Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">An Sean-Nós - Cuir amach é.</title><author><name type="main">Ní fios</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1903_08_22_04</note>
                         <note type="L">04</note>
                         <note type="B">1903</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1903_08_22_04</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Ní fios</author><title>An Sean-Nós - Cuir amach é.</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1903</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>An Claidheamh Soluis</span>
<lb n="2"/><span>Áth-Cliath, Lughnasa 22, 1903.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>An Sean-Nós — Cuir amach é.</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>Sé an sean-nós so an gnás do tháinig anuas</span>
<lb n="7"/><span>chugainn le linn an Bhéarla do bheith</span>
<lb n="8"/><span>i n-éinfheacht i nÉirinn.  Ní dochar breathnughadh</span>
<lb n="9"/><span>air anois, rud beag, nó go bhfeicimid goibé</span>
<lb n="10"/><span>an chaoi an féidir a leigheas.</span></p>
<lb n="11"/>
<lb n="12"/><p><span>Níl duine anois i n-aois fearachta nár bh'é</span>
<lb n="13"/><span>an gnás nuair a bhí sé ag éirghe suas go raibh</span>
<lb n="14"/><span>meas ar fhoirinn an Bhéarla, & droch-mheas</span>
<lb n="15"/><span>ar an gcuid eile.  Bhí cead ag an nGaedheal</span>
<lb n="16"/><span>maireachtáil, dhá n-admhuigheadh sé nár Ghaedheal</span>
<lb n="17"/><span>é acht Gall, acht dá mbeadh i ndán & nár</span>
<lb n="18"/><span>bh'éidir athrughadh do chur air, ná Gall a</span>
<lb n="19"/><span>dhéanamh dhe, ní raibh aon fhiunntas ná aon</span>
<lb n="20"/><span>tuisgint ann, ní raibh air acht meas madaidh,</span>
<lb n="21"/><span>“ní raibh neart aige a shrón a shéideadh,”</span>
<lb n="22"/><span>mar deir an t-amhrán.  Mhair an spioraid</span>
<lb n="23"/><span>sin go láidir 'n-ár measg, agus is caillte</span>
<lb n="24"/><span>tuatach úiríseall an chuma do chuir sí ar an té</span>
<lb n="25"/><span>tháinig fá n-a meirse — mar bhí daoine ann nár</span>
<lb n="26"/><span>umhluigh dhi, nó fuair deis le éirghe i n-a</span>
<lb n="27"/><span>mullach.  D'fháguigh sí gan misneach, gan</span>
<lb n="28"/><span>muinnighin sinn, go síorruidhe ag dearchadh suas,</span>
<lb n="29"/><span>suas, suas, ar an té do chuir é féin os ar</span>
<lb n="30"/><span>gcionn, acht do bhí fúinn, dá mbeadh ceart le</span>
<lb n="31"/><span>fágháil.  Ba hí an bharamhail í ó thaobh go taobh</span>
<lb n="32"/><span>de'n oileán nach raibh an Gaedheal chomh maith</span>
<lb n="33"/><span>leis an nGall.  Níor sheas éinne, muna raibh</span>
<lb n="34"/><span>corr-dhuine ann, i n-aghaidh na baramhla soin;</span>
<lb n="35"/><span>agus an méid gur leag an Gaedheal a theanga</span>
<lb n="36"/><span>i leath-taobh & gur thréig & gur chéil & gur</span>
<lb n="37"/><span>shéan sé a Ghaedhealtacht, bhí an baramhail ceart</span>
<lb n="38"/><span>fírinneach.  Ba hé cóir Dé é — tús an breithe</span>
<lb n="39"/><span>ag Dia — ní raibh ann acht díoghaltas.</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>Gabhaidh daoine eile leithsgéal na nGaedheal</span>
