Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Smaointe ar Pháis ár Slánathóra 2</title><author><name type="main">Muiris Paodhar; eag. Risteárd Ó Foghludha</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N"/>
                         <note type="L">161</note>
                         <note type="B">1834c</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno/><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Smaointe ar Pháis ár Slánathóra 2</title><author>Muiris Paodhar; eag. Risteárd Ó Foghludha</author><imprint><publisher>B.Á.C.: Brún agus Ó Nualláin</publisher><date>1834c</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>SMAOINTE AR PHÁIS ÁR SLÁNATHÓRA</span>
<lb n="2"/><span>Risteárd Ó Foghludha, D. Litt. Celt.</span>
<lb n="3"/><span>II</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Insa tara háit, críochnuighthar mailís daonna tré dhíchreideamh na</span>
<lb n="6"/><span>sagart do dhaor Críost chun báis.  Ar dtúis, ní chorruigheann</span>
<lb n="7"/><span>aithrighe Iúdais iad.  Tagann an duine mí-fhortúnach chúcha, ar</span>
<lb n="8"/><span>buile le héadóchas.  Caitheann sé chúcha airgead na fola ag rádh leo:</span>
<lb n="9"/><span>“Peccavit tradens sanguinem justum”: “Do pheacuigheas,” ar sé, “ag</span>
<lb n="10"/><span>díol fuil neamh-chiontach libh.”  - Ní raibh teastas riamh ní ba</span>
<lb n="11"/><span>ghloine ó dhabhta 'ná í seo.  Is é namhaid Chríost féin do fhógrann</span>
<lb n="12"/><span>dóibh go bhfuil sé neamh-chiontach; is é an tréatúir do ghlac breab</span>
<lb n="13"/><span>na bratha dothagann chúcha chun an bhreab san do chasadh ortha, ag</span>
<lb n="14"/><span>deimhniú dhóibh go raibh an éagcóir aca chun a Mháistir</span>
<lb n="15"/><span>bheannuighthe.  Neart na fírinne amháin do thairigeann admhú a chora</span>
<lb n="16"/><span>uaidh. Ach na breithimh mhalluighthe seo, do chuir 'fhiachaibh</span>
<lb n="17"/><span>ar an ndonán le neart airgid an peaca do dhéanamh, dúnaid a súile</span>
<lb n="18"/><span>ar a aithrighe: adeirid leis: “Tu videris!”  “Cad é sin dúinne, a</span>
<lb n="19"/><span>dhuine? Is é do ghnó-sa é: féach-se chuige!”  - Imthigheann sé</span>
<lb n="20"/><span>gan mhoíll, crochann é féin, is tuiteann an t-ionathar amach as.</span></p>
<lb n="21"/>
<lb n="22"/><p><span>Ó a Thighearna, is ró-eaglach thu an tan do chruadhann tu craitheacha</span>
<lb n="23"/><span>na bpeacach!  Na breithimh mhalluighthe seo, na huaisle seo na</span>
<lb n="24"/><span>n-Iúdach, do chuireadar go dtí so i gcoinnibh mhíorbhúilí agus</span>
<lb n="25"/><span>theagasc Íosa Críost.  Na mairtínig do leighseadh, na daíll dofuair</span>
<lb n="26"/><span>úsáid a radhairc, na peacaig do tairigeadh chun aithrighe, na mairbh</span>
<lb n="27"/><span>do aithbheóthadh, bás eaglach Iúdais fhéin; na miorbhúilí ba mhó</span>
<lb n="28"/><span>agus ba iongantaighe dá rinneadh riamh, níor fhéadadar a gcraitheacha</span>
<lb n="29"/><span>cruadha do bhogadh ná do tharrac chun creidimh.</span></p>
<lb n="30"/>
<lb n="31"/><p><span>Is é an droch-úsáid do-nídh de ghrása an Tighearna do thairigeann</span>
<lb n="32"/><span>daoine chun an phas so.  - Agus tusa, a Chríostaidhe, tusa a dhrúncéir</span>
<lb n="33"/><span>dhíchéillig, tusa a fhir na bruighne, tusa a dhuine dhrúiseamhail, atá</span>
<lb n="34"/><span>ag cuir go laethamhail i gcoinnibh grása an Spioraid Naoimh, má leanann</span>
<lb n="35"/><span>tu níos sia do chúrsaí malluighthe, fógraim ort go dtiocfairse - mura</span>
<lb n="36"/><span>dtáinis cheana féin - chun an chruadais cheadna; sa chas san, na báis</span>
<lb n="37"/><span>is uathbhásaighe, na fírinní is eaglaighe, na neithe is naomhtha, na</span>
<lb n="38"/><span>haithrighthí is beómhaire, ní chorróchaid ar éanchor do chroidhe.  Oir,</span>
<lb n="39"/><span>tré shíor-chuir in aghaidh na fírinne, tré sholas do thuisgeana do</span>
<lb n="40"/><span>mhúchadh, tré an doilgheas san dotháinig go minic id chroidhe do thachtadh</span>
<lb n="41"/><span>suas, do thuitis i marbh-shuan an pheaca chomh trom san, ná fuil guith ar</span>
<lb n="42"/><span>neamh, ar talamh, ná fós in ifreann féin do fhéadfadh tu dhúiseacht chun</span>
<lb n="43"/><span>aithrighe.  Atá scamall dhorchais an bháis shíorraidhe cheana féin ort.</span>
<lb n="44"/><span>Agus is é do chailleann ar fad thu ná mothuigheann tu ar éanchor méid</span>
<lb n="45"/><span>do dhonais!</span>
<lb n="46"/></p>
</div>
<pb n="162"/>
<div><lb n="47"/><p><span>Tagann iongantas ar phrionnsa na sagart i dtaobh ná freagrann Críost insna</span>
<lb n="48"/><span>neithe dotugadh ina choinnibh. Do thuig sé, is dóigh liom, óna chneastacht,</span>
<lb n="49"/><span>óna chaoineas, óna fhoidhne, ó uaisleacht a fhéachaint, ó mhódhmharacht a</span>
<lb n="50"/><span>ghnúis, nárbh neach daonna é.  Éirigheann sé ina sheasamh agus adeir le</span>
<lb n="51"/><span>Críost: “Aitchim ort, in ainm an Dé Bhí, innsint dúinn an tusa Críost Mac</span>
<lb n="52"/><span>Dé.”</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>Á, a shagairt mhailísig, má's fonn feasa do fhagháil atá ort, ní</span>
<lb n="55"/><span>gádh dhuit é féin do cheistiú.  Do innis Naomh Eóin Baiste cheana</span>
<lb n="56"/><span>dhuit gurab é Críost é.  Na hoibreacha, na míorbhúilí dorinn sé,</span>
<lb n="57"/><span>ná rinn éinne riamh a gcosmhalacht, teaspánaid gur teachtaire ughdarásach</span>
<lb n="58"/><span>ó an Athair síorraidhe é.  Innisid naomhthacht agus gloineacht a bheatha</span>
<lb n="59"/><span>dhuit gurab é an Té is naomhtha é.  Ó's agat-sa atá eochair an eólais,</span>
<lb n="60"/><span>oscail an scrioptúir.  Ceistig Maois, agus na fáidí.  Le héan ghuith</span>
<lb n="61"/><span>'neósaid duit gurab é Fuasclóir an chine daonna é.  Na daíll do</span>
<lb n="62"/><span>shoíllsig sé; na mairbh do aithbheóig sé; na bodhair do leighis sé; na</span>
<lb n="63"/><span>poblaíocha ocracha do bheathuig sé - 'neósaid go léir duit nár thug Dia</span>
<lb n="64"/><span>a leithéid de chomhachta riamh do éinne is dothug sé dho san. Ceistig na</span>
<lb n="65"/><span>flaithis féin do oscail go minic os a chionn. Éist le guith an</span>
<lb n="66"/><span>Athar síorraidhe do chraobhscaoileann don domhan gurab é sin a Mhac</span>
<lb n="67"/><span>grádhach féin.  Mura sásochaidh fiadhnaise neamh agus thalaimh tu, loirg</span>
<lb n="68"/><span>cúnntas ar ifreann féin; agus 'neósaid na diabhail do dhíbir sé as</span>
