Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">The River Shannon Poetically Described by Micheal Brennan</title><author><name type="main">Micheál Ó Braonáin; eag. Éamonn Ó Tuathail</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N"/>
                         <note type="L">193</note>
                         <note type="B">1794 18D</note>
                         <note type="C">FIl.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno/><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>The River Shannon Poetically Described by Micheal Brennan</title><author>Micheál Ó Braonáin; eag. Éamonn Ó Tuathail</author><imprint><publisher>B.Á.C.: NUI, 1948-1952</publisher><date>1794 18D</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>Príomh-shruth Éireann is iomlán innsidhe</span>
<lb n="2"/><span>áille Breatan na sár-phrionnsaidhe,</span>
<lb n="3"/><span>Seanainn oileánach na ngeal-tonn,</span>
<lb n="4"/><span>na loch, na liús, na mbreac 's na n-asgann,</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>Na mbradán tar-gheal glunrach,</span>
<lb n="7"/><span>na mbriandaidhe dubha dronnach druimneach,</span>
<lb n="8"/><span>na bpéarsaidhe colgacha craosach,</span>
<lb n="9"/><span>'s na mbodach ruadh, iasg uaigneach díomsach.</span></p>
<lb n="10"/>
<lb n="11"/><p><span>Na róistidhe lannach ruadh 'gus donna</span>
<lb n="12"/><span>na gcíor fionn-bhána i mbráigh' a tonna;</span>
<lb n="13"/><span>bídh sgadáin fuar-uisge modh-thanaidhe</span>
<lb n="14"/><span>faoi seach le fagháil i mír dá gaistidhe,</span></p>
<lb n="15"/>
<lb n="16"/><p><span>'S an portán Spáinneach crúbach ingneach,</span>
<lb n="17"/><span>altach rinneach gruama neimhneach,</span>
<lb n="18"/><span>'tá i measg na gcloch 's gach glais dá shimplidhe</span>
<lb n="19"/><span>dhá mbíonn gan torsa a' triall dá hionnsaighe.</span></p>
<lb n="20"/>
<lb n="21"/><p><span>The source of the Shannon</span>
<lb n="22"/><span>'S i bhfearann Chonnacht, úir na gcaisleán,</span>
<lb n="23"/><span>i gCuntae Liatrom' fhliuch na lochán</span></p>
</div>
<pb n="194"/>
<div><lb n="24"/><p><span>tá ceann-tobar na Sionna tréine,</span>
<lb n="25"/><span>i dtír ársa Uí Ruairc, rí uasal Bréifne.</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>I ngruadh shléibhte Dubhbaile na sruthán</span>
<lb n="28"/><span>tá Lag a' Choire i bhfoirm locháin;</span>
<lb n="29"/><span>cia 's cumhang a bhéal, tá sé chomh domhain</span>
<lb n="30"/><span>fá dhó go tóin le meóin Loch Feabhail,</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>An loch is doimhne i nÉirinn uile,</span>
<lb n="33"/><span>mar dheimhnigheas snámhaidhe sáimh budh file,</span>
<lb n="34"/><span>do thásdáil locha 's aibhne an oileáin,</span>
<lb n="35"/><span>ó loch go loch 's ó shruth go sruthán.</span></p>
<lb n="36"/>
<lb n="37"/><p><span>Tá dhá ainm choitcheann' eile</span>
<lb n="38"/><span>ar lochán bhéal-chumhang Laig a' Choire:</span>
<lb n="39"/><span>Fuarán Uí Ruairc is Lag Bhuin Sionna,</span>
<lb n="40"/><span>mar is é an Lag céadna tús a tuile.</span></p>
<lb n="41"/>
<lb n="42"/><p><span>Deimhnighidh seanóiridhe na tíre</span>
<lb n="43"/><span>gurab uime goireadh Lag a' Choire</span>
<lb n="44"/><span>ar dtús do lochán phríomh-bhuin Sionna,</span>
<lb n="45"/><span>nach farsaing plás 's is láidir tuile:</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>Cheann go bhfacaidh fear budh snámhaidhe,</span>
<lb n="48"/><span>a chuaidh san bpoll i n-aimsir samhraidh,</span>
<lb n="49"/><span>soitheach mór i bhfíoghar 's i bhfoirm</span>
<lb n="50"/><span>coire ar fhíor-íochtar a ghrinnill,</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>Is beitheach dubh budh mhó ná capall</span>
<lb n="53"/><span>'na lúba, feacthaí filltí timcheall</span>
<lb n="54"/><span>astuigh san gcoire ghlunrach thoirtiúil</span>
<lb n="55"/><span>i ngné do chriothnógh' duine meisniúil.</span></p>
<lb n="56"/>
<lb n="57"/><p><span>Más fíor nó bréag an sgéal a chanaim,</span>
<lb n="58"/><span>a bhríogh mar chuala ar chách ní cheilim,</span>
<lb n="59"/><span>'s gach aon nach nglacfadh an cás i bhfírinn,</span>
<lb n="60"/><span>ní locht a mhío-shásdacht sa sgríbhinn.</span></p>
<lb n="61"/>
<lb n="62"/><p><span>As Loch a' Lagáin fhíor-fhuair dhomhain</span>
<lb n="63"/><span>na dtéarmaidhe d'áirigh, sruthuighidh abhainn</span></p>
</div>
<pb n="195"/>
<div><lb n="64"/><p><span>i n-aga sheacht míle fríd gach achrann</span>
<lb n="65"/><span>go sroichidh an ceann ó dtuaidh do Loch Aillionn.</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>Ó Lag a' Choire go Loch Aillionn</span>
<lb n="68"/><span>tá dhá ainm ar an abhainn:</span>
<lb n="69"/><span>Toiseach Sionna a? rian 's a' Dáimhré,</span>
<lb n="70"/><span>i n-aimsir tuile ag méadú dainnséir,</span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>Ó líon na ngaistidhe is tuaimneach tuitim</span>
<lb n="73"/><span>as gleannta dubh-chuirp Shléibhe an Iarainn,</span>
<lb n="74"/><span>an Dá Ailt Déag is cuilgnighe, is ain-teann,</span>
<lb n="75"/><span>a' triall le foir-neart faoi n-a tuairim.</span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>An Abhainn Bhuidhe ó Bhaile na gCléireach,</span>
<lb n="78"/><span>is Duibheachair na ngeal-tonn taosgach,</span>
<lb n="79"/><span>go bun Loch Aillionn is dian a ndeifir</span>
<lb n="80"/><span>mar chomhluadar don tSeanainn íochtair.</span></p>
<lb n="81"/>
<lb n="82"/><p><span>Súd mar thionnsgnas mór-shruth aoibhinn</span>
<lb n="83"/><span>na Sionna finne is maise ar Éirinn,</span>
<lb n="84"/><span>fríd chuim thrí gcúige is líon deich gcuntae,</span>
<lb n="85"/><span>níl teacht 'na haghaidh i slighe dhá aimhréidhe.</span></p>
<lb n="86"/>
<lb n="87"/><p><span>Tá a sruth chomh ciúin 's é ar siubhal i gcomhnaidhe</span>
<lb n="88"/><span>i modh nach n-aithneóghadh triath ná deóraidh</span>
<lb n="89"/><span>cia hacu ó dheas nó ó thuaidh 'tá a himtheacht,</span>
<lb n="90"/><span>go sroichidh áth mar mhír dhá mórdhacht.</span></p>
<lb n="91"/>
<lb n="92"/><p><span>Ó cheann go bárr ní lugha ná tuairim</span>
<lb n="93"/><span>dhá chéad glais is gaisde domhain</span>
<lb n="94"/><span>ag triall mar thionóntaidhe dhá hionnsaighe,</span>
<lb n="95"/><span>ní is biseach sgéimhe ar líon a hinnsidhe.</span></p>
<lb n="96"/>
<lb n="97"/><p><span>Amhail na pótairidhe i n-am misge,</span>
<lb n="98"/><span>nach gcuireann suim an dadaí thaisge,</span>
<lb n="99"/><span>go mbíonn a n-árus cráití craití,</span>
<lb n="100"/><span>gan earradh tighe, gan dídean falaigh.</span>
<lb n="101"/></p>
</div>
<pb n="196"/>
<div><lb n="102"/><p><span>Mar an gcéadna dá lán gaisdidhe,</span>
<lb n="103"/><span>i n-aimsir geimhridh bhíos gan fhaillídh,</span>
<lb n="104"/><span>ag tabhairt a dtacrann suas don tSeanainn,</span>
<lb n="105"/><span>'s iad féin sa tsamhradh súightí teirim.</span></p>
<lb n="106"/>
<lb n="107"/><p><span>'S mar uimhir mhór do dh'fhíor-lucht saidhbhris</span>
<lb n="108"/><span>a ghlacas tabhartais ó dhaoine ainnis',</span>
<lb n="109"/><span>ní chuirfidh an geal-tsruth suas don tsilteán,</span>
<lb n="110"/><span>tráth bhíos a' tuile a' múchadh a hoileán.</span></p>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p><span>The antiquity of the Shannon</span>
<lb n="113"/><span>Trí chéad bliadhain tair éis na Díleann,</span>
<lb n="114"/><span>mar dheimhnigheas stair i gclódh 's i sgríbhinn,</span>
<lb n="115"/><span>ghabh Partholán tréan mac Seartha fearann</span>
<lb n="116"/><span>le míle pearsa i nInnis Éireann.</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>Ní raibh níos mó ná líon naoi n-abhann</span>
<lb n="119"/><span>i n-iomlán triúcha áille an fhearainn</span>
<lb n="120"/><span>ar dteacht don chumplaidh ársa adeirim,</span>
<lb n="121"/><span>asteach gan teagmháil laoch le harm.</span></p>
<lb n="122"/>
<lb n="123"/><p><span>Deimhnighidh ughdair eile i ngairm</span>
<lb n="124"/><span>nach raibh níos mó ná líon shé n-abhann</span>
<lb n="125"/><span>i gcorp an oileáin fhéarmhair chraobhaigh</span>
<lb n="126"/><span>ar dtíacht asteach don chumplaidh bhaolaigh.</span></p>
<lb n="127"/>
<lb n="128"/><p><span>Tugadh cách faoi-dear go léir-ghrinn</span>
<lb n="129"/><span>gurbh í príomh-shruth na sé n-abhann</span>
<lb n="130"/><span>ársa an tSeanainn, 's gurbh í a gairm</span>
<lb n="131"/><span>'s a hainm "Limní", an tan adeirim,</span></p>
<lb n="132"/>
<lb n="133"/><p><span>Ó luime a huisge thair an iomlán,</span>
<lb n="134"/><span>'s níor éirigh sruth ó shoin san oileán</span>
<lb n="135"/><span>dhá ghlunraighe tásg i ngné níos tanaidhe,</span>
<lb n="136"/><span>'s níos gile i ngné ná a gaise i gcomhnaidhe.</span>
<lb n="137"/></p>
</div>
<pb n="197"/>
<div><lb n="138"/><p><span>'S ó ghairm arsa a gaise cinntí</span>
<lb n="139"/><span>do thionnsgain cathair láidir Luimnigh,</span>
<lb n="140"/><span>a hainm gnáis, cia is fada Seanainn</span>
<lb n="141"/><span>mar théarma nuadh ar an abhainn álainn.</span></p>
<lb n="142"/>
<lb n="143"/><p><span>Etymology of "Seanainn"</span>
<lb n="144"/><span>Is mian liom gluasacht ghrinn is dearbhadh</span>
<lb n="145"/><span>a thabhairt i réim nach réidh le mearughadh</span>
<lb n="146"/><span>ar bhríogh an dá fhocal théid i gcumann</span>
<lb n="147"/><span>i dteannta a chéile chanas "Seanainn":</span></p>
<lb n="148"/>
<lb n="149"/><p><span>Is ionann "sean" is "aois" nó "ársaidheacht"</span>
<lb n="150"/><span>i dtéarmaidhe glan-Ghaoidheilge agus filidheacht;</span>
<lb n="151"/><span>is aon bhríogh i n-éifeacht "áinn" is "ciorcaill" -</span>
<lb n="152"/><span>tugadh cách faoi-dear na focail.</span></p>
<lb n="153"/>
<lb n="154"/><p><span>"Sean" is "áinn" a chur le chéile</span>
<lb n="155"/><span>i dteangaidh fhíor-eólach na Gaoidhelge,</span>
<lb n="156"/><span>ghní an dá fhocal, gan ás achrainn,</span>
<lb n="157"/><span>soiléir do gach léightheóir "Seanainn".</span></p>
<lb n="158"/>
<lb n="159"/><p><span>Deimhnighidh an tásdáil gurab í an tSeanainn</span>
<lb n="160"/><span>a' sruth is sine i n-oileán Éireann,</span>
<lb n="161"/><span>'s nár ghlic a tuisme chuir i gcrunthuidhe,</span>
<lb n="162"/><span>an cás le bheith soiléir i gcomhnaidhe?</span></p>
<lb n="163"/>
<lb n="164"/><p><span>Anois ó thugas gluasacht léir-ghrinn</span>
<lb n="165"/><span>ar bhríogh an dá ghotha chanas "Seanainn",</span>
<lb n="166"/><span>leanfaidh a réim is mír dhá tuairisg,</span>
<lb n="167"/><span>gníomh nár chóir a dhéanamh dioraisg.</span></p>
<lb n="168"/>
<lb n="169"/><p><span>Dhá gháibhthighe a sgéimh is aedhear a srotha,</span>
<lb n="170"/><span>ó bhun go barr 's i lár a brotha,</span>
<lb n="171"/><span>ní bhfuil dá spéis i n-anam duine</span>
<lb n="172"/><span>acht oiread lé fear éithigh nó feille.</span>
<lb n="173"/></p>
</div>
<pb n="198"/>
<div><lb n="174"/><p><span>Drowning accident at Ballyleague in 1703</span>
<lb n="175"/><span>Is iomdha pearsa dathamhail daonnach</span>
<lb n="176"/><span>do thuisme Connachtach is Muimhneach -</span>
<lb n="177"/><span>ní hé amháin Laighnigh - fuair bás obann</span>
<lb n="178"/><span>an iomad áitibh ? i lár a geal-tonn,</span></p>
<lb n="179"/>
<lb n="180"/><p><span>'S go sonnradhach Bail' Áth Liag na leacán</span>
<lb n="181"/><span>thair gach tír is slighe dhá siubhlann;</span>
<lb n="182"/><span>annamh bliadhain nach mbáitear duine</span>
<lb n="183"/><span>san áit roimh-ráití gidh bí a' fine.</span></p>
<lb n="184"/>
<lb n="185"/><p><span>A seacht gcéad déag is trí bliadhna an uimhir</span>
<lb n="186"/><span>do dh'aois ar dTighearna, réim gan diamhair,</span>
<lb n="187"/><span>báitheadh seachtmhoghad do dh'aon tsuim</span>
<lb n="188"/><span>sean-lá Fhéil' Brighde annsúd sa tSeanainn.</span></p>
<lb n="189"/>
<lb n="190"/><p><span>Roimh dhéanamh an droichid suas bhí pantúnn</span>
<lb n="191"/><span>chum gach líon do lucht aistir ionndúil</span>
<lb n="192"/><span>d'iomchur trasna an ghaisde thréanmhair</span>
<lb n="193"/><span>thuaimnigh chorraigh bhograigh théagmhair.</span></p>
<lb n="194"/>
<lb n="195"/><p><span>Go moch lá an aonaigh báitheadh iomlán</span>
<lb n="196"/><span>a raibh sa bpantúnn acht fíor-bheagán,</span>
<lb n="197"/><span>gan géilleadh do lucht dúithche is ceannais</span>
<lb n="198"/><span>thair na bochdáin éiglidhe ainnis.</span></p>
<lb n="199"/>
<lb n="200"/><p><span>Mar bhiseach ar gach aoibhneas eile,</span>
<lb n="201"/><span>gan trácht ar lochán Laig a' Choire,</span>
<lb n="202"/><span>tá cúig lochadh is breágh le feiceál</span>
<lb n="203"/><span>'na haistear 's roinn díobh líontaí dh'oileáin.</span></p>
<lb n="204"/>
<lb n="205"/><p><span>Mar dhéanfadh an Coimhdhia a céim a dh'árdughadh</span>
