Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Saothar Fear nDomhain - Caibidil 2</title><author><name type="main">Liam Ó Rinn</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1917_06_30_04</note>
                         <note type="L">4</note>
                         <note type="B">1917</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1917_06_30_04</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Liam Ó Rinn</author><title>Saothar Fear nDomhain - Caibidil 2</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1917</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Saothar Fear nDomhan</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Caibideal II</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Scaoileadh na gCeárdaidheacht</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>An Iodáil agus an Spáinn - India - an</span>
<lb n="8"/><span>tSeapáin - na Stáit Aontuighthe -</span>
<lb n="9"/><span>Gnóthaí an chadáis agus na holla</span>
<lb n="10"/><span>agus an tsíoda - A bheith ag dul i</span>
<lb n="11"/><span>riachtanaighe do gach tír a sheasamh</span>
<lb n="12"/><span>do bheith ar a daoine féin go</span>
<lb n="13"/><span>prínseapáltha chun a cuid earraidhe</span>
<lb n="14"/><span>do cheannach.</span></p>
<lb n="15"/>
<lb n="16"/><p><span>Ní saor amháin, ámh, atá an cheárdaidh-</span>
<lb n="17"/><span>eacht ag leathadh, acht ó dheas agus soir</span>
<lb n="18"/><span>ó dheas, leis.  Tá mar bheadh rás</span>
<lb n="19"/><span>ceárdaidheachta idir na náisiúin agus</span>
<lb n="20"/><span>tá Austria agus an Ungáir ag breith</span>
<lb n="21"/><span>ar an gcuid eile go mear sa rás san.</span>
<lb n="22"/><span>An claonadh atá i lucht ceárdaidheachta</span>
<lb n="23"/><span>Austria chun bheith ghá gcosaint féin ar</span>
<lb n="24"/><span>chomórtas na Gearmáine, claonadh</span>
<lb n="25"/><span>atá ag dul i dtreise ionta, ba dhóbair</span>
<lb n="26"/><span>tráth, go lóitfadh sé comhmbáidh cogaidh</span>
<lb n="27"/><span>na dtrí gcomhacht, .i. Austria agus an</span>
<lb n="28"/><span>Ghearmáin agus an Iodáil, agus</span>
<lb n="29"/><span>Austria agus an Ungáir, atá aon-</span>
<lb n="30"/><span>tuighthe fén aon choróinn amháin, ná</span>
<lb n="31"/><span>mb' iad san féin iad bhíodar ag</span>
<lb n="32"/><span>achrann lena chéile cheana féin i dtaobh</span>
<lb n="33"/><span>cánacha custuim.  Bíodh gur san</span>
<lb n="34"/><span>aimsir seo dfhás ceárdaidheacht Aus-</span>
<lb n="35"/><span>tria tugann sí obair le deunamh do</span>
<lb n="36"/><span>4,000,000 oibridhe cheana féin.  Taréis</span>
<lb n="37"/><span>fiche blian nó mar sin, tá Bóhémia</span>
<lb n="38"/><span>éirighthe chum bheith ina tí ceárdaidh-</span>
<lb n="39"/><span>eachta nách beag le rádh.  Tespeánann</span>
<lb n="40"/><span>feabhas agus saineamhlacht na measín-</span>
<lb n="41"/><span>teachta atá i nua-mhuillibh plúir na</span>
<lb n="42"/><span>hUngáire go bhfuil lucht nua-cheárdaidh-</span>
<lb n="43"/><span>eacht na hUngáire ar an mbóthar</span>
<lb n="44"/><span>gceart, ní hamháin chum dul ag iomaidh</span>
<lb n="45"/><span>leis na náisiúin do bhí rómpa leis an</span>
<lb n="46"/><span>gceárdaidheacht, acht fós chum a gcion</span>
<lb n="47"/><span>féin do chur leis an eolas atá againn</span>
<lb n="48"/><span>ar cionnus na fórsaí nádúrtha d'úsáid.</span>
<lb n="49"/><span>Dálta an scéil, do bheadh san roinnt</span>
<lb n="50"/><span>fíor i dtaobh Tír na bhFionn leis.</span>
<lb n="51"/><span>Níl figiúrí againn chum a thespeáint</span>
<lb n="52"/><span>cadé an treo atá ar an gceárdaidh-</span>
<lb n="53"/><span>eacht go léir in Austria-go-hUngáir,</span>
<lb n="54"/><span>acht is fiú dhúinn cuimhneamh ar a laghad</span>
<lb n="55"/><span>deuntúisí cheannaighid i gcomórtas</span>
<lb n="56"/><span>lena ndíolaid.  Ní fiú trácht ar a</span>
<lb n="57"/><span>gceannuighid ón mBreatain Mhóir,</span>
<lb n="58"/><span>agus dá mb'í an Ghearmáin féin í ní</span>
<lb n="59"/><span>fada go mbeid siad neamhsleách léi</span>
<lb n="60"/><span>munab ionann is riamh.</span></p>
<lb n="61"/>