<lb n="69"/><span>colainn na ndaoine gurab é Críost Mac Dé é.  Amhthaig, ní fios a bhí</span>
<lb n="70"/><span>uait, ach greim do bhreith ar Chríost ó n-a fhocail fhéin.  Ní eólas do</span>
<lb n="71"/><span>loirgis ach cae feille.</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>Freagrann Críost gurab é Mac Dé é, gurab é Fuasclóir an chine</span>
<lb n="74"/><span>daonna é, agus go bhfaicfidh siad féin, atá anois ag tabhairt breitheamhnais</span>
<lb n="75"/><span>air, é ina shuidhe ar dheas-láimh Dé, agus é ag teacht, timchealluighthe</span>
<lb n="76"/><span>le haingil na bhflaitheas, chun breith do thabhairt ar bheódhaibh agus</span>
<lb n="77"/><span>ar mharbhaíbh - fé mar adéarfadh sé leótha: Ní admhuigheann sibh mé</span>
<lb n="78"/><span>insa chrot úiríseal ina bhfuilim anois; amhthaig, caithfidh sibh, gan</span>
<lb n="79"/><span>buidheachas daoibh, mé do admhú an tan dothiocfad lem chomhachta, lem</span>
<lb n="80"/><span>mhódhmharacht, lem ghlóire.  Atáim anois mar chiontóir in bhur láthair-se;</span>
<lb n="81"/><span>amhthaig suidhfead ina dhiaidh so im breitheamh oraibh-se agus ar an ndomhan</span>
<lb n="82"/><span>go léir.</span></p>
<lb n="83"/>
<lb n="84"/><p><span>Labhrann sé ina Dhia, cé go bhfuil sé ceanglaithe i bhfuirm bhrágha,</span>
<lb n="85"/><span>ualuighthe le slabhraí, agus líonta le tarcuisne; ach tugann sé le</span>
<lb n="86"/><span>tuisgint dhúinn go sóinseálfar neithe insa tsíorraidheacht: nách é</span>
<lb n="87"/><span>an riarú céadna dobheidh sa bheatha thall atá insa cheann so; go mbeidh</span>
<lb n="88"/><span>an bochtán agus an deóraidhe ina suidhe ar chathaoireacha solasmhara</span>
<lb n="89"/><span>glórmhara; go mbeidh na fíoraein, atá anois dá mbrú fé chois gan meas</span>
<lb n="90"/><span>ná beann ortha, ag lonnradh an lá úd mar réalthain ghlana ghrianda, agus</span>
<lb n="91"/><span>ag tabhairt, le hÍosa Críost, breith ar an ndomhan; an fhaid is dobheidh</span>
<lb n="92"/><span>na huaisle, agus na daoine comhachtach, atá anois i gceannas na talmhan - na</span>
<lb n="93"/><span>gaiscidhig seo ná leómhann madra amhastrú ortha, lucht na poímpe, an</span>
<lb n="94"/><span>uabhair, agus an tsaidhbhris - go tláth-lag, go húiríseal, go hanbhfainneach,</span>
<lb n="95"/><span>clúduighthe le náire agus le scannradh i dtaobh a ndroich-bhearta.</span>
<lb n="96"/></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="97"/><p><span>Ach is freagra bháis don tSlánathóir an t-adhmhú so.  Stollann an</span>
<lb n="98"/><span>sagart truaillighthe seo a chuid éadaig.  Screadann sé amach:</span>
<lb n="99"/><span>“Blasphemavit!”  “Dothug sé naomh-aithis do Dhia!  Ní gádh éan</span>
<lb n="100"/><span>fhiadhné eile dhúinn ar a chuirpeacht.  Dochualabhair lenbhur gcluasa</span>
<lb n="101"/><span>féin an aithis dothug sé do Dhia.  Cad is dóigh libhse dhe?”  Le aon</span>
<lb n="102"/><span>ghuith do screadadar amach: “Reus est mortis.”  “Atá sé ciontach.</span>
<lb n="103"/><span>Cuirtear chun báis é!”</span></p>
<lb n="104"/>
<lb n="105"/><p><span>Ó a Shlánathóir, insa bhreith fallsa so dotugadh gan chúis gan</span>
<lb n="106"/><span>chuardú ortsa, do adhrais an bhreith dothug do Athair síorraidhe an tráth</span>
<lb n="107"/><span>céadna san ort.  Is óna bhéal san dochloiseann tu na focail seo do dhaor</span>
<lb n="108"/><span>thu:  “Reus est mortis.”  “Atá sé ciontach chun báis.”  Ní thugann</span>
<lb n="109"/><span>Cáiphas ach iasacht a ghuith mheabhalthach don chéalmhain diadha san.</span>
<lb n="110"/><span>Dá bhrígh sin, ní mhilleánann tusa é; ach, mar an uan dobheirthar chun</span>
<lb n="111"/><span>a mharbhuighthe, ní oscluigheann tú do bhéal, agus onórann tu, ina</span>
<lb n="112"/><span>bhreith éigceart san, órduighthe do Athar naomhtha féin.</span></p>
<lb n="113"/>
<lb n="114"/><p><span>Foghlamuighimís-ne as so, a Chríostaidhthe, gan gearán in aghaidh</span>
<lb n="115"/><span>daoine an tan do dhroch-úsáidid sinn; oir is le órdú nó le cead Dé</span>
<lb n="116"/><span>féin dobhíd namhadach nó urchóideach dhúinn.  Is óna láimh sin do</span>
<lb n="117"/><span>thagaid na hanacraí lena bhfiosruighid sinn; agus cé go samhlófaí ar</span>
<lb n="118"/><span>dtúis gurab ó mhailís nó ó namhadachas daoine do ghluaisid, ní headh</span>
<lb n="119"/><span>ar éanchor, ach ó cheart Dé do smachtuigheann sinn tríotha-san i dtaobh</span>
<lb n="120"/><span>ár bpeacaí.</span></p>
<lb n="121"/>
<lb n="122"/><p><span>Ach leanaimís stair dhoilgheasach Pháise an tSlánathóra ó thig</span>
<lb n="123"/><span>Cháiphas an t-árd-shagart, mar ar chaith Íosa Críost oidhche dhona:</span>
<lb n="124"/><span>dá bhualadh agus dá bhascadh ag seirbhísig mhalluighthe an droch-shagairt</span>
<lb n="125"/><span>úd; iad ag fonóid agus ag magadh fé.  Ag cuir púicín ar a shúile do</span>
<lb n="126"/><span>ghabhaidís de dhóirnibh air ag rádh leis: “Tuairimig, a Chríost, cé</span>
<lb n="127"/><span>bhuail thu?”  Do stolladar a ghruaig agus a fhéasóg, agus do chaitheadar</span>
<lb n="128"/><span>a seilí salacha ar a éadan agus ar a aghaidh.</span></p>
<lb n="129"/>
<lb n="130"/><p><span>Stracaid leó é go tig na cúirte tré shráidí poiblidhe na cathrach,</span>
<lb n="131"/><span>agus mob ceannairgeach cuirpeach ag púir ina dhiaidh, ag gabháil dá</span>
<lb n="132"/><span>gcosaibh air, dá tharcuisniú agus dá spídeadh.  - Cad é an tsóinseáil</span>
<lb n="133"/><span>é seo!  Ní raibh ach cúpla lá roimhis ó chuadar na daoine so</span>
<lb n="134"/><span>amach 'na choinne, ag fáilthiú roimhis, á ghlacadh go caithréimeach</span>
<lb n="135"/><span>isteach ina gcathair, ag leathadh a gcuid éadaig féna chosaibh mar onóir</span>
<lb n="136"/><span>dho, ag cruachadh beannachtaí air; agus indiu, scoilthid a scórnaig ag</span>
<lb n="137"/><span>lorg a bháis, éirighid ina choinnibh, agus ní shásóchaidh éan nídh eile</span>
<lb n="138"/><span>iad ach a chuid fola.</span></p>
<lb n="139"/>
<lb n="140"/><p><span>Leis an sampla so, teaspáineann tusa, a Thighearna, dod sheirbhísig,</span>
<lb n="141"/><span>gan brath ar charadas ná ar mheas daoine, n-a sóinseál a n-aigne mar</span>
<lb n="142"/><span>a shóinseálann an ghaoith, n-ar neambuaine a gcion 'ná an bláth, agus ná</span>
<lb n="143"/><span>fuil ina moladh ach puith anáile.  - Á, is mairg don té thréigeann a</span>
<lb n="144"/><span>dhualgas agus a choínsias mar gheall ar cad adéarfaidís ná cad do</span>
