Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Briseadh na Bóinne</title><author><name type="main">Breandán Ó Buachalla</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N"/>
                         <note type="L">88</note>
                         <note type="B">1695c 17D</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno/><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Briseadh na Bóinne</title><author>Breandán Ó Buachalla</author><imprint><publisher>B.Á.C.: NUI, 1989</publisher><date>1695c 17D</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>Teacht Shéamais Earrach 1689</span>
<lb n="2"/><span>Cé hé súd thall ar lár na fairrge?</span>
<lb n="3"/><span>tá ansúd rí Séamas, ceann gan eagla,</span>
<lb n="4"/><span>cúl breá dualach na gcocán airgid</span>
<lb n="5"/><span>ag dul go Whitehall agus garda breá shagart leis,</span>
<lb n="6"/><span>Is uch! uchón! 5 v. 10</span>
<lb n="7"/></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="8"/><p><span>Do tháinig rí Séamas chughainn go hÉire</span>
<lb n="9"/><span>rena bhróg ghallda 's rena bhróg Ghaelach;</span>
<lb n="10"/><span>tóin an oighin bhuí dá leaghadh mar phay dhúinn,</span>
<lb n="11"/><span>bíodh an t-athphrás ag Gallaibh na hÉireann,</span>
<lb n="12"/><span>'s óch! ochón! 4 v. 1</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>Atá an lá inniu fuar is tá sé gaofar</span>
<lb n="15"/><span>le linn an rí seo a thíocht go hÉirinn;</span>
<lb n="16"/><span>d'aimhdheoin an-bhroid bhodaigh an Bhéarla</span>
<lb n="17"/><span>beid na trí ríochta arís ag Séamas,</span>
<lb n="18"/><span>och, ochón! 2 v. 6</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>An Cogadh in Ultaibh Fómhar 1689</span>
<lb n="21"/><span>Is iomdha daoine uaisle faoi chlócaí dearga,</span>
<lb n="22"/><span>faoi chlócaí uaithne 's clócaí gorma,</span>
<lb n="23"/><span>agus saighdiúir singil is a ghunna ar a ghualainn</span>
<lb n="24"/><span>do chuaidh go cóige Uladh 's nár fhill, ná a thuairisc,</span>
<lb n="25"/><span>'s óch! ochón! 4 v. 3</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>A Londoin Doire, bolgach chughatsa</span>
<lb n="28"/><span>ar nós na scaile ar lasadh le púdar;</span>
<lb n="29"/><span>'s a liacht faraire fada fionn lúbach</span>
<lb n="30"/><span>gan foscadh ón ngaoith, ná cria dá gcumhdach!</span>
<lb n="31"/><span>'s seinn, óch! óchón! 3 v. 7</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>Ag Iúr Chinn Trá bhí ár gcompáin cloíte,</span>
<lb n="34"/><span>is os cionn Dhún Dealgan bhí ár gcampaí sínte,</span>
<lb n="35"/><span>an áit arbh fhéidir linn gan an-mhéad saothair</span></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="36"/><p><span>rí Uilliam a mhúchadh 's a anréim a chríochnadh,</span>
<lb n="37"/><span>'s seinn óch! óchón! 3 v. 19</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Is baintreabhach bhocht mise, a d'fhág</span>
<lb n="40"/><span>d'imigh le saighdiúir nach raibh pósta,</span>
<lb n="41"/><span>a bhfuil a dhroim briste agus fuil a chroí dóite</span>
<lb n="42"/><span>agus d'fhág súd mise i gcúige Uladh go brónach,</span>