<lb n="42"/><span>ag rádh go dtáinig an criothnughadh & an eagla</span>
<lb n="43"/><span>do bhí ar na daoinibh i gcoitchinne anuas</span>
<lb n="44"/><span>chugainn le cuimhne ar sinnsear, & gur orainn</span>
<lb n="45"/><span>atá an t-ádh nach rabhamar beó le linn na</span>
<lb n="46"/><span>peannaide móire do bhí mar dhlighe ar ár</span>
<lb n="47"/><span>n-aithreachaibh.</span></p>
<lb n="48"/>
<lb n="49"/><p><span>Acht bhíodh sin mar atá, sé is mithid dúinn ar</span>
<lb n="50"/><span>súile osgailt, breathnughadh i n-ár dtimcheall</span>
<lb n="51"/><span>na nósa gallda a cháineadh & na nósa Gaedheal-</span>
<lb n="52"/><span>acha do mholadh & a chur ar siubhal arís.  Tá</span>
<lb n="53"/><span>lucht na bpáipéar nuaidheacht ag cárnadh an</span>
<lb n="54"/><span>ghalldachais orainn fós & gan focal asainn fá</span>
<lb n="55"/><span>dtaoibh de; tá páisdí ag fás suas i gceann-</span>
<lb n="56"/><span>tair Ghaedhealacha & gan iad ag foghluim focal</span>
<lb n="57"/><span>acht teanga na nGall, ná gan aon spioraid</span>
<lb n="58"/><span>dhá chur ionnta acht an úirisleacht & an</span>
<lb n="59"/><span>tuataighil; & níl smid asainn fá dtaoibh de; tá</span>
<lb n="60"/><span>cumannacha & boird poiblidhe ag cur neamh-</span>
<lb n="61"/><span>shuim san teangaidh i n-áit a bhféadaidís lámh</span>
<lb n="62"/><span>chonganta thabhairt di, & an áit ar bh'fhiunntaighe</span>
<lb n="63"/><span>& ar bh'fhearamhla dhóibh seasamh ar a son féin</span>
<lb n="64"/><span>& ar son a gcinidh.</span></p>
<lb n="65"/>
<lb n="66"/><p><span>Tá a lán de'n spioraid seo fós ionainn,</span>
<lb n="67"/><span>acht, ar a shon sin, tá cuid mhaith dhe imthighthe.</span>
<lb n="68"/><span>Tá an tuisgint ag teacht ar ais go mall</span>
<lb n="69"/><span>fadálach, acht dá dtuigeadh an Gaedheal</span>
<lb n="70"/><span>cár cheart do bheith & cé an deis badh chóir a</span>
<lb n="71"/><span>bheith air, ní bheadh aon chall a bhrostughadh.  Is</span>
<lb n="72"/><span>cruadhógach an dream iad, sgrúduightheóirí</span>
<lb n="73"/><span>ticéad na dtramann i mBaile Átha Cliath.  Bhí</span>
<lb n="74"/><span>fear acht i n-a sheasamh ar an mbóthar an lá</span>
<lb n="75"/><span>cheana agus an dara leabhar Gaedhilge osgailte</span>
<lb n="76"/><span>aige.  Bíodh misneach agat, seas ar son do</span>
<lb n="77"/><span>theangan & seasfaidh sise ar do shon-sa, bíodh</span>
<lb n="78"/><span>muinighin agat asat féin i n-aice chongnamh</span>
<lb n="79"/><span>Dé, & an spioraid nár fhéad do shinnsear do</span>
<lb n="80"/><span>chur fá chois le fóir-éigéan, le faobhar claidhimh</span>
<lb n="81"/><span>ná le hór, ní choinnéoghaidh sé síos anois thú</span>
<lb n="82"/><span>le plámás, le leisge, ná le faillighe.  An</span>
<lb n="83"/><span>splannc a lastar leis an teangaidh ní múchtar</span>
<lb n="84"/><span>é chomh fada & is beó an teanga.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

An Sean-Nós - Cuir amach é.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

An Sean-Nós - Cuir amach é.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