<lb n="206"/><span>thair gach sruth 's a maise mhéadughadh,</span>
<lb n="207"/><span>tá líon a loch i bhfad a réime,</span>
<lb n="208"/><span>mórán mílte ó aga a chéile.</span>
<lb n="209"/></p>
</div>
<pb n="199"/>
<div><lb n="210"/><p><span>Is biseach mór ar iasg 's ar uisge</span>
<lb n="211"/><span>a gaise is gnáth ar siubhal gan leisge,</span>
<lb n="212"/><span>an taisge tuile líonas coitcheann</span>
<lb n="213"/><span>gach aimsir geimhridh suim a lochán.</span></p>
<lb n="214"/>
<lb n="215"/><p><span>Ón loch na chéile i samhradh theirim</span>
<lb n="216"/><span>congbhaidh i dtaisge a gaise i bhfoirm,</span>
<lb n="217"/><span>'s i gcruth lán braoich 's gach slighe nach gcastar</span>
<lb n="218"/><span>forlann cuiléir ina híochtar.</span></p>
<lb n="219"/>
<lb n="220"/><p><span>Le breathnughadh ar gach slighe do lean sí,</span>
<lb n="221"/><span>gach sliabh, gach móin 's gach cnoc a sgoilt sí,</span>
<lb n="222"/><span>ní bhfuil rádh 'n'aghaidh nach iad na hárda</span>
<lb n="223"/><span>d'ionnsuigh i n-áit a dul ré fána.</span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>Ó d'áirigh cheana a slighe 's a foirm</span>
<lb n="226"/><span>ón tobar cinn go hiar Loch Aillionn,</span>
<lb n="227"/><span>leanfaidh as soin a réim go sroichidh</span>
<lb n="228"/><span>cnoc Chinn Léime ar aghaidh Phuint Chiarraighe,</span></p>
<lb n="229"/>
<lb n="230"/><p><span>Mar a n-íobrann iomlán gach a dtacrann,</span>
<lb n="231"/><span>gan tocht, gan chumhaidh, gan gleó, gan achrann,</span>
<lb n="232"/><span>mar mhéadughadh lóin 's mar bhiseach fairsne,</span>
<lb n="233"/><span>do thonnaibh aibhéiseach na bachna.</span></p>
<lb n="234"/>
<lb n="235"/><p><span>Lough Allen</span>
<lb n="236"/><span>Is iomdha gaisde, glais is abhainn</span>
<lb n="237"/><span>ó chnuic Thír Thuathail is tuaimneach tuitim</span>
<lb n="238"/><span>asteach sa loch roimh-ráití adeirim,</span>
<lb n="239"/><span>i n-aimsir tuile théid ? go hobann.</span></p>
<lb n="240"/>
<lb n="241"/><p><span>Ní lugh' 'na fhad ? ná líon deich míle</span>
<lb n="242"/><span>do shean-tomhas dhiongbhálta na tíre</span>
<lb n="243"/><span>ar fad sa loch ón gceann na chéile,</span>
<lb n="244"/><span>'s i ngar dhá leath i dtrasna a réime.</span>
<lb n="245"/></p>
</div>
<pb n="200"/>
<div><lb n="246"/><p><span>Ní bhfuil a thásg ró-árd do thaobh oileán,</span>
<lb n="247"/><span>gia tá mír dhá n-uimhir folláin</span>
<lb n="248"/><span>fada farsaing craobhach álainn,</span>
<lb n="249"/><span>amhail gach loch i gcéim ar Sheanainn.</span></p>
<lb n="250"/>
<lb n="251"/><p><span>Tráth bheir sí cuairt a' locha léithe</span>
<lb n="252"/><span>i rian gan tocht ón gceann na chéile,</span>
<lb n="253"/><span>as a' mír ó dheas de i ngar Dhruim Sean-bhó,</span>
<lb n="254"/><span>ag Béal a' tSnámha sruthuighidh i nglan-rógh.</span></p>
<lb n="255"/>
<lb n="256"/><p><span>I n-achair míle ó cheann a' locha</span>
<lb n="257"/><span>treóruighidh an Airgneach gan torsa</span>
<lb n="258"/><span>as dubh-ailt Bhraidshléibhe go sruth-luath</span>
<lb n="259"/><span>re líon a lóin gan brón dá treisiughadh.</span></p>
<lb n="260"/>
<lb n="261"/><p><span>'Sí an Airgneach is ómhnach tuitim,</span>
<lb n="262"/><span>'s is éadtrom uisge i n-aimsir theirim,</span>
<lb n="263"/><span>an chéad shruth tásgmhar théid sa tSeanainn</span>
<lb n="264"/><span>i ndiaidh sgaití suas thair bhárr Loch Aillionn.</span></p>
<lb n="265"/>
<lb n="266"/><p><span>Treóruighidh an tSeanainn thuileach thaosgach</span>
<lb n="267"/><span>fríd iomad calaidh, riasg is corach</span>
<lb n="268"/><span>gan mórán timchill ina líne</span>
<lb n="269"/><span>ó Bhéal a' tSnámha go hUachtar Thíre.</span></p>
<lb n="270"/>
<lb n="271"/><p><span>The Boyle River</span>
<lb n="272"/><span>Caithfead stad do dh'aistear Sionna</span>
<lb n="273"/><span>go dtugad tuairim ghearr do shiolladh</span>
<lb n="274"/><span>ar abhainn ghlasánach na Búille,</span>
<lb n="275"/><span>do théid san áit se a' treisiughadh tuile.</span></p>
<lb n="276"/>
<lb n="277"/><p><span>As uachtar Ghoisdealach na silteán,</span>
<lb n="278"/><span>is íochtar Airtigh, úir na gcnocán,</span>
<lb n="279"/><span>cruinnighidh an Bhúill ó iomad sruthán,</span>
<lb n="280"/><span>go bhfaghann do ghairm "Abhainn a' Chrunnáin".</span>
<lb n="281"/></p>
</div>
<pb n="201"/>
<div><lb n="282"/><p><span>An taobh ó dtuaidh do thriúch Loch Glinne,</span>
<lb n="283"/><span>i ngruaidh na sléibhte méaduighidh a tuile,</span>
<lb n="284"/><span>is gheibh 'na dhiaidh soin d'ainm eile</span>
<lb n="285"/><span>ó dhruing gan eólas, "Abhainn na Luinge".</span></p>
<lb n="286"/>
<lb n="287"/><p><span>Treóruighidh as soin gan tocht le fána,</span>
<lb n="288"/><span>go dtéann asteach i Loch Uí Ghára;</span>
<lb n="289"/><span>as a' mír ó dtuaidh dhá uisge</span>
<lb n="290"/><span>sruthuighidh a gaise arís gan leisge.</span></p>
<lb n="291"/>
<lb n="292"/><p><span>Uadh soin go mainistir arbh aba</span>
<lb n="293"/><span>Donnchach Mór na nduanta Ó Dálaigh,</span>
<lb n="294"/><span>treóruighidh a' gaise i ngairm Búille,</span>
<lb n="295"/><span>gan tocht, gan chlaon, gan aontughadh moille.</span></p>
<lb n="296"/>
<lb n="297"/><p><span>Ní théann i bhfad as soin go gcastar</span>
<lb n="298"/><span>Loch Cé na n-innsidhe i réim a haisdir,</span>
<lb n="299"/><span>mar a mbíodh Mac Diarmada gan cheilg,</span>
<lb n="300"/><span>triath na Carraige is Mhuigh Luirg.</span></p>
<lb n="301"/>
<lb n="302"/><p><span>Tráth chuartuigheas fad is doimhne an locha</span>
<lb n="303"/><span>gluaisidh léithe i bhfoirm srotha,</span>
<lb n="304"/><span>go Cnoc a' Bhiocáir gan achrann,</span>
<lb n="305"/><span>mar a ngabhthar bric 's an iomad asgann.</span></p>
<lb n="306"/>
<lb n="307"/><p><span>Treóruighidh an Bhúill uadh soin gan tseachrán</span>
<lb n="308"/><span>fríd thalta boga is toirte rosán,</span>
<lb n="309"/><span>go dtéann sa tSeanainn aga thrí míle</span>
<lb n="310"/><span>síos ón gCaraidh ag Uachtar Thíre.</span></p>
<lb n="311"/>
<lb n="312"/><p><span>Ní bhfuil sruth dhá gháibhthighe gairm</span>
<lb n="313"/><span>ó bhun go bárr a' dul sa tSeanainn</span>
<lb n="314"/><span>is deallraighe aedhear is céim 's gach cois-slighe</span>
<lb n="315"/><span>ná an Bhúill fríd sgéimh na réime ghabhas sí.</span></p>
<lb n="316"/>
<lb n="317"/><p><span>Carrick-on-Shannon</span>
<lb n="318"/><span>Tráth bheir a' tSeanainn iasgmhar fharsaing</span>
<lb n="319"/><span>sruth na Búille léith 'na hasgaill,</span></p>
</div>
<pb n="202"/>
<div><lb n="320"/><p><span>leathnuighidh a braoich 's gach slighe go gáibhtheach</span>
<lb n="321"/><span>'na triall don Charaidh fríd gach fásach.</span></p>
<lb n="322"/>
<lb n="323"/><p><span>As soin don bhaile ar chuir an chéad rí</span>
<lb n="324"/><span>Séamus Shacson daingean is ballaidhe,</span>
<lb n="325"/><span>congbhaidh a sgéimh 's a méad i gcomhthrom,</span>
<lb n="326"/><span>gan léim, gan preab, gan imtheacht obann.</span></p>
<lb n="327"/>
<lb n="328"/><p><span>Le forradh fuinndeméad is ballaidhe</span>
<lb n="329"/><span>an daingin a d'áirigh, i dtábhacht iompuighidh</span>
<lb n="330"/><span>soir ó dheas go Baile Shéarluis,</span>
<lb n="331"/><span>gan dul amudha ná easbhaidh teagaisg.</span></p>
<lb n="332"/>
<lb n="333"/><p><span>I mBaile Shéarluis is gearr a faillídh</span>
<lb n="334"/><span>go dtéann go Druim-ar-Snámh na mbeilidhe,</span>
<lb n="335"/><span>áit a dtionnsgnann a triall go díreach,</span>
<lb n="336"/><span>don áird ó dheas gan tnúth le fuireach.</span></p>
<lb n="337"/>
<lb n="338"/><p><span>Lough Derg and Lough Bofin</span>
<lb n="339"/><span>Is gearr ó Dhruim-ar-Snámh go sgarann</span>
<lb n="340"/><span>líon a gaise ar chéibh na bhfearann;</span>
<lb n="341"/><span>i bhfad chúig míle gheibh do ghairm</span>
<lb n="342"/><span>i n'íochtar Loch Bó finne dh'ainm.</span></p>
<lb n="343"/>
<lb n="344"/><p><span>Tá eang do thalamh ritheas tamall</span>
<lb n="345"/><span>asteach sa loch ó bhraoch go grinneall;</span>
<lb n="346"/><span>a bhfuil síos don loch ó asgaill chéadna,</span>
<lb n="347"/><span>is de gorthar coitcheann Loch Bó Finne.</span></p>
<lb n="348"/>
<lb n="349"/><p><span>A bhfuil don loch ón eing go sroichidh</span>
<lb n="350"/><span>a chuid uisge fearann féagach Rúsgaighe,</span>
<lb n="351"/><span>is don mhír so don loch thréan gan cealg</span>
<lb n="352"/><span>do ghoireas ughdair Loch Bó Dearg.</span></p>
<lb n="353"/>
<lb n="354"/><p><span>Níorbh fhiú a áireamh a bhfuil do theóra</span>
<lb n="355"/><span>eidir a' dá loch le cóire,</span>
<lb n="356"/><span>cia tá ainm gnáthais is gairm</span>
<lb n="357"/><span>ar leith ag gach mír don roinn so Sheanainn.</span>
<lb n="358"/></p>
</div>
<pb n="203"/>
<div><lb n="359"/><p><span>Eidir Drumad, iar Fíotharnach</span>
<lb n="360"/><span>is Tír Uí Bhriúin, dúithche ársa Beirneach,</span>
<lb n="361"/><span>ghní na locha gné gan dórainn</span>
<lb n="362"/><span>gach am sa mbliadhain is soiléardha teórainn.</span></p>
<lb n="363"/>
<lb n="364"/><p><span>Tá i n-áitibh i ngar do dh'ag' thrí míle</span>
<lb n="365"/><span>ar leithead iomlán ina líne,</span>
<lb n="366"/><span>is uimhir áiridhe d'innsidhe deasa</span>
<lb n="367"/><span>fá fhalach tom i dtrom a gaise.</span></p>
<lb n="368"/>
<lb n="369"/><p><span>I Loch Bó Dearg is gáibhtheach foirm</span>
<lb n="370"/><span>tá oileán tásgmhar Innis Muilinn,</span>
<lb n="371"/><span>ar a raibh muileann gaoithe géagach álainn</span>
<lb n="372"/><span>tráth bhí Brian Bóraimhe 'n' áird-rí Éireann.</span></p>
<lb n="373"/>
<lb n="374"/><p><span>Tá dhá ghaise ag triall le tutáil</span>
<lb n="375"/><span>go Loch Bó Dearg is breágha le feiceál,</span>
<lb n="376"/><span>ceann gach taobh do thriúcha glasa</span>
<lb n="377"/><span>a bhroth is féarmhar talta taise.</span></p>
<lb n="378"/>
<lb n="379"/><p><span>The Eslin River</span>
<lb n="380"/><span>As lochán diongbhálta i ngar do Liatruim,</span>
<lb n="381"/><span>a' taobh ó dheas do Shliabh an Iarainn,</span>
<lb n="382"/><span>sruthuighidh an Éislinn fríd gach móinín,</span>
<lb n="383"/><span>gan tocht 'na triall go dtig go Leachaoin.</span></p>
<lb n="384"/>
<lb n="385"/><p><span>Uadh soin go Cabhán Chlann Mhig Raghnaill,</span>
<lb n="386"/><span>'s ón áit roimh-ráití go Loch Éirill,</span>
<lb n="387"/><span>go Gart na Leamh 's go bórd Chluain Fionnáin,</span>
<lb n="388"/><span>fríd gach currach, bogach is rosán.</span>
<lb n="389"/></p>
</div>
<pb n="204"/>
<div><lb n="390"/><p><span>Tráth thig le teann go Corra Sgabhthaidh,</span>
<lb n="391"/><span>taobh thoir do Dhrumad tá a sgéimh basgthaí,</span>
<lb n="392"/><span>fríd fhorlann carraigeacha glasa,</span>
<lb n="393"/><span>'tá i n-achair míle i líne a leabtha.</span></p>
<lb n="394"/>
<lb n="395"/><p><span>Chum Áth an Dá Ghuth 's go muilte Dhrumad,</span>
<lb n="396"/><span>tír ársa sean-laoch, sgaraidh iomad</span>
<lb n="397"/><span>a huisge 'na dhá mhír gan fearg,</span>
<lb n="398"/><span>go dtéann fá seach i Loch Bó Dearg.</span></p>
<lb n="399"/>
<lb n="400"/><p><span>The Sramoge River</span>
<lb n="401"/><span>I dtaobh Chuntae chaithréimeach Ros Comáin</span>
<lb n="402"/><span>do Loch Bó Dearg, iomdha sruthán</span>
<lb n="403"/><span>is gaise toirtiúil iasgmhar domhain,</span>
<lb n="404"/><span>a bhíos a' triall le mian go habhainn</span></p>
<lb n="405"/>
<lb n="406"/><p><span>Chaisil an Fhóid is Bhéal Áth' Maille,</span>
<lb n="407"/><span>gaisdidhe is gáibhtheach i n-am tuile,</span>
<lb n="408"/><span>théid faoi leith i Loch a' Logáin,</span>
<lb n="409"/><span>gan tocht, gan toirmeasg, gan tseachrán.</span></p>
<lb n="410"/>
<lb n="411"/><p><span>Treóruighidh a n-uisge as soin go himeall</span>
<lb n="412"/><span>thriúch na Leamhaighe 's ghruadh Chluain Grinnill ?,</span>
<lb n="413"/><span>mar a nglacann mórán gaisdidhe eile</span>
<lb n="414"/><span>ón taobh ó dtuaidh do mhéadughadh tuile.</span></p>
<lb n="415"/>
<lb n="416"/><p><span>Eidir uachtar Uí Bhriúin Sionna</span>
<lb n="417"/><span>is iar Shléibh' Báin na ngaistidhe teanna,</span>
<lb n="418"/><span>ag Áth na dTuath téidh líon gan mairg</span>
<lb n="419"/><span>i n-aon tsruth thréan i Loch Bó Dearg.</span></p>
<lb n="420"/>
<lb n="421"/><p><span>Sin tuairim ghrinn ar fhíoghar 's ar fhoirm</span>
<lb n="422"/><span>na Sionna ó Dhruim-ar-Snámh go fearann</span>
<lb n="423"/><span>luachamhail Rúsgaighe, áit ar líonmhar</span>
<lb n="424"/><span>cairtheacha easgann is gnáth bheith díonmhar.</span>
<lb n="425"/></p>
</div>
<pb n="205"/>
<div><lb n="426"/><p><span>Ó Rúsgaigh i rian go Lag a' Choire,</span>