<lb n="43"/><span>Is uch! uchón! 5 v. 1</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>Céad léan ar an bhfiabhras do bhain mo ghruaig díom,</span>
<lb n="46"/><span>is d'fhág sé maol mé, gan aon ruainne;</span>
<lb n="47"/><span>tá sí ag teacht chomh hard lem chluasaibh</span>
<lb n="48"/><span>'s an uair fhéachaim siar, is fada liom uaim í,</span>
<lb n="49"/><span>Is uch! uchón! 5 v. 2</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>Briseadh na Bóinne Iúil 1690</span>
<lb n="52"/><span>Is iomdha saighdiúir láidir mómhar</span>
<lb n="53"/><span>do chaill a chlaíomh, is do chaill a chlóca,</span>
<lb n="54"/><span>do chaill a stocaí is d'imigh gan bhróga</span>
<lb n="55"/><span>ag teitheadh ón namhaid, lá bhriste na Bóinne,</span>
<lb n="56"/><span>och! ochón! 2 v. 3</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Ar an bpáirc do bhí an rás ar Dhiarmaid,</span>
<lb n="59"/><span>do chaill sé a chlóca is a chórú ciarsach,</span>
<lb n="60"/><span>do chaill sé a phiostal, a ghunna is a dhiallait,</span>
<lb n="61"/><span>is do chaill an t-anam, gidh mhairbh sé an diabhal díobh,</span>
<lb n="62"/><span>is uch! uchón! 5 v. 5</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>Nárb é do bheatha anall chugainn a rí ghil Séamas</span>
<lb n="65"/><span>red leathbhróg ghallda is red bhróg eile Gaelach</span>
<lb n="66"/><span>ag déanamh buartha ar fuaid na hÉireann</span>
<lb n="67"/><span>'s nach tug tú bualadh uait ná réiteach,</span>
<lb n="68"/><span>is uch! uchón! 5 v. 3</span>
<lb n="69"/></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="70"/><p><span>Cuirimse mo mhallacht ortsa, a rí Séamas,</span>
<lb n="71"/><span>is iomdha mac máthara a d'fhág tú in éide,</span>
<lb n="72"/><span>fána stocaí geala is a gcarabhataí gléigeal,</span>
<lb n="73"/><span>is bróga móra fuaite ar chlann na nGael bocht,</span>
<lb n="74"/><span>is uch! uchón! 6 v. 2</span></p>
<lb n="75"/>
<lb n="76"/><p><span>A scológaí na Mí, ná goilleadh oraibh an fómhar</span>
<lb n="77"/><span>nó an mórchloí fuaramar ag briseadh na Bóinne;</span>
<lb n="78"/><span>tá an Sáirséalach láidir is a thrúpaí aige in ordú</span>
<lb n="79"/><span>le gunnaíbh is dromaíbh leis na bodaigh a chur as Fódla,</span>
<lb n="80"/><span>'s seinn och! ochón! 3 v. 22</span></p>
<lb n="81"/>
<lb n="82"/><p><span>A chlanna Gael chalma bainigí an fómhar so</span>
<lb n="83"/><span>'s ná cuirigí suim i lá bhriste na Bóinne ... 5 v. 4</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>A chlanna na ndeathrach cuiridh an eorna,</span>
<lb n="86"/><span>is ná cuiridh i suim briseadh na Bóinne,</span>
<lb n="87"/><span>atá an Sáirséalach láidir is a shaighdiúirí óga</span>
<lb n="88"/><span>is mo thrua mar cailleadh Alastram Mac Dónaill,</span>
<lb n="89"/><span>och! ochón! 2 v. 8</span></p>
<lb n="90"/>
<lb n="91"/><p><span>Luimneach: An Chéad Léigear Iúil - Lúnasa 1690</span>
<lb n="92"/><span>Is iad na buachaillí so, buachaillí Gaelach,</span>
<lb n="93"/><span>ag briseadh a gcroí ag siúl na sléibhte,</span>
<lb n="94"/><span>ag amharc amach ar chuantaí na hÉireann</span>