<lb n="145"/><span>mheasfaidís.  Níl éinne ciallmhar ach an té do fhéachann amháin chun do</span>
<lb n="146"/><span>charadais agus chun do mheasa, oir seasuighid sin go brách: ní shóinseálaid</span>
<lb n="147"/><span>go deó.</span>
<lb n="148"/></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="149"/><p><span>I bhfírinne, breithnígh chomh fada is dobheireann an pobal dall so a dhíth</span>
<lb n="150"/><span>céille, agus féachaidh ca mhéid peaca ina bhfuilid ciontach tré aon choir</span>
<lb n="151"/><span>amháin. Ar dtúis, atáid ciontach in éigceart alltha.  Taraisgthar dóibh Íosa</span>
<lb n="152"/><span>do shaoradh, nó cuirpóir nótáltha n-ar thuilleadar a chortha poiblidhe bás</span>
<lb n="153"/><span>do imirt air.  - Ó cad é an comórtas é seo!  Slánathóir an domhain do</span>
<lb n="154"/><span>chomóradh le mallathóir: Rí na n-aingeal le murdraeir dorcha! - Toghaid</span>
<lb n="155"/><span>Barrabas; agus sin le guith na poiblidheacht; le breith na sagart, na</span>
<lb n="156"/><span>seanóirí, na ndochtúirí, agus na bprionnsaí; os coinne bhreithimh phágánaig,</span>
<lb n="157"/><span>agus os comhair na tíre go léir.</span></p>
<lb n="158"/>
<lb n="159"/><p><span>Á, cad é chomh beómhar is do mhothuighimíd-ne an tan do íslighthar</span>
<lb n="160"/><span>sinn!  Cad é chomh árd is do ghearánaimíd i gcoinne na héagcóra a</span>
<lb n="161"/><span>déantar orainn éan uair dotugathar tosach do éinne orainn!  Milleánaimíd</span>
<lb n="162"/><span>toghadh ár n-uachtaráin, agus luighdighimíd deagh-cháil an té do toghadh</span>
<lb n="163"/><span>romhainn.  Foghlamuighimís ó Íosa Críost gan suím do chur i mbreitheamhnas</span>
<lb n="164"/><span>daoine, ach féachaint i gcomhnaidhe chun breitheamhnas Dé.</span>
<lb n="165"/><span>Loirgimís, le beatha shubháilceach, meas agus moladh do fhagháil uaidh sin,</span>
<lb n="166"/><span>oir níl baoghal go ndearmhódfaidh sé sin an tseirbhís is lugha do</span>
<lb n="167"/><span>dhéanfam do.</span></p>
<lb n="168"/>
<lb n="169"/><p><span>Atáid, insa tara háit, ciontach i gcuthach chaoch.  Ní bhfaghann an</span>
<lb n="170"/><span>breitheamh págánach ina chroidhe Íosa Críost do dhaoradh chun báis.</span>
<lb n="171"/><span>Nigheann sé a lámha os comhair an phobail ag rádh go bhfuil sé féin</span>
<lb n="172"/><span>saor ó chuid fola an duine naomhtha san.  Ach an pobal cuthaig seo,</span>
<lb n="173"/><span>caoch le feirg, dall le fuatha, screadaid amach: “Sanguis ejus super</span>
<lb n="174"/><span>nos et super filios nostros!”  “Bíodh,” ar siad, “a chuid fola anuas</span>
<lb n="175"/><span>orainne agus ar ár sliocht go brách!”  Do lorgadar, do ghuidheadar,</span>
<lb n="176"/><span>an mhallacht shíorraidhe seo, gan scaradh leótha féin ná lena</span>
<lb n="177"/><span>sliocht go deó.  Agus dofuaradar lán-toradh ar a nguidhe; oir atáid,</span>
<lb n="178"/><span>ó shin anuas go dtí an lá so, ina gcomhartha seasaimh ar fhearg</span>
<lb n="179"/><span>Dé; atáid gan tír, gan chathair, gan althóir, gan sagart, gan</span>
<lb n="180"/><span>íodhbairt, le hocht gcéad déag bliadhain, scaipthe ins gach náisiún</span>
<lb n="181"/><span>fé an ngréin; ag teaspáint rian na mallachta so ar a n-éadain</span>
<lb n="182"/><span>diablaidh.</span></p>
<lb n="183"/>
<lb n="184"/><p><span>Is mar seo do thárluighid breitheamhantaisí éigceart 'na gcúis</span>
<lb n="185"/><span>mhallachta do mhórán treabhchais daoine.  Agrann Dia ar a sliocht go dtí</span>
<lb n="186"/><span>an ceathramhadh glún an fhuil neamh-chiontach do dhortadar a sinnsir.</span>
<lb n="187"/><span>Ní thrághann agus ní théigheann fearg Dé leótha ar gcúl ach leanann</span>
<lb n="188"/><span>díobh ó ghlún go glún; agus go deire beirid an chlainn comhartha</span>
<lb n="189"/><span>chuirpeacht a n-aithreacha greanta ar a n-éadan.</span></p>
<lb n="190"/>
<lb n="191"/><p><span>Insa trímhadh háit, atáid ciontach i mí-chumann dubh.  Roimhis sin</span>
<lb n="192"/><span>dobhíodar chomh buidheach san don Slánathóir gur mheasadar, cóir</span>
<lb n="193"/><span>máireach, é do fhuadach leó agus rí do dhéanamh de os a gcionn.  Ach</span>
<lb n="194"/><span>anois séanaid é,  agus in ionad Mhac Dé a bheith 'na rí ortha, toghaid</span>
<lb n="195"/><span>an tíoránach fuilteach Caesar.  Ach gé gur inniseadar a thuisgint agus</span>
<lb n="196"/><span>a choínsias do Phontius Pílád go raibh Críost neamh-chiontach, níor</span>
<lb n="197"/><span>leog eagla na n-Iúdach do breith chóir do thabhairt air.  - Is mairg don</span>
<lb n="198"/><span>bhreitheamh do ghéilleann do éan nídh eile ach do cheart agus do</span></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="199"/><p><span>fhírinne amháin! Is mairg do breith do thabhairt de dhruim grádha ná fuatha!</span>
<lb n="200"/><span>- Ní deirid na Iúdaig le Pílád: “Má shaorann tu an fear so, beir ciontach in</span>
<lb n="201"/><span>éagcóir; fágfair do cháil go brách fé tharcuisne,” ach abraid:  “Má</span>
<lb n="202"/><span>scaoileann tu an duine seo, ní caraid do Chaesar thu!”  Ní eagla éagcóra do</span>
<lb n="203"/><span>ghoilleann air ach eagla a shochair fhéin.  Níl éan nídh níos contabharthaighe</span>
<lb n="204"/><span>do fhear phoiblidhe 'ná féachaint chun a shochair phríobháidig; oir as</span>
<lb n="205"/><span>san amach dearmhódfaidh sé a dhualgas; ní chun dlighe na córach do</span>
<lb n="206"/><span>fhéachfaidh sé, agus ní chuirfidh sé a hughdarás i bhfórsa.</span></p>
<lb n="207"/>
<lb n="208"/><p><span>Loirgeann Pílád ar namhaid an tSlánathóra, ar na Iúdaig, cad atá aca</span>
<lb n="209"/><span>le cur i leith Chríost.  - A phobal amadánta, ná féadfá freagairt gur</span>
<lb n="210"/><span>shoíllsig sé na daíll, gur leighis sé na heasláin, gur thug sé lúth</span>
<lb n="211"/><span>a ngéag do na mairtínig, gur chraobhscaoil sé ríoghacht na bhflaitheas</span>
<lb n="212"/><span>do na boicht, agus gur aithbheóig sé na mairbh?  Ach is amhla do</span>
<lb n="213"/><span>ghearánais go bréagach gurbh fhear ceannairge é, gur bhuarthóir é a bhí ag</span>
<lb n="214"/><span>corruighe suas na ndaoine chun reibiliúnthacht a dfhonn go</span>
<lb n="215"/><span>ndéanfaidís rí de féin.  - Chun an duine neamh-chiontach do dhaoradh ní</span>
<lb n="216"/><span>gátar éan nídh eile ach rádh gur namhaid don Staid é; oir déanfaidh, insa</span>
<lb n="217"/><span>chás san, amhras ionad cruthuighthe; daorfaidh ainm thréasain</span>
