span>hintinne dobhí aige san tshaoghal roimhe sin san tshaoghal.</span>
<lb n="327"/><span>Agus, ar mbreith do San Froinsias air féin, do ullmhaigh go</span>
<lb n="328"/><span>humhal dochum na heaglaisi corporrdha do chomóradh, do</span>
<lb n="329"/><span>réir na haithne do-rinneadh dhe.  Gidheadh, dob í ciall dhiadha</span>
<lb n="330"/><span>na bréithre do-chualaidh sé, eaglais sbioradálta na n-anmann</span>
<lb n="331"/><span>do chomóradh agus do leasughadh, do cheannaigh Críosd dá fhuil</span>
<lb n="332"/><span>féin, do réir mar do fhoillsigh an Sbiorad Naomh dhó 'na</span>
<lb n="333"/><span>dhiaigh sin agus mar do innis sé féin do na bráithribh arís.  Agus</span>
<lb n="334"/><span>fós do-chí cách an ní céanda sin agá dhearbhadh is na trí</span>
<lb n="335"/><span>hordaibh do fhágaibh San Froinsias isin eaglais.</span></p>
<lb n="336"/>
<lb n="337"/><p><span>As a haithle sin éirghios agus cuirios sighin na croiche uime</span>
<lb n="338"/><span>féin agus téid gusan chathraigh dan comhainm Fuilginium agus</span>
<lb n="339"/><span>reacus annsin na héudaigh uaisle dobhí aige agus an t-each do</span>
<lb n="340"/><span>bhí aige, agus tug an ceannaigh naomhtha neamharsaigh neamhmbocht</span>
<lb n="341"/><span>sin a luach leis dochum na heaglaisi brisde úd do</span>
<lb n="342"/><span>chórughadh, agus tug a luach agus úmhla onórach don tsagart do</span>
<lb n="343"/><span>bhí innte, agus furáilios an t-ionnmhus air dochum na heaglaisi</span></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="344"/><p><span>do chórughadh, agus fós do ghuidh é go humhal im é féin do</span>
<lb n="345"/><span>chongbháil mar aon fris go haimsir áiridhe.  Aontuighios an</span>
<lb n="346"/><span>sagart sin dó, .i. comhnuidhe do dhéanamh mar aon fris;</span>
<lb n="347"/><span>agus nír léig eagla athar nó máthar Froinsias dó an t-ionnmhus</span>
<lb n="348"/><span>do ghlacadh.  Arna chloisdion sin do San Froinsias, teilgios an</span>
<lb n="349"/><span>t-ionnmhus úadh ar an fhuinneóig ba coimhneasa dhó agus tug</span>
<lb n="350"/><span>tarcuisne dhó amhuil chriaidh na talmhan.  Agus do-rinne San</span>
<lb n="351"/><span>Froinsias comhnuidhe maille ris an tsagart chéanda.  Arna</span>
<lb n="352"/><span>innisin sin do athair San Froinsias, ionnsaighios é go luath</span>
<lb n="353"/><span>maille le buaidhreadh meanman.</span></p>
<lb n="354"/>
<lb n="355"/><p><span>Mar do mhothaigh Froinsias go ttáinic a athair agus na daoine do</span>
<lb n="356"/><span>bhí maille fris, lerbh áil inghreim agus anleanmhuin do dhéanamh</span>
<lb n="357"/><span>air féin, seachnus Froinsias é féin air go hinísiol a n-uamhaidh</span>
<lb n="358"/><span>thalmhon, agus fanus innte méid áiridhe d'aimsir ag guidhe Dé</span>
<lb n="359"/><span>go díthchiollach agus ag dáil a dhéar agus ag iarraidh air a anam</span>
<lb n="360"/><span>féin do shaeradh ar ainleanmhuin na ndaoineadh, agus gach</span>
<lb n="361"/><span>triall foirfe dar chuir roimhe do chríochnughadh, agus im fhurtacht</span>
<lb n="362"/><span>trócaireach do thabhairt dhó chuige sin.</span></p>
<lb n="363"/>
<lb n="364"/><p><span>Beagán aimsir as a haithle sin gabhus lúthgháire é, agus tug</span>
<lb n="365"/><span>athais inntinne dhó féin fá a laige agus fá a éccruas; agus fágbhus an</span>
<lb n="366"/><span>uaimh ann séin, iar sgrios gacha heagla uaidh, agus tug aghaidh</span>
<lb n="367"/><span>ar chathraigh Aisisi, mar a raibheadar a thuisdighe.  Ó</span>
<lb n="368"/><span>'d-chonncadur daoine óga na cathrach é agus a aghaidh iar ccríonadh</span>
<lb n="369"/><span>ó iomarcaidh na ndéar agus a inntinn iar n-atharradh, do</span>
<lb n="370"/><span>smuaineadar gurab duine buaidheartha gan chéill é agus do</span>
<lb n="371"/><span>ghabhsad do chriaidh na talmhan dó.  San Phroinsias, imorro,</span>
<lb n="372"/><span>ní thug a aire d'easonóir dá bhfuair sé, acht gluaisigh thríd</span>
<lb n="373"/><span>chách mar dhuine gan éisdeacht nach ccluinfeadh aon ní aca</span>
<lb n="374"/><span>sin.  Ó do-chualaidh, imorro, athair Froinsias sin, gluaisios</span>
<lb n="375"/><span>chuige go deithniosach, agus ní dá fhurtacht acht do thabhairt</span>
<lb n="376"/><span>easonóra dhó, agus dorug leis dochum a thighe féin é, arna tharraing</span>
<lb n="377"/><span>a ndiaigh a fhionnaimh agus ar a leataobh go heasonórach, agus tug</span>
<lb n="378"/><span>athais bheóil agus láimhe dhó agus do chuir a ccuibhreach go daingion</span>
<lb n="379"/><span>é.  Agus do chuir sin San Froinsias a mbarr neirt agus inntinne agus</span>
<lb n="380"/><span>neamhlaige dochum críche do chur ar gach ní toghaidhe dar</span>
<lb n="381"/><span>thionsgain sé, agus do chuimhnigh ar fhocal an tsoisgéula, .i. “As</span>
<lb n="382"/><span>conáigh an duine fhuilngios inghreim agus easonóir ar son Dé agus</span>
<lb n="383"/><span>na córa, óir leó féin an flaithios gan fhoirchionn.”</span>
<lb n="384"/></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="385"/><p><span>A ccionn aimsire giorra 'na dhiaigh sin fágbhus athair Froinsias</span>
<lb n="386"/><span>an tír do chríochnughadh a cheannaigheachta.  An mháthair,</span>
<lb n="387"/><span>imorro, .i. Pica, nír mhol sí an ní do-rinne a fear, agus sgaoilidh</span>
<lb n="388"/><span>do Froinsias gach cuibhreach dar chuir a fear ar Froinsias agus</span>
<lb n="389"/><span>aontaighios imtheacht dhó.  Tug an mac buidheachus do Dhia</span>
<lb n="390"/><span>agus dá mháthair féin, agus téid gusan eaglais chéanda.  Ticc an</span>
<lb n="391"/><span>t-athair iaramh dochum a thighe féin agus, ó nach ffuair Froinsias</span>
<lb n="392"/><span>ann, tucc achmhusán géar dá mhnaoi, agus leanus go luath é maille</span>
<lb n="393"/><span>le feirg mhóir, ionnus go ndíbreadh as an tír amach go hiomshlán</span>
<lb n="394"/><span>é, muna fféadadh a iompódh tar ais.</span></p>
<lb n="395"/>
<lb n="396"/><p><span>Iomthús San Froinsias, gabhaidh sbiorad láidir ó Dhia chuige agus</span>
<lb n="397"/><span>téid a ccoinne an athar agus do ráidh ris do ghuth ghrásamhuil,</span>
<lb n="398"/><span>“Atáim féin ullamh dochum gach péine d'fhulang ar son Dé agus</span>
<lb n="399"/><span>na córa.”  Ó 'd-chualaidh an t-athair sin agus nár fhéad inntinn</span>
<lb n="400"/><span>an mhic do chlaochlódh, do iarr an t-ionnmhus air; agus do mhúin</span>
<lb n="401"/><span>Froinsias an t-ionnmhus dó go humhal; agus, ar ffagháil an</span>
<lb n="402"/><span>ionnmhusa dhó, do mhínigh a fhearg, agus do chuir faicsin an</span>
<lb n="403"/><span>ionnmhusa a fhearg ar ccúl.  As a haithle sin siridh an t-athair</span>
<lb n="404"/><span>collaidhe Froinsias leis dochum easpuic na cathrach do dhiúltadh</span>
<lb n="405"/><span>dá oighreacht féin agus do thabhairt a mbaoi aige dhó.  Téid,</span>
<lb n="406"/><span>imorro, go humhal leis ar ghrádh na bochtaine agus do chuir dhe</span>
<lb n="407"/><span>fó chéadóir an t-éudach baoi uime a bhfiaghnuise an easpuic, agus</span>
<lb n="408"/><span>fós teilgios an t-éudach beag baoi uime dhe maille le lasadh</span>
<lb n="409"/><span>sbioradálta agus re meisge ghrádha Dé, óir níor nár leis é féin</span>
<lb n="410"/><span>do nochtadh ar son an tí dobhí taebhnocht san ccrann chéasda,</span>
<lb n="411"/><span>agus ad-beart friana athair: “Do ghoirios,” ar sé, “athair talmhuidhe</span>
<lb n="412"/><span>dhíot go nuige so, féudaim a rádh anois, Ar nAthair trócaireach</span>
<lb n="413"/><span>atá a bhflaithios Dé, as ar a thaisgidh do chuirios féin</span>
<lb n="414"/><span>m'ionnmhus agus m'órchisde agus as ann do chuirios mo dhóich go</span>
<lb n="415"/><span>daingion.”  Ó do-chualaidh an t-easpocc sin, do chuir a</span>
<lb n="416"/><span>n-iongnamh an teas ro-árd dobhí ag S. Froinsias do thabhairt</span>
<lb n="417"/><span>tarcuisne isin tshaoghal sa, agus do éirigh go luath maille re trócaire</span>
<lb n="418"/><span>agus do ghabh Froinsias idir a dhá láimh, agus do dhóirt a dhéara, agus</span>
<lb n="419"/><span>do chuir an brat uasal dobhí uime féin fá Phroinsias, agus tucc</span>
<lb n="420"/><span>ar a mhuintir éudach oile do thabhairt dó d'fholach a chuirp;</span>
<lb n="421"/><span>agus asé éudach tugadh dhó, .i. brat deireóil dobhí ag treabhach</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="422"/><p><span>do mhuintir na cathrach.  Do ghabh Froinsias sin maille le</span>
<lb n="423"/><span>buidheachus mór, agus do-rinne comhartha na croiche ann re</span>
<lb n="424"/><span>haol tárla dhó san chonair, agus do chum é mar sin amhuil ionar</span>
<lb n="425"/><span>dhó féin a ffioghair na croiche céusda, a n-ionnshamhuil duine</span>
<lb n="426"/><span>bhoicht leathlomnocht.  Conadh amhlaidh sin dobhí searbfhoghontaigh</span>
<lb n="427"/><span>Críosd lomnocht do leanmhuin an tí do cuireadh</span>
<lb n="428"/><span>a ccrann na croiche iarna nochtadh.  Agus as amhlaidh sin</span>
<lb n="429"/><span>do ghabh cuimirce na croiche céasda dia anmoin, ionnus go</span>
<lb n="430"/><span>rachadh re crann na sláinte a báthadh fairrge an tsaoghail</span>
<lb n="431"/><span>dochum puirt na glóire suthaine.</span></p>
<lb n="432"/>
<lb n="433"/><p><span>Ar mbeith, imorro, do S. Froinsias fuasgailte ó chuibhreach</span>
<lb n="434"/><span>sainnte an tsaoghail dochum puirt na glóire, agus, ar bhfágbháil na</span>
<lb n="435"/><span>cathrach dhó, do-chuaidh go hinnill a n-ionad uaigneach,</span>
<lb n="436"/><span>d'éisdeacht an chomhráidh neamhdha bú deimhin leis do</span>
<lb n="437"/><span>dhéanamh fris, maille le silens agus le ciúnus.  Baoi iar sin ag</span>
<lb n="438"/><span>imtheacht coilleadh áiridhe, gur thógaibhsiod na gadaidhe do</span>
<lb n="439"/><span>bhí os ísiol ann ceann dó, agus é ag moladh Dé a tteangaidh na</span>
<lb n="440"/><span>Fraince maille le sólás croidhe.  Fiarfaighid go dásachtach</span>
<lb n="441"/><span>dhe cia hé.  Conadh annsin adubhairt Froinsias friú maille le</span>
<lb n="442"/><span>dúthracht agus re dóigh mhóir, “Misi ar sé teachtaire turais an</span>
<lb n="443"/><span>Airdrígh.”  Arna chloisdion sin do na gadaighibh, glacaid é</span>
<lb n="444"/><span>go heasonórach agus teilgid é a n-uamhaidh lán do shneachta agus</span>
<lb n="445"/><span>ráighid fris, “Luidh annsin, a bhathlaigh agus a bhullsaire Dé.”</span>
<lb n="446"/><span>Iar n-imtheacht dhóibh iar sin, éirghios Froinsias agus do mhol</span>
<lb n="447"/><span>Dia go hárd maille le sólás mór croidhe.  Téid iar sin go mainisdir</span>
<lb n="448"/><span>dobhí dia chóir agus gabhus déirc mar gach anaithnidh innte.</span>
<lb n="449"/><span>Do-chuaidh iar sin do sheirbhís do na bráithribh ar son Dé.</span>
<lb n="450"/><span>Do innleadh a ccosa agus do cheangladh a ccréachta agus do ghlanadh</span>
<lb n="451"/><span>a ttruailligheachta, agus fós do phógadh a ccneadha maille le</span>
<lb n="452"/><span>dúthracht dofhaisnéisi.  Agus, ar an ádhbhar sa, tug Dia neart agus</span>
<lb n="453"/><span>cumhachta dhó ar gach easláinte cuirp agus anma d'ionnarbadh,</span>
<lb n="454"/><span>do réir an tshoisgéula, amhuil as follus isin sgéul sa síos.</span></p>
<lb n="455"/>
<lb n="456"/><p><span>Duine áiridhe d'iarlacht Spoleta tarla a n-easláinte báis,</span>
<lb n="457"/><span>baoi gá chnaoi agus ag caitheamh a bheóil agus a leacan, agus nír féudadh</span>
<lb n="458"/><span>furtacht air do bhrígh leighis dhaonna ar dhomhan, go</span>
<lb n="459"/><span>ndeachaidh don Róimh d'iarraidh furtachta a n-onóir Pheudair</span>
<lb n="460"/><span>easpal agus Phóil.  Agus ní bhfuair ionnarba a easláinte, uair</span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="461"/><p><span>do choimhéad Dia é dá shearbhfóghontaidh féin, .i. do San</span>
<lb n="462"/><span>Froinsias.  Ar bhfilleadh, imorro, dhó ón Róimh, tarla S.</span>
<lb n="463"/><span>Froinsias dó isin slighe, agus mar dob áil leis, do dhruim dúthrachta,</span>
<lb n="464"/><span>lorg cos S. Froinsias do phóccadh, níor fhulaing an duine umhal</span>
<lb n="465"/><span>sin dó, uair do ghlac é agus tug pócc ar a bhéul don tí úd lerabh</span>
<lb n="466"/><span>áil lorg a chos do phóccadh; agus, mar do bhain a bhéul</span>
<lb n="467"/><span>beannaighthe ris an ccneidh n-uathmhair úd, do ionnarbadh</span>
<lb n="468"/><span>an easláinte, gurbho slán é; gur móradh ainm Dé agus S. Froinsias</span>
<lb n="469"/><span>de sin.</span></p>
<lb n="470"/>
<lb n="471"/><p><span>“Ní bhfuil fhios agam,” ar Bonauentúra, “cia dhíobh so</span>
<lb n="472"/><span>iongnamh as mó, .i. an úmhla mhór do fhoillsigh sé ag tabhairt</span>
<lb n="473"/><span>na póige trócairidh uadha, nó an mhíorbhuile árd do-rinne</span>
<lb n="474"/><span>ag slánughadh na heasláinte.”  Atá an sgéul sa sgríobhtha a</span>
<lb n="475"/><span>Leabhar cosamhlachta S. Froinsias re Críosd.</span></p>
<lb n="476"/>
<lb n="477"/><p><span>An t-athair naomhtha, .i. S. Froinsias, do airdigh sé a bhráithre</span>
<lb n="478"/><span>féin, ag déanamh seirbhísi agus fritheólmha do na lobhraibh, ionnus</span>
<lb n="479"/><span>go mbeirdís eólus cinnte air a slíghe na húmhla.  Tárla orra</span>
<lb n="480"/><span>an uair sin duine áiridhe san easláinte sin, agus ní bhí fulang nó</span>
<lb n="481"/><span>foighide aige, agus buaidhreadh mór ón drochsbiorad air, agus, ní</span>
<lb n="482"/><span>fa measa ná sin, é ag tabhairt easonóra do Dhia agus dá naomhaibh.</span>
<lb n="483"/><span>Do ordaigh, imorro, S. Froinsias bráthair áiridhe dá</span>
<lb n="484"/><span>fhritheólamh; agus, mar dobhádar ag seirbhís dó go dícheallach,</span>
<lb n="485"/><span>do cumhsgughadh ón drochsbioraid é do thabhairt athaisi</span>
<lb n="486"/><span>dhóibh óna theangaidh thinntighe, agus ní hé amháin acht do</span>
<lb n="487"/><span>bhuaileadh ó shlataibh agus ó dhóidibh iad, agus ní dob uathmhaire</span>
<lb n="488"/><span>leis nó sin, .i. Críosd beannaighthe agus a mháthair agus na naoimh</span>
<lb n="489"/><span>do mhalladh dhó.  Dála na mbráthar, ní thugadar cion dá</span>
<lb n="490"/><span>n-easonóir féin, gidheadh, nír fhéadadar easonóir Íosa d'fhulang,</span>
<lb n="491"/><span>go ndeachadar a cceann San Froinsias agus innisid gach aon ní</span>
<lb n="492"/><span>dhíobh sin dó.  Ó 'd-chualaidh S. Froinsias sin, táinic féin</span>
<lb n="493"/><span>d'ionnsaighidh an duine easláin agus ráidhios fris, “Go ttugaidh</span>
<lb n="494"/><span>Dia síothcháin agus sláinte dhuit, a bhráthair ghrádhaigh.”</span>
<lb n="495"/><span>Freagrus an t-easlán é agus ráidhios fris, “Créad í an tsíthcháin</span>
<lb n="496"/><span>do-gheabhainn agus do bhráithre-si dom bhuaidhreadh?”  Adubhairt</span>
<lb n="497"/><span>S. Froinsias, “A bhráthair ghrádhaigh, bísi go foighideach, óir</span>
<lb n="498"/><span>as sláinte don anom gach gortadh dá bhfuighe an corp, acht go</span>
<lb n="499"/><span>n-iomchra go foighideach é.”  “Cionnus do fhéadfainn foighidne</span>
<lb n="500"/><span>do dhéanamh,” ar sé, “agus pian mhór a ccomhnuidhe orm, agus nach</span>
<lb n="501"/><span>é amháin atá an easláinte dom chrádh acht atá do bhráithre-si</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="502"/><p><span>gom bhuaidhreadh do ghnáth, óir ní bhfuil aon bhráthair aca</span>
<lb n="503"/><span>do-ní fritheóladh dílios dhamh?”  Mur do thuicc S. Froinsias</span>
<lb n="504"/><span>cco raibhi buaidhreadh ón drochspioraid ar an duine sin,</span>
<lb n="505"/><span>do ghuidh Dia go dúthrachtach ar a shon; agus, ar ccríochnughadh</span>
<lb n="506"/><span>na hurnaighthe, adubhairt ris an easlán, “A chompánaigh</span>
<lb n="507"/><span>ghrádhaigh, dob áil leamsa féin fanamhuin dot fhritheólamh</span>
<lb n="508"/><span>ó nach gabhann tú le seirbhís na mbráthar oile.”  Adubhairt</span>
<lb n="509"/><span>S. Froinsias, “Gach ní as mian leatsa, do-ghéansa é.”</span>
<lb n="510"/><span>“Máseadh,” ar an t-easlán, “nigh mo chorp uile, óir atá lán do</span>
<lb n="511"/><span>thruaillidheacht, ionnus nach fféudaim mé féin d'fhulang.”  Do</span>
<lb n="512"/><span>fhuráil S. Froinsias iar sin uisge te do dhéanamh dhó maille</span>
<lb n="513"/><span>re luibhibh deaghbholaidh, agus beanaidh a éudach don duine</span>
<lb n="514"/><span>easlán agus ionnlaidh a chorp go hiomlán; agus, amhuil do ghlan a</span>
<lb n="515"/><span>chorp don taobh amuigh, as amhlaidh sin do ghlan don taoibh</span>
<lb n="516"/><span>astuigh é.  Ó do thuig fear na heasláinte é féin do bheith slán</span>
<lb n="517"/><span>ó chorp agus ó anam, do chaoidh sé go searbh maille le tuirsi</span>
<lb n="518"/><span>chroidhe, ionnus gur baisdeadh a choguas don taebh astuicch</span>
<lb n="519"/><span>le srothaibh na ndéar agus gur glanadh a anam ó gach shalchar</span>
<lb n="520"/><span>sbioradálta baoi fair.  Mar do mhothaigh é féin falláin ó chorp</span>
<lb n="521"/><span>agus ó anam, do ghlaodh go hárd maille le deóraibh troma agus</span>
<lb n="522"/><span>adubhairt gur thuill sé a theilgion a n-ifrionn as a ttug d'easonóir</span>
<lb n="523"/><span>uadh do na bráithribh agus d'athais do Dhia agus dá naomhaibh.</span>
<lb n="524"/><span>Dobhí sé mar sin cúig lá déag diaigh a ndiaigh ag caoineadh a</span>
<lb n="525"/><span>pheacadh agus ag iarraidh trócaire ar Dhia, agus fós do-rinne faoisidin</span>
<lb n="526"/><span>go hiomlán is na peacadhaibh céanna.  Ó 'd-chonnairc S.</span>
<lb n="527"/><span>Froinsias sin, téid a ffad as an áit sin do sheachna glóire</span>
<lb n="528"/><span>díomhaoine, de a ttiocfadh féuchain an ghníomha mhóirmhíorbhuiligh</span>
<lb n="529"/><span>sin.  As a haithle sin gabhus easláinte an duine</span>
<lb n="530"/><span>sin do shlánaigh S. Froinsias, agus fuair bás do mholadh na</span>
<lb n="531"/><span>heaglaisi.  Tarla an tráth sin go mbaoi Froinsias ar coill</span>
<lb n="532"/><span>áiridhe ag moladh Dé go díochra dúthrachtach, agus do thaisbéin</span>
<lb n="533"/><span>an duine sin é féin dó a staid na ngrás agus na glóire suthain,</span>
<lb n="534"/><span>ionnus gur mhó a dhealradh nó solus na gréine.  Do labhair re</span>
<lb n="535"/><span>S. Froinsias agus do fhiafraigh dhe, “An aithnighionn tú misi?”</span>
<lb n="536"/><span>“Cia thusa féin?” ar S. Froinsias.  “Misi an lobhar bocht do</span></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="537"/><p><span>shlánaigh tusa maille le grásaibh Dé, agus atáim anois maille le</span>
<lb n="538"/><span>Críosd ag dol do chaitheamh na glóire suthain, agus bheirim</span>
<lb n="539"/><span>buidheachus re Dia agus riotsa, óir as beannaighthe th'ainm agus as</span>
<lb n="540"/><span>beannaighthe h'anam agus do chorp, do bhriathra agus do ghníomha,</span>
<lb n="541"/><span>agus tiocfaidh slánughadh mhóráin d'anmonnaibh thríod, agus</span>
<lb n="542"/><span>bíodh fhios agad fós nach ttig aon lá ar an saoghal nach</span>
<lb n="543"/><span>ttabhraid aingle fhlaithis Dé agus a naoimh buidheachus mór do</span>
<lb n="544"/><span>Dhia ar son an fhoghanta do-ní tú féin agus th'ord san eaglais;</span>
<lb n="545"/><span>ar an adhbhar sin, bí ad sheasamh go láidir a mbeannocht agus a</span>
<lb n="546"/><span>ngrásaibh Dé.”  Do imghidh leis sin agus do fhágaibh sé San</span>
<lb n="547"/><span>Froinsias lán do shólás croidhe agus inntinne ar ccluisdion an</span>
<lb n="548"/><span>chomhráidh sin.</span></p>
<lb n="549"/>
<lb n="550"/><p><span>SCCUIRIM DO NA SGÉULAIBH SIN AGUS LEANAM ANOIS</span>
<lb n="551"/><span>DON MBEATHAIDH.</span></p>
<lb n="552"/>
<lb n="553"/><p><span>Iomthús San Froinsias, ó do dhaingnidh a chroidhe a</span>
<lb n="554"/><span>n-úmhlacht Chríosd, tug a aire d'eaglais San Daimianus do</span>
<lb n="555"/><span>chumhdach, do réir na haithne do fuar sé ón chroich naoimh.</span>
<lb n="556"/><span>Agus, ó nach raibhe ór nó airgiod aige, brúidheas a chnámha agus</span>
<lb n="557"/><span>a chorp féin, dobhí arna chaitheamh roimhe sin re trosgadh agus</span>
<lb n="558"/><span>re hurnaighthe, ag tarraing cloch ar a mhuin féin dochum na</span>
<lb n="559"/><span>hoibre; agus ní headh amháin acht níor nár leis a bheith ag iarraidh</span>
<lb n="560"/><span>déirce ar na daoinibh maille lé a raibhi go saidhbhir roimhe.</span>
<lb n="561"/><span>Ó 'd-chonncadur na daoine sbiorad Dé do bheith aige, do</span>
<lb n="562"/><span>chinneudar congnamh do thabhairt dhó, ionnus nach é amháin</span>
<lb n="563"/><span>do chumhdaigh eaglais Daimiánus acht do chumhdaigh, do</span>
<lb n="564"/><span>bhrígh dúthrachta an phobail, eaglais Pheudair, .i. prionnsa</span>
<lb n="565"/><span>na n-easpol, agus eaglais Mhuire, darbho comhainm Porsiuncula,</span>
<lb n="566"/><span>.i. poirsion beag, dobhí an uair sin gan cion ag én duine uirthi.</span></p>
<lb n="567"/>
<lb n="568"/><p><span>Mar do-chonnairc S. Froinsias í arna tréigion, do chuir saothar</span>
<lb n="569"/><span>mór ar a choluinn féin dá cúmhdach, do bhrígh an dúthrachta</span>
<lb n="570"/><span>rothe dobhí aige do mháthair Chríosd.  San Froinsias, dono,</span>
<lb n="571"/><span>ó do mhothaigh tathaigh na n-aingiol annsan áit sin, do réir</span>
<lb n="572"/><span>anma na heaglaisi ó thús, .i. Eaglais Mhuire do na hAinglibh,</span>
<lb n="573"/><span>do-rinne sé comhnaidh aice - mar chomhardha onóra do na</span>
<lb n="574"/><span>hainglibh do-rinne sé comhnaidh aice agus mar chomhardha grádha</span>
<lb n="575"/><span>do Mhuire.  Is sé sin ionadh dob annsa lais a ccomhfheagus</span></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="576"/><p><span>dó, uair as annsin do thionnsgain an crádhbhadh go humhal,</span>
<lb n="577"/><span>agus as ann dobhí ar biseach is na subháilcibh, fós, as ann do chuir</span>
<lb n="578"/><span>críoch ar a bheathaidh go humhal naomhtha.  Asé so an t-ionadh</span>
<lb n="579"/><span>do aithin do na bráithribh go dúthrachtach a n-aimsir an bháis,</span>
<lb n="580"/><span>agus, do réir mur atá sgríobhtha a Leabhar na Cosamhlachta</span>
<lb n="581"/><span>adubhramar romhainn, is annso do ordaigh sé a chroidhe féin</span>
<lb n="582"/><span>do bheith a n-oidhche a bháis, mar chomhardha dúthrachta</span>
<lb n="583"/><span>do Mhuire.  Is mar sin do leasaigh sé na trí heaglaisi corporrdha</span>
<lb n="584"/><span>sin, mar chomhardha go ndiongnadh sé eaglais sbioradálta na</span>
<lb n="585"/><span>n-anmann d'aithleasadh, do réir mar do-chíodhthar arna</span>
<lb n="586"/><span>choimhlíonadh is na trí hordaibh do fhágbhaidh dá éis isin</span>
<lb n="587"/><span>eaglais sbioradálta.</span></p>
<lb n="588"/>
<lb n="589"/><p><span>ATÁ AN TREAS CAIBIDIL AG LABHAIRT AR</span>
<lb n="590"/><span>ORDUCCHADH AN CHRÁDHBHAIDH, AGUS MAR DO</span>
<lb n="591"/><span>MHOL AN PÁPA AN RIAGHAIL.</span></p>
<lb n="592"/>
<lb n="593"/><p><span>Ar ccríochnughadh, imorro, na ttrí n-eaglus sin dó, do-rinne</span>
<lb n="594"/><span>comhnuidhe a n-eaglais Mhuire, agus do chríochnaigh, ar impidhe</span>
<lb n="595"/><span>máthar an tSlánaigheóra, slighe na foirfeachta agus sbiorad fhírinne</span>
<lb n="596"/><span>an tsoiscéula.</span></p>
<lb n="597"/>
<lb n="598"/><p><span>Lá dia raibhi S. Froinsias ag éisdeacht aifrinn na n-easpol, go</span>
<lb n="599"/><span>ccualaidh dá léaghadh san tshoisgéul an riaghail agus an modh</span>
<lb n="600"/><span>tug Críosd do na habsdalaibh an uair do chuir sé do shíoladh</span>
<lb n="601"/><span>na hirsi iad, .i. nach baoi gradha airgid aca, agus nach bíodh dhá</span>
<lb n="602"/><span>ionar ag aon díobh, agus fós, nach biadh slat ná maide 'na láimh.</span>
<lb n="603"/><span>Agus as amhlaidh do thuicc Bonauentúra sin agus gach doctúir</span>
<lb n="604"/><span>oile, gurab slat nó maide dobhiadh mar arm cosanta aca do</span>
<lb n="605"/><span>thoirmisg Críosd dhóibh agus nach lorcca dá ccongbháil 'na seasamh</span>
<lb n="606"/><span>isin slicche.  Mar do-chualaidh S. Froinsias sin, gabhus</span>
<lb n="607"/><span>lúthgháire romhór é, agus do ráidh, “Is sé sin as mian dom</span>
<lb n="608"/><span>mheanmoin agus dom chroidhe do choimhlíonadh.”  Do sgaoil fó</span>
<lb n="609"/><span>chéudóir a bhróga dia chosaibh agus teilgios a lorcc uadha, agus fuair</span>
<lb n="610"/><span>fuath mór ar an ionnmhus nó ar lón do bheith aige, agus do chuir</span>
<lb n="611"/><span>téad nó corda cruaidh mar chrios thairis, agus cuirios a ccuimhne</span>
<lb n="612"/><span>gach ní ad-chualaidh san tsoisgéul, agus tug a dhíthchioll croidhe</span>
<lb n="613"/><span>é féin do chuma go díreach le riaghail na n-easpol.  Do</span>
<lb n="614"/><span>thionsgain ó sin amach grádh mór do bheith aige ar fhoirfidheacht</span></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="615"/><p><span>an tsoisccéula agus cách oile do thoghairm dochum na haithrighe.</span>
<lb n="616"/><span>Dobhádur briathra tinntighe aige lán do neart agus do ghrásaibh</span>
<lb n="617"/><span>an Sbiorad Naomh, óir do bhaindís le smior na hinntinne agus</span>
<lb n="618"/><span>thiaghdís tré chroidhe luchta a n-éisdeachta, ionnus go ccuirdís</span>
<lb n="619"/><span>biodhgadh iongantach in gach aon do-chluineadh a bhriathra,</span>
<lb n="620"/><span>agus go maothaigheadh ciall bhríoghmhar a bhréithre intinne na</span>
<lb n="621"/><span>ndaoineadh do chruadhaigheadh is na peacaidhibh do</span>
<lb n="622"/><span>dhéanamh aithrighe.</span></p>
<lb n="623"/>
<lb n="624"/><p><span>Mar rugadar na daoine eólus ar an triall árd naomhtha do</span>
<lb n="625"/><span>bhí aige a bhfírinne a bheathadh agus a theagaisg, do thrialladar</span>
<lb n="626"/><span>daoine áiridhe aithrighe do dhéanamh ó  eisiompláir, iad féin</span>
<lb n="627"/><span>do cheangal do S. Froinsias ó aibíd agus ó bheathaidh, isa ainm</span>
<lb n="628"/><span>tug an duine umhal orra so, bráithre monúra, .i. na bráithre</span>
<lb n="629"/><span>as lugha.  Agus asé céad duine do ghoir Dia chuige, tighearna</span>
<lb n="630"/><span>cumhachtach dobhí a ccathraigh Aisisi, darbho comhaimn</span>
<lb n="631"/><span>Bernard; agus ba diongbhála an t-ainm don tí si céad mhac</span>
<lb n="632"/><span>sbioradálta S. Froinsias do ghairm dhe, a leith re haimsir, agus re</span>
<lb n="633"/><span>foirfidheacht na beatha naomhtha do bheith aige.  Agus asé</span>
<lb n="634"/><span>so an modh ar ar tharraing Dia chuige é, do réir mar atá a Leabhar</span>
<lb n="635"/><span>na Cosamhlachta.  An uair dobhí an tighearna sin ar dhaoinibh</span>
<lb n="636"/><span>uaisle eagnuidhe saidhbhre chathrach Aisísi do smuain aige</span>
<lb n="637"/><span>féin slighe San Froinsias do leanmhuin, .i. an tarcuisne tug</span>
<lb n="638"/><span>sé don tsaoghal agus daingne a inntinne san triall mhaith agus méad</span>
<lb n="639"/><span>a fhoighidne in gach easonóir dá bhfaghadh sé ar feadh dhá</span>
<lb n="640"/><span>bhliadhan dobhí sé a n-aibíd dhíthreabhaigh sul do thionsgain</span>
<lb n="641"/><span>sé an tOrd Mionúr; agus adubhairt an duine maith si ina mheanmuin</span>
<lb n="642"/><span>féin, “Ní éadair”, ar sé, “gan grása móra do bheith a San</span>
<lb n="643"/><span>Froinsias.”  As a haithle sin do sheól Dia dhó cuireadh do</span>
<lb n="644"/><span>thabhairt do S. Froinsias.  Do ghabh Froinsias sin agus do chaith</span>
<lb n="645"/><span>biadh agus deoch go humhal maille le Bernard; agus do chuir</span>
<lb n="646"/><span>Bernard ina inntinn naomhthacht S. Froinsias do dhearbhadh.</span>
<lb n="647"/><span>Conadh aire sin adubhairt sé leaba do chórughadh dhó ina sheómra</span>
<lb n="648"/><span>féin; agus do-righneadh amhlaidh sin, agus loighios Froinsias.  Do</span>
<lb n="649"/><span>luígh Bernard ar a leabaidh agus do léig sé gúacholladh chuige agus</span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="650"/><p><span>dobhí ag srannfartaigh go hiomarcach, dá chur a ccéill go</span>
<lb n="651"/><span>raibh sé 'na thromcholladh.  Dobhí lóchrann ar lasadh sa</span>
<lb n="652"/><span>tseómra, do réir ghnáthaighthe an duine uasail onóraigh.</span>
<lb n="653"/><span>Searbhóntaigh umhal an Airdrígh, lerbh áil seicréid agus rún Dé</span>
<lb n="654"/><span>do cheilt, an uair do shaoil sé Bernard do bheith 'na cholladh,</span>
<lb n="655"/><span>do éirghe as a leabaidh agus do thógaibh súas a lámha agus a shúile</span>
<lb n="656"/><span>maille le dúthracht agus le mian mór agus re teas tinntighe agus ghuidh</span>
<lb n="657"/><span>Dia go dúthrachtach maille le beagán briathar, .i. “Mo Dhia</span>
<lb n="658"/><span>féin; gach uile ní, asé Dia do-ní; asé Dia do-ní gach uile ní</span>
<lb n="659"/><span>dhamh chum na neitheadh mór dob áil leis do dhéanamh thríom.”</span>
<lb n="660"/><span>Agus dobhí gá shíorrádha sin, lán do dhúthracht intinne agus</span>
<lb n="661"/><span>do theas croidhe maille le deóraibh do dhórtadh dhó, as sin go</span>
<lb n="662"/><span>maidin gan urnaighthe eile do dhéanamh acht an beagán</span>
<lb n="663"/><span>briathar sin.  Asé adhbhar fá n-abradh sé sin go minic, gurbh</span>
<lb n="664"/><span>iongnamh leis airde na diaghachta agus a ísle féin, agus gurab é dob</span>
<lb n="665"/><span>áil le Dia cumhachtach do chur do shlánughadh an</span>
<lb n="666"/><span>tshaoghail, do réir mar do fhoillsigh Dia dhó na neithe móra</span>
<lb n="667"/><span>do-dhéanamh sé féin agus a ord re chéile.</span></p>
<lb n="668"/>
<lb n="669"/><p><span>Do-chonnairc an duine umhal sa a éccruas féin chuige sin,</span>
<lb n="670"/><span>muna ccuireadh Dia lámh leis.  Conadh aire sin adeireadh sé,</span>
<lb n="671"/><span>“A mo Dhia féin gach uile ní.”  Do-chonnairc Bernard agus</span>
<lb n="672"/><span>do-chualaidh sé na briathra sin agus do thuig dúthracht an duine</span>
<lb n="673"/><span>naomhtha, agus do ghoineadar grása an Sbiorad Naomh a chroidhe,</span>
<lb n="674"/><span>agus do labhair sé le San Froinsias ar maidin arna mhárach agus</span>
<lb n="675"/><span>aseadh ro ráidh: “Gidhbé duine”, ar sé, “dá ttiúbhradh Dia</span>
<lb n="676"/><span>conádha móra, agus a bheith aige mórán do bhliadhnaibh agus ná</span>
<lb n="677"/><span>bú áil leis a chongbháil ní budh faide, créud bu cóir dhó do</span>
<lb n="678"/><span>dhéanamh fris?”  Do fhreagair San Froinsias agus aseadh</span>
<lb n="679"/><span>adubhairt gurab don tí ó ffríth é budh cóir a thabhairt.</span>
<lb n="680"/><span>“Máseadh, a Froinsiais,” ar Bernard, “gach uile mhaithios</span>
<lb n="681"/><span>atá agamsa, aseadh budh áil dhamh a thabhairt do bhochtaibh</span>
<lb n="682"/><span>ar ghrádh Dé, ó bhfuarus é, agus thusa do leanmhuin agus gach</span>
<lb n="683"/><span>ní mholfus tú dhamh do dhéanamh.”  Mar do-chualaidh Froinsias</span>
<lb n="684"/><span>sin, adubhairt maille le lúthgháire mhóir, agus aseadh adubhairt,</span>
<lb n="685"/><span>“A Bhernaird,” ar sé, “as cóir dhúinne comhairle ar tTighearna</span>
<lb n="686"/><span>féin, .i. Íosa Críosd, d'iarraidh chuige sin, ionnus go</span>
<lb n="687"/><span>bhfoillsigheadh sé a thoil féin dhúinn, óir as mór an gníomh sin</span>
<lb n="688"/><span>re a dhéanamh.”  Do-chuadur go luath go heaglais S. Niocolás,</span></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="689"/><p><span>dobhí láimh riú, agus duine eile maille riú, .i. Petrus a ainm,</span>
<lb n="690"/><span>lerbh áil a bheith 'na bhráthair.  Ar n-éisdeacht aifrinn dóibh</span>
<lb n="691"/><span>annsin, dobhádur ag guidhe Dé go tráth terta.  As a haithle sin</span>
<lb n="692"/><span>do léig S. Froinsias ar a ghlúinibh é a bhfiaghnuisi na haltóra, agus</span>
<lb n="693"/><span>glacus an leabhar aifrinn agus cuiridh singin na croiche ina thimchioll</span>
<lb n="694"/><span>agus osglus an leabhar trí huaire a n-onóir na Tríonnóide, agus asé</span>
<lb n="695"/><span>so céad ní fuair san chéad osgladh, .i. an focal úd an tshoisccéula,</span>
<lb n="696"/><span>.i. “Madh áil leat a bheith foirfe, glúais agus reac a bhfuil agad agus</span>
<lb n="697"/><span>tabhair do bhochtaibh é, agus do-gheabha tú órchisde a bhflaithios</span>
<lb n="698"/><span>Dé.”  Do cuireadh chuige san dara hosgladh an focal úd oile an</span>
<lb n="699"/><span>tshoisccéula, .i. “Ná beiridh aon ní ribh sa tslighe.”  Tárla san</span>
<lb n="700"/><span>treas osgladh, .i. “Gidhbé lerab áil misi do leanmhuin, diúltadh</span>
<lb n="701"/><span>sé é féin agus leanadh sé misi agus tógbhadh sé  chroch,” mar</span>
<lb n="702"/><span>adubhairt Críosd.  Airna léaghadh sin do S. Froinsias, gabhus</span>
<lb n="703"/><span>lúthgháire é maille le buidheachus do thabhairt do Dhia, agus</span>
<lb n="704"/><span>adubhairt re Bernard agus re Peatarus, “A bhráithre grádhach,</span>
<lb n="705"/><span>ag so an riaghail as beatha dhúinn agus do gach duine lerab áil</span>
<lb n="706"/><span>é féin do cheangal rinn, agus gluaisigh agus cuiridh a ngníomh amhuil</span>
<lb n="707"/><span>do-chualabhair.”  Do-chuaidh an tighearna sin, aga raibh</span>
<lb n="708"/><span>saidhbhrios mór, .i. Bernard, dochum a thighe féin agus do chruinnigh</span>
<lb n="709"/><span>a raibh do shaidhbhrios agus do mhaoinibh aige agus do ruinn ar</span>
<lb n="710"/><span>bhochtaibh na cathrach iad, agus níor chongbhaidh agus níor choimhéid</span>
<lb n="711"/><span>aoin ní dhó féin díobh; agus do-rinne Peatarus an ní céanna, do</span>
<lb n="712"/><span>réir a inmhe féin.</span></p>
<lb n="713"/>
<lb n="714"/><p><span>As a haithle sin gabhuid an aibíd ó S. Froinsias, agus dobhádur</span>
<lb n="715"/><span>'na mbráithribh naomhtha lán do ghrásaibh ar an saoghal sa,</span>
<lb n="716"/><span>agus atáid anois maille le Dia lán do ghlóir.  Beagán aimsire 'na</span>
<lb n="717"/><span>dhiaigh sin do thairrngeadar grása an Sbiorad Naoimh ceathrar</span>
<lb n="718"/><span>bráthar oile dochum S. Fhroinsias, agus dob é an céad duine dhíobh</span>
<lb n="719"/><span>sin an t-athair naomhtha darbho comhainm Egídius, .i. duine</span>
<lb n="720"/><span>dobhí lán do ghrásaibh Dé agus do dheaghchlú, do réir mar adubhairt</span>
<lb n="721"/><span>S. Froinsias.  Dobhí an tí si rosholusda ó ghnáthughadh na</span>
<lb n="722"/><span>subháilceadh an méid si, gé dobhí sé 'na dhuine aenda gan</span>
<lb n="723"/><span>léighionn aige, gur tógaibh a n-airde é do bhreith radhairc ar</span>
<lb n="724"/><span>an Tríonnóid, agus fós go mbíodh sé go minic arna ghoid ón tsaoghal</span>
<lb n="725"/><span>leith re sbioraid, ag tabhairt aire do Dhia agus ag labhairt fris,</span>
<lb n="726"/><span>do réir mar do-chonnairc mo shúile féin é, ar Bonauentúra,</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="727"/><p><span>ionnus gurab mó do bhreathnóchadh neach beatha ainglidhe</span>
<lb n="728"/><span>do bheith aige maille ris na daoinibh iná beatha dhaonna.</span></p>
<lb n="729"/>
<lb n="730"/><p><span>An tráth sin, imorro, do fhoillsigh Dia radharc nach cóir a</span>
<lb n="731"/><span>cheilt do shagart áiridhe dobhí a ccathraigh Aisisi, Siluester</span>
<lb n="732"/><span>a ainm.  Dobhí gráin ag an duine si ar tús ar shlighe S. Froinsias</span>
<lb n="733"/><span>agus a bhráthar.  Conadh do chur a bhreithamhnuis mheardhána</span>
<lb n="734"/><span>ar ccúl do fhoillsigh Dia an radharc sa dhó.  Do-chonnairc sé</span>
