Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Gadaidhe Dubh na Slóna</title><author><name type="main">Brian Ó Cianaigh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1903_08_22_02</note>
                         <note type="L">02</note>
                         <note type="B">1903</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1903_08_22_02</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Brian Ó Cianaigh</author><title>Gadaidhe Dubh na Slóna</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1903</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Gadaidhe Dubh na Slóna</span>
<lb n="2"/><span>(Ceann de shean-sgéaltaibh Dhúin na nGall.)</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>(ar leanamhaint)</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>D'imthigh an bhainrioghan léithi 'bhaile, agus</span>
<lb n="7"/><span>rinne an méid a d'iarr an chailleach uirri.</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>Chuir an rí fá choinne na prionnsaí, agus</span>
<lb n="10"/><span>chruinnigh uaisleacht na tíre go dtí'n chúirt le</span>
<lb n="11"/><span>fáilte 'chur chuca.</span></p>
<lb n="12"/>
<lb n="13"/><p><span>I ndiaidh am dinnéire chuir an bhainrioghan</span>
<lb n="14"/><span>cuireadh ar an mhac a ba shine cluithche cárdaí</span>
<lb n="15"/><span>'imirt.  Níor chuir an rí suim ar bith sa méid</span>
<lb n="16"/><span>seo, agus shíl na prionnsaí mar 'gcéadna nach</span>
<lb n="17"/><span>raibh ann acht greann.</span></p>
<lb n="18"/>
<lb n="19"/><p><span>Ní raibh siad i bhfad ag imirt gur bhain an</span>
<lb n="20"/><span>bhainrioghan an cluithche.</span></p>
<lb n="21"/>
<lb n="22"/><p><span>“Cuir do gheasa,” arsa'n prionnsa.</span></p>
<lb n="23"/>
<lb n="24"/><p><span>“Fan go fóill,” ar sise, “is maith liom</span>
<lb n="25"/><span>cluithche 'imirt leis an dara fear, ar dtús.”</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>Thoisigh an dara fear ar imirt, agus níor</span>
<lb n="28"/><span>bhfada gur éirigh mar d'éirigh do 'dhear-</span>
<lb n="29"/><span>bhráthair.</span></p>
<lb n="30"/>
<lb n="31"/><p><span>“B'fhéidir go n-imreóchá thusa cluithche fósda,”</span>
<lb n="32"/><span>ar sise leis an fhear a b'óige.</span></p>
<lb n="33"/>
<lb n="34"/><p><span>“Ní fearr liom 'mo thost,” arsa'n prionnsa.</span>
<lb n="35"/><span>Thoisigh an imirt, acht má thoisigh, chuaidh an</span>
<lb n="36"/><span>cluithche ar an bhainrioghain an iarracht seo.</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>Thug sí annsin aghaidh ar an dá phrionnsa a</span>
<lb n="39"/><span>d'imir ar dtús, agus dubhairt: “Cuirim-se</span>
<lb n="40"/><span>faoi gheasaibh troma draoidheachta bhur gcinn</span>
<lb n="41"/><span>agus bhur gcosa agus bhur gcoimeád beatha</span>
<lb n="42"/><span>'bhaint díobh mur dtugaidh sibh chugam</span>
<lb n="43"/><span>an Gearrán Óir atá ag Ridire Glas an Ghleanna</span>
<lb n="44"/><span>sa Domhan Íochtarach.”</span></p>
<lb n="45"/>
<lb n="46"/><p><span>Ar gcluinstin na focla seo do'n rígh, agus</span>
<lb n="47"/><span>na huaisle 'bhí láthair, líon a gcroidhe suas le</span>
<lb n="48"/><span>buaidhreadh agus iongantas.</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>“'Nois,” ars'n bhainrioghan (ag tabhairt a</span>
<lb n="51"/><span>haghaidh ar an mhac b'óige) “cuir thusa do</span>
<lb n="52"/><span>gheasa, thárla gur bhain tú'n cluithche.”</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>“Tídhim,” arsa 'n prionnsa óg (ag éirghe</span>
<lb n="55"/><span>'n-a sheasamh), “gur fá choinne deireadh 'chur</span>
<lb n="56"/><span>liom fhéin agus le'm dhearbhráithreacha a thug</span>
<lb n="57"/><span>tú annseo sinn, agus tá tú buadhartha anois</span>
<lb n="58"/><span>gan mise bheith faoi gheasaibh mar iad-san, acht</span>
<lb n="59"/><span>ní fhéadann tú imnidhe ar bith a bheith ort fá</span>
