Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Sean-fhocla</title><author><name type="main">Cú Uladh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1914_01_10_04</note>
                         <note type="L">04</note>
                         <note type="B">1914</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1914_01_10_04</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Cú Uladh</author><title>Sean-fhocla</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1914</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Sean-fhocla.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>IV.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Pós ar an chárn-aoiligh ach díol do</span>
<lb n="6"/><span>bhó abhfad ó'n bhaile.</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="9"/>
<lb n="10"/><p><span>Bhí cliú mór ar m'athair mar fhear déanta </span>
<lb n="11"/><span>cleamhnas.  Ní feasach damh an raibh an cliú</span>
<lb n="12"/><span>tuillte aige nó nach raibh, ach ghlacfadh sé</span>
<lb n="13"/><span>leis go rí-mhaith nuair bhíodh daoine 'gá</span>
<lb n="14"/><span>mhaoidheamh air é.</span></p>
<lb n="15"/>
<lb n="16"/><p><span>“Phós mé cuid mhaith buachaillí le mo linn,”</span>
<lb n="17"/><span>ar seisean oidhche amháin linn, “ach níor casadh </span>
<lb n="18"/><span>orm riamh fear ba dhoiligh pósadh 'ná mo dhuine</span>
<lb n="19"/><span>mhuinteardha féin, Pádraig Mac Fhionnlaoich.</span>
<lb n="20"/><span>Chá raibh sé ró-óg nuair a smaoinigh sé ar</span>
<lb n="21"/><span>phósadh.  Ní chuireadh sé mórán geimhreadh</span>
<lb n="22"/><span>thairis leis an deich is daichead do chríochnú.</span>
<lb n="23"/><span>Agus bhí triúr dearbhrathar ní ba shine ná</span>
<lb n="24"/><span>é féin 'sa toigh.  Muintear na hairce</span>
<lb n="25"/><span>bhearadh a gcomhursanna ortha bhíodar chomh</span>
<lb n="26"/><span>sean-nósach sin.  Ar an adhbhar sin chá raibh</span>
<lb n="27"/><span>mórán misnigh agam nuair tháinig Pádraig</span>
<lb n="28"/><span>fhaid liom oidhche amháin cúpla lá roimh an</span>
<lb n="29"/><span>Chargais agus d'iarr orm gabhail leis do</span>
<lb n="30"/><span>chuartú mná.</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>“An bhfuil braon maith uisge beatha le</span>
<lb n="33"/><span>fághail agat, a Phádraig?” arsa mise.</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>“Bhí dúbláil agam aréir, agus thug mé</span>
<lb n="36"/><span>leath-ghalúin dé liom.”</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>“Maith an fear! Bíodh geal go mbéidh</span>
<lb n="39"/><span>bean bhreagh agam duit sul a bhéas an leath-</span>
<lb n="40"/><span>ghalúin caithte.”</span></p>
<lb n="41"/>
<lb n="42"/><p><span>“Cá rachas muid?” arsa Pádraig.</span></p>
<lb n="43"/>
<lb n="44"/><p><span>“Tá dhá inghin ag Eoghan a' Gallchobhair</span>
<lb n="45"/><span>thall annsiúd agus bhéaramaoid an cheurd</span>
<lb n="46"/><span>ruaig chucasan.”</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>“Tá mé sásta go leor,” arsa Pádraig,</span>
<lb n="49"/><span>“ach char casadh orm iad ariamh.” (Tá fhios</span>
