Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main">0473</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">Éigse13 11-25</note>
                         <note type="L">11</note>
                         <note type="B">1820c 19T</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2017</date><idno>Éigse13 11-25</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title/><author>0473</author><imprint><publisher/><date>1820c 19T</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>Air an mBás</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Domine, filia mea modo defuncta est, sed veni, impone manum</span>
<lb n="4"/><span>tuam super eam et vivet.</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>A Thighearna, atá m'inghean d'éis bháis anois air ball, acht tar</span>
<lb n="7"/><span>agus leag do lámh uirthe agus mairfeadh sí - Matha ix 18.</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>1. Ann Soisgeul an lae aniugh leughmaoid air dhá mhíorbhuille</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="10"/><p><span>do rine ár Slánaightheoir beannaighthe: air ttús, air son mná air a</span>
<lb n="11"/><span>raibh galar rómhillteach air feadh dhá bhliadhain deug gan fuireach</span>
<lb n="12"/><span>gan fóirighthin, agus do liaighiosadh gan mhaill gan a dheunadh acht</span>
<lb n="13"/><span>baint le híochtar brait ár Slánaightheora; arís, air son duine d'uach-</span>
<lb n="14"/><span>taránaibh an tSionagog, noch d'inis do go raibh a inghean tairéis</span>
<lb n="15"/><span>bháis.  Ní gabha a chur a ccéil d'aoineach gurab é an bás crích gach</span>
<lb n="16"/><span>nduine againn a mbeagán bliadhan.  Gluaisighid sínsiora agus sleachta</span>
<lb n="17"/><span>air rian a chéile, maraon lena mórdháil agus lena mbreaghthacht, go</span>
<lb n="18"/><span>rithid siad re fána srotha na haimsire go dubhaigean fodhoimhin na</span>
<lb n="19"/><span>siorruigheachta.  Imthighid ár laethe tharainn gan toirmiosg, agus rithid</span>
<lb n="20"/><span>na nomaintighe tharainn go heusga chum gan filleadh go bráth arís.</span>
<lb n="21"/><span>Níl aon chor a chuireamaoid dinn nach aig druidim re ár ccríoch</span>
<lb n="22"/><span>ndeigheanach atámaoid, ná aon tuslóg dá ttugamaoid ná beirionn</span>
<lb n="23"/><span>sinn níos foigse dhon uaigh.  Níl d'aga againn le maireachtain air an</span>
<lb n="24"/><span>saoghal sa acht réise, agus atáid ár ccolna chomh feosach chomh lag</span>
<lb n="25"/><span>san deunta suas nach bhfuil acht aon choiscéim amháin idir iad agus</span>
<lb n="26"/><span>morgacht agus truaillightheacht.</span></p>
<lb n="27"/>
<lb n="28"/><p><span>2. Atá ár mbreath tabhartha cheana, agus níl acht cáirde ghairid</span>
<lb n="29"/><span>againn gan a chur a ccrích, agus b'fhéidir a ffad níos giorra ioná is</span>
<lb n="30"/><span>dóigh linn féin.  Agus atá an bhreath san coithchionn.  Caithfeadh an</span>
<lb n="31"/><span>peacach agus an naomh, an bocht agus an saidhbhir, an lag agus an láidir, an</span>
<lb n="32"/><span>t-óg agus an t-ársa, caithfid go léir bás d'fhaghail, agus níl aon sgiaith</span>
<lb n="33"/><span>dhídin aig aon duine chum a chosanta ón ccineamhuin sin.  Atámaoid</span>
<lb n="34"/><span>uile deimhneach de sin, agus cread an t-ullmhughadh do ghnímíd fána</span>
<lb n="35"/><span>chomhair?  Go deimhin dá ndearmodfadh an bás sinne, ó fhaillíth a</span>
<lb n="36"/><span>bheith againne ionsan, do bheith leithsgeul éigín ionnár ffaillíth.</span>
<lb n="37"/><span>Acht air mbeith a fhios againn, do réir mar chímíd go laetheamhuil,</span>
<lb n="38"/><span>go n-euluigheann sé orainn gan fhios agus go sgiubthar na mílte chum</span>
<lb n="39"/><span>siubhail air nós an tsaoghaltánaigh san sgrioptúir (Lucas xx) san</span>
<lb n="40"/><span>amm is lugha a mbeith cuimhne aca air, agus go mbeidís aig leagann</span>
