Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaí an tSaoghail - An Brathair Bocht</title><author><name type="main">Cú Uladh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1909_04_03_03</note>
                         <note type="L">3</note>
                         <note type="B">1909</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1909_04_03_03</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Cú Uladh</author><title>Cúrsaí an tSaoghail - An Brathair Bocht</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1909</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaí an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>An Brathair Bocht.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>San bhliadhain 1631 bhí Feargal Ua Gadhra ag</span>
<lb n="6"/><span>tabhairt fleidhe agus féasta uaidh dá cháirdíbh</span>
<lb n="7"/><span>gaoil i n-a chaisleán i Magh Uí Ghadhra i</span>
<lb n="8"/><span>gConnachtaibh.  Oidhche Nodlag do bhí ann.</span>
<lb n="9"/><span>Bhí an aimsear doineannta go leor amuich</span>
<lb n="10"/><span>acht chá dtáinig stoirm ná anfadh fhad leis</span>
<lb n="11"/><span>an chuideachtain ghalánta a bhí go súghach só-</span>
<lb n="12"/><span>mheanmnach i bproinn tigh Fheargail Uí Ghadhra.</span>
<lb n="13"/><span>Ní hionann sin agus a rádh nach rabh adhbhar</span>
<lb n="14"/><span>bróin ag cuid aca.  Na sean daoine go háithrid</span>
<lb n="15"/><span>dá gcaithidís a mheabhair agus a gcuimhne siar</span>
<lb n="16"/><span>go dtí aimsear a n-óige bheadh adhbhart bróin agus</span>
<lb n="17"/><span>caointe aca.  De shliocht Ghaedheal iad fur-</span>
<lb n="18"/><span>mhór aca agus i dtús a n-óige bhíodh siad féin</span>
<lb n="19"/><span>nó a n-aithreacha faoi airdréim agus onóir i</span>
<lb n="20"/><span>ndúthaigh éigin.  Acht briseadh ortha 'sa deireadh</span>
<lb n="21"/><span>agus sguabadh amach as a n-oighreachtaibh iad</span>
<lb n="22"/><span>agus ní mór an stró do bhí ortha an uair úd.</span>
<lb n="23"/><span>Ní amhlaidh do bhí an sgéal go dearbhtha ag</span>
<lb n="24"/><span>Feargal Ua Gadhra.  Ghéill a athair dó'n</span>
<lb n="25"/><span>choigcríochach i n-am, nuair a bhí an troid thart</span>
<lb n="26"/><span>agus fágadh beagán dá dhúthaigh aige.  Ní hé</span>
<lb n="27"/><span>amháin sin acht tugadh tuilleadh talaimh dhó i</span>
<lb n="28"/><span>módh go mbeadh sé níos dílse dá mháighistríbh.</span>
<lb n="29"/><span>Agus tógadh Feargal ar an nós soin</span>
<lb n="30"/><span>agus bhí sé dílis do na gallaibh agus leigeadar dó</span>
<lb n="31"/><span>a chuid talaimh agus maoine do choinneál rud</span>
<lb n="32"/><span>ba leisge leobhtha leigint le fear ar bith de</span>
<lb n="33"/><span>shliocht Ghaedheal.  San am so bhí Carlus I.,</span>
<lb n="34"/><span>'n-a rígh ar Shasanaibh, agus an tighearna</span>
<lb n="35"/><span>Strafford 'n-a fhear ionaid i nÉirinn agus</span>
<lb n="36"/><span>d'imir an beirt aca an flaitheas agus cleas-</span>
<lb n="37"/><span>aidheacht go leor ar Éirinn.  I modh go mbeadh</span>
<lb n="38"/><span>slighe níos fearr aca cíos-cána níos truime</span>
<lb n="39"/><span>do chruinniughadh i nÉirinn chuir siad parlamaid</span>
<lb n="40"/><span>ar bun i mBaile Átha Cliath agus do ghair siad</span>
<lb n="41"/><span>chuca annsin na daoine is mó cumhacht sa tír</span>
<lb n="42"/><span>eadar Ghaedhealaibh is Gallaibh, agus bhí Feargal</span>