<lb n="218"/><span>amháin, ciontóchaidh an droch-ainm sin é.  - Ach cá raibh an t-arm nó</span>
<lb n="219"/><span>an saidhbhreas chun an cogadh so do chuir chun cinn?  Cá bhfuair an duine</span>
<lb n="220"/><span>seo, dobhí chomh dealbh san ná raibh áit aige ar a luighfeadh sé a</span>
<lb n="221"/><span>cheann, meódhain chun cogadh le hímpire an domhain?</span></p>
<lb n="222"/>
<lb n="223"/><p><span>Dá bhrígh sin, dochonnairc Pílád gurbh éitheach do chuireadar air.</span>
<lb n="224"/><span>Amhthaig, fiafruigheann de: “Rex es tu?” “An rí thusa?”  Adeir Críost leis:</span>
<lb n="225"/><span>“Is eadh, ach ní den tsaoghal so mo ríoghacht.”  Cé gurbh de shliocht</span>
<lb n="226"/><span>righthibh agus de shíol flaithibh na n-Iúdach é, agus gurbh é féin an</span>
<lb n="227"/><span>t-oidhre dleaghthach ar choróin Dábhí, ba mhaith leis a chur i dtuisgint</span>
<lb n="228"/><span>do righthibh agus do mhór-uaislibh an domhain nách i gcomhachta ná i</span>
<lb n="229"/><span>bpoímp an tsaoghail seo do luigheann a séan fírinneach, ach i gcoróin</span>
<lb n="230"/><span>na glóire síorraidhe; gur díomhaoin dóibh a bheith 'na righthibh ar an</span>
<lb n="231"/><span>dtalamh so mura mbéarfaid leótha, go dtí an bheatha thall, ceart agus</span>
<lb n="232"/><span>fíraentacht agus naomhthacht tréna bhfuighid sealbhachas na ríoghachta</span>
<lb n="233"/><span>síorraidhe; ná raibh ach glór gan éifeacht insna teidil árd-fhuaimeamhail</span>
<lb n="234"/><span>lenar honóradh annso iad; gur dealbh agus nochtaithe agus ag crith le</span>
<lb n="235"/><span>heagla do sheasóchaid os coinne an bhreithim uathbhásaig do chuirfidh chúcha</span>
<lb n="236"/><span>an cheist chéadna do chuir Pílád chun Íosa Críost.</span></p>
<lb n="237"/>
<lb n="238"/><p><span>“Rex es tu?”  “An rí thusa?”  - Ní fiafrófar dhíot: “An de fhuil ríoghamhail</span>
<lb n="239"/><span>thu?” nó “An rabhais id thaoiseach ar arm, nó id uachtarán ar chóigíbh,</span>
<lb n="240"/><span>nó ina leithéid seo nó a leithéid siúd de phost onórach?” nó</span>
<lb n="241"/><span>“An rabh do ainm i mbéal gach éinne?”  Ach: “An rabhais id rí ar do</span>
<lb n="242"/><span>chlaonta?  Ar bhuadhais ort féin?  An rinnis cúnncas ar do pháisiúin?</span>
<lb n="243"/><span>An rabhais chomh hárd os cionn chách tré mhéid do chreidimh agus tré</span>
<lb n="244"/><span>shubháilcidheacht is dobhís tré mhódhmharacht do staid agus árd-uaisleacht</span>
<lb n="245"/><span>do fhola?  Á, is annsan do chaithfidh uaisle an domhain admhú gur den</span>
<lb n="246"/><span>tsaoghal so a ríoghacht, agus ná</span></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="247"/><p><span>rabhadar mór ach ar feadh tamaill - ach chun a bheith íseal go brách agus</span>
<lb n="248"/><span>dona go deó; gur éaluig a sonas leis an saoghal so, agus ná fuil aca dá</span>
<lb n="249"/><span>bharra ach cathú do-leighiste síorraidhe i dtaobh an droch-úsáid do</span>
<lb n="250"/><span>rinneadar de.</span></p>
<lb n="251"/>
<lb n="252"/><p><span>Cloiseann Pílád an teagasc so le hiongantas, ach ní bhaineann sé sochar</span>
<lb n="253"/><span>ar bith as.  Deimhnigheann an Slánathóir do ná éisteann éinne lena ghuith</span>
<lb n="254"/><span>ach an té do ghrádhann an fhírinne; ná géillid grádhthóirí na baoise</span>
<lb n="255"/><span>agus na bréige dá theagasc; chun naomhthacht agus gloineacht a ráidhte</span>
<lb n="256"/><span>do thuisgint nách fuláir iad do ghrádhchaint; gur leór grádh amháin</span>
<lb n="257"/><span>na fírinne chun í do thuisgint.  - “Cad is fírinne ann?” arsa an breitheamh</span>
<lb n="258"/><span>fallsa so; agus annsan, gan fuireach le freagra do fhagháil ó Íosa</span>
<lb n="259"/><span>Críost, cuireann sé in úil dúinn nách fonn feasa na fírinne a bhíonn</span>
<lb n="260"/><span>ar uaislibh an domhain an tan do leigid ortha í lorg; gur comhrádh</span>
<lb n="261"/><span>díomhaoin a bhfocail an tan do labhraid uirthi; gur searbh leó í; agus</span>
<lb n="262"/><span>gurab annamh dochloisid í de bhrígh nách áil leótha í do chlos.</span></p>
<lb n="263"/>
<lb n="264"/><p><span>Cloiseann Pílád ó Chríost comhrádh nár chualaig sé riamh roimhis</span>
<lb n="265"/><span>sin.  Do-chíonn sé go bhfuil an éagcóir chuige.  Deimhnigheann sé don</span>
<lb n="266"/><span>phobal gur duine neamh-chiontach é.  Ach thar éise sin, ní scaoileann</span>
<lb n="267"/><span>agus ní shaorann sé é, ach iarrann sé, athchuinghigheann sé ortha,</span>
<lb n="268"/><span>ceadú dho é shaoradh.  Dobhí sé idir dhá aigne, idir dhá chomhairle.</span>
<lb n="269"/><span>Do 'nis a choínsias do go raibh Críost neamh-chiontach; ach dobhí</span>
<lb n="270"/><span>eagla an phobail air i dtaobh é shaoradh.  An tan do fhéachadh sé ar an</span>
<lb n="271"/><span>bhfírinne do mheasadh sé é do scaoileadh; ach do ghruigeadh a shochar</span>
<lb n="272"/><span>fhéin é chun breith bháis do thabhairt air.</span></p>
<lb n="273"/>
<lb n="274"/><p><span>Tagann teachtaireacht óna mhnaoi chuige “ar a bhás gan éan nídh do</span>
<lb n="275"/><span>dhéanamh i gcoinnibh Chríost, oir go raibh aisling eaglach aici an lá san</span>
<lb n="276"/><span>timcheall air, gur fhulaig sí mórán mar gheall air tré thaidhreamh.”</span></p>
<lb n="277"/>
<lb n="278"/><p><span>Chun ná beadh éan lámh ag Pílád ina bhás, cuireann sé go Héród</span>
<lb n="279"/><span>é.  Glacann sé sin agus a chúirt le áthas é, le súil go n-oibreóchadh</span>
<lb n="280"/><span>sé cuid dá mhíorbhúilí os a gcomhair.  Ní fonn feasa ná foghlama do</span>
<lb n="281"/><span>bhí ar Héród, ach cíocras chun oibreacha iongantacha do fhaicsint.  Ach</span>
<lb n="282"/><span>uair ná féadfadh sé an oiread is aon fhocal amháin do bhuaint as</span>
<lb n="283"/><span>Chríost, cuireann sé iorradh agus culaith amadáin air; agus mar seo, ar</span>
<lb n="284"/><span>measc fhonóide agus mhagaidh an tsluagh go léir beirthar thar n-ais go</span>
<lb n="285"/><span>Pílád arís é.</span></p>
<lb n="286"/>
<lb n="287"/><p><span>An uair dochonnairc Pílád ná fuair Héród féin éan chúis</span>
<lb n="288"/><span>bháis in Íosa Críost, ba deimhnithighe 'ná cheana dobhí sé na raibh</span>
<lb n="289"/><span>éan choir ar éanchor ann.  Ach in ionad é do shaoradh, do órduig sé go</span>
<lb n="290"/><span>lag, go meathta, agus go táir é do sciúrsáil go cruaidh.  Do mheas sé go</span>
<lb n="291"/><span>sásóchadh an pionós san na Iúdaig.  Do shíl sé go dtráighfeadh a</span>