<lb n="95"/><span>is ag sileadh na súl ag siúl gan Séamas,</span>
<lb n="96"/><span>is uch! uchón! 6 v. 4</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>Is ag an mBaile Mór a chodail muinn an oíche sin,</span>
<lb n="99"/><span>is ag an tseandroichead a ligeamar ár scíste,</span>
<lb n="100"/><span>dul anonn ar an tSionainn a bhí gruaim ar na míltibh,</span>
<lb n="101"/><span>is ag Luimneach na long a bhí an mháirseáil aoibhinn,</span>
<lb n="102"/><span>is uch! uchón! 6 v. 5</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>Do gheabhaidh mé siar an sliabh so im aonar,</span>
<lb n="105"/><span>agus geabhad aniar arís más féidir;</span>
<lb n="106"/><span>is ann do chonairc mé an campa Gaelach,</span></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="107"/><p><span>an dream bocht silte nár chuir le chéile,</span>
<lb n="108"/><span>'s seinn óch! óchón! 3 v. 4</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>A Phádraig Sáirséal, guí gach nduine leat,</span>
<lb n="111"/><span>mo ghuí-se féin is guí mhic Muire leat;</span>
<lb n="112"/><span>ó thóg tú an t-each caol ag gabháil trí bhiorra dhuit</span>
<lb n="113"/><span>is gur ag Cuilinn Ó gCuanach buadh leat Luimneach,</span>
<lb n="114"/><span>'s seinn óch! óchón! 3 v. 3</span></p>
<lb n="115"/>
<lb n="116"/><p><span>A Phádraig Sáirséal, is duine le Dia thú,</span>
<lb n="117"/><span>is fearrde an talamh ar sheasaigh tú riamh air,</span>
<lb n="118"/><span>do bhuainteá allas as clanna na striapach,</span>
<lb n="119"/><span>'s do sciob an báire ó láimh rí Uilliam leat.</span>
<lb n="120"/><span>is uch! uchón! 5 v. 6</span></p>
<lb n="121"/>
<lb n="122"/><p><span>An Cogadh sa Mhumhain Fómhar 1690</span>
<lb n="123"/><span>D'imigh an smál ar bhád an chalaidh,</span>
<lb n="124"/><span>'s tá Cionn tSáile lán de bharcaibh,</span>
<lb n="125"/><span>gabhaidh lastall chuig dúiche an Bharraigh,</span>
<lb n="126"/><span>táid na poirt réabtha is Éire ag Gallaibh,</span>
<lb n="127"/><span>'s óch! ochón! 4 v. 5</span></p>
<lb n="128"/>
<lb n="129"/><p><span>A chlanna Gael, ní hionadh dubhach sibh,</span>
<lb n="130"/><span>is feabhas do lasaid na Sacsanaigh púdar,</span>
<lb n="131"/><span>atá Cluain Meala acu agus Carraig na Siúire</span>
<lb n="132"/><span>agus baile beag eile inarb ainm dó Durlas,</span>
<lb n="133"/><span>och! ochón! 2 v. 2</span></p>
<lb n="134"/>
<lb n="135"/><p><span>Lá Sparr Thuamhan ba chruaidh an chéim sin,</span>
<lb n="136"/><span>'s ár ndaoine uaisle i gcuan a bheith traochta</span>
<lb n="137"/><span>go dtáinig anuas scuaine an Bhéarla</span>
<lb n="138"/><span>do thug léirscrios Luain ar chuallacht Shéamais.</span>
<lb n="139"/><span>och! ochón! 2 v. 11</span>
<lb n="140"/></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="141"/><p><span>Eachtraí Éagsúla Eile Samhain 1690 - Iúil 1691</span>
<lb n="142"/><span>d'éirigh mé ar shliabh lá breá gréine,</span>
<lb n="143"/><span>do chonairc na Sacsanaigh i bhfochair a chéile;</span>
<lb n="144"/><span>an córú capall ba dheise bhí in Éire,</span>
<lb n="145"/><span>"ó coimeád dhom na bodaigh go mbainfead gé astu",</span>
