Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Ceachtanna Gaedhilge</title><author><name type="main">Údair éagsúla</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">Gaodh_1922_03_06</note>
                         <note type="L">15</note>
                         <note type="B">1922</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>Gaodh_1922_03_06</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Údair éagsúla</author><title>Ceachtanna Gaedhilge</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Gaodhal</title><imprint><publisher>Nolan Bros</publisher><date>1922</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Ceachtanna Gaedhilge</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>CEACHT A 19.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>AIRGEAD.  COINS.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Pingin, penny</span>
<lb n="8"/><span>Leath phingne, halfpenny.</span>
<lb n="9"/><span>Tistiún, four pence.</span>
<lb n="10"/><span>Raol, sixpence.</span>
<lb n="11"/><span>Scilling, shilling.</span>
<lb n="12"/><span>Dhá thistiún, eight pence.</span>
<lb n="13"/><span>Coróinn, five shillings.</span>
<lb n="14"/><span>Leath choróinn,</span>
<lb n="15"/><span>two and six.</span>
<lb n="16"/><span>Púnt, pound.</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>2½ pence — Dhá phingin go leith.</span>
<lb n="19"/><span>4½ " — Tistiún is leath pinge.</span>
<lb n="20"/><span>6½ " — Raol is leath phingne.</span>
<lb n="21"/><span>1/3½ " — Scilling is trí pingne go leith.</span>
<lb n="22"/><span>1/4 " — Ceithne tistiún is leath phingne.</span>
<lb n="23"/><span>£2 4 7 — Dhá phúnt ceathair is seacht bpingne.</span>
<lb n="24"/><span>£3 15 6½ — Trí púint cúig déag is raol is leath</span>
<lb n="25"/><span>phingne.</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>Chuaidh bean an tighe go dtí an mbaile mór de</span>
<lb n="28"/><span>Sathrainn.  Thug sí Michéal lei.  Chuadar isteach</span>
<lb n="29"/><span>in siopa bróg agus éadaig.  Bhí fear an tsiopa</span>
<lb n="30"/><span>istig.</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>FEAR A tSIOPA. — Sé do beatha á Shíghle.</span>
<lb n="33"/><span>SIGHLE. — Go maire tú a Thaidhg.</span>
<lb n="34"/><span>TADHG. — Tá rud éigin uait do Mhichéal.</span>
<lb n="35"/><span>SIGHLE. — Tá.  Teasbáin dom péire bróg — péire</span>
<lb n="36"/><span>beag deas gan a bheith ro-láidir.</span>
<lb n="37"/><span>TADHG — Déanfad.  Féach ar an bpéire sin.  Seo,</span>
<lb n="38"/><span>cuir ort ceann aca a Mhichíl.  Seadh, tá</span>
<lb n="39"/><span>sí oireamhnach go maith dho.</span>
<lb n="40"/><span>SIGHLE — Cad tá orra?</span>
<lb n="41"/><span>TADHG — Cúig déag is raol.</span>
<lb n="42"/><span>SIGHLE — Seo púnt duit.  Tabhar dom ceathair is</span>
<lb n="43"/><span>raol sainseála.  Bróga agus airgead</span>
<lb n="44"/><span>chughat.</span>
<lb n="45"/><span>TADHG — Go mbadh amhlaidh dhiut. </span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>CEISTEANNA. </span></p>
<lb n="48"/>
<lb n="49"/><p><span>Cár chuaidh bean an tige?  Cé thug sí lei?  Cár</span>
<lb n="50"/><span>chuadar.  Cé bhí istig, Cad dubhairt sé?  Cad</span>
<lb n="51"/><span>dobhí ó Sighle?  An raibh na bróga daor?  An</span>
<lb n="52"/><span>rabhdhar cruaidh sa margadh?</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>SEÁN STÓCACH.</span></p>
<lb n="55"/>
<lb n="56"/><p><span>"Uch, is cuma, 'dé'n díoghbháil?" arsa Seán. </span>
<lb n="57"/><span>"Ní'l aon eagla agam-sa roimh aon spioraid ná </span>
<lb n="58"/><span>púca.  Táim bog beann orra.  Tá an oidhche fuar</span>
<lb n="59"/><span>fluich agus má dhéineann tú teine mhaith dhom</span>
<lb n="60"/><span>adeirim-se leat go gcaithfidh na spioradanna iad</span>
<lb n="61"/><span>fein d'iomchar nó a mbóthar a thabhairt orra, má</span>
<lb n="62"/><span>chuireann siad mo chodla amugha orm-sa."</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>D'adhanadh an teine.  Shuidh Seán len a h-ais.</span>
<lb n="65"/><span>Tharraing sé an corc as bhuidéal fiona a bhí aige</span>
