Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Dearbhuithe ó Chontae an Chláir</title><author><name type="main">Tomás ó Míocháin</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N"/>
                         <note type="L">248</note>
                         <note type="B">1781lsc 18D</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno/><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Dearbhuithe ó Chontae an Chláir</title><author>Tomás ó Míocháin</author><imprint><publisher>B.Á.C.: NUI, 1977-1979</publisher><date>1781lsc 18D</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>1</span>
<lb n="2"/><span>Tomás ó Míocháin cct.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>Dearbhaithe Dhoiminic do Búrc i mnaoi Shíomain Mhic Fhear-</span>
<lb n="5"/><span>ghus Mhic Ceorais.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Dar droichead na Crannaí dar Rúirí na gainmhe</span>
<lb n="8"/><span>dar ar hoileadh do leanaí do Riocard Laighléis,</span>
<lb n="9"/><span>dar ar ceileadh do dhráití le Feidhlim na gcártaí</span>
<lb n="10"/><span>dar Pádraig Ó hAilpín 's dar ar bhailigh sé 'dhéirc,</span>
<lb n="11"/><span>dar iallaibh na mangaí bhí ag Brian bocht Mac Amhlaoibh</span>
<lb n="12"/><span>dar ar diúgadh do channaí le Pilib Suipéal,</span>
<lb n="13"/><span>is millteach an mhailís do Shíomain Mac Fearghus</span>
<lb n="14"/><span>a thaibhreamh gur chneasaíos le Murainn Ní Aodha.</span></p>
<lb n="15"/>
<lb n="16"/><p><span>Dar pátrún Chill Bríde dar rás Baile Uí Chaoilte</span>
<lb n="17"/><span>dar mála na pípe bhí ag Bachall Ó Béic,</span>
<lb n="18"/><span>dar Rándal Ó Gríobhtha bhí i gCoilleán Uí Shíoda</span>
<lb n="19"/><span>dar Pádraig Ó Finníola do cheapas an bréid,</span>
<lb n="20"/><span>dar spagán Joe Wheeler inar ghnáthach leithphíosa</span>
<lb n="21"/><span>dar fámairí gaoithe is dar freangaigh Mallbay,</span>
<lb n="22"/><span>in airde ar do mhnaoise níor tharla me sínte</span>
<lb n="23"/><span>'s nách nár dhuit a Shiomáin me tharraingt fá scléip.</span></p>
<lb n="24"/>
<lb n="25"/><p><span>Dar an gcriathar dar an gcáithigh bhí ag Ciarnait Ní Chearna</span>
<lb n="26"/><span>dar Cian Ó Coileáin do bhí i bhfad i nDún Néill,</span>
<lb n="27"/><span>dar tiarach na lárach tá ag Diarmaid Ó Freaghla</span>
<lb n="28"/><span>dar trian na seascán atá ag Breasal Builtéir,</span>
<lb n="29"/><span>dar giall an scadáin bhric do pianadh sa tsáile</span>
<lb n="30"/><span>le Vinegar Arthur an Corkally Lane,</span>
<lb n="31"/><span>chois spiara ná stáca ná ag riascach na ráibe</span>
<lb n="32"/><span>níor iarras-sa fábhar ar Murainn Ní Aodha.</span></p>
<lb n="33"/>
<lb n="34"/><p><span>Dar Heighfield Dhruimeolain dar sinsir Sheoin Colpoys</span>
<lb n="35"/><span>dar líoga na Boirne dar duille na gcraobh,</span>
<lb n="36"/><span>dar fuíoll na luideoga do dhíolaid fíodóirí</span>
<lb n="37"/><span>dar Caoilte Mac Códa ar ar baisteadh bod gé,</span></p>
</div>
<pb n="249"/>
<div><lb n="38"/><p><span>dar saoithibh na comhairle chuir aimhleas roimh Sheoirse</span>
<lb n="39"/><span>dar intleacht Bob Lotan ná teipeann ón bplé,</span>
<lb n="40"/><span>ar binse ná ar bóthar a Shíomain na ndrólann</span>
<lb n="41"/><span>níor shíneas lead stórach 's níor bhlaiseas a béal.</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>Dar brí na mileoige bhí ag Maoilín Ó Móra</span>
<lb n="44"/><span>dar binn na braitleoige bhí ar Chathal Ó Chéibh,</span>