<lb n="735"/><span>ina cholladh draicc mhór a timchioll cathrach Aisísi, agus gur</span>
<lb n="736"/><span>eagail leis an tír uile do sgrios le méad na draicci.  As a haithle</span>
<lb n="737"/><span>sin do-chonnairc sé cros órrdha ag teacht a bheól S. Froinsias agus</span>
<lb n="738"/><span>a beangán uachtarach a spéir an aieóir, a dhá beangán társna</span>
<lb n="739"/><span>ag teacht timchioll an tshaoghail, gur dhíochuir sí an draicc</span>
<lb n="740"/><span>uathmhar le faicsin dealraidh a solais.  Arna fhaicsin sin trí</span>
<lb n="741"/><span>huaire dhó a ndiaigh a chéile, do thuig gurab sgéula thug Dia</span>
<lb n="742"/><span>dhó ar naomhthacht S. Froinsias agus a bhráthar, conadh uime</span>
<lb n="743"/><span>sin do-chuaidh sé a cceand S. Froinsias agus do innis gach aon</span>
<lb n="744"/><span>ní aca sin dó féin agus dá bhráithribh.  A ccionn aimsire giorra</span>
<lb n="745"/><span>'na dhiaigh sin do thréig sé an saoghal agus do lean sé slighe</span>
<lb n="746"/><span>S. Froinsias go foirfe, ionnus gur chuir an bheatha mhaith</span>
<lb n="747"/><span>dobhí aige san órd a n-uaisle 's a n-onóir an radharc do-chonnairc</span>
<lb n="748"/><span>sé a n-aibíd shaoghalta.</span></p>
<lb n="749"/>
<lb n="750"/><p><span>Ní a nglóir dhíomhaoin an tshaoghail do-chuaidh S. Froinsias</span>
<lb n="751"/><span>le cloistin an amhairc sin acht a mbuidheachus do bhreith re</span>
<lb n="752"/><span>Dia ar son a thiodhlaicthe dhó, agus fós do ghlac sé leis sin</span>
<lb n="753"/><span>meanma láidir do chur cealg agus mealltóracht an diabhail dhe.</span></p>
<lb n="754"/>
<lb n="755"/><p><span>Do ghabh mian mór S. Froinsias im ghlóir na croiche céusda</span>
<lb n="756"/><span>do sheanmóir tré chéill na croisi do-chonncus 'na bheól.</span></p>
<lb n="757"/>
<lb n="758"/><p><span>Mar do ghoir Dia seisior bráthar chuige, do-chuaidh an</span>
<lb n="759"/><span>t-athair trócaireach agus an buachaill furachair, .i. S. Froinsias, a</span>
<lb n="760"/><span>n-ionadh uaigneach do chaíneadh na beatha saoghalta dobhí</span>
<lb n="761"/><span>aige agus d'iarraidh grás agus maithfeachas ar Dhia don chloinn</span>
<lb n="762"/><span>bheannaighthe do ghin sé a Críosd.  Do fhoillsigh Dia dhó</span>
<lb n="763"/><span>annsin gur mhaith sé féin a pheacaidh dhó go hiomlán.  Maille</span>
<lb n="764"/><span>le lúthgháire chroidhe do tógbhadh é as a haithle sin a solas</span></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="765"/><p><span>bhríoghmhar iongantach, agus, ar ndol asdeach dhó sa tsolus sin,</span>
<lb n="766"/><span>do-chonnairc sé go follus gach ní thaigéamhadh dhó féin agus dá</span>
<lb n="767"/><span>ord 'na dhiaigh sin go deireadh dhomhain, do réir mar do innis</span>
<lb n="768"/><span>sé féin do na bráithribh 'na dhiaigh sin do chur nirt agus</span>
<lb n="769"/><span>láidireacht ionnta go deireadh dhomhain.  “A chlann ghrádhach,</span>
<lb n="770"/><span>déanaidh go láidir sa Tighearna maille le sólás, agus ná bíodh tuirsi</span>
<lb n="771"/><span>oraibh ima laghad atá sibh maille re chéile, agus fós ná gabhadh</span>
<lb n="772"/><span>eagla sibh fám aendacht-sa, agus bíodh a fhios agaibh go cinnte</span>
<lb n="773"/><span>fírinneach gur fhoillsigh an Tighearna dhamhsa go mbiam</span>
<lb n="774"/><span>nuimhir mhór fós 'na dhiaigh so agus go ttiubhraidh sé saidhbhrios</span>
<lb n="775"/><span>na ngrás agus na mbeannacht dhúinn, do réir mar adeir Leabhar</span>
<lb n="776"/><span>na Cosamhlachta go ndubhairt S. Froinsias: “Ná bíodh</span>
<lb n="777"/><span>uamhan nó eagla oraibh, óir do fhoillsigh Dia dhamhsa go</span>
<lb n="778"/><span>ttiocfaid mórán do dhaoinibh eagnaidhe agus do dhaoinibh uaisle</span>
<lb n="779"/><span>chugainn agus go mbeid ag seanmóir maille frinn do na ríoghaibh agus</span>
<lb n="780"/><span>do na puiblibh agus do-dhéanomh mórán d'iompódh óna</span>
<lb n="781"/><span>bpeacadhaibh dochum Íosa Críosd, agus méideóchaidh Dia a</span>
<lb n="782"/><span>mhuinntir féin agus cuirfidh sé iad a saibhrios agus a leathad feadh an</span>
<lb n="783"/><span>tshaoghail.”  Adubhairt fós rena chois sin: “Do-chonnairc misi</span>
<lb n="784"/><span>na slighthe lán do dhaoinibh chugainn: atáid Frangcaidh agus</span>
<lb n="785"/><span>Spáinnigh, Almáinnigh agus Briotáinigh, Saxanaigh agus Éirionnaigh</span>
<lb n="786"/><span>agus Albanaigh agus mórán do chineadhaibh eile ar siubhal chugainn.”</span>
<lb n="787"/><span>Atáid na mainisdreach agus na coimhthineóil agus iomad na</span>
<lb n="788"/><span>mbráthar mionúr do bheith in gach aon talamh dá dhearbhadh</span>
<lb n="789"/><span>dhúinn gurab fírinneach gach ní dá ndubhairt S. Froinsias.</span></p>
<lb n="790"/>
<lb n="791"/><p><span>As a haithle sin, ar tteacht duine mhaith oile dochum an</span>
<lb n="792"/><span>chrádhbhuidh, dobhádur móirsheisear mac sbioradálta do</span>
<lb n="793"/><span>chlonn bheannaighthe ag S. Froinsias.  Agus, arna ngairm</span>
<lb n="794"/><span>chuige dhó, do-rinne an t-athair trócaireach seanmóir dhóibh</span>
<lb n="795"/><span>ar fhlaithios Dé do chosnamh do chionn an tshaoghail do thréigean</span>
<lb n="796"/><span>agus a thoile féin do dhiúltadh agus a chorp do ghortughadh; agus do</span>
<lb n="797"/><span>fhoillsigh Dia dhó gurbh áil dó a chur fá cheithre hairdibh an</span>
<lb n="798"/><span>domhain, óir dobhí mian ar S. Froinsias an eaglais uile do</span>
<lb n="799"/><span>tharraing chum na haithrighe agus a ngineamhain do Chríosd</span>
<lb n="800"/><span>go sbioradálta.  “Gluaisigh ar an t-athair milis re a chloinn</span>
<lb n="801"/><span>agus foillsigh an tsíth do na daoinibh, ag seanmóir na</span>
<lb n="802"/><span>haithrighe a maitheamh na bpeacadh, agus bídhthi féin foighideach</span>
<lb n="803"/><span>sa mbuaidhreadh, furachair san urnaighthe, glic isin tsaethar,</span></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="804"/><p><span>measardha in bhar ccomhrádh, deaghiomchair in bhar mbéusaibh,</span>
<lb n="805"/><span>buidheach do na tiodhlaicibh, óir atá flaithios Dé gá ollmhughadh</span>
<lb n="806"/><span>dhaoibh ar son gach ní dhíobh sin.”  Arna chloisdion sin do na</span>
<lb n="807"/><span>bráithribh, do léigiodar ar a nglúinibh iad a bhfiaghnuisi S.</span>
<lb n="808"/><span>Froinsias agus do ghabhadur aithne na húmhla uadh maille le</span>
<lb n="809"/><span>sólás croidhe.  Ar ttabhairt a bheannacht dhóibh, adubhairt</span>
<lb n="810"/><span>re gach bráthair fó leith aca, “Cuir h'inntinn agus do dhóich i nDia agus</span>
<lb n="811"/><span>oilfe sé thú.”  Fa gnáth leis an focal sin do rádh gach uair do</span>
<lb n="812"/><span>chuireadh sé bráthair re humhla.</span></p>
<lb n="813"/>
<lb n="814"/><p><span>Ar ngabháil, imorro, compánach do S. Froinsias, do roinn</span>
<lb n="815"/><span>sé i cceithre chúpla iad agus do chuir a ffioghair na croiche fó</span>
<lb n="816"/><span>cheithre hairdibh an domhain iad.  A ccionn aimsire giorra</span>
<lb n="817"/><span>'na dhiaigh sin dobhí mian ag an athair thrócaireach a chlann</span>
<lb n="818"/><span>ghrádhach d'fhaicsin, agus, mar nachar fhéad sé, ar a sholáthar</span>
<lb n="819"/><span>féin, a ttabhairt chuige, do ghuidh Dia go dúthrachtach a</span>
<lb n="820"/><span>ccruinniughadh a cceann a chéile, amhuil do thineóil sé clann</span>
<lb n="821"/><span>Israel dobhí sgaoilte dealaighthe ó chéile.  Do fhreagair maithios</span>
<lb n="822"/><span>Dé S. Froinsias, agus do chuir sé na bráithre a n-aon ionadh, mar</span>
<lb n="823"/><span>nár shaoileadar féin, do réir miana an athar naomhtha, maille</span>
<lb n="824"/><span>re hiongnamh mór do bheith orra féin; gur móradh ainm Dé agus</span>
<lb n="825"/><span>S. Froinsias de sin.</span></p>
<lb n="826"/>
<lb n="827"/><p><span>Do ghoir Dia chuca iar sin ceathrar do dhaoinibh saidhbhre</span>
<lb n="828"/><span>sochroidhi, ionnus go raibheadar dhá bhráthair dhéag maille</span>
<lb n="829"/><span>re chéile; óir dob áil re Críosd S. Froinsias do chur a ccosmhuilios</span>
<lb n="830"/><span>ris féin isin ngné sin, do réir mar adeir Leabhar na Cosamhlachta,</span>
<lb n="831"/><span>amhuil dobhí dhá easpol déag aige féin, gurab amhlaidh sin</span>
<lb n="832"/><span>dob áil leis dhá chompánach dhéag do bheith ag S. Froinsias, agus,</span>
<lb n="833"/><span>amhuil dobhí easpol díobh 'na dhrochdhuine, .i. Iúdás, do</span>
<lb n="834"/><span>chroch é féin, as mar sin dobhí bráthair aca sin 'na dhrochdhuine,</span>
<lb n="835"/><span>.i. Seón an tSéibéil, óir do bú áil leis an duine sin</span>
<lb n="836"/><span>míoghnáthughadh séipéil do bheith aige gan chead do S. Froinsias,</span>
<lb n="837"/><span>gur fhágaibh sé an t-ord agus go ndearnadh duine clamh dhe, agus</span>
<lb n="838"/><span>do-chuaidh a n-éudóchus agus do chroch sé é féin.</span></p>
<lb n="839"/>
<lb n="840"/><p><span>Accus, mar do chuir sé Mathias dochum na n-easpol a n-ionadh</span>
<lb n="841"/><span>Iúdáis, as mar sin do chuir sé duine maith dochum S. Froinsias</span>
<lb n="842"/><span>a n-ionadh Sheóin an tSéipéil, .i. Guilliabnus a críochnaibh</span>
<lb n="843"/><span>Saxan; agus fa maith a bheatha isin ord, maille le mórán míorbhal</span>
<lb n="844"/><span>do dhéanamh dhó.  Agus, amhuil dobhádur na heaspoil lán do</span></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="845"/><p><span>naemhthacht agus do mhíorbhuilibh, as mar sin dobhádur</span>
<lb n="846"/><span>compánaigh S. Froinsias ronaomhtha leath re beathaidh agus</span>
<lb n="847"/><span>rochumhachtach leath re míorbhuilibh do dhéanamh 'na</span>
<lb n="848"/><span>mbeathaidh agus 'na mbás agus iar mbás; uair dobhí bráthair aca ag</span>
<lb n="849"/><span>eitiollaigh, cosmhuil le hiolar, dochum solais eagna na diaghachta,</span>
<lb n="850"/><span>.i. Bernardus, céad mhac sbioradálta S. Froinsias, go ttéigheadh</span>
<lb n="851"/><span>a ndoimhne na diaghachta do thuiccsin an sgrioptúra.  Rugadh,</span>
<lb n="852"/><span>imorro, bráthair eile dhíobh isin treas neamh maille leis na</span>
<lb n="853"/><span>hainglibh, a ccosmhuileacht re Pól, .i. Egídius.  Do chuir an</span>
<lb n="854"/><span>t-aingeal cloidheamh tinntighe a mbéul bráthar oile dhíobh, a</span>
<lb n="855"/><span>ccosmhuileacht re hElias fáidh, .i. Philip Fada.  Dobhí duine</span>
<lb n="856"/><span>eile aca ag labhairt re Dia béul ar bhéul amhuil charuid re</span>
<lb n="857"/><span>caruid eile, a ccosmhuileacht re Maoisi, .i. Siluestar.  Do naomhadh</span>
<lb n="858"/><span>bráthair eile aca agus do sgríobhadh é a leabhar na beathadh a</span>
<lb n="859"/><span>fflaithios Dé agus é féin beó ar an saoghal, .i. Rufinus, .i. duine</span>
<lb n="860"/><span>uasal do chathraigh Aisísi.  Dobhí duine eile aca dealradhach</span>
<lb n="861"/><span>solusda, leith re beathaidh naomhtha, a ccosmhuileacht soluis</span>
<lb n="862"/><span>na gréine, .i. Petrus Cataníí, dobhí 'na bhiocáire ag S. Froinsias</span>
<lb n="863"/><span>agus 'na mhinistir ghenerálta 'na dhiaigh os cionn an uird.  Do</span>
<lb n="864"/><span>bhí sbiorad fháidheadórachta ag duine eile dhíobh, .i. Leada.</span>
<lb n="865"/><span>Rug duine eile dhíobh ar fhoirfeacht na humhla, .i. Maseus.</span>
<lb n="866"/><span>Mar sin nach raibh aon aca gan subháilce ar leith aige.  Agus</span>
<lb n="867"/><span>fós, amhuil do shlánaigh Críosd an saoghal lé a sheanmóraibh</span>
<lb n="868"/><span>féin agus le seanmóraibh na n-easpol, as mar sin do leasaigh S.</span>
<lb n="869"/><span>Froinsias an saoghal céanna leis féin agus le a bhráithribh, leith</span>
<lb n="870"/><span>re haithrighe agus re crádhbhadh do dhéanamh do chách.</span></p>
<lb n="871"/>
<lb n="872"/><p><span>Ó do-chonnairc, dano, S. Froinsias nuimhir na mbráthar do</span>
<lb n="873"/><span>bheith ar biseach, do sgríobh sé riaghail dó féin agus dá bhráithribh,</span>
<lb n="874"/><span>in tshoisgéula, do réir mur dhéacht an Sbiorad Naomh dhó,</span>
<lb n="875"/><span>óir as ó Chríosd féin fuair sé an riaghail.  Dá dhearbhadh sin:</span>
<lb n="876"/><span>An uair dob áil leis an riaghail do chur a suim do thaisbéin</span>
<lb n="877"/><span>Dia dhó radharc san oidhche chuige sin do dhéanamh.  Do-chonncus</span>
<lb n="878"/><span>dó gur chruinnigh sé sbrúilleach séimhidhe aráin</span>
<lb n="879"/><span>maille re chéile agus go ndubhradh ris a thabhairt do mhórán</span>
<lb n="880"/><span>bráthar bhaoi gach taoibh dhe, ar a raibhe gorta mhór.  Agus,</span>
<lb n="881"/><span>mar dob eagail leis nach fféadfadh sé an sprúidhleach sin do</span>
<lb n="882"/><span>roinn orra, ar a thanacht, adubhairt an guth neamhdha ris,</span></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="883"/><p><span>“A San Phroinsias, déana aon abhlonn amháin dá bhfuil ann</span>
<lb n="884"/><span>so agus tabhair í do gach duine lerab áil a gabháil uait.”  Do-rinne</span>
<lb n="885"/><span>S. Froinsias sin; agus gach duine nár ghabh an abhlann uadha</span>
<lb n="886"/><span>nó thug dímeas uirre iarna gabháil, do-rinneadh daoine clamha</span>
<lb n="887"/><span>a ccéadóir dhíobh.  As a haithle sin, mar nár thuicc sé an</span>
<lb n="888"/><span>radharc sin go sbioradálta, agus é go furachair ag guidhe Dé,</span>
<lb n="889"/><span>do-chualaidh sé an guth diadha ag labhairt fris: “A Froinsiais, an</span>
<lb n="890"/><span>sprúidhleach ad-chonnairc tú, as iad sin briathra an tshoisccéula;</span>
<lb n="891"/><span>an aon abhlann adúbhradh riot do dhéanamh dhíobh sin, así</span>
<lb n="892"/><span>sin an riaghail chuimir as cóir dhuit do chur a n-éin ionadh, agus</span>
<lb n="893"/><span>asé an claimhe ad-chonncais, eteadh agus drochchomhairle na</span>
<lb n="894"/><span>ndaoineadh do-bheir tarcuisne ar an riaghail.  Arna chloisdion</span>
<lb n="895"/><span>sin do S. Froinsias, do-chuaidh ar sliabh árd áiridhe darbho</span>
<lb n="896"/><span>comhainm Polambo, mar adeir Leabhar na Cosamhlachta, agus</span>
<lb n="897"/><span>dias compánach leis, .i. Leada agus Bonisius, agus dobhí annsin</span>
<lb n="898"/><span>ag guidhe Dé go díochra gan biadh gan digh acht arán agus uisge, agus</span>
<lb n="899"/><span>do sgríobh sé an riaghail go cuimir, do réir mar dheacht Críosd</span>
<lb n="900"/><span>dhó.  Iar bhfágbháil an tsléibhe dhó, tug sé an riaghail dá</span>
<lb n="901"/><span>coimhéud dá bhiocáire féin, .i. d'Elias; agus, arna léaghadh don</span>
<lb n="902"/><span>mbráthair chéanna, mar nár thaitin sí ris, ar a cruas, do bhris</span>
<lb n="903"/><span>sé í, agus do ráidh re S. Froinsias go ndeachaidh sí ar seachrán</span>
<lb n="904"/><span>uadha.  Ó do-chualaidh Froinsias sin, fillidh gusan sliabh</span>
<lb n="905"/><span>céanda agus do sgríobh sé annsin maille le tréidhionus agus re</span>
<lb n="906"/><span>hurnaighthe do dhéanamh ar tús leithide na céud riacchlach,</span>
<lb n="907"/><span>ó bhréithir go bréithir, amhuil do dheacht béul an Tighearna</span>
<lb n="908"/><span>dhó.  Conadh annsin do-chuaidh Heilias céadna a cceand na</span>
<lb n="909"/><span>mbráthar agus na menisdreach agus do innis sé dhóibh foirm na céad</span>
<lb n="910"/><span>riaghla agus adubhairt go mbaoi S. Froinsias ag déanamh a leitheide</span>
<lb n="911"/><span>oile.  “Éirghidhsi”, ar na bráithre, “a cceann S. Froinsias</span>
<lb n="912"/><span>uainne agus innis dhó go ndubhramarne ris an riaghail sin do</span>
<lb n="913"/><span>dhéanamh dhó féin agus gan a déanamh dhúinne, óir ní háil linn</span>
<lb n="914"/><span>a cur d'fhiachaibh oruinn.”  Adubhairt Helias gur eagail leis a</span>
<lb n="915"/><span>chur leis an teachtaireacht sin gan iad féin maille fris.  Arna</span>
<lb n="916"/><span>chloisdion sin dhóibh, do ghluaiseadar uile leis, agus, mar</span>
<lb n="917"/><span>do-chuaidh Helias a bhfeagus do S. Froinsias, do fhiarfaidh</span>
<lb n="918"/><span>S. Froinsias de, ar bhfaicsin na menistreach agus na mbráthar oile</span>
<lb n="919"/><span>dhó, créad dob áil leó do dhéanamh.  “Do-chualadar,” ar Helias,</span></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="920"/><p><span>“go bhfuil riaghail nuadh agadsa gá déanamh agus as eagail leó go</span>
<lb n="921"/><span>ndiongnaidh tú rochruaidh í, conadh uime sin adeirid riot a</span>
<lb n="922"/><span>déanamh dhuit féin agus gan a déanamh dhóibhsion.”  Do thógaibh</span>
<lb n="923"/><span>S. Froinsias a shúile súas agus adubhairt re Críosd, “A Thighearna,</span>
<lb n="924"/><span>as fírinneach adubhart friot nach ccreidfedís na bráithre</span>
<lb n="925"/><span>dhamh.”  Do fhreagair Críosd S. Froinsias isin aiér uasumh,</span>
<lb n="926"/><span>agus do-chualadur na bráithre é gá rádha fris, “A Froinsiais, ní</span>
<lb n="927"/><span>bhfuil aon ní uaitsi isin riaghail, acht uaimsi féin atá gach aon</span>
<lb n="928"/><span>ní dá bhfuil innte”; agus do ráidh trí húaire a ndiaigh a chéile,</span>
<lb n="929"/><span>“As amhlaidh as áil leam a coimhéad do réir na litreach, gan</span>
<lb n="930"/><span>glúais.”  Agus adubhairt as a haithle sin, “Atá fhios agamsa</span>
<lb n="931"/><span>féin gá mhéid fhéadus an nádúir dhaonna d'iomchar agus gá</span>
<lb n="932"/><span>mhéid as áil leam féin agus do fhéadaim a fhurtacht.”  Ar</span>
<lb n="933"/><span>ccríochnughadh an chomhráidh sin, adubhairt S. Froinsias ris</span>
<lb n="934"/><span>na bráithribh, “Do-chualabhair féin siúd; an áil libh go</span>
<lb n="935"/><span>ttabhrainn ar Chríosd an comhrádh céanda do rádha ribh?”</span>
<lb n="936"/><span>Ó 'd-chualadar na bráithre sin, do éirgheadar maille le náire</span>
<lb n="937"/><span>mhóir agus re haithreachus.  Conadh go nuige sin a labhrus an</span>
<lb n="938"/><span>Leabhar Cosamhlachta.</span></p>
<lb n="939"/>
<lb n="940"/><p><span>Dobhí mian ag S. Froinsias an pápa, .i. Innocensius, an treas</span>
<lb n="941"/><span>pápa ar a raibh an t-ainm sin, do mholadh na riaghla sin fuair</span>
<lb n="942"/><span>sé ó Chríosd.  Conadh aire sin do-chuaidh sé a ccuideachta</span>
<lb n="943"/><span>bráthar dochum na Rómha, agus gabhus eagla na bráithre fá</span>
<lb n="944"/><span>aendacht S. Froinsias ag dol a ccionn an phápa, go ttucc Dia</span>
<lb n="945"/><span>sbiorad láidir dhóibh leith re taisbéanadh áiridhe tucc Dia</span>
<lb n="946"/><span>do S. Froinsias, óir do-chonncus dó go bhfacaidh sé san tslighe</span>
<lb n="947"/><span>crann ro-árd, agus, ar ndol fá bhun an chrainn dó féin, do fhéuch</span>
<lb n="948"/><span>sé suas ar a bharr, agus gurbh iongnamh leis a áirde, agus go ttáinic</span>
<lb n="949"/><span>do chumhachtaibh Dé a ccéadóir gur thógaibh é féin go hárd,</span>
<lb n="950"/><span>ionnus go rug sé ar bhárr an chrainn agus gur chrom é dochum a</span>
<lb n="951"/><span>bhuna.  Do thuig an t-éarlamh naomhtha as sin gurab é an</span>
<lb n="952"/><span>crann an pápa ardchumhachtach do chlaenfadh chuige féin</span>
<lb n="953"/><span>an duine beag íseal do mholadh na riaghla agus do thabhairt gach</span>
<lb n="954"/><span>neithe dá n-iarrfadh sé dhó.  Arna innisin do na bráithribh</span>
<lb n="955"/><span>maille le sólás mór, do chuir sé a neart agus a láidireacht inntinne</span>
<lb n="956"/><span>iat.  Ar ndol dochum an phápa dhóibh maille le seóladh Dé,</span>
<lb n="957"/><span>do-chuaidh S. Froinsias a bhfiadhnuisi an phápa sa phálás darbho</span></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="958"/><p><span>comhainm Laterána, dá ngoirthior an Sgáthán.  Mar nach</span>
<lb n="959"/><span>raibhi eólus ag an phápa ar S. Froinsias, agus smuaintighthe áirde</span>
<lb n="960"/><span>ar a aire féin, agus do fhuráil a chur amach maille le míochéudfaidh;</span>
<lb n="961"/><span>agus do-chuaidh an duine umhal amach go haobhdha.  Do</span>
<lb n="962"/><span>thaisbéin Dia don phápa isin oidhche sin, dar leis féin gur fhás</span>
<lb n="963"/><span>géug phailme idir a chosaibh agus gur fhás sí agus gur éirghe go</span>
<lb n="964"/><span>ro-árd 'na crann ro-áluinn.  Ar ccur a n-iongnamh dhó créud</span>
<lb n="965"/><span>bu ciall dhó sin, do fhoillsigh solus grás Dé dhó gurab í an ghéucc</span>
<lb n="966"/><span>bheag sin, dobhí ísiol ar tús agus árd fá dheóigh, an duine bocht</span>
<lb n="967"/><span>do chuir sé amach an lá roimhe sin, do éireóchadh san eaglais</span>
<lb n="968"/><span>'na chrann ro-árd leith re foirfeacht an chrádhbhaidh.  A</span>
<lb n="969"/><span>maidin an laé arna mhárach do chuir sé daoine d'iarraidh an</span>
<lb n="970"/><span>duine bhoicht, go bhfríth a ffeagus don phálás é, gur fhuráil</span>
<lb n="971"/><span>an pápa a thabhairt ina fhiaghnuisi; agus do fhoillsigh</span>
<lb n="972"/><span>S. Froinsias dó an triall dobhí aige agus do iarr go humhal air an</span>
<lb n="973"/><span>riaghail do mholadh.  Ó do-chonnairc an pápa an coinghioll romhaith</span>
<lb n="974"/><span>dobhaoi aige S. Froinsias, mar atá glaine iongantach intinne agus</span>
<lb n="975"/><span>triall daingion na foirfeachta agus teas tinntighe na toile naomhtha,</span>
<lb n="976"/><span>tug grádh a chroidhe dhó agus do chlaon a inntinn féin dochum</span>
<lb n="977"/><span>gach neithe dá n-iarrfadh air do thabhairt dhó.  Gidheadh, do</span>
<lb n="978"/><span>chuir sé ar cairde an ní do iarr bocht Dé air, .i. S. Froinsias,</span>
<lb n="979"/><span>óir do-chonncus do chuid éigin do na cairdionálaibh gurab ní</span>
<lb n="980"/><span>núa ro-árd os cionn comhachta na ndaoine do iarr sé.  Mar</span>
<lb n="981"/><span>dob áil le Dia dobhaoi cairdionál aca sin, .i. easpoc Saibíne,</span>
<lb n="982"/><span>duine onórach darbhó comhainm Iohones, aga raibhi grádh</span>
<lb n="983"/><span>ar an naomhthacht agus trócaire do bhochtaibh Dé.  Do lasadar</span>
<lb n="984"/><span>grása an Naemhsbioraid an tí sin, agus adubhairt ris na</span>
<lb n="985"/><span>cairdionálaibh eile: “Dá ccuiream iarratus an duine bhoicht</span>
<lb n="986"/><span>ar ccúl agus a neamhchion mar ní núa ro-árd, as baeghal dúinn go</span>
<lb n="987"/><span>ttiubhram athais do shoisccéula Críosd, óir as sé ní iarrus sé,</span>
<lb n="988"/><span>riaghail agus beatha do dhaingniughadh do réir an tsoisgéula.</span>
<lb n="989"/><span>Gidhbé duine adéaradh ní nua míochneasda ná budh éidir dhó</span>
<lb n="990"/><span>choimhéud do bheith isin tsoisccéul, as deimhin go ttug sé</span>
<lb n="991"/><span>easonóir do Chríosd, as úghdar do na soisccéulaidhibh céanda.”</span>
<lb n="992"/><span>Ar ccur críche ar an chomhrádh sin don chairdionál, adubhairt</span>
<lb n="993"/><span>fear ionaid Peadair re bocht Críosd, “A mhic ghrádhaigh, guidh</span>
<lb n="994"/><span>féin Dia ima thoil d'fhoillsiughadh dhúinn iman chás sin, ionnus</span></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="995"/><p><span>go ccuirfidhear críoch go hinnill ar an mian thrócaireach</span>
<lb n="996"/><span>atá agadsa.”  Do-rinne óglach an Airdrígh sin go dúthrachtach,</span>
<lb n="997"/><span>agus fuair ó Dhia ina urnaighthe gach ní budh cóir dhó do labhairt</span>
<lb n="998"/><span>ar a bhéul don taobh amuigh agus bu cóir don phápa do thuigsin</span>
<lb n="999"/><span>ina chroidhe don taobh astuigh.</span></p>
<lb n="1000"/>
<lb n="1001"/><p><span>Ar tteacht a bhfiaghnuisi an phápa dhó, do innis sé cosmhuileacht</span>
<lb n="1002"/><span>áiridhe, do réir mar fuair sé sin ó Dhia, .i. go ndearnaidh</span>
<lb n="1003"/><span>rí sáidhbhir pósadh re mnaoi bhoicht dobhí ro-áluinn, agus go</span>
<lb n="1004"/><span>rucc sí clann dó, ar a raibh dealbh agus cosmhuileacht an rí, agus do</span>
<lb n="1005"/><span>hoileadh ar a bhord féin iad.  Do mhínigh S. Froinsias an</span>
<lb n="1006"/><span>chosmhuileacht sin go morálta, agus adubhairt gurab é an rí</span>
<lb n="1007"/><span>sáidhbhir sin Críosd, aga bhfuil gach uile shaidhbhrios ar</span>
<lb n="1008"/><span>nimh agus ar talmhuin, agus gurab í an bhean do phós sé ris, .i. an</span>
<lb n="1009"/><span>bhochtacht naomhtha, atá áluinn a bhfiadhnuisi Dé agus na n-aingeal,</span>
<lb n="1010"/><span>agus gurab í an chlann do ghein sí dhó, .i. gach duine le bú áil</span>
<lb n="1011"/><span>an bhochtacht naomhtha agus móid na bochtaine do thabhairt,</span>
<lb n="1012"/><span>dia ttabhrann Críosd beatha ar a bhord féin san eaglais, do</span>
<lb n="1013"/><span>bhrígh trócaire an Chríosdaighe.  “Máseadh,” ar S. Froinsias,</span>
<lb n="1014"/><span>“ní hadhbhar eagla móid na bochtaine do thabhairt, óir ní</span>
<lb n="1015"/><span>cosmhuil go léigfidh Críosd do ghorta a chlann féin, ar a bhfuil</span>
<lb n="1016"/><span>a dhealbh do thaobh a dhiaghachta agus a chosmhuileacht do</span>
<lb n="1017"/><span>thaobh a dhaonnachta agus a bhochtachta maille friú sin, agus a</span>
<lb n="1018"/><span>ghineamhuin ón máthair sbioradálta dhó, .i. an bhochtacht</span>
<lb n="1019"/><span>áluinn isin chrádhbhadh bheannaighthe, ó ghrásaibh an</span>
<lb n="1020"/><span>Naoimhsbioraid.  Agus fós, ó do gheall Rígh na n-aingeal</span>
<lb n="1021"/><span>oighreacht fhlaithis Dé dá lucht leanamhna féin, cá mhéad as</span>
<lb n="1022"/><span>iontuigthe dhúinn go ttiúbhra sé biadh agus deoch dhóibh agus éudach,</span>
<lb n="1023"/><span>agus go ttabhair go coitcheand do chách, eidir mhaith agus olc.</span></p>
<lb n="1024"/>
<lb n="1025"/><p><span>Arna chloisdion sin don phápa, dob iongnamh leis méad</span>
<lb n="1026"/><span>eagna an duine bhoicht, agus do thuig sé gurab é Dia féin do</span>
<lb n="1027"/><span>labhair ina bheól, agus adubhairt re cách, an taisbéanadh do fhoillsigh</span>
<lb n="1028"/><span>Dia dhó féin, gurab don duine bhocht sin budh cóir a thuigsin,</span>
<lb n="1029"/><span>.i. “Do-chonncus in mo cholladh go mbaoi an eaglais onórach,</span>
<lb n="1030"/><span>.i. Laterána, a bhfeagus do thuitim agus gur chuir duine bocht</span>
<lb n="1031"/><span>deireóil a dhruim ria agus gur chongaimh sé 'na seasamh í.  As</span>
<lb n="1032"/><span>deimhin leam”, ar an pápa, “gurab é so an tí dá bhfuil a ndán</span>
<lb n="1033"/><span>an eaglais do chongbháil, ó oibriughadh agus ó theagascc.”  Ó sin</span>
<lb n="1034"/><span>amach dobhí an pápa lán do dhúthracht agus do ghrádh sbioradálta</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="1035"/><p><span>fá shearbhfoghontaidh Chríosd, agus tug dhó gach ní dar iarr air agus</span>
<lb n="1036"/><span>do gheall neithe móra eile do thabhairt dhó.  Do mhol sé an</span>
<lb n="1037"/><span>riaghail agus do aithin sé dhó an aithrighe do sheanmóir agus fós do</span>
<lb n="1038"/><span>fhuráil sé coróineadha beaga do dhéanamh is na bráithribh</span>
<lb n="1039"/><span>tuata, do sheanmóir bréithre Dé.</span></p>
<lb n="1040"/>
<lb n="1041"/><p><span>LABHRUM AN CEATHRAMHADH CAIBIDIL AR</span>
<lb n="1042"/><span>BHISEACH AN UIRD MHIONÚR FÁ LÁIMH</span>
<lb n="1043"/><span>S. FROINSIAS.</span></p>
<lb n="1044"/>
<lb n="1045"/><p><span>An t-athair naomhtha S. Froinsias, aga mbaoi sólás grás</span>
<lb n="1046"/><span>Dé, ar bhfagháil cumhachta agus ughdardháis an phápa, do-chuaidh</span>
<lb n="1047"/><span>sé maille le dóchus daingion dochum ionaid áiridhe dar</span>
<lb n="1048"/><span>chomhainm Gleann Spoleata do chur soisccéula Críosd a ngníomh</span>
<lb n="1049"/><span>ó bheathaidh agus dá sheanmóir ó bhréithir.  Ar ndéanamh callóide</span>
<lb n="1050"/><span>rena chompánaibh dhó cionnus do choimhéudfaidís an riaghail</span>
<lb n="1051"/><span>go glan agus cionnus do-bhéardís a mbeatha go naomhtha as do</span>
<lb n="1052"/><span>thaobh an Tighearna, go tarbhach leith riú féin agus go hesiomláireach</span>
<lb n="1053"/><span>leith re cách eile, go rug deireadh an laoi orra, agus do fhanadar,</span>
<lb n="1054"/><span>le méad an tsaethair roimhe sin, a n-ionadh fhásaigh gan lón</span>
<lb n="1055"/><span>aca acht Dia, aga mbaoi agus aga raibhi deithide agus coimhéud orra,</span>
<lb n="1056"/><span>óir do-chonncadar a ccéadóir duine ar tteacht do láthair agus</span>
<lb n="1057"/><span>arán ina láimh, agus, ar ttabhairt an aráin dóibh, do imigh sé as a</span>
<lb n="1058"/><span>bhfiaghnuisi gan fhios aca cáit as a ttáinic nó cá hairm a</span>
<lb n="1059"/><span>ndeachaidh.  Mar do thuigeadar na bráithre gurab é Dia do</span>
<lb n="1060"/><span>chuir an tiodhlacadh sin dochum S. Froinsias, as mó thugadar</span>
<lb n="1061"/><span>a n-aire do shásadh na hinntinne leith re buidheachus agus re</span>
<lb n="1062"/><span>moladh do thabhairt d'Íosa nó do bhiadh an chuirp do</span>
<lb n="1063"/><span>chaitheamh, agus do chuireadar ina n-inntinn go daingion gan dol</span>
<lb n="1064"/><span>tair ais choidhche ón mbochtacht naomhtha re hamhgur nó</span>
<lb n="1065"/><span>re heasbhaidh dá mhéud.</span></p>
<lb n="1066"/>
<lb n="1067"/><p><span>Acc dol dochum an ghleanna chéanna dhóibh maille le triall</span>
<lb n="1068"/><span>naomhtha, do chuireadar a ccontabhairt créad budh cóir dhóibh</span>
<lb n="1069"/><span>do dhéanamh, .i. a mbeith maille fris na daoinibh ná dol leó</span>
<lb n="1070"/><span>féin ar an bhfásach; agus, ó nach ann féin nó ina bhráithribh do</span>
<lb n="1071"/><span>chuir S. Froinsias a dhóich, do ghuidheadar Dia go dúthrachtach</span></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="1072"/><p><span>ima thoil féin d'fhoillsiughadh dhóibh ar an adhbhar sin.  Ar</span>
<lb n="1073"/><span>tteacht solais freagra Dé a ttimchioll S. Froinsias, do thuig</span>
<lb n="1074"/><span>sé gurab dochum éudálach do dhéanamh do Chríosd ar na</span>
<lb n="1075"/><span>hanmannaibh dob áil leis an diabhal d'fhuadach a n-ifrionn</span>
<lb n="1076"/><span>do chuir Dia é féin agus a ord ar an saoghal, conadh ar an adhbhar</span>
<lb n="1077"/><span>sin rucc mar roghain a bheatha do thabhairt ass maille fris na</span>
<lb n="1078"/><span>daoinibh, ionnus nach í a tharbha féin amháin do-dhéanamh</span>
<lb n="1079"/><span>sé acht tarbha na heaglaisi go coitchionn ó eisiomláir Chríosd</span>
<lb n="1080"/><span>do chuir a anam agus a bheatha ar son cáich uile.  As a haithle</span>
<lb n="1081"/><span>sin do-rinneadar comhnuidhe a n-ionadh bheacc dheireóil do</span>
<lb n="1082"/><span>bhí ar fágbháil amuigh ó chách a ccóir cathrach Aisísi, ina</span>
<lb n="1083"/><span>raibheadar ag tabhairt a mbeatha as do réir riaghla na bochtaine</span>
<lb n="1084"/><span>naomhtha maille le saothar mór agus re sólás d'fhagháil a n-arán</span>
<lb n="1085"/><span>na ndeór nías mó ná a mbiadh oile dá shólásaigh.  Tugadar a</span>
<lb n="1086"/><span>n-aire do stuidér na hurnaighthe agus do leabhar na croiche céusda</span>
<lb n="1087"/><span>d'fhéuchain agus do sgrúdadh do ghnáth a ló agus a n-oidhche, óir</span>
<lb n="1088"/><span>ní raibhiodar leabhair eile aca le n-aibeórdís trátha cánónta, agus</span>
<lb n="1089"/><span>fós do-níodh S. Froinsias seanmóra dhóibh go minic ar chroich</span>
<lb n="1090"/><span>Chríosd agus ar a pháis, agus tucc sé teagusg dhóibh, an tráth</span>
<lb n="1091"/><span>do-ghéandís urnaighthe, an Phaidear do rádh agus an urnaighthe</span>
<lb n="1092"/><span>bheag sa oile, .i. “Guidhim annso agus in gach eaglais oile atá</span>
<lb n="1093"/><span>agad agus beannaighim dhuit, óir as léad chroich naoimh féin do</span>
<lb n="1094"/><span>cheannaighis an saoghal.”  Agus tucc sé trí teagaisg mhaithe</span>
<lb n="1095"/><span>eile dóibh an uair sin, .i. ar tús, Dia do mholadh ann féin agus</span>
<lb n="1096"/><span>in gach uile chréatúir, agus onóir do thabhairt do na sagartaibh,</span>
<lb n="1097"/><span>creideamh na hEaglaisi Rómhánta do choimhéad go daingion agus</span>
<lb n="1098"/><span>a admháil go haonda.</span></p>
<lb n="1099"/>
<lb n="1100"/><p><span>Do choimhéid an chlann teagusg an athar naomhtha in gach</span>
<lb n="1101"/><span>aon ghné; agus, ar bhfaicsin eaglaisi a bhfad uatha, do léigdís ar a</span>
<lb n="1102"/><span>nglúinibh iad agus do-nídís urnaighthe, do réir na haithne fuaradar</span>
<lb n="1103"/><span>ón athair naomhtha.</span></p>
<lb n="1104"/>
<lb n="1105"/><p><span>Do-chuaidh S. Froinsias Satharn áiridhe ón ionadh chéanda</span>
<lb n="1106"/><span>sin dochum cathrach Aisisi do rádha seanmóra i n-eaglais</span>
<lb n="1107"/><span>chaiteadrálta.  Agus, ar mbeith a bhfurachrus an oidhche sin a</span>
<lb n="1108"/><span>ngarrdha na ccanánach, acc guidhe, amhuil fa gnáth leis, go</span>
<lb n="1109"/><span>bhfacadur na bráithre timchioll an mheodhón oidhche, agus cuid 'na</span>
<lb n="1110"/><span>ndúsgadh dhíobh agus cuid 'na cciúnus, carbad tinntighe lán do</span>
<lb n="1111"/><span>sholas agus do dhealradh iongantach ag teacht asteach ar dhorus</span></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="1112"/><p><span>an tighe i raibheadar, gur chuartaigh an teach trí huaire a</span>
<lb n="1113"/><span>ndiaigh a chéile; agus dobhí rotha cruinn tinntighe os cionn an</span>
<lb n="1114"/><span>charbaid ar chuma spéire, ar a mbaoi faicsin agus cosmhuileacht</span>
<lb n="1115"/><span>na gréine, ionnus go ndearnaidh sé an oidhche comhsholus re</span>
<lb n="1116"/><span>lá.  Arna fhaicsin sin dóibh, do bhiodhgadar na bráithre do</span>
<lb n="1117"/><span>bhí 'na ndúsgadh agus gabhus eagla na bráithre dobhí 'na ccolladh,</span>
<lb n="1118"/><span>agus fós ní mó do-chonncadar na súile corporrdha aca an solus mór</span>
<lb n="1119"/><span>sin iná do-chonncadur súile na hintinne, ionnus go bhfacaidh</span>
<lb n="1120"/><span>gach aon díobh, do bhrígh an tsoluis sin, coccús agus seicréid</span>
<lb n="1121"/><span>an duine eile go follus.  Do thuigeadar na bráithre uile as sin</span>
<lb n="1122"/><span>gurab é S. Froinsias, dobhí ina bhféugmhais an tan sin ó chorp</span>
<lb n="1123"/><span>agus 'na bhfiadhnuisi ó sbioraid, do thaisbéin Dia go míorbhuileach</span>
<lb n="1124"/><span>dhóibh san bhfioghair sin, lán do dhealradh agus do sholus gréine</span>
<lb n="1125"/><span>na córa, .i. Críosd, agus fós lán do theas agus do lasair grás an</span>
<lb n="1126"/><span>Naemhsbiorad, do réir mar tuigthior isin dá ní sin isin charbad</span>
<lb n="1127"/><span>thinntighe, ionnus gomadh éidir leis na bráithribh, a</span>
<lb n="1128"/><span>ccosmhuileacht le cloinn Israel, dol a ndiaigh S.Froinsias,</span>
<lb n="1129"/><span>dobhí mar Helias eile 'na fhear sdiúrtha agus seólta na cloinne</span>
<lb n="1130"/><span>sbioradálta a ccarbad an chrábhaidh.  Mar do fhill S. Froinsias</span>
<lb n="1131"/><span>dochum na mbráthar, do nocht sé seicréid a ccogúis, agus tug</span>
<lb n="1132"/><span>láidireacht sbioraide dhóibh leith ris an radharc iongantach</span>
<lb n="1133"/><span>sin do-chonncadar; do fhoillsigh sé mórán do bhiseach an</span>
<lb n="1134"/><span>chrábhaidh san aimsir sin dobhí chuca is na neithibh ro-árda</span>
<lb n="1135"/><span>sin do fhoillsigh sé dhóibh.  Do aithnigheadar na bráithre</span>
<lb n="1136"/><span>Sbiorad an Tighearna do bheith i ccomhnaigh aige go hiomlán</span>
<lb n="1137"/><span>an méid si gomadh innill dhóibh a theagusg agus a bheatha do</span>
<lb n="1138"/><span>leanmhuin.  As a haithle sin rug an buachaill furachair an</span>
<lb n="1139"/><span>tréud beag sin leis, .i. an dá bhráthair dhéag sin, maille le grásaibh</span>