<lb n="43"/><span>Ua Gadhra ar dhuine de na Ridiríbh Gaedhealacha</span>
<lb n="44"/><span>sa pharlamaid sin.  Bhíodh Ruaidhrí Ua Mórdha,</span>
<lb n="45"/><span>Laoighse, i láthair agus súil aige coimhcheangal</span>
<lb n="46"/><span>do snaidhmeadh ós íseal eadar Gaedhealaibh acht</span>
<lb n="47"/><span>chan éistfeadh Feargal Ua Gadhra le focal</span>
<lb n="48"/><span>uaidh.  Bhí eagla air go dtogfaidhe bruighean</span>
<lb n="49"/><span>i nÉirinn arís agus go gcaillfeadh sé an</span>
<lb n="50"/><span>fearann do fágadh ag a athair.  Acht bhí báidh</span>
<lb n="51"/><span>aige dá thír agus dá chineadh agus ba mhinic dó</span>
<lb n="52"/><span>a shean-chomhursanna do chruinniughadh 'n-a</span>
<lb n="53"/><span>chaisleán agus féasda agus suairceas do</span>
<lb n="54"/><span>dhéanamh dóbhtha mar rinne a sheacht sinnsear</span>
<lb n="55"/><span>roimhe.</span></p>
<lb n="56"/>
<lb n="57"/><p><span>Is amhlaidh do bhí siad ag suidhe thart i seomra</span>
<lb n="58"/><span>mór i lár an chaisleáin.  Bhí an fhleadh caithte</span>
<lb n="59"/><span>aca agus fuighleach an bhídh glanta ar siubal.</span>
<lb n="60"/><span>Acht bhí fíon dearg Spáinneach go fairsing ar</span>
<lb n="61"/><span>bord agus bairille leanna ar fhosgailt agus</span>
<lb n="62"/><span>iad go meidhreach meanmnach.  Bhí na cruitirí</span>
<lb n="63"/><span>agus na píobairí ag seinm; agus anois agus</span>
<lb n="64"/><span>arís dheanfadh sgéalaidhe nó file reacaireacht</span>
<lb n="65"/><span>sgéil nó dáin dóbhtha.  Is annamh thráchtfadh</span>
<lb n="66"/><span>duine ar bith ar an tsean-aimsir.  Bhí seort</span>
<lb n="67"/><span>náire ortha labhairt uirthi agus seort eagla chomh</span>
<lb n="68"/><span>maith.  Is amhlaidh do bhí Feargal Ua Gadhra</span>
<lb n="69"/><span>agus a chuideachta nuair tháinig an doirseoir</span>
<lb n="70"/><span>isteach agus dubhairt go rabh duine bocht ag an</span>
<lb n="71"/><span>doras ar mhaith leis labhairt le hUa Gadhra.</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>“Seol isteach chugainn é,” arsa Feargal, go</span>
<lb n="74"/><span>mór-fhlaitheamhail mar ba mhaise dhó.  “Is</span>
<lb n="75"/><span>cuma cé é féin, ní chuinneochainn ar an taoibh</span>
<lb n="76"/><span>amuich de'n doras anocht é.”</span></p>
<lb n="77"/>
<lb n="78"/><p><span>D'imthigh an doirseoir, agus níor bh'fada go</span>
<lb n="79"/><span>dtáinig ar ais agus duine éigin agá leanmhaint.</span>
<lb n="80"/><span>Stad an cainnt agus an ceol ar an taoibh istigh</span>
<lb n="81"/><span>ar an bhomaite agus bhí siad uile go léir 'n-a</span>
<lb n="82"/><span>dtost ar feadh i bhfad.  Go dearbhtha b'fhiú</span>
<lb n="83"/><span>amharc ar an duine tháinig isteach.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Fear mór caol-árd do bhí ann, acht go rabh</span>
<lb n="86"/><span>sé cromtha beagán.  A ghruaig agus a fhéasóg</span>
<lb n="87"/><span>ghorm-liath, acht go rabh sneachta reoidhte agus</span>
<lb n="88"/><span>coinnle reoidh leo a thug dath gheal-liath dóbhtha.</span>
<lb n="89"/><span>Gruaidh ghlan bhán air agus éadan árd deagh-</span>
<lb n="90"/><span>chumtha.  Srón fada agus í ag tuitim beagán</span>
<lb n="91"/><span>thar a bhéal.  Acht ba hiad na súile na baill</span>
<lb n="92"/><span>b'éachtaighe bhí in a cheann.  Súile móra gorma</span>