<lb n="45"/><span>dar ar íocas do choróinibh le grinnbhean an ósta</span>
<lb n="46"/><span>dar bríste 's dar bróga Shean-Doiminic Paor,</span>
<lb n="47"/><span>dar íochtar an chlóca a mbíodh ríoball go leor air</span>
<lb n="48"/><span>ag Muircheartach Ó Tórpa ná cleachtadh círéip,</span>
<lb n="49"/><span>níor chuí 'gus níor chóir dhuit a Shíomain Mhic Ceorais</span>
<lb n="50"/><span>a smaoineamh gur phógas-sa cumann do chléibh.</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>Dar srianta Sheoin Chartes dar sciath Chonaill Chearnaigh</span>
<lb n="53"/><span>dar Diarmaid is Gráinne bhí i bhfarradh Sheoin Shea,</span>
<lb n="54"/><span>dar Meidhbh Ní Mhic Ránaill bhí bliain i mBéal Átha</span>
<lb n="55"/><span>dar Niall Ó Milleán ná dúirt paidir ná cré,</span>
<lb n="56"/><span>dar cliabhracha an rácaim tá ar iasacht ag Máire</span>
<lb n="57"/><span>dar ar stialladh do chártaibh le Culligan Rake,</span>
<lb n="58"/><span>lead mhnaoi ní rabhas páirteach a Shíomain na n-árann</span>
<lb n="59"/><span>cidh cíortha me cáiblithe ó phosta go poiléar.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Bzzzzz1781lsc 18D</span>
<lb n="62"/><span>UzzzzzSéamas Mac Consaidín </span>
<lb n="63"/><span>2</span>
<lb n="64"/><span>Séamas Mac Consaidín cct.</span>
<lb n="65"/><span>Freagra Shíomain Mhic Fhearghus Mhic Ceorais .i. caoinchéile</span>
<lb n="66"/><span>Mhuirinne ghléimhianach Ní Aodha ar Dhoiminic chróga leathan-</span>
<lb n="67"/><span>mharcach do Búrc.</span></p>
<lb n="68"/>
<lb n="69"/><p><span>A Éigse Chláir Fódla 's a chléircheap na n-ordaibh</span>
<lb n="70"/><span>an léir díbh na sceolta le a bhfuilim i bpéin,</span>
<lb n="71"/><span>dom chéasadh 's dom scóladh 's dom dhaoradh idir chomharsain</span>
<lb n="72"/><span>ag éisteacht gach móide dár tugadh i mbréig,</span>
<lb n="73"/><span>Le ar saoradh an cóbach do léirscrios leam ló me</span>
<lb n="74"/><span>'s an céile léar pósadh me, Murainn Ní Aodha,</span>
<lb n="75"/><span>ag téarnamh chum bóthair ar féasta 's ar cóisir</span>
<lb n="76"/><span>dá gléasadh 's dá grógadh le Doiminic Caoch?</span>
<lb n="77"/></p>
</div>
<pb n="250"/>
<div><lb n="78"/><p><span>Éistigí a chomharsain is géillig dom ghlórsa</span>
<lb n="79"/><span>is ná léigig mo scóladh an tan chluinfir mo scéal,</span>
<lb n="80"/><span>is ná féachaig don tsórt san do dhaorfadh a gcóngais</span>
<lb n="81"/><span>is do réabfadh a móide gan urraim don chléir;</span>
<lb n="82"/><span>dar bréathra 's dar gnótha gach éifid 's gach óinmhid</span>
<lb n="83"/><span>dar éifeacht 's dar comhachta lucht glugair gan chéill,</span>
<lb n="84"/><span>ar thréadaibh 's ar sheoidibh na hÉireann a stórach</span>
<lb n="85"/><span>'s a chéile na ndrólann ní chuirfinnse ort bréag.</span></p>
<lb n="86"/>
<lb n="87"/><p><span>Dar Gearóid Ó Gríobhtha dar an gcronnóig a suíodh air</span>
<lb n="88"/><span>dar an luideoig is righne do cuireadh sa mbréid,</span>
<lb n="89"/><span>dar an bpluideoig ba bhuíthe bhí ag Tiobóid na gaoithe</span>
<lb n="90"/><span>dar an onóir dob airde bhí ag Murchadh Ó hAodha,</span>
<lb n="91"/><span>dar an bhfuinneoig dar an bhfaoilinn dar an nglasóigín chaoimhthigh</span>
<lb n="92"/><span>dar an spideoig do rinceann ar mhullach na gcraobh,</span>
<lb n="93"/><span>ba trioblóideach bhínnse gan sodóg gan císte</span>
