Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">A Sceul Féin Sceul Gach Éin</title><author><name type="main">Fáinne Fionn</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">Ir_Ros_1908_06</note>
                         <note type="L">458</note>
                         <note type="B">1908</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>Ir_Ros_1908_06</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Fáinne Fionn</author><title>A Sceul Féin Sceul Gach Éin</title></analytic><monogr>
					<title level="j">Irish Rosary</title><imprint><publisher>Dominican Fathers</publisher><date>1908</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>A SCEUL FÉIN SCEUL GACH ÉIN.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Seanrádh é seo, & mar gach seanrádh eile, tá brigh áirighthe aige, &</span>
<lb n="4"/><span>níl ní air bith is féidir a shárughadh.  An fhírinne atá foluighthe is na</span>
<lb n="5"/><span>seanráidhtibh do sheas sí ríamh, & seasfidh go deó gan mhalairt.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Tá sceul agam féin d'innsint innseo, & má's é go bhfuil sé mo</span>
<lb n="8"/><span>sceul féin é, ní luaighde sin 'na gur sceul é a bhaineas le cach i</span>
<lb n="9"/><span>gcoitchinn.  Cuirim-se ar an ádhbhar sin spéis níos mó ann 'n á i sceul</span>
<lb n="10"/><span>air bith eile.</span></p>
<lb n="11"/>
<lb n="12"/><p><span>Ní ar a shon féin go hiomlán tá gnó ag duine le déunamh.  Tá sé</span>
<lb n="13"/><span>air oibriughadh ar son a chomhdhuine leis.  Budh suarach an saoghal ar</span>
<lb n="14"/><span>fad é, dá mbeadh ann acht daoine nach ndeunfadh aon ní chum maitheasa</span>
<lb n="15"/><span>daoine eile.  Tá daoine ann, ámh, & do réir mar measann siad, ní'l</span>
<lb n="16"/><span>aon cheart nó comhthrom le fághail le haon dream eile acht leo féin.</span>
<lb n="17"/><span>Ní'l aon ní cóir no ceart acht mar is maith leo.  Acht tá a chóir & a</span>
<lb n="18"/><span>cheart féin ag gach aoinne de'n chinne daonna, & budh baoth an duine</span>
<lb n="19"/><span>do mheasfadh, no a dhéarfadh nach bhfuil an ceart sin aige.</span></p>
<lb n="20"/>
<lb n="21"/><p><span>Más mian le duine a cheart féin do bhuaint amach, is éigin go</span>
<lb n="22"/><span>seasfadh se air, & go dtroidfeadh se go neimhmeata fíor-chródha i</span>
<lb n="23"/><span>n-aghaidh aon dreama shantuigheas an ceart sin do bhaint de.  Seasfaidh</span>
<lb n="24"/><span>an ceart go deó.  Ní'l se ar dhuine acht fios fátha a cheirt féin do bheith</span>
<lb n="25"/><span>aige, & gan aon fhaillighe do dhéunamh 'na thaobh.</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>Is deachair uaireanta do dhuine a cheart féin do bhuaint amach 'na</span>
<lb n="28"/><span>aoinfhear is gan chongnamh daoine eile.  Bionn an námhaid comh láidir</span>
<lb n="29"/><span>sin nach féidir leis sheasamh 'na aghaidh ar feadh a bhfad.  An leigheas</span>
<lb n="30"/><span>atá aige ar sin iseadh gan a cheart do thabhairt suas ar aon chor, acht</span>
<lb n="31"/><span>comhairle & congnamh d'iarraidh ó dhaoinibh chneasta, deagh-aigeanta</span>
<lb n="32"/><span>eile go gcuideóchaidh siad leis.</span></p>