<lb n="41"/><span>amach na hoibreacha dheunfadaois go cionn iomad de bhliadhan-</span>
<lb n="42"/><span>taibh, budh chóir dhúinn an bás a bheith ionnár n-inntinn do ghnaith</span>
<lb n="43"/><span>agus smaointe dáríribh a chaithiomh air, air mhodh go rachamaois as</span>
<lb n="44"/><span>ó sgannradh bhais anaba, agus go mbeith ár n-anamna iniuil go furánta</span>
<lb n="45"/><span>chum imirighe sheunmhar do dheunadh as an ngleann deurmhar so.</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>3. Admhaim nach bhfuil aon nidh chomh míshásta dhon nádúir</span>
<lb n="48"/><span>dhaondha ioná smaoineadh air a bheith fá bhreath a leithéid de</span>
<lb n="49"/><span>aistriughadh.  Gidheadh, ós nidh é atá a ndán dúinn agus a ccaith-</span>
<lb n="50"/><span>feamaoid uile gabháil thríd, agus mar atáid a dheasga doliaighiosta,</span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="51"/><p><span>cread air a ccaithfeamaois ár smaointe, munar gnodh róthabhachtach</span>
<lb n="52"/><span>é air a bhfuil seasamh iomlán ár sonais agus ár n-anacra shíorruighe?</span>
<lb n="53"/><span>Dar ndóigh, ní féidir a áiriomh go ffuil ciall ná creidiomh aguinn</span>
<lb n="54"/><span>muna machtnochamaoid go grinn air bhás sheunmhar d'fhaghail agus</span>
<lb n="55"/><span>sinn féin d'ullmhughadh go ródhúrthachtach chum ár n-uair dheigh-</span>
<lb n="56"/><span>ionnach do choisreagann le ár mbeatha do chaithiomh go subhail-</span>
<lb n="57"/><span>ceach.  Ó nach raibh aon ghnodh chum an tsaoghail si aguinn acht</span>
<lb n="58"/><span>saláthar a dheunadh fá chomhair síorruigheacht adhmharach leis an</span>
<lb n="59"/><span>Tighearna ar nDia do ghradhughadh agus do riar, nach cóir dhuinn</span>
<lb n="60"/><span><baint as sin> nach bhfuil aon ghnodh air an saoghal aguinn acht</span>
<lb n="61"/><span>chum foghluim gode bás maith d'fhaghail; mar nach ffuil aon tslighe</span>
<lb n="62"/><span>chum síorruigheacht sheunmhar acht le deaghbhás sheunmhar?</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>4. Dá ndeunfamaois léirsmaoineadh air ár ccríoch ndeigheanach</span>
<lb n="65"/><span>ionnár n-oibreachaibh uile, mar chomhairligheann an t-eagnaigh-</span>
<lb n="66"/><span>each, Eccles. vii 10, dá ndeunfamaois ár ngníomha agus ár mbeatha do</span>
<lb n="67"/><span>riaghlughadh do réir na comhairle sin agus smaoineadh go haireach</span>
<lb n="68"/><span>nach luaithe d'fhágbhann an anál an cholain ná theighionn an</span>
<lb n="69"/><span>t-anam do láthair an bhreitheamhnais, agus do réir na breithe tugthar</span>
<lb n="70"/><span>an uair sin is eadh bhiaidh ár sonus nó ár n-anacra go siorraidhe,</span>
<lb n="71"/><span>ní pheacóchamois chaoidhche ná ní ffaghmaois bás aindeas, ó budh</span>
<lb n="72"/><span>chomhdach príomhádhbhal so a n-aghaidh an pheacadh agus gríosadh</span>
<lb n="73"/><span>comhachtach chum deaghoibre.</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>5. Níl nidh air bith níos deimhnighe ioná go bhfaghamaoid uile</span>
<lb n="76"/><span>bás, gidheadh níl aon nidh nios neimhdheimhnighe ioná amm a</span>
<lb n="77"/><span>theachta ná an ghuithe ionna ttiucfaidh, nó an modh bhreitheamh-</span>
<lb n="78"/><span>nais a tabharthar orainn.  Tiucfaidh an lá gan amhrus, agus aig Dia</span>
<lb n="79"/><span>amháin atá fios cashoin, an uair nach faicheochamaoid an oidhche</span>
<lb n="80"/><span>níos mó; agus tiucfaidh an oidhche ionn nach faichfeamaoid an mhaidin go</span>
<lb n="81"/><span>bráth arís.  Cread an chrích a d'imthig air mhileadhaibh oir-</span>
<lb n="82"/><span>dhearca na seanaimsire, na gaisgidheacha treunláidre áirdinn-</span>
<lb n="83"/><span>tinneacha úd nach glacfadh sgannradh roimh dá mheud sluaigh,</span>
<lb n="84"/><span>na hárdrighthe comhachtacha agus na mná áile sgiamhacha, noch</span>