<lb n="94"/><span>'s a photóga líonta aige Doiminic Caoch.</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>Dar canntracht na pípe dar cantlamh na ndaoithe</span>
<lb n="97"/><span>dar an gcancar le a gcloítear an iomad don tsaol,</span>
<lb n="98"/><span>dar an ancaire ba líonta don bhranda ba daoire</span>
<lb n="99"/><span>dar an lansa ba líofa do cuireadh im ghéag,</span>
<lb n="100"/><span>dar Antainín Ó Gríobhtha do scanraigh an t-íota</span>
<lb n="101"/><span>dar francaigh na dríbe dar crutaibh na dtréad,</span>
<lb n="102"/><span>dob amplach a d'íosfadh mo ghandal ina cuibhreann</span>
<lb n="103"/><span>'s gan anlann na hoíche ach an tuire agam féin.</span></p>
<lb n="104"/>
<lb n="105"/><p><span>Dar an roithleoig is righne dar an gcopóig is ísle</span>
<lb n="106"/><span>dar an scolóig is críonna 's is foirfe in aos,</span>
<lb n="107"/><span>dar giobóg don bhríste bhí ar Greigeoir Ó Finse</span>
<lb n="108"/><span>dar Mathghamhain an rince dar trudar na ngaoth,</span>
<lb n="109"/><span>dar an mbodóig do síntear le hanó sa trinse</span>
<lb n="110"/><span>dar cruitheoir na raimhinne dar mhullach an aeir,</span>
<lb n="111"/><span>fé chollóid níor shíleas im chocól bheith choíche</span>
<lb n="112"/><span>cidh trioblóideach m'intinn ag Doiminic Caoch.</span>
<lb n="113"/></p>
</div>
<pb n="251"/>
<div><lb n="114"/><p><span>Dar an snáthaid ba líofa bhí ag Máire Ní Shíthe</span>
<lb n="115"/><span>dar an mála ina suíodh air idir ursain is chléith,</span>
<lb n="116"/><span>dar Gráinne Ní Ghríobhtha bhíodh páirteach le Síle</span>
<lb n="117"/><span>dar an gcáithigh do chríochnaigh ar mhullach an tsléibhe,</span>
<lb n="118"/><span>dar sáfaigh an phíopa bhí ag Nábla Ní Chaoilte</span>
<lb n="119"/><span>dar an mbairneach ba bhuíthe do chuireadh ina béal,</span>
<lb n="120"/><span>a chairde na dílse cídh cásmhar liom insint</span>
<lb n="121"/><span>bhíodh páirt aigem mhnaoise le Doiminic Caoch.</span></p>
<lb n="122"/>
<lb n="123"/><p><span>Dar fiacla an phráca do stialladh san mbearnain</span>
<lb n="124"/><span>'s tá thiar insa gceartain ag Muireagán Caoch,</span>
<lb n="125"/><span>dar gliadar na ngarlach ná fiadtar a shásamh</span>
<lb n="126"/><span>dar iarmhar na bhfarsal tá i gcrutaibh na dtréad,</span>
<lb n="127"/><span>dar an bpiarda ba sásta bhí ar thiarpa Uí Chearna</span>
<lb n="128"/><span>dar piasta na mbánta dar muirear na n-éan,</span>
<lb n="129"/><span>gan iarracht ar bhlairnis ná ar bhriathra gan ábhar</span>
<lb n="130"/><span>bhíodh iasacht mo mhnása ag Doiminic Caoch.</span></p>
<lb n="131"/>
<lb n="132"/><p><span>Dar claidhreacht na lómach d'éirigh as dearóileacht</span>
<lb n="133"/><span>is ná roinnfeadh go meonach le foireann Mhic Dé,</span>
<lb n="134"/><span>dar bladhmann na gcóbach fuair oidhreacht Mhic Lópa</span>
<lb n="135"/><span>'s as daibhreas do tógadh chum mustair is plé,</span>
<lb n="136"/><span>dar maighdeanas Mhóire nár thaibhrigh ar phósadh</span>
<lb n="137"/><span>is chuir adharca ar na slóite ó Bhuirinn go Léim,</span>
<lb n="138"/><span>do gheibhinnse mo stórach le soilse na nóna</span>
<lb n="139"/><span>dá saigheadadh sa bpóirse ag Doiminic Caoch.</span></p>
<lb n="140"/>
<lb n="141"/><p><span>Dar tiarnas na ndéithe bhí ag Niall is ag Laoghaire</span>
<lb n="142"/><span>dar iarthar na léine dar foirm na mbréag,</span>
<lb n="143"/><span>dar sciathrach gach scéithe bhí ag triathaibh na Féinne</span>
<lb n="144"/><span>do rialadh na céadta le cumas a ngéag,</span>
