Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main"/></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">===pb n="8" /===
B</note>
                         <note type="L"/>
                         <note type="B"/>
                         <note type="C"/>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>===pb n="8" /===
B</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title/><author/><imprint><publisher/><date/></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p><span>
An Saor Mór cct.</span></p>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>Aisling do Chonnarc tré mo Chodhla.</span>
<lb n="2"/><span>LS. Uí R. 69, LL371 - 373.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>Ar leabain go déannach am aonar am luighe mé</span>
<lb n="5"/><span>An aisling trém' neulta ba léir dhom go soillseach</span>
<lb n="6"/><span>An sagart dob aosda fán éide ba saidhbhre</span>
<lb n="7"/><span>D'éis Aifrionn do léigheamh dhó is scéimheach an radharc sin:</span>
<lb n="8"/><span>Sléachtann sé is feacann go tapaidh ar a ghlúin,</span>
<lb n="9"/><span>Féachann sé ar fhlathas le hamharc a shúl,</span>
<lb n="10"/><span>Is braona go talamh 'na srothaibh leis, a dubhairt -</span>
<lb n="11"/><span>Gairim Thú, a Dhé dhil, dom shaoradh ó dhoilgheasaibh</span>
<lb n="12"/><span>Ná maslaigh do chléir bhocht le géur-ghoin a naímhde.</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>Do dhearcas go h-éascaidh tar éis stad ó chaoi dhó</span>
<lb n="15"/><span>Aingiol mar cherub 'na léir-sheasamh taoibh leis;</span>
<lb n="16"/><span>Lasaid na spéartha le caorthaibh ba thaidhbhseach</span>
<lb n="17"/><span>Is dalladh mé in aoinfheacht le gléire na soillse.</span>
<lb n="18"/><span>"Bfeuchfá, thígearna Easbaig," go h-airthinneach dubhairt,</span>
<lb n="19"/><span>"'Sé an Naomh Spioraid ó fhlathas do bhagar mé chughat</span>
<lb n="20"/><span>chun éirligh mar maith leat é ar chrapadh na súl."</span>
<lb n="21"/><span>"Ó a Victor, san mhéid sin is méin liom bheith foighdeach</span>
<lb n="22"/><span>Do glacadh na Ninevites is dob fhéidir dom chloinnse.</span></p>
<lb n="23"/>
<lb n="24"/><p><span>Iar dteacht dom go h-Éirinn ní féidir nach cuibhim leat</span>
<lb n="25"/><span>'sé Satan ba léir dom ag aodhaireacht na críche ann</span>
<lb n="26"/><span>Níor bhfeasach dom aon neach do ghlaodhfadh ar Íosa ann</span>
<lb n="27"/><span>Acht ar Pallus nó Phoebus, ar Bhéalus nó Aoibheall.</span>
<lb n="28"/><span>D'éist siad le teagasg na n'aitheanta ar dtúis,</span>
<lb n="29"/><span>Le Cré na nApstal is paidreacha annsúd</span>
<lb n="30"/><span>Sléachtfaid do Eaglais is feacaid go h-úmhail.</span>
<lb n="31"/><span>Is gairid 'na dhiaidh sin gur claonadh a n'inntin</span>
<lb n="32"/><span>Chun Aifrionn le méin mhaithis treadhanas Dia hAoine.</span></p>
<lb n="33"/>
<lb n="34"/><p><span>Bhí sagart fá thréad i ngach gléib insas tír so</span>
<lb n="35"/><span>A' síor-chanadh daonacht' an tsaoir-Mhic 'sa dhiadhachta</span>
<lb n="36"/><span>Gan easba ar an léirsgrios fuair déithe na ndraoighthe,</span>
<lb n="37"/><span>'Sis talamh ró-naomhtha do ghlaodhadar don ínnse.</span>
<lb n="38"/><span>Do ba séanmhar an aisde dóibh seallad mar siúd</span>
<lb n="39"/><span>Ag éisteacht na psailm is canticles úird</span>