<lb n="85"/><span>do rin a leithéid de thorann agus do mhordháil air feadh an tsaoghail</span>
<lb n="86"/><span>ionna n-aimsir?  Atáid ina luaithreamhán suaithte a measg na criadh,</span>
<lb n="87"/><span>agus is beag aigá bhfuil cuimhne orra anois ná aigá <b>fhfuil fios ar</span>
<lb n="88"/><span>mhaireadar riamh.  Ní túsga chailleadar a n-anál ioná bhíodar</span>
<lb n="89"/><span>mílídhtheach, cruaidh, gráineamhail, déisdionamhail, truaillighthe.</span>
<lb n="90"/><span>Is air éigionn a thiucfadh na daoine is maointeardha dá raibh air</span>
<lb n="91"/><span>a' saoghal aca air a ccomhgar chum iad do thórramh feadh aon</span>
<lb n="92"/><span>oidhche amháin; agus dob iad a ngaolta fogus budh dhiothnasaighe</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="93"/><p><span>dá n-iompoghadh amach an dorus agus dá ccur go doimhinn fá thalamh,</span>
<lb n="94"/><span>air eagla an aedhir dho bhreunadh leo.</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>6. Ní raibh air ccor dhóibh aon nomaint amháin na huaire</span>
<lb n="97"/><span>shásaimh na saimhe do fhaghail san uaigh as a raibh de mheas agus de</span>
<lb n="98"/><span>mhórchúis aca air an saoghal sa, an áit nach fuaradar oighreacht</span>
<lb n="99"/><span>ná gréithre air bith acht bochtaine, piasta agus morgthacht; agus is mar</span>
<lb n="100"/><span>an ccéadna dhúinne a mbeagán bliadhan.  Fillfighear suas sinn a</span>
<lb n="101"/><span>n-eisléine, spíceálta suas a ccaifín chaol, tiodhlaicthe chum na</span>
<lb n="102"/><span>huaighe, taobh le cúig no sé dhe throighthibh talbhann, agus sínte fá</span>
<lb n="103"/><span>lic fhuar, chum a bheith eithte suas le piastaibh, gan a bheith</span>
<lb n="104"/><span>ionnainn a mbeagán aimsire acht lán doirne de chriafóig, chum a</span>
<lb n="105"/><span>bheith cosarálta aig sínsioraibh le teacht go deire an domhain agus</span>
<lb n="106"/><span>2 gan aon chuimhne le bheith orainn níos mó acht chomh maith is nár</span>
<lb n="107"/><span>mhaireamair riamh.  Atámaoid uile aig luathughadh chum na</span>
<lb n="108"/><span>sprioca san chomh mear agus is féidir le eitidhibh na haimsire sinn</span>
<lb n="109"/><span>d'iomchar, agus airna rochtain duinn agus chuireamaoid ár ccois aon uair</span>
<lb n="110"/><span>amháin asteach san tsíorruigheacht, níl tearnamh tar n-ais aguinn.</span>
<lb n="111"/><span>Air an amm san ata cinneamhuin an duine, a n-aoibhneas nó a</span>
<lb n="112"/><span>n-anacra, socraighthe go bráth agus chaoidhche; agus más a síorruigheacht</span>
<lb n="113"/><span>anacrach do rachadh sé, níl aon fhortacht ná fuasgla dho.  Aig sin</span>
<lb n="114"/><span>an nidh do bheir air an mbas a bheith comh huamhnach.  Más</span>
<lb n="115"/><span>deighbhás duinn, atá ár n-aoibhneas tar baoghal go síorruidhe</span>
<lb n="116"/><span>suthain; más drochbhás duinn, biadhmaoid go haindeas agus go</span>
<lb n="117"/><span>hanacrach gan chrich an feadh do bhiadh Dia ina Dhia.</span></p>
<lb n="118"/>
<lb n="119"/><p><span>7. Is sonaighe an tí atá aig faire do ghnáith air an uair si agus aig</span>
<lb n="120"/><span>síorullmhughadh fána comhair le beatha shúbhailceach, mar is leis</span>
<lb n="121"/><span>sin amháin fheudfaidh<e> sinn a chosnamh air bhás bíge nó anaba!</span>
<lb n="122"/><span>Is sonaidhe an tí mhairionn gach aon lá chomh maith agus gurab é</span>
<lb n="123"/><span>sin a lá deighionnach; biaidh an sgeul go maith aige air an uair</span>
<lb n="124"/><span>dheighionnach, agus beanóchthar é ionna bhás!  Acht a n-aghaidh sin</span>
<lb n="125"/><span>is drong dona mí-adhbharach do chuireann a leas air cáirde go huair</span>
<lb n="126"/><span>a mbáis agus riothann contabhairt síorruigheachta gan chrích go</span>
<lb n="127"/><span>haithrighe bhocht aon uaire, an uair nach léigfeadh mairbhinn-</span>