<lb n="50"/><span>agaibh nár chomhnuigh Pádraig ins an pharáisde</span>
<lb n="51"/><span>seo agus nach raibh aithne ró-mhaith aige ar</span>
<lb n="52"/><span>bhunadh na háite seo.) “ach chuala mé go bhfuil</span>
<lb n="53"/><span>siad beadaidhe go maith.”</span></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>“Na bac le n-a mbeadaidheachta, a Phádraig!</span>
<lb n="56"/><span>Tá aithne mhaith ag Eoghan ormsa agus ní</span>
<lb n="57"/><span>chuirfidh sé amach sinn, ar sgor ar bith.”</span></p>
<lb n="58"/>
<lb n="59"/><p><span>Anonn linn toigh Eoghain.  Chuir sé </span>
<lb n="60"/><span>fáilte romhainn agus bhí an bheirt chailín agus</span>
<lb n="61"/><span>a máthair 'na suidhe cois na teineadh.</span></p>
<lb n="62"/>
<lb n="63"/><p><span>Bhí eagla orm féin nach nglacfadh na</span>
<lb n="64"/><span>cailíní nó ceachtar aca le Pádraig agus go</span>
<lb n="65"/><span>mbeadh níos fuide le siubhal againn agus</span>
<lb n="66"/><span>mar sin char chaith mé barraidheacht aimsire ag</span>
<lb n="67"/><span>bualadh timchioll an duis ach rinne mé go</span>
<lb n="68"/><span>díreach ar an tomóig in a raibh an girrfhiadh.</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>“Seo buachaill óg,” arsa mise ag sméideadh</span>
<lb n="71"/><span>mo chinn le Pádraig, “a thug leis mé </span>
<lb n="72"/><span>dh'iarraidh do inghne, a Eoghain” arsa mise.</span></p>
<lb n="73"/>
<lb n="74"/><p><span>“Bhí Eoghan beagán mall 'sa chainnt</span>
<lb n="75"/><span>agus ó tháinig mé ró-thobann air char </span>
<lb n="76"/><span>fhreagair sé ar dtús; ach thoisigh a aghaidh</span>
<lb n="77"/><span>d'oibriughadh.  Mheasfeá gur bhuail taom de'n</span>
<lb n="78"/><span>ghalar chreathach leis.  Nuair a fuair sé a anál</span>
<lb n="79"/><span>leis ins an deireadh b'iad na focla “Dia</span>
<lb n="80"/><span>as Muire Linn!” do tháinig leis agus sin </span>
<lb n="81"/><span>go sgioptha.  Ach chuir sean-Róise .i. bean an</span>
<lb n="82"/><span>toighe a súla tríd an bheirt againn agus í</span>
<lb n="83"/><span>chomh socair suaimhneach le breitheamh 'na </span>
<lb n="84"/><span>suidhe sa chúirt.</span></p>
<lb n="85"/>
<lb n="86"/><p><span>“Cár fhág tú an buachaill óg, a Mhichil?”</span>
<lb n="87"/><span>ar sise, agus thuig mé ó n-a glór go maith</span>
<lb n="88"/><span>gur ag sgige do bhí sí.</span></p>
<lb n="89"/>
<lb n="90"/><p><span>“Ní gnáthach duitse bheith caoch, a Róise,’</span>
<lb n="91"/><span>arsa mise, “nach bhfeiceann tú an duine uasal</span>
<lb n="92"/><span>seo atá le mo thaoibh?  Duine muinteardha</span>
<lb n="93"/><span>damh é as a leithéid seo d'áit.  Is minic a</span>
<lb n="94"/><span>chuala sé trácht ar d'ingheanaibh agus tháinig</span>
<lb n="95"/><span>sé anocht d'iarraidh ninghne is sise le n-a</span>
<lb n="96"/><span>pósadh,” arsa mise, ag amharc go dana ar</span>
<lb n="97"/><span>shean-Róise.</span></p>
<lb n="98"/>
<lb n="99"/><p><span>“Is iongantach liom,” ar sí, “nach í an</span>
<lb n="100"/><span>cailín is óige atá sé ag á hiarraidh!”</span>
<lb n="101"/><span>Labhair sí an méid seo go geur agus go</span>
