Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Céad-Imeachta na Gaedhilge III</title><author><name type="main">Cú Uladh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1904_12_24_05a</note>
                         <note type="L">05</note>
                         <note type="B">1904</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1904_12_24_05a</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Cú Uladh</author><title>Céad-Imeachta na Gaedhilge III</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1904</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Céad-Imeachta na Gaedhilge</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Diombainte do lucht labhartha na</span>
<lb n="6"/><span>Gaedhilge castaoi mac léighinn linn</span>
<lb n="7"/><span>anois is arís ag gabháil ar an Ghaedhilg.</span>
<lb n="8"/><span>Bhí fear amhain i dtigh an phoist i Lios</span>
<lb n="9"/><span>na gCearrbhach darab ainm Stiobhaird</span>
<lb n="10"/><span>& bhí an-eolas aige ar an Ghaedhilg</span>
<lb n="11"/><span>siúd is nár chuala sé í dá labhairt.</span>
<lb n="12"/><span>Chan fhuil fhios agam goidé d'éirigh dhó</span>
<lb n="13"/><span>ó shoin, & ní mhothuighim a ainm i</span>
<lb n="14"/><span>bpáipéar ar bith imeasg Gaedhilgeoirí.</span>
<lb n="15"/><span>Bhí fear dlighe i Lios na gCearrbhach a</span>
<lb n="16"/><span>thug mé fá deara ag siubhal na</span>
<lb n="17"/><span>sráide go minic & a cheann crom</span>
<lb n="18"/><span>amhail is dá mbeadh sé ag meabhrughadh</span>
<lb n="19"/><span>ar ghliocas dlighe d'imirt ar dhuine</span>
<lb n="20"/><span>éigin.  Acht cha raibh aithne agam air</span>
<lb n="21"/><span>an uair sin, ná ní shamhlóchainn a</span>
<lb n="22"/><span>leithéid dó.  Fear modhamhail macánta</span>
<lb n="23"/><span>a bhí ann a bhí fá'n am sin ag cur túis</span>
<lb n="24"/><span>aitheantais ar Chaitlín Ní Uallacháin &</span>
<lb n="25"/><span>ceol binn siabhraidhe na Gaedhilge ag</span>
<lb n="26"/><span>bualadh isteach 'na chluasaibh & 'na</span>
<lb n="27"/><span>anam fosta.  Léigh sé an-chuid de</span>
<lb n="28"/><span>litridheacht Sheagháin Bhuidhe gur éirigh</span>
<lb n="29"/><span>samhnas air uirri, & thionntuigh sé sa</span>
<lb n="30"/><span>deireadh ar ais ar litridheacht a thíre</span>
<lb n="31"/><span>féin.  Chuirfeadh sé níos mó spéise i</span>
<lb n="32"/><span>sean-sgéal Fiannaidheachta ó thuathach</span>
<lb n="33"/><span>sléibhe i dTír Chonaill ná chuirfeadh sé</span>
<lb n="34"/><span>i sgéalaidheacht nó i bhfilidheacht dá</span>
<lb n="35"/><span>fheabhas i dteangaidh Sheagháin.  Ba hé</span>
<lb n="36"/><span>an dligheadóir úd Riobard caomh</span>
<lb n="37"/><span>macánta Barrachoill do fuair bás go</span>
<lb n="38"/><span>deireannach & ar ar sgríobh Seosamh</span>
<lb n="39"/><span>Laoide alt molta sa CHLAIDHEAMH</span>
<lb n="40"/><span>aimsir an Oireachtais.  Sólás Dé go</span>
<lb n="41"/><span>raibh aige thall!</span>
<lb n="42"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="43"/><p><span>Chár thrácht mé go seo ar Chonnradh</span>
<lb n="44"/><span>na Gaedhilge ná go raibh a leithéid</span>
<lb n="45"/><span>ann an uair úd; & shamhlóchadh duine</span>
<lb n="46"/><span>ar bith gur dearmad a rinneas nó</span>
<lb n="47"/><span>nach raibh fhios againn i Lios na gCearr-</span>
<lb n="48"/><span>bhach go raibh a leithéid ann.  Go</span>
<lb n="49"/><span>dearbhtha bhí a fhios sin againn fá</span>
<lb n="50"/><span>thuairim cúpla míosa tar éis ár</span>