<lb n="60"/><span>sin ná1 an áit a mbéidh siad-san béidh mise,</span>
<lb n="61"/><span>agus an áit a gcaillfear iad-san caillfear</span>
<lb n="62"/><span>mise.  Cuirim de bhreitheamhnas ort anois</span>
<lb n="63"/><span>go mbéidh tú 'do shuidhe ar mhullach chaisleáin</span>
<lb n="64"/><span>m'athar gan biadh, gan deoch, go dtigidh sinn-ne</span>
<lb n="65"/><span>ar ais, bíodh sin fada nó goirid.”</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>Nuair a chualaidh an bhainrioghan seo is beag</span>
<lb n="68"/><span>nár thuit sí 'laige, acht bhí na focla ráidhte,</span>
<lb n="69"/><span>agus ní raibh tabhairt ar ais orra.</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>Ar maidin lá thar na bhárach, bhí an bhain-</span>
<lb n="72"/><span>ríoghan 'n-a suidhe ar mhullach an chaisleáin ag</span>
<lb n="73"/><span>éirghe na gréine, agus d'fhág na prionnsaí</span>
<lb n="74"/><span>slán ag n-a n-athair agus shiubhal leó béal a</span>
<lb n="75"/><span>gcinn ag tarraint ar an Domhan Íochtarach.</span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>Ní dheachaidh siad an-fhada gur casadh sean-</span>
<lb n="78"/><span>duine orra ar a bhealach.  Bheannuigh sé dóibh</span>
<lb n="79"/><span>go carthannach, agus chuir tuairisg orra cá</span>
<lb n="80"/><span>raibh siad ag dul.</span></p>
<lb n="81"/>
<lb n="82"/><p><span>“Tamuid ag tarraint ar an Domhan</span>
<lb n="83"/><span>Íochtarach,” arsa fear de na prionnsaí, “agus</span>
<lb n="84"/><span>tá sé de gheasaibh orainn an Gearrán Óir atá</span>
<lb n="85"/><span>ag Ridire Glas an Ghleanna a ghoid.”</span></p>
<lb n="86"/>
<lb n="87"/><p><span>“Is truagh liom bhur gcás,” arsa'n sean-</span>
<lb n="88"/><span>duine, “mar tá 'fhios agam gur cailleadh gach</span>
<lb n="89"/><span>duine dá dtug iarracht ariamh an Gearrán</span>
<lb n="90"/><span>Óir a ghoid.  Acht 'thárla gur casadh orm sibh,</span>
<lb n="91"/><span>agus gur truagh liom bhur léithidí a fheiceál</span>
<lb n="92"/><span>ag tarraint ar an bhás, rachaidh mise libh, agus</span>
<lb n="93"/><span>má tá duine ar dhruim an domhain a ghoidfeadh</span>
<lb n="94"/><span>an Gearrán Óir is mise an duine sin.”</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>“Támuid fíor-bhuidheach dhíot,” arsa'n fear</span>
<lb n="97"/><span>ba sine de na prionnsaí, “agus badh mhaith</span>
<lb n="98"/><span>linn fios a bheith againn cia thú féin, nó ar</span>
<lb n="99"/><span>b'fhéidir linn díolaidheacht ar bith a thabhairt</span>
<lb n="100"/><span>duit ar son an charthantais seo.”</span></p>
<lb n="101"/>
<lb n="102"/><p><span>“Is mise,” arsa'n sean-duine, “Gadaidhe</span>
<lb n="103"/><span>Dubh na Slóna, agus níl a dhíth orm ar son mo</span>
<lb n="104"/><span>sheirbhíse, acht a bheith in bhur gcuideachta.”</span></p>
<lb n="105"/>
<lb n="106"/><p><span>Thug na prionnsaí sár-bhuidheachas a gcroidhe</span>
<lb n="107"/><span>dhó, agus shiubhail an ceathrar leó go dtáinig</span>
<lb n="108"/><span>siad go dtí'n Domhan Íochtarach.  Bhí an ghrian</span>
<lb n="109"/><span>'n-a luighe nuair a tháinig siad ar amharc chais-</span>
<lb n="110"/><span>leáin an Ridire Ghlais, agus chuaidh siad</span>
<lb n="111"/><span>isteach i sean-mhuilleann a bhí i gcionn amháin</span>
<lb n="112"/><span>de'n ghleann leis an oidhche 'chaitheadh.  Ní raibh</span>
<lb n="113"/><span>siad i bhfad sa mhuilleann gur thuit na prionnsaí</span>
<lb n="114"/><span>'n-a gcodladh.</span></p>
<lb n="115"/>
<lb n="116"/><p><span>Brian Ó Cianaigh</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>(Ní críoch)</span></p>
<lb n="119"/>
<lb n="120"/><p><span>1 as for, in Donegal and North Connacht.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Gadaidhe Dubh na Slóna

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Gadaidhe Dubh na Slóna

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