<lb n="40"/><span>Te Deum gach maidin is Vespers dar liom</span>
<lb n="41"/><span>'Sé an seallad badh réim dóibh, gladhaig aon ar gach géimre</span>
<lb n="42"/><span>Sin Calvin dá chéasadh i gcionn céad tar-éis míle.</span>
<lb n="43"/></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="44"/><p><span>Cia taithniomhach na tréighthe le hAon-Mhac na soillse</span>
<lb n="45"/><span>Badh geanmnach éagnach truaighbhéileach gan taidhbhse,</span>
<lb n="46"/><span>Ceapan dá éis sin a léighiomh go ró dhéimhneach.</span>
<lb n="47"/><span>cia an tanfadh is tréinne nach dtraochfadh a bhfoidhne</span>
<lb n="48"/><span>Seo Sibeal na mallacht dá ngreadadh gan cúis</span>
<lb n="49"/><span>Is dá mba fhéidir badh mheasa dhóibh Albanach Stuart.</span>
<lb n="50"/><span>Raobaid a gcealla is scaipid a núir</span>
<lb n="51"/><span>Gach abadh san tréad bhocht chum déirce dá saighdeadh</span>
<lb n="52"/><span>Gan tairbhe gléibe ná aon reid mar raíghse.</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>Do bhárra gach éigceart dá mba fhéidir leo smaoineadh</span>
<lb n="55"/><span>Nár leagadh ar na Gaodhailibh i réimheas gach righ dhíobh.</span>
<lb n="56"/><span>Níor feannadh in aoinfheacht is níor léirleagadh síos iad</span>
<lb n="57"/><span>Go bpreabaid Cromwellions go tréanmhar tar taoide</span>
<lb n="58"/><span>Na faolchoin so creachaid a mbailte 'sa ndúin</span>
<lb n="59"/><span>Is créimid an Eaglais le masla fá smúit</span>
<lb n="60"/><span>Gan éiliomh ar bheatha aca acht seamair na súmhadh.</span>
<lb n="61"/><span>Seo Easbaig is Prelates chuim déirce gan saoirse</span>
<lb n="62"/><span>Is fearantus Éirionn le chéile faoi dhaoirse.</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>An t-Aifrionn dob éigin do léigheamh go ró íseal</span>
<lb n="65"/><span>I mbathais na sléibhte nó i gcaol ghleannaibh ísle</span>
<lb n="66"/><span>I gcuasaibh da éirde, trí léige ó dhroch dhaoine</span>
<lb n="67"/><span>Gan daingion ón spéir acu acht caol-dair nó craoibhe.</span>
<lb n="68"/><span>Seo Gaodhal bocht 'gna Protestants caithte ar a chúl</span>
<lb n="69"/><span>Gan léas aige ar thalamh ná taitheach ná clúid</span>
<lb n="70"/><span>Gan éide gan arm ná caraid i gcúirt,</span>
<lb n="71"/><span>Acht bascaithe in éigceart gan éiliomh ar saoirse</span>
<lb n="72"/><span>Acht flaithis go haonda tan éagfaid san tír seo.</span></p>
<lb n="73"/>
<lb n="74"/><p><span>Ár n-athair geal naomhtha thug éisteacht dá bhfoidhne</span>
<lb n="75"/><span>Is gurab aige go haonda tá a ngéibheann so-leigheasta</span>
<lb n="76"/><span>Geallan gur séanmhar a gcléir bhocht le maill bheag</span>
<lb n="77"/><span>I bhfearantas Éibhir gan creimeadh ná doimhin smacht.</span>
<lb n="78"/><span>Beidh an téarma fuair Calvin go gairid ar chúl</span>
<lb n="79"/><span>Is céadta do Protestants casda go húmhal</span>
<lb n="80"/><span>Ag éisteacht na nAithfrionn is greamuighthe in úird</span>
<lb n="81"/><span>Measaim gur séimhe le haoinneach mar leigheas sin</span>
<lb n="82"/><span>Nó a gceartadh mar Laoghaire, pé céim ionna ndéidhig sé.</span></p>
<lb n="83"/>
<lb n="84"/><p><span>Gach teagasg nach téarnan i réim ceart ó Íosa</span>
<lb n="85"/><span>Tré Pheadar ba naomhtha 'na aodhaire dá línne</span>