<lb n="427"/><span>dhá ngorthar coitcheann Toiseach Sionna,</span>
<lb n="428"/><span>is mó ná dhá fhichead míle d'aistear,</span>
<lb n="429"/><span>an aga chéadna i ngné mar tuistear.</span></p>
<lb n="430"/>
<lb n="431"/><p><span>I bhfearann Chonnachta gan athrughadh -</span>
<lb n="432"/><span>ná buain re haon chúige eile i n-áireamh -</span>
<lb n="433"/><span>tá sruth na Sionna ó bhun go sroichidh</span>
<lb n="434"/><span>ársaidhe fairsne Dhroichid Rúsgaighe.</span></p>
<lb n="435"/>
<lb n="436"/><p><span>Budh mír do dh'fhearann fhéarmhar Chonnacht</span>
<lb n="437"/><span>Cuntae an Chláir ar dtús gan bréig-riocht,</span>
<lb n="438"/><span>go dtug Lughaidh Meann do dh'fhine Brianach</span>
<lb n="439"/><span>a réim lé neart fá smacht na Muimhneach.</span></p>
<lb n="440"/>
<lb n="441"/><p><span>Ag Rúsgaigh clúduighidh mír do dh'fhearann</span>
<lb n="442"/><span>Chuntae an Longphuirt taobh don tSeanainn,</span>
<lb n="443"/><span>is roinn do Chúige Laighean nárbh éiglidhe -</span>
<lb n="444"/><span>fir chum feadhma i n-aimsir gnoithidhe.</span></p>
<lb n="445"/>
<lb n="446"/><p><span>As uachtar Loch Bó Dearg tuairim</span>
<lb n="447"/><span>leith-mhíle síos ó Rúsgaidh i bhfoirm</span>
<lb n="448"/><span>abhna gan torsa treóruighidh</span>
<lb n="449"/><span>an tSeanainn chiúin gan tocht gan chomhnaidhe.</span></p>
<lb n="450"/>
<lb n="451"/><p><span>Eidir Rúsgaigh is Tearmann Bearaigh,</span>
<lb n="452"/><span>réim nár mheinic búir ná bathlaigh,</span>
<lb n="453"/><span>téidh ceithre haibhne siar sa tSeanainn,</span>
<lb n="454"/><span>a bhias faoi leith anois i dtuairim.</span></p>
<lb n="455"/>
<lb n="456"/><p><span>The Rinn River</span>
<lb n="457"/><span>An tSioróg, abhainn iasgmhar uisgeamhail</span>
<lb n="458"/><span>as Cuntae Liatrom', tig go meisniúil</span>
<lb n="459"/><span>asteach fríd riasga íochtair Chuntae</span>
<lb n="460"/><span>an Longphuirt, cuntae i n-áitibh sáimh-réidh.</span>
<lb n="461"/></p>
</div>
<pb n="206"/>
<div><lb n="462"/><p><span>Ag Áth Chluain Airt, taobh thíos do bhaile</span>
<lb n="463"/><span>an Leasa Bric, gan iarraidh sádhaile,</span>
<lb n="464"/><span>íobraidh iomlán gach a dtacrann</span>
<lb n="465"/><span>do shruth na Sionna i gcéim gan achrann.</span></p>
<lb n="466"/>
<lb n="467"/><p><span>The Camlin River</span>
<lb n="468"/><span>An Chaimlinn, abhainn leathan álainn,</span>
<lb n="469"/><span>budh fada a teasd le cur i dtuairim,</span>
<lb n="470"/><span>i n-alt 's i ngné ó bhun go sroichidh</span>
<lb n="471"/><span>baile an Longphuirt is roinn dá cois-slighe.</span></p>
<lb n="472"/>
<lb n="473"/><p><span>Ón Longphort treóruighidh a' sruth le forraidh</span>
<lb n="474"/><span>Áird Uí Chinnéididh gan mearaighe,</span>
<lb n="475"/><span>an taobh ó dheas don Lios Bhreac congbhaidh</span>
<lb n="476"/><span>a slighe fríd thalta cruaidhe is eanaigh.</span></p>
<lb n="477"/>
<lb n="478"/><p><span>Ní ghabhann tocht ó mhóin ná ó bhogach,</span>
<lb n="479"/><span>ó eanach réidh, ó choill ná ó churrach,</span>
<lb n="480"/><span>go dtéann fá chuim sa mír don tSeanainn</span>
<lb n="481"/><span>a chumlas dlúith le lúib don Drumainn.</span></p>
<lb n="482"/>
<lb n="483"/><p><span>The Fallan River</span>
<lb n="484"/><span>Tá abhainn a bhfuil mír dhí domhain,</span>
<lb n="485"/><span>dhá ngoireann cách go coitcheann Fallaing,</span>
<lb n="486"/><span>i gCuntae an Longphuirt théid sa tSeanainn,</span>
<lb n="487"/><span>ag Cluain Dá Ráth na mbád 's na muileann.</span></p>
<lb n="488"/>
<lb n="489"/><p><span>I n-íochtar Sionna i dTearmann Bearaigh,</span>
<lb n="490"/><span>i n-aga ceathramha mhíle bealaigh,</span>
<lb n="491"/><span>tá riasta coiléir nár ghabh gortughadh</span>
<lb n="492"/><span>ó thuinn, nach féidir le cách a aistriughadh.</span></p>
<lb n="493"/>
<lb n="494"/><p><span>Budh mío-ródh deimhneach ar lucht taisdil,</span>
<lb n="495"/><span>'s air sheóltóiridhe i n-aimsir theirim,</span></p>
</div>
<pb n="207"/>
<div><lb n="496"/><p><span>an neamh-dhoimhne chinntí is gnáth san uisge</span>
<lb n="497"/><span>ó líne an ghaise os cionn na sgeilpe.</span></p>
<lb n="498"/>
<lb n="499"/><p><span>Chum an cháis se a leigheas 's a leasughadh,</span>
<lb n="500"/><span>do rinneadh canáill nuadh le forradh</span>
<lb n="501"/><span>na Sionna soir ón riasta, is cois-slighe,</span>
<lb n="502"/><span>réidh anois gach tráth do bháid 's do choitidhe.</span></p>
<lb n="503"/>
<lb n="504"/><p><span>The Rivers Trusnan and Feorish</span>
<lb n="505"/><span>As Loch a' Chnuic i dtriúch Chill Glaise,</span>
<lb n="506"/><span>i n-úir Shléibh' Báin na dtalta taise,</span>
<lb n="507"/><span>treóruighidh an Trusnán, sruthán luaimneach,</span>
<lb n="508"/><span>'s i n-aimsir tuile bídh sé uaibhreach.</span></p>
<lb n="509"/>
<lb n="510"/><p><span>Eidir Ceiréalach ? na mbogach</span>
<lb n="511"/><span>is fearann glais-fhéagach na Slatach,</span>
<lb n="512"/><span>cruinnighidh a dtig 'na shlighe do shochar</span>
<lb n="513"/><span>as gach taobh go sroichidh an Mothar.</span></p>
<lb n="514"/>
<lb n="515"/><p><span>Ón Mothar thart le céibh na Cáileadh</span>
<lb n="516"/><span>is Choilleachamóir, 'sé rogha gach fánadh,</span>
<lb n="517"/><span>go sgaithidh an Chorradhrumainn uisgeamhail,</span>
<lb n="518"/><span>áit a n-éirigheann mír dhe toirtiúil.</span></p>
<lb n="519"/>
<lb n="520"/><p><span>Eidir móir Chluain Mhór na gcartún</span>
<lb n="521"/><span>is baile gárda Sheáin Mhic Mhathuan,</span>
<lb n="522"/><span>ghní sruth an Trusnáin teóra ag droichead</span>
<lb n="523"/><span>'tá i meóin róid mhóir 's ní mór a leithead.</span></p>
<lb n="524"/>
<lb n="525"/><p><span>Ón droichead soir go críochnughadh a sgríbe,</span>
<lb n="526"/><span>gheibh gaise an Trusnáin do théarma eile:</span>
<lb n="527"/><span>tideal Feóraise gan áthrach</span>
<lb n="528"/><span>d'ainm a bhfuil roimhe 'o bhealach.</span></p>
<lb n="529"/>
<lb n="530"/><p><span>Gaisdidhe ghortuigheas réim na Coillighe</span>
<lb n="531"/><span>is Bhaile Hibiord cuimhneach, cruinnighidh</span></p>
</div>
<pb n="208"/>
<div><lb n="532"/><p><span>i n-aon tsruth amháin 's ní ciúin a dturas,</span>
<lb n="533"/><span>go dtéann i gcumann insa bhFeórais.</span></p>
<lb n="534"/>
<lb n="535"/><p><span>As uachtar a' tsléibhe gaisdidhe Dhubhchoill'</span>
<lb n="536"/><span>is Tholabhúrráin ?, is dian a n-eiteall</span>
<lb n="537"/><span>go hiar Chluain Creamh' mar a dtéann a n-uisge</span>
<lb n="538"/><span>i dteannta a chéile i ngné gan leisge.</span></p>
<lb n="539"/>
<lb n="540"/><p><span>Uaidh soin síos gan tocht ná teagmháil,</span>
<lb n="541"/><span>ní ghabhann barra i móin ná i mbogán,</span>
<lb n="542"/><span>go n-íobrann suas i dtiúin gan foras</span>
<lb n="543"/><span>a dtacar diongbhálta don Fheórais.</span></p>
<lb n="544"/>
<lb n="545"/><p><span>Tráth gheibh an Fheórais í féin iomlán</span>
<lb n="546"/><span>iasgmhar uisgeamhail is crádh léith admháil</span>
<lb n="547"/><span>gurab é an Trusnán cam a bunús,</span>
<lb n="548"/><span>'s a tobar cinn dhá mhéad a hionnús.</span></p>
<lb n="549"/>
<lb n="550"/><p><span>Mar an gcéadna dá lán bunaidh</span>
<lb n="551"/><span>do dhríodar is do dhíogha na bhfinidhe,</span>
<lb n="552"/><span>an tráth gheibh cumhachta shéanfadh a muintir</span>
<lb n="553"/><span>dhá bhféadadh, is iomlán líon a sinnsir.</span></p>
<lb n="554"/>
<lb n="555"/><p><span>Treóruighidh an Fheórais feasda foidhideach</span>
<lb n="556"/><span>le céibh Chluain Mhór is mhóinte Dhroighneach,</span>
<lb n="557"/><span>go bórdúir ghlasa an Bhaile Tuaighe,</span>
<lb n="558"/><span>is iar Chluain Eó na mongaighe ruaidhe.</span></p>
<lb n="559"/>
<lb n="560"/><p><span>San áit roimh-ráití tiomnaidh a cruinniughadh</span>
<lb n="561"/><span>'s a tacar saoghalta i ngné gan chriothnughadh,</span>
<lb n="562"/><span>'na fagháil thar ais, don tSeanainn thaosgaigh,</span>
<lb n="563"/><span>mar fheadhmanach ghní gníomh gan iarraidh.</span></p>
<lb n="564"/>
<lb n="565"/><p><span>Treóruighidh an tSeanainn iomlán láidir</span>
<lb n="566"/><span>ó thriúcha an Tearmainn gan deifir,</span>
<lb n="567"/><span>fríd mhonga corrach, móintidhe is bogáin</span>
<lb n="568"/><span>go Baile Áth' Liag mar ar báitheadh mórán.</span>
<lb n="569"/></p>
</div>
<pb n="209"/>
<div><lb n="570"/><p><span>Ballyleague</span>
<lb n="571"/><span>Ní bhfuil baile tíre i nÉirinn</span>
<lb n="572"/><span>is feárr aedhear, uisge, cnoc is fearann,</span>
<lb n="573"/><span>ná Baile Áth' Liag, cia 's éiglidhe maise</span>
<lb n="574"/><span>an bhaile chéadna acht sgéimh a ghaise.</span></p>
<lb n="575"/>
<lb n="576"/><p><span>I ngar dhá mhíle ó thuaidh don bhaile</span>
<lb n="577"/><span>tá leithead mór; tá radharc ar áille</span>
<lb n="578"/><span>an tsrotha is rói-chiúin triall go sroichidh</span>
<lb n="579"/><span>ucht a' droichid is réimiúil ársaidhe.</span></p>
<lb n="580"/>
<lb n="581"/><p><span>Tráth sgaitheas suas thair chéibh a' droichid</span>
<lb n="582"/><span>i n-aga dheich bpéarsa méaduighidh a leithead</span>
<lb n="583"/><span>i bhfoirm locha, tuairim míle</span>
<lb n="584"/><span>ar fad, 's a leath soin treasna i líne.</span></p>
<lb n="585"/>
<lb n="586"/><p><span>Bídh brotha an locha so go hiomlán</span>
<lb n="587"/><span>fá fhalach dhlúith do mhuing ghlais fholláin:</span>
<lb n="588"/><span>boig-shifínidhe i n-am a séasúir</span>
<lb n="589"/><span>is maisighe bláth ná gáirdín pléisiúir.</span></p>
<lb n="590"/>
<lb n="591"/><p><span>As lochán álainn chéibh a' bhaile,</span>
<lb n="592"/><span>mar a bheith a huisge ag iarra' faille,</span>
<lb n="593"/><span>sruthuighidh i líon thrí ngaisde teanna</span>
<lb n="594"/><span>fríd imlibh oileán 's innsidhe miona.</span></p>
<lb n="595"/>
<lb n="596"/><p><span>Lough Ree</span>
<lb n="597"/><span>Tráth sgaitheas suas thair bhárr na n-innsidhe,</span>
<lb n="598"/><span>ní i n-aon tsruth chuimsidh i dteannta théid sí,</span>
<lb n="599"/><span>acht sgartha amach mar mhír don aibhéis</span>
<lb n="600"/><span>ar gach cala, braoch is boirdéis.</span></p>
<lb n="601"/>
<lb n="602"/><p><span>I bhfad chúig míle dhéag do dh'fhearann</span>
<lb n="603"/><span>don achair is don mhír se Sheanainn,</span></p>
</div>
<pb n="210"/>
<div><lb n="604"/><p><span>dá ngorthar do ghnáth Loch Rí fríd dheise</span>
<lb n="605"/><span>a bhroth 's líon innsidhe is glunraighe uisge.</span></p>
<lb n="606"/>
<lb n="607"/><p><span>Tá roinn dá leithead ina shíneadh</span>
<lb n="608"/><span>nach bhfuil níos mó ná aga thrí míle,</span>
<lb n="609"/><span>achair eile suim chúig míle,</span>
<lb n="610"/><span>'s i ngar dhá mheóin tá réim naoi míle.</span></p>
<lb n="611"/>
<lb n="612"/><p><span>Tá uimhir iomlán sheacht n-innse fichead</span>
<lb n="613"/><span>ó bhun go bárr i bhfad 's i leithead</span>
<lb n="614"/><span>an locha chinntí chéadna adeirim,</span>
<lb n="615"/><span>mar a bhias faoi seach gan tocht i dtuairim.</span></p>
<lb n="616"/>
<lb n="617"/><p><span>Aontuighim tús, dhá mhéad mo dheithbhir,</span>
<lb n="618"/><span>a thabhairt don chuid a ndeimhnigheann ughdair</span>
<lb n="619"/><span>cuinbhinteacha riaghalta is abbaidh</span>
<lb n="620"/><span>a thogh' dhóibh féin mar ionad chomhnuigh'e.</span></p>
<lb n="621"/>
<lb n="622"/><p><span>Mar gheall ar chásaibh cian-aosda eile,</span>
<lb n="623"/><span>rinn' díobháil mhór 'na n-am do dh'Éire,</span>
<lb n="624"/><span>gluaisfidh roinn do thásg Inns' Cloithrinn,</span>
<lb n="625"/><span>do sháruigh i sgéimh an réim se Sheanainn.</span></p>
<lb n="626"/>
<lb n="627"/><p><span>Is ar Inns' Cloithrinn fhéarmhar aoibhinn</span>
<lb n="628"/><span>do thuit Meidhbh Chruachan, ríogan chumainn</span>
<lb n="629"/><span>Chonnacht úir, le mac ríogh Uladh,</span>
<lb n="630"/><span>i n-aimsir cogaidh is dórta fola</span></p>
<lb n="631"/>
<lb n="632"/><p><span>Chlanna Rudhraighe is scrios Chloinn Uisneach,</span>
<lb n="633"/><span>clanna i gcáil budh láidir meisneach,</span>
<lb n="634"/><span>phríomh-thóg cora 's chuaidh i n-aghaidh a chéile,</span>
<lb n="635"/><span>mar gheall ar mhnaoi dhárbh ainm Déirdre.</span></p>
<lb n="636"/>
<lb n="637"/><p><span>San gcúigeadh céad d'éis Críost a dh'fhulann</span>
<lb n="638"/><span>Páise chuir an naomh gan dórainn,</span>
<lb n="639"/><span>Diarmaid, seacht dteampla is clogás,</span>
<lb n="640"/><span>'s dhá chuinbhint riaghalta ar bun gan follás,</span>
<lb n="641"/></p>
</div>
<pb n="211"/>
<div><lb n="642"/><p><span>I nInnis Cloithrinn, oileán álainn</span>
<lb n="643"/><span>is maiseach réim 's is aedhreach fearann,</span>
<lb n="644"/><span>a bhfuil a ndíothughadh fós lé feiceál,</span>
