Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaí an tSaoghail.  An Misiún do'n Óige.</title><author><name type="main">Caitlín Nic Ghabhann</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1912_07_13_01</note>
                         <note type="L">01</note>
                         <note type="B">1912</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1912_07_13_01</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Caitlín Nic Ghabhann</author><title>Cúrsaí an tSaoghail.  An Misiún do'n Óige.</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1912</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaí an tSaoghail.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>An Misiún do'n Óige.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Muinntir na Gaedhilge do bhí sa lathair ag an</span>
<lb n="6"/><span>Árd-Fheis, b'é a dtuairim go mbadh cheart aire</span>
<lb n="7"/><span>speisialta a thabhairt do'n aos óg as seo amach,</span>
<lb n="8"/><span>go háirthrid sna ceanntrachaibh Gaedhealacha agus</span>
<lb n="9"/><span>leath-Ghaedhealacha.  Máire Ní Chinnéide do</span>
<lb n="10"/><span>thairg rún ag baint leis an gceist seo agus an</span>
<lb n="11"/><span>tAth. Tomás Ó Ceallaigh do chuidigh leis.</span></p>
<lb n="12"/>
<lb n="13"/><p><span>Obair i measg na bpáisdí an obair is tábhacht-</span>
<lb n="14"/><span>aighe dá bhféadfaidhe a dhéanamh. Fumhór na</span>
<lb n="15"/><span>ndaoine fásda nach bhfuil Gaedhilg aca cheana ní</span>
<lb n="16"/><span>bhéidh Gaedhilg aca go deo.  Furmhór na</span>
<lb n="17"/><span>ndaoine fásda a bhfuil Gaedhilg aca bhéarfaidh</span>
<lb n="18"/><span>siad leó ar an saoghal eile í, mara bhféadtar</span>
<lb n="19"/><span>a thabhairt ar na páisdibh a baint asta agus a</span>
<lb n="20"/><span>foghluim uatha sul caillfear iad.  Tá nós</span>
<lb n="21"/><span>na Béarlóireachta do-bhrisde aca de bharr síor-</span>
<lb n="22"/><span>chleachtuighthe.  Ní hé go bhfuil na hathaireacha</span>
<lb n="23"/><span>agus na máthaireacha i n-aghaidh Gaedhilge a</span>
<lb n="24"/><span>labhairt le n-a gclann.  Níl an náire chéadna</span>
<lb n="25"/><span>ortha fá'n nGaedhilg do labhairt agus do bhíodh.</span>
<lb n="26"/><span>Tuigeann siad go rachadh sé chun tairbhe do'n</span>
<lb n="27"/><span>aos óg Gaedhilg do bheith aca.  Má théigheann duine</span>
<lb n="28"/><span>chum cainnte leo ar an gceist seo admhóchaidh go</span>
<lb n="29"/><span>mbadh cheart do chuile dhuine a theanga féin a</span>
<lb n="30"/><span>labhairt.  Ach má théigheann duine dhe na</span>
<lb n="31"/><span>páisdibh a bealach le linn na cainnte seo bheith</span>
<lb n="32"/><span>ar siubhal, agus má's éigin labhairt leis, is i</span>
<lb n="33"/><span>mBéarla a labhruighthear leis.  Drochnós é</span>
<lb n="34"/><span>nach féidir leat-sa ná liom-sa ná le n-ár</span>
<lb n="35"/><span>leithéidibh a bhriseadh, agus nach mbrisfear go</span>
<lb n="36"/><span>bráth mara ngríosuighthear na páisdí chun a</span>
<lb n="37"/><span>bhrisde.</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>“Caithfear an Ghaedhealtacht do shábháil.”</span>
<lb n="40"/><span>B'shin é an rosg-catha a ghlac na Gaedhil chuca féin</span>
<lb n="41"/><span>aimsir an Oireachtais.  Sé an chaoi a b'fhearr</span>
<lb n="42"/><span>é, sé an t-aon chaoi amháin é, leis an nGaedheal-</span>
<lb n="43"/><span>tacht a thárrtháil, a thabhairt ar an aos óg a</span>
<lb n="44"/><span>dhéanamh.  Béidh an Ghaedhealtacht slán sábháilte</span>
<lb n="45"/><span>nuair bhéas chuile pháisde d'á gcomhuigheann</span>
<lb n="46"/><span>ann ag labhairt Gaedhilge d'á dheoin féin i n-am</span>
<lb n="47"/><span>is in antráth.  Ó's rud é nach féidir ialach</span>
<lb n="48"/><span>a chur ar na tuismightheoiribh Gadhilge a labhairt</span>
