Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Bairbre I</title><author><name type="main">Colm Ó Conaire</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1906_11_24_05</note>
                         <note type="L">05</note>
                         <note type="B">1906</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1906_11_24_05</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Colm Ó Conaire</author><title>Bairbre I</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1906</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Bairbre</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Ní raibh Bairbre ró-shlachtmhar an lá</span>
<lb n="6"/><span>a b'fhearr a bhí sí.  D'admhóchadh éinne</span>
<lb n="7"/><span>an méid sin.  An chéad chás de, bhí sí</span>
<lb n="8"/><span>geam-chaoch.  Dubhairt daoine go raibh</span>
<lb n="9"/><span>sí ar leath-shúil.  Ní ghéillfeadh</span>
<lb n="10"/><span>Bríghidín go raibh, acht gurab amhlaidh</span>
<lb n="11"/><span>bhíodh a leath-shúil dúnta aici, mar gur</span>
<lb n="12"/><span>cheap sí gur leor leath-shúil amháin</span>
<lb n="13"/><span>(bíodh is gur leath-shúil chaoch í) chum a</span>
<lb n="14"/><span>cuid gnótha a dhéanamh.  Bíodh sin</span>
<lb n="15"/><span>mar atá, ní féidir a chontráileadh go</span>
<lb n="16"/><span>raibh plaitín maol uirthi; agus fágaim le</span>
<lb n="17"/><span>hudhacht nach deas an rud plaitín</span>
<lb n="18"/><span>maol ar óg-mhnaoi.  Rud eile, bhí sí</span>
<lb n="19"/><span>i n-a balbhán; nó badh chirte dhom a</span>
<lb n="20"/><span>rádh nár labhair sí riamh le héinne acht</span>
<lb n="21"/><span>le Bríghidín, bhí teanga bhlasta Ghaedhilge</span>
<lb n="22"/><span>aici agus bhí a cuid smaointe ar áilneacht</span>
<lb n="23"/><span>an domhain.  Ní go maith bhí sí i n-ann</span>
<lb n="24"/><span>siubhal, ar an ádhbhar go raibh sí ar</span>
<lb n="25"/><span>leath-chois agus go raibh an leath-chos sin</span>
<lb n="26"/><span>féin briste.  Bhí dhá chois aici tráth,</span>
<lb n="27"/><span>acht d'ith an madadh ceann aca, agus</span>
<lb n="28"/><span>briseadh an ceann eile an uair thuit sí</span>
<lb n="29"/><span>ó bhárr an drisiúir.</span></p>
<lb n="30"/>
<lb n="31"/><p><span>Acht cia hí Bairbre, arsa tusa,</span>
<lb n="32"/><span>nó cia hí Bríghidín?  'Sí Bríghidín an</span>
<lb n="33"/><span>ghirrseach bheag fhionn-bhán chomhnuigheas</span>
<lb n="34"/><span>sa teach is goire do theach an mhaighis-</span>
<lb n="35"/><span>tir.  Is cosamhail go n-aithnígheann tú</span>
<lb n="36"/><span>anois í?  Muna n-aithnigheann, níl</span>
<lb n="37"/><span>neart agam air.  Ní chualas riamh</span>
<lb n="38"/><span>cia dhar dhíobh í, agus dubhairt sí féin liom</span>
<lb n="39"/><span>nach bhfuil d'ainm ar a hathair acht</span>
<lb n="40"/><span>“Daide.”   Maidir le Bairbre, tá sé</span>
<lb n="41"/><span>chomh maith agam a heachtrá agus a</span>
<lb n="42"/><span>himtheachta innseacht duit tríd síos.</span></p>
<lb n="43"/>
<lb n="44"/><p><span>Maidin áirithe ghléas máthair Bhrígh-</span>
<lb n="45"/><span>ídín í féin chum bóthair.  Bhí Bríghidín</span>
<lb n="46"/><span>i n-a suidhe ar a stóilín féin gan smid</span>