<lb n="93"/><span>ba hiad acht iad suidte i bhfad isteach i n-a</span>
<lb n="94"/><span>gcuasaibh.  Radharc géar fad-fulaingt ionnta</span>
<lb n="95"/><span>go bhfeicfidís thríd duine, ná rud, a dtuitfeadh</span>
<lb n="96"/><span>a radharc air.  Sheas sé i lár an urláir, bhain</span>
<lb n="97"/><span>sé a bhairéad de agus chroith an sneachta de.  Thuit</span>
<lb n="98"/><span>cioth sneachta ar an luachair úr do bhí ar an</span>
<lb n="99"/><span>urlár agus annsoin thug cách fá dheara gur</span>
<lb n="100"/><span>baineadh a ghruaig dá bhaitheas agus gur brathair</span>
<lb n="101"/><span>bocht é.  Bhí mála leathair crochta ar a</span>
<lb n="102"/><span>ghualainn aige mar bheadh an gasúr a bheadh ar</span>
<lb n="103"/><span>sgoil an lá indiu, acht go rabh sé níos mó agus</span>
<lb n="104"/><span>níos truime, agus go rabh cuma air go rabh ualach</span>
<lb n="105"/><span>trom 'sa mhála mar bhí an fear ar chromadh</span>
<lb n="106"/><span>faoi.  Chár bhain sé de a mhála acht tar éis a</span>
<lb n="107"/><span>bhairéad do chroitheadh dó dhírigh sé a cheann agus</span>
<lb n="108"/><span>d'amharc thart timcheall ar a chuideachta gur</span>
<lb n="109"/><span>thuit a shúile ar Fheargal Ua Gadhra agus</span>
<lb n="110"/><span>d'umhlaigh dó.  Labhair Feargal.</span></p>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p><span>“Céad fáilte romhat, á bhráthair.  Is tráth-</span>
<lb n="113"/><span>amhail a tháinig tú, acht go bhfuil an fleadh caithte</span>
<lb n="114"/><span>againn.  Acht is dóigh liom go bhfuil an oiread</span>
<lb n="115"/><span>fágtha is maolfas d'ocras, agus tá go leor</span>
<lb n="116"/><span>dighe againn ar sgór ar bith.”</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>“Go rabh maith agat, a Fheargail Uí Ghadhra.</span>
<lb n="119"/><span>Chan ar lorg do fhleidhe tháinig mé chum do thighe</span>
<lb n="120"/><span>acht ar a shon soin cá deirim nach dteastui-</span>
<lb n="121"/><span>gheann biadh agus deoch uaim, óir is dócamhail</span>
<lb n="122"/><span>an aimsir í agus is fada an aisdear rinne mé</span>
<lb n="123"/><span>indiu; agus is maith an mhaise d'Fheargal Ua</span>
<lb n="124"/><span>Gadhra oidheacht do thabhairt uaidh ar an bhocht chomh</span>
<lb n="125"/><span>maith leis an saidhbhir.”</span></p>
<lb n="126"/>
<lb n="127"/><p><span>“Labhrann tú go ciallmhar agus go cáir-</span>
<lb n="128"/><span>deamhail, a bhráthair,” arsa Feargal, “agus</span>
<lb n="129"/><span>tá cluas le héisteacht agam duit aon uair is</span>
<lb n="130"/><span>mian leat, acht anois tá tú flichte leis an</span>
<lb n="131"/><span>doineann agus caillte leis an ocras agus</span>
<lb n="132"/><span>siubal isteach sa bhiadhlann go n-íosaidh tú</span>
<lb n="133"/><span>greim bhidh agus go dtéidhfidh tú do lámha agus</span>
<lb n="134"/><span>do chosa; agus nuair dhéanfas tú soin, agus</span>
<lb n="135"/><span>nuair ólfas tú ar shláinte i ngloine maith fíona,</span>
<lb n="136"/><span>thig linn trácht ar cibé ar bith gnó atá eadar</span>
<lb n="137"/><span>lámhaibh agat.”</span></p>
<lb n="138"/>
<lb n="139"/><p><span>Chaith an bráthair bocht tuairim is uair ag ithe,</span>
<lb n="140"/><span>agá théidheadh féin agus ag tiormughadh a chuid</span>
<lb n="141"/><span>éadaigh gur fhill sé isteach 'sa phroinntigh.</span>
<lb n="142"/><span>Thairig an dáileamh gloine fíona dó.  Chuir sé</span>