<lb n="33"/>
<lb n="34"/><p><span>Is deas an ní an cómh-oibriughadh i gcúis an chirt.  Ní hé amháin go</span>
<lb n="35"/><span>n-éadtromuigheann sé an saothar, acht is tairbheach, ní hé do aon duine</span>
<lb n="36"/><span>amháin, acht do gach duine de'n dream sin a gcoitchinne.</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>Is iomdha duine nár bhuain a cheart féin amach riamh, ar a shon nár</span>
<lb n="39"/><span>thug sé faoi, no nár bha mhaith leis feuchaint 'na dhiaigh é féin, no ar a</span>
<lb n="40"/><span>son nár íairr sé congnamh ar dhaoinibh eile; & is iomdha maith atá gan</span>
<lb n="41"/><span>déunamh aca-soin, ar a shon nár iarradh orra a dhéunamh.  Smuain anois</span>
<lb n="42"/><span>ar an meud maitheasa de gach uile chinéal do bheadh déanta fad ó, &</span>
<lb n="43"/><span>do bheadh le feicsint fós ann, munab é nar lean duine, no daoine</span></p>
</div>
<pb n="459"/>
<div><lb n="44"/><p><span>éigin, a cheart féin dh'fhághail amach leo féin, no le cómh-oibriughadh</span>
<lb n="45"/><span>daoine eile.</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>Tá daoine ann, & is féidir leo, ní hé amháin a gcóir, & a gceart</span>
<lb n="48"/><span>féin do bhuaint amach, acht cóir & ceart na ndaoine thiocfas 'na ndiaigh.</span>
<lb n="49"/><span>Acht má's é go n-déanann siad-san faillighe le na linn 'san ndualgas</span>
<lb n="50"/><span>atá orra, ní dhóibh féin amháin atá siad ag déunamh na diobhála, acht dá</span>
<lb n="51"/><span>sliocht; & ca bhfios dúinn an fhaid & a rachaidh an diobháil chéudna sin.</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>Maidir le sein-shliocht na nGaedhal, thiomnuigh a sinnsir oidhreacht</span>
<lb n="54"/><span>bheannuighthe chuca in uadhacht an fhír-chreidimh Chaitlicigh, tabhartas is</span>
<lb n="55"/><span>fearr 'ná seóda uile an tsaoghail, & beirimis buidheachas mór le Día</span>
<lb n="56"/><span>go deo ar a shon sin.  Do choimhéad ar sinnsir lampa an chreidimh thug</span>
<lb n="57"/><span>Pádraig naomhtha dhóibh ar lasadh go lán-tsoillseach anuas thríd na</span>
<lb n="58"/><span>h-aoisibh fhada, ameasg dorchaduis gach duibh-néill dár éirigh ar ghlan-</span>
<lb n="59"/><span>aghaidh na h-Éireann.  Is mór an ghéirleanamhaint & an ingreim</span>
<lb n="60"/><span>fhulangadar ar son an chreidimh cheudna sin, & is iomdha tír thar lear</span>
<lb n="61"/><span>'nar lasadar teine an chreidimh do bhí ag dóghadh 'na gcroidhthibh féin, &</span>
<lb n="62"/><span>is iomdha cath cródha, & cómhrac cruaidhe-comhlainneach do throideadar</span>
<lb n="63"/><span>ar shon a gcreidimh 'naghaidh na bpáganach & na n-eiriceach.</span></p>
<lb n="64"/>
<lb n="65"/><p><span>Tá a sceul féin ag Éirinn comh maith le haon tír eile, & 'san meud</span>
<lb n="66"/><span>sin de'n sceul atá fágtha againn, tá cúnntas ar an tseanchas so a</span>
<lb n="67"/><span>dubhras.</span></p>
<lb n="68"/>
<lb n="69"/><p><span>Do chailleamar 'san dtroid, gan amhrus, ar saoirse, & ar maithe</span>
<lb n="70"/><span>saoghalta, acht cad is fiú an mhéid sin i gcóimh-meas le buaidh ar</span>