<lb n="47"/><span>aisti, acht í ag cur na súl trí n-a</span>
<lb n="48"/><span>máthair.  Sa deireadh thiar thall labhair</span>
<lb n="49"/><span>sí:</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>“Bhfuil Maime ag imtheacht ó Bhrígh-</span>
<lb n="52"/><span>idín?”</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>“Níl, a stórach.  Tiocfaidh Maime</span>
<lb n="55"/><span>arís tráthnóna.  Tá sí ag dul go</span>
<lb n="56"/><span>Gaillimh.”</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>“Bhfuil Bríghidín ag dul freisin?”</span>
<lb n="59"/></p>
</div>
<pb n="06"/>
<div><lb n="60"/><p><span>“Níl, a chuid.  Tá an bealach ró-</span>
<lb n="61"/><span>fhada agus bheadh mo chailín beag tuirseach.</span>
<lb n="62"/><span>Fanfaidh sí sa mbaile ag súgradh di</span>
<lb n="63"/><span>féin, mar dhéanfadh cailín maith.  Nach</span>
<lb n="64"/><span>bhfanfaidh?”</span></p>
<lb n="65"/>
<lb n="66"/><p><span>“Fanfaidh.”</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>“Ní rachaidh sí amach ar an tsráid?”</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>“Ní rachaidh.”</span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>“Tiocfaidh Daide isteach am dinnéir</span>
<lb n="73"/><span>agus beidh béile agaibh le chéile.  Tabhair</span>
<lb n="74"/><span>póg do Mhaime anois.”</span></p>
<lb n="75"/>
<lb n="76"/><p><span>Tugadh an phóg agus bhí an máthair ag</span>
<lb n="77"/><span>imtheacht.  Phreab Bríghidín i n-a</span>
<lb n="78"/><span>seasamh.</span></p>
<lb n="79"/>
<lb n="80"/><p><span>“A Mhaime!”</span></p>
<lb n="81"/>
<lb n="82"/><p><span>“Céard é fhéin, a ghrádh ghil?”</span></p>
<lb n="83"/>
<lb n="84"/><p><span>“Nach dtiubhraidh tú féirín a bhaile</span>
<lb n="85"/><span>do Bhríghidín?”</span></p>
<lb n="86"/>
<lb n="87"/><p><span>“Tiubraidh, a chuid.  Féirín deas.”</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>D'imthigh an mháthair agus d'fhan Bríghidín</span>
<lb n="90"/><span>go sásta sa mbaile.  Shuidh sí fúithi</span>
<lb n="91"/><span>ar a stóilín.  Bhí an madadh i n-a</span>
<lb n="92"/><span>lúib os comhair na teineadh agus é ag</span>
<lb n="93"/><span>sranntarnaigh.  Dhúisigh Bríghidín é agus</span>
<lb n="94"/><span>chuir cogar i n-a chluais: —</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>“Tiubhraidh Maime féirín a bhaile</span>
<lb n="97"/><span>do Bhríghidín.”</span></p>
<lb n="98"/>
<lb n="99"/><p><span>“Bhúf!” ars' an madadh agus chuaidh a</span>
<lb n="100"/><span>chodladh dó féin arís.  Bhí a fhios ag</span>
<lb n="101"/><span>Bríghidín gurbh' ionann “Bhúf” agus</span>
<lb n="102"/><span>“Maith an sgéal!”</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>Bhí an caitín i n-a shuide ar an</span>
<lb n="105"/><span>teinnteán.  Thóg Bríghidín i n-a dhá</span>
<lb n="106"/><span>láimh é, chuimil a chealltar dá leacain,</span>
<lb n="107"/><span>agus chuir cogar i n-a chluais: —</span></p>
<lb n="108"/>
<lb n="109"/><p><span>“Tiubhraidh Maime féirín a bhaile</span>
<lb n="110"/><span>do Bhríghidín.”</span></p>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p><span>“Mí-amh!” ars' an caitín.  Bhí a</span>
<lb n="113"/><span>fhios ag Bríghidín gurbh' ionann “Mí-</span>