<lb n="62"/><p><span>Tá an dul-ar-aghaidh ceudna le</span></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="63"/><p><span>feiscint sa cheárdaidheacht ar fuaid</span>
<lb n="64"/><span>na leathinseacha atá ar an dtaobh theas</span>
<lb n="65"/><span>den Eoraip.  Cé a labharfadh ar</span>
<lb n="66"/><span>dheuntúisí Iodáileacha sa bhliain 1859?</span>
<lb n="67"/><span>Acht mar sin féin feuch go bhfuil ionad</span>
<lb n="68"/><span>ag an Iodáil cheana féin imeasc</span>
<lb n="69"/><span>náisiún na ceárdaidheachta.  Is léir</span>
<lb n="70"/><span>san ón dTespeántas do bhí i dTúrin</span>
<lb n="71"/><span>sa bhliain 1884.  "Chífá ins gach aon</span>
<lb n="72"/><span>bhall," arsa economicidhe Francach sa</span>
<lb n="73"/><span>"Temps" "iarracht nách beag dhá</span>
<lb n="74"/><span>dheunamh sa cheárdaidheacht agus sa</span>
<lb n="75"/><span>cheannaidheacht.  Is ró-mhian leis an</span>
<lb n="76"/><span>Iodáil deunamh in eughmhuis earraidhe</span>
<lb n="77"/><span>iasachta.  "Sinn féin sinn féin" an</span>
<lb n="78"/><span>focal faire ag patríotaibh.  Do shrois</span>
<lb n="79"/><span>meanma an fhocail sin gach aoinne</span>
<lb n="80"/><span>bhaineann le ghnóthaibh céirde.  Níl</span>
<lb n="81"/><span>oiread is aoinne amháin aca ná</span>
<lb n="82"/><span>dheineann a dhícheall, i bhfiú na neithe</span>
<lb n="83"/><span>is lugha, ar é féin dfhuascailt ó</span>
<lb n="84"/><span>choimhdeacht na gcoigríoch."  Deunaid</span>
<lb n="85"/><span>siad aithris ar na somplaí is fearr ó</span>
<lb n="86"/><span>Shasana agus cuirid siad feabhas orra,</span>
<lb n="87"/><span>feabhas a bhaineann leo féin agus leis</span>
<lb n="88"/><span>an ealadhantacht is dual sinsear dóibh.</span>
<lb n="89"/><span>Níl cuntaisí iomlána le fagháil i gcás</span>
<lb n="90"/><span>nách foláir do lucht an "Annuario"</span>
<lb n="91"/><span>úd na bhfigiúirí tarrang ar neithibh</span>
<lb n="92"/><span>eile chum eolasi dfhagháil ar threo na</span>
<lb n="93"/><span>ceárdaidheachta san Iodáil.  Acht an</span>
<lb n="94"/><span>meudughadh mór a chuaidh ar ghual do</span>
<lb n="95"/><span>cheannach di (meudughadh ó 779,000</span>
<lb n="96"/><span>ton dhe sa bhliain 1871 go dtí</span>
<lb n="97"/><span>9,339,000 tona sa bh. 1910); agus an</span>
<lb n="98"/><span>fás, do chuaidh dos na gnóthaí</span>
<lb n="99"/><span>mianadóireachta 'nar mheudigh a</span>
<lb n="100"/><span>sochar fé thrí i gcaitheamh an chúig</span>
<lb n="101"/><span>mblian ndeug, 1870-1885; agus an</span>
<lb n="102"/><span>síormheudughadh ar chruaidh agus ar</span>
<lb n="103"/><span>mheasínteacht do dheunamh (luach</span>
<lb n="104"/><span>£4,800,000 sa bh. 1900), rud a</span>
<lb n="105"/><span>thespeánann, mar adeir Bovio,</span>
<lb n="106"/><span>cionnus mar is féidir do náisiún gnó</span>
<lb n="107"/><span>mór miotalóireachta bheith aici agus</span>
<lb n="108"/><span>gan gual ná mianaigh léi féin aici;</span>
<lb n="109"/><span>agus sa deire, an fás a chuaidh do</span>
<lb n="110"/><span>ghnóthaí teistile, mar atá le tuiscint</span>
<lb n="111"/><span>ón méid cadáis gan oibriughadh a</span>
<lb n="112"/><span>tugadh isteach sa tír agus ón méid</span>
<lb n="113"/><span>fearsaidí atá sa tír; tespeánann na</span>
<lb n="114"/><span>neithe sin go léir nách taidhbhreamh</span>
<lb n="115"/><span>dfhinn an lae don Iodáil an claonadh</span>
<lb n="116"/><span>atá inti chun bheith ina tí ceárdaidh-</span>
<lb n="117"/><span>eachta a bheidh ábalta ar a riachtanaisí</span>
<lb n="118"/><span>féin do fhreagairt lena dheuntúisí</span>
<lb n="119"/><span>féin.  Maidir leis na hiarrachtaí atá</span>
<lb n="120"/><span>ag muintir na hIodáile dhá dheunamh</span>
<lb n="121"/><span>ar tuille de cheannaidheacht an domhain</span>
<lb n="122"/><span>do ghabháil chucha, is eol don tsaoghal</span>
<lb n="123"/><span>an luighe is dual sinsear dóibh a bheith</span>
<lb n="124"/><span>aca leis an gceannaidheacht.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Saothar Fear nDomhain - Caibidil 2

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Saothar Fear nDomhain - Caibidil 2

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