<lb n="645"/><span>ag gach aon ar mhian a dtásdáil.</span></p>
<lb n="646"/>
<lb n="647"/><p><span>Do chuir Naomh Rioch san aimsir chéadna</span>
<lb n="648"/><span>mainistir mhórdha is cuinbhint eile,</span>
<lb n="649"/><span>ar Innse dharthógach Bó Finne,</span>
<lb n="650"/><span>a bhfuil roinn dá ndíothughadh fós gan mhille.</span></p>
<lb n="651"/>
<lb n="652"/><p><span>'Sé an naomh céadna - mír dhá dheabhóid -</span>
<lb n="653"/><span>do thionnsgain 's bheannuigh Tobar Ríoghóg,</span>
<lb n="654"/><span>i bparáist' fhéarmhar Chille Míotháin,</span>
<lb n="655"/><span>mar ar líonmhar coillte is eallach fiadháin.</span></p>
<lb n="656"/>
<lb n="657"/><p><span>San gcúigeadh céad, mar d'áirigh roimhe,</span>
<lb n="658"/><span>do chuir Naomh Líobhún cuinbhint eile,</span>
<lb n="659"/><span>ar úir Innse Mhóir 's ní bhfuil dá díothughadh</span>
<lb n="660"/><span>acht aoin teagh amháin 'na háit gan mhille.</span></p>
<lb n="661"/>
<lb n="662"/><p><span>I n-aga cheithre mbliadhan is dáichead</span>
<lb n="663"/><span>don seiseadh céad, mar dheimhnigheas iomad,</span>
<lb n="664"/><span>do thoisigh Ciarán, sár-naomh Cluana,</span>
<lb n="665"/><span>ina chuinbhint diadhacht a mhúnadh,</span></p>
<lb n="666"/>
<lb n="667"/><p><span>I nOileán na Naomh i lúib don tSeanainn,</span>
<lb n="668"/><span>nach bhfuil i bhfad ó chiosa fearainn,</span>
<lb n="669"/><span>eang don Chaladh i n-iar bharr Chuntae</span>
<lb n="670"/><span>an Longphuirt, triúch budh dlúith is b'aimhréidh.</span></p>
<lb n="671"/>
<lb n="672"/><p><span>Tá clogás árd is díothughadh mórán</span>
<lb n="673"/><span>do theampla fós i gclódh ar an oileán,</span>
<lb n="674"/><span>budh tásgmhar tuairisg, céim is gairm</span>
<lb n="675"/><span>i n-aimsir Chiaráin a bheith ar marthain.</span></p>
<lb n="676"/>
<lb n="677"/><p><span>Ar Innis Tuirc nach réimeamhail timcheall,</span>
<lb n="678"/><span>'na aga i dtreasna bhíodh dhá theampall</span></p>
</div>
<pb n="212"/>
<div><lb n="679"/><p><span>a mbíodh mná riaghalta, is a lán cinn eile</span>
<lb n="680"/><span>i meóin Inns' Éan na Caillighe Duibhe.</span></p>
<lb n="681"/>
<lb n="682"/><p><span>Tá ceann is fiche do líon na n-innsidhe,</span>
<lb n="683"/><span>a d'áirigh i dtús nach raibh mar chomhnaidhe</span>
<lb n="684"/><span>chinntí cléire i gcéim ná i ngairm,</span>
<lb n="685"/><span>a bhias fá seach anois i dtuairim.</span></p>
<lb n="686"/>
<lb n="687"/><p><span>An t-Innse craobhach deas a dhearmaid</span>
<lb n="688"/><span>a shéimh-naomh eólach diadha, Diarmaid,</span>
<lb n="689"/><span>Fír-innse aimhréidh, Innse an Ghabhair,</span>
<lb n="690"/><span>'s Innse Éanach a bhfuil áiteabh i láthair.</span></p>
<lb n="691"/>
<lb n="692"/><p><span>Clágh-innse na n-áirnidhe dubha,</span>
<lb n="693"/><span>Innse Uí Ruairc i ngar Phort Runa,</span>
<lb n="694"/><span>Muic-innis is Innse Rinn Eanaigh,</span>
<lb n="695"/><span>nach bhfuil i bhfad ó mhír don Bhreacnaigh.</span></p>
<lb n="696"/>
<lb n="697"/><p><span>Dair-innis na dtruid is na gcorra,</span>
<lb n="698"/><span>Inns' Rióige, na Trí hInnse Dubha,</span>
<lb n="699"/><span>Inns' Shúil Daimh is Innse an Ádhmaid,</span>
<lb n="700"/><span>nach bhfuil mór i bhfad ná i leithead.</span></p>
<lb n="701"/>
<lb n="702"/><p><span>Na Trí Choirib is garbh forraidh,</span>
<lb n="703"/><span>i ngar don Chorraidh, céibh na Carnaighe,</span>
<lb n="704"/><span>Oileán a' Ghearr-fhiadh' nó Inns' Innín,</span>
<lb n="705"/><span>innse ar feólmhar caora is coinín.</span></p>
<lb n="706"/>
<lb n="707"/><p><span>An tOileán Buidhe le taobh na mBearraidh,</span>
<lb n="708"/><span>is Innse Chairbre i ngar ballaidhe</span>
<lb n="709"/><span>Bhail' Áth Luain na dtor is na gcaisleán -</span>
<lb n="710"/><span>i n-áireamh chuimhneach deireadh an iomláin.</span></p>
<lb n="711"/>
<lb n="712"/><p><span>Tá uimhir do na hinnsidhe i bhfearann</span>
<lb n="713"/><span>fada farsaing féarmhar álainn;</span></p>
</div>
<pb n="213"/>
<div><lb n="714"/><p><span>a n-áiteabha téagarach gan easbhaidh</span>
<lb n="715"/><span>cógair teaghlaigh, bídh ná eallaigh.</span></p>
<lb n="716"/>
<lb n="717"/><p><span>Dhá ndéantaí an loch a leigheas 's a leasughadh,</span>
<lb n="718"/><span>'s gan líon a choillte móra dhíothughadh,</span>
<lb n="719"/><span>níorbh fhéidir do Loch Léin ná Éirne,</span>
<lb n="720"/><span>ná Loch Cé a shárughadh i gclódh na sgéimhe.</span></p>
<lb n="721"/>
<lb n="722"/><p><span>Líon na gcnoc 's na dtaltaibh árda,</span>
<lb n="723"/><span>atá ar gach taobh le n'ais mar ghárda,</span>
<lb n="724"/><span>bheir fearbárr aedhir ar éifeacht uisge,</span>
<lb n="725"/><span>is iomlán a innsidhe i gcléith na deise.</span></p>
<lb n="726"/>
<lb n="727"/><p><span>Cibé sheasfadh i ndeireadh Aibreáin,</span>
<lb n="728"/><span>nó i n-aimsir samhraidh ar bharr Chnuic Sgitheán,</span>
<lb n="729"/><span>i dtriuch Theagh Eóin i ngar meóin bealaigh,</span>
<lb n="730"/><span>eidir Áth Luain 's Áth Liag a' Chalaidh -</span></p>
<lb n="731"/>
<lb n="732"/><p><span>Dob ughdar sláinte do dhuine easlán</span>
<lb n="733"/><span>féachain uaidhe ar uimhir a oileán,</span>
<lb n="734"/><span>ar sgéimh 's ar mhéad an uisge i n-achair</span>
<lb n="735"/><span>fichead míle do thomhas láidir.</span></p>
<lb n="736"/>
<lb n="737"/><p><span>Mar an gcéadna díothughadh an chaisleáin</span>
<lb n="738"/><span>'s na mainistreach 'tá fós faoi eidhneán,</span>
<lb n="739"/><span>do chuir Rí Seón, mac easumhal Hanrí,</span>
<lb n="740"/><span>ar chloich Theagh Eóin, 's ní mór nach innse í.</span></p>
<lb n="741"/>
<lb n="742"/><p><span>'Sé ciall na cloiche d'áirigh, fearann</span>
<lb n="743"/><span>fada caol 'tá i lúib don tSeanainn,</span>
<lb n="744"/><span>nach bhfuil acht slighe ró-chumhang chum aistir</span>
<lb n="745"/><span>asteach san eing ag maor nó máistir.</span></p>
<lb n="746"/>
<lb n="747"/><p><span>Ní haedhrighe an loch i n-aimsir ciúnais</span>
<lb n="748"/><span>ná i gceart-mheóin gaoithe is easbhaidh suaimhnis,</span>
<lb n="749"/><span>ag méad na dtonn a' triall 'na dtoirteadh,</span>
<lb n="750"/><span>mar chnuic nach gann i n-aghaidh na bporta.</span>
<lb n="751"/></p>
</div>
<pb n="214"/>
<div><lb n="752"/><p><span>Pacaidhe olla nó líon pailliún</span>
<lb n="753"/><span>i gcampaidhe cogaidh i dtír nó i náisiún</span>
<lb n="754"/><span>gach tonn faoi seach i ngleó 's i dtrioblóid,</span>
<lb n="755"/><span>gan fios cia hacu is áirde collóid,</span></p>
<lb n="756"/>
<lb n="757"/><p><span>Ag líonadh gleann 's a' lasgadh briosgaidh</span>
<lb n="758"/><span>a chéile is iad ar siubhal 'na siollaidhe;</span>
<lb n="759"/><span>gach riasta geal a' dréim le héirghe</span>
<lb n="760"/><span>i dtréan 's i dteann os cionn a phártaidhe.</span></p>
<lb n="761"/>
<lb n="762"/><p><span>I réim Loch Rí nó an aga do Sheanainn,</span>
<lb n="763"/><span>'tá eidir Áth Luain na gcaisleán álainn</span>
<lb n="764"/><span>is Bail' Áth Liag téidh líon sheacht n-abhann -</span>
<lb n="765"/><span>'sí a bpríomh-shruth an Ithne chinn-tréan dhomhain.</span></p>
<lb n="766"/>
<lb n="767"/><p><span>The Inny River</span>
<lb n="768"/><span>Sruthuighidh an Ithne as tuadh-mhás Iair-Mhidhe</span>
<lb n="769"/><span>fríd Loch Drilthioch ina castaidhe,</span>
<lb n="770"/><span>go Baile Áth' na Leac 's go Béal na Caradh,</span>
<lb n="771"/><span>'s go Teine Leic ní ghabhann barra.</span></p>
<lb n="772"/>
<lb n="773"/><p><span>Uadh soin ar fiar go Mainistir Shruthla,</span>
<lb n="774"/><span>'s go Caisleán Nuadh na gcoillte donna,</span>
<lb n="775"/><span>mar a dtiompuigheann siar le céibh na rosán</span>
<lb n="776"/><span>go bordúir ghlasa Bhaile Uí Mhatháin.</span></p>
<lb n="777"/>
<lb n="778"/><p><span>Treóruighidh as soin le sleasa ballaidhe</span>
<lb n="779"/><span>reilic Shruthail fríd na curraigh,</span>
<lb n="780"/><span>go dtéan i lúib Loch Rí gan fhaillídh,</span>
<lb n="781"/><span>eidir Cuircneach 's bárr a' Chalaidh.</span></p>
<lb n="782"/>
<lb n="783"/><p><span>The Glassan River</span>
<lb n="784"/><span>Sruthuighidh Abhainn Bhail' Uí Ghlasáin</span>
<lb n="785"/><span>i gCuntae Iair-Mhidhe as Loch Mhic Aogáin,</span>
<lb n="786"/><span>i ngar dhá mhíle síos ó Chuasán</span>
<lb n="787"/><span>fosglaidh slighe fríd riasga rosán.</span>
<lb n="788"/></p>
</div>
<pb n="215"/>
<div><lb n="789"/><p><span>Le forraidh fada Phuirt an Fhíona</span>
<lb n="790"/><span>ní bhfuil seachrán ina líne,</span>
<lb n="791"/><span>go dtéann sa tSeanainn gháibhthigh dhomhain</span>
<lb n="792"/><span>i n-áit dá ngoireann cách Bun Abhann.</span></p>
<lb n="793"/>
<lb n="794"/><p><span>The Breensford River</span>
<lb n="795"/><span>Thig abhainn eile as iar Loch Anaigh,</span>
<lb n="796"/><span>i dtriúch Mhuigh Droma i n-achair bealaigh,</span>
<lb n="797"/><span>nach fada soir ó chiosa Chuasáin</span>
<lb n="798"/><span>is shrotha dheallraigh Bhail' Uí Ghlasáin.</span></p>
<lb n="799"/>
<lb n="800"/><p><span>Treóruighidh an gaise lúbach álainn,</span>
<lb n="801"/><span>gan géille dh'aimhréidhteacht ná dh'achrann</span>
<lb n="802"/><span>dhá dtig 'na haghaidh go dtéann sa tSeanainn</span>
<lb n="803"/><span>ag porta taise Bhaile an Chaorthainn.</span></p>
<lb n="804"/>
<lb n="805"/><p><span>Tá cheithre haibhne solasta eile</span>
<lb n="806"/><span>nach bhfuil ró-thoirtiúil go dtig tuile,</span>
<lb n="807"/><span>i dtuaith Ros Comáin is folláin fearann,</span>
<lb n="808"/><span>a théid faoi seach san mír se Sheanainn.</span></p>
<lb n="809"/>
<lb n="810"/><p><span>The Clooneigh River</span>
<lb n="811"/><span>An Eilbhe bheag is fír-gheal uisge,</span>
<lb n="812"/><span>tionnsgnaidh a sruth le claon gan leisge,</span>
<lb n="813"/><span>as tobar tonnach buinne-ghlas aoibhinn</span>
<lb n="814"/><span>i mbraoch Chúl Thaidhg na bhfiarach álainn.</span></p>
<lb n="815"/>
<lb n="816"/><p><span>Treóruighidh a' sruth go triúch Chluain Airtheach,</span>
<lb n="817"/><span>is lé gruadh Dhruim Dhaimh na liosán gruagach;</span>
<lb n="818"/><span>eidir curraigh Chluain Eirc is Cartún</span>
<lb n="819"/><span>ghní a' gaise teóra - mír dhom fhortún.</span></p>
<lb n="820"/>
<lb n="821"/><p><span>Eidir Corrubhó na bhfliuchán,</span>
<lb n="822"/><span>an Cheathramha Chruinn is más Lios Gobáin,</span>
<lb n="823"/><span>congbhaidh i dtiúin a siubhal gan seachrán,</span>
<lb n="824"/><span>go húir Chluain Chaoin is Chluainte Maoláin.</span>
<lb n="825"/></p>
</div>
<pb n="216"/>
<div><lb n="826"/><p><span>Le bun Chill Tíobháin, eang na ndoiridhe,</span>
<lb n="827"/><span>muing Chluain Aoidh 'gus réim na Cealtraighe,</span>
<lb n="828"/><span>ghní a' sruth iasgmhar slighe gan dórainn</span>
<lb n="829"/><span>fríd riasga corrach tais mar theórainn.</span></p>
<lb n="830"/>
<lb n="831"/><p><span>Eidir rinn Chluain Aoidh na seasga</span>
<lb n="832"/><span>is cuainte ? guintheach Phuirt na hInnse,</span>
<lb n="833"/><span>i lúib don tSeanainn téidh gan leisge,</span>
<lb n="834"/><span>mar ar líonmhar duibh-éin is madraidhe uisge.</span></p>
<lb n="835"/>
<lb n="836"/><p><span>The Hind River</span>
<lb n="837"/><span>Aighneach dhilleógach na n-asgann,</span>
<lb n="838"/><span>na mbreac 's na liús, 'sé áit a dtionnsgnann</span>
<lb n="839"/><span>a toiseach éirghe as poll nach farsaing</span>
<lb n="840"/><span>i n-iar bharr sraithe i nGort a' Chaisil.</span></p>
<lb n="841"/>
<lb n="842"/><p><span>Iompuighidh thart go fúnnsgrach seibhtiúil</span>
<lb n="843"/><span>go rannsuigheann eanach 's móin go meisniúil,</span>
<lb n="844"/><span>'tá ina slighe go Bail' Áth' Gallda,</span>
<lb n="845"/><span>áit nach bhfuil a cruinniughadh crannda.</span></p>
<lb n="846"/>
<lb n="847"/><p><span>As soin le hais Dhoire an Aoil go ruige</span>
<lb n="848"/><span>ciúis do dh'úir na Páirce Cloiche,</span>
<lb n="849"/><span>fuar-iar tais-fhliuch Dhoire Mhaollóid</span>
<lb n="850"/><span>is Lios a' Doirn - ní gann a trioblóid -</span></p>
<lb n="851"/>
<lb n="852"/><p><span>A' foghlughadh fuarán 's toibreach' eile,</span>
<lb n="853"/><span>dream ó meallann mórán tuile,</span>
<lb n="854"/><span>bheir biseach sgéimh' dhá gné tráth sgaitheas</span>
<lb n="855"/><span>Buaile an Ríogh 'tá i líne a turais.</span></p>
<lb n="856"/>
<lb n="857"/><p><span>Uadh soin soir ó Dhoire Dhomhnaill</span>
<lb n="858"/><span>dealuighidh an Munta do ghnáth mar theórainn,</span>
<lb n="859"/><span>is Baile Núdh na bhforraidh glasa</span>
<lb n="860"/><span>ó Bhogán Fionn na dtom 's na seasga,</span></p>
<lb n="861"/>
<lb n="862"/><p><span>Úir Chluain Conra ó Bhaile Uí Mhuiridh,</span>
<lb n="863"/><span>Cluain Soilionn turtógach ón gCorraidh,</span></p>
</div>