<lb n="146"/><span>'s seinn, óch! óchón! 3 v. 8</span></p>
<lb n="147"/>
<lb n="148"/><p><span>Is é mo chreach mar do chailleamair Diarmaid,</span>
<lb n="149"/><span>bhí ceann an scafaire ar halbart iarainn;</span>
<lb n="150"/><span>bhí a chuid fola á sracadh 's a bhratach á stialladh,</span>
<lb n="151"/><span>'s gan fáil chasta aige, dá bhfeicfeadh sé Dia ann!</span>
<lb n="152"/><span>'s seinn, óch! óchón! 3 v. 11</span></p>
<lb n="153"/>
<lb n="154"/><p><span>Is é mo chreachsa an tsraith á tógbhan</span>
<lb n="155"/><span>an dá fhear déag do bhí os cionn Feorach;</span>
<lb n="156"/><span>mo dhias dearthár is iad is gleo liom,</span>
<lb n="157"/><span>ach mo chúig céad diachair Diarmaid an t-óigfhear,</span>
<lb n="158"/><span>'s seinn, óch! óchón! 3 v. 12</span></p>
<lb n="159"/>
<lb n="160"/><p><span>An tráth do las an teach bhí an deatach dár múchadh,</span>
<lb n="161"/><span>ag clann Bhil bhradaigh dár ngreadadh le púdar;</span>
<lb n="162"/><span>níl aon urchar dá scaoilfidís fúinne</span>
<lb n="163"/><span>ná fiafraíodh Colonel Mitchel "Ar leagadh Lord Lucan?"</span>
<lb n="164"/><span>'s seinn, óch! óchón! 3 v. 14</span></p>
<lb n="165"/>
<lb n="166"/><p><span>"Cé súd thiar tar dhoras na ceártan?</span>
<lb n="167"/><span>"Ná ceil ar rí Uilliam é, tá mise Brian rábach"</span>
<lb n="168"/><span>"Fan do sheasamh, a bhodaigh, go gcaithfe mé grán leat".</span>
<lb n="169"/><span>"A ghiolla na praisce, ní fhanfad go lá leat,"</span>
<lb n="170"/><span>'s seinn, óch! óchón! 3 v. 16</span></p>
<lb n="171"/>
<lb n="172"/><p><span>A Chaisleáin na Coinne, is fada liom síos tú,</span>
<lb n="173"/><span>dá n-éirínn ar maidin nó i dteacht an mheon-oíche,</span>
<lb n="174"/><span>do b'fhearr liom féin ná cúig chéad píosa</span>
<lb n="175"/><span>go mbeinn slán súgach tar éis gabháil tríotsa,</span>
<lb n="176"/><span>och! ochón! 2 v. 7</span></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="177"/><p><span>A Phádraig Uí Ágáin, a bhodaigh na bláithche,</span>
<lb n="178"/><span>is iomdha fear fearúil bhí riamh ar do gharda,</span>
<lb n="179"/><span>spanógaí glana acu ag fuaradh na cáfruith,</span>
<lb n="180"/><span>is lucht na sligeán cam, is nár thille Dia slán iad.</span>
<lb n="181"/><span>is m'uchón! ó! 1 v. 3</span></p>
<lb n="182"/>
<lb n="183"/><p><span>A chlanna Gael do fuaireabhair náire,</span>
<lb n="184"/><span>do chailleabhair Corcaigh agus Cionn tSáile,</span>
<lb n="185"/><span>Baile Átha Luain agus Droichead Átha,</span>
<lb n="186"/><span>is briseadh na Bóinne is é is mó a chráigh mé,</span>
<lb n="187"/><span>och! ochón! 2 v. 1</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>Eachroim Iúil 1691</span>
<lb n="190"/><span>Is iomdha saighdiúir láidir meanmnach,</span>
<lb n="191"/><span>mac duine uasail is sárfhear ceannasach,</span>
<lb n="192"/><span>faoi chlócaí uaithne, dubha agus dearga</span>
<lb n="193"/><span>do cailleadh le Séamas thíos in Eachroim,</span>
<lb n="194"/><span>och! ochón! 2 v. 4</span></p>
<lb n="195"/>
<lb n="196"/><p><span>Thug sinn an chéad bhriseadh ag bruach na Bóinne</span>