<lb n="102"/><span>tiugh ach stop sí annsin agus labhair ní ba</span>
<lb n="103"/><span>réidhe.  “Gabhaim maitheamhnas,” ar sí, “a</span>
<lb n="104"/><span>fheara, ach tá cailíní s'againne ró-óg le</span>
<lb n="105"/><span>pósadh go fóil.  Chár smaoinigh siad ar a</span>
<lb n="106"/><span>leithéid.”</span></p>
<lb n="107"/>
<lb n="108"/><p><span>Budh cheart damh rádh gur imithigh an</span>
<lb n="109"/><span>bheirt cailín as an chisteanach dá luathas</span>
<lb n="110"/><span>d'fhosgail mé mo bhéal ar an cheist agus</span>
<lb n="111"/><span>chan fhacamar ní ba mhó iad.</span></p>
<lb n="112"/>
<lb n="113"/><p><span>“Ní misde dóbhtha smuaineadh ar a</span>
<lb n="114"/><span>leithéid,” arsa mise.  “Tá feirm mhaith talmhan</span>
<lb n="115"/><span>ag mo charaid agus stoc láidir uirthi.  Tá</span>
<lb n="116"/><span>triúr dearbhráthar aige níos sine 'na é</span>
<lb n="117"/><span>féin atá na n-oibrithe maithe.”</span></p>
<lb n="118"/>
<lb n="119"/><p><span>“Caithfidh sé go bhfuil gearr-chuid</span>
<lb n="120"/><span>aoise aca eatortha,” arsa bean-a-toighe go</span>
<lb n="121"/><span>searbh, “agus go bhfuil iall aca mura </span>
<lb n="122"/><span>bhfuil obair ionnta.”</span></p>
<lb n="123"/>
<lb n="124"/><p><span>“Chuir an rádh seo fearg orm féin agus</span>
<lb n="125"/><span>bhí mé a smuaineadh ar fhreagair nuair labhair</span>
<lb n="126"/><span>Eoghan go séimh macánta, ag tabhairt súile </span>
<lb n="127"/><span>ar a mhnaoi san am cheudna.”</span></p>
<lb n="128"/>
<lb n="129"/><p><span>“Chan fhuil gar dhuit, a Mhichil, gabhail níos</span>
<lb n="130"/><span>fuide leis an sgeul.  Cha rachadh mo chailíní go</span>
<lb n="131"/><span>dtí an duthaigh sin ar chor ar bith.  Acht támaoid</span>
<lb n="132"/><span>buidheach díot agus iad d'iarraidh.  Ná</span>
<lb n="133"/><span>tuitimís amach fa dtaoibh de.”</span></p>
<lb n="134"/>
<lb n="135"/><p><span>Bhí seo réasúnta go leor agus thuig</span>
<lb n="136"/><span>mé ó'n dóigh a labhair Eoghan nach raibh gar </span>
<lb n="137"/><span>a bheith ag cainnt.</span></p>
<lb n="138"/>
<lb n="139"/><p><span>“Támaoid sásta leis an fhreagair sin”</span>
<lb n="140"/><span>arsa mise “agus ní bhacfaidh muid leis an</span>
<lb n="141"/><span>chleamhnas níos mó, ach tá braon beag </span>
<lb n="142"/><span>biotáilte linn annseo agus má tá cead </span>
<lb n="143"/><span>againn budh mhaith liom fein mo bhéal a</span>
<lb n="144"/><span>fhliuchadh.”  Tugadh an cead dúinn agus</span>
<lb n="145"/><span>d'ólamar gloine araon amháin ach an tsean-</span>
<lb n="146"/><span>bhean ach d'éirigh sise fein níos modhamhla</span>
<lb n="147"/><span>linn sul ar imthigheamar agus thairg tae</span>
<lb n="148"/><span>dúinn ach ghabhamar ar leithsgéal mar bhí ar</span>
<lb n="149"/><span>n-obair le déanamh againn fós.</span></p>
<lb n="150"/>
<lb n="151"/><p><span>Nuair bhíomar ar an bhealach mhór arís,</span>
<lb n="152"/><span>arsa mise le Pádraig, “ní'l ach inghean amháin</span>
<lb n="153"/><span>ag Domhnall na mBan agus ní'l sí chomh hóg</span>
<lb n="154"/><span>leobhtha seo.  Siúd thall a theach a bhfuil an</span>
