Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Feis na Mumhan</title><author><name type="main">Ní fios</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1902_09_06_436</note>
                         <note type="L">436</note>
                         <note type="B">1902</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1902_09_06_436</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Ní fios</author><title>Feis na Mumhan</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1902</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>An Claidheamh Soluis</span>
<lb n="2"/><span>Áth-Cliath, Seacht-mhí 6, 1902</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>Feis na Mumhan</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>Do bhuaigh feis so na Mumhan ar gach a ndeachaidh</span>
<lb n="7"/><span>roimpi fós.  D'éirigh an croidhe Gaedhealach atá insan</span>
<lb n="8"/><span>gcúigeadh, bhíodhg sé le meidhir & le fuinneamh.  Ó</span>
<lb n="9"/><span>Phortláirge go conndae an Chláir do chruinnigheadar</span>
<lb n="10"/><span>isteach go Corcaigh i n-imtheacht laetheannta na feise</span>
<lb n="11"/><span>& bhí áthas & sástuigheacht ar gach éinneach fa fheabhas &</span>
<lb n="12"/><span>bhí an Ghaedhilg aige féin, nó aici féin, & ag gach</span>
<lb n="13"/><span>éinneach eile.  Deir siad nach raibh an fheis seo chomh</span>
<lb n="14"/><span>maith, ar mhodh, le ceann na bliadhna i n-uraidh, agus</span>
<lb n="15"/><span>deirtear leis, go bhfuil an t-uathbhás seóiníní i gcathair</span>
<lb n="16"/><span>Chorcaighe, acht bíodh soin mar sin nó ná bíodh, tá an</span>
<lb n="17"/><span>teanga Ghaedhilge & spiorad na Gaedhealtachta ag</span>
<lb n="18"/><span>neartughadh & ag dul un treise i gcúigeadh Mumhan.</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Ó Chláir na hOibre (do bhí go léir i nGaedhilg) go dtí</span>
<lb n="21"/><span>an Oráideacht, ó “An Spríd” go dtí canamhaint na</span>
<lb n="22"/><span>bpáisdí, bhí cosamhlacht go rabhthas ag dul 'un cinn.</span>
<lb n="23"/><span>Chítear dhúinn gur maith a rinne lucht Stiúrtha na Feise</span>
<lb n="24"/><span>é agus an clár do chur go hiomlán i nGaedhilg.  Do-</span>
<lb n="25"/><span>chífeá daoine ag sméarthacht thríd, nuair a bhí gabhadh aca</span>
<lb n="26"/><span>leis, & iad ag fiarfughadh céard é seo, & céard é siúd.</span>
<lb n="27"/><span>Tá cathughadh mór i ndiaidh an Bhéarla imeasg na</span>
<lb n="28"/><span>nGaedhilgeóirí féin, & nuair atá beirt nó triúr aca</span>
<lb n="29"/><span>ag cainnt le na chéile & a leithéid seo do chlár aca ní</span>
<lb n="30"/><span>smaoineogh siad ar chomhrádh do dhéanamh i mBéarla.</span>
<lb n="31"/><span>D'arduigh Clár na hOibre an inntinn ar fad ó</span>
<lb n="32"/><span>Ghalldacht.</span></p>
<lb n="33"/>
<lb n="34"/><p><span>Acht sé “An Spríd” an rud do b'fhearr a bhí ann, &</span>
<lb n="35"/><span>má sé dar linn gurab iad Fuireann a Imeartha ó Mhuigh</span>
<lb n="36"/><span>Chromdha do chuir an feabhas air.  Badh bheag an mhaith</span>
<lb n="37"/><span>gach ar chuir an tAthair Peadar i mbéal an táilliúra</span>
<lb n="38"/><span>— cuir i gcás — muna mbéadh an táilliúr ábalta ar an</span>
<lb n="39"/><span>sult a chur ann é féin.  Má chailleann an táilliúr a</span>
<lb n="40"/><span>cheird le táilliúreacht go deó, tá ceird aige má</span>
<lb n="41"/><span>théigheann sé ar an árdán i gcleasaidheacht dramanna.</span>
<lb n="42"/><span>Bhí sé ina chláiríneach ins “An Sprid,” & thairis sin</span>
<lb n="43"/><span>féin bhí beart deacair le n-imirt aige.  Nuair a</span>