<lb n="1140"/><span>Dé 'na ccuideachta, annsin dochum Eaglaisi Muire do na</span>
<lb n="1141"/><span>hAinglibh adubhramar romhuinn, ionnus, ós annsin do</span>
<lb n="1142"/><span>thionnsgain an tOrd Mionúr, gurab annsa n-ionadh chéanda</span>
<lb n="1143"/><span>do bheith sé ar biseach, d'impidhe máthar Íosa.  Conadh san</span>
<lb n="1144"/><span>ionadh sin do fhoillsigh an t-aingeal do S. Froinsias ceithre</span>
<lb n="1145"/><span>priuiléide móra tug Dia don Ord Mhionúr, mar adeir an Leabhar</span>
<lb n="1146"/><span>Cosamhlachta.  An chéad phriuiléid, go mbiaidh a ccrádhbhadh</span>
<lb n="1147"/><span>ar congmháil go lá an bhreithe.  An dara priuiléid, nach</span>
<lb n="1148"/><span>daimeóntar an bráthair dobhiadh ag coimhéud na riaghla agus</span>
<lb n="1149"/><span>do-gheabhadh bás isin aibíd.  An treas priuiléid, go mbiaidh</span></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="1150"/><p><span>mórán ag cur a n-aghaidh an uird agus go mbéaradh an t-ord</span>
<lb n="1151"/><span>buaidh orra fá dheireadh agus gurab geárr dobhéardaois na daoine</span>
<lb n="1152"/><span>do chuirfeadh 'na n-aghaidh.  An ceathramhadh priviléid,</span>
<lb n="1153"/><span>gach a mhéid bú líonmhuire na bráithre, gurab saidhbhride</span>
<lb n="1154"/><span>do-bhéaradh Dia riachtanus a leasa dhóibh sin.  Do fhoillsigh</span>
<lb n="1155"/><span>Críosd féin ceithre neithe oile bu cosmhuil riú sin ar Sliabh</span>
<lb n="1156"/><span>Aluerne, ina bhfuair sé na háladha.  Aimsir áiridhe dobhí</span>
<lb n="1157"/><span>S. Froinsias agus a chompánach, .i. Leada, ar an sliabh chéanda</span>
<lb n="1158"/><span>sin.  Do mhol sé go hárd cloch áiridhe dobhí ina fhiadhnuisi</span>
<lb n="1159"/><span>maille le sólás mór croidhe agus adubhairt le Leada an chloch do</span>
<lb n="1160"/><span>nighe a huisge; agus, arna dhéanamh sin do Leda, adubhairt S.</span>
<lb n="1161"/><span>Froinsias, “Nigh anois í le fíon.”  Mar do-rinne sé sin, adubhairt</span>
<lb n="1162"/><span>arís an chloch do nighe le hola.  Do-rinne Leada sin, agus adubhairt</span>
<lb n="1163"/><span>S. Froinsias arís a nighe an ceathramhadh uair a balsomus.</span>
<lb n="1164"/><span>“Cionnus do-gheabhainn balsamus annso?” ar Leada.</span>
<lb n="1165"/><span>Freagrus S. Froinsias dó agus aseadh adubhairt fris, “Bíodh a</span>
<lb n="1166"/><span>fhios agad, a Leada bhig le Dia, gurab í so an chloch bheag ar</span>
<lb n="1167"/><span>ar shuidh Críosd an uair do gheall sé dhamhsa ceithre priuiléide</span>
<lb n="1168"/><span>do thabhairt dom ord-sa, agus as uime sin adubhairt mé riot an</span>
<lb n="1169"/><span>chloch do nighe ceithre huaire, ina n-onóir sin.  An céad ní</span>
<lb n="1170"/><span>aca sin, go mbiaidh profeist an chrádhbhaidh sin ar congbháil</span>
<lb n="1171"/><span>go deireadh an domhain.  An dara ní, nach fféadann an bráthair</span>
<lb n="1172"/><span>aga mbiaidh drochbheatha anamhuin go buan isin ord, óir</span>
<lb n="1173"/><span>budh éigion dó aithrighe do dhéanamh go luath nó an crábhadh</span>
<lb n="1174"/><span>d'fhágbháil.  An treas ní, gidhbé do-dhéanamh éccóir nó</span>
<lb n="1175"/><span>ainleanmhuin ar an ord go bhfios dó féin, nach biadh saoghal</span>
<lb n="1176"/><span>aige.  An ceathramhadh ní, gidhbé duine aga mbiaidh grádh</span>
<lb n="1177"/><span>croidhe do na bráithribh, dá mhéud a bhias 'na pheacthach, go</span>
<lb n="1178"/><span>ndiongna Dia trócaire air fá dheireadh.</span></p>
<lb n="1179"/>
<lb n="1180"/><p><span>Fuair S. Froinsias na neithe céanna so arís a nEaglais Mhuire</span>
<lb n="1181"/><span>do na hAinglibh, agus fós d'fhoillsigh aingiol Dé dhó an dá ní</span>
<lb n="1182"/><span>dhéighionach sin i n-ionadh ro-uaigneach ina raibh sé ag</span>
<lb n="1183"/><span>guidhe Dé go díochra, agus adubhairt ris ar tús: Gidhbé duine</span>
<lb n="1184"/><span>do chuirfeadh a n-aghaidh an Uird Mhinúir agus aga mbia fúath</span>
<lb n="1185"/><span>orra féin agus ar a ccrábhadh, go mbeanfeadh Dia a ghrása féin</span>
<lb n="1186"/><span>díobh ar an saoghal agus go ccuirfeadh daille inntinne orra, agus fós</span>
<lb n="1187"/><span>go n-imeóchadh tubaisde shaoghalta orra agus searbhus croidhe,</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="1188"/><p><span>ag imtheacht ó pheacadh go peacadh, agus, muna ndearna</span>
<lb n="1189"/><span>aithrighe ria mbás, go mbiadh mallacht Chríosd aca agus a dhol</span>
<lb n="1190"/><span>fá dheóigh a n-ifrionn.  An dara ní adubhairt an t-aingiol</span>
<lb n="1191"/><span>céanna ris: Gach duine aga mbiadh dúthracht don ord sa agus</span>
<lb n="1192"/><span>ghéabhus chuige na bráithre go grádhach deaghaithneach</span>
<lb n="1193"/><span>maille le furtacht orra ina riachtanus a leasa, do-gheabha sé</span>
<lb n="1194"/><span>maithios na ngrás ar an saoghal sa agus a dhídion ar gach ndoirbhios,</span>
<lb n="1195"/><span>agus maitheamh a pheacadh agus trócaire do dhéanamh a ccrích a</span>
<lb n="1196"/><span>bheathadh fair, agus fós, dá n-ana sé go buan isin onóir a thionsgnus</span>
<lb n="1197"/><span>sé do thabhairt do na bráithribh, rachaidh sé maille le sólás</span>
<lb n="1198"/><span>dochum saidhbhris na glóire.</span></p>
<lb n="1199"/>
<lb n="1200"/><p><span>Do dearbhadh an dá ní sin go minic ó ghníomh, do réir mar</span>
<lb n="1201"/><span>atáid mórán d'eisiomláiribh agus do sgéulaibh sgríobhtha orra</span>
<lb n="1202"/><span>sin isin Leabhar Cosmhuileachta adubhramar thúas, agus fós,</span>
<lb n="1203"/><span>gion gurbh fhéidir a leanmhuin uile, ar a n-iomad, cuirfiod</span>
<lb n="1204"/><span>feasda méid éigin a ccéill annso dhíobh.</span></p>
<lb n="1205"/>
<lb n="1206"/><p><span>Pápa dobhí isin Róimh, darbho comhainm Urbánus, .i.</span>
<lb n="1207"/><span>an cúigeadh pápa ar a raibh an t-ainm sin, tucc sé mionna na</span>
<lb n="1208"/><span>heaglaisi go sgriosfadh sé an t-ord sin isin chaibidil fa neasa</span>
<lb n="1209"/><span>dhó.  Aimsir aithghearr 'na dhiaigh sin do chuir Dia easláinte</span>
<lb n="1210"/><span>ghér air, dá ffuair sé bás fá laithibh gearra, ionnus nár</span>
<lb n="1211"/><span>chongaimh sé an chaibidil ó sin amach.  Accus fós dobhí</span>
<lb n="1212"/><span>pápa eile, .i. Bonafasius, an t-ochtmhadh pápa don ainm sin,</span>
<lb n="1213"/><span>do fhuráil sé mórán bulladh do sgríobha ar aon fhoirm agus</span>
<lb n="1214"/><span>a ccur fá shéulaidhibh uile do sgrios an Uird Mhinúir as gach</span>
<lb n="1215"/><span>ionadh a mbeidís.  Tárla dhósan lá áiridhe mar dob áil le Dia</span>
<lb n="1216"/><span>gur gabhadh é isin chathraigh darbho hainm Aghmha nías</span>
<lb n="1217"/><span>luaithe ná do chuir sé na litreacha uadha agus gur loisgeadh na</span>
<lb n="1218"/><span>litreacha ar faichthe na cathrach céunda, agus go bhfuair bás;</span>
<lb n="1219"/><span>ionnus gur móraidheadh ainm Dé agus an Uird Mhinúir de sin.</span></p>
<lb n="1220"/>
<lb n="1221"/><p><span>Tarla, dano, easpacc áiridhe agus bráthair eile dobhí 'na abaidh</span>
<lb n="1222"/><span>ag ainleanmhuin ar an Ord Mhinúr.  Tárla 'na dhiacch sin go</span>
<lb n="1223"/><span>bhfacaidh an t-aba aisling: daoine áiridhe maithe agus daoine</span>
<lb n="1224"/><span>olca do ghairm go breitheamhnus Dé, agus é féin agus an t-easpocc</span>
<lb n="1225"/><span>agus an dias searbfhoghontaigh dobhí aca do chur maille ris na</span>
<lb n="1226"/><span>drochdhaoinibh damanta ar láimh chlé an bhreitheamhan, agus</span>
<lb n="1227"/><span>go rángadar dias bráthar mionúr agus go rugadar é féin ar éigin</span>
<lb n="1228"/><span>leó do thaoibh na láimhe deisi.  Ar músgladh dhó isin maidin,</span></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="1229"/><p><span>do ghabh uamhan mór é, agus do-chuaidh dochum na mbráthar</span>
<lb n="1230"/><span>minúr agus do ghabh an aibíd uatha, maille le hiongnamh mór</span>
<lb n="1231"/><span>do bheith ag cách 'na thimchioll sin, agus do innis don easpocc</span>
<lb n="1232"/><span>na sgéula sin agus don tsearbhfoghontaidh; agus, mar nach ttugadar</span>
<lb n="1233"/><span>cion ar a chomhrádh, fuair an t-easpocc bás obann a bhfos agus</span>
<lb n="1234"/><span>bás na péine thall.  Agus do mharbhadar an dias searbhfoghontaidh</span>
<lb n="1235"/><span>a chéile fá ionnmhus an easpuicc; gur móradh ainm Dé</span>
<lb n="1236"/><span>agus an Uird Mhinúr de sin.</span></p>
<lb n="1237"/>
<lb n="1238"/><p><span>Tarladur mórán oile do phreiláidibh agus do chairdionálaibh</span>
<lb n="1239"/><span>ler mhian an tOrd Mionúr do sgrios, gur ghearraidh Dia a</span>
<lb n="1240"/><span>saoghal maille re bás tubaisdeach do thabhairt dhóibh.</span></p>
<lb n="1241"/>
<lb n="1242"/><p><span>Dála S. Froinsias, do chuir sé ceithre bhráthair dochum na</span>
<lb n="1243"/><span>Saxanach dá slánughadh, .i. athair naomhtha dar chomhainm</span>
<lb n="1244"/><span>Agnellus, agus triúr bráthar oile.  Ar ndol dhóibh so go</span>
<lb n="1245"/><span>Cantabhre an treas lá don tshamhradh, tugadar bráithre preisiúra</span>
<lb n="1246"/><span>dobhí annsin aghaidh ghrádhach dhúthrachtach dhóibh.  Tárla iad</span>
<lb n="1247"/><span>a ndeireadh an laoi ar coill rodhlúith, ina raibh gráinseach</span>
<lb n="1248"/><span>mhanach le mainisdir onóraigh darbho comhainm Aimbidon,</span>
<lb n="1249"/><span>dobhí idir Oxurd agus an mhainisdir chéanda, agus, mar nár fhéudadar</span>
<lb n="1250"/><span>na bráithre, re fliche agus re dorchadus na hoidhche, dol ní budh</span>
<lb n="1251"/><span>faide ná sin, do iarradur ar na manachaibh ósta na hoidhche</span>
<lb n="1252"/><span>sin do thabhairt dhóibh ar ghrádh Dé.  Ar ndéanamh na</span>
<lb n="1253"/><span>teachtaireachta sin don doirseóir ris an phrióir agus re triúr manach</span>
<lb n="1254"/><span>oile, .i. saicrista agus ceallóir agus manach óg, do-chuaidh an prióir</span>
<lb n="1255"/><span>féin dá bhféuchain, agus do smuain sé, le a bhfaicsin, gurab cleasaidhe</span>
<lb n="1256"/><span>nó daoine siubhail dobhí ann, óir níor ghnáthaigh sé a leithide</span>
<lb n="1257"/><span>d'fhaicsin ariamh, agus do fhuráil a ccur amach maille le heasonóir</span>
<lb n="1258"/><span>do thabhairt dhóibh.  As a haithle sin do ghabh truaighe an</span>
<lb n="1259"/><span>manach óg 'na ttimchioll agus adubhairt ris an doirseóir, “Ar</span>
<lb n="1260"/><span>ccolladh do na manachaibh, léig na daoine bochta, im onóir-si</span>
<lb n="1261"/><span>agus a hucht mo ghrádha,  ttigh an fheóir thirim, agus do-ghéansa</span>
<lb n="1262"/><span>soláthar éigin dóibh.”  Do-rinne an doirseóir sin, agus tug an</span>
<lb n="1263"/><span>manach óg pruinn chuca agus do iarr orra go díochra guidhe air</span>
<lb n="1264"/><span>féin.  Ar n-imtheacht uatha do dhéanamh ciúnais dó, do-chonnairc</span>
<lb n="1265"/><span>aisling isin oidhche, .i. Críosd do shuidhe ina chathaoir</span>
<lb n="1266"/><span>ro-onóraigh ina eagluis féin agus é do ghairm cáich uile dochum</span>
<lb n="1267"/><span>an bhreitheamhnuis, agus go ndubhairt sé ó ghuth adhuathmhar,</span>
<lb n="1268"/><span>“Goirthior chugaind pátrún an ionaidh si.”  Agus, arna</span>
<lb n="1269"/><span>ttabhairt dochum an bhreitheamhuin, táinic duine bocht umhal</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="1270"/><p><span>do láthair agus adubhart ó ghuth árd: “A bhreithimh atá cóir</span>
<lb n="1271"/><span>ceart, atá fuil mo bhráthar féin ag glaodhaigh ort a n-aghaidh</span>
<lb n="1272"/><span>lucht áitighthe an ionaidh si, óir do dhiúltadar fá ósta na</span>
<lb n="1273"/><span>hoidhche anocht iad, agus gurab ar do ghrádh-sa do thréigiodar mo</span>
<lb n="1274"/><span>bhráithre-si gach uile ní, agus fós is do chuartughadh na n-anmonn</span>
<lb n="1275"/><span>dhuitsi tángadar annso.”  Adubhairt Críosd ris in phrióir,</span>
<lb n="1276"/><span>“Cia an t-ord dá bhfuilisi?”  “d'Ord Benidecht,” ar an prióir.</span>
<lb n="1277"/><span>“An fíor siúd, a Bhenidecht?” ar Íosa.  Do fhreagair Benidecht</span>
<lb n="1278"/><span>agus adubhairt sé: “Lucht sgriosaidh an uird si an prióir agus a</span>
<lb n="1279"/><span>chompánaigh agus ní lucht dia chúmhdach, óir do aithin misi</span>
<lb n="1280"/><span>isin riaghail chrábhaidh aoidheadha agus daoine bochta agus daoine</span>
<lb n="1281"/><span>crádhbhaidh do bheith ar bord an abadh agus an phrióra, agus anoisi</span>
<lb n="1282"/><span>do dhiúltadar biadh nó deoch do thabhairt do na bráithribh</span>
<lb n="1283"/><span>bochta sin.”  Ar ccríochnughadh an chomhráidh sin do Chríosd,</span>
<lb n="1284"/><span>do fhuráil an prióir agus an sacrista agus an ceallóir do chrochadh</span>
<lb n="1285"/><span>san chlauster.  Agus, arna ccrochadh, adubhairt Críosd ris an</span>
<lb n="1286"/><span>manach óg, “Cia an t-ord dá bhfuil tusa?”  Mar dob eagail</span>
<lb n="1287"/><span>leis a rádha gurab d'Ord Benidecht é féin, adubhairt, maille</span>
<lb n="1288"/><span>re huamhan mór, ag féuchain ar S. Froinsias, “As d'ord an</span>
<lb n="1289"/><span>duine bhoicht sin mé.”  “A S. Froinsiais,” ar Críosd, “an dot</span>
<lb n="1290"/><span>ord an tí si?”  “A Thighearna,” ar S. Froinsias, “as díobh, agus</span>
<lb n="1291"/><span>gabhuim leis anois.”  As a haithle sin tug Froinsias póg don</span>
<lb n="1292"/><span>manach óg agus, arna cheangal re a chroidhe dhó, musglus an</span>
<lb n="1293"/><span>manach óg agus biodhgas go mór leis an radharc sin tarfás dó agus</span>
<lb n="1294"/><span>go háiridhe mar do-chualaidh Críosd ag rádh anma S. Froinsias.</span>
<lb n="1295"/><span>Mar do-chuaidh a ccéadóir d'innision sgéul don phrióir, as</span>
<lb n="1296"/><span>amhlaidh fuair é agus a mhuinél brisde agus a cheann ar an leabaidh</span>
<lb n="1297"/><span>amach.  Arna fhaicsin sin dó, glaoidhios go hárd agus do-chuaidh</span>
<lb n="1298"/><span>a seómra a chompánach agus fuair ar an seóladh chéanda iad agus a</span>
<lb n="1299"/><span>muinéil brisde.  Gluaisios go luath go seómra an fheóir thirim,</span>
<lb n="1300"/><span>mar ar chuir sé na bráithre, agus ní rucc orra annsin, óir do chuir</span>
<lb n="1301"/><span>an doirseóir amach iad ar maidin, ar eagla an phrióra.  Ní</span>
<lb n="1302"/><span>comhnaidh do-rinne an manach óg, óir do-chuaidh d'innisin</span>
<lb n="1303"/><span>sgéul don abaidh agus do chách a ccoitchinne.</span></p>
<lb n="1304"/>
<lb n="1305"/><p><span>Do-chuadar na bráithre faoi sin go Oxurta i cceann an rígh,</span>
<lb n="1306"/><span>.i. Cing Henrí, agus do ghabh an rígh sin chuige iad maille le</span>
<lb n="1307"/><span>honóir mhóir agus tug áit mainisdreach dhóibh a ccathair Oxurta.  As a</span></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="1308"/><p><span>haithle sin do-chuaidh clú naomhthachta na mbráthar agus an</span>
<lb n="1309"/><span>mhóirmhíorbhuile sin ar fud Shaxan os áird, ionnus nach é</span>
<lb n="1310"/><span>amháin do-chuaidh an manach óg sin dochum na mbráthar</span>
<lb n="1311"/><span>ar tús acht do ghabhadar preiláidigh onóracha a Saxanaibh</span>
<lb n="1312"/><span>aibíd na mbráthar minúr, agus fa díobh sin easpocc Erfoidin agus ab</span>
<lb n="1313"/><span>Aimbidon adubhramar romhuinn, agus dobhádar 'na mbráithribh</span>
<lb n="1314"/><span>inísle, ionnus go mbídís araon agus baradha cloch agus paidéil uisge</span>
<lb n="1315"/><span>eatorra agá ttarraing dochum oibre na mainisdreach dobhádur</span>
<lb n="1316"/><span>na bráithre do chumhdach a nOxurta.</span></p>
<lb n="1317"/>
<lb n="1318"/><p><span>Do-rinne Dia díoghaltus fós ar mhórán do thighearnaighibh</span>
<lb n="1319"/><span>saoghalta dobhí ag ainleanmhuin ar na bráithribh, amhuil as</span>
<lb n="1320"/><span>follus cuid aca sin isin sgél so síos.</span></p>
<lb n="1321"/>
<lb n="1322"/><p><span>Federicus impire, .i. an dara impire don ainm sin, óir do</span>
<lb n="1323"/><span>scrios sé na bráithre minúra a ríoghacht na Siosaile.  Aimsir</span>
<lb n="1324"/><span>áiridhe as a haithle sin go gearr tug a mhac féin, Manfredus,</span>
<lb n="1325"/><span>bás dochraidhe dhó, óir do mhúch sé é ar a leabaidh, agus é coinnealbháite;</span>
<lb n="1326"/><span>gur móradh ainm Dé agus na mbráthar de sin.  Tighearna</span>
<lb n="1327"/><span>móir oile darbho comhainm Cos an tSléibhe, aga raibhi grádh</span>
<lb n="1328"/><span>mór aige ar tús do na bráithribh, gidheadh, táinic do chomhairle</span>
<lb n="1329"/><span>drochdhuine dá mhuinntir gur iompódh sé an grádh mór sin a</span>
<lb n="1330"/><span>bhfuath agus a miosccais mhóir, ionnus gurbh éigion do na bráithribh</span>
<lb n="1331"/><span>a thighearnus uile d'fhágbháil.  Do-chuadar na bráithre</span>
<lb n="1332"/><span>mar a raibh S. Froinsias dá ghearán sin ris.  Iomthús an</span>
<lb n="1333"/><span>tighearna sin, ar ccolladh dhó isin oidhche sin, tarfás dó gur</span>
<lb n="1334"/><span>ghoir Dia é féin agus  óglach dochum an bhreitheamhnuis, agus, an</span>
<lb n="1335"/><span>tan dob áil le Dia breith do bhreith 'na n-aghaidh, do-chuaidh</span>
<lb n="1336"/><span>S. Froinsias ar sgáth an tighearna sin agus do shaor ar a</span>
<lb n="1337"/><span>dhamnughadh é ar son a dhúthrachta don Ord Mhinúr ar tús,</span>
<lb n="1338"/><span>gidh dobhí sé fá dheireadh 'na namhuid aca ar comhairle a</span>
<lb n="1339"/><span>shearbhfoghontaidh drochchomhairligh.  Ar ndícheannadh an</span>
<lb n="1340"/><span>óglaigh do bhrígh an bhreitheamhnuis sin, musglaidh an</span>
<lb n="1341"/><span>tighearna agus fuair an t-óglach gan cheann, agus, ar ngabháil uamhain</span>
<lb n="1342"/><span>chuige 'na thimchioll sin, do-chuaidh fó chéudóir dochum na</span>
<lb n="1343"/><span>mbráthar agus do ghabh an aibíd uatha agus dobhí 'na bhráthair</span>
<lb n="1344"/><span>mhinúr ó sin amach maille re bethaidh naomhtha do bheith</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="1345"/><p><span>aige; gur móradh ainm Dé agus S. Froinsias de sin.  Beanadh</span>
<lb n="1346"/><span>gach tighearna as sin gan drochchomhairleach do bheith aige agus</span>
<lb n="1347"/><span>go háiridhe gan impidhe na ndrochdhaoine do ghabháil a</span>
<lb n="1348"/><span>n-aghaidh na ndaoine maithe, agus fós tabhradh na comhairleacha</span>
<lb n="1349"/><span>dá n-aire gan drochchomhairle do thabhairt dá ttighearna.</span></p>
<lb n="1350"/>
<lb n="1351"/><p><span>As a haithle sin, mar do-rinne Dia díoghaltus ar naimhdibh</span>
<lb n="1352"/><span>an Uird Mhionúir, as mar sin do-rinne sé grása agus trócaire go</span>
<lb n="1353"/><span>minic a bhfos agus thall ar chairdibh na mbráthar, amhuil as follus</span>
<lb n="1354"/><span>as an sgéul so síos.</span></p>
<lb n="1355"/>
<lb n="1356"/><p><span>Easpocc áiridhe dobhí a ttighearnus rígh na cCaislén, .i.</span>
<lb n="1357"/><span>easpag chathrach Astoris, darbhó comhainm Petrus, dobhí 'na</span>
<lb n="1358"/><span>dhuine pheacthach chollaidhe, gidheadh, dobhí sé go</span>
<lb n="1359"/><span>dúthrachtach grádhach do S. Froinsias agus dá ord.  Do chuir</span>
<lb n="1360"/><span>Dia easláinte throm air; agus do-chonnairc a sheómradóir a n-aisling</span>
<lb n="1361"/><span>coiníne cíorrdhubha ar n-éirghe a thalmhuin agus gurbh áil leó</span>
<lb n="1362"/><span>éudach an easpuicc, dobhí 'na shuidhe a ccathaoir ghloinidhe,</span>
<lb n="1363"/><span>do bhriseadh agus do ghearrughadh.  As a haithle sin táinic</span>
<lb n="1364"/><span>bráthair minúr ar cúl an easpuicc agus do theilg sé na beathaigh</span>
<lb n="1365"/><span>ghránna sin úadha agus adubhairt ris an tséomradóir a rádha ris in</span>
<lb n="1366"/><span>easpcc aithrighe do dhéanamh, óir as iad na drochsbioraid</span>
<lb n="1367"/><span>táinic chuige san chruth sin ó chomhachtaibh Críost a ndíoghaltus</span>
<lb n="1368"/><span>a pheacadh.  Iar músgladh don tseómradóir, do innis na sgéula</span>
<lb n="1369"/><span>sin don easpocc, agus así freagra tug an t-easpocc air, gurab sgéul</span>
<lb n="1370"/><span>buaidheartha bréige dobhí aige agus nach raibh sé féin easlán</span>
<lb n="1371"/><span>an méide sin gomadh éigean dó aithrighe do dhéanamh.  A</span>
<lb n="1372"/><span>ccionn trí lá iar sin do-chonnairc an seómradóir céadna aisling</span>
<lb n="1373"/><span>oile, .i. go raibhiodar dhá mhadradh chíorrdhubh ag sluccadh</span>
<lb n="1374"/><span>an easpuicc, agus gur fhuadaigh an bráthair céanda uatha é, agus go</span>
<lb n="1375"/><span>ndubhairt ris an seómradóir a rádh ris an easpocc aithrighe do</span>
<lb n="1376"/><span>dhéanamh agus go bhfuigheadh sé bás faoi bheagán aimsire.  Ar</span>
<lb n="1377"/><span>musgladh dhó agus iar ccríochnughadh a theachtaireachta, gabhus</span>
<lb n="1378"/><span>fearg mhór an t-easpocc iar ccluisdion dhó go bhfuigheadh</span>
<lb n="1379"/><span>bás go lúath.  A ccionn thrí lá oile do-chonnairc an duine</span>
<lb n="1380"/><span>céanda radharc oile, .i. teine mhór agus coire lán do phic ar fiuchadh</span>
<lb n="1381"/><span>uirre agus na drochspioraid, ar ngabháil an easpuicc, dá theilgion</span>
<lb n="1382"/><span>isin choire chéanda.  Gidheadh, táinic an bráthair adúbhramar</span>
<lb n="1383"/><span>romhuinn agus, ar ttoirmiosg na ndrochsbiorad, adubhairt ris in</span>
<lb n="1384"/><span>tseómradóir, “Abair ris in easpocc aithrighe do dhéanamh gan</span></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="1385"/><p><span>cháirde, óir do-gheabhaidh sé bás obann gan amhurus.”</span>
<lb n="1386"/><span>“Adubhairt mé sin ris go minic”, ar an seómradóir, “agus nír chreid</span>
<lb n="1387"/><span>sé dhamh, agus, ar an ádhbhar sin, cuir féin comhartha cinnte</span>
<lb n="1388"/><span>chuige.”  Adubhairt an bráthair: “Cuir do mhéur ris in phic</span>
<lb n="1389"/><span>si agus abair ris in easpocc na briathra so, .i. S. Froinsias, dia</span>
<lb n="1390"/><span>bhfuil dúthracht agad, adubhairt riomsa na briathra do-chualaidh</span>
<lb n="1391"/><span>tú uaim agus do chuir sé comhartha cinnte chugad, .i. mo mhéur-sa</span>
<lb n="1392"/><span>lán don phic, amhuil do-chí tú tirim críon é.”  Iarna chloisdion</span>
<lb n="1393"/><span>sin don easpacc, do ghabh eagla mhór é, ar ttuigsin dúthrachta</span>
<lb n="1394"/><span>S. Froinsias dhó agus ar bhfaicsin an chomhartha chinnte dhó,</span>
<lb n="1395"/><span>conadh uime sin do-rinne sé fhaoisidin ina pheacadhaibh, agus, ar</span>
<lb n="1396"/><span>bhfagháil báis dó faoi laithibh gearra, do ruinneadar a bhráithre</span>
<lb n="1397"/><span>agus a dhaoine muinntiordha a mhaithios agus a ionnmhus dar a éis</span>
<lb n="1398"/><span>eatorra féin, ar cceilt báis an easpuicc dhóibh feadh thrí lá.</span>
<lb n="1399"/><span>An ceathramhadh lá, agus dob é sin an ceathramhadh lá don</span>
<lb n="1400"/><span>tshamhradh, rugadar a chorp don eaglais, .i. eaglais na mbráthar</span>
<lb n="1401"/><span>minúr, agus an tan dobhádur ag rádh oificce na marbh do éirghe</span>
<lb n="1402"/><span>an t-easpocc isin eiliotrum, agus, ar tteicheamh do chách uadha,</span>
<lb n="1403"/><span>adubhairt an t-easpocc: “Ná bíodh eagla oraibh, óir atúsa beó</span>
<lb n="1404"/><span>gan amhurus, agus a n-aimsir mo bháis ruccadh breith dhamuinte</span>
<lb n="1405"/><span>um aghaidh i mbreitheamhnus Dé ar dhá adhbhar.  An céad</span>
<lb n="1406"/><span>adhbhar, nach bhfuarus tuirsi chroidhe sa mnaoi dobhí asticch</span>
<lb n="1407"/><span>agam.  An dara hádhbhar, gidh do chuir mé amach í, dobhí</span>
<lb n="1408"/><span>triall agam a tabhairt chugam arís dia bhfaghainn sláinte.</span>
<lb n="1409"/><span>Conadh annsin táinic S. Froinsias a bhfiaghnuisi an</span>
<lb n="1410"/><span>bhreitheamhuin agus do chuir sé trí neithe ar mo shon: an céad</span>
<lb n="1411"/><span>ní, an dúthracht sunnradhach dobhí agam dhó féin tar na</span>
<lb n="1412"/><span>naomhaibh oile.  An dara ní, méad mo dhéirce dia bhráithribh,</span>
<lb n="1413"/><span>uar dob é mo theacch-sa teach na mbráthar, ionnus gur leó</span>
<lb n="1414"/><span>féin gach ní dia mbaoi agamsa.  An treas ní, gur chuirios mo</span>
<lb n="1415"/><span>dhóigh ann féin go mór nach bhfuighinn drochbhás do bhrígh</span>
<lb n="1416"/><span>guidhe S. Froinsias.  Ar na trí hadhbharuibh sin fuair sé ó</span>
<lb n="1417"/><span>Chríosd m'anam do chur sa chorp chéanda, agus fós aimsir dhá</span>
<lb n="1418"/><span>fhichiod lá dhamh do dhéanamh aithrighe, agus, arna ccríochnughadh</span>
<lb n="1419"/><span>sin, do-gheabha bás agus rachad dochum na beathadh suthaine.”</span>
<lb n="1420"/><span>Do fhuráil sé iar sin gach ní rugadar a cháirde uadh do thabhairt</span>
<lb n="1421"/><span>chuige tar ais agus a ruinn ar bhochtaibh Dé.  Tarla an tan sin</span>
<lb n="1422"/><span>ann lá féasta S. Froinsias agus comhainm an laoi ar hathruigheadh</span></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1423"/><p><span>a chorp ó eaglais San Seóirsi, inar cuireadh é, go heaglais</span>
<lb n="1424"/><span>mhóir chathrach Aisisi, do-rinneadh 'na onóir.  Adubhairt an</span>
<lb n="1425"/><span>t-easpocc aifrionn go dúthrachtach an lá sin maille le</span>
<lb n="1426"/><span>hullmhughadh maith do dhéanamh air féin chuige, agus do ráidh</span>
<lb n="1427"/><span>seanmóir iar sin ar mholadh S. Froinsias go hárd maille le</span>
<lb n="1428"/><span>lasadh sbioraide, ionnus gur chuir sé na bráithre mionúra, do</span>
<lb n="1429"/><span>bhí fó tharcuisne san tír sin, a ccruth go raibhiodar cách lán dá</span>
<lb n="1430"/><span>ngrádh agus dá ndúthracht ó sin amach.  Conadh annsin fuair an</span>
<lb n="1431"/><span>t-easpoc beannaighthe bás maith maille le haithrighe mhóir</span>
<lb n="1432"/><span>dhiongmhála do dhéanamh dhó; gur móradh ainm Dé agus S.</span>
<lb n="1433"/><span>Froinsias de sin.</span></p>
<lb n="1434"/>
<lb n="1435"/><p><span>Ná tuigeadh aon nduine as an sgéul thrócaireach iongantach</span>
<lb n="1436"/><span>so gomadh cead dhó féin drochbheatha do bheith aige, dá mhéud</span>
<lb n="1437"/><span>dobhiadh sé dúthrachtach do S. Froinsias agus dá ord.  Uair</span>
<lb n="1438"/><span>do uaisligh go mór  os cionn na n-ord oile isin eaglais abhfos agus</span>
<lb n="1439"/><span>thall.  Óir nírbh í sin inntinn S. Froinsias agus ní chuige do</span>
<lb n="1440"/><span>sgríobhadh an sgéul sa.  Gidheadh, tuigeadh sé as so, dá</span>
<lb n="1441"/><span>n-imdhighe peacadh nó tubaisde air, gurab cóir dhó rabhadh</span>
<lb n="1442"/><span>do ghabháil agus aithrighe do dhéanamh go luath agus a dhóich do</span>
<lb n="1443"/><span>chur a S. Froinsias, ionnus go bhfuigheadh sé ó S. Froinsias agus</span>
<lb n="1444"/><span>ó Dhia, ar a impidhe, grása do dhéanamh air.  As iontuigthe</span>
<lb n="1445"/><span>as an sgéul sa gurab fírinneach na neithe do fhoillsigh Dia do</span>
<lb n="1446"/><span>S. Froinsias, .i. go ngortaighionn Críosd easccairde an uird agus</span>
<lb n="1447"/><span>go ffurtaighionn sé ar a chairdibh.</span></p>
<lb n="1448"/>
<lb n="1449"/><p><span>Scuirim go fóill do na sgéulaibh sin agus tabhrum ar n-aire don</span>
<lb n="1450"/><span>mbeathaidh.</span></p>
<lb n="1451"/>
<lb n="1452"/><p><span>San ionadh naomhtha sin adubhradh thúas, .i. Eaglais Mhuire</span>
<lb n="1453"/><span>do na hAinglibh, do thimchill an t-athair naomhtha, .i. S.</span>
<lb n="1454"/><span>Froinsias, cathracha agus bailte agus longphuirt iomdha ag síoladh</span>
<lb n="1455"/><span>bréithre Dé; agus ní maille le heagna teangtha acht re láidireacht</span>
<lb n="1456"/><span>Spioraide agus re comhachta Dé do fhoillsigh agus do sheanmóir sé</span>
<lb n="1457"/><span>flaithios Dé do na daoinibh, .i. bullsaire fírinneach an tshoisgéula,</span>
<lb n="1458"/><span>ionnus gur smuainiodar cách nár dhuine don tsaoghal sa é,</span>
<lb n="1459"/><span>óir as dochum an tsaeghail si thúas do thógaibh sé a shúile agus a</span>
<lb n="1460"/><span>intinn do ghnáth; as chuige sin dob áil leis cách do tharraing.</span>
<lb n="1461"/></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1462"/><p><span>Do thionsgain an tráth sin seanmóir agus fíneamhuin Chríosd, .i.</span>
<lb n="1463"/><span>an creideamh agus an crádhbhadh naomhtha, do bheith ar biseach agus</span>
<lb n="1464"/><span>bláth deaghbhalaidh agus tórrtha sólásacha do thabhairt uadha, óir</span>
<lb n="1465"/><span>do las teine ghrádha Dé croidhe mhóráin daoine ó theas seanmóra</span>
<lb n="1466"/><span>an athar naomhtha dochum aithrighe agus crábhaidh do dhéanamh,</span>
<lb n="1467"/><span>do réir mar do sheólfadh S. Froinsias dhóibh.</span></p>
<lb n="1468"/>
<lb n="1469"/><p><span>Mórán aca sin lerbh áil Críosd do leanmhuin go foirfe, do</span>
<lb n="1470"/><span>thréigiodar díomhaoineas an tsaoghail, ar sgaoileadh agus ar</span>
<lb n="1471"/><span>mbronnadh a mbaoi aca ar bhochtaibh Dé, agus do leanadar</span>
<lb n="1472"/><span>lorcc S. Froinsias leith re haibíd agus re crádhbhadh, ionnus go</span>
<lb n="1473"/><span>raibh an méide sin do bhiseach ar chéud ord an athar naomhtha</span>
<lb n="1474"/><span>go ndeachaidh a chlú agus a thuarusgbháil fó cheithre hairdibh an</span>
<lb n="1475"/><span>domhain.  Ní raibhi lón aca acht an bhochtacht naomhtha,</span>
<lb n="1476"/><span>do-rinne tarbha mhór dhóibh, .i. a mbeith ollamh dochum</span>
<lb n="1477"/><span>gach uile úmhla agus a mbeith láidir dochum saethair agus a mbeith</span>
<lb n="1478"/><span>deas dochum na sligheadh.  Agus, ó nach raibhi éan ní</span>
<lb n="1479"/><span>talmhuidhe aca, dobhádur ro-innill in gach aon ní, gan</span>
<lb n="1480"/><span>míochiúnus intinne orra, óir ní raibhi grádh ar aon ní saoghalta</span>
<lb n="1481"/><span>aca agus ní mó dob eagail leó ní do bhaint dhíobh.  Gidheadh,</span>
<lb n="1482"/><span>do-gheibhdís mórán easonóra in an iomad d'ionadhaibh mar</span>
<lb n="1483"/><span>dhaoinibh bochta anaitheanta, gidheadh, do-rinne grádh</span>
<lb n="1484"/><span>soisccéula Críosd rofhoighidneach iad, ionnus gomadh férr leó</span>
<lb n="1485"/><span>a bheith a n-ionadhaibh a bhfaghdís athais agus easonóir nó a</span>
<lb n="1486"/><span>bheith a n-ionadh a mbiadh eólus ar a naomhthacht, os a</span>
<lb n="1487"/><span>bhfuighedís onóir agus glóir na ndaoineadh.</span></p>
<lb n="1488"/>
<lb n="1489"/><p><span>As a' ccríochnughadh dhaingion sa dobhí ag an Ord Mhinúr</span>
<lb n="1490"/><span>ar tús, .i. foighide agus úmhla, do airdigh Dia go mór é, do réir</span>
<lb n="1491"/><span>mar adubhairt Críosd isin tshoisccéul, .i. “Gidhbé umhlaighios</span>
<lb n="1492"/><span>é féin, airdeóchaidh Dia.”  Conadh uime sin adeir an doctúir</span>
<lb n="1493"/><span>eagnuidhe, .i. an bráthair mionúr darbhó comhainm Partholón ó</span>
<lb n="1494"/><span>chathraigh Písi, do chum Leabhar na Cosamhlachta, gur</span>
<lb n="1495"/><span>chuireadar trí neithe go sunradhach an tOrd Minúr a n-uaisle</span>
<lb n="1496"/><span>go mór os cionn na n-ord oile isin eaglais a bhfos agus thall.  An</span>
<lb n="1497"/><span>céad ní dhíobh, an méid táinic do naomhaibh san ord sa do</span>
<lb n="1498"/><span>bhráithribh, do réir mar mheabhraighios an doctúir céanna sin</span>
<lb n="1499"/><span>a Leabhar na Cosamhlachta an tan dob aois don Tighearna míle</span>
<lb n="1500"/><span>agus ceithre chéad bliadhain acht aon bhliadhain dá n-uireasbhaidh.</span>
<lb n="1501"/><span>Trí chéad bráthair naomhtha do-rinne míorbhuile ina mbeathaidh</span>
<lb n="1502"/><span>agus iar mbás, agus gurab é líon do fhulaing martra díobh sin,</span></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1503"/><p><span>cúigior agus ceithre fichid, agus fós do airdigh Dia an t-órd sa san</span>
<lb n="1504"/><span>eagluis mar an ccéanda, ionnus go bhfuilid bráithre naomhtha</span>
<lb n="1505"/><span>roinnte ar gach n-aon ord uasal dá bhfuil a bhflaithios Dé.</span>
<lb n="1506"/><span>Atá, ar tús, a n-ord na n-uasalaithreach dhíobh, a ccosmhuileacht</span>
<lb n="1507"/><span>an triar uasalaithreach as onóraigh isin ord sin, .i. Abraham agus</span>
<lb n="1508"/><span>Isáac agus Iacob, an triúr uasalathar sa, .i. an t-athair naomhtha</span>
<lb n="1509"/><span>S. Froinsias agus S. Bernard ón Chúicceadh Gleand agus S. Antoin</span>
<lb n="1510"/><span>ó Phádua, óir as dia mbeathaidh agus dia seanmóir so do dhéanamh</span>
<lb n="1511"/><span>go sbioradálta an tOrd Minúr.  A ccosamhlacht an dá</span>
<lb n="1512"/><span>uasalaithreach dhéag, .i. clann Iácob, atáid isin urd chéanna</span>
<lb n="1513"/><span>sin an dá bhráthair dhéag dobhí ar tús isin chrábhadh, .i.</span>
<lb n="1514"/><span>Petrus Cathaine agus Egídius agus Sabatínus agus Moricus</span>
<lb n="1515"/><span>agus Philib Fada agus Siluester agus Ruifínus agus Eóin ó</span>
<lb n="1516"/><span>San Constainsi agus Bernard oile agus Barbarus agus Guilliam</span>
<lb n="1517"/><span>Saxanach agus Maseus.</span></p>
<lb n="1518"/>
<lb n="1519"/><p><span>A n-ord na bhfáidheadh dobhádur mórán bráthar a bhfos, agus</span>
<lb n="1520"/><span>atáid thall anois, .i. Egidius agus Leada agus Electus, Gudas</span>
<lb n="1521"/><span>agus Tobias, maile le mórán oile.</span></p>
<lb n="1522"/>
<lb n="1523"/><p><span>A n-urd an dá easpol déucc atáid dhá chompánach dhéag S.</span>
<lb n="1524"/><span>Fhroinsias ar tús, do choimhéid beatha agus soisgéula Críosd go</span>
<lb n="1525"/><span>hiomlán.</span></p>
<lb n="1526"/>
<lb n="1527"/><p><span>A n-ord na martíreadh atáid nías mó iná ceathrar ar fhichid,</span>
<lb n="1528"/><span>agus mórán eile nach le harm nó le hiarann a fuair bás nó martra</span>
<lb n="1529"/><span>acht le hiomchar chroiche Críosd do ghnáth ar a ccorpaibh</span>
<lb n="1530"/><span>féin, ionnus gur dhiongmhála iad a n-áireamh idir na martíribh</span>
<lb n="1531"/><span>agus coróin d'fhagháil maille friú.</span></p>
<lb n="1532"/>
<lb n="1533"/><p><span>A n-ord na cconfesóireadh dobhí 'na n-easpocaibh atáid</span>
<lb n="1534"/><span>naomhtha dobhí S. Lobhais, mac rí na Siosaile, easpacc Tolais,</span>
<lb n="1535"/><span>agus Bonauentúra an cairdionál agus easpocc Alpana, agus Sanct</span>
<lb n="1536"/><span>Eóin Pesisina, airdeaspocc Chantabhre, agus San Leada,</span>
<lb n="1537"/><span>airdeaspocc Mediolana, agus mórán eile.</span></p>
<lb n="1538"/>
<lb n="1539"/><p><span>A n-ord na cconfesóireadh nach raibhi 'na n-easpoccaibh</span>
<lb n="1540"/><span>áiridh an Leabhar Cosamhlachta os cionn thrí ccéad bráthair, agus</span>
<lb n="1541"/><span>do mheabhruidh sé a mbeatha agus a míorbhuile, agus níor fhéud</span>
<lb n="1542"/><span>sé a ccur a suim cá mhéid do bhráithribh eile atá san urd chéanda</span>
<lb n="1543"/><span>na cconfesóireadh.</span></p>
<lb n="1544"/>
<lb n="1545"/><p><span>A n-ord na n-ógh atá S. Antoin agus Rufinus agus Eóin ó</span>
<lb n="1546"/><span>Aluerna agus mórán oile do bhráithribh roghlana.</span></p>
<lb n="1547"/>
<lb n="1548"/><p><span>Atá an t-athair naomhtha, .i. S. Froinsias, in gach ord dá</span>
<lb n="1549"/><span>ndubhradh annsin, óir dobhí sé ar an saoghal sa 'na uasalathair</span></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1550"/><p><span>ag an Ord Mhinúr uile.  Dobhí sé 'na fháidh, óir tug Dia radharc</span>