<lb n="155"/><span>solus ann.  Tá grabhar maith airgid ag</span>
<lb n="156"/><span>Domhnall agus is dóigh liom go bhfuighbhe Eilis</span>
<lb n="157"/><span>an chuid is mó de mar tá an fheirm ag ghabhail</span>
<lb n="158"/><span>chuig an mhac agus chán fhuil oighre eile ag</span>
<lb n="159"/><span>Domhnall nuair a stiúcfaidh sé féin.”</span></p>
<lb n="160"/>
<lb n="161"/><p><span>“Tá go maith,” arsa Pádraig, agus</span>
<lb n="162"/><span>rinneamar díreach ar thoigh Dhomhnaill.</span></p>
<lb n="163"/>
<lb n="164"/><p><span>Bhí Domhnall istigh agus Eilis ag</span>
<lb n="165"/><span>déanamh an bhrocháin fá choinne an tsuipéir.</span>
<lb n="166"/><span>Bhí Eilis fá thuairim daichead bliadhan d'aois.</span>
<lb n="167"/><span>Cailín breagh láidir do bhí innti ach cha raibh</span>
<lb n="168"/><span>sí ró-ghraoidheamhail riamh.  In a toigh féin</span>
<lb n="169"/><span>is measa an chuma do bhí uirthi.  Bhí sí dubh</span>
<lb n="170"/><span>agus beagan garbh fá na malaibh agus fá </span>
<lb n="171"/><span>na leicnibh.  Ní mó ná go rabhamar ‘nár </span>
<lb n="172"/><span>suide agus na píopaí dearg againn nuair</span>
<lb n="173"/><span>shín Pádraig spág dá spágaibh anall chugam</span>
<lb n="174"/><span>agus thug speichín ar mo lorgain damh.  D'amharc</span>
<lb n="175"/><span>mé ar agus dhruid sé a leth-shúil liom,</span>
<lb n="176"/><span>chroith a cheann go bagarach agus chuir carr air</span>
<lb n="177"/><span>féin.  Thuig mé go maith goidé bhí cearr agus</span>
<lb n="178"/><span>ar ball beag nuair fuair sé aiméar orm</span>
<lb n="179"/><span>chogar sé in mo chluais, “ná bac le hEilis.”</span>
<lb n="180"/><span>Leigeamar orainn annsin nar theastuigh</span>
<lb n="181"/><span>uainn acht tuit de'n phíopa agus sinn ar ar</span>
<lb n="182"/><span>dturas go háit éigin eile agus nuair do bhí</span>
<lb n="183"/><span>píopa tabac caithte againn d'fhágamar an</span>
<lb n="184"/><span>teach agus ar shiubhal linn.”</span></p>
<lb n="185"/>
<lb n="186"/><p><span>“Goidé tháinig ort, a Phádraig?’ arsa </span>
<lb n="187"/><span>mise.</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>“An donas ort!” arsa sé “goidé thug</span>
<lb n="190"/><span>ort mé thabhairt annsin? Chá phosfainn an</span>
<lb n="191"/><span>cailín sin dá mbeadh trí chéad punta aici.</span>
<lb n="192"/><span>Tá sí chomh sean le speadóig agus chomh</span>
<lb n="193"/><span>miofuair le gráinneóig.  An bhfaca tú an</span>
<lb n="194"/><span>fhéasóg atá uirthi?”</span></p>
<lb n="195"/>
<lb n="196"/><p><span>Dheamhan ribe féasóige do bhí ar an</span>
<lb n="197"/><span>chailín mhacánta agus bhí sí seal bliadhan ní</span>
<lb n="198"/><span>b'óige ná é féin, ach cha raibh aon mhaith a bheith</span>
<lb n="199"/><span>ag cainnt leis agus thuig mé anois go mbeadh</span>
<lb n="200"/><span>m'obair gearrtha amach agam agus bean</span>
<lb n="201"/><span>fhagháil dó an oidhche sin má bhí sé chomh </span>
<lb n="202"/><span>dóshásta agus chomh beadaidhe sin.</span></p>
<lb n="203"/>
<lb n="204"/><p><span>“Tá aithne agam ar chailín a d'fhóirfeadh</span>