<lb n="145"/><span>dar Diarmaid Ó Cléire nár hiarradh ar féasta</span>
<lb n="146"/><span>an liaire ná staonfadh le hurraim don tréan,</span>
<lb n="147"/><span>gan iarsma na bréige má fiadtar mo shaoradh</span>
<lb n="148"/><span>ní iafad go n-éagad le Muirinn Ní Aodha.</span>
<lb n="149"/></p>
</div>
<pb n="252"/>
<div><lb n="150"/><p><span>UzzzzzTomás Ó Míocháin </span></p>
<lb n="151"/>
<lb n="152"/><p><span>3</span>
<lb n="153"/><span>Tomás Ó Míocháin cct.</span>
<lb n="154"/><span>Mionna Mhuirinne Ní Aodha ag bréagnú a fir pósta .i. Síomain</span>
<lb n="155"/><span>Mac Fearghus Mhic Ceorais agus ag deimhniú dearbhaithe Doiminic</span>
<lb n="156"/><span>do Búrc re fíorghlanadh neamhchiontach.</span></p>
<lb n="157"/>
<lb n="158"/><p><span>Mo bhreo 'gus mo chumha-chreach mar pósadh ar dtúis me</span>
<lb n="159"/><span>le gósta glas giúnnach nár aibigh i gcéill,</span>
<lb n="160"/><span>lómach gan lúthchleas gan sórt ar bith subhachais</span>
<lb n="161"/><span>le ár leonadh mo chlú mhaith 's ar leagadh mo scéimh;</span>
<lb n="162"/><span>cá bhfuil spórt insa dúiche idir ógaibh na dtriúcha</span>
<lb n="163"/><span>i measc stócach na sleamhainchleath is bacach billéad -</span>
<lb n="164"/><span>ach móidibh an Bhúrcaigh ag mórghlanadh cúise</span>
<lb n="165"/><span>nár grógadh fa shúsa leis Murainn Ní Aodha?</span></p>
<lb n="166"/>
<lb n="167"/><p><span>Cidh feoite me súite d'éis deolchreimeadh cúigir</span>
<lb n="168"/><span>go deorach san gcúinne le hanacra plé,</span>
<lb n="169"/><span>i gcóngar na cúlach an chófra ná an chrúthaigh</span>
<lb n="170"/><span>gan ordaithe an bhrútaigh dob eagal dom théacht;</span>
<lb n="171"/><span>an borreaspag Brúnach inar mbóthar dá siúladh</span>
<lb n="172"/><span>níor dhóigh go bhfaigheadh rumpa ná carbad gé;</span>
<lb n="173"/><span>'s a chomharsain na muirne nú an brón libh mo chúrsa</span>
<lb n="174"/><span>bheith beochaite brúite ag an seanchoc maol?</span></p>
<lb n="175"/>
<lb n="176"/><p><span>Níl meonreacht ná múineadh níl córtas ná cumhracht</span>
<lb n="177"/><span>i nglórthaibh an tsúmaire chruinnigh an t-éad,</span>
<lb n="178"/><span>'s gurab eolach don dúiche nách cóbach ná cúilspreas</span>
<lb n="179"/><span>an srólmharcach súgach sin Doiminic saor,</span>
<lb n="180"/><span>ach beobhile lúbach do threoncheap na mBúrcach</span>
<lb n="181"/><span>ba cróga is ba lúfar in ursanaibh éacht</span>
<lb n="182"/><span>'s tá spórtmhar i gcúrsaibh an óil is an fhiúntais</span>
<lb n="183"/><span>'s ag pógadh na gcúileann ó Bhiorra go Léim.</span>
<lb n="184"/></p>
</div>
<pb n="253"/>
<div><lb n="185"/><p><span>Ní hóinmhid bhocht shúldubh gan cóta gan chlúdadh</span>
<lb n="186"/><span>do róchleacht an Búrcach is baramhail méin,</span>
<lb n="187"/><span>ach beobhruinneall ghnúisgheal fé shról is fé phumpaibh</span>
<lb n="188"/><span>gan dearóile gan diúltadh ach cead sodair go haer;</span>
<lb n="189"/><span>dar Domhnall Ó Dúda chuir furthóg ar mhúnsail</span>
<lb n="190"/><span>dar an gcróchar do lúbadh fé Shisile Paor,</span>
<lb n="191"/><span>aisteoireacht ná lúbchleas i seomra ná i gcúilteach</span>
<lb n="192"/><span>is dóchas nár shamhlaigh le liobar mar mé.</span></p>
<lb n="193"/>
<lb n="194"/><p><span>Dar srólchrannaibh Srúille dar stól Thaidhg an turna</span>
<lb n="195"/><span>dar bónra Thír Mhúghadh 'gus dar meacan an tsléibhe,</span>
<lb n="196"/><span>dar móinbhogach Dhúire dar tóin eireamh Heulith</span>
