Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Chum ár leasa.  Íta Naomhtha.  IX.</title><author><name type="main">An t-Athair Peadar Ua Laoghaire</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">Ir_Ros_1904_12</note>
                         <note type="L">989</note>
                         <note type="B">1904</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>Ir_Ros_1904_12</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>An t-Athair Peadar Ua Laoghaire</author><title>Chum ár leasa.  Íta Naomhtha.  IX.</title></analytic><monogr>
					<title level="j">Irish Rosary</title><imprint><publisher>Dominican Fathers</publisher><date>1904</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>CHUM ÁR LEASA.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>ÍTA NAOMHTHA.</span>
<lb n="4"/><span>IX.</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>An t-ATHAIR PEADAR UA LAOGHAIRE</span>
<lb n="7"/><span>do sgríobh.</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>An cailín úd ar ar tráchtadh cheana</span>
<lb n="10"/><span>gur dhéin sí an ghadaidheacht agus gur</span>
<lb n="11"/><span>shéan sí é i láthair Íta agus an teigh-</span>
<lb n="12"/><span>laigh, agus gur fhoilsigheadh d'  Íta féin</span>
<lb n="13"/><span>gur bh' í a dhéin é, do dhéin sí 'n-a dhiagh</span>
<lb n="14"/><span>san an rud a dúbhairt Íta dhéanfadh</span>
<lb n="15"/><span>sí.  Dhéin sí aimhleas ba mheasa 'ná an</span>
<lb n="16"/><span>ghadaidheacht.  Bhí fhios ag Íta go raibh</span>
<lb n="17"/><span>an t-aimhleas san déanta aici.  Do</span>
<lb n="18"/><span>ghlaoidh sí cúichi uirthi agus cuir sí 'n-a</span>
<lb n="19"/><span>leith an droch nídh a bhí déanta aici</span>
<lb n="20"/><span>agus do chómhairligh sí di aithríghe</span>
<lb n="21"/><span>dhéanamh.  Is é rud a dhéin an cailín</span>
<lb n="22"/><span>'ná an choir do sheanadh go dána.</span>
<lb n="23"/><span>Ansan dúbhairt Íta léi go gcaithfadh sí</span>
<lb n="24"/><span>imtheacht as an dteighlach nuair ná</span>
<lb n="25"/><span>h-admhoch 'sí an peacadh a bhí déanta</span>
<lb n="26"/><span>aici agus faoisdin a dhéanamh ann</span>
<lb n="27"/><span>agus aithríghe.  D'imthigh sí.  Abhfad</span>
<lb n="28"/><span>'n-a dhiagh san d'airigh Íta go raibh sí</span>
<lb n="29"/><span>'n-a daor ag druidh éighin thuaigh</span>
<lb n="30"/><span>i gConachtaibh.  Do foilsigheadh d' Íta</span>
<lb n="31"/><span>go raibh atharú' aigne tagaithe uirthi</span>
<lb n="32"/><span>agus dá bhfaghadh sí an chaoí go ndéan-</span>
<lb n="33"/><span>fadh sí aithríghe.  Do labhair Íta le n-a</span>
<lb n="34"/><span>teighlach ban riaghalta, agus d'iar sí</span>
<lb n="35"/><span>ortha bheith ag cur a nguidhe chun Dé ar</span>
<lb n="36"/><span>son na mná san a bhí ar fán uatha agus</span>
<lb n="37"/><span>'ghá iaraidh ar Dhia í thabhairt thar n-ais</span>
<lb n="38"/><span>chúcha.  Do labhair sí mar an gcéadna</span>
<lb n="39"/><span>le Brennán Naomhtha, agus d'iar sí</span>
<lb n="40"/><span>air labhairt le rígh Conacht agus a</span>
<lb n="41"/><span>iaraidh air an bhean agus an leanbh</span>
<lb n="42"/><span>inghíne a bhí aici d'fhuasgailt ó'n</span>
<lb n="43"/><span>ndruidh.</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>“Abair leis an rígh,” ar sise le</span>