<lb n="292"/><span>mailís an tan dochífidís feóil Chríost dá gearradh, agus go múchfadh</span>
<lb n="293"/><span>radharc a chuid fola an fuath a bhí aca ina choinnibh, agus mar seo nár</span>
<lb n="294"/><span>ghádh é chuir chun báis.  Tugann sé suas Críost do chuthach na</span>
<lb n="295"/><span>saighdiúraí fuilteach. -</span></p>
<lb n="296"/>
<lb n="297"/><p><span>Annso, a Chríostaidhthe, do ba mhaith go líonfadh bhur gcreideamh</span>
<lb n="298"/><span>suas pé easnamh atá ar mo chomhrádh.  Ba beag an sochar sibh do</span></p>
</div>
<pb n="167"/>
<div><lb n="299"/><p><span>bhogadh tré Pháis pheannaideach Chríost do aithris daoibh, ach is</span>
<lb n="300"/><span>árd-thairbhe thar bárr daoibh aithris do dhéanamh in bhur mbeatha ar bhéasa</span>
<lb n="301"/><span>Chríost; bhur n-anacraí do iomchar go foidhneach agus do ofráil suas don</span>
<lb n="302"/><span>Athair síorraidhe le spioraid na haithrighe, in éinfheacht agus i gcomhpháirt</span>
<lb n="303"/><span>le gach nídh dá ndearnaig agus dar fhulaig bhur dTighearna trócaireach ar</span>
<lb n="304"/><span>bhur son: bhur n-aindeisí do chur lena aindeisí sin, agus bhur ndeóra lena</span>
<lb n="305"/><span>dheóra san. -</span></p>
<lb n="306"/>
<lb n="307"/><p><span>Lingid na beithíg alltha so i bhfuirm dhaonna, na saighdiúraí fuilteach</span>
<lb n="308"/><span>so, ar Íosa Críost.  Stollaid a chuid éadaig de; ceanglaid a lámha de</span>
<lb n="309"/><span>phillóir, agus téad righin chaol timcheall a chuime.  É siúd n-arab é an</span>
<lb n="310"/><span>solas síorraidhe a bhrat, clúduighthar anois le náire é.  Seasuigheann sé</span>
<lb n="311"/><span>annsúd nochtaithe os coinne an mhór-phobail, chun sásamh do dhéanamh in</span>
<lb n="312"/><span>bhur dtruailligheacht-sa, a mhná mí-bhanamhla.  Fearthar ceathana de bhuillí</span>
<lb n="313"/><span>troma cruadha ar a ghuaille beannuighthe.  Sceinneann a fheóil</span>
<lb n="314"/><span>mhaighdeanamhail ina píosaí dhe le neart sciúrsála.  Is aon bheó-lot teinn</span>
<lb n="315"/><span>amháin a dhrom go léir.  Coirid na búistéirí barbraithe iad féin le gabháil</span>
<lb n="316"/><span>ar an gcolainn úd do chúm an Spioraid Naomh de fhíor-fhuil na Maighdine;</span>
<lb n="317"/><span>agus is túisce a díscighthar neart na gcuirpthóirí seo 'ná a coirthear</span>
<lb n="318"/><span>foidhne an Uain naomhtha so.</span></p>
<lb n="319"/>
<lb n="320"/><p><span>Gé gurab ar éigean do iomcharuigheann sé a cholainn stracaithe,</span>
<lb n="321"/><span>scaoilthar ó an bpillóir é, suidhthar é ar bhínnse chloiche, clúduighid</span>
<lb n="322"/><span>le brat corcra é, tugaid slat chaol ghiolcaighe insa láimh sin do</span>
<lb n="323"/><span>rolluigheann an tóirneach, preasálaid coróin ghéar gharbh dheilgneach</span>
<lb n="324"/><span>ar a cheann bheannuighthe, cuirid folach ar a aghaidh chneasta, lúbaid a</span>
<lb n="325"/><span>nglún ag fonóid agus ag fochaid fé.</span></p>
<lb n="326"/>
<lb n="327"/><p><span>Á, casaimís ár súile ó na buillí troma do bualadh air, ó na</span>
<lb n="328"/><span>seilí salacha do chaithid ar an éadan glan glórmhar san n-arab é áthas</span>
<lb n="329"/><span>na n-aingeal agus sonas síorraidhe na naomh i bhflaitheas a bheith ag</span>
<lb n="330"/><span>féachaint uirthi.  - Ó a Dhia an chirt agus na córa, is annso ba ceart duit</span>
<lb n="331"/><span>glóire do thabhairt dod Mhac mar a rinnis ar chnoc Tábor; is annso ba</span>
<lb n="332"/><span>ceart duit é chlúdach le glóire chun é chosaint ó an úsáid tarcuisneach</span>
<lb n="333"/><span>dofuair sé.  Ach ní aithnigheann tu ar éanchor é de bhrígh é bheith</span>
<lb n="334"/><span>clúduighthe agus ualuighthe lenár bpeacaí-ne. - An comhartha ríoghdha</span>
<lb n="335"/><span>scannramhail sin air, peannaideann sí go géar a cheann. Atáid seacht</span>
<lb n="336"/><span>caol-shruith de dhearg-fhuil ag buinneadh as poíll na seacht ndeilgin</span>
<lb n="337"/><span>agus ag rith anuas lena ghruadh mhilis shuairc. Ní aitheantar níos sia an</span>
<lb n="338"/><span>leaca bhláith mhín úd ba bhreághtha sa tsaoghal.  Atáid na súile réidhe</span>
<lb n="339"/><span>múirneach módhamhail úd, do bhogadh le haon fhéachaint amháin na craitheacha</span>
<lb n="340"/><span>ba cruadha, agus do threascair na méirlig le haon ghaith amháin chun</span>
<lb n="341"/><span>talmhan insa Gháirdín, atáid caoch le fuil.</span></p>
<lb n="342"/>
<lb n="343"/><p><span>Insa reacht so beireann Pílád ar láimh air, seólann amach as an</span>
<lb n="344"/><span>gcúirt é, teaspáineann do phobal é, ag rádh: “Ecce homo!”  “Féach an</span>
<lb n="345"/><span>fear!” - Ó a ríghthibh naomhtha de fhuil Dhábhí, a ghaiscidhig chalma</span>
<lb n="346"/><span>de shíol na bpatriarcs n-uasal; ó a fháidhí beannuighthe,</span></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="347"/><p><span>soíllsighthe le Spioraid Dé!  - arbh é seo an duine n-a rabh bhur gcroidhe</span>
<lb n="348"/><span>ag osnaighil 'na dhiaidh? Arbh é seo an fear n-a rabhabhair ag tnúth chun é</span>
<lb n="349"/><span>fhaiscint?  “Ecce homo!”  Féachaidh air anois!  Ó a Ádhaimh ár sinnsear</span>
<lb n="350"/><span>do cumadh le láimh Dé féin!  Ó a Nóis do saoradh ó an ndílinn!  Ó a</span>
<lb n="351"/><span>Ábrahaim, a athair na gcreidimheach! Ó a mhór-naoimh an</span>
<lb n="352"/><span>tseannreachta!  - féachaidh an Fuasclóir do gealladh daoibh ó</span>
<lb n="353"/><span>chruthnú an domhain, an Fáidh fírinneach a bhí chun an tsaoghail do</span>
<lb n="354"/><span>shóillsiú, luathgháir na n-aingeal, grádh an chine daonna, compórd</span>
<lb n="355"/><span>na gcreidimheach, sólás na bhfíoraen, glóire na bhflaitheas,</span>
<lb n="356"/><span>solas agus slánú an domhain - ecce homo!  hedé an fear!  Féachaidh</span>
<lb n="357"/><span>air.  An n-aithnighean sibh é tré na comharthaí náireach atá air?</span></p>
<lb n="358"/>
<lb n="359"/><p><span>Ach fágaimís an pobal malluighthe.  Ar fhaiscint dóibh an chrotha</span>
<lb n="360"/><span>a bhí ar Íosa Críost, do iarradar arís a chuid fola do thuitim ortha</span>
<lb n="361"/><span>féin agus ar a sliocht.  Fágaimís iad san ag cuir bárr ar a malluightheacht</span>
<lb n="362"/><span>tré bás Slánathóra an domhain do iarraidh, agus ceaduighidh dam é do</span>
<lb n="363"/><span>theaspáint daoibh féin, a Chríostaidhthe.  Ecce homo!  Féach an fear!</span>
<lb n="364"/><span>Má is dá dheisciobail thu, an luigheann Dia láimh throm ort?  An sciúrsálann</span>