<lb n="44"/><span>fágadh ag an roilig é, & tháinig “An Sprid” air, mar</span>
<lb n="45"/><span>shíl sé, thainig sgannradh an tsaoghail láimhe air.  Bhí</span>
<lb n="46"/><span>sé tamall ag cainnt, & é ag creathadh le heagla, acht</span>
<lb n="47"/><span>ar iompódh thairis dó nuair a chuir “Domhnaill Mór”</span>
<lb n="48"/><span>turaic lena mhaide ann, chonnaic sé nach raibh ann acht</span>
<lb n="49"/><span>na comhursanna & ar an toirt boise leig sé air féin</span>
<lb n="50"/><span>nach raibh sé acht ag léigeann sgannradh air, & nach</span>
<lb n="51"/><span>sgannradh bhí i n-éan chor air acht gleacaidheacht.  Ní</span>
<lb n="52"/><span>raibh duine ar do'n fhuireann nach ndeachaidh tré n-a chuid</span>
<lb n="53"/><span>féin do'n drama go clisde nádúrdha, & is dóigh linn</span>
<lb n="54"/><span>dhá dtéighdís ar fud na hÉireann leis “An Sprid,”</span>
<lb n="55"/><span>go mb'fhearra-de iad féin & an Ghaedhilg é.  Tá súil</span>
<lb n="56"/><span>againn go mbéidh an chéad drama eile do sgríobhas an</span>
<lb n="57"/><span>tAthair Peadar sáthach fada le áirneáin na hoidhche</span>
<lb n="58"/><span>bhaint as.</span></p>
<lb n="59"/>
<lb n="60"/><p><span>Is rud úr-nua é an Sgoruidheacht i dtigh “Thórna”, &</span>
<lb n="61"/><span>rud maith leis.  Is sean-ghnás é na daoine a chur ar</span>
<lb n="62"/><span>an árdán i 'na n-aonar, ag gabháil fhuinn, ag cainnt,</span>
<lb n="63"/><span>agus ag ringce, acht is fearr mar so é — mar bhí an</span>
<lb n="64"/><span>Sgoruidheacht so.  Ní hé gach éan duine a mbíonn</span>
<lb n="65"/><span>taithighthe aige ar labhairt le bhailiughadh daoine ar a</span>
<lb n="66"/><span>aghaidh féin, acht is beag duine riamh nach ndeachaidh ar</span>
<lb n="67"/><span>cuairt i dtigh an comhursan & d'fhéadfadh sé labhairt</span>
<lb n="68"/><span>annsin “gan mhairg gan chíoch,” gan chúiseamhlacht.  Do</span>
<lb n="69"/><span>chuir teach “Thórna” an chuairt i gcuimhne dhóibh, agus</span>
<lb n="70"/><span>shílfeá go raibh Aithriseóireacht mar cheird ag an</span>
<lb n="71"/><span>mbuachaill do thug an aithris ar an bpucaire Seaghán</span>
<lb n="72"/><span>Buidhe.  Níl baoghal nach gcloisfear uaidh-sean fós,</span>
<lb n="73"/><span>má mhaireann sé.  Do bhí óig-bhean mhaiseach ann as</span>
<lb n="74"/><span>Dún Garbháin, Nóra Nic Fhlannchadha, agus bhí guth an</span>
<lb n="75"/><span>amhráin thar bharr aici.  Ní neamh-chosmhail a guth le</span>
<lb n="76"/><span>guth Mhairghéad Ní hAnnagáin.</span></p>
<lb n="77"/>
<lb n="78"/><p><span>Cé go raibh a lán Béarla 'ghá labhairt ó am go ham,</span>
<lb n="79"/><span>ba mhaith an chosamhlacht é go mba náireach le duine í</span>
<lb n="80"/><span>labhairt.  Bhí sgata páisdí ag imirt lena chéile i</span>
<lb n="81"/><span>gcúinne an halla nuair a bhí an Fheis thart lá, & is</span>
<lb n="82"/><span>Gaedhilg a bhíodar a labhairt.  Ní raibh duine ar bith</span>
<lb n="83"/><span>ag cur chúca ná uatha, & bhíodar annsin ag cainnt uatha</span>
<lb n="84"/><span>féin, & ag imirt i muinighin a gcroidhe.  Muna ndéan-</span>
<lb n="85"/><span>fadh Feis na Mumhan dada eile acht an spiorad do</span>
<lb n="86"/><span>chuir na páisdí sin ag cainnt Ghaedhilge do mhúsgailt</span>
<lb n="87"/><span>bheadh cúis áthais ag lucht a stiúrtha.  Go méaduighidh</span>
<lb n="88"/><span>Dia a gcúis áthais an t-am so arís.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Feis na Mumhan

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Feis na Mumhan

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