<lb n="114"/><span>amh!” agus “Maith an sgeál!”</span></p>
<lb n="115"/>
<lb n="116"/><p><span>Leag sí an caitín uaithi agus d'imthigh</span>
<lb n="117"/><span>ar fud an tighe ag gabháil fhuinn di</span>
<lb n="118"/><span>féin.  Rinne sí amhrán beag mar</span>
<lb n="119"/><span>leanas: —</span></p>
<lb n="120"/>
<lb n="121"/><p><span>“Ta an madadh 'n-a luighe,</span>
<lb n="122"/><span>Tá an caitín 'n-a shuidhe,</span>
<lb n="123"/><span>Tá Maime imthighthe ar an aonach;</span>
<lb n="124"/><span>Acht tiocfaidh gan mhoill,</span>
<lb n="125"/><span>Is tiubhraidh sí féirín do Bhríghidín!”</span></p>
<lb n="126"/>
<lb n="127"/><p><span>Thug sí iarracht fá'n amhrán so</span>
<lb n="128"/><span>a mhúineadh do'n mhadadh, acht is mó</span>
<lb n="129"/><span>an dúil a bhí ag an madadh i gcodladh</span>
<lb n="130"/><span>'ná i gceol.  Thug sí iarracht fá n-a</span>
<lb n="131"/><span>mhúineadh do'n chaitín, acht ba bhinne</span>
<lb n="132"/><span>leis an gcaitín a chronán féin.  Nuair</span>
<lb n="133"/><span>tháinig a hathair isteach sa meadhon</span>
<lb n="134"/><span>lae ní dhéanfadh tada cúis di acht an</span>
<lb n="135"/><span>t-amhrán a rádh dhó agus a chur d'iachall</span>
<lb n="136"/><span>air é fhoghluim de ghlan-mheabhair.</span></p>
<lb n="137"/>
<lb n="138"/><p><span>D'fhill an mháthair a bhaile roimh</span>
<lb n="139"/><span>fhuinneadh gréine.  B'é an chéad fhocal</span>
<lb n="140"/><span>adubhairt Bríghidín —</span></p>
<lb n="141"/>
<lb n="142"/><p><span>“Ar thug tú an féirín, a Mhaime?”</span></p>
<lb n="143"/>
<lb n="144"/><p><span>“Thugas, a chuisle.”</span></p>
<lb n="145"/>
<lb n="146"/><p><span>“Céard a thug tú?”</span></p>
<lb n="147"/>
<lb n="148"/><p><span>“Tomhais!”  Bhí an mháthair i n-a</span>
<lb n="149"/><span>seasamh i lár na cistineach.  Bhí a</span>
<lb n="150"/><span>mála leagtha ar an urlár aici agus a</span>
<lb n="151"/><span>lámha taobh thiar di.</span></p>
<lb n="152"/>
<lb n="153"/><p><span>“Milseáin?”</span></p>
<lb n="154"/>
<lb n="155"/><p><span>“Ní headh!”</span></p>
<lb n="156"/>
<lb n="157"/><p><span>“Cáca?”</span></p>
<lb n="158"/>
<lb n="159"/><p><span>“Ní headh, muis'!  Tá cáca i mo</span>
<lb n="160"/><span>mhála agam ach ní hé sin an féirín.”</span></p>
<lb n="161"/>
<lb n="162"/><p><span>“Péire stocaí!”  Níor chaith</span>
<lb n="163"/><span>Bríghidín bróga ná stocaí riamh agus</span>
<lb n="164"/><span>b'fhada dhi ag tnúthán leo.</span></p>
<lb n="165"/>
<lb n="166"/><p><span>“Ní headh, go deimhin!  Tá tú ró-</span>
<lb n="167"/><span>óg le haghaidh stocaí go fóillín.”</span></p>
<lb n="168"/>
<lb n="169"/><p><span>“Leabhar urnuighthe!”  Ní gábhadh</span>
<lb n="170"/><span>dhom a rádh nach raibh Bríghidín i n-ann</span>
<lb n="171"/><span>léigheamh (ar é níor chuir sí lá isteach</span>
<lb n="172"/><span>ar sgoil i n-a saoghal), acht cheap sí go</span>
<lb n="173"/><span>raibh.  “Leabhar urnuighthe!” ar sise.</span></p>
<lb n="174"/>
<lb n="175"/><p><span>“Ní headh, chor ar bith!”</span></p>
<lb n="176"/>
<lb n="177"/><p><span>“Céard é fhéin, 'd eile?”</span></p>
<lb n="178"/>
<lb n="179"/><p><span>“Breathnuigh!”</span></p>
<lb n="180"/>