<lb n="365"/><span>sé le haindeisí thu?  Féach ar Íosa Críost, sciúrsáltha agus brúighte</span>
<lb n="366"/><span>agus briste ag an bpillóir.  Ar baineadh do chuid go héagcórach díot?</span>
<lb n="367"/><span>Féach ar an Té úd do shíoluig ó iliomad 'ríghthibh, 'na sheasamh annsúd</span>
<lb n="368"/><span>go fuar nochtaithe mar an sclábhaidhe is táire; clúduighthe lena chuid</span>
<lb n="369"/><span>fola; gan an oiread is fuirm dhaonna nách mór air; agus cad é an chúis</span>
<lb n="370"/><span>gearáin atá agat?  Le neart éithig, ar baineadh do chlú saoghaltha dhíot?</span>
<lb n="371"/><span>Cuímhnig ar an ndearg-éitheach do cuireadh ar Mhac Dé.  Má coirthear thu</span>
<lb n="372"/><span>i slighe na subháilce: má shíleann tu ná fuil an naomhthacht chomh cruaidh</span>
<lb n="373"/><span>is adeirthar - féach ar Íosa Críost; foghlamuig óna shampla san gur</span>
<lb n="374"/><span>ceart duit fós, dá mba gádh é, do chuid fola do dhortadh ar sucht na</span>
<lb n="375"/><span>fíoraentacht.</span></p>
<lb n="376"/>
<lb n="377"/><p><span>Ach má is namhaid do thu, má is peacach thu - ecce homo! féach ar an bhfear!</span>
<lb n="378"/><span>Féach do chuid oibre-se.  Féach críochnú do mhailíse.  Féach an gníomh</span>
<lb n="379"/><span>damanta do athnuachann tu gach tráth do pheacuigheann tu.  Féach an cholainn</span>
<lb n="380"/><span>do thruailligheann tu gach uair do shailigheann tu le peaca do cholainn féin.</span>
<lb n="381"/><span>Féach an ceann do chorónann tu le deilgin chomh minic is do chuímhnigheann</span>
<lb n="382"/><span>tu le áthas ar smaointe drúiseamhla.  Bíonn tu páirteach insa</span>
<lb n="383"/><span>bhfonóid dorinneadar na Iúdaig fé Chríost an tan do-níonn tusa magadh</span>
<lb n="384"/><span>fé lucht chráibhe.  Féach an cholainn bheannuighthe do stracann tu le</span>
<lb n="385"/><span>sciúirsí géara an tan a bhíonn tu ag ithe na feóla fuaire, ag</span>
<lb n="386"/><span>tromaidheacht, ag stracadh agus ag stolladh deagh-chlú do chomhchréatúra.</span>
<lb n="387"/><span>Féach an fear, corónta le deilginí, stollaithe le sciúirsíbh, sailighthe le</span>
<lb n="388"/><span>seile, clúduighthe le brat amadáin, a chuid fola ag sileadh</span>
<lb n="389"/><span>leis - hin é obair do lámh-sa, a pheacaig mhailísig.</span></p>
<lb n="390"/>
<lb n="391"/><p><span>An mbogann do chroidhe fós leis an radharc.  An bhfuil sí chomh</span>
<lb n="392"/><span>cruaidh sin ná sásóchaidh éan nídh eile thu ach fuil a chroidhe go</span>
<lb n="393"/><span>léir do dhortadh?  An screadfair amach arís, le na Iúdaig fhallsa:</span>
<lb n="394"/><span>“Crucifige eum!” “Céas é!  Cuir chun báis !” - “Is dóigh</span></p>
</div>
<pb n="169"/>
<div><lb n="395"/><p><span>leat,” adeir Naomh Auguistín, “go bhfuil mailís na muíntire do thárnáil</span>
<lb n="396"/><span>indiu leis an gcrois é críochnuighthe. Meallann tú thu féin: is é do mhailís</span>
<lb n="397"/><span>féin atá críochnuighthe má níonn tu díomhaoin tré do pheacaí toradh a Pháise</span>
<lb n="398"/><span>ar do shon, má tharcuisnigheann tu ina ghlóire an Té sin n-ar</span>
<lb n="399"/><span>tharcuisnigheadar na Iúdaig ina ísleacht , má chéasann tu arís an Té úd</span>
<lb n="400"/><span>do éirig ó mharbhaíbh chun ná fuigheadh sé bás go brách an tarna huair.</span></p>
<lb n="401"/>
<lb n="402"/><p><span>AN TRÍMHADH RANN</span></p>
<lb n="403"/>
<lb n="404"/><p><span>Do ba mhaith liom go bhféadfainn stair dhoilgheasach a pheannaid do</span>
<lb n="405"/><span>chríochnú annso; agus, tar éis é do theaspáint daoibh tabhartha do</span>
<lb n="406"/><span>chruaidh-cheart a Athar insa Gháirdín agus do mhailís daoine i gcúirt</span>
<lb n="407"/><span>Phíláid, do ba mhaith liom nár ghádh dham é theaspáint daoibh ar</span>
<lb n="408"/><span>éanchor ar chnoc Calbhairí, mar ar tugadh suas chun báis é tré neart</span>
<lb n="409"/><span>ghrádha.</span></p>
<lb n="410"/>
<lb n="411"/><p><span>Oir ná loirgídh, a Chríostaidhthe, in éan áit eile cúis Pháis</span>
<lb n="412"/><span>Chríost ach ina chroidhe féin.  Ná saoilidh gurbh é tréatúireacht</span>
<lb n="413"/><span>Iúdais, formad na sagart, mí-chum na poiblidheacht, meathtacht</span>
<lb n="414"/><span>Phíláid, ná malluightheacht na gcéasadóirí, do chuir chun báis é.  Níorbh</span>
<lb n="415"/><span>é ar éanchor, ach méid a ghrádha dhuit-se agus damh-sa agus dúinn go</span>
<lb n="416"/><span>léir.  “Do ghráidh sé mé,” adeir an t-aspol, “agus dothug sé suas é</span>
<lb n="417"/><span>féin chun báis ar mo shon.”  Agus mura mbeadh gur ghráidh sé me, ní</span>
<lb n="418"/><span>fhuiliceóchadh sé ar mo shon.  Ba díomhaoin do náisiúin an domhain,</span>
<lb n="419"/><span>do ríghthibh an tsaoghail, éirghe chun Críost do bhású.  Mura mbeadh</span>
<lb n="420"/><span>gur thoilig sé féin, ní fhéadfaidís go brách ná go deó díoghbháil</span>
<lb n="421"/><span>ar bith do dhéanamh do; oir, lena sméideadh amháin do chaithfeadh sé</span>
<lb n="422"/><span>iad-san, agus an chruithnidheacht go léir, thar n-ais i neamh-nídh.  Ach,</span>
<lb n="423"/><span>fé mar adeir an soíscéalaidhe, “ó ghráidh Íosa Críost a chuid fhéin,</span>
<lb n="424"/><span>do ghráidh sé go bás iad.”</span></p>
<lb n="425"/>
<lb n="426"/><p><span>Ní raibh riamh grádh chomh íntleachtamhail, chomh neamh-spleadhach,</span>
<lb n="427"/><span>chomh fial, chomh caithréimeach, chomh aithreach, i gcroidhe éinne</span>
<lb n="428"/><span>agus dobhí i gcroidhe Íosa Críost dúinne.</span></p>
<lb n="429"/>
<lb n="430"/><p><span>Tugaidh fé ndeara ná raibh Críost sásta le méid a ghrádha do</span>
<lb n="431"/><span>chuir in úil dúinn tré bhás croiche do fhulang ar ár son; ach athnuachann</span>
<lb n="432"/><span>sé go laethamhail tré íodhbairt an Aifrinn cuímhne a bháis; agus insa</span>
<lb n="433"/><span>tSacramaint Bheannuighthe do-bheireann le n'ól dúinn an Fuil chéadna do</span>
<lb n="434"/><span>dhoirt sé ar chnoc Calbhairí chun ár bhfuascaltha.  Niorbhfuláir do</span>
<lb n="435"/><span>sinn do fhágaint tréna bhás, agus dá bhfanfadh sé inár bhfochair ní</span>
<lb n="436"/><span>bhfuighimís tabharthaistí an Spioraid Naoimh.  Fulaingeann sé bás chun</span>
<lb n="437"/><span>an Spioraid Naomh do chur chughainn; ach tré Shácramaint a Chuirp Naomhtha</span>
<lb n="438"/><span>fanann sé inár bhfochair go críoch an tsaoghail, chun ná beimís inár</span>
<lb n="439"/><span>ndílleachtaí, chun ná beadh cathú ar ár gcroidhe ná doilgheas ar ár</span>