<lb n="51"/><span>dteacht i gcionn a chéile i Lios na</span>
<lb n="52"/><span>gCearrbhach.  D'innis Mícheál Ó hEoghusa</span>
<lb n="53"/><span>damh go bhfaca sé tuairisg sa pháipéar</span>
<lb n="54"/><span>gur cuireadh connradh nó cumann</span>
<lb n="55"/><span>éigin i dtaoibh na Gaedhilge ar bun i</span>
<lb n="56"/><span>mBaile Átha Cliath, & cha raibh sé i bhfad</span>
<lb n="57"/><span>'na dhiaidh sin nuair fuaramar cunntas</span>
<lb n="58"/><span>iomlán ar an obair a rinneadh, san</span>
<lb n="59"/><span>“Irisleabhar.”  Tar éis tamaill sheol-</span>
<lb n="60"/><span>amar litir go dtí muinntir an Chon-</span>
<lb n="61"/><span>nartha & suim bheag airgid innti.  Chuir</span>
<lb n="62"/><span>Eoin Mac Néill litir fhada Ghaedhilge</span>
<lb n="63"/><span>chugainn ar ais ag maoidheamh buidhe-</span>
<lb n="64"/><span>achais mhóir orainn, rud nár theastuigh</span>
<lb n="65"/><span>uainn ar chor ar bith.  Acht ba háluinn</span>
<lb n="66"/><span>linn ar fad an litir i nGaedhilg.  Chuir sé</span>
<lb n="67"/><span>iongantas an tsaoghail orm féin a</span>
<lb n="68"/><span>rádh go dtiocfadh le duine as a</span>
<lb n="69"/><span>stuaim féin, mar déarfá, a leithéid</span>
<lb n="70"/><span>de litir bhreagh do sgríbhint i nGaedhilg.</span>
<lb n="71"/><span>B'amaideach mé, ár ndóigh, & a bhfuil</span>
<lb n="72"/><span>de shean-sgríbhnibh Gaedhilge le fágháil,</span>
<lb n="73"/><span>acht cha raibh eolas agam orra so an</span>
<lb n="74"/><span>uair sin.  Is iomdha litir áluinn fuar-</span>
<lb n="75"/><span>amar ó Eoin Mac Néill ó sin siar,</span>
<lb n="76"/><span>dár mbrostughadh & dár ngríosughadh</span>
<lb n="77"/><span>& dár ngreadughadh ar aghaidh i gcúis</span>
<lb n="78"/><span>na Gaedhilge.  Is dóigh liom nach bhfuil</span>
<lb n="79"/><span>fios ag aoinneach beo & nach mbéidh</span>
<lb n="80"/><span>fios go dtí lá an tsléibhe ar an</span>
<lb n="81"/><span>tsaothar & an sárughadh do chuir Eoin</span>
<lb n="82"/><span>Mac Néill isteach i dtús na hoibre</span>
<lb n="83"/><span>sul a dtáinig mórán cuidighthe dá</span>
<lb n="84"/><span>chomhair.  Má sgríobh sé an oiread</span>
<lb n="85"/><span>litreach chuig daoinibh eile do bhí ag</span>
<lb n="86"/><span>déanamh beagán saothair ar fud na </span>
<lb n="87"/><span>tíre & do sgríobh sé chugainn-ne i Lios</span>
<lb n="88"/><span>na gCearrbhach, is deacair a thuigsin</span>
<lb n="89"/><span>goidé mar fuair sé faill ar a</span>
<lb n="90"/><span>dhéanamh.</span></p>
<lb n="91"/>
<lb n="92"/><p><span>Ní éigin damh-sa cur síos ar</span>
<lb n="93"/><span>chúrsaíbh an Chonnartha i mBaile Átha</span>
<lb n="94"/><span>Cliath nó i n-áiteachaibh eile i nÉirinn,</span>
<lb n="95"/><span>acht amháin san áit a thárla damh bheith</span>
<lb n="96"/><span>an uair sin i dtús na hoibre.  Seal</span>
<lb n="97"/><span>eile dúinn tar éis do Chonnradh na</span>
<lb n="98"/><span>Gaedhilge bheith curtha ar bun, & tháinig</span>
<lb n="99"/><span>siosma ós íseall fhad linn go rabhthas</span>
<lb n="100"/><span>ag saothrughadh na Gaedhilge níos</span>
<lb n="101"/><span>comhgaraighe dhúinn ná i mBaile Átha</span>
<lb n="102"/><span>Cliath, .i. i mBéal Feirste.  Chan fhuara-</span>
<lb n="103"/><span>mar ar dtús acht comhartha na geal-</span>
<lb n="104"/><span>aighe ar an obair.  Char innseadh</span>
<lb n="105"/><span>dúinn cé bhí ag teagasg na Gaedhilge</span>
<lb n="106"/><span>nó cá n-áit a raibh sé 'gá teagasg nó</span>