<lb n="128"/><span>tinneacht ná spadántacht nó fós neimhnigheacht a ttinnis dóibh</span>
<lb n="129"/><span>cuimhne air bith a bheith aca air a n-anam ná air an tsíorruigheacht,</span>
<lb n="130"/><span>agus fós gan fhios aca an ffaghdaois aon rae aithrighe ná tinneas air</span></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="131"/><p><span>bith; óir cá a liacht duine a láimhtear, a báightear, a marbhann a</span>
<lb n="132"/><span>chapal, agus míle taipigion nach áirmhighim?  Agus cionus is féidir leo an</span>
<lb n="133"/><span>aithrighe a dheunadh?  Nach mairg don saoghaltánach air uair a</span>
<lb n="134"/><span>bháis nach raibh sgím ná cúram air air feadh a shaoghail acht aig</span>
<lb n="135"/><span>deunadh gach rangáis agus antláis, caitheamh agus díobláis, gan cuimhne</span>
<lb n="136"/><span>air Dhia ná air an tsíorruigheacht!  Ní deuntar iongantas go</span>
<lb n="137"/><span>ttiucfadh sgeimhle agus sgannra air sin an trath d'aireochadh sé an bás</span>
<lb n="138"/><span>aig druidim leis.  Och! is beag de chosmhúlacht aige sin leis an</span>
<lb n="139"/><span>ffíoraon air uair a bháis, noch do ghluaisigheann ón tsaoghal gusan</span>
<lb n="140"/><span>tsíorruigheacht lán de luaigheachtaibh agus de shubhailcibh ina thím-</span>
<lb n="141"/><span>chioll.  Acht bás an pheacaig, noch do chaith a shaoghal le suath-</span>
<lb n="142"/><span>rachas agus le heolbhaois talamhuighe agus aig nach bhfuil aon nidh aige</span>
<lb n="143"/><span>le tairgsin dá bhreitheamh feargach acht ar tharraing sé óna choir-</span>
<lb n="144"/><span>thibh agus óna eugcórachaibh, go deimhin is rósgannraightheach an</span>
<lb n="145"/><span>t-olc é, do réir mar adeir an rioghfháig, Sailm 23.</span></p>
<lb n="146"/>
<lb n="147"/><p><span>8. chidheann sé anois an saoghal cailleamhnach dá thréigionn a</span>
<lb n="148"/><span>ló a ghuaise, agus radharc air dhuibheacán ifrinn, noch d'osglann é</span>
<lb n="149"/><span>féin a n-áit a chéile dho agus líonann a chroidhe le sgeimhle agus le</span>
<lb n="150"/><span>huathbhás nach féidir le haon teangain a fhaisnéis.  Má éugann sé</span>
<lb n="151"/><span>gan aon mhothughadh, mar is minic a thuitionn amach don</span>
<lb n="152"/><span>mhuintir nach cuirionn suim a nDia air feadh a mbeathadh, is</span>
<lb n="153"/><span>amhlaidh is dona agus is baoghalaighe atá an sgeul aige, air an</span>
<lb n="154"/><span>adhbhar nach luaithe sgarrann an t-anam leis an ccolainn mí-</span>
<lb n="155"/><span>adhbharach san ioná teilgthear dá losgadh a tteintibh domhuchta</span>
<lb n="156"/><span>é, má bhidhionn sé a bpeacadh marbhthach gan aithrighe a dheunadh</span>
<lb n="157"/><span>ann.  Tréigionn Dia agus a chualacht é, agus tugthar suas a seilbh diabhal</span>
<lb n="158"/><span>gan truaigh gan trócaire é, noch air ttabhairt aithbhiora dho, is</span>
<lb n="159"/><span>dóigh gur mar so a dhearfaid: Cóirigheach muintir an pheacaig si</span>
<lb n="160"/><span>a chonablach le leachtanaibh agus leacaibh tuama agus déinidis caoin-</span>
<lb n="161"/><span>teacháin, laoidhthe agus marbhna dho, acht is linne an t-anam chum</span>
<lb n="162"/><span>a chóirighthe le teintibh agus le piantaibh síorruidhe, agus biaidh an corp</span>
<lb n="163"/><span>féin aguinn fós tairéis lae an bhrátha.</span></p>
<lb n="164"/>
<lb n="165"/><p><span>9. Na cosbóir uathbhásacha so, noch do chuirionn a leithéid de</span>
<lb n="166"/><span>gheite air an saoghaltánach air uair a bháis, is fíoradhbhair luthghára</span>
<lb n="167"/><span>iad don ffíoraon air uair a bháis agus sruthanna fortachta agus sáimhe dá</span>
<lb n="168"/><span>chroidhe; óir má mhachtnaigheann sé air an saoghal atá sé air tí</span>
<lb n="169"/><span>a fhágbháil, measfaidh sé dho gur muir tonntach anfadhach é,</span>
<lb n="170"/><span>lán de chairgibh agus de shruthghainimh.  Dearcann sé air mar áit</span>
