Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill</title><author><name type="main">Cú Uladh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1902_06_14_237</note>
                         <note type="L">237</note>
                         <note type="B">1902</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1902_06_14_237</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Cú Uladh</author><title>Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1902</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaidhe an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>THALL 'S I BHFUS I dTÍRCHONAILL</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Stadamar ag tigh-ósda ar an tSrath Bán & cuireadh</span>
<lb n="6"/><span>an beithidheach isteach.  Mhothuigheas rud iongantach 'sa'</span>
<lb n="7"/><span>tigh sin chomh fhad is bhí muid ag fuireach ann.  'Sa'</span>
<lb n="8"/><span>seomra in a raibh muid 'nar suidhe bhí pictiúirí thart</span>
<lb n="9"/><span>ar na ballaibh, & goidé bhur mbarramhail ar an chineál</span>
<lb n="10"/><span>pictiúirí bhí ann?  Bhí dealbha dhá gheinéireal Shasana</span>
<lb n="11"/><span>ann .i. Cisteiner & Eochaidh Mac Domhnaill.  Bhí dealbh</span>
<lb n="12"/><span>cruinnighthe rása i Sacsanaibh .i. an “Derby,” & dealbh</span>
<lb n="13"/><span>druinge daoine galánta .i. “Rotten Row” (má sé</span>
<lb n="14"/><span>bhur dtoil é) i Lunndúin.  Bhí pictiúirí ar rudaibh</span>
<lb n="15"/><span>suaracha eile, acht char bhuain aon cheann aca le</span>
<lb n="16"/><span>hÉirinn chor ar bith.  B'ait an rud é.  Tá muinn-</span>
<lb n="17"/><span>tear an tighe-ósda 'na nÉireannaighibh & 'na gCatoilicibh</span>
<lb n="18"/><span>&, dar ndóigh, 'na “Náisiúntaidhibh” go smior a</span>
<lb n="19"/><span>gcnámh, acht siúd mar ghreannuigh siad a seomra.</span>
<lb n="20"/><span>Creidim go bhfuair siad na pictiúirí i n-aisge ó lucht</span>
<lb n="21"/><span>díolta biotáille atá 'na searbhánaibh & 'na nIar-</span>
<lb n="22"/><span>Bhreathnachaibh go huile; acht mar sin féin nach macán-</span>
<lb n="23"/><span>ta an rud na ballaí féin gan greannadh gan órnaidhte</span>
<lb n="24"/><span>i bhfarradh is na dealbha coimhthigheacha úd.  Ní lugha</span>
<lb n="25"/><span>liom an diabhal 'ná gnúis madramhail Chisteiner</span>
<lb n="26"/><span>d'fheicsint i dtigh Gaedhealach, & fairíor! is ró mhinic</span>
<lb n="27"/><span>chím í.  Sgapann lucht siopa na gall-phictiúirí seo ar</span>
<lb n="28"/><span>fud na tíre le n-a gcuid earraidhe, & tá lucht siopa</span>
<lb n="29"/><span>Gaedhealach chomh cionntach le na searbhánaibh san choir</span>
<lb n="30"/><span>seo.</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>B'é i dtigh an mhargaidh do bhí na daoine cruinnighthe</span>
<lb n="33"/><span>fá choinne na leictiúire, & nuair chuaidh mise fhaid</span>
<lb n="34"/><span>leis bhí an seomra lán.  Ní mór an seomra é go</span>
<lb n="35"/><span>dearbhtha, acht bhí b'fhéidir a trí nó a ceithre chéad</span>
<lb n="36"/><span>daoine i láthair.  Bhí an leictiúir sgríobhtha síos agam</span>
<lb n="37"/><span>& ba mhaith an rud go raibh.  Bhí mo chuisleanna ar crith</span>
<lb n="38"/><span>leis an taisme d'éirigh damh ar an bhealach, & dá</span>