<lb n="143"/><span>ar leath taoibh é.  “Brathair bocht tuatha mé</span>
<lb n="144"/><span>d'Órd Naoimh Phroinsias agus ní ceaduightheach</span>
<lb n="145"/><span>damh fíon d'ól; acht bhí bolgam maith bainne</span>
<lb n="146"/><span>the agam ar ball agus níl tart ná ocras</span>
<lb n="147"/><span>orm, míle áltughadh do Dhia.  Agus anois a</span>
<lb n="148"/><span>Fheargail Ua Ghadhra, nochtfaidh mé fáth mo thurais</span>
<lb n="149"/><span>duit.  Fear do mhuinntir Chléirigh mé Ó Chill</span>
<lb n="150"/><span>Bharúin i dTírchonaill.  Baisdeadh Tadhg mar</span>
<lb n="151"/><span>ainm orm agus tugadh Tadhg an tSléibhe mar</span>
<lb n="152"/><span>leas-ainm orm i dtús mo shaoghail.  Tógadh</span>
<lb n="153"/><span>mé i modh is go leanfainn do'n ghairm do bhíodh</span>
<lb n="154"/><span>ar mo shinnsear romhaim leis na céadtaibh</span>
<lb n="155"/><span>bliadhan.  Tugadh árd-sgoláireacht damh agus</span>
<lb n="156"/><span>bhí céim ollamhan agam ar fhilidheacht agus ar</span>
<lb n="157"/><span>sheanchus.  Bhí mé 'mo shaighdiúr tamall fosda</span>
<lb n="158"/><span>agus is cuimhneach liom agus gan mé acht in</span>
<lb n="159"/><span>mo ghasúr ar an lá a chuir Aodh Ruadh Ua</span>
<lb n="160"/><span>Domhnaill, atá sa Flaitheas anois tá súil agam,</span>
<lb n="161"/><span>an tóir dhearg ar Sir Coineas Clifford agus</span>
<lb n="162"/><span>sluagh na nGall ar Chorn-shliabh na Seaghra ins an</span>
<lb n="163"/><span>duthaigh seo.  Cuireadh ar sgoil arís mé agus</span>
<lb n="164"/><span>chá rabh mé leo an lá shíor-bhrónach úd ag Cionn</span>
<lb n="165"/><span>tSáile ó a dtáinig céasadh na nGaedheal.  Lean</span>
<lb n="166"/><span>mé de'n fhoghluim ar feadh i bhfad, acht ó chonnaic</span>
<lb n="167"/><span>mé go rabh na Gaedhil claoidhte go buan tháinig</span>
<lb n="168"/><span>athrughadh croidhe orm agus mheas mé nárbh'</span>
<lb n="169"/><span>fhiú ar saothar eolas na cruinne.  Chuaidh mé</span>
<lb n="170"/><span>go dtí an tsean-mhainistir i nDún na nGall,</span>
<lb n="171"/><span>áit a rabh dream beag de mhanaighibh go fóill</span>
<lb n="172"/><span>agus mar bhí mé ró-shean agus fós nárbh fhiú mé</span>
<lb n="173"/><span>bheith mo shagart leigeadh isteach mé mar bhrathair</span>
<lb n="174"/><span>tuatha san Órd.  Annsoin cuireadh mé go</span>
<lb n="175"/><span>Lóbháin le cuidiughadh leis an tsagart oirbhíd-</span>
<lb n="176"/><span>neach Aodh Mac A' Bháird a bhí ag cruinniughadh</span>
<lb n="177"/><span>adhbhair le beathaibh naomh na hÉireann do</span>
<lb n="178"/><span>sgríobh.  Fuair an fear maith bás sul ar</span>
<lb n="179"/><span>críochnuigheadh an obair acht tá sí ar láimh ag</span>
<lb n="180"/><span>an athair Mac Colgain fá láthair.  Mise do</span>
<lb n="181"/><span>chruinnigh le chéile an chuid is mó de'n adhbhar.</span>
<lb n="182"/><span>Shiubhal mé mór dtimcheall na hÉireann fá</span>
<lb n="183"/><span>thrí agus níor fhág mé mainistir nó conbhent</span>
<lb n="184"/><span>i nÉirinn gan cuairt do thabhairt ar a mbar-</span>
<lb n="185"/><span>clannaibh agus cóip do dhéanamh de na sean-</span>
<lb n="186"/><span>sgríbhinníbh do theasluigh uaim.  Chan eadh soin</span>
<lb n="187"/><span>amháin acht thug mé cuairt ar gach sgoláire i nÉirinn</span>
<lb n="188"/><span>eadar cléireachaibh agus laochaibh go bhfuair mé</span>
<lb n="189"/><span>eolas agus cuidiughadh uatha.  Le linn na</span>