<lb n="171"/><span>ionarba agus díobartha, agus gleann anacra agus caoidh, an áit a ffuil an</span>
<lb n="172"/><span>duine a síorchoimheasgar a measg na mílte namhaid air gach aon</span></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="173"/><p><span>taobh de, gach amm dá shaoghal a mbearnain bhaoghail agus an bás a</span>
<lb n="174"/><span>ndán do gach am.  A n-ionad a bheith meallta mar an saoghaltánach</span>
<lb n="175"/><span>peacamhuil le gothaighibh breugacha, dearcann sé na breugáin</span>
<lb n="176"/><span>dúilmhara, na cuideachtaighe bladaracha, an t-ionmhus dhiombuan</span>
<lb n="177"/><span>agus an uile nidh shaoghalta mar neamhnidh agus gan ionnta uile acht</span>
<lb n="178"/><span>eolbhaois agus buaidhre inntinne, mar adúbhairt Solamh air a</span>
<lb n="179"/><span>rioghchathaoir.  Ní thuigionn sé dho féin annsa is talamh acht</span>
<lb n="180"/><span>díobarthóir, iarghnodhach chum fillte abhaile air a thír dhúthchais,</span>
<lb n="181"/><span>mar thaisdiollach aig triall air chríoch a thurais, mar bhrágh do </span>
<lb n="182"/><span>bheith anshásta gan a shaoradh óna gheibhioll agus a sgaoileadh ó</span>
<lb n="183"/><span>bhraighdionas.  Air mbeith dá chroidhe líonta leis an inntinn sin agus</span>
<lb n="184"/><span>leis na smaointibh criostamhla san, atá fáilte aige roimh uair an</span>
<lb n="185"/><span>bháis, mar is é chríochnuigheann a uile mhian.  Sgarrann sé gan</span>
<lb n="186"/><span>chás le gach maoin shaoghalta dá raibh aige, chomh maith agus nár</span>
<lb n="187"/><span>shealbhaigh sé riamh é, agus gach nidh do bhí a bhfeidhm aige comh</span>
<lb n="188"/><span>maith is nach dearnaidh sé feidhm de, do reir mar labhrann an</span>
<lb n="189"/><span>t-apstol.</span></p>
<lb n="190"/>
<lb n="191"/><p><span>10. Ní mar sin don saoghaltánach, cuireann an bás sgannradh</span>
<lb n="192"/><span>iona chroidhe.  Cuireann an grádh agus an pháirt pheacamhuil do</span>
<lb n="193"/><span>cheangail sé ris an saoghal d'fhiachaibh air sgarramhuint leis a</span>
<lb n="194"/><span>n-aghaidh a aigne; do réir mar adeir N. Abhaistín, "Ni sgarrann</span>
<lb n="195"/><span>duine leis an read a mbidhionn a chroidhe ceangailte ann acht a</span>
<lb n="196"/><span>n-aghaidh a aigne".  Och! is cráidhte agus is buaidheartha bhíd agus is</span>
<lb n="197"/><span>uathbhásach na cathaighe eudóthchais d'eirghionn chúcha.  Gidhbe</span>
<lb n="198"/><span>taobh air a ffillfeadh an saoghaltánach é féin aig iarraidh suainis ná</span>
<lb n="199"/><span>furtacht níl a bheag ná a mhór de le faghail aige.  Os comhair a</span>
<lb n="200"/><span>shúl chidhfeadh sé uimhir do-airmhighe mionn mhór, easgaine,</span>
<lb n="201"/><span>naomhaithise, craois, drúise, agus mórán oile de pheacadhaibh troma,</span>
<lb n="202"/><span>noch d'fheuchann asteach idir an dá shúil aige lena n-anchúmthacht</span>
<lb n="203"/><span>uile.  Má fheuchann sé tar ais air a bheatha ní fhaicfidh sé acht</span>
<lb n="204"/><span>beagán deaghghníomh nach biaidh aon éifiocht ionnta a n-aghaidh</span>
<lb n="205"/><span>an armáil uathbhasach pheacadh n-úrghrána úd atá dá chiapadh</span>
<lb n="206"/><span>air gach taobh de.  An tráth chuimhnigheann sé air a liacht grása,</span>
<lb n="207"/><span>cuire agus glaodh ó fhlaitheamhnus do fuair sé agus nár chuir sé suim</span>
<lb n="208"/><span>ionnta, a liacht uain do bhí aige ar shaidhbhrios siorruidhe do chuir</span>
<lb n="209"/><span>a ttaisge agus dá ndearnaidh sé faillighe, 3 na tabharthais agus na</span>
<lb n="210"/><span>tiodhlaicidhe grásamhla do bhronn Dia dho dá ndearnaidh sé</span>
<lb n="211"/><span>drochlámh, an aimsir thaithniomhach do dhiombail sé, na sacra-</span>
<lb n="212"/><span>mainte naomhtha do tharcaisnigh se, cuirid a leithéid de radharc</span>
