Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Droch-cháil agus Deagh-cháil</title><author><name type="main">An Seabhac</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1914_01_17_03</note>
                         <note type="L">03</note>
                         <note type="B">1914</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1914_01_17_03</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>An Seabhac</author><title>Droch-cháil agus Deagh-cháil</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1914</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Droch-cháil agus Deagh-cháil.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>“An té go dtéigheann ainm na mochóirighe air ní miste dho codladh</span>
<lb n="4"/><span>h-eadartha”; sin mar adeir an sean-fhocal é; ach tá ainm nach ainm mochóirghe</span>
<lb n="5"/><span>a théigheann amach ar dhaoinibh gan iad a thuilleamh.  Ní dheachaidh ainm mochóirghe</span>
<lb n="6"/><span>riamh amach orainn-ne Gaedhil agus b'fhéidir nár thuilleamair go raghadh.  Dá</span>
<lb n="7"/><span>dtéigheadh féin ámh, níor bhréagaighe é ná a lán de cháil bhréagaigh eile aca curtha</span>
<lb n="8"/><span>amach orainn.  Ní bhacfam leis an gcáil atá ag daoinibh thar lear orainn droch-</span>
<lb n="9"/><span>cháil iseadh í nach aon onóir dúinn.  Níl de mheas i n-aon tír eile orainn ach droch-</span>
<lb n="10"/><span>mheas.</span></p>
<lb n="11"/>
<lb n="12"/><p><span>Meas orainn féin.</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>Ach annso sa bhaile againn fein tá saghas éirghe anáirde beag orainn agus</span>
<lb n="15"/><span>tá sé socair i nár naigne againn go bhfuil tréithe móra maithe ionnainn.  Tréith</span>
<lb n="16"/><span>aca san, go mór mór imeasg lucht na Gaedhilge, iseadh gur ana lucht leabhar</span>
<lb n="17"/><span>agus litridheachta sinn.  Bímíd ár moladh féin mar gheall ar an tréith sin.</span></p>
<lb n="18"/>
<lb n="19"/><p><span>Ba mhaith dá mb'fhíor é ach ní chreidim-se go gur fíor.  Creidim a mhalairt agus</span>
<lb n="20"/><span>sin é nach lucht leabhar ná litridheachta dá dtrian de lucht na Gaedhilge, agus</span>
<lb n="21"/><span>go mór mór ní lucht leabhar ná litridheacht Gaedhilge iad.  Ní h-amhras é sin</span>
<lb n="22"/><span>ach deimhin.</span></p>
<lb n="23"/>
<lb n="24"/><p><span>Ochtar Fíréan.</span></p>
<lb n="25"/>
<lb n="26"/><p><span>Tá gearan déanta ag Eagarthóír “Gadelica” ná rabhthas ag léigheadh ná</span>
<lb n="27"/><span>ag ceannach “Gadelica” agus thug se figiúirí dhúinn.  Ochtar as Coiste Gnótha</span>
<lb n="28"/><span>1912-13 adeir sé.  Fágaim le hudhacht gur chuir san iongna orm, óir tá se ag</span>
<lb n="29"/><span>dul dian orm ochtar a phiocadh amach as an seacht Choiste Gnótha san ar dhóigh liom</span>
<lb n="30"/><span>a chuirfeadh aon tsuim i “Gadelica.”  Seacht adeir sé as an Iolsgoil.  Sin </span>
<lb n="31"/><span>uimhir mhór muna bhfuil aoinne de lucht an Choiste Gnótha ar an seachtar san.</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>An Sgéal Céadna.</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>Ach is féidir a rádh gur páipéar do sgoláirí “Gadelica” agus nach do</span>
<lb n="36"/><span>ghnóth-léitheóirí agus is fíor san a rádh: ach sé an sgéal céadna é i dtaobh na</span>
<lb n="37"/><span>ngnáth leabhar a cuirtear amach.  Is cuma cad é an sórt leabhair a cuirtear</span>
<lb n="38"/><span>amach muna mbíonn an leabhar san ar an gclár ag bórd éigin Oideachais,</span>
<lb n="39"/><span>bainfidh sé bliadhain nó dhá bhliadhain nó deich mbliadhna chun 1,000 cóib a dhíol.</span>
<lb n="40"/><span>Sin é barr saothair Éireann uile chun Gaedhilg a léigheamh.  Tá sé suarach</span>
<lb n="41"/><span>go leor ag daoinibh a mhaoidheann gur lucht leabhar agus litridheacht iad.  Ní</span>
<lb n="42"/><span>h-aon tairbhe do dhuine é bheith mar leithsgéal aige nach aon mhaith aon leabhar</span>