<lb n="71"/><span>gcreidimh?  Tá sé mar throsgán chaitheas na mairnéalaigh thar bord 'sa</span>
<lb n="72"/><span>bhfairrge amach, chum íad féin, & a long do tharrtháil in aimsir an</span>
<lb n="73"/><span>anfaidh; tá sé acht lochan i gcompráid an ghráin, tá sé mar sgath i</span>
<lb n="74"/><span>gcomórtas an tsubstáint.  I mbuaidh an Chreidimh, ní chailleamar aon</span>
<lb n="75"/><span>ní, & ag cailleamhaint gach neidh ar son an Chreidimh, ní chaillfidh an</span>
<lb n="76"/><span>Creideamh orainn.  & má chailleadar ar sinnsir cath na saoirse,</span>
<lb n="77"/><span>beidh lá eile ag an bPaorach, lá cuirfeas an ruaig, & an dearg-ruathar,</span>
<lb n="78"/><span>ar gach cluainearacht, & cleasuigheacht mí-náireach, & ar gach eagcóir is</span>
<lb n="79"/><span>rógha le h-aon spriosán gallda d'imirt ar mhuinntir na tíre seo.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>Na lochta & na dearmaid do rinne ar sinnsir, thángadar-san anuas</span>
<lb n="82"/><span>chugainn comh-maith & na subháilcí do leigeadar mar oidhreacht dúinn, &</span>
<lb n="83"/><span>tá sé orrainn na lochta sin do leasughadh & do sheachaint 'nar ré féin,</span>
<lb n="84"/><span>má's mían linn dul ar aghaidh i mbealach ar leasa.  Caithfimid a bheith</span>
<lb n="85"/><span>dílis, tairiseach le Día na fírinne in 'chuile ní, bheith cóir dhúinn féin, &</span>
<lb n="86"/><span>ar gcómharsain do ghrádhughadh & d'fhóirithin comh-fhada & is ar ar gcumas</span>
<lb n="87"/><span>é.  An té nach maith leis an mhéid sin a déunamh is truagh, bocht a chás.</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>Tá orrainn fá láthair ar dtír ndúthchais do chumhdach suas arís.  Do</span>
<lb n="90"/><span>milleadh & do scriosadh í le na náimhdibh; an coigcrigheach sanntach do</span>
<lb n="91"/><span>rinne a lán-díchioll chum í bhaint dínn d'ais nó d'éigin, & faríor géur!</span>
<lb n="92"/><span>an námhaid is measa 'ná aon námhaid eile, an t-Éireannach féin.</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>Mar gach seanrádh eile, is fíor an seanrádh so, “In aondacht tá</span>
<lb n="95"/><span>neart, in easaondacht micheart.”  Má's mían le Caitlicibh na h-Éireann</span>
<lb n="96"/><span>a gcuid chómhthrom de mhaitheas a dtíre do bhuaint amach, caithfidh go</span>
<lb n="97"/><span>mbeidh síad dílis díbh fhéin & dhá chéile.  Bidís ar aon bhriathar, & ar aon</span>
<lb n="98"/><span>ghníomh.  Seachnaidís an tsean-námhaid sin cúigeachas, condaechus, no</span>
<lb n="99"/><span>paróisteachas; & os cionn 'ch uile ní, na bidís ag santughadh cheart no</span>
<lb n="100"/><span>ionad a chéile, ag dul a bhfearann a chéile, no ag cur milleáin ar a</span>
<lb n="101"/><span>chéile a gcomhnuidhe; acht cuidighdís le na chéile, ag cómhairliughadh & ag</span>
<lb n="102"/><span>fóirithín a chéile, gan fhéuchaint carbh'as iad, tuaith, deas, soir, síar.</span>
<lb n="103"/><span>Ní'l aon chómh-oibriughadh ann muna ndéantar amhlaidh sin.  Sin íad na</span>
<lb n="104"/><span>cáiligheachta budh cóir do gach cumann na nGaedhal do bheith aca.  Ar</span>
<lb n="105"/><span>ór no airgead an domhain, no ar son aon tsochair shaoghalta eile, ní'l</span>