<lb n="213"/><span>mallaightheachta os a choinne, a leithéid de amarán agus do chomh-</span></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="214"/><p><span>bhuaidhre go n-airigheann sé go maith fírinne na mbriathar sa an</span>
<lb n="215"/><span>ríoghfhaighe, Sailm cxiv, "Do thimchiolladar doilghíosa an bháis</span>
<lb n="216"/><span>me má ccuaird, agus do fríth me le deacrachaibh ifrinn".  Fiu a urnaigh-</span>
<lb n="217"/><span>the atáid aig casaoid leis agus dá aithbhioradh le faillíth agus leisge.</span>
<lb n="218"/><span>Níl ann an uile nidh a chidhionn sé ionna thímchioll, a bhean, a chlann,</span>
<lb n="219"/><span>a cháirde, a mhaoin shaoghalta, do ghrádhaigh sé os cionn a Dhe,</span>
<lb n="220"/><span>acht bárr peine agus guaise dho, agus an nidh chuirionn anacra os cionn</span>
<lb n="221"/><span>anacra, ní léigionn géire agus nimh na bpian agus na ndiachair atá dhá</span>
<lb n="222"/><span>chráidh dho smaoineadh go dáríre air aithrighe ná air an tsíor-</span>
<lb n="223"/><span>ruigheacht.</span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>11. Acht ní bhiaidh aon bhaoghal den tsórt soin air an ffíoraon</span>
<lb n="226"/><span>an lá deighionnach, do bhrigh nach a mbreugáin an tsaoghail si do</span>
<lb n="227"/><span>chuir sé a dhúil, acht aig árdughadh a chroidhe agus a inntinne chum</span>
<lb n="228"/><span>Dé go ghnáith agus a bheith dílios do féin agus dá reacht, agus do thig</span>
<lb n="229"/><span>adhbhar oile sásaimh aigne chuige uaidh sin; óir níl aon ghreann</span>
<lb n="230"/><span>shaoghalta codrama re síth agus míne an deighchríostaighe aig</span>
<lb n="231"/><span>seasamh air bhruach dheire a shaoghail, agus ullamh chum teagbháil</span>
<lb n="232"/><span>leis an mbás re fiaidhnais deaghchubhaise agus le dothchus deagh-</span>
<lb n="233"/><span>thuairimeach le dul asteach a ngáirdeachus a Thighearna.  Is annsa</span>
<lb n="234"/><span>ccor ndeighionnaigh si do ghlacann sé misneach agus sáimhe treas an</span>
<lb n="235"/><span>ccreidiomh agus an dóthchas láidir atá aige a ffeabhus agus a ttrócaire a</span>
<lb n="236"/><span>Athar síorruighe agus a luaidheachtaibh dochuimsighthe a Shlánaigh-</span>
<lb n="237"/><span>theora Iosa Críost.  Tugann an dearbhadh atá aige air fheabhus a</span>
<lb n="238"/><span>bheathadh, luach agus diongmháltacht na subhailce, noch do chong-</span>
<lb n="239"/><span>bhaigh a uirisliocht a ffollach ó shúilibh daondha, iomadamhlacht</span>
<lb n="240"/><span>na ndeaghoibribh noch do thimchiollann go buadhmhar air gach</span>
<lb n="241"/><span>taobh de, cuir a thola re hoireamhuint do thoil nDé, agus céad sásamh</span>
<lb n="242"/><span>aigne fairis le a ndúnann sé a shúile agus le a ttoirbhrionn sé a anam a</span>
<lb n="243"/><span>lámhaibh a Chruthaightheora, air fáilte a chur roimh an uair si atá</span>
<lb n="244"/><span>chum críche do chur air a shaothair agus a tháthughadh lena Dhia.</span>
<lb n="245"/><span>Ó cread an sásughadh atá dho é féin d'fhaicsin aig druidim a ffogus</span>
<lb n="246"/><span>do gheatadhaibh na fflaithios agus air bhruach a ghlacaighthe asteach</span>
<lb n="247"/><span>a tteaghlach shiorruighe na glóire, agus a bheith a ccuideachtain na</span>
<lb n="248"/><span>ccóir bheannaighthe aingeal agus naomh!</span></p>
<lb n="249"/>
<lb n="250"/><p><span>12. Air mbeith dhon radharc so roimhe ní chuireann sé dhe spéis</span>
<lb n="251"/><span>isna piantaibh báis agus a ndiachair a sgaoilte acht gurab iad atá chum</span>
<lb n="252"/><span>na teorann atá idir é féin agus radharc Dé, atá chum é féin d'fhoill-</span>
<lb n="253"/><span>siughadh dho a ffóirlíonadh a lúthghára, agus do dhíonann agus chong-</span>
<lb n="254"/><span>mhann suas an fíoraon lena reamhshaláthar agus fá sgáth a sgiathán</span>