<lb n="66"/><span>agus bhain sé slogadh as.  Ennsin dhearg sé a </span>
<lb n="67"/><span>phíopa.  Bhí sé chómh sásta le rí.  Ní raibh duine</span>
<lb n="68"/><span>chuige ná uaidh ná aon rud ag cur isteach ná amach</span>
<lb n="69"/><span>air.</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>Bhí uair an meodhain oidhche caithte.  Bhí diúdarn-</span>
<lb n="72"/><span>ghail bheadh chodhla ag teacht ar Seán.  Acht níor</span>
<lb n="73"/><span>thuit sé dá chodhla.  D'airig sé an glór.  Ní fheaca</span>
<lb n="74"/><span>sé aon rud go dtí gur tháinig anuas an simné ar </span>
<lb n="75"/><span>an teinteán chuige diabhal.  Giocs ná míocs níor</span>
<lb n="76"/><span>uir an diabal as acht suidhe go dána ar chathaoir</span>
<lb n="77"/><span>a bhí ar an taobh eile de'n teine.  I gcionn leath</span>
<lb n="78"/><span>uaire an chluig tháinig an tara diabhal anuas sa </span>
<lb n="79"/><span>chasán céadna agus fuair cathaoir eile do féin.</span>
<lb n="80"/><span>Agus i gcionn uaire nó mar sin eile bháinig an </span>
<lb n="81"/><span>tríomhadh diabhal 'na gcionn.  Ní raibh an tríomhadh </span>
<lb n="82"/><span>cathaoir sa seomra agus dhein sé seo luighe ar an </span>
<lb n="83"/><span>leaba.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>NÓTAÍ.</span></p>
<lb n="86"/>
<lb n="87"/><p><span>SPIORAIDH. — Taidhbse, samhail.  "Ní'l spioraid</span>
<lb n="88"/><span>ná púca gan a chúise féin." </span>
<lb n="89"/><span>BOG BEANN. — "Táim bóg ort" .i. is cuma </span>
<lb n="90"/><span>liom mar gheall ort.  "Ní'l aon beann agam</span>
<lb n="91"/><span>ort."  .I.  tháim in-easpleadhach leat.</span>
<lb n="92"/><span>D'IOMCHAR. — A bheith macánta — gan adhnas ná </span>
<lb n="93"/><span>achrann a dhéanamh.</span>
<lb n="94"/><span>A THABHAIRT ORRA. — Imtheacht leo; scrios a </span>
<lb n="95"/><span>thabhairt dóibh.</span>
<lb n="96"/><span>SLOGADH. — Bolgam maith.  Scaoil sé siar braon</span>
<lb n="97"/><span>de.</span>
<lb n="98"/><span>CHUIGE NÁ UAIDH. — Ag teacht chuige ná ag </span>
<lb n="99"/><span>imteacht uaidh. </span>
<lb n="100"/><span>DIÚDARNGHAIL. — Tosach codhla, sámhán beag.</span>
<lb n="101"/><span>AN GLÓR. — Cuirtear "an" go minic mar seo le </span>
<lb n="102"/><span>rud a mbíonn iongantas nó pún ag baint leis.</span>
<lb n="103"/><span>GÍOCS NÁ MÍOCS. — Seadh ná ní h-eadh.</span>
<lb n="104"/><span>'NA GCIONN. - 'Na ndiaidh, mar thuille orra.</span></p>
<lb n="105"/>
<lb n="106"/><p><span>MÁIRÍN DE BARRA.</span></p>
<lb n="107"/>
<lb n="108"/><p><span>VII.</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>Is minic a d'ólas mo dhóithin ar aonach,</span>
<lb n="111"/><span>I gcuideachta ban óg is gan iad ro-gheal dá chéile;</span>
<lb n="112"/><span>Bíodh coróinn ó gach duine aca i gan fhios dá chéile,</span>
<lb n="113"/><span>Is sidí sláinte na mná sa mbaile nár thug riam</span>
<lb n="114"/><span>dom aon rud. </span></p>
<lb n="115"/>
<lb n="116"/><p><span>NÓTAÍ.</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>AONACH. — Teasbáinteas nó pátrún nó áit a </span>
<lb n="119"/><span>mbailigheadh na daoine lá éigin cinn bliana</span>
<lb n="120"/><span>chum aoibneas is gleo a bheith aca. </span>
<lb n="121"/><span>RÓ-GHEAL. — Gan iad ró mhuinteardha, ead</span>
<lb n="122"/><span>eatorra.</span>
<lb n="123"/><span>CORÓINN. — Ní ceart droch bhrígh a bhaint ar so.</span>
<lb n="124"/><span>Is minic d'airigheas sean-daoine ag cur síos</span>
<lb n="125"/><span>ar an ngleo a bhíodh ar chros bhóithre fada.</span>
<lb n="126"/><span>Bhíodh na tighthe tabhairne oscailte de</span>
<lb n="127"/><span>Domhnaigh.  Dá mbeadh na buachaillí, na fir</span>
<lb n="128"/><span>óga gan aon airgead bheadh fhios ag sua cailíní</span>
<lb n="129"/><span>agus thabharfaidís beagáinín airgid dóibh.</span>
<lb n="130"/><span>AISTI: — Sceilín.  Comhrádh.  "An iomarca de'n </span>
<lb n="131"/><span>aitheantas méidigheann sé an tarcuisne."</span>
<lb n="132"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Ceachtanna Gaedhilge

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Ceachtanna Gaedhilge

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