<lb n="1551"/><span>dhó ar na neithibh dobhí gan teacht agus ar na neithibh nach bí</span>
<lb n="1552"/><span>do láthair agus fós ar rún folaightheach na ccroidheadh.  Agus</span>
<lb n="1553"/><span>dobhí sé 'na easbal ag seanmóir bréithre Críosd agus na n-easbol</span>
<lb n="1554"/><span>go hiomlán, agus 'na tshuibhisccéul ag seanmóir an tsoisccéula.</span>
<lb n="1555"/><span>Dobhí sé 'na mhairtír ó mhian agus ó thoil ar tús, óir do-chuaidh</span>
<lb n="1556"/><span>sé trí huaire a ttalamh na bpágánach d'iarraidh martra, agus fós</span>
<lb n="1557"/><span>fuair sé martra chuirp agus ghníomha go huasal onórach ó Chríosd</span>
<lb n="1558"/><span>féin, .i. áladha a pháisi féin do thabhairt dhó.  Dobhí sé</span>
<lb n="1559"/><span>'na chonfesóir, .i. daingion sa chreidiomh, árd isin dóchus,</span>
<lb n="1560"/><span>rothe isin ngrádh, trócaireach, umhal, glic, mín, measardha.</span>
<lb n="1561"/><span>Agus fós dobhí sé 'na óigh roghloin, óir do choimhéid Críosd</span>
<lb n="1562"/><span>a chorp gan truailleadh ariamh, nár léicc sé tuitiom peacaidh</span>
<lb n="1563"/><span>collaidhe chuige, a n-onóir na n-áladh coisreagtha dob áil leis</span>
<lb n="1564"/><span>do thabhairt dhó.</span></p>
<lb n="1565"/>
<lb n="1566"/><p><span>Ní headh amháin go bhfuil sé a n-ord na naomh uile acht</span>
<lb n="1567"/><span>atá sé a n-ord na n-aingeal as airde a fflaithios Dé, .i.</span>
<lb n="1568"/><span>seraphin, a n-ionadh Lúcifeir, óir dobhí beatha ainglidhe aige</span>
<lb n="1569"/><span>ar an saeghal.</span></p>
<lb n="1570"/>
<lb n="1571"/><p><span>Na neithe si do luaidheadh anois go nodamhuil ar mholadh</span>
<lb n="1572"/><span>an athar naomhtha, .i. S. Froinsias, adéarar go líonmhar iad</span>
<lb n="1573"/><span>ina n-ionadhaibh féin, maille le grásaibh Dé.</span></p>
<lb n="1574"/>
<lb n="1575"/><p><span>An dara ní do chuir an tOrd Mionúr a n-uaisle os cionn na</span>
<lb n="1576"/><span>n-ord oile, .i. cathais agus onóir na ndaoine táinic chuige agus do ghabh</span>
<lb n="1577"/><span>aibíd S. Froinsias do thaoibh na túaithe agus na cille.  Ar tús</span>
<lb n="1578"/><span>do thaoibh na heaglaisi: dobhí aibíd S. Froinsias fá cheathrar</span>
<lb n="1579"/><span>pápadh, .i. dias aca do chuir an aibíd umpa agus dias oile do toghadh</span>
<lb n="1580"/><span>ón ord a n-ionadh Peadair.  An céad phápa do chuir aibíd</span>
<lb n="1581"/><span>S. Froinsias uime, dob é sin an naomhadh pápa ar a mbaoi</span>
<lb n="1582"/><span>Gregóir, agus dobhí grádh mór aige ar S. Froinsias 'na chairdionál;</span>
<lb n="1583"/><span>agus do-rinne S. Froinsias fáidheadóracht dochum go mbiadh sé</span>
<lb n="1584"/><span>'na phápa.  Asé sin an céad cháirdionál dobhí 'na choimhéudaidh</span>
<lb n="1585"/><span>ag an Ord Mhinúr.  Asé so an pápa táinic dochum Aisísi a</span>
<lb n="1586"/><span>ndiaigh báis S. Froinsias do sgríobhadh  anma a leabhar na</span>
<lb n="1587"/><span>naomh.  Is uime so, .i. um Ghrighóir, dobhí an aibíd Dardaoin</span>
<lb n="1588"/><span>Mandála ag ionnladh cos na mbráthar agus ag cuartughadh ionaidh</span>
<lb n="1589"/><span>naomhtha na Rómha leó an lá sin agus an lá arna mhárach agus an</span>
<lb n="1590"/><span>aibíd chéanna uime.  An dara pápa do ghabh aibíd an Uird</span>
<lb n="1591"/><span>Mhinúir uime, .i. Martinus pápa, a n-aimsir a bháis do</span></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1592"/><p><span>fhuráil sé an aibíd d'adhlacadh leis a mainistir S. Froinsias i</span>
<lb n="1593"/><span>nAisísi.  An céad duine do toghadh ón Ord Mhionúr a n-ionadh</span>
<lb n="1594"/><span>Peadair sa Róimh, .i. Ieronimus de Esculo, bhuí ar tús 'na</span>
<lb n="1595"/><span>mhinistir ghenerálta ag an Ord Mhinúr, dá ndearnadh cairdionál</span>
<lb n="1596"/><span>ar tús agus do tocchadh fá dheóigh 'na phápa, agus tuccadh</span>
<lb n="1597"/><span>Niocolás air, .i. an ceathramhadh pápa ar a raibhi an t-ainm sin.</span>
<lb n="1598"/><span>An dara bráthair minúr dá ndearnadh pápa, .i. Alexander pápa,</span>
<lb n="1599"/><span>an ceathramhadh pápa ar a raibhi an t-ainm sin.  Do</span>
<lb n="1600"/><span>mheabhruidh an Leabhar Cosamhlachta go raibheadar dhá</span>
<lb n="1601"/><span>chairdionál déag ar fhichid don Ord Mhinúr san Róimh agus go</span>
<lb n="1602"/><span>raibh gach díniti phaitrierdha dá bhfuil fó chreidiomh ag an Ord</span>
<lb n="1603"/><span>Mhinúr acht patriarcacht cathrach Aquilégia, agus ní bhfuil</span>
<lb n="1604"/><span>áiriomh ar a ttáinic d'easpoccaibh agus d'airdeaspoccaibh don</span>
<lb n="1605"/><span>ord sa.</span></p>
<lb n="1606"/>
<lb n="1607"/><p><span>Labhroim anois ar chloinn S. Froinsias do thaoibh na tuaithe,</span>
<lb n="1608"/><span>mar atáid prionnsaigh agus daoine comhachtacha an tsaoghail</span>
<lb n="1609"/><span>do ghabh aibíd an Uird Mhinúir agus do chur a n-uaisle é.  Tabhram</span>
<lb n="1610"/><span>ar n-aire ar tús do na himpiridhibh agus do na ríoghaibh táinic</span>
<lb n="1611"/><span>dochum an Uird Mhinúir.  Óir dobhí rí Ierusalem agus impire</span>
<lb n="1612"/><span>Chonstantinople, darbhó comhainm Eóin, 'na bhráthair mhinúr.</span>
<lb n="1613"/><span>Dobhí an tí si ag guidhe Dé ima fhoillsiughadh dhó cionnus</span>
<lb n="1614"/><span>do-gheabhadh sé bás maith tar éis a chathaisi agus a ghlóire ar an</span>
<lb n="1615"/><span>tsaoghal.  As a haithle sin taisbéanus S. Froinsias, dia raibh</span>
<lb n="1616"/><span>sé dúthrachtach, é féin dó trí hoidhche a ndiaigh a chéile maille</span>
<lb n="1617"/><span>le haibíd agus le crios agus le brógaibh gérrtha, agus do ráidh ris gurbh í</span>
<lb n="1618"/><span>toil Dé bás d'fhagháil dó as a leithide sin d'aibíd.  Gabhus</span>
<lb n="1619"/><span>gráin mhór an t-impire ima leithide sin, .i. a chomhbocht</span>
<lb n="1620"/><span>d'aibíd do chur uime.  Gidheadh, ar an treas oidhche, ar ttuigsin</span>
<lb n="1621"/><span>toile Dé dhó, tug chuige athair onórach, .i. Benidhecht ó</span>
<lb n="1622"/><span>chathraigh Aresius, ministir prouensi na Romansa, agus,</span>
<lb n="1623"/><span>ar ngabháil aibíde uadha go honórach, dobhí 'na bhráthair</span>
<lb n="1624"/><span>ro-umhal ó sin amach an méide si go raibhi sé a' gearán ar Dhia</span>
<lb n="1625"/><span>fá gan láidireacht do thabhairt dhó le ndéanadh saethar agus</span>
<lb n="1626"/><span>seirbhís na húmhla maille ris na bráithribh oile.  Agus fuair</span>
<lb n="1627"/><span>an tí sin bás beannaighthe san aibíd chéanna sin.</span></p>
<lb n="1628"/>
<lb n="1629"/><p><span>Dia labhram ar na ríoghaibh leó féin ar leith nach raibhi</span></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="1630"/><p><span>'na n-impiridh, as mór díobh sin do ghabh aibíd S. Froinsias</span>
<lb n="1631"/><span>agus dobhí 'na ccloinn aige, mar atá sgríobhtha san Leabhar</span>
<lb n="1632"/><span>Cosamhlachta diaigh a ndiaigh.</span></p>
<lb n="1633"/>
<lb n="1634"/><p><span>Rí Franc, darbho comhainm Roibertus, do-chuaidh os cionn</span>
<lb n="1635"/><span>ríghthe agus prionnsaigh an domhain an tan sin a n-eagna agus a</span>
<lb n="1636"/><span>ngliocus, do ghabh sé aibíd S. Froinsias; agus do ghabh an</span>
<lb n="1637"/><span>bhanríoghan aibíd S. Clára; agus, ar bhfagháil báis dóibh is na</span>
<lb n="1638"/><span>haibídibh sin, do hadhlacadh iad araon a mainistir S. Clár.</span></p>
<lb n="1639"/>
<lb n="1640"/><p><span>Ó ríoghacht Argóna dobhádar dhá rígh 'na mbráithribh</span>
<lb n="1641"/><span>minúra, .i. Cing Alfons agus Cing Sémus.  Do ghabh dhá rígh</span>
<lb n="1642"/><span>do ríoghaibh na cCaislén aibíd an Uird Mhinúir, .i. Fernandus agus</span>
<lb n="1643"/><span>Cing S. Sémus.  Do ghabhadar trí rígh ó Phortaingal aibíd an</span>
<lb n="1644"/><span>Uird Mhinúir, .i. Fernandus agus Petrus, a athair, agus Alfons,</span>
<lb n="1645"/><span>a sheanathair.  Rí Trinaisi, .i. Federicus, agus rí Cipria,</span>
<lb n="1646"/><span>.i. Cing Henrí, agus rígh Armenia agus Cing Seón agus rí na</span>
<lb n="1647"/><span>Hungari, .i. Cing Lóbhus, do ghabhadar so uile aibíd S. Froinsias</span>
<lb n="1648"/><span>maille le dúthracht mór, agus dofuaradar bás naomhtha innti so do</span>
<lb n="1649"/><span>mholadh na heaglaisi.</span></p>
<lb n="1650"/>
<lb n="1651"/><p><span>Labhrom anois do chloinn na ttighearnaighe tháinic dochum</span>
<lb n="1652"/><span>an Uird Mhinúir.  Ar tús, .i. San Lobhais, céad mhac Ching</span>
<lb n="1653"/><span>Carolus, rí na Siosaile, baoi ina dhiúic a cCalabria ar tús,</span>
<lb n="1654"/><span>diar chóir ríoghacht na Siosaile do thaobh a athar agus ríoghacht</span>
<lb n="1655"/><span>na Hungaria do thaobh a mháthar, .i. Mairia, inghean rí na</span>
<lb n="1656"/><span>Hungaria, do ghabh sé aibíd S. Froinsias agus do thréig gach ní</span>
<lb n="1657"/><span>dá ndúbhramar.  Céud mhac rígh Franc, .i. Caralus, céud mhac</span>
<lb n="1658"/><span>rígh na cCaislén agus céud mhac rí Aragonia, .i. Petrus.</span>
<lb n="1659"/><span>Petrus oile, mac Cing Sémuis, rígh Argonia, dobhí sé os cionn</span>
<lb n="1660"/><span>dhá fhichiot bliadhain 'na bhráthair do mhuinntir S. Froinsias.</span>
<lb n="1661"/><span>Mac Alfons, rígh Argonia, agus Sémus, mac rígh oile don</span>
<lb n="1662"/><span>ríoghacht chéanna, .i. Bergulus, bráthair rígh oile don ríoghacht</span>
<lb n="1663"/><span>chéanna, agus Fernandus, céad mhac rígh Maiorac, .i. Sémus.</span>
<lb n="1664"/><span>Bráthair an rí chéanna, .i. Philip.  Do ghabhadar so uile aibíd</span>
<lb n="1665"/><span>S. Froinsias go humhal, agus dobhádar mórán díobh 'na mbráithribh</span>
<lb n="1666"/><span>maithe treimsi fhada, agus fuair cuid dhíobh bás go luath ar</span>
<lb n="1667"/><span>ngabháil na haibíde dhóibh, ar ndol ó bhás go beathaidh.</span>
<lb n="1668"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="1669"/><p><span>Ní bhfuil cinneadh nó comháireamh cá mhéid oile do chlannaibh</span>
<lb n="1670"/><span>ríogh agus iarlaidhe agus barún agus tighearnaigh táinic dochum an</span>
<lb n="1671"/><span>Uird Mhionúir an tan sin agus ó sin anúas, ionnus nach bhfuil ord</span>
<lb n="1672"/><span>i nEaglais Dé as lia ina ttáinic do dhaoinibh onóracha uaisle</span>
<lb n="1673"/><span>ón n-eaglais agus ón tuaith ná Ord S. Froinsias, óir ní bhfuil ríoghacht</span>
<lb n="1674"/><span>nó tighearnus faoi chreidiomh nach raibhi duine éigin díobh</span>
<lb n="1675"/><span>'na bhráthair mhinúr.  As fada ó do thairngir Isachias fáidh -</span>
<lb n="1676"/><span>uair adubhairt Dia a mbeól an fháidh chéanda, a bpearsainn</span>
<lb n="1677"/><span>S. Froinsias: “Tugusa thú, a S. Froinsias, mar cheand sluaigh</span>
<lb n="1678"/><span>do na cineadhaibh, agus tairreónga tú chuccad na cineóil do</span>
<lb n="1679"/><span>bhí gan eólus ort, agus fós, na cineadhaigh nach aithin thú, tiocfaid</span>
<lb n="1680"/><span>go dian chugad ar ghrádh do Thighearna agus do Dhia féin, do</span>
<lb n="1681"/><span>thocch thú os cionn na ndaoineadh agus tug glóir mhór dhuit.</span>
<lb n="1682"/><span>Óir béid na cineadhaigh ag imtheacht a ndiaigh do sholuis agus</span>
<lb n="1683"/><span>béid na ríghthe ag siubhal a ndealradh h'aighthe agus do ghineamhna</span>
<lb n="1684"/><span>ar an saoghal agus béid na huaisle go hiomlán dot oileamhain agus</span>
<lb n="1685"/><span>gut fhritheólamh agus ag seirbhís dhuit.”</span></p>
<lb n="1686"/>
<lb n="1687"/><p><span>An treas ní do chuir an tOrd Minúr a n-uaisle agus a n-onóir,</span>
<lb n="1688"/><span>.i. a mhéid táinic do dhaoinibh eagnuidhe agus do chléircibh</span>
<lb n="1689"/><span>comhachtacha chuca, .i. Alexander Alés agus Bonauentúra agus</span>
<lb n="1690"/><span>Scotus, an doctúir séimh, agus Nicholás de Líra agus Bernardinus</span>
<lb n="1691"/><span>Busti agus timchioll chéad oile, áirmhios an Leabhar Cosamhlachta,</span>
<lb n="1692"/><span>dobhí 'na mbráithribh naomhtha agus 'na ndoctúiribh agus 'na</span>
<lb n="1693"/><span>maighistribh agus 'na mbáisiléaraibh; agus do-rinneadar mórán</span>
<lb n="1694"/><span>díobh sin saothar agus gluais ar an sgrioptúir dhiadha agus ar</span>
<lb n="1695"/><span>maighistir Sendens, agus mórán oile do-rinne saothar ar na</span>
<lb n="1696"/><span>haladhnaibh saera agus leabhar dlighe agus diadhachta ar</span>
<lb n="1697"/><span>chasánaibh an chogúis agus ar na lochtaibh agus ar na subháilcibh,</span>
<lb n="1698"/><span>agus mórán oile dhíobh do-rinne leabhair sheanmóra ar na</span>
<lb n="1699"/><span>soisgéulaibh agus ar na naomhaibh, ionnus go raibheadar sin 'na</span>
<lb n="1700"/><span>lóchrannaibh loinneardha san eaglais 'na mbeathaidh agus gur</span>
<lb n="1701"/><span>fhágbhadar lón buan aige iar mbás, agus fós ní bhfuil suim gá</span>
<lb n="1702"/><span>mhéid táinic dá leithidibh so ó sin anúas a nOrd S. Froinsias.</span></p>
<lb n="1703"/>
<lb n="1704"/><p><span>Leanam anois don mbeathaidh.</span></p>
<lb n="1705"/>
<lb n="1706"/><p><span>Ó theas seanmóra an n-athar naomhtha, .i. S. Froinsias,</span>
<lb n="1707"/><span>do chuir Dia a ccroidhe mhóráin do na hócchaibh uaisle beatha</span></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="1708"/><p><span>naomhtha do bheith aca, ag coimhéud a n-óghachta agus a ngloine</span>
<lb n="1709"/><span>do Chríosd.  Dob í an chéad ógh dhíobh so do lean slighe S.</span>
<lb n="1710"/><span>Froinsias, an plannda uasal onórach beannaighthe dá ttug Dia</span>
<lb n="1711"/><span>grása móra, .i. San Clára, dobhí mar bhláth thaitneamhach a</span>
<lb n="1712"/><span>n-aimsir an earraigh agus mar réultainn dhealraighthe lán do</span>
<lb n="1713"/><span>sholus an chrábhaidh agus na beatha naomhtha, óir as le so do</span>
<lb n="1714"/><span>thionnsgain San Froinsias an dara hord, dá ngoirthior Ord</span>
<lb n="1715"/><span>S. Clára.  Así so céud inghion sbioradálta S. Froinsias, atá</span>
<lb n="1716"/><span>anois go glórmhur a bhflaithios Dé agus dá ndéanann an eaglais</span>
<lb n="1717"/><span>go hiomlán onóir mhór.  An seiseadh bliadhain a ndiaigh</span>
<lb n="1718"/><span>S. Froinsias d'iompódh ón tsaoghal do ordaigh sé an t-órd sa,</span>
<lb n="1719"/><span>mar adeir Leabhar na Cosamhlachta.</span></p>
<lb n="1720"/>
<lb n="1721"/><p><span>As onórach an t-ord sa, mar an ccéudna, ar a mhéud dobhí</span>
<lb n="1722"/><span>do sheathrachaibh uaisle ann, .i. an mháthair naomhtha féin</span>
<lb n="1723"/><span>ar tús, .i. San Clára, agus a deirbhshiúr darbho comhainm Agnes,</span>
<lb n="1724"/><span>agus a máthair, Ortoláne, agus Agneis oile, inghion rí Bohemia;</span>
<lb n="1725"/><span>agus fós do gheall a hathair an inghion sin do thabhairt mar</span>
<lb n="1726"/><span>mhnaoi phósda don impire darbho comhainm Fediricus, agus, arna</span>
<lb n="1727"/><span>dhiúltadh sin don inghin agus don óigh uasail, do ráidh ris an impire</span>
<lb n="1728"/><span>gurbh fhéarr léithe pósadh do dhéanamh le himpire fhlaithis Dé,</span>
<lb n="1729"/><span>.i. Críosd comhachtach, nó re himpire talmhuidhe an tsaoghail.</span>
<lb n="1730"/><span>As a haithle sin do ghabh sí féin agus mórán maille fria</span>
<lb n="1731"/><span>d'inghionaibh prionnsaighe agus tighearnaigh do ríoghacht a hathar</span>
<lb n="1732"/><span>aibíd San Clára ón Ord Mhinúr agus tug sí a beatha as go naomhtha,</span>
<lb n="1733"/><span>maille le míorbhuilibh móra do dhéanamh dhi.</span></p>
<lb n="1734"/>
<lb n="1735"/><p><span>Baoi, dono, san ord chéanna sa inghion impire na Rómha agus</span>
<lb n="1736"/><span>inghion rí Portugal maille re mórán oile d'ingheanaibh ríogh agus</span>
<lb n="1737"/><span>rothighearnaigh gacha cineóil, gur chuir so an dara hord sa S.</span>
<lb n="1738"/><span>Froinsias a n-uaisle mhóir ó naomhthacht agus ó fholaidheacht.</span></p>
<lb n="1739"/>
<lb n="1740"/><p><span>As a haithle sin, mar adeir Bonauentúra, do chuireadar mórán</span>
<lb n="1741"/><span>oile do na daoinibh iad féin fá chuing chrádhbhaidh agus chreidmhe</span>
<lb n="1742"/><span>agus fá reacht nua na haithrighe, do réir chomhairle agus theagaisg</span>
<lb n="1743"/><span>an athar naomhtha.  Asé ainm tug modh carthannach Críosd</span>
<lb n="1744"/><span>orra so, .i. Ord na hAithríghe.  Amhuil atá an aithrighe a</span>
<lb n="1745"/><span>ccoitchinne ag gach aon mar chonair dochum flaithis Dé, as</span></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="1746"/><p><span>mar sin as slighe shlánaighthe do gach uile dhruing an Treas</span>
<lb n="1747"/><span>Ord, mar atáid cléirigh agus tuataighe, mná agus fir, ógha agus lánamhna</span>
<lb n="1748"/><span>pósda.</span></p>
<lb n="1749"/>
<lb n="1750"/><p><span>Ceithre bliadhna déag ar n-iompódh do S. Froinsias ón</span>
<lb n="1751"/><span>tshaoghal do ordaigh sé an t-ord uasal sa, atá molta, daingean</span>
<lb n="1752"/><span>ón eaglais, óir asé Niocolás pápa do mhol an riaghail so, agus fuaradar</span>
<lb n="1753"/><span>priuiléide iomdha ó chuid do chomharbaibh Peadair.</span></p>
<lb n="1754"/>
<lb n="1755"/><p><span>Atá an t-ord sa naomhtha ceanamhuil, mar an ccéanda, a</span>
<lb n="1756"/><span>bhfiaghnuisi Dé agus na heaglaisi a ffos, a mhéid dobhí do</span>
<lb n="1757"/><span>dhaoinibh naomhtha uaisle ann d'fhearaibh agus do mhnáibh</span>
<lb n="1758"/><span>do-rinne míorbhuile ina mbeathaidh agus iar mbás.  Dobhí san ord</span>
<lb n="1759"/><span>chéanna sa inghion rí na Hungáire, Eilísabét a hainm, máthair</span>
<lb n="1760"/><span>na mbráthar minúr do thaoibh grádha agus dúthrachta, aga raibhi</span>
<lb n="1761"/><span>beatha ronaomhtha agus ler hathdhúsgadh mairbh iomdha agus ar a</span>
<lb n="1762"/><span>ndérna an eagluis cuimhne bheannaighthe agus a sgríobhadh a leabhar</span>
<lb n="1763"/><span>na naomh agus lá féusda d'ordughadh dhi, .i. a' naoidheadh lá déag</span>
<lb n="1764"/><span>do gheimhreadh.  Dobhí fós isin ord sa painimpire na Rómha</span>
<lb n="1765"/><span>agus dias banríoghan Hungáire agus mórán do bhanríoghnaibh oile an</span>
<lb n="1766"/><span>tshaoghail agus do dhaoinibh uaisle onórach, mar atáid</span>
<lb n="1767"/><span>prionnsaigh, diúcaidhe, iarluidhe, agus barúin.</span></p>
<lb n="1768"/>
<lb n="1769"/><p><span>Sguirim anois do na sgéulaibh si agarbh éigion dhúinn</span>
<lb n="1770"/><span>comhnuidhe do dhéanamh ó do labhramar ar ordughadh agus ar</span>
<lb n="1771"/><span>bhiseach na ttrí n-ord sa S. Froinsias, óir as leiscc le duine, an</span>
<lb n="1772"/><span>tan théid sé ar magh réidh áluinn, a fhágbháil go lúath.</span></p>
<lb n="1773"/>
<lb n="1774"/><p><span>LABHROM ANOIS AR AN MBEATHAIDH.</span></p>
<lb n="1775"/>
<lb n="1776"/><p><span>Feachtus dá ndeachaidh dream do na bráithribh a ttalmhain</span>
<lb n="1777"/><span>na bpágánach, gabhus páccán áiridhe trócaire 'na ttimchioll agus</span>
<lb n="1778"/><span>do fhuráil ionnmhus orra mur chongnamh costuis dhóibh; agus</span>
<lb n="1779"/><span>do iongnadh leis na bráithre d'obadh an ionnmhusa air.</span>
<lb n="1780"/><span>Gidheadh, do thuig sé gurab ar ghrádh Dé do obadar é, gé</span>
<lb n="1781"/><span>dobhádar gan aon ní aca; conadh aire sin do fhuráil sé é féin</span>
<lb n="1782"/><span>ó mhian dúthrachtach do thabhairt gach éin neithe dá mbiadh</span>
<lb n="1783"/><span>d'uireasbhuidh orra dhóibh an feadh do mhairfeadh a mhaithios</span>
<lb n="1784"/><span>féin dó.  “Féuchadh gach aon ar Bonauentúra grása na</span>
<lb n="1785"/><span>bochtaine naomhtha do tharraing intinn an pháccánaidh go</span></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="1786"/><p><span>millseacht iongantaigh na trócaire móire sin.  Uair as uathmhar</span>
<lb n="1787"/><span>an peacadh do Chríosdaighe tarcuisne do thabhairt ar an lécc</span>
<lb n="1788"/><span>lóghmhar sa dia ttucc an págánach an onóir adhbhal so.”</span></p>
<lb n="1789"/>
<lb n="1790"/><p><span>Tarla an tan sin go mbaoi bráthair croisi diarbho comhainm</span>
<lb n="1791"/><span>Moricus i n-oisbitail áirithe do chóir cathrach Aisisi agus</span>
<lb n="1792"/><span>easláinte bháis air, gur iarr an duine si go díochra, tré</span>
<lb n="1793"/><span>theachtaireacht, S. Froinsias guidhe air féin go dúthrachtach.  Do</span>
<lb n="1794"/><span>aontuigh S. Froinsias sin dó, agus do chumaisg sprúidhleach séimh</span>
<lb n="1795"/><span>aráin agus ola, dobhí a lambpa a ffiadhnuisi altóra Muire,</span>
<lb n="1796"/><span>tréna chéile maille re seóladh an Sbiorad Naomh.  Adubhairt sé ris</span>
<lb n="1797"/><span>na bráithribh: “Tabhraidh an leighios a don mbráthair easlán,</span>
<lb n="1798"/><span>.i. Moricus, agus tiocfaidh as so, do bhrígh comhachta Críosd, nach</span>
<lb n="1799"/><span>é amháin biaidh sé slán ó easláinte cuirp achd biaidh sé 'na</span>
<lb n="1800"/><span>ridire láidir againne san ccrádhbhadh.”  Mar as luaithe do</span>
<lb n="1801"/><span>bhlais an t-easlán an phruinn si, tug Dia sláinte chuirp agus</span>
<lb n="1802"/><span>árrachtus intinne dhó, ionnus go ndeachaidh sé a ccrádhbhadh</span>
<lb n="1803"/><span>S. Froinsias, agus nach raibhi d'éudach uime acht an aibíd 'na</span>
<lb n="1804"/><span>haonar maille lé lúirigh iaruinn do bheith eidir é agus í aimsir</span>
<lb n="1805"/><span>fhada, agus nár chaith arán nó fíon re mórán do bhliadhnaibh</span>
<lb n="1806"/><span>acht tórrtha talmhan agus luibhionna fuara, agus nár lughaide a</span>
<lb n="1807"/><span>neart nó a shláinte sin ag déanamh seirbhísi d'Íosa Críosd.</span></p>
<lb n="1808"/>
<lb n="1809"/><p><span>As a haithle sin, mar do tharraing deaghbhaladh naomhthachta</span>
<lb n="1810"/><span>San Phroinsias mórán chuige as gach aon talmhuin, táinic</span>
<lb n="1811"/><span>duine ealadhna áiridhe do chumadh cantaireacht agus moladh</span>
<lb n="1812"/><span>saoghalta uadha féin d'fhéuchain an tí úd tug tarcuisne ar an</span>
<lb n="1813"/><span>tsaoghal, .i. S. Froinsias.  An duine glic si, ar a ttug an</span>
<lb n="1814"/><span>t-impire rí na bpearsadh mar ainm, fuair sé S. Froinsias ag rádh</span>
<lb n="1815"/><span>seanmóra a mainisdir áiridhe, agus as amhlaidh do thaisbéin Dia dhó</span>
<lb n="1816"/><span>seanmóntuigh croiche Críosd agus cloidheamh dealradhach ó</span>
<lb n="1817"/><span>mhullach a chinn go hionadh a throigheadh agus a leithéid oile</span>
<lb n="1818"/><span>sin do chrois thríd ón bhois go aroile.  Conadh annsin do aithin</span>
<lb n="1819"/><span>rí na bpears seabhfoghontaidh Críosd, nárbh aithne dhó</span>
<lb n="1820"/><span>roimhe sin ariamh.  Agus, ar mbiodhgadh dhó ris an radharc</span>
<lb n="1821"/><span>sin, tug Dia grása na haithrighe dhó, amhuil do loitfidhe a</span>
<lb n="1822"/><span>chroidhe le cloidheamh sbioradálta na mbriathar tinntighe</span>
<lb n="1823"/><span>táinic a bheól S. Froinsias, agus tug tarcuisne a ccéadóir ar</span>
<lb n="1824"/><span>chúrsaidh an tsaoghail agus do lean sé slighe S. Froinsias ó aibíd</span>
<lb n="1825"/><span>agus ó phrofeist.</span></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="1826"/><p><span>Accus, ó do-chonnairc an t-athair naomhtha é ar n-iompódh ó</span>
<lb n="1827"/><span>mhíochiúnus an tsaoghail dochum síothchána Chríosd, tucc sé</span>
<lb n="1828"/><span>an Bráthair Síothchánta mar ainm fair.  Dobhí an bráthair si</span>
<lb n="1829"/><span>ar biseach ann gach uile naomhthacht, ionnus gurab é céad</span>
<lb n="1830"/><span>mhinistir do cuireadh a ccríochaibh Franc é.  Agus do-chonnairc</span>
<lb n="1831"/><span>sé roimhe sin comhartha caradraigh Dé ris na daoinibh a n-éudan</span>
<lb n="1832"/><span>S. Froinsias, agus do-chonncus dó gur chuir éxamhlacht na</span>
<lb n="1833"/><span>ccomharthadh sin as na dathannaibh dobhí ann deaghmhaisi</span>
<lb n="1834"/><span>mhór ar aghaidh an athar naomhtha.  As mór an onóir agus an</span>
<lb n="1835"/><span>airmhidin croidhe dobhí ag S. Froinsias fán chomhartha sin, agus</span>
<lb n="1836"/><span>do mholadh go minic ó bhéul é, agus ba hé sin séula do chuireadh</span>
<lb n="1837"/><span>ar na litreachaibh carthannacha do sgríobhadh sé féin, óir</span>
<lb n="1838"/><span>dob é a stuidér, do réir an fháidh, .i. Esechíel, an comhartha</span>
<lb n="1839"/><span>coisreagtha sin do chur ar na daoinibh le budh áil tuirsi agus</span>
<lb n="1840"/><span>aithríghe do dhéanamh ina pheacadhaibh maille le hiompódh</span>
<lb n="1841"/><span>go fírinneach dochum an tSlánaightheóra Íosa Críosd.</span></p>
<lb n="1842"/>
<lb n="1843"/><p><span>Imthúsa S. Froinsias, ó do-chuadar na bráithre a líonmhaireacht</span>
<lb n="1844"/><span>mhóir, do chruinnigh iad dochum caibidiolach</span>
<lb n="1845"/><span>generáilte a nEaglais Mhuire do na hAinglibh do sheóladh an</span>
<lb n="1846"/><span>chrábhaidh agus do thabhairt poirsion na húmhla do ghach duine fó</span>
<lb n="1847"/><span>leith aca agus dia roinn ar na Críosdaighibh a ccoitchinne.  Dobhí</span>
<lb n="1848"/><span>bochtaine agus uireasbhaidh gach aon neithe corporrdha san ionadh</span>
<lb n="1849"/><span>sin, gidheadh, do chuir trócaire Dé a ccroidhthibh lucht na</span>
<lb n="1850"/><span>cathrach gach taoibh dhíobh teacht chuca le biadh agus le digh agus le</span>
<lb n="1851"/><span>fritheólamh agus seirbhís do dhéanamh dhóibh, ionnus nach raibhi</span>
<lb n="1852"/><span>aon ní d'uireasbhaidh ar an teaghlach uasal sin an Airdrígh, .i.</span>
<lb n="1853"/><span>tuilleadh agus cúicc mhíle bráthair, agus go raibhiodar slán ó chorp agus</span>
<lb n="1854"/><span>sólásach ó sbioraid.</span></p>
<lb n="1855"/>
<lb n="1856"/><p><span>Dála S. Froinsias, ó nach bhféadadh a bheith maille ris na</span>
<lb n="1857"/><span>bráithribh ó chorp is na caibidiolachaibh prouensi, dobhí sé</span>
<lb n="1858"/><span>ó sbioraid maille friú, gá mbeannachadh agus ag guidhe Dé ar</span>
<lb n="1859"/><span>a son, agus fós, do bhrígh comhachta Dé dhó, do thaisbéanadh</span>
<lb n="1860"/><span>sé é féin go corporrdha dhóibh ar uairibh, gidh do bheith sé</span>
<lb n="1861"/><span>'na bhféuccmhais.  Dá dhearbhadh sin: Lá dá raibhi an</span>
<lb n="1862"/><span>seanmóntaigh soibhriathrach agus confésóir uasal an Airdrígh</span>
<lb n="1863"/><span>anois, .i. Saint Antoin ó Phádua, ag rádh seanmóra do na</span>
<lb n="1864"/><span>bráithribh a ccaibidil Arelade ar thitul na croiche, .i. Íosa</span>
<lb n="1865"/><span>Críosd ó Nasarét, Rí na nIúbhal, go bhfacaidh bráthair naomhtha</span></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="1866"/><p><span>dia raibhi san chaibidil, darbhó comhainm Monaldus, an t-athair</span>
<lb n="1867"/><span>beannaighthe, .i. S. Froinsias, a n-airde san aiér a bhfiocchair</span>
<lb n="1868"/><span>na croiche céasda agus é ag beannachadh na mbráthar, agus gur</span>
<lb n="1869"/><span>mhothaigheadar uile iad féin lán do shólás croidhe, ionnus gur</span>
<lb n="1870"/><span>thuicceadar go dearbhtha an t-athair naomhtha do bheith do</span>
<lb n="1871"/><span>láthair aca, do réir mar do fhoillsigh sé féin dóibh 'na dhiaigh</span>
<lb n="1872"/><span>sin.  As inchreidthe go fírinneach an ní iongantach so, amhuil</span>
<lb n="1873"/><span>mar thugadar comhachta Críosd Ambrós naomh, dobhí ina</span>
<lb n="1874"/><span>eacclais féin, do dhéanamh onóra Mártain iarna écc isin</span>
<lb n="1875"/><span>ngné chéanda sin, ionnus go raibh sé a n-aon úair ina eacclais</span>
<lb n="1876"/><span>féin agus a n-eaglais Mhártain.  As mar sin do thaisbéin Dia S.</span>
<lb n="1877"/><span>Froinsias do na bráithribh, do thabhairt sóláis agus do mholadh</span>
<lb n="1878"/><span>seanmóra bhollsaire na fírinne, .i. Saint Antoin, ó do labhair</span>
<lb n="1879"/><span>ar an ccroich do iomchradh an t-athair naomhtha ar féin do</span>
<lb n="1880"/><span>ghnáth.</span></p>
<lb n="1881"/>
<lb n="1882"/><p><span>Ó do dhaingnidh Onorius pápa an riaghail an t-ochtmhadh</span>
<lb n="1883"/><span>bliadhuin iar ndéanamh pápa dhe, do ghuidheadh an t-athair</span>
<lb n="1884"/><span>naomhtha na bráithre go díochra dúthrachtach an riaghail do</span>
<lb n="1885"/><span>choimhéud go glan, agus adeireadh sé riú nachar chuir sé aon</span>
<lb n="1886"/><span>fhocal isin riaghail uadh féin agus gurab é Críosd féin do fhoillsicch</span>
<lb n="1887"/><span>gach ní dar sgríobhadh innte.  Dá dhearbhadh sin: Asé bulla</span>
<lb n="1888"/><span>agus séala an phápa mhóir úd thuas, .i. Íosa Críosd, do cuireadh</span>
<lb n="1889"/><span>ar an riaghail, .i. álaidh an Tighearna do chur ar chorp an</span>
<lb n="1890"/><span>athar naomhtha, .i. S. Froinsias, mar mholadh árd ar fhoirfidheacht</span>
<lb n="1891"/><span>na riaghla agus ar naomhthacht an tí dá ttugadh í.</span></p>
<lb n="1892"/>
<lb n="1893"/><p><span>ABRUIM AN CÚICCEADH CAIBIDIL AR CHRUAS</span>
<lb n="1894"/><span>BEATHADH S. FROINSIAS, AGUS MAR THUCCADAR NA</span>
<lb n="1895"/><span>CRÉATÚIREADH SÓLÁS DÓ.</span></p>
<lb n="1896"/>
<lb n="1897"/><p><span>Fear leanamhna uasal chroiche Críosd, .i. S. Froinsias, do</span>
<lb n="1898"/><span>chuir sé a chorp féin a ccroich na haithrighe do sgrios na locht</span>
<lb n="1899"/><span>maille re srian cruaidh na ceannsa do chur ris na céudfadhaibh</span>
<lb n="1900"/><span>corporrdha, ionnus gurab ar éiccin do ghabhadh sé riachtanus</span>
<lb n="1901"/><span>a leasa na nádúire, óir as annamh do chaitheadh sé biadh te</span>
<lb n="1902"/><span>ná biadh beirbhthe, agus, an tan fá ngabhadh, do thumadh sé</span>
<lb n="1903"/><span>an biadh sin a sausa shearbh mhíobhlasda, .i. a luaith nó a</span>
<lb n="1904"/><span>n-uisge, do bhuain a dheaghbhlasa dhe.  Créud í an mheasardhacht</span></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="1905"/><p><span>dobhí aicce, ag tógbháil a chuirp féin ó fhíon do tharraing</span>
<lb n="1906"/><span> intinne dochum na heagna?  Agus do fhoillsigh sé sin</span>
<lb n="1907"/><span>dhúinn go deimhin, óir as ar éiccin do ibheadh sé a riachtanus</span>
<lb n="1908"/><span>a leasa d'uisge fhuar an tan dobhíodh tart air nó tiormach.</span></p>
<lb n="1909"/>
<lb n="1910"/><p><span>Gidheadh, do chumadh sé é féin amuigh leis na daoinibh</span>
<lb n="1911"/><span>saoghalta maille re mbíodh sé, ag teacht leó leith re cáilidheacht</span>
<lb n="1912"/><span>bídh agus dighe, do réir an tsoisgéula naomhtha, ionnus go raibhi</span>
<lb n="1913"/><span>S. Froinsias rochruaidh air féin agus aobhdha daonna do na daoinibh</span>
<lb n="1914"/><span>agus umhal do shoiscéula Críosd, ionnus nach é mháin dob</span>
<lb n="1915"/><span>eisiomláir do chách a abstanáit acht do-bheireadh taisbéanadh</span>
<lb n="1916"/><span>naomhtha do na bráithribh agus do chách a ccoitchinne, ag caitheamh</span>
<lb n="1917"/><span>bídh maille riú.  Dob í a leaba go minic tonn an talmhan agus</span>
<lb n="1918"/><span>dob í a chearchaill cloch nó crann agus do budh garbh cróin a</span>
<lb n="1919"/><span>éudach, óir do dhearbh sé go tteithid na drochsbioraid re</span>
<lb n="1920"/><span>héudaighibh cruaidhe garbha do bheith ag na daoinibh agus gurab</span>
<lb n="1921"/><span>éudaigh boga míne a chuirios cathaighthe ar na daoinibh agus ar</span>
<lb n="1922"/><span>na Críosdaighibh.</span></p>
<lb n="1923"/>
<lb n="1924"/><p><span>Fiarfuighid, dono, daoine áiridhe dhé cionnus do fhéudfadh</span>
<lb n="1925"/><span>sé a n-aimsir an gheimhridh agus an fhuachta fulang ar an aibíd</span>
<lb n="1926"/><span>fhuair mar éudach.  Do ráidh searbhfoghontaidh Dé, agá</span>
<lb n="1927"/><span>fhreagra sin, “Dá mbeanadh lasair theasa agus ghrádha fhlaithis</span>
<lb n="1928"/><span>Dé rinn don taoibh astuigh, do fhulaingfemaois go hurusa</span>
<lb n="1929"/><span>fuacht talmhuidhe don taobh amuigh.”</span></p>
<lb n="1930"/>
<lb n="1931"/><p><span>Aimsir áiridhe iar sin dobhí easláinte shúl ar S. Froinsias,</span>
<lb n="1932"/><span>agus do fhulaing sé, ar an adhbhar sin, cearchaill do chlúimh eón</span>
<lb n="1933"/><span>do chur faoi a cheann, go ndeachaidh an drochsbiorad san</span>
<lb n="1934"/><span>chearchuill, gur chuir buaidhreadh mór ar S. Froinsias go</span>
<lb n="1935"/><span>meadhón oidhche, gur ghoir bráthair chuige iar sin, agus do chuir</span>
<lb n="1936"/><span>an chearchaill a bhfad uadha ón leabaidh lais, gur bhean an</span>
<lb n="1937"/><span>drochsbiorad a neart agus a bhrígh a bhallaibh an bhráthar, gur</span>
<lb n="1938"/><span>aisig an t-athair naomhtha an láidireacht chéanda dhó, agus, re</span>
<lb n="1939"/><span>cluinsin a ghotha, gur theith an drochsbiorad uadha.</span></p>
<lb n="1940"/>
<lb n="1941"/><p><span>An tí si dobhí rochruaidh air féin, do-rinne díthchioll mór</span>
<lb n="1942"/><span>óirchisde na geanmnaigheachta do choimhéud go honórach a</span>
<lb n="1943"/><span>soitheach créufóige an chuirp dhaonna, maille re gloine anma</span>
<lb n="1944"/><span>agus chuirp re chéile.  Ar an adhbhar sin, a ttoiseach a iompóidh</span>
<lb n="1945"/><span>dochum an chrádhbhaidh, a n-aimsir an gheimhridh, do luidheadh</span>
<lb n="1946"/><span>an tí si, dobhí té, láidir ó sbioraid, a n-uamhaidh lán do</span></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="1947"/><p><span>shneachta agus do dhearfadhaigh go minic, ionnus go ccuireadh</span>
<lb n="1948"/><span>sé a námha éntighe, .i. an corp, fá úmhla don sbioraid agus go</span>
<lb n="1949"/><span>ccoimhéudadh sé éudach taitneamhach na gloine gan losgadh</span>
<lb n="1950"/><span>ar tine na n-ainmhian.  Ór adeireadh sé go minic gur urusa</span>
<lb n="1951"/><span>don duine sbioradálta fuacht anmhór d'fhulang ar a chorp ná</span>
<lb n="1952"/><span>teas  n-ainmhian d'fhulang ar a inntinn.</span></p>
<lb n="1953"/>
<lb n="1954"/><p><span>Do fhoillsigh an t-athair naomhtha ó ghníomh an ní sin</span>
<lb n="1955"/><span>adubhairt sé ó bhréithir.  Dá dhearbhadh sin: Adhaigh áiridhe</span>
<lb n="1956"/><span>dobhí sé a n-ionadh fhásaicch ag guidhe Dé, gur gháir an</span>
<lb n="1957"/><span>drochsbiorad dhó trí huaire.  Do fhreagair an t-athair naomhtha</span>
<lb n="1958"/><span>dhó agus fiafraighios de créud dob áil leis.  Adubhairt an drochsbiorad</span>
<lb n="1959"/><span>go cealgach ris: “Ní bhfuil peacthach dá mhéud a</span>
<lb n="1960"/><span>iompaidhios dochum Críosd nach maithfe sé a pheacaidh dhó.</span>
<lb n="1961"/><span>Gidhbé duine a mharbhus é féin le haithrighe rochruaidh, ní</span>
<lb n="1962"/><span>dhéanaidh Dia trócaire air.”  Air ffoilsiughadh ceilge an</span>
<lb n="1963"/><span>drochsbioraid ó Dhia do S. Froinsias, doo thuig sé gurbh áil</span>
<lb n="1964"/><span>leis é féin do tharraing ó fhoirfeacht na haithrighe go laige na</span>
<lb n="1965"/><span>collaidheachta, etc.</span></p>
<lb n="1966"/>
<lb n="1967"/><p><span>Feachtus dia ndeachaidh drong do na bráithribh a ttír na</span>
<lb n="1968"/><span>bpáccánach, agus gabhus páccánach saidhbhir trócaire um na</span>
<lb n="1969"/><span>bráithribh agus do fhuráil sé costus óir agus airgid orra; agus do</span>
<lb n="1970"/><span>dhiúltadar na bráithre sin air; agus ba hiongnamh leisin sin, .i. obadh an</span>
<lb n="1971"/><span>ionnmhusa air, agus, gidheadh, do thuig gurab ar son Dé do</span>
