Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Freagra an Liúdaidhe.

Title
Freagra an Liúdaidhe.
Author(s)
Féach ainm cleite,
Compiler/Editor
Ó Donnchadha, Tadhg
Composition Date
1907
Publisher
Connradh na Gaedhilge

Search Texts

Poetry/Prose
1600 1926

Freagra an "Liúdaidhe Óig".



A Thórna, a Ridire na Bachaille, innis do
lucht na mbreath do thabhairt ná fuilim
buidheach dhíobh. Thug beirt Chláirinneach
fém chuid "aistidheachta" agus níorbh fholáir
le sna "hiománuidhthe ar an gcloidhe" a
mí-fhoirtiúin duaise do roinnt ar an ndís.
D'fhág sin orm freagra thabhairt ar chúpla
scafairí, agus díol fir i gceachtar aca.
Bíodh aca. Thugas fiadh agus fiolar ná
deaghas riamh i ndiaidh mo chúil agus ní
bhfaghainn ionnam fhéin an lá leigint leó.



Nár dhóich le duine ortha go raibh cúis
ghearáin age sna Chláirinnigh orm! Ní cuimhin
liom gur dheineas éin-nídh as an tslighe ar
aon Chláirinneach beo (?). Bhínn-se ana
cheanamhail ar dhuine aca agus níl cur síos
ná innsint scéil ar an aoibhneas a gheibhim
as dréachtaibh Bhriain éigin Mhic Giolla
Mheidhre as Conndae an Chláir. Dáiríribh
anois. Dá mbéinn-se im bhreitheamh agus
aistí Thomáis is "Donn na Daibhche" le
scrúdughadh agam, ní bheadh aon bhlúirín
mearthail orm cé gheóbhadh an duais. Mhol-
fainn an duais do "Dhonn na Daibhche"
gan aon agó, ós follus go bhfuil machtnamh
déanta aige ar chúrsaíbh úr-chluichidheachta.
Níl de thuiscint age Tomás ortha acht
oiread is tá agam-sa ar shreathannaibh Rígh
Shasana. Bhaineas a lán suilt as "tagra"
Thomáis. Mar mhagadh bhí sé ó thúis deir-
eadh acht bhí Gaedhilg ghleóite agus flúirse
grinn i n-a aiste. "Ní fiú liom freagra
freastail do thabhairt air." Fear grinn
ceart iseadh Tomás, agus racaire cliste
leis, agus dá chomhartha soin fhéin, nach deas
an "tagra" do fríth uaidh ar cheist nár
thuig sé.



Táim-se beagnach ar aon intinn le
"Donn na Daibhche" san méid adubhairt sé
i dtaoibh úr-chluichí. Ní ghéillfinn dá
thuairim i dtaobh na Gaedhilge ámhach. Deir
sé gur cirte "i gcaitheamh na céad míre"
ná "i gcaitheamh an chéad mhíre." Ar airigh
éinne riamh a leithéid? Cuirfad-sa geall
le "Donn na Daibhche" nár chualaidh sé
"scéal na céad mná" as béal Gaedhilg-
eóra ar feadh a shaoghail, i n-ionad "scéal
an chéad mhná." "An chéad," "an tarna,"
adeirtear i gcomhnuidhe is cuma caidé an
focal a bheadh na ndiaidh.



Dubhart-sa gur ceart do scríbhneóir
"eachtra do thuit amach" a tharrac chuige
mar adhbhar úr-chluiche. "Eachtra dh'fhéad-
fadh a thuitim amach" a déarfadh "Donn".
Siné mheasas a rádh leis. Tá an ceart ag
"Donn" san méid sin.



Tá an oiread soin le rádh agam i dtaobh
na "nGréagach" agus na "Spáinneach"
ná faghainn de shlighe é rádh i nIRIS-
LEABHAR an mhí seo. Tabharfad fé arís,
le congnamh Dé agus b'fhéidir go raghadh ár
ndíospóireacht chun tairbhe do scríbhneóiríbh
eile. Ní raibh uaim acht daoine chur ag
machtnamh agus is follus gur éirigh liom.



LIÚDAIDHE ÓG.


19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Royal Irish Academy
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services