<pb n="217"/>
<div><lb n="864"/><p><span>Cluain Creimh na gcríoch 's na n-eanaighe fliucha</span>
<lb n="865"/><span>ó iomlán riasga Mhuilte Sruthla.</span></p>
<lb n="866"/>
<lb n="867"/><p><span>Tráth sgaitheas thair Chluain Cath gan aire,</span>
<lb n="868"/><span>dealuighidh a huisge i roinn dá ghaise,</span>
<lb n="869"/><span>a théid faoi seach sa tSeanainn fholláin,</span>
<lb n="870"/><span>eidir Cluain Eisgiort is céibh a' Chlocháin.</span></p>
<lb n="871"/>
<lb n="872"/><p><span>The Calagagh River</span>
<lb n="873"/><span>An Chalagach fhliuch, 's ó loch don ainm</span>
<lb n="874"/><span>chéadna thionnsgnas gaise is gairm</span>
<lb n="875"/><span>a srotha eidir Sgreig Uí Cheallaigh</span>
<lb n="876"/><span>'s a' Baile Glas i dtriúcha Mainigh.</span></p>
<lb n="877"/>
<lb n="878"/><p><span>Eidir Lios Dá Lon is fearann</span>
<lb n="879"/><span>na Sgreige d'áirigh, ghní sí teórainn;</span>
<lb n="880"/><span>an Chorra-bhuaile is fionnfhuar forraidh</span>
<lb n="881"/><span>ó Chorr a' Phobuail deimhneach dealuighidh.</span></p>
<lb n="882"/>
<lb n="883"/><p><span>Lios na hUamhan ? is mír do thalamh</span>
<lb n="884"/><span>Chnuic a' Chrochaire, úir gan caladh,</span>
<lb n="885"/><span>an tSraith is Carraic Thobair Ríoghóg</span>
<lb n="886"/><span>ó fhearann na saor, na naosg 's na bhfeadóg.</span></p>
<lb n="887"/>
<lb n="888"/><p><span>An rinn ar leath-mhás Cnuic Druim Domhnaill</span>
<lb n="889"/><span>is Cúl Tónach Phort Druna i gcomhroinn,</span>
<lb n="890"/><span>cuiridh a gaise glas gan táire</span>
<lb n="891"/><span>ó chéile iad féin is íochtar Gháile.</span></p>
<lb n="892"/>
<lb n="893"/><p><span>Taobh thíos do chaisleán ársa Uí Cheallaigh</span>
<lb n="894"/><span>na gcaológ, tógbhadh i gcolbha cladaigh</span>
<lb n="895"/><span>Gháile, i ndiaidh rith fríd Loch Omhra is</span>
<lb n="896"/><span>i mbruach na Sionna téidh chum suaimhnis.</span></p>
<lb n="897"/>
<lb n="898"/><p><span>The Knockanyconor River</span>
<lb n="899"/><span>Abhainn Chnocáin chruaidh Uí Chonchubhair,</span>
<lb n="900"/><span>tionnsgnaidh a gaise lúbach lán-fhuar</span>
<lb n="901"/><span>ó thobar ársa i dtriúch na nAcraidhe,</span>
<lb n="902"/><span>budh mír do dhúithche Sheórsa Uí Cheallaigh.</span>
<lb n="903"/></p>
</div>
<pb n="218"/>
<div><lb n="904"/><p><span>Treóruighidh as soin fríd mórán bogach,</span>
<lb n="905"/><span>móinte fliucha is riasgaidhe corrach</span>
<lb n="906"/><span>go sroichidh a huisge an cnocán céadna,</span>
<lb n="907"/><span>mar ar líonmhar muilte is clocha géara.</span></p>
<lb n="908"/>
<lb n="909"/><p><span>Ó bhun a' chnuic roimh-ráití éirghidh</span>
<lb n="910"/><span>sruth teann eile théid gan fhaillídh</span>
<lb n="911"/><span>asteach 'na fochair is gluaisidh an gaise</span>
<lb n="912"/><span>go Tobar tásgmhar Naoimh Eóin Baiste.</span></p>
<lb n="913"/>
<lb n="914"/><p><span>Ón tobar beannuigh'e a mhéadughadh a tuile,</span>
<lb n="915"/><span>sruthuighidh glais chaol dhiongbhálta eile,</span>
<lb n="916"/><span>mar bhiseach ar a toirt i gcalaidh</span>
<lb n="917"/><span>Gháile Bhig 's Cill Eóidh na mbranraidhe.</span></p>
<lb n="918"/>
<lb n="919"/><p><span>'Na dhiaidh sin dealuighidh forraidh taise</span>
<lb n="920"/><span>Shraithidhe an Ríogh ó léanta glasa</span>
<lb n="921"/><span>an Leasa Ghairbh, fearann álainn</span>
<lb n="922"/><span>nach gnáth a bhrotha bheith gan teórainn.</span></p>
<lb n="923"/>
<lb n="924"/><p><span>Eidir eang na gCaológ 's caladh</span>
<lb n="925"/><span>Cheathramha chlochánach na Madadh,</span>
<lb n="926"/><span>cuiridh a tacar saoghalta ar chuimrighe</span>
<lb n="927"/><span>na Sionna is líonmhar éisg is innsidhe.</span></p>
<lb n="928"/>
<lb n="929"/><p><span>Bhíodh an abhainn roimh-ráití an-chastaí,</span>
<lb n="930"/><span>rói-thrioblóideach do bháid 's do choitidhe,</span>
<lb n="931"/><span>go ndearnadh canáill núdh go déanach,</span>
<lb n="932"/><span>a bheir a huisge i líne dhíreach.</span></p>
<lb n="933"/>
<lb n="934"/><p><span>Sin tuairim ghearr i ngné le tallainn,</span>
<lb n="935"/><span>ar sgéimh Loch Rí nó an mhír don tSeanainn,</span>
<lb n="936"/><span>'tá eidir uachtar chéibh na mBearaidhe</span>
<lb n="937"/><span>is Bail' Átha Liag na n-iasg 's na n-alaidhe.</span></p>
<lb n="938"/>
<lb n="939"/><p><span>Eidir Bearaidh Bheag is Cuasán</span>
<lb n="940"/><span>ársa Uí Bhraoin ar líonmhar rosáin,</span>
<lb n="941"/><span>críochnuighidh an loch is sruthuighidh an tSeanainn</span>
<lb n="942"/><span>ón mír ó dheas de i bhfíoghar mar abhainn.</span>
<lb n="943"/></p>
</div>
<pb n="219"/>
<div><lb n="944"/><p><span>Athlone</span>
<lb n="945"/><span>Uadh soin go Bail' Áth' Luain na gcairthidhe,</span>
<lb n="946"/><span>aga dhá mhíle d'uisge, treóruighidh</span>
<lb n="947"/><span>go tuaimneach gáibhtheach lán an gaise;</span>
<lb n="948"/><span>gabhaidh gan chás fríd lár a' bhaile.</span></p>
<lb n="949"/>
<lb n="950"/><p><span>The Crannagh or Cross River</span>
<lb n="951"/><span>Ní shruthuigheann fad dhá mhíle fearainn</span>
<lb n="952"/><span>suas thair Bhail' Áth' Luain na mbarcán,</span>
<lb n="953"/><span>an tan a ghlacas sruth na Cranaighe</span>
<lb n="954"/><span>le mian gan tocht ó chéibh na gcalaidh.</span></p>
<lb n="955"/>
<lb n="956"/><p><span>An Chranach chéadna, Tobar Bhrighde</span>
<lb n="957"/><span>i gceart-mheóin Mhainidh tús a sgríbe,</span>
<lb n="958"/><span>sruth Phuill Sheóin is Fhuarán Mháire</span>
<lb n="959"/><span>treisighidh a triall le hiar na n-árda.</span></p>
<lb n="960"/>
<lb n="961"/><p><span>Fríd eanaighe boga Cheathramha an Tobair,</span>
<lb n="962"/><span>'s na hEisgreach Báine leanaidh a hobair</span>
<lb n="963"/><span>ón gCorra Dhuibh go Baile an Bhóthair;</span>
<lb n="964"/><span>ní iarrann leasughadh ar líne an Tóchair.</span></p>
<lb n="965"/>
<lb n="966"/><p><span>As soin go triúch Aiteach Uí Cheallaigh,</span>
<lb n="967"/><span>'s go muileann Uí Neachtain achair bealaigh,</span>
<lb n="968"/><span>mar ar líonmhar bric i n-am a séasúir,</span>
<lb n="969"/><span>nach saill gan tsaothrughadh do lucht pléisiúir.</span></p>
<lb n="970"/>
<lb n="971"/><p><span>Uadh soin soir ghní Baile an Chreagáin</span>
<lb n="972"/><span>a theóra ar iomlán Chor a' Tóiteáin,</span>
<lb n="973"/><span>is Doire na Suigh ó imtheacht fearainn</span>
<lb n="974"/><span>Bhaile Áth' chnocánaigh Muláláin.</span></p>
<lb n="975"/>
<lb n="976"/><p><span>Ó réim Chluain Gamhna 's Cluain na Cille,</span>
<lb n="977"/><span>is ón gCluain chéadna go Bail' Áth' Moille,</span>
<lb n="978"/><span>áit a dtiompuigheann suas le forraidh</span>
<lb n="979"/><span>na móinínidhe go Droichead Cranaighe.</span>
<lb n="980"/></p>
</div>
<pb n="220"/>
<div><lb n="981"/><p><span>Uadh soin le himeall léanta is móintidhe</span>
<lb n="982"/><span>Charraic Uí Neachtain fríd na bogaigh,</span>
<lb n="983"/><span>ní ghabhann tocht go dtéann i bhfalach</span>
<lb n="984"/><span>i gciúis na Sionna i gCala na Manach.</span></p>
<lb n="985"/>
<lb n="986"/><p><span>Ó Chala na Manach ar aghaidh mailídh</span>
<lb n="987"/><span>Charraic Uí Bhraoin gan mórán castaidhe,</span>
<lb n="988"/><span>sruthuighidh an tSeanainn fharsaing iomlán</span>
<lb n="989"/><span>go hársaidhe Dhroichid is triúcha Rachradha.</span></p>
<lb n="990"/>
<lb n="991"/><p><span>Ní bhfuil a triall ná a haistear fada</span>
<lb n="992"/><span>suas thair bhrotha réime bhaile</span>
<lb n="993"/><span>bhiadhmhair Rachra an tan a ghlacas</span>
<lb n="994"/><span>ó bhéal na Suca an méid a thacras.</span></p>
<lb n="995"/>
<lb n="996"/><p><span>The Suck</span>
<lb n="997"/><span>An tSuc theann thásgmhar, tionnsgnaidh éirghe</span>
<lb n="998"/><span>i ngar Bhaile an Locha 's is geárr a faillídh,</span>
<lb n="999"/><span>dhá fhad a' tslighe, go sroicheann árus</span>
<lb n="1000"/><span>Uí Chonchubhair Dhuinn ag Port Chluain Málas.</span></p>
<lb n="1001"/>
<lb n="1002"/><p><span>Sruthuighidh as soin le bhfaghann do bhrabach</span>
<lb n="1003"/><span>go dtig asteach don Chaisleán Riabhach,</span>
<lb n="1004"/><span>áit a nglacann abhainn eile</span>
<lb n="1005"/><span>ón áird ó thuaidh do thriúcha an bhaile.</span></p>
<lb n="1006"/>
<lb n="1007"/><p><span>Ón gCaisleán Riabhach treoruighidh a gaise</span>
<lb n="1008"/><span>fríd iomad eanaighe is talta taise,</span>
<lb n="1009"/><span>go Baile Áth' Mogha, iar forraidh Ghlinnsge,</span>
<lb n="1010"/><span>is Dhúnamáin le líon a huisge.</span></p>
<lb n="1011"/>
<lb n="1012"/><p><span>Go Caisleán Chút 's go Caisleán Strainnse,</span>
<lb n="1013"/><span>go Tobar a' Mhadaidh an chaisleáin sheanda,</span>
<lb n="1014"/><span>go Baile Áth' Gad mar ar cam a líne,</span>
<lb n="1015"/><span>'s go triúch Áth' Liag 'tá i meóin a sgríbe.</span>
<lb n="1016"/></p>
</div>
<pb n="221"/>
<div><lb n="1017"/><p><span>Uadh soin go Baile an Áth' Uí Cheallaigh,</span>
<lb n="1018"/><span>i dteóra Chrumhthainn 's thriúcha Mainidh,</span>
<lb n="1019"/><span>áit anois dár gnáth do thideal</span>
<lb n="1020"/><span>Mun Talbóid na mbádhún gléigeal.</span></p>
<lb n="1021"/>
<lb n="1022"/><p><span>As soin suas go Baile Áth' Feórainn,</span>
<lb n="1023"/><span>ní bhfuil achrann, riasta ná teórainn</span>
<lb n="1024"/><span>ag tíacht 'na haghaidh sa tslighe le forraidh</span>
<lb n="1025"/><span>Mhuc-cluain aedhreach is féarmhar fásaigh.</span></p>
<lb n="1026"/>
<lb n="1027"/><p><span>Go Baile Áth' na Sluagh is ró-thásgmhar aontaighe,</span>
<lb n="1028"/><span>is úir Mhuigh Charnáin is fionn-fhuar calaidh,</span>
<lb n="1029"/><span>taobh thuas do Rachra gan claon achrainn,</span>
<lb n="1030"/><span>téidh sruth nach gann fá chuim sa tSeanainn.</span></p>
<lb n="1031"/>
<lb n="1032"/><p><span>Ní bhfuil sruth dhá mhórdha i ngairm</span>
<lb n="1033"/><span>faoi áird-chíos bhliadhantamhail ag a' tSeanainn</span>
<lb n="1034"/><span>is tostamhla 's is caime i gcastaidhe</span>
<lb n="1035"/><span>ná an tSuc is líonmhar éisg is easaidhe.</span></p>
<lb n="1036"/>
<lb n="1037"/><p><span>The Shiven River</span>
<lb n="1038"/><span>Tá abhainn eile i gcéim darb ainm</span>
<lb n="1039"/><span>coitcheann le céin d'aimsir Sifinn,</span>
<lb n="1040"/><span>d'faghadh gairm "Suc", do thig ó shliabháin</span>
<lb n="1041"/><span>thaise Chorca Mogha na bhfeadán.</span></p>
<lb n="1042"/>
<lb n="1043"/><p><span>Do thig sruth eile ó riasga an Chreagáin,</span>
<lb n="1044"/><span>i ngar Mhaolach fríd iar na mBogán,</span>
<lb n="1045"/><span>a théid i bpáirt 's i gcáirdeas cumainn</span>
<lb n="1046"/><span>le abhainn Chorca Mogha na n-ailleann.</span></p>
<lb n="1047"/>
<lb n="1048"/><p><span>Treóruighidh líon a ngaistighe i gcuideacht,</span>
<lb n="1049"/><span>i n-aon tsruth amháin i dtoirt 's i dtábhacht,</span>
<lb n="1050"/><span>i rogha na ngleann gan easbhaidh uisge,</span>
<lb n="1051"/><span>go sroicheann fearann Chluain na Brice.</span>
<lb n="1052"/></p>
</div>
<pb n="222"/>
<div><lb n="1053"/><p><span>An tríomhadh gaise ó lúib Chluain Seibhne,</span>
<lb n="1054"/><span>an taobh ó dheas do Chnoc Shléibh' Muire,</span>
<lb n="1055"/><span>fosglaidh slighe nach caol go fearann</span>
<lb n="1056"/><span>na Leith-cheathramhan ar bheagán torainn.</span></p>
<lb n="1057"/>
<lb n="1058"/><p><span>Ní théann chum comhnuigh'e annsúd gan imtheacht</span>
<lb n="1059"/><span>fríd iar na dtriúch a' cruinniughadh cuideacht,'</span>
<lb n="1060"/><span>go mbuaileann páirt i ngné ró-fholláin</span>
<lb n="1061"/><span>ar ghaistidhe Chorca Mogha 's a' Chreagáin.</span></p>
<lb n="1062"/>
<lb n="1063"/><p><span>Ag so na haibhne i gcuideacht sruthán</span>
<lb n="1064"/><span>ghní suas a' tSifinn fharsaing iomlán,</span>
<lb n="1065"/><span>a shuaitheas soiléir líon a n-uisge</span>
<lb n="1066"/><span>i ngar do thriúcha Chluain na Brice.</span></p>
<lb n="1067"/>
<lb n="1068"/><p><span>Uadh soin go Baile Áth' Mhóir Uí Cheallaigh</span>
<lb n="1069"/><span>tá an tSifinn iasgmhar aga an bhealaigh,</span>
<lb n="1070"/><span>'s gach slighe go bordúir fhuara thaise</span>
<lb n="1071"/><span>eanaigh Dhroigheanáin is mór a gaise.</span></p>
<lb n="1072"/>
<lb n="1073"/><p><span>I bhforraidh Mhuiceanach na rosán,</span>
<lb n="1074"/><span>íobraidh a taisge farsaing folláin</span>
<lb n="1075"/><span>don tSuc gan taod, gan léim, gan torann,</span>
<lb n="1076"/><span>a bheir a hinnmhe suas don tSeanainn.</span></p>
<lb n="1077"/>
<lb n="1078"/><p><span>Is ó theacht na Scot nó Chlanna Míleadh</span>
<lb n="1079"/><span>asteach go hÉirinn mar cheann tíre,</span>
<lb n="1080"/><span>a d'éirigh na trí Shuc ar gairm</span>
<lb n="1081"/><span>anois do ghéig dhá n-uimhir Sifinn.</span></p>