<lb n="205"/><span>i gceart duit inghean Sheumais an tSléibhe ach</span>
<lb n="206"/><span>tá teach Sheumais giota maith as seo.  Tuairim is</span>
<lb n="207"/><span>míle go leith agus ta drobh bhealach le gabhail</span>
<lb n="208"/><span>ann.  Tá casán tríd an phortach ach ní mó na </span>
<lb n="209"/><span>go bhfeudfamaois an casán do leanmhain ar</span>
<lb n="210"/><span>shiubhal oidhche agus chan fhuil eolas ró-mhaith </span>
<lb n="211"/><span>ag ceachdar againn air.”</span></p>
<lb n="212"/>
<lb n="213"/><p><span>“Goidé an seort cailín í?” arsa Pádraig</span>
<lb n="214"/><span>go hamhrasach.</span></p>
<lb n="215"/>
<lb n="216"/><p><span>“Tá cúigear cailín ag Seumas agus sin</span>
<lb n="217"/><span>a bhfuil de theaghlach aige agus ta fhios agam</span>
<lb n="218"/><span>go maith nach mbeadh aon díombáidh aige do'n</span>
<lb n="219"/><span>té thógadh ceann aca uaidh.  Is breagh na</span>
<lb n="220"/><span>cailíní iad ach tá barraidheacht aca i n-aon</span>
<lb n="221"/><span>toigh amháin agus mar tá an teach cuid mhaith</span>
<lb n="222"/><span>ar leath-taoibh is beag buachaill théid an fhaid</span>
<lb n="223"/><span>sin agus is annamh eirigheann siad amach.</span>
<lb n="224"/><span>Tugaim fá deara fosda go mbíonn faitchíos</span>
<lb n="225"/><span>ar bhuachaillibh briseadh ar sgat cailín mar</span>
<lb n="226"/><span>sin siúd is gur fearr sicí as áilín nó sicín</span>
<lb n="227"/><span>aonránach.  Má théidhmíd ann sí an cailín</span>
<lb n="228"/><span>is sine a chaithfeas muid iarraidh gan </span>
<lb n="229"/><span>brusgar a dhéanamh do'n sguaine.”</span></p>
<lb n="230"/>
<lb n="231"/><p><span>“Goidé'n seort cailín í, agus goidé</span>
<lb n="232"/><span>'n aois atá uirthi?”</span></p>
<lb n="233"/>
<lb n="234"/><p><span>“Tá sí amach is isteach fá'n deich is fiche</span>
<lb n="235"/><span>agus dá mbéinn ag piocadh mná as an</span>
<lb n="236"/><span>chúigear is í bheadh liom.  Cailín macánta,</span>
<lb n="237"/><span>modhamhail, gnaoidheamhaol atá innti.”</span></p>
<lb n="238"/>
<lb n="239"/><p><span>“Siubhlamaois!” arsa Pádraig, agus </span>
<lb n="240"/><span>thionntuigh sé ar a sháil.</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>“Go socair, a dhuine” arsa mise, “caith-</span>
<lb n="243"/><span>fimid na chnuic do shlacadh orainn féin,</span>
<lb n="244"/><span>agus char mhaith liomsa iad d'aimsiú gan deoch</span>
<lb n="245"/><span>do bheith againn.”</span></p>
<lb n="246"/>
<lb n="247"/><p><span>“Is túisge deoch nó sgéal,” arsa Pádraig</span>
<lb n="248"/><span>agus tharraing sé amach buidéal agus bhí</span>
<lb n="249"/><span>deoch againn.  Bhuaileamar trasna na</span>
<lb n="250"/><span>bpáirceanna annsin go dtáinig muid ar an</span>
<lb n="251"/><span>chasán agus leanamar an casán chomh maith</span>
<lb n="252"/><span>is d'fheudamar.  Ach is iomdha poll agus</span>
<lb n="253"/><span>díog do bhí ann.  Bhí an salachar ar ar gcuid</span>
<lb n="254"/><span>éadaigh, agus glugán an uisge i n-ar</span>
<lb n="255"/><span>mbrógaibh an t-am a rangamar teach Sheumais.</span>