<lb n="106"/><span>sé ceaduighthe do'n Ghaedhal Chaitliceach a bheith rannpháirteach no i</span>
<lb n="107"/><span>gcomhchogur le náimhdibh a chreidimh, & a thíre dhúthchais.  Tá Caitlicigh</span>
<lb n="108"/><span>ann, amh, & budh dóigh orra go gcuirfidís níos mó de spéis i ndaoinibh</span>
<lb n="109"/><span>chreidimh air bith eile 'ná i ndaoinibh dá gcreidimh, & dá muínntir féin.</span>
<lb n="110"/><span>Chidhmid go minic íad 'gá bhfóirithín ar éirighe 'san tsaoghal, acht lámh no</span>
<lb n="111"/><span>cos ní bhogfaidís da gcídhfidís a gcómh-Chaitliceach ag dul i dteach na</span>
<lb n="112"/><span>mbocht!  A Chaitlicigh Éireannaigh dhéanas mar sin, feuch go bhfuil sé</span>
<lb n="113"/><span>d'fhiachaibh ort do dhualgas do chóimhlíonadh led' chomh-Chaitliceach 'san</span>
<lb n="114"/><span>gceud áit, & muna ndéanann tú amhlaidh, táir cionntach & neimhdhílis</span>
<lb n="115"/><span>do na Caitlicibh go léir.  An dóigh leat go n-éireóchaidh aon mhaitheas</span>
<lb n="116"/><span>duit féin, no do dhaoinibh áirighthe eile, ma dhéanann tú beart do'n</span>
<lb n="117"/><span>tsamhail sin?  Cá bhfuil an feallsamhnacht duit 'ga dhéunamh?  Is saobh</span>
<lb n="118"/><span>an feallsamhnacht, & is aimideach an gníomh duit cleas grána do'n</span>
<lb n="119"/><span>tsaghas sin d'imirt ar aoinne dod chomh-bhráithribh 'san gcreideamh, & an</span>
<lb n="120"/><span>ionad aon mhaitheas theacht as duit-se, no do dhaoinibh áirighthe eile, is</span>
<lb n="121"/><span>amhlaidh a bheas an sceul agat go ndéunfaidh na daoine seo dár chuiris</span>
<lb n="122"/><span>comaoin chomh-mhór sin orra, an chead cleas eile a bheas in a gcumas</span>
<lb n="123"/><span>d'imirt ort féin, & sin an buidheachas a gheobhas tú ar son do dhíthchill</span>
<lb n="124"/><span>go léir!  Beidh breall ort, & ní bheidhead-sa 'na dhiaigh ort é ar aon chor.</span></p>
<lb n="125"/>
<lb n="126"/><p><span>Ní gheobhamaid ar gcion féin i-n oideachas, no i-n oifigibh phuiblidhe</span>
<lb n="127"/><span>na tíre seo árd no íseal, go dtí go mbeidhmid uile ar aon inntinn</span>
<lb n="128"/><span>amháin, ag cómh-oibriughadh guala ar ghualainn le chéile go dúthrachtach,</span>
<lb n="129"/><span>fírdhílis, & gan cuid againn a bheith ag sodar i ndiaigh na h-uaisleachta</span>
<lb n="130"/><span>mar maidiríní láthaigh, gan neimhspleachas inntleachta no iontaoibh</span>
<lb n="131"/><span>asainn féin; daoine liom leat gan éirim gan áird.</span></p>
<lb n="132"/>
<lb n="133"/><p><span>Cuirfidís Caitlicigh na h-Éireann rompa a gcion dílis féin de</span>
<lb n="134"/><span>gach buntáiste, & de gach éadáil a dtalaimh dúthchais d'fhághail dóibh</span>
<lb n="135"/><span>féin, & geobhaidh siad é, ma chuireann siad íad séin in oireamhain</span>
<lb n="136"/><span>chuige, & é leanamhaint ar an mbealach cheart díreach.</span></p>
<lb n="137"/>
<lb n="138"/><p><span>FÁINNE FIONN.</span></p>
<lb n="139"/>
<lb n="140"/><p>
<lb n="141"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

A Sceul Féin Sceul Gach Éin

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

A Sceul Féin Sceul Gach Éin

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