<lb n="49"/><span>le n-a gclainn, caithfear a chur d'ialach ar an</span>
<lb n="50"/><span>aos óg Gaedhilg a labhairt le n-a dtuismigh-</span>
<lb n="51"/><span>theóiribh.  Is fánach athair nó máthair a bhéarfadh</span>
<lb n="52"/><span>freagra i mBéarla ar a gclainn d'á labhruighdís-</span>
<lb n="53"/><span>sean Gaedhilg leó.</span></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>Tá an Connradh le sgata mór múinteóirí</span>
<lb n="56"/><span>a chur ag obair san nGaedhealtacht agus</span>
<lb n="57"/><span>san leath-Ghaedhealtacht.  Caithfear a chur 'n-a</span>
<lb n="58"/><span>luighe ar chuile dhuine aca siúd nach mór breith ar</span>
<lb n="59"/><span>na páisdibh agus an Ghaedealtacht a shábháil</span>
<lb n="60"/><span>thríobhtha.  Gaedhil nach iad a bhfuil comhnuidhe</span>
<lb n="61"/><span>ortha sna háiteachaibh sin, níor mhór dhóibh</span>
<lb n="62"/><span>cuidhiughad leó san obair.</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>I ngach áit a mbéidh Craobh de'n Chonnradh</span>
<lb n="65"/><span>ar bun caithfear Roinn le haghaidh na bpáisdí</span>
<lb n="66"/><span>a chur ar bun freisin.  Áiteacha nach mbéidh</span>
<lb n="67"/><span>aon Chraobh de dhaoinibh fásda ar bun caithfear</span>
<lb n="68"/><span>ceann i gcomhair na bpáisdí amháin a chur ar</span>
<lb n="69"/><span>bun, agus iad-san a thabhairt isteach sa</span>
<lb n="70"/><span>gConnradh, ar chuma ar bith.  Agus áit ar bith</span>
<lb n="71"/><span>nach féidir na páisdí a thabhairt chuig an gConnradh</span>
<lb n="72"/><span>caithfidh an Connradh dhul go dtí iad - sna</span>
<lb n="73"/><span>sgoileannaibh nó i n-a mbailtibh féin.</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>Agus labhartar leo i gcomhnuidhe.  Múin-</span>
<lb n="76"/><span>tear Stair na hÉireann dóibh.  Craobhsgaoiltear</span>
<lb n="77"/><span>Soisgeál an Chonnartha i n-a measg.  Mínighthear</span>
<lb n="78"/><span>díbh cé mhéad is fiú an teanga.  Cuirtear i</span>
<lb n="79"/><span>dtuigsint dóibh cé'n droch-bhail a chuirfear</span>
<lb n="80"/><span>ar an tír má éirightear as an nGaedhilge.</span>
<lb n="81"/><span>Cuirtear grádh do'n teangaidh i n-a gcroidhthibh.</span>
<lb n="82"/><span>Baintear geall asta go labhróchaidh siad a</span>
<lb n="83"/><span>bhfuil de Ghaedhilg aca sa mbaile a's i gcéin.</span>
<lb n="84"/><span>Cuirtear i n-a luighe ortha go bhfuil sé ar a</span>
<lb n="85"/><span>gcumas-san an teanga do shábháil agus go</span>
<lb n="86"/><span>mbéidh Éire buidheach dhíobh lá is fuide anonn</span>
<lb n="87"/><span>ná indiú má chóimhlíonaid a ndualgas duithe.</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>Ná ceaptar nach dtuigfidh na páisdí cainnt</span>
<lb n="90"/><span>de'n tsórt sin.  Tugfidh.  Is fearr a thuigfeas</span>
<lb n="91"/><span>páisdí a léithid sin ná mar thuigfeas daoine</span>
<lb n="92"/><span>fásda agus is fuide a chuimhneochas siad air.</span>
<lb n="93"/><span>Is fusa a thabhairt ortha an chomhairle a dhéanamh.</span>
<lb n="94"/><span>Is uaisle agus is glaine a gcroidhthe agus a</span>
<lb n="95"/><span>smaointe.  Nach bhfuil sé ráidhte go leanann</span>
<lb n="96"/><span>an óige an bhratach is áirde eiteallas?  Ní d'á</span>
<lb n="97"/><span>áirde, ní d'á uaisle na smaointe a nochtóchar</span>
<lb n="98"/><span>do na páisdibh nach amhlaidh do b'fhearr a thuigfear</span>
<lb n="99"/><span>iad.</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>Béidh a thuilleadh le rádh agam ar an gceist</span>
<lb n="102"/><span>seo, amach annseo.</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>Caitlín Nin Ghabhann.</span>
<lb n="105"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaí an tSaoghail. An Misiún do'n Óige.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaí an tSaoghail. An Misiún do'n Óige.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