<lb n="256"/><span>Bhí an teaghlach uilig istigh mar b'annamh</span>
<lb n="257"/><span>dobhtha bogadh amach de shiúbhal oidhche bhí an</span>
<lb n="258"/><span>casán chomh fada agus chomh hanasta sin.  Bhí </span>
<lb n="259"/><span>teine bhreagh mhónadh ar an teallach agus</span></p>
</div>
<pb n="05"/>
<div><lb n="260"/><p><span>cuma shuailcmhar ar ghach uile dhuine.  Cha</span>
<lb n="261"/><span>rabhmar abhfad ‘nár shuidhe gur chuir mé i</span>
<lb n="262"/><span>n-umhal do Sheumas fáth ar dturais, — bhí mé</span>
<lb n="263"/><span>ag iarraidh a inghine do'n bhuachaill mhacánta</span>
<lb n="264"/><span>seo do bhí liom.  Chuir Seamas roinnt </span>
<lb n="265"/><span>cheasteann fá dtaoibh dé agus bhí sé sásta</span>
<lb n="266"/><span>do'n chleamhnas daichead púnta do bhí ceaptha</span>
<lb n="267"/><span>aige thabhiert do ghach duine dá ingeanacha,</span>
<lb n="268"/><span>dubhair sé, agus mheas mé fein gur leor</span>
<lb n="269"/><span>dó sin ná chá raibh aige ach móinteán mór</span>
<lb n="270"/><span>fheirm.  Thug Pádraig an buidéal amach agus</span>
<lb n="271"/><span>d'ólamar bolgam maith, sé sin, na fir, mar</span>
<lb n="272"/><span>ní bhlaisfeadh na cailíní deor.  Rinne siadsan</span>
<lb n="273"/><span>an tae agus bhí gach uile rud ag gabhail ar</span>
<lb n="274"/><span>aghaidh go maith nuair chogar Pádraig mo </span>
<lb n="275"/><span>chluais nuair fuair sé fhaill orm, “an cailín</span>
<lb n="276"/><span>bán atá in mo cheann, bíodh fhios agat.”  “An</span>
<lb n="277"/><span>diabhal,” arsa mise ar ais leis.  Bhí an cailín</span>
<lb n="278"/><span>a b'óige an cailín bán: tuairim is fiche</span>
<lb n="279"/><span>bliadhain d'aois do bhí uirthi.  B'í an cailín</span>
<lb n="280"/><span>a ba ghraoidheamhla díobhtha í gan amhrus, ach</span>
<lb n="281"/><span>chá raibh innti ach páisde agus peata nach</span>
<lb n="282"/><span>bpósfadh fear ciallmhar.</span></p>
<lb n="283"/>
<lb n="284"/><p><span>“Bhí Pádraig ar bhog-mheisce fá'n am seo</span>
<lb n="285"/><span>agus é go meidhreach.  Bhog sé a chathaoir i</span>
<lb n="286"/><span>n-aice leis an chailín bhán agus chuir spraic </span>
<lb n="287"/><span>uirthi.  Dhruid sise amach uaidh agus las a</span>
<lb n="288"/><span>gruaidh.  Bhog séisean a chathaoir arís agus thug</span>
<lb n="289"/><span>gach uile dhuine fá deara é.  Labhair Seumas:</span>
<lb n="290"/><span>“Is í Brighid an giorsach is sine,” ar sé ag</span>
<lb n="291"/><span>sméideadh a chinn le Brighid agus í ag nigheadh</span>
<lb n="292"/><span>soitheach an tae.  D'amharc Pádraig uirthi</span>
<lb n="293"/><span>go mall agus leig leamh-gháire as.</span></p>
<lb n="294"/>
<lb n="295"/><p><span>“Is cuma liom-sa chiaca is sine nó is</span>
<lb n="296"/><span>óige ach sí an cailín bán mo thaisge.”</span></p>
<lb n="297"/>
<lb n="298"/><p><span>“Chroith Seumas a ghuailne go mí-shásta.”</span></p>
<lb n="299"/>
<lb n="300"/><p><span>“Ag deanamh grinn atá tú a dhuine</span>
<lb n="301"/><span>mhacánta.  Tá ceachdar aca ó go leor agat-</span>
<lb n="302"/><span>sa.”</span></p>
<lb n="303"/>