<lb n="1972"/><span>dhiúltadar é, an uair nach raibhi ní aca féin; gurab aire sin do</span>
<lb n="1973"/><span>fhuráil é féin orra ó mhian dúthrachtach croidhe agus intinne a</span>
<lb n="1974"/><span>mbeatha agus a riaghail do ghabháil chuige.  Do sgaoil, imorro,</span>
<lb n="1975"/><span>an fear céanda a mhaoin agus a mhórmhaithios ar bhochtaibh</span>
<lb n="1976"/><span>Dé agus ar an Ord Mhinúr agus dobhí 'na Chríosdaidhe mhaith</span>
<lb n="1977"/><span>dhiongmhála ó sin amach, agus do ghabh baisdeadh agus aibíd S.</span>
<lb n="1978"/><span>Froinsias chuige.  Agus as mar sin as cóir do na Críosdaidhibh</span>
<lb n="1979"/><span>tnúth do bheith aca ris an bpágánach shaidhbhir sin do ghabh</span>
<lb n="1980"/><span>do roghain an aibíd mhinúr mar éudach agus an bhochtacht</span>
<lb n="1981"/><span>mar bheatha do ghabháil chuicce.</span></p>
<lb n="1982"/>
<lb n="1983"/><p><span>Tarla an tan sa bráthair croisi darbh ainm Moricus 'na</span>
<lb n="1984"/><span>luidhe tinn in hoisbitáile láimh re cathraigh Aisisi, agus do iarr</span>
<lb n="1985"/><span>ar Froinsias guidhe ar a shon agus sláinte d'fhagháil dhó.</span>
<lb n="1986"/><span>Do aontuigh an t-athair si fuair comhachta ó Dhia féuchain ar an</span>
<lb n="1987"/><span>duine</span></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="1988"/><p><span>mbocht agus do chumaisg sprúilleach aráin choisreagtha agus páirt</span>
<lb n="1989"/><span>don olaidh dobhaoi ar an lampa dobhí a bhfiaghnuisi na deilbhe</span>
<lb n="1990"/><span>Muire thríd a chéile, ar theagusg an Tighearna thrócairidh, agus</span>
<lb n="1991"/><span>do chuir sin dá chumailt dhó, gurbho slán, ó chomhachtaibh</span>
<lb n="1992"/><span>Críosd, ó easláinte an chuirp é.  Agus ní hé amháin acht táinic</span>
<lb n="1993"/><span>a n-aibíd an Uird Mhinúir agus do ghabh mar mhartra air féin</span>
<lb n="1994"/><span>lúireach fhuar maille le hiarann do bheith fána chorp taoibh</span>
<lb n="1995"/><span>astuigh don aibíd feadh a bheatha agus gan biadh talmhuidhe ar</span>
<lb n="1996"/><span>bith do chaitheamh rena rae acht luibheanna na talmhan agus</span>
<lb n="1997"/><span>torrtha na ccrann, agus níor lughaide a bhrígh nó a neart ag</span>
<lb n="1998"/><span>seanmóir bréithre Dé sin.</span></p>
<lb n="1999"/>
<lb n="2000"/><p><span>Feacht oile táinic múisiccidh agus file do mhuintir rígh na Peirsia</span>
<lb n="2001"/><span>do dhéanamh mealltóracht ar staid agus ar riaghail Froinsias, agus</span>
<lb n="2002"/><span>as amhlaidh fuair é, ag teacht do láthair dhó, ag rádh seanmóra,</span>
<lb n="2003"/><span>agus do taisbéanadh dhósan go ffacaidh an chroich chéasda ar</span>
<lb n="2004"/><span>lasadh mar dhealradh gréine ó a bhathais go a bhonn agus ón</span>
<lb n="2005"/><span>dérnainn go aroile trésan tseanmóntaidh.  Agus, mar do-chonnairc</span>
<lb n="2006"/><span>an múisiccidh agus an mealltóir mór sin an fáidh naomhtha</span>
<lb n="2007"/><span>ag seanmóir páisi an Tighearna agus comhachta na croiche</span>
<lb n="2008"/><span>naoimhe, biodhgus agus criothnaighios, tré ghrásaibh Dé, agus diúltus</span>
<lb n="2009"/><span>don tsaoghal agus gabhus an aibíd chuige agus leanus do riaghail S.</span>
<lb n="2010"/><span>Froinsias.  Agus asé sin céad mhinistir Uird Mhinúir do cuireadh</span>
<lb n="2011"/><span>don Fhrainc ariamh ar tús.  Do móradh ainm Dé agus S. Froinsias</span>
<lb n="2012"/><span>de sin.</span></p>
<lb n="2013"/>
<lb n="2014"/><p><span>Iomthúsa San Froinsias, mar dobhádar na bráithre ag</span>
<lb n="2015"/><span>iomadughadh, do chuir gairm chaibidiolach generálta orra go</span>
<lb n="2016"/><span>heaglais mainisdreach Muire, agus as di do goirthí Mainistir na</span>
<lb n="2017"/><span>nAingiol an tan sa, do theagasg an chrádhbhaidh dhóibh go</span>
<lb n="2018"/><span>nuaidhe agus dá ccraobhsgaoileadh fán cCríosdaigheacht do</span>
<lb n="2019"/><span>sheanmóir bréithre Dé do na puiblibh.  Agus dobhí teirce</span>
<lb n="2020"/><span>bídh agus dighe isin eaglais sin roimhe na bráithre do theacht</span>
<lb n="2021"/><span>innte; agus, mar do airidh Dia sin, do chuir a ccroidhthibh lucht</span>
<lb n="2022"/><span>na cathrach, dobhí ar gach taobh dhíobh, teacht chugtha le</span>
<lb n="2023"/><span>na mbiadh agus le gach uireasbhuidh dá raibhi orra, gurbho díolta</span>
<lb n="2024"/><span>iad uile an naoimhtheaghlach sin dobhí ó Airdrígh nimhe agus</span>
<lb n="2025"/><span>ó Froinsias ann, agus ó rángadar a chéile deichneamhar agus cúig</span>
<lb n="2026"/><span>mhíle bráthair.  Agus, mar nár fhéud S. Froinsias, tré thoirmiosg</span>
<lb n="2027"/><span>sbioradálta oile, teacht do láthair na caibidiolach generálta go</span></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="2028"/><p><span>corporrdha, dobhí ó sbioraid agus ó thaisbéanadh neamhdha</span>
<lb n="2029"/><span>maille ris an ccloinn sin aige féin, gá mbeannughadh agus ag guidhe</span>
<lb n="2030"/><span>Dé ar a son, agus do thaisbéanadh sé é féin go corporrdha dhóibh,</span>
<lb n="2031"/><span>dar leó féin.  Dá dhearbhadh sin: Dobhí Sanctus Antónius</span>
<lb n="2032"/><span>ag rádh seanmóra do na bráithribh a ccaibidil Erilade ar titul</span>
<lb n="2033"/><span>na croiche, .i. IESUS NASARENUS REX IUDEORUM, .i. go bhfacaidh</span>
<lb n="2034"/><span>an bráthair oile, .i. Monaldus, an t-athair beannaighthe S.</span>
<lb n="2035"/><span>Froinsias isin aiér os a cciond a ffioghair na croiche agus é ag</span>
<lb n="2036"/><span>beannughadh na mbráthar, gur mhothaighiodar iad féin uile</span>
<lb n="2037"/><span>lán do shólás agus do neart agus d'árrachtus.  Agus do mhol an</span>
<lb n="2038"/><span>tseanmóir sin Antoinius go mór do ghuth mhór fhollusghlan os</span>
<lb n="2039"/><span>a ccionn mar sin.</span></p>
<lb n="2040"/>
<lb n="2041"/><p><span>LABHROM ANOIS AR CHRUAS BEATHADH</span>
<lb n="2042"/><span>S. FROINSIAS.</span></p>
<lb n="2043"/>
<lb n="2044"/><p><span>Ba fíorleannán uasal don ccroich chéusda é, óir do chuir</span>
<lb n="2045"/><span>a chorp a ccroich na haithrighe agus do chruadhcheangail na</span>
<lb n="2046"/><span>céudfaidhi corporrdha, ionnus gurbh annamh do chaitheadh</span>
<lb n="2047"/><span>an bheatha dhaonna, agus, an uair do chaitheadh í, ní chaitheadh</span>
<lb n="2048"/><span>acht pruinn bheag d'arán gan bhrícch agus a thrian do ghaineamh</span>
<lb n="2049"/><span>agus uisge fuar mar dhigh, agus sin do chaitheamh gach treas tráth,</span>
<lb n="2050"/><span>agus ní chaitheadh biadh Céudaoine, Aoine nó Sathairn.</span></p>
<lb n="2051"/>
<lb n="2052"/><p><span>Ba grádhach deaghaightheach ris an uile dhuine é.  Ba</span>
<lb n="2053"/><span>furachair spionntach do shíoladh bréithre Dé é.  Do shildís</span>
<lb n="2054"/><span>na háladha gacha hAoine ar a chorp, amhuil do shiliodar ar</span>
<lb n="2055"/><span>chorp an Tighearna féin.  Ba hí a leabaidh uaimh chloiche;</span>
<lb n="2056"/><span>cloch fána cheann agus cloch fána chosaibh agus cloch fána lár.  Ba</span>
<lb n="2057"/><span>garbh críon a éudach, agus níor chlaochlaidh an chéud aibíd do</span>
<lb n="2058"/><span>chuir uime ariamh an gcéin bhaoi beó.  Agus níor chuir bróga</span>
<lb n="2059"/><span>fána chosaibh ariamh an feadh dobhí 'na bhráthair.  Níor</span>
<lb n="2060"/><span>mhothaigh teas samhruidh nó fuacht oighridh riamh, agus níor</span>
<lb n="2061"/><span>léig teas grádha a Thighearna uaidh, .i. Íosa Críosd.  Uime</span>
<lb n="2062"/><span>sin, gidhbé neach ina ttéid teasghrádh Dé ina chroidhe, ní</span></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="2063"/><p><span>chuirionn teas ná fuacht air nó bochtaine an tsaoghail, agus do-gheibh</span>
<lb n="2064"/><span>a luach sin isin mbeathaidh shuthain, srl-a.</span></p>
<lb n="2065"/>
<lb n="2066"/><p><span>Araile aimsir gabhus tinnios súl S. Froinsias, agus do cuireadh</span>
<lb n="2067"/><span>peiliúr socair do chlúmhach én faoina cheand, agus do-chuaidh</span>
<lb n="2068"/><span>an ansbiorad isin pheliúr, ionnus gur chuir buaidhreadh</span>
<lb n="2069"/><span>mór ar S. Froinsias ó thús oidhche go meodhón oidhche, agus</span>
<lb n="2070"/><span>goirios bráthair oile chuige agus furáilios an peiliúr do chur a</span>
<lb n="2071"/><span>ffad uadh, agus do mheirtnigh an peiliúr an bráthair, gidh gairid</span>
<lb n="2072"/><span>dorug sé é.  Agus do aisicc S. Froinsias a shláinte don mbráthair</span>
<lb n="2073"/><span>go haithghearr; agus, an uair do labhair ris an drochsbiorad a</span>
<lb n="2074"/><span>n-ainm Chríosd, do sccréuch sé go mór agus do imidh roimhe gan</span>
<lb n="2075"/><span>bhrícch gan chomhachtaibh.</span></p>
<lb n="2076"/>
<lb n="2077"/><p><span>Feacht n-aoin dia mbaoi S. Froinsias a nEaglais Mhuire</span>
<lb n="2078"/><span>na nAingeal, mar adeir Leabhar na Cosamhlachta, agus é ag</span>
<lb n="2079"/><span>caoineadh páisi an Tighearna, do thaisbéin an drochsbiorad é</span>
<lb n="2080"/><span>féin dó agus adubhairt, “A Froinsiais, dá marbhthá thú féin le</span>
<lb n="2081"/><span>haithrighe, ní rachaidh th'anam don teaghdhais neamhdha.”</span>
<lb n="2082"/><span>Do chuir Froinsias an deamhan uadh go hathghearr a n-ainm</span>
<lb n="2083"/><span>Chríosd, agus, iar n-imtheacht dhó, do-chuaidh Froinsias ar coill</span>
<lb n="2084"/><span>fhásuigh dobhaoi a n-iomfheagus dó agus fágbhus an aibíd agus</span>
<lb n="2085"/><span>an t-éudach beag - agus ba haimsir dhubhlachta agus dhoininne</span>
<lb n="2086"/><span>móire sin - agus téid tárnocht a ccúmhgach na ndos agus na ndreas</span>
<lb n="2087"/><span>agus gabhus ag siubhal go díochra, gur sgriossat a chraicionn agus a</span>
<lb n="2088"/><span>leathar 'na thimchioll agus gur dhoirtsiod a fhuil go mór, go</span>
<lb n="2089"/><span>ndubhairt fris féin, “As féarr dhamh mar so ar son Dé nó a</span>
<lb n="2090"/><span>bheith go gnáth a leabaidh sheasgair chlúimhe ag éisdeacht</span>
<lb n="2091"/><span>le claoinchealgaibh an aidhbhirseóra.”  A haithle na mbriathar</span>
<lb n="2092"/><span>sin do-chonnairc sé soillsi mhór go ruithneadh gréine ar feadh</span>
<lb n="2093"/><span>na coilleadh uile agus bláth róis agus iomad luibhionn deaghbhalaidh</span>
<lb n="2094"/><span>agus lubhghort naomháluinn neamhdhuidhe.  A n-aimsir tert an</span>
<lb n="2095"/><span>mheodhóin oidhche a mí Ianuárius do shunradh sin, agus cora</span>
<lb n="2096"/><span>aingeal gach taoibh dhe, agus aseadh do ráidh siad fris, deifriughadh</span>
<lb n="2097"/><span>dochum Críosd agus dochum a mháthar, neoch dobhí ag</span>
<lb n="2098"/><span>feithiomh fris isin eaglais.  Dearcus Froinsias air, mar do airidh</span>
<lb n="2099"/><span>a bheith tárnocht, agus fuair éadach nua neamhdhuidhe uime, agus</span>
<lb n="2100"/><span>níorbh fhios dó cionnus fúair.  Agus do-chonnairc an chonair</span>
<lb n="2101"/><span>dobhí roimhe gusan eaglais lán d'éudaighibh áilne ioldhathach</span></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="2102"/><p><span>go n-iolra gacha datha.  Agus rug leis dhá rósa dhéag dhearga</span>
<lb n="2103"/><span>agus a uirid oile glégheal, agus, arna ccur sin ar na haltóraibh,</span>
<lb n="2104"/><span>do-chonnairc Íosa Críosd agus a mháthair ar a láimh dheis agus sluagh</span>
<lb n="2105"/><span>mór aingeal ar gach taoibh dhíobh go ccainticcibh glórmhara.</span>
<lb n="2106"/><span>“Iarr, a Froinsiais,” ar Críosd, “gach ní bhus áil leat agus do-gheabhair.”</span>
<lb n="2107"/><span>At-beart Froinsias: “A Chruthaighóir nimhe agus</span>
<lb n="2108"/><span>talmhan, guidhimsi, an peacthach bocht, sibh, a hucht bhar</span>
<lb n="2109"/><span>mórthrócaire, locchadh na n-uile pheacadh do thabhairt dhamh</span>
<lb n="2110"/><span>féin agus do gach duine a shailteórus asteach ar dorus reilge</span>
<lb n="2111"/><span>Eaglaisi na nAingeal acht go ndéanaidh aithrighe agus faoisidine do</span>
<lb n="2112"/><span>mholadh na heaglaisi.”  Freagrus an Slánaightheóir Froinsias agus</span>
<lb n="2113"/><span>adubhairt: “Do-bheirim id h'onóir-si don uile a rachus a</span>
<lb n="2114"/><span>nEaglais Mhuire na nAingiol ó chlog an chéd easpuirt an dara</span>
<lb n="2115"/><span>lá do mhí August go clog an dara heaspuirt an laoi chéanna a</span>
<lb n="2116"/><span>chuid don fhlaithios neamhdha acht go ndéanaidh aithrighe agus</span>
<lb n="2117"/><span>oilithre na heacclaisi go hiomlán agus a chonfesion maille le</span>
<lb n="2118"/><span>haithreachus isin eaglais chéanda, agus ní headh amháin acht</span>
<lb n="2119"/><span>gach aon a dhéanus almsa dhúthrachtach dot ord, geallaimsi</span>
<lb n="2120"/><span>trócaire do dhéanamh ar a n-aimsir a bháis acht go raibh</span>
<lb n="2121"/><span>aithreachus maith aicce.”  “A Thicchearna,” ar S. Froinsias,</span>
<lb n="2122"/><span>“cionnus chreidfid cách na comhachta sin uaimsi?”  “Creidfid”,</span>
<lb n="2123"/><span>ar Críosd, “mar so: Beir leat ní don rósa so a cceand an phápa</span>
<lb n="2124"/><span>agus creidfidh thú, do réir mar fhoillsighios an t-aingiol dhó.”</span>
<lb n="2125"/><span>Ar ccríochnucchadh an chomhráidh sin, éirghios an Tighearna</span>
<lb n="2126"/><span>as a fhiaghnuisi, agus tógbhaid na haingil a ccaintice ghlórmhur</span>
<lb n="2127"/><span>os áird, .i. Te Deum laudamus, nó go rángadar an flaithios</span>
<lb n="2128"/><span>neamhdha.  Iar sin beanus Froinsias trí rósa dhearga agus a</span>
<lb n="2129"/><span>trí geal don altóraigh a n-onóir na Tríonnóide agus gabhus a</span>
<lb n="2130"/><span>sheanaibíd bheag bhocht féin uime ar maidin agus beirios triúr</span>
<lb n="2131"/><span>compánach bráthar leis, .i. Petrus Canan agus Bernard agus Angelus.</span>
<lb n="2132"/><span>Ar rochtain na Rómha dhóibh, taisbéanus Froinsias a chomhartha</span>
<lb n="2133"/><span>don phápa, go ndubhairt an pápa: “Creidim go bhfuil an fhírinne</span>
<lb n="2134"/><span>agad, agus do fhoillsigh aingiol Dé dhamhsa gach ní dá bhfacais,</span>
<lb n="2135"/><span>agus na neithe do thoiligh Dia dhuit, atáid fá shéula annso romhad,</span>
<lb n="2136"/><span>srl-a.”</span></p>
<lb n="2137"/>
<lb n="2138"/><p><span>Laithe n-aoin dia raibhi S. Froinsias ittir na bráithribh, agus</span>
<lb n="2139"/><span>do thuig go raibhi bráthair lag astuigh ó bharr tréigheanuis agus</span></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="2140"/><p><span>troisge, agus gurbh fheagus bás dó thríd sin, agus goirios an bráthair</span>
<lb n="2141"/><span>chuige agus do chuir arán ina fhiaghnuisi agus fromhus féin ar tús</span>
<lb n="2142"/><span>é mar chomhluadar don bhráthair, agus ba slán a ccéadóir.</span></p>
<lb n="2143"/>
<lb n="2144"/><p><span>Baoi tinnios ag leanmhuin do shúilibh Froinsias ó iomarcaidh</span>
<lb n="2145"/><span>déur na haithrighe, go ndubhairt liaigh fris sgur dá dhéuraibh</span>
<lb n="2146"/><span>dámadh mian leis an t-amharc do bheith aige.  Adubhairt</span>
<lb n="2147"/><span>Froinsias: “A bhráthair ghrádhaigh,” ar sé, “ní hindiúlta dhúinn</span>
<lb n="2148"/><span>an solus suthain mar ghrádh ar radharc diombuan corporrdha</span>
<lb n="2149"/><span>agus ní ar son an chuirp féin a tugadh radharc dhó acht ar son</span>
<lb n="2150"/><span>an anma uasail do cuireadh ann.”  As follus as sin gurbh</span>
<lb n="2151"/><span>fhéarr le S. Froinsias daille chorporrdha do bheith air nó</span>
<lb n="2152"/><span>toirmiosg do chur ar dháil na ndéor aithrighe le nglantar súile</span>
<lb n="2153"/><span>na hinntinne.  Thairis sin do ghuidheadar na bráithre é uma</span>
<lb n="2154"/><span>léigion leighios do dhéanamh dhó air a shúilibh, .i. losccadh do</span>
<lb n="2155"/><span>dhéanamh air os cionn na súl re hiarann dearg; agus do-rónnadh</span>
<lb n="2156"/><span>amhlaidh, ar bhfagháil aonta uadh, agus níor fhuaraidh an t-iarann</span>
<lb n="2157"/><span>an uair ba slán súile Froinsias tré ghrásaibh an Sbiorad</span>
<lb n="2158"/><span>Naomh.</span></p>
<lb n="2159"/>
<lb n="2160"/><p><span>Feacht n-aoin dia mbaoi S. Froinsias ar fásach annsa n-ionadh</span>
<lb n="2161"/><span>darbh ainm Sanctus Urbánus, agus gabhus easláinte mhór é.</span>
<lb n="2162"/><span>Mar do mhothaigh é féin éccruaidh do thaoibh na nádúire</span>
<lb n="2163"/><span>daonda, iarrus deoch fhíona do neartughadh a sbioraide; agus do</span>
<lb n="2164"/><span>dearbhadh dhó nach raibhi aon bhraon fíona aca; agus, iarna</span>
<lb n="2165"/><span>chlos sin, furáilios uisge do thabhairt chuig agus gearrus singin</span>
<lb n="2166"/><span>na croiche os a chionn agus do-róinneadh fíon glan de, agus, mar as</span>
<lb n="2167"/><span>luaithe gur bhlais an fírén an fíon, ba slán a ccéadóir.</span></p>
<lb n="2168"/>
<lb n="2169"/><p><span>Feacht oile bhaoi Froinsias d'éis easláinte móire, go raibhi</span>
<lb n="2170"/><span>éccruaidh ó chorp, agus fuair mian ceól taidhiúir do chloisdion</span>
<lb n="2171"/><span>do chuirfeadh sólás ar a sbioraid, agus, mar nárbh áil leis uirid</span>
<lb n="2172"/><span>d'aoibhnios d'fhagháil ceól daonda d'iarraidh, do chuir Dia</span>
<lb n="2173"/><span>cora ainglidhe a meodhón oidhche ar gach taoibh dhe, agus  ag</span>
<lb n="2174"/><span>smuaintiughadh ar a Thighearna, agus do-rónsad ceól taidhiúir</span>
<lb n="2175"/><span>taitneamhach, gurbho slán a ccéadóir é, etc.</span></p>
<lb n="2176"/>
<lb n="2177"/><p><span>Laithe n-aoin dia mbaoi S. Froinsias agus a chompánach eidir</span>
<lb n="2178"/><span>an Lombaird agus an Marsia, go rug dorchadus na hoidhche orra</span>
<lb n="2179"/><span>láimh re caol fairrge, agus adubhairt a chompánach ris, “A</span></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="2180"/><p><span>Phroinsiais,” ar sé, “guidh ar ar son, óir atámíd a mbaoghal</span>
<lb n="2181"/><span>idir na srothaibh, agus doinionn mhór agus deartan againn.”</span>
<lb n="2182"/><span>“Féudaicch Dia,” ar S. Froinsias, “más toil le a ghrásaibh féin</span>
<lb n="2183"/><span>é, solus do thabhairt dhúinne agus an dorchadus sin do dhíochur</span>
<lb n="2184"/><span>uainn.”  Iar sin do-chonncadar dealradh iongantach ar gach</span>
<lb n="2185"/><span>taoibh dhíobh ó néullaibh nimhe go talmhuin, go bhfacadar a</span>
<lb n="2186"/><span>ndíol radhairc uatha ar gach leith, agus do-chuadur as an</span>
<lb n="2187"/><span>ngábhadh sin slán innill go háit n-iomchubhaidh a bhfuaradar</span>
<lb n="2188"/><span>sosadh agus beatha iomchubhaidh.  Do móradh ainm Dé agus S.</span>
<lb n="2189"/><span>Froinsias de sin.</span></p>
<lb n="2190"/>
<lb n="2191"/><p><span>Iomthúsa Phroinsias, níor fhaomh sé uachtránacht a uird</span>
<lb n="2192"/><span>féin do ghabháil chuige tré iomad a umhlachta.  Agus as dearbh,</span>
<lb n="2193"/><span>gibé bhias umhal dá uachtrán, ní racha én uair thairis dá aimsir</span>
<lb n="2194"/><span>nach bhfuighidh a luaidheacht ó Dhia agus trócaire fá dheóicch,</span>
<lb n="2195"/><span>agus gibé do bheith 'na uachtarán, go ndlicchfeadh a bheath</span>
<lb n="2196"/><span>friochnamhach deithideach ag coimhéud a thréuda, agus, dá ndearna</span>
<lb n="2197"/><span>amaoile, go mbiaidh a olc dhó.</span></p>
<lb n="2198"/>
<lb n="2199"/><p><span>Araile lá fiafraighios an cairdionál dobhí 'na phrotector</span>
<lb n="2200"/><span>ag na bráithribh minúra do Phroinsias nar thoil leis bráithir</span>
<lb n="2201"/><span>a uird do thógbháil dochum dignite go honórach - agus, ar ndearbhadh</span>
<lb n="2202"/><span>a dhúthrachta mar sin d'Ord S. Froinsias, do thogh Dia eision</span>
<lb n="2203"/><span>go ndearnadh pápa isin Róimh dhe, Gregoirius nónus - agus do</span>
<lb n="2204"/><span>labhair Proinsias fris agus aseadh adubhairt: “A thighearna, as</span>
<lb n="2205"/><span>uime tugadh bráithre minúra ar m'órd-sa, do bhrícch gurab</span>
<lb n="2206"/><span>lugha iad iná bráithre oile, agus as umhla agus as bochtaine dlighthior</span>
<lb n="2207"/><span>díobh agus ní háil leamsa dignite eaglaisi as mó ná sin do bheith</span>
<lb n="2208"/><span>agam.”</span></p>
<lb n="2209"/>
<lb n="2210"/><p><span>Feacht n-aoin dia mbaoi Proinsias agus a chompánach bráthar</span>
<lb n="2211"/><span>i n-eacclais áiridhe ar fásach ag seirbhís do Dhia go díochra, agus</span>
<lb n="2212"/><span>rugadh an compánach ó spioraid go flaithios Dé, agus do-chonnairc</span>
<lb n="2213"/><span>mórán do theaghaisibh áille onóracha agus do-chonnairc teaghais</span>
<lb n="2214"/><span>lóghmhar, lonnraightheach lán do gheamaibh uaisle go ndéalradh</span>
<lb n="2215"/><span>na glóire suthaine os a ccionn sin uile, agus, ar ngabháil iongantais</span>
<lb n="2216"/><span>mhóir uime sin, smuainios cá raibhe, agus do-chualaidh an guth</span>
<lb n="2217"/><span>neamhdha agá rádh ris: “Acc so flaithios, agus así sin an teaghdhais</span>
<lb n="2218"/><span>ina raibhi Lúcifer roimhe pheacadh an díomais do dhéanamh,</span></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="2219"/><p><span>agus atá sí dá coimhéud a n-oirchill S. Froinsias,” uair atá a n-aghaidh</span>
<lb n="2220"/><span>díomais Lúcifeir go contrárdha, amhuil adeir Leabhar na</span>
<lb n="2221"/><span>Cosamhlachta.  Ar tteacht ina áit féin don chompánach,</span>
<lb n="2222"/><span>fiarfaighios do S. Froinsias créad í a bhreith féin ar a</span>
<lb n="2223"/><span>dheicchghníomharthaibh a leith re Dia.  Ad-beart S. Froinsias,</span>
<lb n="2224"/><span>.i. searbhfoghontaidh dílios Dé, “Do-chíthior dhamh nach</span>
<lb n="2225"/><span>bhfuil ar bith peacthach as mó iná mé.”  “Cinnios fhéadus tú</span>
<lb n="2226"/><span>sin do rádha ar an compánach go fírinneach?”  “Féudaim</span>
<lb n="2227"/><span>mur so,” ar Proinsias, “uair ní bhfuil peacthach dá mhéud ar</span>
<lb n="2228"/><span>an saoghal sa dá ttiubhradh Dia uirid do ghrásaibh agus tug dhamhsa</span>
<lb n="2229"/><span>nach diongnamh seirbhís bu mó dhó iná a ndéanaimsi.”  Iar</span>
<lb n="2230"/><span>ccluinsion an ghlóir umhail roidhiadha sin don chompánach,</span>
<lb n="2231"/><span>do chreid an radharc do-chonnairc agus do thuicc, do réir an</span>
<lb n="2232"/><span>tsoisgéula, gur chóir an t-umhal d'áirdiughadh agus an díomsach</span>
<lb n="2233"/><span>d'ísliughadh ar an ordughadh sin, agus, ar an adhbhar sin, do</span>
<lb n="2234"/><span>thuicc gurbh iomchubhaidh Froinsias do chur a n-áirde na</span>
<lb n="2235"/><span>glóire a n-ionadh na sbioraide díomsaighe do hionnarbadh aisti.</span></p>
<lb n="2236"/>
<lb n="2237"/><p><span>Saccart dúthrachtach do Dhia agus do Froinsias, darbho</span>
<lb n="2238"/><span>comhainm Iacobus, do chuir d'fhiachaibh ar dhrochsbioraid do</span>
<lb n="2239"/><span>bhí a mnaoi áiridhe ocht mbliadhna déag tré choniurásion air</span>
<lb n="2240"/><span>as ucht pháisi an Tighearna a fágbháil, agus do fhiarfaigh sgéula</span>
<lb n="2241"/><span>dhe iaramh, as ucht Dé, nar mhaith na neithe do thoiligh Dia</span>
<lb n="2242"/><span>do S. Froinsias a leith re lóghadh Eaglaise Muire na nAingeal.</span>
<lb n="2243"/><span>Adubhairt an drochsbiorad: “Atá loghadh na n-uile pheacadh</span>
<lb n="2244"/><span>go dearbh ag gach aon a dhéanus oilithre na heaglaisi sin do</span>
<lb n="2245"/><span>shonradh lá an loghaidh, acht aoin ní amháin, dá mbeith</span>
<lb n="2246"/><span>comhthrom pighinne do chuid do chomharsann agad go holc</span>
<lb n="2247"/><span>gan aisioc, ní bhfuighe maitheamhnus ann.”  'Na dhiaigh sin</span>
<lb n="2248"/><span>do labhair an drochsbiorad go sganrach ar Froinsias.  “Créud</span>
<lb n="2249"/><span>fá ttuccair easonóir bréithre d'óglach Dé?” ar an saccart.  Do</span>
<lb n="2250"/><span>fhreagair an ainspiorad sin, go ndubhairt nár gineadh le síol</span>
<lb n="2251"/><span>fearrdha ariamh ittir fhear agus mhnaoi, taoibh amuigh do</span>
<lb n="2252"/><span>Mhuire agus do na heaspalaibh, duine as umhla ná é agus as cosmhuile</span>
<lb n="2253"/><span>ris an tí do cheannaigh é féin agus an cineadh daonna, agus gur</span>
<lb n="2254"/><span>thógbhaidh comhard agus sin é a bhflaithios Dé gurab é do</span>
<lb n="2255"/><span>toghadh a ttéghdhais ar ttighearna, .i. Lúcifer, agus go bhfuil</span>
<lb n="2256"/><span>meirge na croiche céusta ar iomchar aicce agus aga bhráithribh.</span></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="2257"/><p><span>“Conadh uime sin as mó an phian linn áirde na glóire atá aicce</span>
<lb n="2258"/><span>iná tene ifrinn dár losgadh féin go síorruidhe.”</span></p>
<lb n="2259"/>
<lb n="2260"/><p><span>Laithe n-aoin dia ndeachaidh S. Froinsias don ccathraigh</span>
<lb n="2261"/><span>darab comhainm Ímolo, agus do-chuaidh mar a raibhi easpocc na</span>
<lb n="2262"/><span>cathrach agus iarrus go humhal cead seanmóra do rádha isin</span>
<lb n="2263"/><span>ccathraigh.  “A bhráthair bhicc bhoicht,” ar an t-easpocc, “as</span>
<lb n="2264"/><span>leór leamsa mé féin ag rádh seanmóra isin ccathraigh si.”  Do</span>
<lb n="2265"/><span>chrom an duine bocht umhal a cheann agus téid tar dhorus amach</span>
<lb n="2266"/><span>agus do fhíll asteach ar an modh ccéanda.  Do fhiafraigh an</span>
<lb n="2267"/><span>t-easpocc dhe, “Créud fár fhillis an dara húair?”  Adubhairt</span>
<lb n="2268"/><span>Froinsias, “A thighearna, an tan chuirios an t-athair an mac</span>
<lb n="2269"/><span>amach, dlighidh a theacht asteach ar an dorus oile.”  Mar do</span>
<lb n="2270"/><span>chlaoi umhla S. Froinsias an t-easpocc, do theann rena ucht</span>
<lb n="2271"/><span>agus rena urbhruinne é agus tucc cead seanmóra dhó agus do chumhdaigh</span>
<lb n="2272"/><span>a ord ar fud a phrouensi uile trésan úmhlacht sin tucc dhó.</span></p>
<lb n="2273"/>
<lb n="2274"/><p><span>Feacht oile do-chuaidh Froinsias go cathraigh Arísius, agus</span>
<lb n="2275"/><span>ba gnáth coccadh mór agus daoine ag comhmarbhadh a chéile</span>
<lb n="2276"/><span>innte.  Do ráidh searbhfoghontaidh Dé lena chompánach, .i.</span>
<lb n="2277"/><span>Siluester, dol don chathraigh agus a chur d'fhiachaibh as ucht</span>
<lb n="2278"/><span>Dé agus pháisi Críosd ar a raibh do sbioradaibh isin chathraigh</span>
<lb n="2279"/><span>uile a fágbháil.  Do-rinne an bráthair go hullamh umhal mar</span>
<lb n="2280"/><span>adubhradh ris, agus ba feirde dhó, óir do theichiodar an sluacch</span>
<lb n="2281"/><span>dubhdhiabhluidh dobhí re holc agus re buaidhreadh cáich</span>
<lb n="2282"/><span>isin ccathraigh ar furáileamh Dé agus San Froinsias.  Agus, ar</span>
<lb n="2283"/><span>ndol asdeach dhó do dhéanamh seanmóra isin ccathraigh, do-rinne</span>
<lb n="2284"/><span>caoinchomhrac agus síth shuthain idir lucht na cathrach, etc.</span></p>
<lb n="2285"/>
<lb n="2286"/><p><span>Feacht n-aoin dar iarr cairdionál na Croiche Naoimh ar</span>
<lb n="2287"/><span>Froinsias fuireach maille ris féin seal dá aimsir.  Aomhus</span>
<lb n="2288"/><span>Froinsias sin mar chomhartha onóra don chairdionál.  Agus an</span>
<lb n="2289"/><span>chéad oidhche do fhan tar éis a thrátha do rádha isin oidhche,</span>
<lb n="2290"/><span>agus, ar ccolladh do Froinsias, luidhid na drochsbioraid air, gur</span>
<lb n="2291"/><span>bheag nár mhúchadar é le heasonóir, agus, arna fháccbháil</span>
<lb n="2292"/><span>brúighte dhóibh, éirghios a chompánach chuicce, agus foillsíghios</span>
<lb n="2293"/><span>dó gach a ndearnadar air agus do ráidh: “A bhráthair ghrádhaigh,</span>
<lb n="2294"/><span>as dóigh, na drochsbioraid úd nach éidir leó aoin ní do dhéanamh</span>
<lb n="2295"/><span>acht maille le toil Dé, gurab uime do léicc mo Thighearna</span>
<lb n="2296"/><span>chuccam iad, do bhrígh nach maith an eisiompláir do na</span>
<lb n="2297"/><span>bráithribh bochta oile mo chomhnuidh-si is na hionadhaibh</span></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="2298"/><p><span>móra agus iadsan ag déanamh crábhadha a n-áitibh bochta</span>
<lb n="2299"/><span>dearóile.  Air an ádhbhar sin, as férr dhúinn na cúirte do</span>
<lb n="2300"/><span>sheachna agus a bheith idir na bráithribh, ionnus gomadh usaide</span>
<lb n="2301"/><span>leó bochtaine agus anacair d'iomchar mé féin do bheith eatorra.”</span>
<lb n="2302"/><span>As a haithle sin tiaghaid ar maidin mar a raibhi an cairdionál</span>
<lb n="2303"/><span>agus, iar ngabháil leithsgéil fris an ccairdionál, gabhuid a gcead</span>
<lb n="2304"/><span>aige go humhal macánta, agus léigios a bheannacht leó.  Tuigthior</span>
<lb n="2305"/><span>as sin gur bheag ar Froinsias an díomus agus gurbh ionmhuin</span>
<lb n="2306"/><span>leis an úmhla, etc.</span></p>
<lb n="2307"/>
<lb n="2308"/><p><span>Laithe n-aoin tuccadh bráthair go Froinsias, neach nár</span>
<lb n="2309"/><span>iomchair an umhla mar budh cubhaidh, agus, ar dteacht do</span>
<lb n="2310"/><span>láthair dhó, do-rinne aithrighe dhíochra ina pheacadhaibh.</span>
<lb n="2311"/><span>Arna fhaicsin sin do Froinsias, do logh dhó gach a ndearna.</span>
<lb n="2312"/><span>Gidheadh, a ccomhartha cuimhnighthe an phionúis, furáilios</span>
<lb n="2313"/><span>atán an bhráthar do bhuain de agus a chur a cceartlár na tineadh,</span>
<lb n="2314"/><span>agus, ar mbeith tamall annsin dó, furáilios a bhuain as an tine</span>
<lb n="2315"/><span>nó as an lasair sin agus a thabhairt don mbráthair, agus ní raibhi</span>
<lb n="2316"/><span>lorcc nó sliocht loisge air, do ghrásuibh Dé agus S. Froinsias,</span>
<lb n="2317"/><span>etc.</span></p>
<lb n="2318"/>
<lb n="2319"/><p><span>Laithe n-aoin dia mbaoi S. Froinsias agus a chompánach acc</span>
<lb n="2320"/><span>gabháil sliccheadh trésan Apail, agus tarla sparán lán d'ionnmhus</span>
<lb n="2321"/><span>dhóibh ar an slighe mhóir.  Ceadaighios an compánach don</span>
<lb n="2322"/><span>athair an sparán do thógbháil agus an t-ionnmhus do thabhairt do</span>
<lb n="2323"/><span>bhochtaibh.  “Ní toil le Dia sin,” ar S. Froinsias, “óir as cealg</span>
<lb n="2324"/><span>ón aidhbhirseóir súd.”  Labhrus an bráthair arís re S. Froinsias</span>
<lb n="2325"/><span>fán airgiod do thógbháil, agus do smuain, tré fhuráileamh an</span>
<lb n="2326"/><span>aidhbhirséora, gurab neamhdhúthracht tucc ar S. Froinsias</span>
<lb n="2327"/><span>gan an t-ionnmhus do thabhairt do na bochtaibh.  Arna thuigsin</span>
<lb n="2328"/><span>sin do S. Froinsias, fillios tar ais ris an mbráthair, agus tárla duine</span>
<lb n="2329"/><span>oile dhóibh, agus furáilios ar an mbráthair an sparán do thógbháil</span>
<lb n="2330"/><span>a bhfiaghnuisi an fhir sin.  Agus, ar síneadh a láimhe dochum</span>
<lb n="2331"/><span>an sparáin, lingios athair nimhe as an sparán, sgreadus agus</span>
<lb n="2332"/><span>sgréuchus as a bhfiadhnuise.  “A bhráthair ionmhuin,” ar</span>
<lb n="2333"/><span>Froinsias, “nach aithnighir cealcca agus mealltóracht an</span>
<lb n="2334"/><span>aidhbhirseóra?”  Agus bíodh a fhios agad gurab ionann an</span>
<lb n="2335"/><span>t-aidhbhirseóir agus an t-innmhus agus an nathair nimhe agus gurab</span>
<lb n="2336"/><span>ionann an nathair nimhe agus an diabhal, etc.”</span>
<lb n="2337"/></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="2338"/><p><span>Laithe n-aoin dobhí S. Froinsias ag siubhal gusan ccathraigh</span>
<lb n="2339"/><span>darab ainm Uenís, go ttárladur triúr dhó ar an magh réidh</span>
<lb n="2340"/><span>rofhairsing, .i. triúr do bhaintighearnaigh ro-áille a n-aon</span>
<lb n="2341"/><span>chosamhlacht deilbhe agus éccuisg agus innill, aoisi agus méide, agus do</span>
<lb n="2342"/><span>chuireadar fáilte neamhghnáthach roimhe S. Froinsias, .i. gurab</span>
<lb n="2343"/><span>é beatha na baintighearna ardchomhachtaigh, .i. na bochtaine.</span>
<lb n="2344"/><span>Gabhus lúthgháire mhór fear grádha na bochtaine thríd an</span>
<lb n="2345"/><span>fháilte sin d'fhagháil, uair ní raibhi gairm ar dhomhan dob</span>
<lb n="2346"/><span>fhearr leis aige nó gairm na húmhla agus na bochtaine.  Do</span>
<lb n="2347"/><span>imgheadar na mná iaramh as a fhiadhnuisi agus ní feas cár ghabhadar.</span>
<lb n="2348"/><span>Do iongantaidheadur compánaigh Froinsias cosamhlacht na</span>
<lb n="2349"/><span>mban re chéile agus neamhghnáthaigh na fáilte do chuireadar</span>
<lb n="2350"/><span>roimhe agus a n-imtheacht gan airiughadh as a bhfiadhnuisi, agus</span>
<lb n="2351"/><span>así tuiccsi sbioradálta do chuireadar annsin gurab í an Tríonnóid</span>
<lb n="2352"/><span>do thaisbéin í féin 'na trí pearsannaibh comhchosmhúla re</span>
<lb n="2353"/><span>chéile annsin, nó go raibheadur a macasamhla sin do thriúr</span>
<lb n="2354"/><span>baintighearnaigh ag Froinsias, .i. an úmhla agus an bhochtaine agus</span>
<lb n="2355"/><span>an gheanmnaigheacht; agus do foillsigheadh tré ghrásaibh Dé do</span>
<lb n="2356"/><span>S. Froinsias gurbh fhíor sin, etc.</span></p>
<lb n="2357"/>
<lb n="2358"/><p><span>Lá n-aoin dia mbaoi S. Froinsias agus a chompánach ag siubhal</span>
<lb n="2359"/><span>na sligheadh, agus tárla modh duine bhoicht ar an slighe dhó agus</span>
<lb n="2360"/><span>é lomnocht.  Arna fhaicsin do S. Froinsias mar sin, gabhus</span>
<lb n="2361"/><span>tuirsi chroidhe é, go ndubhairt: “As mór an náire tucc bochtaine</span>
<lb n="2362"/><span>an duine úd dhúinne, ór do ghabhamar an bhochtaine dhúinn</span>
<lb n="2363"/><span>féin mar shaibhrios agus as mó thaisbéanus agus fhoillsighios í féin</span>
<lb n="2364"/><span>mar dhealradh isin duine bhocht úd iná ionnainn.”  Agus as</span>
<lb n="2365"/><span>amhlaidh dobhaoi Froinsias, ar ghrádh na bochtaine naomhtha</span>
<lb n="2366"/><span>dob fhearr leis déirc d'iarraidh ar son Dé ó dhorus go dorus nó</span>
<lb n="2367"/><span>a fagháil go honórach gan iarraidh.  Agus an tan do-gheibheadh</span>
<lb n="2368"/><span>cuireadh ó dhaoinibh móra, do ghnáthaigheadh sprúilleach beag</span>
<lb n="2369"/><span>aráin d'iarraidh a ndéirc ar tús agus dobheireadh leis dochum an</span>
<lb n="2370"/><span>bhuird, agus as de sin as mó do chaitheadh, agus do ghabhdís na</span>
<lb n="2371"/><span>daoine maithe pairt uadh dhe sin maille le dúthracht, agus do</span>
<lb n="2372"/><span>shásadh iad, etc.</span></p>
<lb n="2373"/>
<lb n="2374"/><p><span>Aimsir éigin do ghabh easláinte throm S. Froinsias isin ionadh</span>
<lb n="2375"/><span>darab ainm Síria, agus, arna chlos sin do lucht cathrach Aisísi,</span>
<lb n="2376"/><span>tiacchaid sochuidhe dá maithibh ar a cheand dá thabhairt leó</span>
<lb n="2377"/><span>dá leighios; agus, arna thóccbháil leó, táingeadar go baile bocht</span>
<lb n="2378"/><span>dobhí rompa ar an chonair, darbhó comhainm Sátrianus, agus</span></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="2379"/><p><span>ní bhfuaradar beatha lena ceannach.  Arna fhaicsin sin don</span>
<lb n="2380"/><span>athair naomhtha, at-beart riú: “As uime nach bhfuarabhair ní</span>
<lb n="2381"/><span>le ceannach, gurab mó do chuireabhair bhar ndóich in bhar</span>
<lb n="2382"/><span>ccuid ionnmhais iná a nDia, agus iompóidhicch anois dochum an</span>
<lb n="2383"/><span>bhaile agus iarraidh beatha ar son Dé agus féuchaidh créud do-dhéanaid</span>
<lb n="2384"/><span>agus ná smuainidh féin gur deireóil dhíbh sin do dhéanamh,</span>