<lb n="1082"/>
<lb n="1083"/><p><span>Tar éis an tSeanainn thaosgach fholláin</span>
<lb n="1084"/><span>a thabhairt na Suca faoi n-a sgitheán,</span>
<lb n="1085"/><span>bheir aghaidh ar Bheannachuir go gáibhtheach,</span>
<lb n="1086"/><span>'s dá mhéad a hionnús bídh sí práinneach,</span>
<lb n="1087"/></p>
</div>
<pb n="223"/>
<div><lb n="1088"/><p><span>Óir ní théann iomlán aga an bhealaigh,</span>
<lb n="1089"/><span>an tráth bheir slighe agus ionadh falaigh</span>
<lb n="1090"/><span>don Bhrosnaigh Íochtaraigh go huile,</span>
<lb n="1091"/><span>le socrughadh 'steach faoi'n sgitheán eile.</span></p>
<lb n="1092"/>
<lb n="1093"/><p><span>The Brosna</span>
<lb n="1094"/><span>An Bhrosnach Íochtarach, tá a héirghe</span>
<lb n="1095"/><span>as céibh Loch Uail na n-asgann daití,</span>
<lb n="1096"/><span>taobh thíos don Mhuileann Gearr i n-aga</span>
<lb n="1097"/><span>thomhais dá mhíle nach bhfuil fada.</span></p>
<lb n="1098"/>
<lb n="1099"/><p><span>Sruthuighidh as soin le oiread ionnúis</span>
<lb n="1100"/><span>is riaras muilte is iomlán tonnús,</span>
<lb n="1101"/><span>éadaighe tuair 's gach úsáid eile,</span>
<lb n="1102"/><span>bhíos riachtanach do ghnoithidhe an bhaile.</span></p>
<lb n="1103"/>
<lb n="1104"/><p><span>Treóruighidh as soin gan mórán timchill</span>
<lb n="1105"/><span>go dtéann asteach i gceann Loch Innill,</span>
<lb n="1106"/><span>'tá i ngar shé míle ar fad, 's a mhaise</span>
<lb n="1107"/><span>i dtásg ró-mhór i gcéim na deise.</span></p>
<lb n="1108"/>
<lb n="1109"/><p><span>As a' gceann thiar don loch roimh-ráití</span>
<lb n="1110"/><span>sruthuighidh an Bhrosnach nach mbíonn sáruigh'e</span>
<lb n="1111"/><span>'na haistear chiúin fríd chiúis Chill Bheagáin,</span>
<lb n="1112"/><span>go Baile an Chloirthidh is socraí cosán.</span></p>
<lb n="1113"/>
<lb n="1114"/><p><span>As soin siar go Bail' Ath' Chumair;</span>
<lb n="1115"/><span>ní aidmhigheann choích' gur mór a hobair,</span>
<lb n="1116"/><span>a' sgoilteadh riasg go dtéann sa tSeanainn</span>
<lb n="1117"/><span>i dtriúcha Mhaoistion na magh álainn.</span></p>
<lb n="1118"/>
<lb n="1119"/><p><span>Treóruighidh an tSeanainn le n-a cuideacht</span>
<lb n="1120"/><span>fríd Bheannachuir i rian gan dulrucht,</span>
<lb n="1121"/><span>go sroicheann fearann féarmhar aedhreach</span>
<lb n="1122"/><span>iar Phuirt Omna na gcrann darach.</span>
<lb n="1123"/></p>
</div>
<pb n="224"/>
<div><lb n="1124"/><p><span>The Little Brosna</span>
<lb n="1125"/><span>An dara Brosnach láidir shruth-luath,</span>
<lb n="1126"/><span>tionnsgnaidh a gaise ó shléibhte mong-ruadh</span>
<lb n="1127"/><span>na Binne Duibhe, soir ó bhaile</span>
<lb n="1128"/><span>suanta Uí Luchnáin i ngar Bhiorra.</span></p>
<lb n="1129"/>
<lb n="1130"/><p><span>Treóruighidh as soin le mórán cuideacht'</span>
<lb n="1131"/><span>do thig 'na cois-slighe ina himtheacht,</span>
<lb n="1132"/><span>go sroicheann porta Chluain na hÍonóg,</span>
<lb n="1133"/><span>is Coillte cruaidhe Ruadh' na ndarthóg.</span></p>
<lb n="1134"/>
<lb n="1135"/><p><span>Os coinne Mhílic, eidir fearann</span>
<lb n="1136"/><span>Chuntae an Ríogh 'gus Thiobrad Árann,</span>
<lb n="1137"/><span>téidh a sruth sa tSeanainn thréin chun comhnuigh'e,</span>
<lb n="1138"/><span>an taobh ó dheas do bhrotha Lusmuighe.</span></p>
<lb n="1139"/>
<lb n="1140"/><p><span>As gruadh Chlann Riocaird don taobh eile</span>
<lb n="1141"/><span>thig Abhainn theann na Coille Brice,</span>
<lb n="1142"/><span>gan dul ar seachrán i gcás eólais,</span>
<lb n="1143"/><span>go dtéann sa tSeanainn i ngar Dhubhruis.</span></p>
<lb n="1144"/>
<lb n="1145"/><p><span>Lough Derg</span>
<lb n="1146"/><span>Ó Phort Omna na dtor go sroichidh</span>
<lb n="1147"/><span>achair gheárr do dh'áth 's do ghaisde</span>
<lb n="1148"/><span>Chill Dá Lua i dtír dhúthchais Brianach,</span>
<lb n="1149"/><span>tá fíoghar na Sionna i méid ró-iontach.</span></p>
<lb n="1150"/>
<lb n="1151"/><p><span>I bhfad ocht míle dhéag do dh'fhearann</span>
<lb n="1152"/><span>tá a gné 's a toirt 'na loch fhíor-álainn,</span>
<lb n="1153"/><span>is iomlán leath na haige céadna</span>
<lb n="1154"/><span>i mír dhá threasna i gceap na réime.</span></p>
<lb n="1155"/>
<lb n="1156"/><p><span>Cia is Loch Deirg a ainm coitcheann,</span>
<lb n="1157"/><span>is gairm cháich don mhír se Sheanainn,</span>
<lb n="1158"/><span>le hachair d'aimsir is díobháil eólais</span>
<lb n="1159"/><span>an téarma deimhneach céadna chanas.</span>
<lb n="1160"/></p>
</div>
<pb n="225"/>
<div><lb n="1161"/><p><span>Loch Darghart ainm ársa is gairm</span>
<lb n="1162"/><span>an locha gháibhthigh chinntí deirim,</span>
<lb n="1163"/><span>mar a bhíodh togha innsidhe an locha faluigh'e</span>
<lb n="1164"/><span>ar dtús le coillte dlútha daraighe.</span></p>
<lb n="1165"/>
<lb n="1166"/><p><span>I bhfoirm gart nó magh gur gearradh</span>
<lb n="1167"/><span>a dtogha le mian is claon gan fala ?</span>
<lb n="1168"/><span>chum úsáid shaoghalta is réidhteach bealaigh</span>
<lb n="1169"/><span>do dh'áiteabha aonda daoine is eallaigh.</span></p>
<lb n="1170"/>
<lb n="1171"/><p><span>Amhail Loch Rí tá iomad oileán</span>
<lb n="1172"/><span>clútaí féarmhar farsaing folláin</span>
<lb n="1173"/><span>astuigh ar Loch Darghart, loch fíor-álainn,</span>
<lb n="1174"/><span>'s a' loch is faide sine ar Sheanainn.</span></p>
<lb n="1175"/>
<lb n="1176"/><p><span>Eidir Cuntae Thiobrad Árann,</span>
<lb n="1177"/><span>mír do Chuntae an Chláir is fearann</span>
<lb n="1178"/><span>Chuntae na Gaillbhe gan dórainn,</span>
<lb n="1179"/><span>tá an loch so i n-aga ghnáth mar theórainn.</span></p>
<lb n="1180"/>
<lb n="1181"/><p><span>I meóin a' bhealaigh eidir Luimneach</span>
<lb n="1182"/><span>is Beannachuir i n-achair dhíreach,</span>
<lb n="1183"/><span>tá a shuighéan ? is innsidhe deasa</span>
<lb n="1184"/><span>i measg na dtonn i réim a ghaise.</span></p>
<lb n="1185"/>
<lb n="1186"/><p><span>Ainmneacha gnáis ná uimhir</span>
<lb n="1187"/><span>oileán chinnte an locha i láthair</span>
<lb n="1188"/><span>ní thuigim, le n-a gcur i dtuairim,</span>
<lb n="1189"/><span>acht Innis Cealtrach is ársa gairm.</span></p>
<lb n="1190"/>
<lb n="1191"/><p><span>Sa seachtmhadh céad don achair Chríostamhail</span>
<lb n="1192"/><span>do chuir Naomh Cáimín, triath budh mheisniúil,</span>
<lb n="1193"/><span>seacht dteampla is clogás árd le cruaidh-neart</span>
<lb n="1194"/><span>i nInnis Cealtrach i meóin Loch Darghart,</span></p>
<lb n="1195"/>
<lb n="1196"/><p><span>Mar ionad suidhe dhá chuinbhint chéillidhe,?</span>
<lb n="1197"/><span>budh dúthrachtach a' teagasg creidimh,</span></p>
</div>
<pb n="226"/>
<div><lb n="1198"/><p><span>do thuisme Mumhan 's gach aon aicme eile,</span>
<lb n="1199"/><span>lér bhinn guth deabhóideach na cléire.</span></p>
<lb n="1200"/>
<lb n="1201"/><p><span>I n-am Bhriain Bhóramha bheith 'na stiúraidhe</span>
<lb n="1202"/><span>ar iomlán Éireann 's líon a cúigidhe,</span>
<lb n="1203"/><span>do rinne an obair chéadna nua-chruthughadh,</span>
<lb n="1204"/><span>mar mhír dhá chaithréim ina riaghlughadh.</span></p>
<lb n="1205"/>
<lb n="1206"/><p><span>Eidir Carraic allta an Chomhraic,</span>
<lb n="1207"/><span>i dTiobraid Árann na laoch ionnraic,</span>
<lb n="1208"/><span>is iar Phort Omna deimhneach toisighidh</span>
<lb n="1209"/><span>Loch Darghart gáibhtheach is álainn innsidhe.</span></p>
<lb n="1210"/>
<lb n="1211"/><p><span>Congbhaidh gairm is foirm locha</span>
<lb n="1212"/><span>ó iar Phort Omna go Béal Bóramh',</span>
<lb n="1213"/><span>port fíor-aoibhinn i ngar baile</span>
<lb n="1214"/><span>Chill Dá Lua mar ar luaimneach tuile.</span></p>
<lb n="1215"/>
<lb n="1216"/><p><span>Tá an Chuileantrach i dTiobraid Árann</span>
<lb n="1217"/><span>ar aghaidh Bhéal Bóramh', lios fíor-álainn</span>
<lb n="1218"/><span>i gCuntae an Chláir i dtriúch Cheann Choradh,</span>
<lb n="1219"/><span>áit a stadann aga an locha.</span></p>
<lb n="1220"/>
<lb n="1221"/><p><span>An t-ionad cinntí a rabh mór-theaghlach</span>
<lb n="1222"/><span>an áird-ríogh Brian, ceann fine Brianach,</span>
<lb n="1223"/><span>is líon Dál gCais budh gáibhtheach gairm</span>
<lb n="1224"/><span>i síth, 's chomh sásta ar luadháil airm.</span></p>
<lb n="1225"/>
<lb n="1226"/><p><span>Tá cúig aibhne nach bhfuil éiglidhe</span>
<lb n="1227"/><span>as líon a dtriúch is sruth-luath ionnsaighe,</span>
<lb n="1228"/><span>a théid faoi seach sa mír se Sheanainn,</span>
<lb n="1229"/><span>ó gach taobh do riasga 'n fhearainn:</span></p>
<lb n="1230"/>
<lb n="1231"/><p><span>Abhainn éasgaidh thriúch Chluain Maoláin,</span>
<lb n="1232"/><span>bheir líon a huisge is cíos gach fuaráin</span></p>
</div>
<pb n="227"/>
<div><lb n="1233"/><p><span>a buailtear ina slighe don tSeanainn,</span>
<lb n="1234"/><span>i ngar iar forraidh an Chnocáin Aoibhinn.</span></p>
<lb n="1235"/>
<lb n="1236"/><p><span>Abhainn luaimneach thriuch na Gráige,</span>
<lb n="1237"/><span>sruth nach n-aidmhigheann choidhche a laige,</span>
<lb n="1238"/><span>i n-aimsir tuile a' tabhairt a dtacrann,</span>
<lb n="1239"/><span>le mian gan claon mar chíos don tSeanainn.</span></p>
<lb n="1240"/>
<lb n="1241"/><p><span>Abhainn na mBuadh 'tá i n-aga bealaigh</span>
<lb n="1242"/><span>suas ón nGráig ag Múta Uí Dhálaigh,</span>
<lb n="1243"/><span>is dian a triall a' dórtadh a huisge,</span>
<lb n="1244"/><span>i mbraoch na Sionna i rian gan leisge.</span></p>
<lb n="1245"/>
<lb n="1246"/><p><span>Abhainn álainn iar Loch Gréine,</span>
<lb n="1247"/><span>i gCuntae an Chláir i bhfad a réime,</span>
<lb n="1248"/><span>tá sí aedhreach iasgmhar uisgiúil,</span>
<lb n="1249"/><span>'s ní'l a gaise luath ná leisgiúil.</span></p>
<lb n="1250"/>
<lb n="1251"/><p><span>Taobh thoir don Sgairbh i n-aga bealaigh,</span>
<lb n="1252"/><span>téidh a taisge i n-áiteabh ? falaigh,</span>
<lb n="1253"/><span>do mhéadughadh innmhe ar bheagán torainn,</span>
<lb n="1254"/><span>i rian mar chách i gciúis don tSeanainn.</span></p>
<lb n="1255"/>
<lb n="1256"/><p><span>The Nenagh River</span>
<lb n="1257"/><span>Treóruighidh abhainn theann as guramhan ?</span>
<lb n="1258"/><span>sléibhe soir ó Aonach Urmhumhan,</span>
<lb n="1259"/><span>'s ghní a gaise lán luath mórán feadhma</span>
<lb n="1260"/><span>'na haistear ghnáth don bhaile chéadna.</span></p>
<lb n="1261"/>
<lb n="1262"/><p><span>Ó thriúchaibh aedhreach Aonaigh sruthuighidh,</span>
<lb n="1263"/><span>eidir cnuic is riasga calaidh,</span>
<lb n="1264"/><span>gan sgíoth ná stad go dtéann sa tSeanainn,</span>
<lb n="1265"/><span>i mBaile Sheáin na mbád 's na mbarcán.</span></p>
<lb n="1266"/>
<lb n="1267"/><p><span>Sin tuairim gheárr ar thogha na n-abhann,</span>
<lb n="1268"/><span>a dhíolas áird-chíos leis a' tSeanainn,</span>
<lb n="1269"/><span>ó iar Loch Darghart go hucht cairthidhe</span>
<lb n="1270"/><span>easgann Chill Dá Lua na ngaisdidhe.</span>
<lb n="1271"/></p>
</div>
<pb n="228"/>
<div><lb n="1272"/><p><span>Ag ionnsaighe cairtheach díonmhar easgann</span>
<lb n="1273"/><span>Chill Dá Lua na gcliar gan dórainn,</span>
<lb n="1274"/><span>tarnaidh an tSeanainn thréan a brotha</span>
<lb n="1275"/><span>i gcoinne a chéile i bhfoirm srotha.</span></p>
<lb n="1276"/>
<lb n="1277"/><p><span>Doonass</span>
<lb n="1278"/><span>Cia 'sé céadfadh an iomad daoine</span>
<lb n="1279"/><span>i dtriúchaibh imchiana na críche,</span>
<lb n="1280"/><span>gur i gCill Dá Lua na mbarcán</span>
<lb n="1281"/><span>tá an t-as nó an charraic is locht ar Sheanainn.</span></p>
<lb n="1282"/>
<lb n="1283"/><p><span>Acht tugadh cách faoi-dear go deimhneach,</span>
<lb n="1284"/><span>go bhfuil a' t-as nó an charraic dhruimneach,</span>
<lb n="1285"/><span>achair cheithre míle do bhealach,</span>
<lb n="1286"/><span>suas thair Chill Dá Lua na manach.</span></p>
<lb n="1287"/>
<lb n="1288"/><p><span>Dún Asa is ainm cinntí coitcheann</span>
<lb n="1289"/><span>mar ghairm ghnáth don mhír do Sheanainn,</span>
<lb n="1290"/><span>a bhfuil a' charraic is láidir a' seasamh</span>
<lb n="1291"/><span>i n-aghaidh na dtonn is teann dá lasgadh.</span></p>
<lb n="1292"/>
<lb n="1293"/><p><span>Acht treoruighidh an sruth gan léim le foir-neart,</span>
<lb n="1294"/><span>ó fhíor-bhárr uachtair chinn Loch Darghart,</span>
<lb n="1295"/><span>fríd Chill Dá Lua 's uadh soin go sroichidh</span>
<lb n="1296"/><span>triúcha liag Dhún As' na n-aillidhe.</span></p>
<lb n="1297"/>
<lb n="1298"/><p><span>Tá carraic thréan Dún As' gan mhearaighe,</span>
<lb n="1299"/><span>aga mhór thair dhá dtrian bealaigh</span>