<lb n="304"/><p><span>“Bhí a fhios agam anois go raibh an t-im</span>
<lb n="305"/><span>thríd an bhrochán ach thug mé iarraidh ar fhearg</span>
<lb n="306"/><span>Sheumais do mhaolú.”</span></p>
<lb n="307"/>
<lb n="308"/><p><span>“Chan fhuil ann ach greann, a Sheumais.  </span>
<lb n="309"/><span>Sí Brighid a tháinig muid dh'iarraidh, ar ndóighe.”</span></p>
<lb n="310"/>
<lb n="311"/><p><span>Chuir Pádraig cluas air féin.  Annsin</span>
<lb n="312"/><span>thionntuigh sé thart orainn go dána.  “Má </span>
<lb n="313"/><span>seadh,” ar seisean, “chan fhaca mé an cailín</span>
<lb n="314"/><span>bán go dtí anocht.  Is í mo ghrádh í agus cha</span>
<lb n="315"/><span>phósaim ach í.”</span></p>
<lb n="316"/>
<lb n="317"/><p><span>“Agus dar brigh m'fhocal chá phósann tú</span>
<lb n="318"/><span>ise, a dhuine, dí-mhúinte.  Má sé sin an</span>
<lb n="319"/><span>cineál duine thug tú leat, a Mhichil, dho iarraidh</span>
<lb n="320"/><span>leathola do dheunamh ar mo ingheanachaibh</span>
<lb n="321"/><span>ní mór mo bhuidheachas duit, agus ná déanaidh</span>
<lb n="322"/><span>moill in mo theach-sa.”</span></p>
<lb n="323"/>
<lb n="324"/><p><span>Rinne mé mo dhíchioll síothcháin agus</span>
<lb n="325"/><span>eadarsgain do dheunamh eadar an bheirt aca</span>
<lb n="326"/><span>ach cha raibh gar domh ann.  Bhí siad mí-réasúnta</span>
<lb n="327"/><span>ar ghach taoibh agus bhí beagan ólta aca agus</span>
<lb n="328"/><span>chá raibh gar a bheith leobhtha.  D'fhágamar</span>
<lb n="329"/><span>an teach gan mhairg gan bheannacht.”</span></p>
<lb n="330"/>
<lb n="331"/><p><span>“Goidé an diabhal a tháinig ort, a</span>
<lb n="332"/><span>Phádraig.  Nach raibh Brighid óg go leor</span>
<lb n="333"/><span>duit gan a bheith ag brath ar bhábóig na</span>
<lb n="334"/><span>gruaige báine?”</span></p>
<lb n="335"/>
<lb n="336"/><p><span>“A Mhichil,” ar sé, “tá Brighid chomh</span>
<lb n="337"/><span>buidhe le cois lachan agus an bhfaca tú na</span>
<lb n="338"/><span>súla atá ag an mhnaoi eile.”</span></p>
<lb n="339"/>
<lb n="340"/><p><span>“Chan fhaca mé a súla,’ arsa mise go</span>
<lb n="341"/><span>tur agus chár labhramar focal eile go</span>
<lb n="342"/><span>rabhamar ar an bhealach mór arís.”</span></p>
<lb n="343"/>
<lb n="344"/><p><span>Bhí am go leor agam sa meabhrú ar an</span>
<lb n="345"/><span>chasán agus dubhairt mé im' aigne féin nach</span>
<lb n="346"/><span>rachainn le Pádraig arís i n-aon teach a</span>
<lb n="347"/><span>raibh sgaifte cailín.  Go dearbhtha bhí mé</span>
<lb n="348"/><span>ag cailleadh meisnigh fán am seo go n-eireochadh</span>
<lb n="349"/><span>liom ar chor ar bith ach tháinig beagán</span>
<lb n="350"/><span>diabhlaidheacht in mo cheann agus smuainigh</span>
<lb n="351"/><span>me ar inghean an Mháirnéalaigh.</span></p>
<lb n="352"/>
<lb n="353"/><p><span>Tuile.</span></p>
<lb n="354"/>
<lb n="355"/><p><span>Cú Uladh.</span>
<lb n="356"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Sean-fhocla

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Sean-fhocla

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