<lb n="181"/><p><span>Leath an mháthair a dhá lámh, agus nocht —</span>
<lb n="182"/><span>bábóigín.  Bábóigín beag ádhmaid a</span>
<lb n="183"/><span>raibh plaitín maol uirthi, agus í geam-</span>
<lb n="184"/><span>chaoch; acht bhí a dhá gruaidh chomh dearg</span>
<lb n="185"/><span>le caor agus bhí smige gáire ar a béal.</span>
<lb n="186"/><span>Éinne a mbeadh cion aige do bhábógaibh,</span>
<lb n="187"/><span>thiubhradh sé gean agus grádh di.  Las</span>
<lb n="188"/><span>súile Bhríghidín le háthas.</span></p>
<lb n="189"/>
<lb n="190"/><p><span>“Óra, nach deas í!  Ara, a Mhaime,</span>
<lb n="191"/><span>a chroidhe, cé bhfuair tú í?  Óra! Ó!</span>
<lb n="192"/><span>Béidh páiste agam dem' chuid fhéin</span>
<lb n="193"/><span>anois!  Béidh páiste ag Bríghidín!”</span></p>
<lb n="194"/>
<lb n="195"/><p><span>Rug sí ar an mbábóigín agus d'fhaisg</span>
<lb n="196"/><span>le n-a chroidhe í.  Phóg sí a plaitín beag</span>
<lb n="197"/><span>maol is a dhá gruaidh  dhearga.  Phóg sí</span>
<lb n="198"/><span>a béilín is a sróinín geanncach.  Ann-</span>
<lb n="199"/><span>sin chuimhnigh sí uirthi féin, chroch* a</span>
<lb n="200"/><span>ceann, agus ar sise le n-a mháthair: —</span></p>
<lb n="201"/>
<lb n="202"/><p><span>“Póch!” (Mar sin adubhairt Brígh-</span>
<lb n="203"/><span>idín “póg”).</span></p>
<lb n="204"/>
<lb n="205"/><p><span>D'ísligh an mháthair nó gur phóg an</span>
<lb n="206"/><span>cailín beag í.  Annsin b'éigin di an</span>
<lb n="207"/><span>bábóigín a phógadh.  Tháinig an</span>
<lb n="208"/><span>t-athair isteach ar an bpuinnte sin agus</span>
<lb n="209"/><span>cuireadh fá ndeara dó-san an cleas</span>
<lb n="210"/><span>céadna a dhéanamh.</span></p>
<lb n="211"/>
<lb n="212"/><p><span>Ní raibh tada ag déanamh imnidhe</span>
<lb n="213"/><span>do Bhríghidín ar feadh an tráthnóna</span>
<lb n="214"/><span>sin acht cia an t-ainm bhaistfeadh sí</span>
<lb n="215"/><span>ar an mbábóig.  Mhol a mháthair</span>
<lb n="216"/><span>“Malaí” di, agus cheap a hathair go</span>
<lb n="217"/><span>mbadh feileamhnach an t-ainm “Peigí”.</span>
<lb n="218"/><span>Acht ní raibh ceachtar aca so sáthach</span>
<lb n="219"/><span>galánta dar le Bríghidín.</span></p>
<lb n="220"/>
<lb n="221"/><p><span>“Tuige ar tugadh ‘Bríghidín’ orm-</span>
<lb n="222"/><span>sa, a Dhaide?” ar sise tar éis</span>
<lb n="223"/><span>suipéir.</span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>“Dubhairt na sean-mhná gur chos-</span>
<lb n="226"/><span>mhail led' Oncail Pádraic thú, agus ó</span>
<lb n="227"/><span>thárla nár bhféidir ‘Pádraic’ a</span>
<lb n="228"/><span>bhaisteadh ort, baisteadh ‘Bríghid’ ort,</span>
<lb n="229"/><span>mar cheapamar gurbh' é an rud ba</span>
<lb n="230"/><span>ghoire dhó é.”</span></p>
<lb n="231"/>
<lb n="232"/><p><span>“Meas tú an cosmhail í seo (an</span>
<lb n="233"/><span>bhábóg) lem' Oncail Pádraic, a</span>
<lb n="234"/><span>Dhaide?”</span></p>
<lb n="235"/>
<lb n="236"/><p><span>“Dar fiadh, ní cosmhail! Ó, ní cos-</span>
<lb n="237"/><span>mhail chor ar bith.  Tá t'Oncail Pád-</span>
<lb n="238"/><span>raic bán — agus creidim go bhfuil féasóg</span>
<lb n="239"/><span>anois air.”</span></p>
<lb n="240"/>