<lb n="39"/><span>mbéinn gan sgríbhinn bheith liom le n-a léigheadh chá</span>
<lb n="40"/><span>dtiocfadh liom dhul ar aghaidh ar chor ar bith.</span></p>
<lb n="41"/>
<lb n="42"/><p><span>B'é an rud chuireas romham ag ceapadh na leic-</span>
<lb n="43"/><span>tiúire úd damh na daoine fá'n tSráth Bán do mhús-</span>
<lb n="44"/><span>gailt as a dtrom-shuan & do chur ag machtnamh um na</span>
<lb n="45"/><span>Gaedhilge; óir b'amhlaidh do bhíodar, dar liomsa, nár</span>
<lb n="46"/><span>chuir duine as an bhfichid aca suim ar bith 'sa' teanga</span>
<lb n="47"/><span>nó i rud ar bith do bhuain leis an tír.  Mar sin de</span>
<lb n="48"/><span>labhair mé focla dúra borba leo do bhuain preab</span>
<lb n="49"/><span>asta.  Measaim nár thaitin mo chomhrádh go ró-mhaith</span>
<lb n="50"/><span>leo, acht d'éist siad go foighideach & go modhamhail go</span>
<lb n="51"/><span>raibh mé críochnuighthe.  Bhí diaspóireacht & sgansáil</span>
<lb n="52"/><span>againn an sin, go sonnradhach mar shaoil cuid aca gur</span>
<lb n="53"/><span>chuireas go ró-dhian ar Choláisde Mhuighe-Nuadhat.</span></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>Ní mhothuighim gur rinne m'fhocla mórán maithe i</span>
<lb n="56"/><span>Sráth Bán ó shoin.  Tá an sagart Mac Giolla Cháthain</span>
<lb n="57"/><span>ag déanamh a dhíchill dóllamh leis an teanga a chur</span>
<lb n="58"/><span>'un tosaigh, acht is beag an cuidiughadh tá sé ag fagh-</span>
<lb n="59"/><span>bháil ó bhuachaillibh óga i Sráth Bán taobh amuich do</span>
<lb n="60"/><span>dhuine nó beirt aca.  Tá dream do lucht siopa &</span>
<lb n="61"/><span>daoine Gaedhealacha na háite ag déanamh díolaidh-</span>
<lb n="62"/><span>eachta le múinteóir Gaedhilge do choinneáilt 'sa'</span>
<lb n="63"/><span>bhaile, & tá seisean ag tabhairt oideachais do na</span>
<lb n="64"/><span>páisdíbh, & dar ndóigh ní beag an obair í sin.</span></p>
<lb n="65"/>
<lb n="66"/><p><span>Ag trácht ar an sagart Mac Giolla Cháthain, thugas</span>
<lb n="67"/><span>fá deara rud greannmhar & is é seo é.  Tá sagairt</span>
<lb n="68"/><span>Fairche Doire i bhfad níos dílse do chúis dírigh na</span>
<lb n="69"/><span>teangan 'ná tá sagart Fairche Ratha-Bhoth.  Chá dtioc-</span>
<lb n="70"/><span>fadh liom riamh déanamh amach cad fáth a bhfuil seo</span>
<lb n="71"/><span>mar seo.  Tá i bhfad níos mó Gaedhilge i Rath-Bhoth,</span>
<lb n="72"/><span>tá Gaedhilg ag i bhfad níos mó de na sagartaibh, &</span>
<lb n="73"/><span>tá Easbog Ratha-Bhoth 'na Ghaedhilgeóir i bhfad níos</span>
<lb n="74"/><span>tréana 'ná Easbog Doire; acht 'na dhiaidh sin is uilig</span>
<lb n="75"/><span>ní déantar acht fíor-bheagán ar son na Gaedhilge i</span>
<lb n="76"/><span>Ratha-Bhotha.  Tá na sagairt i bhFáirche Dhoire ag</span>
<lb n="77"/><span>saothrughadh ar son na Gaedhilge i ngach uile pharóisde</span>
<lb n="78"/><span>i n-aice an tSráth Bán, acht ar na paróisdibh atá chomh</span>
<lb n="79"/><span>teoránach leo i Rath Bhoth .i. i Naomh Eoin, i Rath Bhoth</span>
<lb n="80"/><span>féin, & i Srath-an-Urláir ní'l dadaidh dhá dhéanamh.</span>
<lb n="81"/><span>Ceist agam oraibh, a léightheóirí — cad is fáth leis seo?</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>Cú Uladh</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