<lb n="255"/><span>aig nomaint peiriaclach an bháis, ionas gur féidir leó a rádh leis</span>
<lb n="256"/><span>an salmadóir: "Biodh go siubhlóchainn ann lár sgáil an bhais, ní</span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="257"/><p><span>bheith eagla anfhorlain orm, óir atá tusa, a Thighearna, am fharaid",</span>
<lb n="258"/><span>Sailm xxii; agus arís: "Atáim luthghaireach treas an nidh do hínseadh</span>
<lb n="259"/><span>dom, atamaoid re dul asteach go tigh an Tighearna", Sailm (c)xxi.</span>
<lb n="260"/><span>"Dá bhrigh sin is beannaighthe an lucht do gheibh bás annsa</span>
<lb n="261"/><span>Tighearna, óir leanaid a n-oibreacha iad", Aisling xiv.  Air an ttaobh</span>
<lb n="262"/><span>oile, ní féidir aon nidh a bheith níos dona, níos amhgraighe ná</span>
<lb n="263"/><span>níos deurchumhacha ioná bás an pheacaig, air mbeith dho air</span>
<lb n="264"/><span>bhruach dul a láthair bhreitheamhnais a Thighearna fheargaich agus</span>
<lb n="265"/><span>gan nidh air bith aige le tairgsin do acht cúntas fada mallaigh-</span>
<lb n="266"/><span>theachta agus peacadh.  chíd siad iad féin airna ffuadach amach san</span>
<lb n="267"/><span>tsíorruigheacht lena mallaightheacht go léir, agus eagla le ceart roimh</span>
<lb n="268"/><span>an nidh atá le teacht tairéis a mbáis.  Troime agus gráinne a bpeacadh,</span>
<lb n="269"/><span>noch do cheil a ngastacht agus a ngrádh féin go glic roimhe sin, tais-</span>
<lb n="270"/><span>beunfar an uair sin ionna ndaithibh cearta iad os comhair a súl.</span>
<lb n="271"/><span>Na coirthe nár dhadamh leó roimhe sin, mar do rineadar a</span>
<lb n="272"/><span>leitheid sin de thaithighe dhíobh, taibhreóchaid an uair sin iad níos</span>
<lb n="273"/><span>mó ioná sleibhte agus chomh dubh le gual, agus beid aig creimeadh a</span>
<lb n="274"/><span>ccoinsiasa mar chnumha cíocracha.  Beid siad a ccuideachta leó aig</span>
<lb n="275"/><span>fágbháil an tsaoghail si, agus, mar adeir an Sgribhinn Dhiagha,</span>
<lb n="276"/><span>"codlóchaid ina ffochair san uaigh".</span></p>
<lb n="277"/>
<lb n="278"/><p><span>13. Nach ffuil, uime sin, aon fhaghail fortachta orra ar uair a</span>
<lb n="279"/><span>mbáis?  Dob fhéidir go ttaisbeunfadh Dia trócair<e> dhóibh san amm</span>
<lb n="280"/><span>dheighionnach féin; air an adhbhar san ní leoghmhamaoisne breath</span>
<lb n="281"/><span>obann do thabhairt ná aon pheacach air leith do dhaoradh; acht an</span>
<lb n="282"/><span>féidir a chreideail, na peacaig si tharcaisnigheann trócaire De agus</span>
<lb n="283"/><span>chleachtann a bheith ag síorchur cathaighthe air le maireachtain a</span>
<lb n="284"/><span>bpeacadh agus súil le heug a ngrasaibh, tairéis a bheith aig craosaireacht</span>
<lb n="285"/><span>air thaithniomh an tsaoghail si, go ffaghdaois theacht air fhlaith-</span>
<lb n="286"/><span>eamhnas ann aon nomaint amháin gan aon trioblóid, agus gur mór an</span>
<lb n="287"/><span>ghníomhuigheacht leis na críostaighthibh is fearr san a dheunadh</span>
<lb n="288"/><span>a mórán de bhliadhnaibh?  Cionus is féidir a rádh go mbeith Dia</span>
<lb n="289"/><span>chomh grástamhuil sin dóibh air uair a mbáis agus nár thuilleadar air</span>
<lb n="290"/><span>feadh a saoghail acht dioghaltas, agus do thug an chuid budh mhó dá</span>
<lb n="291"/><span>n-aimsir aig foghnamh don diabhal agus aig sásamh a n-ainmhianta</span>
<lb n="292"/><span>salacha?  Cionus is éidir a rádh gurab aithrighe fhírinneach do </span>
<lb n="293"/><span>dheunaid an tráth nach mian leo a mallaightheacht do thréigionn</span>
<lb n="294"/><span>acht an tan nach faghaid leanmhuint díobh níos sia, ná stad ó</span>
<lb n="295"/><span>pheacadh an tráth chaillid an cumas le a bpeacaighdaois?  Tairis sin,</span>
<lb n="296"/><span>má bhidhionn sé dhe mhírath air pheacach gan a aithrighe do</span></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="297"/><p><span>dheunadh go deire a shaoghail féin, na teigheach sé a n-eudóchais,</span>