<lb n="241"/><p><span>“Cia leis ar cosmhail í, 'd eile?”</span></p>
<lb n="242"/>
<lb n="243"/><p><span>“Muise, badh dheacair a rádh, a</span>
<lb n="244"/><span>ghirrseacháin — ba dheacair sin.”</span></p>
<lb n="245"/>
<lb n="246"/><p><span>Rinne Bríghidín machtnamh ar feadh</span>
<lb n="247"/><span>tamaill.  Bhí a hathair ag baint a cuid</span>
<lb n="248"/><span>éadaigh dhi os comhair na teineadh ar</span>
<lb n="249"/><span>feadh an ama so, mar bhí sé i n-am</span>
<lb n="250"/><span>codlata.  Nuair bhí bainte dhi agus a</span>
<lb n="251"/><span>léine oidhche curtha uirthi, chuaidh sí ar a</span>
<lb n="252"/><span>ghlúnaibh, chuir a dhá láimhín le chéile,</span>
<lb n="253"/><span>agus thosuigh uirthi mar so: —</span></p>
<lb n="254"/>
<lb n="255"/><p><span>“A Íosa Críosta, go mbeannuighidh</span>
<lb n="256"/><span>tú agus go sábhálaidh tú sinn!  A Íosa</span>
<lb n="257"/><span>Críosta, go mbeannuighidh tú Daide agus</span>
<lb n="258"/><span>Maime agus Bríghidín, agus go gcuiridh tú</span>
<lb n="259"/><span>slán sábháilte ó thubaiste agus ó anacain</span>
<lb n="260"/><span>na bliadhna sinn, má's é toil mo</span>
<lb n="261"/><span>Shlánuightheora é.  A Dhia, go mbeann-</span>
<lb n="262"/><span>uighidh tú m'Oncail Pádraic, atá anois</span>
<lb n="263"/><span>i 'Meriocá, agus m'Aint Bairbre —”</span>
<lb n="264"/><span>Stad sí go hobann agus chuir gáir áthais</span>
<lb n="265"/><span>aisti.</span></p>
<lb n="266"/>
<lb n="267"/><p><span>“Tá sé agam! tá sé agam, a</span>
<lb n="268"/><span>Dhaide!” ar sise.</span></p>
<lb n="269"/>
<lb n="270"/><p><span>“Céard tá agat, a ghrádh?  Fán go</span>
<lb n="271"/><span>gcríochnuigidh tú do chuid paidreacha”</span></p>
<lb n="272"/>
<lb n="273"/><p><span>“M'aint Bairbre!  Is cosmhail</span>
<lb n="274"/><span>lem' Aint Bairbre í!”</span></p>
<lb n="275"/>
<lb n="276"/><p><span>“Cia is cosmhail led' Aint Bairbre?”</span></p>
<lb n="277"/>
<lb n="278"/><p><span>“An bábóigín! Sin é an t-ainm</span>
<lb n="279"/><span>chuirfeas mé uirthi!  Bairbre!”</span></p>
<lb n="280"/>
<lb n="281"/><p><span>Leig an t-athair a shean-sgairt gáire</span>
<lb n="282"/><span>sul ar chuimhnigh sé go raibh na paid-</span>
<lb n="283"/><span>reacha gan a bheith críochnuighthe.  Ní</span>
<lb n="284"/><span>dhearna Bríghidín gáire ar bith, acht</span>
<lb n="285"/><span>lean uirthi mar so: —</span></p>
<lb n="286"/>
<lb n="287"/><p><span>“Ó! a Dhia! go mbeannuighidh tú</span>
<lb n="288"/><span>m'Oncail Pádraic atá anois i</span>
<lb n="289"/><span>'Meiriocá, agus m'Aint Bairbre, agus,” (seo</span>
<lb n="290"/><span>aguisín chuir sí féin leis) “agus go</span>
<lb n="291"/><span>mbeannuighidh tú mo Bhairbre bheag</span>
<lb n="292"/><span>fhéin agus go gcoinnighidh tú ó pheacadh</span>
<lb n="293"/><span>marbhtha í!  Amén, a Thighearna!”</span></p>
<lb n="294"/>
<lb n="295"/><p><span>Sgairt an t-athair ag gáiridhe arís.</span>
<lb n="296"/><span>D'fhéach Bríghidín air agus iongantas uirthi.</span></p>
<lb n="297"/>
<lb n="298"/><p><span>“Sguab leat siar anois agus isteach i</span>
<lb n="299"/><span>do leabaidh leat do deo!” ar seiseam</span>
<lb n="300"/><span>chomh luath is d'fhéad sé labhairt le</span>