<lb n="2385"/><span>óir as a ndéirc tucc Rí na glóire an uile ní do na daoinibh.”  Arna</span>
<lb n="2386"/><span>chlos sin do chách, do-chuadar buidhean dá n-uaislibh don</span>
<lb n="2387"/><span>bhaile d'iarraidh déirce, iar sgrios a náire agus a ndíomais uatha,</span>
<lb n="2388"/><span>agus dob fheirde dhóibh, óir do chuir Dia a n-inntinn lucht an</span>
<lb n="2389"/><span>bhaile a bheith forbhfaoiligh rompa ar an modh sin agus a mbiadh</span>
<lb n="2390"/><span>agus a ndeoch agus iad féin d'fhuráil orra ar son Dé agus a ngeall ar an</span>
<lb n="2391"/><span>athair naomhtha dobhí leó.  Mar sin do iomchair Dia leis an</span>
<lb n="2392"/><span>mbochtaine an ní nachar iomchair ris an díomus.</span></p>
<lb n="2393"/>
<lb n="2394"/><p><span>Feacht oile dá raibh S. Froinsias tinn éccruaidh ó chorp, agus</span>
<lb n="2395"/><span>dobhí liaigh ag déanamh leighis dó; agus as amhlaidh dobhí</span>
<lb n="2396"/><span>an liaigh tar éis mórán do chaitheamh le téghdhais do</span>
<lb n="2397"/><span>dhéanamh, agus, arna críochnughadh, do sgoilt ó mhullach go</span>
<lb n="2398"/><span>lár, agus ba roidherbh dubháilceach an liaigh thríd sin agus</span>
<lb n="2399"/><span>smuaineas aige féin go bhféudfadh grása an athar naomhth, .i. S.</span>
<lb n="2400"/><span>Froinsias, sin d'fhurtacht, agus iarrus maille le creideamh</span>
<lb n="2401"/><span>daingion agus le dúthracht croidhe ar na bráithribh ní éigin dá</span>
<lb n="2402"/><span>ngnáthaigheadh S. Froinsias do ghlacadh do thabhairt dá chumailt</span>
<lb n="2403"/><span>don obair, agus gomadh dóich leis go bhfóirfeadh í.  Ó</span>
<lb n="2404"/><span>do-chonnairc an Tighearna ardchumhachtach, Íosa Críosd, dúthracht an</span>
<lb n="2405"/><span>leaccha agus nach raibh luach oile aga shearbhfóghontaidh dílios</span>
<lb n="2406"/><span>féin lena thabhairt uadha, seólus do na bráithribh rúainne do</span>
<lb n="2407"/><span>ghruaig S. Froinsias do thabhairt don liaicch do chuidiughadh ina</span>
<lb n="2408"/><span>shaothar, agus do ghabh sin maille le lúthgháire mhóir agus do</span>
<lb n="2409"/><span>chuir a sgaoileadh an bhalla é, agus do cheangail an balla dá</span>
<lb n="2410"/><span>chéile, ionnus nár haithnigheadh an ball sin ina raibh an briseadh</span>
<lb n="2411"/><span>seach an bhalla oile dobhí slán.  Do mór ainm Dé agus S.</span>
<lb n="2412"/><span>Froinsias de sin, srl-a.</span></p>
<lb n="2413"/>
<lb n="2414"/><p><span>Uair oile do thriall Froinsias dol a n-ionadh uaigneach ar</span>
<lb n="2415"/><span>leith a bhfásach a bhfad ó chách do thabhairt aire dá urnaighthe</span>
<lb n="2416"/><span>agus d'fhéuchain a Thighearna, agus, mar dobhí sé éccrúaidh ó chorp,</span>
<lb n="2417"/><span>rucc asal leis dá iomchar.  Dobhí féin agus a chompánach ag</span>
<lb n="2418"/><span>siubhal sléibhe lá te samhraidh, agus gabhus tart mór a chompánach</span></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="2419"/><p><span>agus do éuccaoin sin ris an athair.  Tuirlingios iaramh an t-athair</span>
<lb n="2420"/><span>naomhtha, .i. Froinsias, agus léigios ar a ghlúinibh é agus guidhios</span>
<lb n="2421"/><span>Dia go díochra um fhóirithin d'fhagháil don bhráthair.  Iar sin</span>
<lb n="2422"/><span>furáilios ar a chompánach dol gusan ccarruicc ccloiche baoi ina</span>
<lb n="2423"/><span>fhiadhnuisi agus go bhfuigheadh fíoruisge ó Dhia, agus fuair amhlaidh,</span>
<lb n="2424"/><span>agus do choisg sin a thart.</span></p>
<lb n="2425"/>
<lb n="2426"/><p><span>As iontuiccthe as so go bhféuchann Dia ar an anam bhocht</span>
<lb n="2427"/><span>a ghuidhios é ó chroidhe ghlan umhal, amhuil ro fhéuch ar</span>
<lb n="2428"/><span>Froinsias fá uisge do thabhairt dhó as an ccarruig nach raibhi</span>
<lb n="2429"/><span>uisge roimhe sin innte.</span></p>
<lb n="2430"/>
<lb n="2431"/><p><span>Laithe n-aoin dia mbaoi S. Froinsias a mbuaidhreadh mhór</span>
<lb n="2432"/><span>intinne tré dhrocheisiomláir druinge áiridhe do na bráithribh,</span>
<lb n="2433"/><span>agus do ghuidh Dia go dúthrachtach ar a son, agus freaccrus Críosd</span>
<lb n="2434"/><span>é a ndeireadh na hurnaighthe sin, go ndubhairt fris: “A dhuine</span>
<lb n="2435"/><span>bhoicht, créud fá bhfuil buaidhreadh ort uman ccrábhadh?</span>
<lb n="2436"/><span>Agus fiafraighim dhíot, An é adhbhar fár ordaigh misi thú id</span>
<lb n="2437"/><span>bhuachaill os cionn mo chrábhaidh, agus nach ttuicfeá gurab</span>
<lb n="2438"/><span>mé as pátrún dhuit go prinnsiopálta?  Agus fós bíodh a fhios</span>
<lb n="2439"/><span>agad, a dhuine bhoicht umhail gheanmnuidhe, gurab uime do</span>
<lb n="2440"/><span>chuirios thusa os cionn an chrábhaidh, ionnus goma follus do</span>
<lb n="2441"/><span>chách uile nach le soláthar saoghalta do críochnóchaidh na neithe</span>
<lb n="2442"/><span>móra do-dhéansa ar h'impídhe acht le comhachtaibh agus le</span>
<lb n="2443"/><span>mórghrásaibh m'Athar, agus as misi féin ar Críosd do thóghairm</span>
<lb n="2444"/><span>th'ord dochum an chrábhaidh agus ní tusa, agus as mé choimhéudfus</span>
<lb n="2445"/><span>agus oilfios iad, agus gí bé thuitfios díobh ón riaghail chrábhaidh,</span>
<lb n="2446"/><span>cuirfiodsa daoine oile ina n-ionadh, agus dá mhéud buaidhreadh</span>
<lb n="2447"/><span>nó míochiúnus theigéumhus don chrádhbhadh, coimhéudfa misi</span>
<lb n="2448"/><span>slán é tré thiodhlaicibh mo ghrás; ar an ádhbhar sin, ciúnaidheadh</span>
<lb n="2449"/><span>th'intinn, a dhuine bhoicht, srl-a.”</span></p>
<lb n="2450"/>
<lb n="2451"/><p><span>Lá áiridhe dá raibhi duine diadha ler mhian seirbhís do</span>
<lb n="2452"/><span>dhéanamh do Dhia ag guidhe Dé go dúthrachtach ima</span>
<lb n="2453"/><span>fhoillsiughadh dhó créud an cruth inarbh áil le Dia a bheith</span>
<lb n="2454"/><span>dhó agá dhéanamh sin, agus do thaisbéin Críosd é féin dhó</span>
<lb n="2455"/><span>a n-aibíd bráthar minúir, agus adubhairt fris: “Gidhbé lerab áil</span>
<lb n="2456"/><span>misi do leanmhuin, déanadh sé seirbhís dhamh ina leithide so</span>
<lb n="2457"/><span>d'aibíd”, agus, arna rádh sin, níorbh fheas cár ghabh as a fhiadhnuisi.</span>
<lb n="2458"/><span>Gabhus iongnamh mór an duine diadha fán radharc sin do</span>
<lb n="2459"/><span>taisbéanadh dhó, óir ní fhacaidh a leithide ariamh, agus, mar nach</span>
<lb n="2460"/><span>bhfacaidh agus nach ccualaidh iomrádh na mbráthar féin ariamh,</span></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="2461"/><p><span>do-chuaidh a n-aibíd manaigh, agus, iar mbeith isin aibíd sin cúicc</span>
<lb n="2462"/><span>bliadhna déag, do chuir cairdionál as an Róimh fios dochum</span>
<lb n="2463"/><span>abadh na mainisdreach sin d'iarraidh air manach maith do</span>
<lb n="2464"/><span>chur chuige dobhiadh 'na chomhairleach aige, agus asé an manach</span>
<lb n="2465"/><span>sin do chuir chuige.  Agus, ar ndol dochum na Rómha dhó,</span>
<lb n="2466"/><span>do-chonnairc an tOrd Mionúr agus do thuig gurab í sin samhuil na</span>
<lb n="2467"/><span>haibíde do taisbéanadh dhó, agus gabhus aibíd an Uird Mhinúir</span>
<lb n="2468"/><span>chuige maille le comhairle an chairdionáil, agus dobhí 'na bhráthair</span>
<lb n="2469"/><span>mhionúr iar sin maille le grásaibh romhóra ón Sbiorad Naomh.</span>
<lb n="2470"/><span>Agus níorbh fhada iar sin go ndearnadh pápa isin Róimh dhé,</span>
<lb n="2471"/><span>agus pápa oile don tí si adubhramar thuas, .i. Niocolaus quartus,</span>
<lb n="2472"/><span>agus  ainm oile, .i. Ieronimus, etc.</span></p>
<lb n="2473"/>
<lb n="2474"/><p><span>Araile cléireach don chathraigh darab comhainm Pairís ar a</span>
<lb n="2475"/><span>mbaoi clú mór agus onóir shaoghalta, agus ba mian leis na bráithre</span>
<lb n="2476"/><span>preisúra a chur ina ccumann, gion gur mhian lais dol a n-aibíd</span>
<lb n="2477"/><span>chrábhaidh.  Dobhí an tí si lá áiridhe ar fuinneóig a pháláis</span>
<lb n="2478"/><span>féin os cionn claustair na mainisdreach agus do-chonnairc duine go</span>
<lb n="2479"/><span>ndath ndealradhach, solusda agus do-chualaidh an guth neamhdhuidhe</span>
<lb n="2480"/><span>os a chionn agá rádha gurab é an duine sin Críosd, agus</span>
<lb n="2481"/><span>gabhus eagla mhór agus tuirsi chroidhe an cléireach arna chluinsin</span>
<lb n="2482"/><span>sin.  Agus, mar do smuain sé cionnus do-dhéanamh féin seirbhís</span>
<lb n="2483"/><span>do Dhia, adubhairt an guth céanda fris dol a n-aibíd chrábhaidh.</span>
<lb n="2484"/><span>Fiafraighios an cléireach cia an aibíd ina rachadh.  “Éiridh</span>
<lb n="2485"/><span>i n-aibíd na mbráthar mionúr,” ar an guth; agus do-rinne, etc.</span></p>
<lb n="2486"/>
<lb n="2487"/><p><span>Macaomh uasal, aimsir oile, do-chuaidh a n-aibíd S. Froinsias,</span>
<lb n="2488"/><span>agus fá cheand aimsire giorra iar sin do chuir an t-aidhbhirseóir</span>
<lb n="2489"/><span>gráin mhór idir é agus an aibíd, ionnus go bhfacus dó gurab sac</span>
<lb n="2490"/><span>gránna garbh dobhíodh uime do ghnáth agus nach éudach cneasda.</span>
<lb n="2491"/><span>Agus, mar dobhí biseach neamhcheana aige ar an ccrádhbhadh,</span>
<lb n="2492"/><span>do chuir ina inntinn iompódh dochum an tsaoghail do-ridhisi.</span>
<lb n="2493"/><span>Tárla, do ghrásaibh an Sbiorad Naomh, an oidhche dob áil</span>
<lb n="2494"/><span>leis iompódh agus imtheacht ón ccrádhbhadh, gur chuimhnidh ar an</span>
<lb n="2495"/><span>teagusg tug a mhaighistir dhó, .i. gach uair dorachadh a</span>
<lb n="2496"/><span>bhfiadhnuisi altóra Muire, a léigion ar a ghlúinibh agus an tSacramaint</span>
<lb n="2497"/><span>naomhtha do ghuidhe go díochra d'iarraidh grás dó féin ó Dhia,</span>
<lb n="2498"/><span>agus, mar do-rinne sé sin agus é ag imtheacht, goidtear ó sbioraid é</span>
<lb n="2499"/><span>agus tarfás radharc naomhtha dhó, óir do-chonnairc proseision</span>
<lb n="2500"/><span>mór ina fhiadhnuisi, agus iad ina ccúpladhaibh, a cculaidheachaibh</span>
<lb n="2501"/><span>éxamhla agus a n-aighthe agus gach ní dobhí leis díobh lán do</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="2502"/><p><span>dhéalradh, ionnus gur fhoillsigheadar 'na ccoimhfheagus amhuil</span>
<lb n="2503"/><span>ghréin, agus caintice na n-aingeal aca dá gabháil go glórmhar</span>
<lb n="2504"/><span>soichleach sírbhinn; agus do-chonnairc a ttús an phroseisioin dias</span>
<lb n="2505"/><span>ro-áillne agus onóir mhór ag cách oile umpudh, agus do-chonnairc</span>
<lb n="2506"/><span>fós a ndeireadh an phroseisioin aoinneach naomháluinn</span>
<lb n="2507"/><span>grianghlórmhar, amhuil nobheith ridire núa aca agus iad ag tabhairt</span>
<lb n="2508"/><span>onóra dhó.  Gabhus iongnamh mór an macaomh mórmheanmnach</span>
<lb n="2509"/><span>thríd sin, agus fiafraighios do dheireadh an phroseisioin cia</span>
<lb n="2510"/><span>hiad féin nó cia hiad sin dobhí a ttoiseach an phroseisioin,</span>
<lb n="2511"/><span>neoch as mó solus agus déalradh agaibh.  “San Froinsias agus</span>
<lb n="2512"/><span>Antoinius,” ar siad.  “Cia  siúd a ndeireadh an phroseisioin?”</span>
<lb n="2513"/><span>ar sé.  “Bráthair siúd a fuair bás go núa, agus tángamairne ar a</span>
<lb n="2514"/><span>cheann, mar do-chí tusa, agus bíodh a fhios agadsa gurab ar son</span>
<lb n="2515"/><span>na n-aibídeach ngarbh do iomchramar isin ccrádhbhadh tugadh</span>
<lb n="2516"/><span>na héudaigh áille uaisle si dhúinn go ruithneadh gréine ionnta,</span>
<lb n="2517"/><span>agus an solus dealradhach do-chí tú againn, as uime fuaramar</span>
<lb n="2518"/><span>sin ó Dhia ar son na haithrighe agus na húmhla naomhtha agus na</span>
<lb n="2519"/><span>geanmnuidheachta gloine agus na bochtaine beannaighthe do</span>
<lb n="2520"/><span>choimhéudamar go crích ar mbeathadh.  Dá réir sin, a mhic</span>
<lb n="2521"/><span>ghrádhaigh, nárab cruaidh leat an sac cruaidh garbh sin</span>
<lb n="2522"/><span>d'iomchar, neoch a bhias tarbhach dhuit féin fá dheóigh agus bhias</span>
<lb n="2523"/><span>'na sholus dealraightheach agad a tteaghdhais na glóire maille</span>
<lb n="2524"/><span>rinne.”  Agus, iar ccluisdion na mbriathar sin don mbráthair</span>
<lb n="2525"/><span>ócc, do-rinne aithrigh dhíochra agus do thuirn ar an ccrádhbhadh</span>
<lb n="2526"/><span>agus a ccrúas na riaghla ó sin amach.</span></p>
<lb n="2527"/>
<lb n="2528"/><p><span>Maighistir diadhachta do-chuaidh isin Ord Mhionúr, agus, mar</span>
<lb n="2529"/><span>dobhí a mháthair bocht isin saoghal, do ghuidh a mac um na</span>
<lb n="2530"/><span>bráithribh d'fhágbháil agus furtacht uirre féin.  As a haithle sin</span>
<lb n="2531"/><span>téid an maighistir a bhfiadhnuise íomháighe Críosd agus do léig</span>
<lb n="2532"/><span>ar a ghlúinibh é agus gabhus a leisgéul le Críosd gurbh éigion dó</span>
<lb n="2533"/><span>féin an crábhadh d'fhágbháil tré bhochtaine a mháthar.  Agus,</span>
<lb n="2534"/><span>arna rádh sin dó, do-chonnairc srotha fola ag sileadh tré</span>
<lb n="2535"/><span>chréuchtaibh na deilbhe céanda a ccéadóir, agus do-chualaidh an</span>
<lb n="2536"/><span>deilbh chéadna ag rádh do ghlór daonna: “As daoire do</span>
<lb n="2537"/><span>cheannaigh misi thú iná do mháthair, ar an adhbhar sin, ní</span>
<lb n="2538"/><span>cóir dhuit misi d'fhágbháil do ghrádh do mháthar corporrdha.”</span>
<lb n="2539"/><span>Biodhgus an bráthair ag faicsin agus ag cluisdion na mbriathar sin,</span>
<lb n="2540"/><span>gurab aire sin do chuir focal an tshoisccéula a ccuimhne, .i.</span>
<lb n="2541"/><span>“Gidhbé lerab annsa  athair agus a mháthair ná misi, ní</span></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="2542"/><p><span>diongbhála agus ní fiú é go bhfuighe a chuid don ghlóir.”  Iar sin</span>
<lb n="2543"/><span>do-rinne aithreachus glan ina dhrochsmuaintighibh agus fanus ina</span>
<lb n="2544"/><span>chrádhbhadh féin, srl-a.</span></p>
<lb n="2545"/>
<lb n="2546"/><p><span>Dobhí gráin mhór ag S. Froinsias ar athais nó ar mhíochlú</span>
<lb n="2547"/><span>do thabhair do dhuine ar dhomhan, óir adeireadh sé gur</span>
<lb n="2548"/><span>mhó míothrócaire lucht na hathaisi do thabhairt uatha iná</span>
<lb n="2549"/><span>míothrócaire an ghaduidhe.  Agus fós dobhí Froinsias neamhtharcuisneach</span>
<lb n="2550"/><span>ar na daoinibh bochta.</span></p>
<lb n="2551"/>
<lb n="2552"/><p><span>Feacht n-aoin dobhí Froinsias acc seanmóir bréithre Dé isin</span>
<lb n="2553"/><span>ionadh darab ainm Róga, agus téid duine bocht d'iarraidh déirce</span>
<lb n="2554"/><span>go díthchiollach air, agus do labhair Froinsias lena chompánach</span>
<lb n="2555"/><span>um bhochtaine an duine bhoicht, agus adubhairt go raibhi ní oile</span>
<lb n="2556"/><span>ar a aire.  Iar sin léiccios an bráthair ar a ghlúinibh é a</span>
<lb n="2557"/><span>bhfiadhnuise Froinsias go humhal agus do chiontaigh é féin do</span>
<lb n="2558"/><span>Froinsias agus do gheall gach breith aithríghe dá mhéud do chuirfeadh</span>
<lb n="2559"/><span>air d'iomchar.  Freaccrus fear grádha na bochtaine sin, .i.</span>
<lb n="2560"/><span>Froinsias, go ndubhairt: “Imidh”, ar sé, “agus cuir h'aibíd</span>
<lb n="2561"/><span>dhíot agus léicc ar do ghlúinibh thú a bhfiadhnuisi an duine bhoicht</span>
<lb n="2562"/><span>agus ciontaigh thú féin dó agus iarr air guidhe ar do shon gu dúthrachtach.”</span>
<lb n="2563"/><span>Do-rine an bráthair samhluidh.  Ad-beart Froinsias</span>
<lb n="2564"/><span>fris: “An tan do-chídhfir duine bocht, cuimhnigh ar an tí sa</span>
<lb n="2565"/><span>honóir a ttig, .i. Íosa Críosd, neoch do ghabh bochtacht agus ocrus</span>
<lb n="2566"/><span>an chinidh dhaonna chuige dá dheóin féin.  Agus asé an bocht</span>
<lb n="2567"/><span>as sgáthán soluis dó agus as eisiompláir dhúinn d'éis Críosd</span>
<lb n="2568"/><span>d'imtheacht uainn, ar ar cceandach tr bhochtaine na páisi.</span>
<lb n="2569"/><span>Agus tuicc, ar an ádhbhar sin, an athais agus an t-imdheargadh</span>
<lb n="2570"/><span>do-gheibh an duine bocht, gurab é Críosd do-gheibh é.”  Agus</span>
<lb n="2571"/><span>as mar sin do-bheireadh S. Froinsias an ní do-gheibheadh do</span>
<lb n="2572"/><span>bhochtaibh Dé, srl-a.</span></p>
<lb n="2573"/>
<lb n="2574"/><p><span>Aimsir oile dobhí S. Froinsias a ccathraigh Ueníus, agus tárla</span>
<lb n="2575"/><span>duine easlán dhó ag siubhal na slígheadh.  Ar bhfaicsin an bhoicht</span>
<lb n="2576"/><span>do Froinsias, féuchus go trócaireach air agus adubhairt: “A</span>
<lb n="2577"/><span>bhráthair ghrádhaigh, as éiccion dúinn an clóca beag so do</span>
<lb n="2578"/><span>thabhairt don duine bhocht, agus as leis féin é agus as ar iasacht do</span>
<lb n="2579"/><span>ghabhamairne é nó go bhfaghmaois duine bu boichte ná sinn,</span>
<lb n="2580"/><span>amhuil atá siúd.”  Adubhairt an compánach ris nárbh oirchios</span>
<lb n="2581"/><span>dó é féin do nochtadh do neach oile.  “Tuicc, a bhráthair,</span></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="2582"/><p><span>nach beith dhamhsa acht gadaidheacht ní budh intiodhlaicthe</span>
<lb n="2583"/><span>do chongbháil agam féin agus a uireasbhuidh ar dhuine budh</span>
<lb n="2584"/><span>boichte iná mé féin, etc.”</span></p>
<lb n="2585"/>
<lb n="2586"/><p><span>Aon do ló dia raibhi S. Froinsias a nEaglais Mhuire na</span>
<lb n="2587"/><span>nAingeal, agus tucc duine caora dhó, agus gabhus Froinsias sin</span>
<lb n="2588"/><span>uadha go grádhach toileamhuil, agus aseadh adubhairt, “Samhluidhim</span>
<lb n="2589"/><span>ceannsa agus míne na caorach le Críosd.”  Agus do theagaisg an</span>
<lb n="2590"/><span>fírén don chaoiridh Dia do ghuidhe go dúthrachtach agus gan</span>
<lb n="2591"/><span>aoin ní bú misde leis na bráithribh do dhéanamh.  Gabhus an</span>
<lb n="2592"/><span>chaora bhrúideamhuil an teagasg milis glórmhar sin Froinsias</span>
<lb n="2593"/><span>chuicthe, agus gach uair a thiccdís na bráithre don choraidh</span>
<lb n="2594"/><span>d'adhmholadh an Tighearna go haltóraigh Mhuire agus do</span>
<lb n="2595"/><span>léicceadh ar a nglúinibh iad, do léicceadh an chaora ar a glúinibh</span>
<lb n="2596"/><span>í, agus dobhíodh ag méilidh, amhuil budh mian léith seirbhís do</span>
<lb n="2597"/><span>dhéanamh do Mhuire, .i. máthair an Uain neamhurchóidigh,</span>
<lb n="2598"/><span>agus an tan tógthaoi an tSacramaint, do léicceadh ar a glúinibh í do</span>
<lb n="2599"/><span>thabhairt buidheachais agus onóra do Dhia, amhuil do thuiccfeadh</span>
<lb n="2600"/><span>an creideadh Críosduidhe.  Agus do budh cúis náire do na</span>
<lb n="2601"/><span>daoinibh míodhúthrachtacha eisiompláir an ainmhidhe bhrúideamhuil</span>
<lb n="2602"/><span>agus an onóir dobhí aicce do Dhia ina bhfiadhnuisi, etc.</span></p>
<lb n="2603"/>
<lb n="2604"/><p><span>Aimsir oile dobhí peata uain caorach ag S. Froinsias a n-onóir</span>
<lb n="2605"/><span>agus a ffioghair an Uain neamhurchóidigh, .i. Críosd, agus do fhágbhadh</span>
<lb n="2606"/><span>dá choimhéud é ag baintighearna uasail, .i. Iacobea, agus as</span>
<lb n="2607"/><span>amhlaidh do-níodh an t-uan sin, an tan dothéigheadh leis an</span>
<lb n="2608"/><span>mbaintighearna don eaccluis agus do éirgheadh 'na seasamh dochum</span>
<lb n="2609"/><span>an tsoisccéula, do éirghidheadh an t-úan, agus do léicceadh ar a</span>
<lb n="2610"/><span>ghlúinibh é an tan do léicceadh sisi ar a glúinibh í dochum an</span>
<lb n="2611"/><span>aifrinn, agus fós, an uair nach éirgheadh sí sa meodhón oidhche,</span>
<lb n="2612"/><span>do mhusgladh seision í, gurab mar sin dobhí an t-uan 'na</span>
<lb n="2613"/><span>dheisgiobal ag S. Froinsias agus 'na mhaighistir crádhbhaidh ag an</span>
<lb n="2614"/><span>mbaintighearna, gurbho roghrádhach é aice ar son Froinsias</span>
<lb n="2615"/><span>agus ar son a dheaghsheirbhísi dhi, etc.</span></p>
<lb n="2616"/>
<lb n="2617"/><p><span>Feacht oile tuccadh míol mbuighe a bhfiadhnuisi S. Froinsias</span>
<lb n="2618"/><span>agus do léigeadh amach gan cheangal gan chuibhreach é, agus, arna</span>
<lb n="2619"/><span>léigion amach, tucc léim a n-ucht S. Froinsias, agus gabhus truaighe</span>
<lb n="2620"/><span>mhór uime é agus teandus lena chroidhe é; agus do léicceadh amach</span>
<lb n="2621"/><span>arís é, agus do-rinne an céudna, amhuil nobheith ciall dhaonna</span>
<lb n="2622"/><span>aicce.  Mar sin dó gur fhuráil an t-uasalathair ar na bráithribh</span></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="2623"/><p><span>a bhreith a bhfad ón ionadh sin a n-aice coilleadh agus a fháccbháil</span>
<lb n="2624"/><span>ann.</span></p>
<lb n="2625"/>
<lb n="2626"/><p><span>Tuccadh coinín uair oile chuige agus do lean de mar sin gur</span>
<lb n="2627"/><span>fhuráil an céanda do dhéanamh fris.</span></p>
<lb n="2628"/>
<lb n="2629"/><p><span>Dobhí uair oile ar loch, agus tuccadh iasg mór 'na bheathaidh</span>
<lb n="2630"/><span>chuicce, agus furáilios a chur isin loch arís, agus dobhí acc reabhradh</span>
<lb n="2631"/><span>le taobh an ártharaigh ina raibh Froinsias nó go ttucc féin cead</span>
<lb n="2632"/><span>dhó.</span></p>
<lb n="2633"/>
<lb n="2634"/><p><span>Aroile lá n-aoin dia mbaoi an t-uasalathair sin, .i. S.</span>
<lb n="2635"/><span>Froinsias, ar fásach, go bhfacaidh alta mhór ar chrann agus iad</span>
<lb n="2636"/><span>acc ceileabhradh go ceólmhur caoimbinn, agus adubhairt Froinsias</span>
<lb n="2637"/><span>lena chompánach: “Atáid an énlaith ag moladh a cCruthaigheóra, agus</span>
<lb n="2638"/><span>tiacchmaoid 'na measg do rádh ar ttráth agus do mholadh ar</span>
<lb n="2639"/><span>tTighearna.”  Agus, ar ndol 'na cceann dóibh, níor athruigheadar</span>
<lb n="2640"/><span>an énlaith rompa.  Agus, iar ttionnsgna a ttráth dhóibh, ní</span>
<lb n="2641"/><span>chluindís a chéile ó ghlór na héanlaith, go ndubhairt S.</span>
<lb n="2642"/><span>Froinsias riú, “A sheathracha grádhacha, sguiridh go fóill”;</span>
<lb n="2643"/><span>agus do-rinneadar amhluidh ar furáileamh an uasailathar, go ttáirnic</span>
<lb n="2644"/><span>dhó féin agus dá chompánach a ttrátha do rádh, agus ad-beart friú</span>
<lb n="2645"/><span>annsin Dia do mholadh isin cheól chéanda.  Do-rónsad</span>
<lb n="2646"/><span>amhlaidh, agus ba fíorghlan fíorbhinn an chainticc ghlórmhar</span>
<lb n="2647"/><span>do-rónsad na dúileamhain bheaga sin, .i. an énlaith, ag moladh</span>
<lb n="2648"/><span>an Árddhúileamhan agus a cCruthaigheóra féin, etc.</span></p>
<lb n="2649"/>
<lb n="2650"/><p><span>Aimsir oile 'na dhiaicch sin don uasalathair sin ar Sliabh</span>
<lb n="2651"/><span>Aluerna dar thionnsgain trosgadh dhá fhichiod lá agus dá fhichiot</span>
<lb n="2652"/><span>oidhche do dhéanamh a n-onóir Míchéil, agus tángadar ealta</span>
<lb n="2653"/><span>mhór d'énlaith párrthois 'na thimchioll ar an sliabh agus do</span>
<lb n="2654"/><span>chanadar ceól ainglidhe dhó maille le lúthgháire mhóir.  Do</span>
<lb n="2655"/><span>thuicc Froinsias gurab annsin do thoilidh Dia dhó comhnuidhe</span>
<lb n="2656"/><span>do dhéanamh, agus aseadh ro ráidh rena chompánachaibh: “Así</span>
<lb n="2657"/><span>toil Dé sinne d'fhanamhuin annso, agus in ar ccoinne do chuir</span>
<lb n="2658"/><span>Dia an énlaith so ó neamh anúas do mhéadughadh sóláis dhúinne.”</span>
<lb n="2659"/><span>Do-rinneadar comhnuidh amhlaidh sin, agus dobhí nead ag</span>
<lb n="2660"/><span>seabhac a ccreig os a ccionn, agus do-níodh seirbhís mhaith dhóibh,</span>
<lb n="2661"/><span>óir do mhusgladh san meodhón oidhche iad dochum na</span>
<lb n="2662"/><span>hiarmhéirghe agus do chanadh ceól sírbhinn agus do ghabhadh súas</span>
<lb n="2663"/><span>gléus dá sgíthéanaibh ar a chéile ag caoineadh páisi a Thighearna,</span></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="2664"/><p><span>agus an tan dobhíodh éccruas ar bith ar Froinsias, do thuigeadh</span>
<lb n="2665"/><span>an seabhac sin agus ní labhradh go héirghe an laoi, etc.</span></p>
<lb n="2666"/>
<lb n="2667"/><p><span>Feacht n-aoin dia ndeachaidh an t-athair diadha sin, .i.</span>
<lb n="2668"/><span>Froinsias, ar fásach go hionadh áiridhe, agus tárla amhgar mór</span>
<lb n="2669"/><span>do na daoinibh ba coimhneasa don ionadh sin, .i. faolchoin ag</span>
<lb n="2670"/><span>marbhadh daoine agus eallaigh go mór uatha, agus doineann shíor</span>
<lb n="2671"/><span>acc milleadh a ngort agus a ffíneamhan uatha gacha bliadhna.</span>
<lb n="2672"/><span>Agus téid seanmóntaidh an tshoisccéula naomhtha, .i. S.</span>
<lb n="2673"/><span>Froinsias, do sheanmóir bréithre Dé dhóibh, co ndubhairt</span>
<lb n="2674"/><span>riú: “Téicchimsi a n-urradhas as ucht Dé dhaoibh, dá ccreidtí</span>
<lb n="2675"/><span>do Dhia, amhuil adéarsa ribh, agus aithríghe dhiongmhála do</span>
<lb n="2676"/><span>dhéanamh in bhar bpeacadhaibh, go ttóigeóbha Dia an támh</span>
<lb n="2677"/><span>díocchaltach sin dhaoibh, agus, muna ndearntaoi sin, go ttiucfa</span>
<lb n="2678"/><span>fearcc Dé ní asmó ribh.”  Do-rónsad iaromh comhairle S.</span>
<lb n="2679"/><span>Froinsias, agus do sgrios Dia an dá ní sin adubhramar dhíobh, etc.</span></p>
<lb n="2680"/>
<lb n="2681"/><p><span>LABHROM ANOIS DON TOIL DO BHÍ DON MARTRA</span>
<lb n="2682"/><span>AG FROINSIAS, AGUS DÁ IMTHEACHT AS AN TÍR SIN.</span></p>
<lb n="2683"/>
<lb n="2684"/><p><span>Mar dobhí an t-uasalathair ar lasadh tré mhian na martra</span>
<lb n="2685"/><span>naomhtha d'fhulang, triallus dol do sheanmóir na hirsi</span>
<lb n="2686"/><span>crádhbhaidh ittir na páccánaighibh isin dúithigh darab ainm</span>
<lb n="2687"/><span>Siria.  Agus, ar ndol a luing dhó, ticc an ghaoth 'na n-aghaidh,</span>
<lb n="2688"/><span>do thoil Dé, ionnus gurbh éigion dóibh dol a ttír darbh ainm</span>
<lb n="2689"/><span>Sgolónia.  Arna thuigsin do Froinsias go ndeachaidh a thriall</span>
<lb n="2690"/><span>'na aghaidh, fuair long ag triall don talamh darbh ainm Ancona,</span>
<lb n="2691"/><span>agus do iarr an naomhathair, a n-onóir do Dhia, air mhuinntir na</span>
<lb n="2692"/><span>luinge é féin agus a chompánach do léiccion leó.  Do ghabhadar</span>
<lb n="2693"/><span>fuirionn na luinge a leisgéul riú nach raibhi costus aca.  Cuirios</span>
<lb n="2694"/><span>searbhfoghontaidh Críosd a dhóich annsa n-aon Dia chumhachtach</span>
<lb n="2695"/><span>agus do-chuaidh féin agus a chompánach annsa luing gan</span>
<lb n="2696"/><span>fhios.  Dobhí duine maith isin luing acca raibh cion ar Dhia</span>
<lb n="2697"/><span>aicce, agus do-chonnairc an duine si teachtaire Dé ag teacht dá</span>
<lb n="2698"/><span>láimh dheis go ndealradh romhór ina thimchioll, agus do thoirbhir</span>
<lb n="2699"/><span>beagán lóin dó agus adubhairt fris, “Coimhéid an beagán bídh si</span>
<lb n="2700"/><span>le haghaidh na mbráthar mbocht atá a bhfolach isin luincc</span>
<lb n="2701"/><span>si agus dáil é a n-aimsir bídh nó a n-éigin dóibh.”  Agus, mar</span>
<lb n="2702"/><span>dob áil le Dia, níor fhéudadar tír do ghabháil le ré aimsire faide</span></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="2703"/><p><span>tré mhéud na doininne agus tré olcus na córa gaoithe, gur chaithiodar</span>
<lb n="2704"/><span>an fhuirionn a mbaoi do lón aca, acht an déirc sin dotháinic</span>
<lb n="2705"/><span>do nimh dochum na mbráthar, agus, gé dobhí beag ar tús,</span>
<lb n="2706"/><span>do chuir Dia rath uirre, ionnus gur fhóir sí do chách a ccoitchinne</span>
<lb n="2707"/><span>aimsir imchian nó gur ghabhadar purt a nAncona.  Ó do-chonncadar</span>
<lb n="2708"/><span>na mairnéalaigh iad féin arna saoradh ar ghúasachtaibh</span>
<lb n="2709"/><span>na fairrge tré naomhthacht S. Froinsias, tugadar</span>
<lb n="2710"/><span>buidheachus mór do Dhia agus don naomhathair.  Agus do</span>
<lb n="2711"/><span>fhágaibh S. Froinsias an loncc iar sin agus dobhí ag seanmóir</span>
<lb n="2712"/><span>bréithre Dé isin talamh sin, go ttugadh iomarcaidh páccánach</span>
<lb n="2713"/><span>fá chuing chreidmhe agus chrádhbhaidh ann.</span></p>
<lb n="2714"/>
<lb n="2715"/><p><span>Thairis sin dobhí do mhéad na toile dobhí aicce don martra</span>
<lb n="2716"/><span>d'fhagháil ar son a Thighearna Íosa Críosd gur thriall an dara</span>
<lb n="2717"/><span>húair go talamh na bpáccánach, .i. don talamh darbh ainm</span>
<lb n="2718"/><span>Marcius, agus Mioramoilinus fa hainm do rígh an talaimh sin;</span>
<lb n="2719"/><span>agus do-rinne S. Froinsias seanmóir ar shoisgéul Dé dhó féin agus</span>
<lb n="2720"/><span>dá ríoghacht uile, a ndóich gurab amhlaidh sin do-gheabhadh</span>
<lb n="2721"/><span>coróin na martra do budh mian leis d'fhulang.  Agus, gé do</span>
<lb n="2722"/><span>bhí sé beag éccruaidh ó chorp, do ghluaiseadh go dian rena</span>
<lb n="2723"/><span>chompánach, amhuil do bheith ar eitiollaigh le misge sbioradálta.</span>
<lb n="2724"/><span>Agus, ar ndol dó isin Spáinn, gabhus easláinte mhór é, do thoil</span>
<lb n="2725"/><span>Chríosd, óir dob áil leis Froinsias do choimhéud dochum na</span>
<lb n="2726"/><span>martra dob uaisle, .i. a álaidh féin do shileadh fair.  Iar</span>
<lb n="2727"/><span>bhfagháil sláinte dhó ón easláinte sin, téid don talamh darbh</span>
<lb n="2728"/><span>ainm Síria, agus dob í sin an treas bliadhain déag ó do ghabh crábhadh</span>
<lb n="2729"/><span>chuicce, agus fuair gábhadh mór ar muir agus ar tír ag dol annsin.</span>
<lb n="2730"/><span>Is sé ba rí ar na páccánaighibh annsin Soldanus, agus a ccathraigh</span>
<lb n="2731"/><span>mhóir na Baibilóine dobhí 'na chomhnuidhe.  Agus dobhíodh</span>
<lb n="2732"/><span>cogadh mór idir na Críosdaidhibh agus na páccánaigh go gnáthach,</span>
<lb n="2733"/><span>agus do chuirdís fáslongphuirt iomdha ar a chéile, ionnus nárbh</span>
<lb n="2734"/><span>fhéidir d'aon nduine imtheacht eatorra go hinnill gan baoghal</span>
<lb n="2735"/><span>báis do bheith air, uair do chuir Solandus gairm amach, gidh</span>
<lb n="2736"/><span>bé dobhéaradh cionn Críosdaighe chuige, go ttiubhradh suim</span>
<lb n="2737"/><span>mhór d'ór agus d'airgiod dhó.  Nír chuir an ghairm sin doirbhios</span>
<lb n="2738"/><span>nó anshocair ar ridire Críosd, acht ba móide a dheifir sin a</span>
<lb n="2739"/><span>ndóich go bhfuigheadh an mhartra, neoch dobhí d'iarruidh.</span>
<lb n="2740"/><span>Agus, iar ndéanamh urnaighthe dhó, gabhus neart ó Dhia, agus</span>
<lb n="2741"/><span>do ráidh go dóchusach an bhrathar adubhairt an fáidh, .i.</span></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="2742"/><p><span>“Dá ndeacha mé a lár sgáile an bháis, ní baoghal leam drochní</span>
<lb n="2743"/><span>ar dhomhan, óir atá tú féin maille friom, a Thighearna.”  As a</span>
<lb n="2744"/><span>haithle sin gluaisios Froinsias agus a chompánach isin cconair, agus</span>
<lb n="2745"/><span>tárla tréud caorach dhóibh, agus adubhairt Froinsias: “A bhráthair</span>
<lb n="2746"/><span>ghrádhaigh, cuir do dhóich i cCríosd, óir do coimhlíonadh focal</span>
<lb n="2747"/><span>an tsoisccéula leith rinne, .i. “Cuirim sibh mar chaoirigh a measg</span>
<lb n="2748"/><span>con allta.”</span></p>
<lb n="2749"/>
<lb n="2750"/><p><span>Tárla dhóibh iar sin drong pháccánach, agus do ghabhadur agus</span>
<lb n="2751"/><span>do cheangladar iad maille le heasonóir mhóir do thabhairt</span>
<lb n="2752"/><span>dhóibh; agus, mar budh mian le searbhfoghontaidh Críosd, as go</span>
<lb n="2753"/><span>heasonórach a rugadh do láthair an rí é; agus do fhiafraidh an</span>
<lb n="2754"/><span>rí dhíobh, “Cia ó ttáinic sibh nó cionnus tángabhair?”</span>
<lb n="2755"/><span>Freaccrus óglach Críosd go neamheaglach é: “Ní ó dhuine</span>
<lb n="2756"/><span>tángamar”, ar sé, “acht ó Airdrígh nimhe agus talmhan</span>
<lb n="2757"/><span>d'fhoillsiughadh slígheadh na sláinte agus thsoisgéula na fírinne</span>
<lb n="2758"/><span>dhuitsi agus dot phobal.”  Is annsin do sheanmóir an naomhathair</span>
<lb n="2759"/><span>sin an t-aon nDia forórdha 'na thrí pearsannaibh.  Mar do</span>
<lb n="2760"/><span>thuig an rí teasghrádh Dé do bheith ag searbhfoghontaidh</span>
<lb n="2761"/><span>Críosd, do éisd fris go toileamhuil agus do iarr air comhnuidhe do</span>
<lb n="2762"/><span>dhéanamh ar  ionchaibh féin agus maille fris.  “Madh áil leat”,</span>
<lb n="2763"/><span>ar Froinsias, “thú féin d'ionntó re Críosd, do-dhéansa comhnuidhe</span>
<lb n="2764"/><span>maille friot, agus, má tá contabhairt agad fá reacht Macamétuis</span>
<lb n="2765"/><span>do léigion dhíot a ngeall ar chreideamh Críosd, furáil misi agus</span>
<lb n="2766"/><span>do shaccart féin do chur a ttine móir, ionnus go ttuigfe tú cia</span>
<lb n="2767"/><span>hagainn as comhachtaighe Dia.”  “Ní shaoilimsi”, ar Soladanus,</span>
<lb n="2768"/><span>“go bhfuil aon saccart agam a rachfus a tteine ar sgáth a</span>
<lb n="2769"/><span>chreidimh.”  An sagart, iaramh, as féarr agus as onóraigh do</span>
<lb n="2770"/><span>bhí ag Soladanus, mar do-chualaidh sé an cuntar sin na tineadh</span>
<lb n="2771"/><span>dá dhéanamh ag Froinsias, do theith féin as an ccathraigh</span>
<lb n="2772"/><span>amach.  “Rachadsa um aonar san tene as ucht Dé”, ar S.</span>
<lb n="2773"/><span>Froinsias, “dá ngeallairsi dhamh, dá tteagar slán aisde,</span>
<lb n="2774"/><span>creideamhain dom Dhia féin, agus, dá loisgthior mé innte, déansa agus</span>
<lb n="2775"/><span>do phobal bhar ccomhairle féin.”  Do ráidh Solodanus, arna</span>
<lb n="2776"/><span>chlos sin: “A uasailathair, as mian leamsa iompódh, ar do</span>
<lb n="2777"/><span>chomhairle-si, agus, gidheadh, dá ccluintí sin uainn, do himeórthaoi</span>
<lb n="2778"/><span>bás oruinn araon ó pháccánachaibh, agus gurab amhlaidh a dhéanus</span>
<lb n="2779"/><span>tusa, Teagaisg dhamhsa an creideamh Catoilice go seicréideach,</span></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="2780"/><p><span>agus as umhal mé chum a ghabhála chuccam in gach aon ghné, agus</span>
<lb n="2781"/><span>ná bean ris na puiblighibh an úair si.”  Ar ccloisdion na</span>
<lb n="2782"/><span>mbriathar sin don naomhathair, gabhus lúthgháire mhór é</span>
<lb n="2783"/><span>agus adubhairt: “Máseadh, a thighearna, geubhadsa cead agad</span>
<lb n="2784"/><span>anois agus an uair a ghoirfios mo Thighearna ardchomhachtach</span>
<lb n="2785"/><span>Íosa orm dochum a fhlaitheamhnuis féin, cuirfiod cúpla bráthar</span>
<lb n="2786"/><span>chugadsa ó ngeubhair baisdeadh.”  Toilighius Solodanus sin, agus</span>
<lb n="2787"/><span>a cceann beaccán bliadhan iar sin gabhus easláinte mhór an</span>
<lb n="2788"/><span>t-uasalathair sin, .i. Solodanus; agus, ar ndol don naomhathair,</span>
<lb n="2789"/><span>.i. S. Froinsias, d'ionnsaighidh na glóire suthaine, do-chualaidh</span>
<lb n="2790"/><span>an rí a bhás agus do chuimhnigh an gealladh thug dhó féin fán</span>
<lb n="2791"/><span>chúpla do chur chuicce iar mbás, agus do chuir coimhéud ar na</span>
<lb n="2792"/><span>portaibh agus furáilios, dá bhfaghthaoi cúpla bráthair ionnta, a</span>
<lb n="2793"/><span>ttabhairt chuicce féin.  Ciothrácht, iar mbás Froinsias cuimhnighios</span>