<lb n="190"/><span>haimsire sin thug mé fá deara liacht na sean-</span>
<lb n="191"/><span>sgríbhinní a bhaineas le stair na tíre, le beathaibh</span>
<lb n="192"/><span>ar sean agus ar sinnsear agus d'éirigh imnidh</span>
<lb n="193"/><span>im' aigneadh ar an urdhubhadh thiocfadh ar stair na</span>
<lb n="194"/><span>tíre agus thréithibh agus cáil na nGaedheal go</span>
<lb n="195"/><span>coitchionn dá gcaillfidhe na sgríbhinní.  Agus</span>
<lb n="196"/><span>féach tá contabhairt ann go gcaillfear iad.</span>
<lb n="197"/><span>Tá cuid aca ar doiligh iad do léigheadh cheana</span>
<lb n="198"/><span>féin, mar san riocht 'n-a bhfuil na Gaedhil is</span>
<lb n="199"/><span>deacair dóibh dada do choiméad go cúramach.</span>
<lb n="200"/><span>Is minic go gcaithfidh siad teicheadh roimh a</span>
<lb n="201"/><span>námhdibh gan fiú a gcuid éadaigh leo.  Agus</span>
<lb n="202"/><span>an námhad!  Tá fuath agus gráin aige do gach</span>
<lb n="203"/><span>uile rud Gaedhealach agus go mór-mhór do</span>
<lb n="204"/><span>stair agus filidheacht na nGaedheal.  Tá fios</span>
<lb n="205"/><span>aige go maith go gcoimhéadann siad meas ag</span>
<lb n="206"/><span>na daoinibh ortha féin agus ar a sinnsearaibh</span>
<lb n="207"/><span>agus go dtiocfaidh an t-am go n-éireóchaidh</span>
<lb n="208"/><span>Clanna Gaedheal arís agus go sguabfaidh siad</span>
<lb n="209"/><span>Clann Lonndain as an tír.  Ó go dtigidh an</span>
<lb n="210"/><span>lá soin!  Go dtigidh an lá soin!</span></p>
<lb n="211"/>
<lb n="212"/><p><span>Stad an brathair bocht agus bhí sé 'n-a thost</span>
<lb n="213"/><span>ar feadh tamaill.  Tháinig racht bróin air agus</span>
<lb n="214"/><span>shil na deora go fras ó n-a shúilibh.</span></p>
<lb n="215"/>
<lb n="216"/><p><span>Ní fhóirfeadh sé damhsa, a bhrathair.” arsa</span>
<lb n="217"/><span>Feargal, “éisteacht le cainnt mar soin,” agus</span>
<lb n="218"/><span>dhearc sé thart timcheall air feachaint cé bhí</span>
<lb n="219"/><span>ag éisteacht”.</span>
<lb n="220"/></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="221"/><p><span>“Tá rí maith againn fá láthair agus ní</span>
<lb n="222"/><span>theastuigheann coimheasgar eile uainn do</span>
<lb n="223"/><span>bhainfeadh an méid atá fágtha againn uainn.</span>
<lb n="224"/><span>Acht ní fhágann soin nár rí-mhaith an obair stair</span>
<lb n="225"/><span>ar dtíre agus ar muinntire do fhuasgailt má's</span>
<lb n="226"/><span>féidir é.  Má tá bealach le n-a dhéanamh agus</span>
<lb n="227"/><span>go dtig liom-sa cabhair do thabhairt san obair</span>
<lb n="228"/><span>sin taisbeán dúinn an bealach agus ní dhiúl-</span>
<lb n="229"/><span>tóchaidh mise dhuit.”</span></p>
<lb n="230"/>
<lb n="231"/><p><span>“Is mór, tábhachtach an focal é, a Fheargail</span>
<lb n="232"/><span>Uí Ghadhra.  Tá spiorad do shinnsir ionnat</span>
<lb n="233"/><span>go fóill siúd is gur ghéill d'athair do'n</span>
<lb n="234"/><span>námhaid.  Éist liom mar soin.  Fuair mé</span>
<lb n="235"/><span>cead ó m'uachtarán teacht go hÉirinn agus</span>
<lb n="236"/><span>an obair do chur ar cois.  Thug mé cuairt ar</span>
<lb n="237"/><span>na sgoláiríbh is mó agus is tasgamhla atá sa</span>
<lb n="238"/><span>tír.  Gealladh dam na leabhra is mó cáil agus</span>
<lb n="239"/><span>éifeacht sa tír ar iasacht agus iad do thabhairt</span>
<lb n="240"/><span>d'aon láthair.  Fuair mé gealladh ó thrí nó</span>