<lb n="46"/><span>Brennán, “gur liom-sa an bhean san</span>
<lb n="47"/><span>agus gur éagcóir do'n druidh sin</span>
<lb n="48"/><span>bheith 'ghá coimeád uaim.”</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>Fé dheire b'éigean do'n druidh an</span>
<lb n="51"/><span>mháthair agus an inghean do leogaint</span>
<lb n="52"/><span>uaidh.  Tháinig an bheirt go teighlach</span>
<lb n="53"/><span>Íta.  Thug Brennán Naomhtha leis iad</span>
<lb n="54"/><span>chun an teighlaigh.  Do glacadh iad</span>
<lb n="55"/><span>mar is ceart lucht aithríghe do ghlacadh,</span>
<lb n="56"/><span>le h-atruagh agus le carthanacht.  Do</span>
<lb n="57"/><span>dhéin an bhean aithríghe ana dhian an</span>
<lb n="58"/><span>cuid eile d'á saoghal, i dtreó, má</span>
<lb n="59"/><span>thug sí droch shampla uaithi i dtusach,</span>
<lb n="60"/><span>gur thug sí tuile agus a chothrom san</span>
<lb n="61"/><span>de dheagh-shampla uaithi i ndeire bára.</span></p>
<lb n="62"/>
<lb n="63"/><p><span>Nuair a bhí Íta ag dridim le deire</span>
<lb n="64"/><span>a saoghail do fuaradh amach nídh a chuir</span>
<lb n="65"/><span>iongna agus alltacht ar na daoine</span>
<lb n="66"/><span>go léir.  Do fuaradh amach go raibh</span>
<lb n="67"/><span>saghas éigin péiste istigh 'n-a cliathán</span>
<lb n="68"/><span>agus go raibh poll mór ithte isteach</span>
<lb n="69"/><span>sa chliathán ag an bpéist sin.  Go raibh</span>
<lb n="70"/><span>an phiast san sa n-áit sin ar feadh</span>
<lb n="71"/><span>mórán blianta roimis sin agus go</span>
<lb n="72"/><span>raibh Íta Naomhtha tar éis an teinnis</span>
<lb n="73"/><span>go léir d'fhulag a gan fhios do'n teigh-</span>
<lb n="74"/><span>lach, a gan fhios do'n tsaoghal go léir.</span>
<lb n="75"/><span>Daol a tugtar sa tseanachus ar an</span>
<lb n="76"/><span>bpéist, agus ínstear go raibh sé ag</span>
<lb n="77"/><span>ithe a cuid feóla agus ag fás go dtí</span>
<lb n="78"/><span>go raibh sé ana mhór agus nár bh'fhéidir</span>
<lb n="79"/><span>dí é cheilt níos sia.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>D'fhuilig sí an phian san go léir le</span>
<lb n="82"/><span>grádh do Dhia.  D'fhuilig sí é a gan</span>
<lb n="83"/><span>fhios do'n teighlach agus a gan fhios</span>
<lb n="84"/><span>do'n saoghal, agus níor fhág san í gan</span>
<lb n="85"/><span>mórán péine agus trioblóide dh'fulag</span>
<lb n="86"/><span>go fiosach do'n teighlach agus go fios-</span>
<lb n="87"/><span>ach do'n tsaoghal.  Dheir an seanachus</span></p>
</div>
<pb n="990"/>
<div><lb n="88"/><p><span>gur bh'é a mian i gcómhnuighe bheith ag</span>
<lb n="89"/><span>tabhairt aire do dhaoíne breóite, go</span>
<lb n="90"/><span>h-úmhal agus go cneasda, agus, tré</span>
<lb n="91"/><span>mhéid a grádh do'n Tighearna, nár chuir</span>
<lb n="92"/><span>sí a ceann féin riamh ar pheiliúr bhog</span>
<lb n="93"/><span>chun suainis ná chun codlata.</span></p>
<lb n="94"/>
<lb n="95"/><p><span>“Éist do bhéal!” adeir an filoso-</span>
<lb n="96"/><span>fer.  “Ar nóin tá fhios ag an saoghal</span>
<lb n="97"/><span>ná fuil cial ná meabhair le duine bheith</span>
<lb n="98"/><span>ag cur pionóisí mar sin air féin mar</span>
<lb n="99"/><span>shásamh do Dhia!  Is mó go mór an</span>
<lb n="100"/><span>onóir a thabharfadh sí do Dhia le tabhar-</span>