<lb n="440"/><span>n-anam.</span></p>
<lb n="441"/>
<lb n="442"/><p><span>Grádh neamh-spleadhach: oir ní cheadóchadh sé go bhfuiliceóchadh</span>
<lb n="443"/><span>éinne eile ina fhochair.  Órduigheann sé do na mallathóirí dorinn</span>
<lb n="444"/><span>brágha dhe a dheisciobail do scaoileadh uatha.  Níor mhaith leis fós na</span>
<lb n="445"/><span>deóra do sileadh mar gheall air: goilleann an íde a bhí le himtheacht</span></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="446"/><p><span>ar chathair Ierúsalem níos mó air 'ná do ghoíll an pheannaid do imir an</span>
<lb n="447"/><span>chathair mhí-chumannach san air féin. Oir an tan dochonnarcadar mná</span>
<lb n="448"/><span>Ierúsalem é ag iomchar na croise troma ar a dhrom theinn bhrúighte, níor</span>
<lb n="449"/><span>fhéadadar a ndeóra do chosc.  Adubhairt sé leótha: “mhná</span>
<lb n="450"/><span>Ierúsalem, ná golaidh ormsa, ach golaidh oraibh féin; oir tiocfaidh</span>
<lb n="451"/><span>an lá n-a nglaodhfaidh sibh beannuighthe ortha so nár thug clann</span>
<lb n="452"/><span>riamh uatha.”  Tré neart ghrádha ní fheacaig sé a aindeise féin ar</span>
<lb n="453"/><span>éanchor ach na haindeisí a bhí le teacht ortha san.  - Caitheann sé</span>
<lb n="454"/><span>an chaint chéadna indiu libhse, a Chríostaidhthe: Ná golaidh</span>
<lb n="455"/><span>ormsa atá ualuighthe leis an gcrois seo ag dul chun mo bhásuighthe,</span>
<lb n="456"/><span>ach golaidh ar staid dhoilgheasach bhur n-anamnacha ndona féin</span>
<lb n="457"/><span>atá ag triall ar chéasadh síorraidhe fé ualach bhur bpeacaí móra.  Ná caoidh</span>
<lb n="458"/><span>im thaobh-sa, oir buadhfaidh mise ar an mbás; ach canathaobh ná buadhann</span>
<lb n="459"/><span>tusa ar an bpeaca san atá ag tabhairt báis le cianta dod anam?  Is fonn leat</span>
<lb n="460"/><span>a bheith scartha leis, ach ní dhíchealluigheann tú é do chrothadh dhíot.</span>
<lb n="461"/><span>Éireóchaidh mise go glórmhar ó an tuama, agus ní bheidh comhachta feasta as</span>
<lb n="462"/><span>san amach ag an mbás orm; ach fanann tusa ag dreóghadh le bliadhanta in</span>
<lb n="463"/><span>uaimh salach do pheacaí.  Ná brónaidh mar gheall ormsa, oir ar leagadh na</span>
<lb n="464"/><span>súl do fhéadfainn-se an cuibhreach atá orm do bhriseadh, agus an domhan go</span>
<lb n="465"/><span>léir do cheangal de chois mo Chroise; ach an mbrisfir-se choidhche an</span>
<lb n="466"/><span>trom-shlabhra atá cuibhrighthe timcheall do chroidhe, atá ad tharrac go</span>
<lb n="467"/><span>laethamhail go hifreann, atá ag tromadh le haos, ag neartú le haimsir;</span>
<lb n="468"/><span>fáscaid mo shácramaintí-se a ghreim ort, oir glacann tu iad le croidhe</span>
<lb n="469"/><span>neamh-aithrigheach.  - Sil do dheóra ort féin, a pheacaig;</span>
<lb n="470"/><span>ní theastuighid uaimse.</span></p>
<lb n="471"/>
<lb n="472"/><p><span>Dobhí a ghrádh chomh fial san go nguidheann sé fós ortha so do</span>
<lb n="473"/><span>thárnáil leis an gcrois é.  Cruinnigheann sé an méid beag nirte</span>
<lb n="474"/><span>do fhágadar ann chun a leathscéalú i láthair Dé. Árduigheann sé a</span>
<lb n="475"/><span>ghuith bhásmhar, screadann sé: “'Athair síorraidhe,” ar sé, “maith</span>
<lb n="476"/><span>dhóibh, oir níl fhios aca cad do-nídh.”  Ofrálann sé a chuid Fola go</span>
<lb n="477"/><span>léir chun a bpeaca do scrios amach: is í a chrois féin an althóir ar a</span>
<lb n="478"/><span>ndéanann sé a síothcháin lena Athair. - Ó mo Shlánathóir, faghann tusa</span>
<lb n="479"/><span>bás ar son do namhaid marbhthach; ach feithimíd-ne go bás féin gan</span>
<lb n="480"/><span>maitheamh do ár ndearbhráithreacha.</span></p>
<lb n="481"/>
<lb n="482"/><p><span>Dobhí a ghrádh chomh caithréimeach san go ndéanann se, ar</span>
<lb n="483"/><span>phoínnte an éaga féin, deisciobal.  Caitheann sé súil na truaighmhéile</span>
<lb n="484"/><span>i leathtaoibh ar bhitheamhnach dobhí dá chéasadh lena ais.  Bogann an</span>
<lb n="485"/><span>t-aon ghaith mhín dotháinig as an súil sin, dorcha le aith-néall</span>
<lb n="486"/><span>an bháis is múchta le fuil, bogann sí an chroidhe malluighthe úd ba</span>
<lb n="487"/><span>cruadha go dtí san 'na an chloch ghlas.  Do-chíonn an bitheamhnach súil</span>
<lb n="488"/><span>an tSlánathóra air.  Scartann sé ar Chríost: “Ó a Thighearna, cuímhnig</span>
<lb n="489"/><span>ormsa an tan dothiocfair id ríoghacht!”  Cloiseann sé ó bhéal an</span>
<lb n="490"/><span>tSlánathóra na focail chompórdacha so:  “Go deimhin beir-se im fhochair-se</span>
<lb n="491"/><span>anocht i bParrathas Dé.”  - Ó is beannuighthe thu, a bhitheamhnaig, nár</span>
<lb n="492"/><span>scarais id bhás féin led chéird: do ghuidis leat céad-tortha Fola an</span>
<lb n="493"/><span>tSlánathóra féin.  Do sceinnis ó an gcrois</span></p>
</div>
<pb n="171"/>
<div><lb n="494"/><p><span>náireach go glóire na bhflaitheas, oir do admhuighis gurbh eisean Críost</span>
<lb n="495"/><span>Mac Dé an tráth do shéan an saoghal go léir é, cé ná</span>
<lb n="496"/><span>raibh de dheimhniú agat ar a dhiadhacht ach méid a fhoidhne. - Is sonasmhar</span>
<lb n="497"/><span>fós sibhse, a pheacaig mhóra atá ag éisteacht liom, oir is daoibh-se do</span>
<lb n="498"/><span>tháinig an osna dhéanach as a chroidhe; agus do chuir sé an chéad chuid, an</span>
<lb n="499"/><span>chuid dob fheárr, dá chuid fola i leathtaoibh daoibh-se.</span></p>
<lb n="500"/>
<lb n="501"/><p><span>Dobhí a ghrádh chomh aithreach chomh módhamhail sin nár dhearmhad sé cúram</span>
<lb n="502"/><span>a Mháthar cathuighthighe do chur ar a aspol ghrádhach Naomh Eóin agus</span>
<lb n="503"/><span>cúram an aspoil sin do chur uirthi-sin.  “A bhean,” adeir sé léithi, “féach</span>
<lb n="504"/><span>do mhac.”  Agus annsan adubhairt sé leis an ndeisciobal; “Féach do Mháthair.”</span>
<lb n="505"/><span>Ionntuigheann sé an uair dhéanach ar an inghin seo an dobróin.  Do-chíonn</span>
<lb n="506"/><span>sé 'na suidhe í ag bun na croise, a croidhe scoilte le cathú; na géaga</span>
<lb n="507"/><span>gléigeala san, do iomchuir é féin ina leanbh, dearg anois lena</span>
<lb n="508"/><span>chuid fola; an bhacalain sin, do fháisc go minic lena croidhe é, fíllthe</span>
<lb n="509"/><span>anois timcheall adhmad na croise.  Is maith leis lán a shúile do bhaint</span>
<lb n="510"/><span>aisti sul a ndúnfaí an tsúil sin le scamall an bháis; agus ó ab uirthi sin</span>