<lb n="86"/><span>Gan deascadh drochbhéasaibh ná claon-chleasa daoine</span>
<lb n="87"/><span>Ná mallairt aon chéim den tsoisgéal do chraobhsgaoileadh</span>
<lb n="88"/><span>Ní féidir leis seasamh ró fhada gan siubhal</span>
<lb n="89"/><span>Már éirghís ar maidin den talamh an drúcht</span>
<lb n="90"/><span>Is éigin dó scaipeadh go tapaidh mar chubhar.</span>
<lb n="91"/><span>Gach pearsa díthcéilleach nach ghéilleann don dlighe so</span>
<lb n="92"/><span>Stadadh is léigheadh sé rann éagnach den Bíobla.</span>
<lb n="93"/></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="94"/><p><span>M'aisling do thréig mé nuair d'aosuigh an oidhche</span>
<lb n="95"/><span>Is do tharaigios buidheachas do Dhé labhair taoibh liom</span>
<lb n="96"/><span>Measann gur éagnach gach bhéarsa dá chainnt sin</span>
<lb n="97"/><span>Is príomh-easbog Éireann dom éisteacht dá innsint,</span>
<lb n="98"/><span>tá Cré ceart na n-abstal na seasamh dar liom</span>
<lb n="99"/><span>'S is naomhthacht a gairm sin feasda is ó thíus.</span>
<lb n="100"/><span>A naomhthacht má theastuigh ó Calvin a cheartughadh</span>
<lb n="101"/><span>Aithris má féidir le héifeacht é shuidhiughadh</span>
<lb n="102"/><span>Nó is Arsenic gan éifeacht do léighion is do sgríobhainn.</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>An chathair seo deineadh í, ar aedhir-chnoc dá aoirde</span>
<lb n="105"/><span>Le dearcadh ag gach aon neach dar mian leis teacht innte</span>
<lb n="106"/><span>Fuair gealladh nách bréagach ón Naomh-Spioraid 's ó Íosa</span>
<lb n="107"/><span>Go lá dheire an tsaoghail a caomhnadh 'sa cuimhdeacht.</span>
<lb n="108"/><span>Dá haodhaireacht fuair Peadar a phatain uaidh síud</span>
<lb n="109"/><span>Tá an séaladh comh neartmhar air feasda is ó thúis</span>
<lb n="110"/><span>Go déidheannach is beathach 'na seasamh gan smúit</span>
<lb n="111"/><span>Le gaisge na Caesars a dtréinne ná a ndithchioll</span>
<lb n="112"/><span>A leagadh níor bhféidir, a raobadh ná a díbirt.</span></p>
<lb n="113"/>
<lb n="114"/><p><span>An chathair so Éadbhairt níor léir dúinn riamh roimhe seo</span>
<lb n="115"/><span>Is lag a foundation is é féin an chloch íochtair</span>
<lb n="116"/><span>Níor dearcadh le haon neach, is ní caoch do bhí a sinnsear</span>
<lb n="117"/><span>An Hannraoi ba déidheannach gur éag sé le díomas:</span>
<lb n="118"/><span>Fuair Seymour is Cranmer a cheannas ar dtúis</span>
<lb n="119"/><span>Agus Sibéal na mallacht ba charaid dóibh siúd,</span>
<lb n="120"/><span>Is í féin dob' easbog dá nglacadh ins na húird,</span>
<lb n="121"/><span>A patain cár théarnaig ní fhéadann sí innsint</span>
<lb n="122"/><span>Ó fhlathas ní ghéillim, acht déarfainn Cocytus.</span></p>
<lb n="123"/>
<lb n="124"/><p><span>Gach gaige nach leigheanta is gnáth léigheas an Bíobla,</span>
<lb n="125"/><span>Puinn logic nach léir dhó ná aon-fhocal diadhachta,</span>
<lb n="126"/><span>Nach feas dó doimhin éifeacht aon rann don Bhíobla</span>
<lb n="127"/><span>Már is Eagluis go haonda 'n ar féidir leo innsint.</span>
<lb n="128"/><span>Léighfidh as Peadar má's maith leis an chúis</span>
<lb n="129"/><span>'Nar bhfíuntach dó a ghráfadh do leagadh air, 'na súil</span>