<lb n="1300"/><span>'na riasda treasna i mbéal a' ghaise,</span>
<lb n="1301"/><span>bhíos síoraidhe a' lasgadh a cnise glaise.</span></p>
<lb n="1302"/>
<lb n="1303"/><p><span>Tá a háirde, a réim, i ngné 's i miosúr</span>
<lb n="1304"/><span>chomh mór 's gur dearnadh gáirdín pléisiúir</span>
<lb n="1305"/><span>fríd chúirialtacht ar dhruim na sgeilpe</span>
<lb n="1306"/><span>is omhnach aedhear os cionn an uisge.</span></p>
<lb n="1307"/>
<lb n="1308"/><p><span>Taobh thall don tsruth ar aghaidh na sgeilpe</span>
<lb n="1309"/><span>céadna tá dubh-aillidhe eile,</span></p>
</div>
<pb n="229"/>
<div><lb n="1310"/><p><span>clocha nach bhfuil ró-árd, is sháruigh</span>
<lb n="1311"/><span>tréan na dtonn a gcur ó chéile.</span></p>
<lb n="1312"/>
<lb n="1313"/><p><span>Ní bhfuil do shlighe ag iomllán uisge</span>
<lb n="1314"/><span>na Sionna, is gnáth bheith ar siubhal gan leisge,</span>
<lb n="1315"/><span>le imtheacht acht an mhaint nó an bhearnaidh</span>
<lb n="1316"/><span>'tá eidir a' dá sgeilp a d'áirigh.</span></p>
<lb n="1317"/>
<lb n="1318"/><p><span>Ní bhfuil riasda cloch ná cuiléir,</span>
<lb n="1319"/><span>mar shíleas cách le faicsin soiléir,</span>
<lb n="1320"/><span>i n-achair béal na bearnadh acht domhain</span>
<lb n="1321"/><span>síos go fíor-íochtar a' ghrinnill.</span></p>
<lb n="1322"/>
<lb n="1323"/><p><span>Ag cumhainge an bhealaigh, méad an uisge,</span>
<lb n="1324"/><span>áirde is cruadhas na bhforraidh sgeilpe,</span>
<lb n="1325"/><span>bídh an gaise tréan mar a bhiadh sé ar báinidhe,</span>
<lb n="1326"/><span>a' bualadh i n-aghaidh na riasd' 's na n-aillidhe.</span></p>
<lb n="1327"/>
<lb n="1328"/><p><span>Na tonna a' tíacht tar ais le forlann,</span>
<lb n="1329"/><span>'s ag dul ar aghaidh arís go hain-teann,</span>
<lb n="1330"/><span>a' dréim le slighe fhagháil chum na beárnadh,</span>
<lb n="1331"/><span>áit a dtéann a suim le fána,</span></p>
<lb n="1332"/>
<lb n="1333"/><p><span>I modh chomh callóideach 's dá gcluinfidhe</span>
<lb n="1334"/><span>gleó na mara a' lasgadh aillidhe</span>
<lb n="1335"/><span>i n-am stoirme nó toirneach thriomaighe,</span>
<lb n="1336"/><span>is bodhar-árd fuaim i n-aimsir samhraidh.</span></p>
<lb n="1337"/>
<lb n="1338"/><p><span>I dtráth don aimsir a chuaidh tharainn,</span>
<lb n="1339"/><span>do thionnsgain seóltóiridhe budh léir-ghrinn,</span>
<lb n="1340"/><span>fríd mheisnigh bád a threórughadh treasna</span>
<lb n="1341"/><span>i n-aghaidh chomhairle a lán le fána an asa.</span></p>
<lb n="1342"/>
<lb n="1343"/><p><span>Dhá fheabhas a ngliocas is a dtallann,</span>
<lb n="1344"/><span>níor fágadh clár don bhád go hobann</span>
<lb n="1345"/><span>gan réabadh i n-aghaidh na gcloch, is uimhir</span>
<lb n="1346"/><span>na bhfear a bhrúdh 's a bháthadh i láthair.</span>
<lb n="1347"/></p>
</div>
<pb n="230"/>
<div><lb n="1348"/><p><span>Dhá gháibhthighe sgéimh is aedhear na Sionna,</span>
<lb n="1349"/><span>ó bhun go bárr tá a lán dá moladh,</span>
<lb n="1350"/><span>múchtaí do ghnáth mar gheall ar charraic</span>
<lb n="1351"/><span>Dhún As' ar a dtráchtann stair go meinic.</span></p>
<lb n="1352"/>
<lb n="1353"/><p><span>Ní bhfuil rang ná sionta cuiléir</span>
<lb n="1354"/><span>le tabhairt faoi-dear i ngné go soiléir</span>
<lb n="1355"/><span>i mír ar bioth don charraic lannaigh</span>
<lb n="1356"/><span>budh congnamh socúil chum a bristí.</span></p>
<lb n="1357"/>
<lb n="1358"/><p><span>I bhflaitheas buartha an chéad rí Séarlus,</span>
<lb n="1359"/><span>sul már thionnsgain olc nó imreas</span>
<lb n="1360"/><span>eidir an fhlaith is tionól mhórdha</span>
<lb n="1361"/><span>críche Shacson na ngníomh cródha,</span></p>
<lb n="1362"/>
<lb n="1363"/><p><span>Cuireadh fios ar thogha lucht meastaí</span>
<lb n="1364"/><span>go ríoghacht na Fraince i dtionnsgnamh breathnuigh'e</span>
<lb n="1365"/><span>ar fhíoghar na carraige chum feasa</span>
<lb n="1366"/><span>thabhairt uatha i ngné i gcúis réidhtigh'e an asa.</span></p>
<lb n="1367"/>
<lb n="1368"/><p><span>'Sé dubhairt na dearcadóiridhe, an uimhir</span>
<lb n="1369"/><span>do réir a gcéadfadh i mbrígh, go mb' éidir</span>
<lb n="1370"/><span>an gníomh gan roinn a chríochnughadh i bhfoirm</span>
<lb n="1371"/><span>ar shuim ocht míle punt i bhfírinn.</span></p>
<lb n="1372"/>
<lb n="1373"/><p><span>Imreas os árd a' ríogh chéadna,</span>
<lb n="1374"/><span>is cailleadh a chinn le lanna géara,</span>
<lb n="1375"/><span>chuir tionnsgnamh glórmhar 's maitheas poiblidhe</span>
<lb n="1376"/><span>na hoibre cinntí i n-alt ar neimh-ní.</span></p>
<lb n="1377"/>
<lb n="1378"/><p><span>Ní fhéadfadh mairnéalach ná seóltóir,</span>
<lb n="1379"/><span>dhá grinne a thuigsin 's a fheabhas do léightheóir,</span>
<lb n="1380"/><span>bárc ná bád a threórughadh treasna</span>
<lb n="1381"/><span>síos ná suas thair riasda 'n asa.</span></p>
<lb n="1382"/>
<lb n="1383"/><p><span>Anuas ón gcarraic i n-úir Chuntae</span>
<lb n="1384"/><span>an Chláir fríd mhóin Dhún As' i slighe aimhréidh,</span></p>
</div>
<pb n="231"/>
<div><lb n="1385"/><p><span>tionnsgnadh canáill nuadh go déanach</span>
<lb n="1386"/><span>nár féadadh a thabhairt i líne dhíreach.</span></p>
<lb n="1387"/>
<lb n="1388"/><p><span>Tráth bhias a' chanáill nuadh nó 'n abhainn</span>
<lb n="1389"/><span>a d'áirigh, 'tá dhá déanamh i bhfoirm,</span>
<lb n="1390"/><span>críochnuigh'e beidh a' tSeanainn álainn</span>
<lb n="1391"/><span>dhá chéad míle réidh chum taisdil.</span></p>
<lb n="1392"/>
<lb n="1393"/><p><span>Tá aibhneacha ealadhanta nó canáill</span>
<lb n="1394"/><span>dhá ndéanamh i n-iomad triúch do dh'fhearann</span>
<lb n="1395"/><span>Laighean nár tugadh fós chum cumainn,</span>
<lb n="1396"/><span>i rian le mír ar bioth don tSeanainn.</span></p>
<lb n="1397"/>
<lb n="1398"/><p><span>Ciabé sheasfadh ar fhíor-bhárr sléibhe</span>
<lb n="1399"/><span>chnuic Thunn Tuinne lá breágh gréine,</span>
<lb n="1400"/><span>i ngar Chill Dá Lua na gcliar dob aoibhinn</span>
<lb n="1401"/><span>aedhear thríochad míle do Sheanainn.</span></p>
<lb n="1402"/>
<lb n="1403"/><p><span>A bhfuil ó chathair arsa Luimnigh</span>
<lb n="1404"/><span>go hiar Phuirt Omna, triúch na n-iarlaidhe,</span>
<lb n="1405"/><span>bheith an t-iomlán eidir uisge is oileáin</span>
<lb n="1406"/><span>don áit roimh-ráití réidh le feiceál.</span></p>
<lb n="1407"/>
<lb n="1408"/><p><span>Ó thugas tuairim ghearr ar charraic,</span>
<lb n="1409"/><span>ar léim 's ar fhíoghar Dhún As' chomh hionnraic</span>
<lb n="1410"/><span>is b' fhéidir liom, 'sé m'inntinn aistriughadh</span>
<lb n="1411"/><span>níos faide suas 's na triúcha bhreathnughadh.</span></p>
<lb n="1412"/>
<lb n="1413"/><p><span>Limerick</span>
<lb n="1414"/><span>Ó thriúch Dhún As' go cathair Luimnigh,</span>
<lb n="1415"/><span>i ngar shé míle suaimhneach sruthuighidh</span>
<lb n="1416"/><span>an tSeanainn, 's triallaidh an sáile glas-bhuidhe</span>
<lb n="1417"/><span>ón muir don áit se do ghnáth dhá hionnsuighe.</span></p>
<lb n="1418"/>
<lb n="1419"/><p><span>An mhír don chathair chian-aosda allta</span>
<lb n="1420"/><span>dhá ngoireann cách "a' Baile Gallda",</span>
<lb n="1421"/><span>'s ar oileán aonda i meóin a gaise</span>
<lb n="1422"/><span>'tá a fhoirgneamha mar roinn dá mhaise.</span>
<lb n="1423"/></p>
</div>
<pb n="232"/>
<div><lb n="1424"/><p><span>Tá droichead ar gach taobh don oileán</span>
<lb n="1425"/><span>chum an tsrotha is omhnach iomlán</span>
<lb n="1426"/><span>a thabhairt ar siubhal gan barra ar choisidhe,</span>
<lb n="1427"/><span>ná ar mharcach eich le cuim na ngaisdidhe.</span></p>
<lb n="1428"/>
<lb n="1429"/><p><span>An Droichead Maol do thaobh Chuntae Luimnigh,</span>
<lb n="1430"/><span>ní bhfuil a achair ná a líon ársaidhe</span>
<lb n="1431"/><span>chomh héifeachtach i bhfad le Droichead</span>
<lb n="1432"/><span>Thuadhmhumhan, droichead is réimiúil leithead.</span></p>
<lb n="1433"/>
<lb n="1434"/><p><span>I n-achair suas thair chéibh na ndroichead</span>
<lb n="1435"/><span>téidh na gaisdidhe nach gann leithead</span>
<lb n="1436"/><span>i gceann a chéile i n-aon tsruth álainn,</span>
<lb n="1437"/><span>gan cuid ar leith, gan caoin gan teórainn.</span></p>
<lb n="1438"/>
<lb n="1439"/><p><span>Estuary of the Shannon</span></p>
<lb n="1440"/>
<lb n="1441"/><p><span>Ní fada suas thair chathair Luimnigh</span>
<lb n="1442"/><span>do shruthuigheas Seanainn fhial na n-innsidhe</span>
<lb n="1443"/><span>tráth sgaras i loch i bhfoirm sgiotháin -</span>
<lb n="1444"/><span>is omhnach méid is céibh a cliatháin.</span></p>
<lb n="1445"/>
<lb n="1446"/><p><span>A' claonadh siar dtuaidh le hais forraidh</span>
<lb n="1447"/><span>Mhainistir ársa an Chláir go sroichidh</span>
<lb n="1448"/><span>achair iomlán líon naoi míle</span>
<lb n="1449"/><span>i gCuntae an Chláir gan tocht 'na líne.</span></p>
<lb n="1450"/>
<lb n="1451"/><p><span>Ní bhfuil aon loch eile ar Sheanainn</span>
<lb n="1452"/><span>acht é se amháin, 'tá do ghnáth gan ainm,</span>
<lb n="1453"/><span>nach ar a fhad i n-imtheacht gaise</span>
<lb n="1454"/><span>an tsrotha thréin is léar a mhaise.</span></p>
<lb n="1455"/>
<lb n="1456"/><p><span>Ó bhraoch na Sionna ar fad go críochnughadh</span>
<lb n="1457"/><span>a sgríbe siar dtuaidh tá sé a' caolughadh</span>
<lb n="1458"/><span>in gach céim mar a bheith bárr uibhe,</span>
<lb n="1459"/><span>nó builín siúcra 'g oibriughadh roimhe.</span>
<lb n="1460"/></p>
</div>
<pb n="233"/>
<div><lb n="1461"/><p><span>Ní bhfuil a threasna i n-alt ná i n-éifeacht,</span>
<lb n="1462"/><span>sa mír is toirtiúla dhá imtheacht,</span>
<lb n="1463"/><span>chomh mór le n' fhad cia is líonmhar folláin</span>
<lb n="1464"/><span>uimhir chinntí iasg is oileán.</span></p>
<lb n="1465"/>
<lb n="1466"/><p><span>Ní hé amháin an eang so dho Sheanainn -</span>
<lb n="1467"/><span>is iomdha oileán féarmhar farsaing</span>
<lb n="1468"/><span>i gcompás sholasach a réime</span>
<lb n="1469"/><span>ó chathair Luimnigh go Ceann Léime.</span></p>
<lb n="1470"/>
<lb n="1471"/><p><span>Is dá n-uimhir oileán Innis Catha</span>
<lb n="1472"/><span>ar chuir an naomh budh glórmhar beatha,</span>
<lb n="1473"/><span>Sionán, aon cheann déag do theampla</span>
<lb n="1474"/><span>is clogás álainn árd 'na dteannta,</span></p>
<lb n="1475"/>
<lb n="1476"/><p><span>San gcúigeadh céad d'éis Chríost a ghlacadh</span>
<lb n="1477"/><span>colann daonna i ngné gan pheacadh</span>
<lb n="1478"/><span>i mbroinn na Maighdine gan follás,</span>
<lb n="1479"/><span>gan locht 'na cliú ná tocht 'na sólás.</span></p>
<lb n="1480"/>
<lb n="1481"/><p><span>Budh é Naomh Sionán féin céad abba</span>
<lb n="1482"/><span>chuinbhint thásgmhar Innis Catha,</span>
<lb n="1483"/><span>innse 'tá chomh hársa i ngairm</span>
<lb n="1484"/><span>le hinnse ar bioth dhá bhfuil ar Sheanainn.</span></p>
<lb n="1485"/>
<lb n="1486"/><p><span>Do chuir Naomh Sionán cuinbhint eile</span>
<lb n="1487"/><span>ar Innis Lua fá chuimrighe tuile</span>
<lb n="1488"/><span>na Sionna i gContae an Chláir, is díothughadh</span>
<lb n="1489"/><span>an iomláin fós i ngné gan traothughadh.</span></p>
<lb n="1490"/>
<lb n="1491"/><p><span>I n-achair thrí gcéad déag don aga</span>
<lb n="1492"/><span>ionnraic Chríostamhail chinntí dhiadha,</span>
<lb n="1493"/><span>chuir Domhnall Mór Ó Briain, rí Luimnigh,</span>
<lb n="1494"/><span>mainistir riaghalta ar bun gan partaidhe,</span></p>
<lb n="1495"/>
<lb n="1496"/><p><span>Ar Inns' na gCanánach i n-aice</span>
<lb n="1497"/><span>béal na Sionna mar a mbíonn ruithe</span></p>
</div>
<pb n="234"/>
<div><lb n="1498"/><p><span>ag bradáin gheala a' teacht chum comhnuigh'e</span>
<lb n="1499"/><span>san bhfíor-uisge fhionn-fhuar i dtús geimhridh.</span></p>
<lb n="1500"/>
<lb n="1501"/><p><span>Amhail Loch Darghart, is iomdha oileán</span>
<lb n="1502"/><span>craobhach féarmhar aedhreach folláin</span>
<lb n="1503"/><span>thar na trí innse ársa d'áirigh,</span>
<lb n="1504"/><span>ó chathair Luimnigh go Point Chiarraighe</span></p>
<lb n="1505"/>
<lb n="1506"/><p><span>Ar chorp na Sionna is líonmhar géaga</span>
<lb n="1507"/><span>nach féidir liom a chur le chéile</span>
<lb n="1508"/><span>d'easbha tuigseana ar a n-uimhir,</span>
<lb n="1509"/><span>ná ar a n-ainmneacha i láthair.</span></p>
<lb n="1510"/>
<lb n="1511"/><p><span>Ó chathair Luimnigh go Ceann Léime,</span>
<lb n="1512"/><span>i n-úir Chuntae an Chláir na bhfile séimhe,</span>
<lb n="1513"/><span>ní chuirfidh i suim acht líon dá abhann</span>
<lb n="1514"/><span>a dhíolas áird-chíos leis an tSeanainn:</span></p>
<lb n="1515"/>
<lb n="1516"/><p><span>The Owenogarney River</span>