<lb n="511"/><span>ar dtúis do oscail a shúil le línn a theacht ar an saoghal so, ba mhaith</span>
<lb n="512"/><span>leis gurab uirthi is déanaighe do dhúnfadh sí le línn a fhágaint do.</span></p>
<lb n="513"/>
<lb n="514"/><p><span>Ó cad é an fhéachaint chaoin mhín ghrádhmhar dothug Muire agus a</span>
<lb n="515"/><span>Mac ar a chéile!  Cad é an claidheamh géar nímhneach do sádhadh trín-a</span>
<lb n="516"/><span>croidhe an tan do luig súil Chríost uirthi!  Ní féidir le teanga</span>
<lb n="517"/><span>dhaonna innsint an méid do fhulaig sí insa nóimeant so i dtaobh í a</span>
<lb n="518"/><span>bheith ina Máthair ag Dia.  - A Mháthair bhrónach, cad é an t-ualach</span>
<lb n="519"/><span>cathuighthe dotháinig ar do anam an tráth san!  Ach do adhrais</span>
<lb n="520"/><span>an láimh do bhrúig thu; do ofrálais suas dá Athair síorraidhe, a</span>
<lb n="521"/><span>dfhonn peacaí an chine daonna do scrios amach, an t-Uan geal gan</span>
<lb n="522"/><span>spota do iomcharuighis ar feadh naoi mí id bhroinn; agus do fhoghlamaís</span>
<lb n="523"/><span>dúinne gur sochar mór aindeisí troma, agus gur tobar sóláis</span>
<lb n="524"/><span>ná dísceófar go brách féachaint chun fírinní ár gcreidimh insna</span>
<lb n="525"/><span>anacraí dothagann orainn.</span></p>
<lb n="526"/>
<lb n="527"/><p><span>Fé dheire, ó ná raibh a thuille ag Íosa Críost le déanamh ar an</span>
<lb n="528"/><span>dtalamh dúinne; ó a bhí a gnó a thug annso é críochnuighthe aige; ó</span>
<lb n="529"/><span>sáisigheadh cruaidh-cheart 'Athar; ó cuireadh bárr ar mhailís daonna; ó</span>
<lb n="530"/><span>do chólíon sé a ghrádh; ó híodhbradh suas do Dhia an mhór-íodhbairt</span>
<lb n="531"/><span>a bhí uaidh; ó líonadar na Iúdaig, le bás Mhic Dé, tomhas pheacaí</span>
<lb n="532"/><span>a n-aithreacha go bruach; ó fírinnigheadh gach tairngireacht; agus ó</span>
<lb n="533"/><span>cuireadh an creideamh cóir ar bun - ní raibh a thuille ag Críost le</span>
<lb n="534"/><span>déanamh chun méid a ghrádha ortha do chuir in úil dóibh.  Dá bhrígh sin,</span>
<lb n="535"/><span>cromann sé a cheann, agus le guith thréan n-ar cloiseadh a fuaim ar neamh</span>
<lb n="536"/><span>thuas agus in ifreann thíos, tugann sé suas a anam agus a spioraid dá</span>
<lb n="537"/><span>Athair síorraidhe dothug do iad.</span></p>
<lb n="538"/>
<lb n="539"/><p><span>Le fórsa na guithe sin, fágaimís an ghrian fé éclips, an talamh ar</span>
<lb n="540"/><span>baille-chrith, an mhuir ag búirthig, na carraigreacha ag scolthadh, na</span>
<lb n="541"/><span>huaghna ag béicig, na mairbh ag éirghe, an chruithnidheacht ag</span></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="542"/><p><span>luascadh, namhaid féin an tSlánathóra  admhú gurab é sin go fírinneach</span>
<lb n="543"/><span>Mac Dé - fágaimís na míorbhúilí móra so, agus tugaimís aire amháin do Íosa</span>
<lb n="544"/><span>Críost, marbh ar an gcrois tré neart ghrádha dhúinne.</span></p>
<lb n="545"/>
<lb n="546"/><p><span>Féach, a pheacaig, a cheann cromtha anuas chun póg na síothchána do</span>
<lb n="547"/><span>thabhairt duit, a lámha leathta ag fáilthiú romhat, a chosa ceangailthe</span>
<lb n="548"/><span>chun ná teithfeadh sé uait, áras a chroidhe agus a chléibhe oscailthe</span>
<lb n="549"/><span>id chomhair.  A Thighearna Dia!  cad eile atá uait air?  Labhair, a</span>
<lb n="550"/><span>pheacaig, labhair!  An bhfuil a thuille uait air?  Féach má tá, do-gheóbhair</span>
<lb n="551"/><span>i Sácramaint an Chuirp Naomhtha an ceann so do corónadh le</span>
<lb n="552"/><span>deilginí, an cholainn seo do sciúrsáladh, na lámha agus na cosa so do</span>
<lb n="553"/><span>polladh, an croidhe seo do oscluigheadh le píce, an fhuil seo do dortadh - in</span>
<lb n="554"/><span>aon fhocal, do-gheóbhair ann diadhacht agus daonnacht Mhic Dé, mar bhiadh</span>
<lb n="555"/><span>do anam ocrach.  Ach 'na n-ionad so go léir caithfir, ó an nóimeant so,</span>
<lb n="556"/><span>tu féin do thabhairt suas do sheirbhís Chríost as so amach.  Faghann sé</span>
<lb n="557"/><span>bás chun tusa do fhuascailt.  Faghann sé bás id ionad-sa.  Faghann sé</span>
<lb n="558"/><span>bás aimsireach chun ná himreófaí bás síorraidhe ar do anam-sa.  Faghann</span>
<lb n="559"/><span>sé bás de bhrígh go ngrádhann sé thusa.  Agus faghann sé bás de bhrígh</span>
<lb n="560"/><span>ná grádhann tusa é.  Agus faghann sé bás de bhrígh ná gradhann tusa é.</span></p>
<lb n="561"/>
<lb n="562"/><p><span>An mbeidh teóra feasta led dhoilgheas, led chion agus led ghrádh dho?</span>
<lb n="563"/><span>Agus mura ngrádhfair as so amach Íosa Críost céasta ar do shon-sa, a</span>
<lb n="564"/><span>pheacaig, is spota dubh damanta thu i cruithnidheacht Dé.</span>
<lb n="565"/><span>........</span></p>
<lb n="566"/>
<lb n="567"/><p><span>An mhuíntir a bhí ag féachaint indiu ort-sa, a Mhic Dé, agus tu</span>
<lb n="568"/><span>ar crochadh leis an gcrois ar chnoc Calbhairí, adeiridís leat, ag fonóid</span>
<lb n="569"/><span>fút: “Túirlic anuas den chrois, agus creidfeam gur tu Mac Dé.”  Ach ní</span>
<lb n="570"/><span>hí an chaint seo do chaithfeam-na leat, a Shlánathóir an domhain.  Do</span>
<lb n="571"/><span>chuais anáirde uirthi mar gheall orainn-ne agus dorugais fós í ar</span>
<lb n="572"/><span>dheas-láimh do Athar i bhflaitheas chun í do theaspáint do ar ár son-na,</span>
<lb n="573"/><span>agus chun trócaire do fhagháil tríthi dhúinn-ne.  Is tu ár nDia agus</span>
<lb n="574"/><span>ár bhFuasclóir-ne: ná scar ar éanchor leis an adhmad bheannuighthe sin</span>
<lb n="575"/><span>oir is í ár ndóchas agus ár gcompórd í, agus, fé mar do gheallais,</span>
<lb n="576"/><span>tarraig sinne agus an domhan  go léir chughat féin tríthi.  Do cheannuighis</span>
<lb n="577"/><span>ár n-anamnacha go daor, go hana-dhaor: ná leig dúinn iad do chailleamhaint;</span>
<lb n="578"/><span>ach déin páirteach sinn annso id chrois chun go mbeimís páirteach</span>
<lb n="579"/><span>leat ina dhiaidh seo id ghlóire shíorraidhe le saoghal  na saoghal.</span>
<lb n="580"/><span>Amen.</span></p>
<lb n="581"/>
<lb n="582"/><p><span>Risteárd Ó Foghludha</span>
<lb n="583"/><span>do chuir i n-eagar.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Smaointe ar Pháis ár Slánathóra - 2

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Smaointe ar Pháis ár Slánathóra - 2

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