<lb n="2794"/><span>a ghealladh don rí, óir thaisbéin é féin do chúpla bráthair</span>
<lb n="2795"/><span>naomhtha agus do chuir d'fhiachaibh orra dol do bhaisdeadh an</span>
<lb n="2796"/><span>rí, amhuil do gheall sé dhó; agus do-rónsat amhlaidh, agus ba</span>
<lb n="2797"/><span>lúthgháireach an rí rompa agus do ghabh baisdeadh agus do chreid</span>
<lb n="2798"/><span>go glan annsa n-aon Dia fhorórdha ina thrí pearsannaibh agus a</span>
<lb n="2799"/><span>bpáis Chríosd agus ina eiséirghe, agus, iarna ongadh, téid a sbiorad</span>
<lb n="2800"/><span>as dochum nimhe, etc.</span></p>
<lb n="2801"/>
<lb n="2802"/><p><span>Rí dobhí san ccathraigh darbh ainm Edísa, agus dob é ainm</span>
<lb n="2803"/><span>an rígh Abagúrus, agus do chuir an rí sin eipistil dochum Críost,</span>
<lb n="2804"/><span>agus así so foirm na heipistleach, .i. “Beatha agus sláinte ó</span>
<lb n="2805"/><span>Bhagurus dochum Críosd uasail ar Slánaightheóir.  Agus do-chualaidh</span>
<lb n="2806"/><span>mé do thuarusgbháil agus do chlú, .i. go slánaighionn tú na daoine</span>
<lb n="2807"/><span>easlána ó bhréithir amháin, gan luibh gan leighios oile, agus go</span>
<lb n="2808"/><span>ttabhrann tú radharc do na daoinibh dalla agus siubhal do na</span>
<lb n="2809"/><span>bacachaibh agus go leighiosair an lúbhra agus go n-athdhúisgir na</span>
<lb n="2810"/><span>mairbh.  Arna chloisdion sin dhamh, do thuigius gurab tú an Dia</span>
<lb n="2811"/><span>fírinneach táinic do nimh, nó gurab tú an Mac oirdheirc adeirthear do</span>
<lb n="2812"/><span>theacht ar an saoghal uadh do shlánughadh an chinidh daonna;</span>
<lb n="2813"/><span>ar an adhbhar sin, guidhim thú, tárr dom shlánughadh.”</span></p>
<lb n="2814"/>
<lb n="2815"/><p><span>Ar léaghadh na litre sin don Tighearna, tucc an fhreagra so</span>
<lb n="2816"/><span>ar an rí sin: “As conáidh thú ó spioruit, óir do chreidis dhamh agus</span>
<lb n="2817"/><span>gan m'fhaicsin, óir atá sgríobhtha ann mo thiomna: “As</span>
<lb n="2818"/><span>beannaighthe an drong a chreidios dhamhsa agus nach bhfacaidh</span>
<lb n="2819"/><span>mé.”  Agus as éiccion dhamhsa m'oibrighthe féin d'fhoillsiughadh</span>
<lb n="2820"/><span>agus do choimhlíonadh dhóibh ar an saoghal sa a bhfos.  Mar</span></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="2821"/><p><span>rachad ar deis m'Athar, cuirfiod easpol don dá easpol déacc</span>
<lb n="2822"/><span>chuccad a shláineóchus thú.”  Coimhlíonus ar Slánaightheóir a</span>
<lb n="2823"/><span>ghealladh, ar suidhe ar deis a Athar dhó, agus cuirios Tadeus</span>
<lb n="2824"/><span>dochum na cathrach sin a raibh an rí, agus baisdios é agus an ríoghacht</span>
<lb n="2825"/><span>uile ó sin amach.  Accus cosmhuiltior an searbhóntuigh dílios</span>
<lb n="2826"/><span>sin Dé, .i. Froinsias, le Críosd annsa chás sin, óir, amhuil ro</span>
<lb n="2827"/><span>chomhail Críosd a ghealladh, do chomhail Froinsias ar an modh</span>
<lb n="2828"/><span>ccéanda do Sholodanus, etc.</span></p>
<lb n="2829"/>
<lb n="2830"/><p><span>Feacht oile baoi San Froinsias ag gabháil thríd bhaile ar</span>
<lb n="2831"/><span>muin asail le héccruas a chuirp, go ttáinic pobal mór chuicce, agus</span>
<lb n="2832"/><span>do ghlacadar agus do leaccadar é le hiomarcaidh lúthghára, agus as</span>
<lb n="2833"/><span>beag nár mhúchadar é le hiomad dúthrachta, agus ní thuccsan aon</span>
<lb n="2834"/><span>duine dá aire lena mhéud dobhí aire aige ar Dhia.  Agus dá</span>
<lb n="2835"/><span>dhearbhadh sin: Ar ndol a ffad ón ionadh sin, do fhiarfuidh dá</span>
<lb n="2836"/><span>chompánach cárbh fhada uatha an baile sin adubhramar.  Do</span>
<lb n="2837"/><span>innis a chompánach dhó gurab fada ó d'fhágbhadar 'na ndiaigh é.</span></p>
<lb n="2838"/>
<lb n="2839"/><p><span>As éidir Froinsias do chosmhaileacht le Críosd, dá thuiccsin</span>
<lb n="2840"/><span>sin, .i. gurab ar each do-chuaidh Críosd go cathraicch Ierúsalem</span>
<lb n="2841"/><span>Domhnach na pailme riasan pháis, agus ní ar each mhearrdha nó</span>
<lb n="2842"/><span>dhíomsach do-chuaidh acht ar asal bheacc ísiol umhal, agus mar</span>
<lb n="2843"/><span>sin do-rinne Froinsias aimsir bheag ria mbás ag dol thríd an</span>
<lb n="2844"/><span>mbaile mbeag sin adubhramar; agus, mar tucc an pobal aire do</span>
<lb n="2845"/><span>Chríosd an lá sin, as mar sin tuccadur muinntir an bhaile sin</span>
<lb n="2846"/><span>aire lúthgháireach do S. Froinsias; agus, mar nach raibhi aire ag</span>
<lb n="2847"/><span>Críosd ar onóir shaoghalta, as mar sin nach d'onóir shaoghalta</span>
<lb n="2848"/><span>tug S. Froinsias a aire acht don tsólás dhiadha agus do radharc</span>
<lb n="2849"/><span>na glóire suthaine do shíor.</span></p>
<lb n="2850"/>
<lb n="2851"/><p><span>Feachtus dá ndeachaidh Froinsias a n-ionadh áiridhe mar</span>
<lb n="2852"/><span>aon ris na bráithribh, agus do-chuaidh san oidhche do dhéanamh</span>
<lb n="2853"/><span>ciúnais ria ccách, ionnus go n-éirgheadh rompa go ciúin dochum</span>
<lb n="2854"/><span>na hurnaighthe, amhuil fa gnáth leis.  Tárla, tré sheóladh Dé,</span>
<lb n="2855"/><span>bráthair óg ó aois agus ársuidhe ó eaccna agus ó bhéasaibh faris, gur</span>
<lb n="2856"/><span>chuir ina mheanmuin féin coimhéud do dhéanamh ar Froinsias</span>
<lb n="2857"/><span>d'fhéuchain créud do-dhéanamh sé an uair do éiréchadh sé</span>
<lb n="2858"/><span>san oidhche, agus, d'eagla go n-éireóchadh gan rathucchadh dhó</span>
<lb n="2859"/><span>an uair do thuitfeadh a cholladh fair, ceanglus a chrios do chrios</span>
<lb n="2860"/><span>Froinsias, ionnus go moitheóchadh é ag éirghe.  Mar do cholladar</span>
<lb n="2861"/><span>cách uile, éirghios Froinsias agus, ar bhfaccháil an chreasa ceangailte</span>
<lb n="2862"/><span>mar sin do chrios an bhráthar óicc, sgaoilios é go hinnill mín,</span></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="2863"/><p><span>ionnus nár mhothaigh an bráthair é ag imtheacht uadha.  Téid</span>
<lb n="2864"/><span>an t-uasalathair naomhtha 'na aonar a ccuillín áloinn baoi a</span>
<lb n="2865"/><span>n-iomfhogus don ionadh sin, agus, ar musgladh don mbráthair</span>
<lb n="2866"/><span>ócc, fuair an dorus oslaiccthe, neoch dobhí a tteannta an</span>
<lb n="2867"/><span>chuillín, agus do thuicc gurab don taoibh sin do-chuaidh an</span>
<lb n="2868"/><span>t-uasalathair, agus téid go díthchiollach ina leanmhuin chum na</span>
<lb n="2869"/><span>háite ina raibhi ag guidhe an FhírDhia fhorórrdha árdchomhachtaigh,</span>
<lb n="2870"/><span>agus do-chualaidh meadhair mhór isin ccuillín, agus, ar</span>
<lb n="2871"/><span>ndol a ccomhghar dhóibh, do-chonnairc ar lár an tsolais chéanna</span>
<lb n="2872"/><span>Críosd agus Muire agus mórán aingeal, agus Froinsias ag comhrádh</span>
<lb n="2873"/><span>friú.  Arna fhaicsin sin don mbráthair ócc, biodhgus re heagla agus</span>
<lb n="2874"/><span>tuitios as a sheasamh.</span></p>
<lb n="2875"/>
<lb n="2876"/><p><span>Ar ccríochnucchadh a chuarta do Froinsias maille le Críosd agus</span>
<lb n="2877"/><span>ar ffilleadh tar ais, teaccmhuidh an bráthair dhó fána chosuibh</span>
<lb n="2878"/><span>ar an slicche, agus gabhus é idir a dhí láimh agus tógbhus lais mar</span>
<lb n="2879"/><span>a raibhiodar na bráithre é.  As a haithle sin, mar dofuair</span>
<lb n="2880"/><span>sgéula ón mbráthair ócc go bhfacaidh sé é féin ag comhrádh re</span>
<lb n="2881"/><span>Críosd, cuirios fá umhlacht air gan sin d'innisin lena bheó</span>
<lb n="2882"/><span>féin do dhuine ar dhomhan.  Do-rinne an bráthair amhlaidh,</span>
<lb n="2883"/><span>agus tar éis báis S. Froinsias do innis an bráthair ócc gach ní</span>
<lb n="2884"/><span>ad-chonnairc.  Agus dobhí féin acc foirbhthiughadh san</span>
<lb n="2885"/><span>chrádhbhadh ó sin amach.</span></p>
<lb n="2886"/>
<lb n="2887"/><p><span>Feacht oile dá raibhi Froinsias acc urnaighthe ina shealla</span>
<lb n="2888"/><span>Eaglaisi Muire na nAingeal, agus do-chuaidh easpocc Aisísi ar</span>
<lb n="2889"/><span>cuairt chuicce, agus, ar ndol a ndorus an tsealla ina raibhi S.</span>
<lb n="2890"/><span>Froinsias, preabus an dorus cco dóchusach agus cuirios a cheand</span>
<lb n="2891"/><span>asdeach, agus, mar do-chonnairc an t-uasalathair ag moladh an</span>
<lb n="2892"/><span>Dúileamhan go friochnamhach, gabhus eagla mhór é, ionnus go</span>
<lb n="2893"/><span>ndeachaidh a bhrícch agus a urlabhra uadh.  Agus téid iar sin a</span>
<lb n="2894"/><span>cceann na mbráthar, agus, ar n-aisiocc a chomhráidh dhó, cionntaighios</span>
<lb n="2895"/><span>é féin fá a dhol a cceann an naomhathar agus é ag guidhe Dé, agus</span>
<lb n="2896"/><span>loghus an t-athair sin dó, agus dobhí maith ó sin amach.</span></p>
<lb n="2897"/>
<lb n="2898"/><p><span>Atá sgríobhtha a Leabhar na Cosamhlachta go maothaidheadh</span>
<lb n="2899"/><span>Froinsias féin croidheadha na ndaoine ccruaidh dochum déirc</span>
<lb n="2900"/><span>agus trócaire do dhéanamh.  Agus dá dhearbhadh sin: Feacht</span>
<lb n="2901"/><span>dá raibhi Froinsias a ttigh na mbráthar a ccathraicch Spoleta,</span>
<lb n="2902"/><span>agus do fhoillsigh bráthair tuata darbh ainm Annréas, neoch do</span>
<lb n="2903"/><span>chuirdís na bráithre d'iarraidh déirci gach laoi ar feadh na</span></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="2904"/><p><span>cathrach, go raibhi duine saidhbhir do lucht na cathrach</span>
<lb n="2905"/><span>nach ttucc aoin déirc ariamh uadh.  Do ráidh Froinsias fris an</span>
<lb n="2906"/><span>mbráthair, “Tairg aon bhairghin do bhuain de ar chor éigin agus</span>
<lb n="2907"/><span>tabhair chuccamsa í.”  Téid an bráthair iaramh agus fuair an</span>
<lb n="2908"/><span>t-arán, mar nár shaoil, ón duine sin, agus, iarna thabhairt a</span>
<lb n="2909"/><span>bhfiadhnuisi an athar naomhtha ar bord na mbráthar, do-rinn</span>
<lb n="2910"/><span>poirsioin bheatha dhe, agus, iarna roinn ar na bráithribh, do fhuráil</span>
<lb n="2911"/><span>ar gach aon duine aca Paidir do rádh go dúthrachtach agus aon</span>
<lb n="2912"/><span>Aue Maria um ghrásaibh d'fhagháil don duine bhocht chruaidh</span>
<lb n="2913"/><span>mhíothrócaireach.  Agus, iarna dhéanamh sin dóibh, sul táirnic</span>
<lb n="2914"/><span>leó an bhairghin d'ithe, do thuit grása Dé ar an duine chéanda,</span>
<lb n="2915"/><span>ionnus go ttáinic a cceand an athar naomhtha agus na mbráthar</span>
<lb n="2916"/><span>agus do chiontaigh é féin a bpeacadh na míothrócaire maille le</span>
<lb n="2917"/><span>déaraibh troma do dháil, agus ní hé amháin acht dobhí</span>
<lb n="2918"/><span>rothrócaireach fá na bráithribh agus fá bhochtaibh Dé ó sin</span>
<lb n="2919"/><span>amach, etc.</span></p>
<lb n="2920"/>
<lb n="2921"/><p><span>Bráthair darbh ainm Elias, agus ba hé an dara ministir generálta</span>
<lb n="2922"/><span>dobhí os ceann na mbráthar é d'éis bháis Froinsias, agus ní</span>
<lb n="2923"/><span>raibhi féin ag coimhéud na riaghla, agus dob é sin an bráthair do</span>
<lb n="2924"/><span>mhill an chéad riaghail fuair S. Froinsias ó Dhia, agus ní raibhi</span>
<lb n="2925"/><span>acht 'na bhiocáire ag Froinsias an uair sin.  Do fhoillsicch an</span>
<lb n="2926"/><span>Tighearna annsin do Froinsias go bhfúiccfeadh Elias an t-ord</span>
<lb n="2927"/><span>agus an eaglais agus go ndaimeóntaidh é; agus foillsighios Froinsias</span>
<lb n="2928"/><span>sin d'Eilias; agus, arna chlos sin dó, caoidhios go trom.  Do</span>
<lb n="2929"/><span>ráidh Froinsias fris iaramh, “Ní daimeóntar go suthain thú a lorcc</span>
<lb n="2930"/><span>h'aithreachuis agus, gidheadh, fúiccfir an t-ord ar bhréithir an</span>
<lb n="2931"/><span>Tighearna.”  Do-rinne samhluidh, agus gar iar sin go bhfuair bás,</span>
<lb n="2932"/><span>agus do slánaigheadh a anam tré ghrásaibh Dé agus S. Froinsias,</span>
<lb n="2933"/><span>etc.</span></p>
<lb n="2934"/>
<lb n="2935"/><p><span>Atá sgéul a Leabhar na Cosamhlachta, neoch as cosmhuil</span>
<lb n="2936"/><span>ris so, .i. Feachtus dia raibhi Froinsias a n-ionadh áiridhe agus</span>
<lb n="2937"/><span>compánach nár leór dúthracht maille fris, agus téid an t-athair</span>
<lb n="2938"/><span>naomhtha sin a ndiaidh a shuipéir dochum ciúnais go luath, agus,</span>
<lb n="2939"/><span>mar do-chonnairc a chompánach sin, téid do dhéanamh</span>
<lb n="2940"/><span>ithiomráidh air, agus adubhairt nacharbh ádhbhar iongantais é,</span>
<lb n="2941"/><span>óir do chaitheadh biadh agus deoch agus do-ní colladh mar gach</span>
<lb n="2942"/><span>nduine eile.  Agus, ar ccríochnughadh an chomhráidh sin dó,</span>
<lb n="2943"/><span>do chuir ina mheanmoin, do chur a dhrochintinne ar ccúl,</span>
<lb n="2944"/><span>coimhéud do dhéanamh air, go bhfeasadh, an oidhche sin.</span></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="2945"/><p><span>Froinsias, imorro, mar do shaoil a chompánach agus cách oile do</span>
<lb n="2946"/><span>bheith 'na ccolladh, téid sé go ciúin go cuillín beag coilleadh</span>
<lb n="2947"/><span>baoi a ccoimhfheaccus dó do ghuidhe Dé.  Tárla, tré fhuráileamh</span>
<lb n="2948"/><span>Críosd, gur mhothaigh an compánach sin, agus, arna leanmhoin a</span>
<lb n="2949"/><span>ccéadóir, do-chualaidh an t-athair dá rádh go hárd, agus é ar a</span>
<lb n="2950"/><span>ghlúinibh, “A mháthair mhilis Íosa Críosd, taisbéin do Mhac</span>
<lb n="2951"/><span>dhamhsa”; agus, do thoil Dé, do críochnadh miana Froinsias.</span>
<lb n="2952"/><span>Do-chonnairc an compánach go ttáinic máthair an Airdrígh</span>
<lb n="2953"/><span>anúas do nimh lán do sholas agus do dhealradh iongantach agus a</span>
<lb n="2954"/><span>Mac féin ina hucht, agus do chuir a n-ucht Froinsias é, agus</span>
<lb n="2955"/><span>gabhus acc síorphóccadh an leinibh go teacht an laoi, agus tucc a</span>
<lb n="2956"/><span>n-ucht a mháthar é iaramh maille le buidheachus mór ar son a</span>
<lb n="2957"/><span>chuarta, etc.  Arna fhaicsin sin don mbráthair dobhí</span>
<lb n="2958"/><span>míodhúthrachtach roimhe sin, dobhí sé rodhúthrachtach ó sin amach,</span>
<lb n="2959"/><span>maille re húmhla agus re hiongantus mór do bheith aige a</span>
<lb n="2960"/><span>ttimchioll Froinsias, agus, ar ccríochnughadh a bheatha,</span>
<lb n="2961"/><span>do-chuaidh a anam go flaithios Dé.</span></p>
<lb n="2962"/>
<lb n="2963"/><p><span>Laithe n-aoin do thaisbéin aingeal Dé é féin do Froinsias</span>
<lb n="2964"/><span>maille le solas dealraightheach, mar adeir Leabhar na</span>
<lb n="2965"/><span>Cosamhlachta, agus do fhoillsigh, idir gach ní agus gach príuiléide</span>
<lb n="2966"/><span>dá ttug Dia do lucht coimhéuda na riaghla so an Uird Mhionúir</span>
<lb n="2967"/><span>cco fírinneach, go rachdís a n-anmanna gan toirmeasg purgadóra</span>
<lb n="2968"/><span>go flaithios Dé.  An dara priuiléid, gurab maille le heasbalaibh</span>
<lb n="2969"/><span>Críosd dobheidís a tteaghdhais nimhe.  An treas priuiléid,</span>
<lb n="2970"/><span>go ndiongnamh Dia coimhéud dhóibh ar an saoghal so ar</span>
<lb n="2971"/><span>chealgaibh agus ar mhíorún na ndrochspiorad go speisialta agus ar</span>
<lb n="2972"/><span>thuitim is na peacadhaibh marbhtha.  Agus ad-beart Froinsias:</span>
<lb n="2973"/><span>“Foillsigh na trí neithe sin do na bráithribh, ionnus gomadh</span>
<lb n="2974"/><span>móide a meanma dochum na riaghla naomhtha do choimhéud</span>
<lb n="2975"/><span>é go fírinneach.”</span></p>
<lb n="2976"/>
<lb n="2977"/><p><span>Feacht dar éirghe cogadh mór idir na Críosdaidhibh agus na</span>
<lb n="2978"/><span>Turcaidh, agus tárla Froinsias do láthair aca, agus do-chualaidh go</span>
<lb n="2979"/><span>raibheadur na Críosdaidhe ar tí cath do thabhairt dhóibh.</span>
<lb n="2980"/><span>Adubhairt Froinsias rena chompánach: “Do fhoillsicch mo</span>
<lb n="2981"/><span>Thighearna dhamh nach ag na Críosdaidhibh a bhias buaidh</span>
<lb n="2982"/><span>an chatha sa, gidheadh, dá n-abruinn sin riú, do chuirfedís</span>
<lb n="2983"/><span>mar dhíth réasúin orm é.”  Thairis sin do fhoillsigh Froinsias</span>
<lb n="2984"/><span>dóibh, dá ndeachdís dochum an chatha, go ttuitfedís ann.</span></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="2985"/><p><span>Agus ní thuccadar cion ar bhriathraibh Froinsias fán chúis</span>
<lb n="2986"/><span>sin agus tiaghaid dochum an chatha agus bristior orra, ionnus gur</span>
<lb n="2987"/><span>marbhadh agus gur gabhadh sé mhíle dhéag Críosduidhe ann.  Agus</span>
<lb n="2988"/><span>as follus as sin nár chóir tarcuisne do thabhairt ar eaccna ainglidhe</span>
<lb n="2989"/><span>an duine bhoicht, .i. Froinsias, dá ttug Dia iomad feasa, etc.</span></p>
<lb n="2990"/>
<lb n="2991"/><p><span>Feacht oile do Froinsias a ndiaicch seanmóra do rádh, agus tucc</span>
<lb n="2992"/><span>ridire dúthrachtach do Dhia cuireadh dhó, agus téid leis dá thicch,</span>
<lb n="2993"/><span>agus níos luaithe nó do chaith an t-athair naomhtha biadh nó</span>
<lb n="2994"/><span>deoch téid sé do ghuidhe Dé, do réir a ghnáthaighthe féin.</span>
<lb n="2995"/><span>Agus, iar ccríochnughadh a urnaighthe, goirios an ridire chuige</span>
<lb n="2996"/><span>go seicréideach agus do ráidh ris: “A bhráthair ghrádhaigh, gabhsa</span>
<lb n="2997"/><span>mo chomhairle-si agus déan faoisidin iomlán ann do pheacaidhibh,</span>
<lb n="2998"/><span>óir ní annso do-dhéanair do shuipér anocht.”  Gabhus an ridire</span>
<lb n="2999"/><span>teagasg an duine naomhtha agus adubhairt a fhaoisidine rena</span>
<lb n="3000"/><span>chompánach - óir níorbh áil le Froinsias a bheith 'na shagart</span>
<lb n="3001"/><span>ariamh re hiomad na húmhla.  As a haithle sin fúair an ridire</span>
<lb n="3002"/><span>bás agus do-chuaidh  anam go flaithios Dé, etc.</span></p>
<lb n="3003"/>
<lb n="3004"/><p><span>Feacht oile dia mbaoi Froinsias dochum seanmóra do rádh</span>
<lb n="3005"/><span>a n-ionadh áiridhe, agus tucc duine uasal cuireadh dhó dochum</span>
<lb n="3006"/><span>a thíghe féin d'éis na seanmóra.  Agus, iar ttionsgna na seanmóra</span>
<lb n="3007"/><span>do Froinsias, téid an duine uasal sin agus a bhean agus a mhuintir</span>
<lb n="3008"/><span>uile d'éisdeacht na seanmóra acht aon mhaighdion amháin</span>
<lb n="3009"/><span>do fágadh acc fritheólamh bídh an ticche a n-oirchill S. Froinsias</span>
<lb n="3010"/><span>agus do choimhéad mic mhuirnicch dobhí ag an duine uasal.  Agus</span>
<lb n="3011"/><span>do ráidh an mhaighdion léith féin, ó do-chuadur cách uile</span>
<lb n="3012"/><span>d'éisdeacht an duine dhiadha, go rachfadh féin d'éisdeacht</span>
<lb n="3013"/><span>fris ar feadh tamuill bhicc agus go ttiocfadh ar ball ar a hais, agus</span>
<lb n="3014"/><span>do-rinne mar sin.  Agus, ar bhfáccbháil an leinbh 'na aonar</span>
<lb n="3015"/><span>dhí, tuitios a ccoire burrainn dobhí ar an tene astigh.  Agus,</span>
<lb n="3016"/><span>mar do éisd an mhaighdion méid éigin don tseanmóraigh,</span>
<lb n="3017"/><span>cuimhnighios ar an leanbh agus fillios tar a hais don tigh, agus as</span>
<lb n="3018"/><span>amhlaidh fuair an leanbh arna léaghadh a n-aighean an</span>
<lb n="3019"/><span>bhurrainn, etc.  Sgreadus agus sgréachus an mhaighdion agus caoidheas</span>
<lb n="3020"/><span>go searbh, agus ní dhearna acht cnámha an leinbh do chruinniughadh</span>
<lb n="3021"/><span>agus a ccur a ccófra dobhí asticch.  Agus, iar ccríochnughadh</span>
<lb n="3022"/><span>na seanmóra, tucc an duine uasal an t-athair naomhtha leis</span>
<lb n="3023"/><span>dia thigh, agus sul ráinic an teacch, fuair sccéula báis a mhic, agus</span>
<lb n="3024"/><span>guidhios a bhean gan sin do mhothughadh uirre tré onóir don</span></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="3025"/><p><span>athair naomhtha nó go bhfágbhadh an t-uasalathair iad; agus do</span>
<lb n="3026"/><span>gheall go ndiongnamh.  Agus, iar rochtain an ticche dhóibh,</span>
<lb n="3027"/><span>ba lúthgháireach muintir an tícche agus an bhaile roimhe an</span>
<lb n="3028"/><span>uasalathair.  Agus, ar mbeith tamall ar an mbord dhóibh,</span>
<lb n="3029"/><span>ad-beart Froinsias le fear an tícche úbhla do thabhairt chuicce.</span>
<lb n="3030"/><span>Gabhus náire an duine uasal, mar nach raibhi na húbhla aige,</span>
<lb n="3031"/><span>óir níorbh aimsir ubhall an tan sin.  “Éirghe”, ar Froinsias,</span>
<lb n="3032"/><span>“agus do-gheabhair úbhla isin ccófra úd thúas.”  Téid fear an</span>
<lb n="3033"/><span>tíghe, ar furáileamh Froinsias, d'osgladh an chófra, agus as</span>
<lb n="3034"/><span>amhlaidh fuair an leanbh 'na sheasamh ann agus ubhall gach</span>
<lb n="3035"/><span>láimhe dhó, agus sínios iad dochum a athar maille le lúthgháire</span>
<lb n="3036"/><span>mhóir.  Biodhgus an t-athair go mór agá fhaicsin.  Do ráidh</span>
<lb n="3037"/><span>S. Froinsias: “Tabhair leat an macaomh anúas, óir as iad sin</span>
<lb n="3038"/><span>na húbhla do iarrusa ort, agus do fhoillsicch Dia dhamhsa gach</span>
<lb n="3039"/><span>ní tárla don leanbh, agus do ghuidhiosa Dia go díochra ar a shon,</span>
<lb n="3040"/><span>gurab aire sin do aisicc Dia dhíbhsi é go trócaireach, amhuil</span>
<lb n="3041"/><span>do-chídhthí.”  Do móradh ainm Dé agus Froinsias de sin, etc.</span></p>
<lb n="3042"/>
<lb n="3043"/><p><span>Aimsir oile iar sin dobhí Froinsias i n-ionadh áiridhe darbhó</span>
<lb n="3044"/><span>comhainm Séde, agus tuccadh cléireach ar a raibhi easláinte throm</span>
<lb n="3045"/><span>chuicce, .i. Gedion a ainm, agus ba duine saocchalta collaidhe é</span>
<lb n="3046"/><span>aga raibh beathucchadh eacclaisi, agus do ghuidh sé Froinsias</span>
<lb n="3047"/><span>maille re déaraibh troma um chomhartha na croiche do chur</span>
<lb n="3048"/><span>uime nó 'na thimchioll féin.  “Cionnus sin?” ar Froinsias, “agus go</span>
<lb n="3049"/><span>ttugais do bheatha as conuige so do réir mhiana do cholla agus re</span>
<lb n="3050"/><span>neamheagla breitheamhnuis Dé do bheith id cheann, gidheadh,</span>
<lb n="3051"/><span>a n-ainm an Tighearna thrócairigh cuirfiod comhartha na croiche</span>
<lb n="3052"/><span>ort, agus bíodh a fhios agad, dá ffillir arís ar na peacadhaibh céanda,</span>
<lb n="3053"/><span>go ndiongna Dia díoghaltus ort bhus mó iná sin.”  Agus, mar</span>
<lb n="3054"/><span>do bhain Froinsias an comhartha sin os a chionn, do éirghe</span>
<lb n="3055"/><span>slán a ccéadóir agus do fhoillsigh na míorbhuile sin a bhfiadhnuisi an</span>
<lb n="3056"/><span>phobail.  Níorbh fhada iar sin gur dhearmaid briathra Froinsias</span>
<lb n="3057"/><span>agus gur thuit ina pheacadhaibh féin arís.  Agus tárla dhó iaramh</span>
<lb n="3058"/><span>gur chodail a tticch canánaigh oidhche áiridhe, agus do thuit an</span>
<lb n="3059"/><span>teach orra, agus níor marbhadh ann acht eisiomh amháin, ar a</span>
<lb n="3060"/><span>ndearna Dia díoghaltus ina pheacadhaibh.</span></p>
<lb n="3061"/>
<lb n="3062"/><p><span>Lá éiccin táinic bean uasal dhúthrachtach do Dhia mar a</span>
<lb n="3063"/><span>raibh S. Froinsias agus adubhairt go raibh fear míothrócaireach</span>
<lb n="3064"/><span>aice nach léicceadh dhóibh déirc ná seirbhís do dhéanamh do</span>
<lb n="3065"/><span>Dhia, agus do iarr ar Froinsias guidhe do dhéanamh go dúthrachtach</span></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="3066"/><p><span>ar a shon, ionnus go maothaigheadh trócaire Dé a chroidhe.</span>
<lb n="3067"/><span>Adubhairt Froinsias le sbioraid fháidhiodórachta, “Imidhsi</span>
<lb n="3068"/><span>anois go síothchánta agus do-gheabhair adhbhar sóláis leith red</span>
<lb n="3069"/><span>fhear pósta.”  Ar ngabháil beannachta Froinsias don mnaoi,</span>
<lb n="3070"/><span>téid dá ticch féin agus do-rinne teachtaireacht Froinsias lena fear</span>
<lb n="3071"/><span>pósda, agus, arna fhaomhadh sin dó, do thuit grása S. Froinsias</span>
<lb n="3072"/><span>agus an Sbiorad Naoimh, ar a impidhe, air, go ndubhairt rena mhnaoi,</span>
<lb n="3073"/><span>“A bhean mhaith, déanam seirbhís araon don Tighearna agus</span>
<lb n="3074"/><span>sláineóchaidh sé sinn.”  Iar sin dobhádar aimsir fhada acc</span>
<lb n="3075"/><span>tabhairt a mbeatha as go naomhtha do réir sheólta na mná</span>
<lb n="3076"/><span>uaisli dúthrachtaicch sin, agus, ar bhfaccháil báis a n-aon ló</span>
<lb n="3077"/><span>dhóibh, téd a n-anmanna dochum na glóire suthaine do ghrásaibh</span>
<lb n="3078"/><span>Dé agus S. Froinsias.</span></p>
<lb n="3079"/>
<lb n="3080"/><p><span>Bráthair áiridhe ga raibhi conuersáid agus eisiompláir ronaomhtha</span>
<lb n="3081"/><span>don taoibh amuigh a bhfiadhnuisi cáich do choimhéad dúthrachta agus silens na mbráthar agus gurab tré mhacántacht</span>
<lb n="3082"/><span>agus tré mhíonus do-níodh a chulpa d'éisdeacht tré chomharthaibh</span>
<lb n="3083"/><span>agus ní tré bhriathraibh.  Tárla go ndeachaidh S. Froinsias ar</span>
<lb n="3084"/><span>cuairt don mainistir a raibhi an bráthair, agus, ar tteacht do</span>
<lb n="3085"/><span>láthair do Froinsias, do mholadur na bráithre go mór eisiompláir</span>
<lb n="3086"/><span>an bhráthar sin; agus adubhairt an tí dá ttucc Dia iomad feasa a</span>
<lb n="3087"/><span>bheith 'na ttocht agus gan a bheith dá mholadh dhó féin comh mór</span>
<lb n="3088"/><span>agus sin.  “Agus tuiccidh, a bhráithre grádhacha,” ar sé, “gurab</span>
<lb n="3089"/><span>cumadóireacht ón drochspioraid atá aicce agus cathughadh agus</span>
<lb n="3090"/><span>mealltóracht ón aidhbhirseóir atá air agus aicce.”  Biodhgaid na</span>
<lb n="3091"/><span>bráithre leis sin agus gabhaid sin 'na iongnamh mhór chugtha,</span>
<lb n="3092"/><span>ionnus, dar leó féin, nár féudadh an dúthracht cealgach sin</span>
<lb n="3093"/><span>do chur ar fhoirfeacht crádhbhaidh an fhir dhiadha sin.  Gidheadh,</span>
<lb n="3094"/><span>faoi laithibh gearra fáccbhus an bráthair an t-ord agus an aibíd</span>
<lb n="3095"/><span>S. Froinsias, ionnus gurbho follus do chách uile go bhfacaidh</span>
<lb n="3096"/><span>an fáidh naomhtha sin rún inmheodhónach croidhe an bhráthar</span>
<lb n="3097"/><span>sin tré shúilibh sbioradálta a chroidhe.</span></p>
<lb n="3098"/>
<lb n="3099"/><p><span>Agus as minic do-chídís na daoine do shaoildís cách do bheith</span>
<lb n="3100"/><span>'na seasamh isin ccogús acc tuitiom isin pheacadh marbhtha,</span>
<lb n="3101"/><span>agus na daoine do shaoildís do bheith ar lár an drochchreidimh</span>
<lb n="3102"/><span>acc éirghe 'na seasamh ann go foirtill.  Agus dobhíodh soillsi</span></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="3103"/><p><span>na diadhachta 'na ccomhghar, ar mhodh go bhfaicdís gach</span>
<lb n="3104"/><span>ní go spioradálta, neoch dobhí 'na fheidhm air, etc.</span></p>
<lb n="3105"/>
<lb n="3106"/><p><span>Aimsir áiridhe dá ndeachaidh S. Froinsias do sheanmóir a</span>
<lb n="3107"/><span>n-ionadh darab ainm Aludianus, agus, ar ccruinniughadh don</span>
<lb n="3108"/><span>phobal chuige, níorbh fhéidir leó a chloisdion ó ghlór na n-áinleócc</span>
<lb n="3109"/><span>n-iomdha acca raibhi nid san áit sin, go ndubhairt S. Froinsias</span>
<lb n="3110"/><span>riú, “A sheathracha grádhacha, acht gidh binn ceólmhar a</span>
<lb n="3111"/><span>labhrus sibh, léigidh dhamhsa anois labhairt seal oile agus éisdigh</span>
<lb n="3112"/><span>féin le briathraibh Dé.”  Do thochtadar na háinleócca le</span>
<lb n="3113"/><span>forchongra an naoimhéurlaimh gur chríochnuidh an tseanmóir.</span>
<lb n="3114"/><span>Bíodhgaid na puibleacha lena fhaicsin sin agus thuccsad moladh</span>
<lb n="3115"/><span>mór do Dhia agus do S. Froinsias thríd sin.  Agus do lasadur</span>
<lb n="3116"/><span>a ccroidheadha lena fhaicsin sin le dúthracht crádhbhaidh, etc.</span></p>
<lb n="3117"/>
<lb n="3118"/><p><span>Tarla iar mbeagán aimsire 'na dhiacch sin go mbaoi scoláire</span>
<lb n="3119"/><span>isin ccathraigh darbh ainm Mádus acc tabhairt aire dá léicchionn</span>
<lb n="3120"/><span>go díthchiollach, agus thigeadh áinleócc dá bhuaidhreadh go</span>
<lb n="3121"/><span>minic, go ndubhairt rena chompánachaibh, “As do na háinleógaibh</span>
<lb n="3122"/><span>ar ar chuir S. Froinsias silens an lá roimhe í so.”  As a</span>
<lb n="3123"/><span>haithle sin adubhairt go dóchusach, “Cuirim as ucht Dé agus S.</span>
<lb n="3124"/><span>Froinsias ort léiccion don cheileabhradh sin agus teacht chuccam</span>
<lb n="3125"/><span>féin.”  Tochtaigh an t-éan beacc agus ticc a láimh an sgoláire.</span>
<lb n="3126"/><span>Gabhus biodhgadh agus iongantus mór é thríd sin agus léiccios amach</span>
<lb n="3127"/><span>an t-éan beag; agus níor chuir buaidhreadh air, etc.</span></p>
<lb n="3128"/>
<lb n="3129"/><p><span>Feacht n-aoin dia ndeachaidh Froinsias do rádh seanmóra</span>
<lb n="3130"/><span>a ccathraicch darbh ainm Egabius, agus innistior go mbaoi faolchú</span>
<lb n="3131"/><span>dásachtach timchioll na cathrach, neoch do mharbhadh daoine</span>
<lb n="3132"/><span>agus airnéis go hiomarcach; agus as rena n-armuibh cosanta do</span>
<lb n="3133"/><span>imghedís daoine urramhanta na cathrach úadh, an uair do</span>
<lb n="3134"/><span>théighdís amach.  Arna chlos sin do S. Froinsias, téid féin agus a</span>
<lb n="3135"/><span>chompánach a n-airrcis an mhic tíre, d'aimhdheóin luchta na</span>
<lb n="3136"/><span>cathrach; agus, arna fhaicsin sin don fhaolchoin aingidhe allta sin,</span>
<lb n="3137"/><span>reathus chucctha go díthchiollach, agus do-chuadar iomad do lucht</span>
<lb n="3138"/><span>na cathrach ar gairéataibh na cathrach dá bhfeitheamh.  Agus,</span>
<lb n="3139"/><span>ar tteacht don madradh go confadhach a n-iomfheagus do</span></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="3140"/><p><span>Froinsias, tóccbhus a lámh agus cuirios comhartha na croiche</span>
<lb n="3141"/><span>naoimhe uime féin agus fána chompánach.  Iar sin coisgios an mac</span>
<lb n="3142"/><span>tíre a bhéul agus a rith, agus, mar do ghoir Froinsias chuicce é,</span>
<lb n="3143"/><span>táinic chuige go deithniosach umhal, go ndubhairt Froinsias, “A</span>
<lb n="3144"/><span>bhráthair ghrádhaigh, cuirim mar aithne as ucht Íosa Críosd</span>
<lb n="3145"/><span>ort gan díth nó dochar do dhéanamh dhúinne nó do dhuine ar</span>
<lb n="3146"/><span>dhomhan go bráth.”  Arna chlos sin don mac tíre, léiccios ar</span>
<lb n="3147"/><span>a ghlúinibh é ina bhfiadhnuise agus síneas a chos deas a láimh</span>
<lb n="3148"/><span>Froinsias mar chomhartha geallaidh gach neithe dar iarr Froinsias</span>
<lb n="3149"/><span>air, agus do-chuaidh an mac tíre leis don ccathraigh go ciúin cneasda,</span>
<lb n="3150"/><span>agus ba hiongnamh mór le lucht a ffeithfe sin.  Conadh annsin</span>
<lb n="3151"/><span>adubhairt Froinsias seanmóir dhóibh, agus, idir gach ní dá ndubhairt,</span>
<lb n="3152"/><span>adubhairt gurab fá pheacadhaibh na ndaoineadh a fhuilngios</span>
<lb n="3153"/><span>Dia plágha agus easláinte agus mic tíre do dhéanamh díoghbhála</span>
<lb n="3154"/><span>dhóibh.  “Agus, mar do chuir an t-éan mhac tíre beag amháin</span>
<lb n="3155"/><span>an uirid sin d'eagla oraibhsi, lucht na cathrach móire si, as</span>
<lb n="3156"/><span>mó an t-ádhbhar eagla dhíbh bhar tteilgion a tteine ifrinn go</span>
<lb n="3157"/><span>síorruidhe suthain tré bhar bpeacadhaibh.”  Agus, arna chlos</span>
<lb n="3158"/><span>sin do lucht na cathrach, do-rónsad aithrighe fhírinneach ina</span>
<lb n="3159"/><span>bpeacadhaibh.  Agus do iarr Froinsias iar sin, ó do beanadh a</span>
<lb n="3160"/><span>bheatha nádúrtha don mac tíre, beatha oile mhuinntiorrdha</span>
<lb n="3161"/><span>do thabhairt dhó; agus do fhaomhsad sin go toileamhuil, agus do</span>
<lb n="3162"/><span>bhean gealladh easta ima chomhal, agus iarrus ar an mac tíre comhall</span>
<lb n="3163"/><span>dóibhsiomh, amhuil ro gheall, agus tucc an mac tíre a chos</span>
<lb n="3164"/><span>deas ina láimh-sion um chomhal an chéad gheallaidh.  Agus,</span>
<lb n="3165"/><span>iarna fhaicsin sin do lucht na cathrach, do mholsad Dia go mór,</span>
<lb n="3166"/><span>agus do choimhliodur dhá chéile ó sin amach.  Agus dobhíodh</span>
<lb n="3167"/><span>an mac tíre ó gach tigh no chéile aca nó go bhfuair bás</span>
<lb n="3168"/><span>d'ársaidheacht.  Agus ba caointeach lucht an bhaile air, do</span>
<lb n="3169"/><span>bhrígh gurab comhartha suthain ar Froinsias agus ar na míorbhuile</span>
<lb n="3170"/><span>sin eision do bheith beó aca, etc.</span></p>
<lb n="3171"/>
<lb n="3172"/><p><span>Atá sgríobhtha a Leabhar na Cosamhlachta go raibhi Froinsias</span>
<lb n="3173"/><span>ag rádh seanmóra a ccathraigh Bairensi a bhfiadhnuisi Fedrícus</span>
<lb n="3174"/><span>impire, agus lucht a chúirte maille fris.  Agus, mar dobhí fear</span>
<lb n="3175"/><span>grádha na geanmnaidheachta ag rádh seanmóra a n-aghaidh</span>
<lb n="3176"/><span>peacaidh na drúisi, gabhus míghean mór lucht na cúirte uile</span>
<lb n="3177"/><span>dhe, óir do ghnáthaighdís an peacadh sin go romhór.  As a</span>
<lb n="3178"/><span>haithle sin tug an t-impire cuireadh do Froinsias an lá sin.</span></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="3179"/><p><span>Agus, iar n-ordughadh seómra ciúnais don uasalathair naomhtha,</span>
<lb n="3180"/><span>fáccbhuid lucht dheasaighthe an tseómra maighdion mhíndealbhach</span>
<lb n="3181"/><span>mhná a bhfolach isin tseómra.  Agus, iar ccur glais don</span>
<lb n="3182"/><span>taoibh amuigh air, tógbhus an mhaicchdion a ceann agus labhrus</span>
<lb n="3183"/><span>fris tré bhriathraibh millsi pheacaidh na colla.  Mar do-chonnairc</span>
<lb n="3184"/><span>Froinsias an chealcc mhailíseach arna himirt air, beanus an</span>
<lb n="3185"/><span>aibíd dhe agus socraighios an ghrís mhór bhaoi isin tseómra agus</span>
<lb n="3186"/><span>luidhios uirre, agus adubhairt, “Má taoi ar tí misi do leanmhuin,</span>
<lb n="3187"/><span>nó do dhéanamh do thoile, luicch fariom annso.”  Mar do-chonnairc</span>
<lb n="3188"/><span>an mhaicchdion sin, teithios.  Agus, iarna fhaicsin</span>
<lb n="3189"/><span>sin don impire agus do lucht na cúirte dobhí ag feicheamh air</span>
<lb n="3190"/><span>os ísiol - Froinsias acc teacht gan díth gan dolaidh ón leabaidh</span>
<lb n="3191"/><span>dheircc sin, gabhus iongnamh mór iad, agus dobhádur lán d'onóir agus</span>
<lb n="3192"/><span>do dhúthracht fán uasalathair ó sin amach, etc.</span></p>
<lb n="3193"/>
<lb n="3194"/><p><span>Lá áiridhe tucc ridire dúthrachtach dobhí a ccathraigh</span>
<lb n="3195"/><span>Tascanella cuireadh do Froinsias.  Agus dobhí aon mhac aicce</span>
<lb n="3196"/><span>ar tteacht ainimheach brisde as bruinn a mháthar; agus do iarr an</span>
<lb n="3197"/><span>ridire go díthchiollach ar Froinsias an mac do leicchios.</span>
<lb n="3198"/><span>Glacus Froinsias an mac ócc agus cuimlios lámh dá easláinte, agus</span>
<lb n="3199"/><span>bhaoi slán a ccéadóir, ag siubhal mar gach aon oile, agus ag moladh</span>