<lb n="107"/><span>cé an cineál daoine do bhí mar</span>
<lb n="108"/><span>mhacaibh léighinn aige, acht amháin go</span>
<lb n="109"/><span>raibh a leithéid ann.  Shaoilfeadh duine</span>
<lb n="110"/><span>anois nár ba dhoiligh tuarasg-</span>
<lb n="111"/><span>bháil iomlán d'fhágháil ar a leithéid,</span>
<lb n="112"/><span>acht is cuimhneach liom go raibh Mícheál</span>
<lb n="113"/><span>O hEoghusa & mé féin ar feadh ráithe</span>
<lb n="114"/><span>& cluasa orainn ag feitheamh le tuill-</span>
<lb n="115"/><span>eadh tuairisge & nár chualamar focal</span>
<lb n="116"/><span>fá dtaoibh de.  Is éigin dúinn cuimh-</span>
<lb n="117"/><span>niughadh nach raibh páipéar Gaedhealach</span>
<lb n="118"/><span>againn an uair sin mar atá anois</span>
<lb n="119"/><span>le himtheachtaibh na Gaedhilge do</span>
<lb n="120"/><span>nochtughadh do'n tsluagh, & nár chuir na</span>
<lb n="121"/><span>páipéir nuaidheachta coitcheannta aon</span>
<lb n="122"/><span>tsuim sa teanga nó 'sna daoinibh do</span>
<lb n="123"/><span>bhíodh i gcionn na hoibre.  Saoilim</span>
<lb n="124"/><span>fosta go raibh beagán náire nó</span>
<lb n="125"/><span>faitchíosa ar na Gaedhilgeoríbh iad</span>
<lb n="126"/><span>féin, nár mhaith leo barraidheacht</span>
<lb n="127"/><span>calláin go thógáil go mb'fhéidir</span>
<lb n="128"/><span>roinnt oibre do chur díobhtha ar dtús</span>
<lb n="129"/><span>'féachaint goidé 'n bhrígh nó tairbhe</span>
<lb n="130"/><span>thiocfadh aisti.  Cibé ar bith mar bhí</span>
<lb n="131"/><span>an sgéal, ní fhuaramar tuilleadh</span>
<lb n="132"/><span>tuairisge go cionn tamaill mhaith &</span>
<lb n="133"/><span>siúd is go rabhamar i mBéal Feirste</span>
<lb n="134"/><span>go minic & gur fhiosruigheamar de</span>
<lb n="135"/><span>mhórán daoine.  I gcionn an ama sin</span>
<lb n="136"/><span>fuaramar giota beag eile de'n sgéal.</span>
<lb n="137"/><span>Fear darbh ainm Mac Uí Shéaghdha</span>
<lb n="138"/><span>do bhí ag tabhairt teagaisg sa</span>
<lb n="139"/><span>Ghaedhilg uaidh.  I dtigh na sean-seod a</span>
<lb n="140"/><span>bhíodh sé 'ga múnadh & ba hiad Cumann</span>
<lb n="141"/><span>na nGort, nó Cumann na Sean-Roilig</span>
<lb n="142"/><span>is córa thabhairt orra, do bhíodh mar</span>
<lb n="143"/><span>mhacaibh léighinn aige.  Chonnaiceas</span>
<lb n="144"/><span>dúinn-ne nach raibh mórán suime san</span>
<lb n="145"/><span>obair, má's mar sin a bhí, & leanamar</span>
<lb n="146"/><span>linn ar ár gcasán féin.  Tamall 'na</span>
<lb n="147"/><span>dhiaidh sin casadh orm-sa fear dlighe i</span>
<lb n="148"/><span>Lios na gCearrbhach do bhí 'na bhall nó</span>
<lb n="149"/><span>'na chomhalta de Chumann na nGort &</span>
<lb n="150"/><span>d'innis sé damh go raibh cruinniughadh</span>
<lb n="151"/><span>puiblidhe le bheith aca roimhe i bhfad, & go</span>
<lb n="152"/><span>mbeadh an Ghaedhilg go hárd-réimeach</span>
<lb n="153"/><span>an oidhche sin & dá mbadh mhaith liom é</span>
<lb n="154"/><span>go bhfuighbheadh sé cluicheada dhúinn do</span>
<lb n="155"/><span>bhéaradh cead dúinn dul isteach ann.</span>
<lb n="156"/><span>Dubhairt mé féin go mbéinn buidheach</span>
<lb n="157"/><span>dó, & fuaramar na cluicheada.</span></p>
<lb n="158"/>
<lb n="159"/><p><span>Cú Uladh.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Céad-Imeachta na Gaedhilge III

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Céad-Imeachta na Gaedhilge III

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