<lb n="298"/><span>acht deunadh sé gach a ffuil air a chor an uair sin féin agus a pheacaidhe</span>
<lb n="299"/><span>do chaoine go guirt ó chroidhe, aig iarraidh trócaire agus maitheamhnais</span>
<lb n="300"/><span>air son Iosa Críost.</span></p>
<lb n="301"/>
<lb n="302"/><p><span>14. An té do bheith a ccontabhairt a bháighte budh cheart do</span>
<lb n="303"/><span>iarracht a thabhairt air breith air aon bhrainleog do thiucfadh ina</span>
<lb n="304"/><span>shlighe, dámadh gas ghiolcaighe é, chum é féin a thabhairt as dá</span>
<lb n="305"/><span>ffeudfadh sé.  Acht mar budh bhaois agus buile dho é féin do theilgionn</span>
<lb n="306"/><span>a bpoll tuathuile, mar nach beith aige le breith air acht slaitín air</span>
<lb n="307"/><span>bhruach an uisge chum beartha air, mar an ccéadna is ann lár na</span>
<lb n="308"/><span>buile do bheith an té úd do chuirfeadh a leas air ceal gus an uair</span>
<lb n="309"/><span>dheighionnach, ná a shláinte síorruighe do chur a ccontabhairt le</span>
<lb n="310"/><span>nidh chomh suathrach le aithrighe leapann bhais.  Ná bíodh braith</span>
<lb n="311"/><span>agaibh, a dhearbhraithreacha, air aon amm acht an t-amm láith-</span>
<lb n="312"/><span>reach, an feadh atá sláinte aguibh agus sibh ábalta air an tslighe chóir</span>
<lb n="313"/><span>d'fhreagradh chum dul a láthair chathaoir na ngras.  Má tá inntinn</span>
<lb n="314"/><span>cheart aguibh bás an fhíoraoin d'fhaghail agus bhur laethe do chríoch-</span>
<lb n="315"/><span>nughadh a síodhcháin re bhúr nDia, 4 tosaighe gan a thuille maille</span>
<lb n="316"/><span>air mhaireachtain mar an ffíoraon agus an chuid oile do bhúr laethibh</span>
<lb n="317"/><span>a chaitheamh ann seirbhís Dé.  Cuimhnighidhe air bhúr ccríoch</span>
<lb n="318"/><span>ndeighionnach agus bíghidhe aig faireadh de ghnáith agus ullamh a</span>
<lb n="319"/><span>ccomhnaidhe, mar nach bhfuil fios an lae ná na huaire aguibh, do</span>
<lb n="320"/><span>réir mar adeir an Tighearna san Soibhsgeul.  Latet ultimus dies, ut</span>
<lb n="321"/><span>observentur omnes dies, "atá an lá deighionnach ceilte orainn,</span>
<lb n="322"/><span>ionus go ffairfeamaois gach aon lá", adeir N. Abhaistín, agus nach</span>
<lb n="323"/><span>bearthaoi gairid orainn le bás, "noch do thig san meodhan oidhche</span>
<lb n="324"/><span>an uair is lugha bhiadh cuimhne againn air", Matha xxiv.  Ó a Iosa</span>
<lb n="325"/><span>throcairich, ós tu nach tréigionn, a mbás ná a mbeathadh, an</span>
<lb n="326"/><span>mhuintir do chuireann a muinghín ionnat, tabhair d'aisge duinn</span>
<lb n="327"/><span>maireachtain ad ghrásaibh agus eug ad cháirdios.  Caomhain sinn ó ár</span>
<lb n="328"/><span>n-aigne dhortadh air a' mBabylon pheacamhuil si, agus cuidigh linn</span>
<lb n="329"/><span>chum briseadh thre gach uile achrann atá idir sinn agus síorruigheacht</span>
<lb n="330"/><span>shonaighe.  Impighmid ort gomadh é t'ainim naomhtha focal</span>
<lb n="331"/><span>deughanach dá ndeurfaidh ár tteanga, smaoine deighionach ár</span>
<lb n="332"/><span>ccroidhe, osnadh agus iarghnodh deighionnach ár n-anam, ionus gidhbe</span>
<lb n="333"/><span>amm is toil leat sinn do ghlaodhach as an saoghal sa, go roigfeadh</span>
<lb n="334"/><span>linn, tread luaidheachtaibh-si, sinn do ghlacadh asteach a tteaghlach</span>
<lb n="335"/><span>aoibhnis shiorruidhe; gurab í sin m'athchainge dhibh uile, a</span>
<lb n="336"/><span>dhearbhraithreacha, a n-ainm an Athar etc..</span></p>
<lb n="337"/>
<lb n="338"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Seanmóir ar an mBás

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Seanmóir ar an mBás

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