<lb n="101"/><span>thaistí do ghlacadh ó Dhia, agus úsáid</span>
<lb n="102"/><span>a dhéanamh díobh do réir thoile Dé, 'ná</span>
<lb n="103"/><span>le bheith ag cur na bpionós san go</span>
<lb n="104"/><span>léir uirthi féin.  Nuair a tháinig an</span>
<lb n="105"/><span>daol úd 'n-a cliathán ar dtúis ba</span>
<lb n="106"/><span>chirte dhí go mór fios do chur ar dhoch-</span>
<lb n="107"/><span>túir a bhéadh tuisgionach, eólgaiseach,</span>
<lb n="108"/><span>oilte ar a ghnó, agus leogaint dó an</span>
<lb n="109"/><span>droch nidh do ghearadh amach agus an</span>
<lb n="110"/><span>cliathán do leigheas, 'ná bheith 'ghá chim-</span>
<lb n="111"/><span>éad go dtí go raibh sé, mar adeir an</span>
<lb n="112"/><span>seanachus, chómh mór le banbh muice!</span>
<lb n="113"/><span>Dá ndéineadh duine rud de'n tsórd</span>
<lb n="114"/><span>san anois is ró bheag an chreideamhaint</span>
<lb n="115"/><span>a gheabhadh sé d'á bhár.  Ní fheicim go</span>
<lb n="116"/><span>bhféadfadh cial a bheith an uair sin leis</span>
<lb n="117"/><span>ach chómh beag agus bhéadh cial anois</span>
<lb n="118"/><span>leis.”</span></p>
<lb n="119"/>
<lb n="120"/><p><span>Is iongantach an duine thu, a Mhister</span>
<lb n="121"/><span>Filosofer.  Is uathbhásach an tuisgint</span>
<lb n="122"/><span>atá agat.  Ní'l teóra le doimhneas</span>
<lb n="123"/><span>agus le géarchúis na h-aigne atá</span>
<lb n="124"/><span>agat.</span></p>
<lb n="125"/>
<lb n="126"/><p><span>“Cad dó go bhfuilir ag tagairt na</span>
<lb n="127"/><span>cainte sin?”</span></p>
<lb n="128"/>
<lb n="129"/><p><span>'S dó, is feár atá fhios agat-sa cad</span>
<lb n="130"/><span>a bhí ar siúbhal idir Íta agus Dia na</span>
<lb n="131"/><span>glóire 'ná mar a bhí 'fhios ag Íta féin é</span>
<lb n="132"/><span>'ná ag Dia féin, moladh go deó leis!</span>
<lb n="133"/><span>Cad eile atá agam le rádh ach ná fuil</span>
<lb n="134"/><span>aon teóra le doimhneas agus le géar-</span>
<lb n="135"/><span>chúis t' aigne.  Dar leat-sa dhéin  Íta</span>
<lb n="136"/><span>dearmhad mór nuair a chuir sí pionós</span>
<lb n="137"/><span>uirthi féin le grádh do Dhia, agus dhéin</span>
<lb n="138"/><span>Dia féin, moladh go deó leis, dear-</span>
<lb n="139"/><span>mhad mór nuair a sprioc sé chuige í.</span>
<lb n="140"/><span>Bhí ríghthe agus daoine ag féuchaint ar</span>
<lb n="141"/><span>Íta ag deanamh na h-oibre sin.  Ní</span>
<lb n="142"/><span>fheacadar aon díth céille sa n-obair.</span>
<lb n="143"/><span>Ní h-eadh ach do thug an obair dóibh a</span>
<lb n="144"/><span>leithéid d'uraim a bheith acu d' Íta go</span>
<lb n="145"/><span>mairean an uraim fós, agus tá breis</span>
<lb n="146"/><span>agus trí chéad déag blian ó shin ann.</span>
<lb n="147"/><span>Ach is feár a thuigean tusa an sgéal</span>
<lb n="148"/><span>'ná mar a thuig na daoine go léir é</span>
<lb n="149"/><span>i gcaitheamh na h-aimsire go léir!  Is</span>
<lb n="150"/><span>iongantach an duine thú!</span></p>
<lb n="151"/>
<lb n="152"/><p>
<lb n="153"/><span> </span>
<lb n="154"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Chum ár leasa. Íta Naomhtha. IX.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Chum ár leasa. Íta Naomhtha. IX.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