<lb n="43"/><span>Gaedhilge dá gcuirtear amach.  Ní dhéanfadh a n-olcas aon deifir i dtaobh míle</span>
<lb n="44"/><span>cóib dá mbeadh aon dúil sa léightheóireach ag an bpobal.  Is é an sgéal go</span>
<lb n="45"/><span>léir sa bhrigh dhuit aon leabhar Gaedhilge ná beidh ar an gclár ag bórd éigin</span>
<lb n="46"/><span>des na bórdaibh Oideachais atá i nÉirinn, ní dhíolfaidh an leabhar san as é</span>
<lb n="47"/><span>fhoillsiú.  Agus ag tagairt do na bórdaibh sin, is iongnadh liom cad a mhebhruigh-</span>
<lb n="48"/><span>eann dóibh cuid de na leabhraibh a ainmnighidh a chun ar an gclár i n-ao' chor.</span>
<lb n="49"/><span>Ach sgaoilimís an sgéal san tharainn.  Níl deire ráidhte fós i dtaoibh lucht na</span>
<lb n="50"/><span>Gaedhilge.</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>Lag-chongnamh.</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>Tá dream daoine i Lonndain agus is tairbheach slachtmhar an obair atá</span>
<lb n="55"/><span>déanta aca do'n Ghaedhilg.  “Cumann na Sgríbheann Gaedhilge” atáim a rádh.</span>
<lb n="56"/><span>Tá ceithre leabhra déag de leabhraibh maithe curtha amach aca.  Ach má tá is beag an</span>
<lb n="57"/><span>chabhair atá fachta aca ó Gheadhilgeoiribh Éireann.  Idir a sé agus a seacht gcéad</span>
<lb n="58"/><span>daoine agus leabharlanna atá mar lucht síntiús aca.  Ó'n Eoraip agus Sasana</span>
<lb n="59"/><span>agus Albain agus Americeaá iseadh breis agus leath aca san.  As Éirinn do'n</span>
<lb n="60"/><span>chuid eile timcheall trí chéad agus is fánach ainm Gaedhilgeóra ar an gcuid</span>
<lb n="61"/><span>sin fein.  Is náireach an sgéal é ach ní náirighe é na fírinneach ná tugann lucht</span>
<lb n="62"/><span>na Gaedhilge seo 'gainn-ne aon chabhair do'n chumann úd, cé gur mór an seód</span>
<lb n="63"/><span>agus an maoidheamh d'aon Ghaedhilgeoir na ceithre leabhra déag a chuir an cumann</span>
<lb n="64"/><span>amach a bheith aige.</span></p>
<lb n="65"/>
<lb n="66"/><p><span>Obair gan Slacht.</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>Tá tuilleadh ceisnimh fós le deanamh agam ach ní ar an bpobal é, cé nach mar</span>
<lb n="69"/><span>leith-sgéal do'n phobal é ach chomh beag.  Lucht foillsighthe leabhar Gaedhilge ba</span>
<lb n="70"/><span>dhóigh leat gur náire a bheadh ortha i dtaobh na n-earraidhe a bhíonn le díol aca.</span>
<lb n="71"/><span>Tá “Claidheamh Soluis,” 21.12.13 annso agam agus táim tar éis é chuardach fé</span>
<lb n="72"/><span>thrí féachain an bhfuil fógra ann ar aon leabhar Gaedhilge.  Níl (ach leabhairín</span>
<lb n="73"/><span>“Glór na hÓige” i gcóir na leanbh mbeag).  Tá fógraí go leór ar leabhraibh</span>
<lb n="74"/><span>Béarla agus ar pháipéaraibh Béarla ann, ámhthach.  Do shiubhlófá Éire agus ní</span>
<lb n="75"/><span>fheicfeá leabhar Ghaedhilge i n-aon fhuinneoig siopa.  Agus ní oireamhnach a bhíd</span>
<lb n="76"/><span>le cur i n-aon fhuinneoig.  Ní bhíonn de chlúdach ar aon cheann aca ach clúdach</span>
<lb n="77"/><span>buidhe nó clúdach gorm páipéir agus cló mí-thaitneamhach dubh.  Col geise</span>
<lb n="78"/><span>d'fhoillsightheoir iseadh pictiúir ar bith a chur ar leabhar agus is é choimhlíonann</span>
<lb n="79"/><span>a gheasa muna mbagruighthear bruighean agus achrann air.  Ní bhíonn leabhar</span>
<lb n="80"/><span>Gaedhilge le fagháil ag aon Stad Traenach i nÉirinn, ná ní dócha gur hiarradh</span>
<lb n="81"/><span>ortha fós iad a choimeád agus a dhíol.</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>Idir an pboball agus na foilsightheóiribh tá litridheacht na Gaedhilge i dtreo</span>
<lb n="84"/><span>mhaith.</span></p>
<lb n="85"/>
<lb n="86"/><p><span>“An Seabhac.”</span>
<lb n="87"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Droch-cháil agus Deagh-cháil

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Droch-cháil agus Deagh-cháil

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