<lb n="197"/><span>dar scornan na sleamhainchon bhí ag Gearóid na ramharbhroc</span>
<lb n="198"/><span>dar toirneach na n-uird do bhí ag Gearailt na gcaor,</span>
<lb n="199"/><span>le foirneart an Bhúrcaigh i meontreas na húime</span>
<lb n="200"/><span>níor stróiceadh dom rúscasa cnaiste ná téad.</span></p>
<lb n="201"/>
<lb n="202"/><p><span>Dar Pól Ó Fionnúcáin fuair purgóid mhealmhúta</span>
<lb n="203"/><span>dar pónta Chluanramhad agus faiche Dhrom Cléibh,</span>
<lb n="204"/><span>dar bileog an chuntair tá ag Mathghamhain na n-unsaibh</span>
<lb n="205"/><span>dar donóg an dlútha do dhealbh mo bhréid,</span>
<lb n="206"/><span>dar dronnóg an drúchta ba cláirseoir do Hewson</span>
<lb n="207"/><span>dar smólchneas na húime tá ag Rúirí Ó Néill,</span>
<lb n="208"/><span>lóta ná crústa 'chuid Cheoraisín chiontaigh</span>
<lb n="209"/><span>níor tógadh 'na dhúbla le Doiminic saor.</span></p>
<lb n="210"/>
<lb n="211"/><p><span>Dar Breogán Ó Dubharta do bheoloit an gúta</span>
<lb n="212"/><span>dar clóca Thomáis Cooper ná taiscenn a réal,</span>
<lb n="213"/><span>dar Górrdal na gcúlphoc nár ól riamh leathphionta</span>
<lb n="214"/><span>dar Tiobóid an trumpa do b'fhearra guth béil,</span>
<lb n="215"/><span>dar píonóg an phúdair tá ag Tadhg Óg Mac Cúda</span>
<lb n="216"/><span>dar cronnóg an phlúir do bhí ag Peadar Laighléis,</span>
<lb n="217"/><span>i bpóirse ná i bponcaibh níor phógas-sa an Búrcach</span>
<lb n="218"/><span>cídh scóladh go dlúth me le reacaireacht scéil.</span>
<lb n="219"/></p>
</div>
<pb n="254"/>
<div><lb n="220"/><p><span>Dar an gcronnóig a diúgthar le geocaigh Chill Mhuirne</span>
<lb n="221"/><span>dar an seanóir gan siúl tá ag leathanloch Léin,</span>
<lb n="222"/><span>dar an gcocól breacghlúineach tug collóid ar dtúis dom</span>
<lb n="223"/><span>dar Róis na leathchrúibe bhris easna in mo scéith,</span>
<lb n="224"/><span>dar an roithleoig a bhrúitear le Runólt ar leannta</span>
<lb n="225"/><span>dar crostóir an chrúca do mharbh mo chéis,</span>
<lb n="226"/><span>im chóngar ná im chlúidse níor chónaigh an Búrcach</span>
<lb n="227"/><span>an nóimint is lú ar bith ó thosach mo shaoil.</span></p>
<lb n="228"/>
<lb n="229"/><p><span>Dar lómthaigh na lúibchleas ba seolta seanuirlis</span>
<lb n="230"/><span>dar miodóg an fhonsa bhí ag Cathal Cúipéir,</span>
<lb n="231"/><span>dar Eoin is dar Úna 'na mbróig nár chuir búcla</span>
<lb n="232"/><span>dar Mór Ní Churrú do ghoid cearca Sheoin Grace,</span>
<lb n="233"/><span>dar fuinneog na cúirte tá ag Rí Seoirse Londain</span>
<lb n="234"/><span>dar Feoras Ó Fiúra do bhearras na gé,</span>
<lb n="235"/><span>le Ceoras an amhrais ní gheobhad go lá an chuntais</span>
<lb n="236"/><span>ar chomhairle ná ar chiúintheagasc cara ná cléir.</span></p>
<lb n="237"/>
<lb n="238"/><p><span>Mangaire maga ná baineadh ná maor cuaille</span>
<lb n="239"/><span>le Doiminic rabairneach seasmhach saor suaimhneach</span>
<lb n="240"/><span>ach beirthear go tapa ar bhod barraig na mbréag mbuartha</span>
<lb n="241"/><span>is ón gcloigeann de stracthar treasleathar a mhaolchluasa.</span></p>
<lb n="242"/>
<lb n="243"/><p><span>As é dubhairt . . .</span>
<lb n="244"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Dearbhuithe ó Chontae an Chláir

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Dearbhuithe ó Chontae an Chláir

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