<lb n="197"/><span>an dara briseadh ag Móta Ghráinne Óige,</span>
<lb n="198"/><span>an tríú briseadh in Eachroim Dé Domhnaigh,</span>
<lb n="199"/><span>buaileadh buille dhroma linn is cha mhór a bhí beo againn,</span></p>
<lb n="200"/>
<lb n="201"/><p><span>is uch! uchón! 6 v. 1</span></p>
<lb n="202"/>
<lb n="203"/><p><span>Is mó saighdiúirín meidhreach meanmnach</span>
<lb n="204"/><span>do ghaibh an tslí seo le seacht seachtaine,</span>
<lb n="205"/><span>faoi ghunna, faoi phíce, faoi chlaíomh cinn airgid,</span>
<lb n="206"/><span>'s tá siad sínte thíos in Eachroim,</span>
<lb n="207"/><span>'s seinn, óch! óchón! 3 v. 9</span></p>
<lb n="208"/>
<lb n="209"/><p><span>Tá leasú ag Ó Ceallaigh 's ní gainimh é ná aoileach,</span>
<lb n="210"/><span>acht saighdiúirí tapa dhéanfadh gaisce le píce;</span>
<lb n="211"/><span>do fágadh iad in Eachroim 'na sraitheanna sínte</span>
<lb n="212"/><span>mar bheadh feoil chapaill ag madraí á sraoilleadh,</span>
<lb n="213"/><span>'s seinn, óch! óchón! 3 v. 15</span></p>
<lb n="214"/>
<lb n="215"/><p><span>In Eachroim Uí Cheallaigh a fágadh na céadtha</span>
<lb n="216"/><span>de na fearaibh maiseach ba deise bhí in Éirinn,</span>
<lb n="217"/><span>gan snáithe hata, carbhata nó léine</span>
<lb n="218"/><span>acht a gcorpaibh geala 's a gcuid fola á dtréigeadh!</span></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="219"/><p><span>'s seinn, óch! óchón! 3 v. 18</span></p>
<lb n="220"/>
<lb n="221"/><p><span>Luimneach: An Dara Léigear Fómhar 1691</span>
<lb n="222"/><span>Go neartaí Dia le ballaí Luimnigh,</span>
<lb n="223"/><span>Is leis na daoine uaisle atá ag ól is ag imirt ann</span>
<lb n="224"/><span>ar dhíslí cnámh is ar chártaí imeartha,</span>
<lb n="225"/><span>is briathra Dé dá léamh go minic ann,</span>
<lb n="226"/><span>och! ochón! 2 v. 10</span></p>
<lb n="227"/>
<lb n="228"/><p><span>Nach ait an áit 'nar fágadh aréir sinn,</span>
<lb n="229"/><span>ar bhruach na trá gan snáithe den éadach,</span>
<lb n="230"/><span>tá na loingis ag snámh 's ár mná ag géarghol,</span>
<lb n="231"/><span>'s mo chúig céad slán go brách leatsa a Éire,</span>
<lb n="232"/><span>'s óch! ochón! 4 v. 7</span></p>
<lb n="233"/>
<lb n="234"/><p><span>Is iomdha faraire fada fionn glégheal,</span>
<lb n="235"/><span>do chuaidh tar sáile in arm rí Séamas,</span>
<lb n="236"/><span>do thabharfadh a stát ar cháirtín géar dí,</span>
<lb n="237"/><span>nó ar dheoch fhairsing d'uisce na hÉireann</span>
<lb n="238"/><span>is óch! uchón! 4 v. 8</span></p>
<lb n="239"/>
<lb n="240"/><p><span>Is saighdiúir bocht creapailte mé bhí in arm rí Séamas,</span>
<lb n="241"/><span>'s an gcuala sibh na scéala mar chaill muidne Éire?</span>
<lb n="242"/><span>do dhíol mé mo dhúiche ar aon chárta dí géire</span>
<lb n="243"/><span>is buaileadh buille dhroma liom ar fad amach ó Éirinn,</span>
<lb n="244"/><span>'s seinn, óch! óchón! 3 v. 24</span></p>
<lb n="245"/>
<lb n="246"/><p><span>"Ce súd thall ar chnoc Bhinn Éadair?"</span>
<lb n="247"/><span>"Saighdiúir bocht mé le rí Séamas;</span>
<lb n="248"/><span>ar dhíslí cnámh is ar chártaí imeartha,</span>