<lb n="301"/><span>gáire.  “Agus ná déan dearmad ar</span>
<lb n="302"/><span>Bhairbre!” ar seisean.</span></p>
<lb n="303"/>
<lb n="304"/><p><span>“Níl baoghal go ndéanfainn!”</span>
<lb n="305"/><span>Siar léi sa seomra agus isteach sa leabaidh</span>
<lb n="306"/><span>léi i mullach a cinn.  Bi cinnte nár</span>
<lb n="307"/><span>dhearmaid sí Bairbre.</span></p>
<lb n="308"/>
<lb n="309"/><p><span>Ó'n oidhche sin amach ní rachadh</span>
<lb n="310"/><span>Bríghidín a chodladh ar ór ná ar air-</span>
<lb n="311"/><span>gead gan Bairbre a bheith sa leabaidh</span>
<lb n="312"/><span>aici.  Ní shuidhfeadh sí chum biadh a</span>
<lb n="313"/><span>chaitheamh gan Bairbre a bheith i n-a</span>
<lb n="314"/><span>suidhe le n-a hais.  Ní ghabhfadh sí</span>
<lb n="315"/><span>amach ag súgradh di féin gan Bairbre a</span>
<lb n="316"/><span>bheith i n-a fochair.  Domhnach amháin a</span>
<lb n="317"/><span>thug a mháthair léi chuig an Aifreann í,</span>
<lb n="318"/><span>ní raibh Bríghidín sásta gan Bairbre</span>
<lb n="319"/><span>thabhairt ann freisin.  Ní thagadh bean</span>
<lb n="320"/><span>chomhursan isteach ag cuairtéireacht</span>
<lb n="321"/><span>nach gcuirfidhe Bairbre i n-aithne di.</span>
<lb n="322"/><span>Lá dar bhuail an sagart isteach chuca</span>
<lb n="323"/><span>d'iarr Bríghidín air a bheannacht a</span>
<lb n="324"/><span>thabhairt do Bhairbre.  Thug sé a</span>
<lb n="325"/><span>bheannacht do Bhríghidín féin.  Cheap</span>
<lb n="326"/><span>sise gur do'n bhábóig thug sé í, agus bhí sí</span>
<lb n="327"/><span>lán-tsásta.</span></p>
<lb n="328"/>
<lb n="329"/><p><span>Shocruigh Bríghidín párlús beag</span>
<lb n="330"/><span>deas do Bhairbre ar bhárr an drisiúir.</span>
<lb n="331"/><span>Chuala sí go raibh párlús ag a hAint</span>
<lb n="332"/><span>Bairbre (a bhí i n-a chomhnaidhe i</span>
<lb n="333"/><span>nUachtar Árd) agus cheap sí nár mhór dá</span>
<lb n="334"/><span>Bairbre-se párlús a bheith aici chomh</span>
<lb n="335"/><span>maith le duine.  Thuit mo Bhairbre</span>
<lb n="336"/><span>bhocht ó bhárr an drisiúir lá, mar</span>
<lb n="337"/><span>dubhras cheana, agus briseadh a leath-chos.</span>
<lb n="338"/><span>Is iomdha timpiste thairis sin bhain di.</span>
<lb n="339"/><span>Lá eile rug an madadh uirthi agus bhí 'gá</span>
<lb n="340"/><span>stroiceadh ó chéile go dtáinig máthair</span>
<lb n="341"/><span>Bhríghidín do chabhair uirthi.  D'fhan an</span>
<lb n="342"/><span>leath-chos slán ag an madadh.  Uair</span>
<lb n="343"/><span>eile thuit sí isteach san abhainn agus</span>
<lb n="344"/><span>hóbair gur báitheadh í.  'Sé athair</span>
<lb n="345"/><span>Bhríghidín tháinig do chongnamh uirthi an</span>
<lb n="346"/><span>turas so.  Is beag nár báitheadh</span>
<lb n="347"/><span>Bríghidín féin agus í a d'iarraidh í</span>
<lb n="348"/><span>thárrtháil ó phort na habhann.</span></p>
<lb n="349"/>
<lb n="350"/><p><span>Má bhí Bairbre gan a bheith ró-</span>
<lb n="351"/><span>dhathamhail an chéad lá a tháinig sí,</span>
<lb n="352"/><span>luigheann sé le nádúr nach fearr an</span>
<lb n="353"/><span>tslacht a bhí uirthi thar éis bliadhain a</span>
<lb n="354"/><span>chur dhi.  Acht ba chuma le Bríghidín</span>