<lb n="3200"/><span>S. Froinsias ó sin amach.</span></p>
<lb n="3201"/>
<lb n="3202"/><p><span>Tárla Froinsias a ccathraigh oile darbh ainm Armensis, agus</span>
<lb n="3203"/><span>do iarr easpocc na cathrach sin air mar athchuinghidh fear</span>
<lb n="3204"/><span>pairilisi dobhí isin ccathraigh do shlánúcchadh.  Gearrus S.</span>
<lb n="3205"/><span>Froinsias comhartha na croiche air ó a bhonn go a bhathais, agus</span>
<lb n="3206"/><span>ba slán a ccéadóir.</span></p>
<lb n="3207"/>
<lb n="3208"/><p><span>Tarla macaomh ócc a n-easpogóideacht Réute, agus dobhí a</span>
<lb n="3209"/><span>bhoill brisde le ceithre bliadhnaibh, co nachar fhéuch ar a</span>
<lb n="3210"/><span>ghlún amháin, agus do chaoi máthair an leinbh go roghéar do</span>
<lb n="3211"/><span>láthair Froinsias, agus do ghabh truaighe mhór an t-athair</span>
<lb n="3212"/><span>Froinsias dhí, agus glacus an leanbh dá lámhaibh beannaighthe,</span>
<lb n="3213"/><span>agus ba deaghshlán a ccéadóir.</span></p>
<lb n="3214"/>
<lb n="3215"/><p><span>Tarla, imorro, Froinsias a ccathraigh oile darbh ainm Orteinsis,</span>
<lb n="3216"/><span>agus dobhí duine ócc easlán aga raibhi a cheann agus a chosa</span>
<lb n="3217"/><span>ceangailte dhá chéile innte.  Guidhid, iaramh, a athair agus a</span>
<lb n="3218"/><span>mháthair Froinsias tar cheann a mic go tuirseach truaghnemhélach.</span>
<lb n="3219"/><span>Mar ba trúacch le Froinsias iad, gearrus sicchin na</span></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="3220"/><p><span>croiche céusda go huilidhe air, agus do shíniodar a chnámha ó</span>
<lb n="3221"/><span>chéile, gurbho deaghshlán ón uile thinnios.</span></p>
<lb n="3222"/>
<lb n="3223"/><p><span>Tárla bean easlán oile aga raibhi a lámha marbh a ccathraigh</span>
<lb n="3224"/><span>Eugubhius, ionnus nár fhéud sí obair do dhéanamh nó saothar</span>
<lb n="3225"/><span>leó, agus, mar as luaithe do chuir Froinsias comhartha na croiche</span>
<lb n="3226"/><span>ar a lámhaibh, bá slán í; agus, iar ndol dia tigh, fritheólus biadh</span>
<lb n="3227"/><span>an tighe an lá sin rena lámhaibh do Froinsias.</span></p>
<lb n="3228"/>
<lb n="3229"/><p><span>Tháinic maicchdion dhall chuicce uair oile, agus do chumail a</span>
<lb n="3230"/><span>sheile trí huaire a n-ainm na Tríonnóide dá súilibh, agus do aisicc</span>
<lb n="3231"/><span>Dia a radharc féin di tré impidhe Froinsias.</span></p>
<lb n="3232"/>
<lb n="3233"/><p><span>Tarla macaomh ócc a ccathraigh Bhonuine acca raibhi doilli</span>
<lb n="3234"/><span>dhoileighis ar a leathshúil, agus do ghérr S. Froinsias sicchin na</span>
<lb n="3235"/><span>croiche ar a shúil, agus ba slán.  Agus, ar ngabháil aibíde S.</span>
<lb n="3236"/><span>Froinsias uime, do-rinne d'fhiadhnuisi go m'fhéarr amharc na</span>
<lb n="3237"/><span>súl sin nó na súl oile aicce.</span></p>
<lb n="3238"/>
<lb n="3239"/><p><span>Duine do ghabh chuicce go dúthrachtach Froinsias dochum a</span>
<lb n="3240"/><span>thicche féin; agus dobhí buaidhreadh mór ón anspiorad ar mhnaoi</span>
<lb n="3241"/><span>phósda an fhir sin; agus, ar ndéanamh urnaighthe do Froinsias</span>
<lb n="3242"/><span>ar a son, cuirios fá bhrígh na húmhla ar an ainspiorad a fágbháil,</span>
<lb n="3243"/><span>agus fáccbhus a ccéadóir, óir níor lámh seisiomh fris an úmhla</span>
<lb n="3244"/><span>naomhtha, agus ní dhearna urchóid don mnaoi chéanda ó sin suas.</span></p>
<lb n="3245"/>
<lb n="3246"/><p><span>Bean oile ina raibhi drochspiorad, a ccrích na Lambáirde, agus,</span>
<lb n="3247"/><span>arna tabhairt do láthair Froinsias, cuirios d'fhiachaibh ar an</span>
<lb n="3248"/><span>drochspioraid a fágbháil, agus d'fhág, agus ba slán ó anam agus ó</span>
<lb n="3249"/><span>chorp ó sin amach í.</span></p>
<lb n="3250"/>
<lb n="3251"/><p><span>Duine do ghabh chuicce go dúthrachtach Froinsias dochum a</span>
<lb n="3252"/><span>thicche féin; agus dobhí buaidhreadh mór ón anspiorad ar mhnaoi</span>
<lb n="3253"/><span>phósda an fhir sin; agus, ar ndéanamh urnaighthe do Froinsias</span>
<lb n="3254"/><span>ar tús, cuirios fá bhrígh na húmhla as ucht Dé ar an anspiorad</span>
<lb n="3255"/><span>an bhean d'fhágbháil, agus fágbhus a ccéadóir, uair nír laimhsiomh</span>
<lb n="3256"/><span>fris an úmhla naomhtha, agus nír lamh urchóid do dhéanamh don</span>
<lb n="3257"/><span>mnaoi chéanda ó sin súas.</span></p>
<lb n="3258"/>
<lb n="3259"/><p><span>Bean oile a ccrích na Lumbairde ina raibhi drochspiorad</span>
<lb n="3260"/><span>mar sin, agus, arna tabhairt dochum Froinsias, cuirios</span>
<lb n="3261"/><span>d'fhiachaibh ar an drochspioraid a fáccbháil, agus fáccbhus, agus</span>
<lb n="3262"/><span>dobhí slán ó anam agus ó chorp.</span></p>
<lb n="3263"/>
<lb n="3264"/><p><span>Tarla go mbaoi easláinte adhuathmhar ar bhráthair áiridhe;</span>
<lb n="3265"/><span>agus as mó do mheasdís cách buaidhreadh do bheith air ón</span>
<lb n="3266"/><span>drochspioraid iná tinnios nádúrtha; agus dobhídís a bhoill</span></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="3267"/><p><span>chorporrdha ar comhghluasacht, dá síneadh uair agus dá ffilleadh</span>
<lb n="3268"/><span>uair oile.  Gabhus compáis agus truaighe mhór S. Froinsias fán</span>
<lb n="3269"/><span>mbráthair, agus do chuir páirt don arán dobhí aicce féin chuicce,</span>
<lb n="3270"/><span>agus, arna ithe dhó, ba deaghshlán, etc.</span></p>
<lb n="3271"/>
<lb n="3272"/><p><span>Bean oile dobhí re n-iodhnaibh laithe iomdha, nár fhéud</span>
<lb n="3273"/><span>leanbh do bhreith - a n-iarlacht Áirésius dobhí sí - agus dobhí</span>
<lb n="3274"/><span>Froinsias ar muin eich ag gabháil thríd an mbaile, mar dobhí</span>
<lb n="3275"/><span>easlán, lacc ó chorp an tan sin; agus rug ar shrian an eich, as</span>
<lb n="3276"/><span>ucht Froinsias, chuce, agus rucc leanbh gan mhoill, agus do budh</span>
<lb n="3277"/><span>slán iaramh.</span></p>
<lb n="3278"/>
<lb n="3279"/><p><span>LABHROM ANOIS MAR DOFUAIR S. FROINSIAS NA</span>
<lb n="3280"/><span>HÁLADHA Ó RÍCCH FHLAITHIS DÉ.</span></p>
<lb n="3281"/>
<lb n="3282"/><p><span>Laithe n-aoin do Froinsias ar Sliabh coisreagtha Aluerna,</span>
<lb n="3283"/><span>mar adeir Bonauentúra annsa ccaibidil so, accus, ar ndol dochum</span>
<lb n="3284"/><span>an tsléibhe don athair naomhtha, beirios a thriúr compánach</span>
<lb n="3285"/><span>leis, neoch bhaoi naomhtha 'na ttriúr, .i. Mateus, Leo, agus</span>
<lb n="3286"/><span>Angelus.  Agus, ar ndéanamh comhnuidhe dhóibh fá bhun crainn ar</span>
<lb n="3287"/><span>árd an tsléibhe, tángadar mórán d'éunaibh éxamhla agus buailid a</span>
<lb n="3288"/><span>sgítháin agus do-níd ceól iongantach ainglidhe dhóibh, agus</span>
<lb n="3289"/><span>tuirlingid cuid ar ceand Froinsias agus cuid ar ghuaillibh agus</span>
<lb n="3290"/><span>cuid ar a lámhaibh, go ndubhairt an t-athair neamhdhuidhe rena</span>
<lb n="3291"/><span>chompánachaibh: “As dóich leam, a bhráithre grádhacha,</span>
<lb n="3292"/><span>gurab maith ler tTighearna, .i. Íosa Críosd, comhnuidhe do</span>
<lb n="3293"/><span>dhéanamh annso dhúinn, uair atá ar seathracha eón acc lúthgháire</span>
<lb n="3294"/><span>go romhór romhuinn.”</span></p>
<lb n="3295"/>
<lb n="3296"/><p><span>Dála an tsléibhe sin féin, asé Dia do ullmhuigh agus do dhealaigh</span>
<lb n="3297"/><span>ó na sléibhtibh oile é ar uaignios fá chomhair na n-áladh do</span>
<lb n="3298"/><span>thabhairt ar Froinsias air, óir atá sé ro-árd agus a ccéin ó dhaoinibh</span>
<lb n="3299"/><span>agus glan ó gach salchar agus ó gach truaillidheacht agus ro-onórach acc</span>
<lb n="3300"/><span>Críosd féin.  Acht atá ní cheana, ní cian dobhí Froinsias ann</span>
<lb n="3301"/><span>sin an tan táinic Íosa Críosd as flaithios Dé anuas chuicce agus</span>
<lb n="3302"/><span>do shín a chorp rena chorp, a lámha rena lámhaibh, agus a chosa</span>
<lb n="3303"/><span>rena chosaibh, agus a chroidhe rena chroidhe, agus do fháccaibh</span>
<lb n="3304"/><span>sliocht agus áladha a chuirp féin ar chorp Froinsias, amhuil do</span>
<lb n="3305"/><span>bhádar air féin arna leaccadh as crann na croiche céusda, acc</span></p>
</div>
<pb n="85"/>
<div><lb n="3306"/><p><span>sileadh fola air Froinsias amhlaidh sin.  Agus do imidh</span>
<lb n="3307"/><span>roimhe iar sin dochum nimhe, agus tucc fios uaire a bháis do S.</span>
<lb n="3308"/><span>Froinsias, .i. gomadh aois Chríosd míle agus dá chéud agus sé</span>
<lb n="3309"/><span>bliadhna déag ar fhichid an uair dorachadh Froinsias dochum na</span>
<lb n="3310"/><span>glóire suthaine ó bháthadh na fairrge saoghalta, agus an ceathramhadh</span>
<lb n="3311"/><span>lá do mhí Octobér a ndeireadh an laoi Dia Sathairn do-gheabhadh</span>
<lb n="3312"/><span>bás, agus a adhnacal Dia Domhnaigh.</span></p>
<lb n="3313"/>
<lb n="3314"/><p><span>Iar sin do fhoillsigh Dia naomhthacht an athar naomhtha</span>
<lb n="3315"/><span>sin do mhórán don tsaoghal a leith re míorbhuile móra do</span>
<lb n="3316"/><span>dhéanamh a n-onóir a bháis.  Agus mar sin do críochnaigheadh</span>
<lb n="3317"/><span>a bheatha chorporrdha do S. Froinsias, agus ní bhfuil críoch nó</span>
<lb n="3318"/><span>foirchionn ar an mbeathaidh sbioradálta atá aige.</span></p>
<lb n="3319"/>
<lb n="3320"/><p><span>Pápa dobhí san Róimh, agus Gregorius a ainm, agus dobhí</span>
<lb n="3321"/><span>amharus aicce fá chneidh thaoibh S. Froinsias sul do sgríobh</span>
<lb n="3322"/><span>sé a ainm a leabhar na naomh.  Oidhche éigin 'na dhiaigh</span>
<lb n="3323"/><span>sin do thaisbéin S. Froinsias é féin don phápa chéanda, ar</span>
<lb n="3324"/><span>bhfoillsiughadh an aigionta shaobh sin dhó san chontabhairt</span>
<lb n="3325"/><span>sin, agus as a haithle sin tógbhus a lámh dheas suas agus iarrus</span>
<lb n="3326"/><span>soitheach beacc ar an bpápa ina ccuirfeadh an fhuil dobhí</span>
<lb n="3327"/><span>acc sileadh as áladh an taoibh, agus, arna thabhairt sin dó, dar</span>
<lb n="3328"/><span>lais féin, do líon é go hathghoirid d'fhuil chneidhe an taoibh, agus</span>
<lb n="3329"/><span>as sin amach nír fhulaing an pápa sin aon fhocal do chur a</span>
<lb n="3330"/><span>n-aghaidh S. Froinsias nó an uird ó sin amach ariamh, etc.</span></p>
<lb n="3331"/>
<lb n="3332"/><p><span>Bráthair deacchbhéusach don Ord Mhinúr, dobhí 'na</span>
<lb n="3333"/><span>sheanmóntaigh mhaith, acca raibhi contabhairt aicce a</span>
<lb n="3334"/><span>n-áladhaibh Froinsias; gurab aire sin do thaisbéin an t-athair</span>
<lb n="3335"/><span>naomhtha é féin ina cholladh oidhche áiridhe dhó, co ndeabairt</span>
<lb n="3336"/><span>fris maille re foighidin, “Ó tá cathucchadh buaidheartha ort</span>
<lb n="3337"/><span>fám áladhaibh, féuch féin iad agus glac mo chosa agus mo lámha.”</span>
<lb n="3338"/><span>Do-ní an bráthair sin, agus, mar nach bhfacaidh áladh na ccos</span>
<lb n="3339"/><span>tré mhéud na criadh dobhí os a chionn, furáilios air na hálaidh</span>
<lb n="3340"/><span>do ghlanadh go maith lena ingnibh, gurbha follus dó uile na</span>
<lb n="3341"/><span>háladha idir áit sleicche agus na ttairrngeadh, agus ionnarbus a</span>
<lb n="3342"/><span>chontabhairt uadh.  Agus, iar músgladh dhó, doirtios a dhéara</span>
<lb n="3343"/><span>go falcmhar a ccionaidh a ainbhfiosa agus a sheachráin agus ionnlus</span>
<lb n="3344"/><span>a intinn bhuaidheartha le srothaibh a dhéor agus la hadmháil a</span>
<lb n="3345"/><span>pheacadh, go bhfuair maitheamhnus, etc.</span></p>
<lb n="3346"/>
<lb n="3347"/><p><span>Tarla cco mbaoi baintreabhach uasal onórach isin Róimh,</span></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="3348"/><p><span>agus do thogh sí S. Froinsias mar phátrún di féin, agus do chongaibh</span>
<lb n="3349"/><span>deilbh S. Froinsias aice ina seómra agus do-níodh urnaighthe a</span>
<lb n="3350"/><span>bhfiadhnuisi na deilbhe gach laoi, acc iarraidh ar S. Froinsias</span>
<lb n="3351"/><span>do bheith ar a son.  Lá áiridhe dá raibh sí acc déanamh</span>
<lb n="3352"/><span>urnaighthe a bhfiadhnuisi na deilbhe gur chuir a n-iongnamh</span>
<lb n="3353"/><span>gan comhartha nó sliocht na n-áladh do bheith ar an deilbh.</span>
<lb n="3354"/><span>Agus adeir Bonauentúra nár chás iongantais sin, óir nár chuir</span>
<lb n="3355"/><span>an dealbhadóir uirre iad.  Gidheadh, do ghlanadh intinne na</span>
<lb n="3356"/><span>mná, do chuir S. Froinsias féin uirre iad.  Agus, arna fhaicsin</span>
<lb n="3357"/><span>sin don mbaintreabhaigh, goirios a hinghion chuice agus fiarfaighios</span>
<lb n="3358"/><span>di nar airidh sí sin ar an deilbh ariamh roimhe sin.  Dearbhus</span>
<lb n="3359"/><span>an inghion nár airigh agus nach raibhe uirre ariamh.  Gidheadh,</span>
<lb n="3360"/><span>do thuicc an bhaintreabhach gurab é a drochsmuainteadha</span>
<lb n="3361"/><span>féin fá deara na míorbhuileadha sin do dhéanamh, agus fuair,</span>
<lb n="3362"/><span>gairid iar sin, an dealbh gan lórcc áladh uirre.  Níor chuirsiod</span>
<lb n="3363"/><span>comhachta S. Froinsias a ccontabhairt ó sin amach.</span></p>
<lb n="3364"/>
<lb n="3365"/><p><span>Cléireach onórach darbh ainm Rogerus dobhí san Apuil i</span>
<lb n="3366"/><span>ccathraigh Potesina.  Aon do ló dá ndeachaidh do rádh a</span>
<lb n="3367"/><span>urnaighthe i n-eaglais ina mbaoi íomháigh S. Froinsias, agus, le</span>
<lb n="3368"/><span>faicsin na n-áladh uirre, cuirios an mhíorbhuile sin a ccontabhairt</span>
<lb n="3369"/><span>go mór.  As a haithle sin mothaighios cneadh na contabhairte</span>
<lb n="3370"/><span>seachránaigh sin ar a chroidhe don taoibh asticch dá lámhuinn</span>
<lb n="3371"/><span>arna loit, mar do loitfidhe le ga nó le saighid í, agus, ar mbuain na</span>
<lb n="3372"/><span>lámhainne dhe, fuair an dérna arna lot go géar agus an lámhann</span>
<lb n="3373"/><span>slán gan bhriseadh gan ghearrughadh, agus do las agus do at an lámh</span>
<lb n="3374"/><span>a ccéadóir, agus dobhí ag glaodhaibh agus acc comharcaibh go ceann</span>
<lb n="3375"/><span>dá lá mar sin tré mhéud a phéine agus a dhochair óna láimh.  Agus</span>
<lb n="3376"/><span>admhus go puiblidhe do chách a mhearughadh, agus mionnaighios</span>
<lb n="3377"/><span>go díthchiollach nach diongnamh a leithide choidhche, agus iarrus</span>
<lb n="3378"/><span>cabhair ar Froinsias, agus do-ní aithrighe dhiongmhála ina</span>
<lb n="3379"/><span>pheacadhaibh agus fuair sláinte ó Dhia iar ttain, agus ba compánach</span>
<lb n="3380"/><span>maith d'Ord S. Froinsias ó sin amach é.</span></p>
<lb n="3381"/>
<lb n="3382"/><p><span>Bean áirithe dobhí dúthrachtach do S. Froinsias agus fuair</span>
<lb n="3383"/><span>bás agus do hadhlacadh í isin eaglais inar hadhlacadh Froinsias ina</span>
<lb n="3384"/><span>dhiaicch sin; agus an tan fá raibhiodar an chliar a ttimchioll chuirp</span>
<lb n="3385"/><span>S. Froinsias ag rádh an uird mairbh isin eaglais, do éirghe</span>
<lb n="3386"/><span>an bhean 'na suidhe ina bhfiadhnuisi agus goirus ar shaccart</span>
<lb n="3387"/><span>chuice, agus, gidh do chriothnaigh an saccart d'eagla, táinic 'na</span>
<lb n="3388"/><span>gar, agus do ráidh an bhean fris: “A athair ghrádhaicch, dobhí</span></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="3389"/><p><span>peacadh orm nár chuirios a bhfaoisidin ria mbás, dá ttáinic</span>
<lb n="3390"/><span>mo dhamnughadh, agus táinic do mhéud mo dhúthrachta do S.</span>
<lb n="3391"/><span>Froinsias re linn mo bheó go bhfuair óna Thighearna m'anam</span>
<lb n="3392"/><span>do chur ann mo chorp arís nó go ccuirinn an peacadh sin a</span>
<lb n="3393"/><span>bhfaoisidin, agus do-gheabhad bás iar sin agus rachaidh m'anam go</span>
<lb n="3394"/><span>flaithios Dé.”  Acht atá ní cheana, do chuir an peacadh sin a</span>
<lb n="3395"/><span>bhfaoisidin don tsaccart agus íocus gné bhreitheamhnuis aithrighe</span>
<lb n="3396"/><span>ann agus dofuair bás gan fhuireach agus do-chuaidh a hanam go</span>
<lb n="3397"/><span>tigh na glóire suthaine tré ghrásaibh an Sbiorad Naomh agus</span>
<lb n="3398"/><span>S. Froinsias, etc.</span></p>
<lb n="3399"/>
<lb n="3400"/><p><span>Maicchdion dobhí san Apail, agus ní raibh do chloinn acca</span>
<lb n="3401"/><span>hathair acht sí féin, agus fuair bás; agus, ar tteacht fána tásg dá</span>
<lb n="3402"/><span>comhghaol, as beacc nach bhfuaradar a hathair agus a máthair</span>
<lb n="3403"/><span>marbh.  Agus do bhrícch a ndúthrachta do S. Froinsias roimhe</span>
<lb n="3404"/><span>sin, fuair an mhaighdion d'aithbheódhadh ón Tighearna</span>
<lb n="3405"/><span>thrócaireach, gur bheó seal oile í, etc.</span></p>
<lb n="3406"/>
<lb n="3407"/><p><span>Feacht dar iarradar cúpla bráthair iasacht cartach a n-onóir</span>
<lb n="3408"/><span>Dé agus S. Froinsias ar dhuine chomhachtach darbh ainm Petrus,</span>
<lb n="3409"/><span>agus ní headh amháin do dhiúlt iad acht tucc sgannail mhór</span>
<lb n="3410"/><span>chainnte dhóibh féin agus do Froinsias.  Agus níorbh fhada dhó</span>
<lb n="3411"/><span>iar sin an uair do ghabh eagla mhór é go ccoireóchadh Dia agus</span>
<lb n="3412"/><span>S. Froinsias sin air agus tair a aithreachus.  Gabhus tinnios a</span>
<lb n="3413"/><span>mhac muirneach oighreachta, agus fuair bás.  Glaodhus an t-athair</span>
<lb n="3414"/><span>go hard ar Dhia agus ar Froinsias go speisialta maille le dórtadh</span>
<lb n="3415"/><span>déar go mór.  Agus éisdios Froinsias é go trócaireach agus guidhios</span>
<lb n="3416"/><span>a Thighearna ar a shon, gur haithbheódhadh an mac céanda</span>
<lb n="3417"/><span>dhó tré impidhe S. Froinsias.</span></p>
<lb n="3418"/>
<lb n="3419"/><p><span>Feacht n-aoin dar fhágaibh bean isin Róimh leanbh sheacht</span>
<lb n="3420"/><span>mbliadhan, bú mac dhi, ina tigh agus do-chuaidh féin d'éisdeacht</span>
<lb n="3421"/><span>aifrinn.  Téid an mac amach ar fuinneóicc a leanmhuin a</span>
<lb n="3422"/><span>mháthar, agus bo marbh a ccéadóir; agus, ar tteacht dá mháthair,</span>
<lb n="3423"/><span>fuair marbh mar sin é.  Tárla an tan sin go ndeachaidh</span>
<lb n="3424"/><span>bráthair don Ord Mhionúr, darbho comhainm Rufo, do</span>
<lb n="3425"/><span>dhéanamh seanmóra don taoibh sin don chathraigh agus fuair</span>
<lb n="3426"/><span>mar sin an leanamh marbh ittir a athair agus a mháthair, cco</span>
<lb n="3427"/><span>ndubhairt re hathair an leinbh, “An ccreidionn tú go bhféudann</span>
<lb n="3428"/><span>Froinsias a fhaccháil ó Dhia do mhac d'aithbheódhadh?”</span></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="3429"/><p><span>“Creidim,” ar an t-athair, “agus geallaim dhó go mbeud mo</span>
<lb n="3430"/><span>shearbhóntaidh dhílios aicce tré bhithe síor do cheann mo</span>
<lb n="3431"/><span>mhic d'aithbheódhadh dhamh.”  Cuirios an seanmóntaidh</span>
<lb n="3432"/><span>d'fhiachaibh ar chách guidhe ar a shon, ionnus go bhfuighedís</span>
<lb n="3433"/><span>an athchuinghidh sin uadh.  Agus, iar ccríochnughadh na</span>
<lb n="3434"/><span>hurnaighthe sin dhóibh, fhosglus an leanamh a shúile agus a bhéul</span>
<lb n="3435"/><span>agus éirghios 'na sheasamh agus gabhus acc moladh Dé agus</span>
<lb n="3436"/><span>S. Froinsias.</span></p>
<lb n="3437"/>
<lb n="3438"/><p><span>Dias agus dá fhichiot i cceann ar haithbheóidheadh roimhe so do</span>
<lb n="3439"/><span>ghrásaibh Dé agus S. Froinsias taoibh amuigh dar shlánaicch sé do</span>
<lb n="3440"/><span>dhallaibh agus do bhodhraibh agus do bhacachaibh agus do lucht gacha</span>
<lb n="3441"/><span>heasláinte oile; agus atá d'fhad agus d'iomad a mbáis nach sgríobhthar</span>
<lb n="3442"/><span>annso iad.</span></p>
<lb n="3443"/>
<lb n="3444"/><p><span>LABHROM ANOIS DO NA MNÁIBH TORRCHA DÁ TTUCC</span>
<lb n="3445"/><span>S. FROINSIAS FURTACHT A N-AIMSIR A MBÁIS NÓ</span>
<lb n="3446"/><span>ÉICCIN, A N-AIMSIR A N-AIRTEAGAIL, AGUS A NGUASACHT</span>
<lb n="3447"/><span>A MBÁIS, ETC.</span></p>
<lb n="3448"/>
<lb n="3449"/><p><span>Beaniarla i ccrích Scalmonia dobhí dúthrachtach do Froinsias</span>
<lb n="3450"/><span>agus do na bráithribh mionúra, agus tárla dhi go raibhi a bponc báis</span>
<lb n="3451"/><span>a n-aimsir tuismidhe a toirrcheasa, agus do chuir ina croidhe</span>
<lb n="3452"/><span>maille dúthracht intinne furtachta d'iarraidh ar Froinsias, go</span>
<lb n="3453"/><span>ndubhairt, “Guidhim thú a inntinn ghrádhaigh, a Froinsiais,</span>
<lb n="3454"/><span>ó nach bhféudaim labhairt leat ó bhéul, facch furtacht dhamh ó</span>
<lb n="3455"/><span>do Thighearna.”  Do-rinne Froinsias amhlaidh, go rucc an</span>
<lb n="3456"/><span>bhainiarla mac agus gurbho slán ón uile thinnios í.  Agus iar</span>
<lb n="3457"/><span>n-athghoirid aimsire do-rinne mainistir mhaith a n-onóir S.</span>
<lb n="3458"/><span>Froinsias don Ord Mhionúr a ccuimhne na ngrás agus na míorbhuile</span>
<lb n="3459"/><span>sin do-rinne Dia uirre, etc.</span></p>
<lb n="3460"/>
<lb n="3461"/><p><span>Beaniarla oile darbh ainm Beatrix isin ccrích Rómhánaicch</span>
<lb n="3462"/><span>ina raibhi leanbh marbh ceithre lá ina bruinn maille le dochar</span>
<lb n="3463"/><span>mór agus re baoghal báis, agus cuirios duine dochum na mbráthar</span>
<lb n="3464"/><span>dá iarraidh orra Dia agus S. Froinsias do ghuidhe ar a son.</span>
<lb n="3465"/><span>Do-rinneadar, agus ba feirrde dhóibh, óir dorucc leanbh marbh, agus</span>
<lb n="3466"/><span>ba slán í féin a ccéadóir, etc.</span></p>
<lb n="3467"/>
<lb n="3468"/><p><span>Bean duine uasail, darbh ainm Iula, neoch rucc clann mhór,</span>
<lb n="3469"/><span>agus fuaradar bás uile, agus dobhí cumhthach tuirseach a ndiaicch</span>
<lb n="3470"/><span>na cloinne sin.  Agus, ar ngabháil toirrchiosa 'na dhiaicch sin</span></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="3471"/><p><span>dhi, do-chuaidh a n-éadóchus im bheathaidh an toirrcheasa</span>
<lb n="3472"/><span>tar éis gach a ndeachaidh uaithe roimhe sin.  Gidheadh, do</span>
<lb n="3473"/><span>ghuidh Froinsias go dúthrachtach um choimhéud beathadh an</span>
<lb n="3474"/><span>toirrchiosa dobhéaradh an tan sin; agus do-chonnairc aisling a</span>
<lb n="3475"/><span>ccionn cheithre míos iar sin, .i. bean do theacht chuice agus leanamh</span>
<lb n="3476"/><span>áluinn ina hucht aice, agus, arna fhuráil uirre, do dhiúlt a ghabháil</span>
<lb n="3477"/><span>uaithe, “Uair, dá ngabhainn ar sí, do-gheabhadh bás uaim,</span>
<lb n="3478"/><span>mar fuaradar mo chlann féin.”  “Ná bíodh uamhan ort,” ar an</span>
<lb n="3479"/><span>bhean oile, “óir do ghabh truaighe mhór S. Froinsias fá do</span>
<lb n="3480"/><span>dhólás, agus asé do chuir an leanbh so chugad, agus coimhéudfaidh</span>
<lb n="3481"/><span>féin a shláinte dhó.”  Ar musgladh don mnaoi, do thuicc gur</span>
<lb n="3482"/><span>fhéuch Dia agus S. Froinsias uirre, agus baoi go lúthgháireach ó</span>
<lb n="3483"/><span>chroidhe, agus do mhéudaicch a dúthracht do Dhia agus do S.</span>
<lb n="3484"/><span>Froinsias ó sin amach.  Agus, ar tteacht aimsir a tuismithe, beirios</span>
<lb n="3485"/><span>gein shochraidhe shaorchlanda shoichinéil mhic, agus dobhí ar</span>
<lb n="3486"/><span>biseach ó aois agus ó bhéusaibh agus ó fhoghluim do bhrícch comhachta</span>
<lb n="3487"/><span>Dé agus S. Froinsias, agus dobhí 'na dhuine onórach san saocchal</span>
<lb n="3488"/><span>agus grádhach fá Dhia agus dúthrachtach do S. Froinsias agus dá</span>
<lb n="3489"/><span>ord, agus tucc ar a mháthair bárr dúthrachta agus onóra do thabhairt</span>
<lb n="3490"/><span>dhóibh maille le díthchioll dúthrachta a mháthar ó sin suas.</span></p>
<lb n="3491"/>
<lb n="3492"/><p><span>Bean eile a ccathraigh Tibúrus dorucc clann mhór inghion,</span>
<lb n="3493"/><span>agus ba tuirseach í thríd sin, agus guidhios Froinsias aon mhac</span>
<lb n="3494"/><span>d'fhaccháil ó Dhia dhi; agus fuair go rucc dias mac d'aon toirbheirt,</span>
<lb n="3495"/><span>gin gur iarr acht aon mhac, agus ba lúthgháireach í thríd sin.</span></p>
<lb n="3496"/>
<lb n="3497"/><p><span>Buí bean oile a ccomhfheaccus di sin agus dobhí a bponc báis</span>
<lb n="3498"/><span>a n-aimsir tuismithe, agus do ghuidh S. Froinsias go díochra, mar</span>
<lb n="3499"/><span>nach dearna leicchios daonna foghnamh dhi.  Agus dob fheirrde</span>
<lb n="3500"/><span>dhi, óir rucc sí an toirrchios maille le sláinte chorporálta.  Agus</span>
<lb n="3501"/><span>nír chian di iar sin gur dhearmuid sí an tiodhlacadh sin do</span>
<lb n="3502"/><span>fuair, óir do bhris sí saoire Froinsias rena láimh féin; agus</span>
<lb n="3503"/><span>do-rinne Froinsias díoghaltus uirre go hobann, óir do creapladh</span>
<lb n="3504"/><span>a lámh dheas léith, agus do chuir sí a lámh chlé a n-airrcis</span>
<lb n="3505"/><span>na láimhe deisi dá filleadh, agus do creapladh í mar an ccéanda.</span>
<lb n="3506"/><span>Gabhus eagla mhór an bhean thríd sin, agus tucc móid agus mionna go</span>
<lb n="3507"/><span>n-aidheóradh do Dhia agus do S. Froinsias go bráth do cheand</span>
<lb n="3508"/><span>aisicc a sláinte d'fhagháil di arís; agus do-rinne Froinsias</span>
<lb n="3509"/><span>grása uirre, óir fuair aisiocc a sláinte dhí ó Dhia; agus do ghabh</span>
<lb n="3510"/><span>saoire Froinsias go honórach ó sin amach.</span>
<lb n="3511"/></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="3512"/><p><span>Bean oile a ccríochaibh Aréti dobhí easlán, ionnus nárbh</span>
<lb n="3513"/><span>fhéidir léith leanamh do bhreith, ionnus gur atharraigh a cruth</span>
<lb n="3514"/><span>agus a gné.  Agus, ar ndol do chách a n-éudóchus fána sláinte, do</span>
<lb n="3515"/><span>ghuidh sí féin Froinsias go dúthrachtach um fhurtacht uirre</span>
<lb n="3516"/><span>as an éiccion ina raibhi sí.  As a haithle sin do chodail sí go</span>
<lb n="3517"/><span>sáimh, agus do-chonnairc aisling, .i. S. Froinsias do theacht chuice</span>
<lb n="3518"/><span>go ndubhairt, “An aithnighionn tú misi,” ar sé, “nó an bhfuil</span>
<lb n="3519"/><span>an ainteamhain si Mhuire accad, .i. Salve Regina, etc.?”</span>
<lb n="3520"/><span>“Aithnighim thusa, a Froinsiais,” ar an bhean, “agus atá an</span>
<lb n="3521"/><span>ainteamhain sin agam.”  “Máseadh,” ar Froinsias, “abair í, agus</span>
<lb n="3522"/><span>sul chuirfir críoch uirre, bhéarair do thoirrchius.”  Musglus an</span>
<lb n="3523"/><span>bhean agus tionsgnus an anteamhain, agus sul do chríochnaidh í</span>
<lb n="3524"/><span>rucc leanamh agus baoi slán ó gach uile thinnios; agus do móradh</span>
<lb n="3525"/><span>ainm Mhuire agus S. Froinsias de sin.</span></p>
<lb n="3526"/>
<lb n="3527"/><p><span>LABHROM ANOIS DO MHÍORBHUILIBH S. FROINSIAS</span>
<lb n="3528"/><span>AR NA DALLAIBH DÁ TTUCCADH AMHARC AR A</span>
<lb n="3529"/><span>IMPIDHE, ETC.</span></p>
<lb n="3530"/>
<lb n="3531"/><p><span>Tarla a ccoimhthineól áiridhe bráthair darbh ainm Roibertus</span>
<lb n="3532"/><span>agus dobhí dall iomad bliadhan tré ainfheóil mhóir do fhás</span>
<lb n="3533"/><span>timchioll a shúl, neoch do bhain a radharc dhe.  Agus, ar</span>
<lb n="3534"/><span>mbeith tamall dall do Robertus a n-airteagal an bháis, do</span>
<lb n="3535"/><span>thaisbéin Froinsias é féin agus triúr bráthar naomhtha oile</span>
<lb n="3536"/><span>maille fris dhó, .i. Antoinius agus Augustínus agus Sémus ó</span>
<lb n="3537"/><span>Aisisi, conadh annsin do ghabh sgian agus feannus an fheóil uile</span>
<lb n="3538"/><span>agus do aisicc a radharc uile don mbráthair agus a shláinte</span>
<lb n="3539"/><span>chorporrdha go huilidhe.</span></p>
<lb n="3540"/>
<lb n="3541"/><p><span>Do dalladh bean áiridhe san chrích Rómhánaicch, agus, arna</span>
<lb n="3542"/><span>shárughadh ar leacchaibh saoghalta maith do dhéanamh dhi,</span>
<lb n="3543"/><span>do-rinne lá fhéil S. Froinsias ar arán agus ar uisge; agus ruccadh</span>
<lb n="3544"/><span>don eacclais í arna mhárach d'éisdeacht aifrinn na féile, agus</span>
<lb n="3545"/><span>dobhí acc guidhe furtachta Froinsias, agus, a n-aimsir na</span>
<lb n="3546"/><span>Sacramuinte do thóccbháil, do fhosccail sí a súile agus</span>
<lb n="3547"/><span>do-chonnairc gach ní go follus ó sin amach agus tucc buidheachus mór</span>
<lb n="3548"/><span>don tSacramaint naomhtha agus do San Froinsias, etc.</span></p>
<lb n="3549"/>
<lb n="3550"/><p><span>Dobhí óccmhacaomh cheithre mbliadhan déacc ar leathshúil,</span>
<lb n="3551"/><span>agus táinic an tsúil d'aimhdheóin na leagha fad meóir as an áit</span></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="3552"/><p><span>dhílis ar feadh ocht lá, agus, ar ndol do leacchaibh a n-éudóchus</span>
<lb n="3553"/><span>a leicchiosa, do thionsgnadar fréumhach na súl do ghearradh</span>
<lb n="3554"/><span>agus a teilgion uatha.  Iar sin guidhios athair an mhacaoimh S.</span>
<lb n="3555"/><span>Froinsias go díochra im fhurtacht dá mhac; agus do-chuaidh sin</span>
<lb n="3556"/><span>a ttarbha, óir do chuir an t-uasalathair, .i. Froinsias, an</span>
<lb n="3557"/><span>tsúil ina háit féin gan easbhuidh radhairc ó sin amach.</span></p>
<lb n="3558"/>
<lb n="3559"/><p><span>Cúiccear oile faris an fhear sin dá bhfuair Froinsias aisiocc a</span>
<lb n="3560"/><span>n-amhairc ó Dhia, etc.</span></p>
<lb n="3561"/>
<lb n="3562"/><p><span>LABHROM ANOIS d'EASLÁINTIBH OILE, ETC.</span></p>
<lb n="3563"/>
<lb n="3564"/><p><span>Duine ócc táinic ó bhruind a mháthar bodhar balbh, agus tárla</span>
<lb n="3565"/><span>dhó gur ghabh duine trócaireach darbh ainm Marcus é chuicce</span>
<lb n="3566"/><span>féin dochum seirbhísi.  Agus aon do ló dia raibhi Marcus ar an</span>
<lb n="3567"/><span>mbord, agus an duine sin ina fhiadhnuise, agus adubhairt re a mhnaoi</span>
<lb n="3568"/><span>phósta: “Atáim féin dá smuaineadh gomadh romhór na míorbhuile</span>
<lb n="3569"/><span>do S. Froinsias dá ttuccadh urlabhra nó éisdeacht don tí si,</span>
<lb n="3570"/><span>agus, dá ndéanadh sé sin, do-bhéaraind fén costus dó a n-onóir</span>
<lb n="3571"/><span>Froinsias ó sin amach.”  Ar ccríochnucch an chomhráidh</span>
<lb n="3572"/><span>sin do Mharcus, tárla urlabhra i tteangaidh an óccánaidh, agus</span>
<lb n="3573"/><span>do ráidh go sólásach a bhfiadhnuisi cáich, “Do-bheirim</span>
<lb n="3574"/><span>buidheachus agus moladh agus glóir do Dhia agus do S. Froinsias,</span>
<lb n="3575"/><span>do-rinne na grása so orm, etc.”</span></p>
<lb n="3576"/>
<lb n="3577"/><p><span>Macaomh ócc oile darbh ainm Sémus acca raibhi cnámha a</span>
<lb n="3578"/><span>chuirp brúighte agus lán d'easláinte, agus do-chuaidh an fear sin mar a</span>
<lb n="3579"/><span>raibhi tumba S. Froinsias agus do phócc é go dúthrachtach, conadh</span>
<lb n="3580"/><span>annsin do-chuadar a bhoill ina n-ionadhaibh féin go hiomlán.</span>
<lb n="3581"/><span>Agus, mar do mhothaigh é féin slán, cuirios de gach ceangal</span>
<lb n="3582"/><span>baoi fair agus reathus roimhe iaramh.</span></p>
<lb n="3583"/>
<lb n="3584"/><p><span>Do shlánaicch Froinsias mórán ó na heasláintibh céanda agus</span>
<lb n="3585"/><span>go háiridhe ceathrar bráthar, .i. Partolus agus Angelus agus</span>
<lb n="3586"/><span>Niocolus ó Sicanus agus Eóin ó Fóra, agus aon duine déag do</span>
<lb n="3587"/><span>dhaoinibh saocchalta, idir fhear agus mhnaoi, etc.</span></p>
<lb n="3588"/>
<lb n="3589"/><p><span>DO MHÍORBHUILE LUCHT BRISDE SAOIRE</span>
<lb n="3590"/><span>S. FROINSIAS ANNSO.</span></p>
<lb n="3591"/>
<lb n="3592"/><p><span>Tarla a ccrích Pictáuia gan fhóccair saccart áiridhe darbh</span>
<lb n="3593"/><span>ainm Renaldus saoire féile S. Froinsias dá phobal agus dá raibhi</span></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="3594"/><p><span>acc éisdeacht ris agus do ráidh a coimhéud go maith.  Téid duine</span>
<lb n="3595"/><span>don phobal, gan fhéuchain dó sin, do dhéanamh oibre lá S.</span>
<lb n="3596"/><span>Froinsias, agus, mar dob áil leis an obair do ghlacadh,</span>
<lb n="3597"/><span>do-chualaidh an guth némhdha dá rádha ris trí huaire a ndiaigh a</span>
<lb n="3598"/><span>chéile, “Ní cead dhuit saothar láimhe do dhéanamh aniogh, óir as</span>
<lb n="3599"/><span>lá uasal saoire atá ann.”  Agus, mar nár ghabh an duine uasal</span>
<lb n="3600"/><span>meardhánta teaccasg an tsaccairt nó comhairle an Sbiorad</span>
<lb n="3601"/><span>Naoimh, do-rinne comhachta Dé lerbh áil naomhthacht</span>
<lb n="3602"/><span>Froinsias d'fhoillsiughadh míorbhuile air, .i. mar as luaithe do</span>
<lb n="3603"/><span>thócc a lámh leis an tuaigh do ghearrughadh an mhaide, do</span>
<lb n="3604"/><span>cheangail an lámh don maide agus an lámh oile don tuaicch, agus,</span>
<lb n="3605"/><span>iar ccriothnughadh go mór dhó, do-chuaidh amhlaidh sin don</span>
<lb n="3606"/><span>eaglais agus innsicch a bhfiadhnuisi cáich mar tharla dhó féin ó</span>
<lb n="3607"/><span>thús go deireadh do láthair an phobail.  Agus do-chuaidh</span>
<lb n="3608"/><span>do dhéanamh onóra do Froinsias an lá sin, agus, ar ndéanamh</span>
<lb n="3609"/><span>aithrícche dhiongmhála ina pheacaidhibh, tucc sé móid agus</span>
<lb n="3610"/><span>gealladh trí neithe do dhéanamh a n-onóir S. Froinsias, do</span>
<lb n="3611"/><span>réir mar do labhair an guth neamhdha trí huaire.  An céad ní,</span>
<lb n="3612"/><span>go ccoimhéudfadh saoire S. Froinsias gacha bliadhna.  An dara</span>
<lb n="3613"/><span>ní, go rachadh go heaglais Froinsias comhainm an laoi sin gacha</span>
<lb n="3614"/><span>bliadhna a n-onóir S. Froinsias.  An treas ní, go rachadh dá</span>
<lb n="3615"/><span>oilithre uair gacha bliadhna go tomba S. Froinsias.  Agus, ar</span>
<lb n="3616"/><span>ccur gach neithe dhíobh sin go daingion ina intinn, do sgaoil</span>
<lb n="3617"/><span>Froinsias, a hucht Dé, dá lámhaibh.  Arna fhaicsin sin don</span>
<lb n="3618"/><span>phobal uile, do thóccbhadar a lámha agus a súile súas do mholadh</span>
<lb n="3619"/><span>Dé agus S. Froinsias tréasna míorbhuilibh sin, etc.</span></p>
<lb n="3620"/>
<lb n="3621"/><p><span>Cúpla bráthair do mhuintir S. Froinsias tarla acc siubhal</span>
<lb n="3622"/><span>tré chathraigh áiridhe lá n-aoin, agus ba forbhfaoilidh ticchearna</span>
<lb n="3623"/><span>na cathrach reampa agus do chonccaibh maille ris an oidhche sin</span>
<lb n="3624"/><span>iad go honórach; agus arna mhárach innsid do Froinsias a fheabhus</span>
<lb n="3625"/><span>fuaradar acc an tighearna an oidhche sin as a ucht-san.  “Ba</span>
<lb n="3626"/><span>feirde dhó,” ar Froinsias, “do-ghéansa a luach sin dósan.  Agus</span>
<lb n="3627"/><span>eirghesi uaimsi dá ionnsaicchidh agus abraidh ris go bhfuil peacadh</span>
<lb n="3628"/><span>air nár chuir sé a bhfaoisidin agus, dá bhfacchaidh bás ann, go</span>
<lb n="3629"/><span>rachaidh go hifrionn.”  Do-chuadar iaramh agus ro innsiodar</span>
<lb n="3630"/><span>amhuil ro cuireadh leó.  “As fíor,” ol an ticchearna.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Beatha San Froinsias

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Beatha San Froinsias

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