<lb n="249"/><span>is briathra Dé dá léamh go minic ann,</span>
<lb n="250"/><span>och! ochón! 2 v. 10</span></p>
<lb n="251"/>
<lb n="252"/><p><span>Slán le Sáirséal Nollaig 1691</span>
<lb n="253"/><span>A Phádraig Sáirséal, slán go dtí tú</span>
<lb n="254"/><span>ó chuais don Fhrainc is do champaí scaoilte,</span></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="255"/><p><span>ag déanamh do ghearáin leis na ríthe,</span>
<lb n="256"/><span>'s d'fhág tú Éire is Gaeil bhocht cloíte!</span>
<lb n="257"/><span>'s seinn, óch! óchón! 3 v. 1</span></p>
<lb n="258"/>
<lb n="259"/><p><span>Tá pinginn ar an gcárta is an cárta líonta,</span>
<lb n="260"/><span>is a Phádraig Sáirséal, mo shlán go dtí thú,</span>
<lb n="261"/><span>'s uch! uchón 6 v. 7</span></p>
<lb n="262"/>
<lb n="263"/><p><span>An lá úd a chuaidh muinne os cionn sruth Bóinne,</span>
<lb n="264"/><span>gé go raibh bombaí arda is grán linn á scaoileadh;</span>
<lb n="265"/><span>le athrú ceannphoirt throidfeamaois arís iad</span>
<lb n="266"/><span>'s och! a choirnéil Sáirséal, céad slán go dtí tú!</span>
<lb n="267"/><span>'s seinn, óch! óchón! 3 v. 21</span></p>
<lb n="268"/>
<lb n="269"/><p><span>Ansúd atá siad, barr uaisle Éireann,</span>
<lb n="270"/><span>Diúicigh, Búrcaigh, 's mac rí Séamas,</span>
<lb n="271"/><span>Caiptín Talbóid croí na féile</span>
<lb n="272"/><span>is Pádraig Sáirséal, grá ban Éireann,</span>
<lb n="273"/><span>'s seinn, óch! óchón! 3 v. 17</span></p>
<lb n="274"/>
<lb n="275"/><p><span>Athnuachan</span>
<lb n="276"/><span>A Phádraig Sáirséal slán go bhfille tú,</span>
<lb n="277"/><span>thug tú clú na Mumhan go huile leat,</span>
<lb n="278"/><span>do thug tú an láir riabhach ar srian tré Bhiorra leat</span>
<lb n="279"/><span>'s i gCuilleann Ó gCuanach do bhuaigh tú Luimneach.</span>
<lb n="280"/><span>is uch! uchón! 5 v. 8</span></p>
<lb n="281"/>
<lb n="282"/><p><span>A bhuachaillí an chúige, bainigí an eorna,</span>
<lb n="283"/><span>is ná cuirigí faoi gheasaibh bheith ag briseadh na Bóinne,</span>
<lb n="284"/><span>tá an Sáirséalach ag teacht is beidh leis na slóite,</span>
<lb n="285"/><span>ar chuala sibh mar cailleadh Ball Dearg Ó Dónaill,</span>
<lb n="286"/><span>is m'uchón ó! 1 v. 1</span>
<lb n="287"/></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="288"/><p><span>An chlann sin Bhullaí is gan aon duine acu le chéile,</span>
<lb n="289"/><span>buaidh agus biseach le cuid bhuachaill Shéamais,</span>
<lb n="290"/><span>is m'uchón ó! 1 v. 5</span></p>
<lb n="291"/>
<lb n="292"/><p><span>Nár fhagha mise bás 's nár fhága mé an saol seo,</span>
<lb n="293"/><span>go bhfeice mé an bhuíon Shacsanach ag stealladh na déirce,</span>
<lb n="294"/><span>bróga boga fliucha orthu mar bhíodh ar chlanna Gael bocht.</span>
<lb n="295"/><span>'s seinn, och! ochón! 3 v. 23</span></p>
<lb n="296"/>
<lb n="297"/><p><span>Achainím ar Mhuire is ar Rí na féile</span>
<lb n="298"/><span>go bhfeicead na Sacsanaigh ag stealladh na déirce,</span>
<lb n="299"/><span>a ráinne ar a nguaillibh ag tuilleamh pá lae leo</span>
<lb n="300"/><span>is a mbróga lán d'uisce mar bhíos ar Ghael bocht,</span>