<lb n="241"/><span>ceathar de na seanchaidhibh is mó eolas ar</span>
<lb n="242"/><span>stair agus ar sheandacht na tíre atá ann anois</span>
<lb n="243"/><span>leas an obair do dhéanamh.  Acht béidh costas</span>
<lb n="244"/><span>orainn.  Tógfaidh sé mórán bliadhan uainn</span>
<lb n="245"/><span>agus ní ceart iarraidh ar na sgoláiribh úd an</span>
<lb n="246"/><span>obair throm so do ghlacadh de láimh gan luach</span>
<lb n="247"/><span>a gcuid saothair.”</span></p>
<lb n="248"/>
<lb n="249"/><p><span>“Íocfaidh mise an cosdas iomlán,” arsa</span>
<lb n="250"/><span>Feargal.</span></p>
<lb n="251"/>
<lb n="252"/><p><span>“Go méaduighidh Dia thú a fhlaith uasail!</span>
<lb n="253"/><span>Tá mo dhearbhráthair féin na ghuardian ar</span>
<lb n="254"/><span>Chonbhent Dúin na nGall agus thairg sé dam</span>
<lb n="255"/><span>sinn do bheathughadh chomh fhad is bheidhmíd i</span>
<lb n="256"/><span>gcionn na hoibre seo.  Tá an sean-mhainistir</span>
<lb n="257"/><span>briste brúighte ortha acht tá siad annsiúd go</span>
<lb n="258"/><span>fóill ins na fothruighthibh, agus deir sé gur</span>
<lb n="259"/><span>féidir dúinn lóisdín fhágháil ó na comhursannaibh</span>
<lb n="260"/><span>bochta.  Ní bhéidh ort díol ar na rudaíbh sin.”</span></p>
<lb n="261"/>
<lb n="262"/><p><span>“Na bac an díolaidheacht.  Fágadh an chuid</span>
<lb n="263"/><span>is mó de m'athardhacht agam, rud nár fágadh</span>
<lb n="264"/><span>ag furmhór de Ghaedhealaibh agus ní fhiosach</span>
<lb n="265"/><span>damh dóigh níos fearr le n-a chaitheadh ná ag</span>
<lb n="266"/><span>cuidiughadh libh san obair uasail seo.”</span></p>
<lb n="267"/>
<lb n="268"/><p><span>“Go dtugaidh Dia coróin na glóire dhuit</span>
<lb n="269"/><span>agus saoghail agus séan dod' shliocht.  Déan-</span>
<lb n="270"/><span>famaoid an obair mhór so do chum glóire Dé</span>
<lb n="271"/><span>agus onóra na tíre agus déanadh ar náimhde</span>
<lb n="272"/><span>rogha rud i n-ar n-aghaidh, bíodh go reabfaidh</span>
<lb n="273"/><span>siad an tir n-a giotaibh beaga ní éireochaidh</span>
<lb n="274"/><span>leo sa deireadh.  Sé an t-aineolas amháin an</span>
<lb n="275"/><span>námha is measa do'n tír.  Bíodh eolas staire</span>
<lb n="276"/><span>na tíre ag ar sliocht agus ní increidthe é go</span>
<lb n="277"/><span>ngéillfeadh daoine mar sinne do bhodachaibh</span>
<lb n="278"/><span>gan chreideamh gan slacht gan múnadh gan</span>
<lb n="279"/><span>chroidhe gan anam.  Agus, tusa, a Fheargail</span>
<lb n="280"/><span>Uí Ghadhra, cuirfidh mé d'ainm ós árd, agus</span>
<lb n="281"/><span>ainmeanna do shinnsir san leabhar annalach a</span>
<lb n="282"/><span>chumfas sinn, agus mairfidh d'ainm faoi mhór</span>
<lb n="283"/><span>meas i nÉirinn chomh fhad is mhairfeas sliocht</span>
<lb n="284"/><span>Ghaedheal, sé sin go bronn na brátha.”</span></p>
<lb n="285"/>
<lb n="286"/><p><span>Stad an bráthair bocht agus cár labhair aon</span>
<lb n="287"/><span>duine.  Bhí fhios aca go rabh sé ag labhairt</span>
<lb n="288"/><span>ó n-a fháidh-eolas.</span></p>
<lb n="289"/>
<lb n="290"/><p><span>Cú Uladh.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaí an tSaoghail - An Brathair Bocht

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaí an tSaoghail - An Brathair Bocht

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