<lb n="1517"/><span>Abhainn Ó gCeárna is tásgmhar ainm</span>
<lb n="1518"/><span>i n-iomlán triúcha eile fearainn</span>
<lb n="1519"/><span>Leath Mogha na mílidhe, 's níl a foirm</span>
<lb n="1520"/><span>ná a sruth chomh haidhbhseach le n-a gairm.</span></p>
<lb n="1521"/>
<lb n="1522"/><p><span>As loch i mbrotha sean-bhaile aonaigh</span>
<lb n="1523"/><span>Uí Fhloinn tig gaise nach bhfuil claoití,</span>
<lb n="1524"/><span>'s nach maill-triallach go dtéann i gcumann</span>
<lb n="1525"/><span>le hAbhann Ó gCearna i mbléin na Tuadhmhumhan.</span></p>
<lb n="1526"/>
<lb n="1527"/><p><span>Treóruighidh an gaise i gcuing gan dealughadh</span>
<lb n="1528"/><span>go dtéann sa tSeanainn thréin ag forradh</span>
<lb n="1529"/><span>Rois Meanachair, 'tá achair chinntí</span>
<lb n="1530"/><span>shé míle siar ó chathair Luimnigh.</span>
<lb n="1531"/></p>
</div>
<pb n="235"/>
<div><lb n="1532"/><p><span>The Fergus River</span>
<lb n="1533"/><span>An Fhorgais, abhainn bháiteach dhomhain</span>
<lb n="1534"/><span>is príomh-shruth dá ndíolann cíos le Seanainn</span>
<lb n="1535"/><span>ó íochtar Chundae an Chláir go sroichidh</span>
<lb n="1536"/><span>Cill Ruis na mbárc, na mbád 's na gcoitidhe.</span></p>
<lb n="1537"/>
<lb n="1538"/><p><span>As Cundae aedhreach fhéarmhar Luimnigh,</span>
<lb n="1539"/><span>is iomlán triúcha lúbach Chiarraighe,</span>
<lb n="1540"/><span>téidh seacht n-aibhne is tásgmhar gairm</span>
<lb n="1541"/><span>gan tocht 'na dtriall le mian sa tSeanainn:</span></p>
<lb n="1542"/>
<lb n="1543"/><p><span>The Feale</span>
<lb n="1544"/><span>An Fhéil fhuar fhada i gCuntae Luimnigh,</span>
<lb n="1545"/><span>is iomlán álainn ársa an sruth í,</span>
<lb n="1546"/><span>i gcuideachta mórán gaisdidhe eile</span>
<lb n="1547"/><span>bheir suas don tSeanainn líon a tuile.</span></p>
<lb n="1548"/>
<lb n="1549"/><p><span>An Díl 's a' Mháigh, dhá ghaise thréana,</span>
<lb n="1550"/><span>is dian a n-aistear fríd gach léana,</span>
<lb n="1551"/><span>brotha corrach 's riasga fearainn,</span>
<lb n="1552"/><span>go dtéann faoi leith gan brón sa tSeanainn.</span></p>
<lb n="1553"/>
<lb n="1554"/><p><span>An Smíorlach, gaise is ceann-dána ionnsaighe,</span>
<lb n="1555"/><span>'s an Bhruic as Cuntae fhéagach Chiarraighe,</span>
<lb n="1556"/><span>dhá mhór-shruth eile do lucht feadhma</span>
<lb n="1557"/><span>'s do thionóntaidhe na Sionna séimhe.</span></p>
<lb n="1558"/>
<lb n="1559"/><p><span>Téidh dian-tsruth Gáile i n-abhainn Chasáin,</span>
<lb n="1560"/><span>is treóruighidh araon i n-aon tsruth iomlán</span>
<lb n="1561"/><span>fríd mhórán bogach is forraidh trioma</span>
<lb n="1562"/><span>go dtéann le chéile i mbéal na Sionna.</span>
<lb n="1563"/></p>
</div>
<pb n="236"/>
<div><lb n="1564"/><p><span>'S do na trí laidhre ghní an dá abhainn</span>
<lb n="1565"/><span>a d'áirigh anois, bheir Muimhnigh a' ghairm,</span>
<lb n="1566"/><span>na Trí Casáin chinnte Chiarraighe,</span>
<lb n="1567"/><span>fríd n-a mbeith i dtrí ngéaga i gcomhnaidhe.</span></p>
<lb n="1568"/>
<lb n="1569"/><p><span>Is iomdha abhainn iomlán álainn</span>
<lb n="1570"/><span>fharsaing iasgmhar théid sa tSeanainn,</span>
<lb n="1571"/><span>nár ainmnigh sa duan dhá liachtaighe</span>
<lb n="1572"/><span>sruth is gaise líon ar áirigh.</span></p>
<lb n="1573"/>
<lb n="1574"/><p><span>Sin tuairim ghrinn ar fhíoghar 's ar fhoirm</span>
<lb n="1575"/><span>na Sionna, príomh-shruth iomlán Éireann,</span>
<lb n="1576"/><span>ó bhun go bárr 's ar thogha a ndíolann</span>
<lb n="1577"/><span>áird-chíos léithe i ngné go coitcheann,</span></p>
<lb n="1578"/>
<lb n="1579"/><p><span>Ó Lag a' Choire go Ceann Léime,</span>
<lb n="1580"/><span>'sé sin iomlán aga a réime,</span>
<lb n="1581"/><span>'s a siubhal 's gach lúib i lán a líne</span>
<lb n="1582"/><span>'tá achair mhór thair dhá chéad míle.</span></p>
<lb n="1583"/>
<lb n="1584"/><p><span>I dtreasna i mbéal na Sionna míne</span>
<lb n="1585"/><span>tá achair dhiongbhálta naoi míle,</span>
<lb n="1586"/><span>'s an aga chéadna i dtrí n-áit' eile</span>
<lb n="1587"/><span>le tabhairt faoi-dear mar d'áirigh roimhe.</span></p>
<lb n="1588"/>
<lb n="1589"/><p><span>Ag cnoc Chinn Léime ar aghaidh Phuint Chiarraighe,</span>
<lb n="1590"/><span>i ndiaidh ar shiubhail 's ar chuartuigh dho bhealaighe,</span>
<lb n="1591"/><span>téidh san muir i rian gan fhaillídh,</span>
<lb n="1592"/><span>caogad míle ó chathair Luimnigh.</span></p>
<lb n="1593"/>
<lb n="1594"/><p><span>Loop Head</span>
<lb n="1595"/><span>Tá béal-oideas ar bun más fírinn,</span>
<lb n="1596"/><span>ag deimhniughadh i ngné go dtéadh ? Cú Chulainn,</span>
<lb n="1597"/><span>an gaisgidheach Ultach tréan, do shiolladh</span>
<lb n="1598"/><span>treasna dho léim ag béal na Sionna.</span>
<lb n="1599"/></p>
</div>
<pb n="237"/>
<div><lb n="1600"/><p><span>Léim Chon gCulainn fós is ainm,</span>
<lb n="1601"/><span>'s a' ghairm ghnáth, don mhír se dho Sheanainn</span>
<lb n="1602"/><span>i dtéarma Gaeidhelge i measg lucht áitigh'e</span>
<lb n="1603"/><span>na mbordúr céadna, tuisme is aipche.</span></p>
<lb n="1604"/>
<lb n="1605"/><p><span>Ní hé amháin corp simplidhe an uisge,</span>
<lb n="1606"/><span>acht meall a' chnuic 'tá i mbléin a gaisdidhe</span>
<lb n="1607"/><span>ar ndul amach don tSeanainn théagmhair</span>
<lb n="1608"/><span>i bhfíor-bharr Chuntae an Chláir sa tréan-mhuir.</span></p>
<lb n="1609"/>
<lb n="1610"/><p><span>Is Leap Head nó Ceann Léime gairm</span>
<lb n="1611"/><span>is ainm ceart na háite adeirim,</span>
<lb n="1612"/><span>i n-ionad Loop Head, téarma bréagach</span>
<lb n="1613"/><span>tlacht-ghrafóiridhe a sgríobh go déanach.</span></p>
<lb n="1614"/>
<lb n="1615"/><p><span>Dhá gcailltí an Ghaoidhelge léir-bhinn mhilis,</span>
<lb n="1616"/><span>cá bhfuighthí an teangaidh nó an fear eólais</span>
<lb n="1617"/><span>a gheobhadh amach le grinneas céille</span>
<lb n="1618"/><span>gu' b ionann Loop Head is Ceann Léime</span></p>
<lb n="1619"/>
<lb n="1620"/><p><span>'Na n-aois féin mura mbeith go bhfeiceann</span>
<lb n="1621"/><span>cách gach dearbhadh dheimhnigheas fírinn</span>
<lb n="1622"/><span>chum cruthuigh'e an cháis i ngné go soiléir,</span>
<lb n="1623"/><span>gan dochtacht foghlama ná stuidéir.</span></p>
<lb n="1624"/>
<lb n="1625"/><p><span>Acht tá sé cinntí gur 'na gaisdidhe,</span>
<lb n="1626"/><span>a' rith 'na ngéaga eidir innsidhe,</span>
<lb n="1627"/><span>do ghearr a huisge ó shoin, bhí an tSeanainn</span>
<lb n="1628"/><span>i n-aimsir thásdála Chon gCulainn,</span></p>
<lb n="1629"/>
<lb n="1630"/><p><span>'S gur thair na géaga rinn' na hoileáin</span>
<lb n="1631"/><span>faoi leith do léim an gaisgidheach folláin,</span>
<lb n="1632"/><span>gníomh a sháruigh aon laoch eile</span>
<lb n="1633"/><span>i measg thogha Scot-Ghaoidheal Chlanna Míle.</span>
<lb n="1634"/></p>
</div>
<pb n="238"/>
<div><lb n="1635"/><p><span>I gcomóradh na Sionna tréine</span>
<lb n="1636"/><span>le aibhne gáibhtheach' náisiún eile,</span>
<lb n="1637"/><span>do fuair mé amach gan tocht ná teagmháil</span>
<lb n="1638"/><span>gur bunús Gaoidhelge bhí 'na dtásdáil.</span></p>
<lb n="1639"/>
<lb n="1640"/><p><span>Annsoin do thugas breathnughadh aireach</span>
<lb n="1641"/><span>ar ghairm sléibhte, cnoc is caithreach,</span>
<lb n="1642"/><span>ar fhocla chruthuigh'e an domhain go léir-ghrinn,</span>
<lb n="1643"/><span>'s ar thogha na n-aithreach roimh an Dílinn.</span></p>
<lb n="1644"/>
<lb n="1645"/><p><span>Uimhir ghearr dá lán nithe eile,</span>
<lb n="1646"/><span>ar feasach cách gurab iad is sine,</span>
<lb n="1647"/><span>'s a mbeith i mbrígh go réidh le dearbhadh</span>
<lb n="1648"/><span>roimh thionnsgnamh tuir na teangtha mhearughadh.</span></p>
<lb n="1649"/>
<lb n="1650"/><p><span>Ní bhfuil aon ní i measg an iomláin</span>
<lb n="1651"/><span>nach bunús Scot-bhéarla ró-fholláiin</span>
<lb n="1652"/><span>a fuair mé amach a bheith gach ainm</span>
<lb n="1653"/><span>dár chuir faoi seach dhá líon i dtuairim,</span></p>
<lb n="1654"/>
<lb n="1655"/><p><span>Do bhríogh go ndeimhnigheann cách go huile</span>
<lb n="1656"/><span>nach raibh a' dara teangaidh ag fine</span>
<lb n="1657"/><span>daonna ó chruthughadh an domhain go mearughadh</span>
<lb n="1658"/><span>Nimriod is tionnsgnamh a thuir a dhíothughadh.</span></p>
<lb n="1659"/>
<lb n="1660"/><p><span>Má bheirim eisiomláiridhe soiléir</span>
<lb n="1661"/><span>do chléir, do dh'uaisle 's do lucht stuidéir,</span>
<lb n="1662"/><span>gur Gaoidhelge cheart í i ngné gach ainm</span>
<lb n="1663"/><span>do líon ar toghadh ? le cur i dtuairim.</span></p>
<lb n="1664"/>
<lb n="1665"/><p><span>Cia déarfas ? nach í an teangaidh chéadna</span>
<lb n="1666"/><span>teangaidh dhiongbhálta Ádhaimh is Éabha,</span></p>
</div>
<pb n="239"/>
<div><lb n="1667"/><p><span>acht mar aon teangaidh gan dealughadh,</span>
<lb n="1668"/><span>an Eabhrais is a' Ghaoidhelge i n-áireamh ?,</span></p>
<lb n="1669"/>
<lb n="1670"/><p><span>An Laidin eólach bhlasda mhilis</span>
<lb n="1671"/><span>is tásgmhar i reacht, i gceart 's i mbinneas,</span>
<lb n="1672"/><span>is Gaoidhelge i n-alt 's i ngné gan diamhair,</span>
<lb n="1673"/><span>ró-réidh le cruthughadh a síol 's a máthair.</span></p>
<lb n="1674"/>
<lb n="1675"/><p><span>Chum an cháis a chur i dtuairim</span>
<lb n="1676"/><span>críochnóghaidh 'nois mo theasd ar Sheanainn,</span>
<lb n="1677"/><span>is sgríobhfaidh an tásdáil i leabhar eile,</span>
<lb n="1678"/><span>mar dheimhniughadh príomh-éifeacht na Gaoidhelge.</span></p>
<lb n="1679"/>
<lb n="1680"/><p><span>Soin tuairim le tallainn</span>
<lb n="1681"/><span>mar threóruigheas a' tSeanainn,</span>
<lb n="1682"/><span>príomh-abhainn Éireann</span>
<lb n="1683"/><span>is líon innsidhe Breatan,</span></p>
<lb n="1684"/>
<lb n="1685"/><p><span>Ó chuim Laig a' Choire,</span>
<lb n="1686"/><span>ceann-tobar a tuile,</span>
<lb n="1687"/><span>fríd riasga gach fearainn</span>
<lb n="1688"/><span>go híochtar Loch Aillionn,</span></p>
<lb n="1689"/>
<lb n="1690"/><p><span>'S as soin gan tocht feadhma</span>
<lb n="1691"/><span>go hárd-chnoc Chinn Léime,</span>
<lb n="1692"/><span>mar a n-íobrann a huisge</span>
<lb n="1693"/><span>gan liodra ?, gan leisge,</span></p>
<lb n="1694"/>
<lb n="1695"/><p><span>Do thonna na mara</span>
<lb n="1696"/><span>gan imreas, gan faladh,</span>
<lb n="1697"/><span>eidir Phuint Chiarraighe,</span>
<lb n="1698"/><span>mar ar sáir-eólach filidh,</span></p>
<lb n="1699"/>
<lb n="1700"/><p><span>Is cnapach Chinn Léime</span>
<lb n="1701"/><span>ar lonnrach gaithe gréine,</span>
<lb n="1702"/><span>i mbarr fearainn Chuntae</span>
<lb n="1703"/><span>Chlár Tuadhmhumhan, tír aimhréidh</span></p>
<lb n="1704"/>
<lb n="1705"/><p><span>I n-aimsir Chon gCulainn,</span>
<lb n="1706"/><span>Mheadhbh Chruachan is Chonaill,</span></p>
</div>
<pb n="240"/>
<div><lb n="1707"/><p><span>is Chon Raoi mic Dáire,</span>
<lb n="1708"/><span>triath Muimhneach gan táire,</span></p>
<lb n="1709"/>
<lb n="1710"/><p><span>Le Micheál Ó Braonáin</span>
<lb n="1711"/><span>i mBaile Lios Gobáin,</span>
<lb n="1712"/><span>i ngar do Ros Comáin,</span>
<lb n="1713"/><span>i dtriúchaibh Chill Taobháin</span>
<lb n="1714"/><span>is mhainistir Dhoireáin ?,</span></p>
<lb n="1715"/>
<lb n="1716"/><p><span>I ngruadh Shléibh' Báin na gcorra,</span>
<lb n="1717"/><span>mar ar faisnéiseach filidh,</span>
<lb n="1718"/><span>lucht siansa agus cuideacht,</span>
<lb n="1719"/><span>lán deabhóide is daonnacht,</span></p>
<lb n="1720"/>
<lb n="1721"/><p><span>Daoine uaisle agus eaglais</span>
<lb n="1722"/><span>is diongbhálta teagasg,</span>
<lb n="1723"/><span>más toil leótha mise,</span>
<lb n="1724"/><span>le haon ghuth sgor feasta,</span></p>
<lb n="1725"/>
<lb n="1726"/><p><span>Mar tá mé so-chastaí</span>
<lb n="1727"/><span>i gcás feadhma mo bhrostuigh'e,</span>
<lb n="1728"/><span>gan aighneas ná tagra,</span>
<lb n="1729"/><span>so críochnughadh na heachtra.</span></p>
<lb n="1730"/>
<lb n="1731"/><p><span>Seacht gcéad déag an aga ar fad,</span>
<lb n="1732"/><span>ceithre bliadhna is nóchad,</span>
<lb n="1733"/><span>aois Chríost ar gcur fíoghair Sionna i ndán</span>
<lb n="1734"/><span>le Micheál grinn Ó Braonáin.</span></p>
<lb n="1735"/>
<lb n="1736"/><p><span>Éamonn Ó Tuathail.</span>
<lb n="1737"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

The River Shannon Poetically Described by Micheal Brennan

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

The River Shannon Poetically Described by Micheal Brennan

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