<lb n="301"/><span>och! ochón! 2 v. 12</span></p>
<lb n="302"/>
<lb n="303"/><p><span>Tiocfaidh an rí is tiocfaidh an bhanríon,</span>
<lb n="304"/><span>tiocfaidh Séarlas is an dá Mhac Cárthaigh;</span>
<lb n="305"/><span>tiocfaidh na Francaigh ina rancaí ina dhéidh sin</span>
<lb n="306"/><span>'s beidh na fir ghruama á ruagadh as Éirinn,</span>
<lb n="307"/><span>is uch! uchón! 6 v. 3</span>
<lb n="308"/></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="309"/><p><span>Chailleamairne Bóinne le foirneart an lae sin,</span>
<lb n="310"/><span>Cornal Stangan a bhí farannach méiniúil,</span>
<lb n="311"/><span>bhí ina sheasamh go bhfaca rí Séamas -</span>
<lb n="312"/><span>rí meata do ghlac na ritréada,</span>
<lb n="313"/><span>rí meata do ghlac na ritréada,</span>
<lb n="314"/><span>is d'fhág buaireadh naoi n-uaire ar Ghaeil bhocht.</span>
<lb n="315"/></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="316"/><p><span>Tá mo chluasa bochta buartha gan éisteacht,</span>
<lb n="317"/><span>is mo shúile dúnta gan radharc ar bith,</span>
<lb n="318"/><span>is trua nach in uaigh thalúna i gcré bheinn,</span>
<lb n="319"/><span>ó tharla mé beo is gan cabhair 'na ndéidh agam;</span>
<lb n="320"/><span>is gur furas do na bodaigh nach bhfaca an saol sin</span>
<lb n="321"/><span>labhairt go trom trom ar bhuachaillí Shéamais.</span></p>
<lb n="322"/>
<lb n="323"/><p><span>Is iad na buachaillí so, buachaillí Gaelach,</span>
<lb n="324"/><span>ag briseadh a gcroí ag siúl na sléibhte,</span>
<lb n="325"/><span>ag amharc amach ar chuantaí na hÉireann</span>
<lb n="326"/><span>is ag sileadh na súl ag siúl gan Séamas,</span>
<lb n="327"/><span>is uch! uchón! 6 v. 4</span>
<lb n="328"/></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="329"/><p><span>A scológaí na Mí, ná goilleadh oraibh an fómhar,</span>
<lb n="330"/><span>nó an mórchloí fuaramar ag briseadh na Bóinne ... 3 v. 22</span></p>
<lb n="331"/>
<lb n="332"/><p><span>A chlanna na ndeathrach, cuiridh an eorna,</span>
<lb n="333"/><span>is ná cuiridh i suim briseadh na Bóinne ... 2 v. 7</span></p>
<lb n="334"/>
<lb n="335"/><p><span>A chlanna Gael chalma, bainigí an fómhar so</span>
<lb n="336"/><span>'s ná cuirigí suim i lá bhriste na Bóinne ... 5 v. 4.</span></p>
<lb n="337"/>
<lb n="338"/><p><span>Créad é an scléip seo ar scriúdaraí an Bhéarla</span>
<lb n="339"/><span>ag síorchumadh bréaga is á dtreorú,</span>
<lb n="340"/><span>ag síorchur i gcéill gur scrios siad na Gaeil</span>
<lb n="341"/><span>is gur hardaíodh a gcéim ag an Bhóinn dóibh?;</span>
<lb n="342"/><span>b'olc, olc bhur rún gidh gur mhór bhur ndúil</span>
<lb n="343"/><span>'s níl gar dhúinn anois bheith buartha</span>
<lb n="344"/><span>go dtiocfaidh an t-am a dtabharfaí díol dá cheann</span>
<lb n="345"/><span>agus cuntas ann gan chairde! ...</span></p>
<lb n="346"/>
<lb n="347"/><p><span>Nárbh fhada bhí Maoise agus pobal Iosraeil</span>
<lb n="348"/><span>i gcogadh is faoi chíos ag Pharaoh?</span></p>
</div>
<pb n="101"/>
<div><lb n="349"/><p><span>is nárbh fhada bhí Críost ar thalamh dár saoradh</span>