<lb n="355"/><span>dathamhail nó mí-dhathamhail í.  Thug sí</span>
<lb n="356"/><span>grádh a croidhe di ó'n gcéad mhóiméad</span>
<lb n="357"/><span>leag sí súile uirthi, agus is ag méadughadh</span>
<lb n="358"/><span>a bhí an grádh sin ó lá go lá.  Nach</span>
<lb n="359"/><span>ag an mbeirt aca a bhíodh an greann</span>
<lb n="360"/><span>nuair d'fhágadh an máthair an teach fá</span>
<lb n="361"/><span>n-a gcuram tráth bhíodh sí ar chuairt</span>
<lb n="362"/><span>tighe comhursan!  Bhíodh an t-urlár</span>
<lb n="363"/><span>glanta agus na plátaí sgólta aca</span>
<lb n="364"/><span>roimpi nuair a d'fhilleadh sí.  Agus</span>
<lb n="365"/><span>nach ar an máthair a bhíodh an t-iongan-</span>
<lb n="366"/><span>taibh, mar 'dheadh!</span></p>
<lb n="367"/>
<lb n="368"/><p><span>“An í Bríghidín ghlan an t-urlár dá</span>
<lb n="369"/><span>Maime?” adeireadh sí.</span></p>
<lb n="370"/>
<lb n="371"/><p><span>“Bríghidín agus Bairbre,” adeireadh</span>
<lb n="372"/><span>an cailín beag.</span></p>
<lb n="373"/>
<lb n="374"/><p><span>“Muise, ní mé** céard a dhéan-</span>
<lb n="375"/><span>fainn muna mbeadh an bheirt agaibh!”</span>
<lb n="376"/><span>adeireadh an máthair.  Agus nach ar</span>
<lb n="377"/><span>Bhríghidín bhíodh an ríméad agus an bród!</span></p>
<lb n="378"/>
<lb n="379"/><p><span>Agus na laetheannta fada samhraidh</span>
<lb n="380"/><span>chuiridís díobh ar thaoibh an chnuic, i</span>
<lb n="381"/><span>measg na raithnighe agus na mbláth! —</span>
<lb n="382"/><span>Bríghidín ag bailiughadh nóinín is</span>
<lb n="383"/><span>bainne bó bleachtain is méaracán</span>
<lb n="384"/><span>púca, agus Bairbre 'gá gcomhaireamh di</span>
<lb n="385"/><span>(mar deireadh sí); Bríghidín ag síor-</span>
<lb n="386"/><span>chainnt agus ag innseacht sgéalta nach</span>
<lb n="387"/><span>gcuala duine ná daonnaidhe (ní</span>
<lb n="388"/><span>abraim bábóigín) a leithéid riamh</span>
<lb n="389"/><span>roimhe ná ó shoin, agus Bairbre ag</span>
<lb n="390"/><span>éisteacht léi, — caithfidh sé go mbíodh</span>
<lb n="391"/><span>sí ag éisteacht go haireach, mar ní</span>
<lb n="392"/><span>thagadh focal as a béal.</span></p>
<lb n="393"/>
<lb n="394"/><p><span>'Sé mo bharamhail nach raibh gearr-</span>
<lb n="395"/><span>chaile i gConnachtaibh ná, dá ndéar-</span>
<lb n="396"/><span>fainn é, san Roinn Eorpa, ba shásta</span>
<lb n="397"/><span>shonasaighe 'ná Bríghidín na laetheanta</span>
<lb n="398"/><span>úd; agus ní miste dhom a rádh nach raibh</span>
<lb n="399"/><span>bábóigín fá luighe na gréine ba shásta</span>
<lb n="400"/><span>shonasaighe 'ná Bairbre.</span></p>
<lb n="401"/>
<lb n="402"/><p><span>Sin mar bhí go dtáinig Niamh Chinn</span>
<lb n="403"/><span>Óir.</span></p>
<lb n="404"/>
<lb n="405"/><p><span>(Tuilleadh)</span></p>
<lb n="406"/>
<lb n="407"/><p><span>Colm Ó Conaire</span></p>
<lb n="408"/>
<lb n="409"/><p><span>* Thóg, d'árduigh.</span></p>
<lb n="410"/>
<lb n="411"/><p><span>** Ní fheadar, níl a fhios agam.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Bairbre I

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Bairbre I

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