<lb n="130"/><span>Is éigin dó creatha mar Aspen duilliúr</span>
<lb n="131"/><span>Tríd an mhasla bheir séithlig do naomhaibh is d'Íosa</span>
<lb n="132"/><span>Le racaireach éithig do dhéanamh dá mBíobla.</span></p>
<lb n="133"/>
<lb n="134"/><p><span>Ar talamh pé déarfadh an éisdeacht do rígh ar bith,</span>
<lb n="135"/><span>Is feas dom gurab éitheach is gurab bréag a n'innsir,</span>
<lb n="136"/><span>A dtagann ód' bhéal chughainn, ní h-é bhíos id' inntin,</span>
<lb n="137"/><span>Is gairid gur dreimire na caor-theine a dhíol sin;</span>
<lb n="138"/><span>Acht Aon-Mhac ár n'Athair do ghníos ceart i ngach cúis</span>
<lb n="139"/><span>Is éigceart ní feasac go ndeachadh in a chúirt,</span>
<lb n="140"/><span>Ní ghéilleann go maithfeadh sé a mhasla dó súd.</span>
<lb n="141"/><span>An bhreith cheart so bhéarfuidh insa ngné sin go hionnraic</span>
<lb n="142"/><span>Ar fhlathas tá a néiliomh, 'sis ró bhaoghal dul síos dóibh.</span>
<lb n="143"/></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="144"/><p><span>CEANGAL.</span></p>
<lb n="145"/>
<lb n="146"/><p><span>Tá rinnce a' teacht 'nár ngar ó bhinn-chruit chéoil,</span>
<lb n="147"/><span>Is biaidh binneas feasda i bhfearrann Chuinn is Eoghain;</span>
<lb n="148"/><span>Is binn do cannfar Aifrionn Chríost gach ló;</span>
<lb n="149"/><span>Is na mílte a' teacht ar n-ais le hinntin chóir.</span></p>
<lb n="150"/>
<lb n="151"/><p><span>Is cóir 'sis ceart an teacht so ceapadh dhúinne,</span>
<lb n="152"/><span>Is go deo ní ceart dúinn stad ó mholadh an Dúilimh</span>
<lb n="153"/><span>Do dheóin dúinn ceart gan smacht ó chleasaibh Luther</span>
<lb n="154"/><span>tá ar féodh is ar meath le seal, 'sa phrop a' túirlint.</span></p>
<lb n="155"/>
<lb n="156"/><p><span>Do thúirling spré 'ón spéir do bhaineas le Dia</span>
<lb n="157"/><span>Bheir congnadh plé don chléir le ceannus go dian,</span>
<lb n="158"/><span>Múin dí léigheann nách féidir do chrapadh le srian</span>
<lb n="159"/><span>Go ndubhaig an spéir go léir an ghealach 's an ghrian.</span></p>
<lb n="160"/>
<lb n="161"/><p><span>Grian eolais gan teora do ceapadh di ar dtúis</span>
<lb n="162"/><span>Bheir eolas dá seoladh i ngach bealach 'tá cumhang,</span>
<lb n="163"/><span>I ngleo grod ní fhóghnann do Calvin a cheartughadh</span>
<lb n="164"/><span>Dá fhógairt cheal eolais go ndeachaidh sí amú.</span></p>
<lb n="165"/>
<lb n="166"/><p><span>Amú má dheachaidh, a Calvin, as lár an tslighe</span>
<lb n="167"/><span>Taréis ar mhúin di Peadar an t-apstal ba ghrádhmhar croidhe,</span>
<lb n="168"/><span>Tá cúrsa a phaitin 'na sheasamhle grása Chríost,</span>
<lb n="169"/><span>Is Luther caithte fá sgamall go bráth airís.</span></p>
<lb n="170"/>
<lb n="171"/><p><span>Airís tan léigfear a psailm, is gan sgáth ón dlighe aice</span>
<lb n="172"/><span>Gan feaidhim gan prapa chun seasamh, ná fábhar ímpre</span>
<lb n="173"/><span>Beidh soillse ar lasadh 'nár neaglais is grádh dá rígh aice,</span>
<lb n="174"/><span>Is le meidhir, cidh deacair é, caithfeadsa fásgadh ar rinnce.</span></p>
<lb n="175"/>
<lb n="176"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Taréis gach Eoluis

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Taréis gach Eoluis

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