<lb n="350"/><span>ó chathaibh na ndiabhal naimhdeach?</span>
<lb n="351"/><span>'s nach minic a léirscriosadh Jerusalem</span>
<lb n="352"/><span>le baothchogadh mallaithe gach náisiúin,</span>
<lb n="353"/><span>is amhaill tá ár dteampaill sárbeannaithe féin</span>
<lb n="354"/><span>anocht faoi ghéarsmacht na Galltacht ...</span></p>
<lb n="355"/>
<lb n="356"/><p><span>Níl aon bhodach gallta ó so go Droichead Átha</span>
<lb n="357"/><span>nár chóir a chrochadh in airde le rópaí,</span>
<lb n="358"/><span>ná a gcur i mbrannraí nó i mbairillí sparrtha</span>
<lb n="359"/><span>'gus a leigean le fánaidh na Bóinne;</span>
<lb n="360"/><span>ós iad a leag lámha go trom orainn an lá sin</span>
<lb n="361"/><span>le feall, le clampar 's le treoirbheart,</span>
<lb n="362"/><span>acht tiocfaidh loing faoi spás go Carraig na mBárc</span>
<lb n="363"/><span>bhainfeas cuntas san ármhach le comhrac.</span></p>
<lb n="364"/>
<lb n="365"/><p><span>Ní raibh éifeacht i mbriseadh na Bóinne,</span>
<lb n="366"/><span>ná i mBaile Átha Luain cí go raibh cathbheart rómhór ann,</span>
<lb n="367"/><span>ná in aon chath dá dtugamar in Éirinn</span></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="368"/><p><span>nó gur tugadh orainne cruinniú na féinne</span>
<lb n="369"/><span>go hEachroim Uí Cheallaigh dár bhféachaint ...</span></p>
<lb n="370"/>
<lb n="371"/><p><span>A Sháirséalaigh ar do chodladh do bhí tú?</span>
<lb n="372"/><span>nó goidé an suan do tháinig ó Chríost ort?</span>
<lb n="373"/><span>is gur shíl mé féin gur laoch tú bhí líofa</span>
<lb n="374"/><span>do rachadh i dtús nó i dtoiseach na bruíne</span>
<lb n="375"/><span>agus front and rear do choinbheáil síos leobh ...</span></p>
<lb n="376"/>
<lb n="377"/><p><span>Mo dhola, mo dhochar is mo léanscrios</span>
<lb n="378"/><span>ar leagadh le feallbheart an lae sin ...</span>
<lb n="379"/><span>is ár gcoisíní bochta dá ngéarloit,</span>
<lb n="380"/><span>'sé ba samhail dóibh talamh a mbeadh tréad air</span>
<lb n="381"/><span>dá leagadh chun eallachaí méithe,</span>
<lb n="382"/><span>gan fascadh de thalamh dá gcaomhaint</span>
<lb n="383"/><span>a gcorp rotaí ó mhórtheas na gréine,</span>
<lb n="384"/><span>a gcairde ag teacht dá bhféachaint,</span>
<lb n="385"/><span>ag cur aithne ar na marcaigh bhí tréasach;</span>
<lb n="386"/><span>níor bhealach leo bealach rí Séamas</span>
<lb n="387"/><span>ach bealach ler cailleadh na céadta,</span>
<lb n="388"/><span>an fealladóir bradach, gan séan air!</span>
<lb n="389"/></p>
</div>
<pb n="103"/>
<div><lb n="390"/><p><span>Iarraim ar Mhuire, is go gcluinead mar scéal é</span>
<lb n="391"/><span>is a theacht dúinn aríst ar chuanta na hÉireann,</span>
<lb n="392"/><span>ár ngalltrompaí againne dá séideadh,</span>
<lb n="393"/><span>agus ár ndrumaí dá mbualadh go haerach,</span>
<lb n="394"/><span>agus rí geal Séamas i Whitehall mar ba mhéin linn.</span></p>
<lb n="395"/>
<lb n="396"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Briseadh na Bóinne

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Briseadh na Bóinne

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
