Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Notes</title><author><name type="main">Ní fios</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1902_11_22_612a</note>
                         <note type="L">612</note>
                         <note type="B">1902</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1902_11_22_612a</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Ní fios</author><title>Notes</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1902</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Notes</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Is iongantach an faobhar chun troda atá ar chlannaibh</span>
<lb n="4"/><span>na nGaedheal san Oileán Úr.  Tá páipéar i Nua</span>
<lb n="5"/><span>Eabhrach ar a dtugtar “An Gaedheal,” & tá sé níos</span>
<lb n="6"/><span>fraochmhaire, agus níos fíochmhaire le troid a dhéanamh</span>
<lb n="7"/><span>i mBéarla le n-a chomh-Ghaedhil, ná bhí sé riamh, ó chuirea-</span>
<lb n="8"/><span>mar aithne air, leis an teanga do leathnughadh ná do</span>
<lb n="9"/><span>shaothrughadh.  Do thug sé cunntas fada, an mhí seo, ar</span>
<lb n="10"/><span>imtheacht an choimh-thionóil mhóir do bhí san Oileán Úr le</span>
<lb n="11"/><span>goirid, & ní raibh sé sásta an mhuinntir do fuair an</span>
<lb n="12"/><span>bhuaidh air féin thall do cháineadh & do chur fá dhíth-mheas</span>
<lb n="13"/><span>acht tá faoi an t-achrann a chur anall go hÉirinn má's</span>
<lb n="14"/><span>féidir leis é.  Níl fonn ar bith orainne troid ná</span>
<lb n="15"/><span>siúite a dhéanamh le Gaedhilgeóiribh — mór-mhór as</span>
<lb n="16"/><span>Béarla — acht do réir mar thuigimid sgéal an Gaedhil,</span>
<lb n="17"/><span>ó n-a pháipéar féin, is cosmhail gur cantal atá air</span>
<lb n="18"/><span>mar gheall air nár toghadh é i mbliadhna ar Choisde</span>
<lb n="19"/><span>Gnótha an Chonnartha san Oileán Úr.  Is cuma linne é</span>
<lb n="20"/><span>bheith ar an gCoisde sin nó gan a bheith, acht déanadh sé</span>
<lb n="21"/><span>a ghnó gan muinntir na hÉireann, atá i nÉirinn, do</span>
<lb n="22"/><span>tharraing isteach ina sgéal.  Támuid ceann-dána go</span>
<lb n="23"/><span>leór & rud beag ró-thugtha d'achrainn mar atámuid, &</span>
<lb n="24"/><span>má thagann troid dhomáisteach eadrainn is ró-luaith a</span>
<lb n="25"/><span>thiocfas sí.  Má's leis an nGaedheal a chomh-Ghaedhil a</span>
<lb n="26"/><span>throid nach beag a luach aige iad do throid as Gaedhilg?</span></p>
<lb n="27"/>
<lb n="28"/><p><span>Badh mhaith linn go dtiubhradh sgríbhneóirí Gaedhilge</span>
<lb n="29"/><span>fa deara go mb' fhearr sgríobhadh ar neithibh nach</span>
<lb n="30"/><span>mbaineann go ró-dlúth leis an teangain, ná bheith i</span>
<lb n="31"/><span>gcomhnuidhe, i gcomhnuidhe ag moladh dhúinn seo is</span>
<lb n="32"/><span>siúd a dhéanamh i dtaoibh na Gaedhilge.  Tá na chéad</span>
<lb n="33"/><span>daoine do thosuigh ag sgríobhadh na Gaedhilge naoi nó</span>
<lb n="34"/><span>deich mbliadhna ó shoin curtha ó bheith ag léigheadh gach</span>
<lb n="35"/><span>uile sheachtmhain ar chúis na Gaedhilge annso agus cúis</span>
<lb n="36"/><span>na Gaedhilge annsúd — tá an chúis i n-úir-sgéaltaibh &</span>
<lb n="37"/><span>i bhfáth-sgéaltaibh, i sean-sgéaltaibh, & i sgéaltaibh an</span>
<lb n="38"/><span>lae indiu aca.  Tá a n-aghaidh tógtha ag na sean-sgríbh-</span>
<lb n="39"/><span>neóiribh do'n chúis anois le fada agus tá siad ag</span>
<lb n="40"/><span>labhairt ar neithibh eile seachas ar an teangaidh.  Tá a</span>
<lb n="41"/><span>fhios againn go mbeidh sé riachtanach, go cheann i bhfad,</span>
<lb n="42"/><span>labhairt ar an gcaoi is fearr leis an teanga d'fhoghluim</span>
<lb n="43"/><span>agus a mhúnadh, acht is rud ar leith é sin, agus éinneach</span>
<lb n="44"/><span>a bhfuil an oiread do'n teangaidh aige & go ndéarfadh</span>
<lb n="45"/><span>sé leis féin, “sgríobhadh giota Gaedhilge,” níor mhisde</span>
<lb n="46"/><span>dó breathnughadh roimhe, & fiafraighe dhe féin, “an fiú</span>
<lb n="47"/><span>dham sgríobhadh ar an nídh seo — an bhfuil éinnídh le rádh</span>
<lb n="48"/><span>agam gur fiú a rádh?”</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>Tá dhá bhlúire Gaedhilge i gcroinic oll-sgoile Naoimh</span>
<lb n="51"/><span>Stiopháin an mhí seo.  Má's le muinntir na croinice</span>
<lb n="52"/><span>seo giota Gaedhilge do chur isteach níor misde dóibh</span>
<lb n="53"/><span>dearcadh beagán níos grinne air sul cuirfidhe i gcló</span>
<lb n="54"/><span>é, ionnus nach mbeadh sé le rádh ag éinneach gur mó</span>
<lb n="55"/><span>an dúil atá aca a bheith san bhfaision ná leas a dhéanamh</span>
<lb n="56"/><span>do'n teangaidh.  Tá acfuinn ag “Coileach Mhícheáil</span>
<lb n="57"/><span>Mhóir,” a dhul dó arís & a leasughadh beagáinín beag.</span></p>
<lb n="58"/>
<lb n="59"/><p><span>Míle buidheachas le Dia ar a shon, tá suim i gcúis</span>
<lb n="60"/><span>na teangadh ag an oiread soin daoine anois go</span>
<lb n="61"/><span>dteastóchaidh páipéar nuaidheacht ar leith uatha dhóibh</span>
<lb n="62"/><span>féin.  Tá an oiread, freisin, ann ag a bhfuil suim</span>
<lb n="63"/><span>'san teangaidh, & atá mío-fhoighideach mar gheall ar a</span>
<lb n="64"/><span>bheith ag léigheadh Béarla dhóibh, nach saróchaidh níos lugha</span>
<lb n="65"/><span>'ná páipéar nuaidheacht eile ar leith dhóibh féin iad.</span>
<lb n="66"/><span>Go méaduighidh Dia an mhaith! acht támuid féin sáin-</span>
<lb n="67"/><span>nighthe eatorra, cuid aca ag brughadh an Bhéarla</span>
<lb n="68"/><span>orainn, & cuid eile ag brughadh na Gaedhilge orainn.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Notes

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Notes

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
